agenda local 21 de muskiz muskizko tokiko agenda 21. agenda 21... · 1. lurraldea eta plangintza 2....

48
AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21.

Upload: others

Post on 03-Jun-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ

MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21.

Page 2: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

- 2 -

Page 3: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 3 -

Dokumentuaren izenburua: MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21.

1 dokumentua. Diagnostiko laburtua

Laguntza teknikoa: Maider Etxaide. Haizea Ikerketa S.L

Onintza Andrés. Haizea Ikerketa S.L

Leire Sarobe. Haizea Ikerketa S.L

Hartzailea: Muskizko Udala

Udal koordinazioa: Alkatetza. Borja Liaño

Ingurumen saila. Unai Landaburu

Tokiko Agenda 21eko koordinatzaile teknikoa. Ana Carcelen

Orrialdeak: 46

Hizkuntza: Euskara

Emate data: 2012ko otsaila

Page 4: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 4 -

Page 5: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 5 -

SARRERA 2

Aurrerakariak eta testuingurua 2

Helburuak 2

Lanerako programa 2

Dokumentuaren egitura 2

DIAGNOSTIKOAREN EMAITZAK GAIKAKO EREMUKA 2

EBALUAZIO OROKORRA ETA LEHENTASUNEZ ESKU HARTZEA ESKATZEN DUTEN EREMUAK 2

AURKIBIDEA

Page 6: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 6 -

Page 7: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 7 -

Bere Tokiko Agenda 21en berrikuspenaren esparruan, Muskizko Udalak, 2011ko azaroa eta 2012ko otsaila

artean diagnostiko txosten hau egin du, zeinak hurrengo fasean burutuko den Tokiko Ekintza Plan 21en

oinarriak ezartzen baititu.

Udal kudeaketan eta udalerriko bizitzan eragina duten lurralde, sentikortze, partaidetza zein koordinazio,

ekonomia eta gizarteari buruzko arlo tematikoen identifikazio, bilketa eta analisiak Muskizek aurrez aurre dituen

erronkak hautematea ahalbidetu du eta, halaber, datozen urteei begirako lehentasunezko eskuhartze

helburuak, iraunkortasun klabean ezartzea posible egin du.

Erauzitako ondorio nagusiak jarraian adierazi bezala laburbiltzen dira:

LURRALDEARI LOTUTAKO ALDERDIAK BALIABIDE NATURALAK, HONDAKINAK ETA

INGURUMENAREN KALITATEA

Hirigintza plangintza, 1993an onartutako AASSek arautzen dutena, guztiz zaharkitua gelditu da. Ikuspegi zabal eta koherente batetik aurreikusten da HAPN berria idatzi eta onartzea.

Muskizek biztanle sakabanaketa nabarmena ageri du.

N-634 eta BI-2701 errepideek hiri ehuna eta tokiko irisgarritasuna baldintzatzen dituzte. Horregatik beharrezkoa da trafiko intentsitate handiko bideen berrantolaketa.

Herriko bideetan arrisku altuko istripu tasako tarte eta puntuak identifikatzen dira.

Inguruko udalerrien artean, hainbeste naturgune aberats eta anitz biltzen duen bakarrenetarikoa da.

Balio garrantzitsuak oraindik kontserbatzen dituzten hainbat natur gune daude nahiz eta udal lurraldearen gizakiaren aldetik jasan duen presioa jarraitua eta handi izan.

Gune desberdinen ingurumen berreskurapenaren aldeko esku hartze ugari egin dira.

Beharrezkoa da hondakinen frakzio berreskuragarri eta birziklagarrien bilketa gehitzeko lanean jarraitzea.

Udalerrian energia alternatibo eta berriztagarriak sormen eta banaketari lotutako proiektu eta instalazioak daude, jarraitu beharreko lan lerroa.

Energia aurrezteko jarduerak definitzea komenigarria dela uste da

Plan berriak zarata eta aire kalitatearen kudeaketari helduko dio.

Ez dago eguneratutako tresnarik arriskuaren kudeaketarako. Baliabide konkretuen bitartez emango zaio irtenbidea.

Erosketa eta kontratazio publikoan ingurumen dimentsioa barneratzea eta tokiko administrazioaren ingurumen kudeaketa gutxi landutako arloak izan dira gaur arte.

Ekimen desberdinak burutu dira klima aldaketaren aurkako borrokari edo Berotegi Efektuko Gasen (BEG) isurpen konpentsazioei egiten zaion ekarpenari lotuta.

LABURPEN EXEKUTIBOA

Page 8: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 8 -

HEZKUNTZA, HERRITARREN PARTAIDETZA ETA BARNEKO KOORDINAZIOA

GIZARTEAREN ETA EKONOMIAREN GARAPENA

Ahaleginak egiten ari dira komunikazio kanalak garai berrietara egokitzeko.

Tokiko Ekintza Planaren kudeaketa aktiboa egitea aurreikusita dago.

Estrategikotzat jotzen da ekonomi jardueren

bultzadarekin eta enplegu politiken indartzearekin aurrera jarraitzea.

Pobreziari loturiko arazo eta beharrak azken urteetan indar handiagoaz ageri dira egungo ekonomi krisia dela eta.

Gizarte zerbitzu eta ekipamenduak hazten eta anizten joan dira azken urteetan. Hala ere, zenbait arlotan oraindik lanean jarraitu beharra dago ongizatea hobetzeko eta gizarteratzea bultzatzeko.

Osasun zerbitzuak biztanleriaren beharretara egokitu behar direla uste da.

Euskararen erabilera hezkuntza esparrura, eta hein txikiago batean kultur esparrura mugatuta gelditu da.

Kultur eta kirol izaerako ekipamenduen zuzkidura nahiz jardueren programazioa Muskizen indargune dira.

Udal plangintza berriak etxebizitzari inguruan hartu beharreko erabakien gaiei helduko dio.

Page 9: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 9 -

Muskizko udalak duela urteak ekin zion garapen iraunkorrera bultzatzeko bideari.

2002ko uztailean Udaltalde 21 Enkarterri taldearen erakuntza hitzarmena sinatzen du Alonsotegi,

Artzentales, Balmaseda, Gordexola, Gueñes, Lanestosa, Sopuerta, Trucios-Turtzioz eta Zierbenako udalerriekin

batera Tokiko Agenda 21en ezarpen prozesuari hasiera emateko.

Horrela, 2002ko azaroa eta 2003ko martxoaren bitartean, Udaltalde 21 Enkarterri proiektuaren esparruan,

Muskizek bere lehen gizarte eta ingurumeneko diagnostikoa taxutzen du. Lehen Tokiko 21 Ekintza Plana, 58

ekintza, 11 ildo estrategikotan eta 29 programetan banatuta dituena, osoko bilkuran onartzen da 2004ko

abenduaren 27an, 4 urteko exekuzio horizontearekin. 2005ean Muskiz Udalsarea 21era atxikitzen da, hots,

Iraunkortasunaren aldeko udalerrien euskal Sarera.

Ekintza Planaren urteroko ebaluazioa egiteak bere Planeko ekintzen betetze maila ezagutzeko aukera

ematen dio Muskizi. 2005-2010 urtealdian, bere garaian definitutako helburu estrategikoen lorpenari begira

formulatutako ekintzetako batzuk gauzatu ditu, Ekintza Planaren %67ko ezarpena lortuz.

2011ko urrian Muskizek duela urteak egin zuen apustua berritzen du eta erabaki honekin tokiko garapen

iraunkorra den eredu baterantz eta Aalborg + 10 Konpromisoei ekarpena eginez aurrera jarraitzeko

konpromisoa berresten du.

EAEko Ingurumen Esparru 2002-2020 Programak, non garapen iraunkorreko euskal ingurumen estrategia

jasotzen den, besteak beste, 10.000tik gorako udaletxeek ingurumen teknikari bat izan dezatela xedatzen du eta

2012 urterako 5.000 biztanletik gorakoek baita ere, bakarka nahiz era mankomunatuan. Muskizek, 7.610 biztanle

dituelarik, helburu hau soberan betetzen du.

Txosten honen edukiak “Muskizko gizarte eta ingurumen diagnostikoaren idazketan” eginiko lana islatu

eta jasotzen du. Diagnostiko hau udalerriaren Ekintza Plan-Tokiko Agenda 21en berrikuspenaren lehen fasean (1.

Fasea: Diagnostiko Sintetikoa) kokatzen da eta 2011ko azaroa-2012ko otsaila epealdian burutu da.

“Muskizko gizarte eta ingurumen diagnostikoaren idazketa”, Udalsareak 2011 urtean argitaratu zuen EAEko

udalerrietako Tokiko Agenda 21eko Ekintza Planak BerrikustekoGida Metodologikoan ezarritako gidalerroek

diotenari hertsiki jarraikiz egin da. Diagnostikoak iraunkortasunaren 3 dimentsioak baitaratzen ditu (ingurumena,

ekonomia eta gizartea).

Aurrerakariak eta testuingurua y contextualización

SARRERA

Page 10: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 10 -

Diagnostiko hau Muskizko udaleko alkatetzak eta Ingurumen sailetik lideraturik eta Haizea Ikerketa S.L

aholkularitzaren elkarlanaz burutu da. Horrez gain, Udalsarea 21eko idazkaritza teknikoa kudeatzen duen

Ihoberen bitartez, Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Departamentuaren laguntza jaso du. Lan hau posible izan da

Muskizeko udaleko hala politikari nola teknikarien eta baita ere herritarren, elkarteen, eta gizarte entitate zein

eragileen, inplikazio eta partaidetza zuzenari esker.

Diagnostiko honetan bilatzen diren helburuak ondokoak dira:

1. Udalerriaren lurralde, ingurumen, komunikazio, partaidetza, gizarte zein ekonomiari lotutako arlo

multzoaren analisia egitea eta ondoren baloratzea.

2. Balorazio horretatik abiatuta Ekintza Plan berriaren lehentasunezko eskuhartze arloak zein diren

erabaki.

3. Oraindik indarrean dauden eta garrantzitsuak diren aurreko Planeko ekintzak identifikatu.

4. Azterturiko arloekin zerikusia duten eta Plan berrian barneragarriak diren udalarenak eta udal

gainetikoak diren plan eta programak identifikatu.

5. Planaren formulazioari begira, helburu estrategikoak definitu.

6. Intereseko gizarte eta ekonomi munduko aktoreen eta, oro har, hiritarren ikuspuntua barneratu.

7. Arloetan eskuduntza duten udaleko teknikari eta politikarien baliozkotzea bermatu.

Ondoriozko Ekintza Planak:

1. 2012-2020 urteei begirako Muskizen ekintza iraunkorraren konpromisoa definitu eta zehaztu egingo

du.

2. Muskizen datozen 8 urteei begirako estrategia irudikatuko du.

3. Herri bezala datozen 8 urteetan landu beharreko erronka eta ekintza nagusiak zehaztuko ditu.

Lan programa 3 fase nagusitan banandu da:

1. Proiektua abiarazteko egin beharreko definizio eta martxan jartzeko lanak, hau da, prozesua

aurkezteko bilera eta jardunaldiak ospatzea eta udal barneko zein udalaz kanpoko (herritarrak eta

gizarte zein ekonomi eragileak) koordinazio eta partaidetza mekanismoak TA21en berrikuspenaren

beharretara egokitzea.

2. Informazioaren bilketa eta integrazioa: tokikoa eta udalaz gaindikoa den informazioa bildu nahiz

integratzea eta aztertzen diren gai arloetako arduradun diren teknikariekin eta interesa agertzen

duten politikariekin elkarrizketak egitea.

3. Txostena idaztea: Diagnostiko Laburtua.

Lanerako programa

Helburuak

Page 11: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 11 -

Agenda 21, kontzeptu zein filosofiagatik, berau osatu eta zehaztuko duen Udaleko teknikari eta politikariak

biltzen dituen barne partaidetza prozesu batez zein herritarren sektore multzo osoaren kanpo partaidetzaz

lagunduta joan behar du.

Kalitatezko herritarren partaidetza bermatzeko komunikazio estrategia batez lagunduta egon behar du.

Estrategia honek informazio euskarri eta motibaziorako tresna izan behar du. Helburu horrekin, prozesuan gako

diren uneetan udalak ohiki erabiltzen dituen komunikazio kanalak eta gizarte sareak (Twitter ) erabili dira.

Muskizeko Gizarte eta Ingurumen Diagnostikoa egituratu ahala aipatutako 3 faseetan zehar barne zein

kanpo partaidetza barneratu eta artikulatu dira eta jasotako ekarpenak ondoriozko txostenean baitaratu

Eranskin gisa.

Atxikita doan koadroan prozesuan zehar garatutako partaidetza jarduerak xehetasun handiagoz azaltzen

dira.

.

Page 12: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 12 -

MEKANISMOA HELBURUAK LOTUTAKO KOMUNIKAZIOA

BARNEKO PARTAIDETZA

1.go barneko lan saioa

(2011-11-21)

Helburu bezala dauka eragile tekniko zein politikoei prozesua

aurkeztea.

Azalpeneko saioa da Udaletxeko langile eta politikariek

prozesuaren aurrean dauzkaten zalantzei eta jakingurari

erantzuteko erabiltzen dena. Halaber, eragile bakoitzak burutu

beharreko lanen eta hauek burutuko diren uneen berri ematen

da era zehatzean.

Era honetara, eragile oro behar bezala informatuta dagoela

bermatzen da eta euren agendak ustekaberik gabe

programatzeko aukera ematen da.

Prozesuan partaide diren Udal eremu guztiei deialdia

posta elektronikoz.

Erantsitako dokumentua: gai-zerrenda..

Partaide diren teknikoei elkarrizketak

Elkarrizketa teknikoek, inplikatutako udal eta eskualdeko sail

guztietan eginak, Muskizen errealitate sozial, ekonomiko eta

ingurumenekoaren ikuspegi sakonagoa lortzea bilatzen dute.

Funtsean, izaera kualitatiboa duen informazioa eskuratzen

ahalbidetzen dute.

Muskizeko Udalean Tokiko Agenda 21 koordinatzaile

teknikoaren bitartez deituak.

Interesa duten politikoei elkarrizketak

Politikoei egindako elkarrizketek beraien iritziak xehetasunez

jasotzea bilatzen dute.

Emandako iritziak Barne eta Kanpo Partaidetzaren inguruko

Eranskina dokumentuan jaso dira.

Muskizeko Udalean Tokiko Agenda 21 koordinatzaile

teknikoaren bitartez deituak

2. barneko lan saioa

(2012-02-20)

Bere helburua da diagnostikoaren edukiak baliozkotzea bai eta

Tokiko Ekintza Plan 21 berriaren oinarria eratuko duten

lehentasunezko arloak adostea.

Prozesuan partaide diren Udal eremu guztiei deialdia

posta elektronikoz.

Erantsitako dokumentua: gai-zerrenda..

Page 13: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 13 -

MEKANISMOA HELBURUAK LOTUTAKO KOMUNIKAZIOA

KANPOKO PARTAIDETZA

Herritarren hautemate mailaren galdetegia

(on line eta paperean)

Diagnostikoan aztertuko diren gaikako arloen inguruko

galdetegi sinplifikatua, interesa duen ororen esku ipintzen dena.

Emandako iritziak Barne eta Kanpo Partaidetzaren inguruko

Eranskina dokumentuan jaso dira.

Udal web orrian berria.

Udalerriko iragarki-tauletan berri ematea.

Paperezko galdetegiak Udaletxean (buzoi berdea),

Gaztegunean eta Kultur etxean egon dira eskuragarri.

Herritarren 1. foroa

(2011-12-13)

Prozesuaren aurkezpena egitea eta Diagnostikorako gaikako

arloen eta intereseko gaien inguruko eztabaida egitea bilatzen

duen gunea.

Emandako iritziak Barne eta Kanpo Partaidetzaren inguruko

Eranskina dokumentuan jaso dira.

Udal web orrian berria.

Udalerriko iragarki-tauletan berri ematea.

Merkataritza, enpresa eta ostalaritzari zuzendutako

idatzizko deialdia.

Elkarteei zuzendutako idatzizko deialdia

Page 14: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 14 -

“1. Dokumentua. Sintesi Diagnostikoa” txosten honek diagnostikatu beharreko gizarte, ekonomi eta

ingurumen gaiak gaikako 4 bloketan taldekatutako 17 gaikako arlotan banatzen ditu:

LURRALDEARI LOTUTAKO ALDERDIAK

1. Lurraldea eta plangintza

2. Mugikortasuna eta garraioa

3.. Bioaniztasuna eta paisaia

HEZKUNTZA, HERRITARREN PARTAIDETZA ETA BARNEKO KOORDINAZIOA

11. Komunikazioa, sentsibilizazioa eta herriarren parte-hartzea

12. Barne koordinazioa eta transbertsalitatea

BALIABIDE NATURALAK, HONDAKINAK ETA INGURUMENAREN KALITATEA

4. Ura

5. Hondakinak

6. Energia

7. Ingurumenaren kalitatea (atmosfera, akustika eta lurzorua)

8. Arriskuen eta jarduera ekonomikoen kudeaketa

9. Udal administrazioaren erosketa publikoa eta ingurumen kudeaketa

10. Klima aldaketa eta inpaktu globala

GIZARTEAREN ETA EKONOMIAREN GARAPENA

13. Biztanleria

14. Garapen ekonomikoa eta lan merkatua

- Jarduera ekonomikoaren egitura eta maila

- 2. sektorea

- Zerbitzuen sektorea

- Turismoaren eta ostalaritzaren sektorea

- Enplegua eta lan merkatua

15. Ongizatea eta gizarteratzea

- Ekitatea eta gizarte zerbitzuak

- Berdintasuna

- Bizikidetza

- Osasuna eta osasun zerbitzuak

- Telekomunikazioak eta IKTetara irismena

16. Hezkuntza, euskara, kultura eta kirola

17. Etxebizitza

Dokumentuaren egitura

Page 15: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 15 -

Udalerriko gizarte, ekonomia eta ingurumen egoeraren Diagnostikoa Udalsarea 21ek ezarritako ereduari

jarraiki egituratzen den eremukako fitxetan aurkezten da. Fitxa hauek diagnostikatu nahi diren 17 eremukako gai

garatzen dituzte.

Gaztelerazko bertsioan dago bakarrik gaikako eremuei jarriki osatu den Diagnostikoa.

DIAGNOSTIKOAREN EMAITZAK GAIKAKO EREMUKA

Page 16: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 16 -

Jarraian gaikako eremuka udalerriaren ebaluazio globala jaso eta esku hartzeko lehentasun eremuak

identifikatzen dituen laburpena aurkezten da.

EBALUAZIO OROKORRA ETA LEHENTASUNEZ ESKU HARTZEA ESKATZEN DUTEN EREMUAK

Page 17: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 17 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

1.1. Lurralde eremua

Ekonomi jarduerak dira hiri lurzorua eta lurzoru

hiritargarriaren zati handiena hartzen dutenak. Etxebizitza

lurzoruaren pisu erlatiboa Meatze Eremuko baxuena da.

Haranen hondoan eta itsasertzeko eremuan lurraldearen

eraldaketa sakona eta lurzoru artifizializazioa jasan dute.

N-634 eta BI-2701 errepideek hiri bilbea eta tokiko

irisgarritasuna baldintzatzen dute.

Hiri multzoaren biztanle dentsitatea Lurralde Historikoak duen

batez bestekoaren antzerakoa da.

Instituzio, hezkuntza, merkataritza eta zerbitzuen jarduera

handiena San Juan, La Cendeja eta El Cruceroko hiri guneek

eratzen duten hiri bilbean kontzentratuta dago.

Hiriko parke, lorategi eta gune berdeen portzentajea Lurralde

Historikoak duen batez bestekoaren azpitik dago (%9,62

%13,27ren aldean)

Hala eta guztiz ere, Muskizko Udalak uste du hiriko gune

berdeen zuzkidura handia dela.

Badira hiri eremuak gune berde espezifikorik ez dutenak.

Hiri inguruko eremu landatarrak okupazio masiboa jasan du

eta batzuetan paisaia desnaturalizatuak edo zabarkerian

eroritakoak sortu ditu.

Zenbait herri taldek CLHren tankeen eraistea gaizki egin dela

Udalaren eskumenekoak

Udal planeamendua berrikusi eta Muskizko Hiri

Antolamenduaren Plan Orokor berria idatzi eta onartu,

ikuspuntu globaleko eta koherenteago batetik landuta..

Hiri Antolamenduaren Plan Orokor berrian Kultur Ondarea

osatzen duten edo babes erregimen bereziaren pean dauden

ondasunak jasotzen dituen Katalogoa sartu. Bertan jasoko dira

dauzkaten kultur balio bereziak direla eta, udalerri mailako

irizpidearekin eta ordezkatzen dituzten balioak hobe

kontserbatzearren, babes berezia eman behar zaiela uste

diren ondasun haiek ere.

Hiri planeamenduan iraunkortasun irizpideak txertatu

(dentsitateak, erabileren dibertsifikazioa, ingurumen eraginak,

etab.)

Trafiko dentsitate handiak dauzkaten hiri bilbeko bideak

berrantolatu irisgarritasuna eta ibilgailu fluxua hobetzearren.

Behin betiko konponbidea bilatu hiri bilbearen baitako bideek

jasaten duten trafikoa arintzeko helburuz.

Behar gorritan dauden auzoguneetan hirigintza-eraberritzeak

exekutatu.

Biztanleriaren sakabanaketaren arazoak konpondu.

1.2. Udal lurzoruaren

egitura organikoa eta

erabilerak

1.3. Hiri egitura eta

ehundura

1.4. Hiriko eta hiri

inguruetako berdeguneak

1.5. Hiri paisaia eta gune

hondatuak

1.6. Ondare arkitektonikoa

eta kulturala

1. TERRITORIO Y PLANEAMIENTO

LURRALDEARI LOTUTAKO ALDERDIAK

Page 18: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 18 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

1.7. Lurralde eta sektore

antolamendua

uste dute.

Muskizko AASSen Katalogoak ez du jasotzen ditun eraikinen

babes maila bereizten.

Hiri planeamendua, 1993an onartutako AASSek arautzen

dutena, erabat zaharkitua geratu da.

Indarrean dagoen udal planeamenduak ez du berariazko

iraunkortasun irizpiderik barne hartzen, ez antolamenduari eta

lurraldearen arautzean dagokionean ez eta eraikitzeari

dagokionean ere.

Jolas eta aisiarako eremu erakargarriez hornitu udalerria

dauden beharren mailara iritsiz eta onargarriak diren

erabilerak natur inguruarekin bateragarri eginez.

Udalerriaren hiri eta hiri inguruaren irudia hobetu, Muskizi

“fatxada” berria eskainiz.

1.8. Hiri antolamendua

1.9. Antolamenduan eta

eraikuntzan iraunkortasun

irizpideak sartzea

Page 19: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 19 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

2.1. Ohiko mugikortasun

beharraren ezaugarriak

2008an Hiriaren Mugikortasun Plan Iraunkorra idatzi zen. Plan

honetako ekintzen ezarpen maila ez da iritsi espero zen

puntura.

Irisgarritasun Plana herritarrei arreta zerbitzuak eskaintzen

dizkieten eta jendetza jasotzen duten udal eraikinetara eta

gune desberdinetara aplikagarria da.

Mugikortasun sortzaile diren zentro handiek ez dute

mugikortasun planik.

Garraio publikoari dagokionean, komunikazio urriegia dago

Muskizko auzogune periferikoen eta erdigunearen artean..

Muskizek herri arteko autobusen sare zabala du eskura.

Plan Gaztearen Diagnostikoan asteburuetako gau zerbitzurik

ezagatiko kexak jaso ziren.

Urbinagako aldageltokia martxan ipintzeak positiboki

eragingo luke, trenaren erabiltzaileei garraio modu horretan

jarraitzea ala Metrora igarotzea ahalbidetuko lieke eta.

Oinezkoen ibilbideen sarea nabarmentzekoa da baina alde

zaharreko zenbait kale espaloirik gabeak dira edo espaloia

edukitzekotan zabalera minimoa dute.

Ez dago bizikletazkoentzako ibilbiderik hirigunea egituratuko

dutenik edo Muskiz beste udalerriekin konektatuko dutenik..

N-634 errepidearen sarbideetako bolumenak El Crucero-n eta

BI-2701 errepidearenak gehiegizkoak dira Muskizko

hirigunerako zuzeneko sarbideak baitira.

Udalaren eskumenekoak

Hiriaren Mugikortasun Plan Iraunkorra berrikusi.

Irisgarritasun Planean aurreikusitako jarduerak garatu.

Hirigunea egituratuko duten eta intereseko zein jende erakarle

diren zentroak elkarren artean lotuko dituzten bizikleta

ibilbideak diseinatu.

Foru Aldundiarekin batera irtenbideak bilatu hirigunean

zuzenean sartzen diren bideetatik trafiko astuna eta pasukoa

desbideratzeko.

Bizikleta erabiltzaileak jasotzeko beharrezko azpiegiturak

eduki.

Bide hezkuntzako ekintzak bultzatu burutzen diren

mugikortasun arloko jarduerak garatu ahala.

Bide hezkuntzari eta mugikortasunean jardunbide egokiak

sustatzeari ekin.

Udalaz gaineko eskumenekoak

Herri arteko garraio publikoko eskaintza hobetu biztanle

erabiltzaile eta potentzialki erabiltzaile direnen beharrei

erantzunez.

Istripuak kontzentratzen diren puntu eta bide zatiak kentzeko

beharrezkoak diren jarduerak burutu

2.2. Mugikortasunaren

kudeaketa eta antolaketa

2.3. Lurraldeko loturak eta

irisgarritasuna

2.4. Garraio publikoa

2.5. Oinezkoen eta

bizikleten sareen

ezaugarriak

2.6. Bide sarea

2.7. Landa bide sarea

2.8. Aparkalekua

2. MUGIKORTASUNA ETA GARRAIOA

Page 20: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 20 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

2.9. Motorizazioa eta

ibilgailuen atala

Trafiko zirkulazioa dentsoa da semaforoz hornitutako El

Crucero eta Antonio Trueba ibilbidearen arteko bidegurutzean

eta hezkuntza zentroen inguruetan baita ere ikasleen sarrera

eta irteera ordutegietan.

Galtzaraz kanpoko aparkaleku eskaintza erroldatutako

guztizko ibilgailu kopuruaren azpitik dago eta zenbait lekutan

(Renfeko geltoki ondoan kasu) aparkaleku gutxiegi daudelako

kexak daude.

Trafiko istripuei dagokienean, El Crucero punturik

gatazkatsuenetarikoa da eta Santelices-El Pobal bide zatiak

berehalako konponbidea behar du.

Muskizeko 3 ikastetxek Txirringaeskolan Kirol Klubeko

bizikletaren erabileran sarrera eta iraunkortasuna programan

parte hartu dute.

2.10. Istripuak

2.11. Salgaiak

2.12. Bide hezkuntza

Page 21: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 21 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

3.1. Natura eta

paisaia balioak

Inguruko udalerrien artean, hainbeste naturgune aberats eta

anitz biltzen duen bakarrenetarikoa da.

Artadi kantauriarraren orban txiki barreiatuek irauten dute

oraindik.

Muskizen ezaugarria da ibai eta errekez osatutako ur ibilguen

sare zabala daukala.

Balio garrantzitsuak oraindik kontserbatzen dituzten hainbat

natur gune daude nahiz eta egun andeatu samartuta egon.

Barbadun ibaia Muskizetik igarotzen den zatiaren atalik

handiena biziki andeatuta dago hiri jardueraren ondorioz. Hala

eta guztiz ere leku jakinetan haltzadi kantauriarra mantentzen

da.

Landare espezie inbaditzaileak daude, batzuk natur balio

handiko eremuetan kokatuak.

Udalerriko paisaia jatorrian zuenetik oso desberdina da egun.

Barbadungo padurek eta beren inguruek jasaten duten giza

presioa etengabea eta bortitza izan da. Garatu diren edo

etorkizunari begira aurreikusita dauden jarduera askok

aurkakotasun handia sortzen dute zenbait sektore eta

talderen aldetik.

Abeltzaintza jardueren ingurumen eragina nabarmena da.

Barbadun ibaiaren bokalean dauden EAEn oso urriak diren eta

mehatxatuta dauden bi ekosistemak (padurak eta itsas

ertzeko hareatzak) Europa mailako garrantzizko natur guneen

“Natura 2000 Sarearen” baitan babestutako gune izendatu

dira.

Gune desberdinen ingurumen berreskurapenaren aldeko esku

hartze ugari egin dira.

Udalaren eskumenekoak

Planeamendu Orokorrean aurreikusita dagoen baso

erabileraren mugatzea aplikatu lerro horretatik haratago

kokatuta dauden baso sailak ingurumen aldetik beren onera

ekarri ahal izateko.

Gune andeatuen ingurumen berreskurapen lanekin aurrera

egin eta sustatu.

Sentikorrenak diren udalerriko guneak babestu, batez ere

babes berezikoak direnak..

Udaletik Barbaduneko KBEaren kudeaketa neurrien jarraipena

egin.

Udalaz gaindiko eskumenekoak

CLH-k okupatzen duen paduraren berreskurapen jarduera

hobetu

Barbaduneko KBEaren babes eta lehengoratze lanekin aurrera

egin.

3.2. Sistema

naturalen

eta paisaien

kontserbazio

egoera

3.3. Jardueren

eragina eta

arriskuak

nekazaritzan zein

natur ingurunean

3.4. Babestutako

naturguneak

3.5. Natur ingurunearen

antolamendua eta

kudeaketa

3. BIOANIZTASUNA ETA PAISAIA

Page 22: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 22 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

4.1. Ur horniketa

Edateko uraren banaketaren kudeaketarako euskarri

digitalean dagoen kartografia erreminta bat dago.

Ponpaketa puntuak eta hornikuntza tangak monitorizatuta

daude.

Ur banaketako hoditeriaren modernizatze ez osoa.

Muskizek EAEko II Ingurumen Esparru Programak ezarritako

helburua betetzen du, alegia, 2010 urterako zenbatu gabeko

bolumenak %25era ez iristea.

Ur banaketa sarean dauden galerak oso txikiak dira.

Hornitutako urek giza kontsumorako uraren kalitateari

buruzko osasun irizpideak betetzen dituzte.

Banatutako ur bolumenen eta sektorekako kontsumoen

erregistro sistematikoa dago. Udal eraikinek kontagailuak

dauzkate.

Etxeetako ur kontsumoa, 2005-2009 aldian zerbait gutxitu

dena, Udalsarea 21eko udalerriek duten batez besteko

balioaren azpitik mantentzen da.

Udal administrazioan ura aurrezteko zenbait neurri ipini dira

martxan.

Gaur arte udalerriko berdeguneaK sareko uraz (edateko ura)

ureztatzen dira.

Udalaren eskumenekoak

Saneamendu sarea berritu eta bere estaldura udalerri osora

zabaldu.

Ur Kontsortzioarenak diren sareetan udalaren jarduera

mugarritu.

Ur kontsortzioari industri jardueren ikuskaritza egin dezala

eskatu.

Udalaz gaindiko eskumenekoak

Barbadun ibaiaren ertzak berreskuratu.

Barbadunen itsasadarraren egoera ekologikoa hobetu.

4.2. Edateko ura banatzeko

sarea

4.3. Eskaera eta

kontsumoa

4.4. Saneamendua eta

arazketa

4. URA

BALIABIDE NATURALAK, HONDAKINAK ETA INGURUMENAREN KALITATEA

Page 23: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 23 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

4.5. Uraren zikloaren

araudia eta kudeaketa

Landa eremuko gune batzuk ez daude saneamendu sarera

lotuta. Kasu guztietan udalaren sarera lotzeko aukera ez da

ikuspuntu teknikotik bideragarria kasu guztietan.

Hobi septikoak diseinatu eta instalatzeko orduan lizentzia

medio zenbait ezaugarri tekniko betetzea eskatuz gero

ondoren ez da eskatutakoa noraino betetzen den

gainbegiratzen.

Berriki, udalak saneamendu sarearen kartografia digitala

garatu du..

Hiri sarea %50ean bananduta dago eta beste %50ean

baterakoa da.

Saneamendu sare zaharra berritzen Joan den arren, oraindik

badira fibrozementuzko (uralita) hodiak.

Tarifa sistema termino finkoaren eta termino aldakorraren

arteko hibridoa da, zeina kontsumoen menpe dagoen.

Hornikuntza tasak kontsumitutako ur bolumena zenbatzen du

eta saneamendu tasak isuritako ur bolumena hartzen du bere

baitan. Hortaz, nolabait ere, aurrezpena eta kontsumo

arrazionala sustatzen dira.

Barbadun-B ur masa ingurumen helburuak ez betetzeko

arriskurik ez duen masa da, ez baitu eraginik eta jasotzen duen

presio maila txikia baita.

Barbadun-B ur masaren ertzak eraldatuta daude eta zuhaitz

estaldura eskasia dute ezkerreko aldean.

Barbadungo itsasadar osoari begirako balorazioa “txarra” da.

Masa hau 2015ean Egoera Ona ez erdiesteko arrisku handian

dago, eragin frogatua eta presio ez nabarmena jasatearen

ondorioz.

Gertaera puntualak izan diren arren, La Arena-ko hondartza

bainurako egokia da.

4.6. Sentsibilizazioa

4.7. Uraren kalitatea

Page 24: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 24 -

Page 25: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 25 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

5.1. Hiri hondakinak

sortzea 1

Muskizko hiri hondakinen sorkuntza (Kg/bizt./egun) 2009an

Udalsarea 21eko udalerrien batez bestekoaren (1,5

kg/bizt./egun) gainetik dago. Aitzitik, bere indizea (1,44

Kg./bizt./egun) EAErako 2012 urteari begira ezarritako

helburura hurbiltzen da.

Zatiki desberdinetarako bilketa zerbitzua kontratatuta dago.

Honek jasotako hondakinen kudeaketa integrala eta beren

azken norakoa bermatzen du.

Bilketa zerbitzuak nabarmenki hobetu dira denborarekin.

Nolanahi ere, udalerri osoko edukiontziak berrantolatu

beharko lirateke eta ezarritako ratioetara egokitu.

2007-2010 bitarte gaika jasotako hondakin kopurua (1,44

Kg./biz./egun) handitu bada ere, sortutako hondakin

guztiekiko bere portzentajea Udalsarea 21eko batez

bestekoaren (%28,3 2007an) azpitik dago.

Muskizen erregistratutako gaikako bilketaren datua EAErako

nahiz Bizkairako ezarritako helburuak erdiestetik urrun dago.

2007 eta 2010 bitarte etxeetako olioaren eta ontzien bilketak

handitu egin dira.

Beiraren bilketaren joera beheranzkoa.

Udalaren eskumenekoak

Berreskuragarriak diren zatikien jasotzea handitu.

Hondakinen sorkuntzaren murrizketa eta jatorrian banantzea

sustatzeko neurriak (fiskalak eta beste) ezarri..

Udal zerbitzuetan sortutako hondakinen kudeaketa egokirako

sistemak ezarri.

5.2. Gaikako bilketa

5.3. Hiri hondakinen

kudeaketa

5.4. Hiri hondakinen

tratamendua

1 Hiri Hondakinak (HH)= Etxeko Hondakinak (EH) + Erakundeek, Merkataritzak eta Industriak sortutako hondakin asimilagarriak (EMIAH) 1999/21/CE zuzentarauarekin bat dator azalpena.

5. HONDAKINAK

Page 26: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 26 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

5.5. Hiri hondakinei

buruzko ordenantzak eta

zergak

Ehunak, jostailuak eta Hondakin Elektriko eta Elektronikoak

irabazi asmorik gabeko Berohi kooperatibara eramango dira,

berreskuratutako ehunen bilketa, tratamendu eta

komertzializazioa izanik nire jarduera.

Oraindik ez da zatiki organikoaren gaikako bilketa ezarri.

Muskizen Garbigunea dago.

Azken buruko deuseztapena, birziklapenaren bidez balioztatu

ondoren, jaitsi egin da herritarren sentikortze mailaren

handipenaren ondorioz eta baita bilketa zein kudeaketa

zerbitzuetan hobekuntzak egitearen ondorioz ere.

Gaur egun tasa fiskalek ez dute hondakinen sorkuntzan

murrizketa ez eta jatorrian banatzea bultzatzen.

Udalak hainbat jarduera burutzen ditu hondakinen arloko

komunikazio eta sentikortzeari dagokionean, sektore

desberdinei zuzenduak..

Industri jatorriko hondakin arriskutsuen balioztapen maila

EAEko helburua erdiestetik oso urrun dago.

Belardiak ongarritzeko mindak erabili izanak San Juliango

auzotarren aldetik kexak eragin ditu, sortzen dituen usain

txarrak direla eta.

Kale garbiketaren eta hondakin bilketaren zerbitzua antolatzen

duen kontratu berrian hobekuntza garrantzitsuak barneratu

dira.

Ez dira Muskizko udal zerbitzuetan sortzen diren hondakinak

zenbatzen.

Ez dago udal zerbitzuetan sortutako hondakinen kudeaketa

egokirako tresnarik.

5.6. Sentsibilizazioa

5.7. Industri eta

nekazaritzako hondakinak

5.8. Bide garbiketa

5.9. Udal zerbitzuen

hondakinak

Page 27: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 27 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

6.1. Egitura energetikoa

Energi iturrien araberako kontsumoaren egituran, zeinean

petrolioak eta gainontzeko erregai fosilek pisu nabarmena

duten, energi iturri ez berriztagarri eta kanpotik datozenekiko

menpekotasun handia islatzen da.

Gas naturalaren sareak ez du udalerri osoa estaltzen.

Energia kontsumo guztizkoa bikoiztu egin da 2004-2009 aldian

eta batez ere herritarren eskaeraren igoeraren ondorio da.

2011ko maiatzean kogenerazio unitate berri bat martxan

jartzeak, zeinetik aldi berean argindar energia eta energia

termikoa lortzen den, bere burua hornitzeko gaitasuna

handitzea ahalbidetu dio Petronorri.

Ordezko energia eta energia berriztagarria ekoitzi eta

banatzearekin zerikusia duten hainbat instalazio eta proiektu

daude.

Eguzki azalera termikoa 2005-2010 aldian nabarmenki hazi da.

Udal eraikinen energia azterketa berri bat burutzen ari da

energi aurrezpenera zuzenduriko jarduerak definitzeari begira.

Ez da neurririk hartu energiaren erabilera arrazionalaren alde

herritarren kontzientziazio eta sentikortzea handitzeari begira

2011 urtean 2009 urteko datuei dagokien Berotegi Efektuko

Gasen (BEG) inbentarioa kalkulatu da. Horrenbestean, udal

eraikin eta ekipamenduei dagokien erregai kontsumoaren

datuak erregistratu dira eta hauei loturiko CO2 emisioak

kalkulatu dira.

Udalaren eskumenekoak

Iturri berriztagarrietako energien ekoizpen eta erabilera sustatu.

Udal instalazio eta ekipamenduetako energi kontsumoen

kontrol eta jarraipena sistematizatu eta kontsumoak

arrazoizkoak bihurtu.

Kale argiztapeneko energi kontsumoak optimizatu.

Udalaz gaindiko eskumenekoak

Sektore publiko eta pribatuari zuzenduriko laguntza eta

dirulaguntzekin aurrera egin. 6.2. Energia

berriztagarrien ekoizpena

6.3. Tokiko

administrazioko energiaren

kontsumoa eta kudeaketa

6.4. Udal ekipamenduen

kontsumoa

6. ENERGIA

Page 28: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 28 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

6.5. Herriko argien

kontsumoa

Kanpo argiztapenean energi aurrezpen eta eraginkortasuna

lortzera zuzenduriko hainbat eskabide finkatzen dira.

2008an burutu zen kale argiztapenaren energi

eraginkortasunaren azterlana burutu ondoren maniobra

koadroak aldatu egin ziren.

2011 urtean “Muskizko kale argiztapeneko energi

eraginkortasunaren zentroa” martxan ipini zen eta behe

tentsioko egungo Erregelamenduaren araberako egokitzapena

egin zen. Honek udalerriaren energi gastua ezagutzea eta

dagozkion aurrezpen neurriak planteatzea ahalbidetzen du.

Egun kale argiztapenaren auditoretza burutzen ari da.

Udalak kale argiztapeneko energi kontsumoen kontrola

burutuko du bere funtzionamenduari buruzko informazioa

modem bidez bidaliko duten hainbat dispositibo

instalatzearekin batera.

Udaleko ibilgailu flotari dagokion 2009ko erregai

kontsumoaren datuak erregistratu dira eta hari loturiko CO2

emisioak kalkulatu dira.

Kontsumoen eta ibilgailuen erosketa berdearen

arrazionalizazio politika ez da Muskizko tokiko administrazioan

landu den arlo bat.

Ez dago udal mailan energiaren aurrezpena, eraginkortasuna

eta energia berriztagarrien ekoizpen sustatzeko tresnarik

(ekonomikoak, fiskalak zein kudeaketakoak).

Gutxi dira udalak garatu dituen sentikortze jarduerak

energiaren aurrezpen eta arrazoizko erabilerari dagokionean.

6.6. Udal ibilgailuen

kontsumoa

6.7. Energia kudeatzeko

araudia

6.8. Sentsibilizazioa

Page 29: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 29 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

7.1. Atmosferara egindako

isuriak

Emisio iturri kutsatzaile nagusiak dira: ibilgailuen trafikoa eta

industri jardueren eta energia eraldaketako foku finkoak eta

baita etxeetako eta zerbitzuetakoak ere.

UPEV-EHUko ingurumen Kimikako Departamentuarekin

sinatutako hitzarmena medio, udalerriko atmosferaren

kalitatearen gai kutsatzaile desberdinak finkatzeko eta

ebaluatzeko azterlan bat burutzen da, Muskizen kokatutako

aire kalitatearen neurketako bi kabinetan neurtutako

parametroak konparatuz.

Aire kalitatea ona da orokorrean, nahiz eta zenbait piko

gertatu izan, EAEn zabaldutako aire atmosferikoaren kontrol

eta zaintzarako sareak ematen duen informazioaren arabera..

Industri zein nekazaritza jatorriko usain txarrak direla eta kexa

ugari daude. Usainek San Julianeko auzoan bizi diren biztanleei

eragiten die nagusiki.

Muskizko udalak Telefónica Móviles de Españari 15 eguneko

epea eman dio El Cerroko auzoan kokatuta dagoen telefonia

mugikorreko estazio erradioelektrikoa bertatik kentzeko.

Zarata iturri nagusienak dira N-634, BI-2701, A-8, trenbidea eta

industri jarduerak, hirigunean kokaturikoak nahiz industri

poligonoetakoak..

2009 udalerriko gune jakinetan zegoen zarata eragina ebaluatu

zen.

Garur egun udalerri osoaren zarata eraginaren azterlanaren

eguneratzea burutzen ari da.

Gainera, udalerriaren zonifikazio akustikoa egingo da, gai honi

Udalaren eskumenekoak

Muskizko aire kalitatearen jarraipena egin.

Instalazio erradioelektrikoa erregulatu udalerrian.

Zarateren analisi eta diagnostikoa gainontzeko auzoetara

zabaldu, dagokion ekintza plana taxutzearren eta

ordenantzaren idazketari ekiteko.

Herritarren komunikazio mekanismoak optimizatu aire

kalitateari dagokionean.

Udalaz gaindiko eskumenekoak

Eskuduntza duen entitateari eskatu autobidean pantailak ipin

ditzatela udalerritik igarotzen den zatian eta ibilgailuen pasua

arintzeko esku hartzeak egin ditzatela.

7.2. Airearen kalitatea

7.3. Kalitate akustikoa

7.4. Kalitate akustikoaren

kudeaketa

7. INGURUMENAREN KALITATEA. Atmosfera, akustika eta lurzoruak.

Page 30: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 30 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

7.5. Lurzoruen kalitatea

dagokionean diagnostikoa eta ekintza plana egingo dira eta,

azkenik, zarata eta bibrazioen ordenantza egingo da.

Potentzialki kutsatutako lurzoruen azalera gutxi gora behera

udalerri azaleraren %11 da, lurralde historikoak eta EAEk

dituztenen batez betekoen oso gainetik dagoen kopurua

izanik. (%1,53 eta %1,16, hurrenez hurren 2008an).

Potentzialki kutsatu gisa inbentariatutako lurzoruaren %15

inguru berreskuratu dela balioesten da: CLH-ko tangak

(170.00m2) eta Santelices-en kokaturiko ponpaketa estazioa

(60.000 m2).

Ez dago udal langilego teknikoaren prestakuntza jarraiturik

lurzoruen, aire kalitatearen eta kalitate akustikoaren arloei

dagokienean.

Udalak ez du komunikazio kanpainarik burutu lurzoruaren

kutsaduraren prebentzioaren, kutsatutako lurzoruen

berreskurapenaren, aire kalitatearen eta kalitate akustikoaren

inguruan.

7.6. Lurzoruen kalitatearen

kudeaketa

7.7. Komunikazioa,

prestakuntza eta

sentsibilizazioa

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

8. ARRISKUAREN ETA JARDUERA EKONOMIKOEN KUDEAKETA

Page 31: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 31 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

8.1. Arrisku naturalak eta

teknologikoak

Muskizen uholdeetan urek har dezaketen azalera 2009an

guztizkoaren %27 da..

Oraindik ez da Kotorrio ibaiaren uhaldietarako ez eta

Barbadunen ura husteko ahalmenaren hobekuntzarako

ordezko aukerarik topatu.

Muskiz, Abanto-Zierbena eta Zierbenarekin batera, arrisku

kimikoagatiko eragina duten EAEko 25 udalerrien artean dago,

Petronor findegia dela eta.

2006an Udalerriko 1. Larrialdi Plana onartu zenez geroztik

Planak jasotzen ez dituen aldaketa garrantzitsuak gertatu dira:

CLHren instalazioak eraistea, Petronorren instalazioen

zabaltzea…

Udalak bere jabego pean dauden eta arriskua sor dezaketen

zentro, establezimendu, gune eta instalazioetako

autobabeserako planak idaztea aurreikusita dauka.

Industriak dira ingurumen arriskurik handiena sortzen duten

jarduerak.

Petróleos del Norte_k IBIa (Ingurumen Baimen Integratua)

lortu zuen fuel oilaren ekoizpena murrizteko unitate berrien

proiekturako eta energia elektrikoaren kogenerazio plantarako

(URF) 2008an.

Petronorrek egiten dituen jarduerak ingurumen izaerako kexa

ugariren iturri dira gehienak San Julian auzotik datozenak.

Ekonomi sareak duen ingurumen kudeaketako borondatezko

sistemen eta ekodiseinukoen ezarpen maila oso txikia da.

Udalaren eskumenekoak

Udalerrian uholdeetan urak har ditzaketen guneen azterketa

egin.

Udalerriko Larrialdi Plana eguneratu eta hedatu.

Udal instalazio eta guneetan autobabeseko planak garatu.

Udalarenak ez diren beste zentroetako autobabeserako planen

ikuskaritza eta zaindu.

Udalaz gaindiko eskumenekoak

Uholdeen aurkako prebentzio neurriak hartu.

8.2. Arrisku naturala eta

teknologikoa kudeatzea

8.3. Jarduera ekonomikoen

ingurumen eraginaren

arriskua 2

8.4. Jarduera ekonomikoen

kudeaketa

2 Ingurumen eraginaren balorazioa ingurumen kalitatearen, hondakinen eta uraren eremuetan egiten da

Page 32: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 32 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

9.1. Erosketa eta

kontratazio publiko berdea

(EKPB)3

Udalak iraunkortasunarekin konpromisoa hartu duen arren,

EPBaren ezarpen maila oso txikia da.

Ez dira ingurumen kudeaketako borondatezko sistemarik

ezarri udal instalazio edo zerbitzuetan, eta ez dago ingurumen

arloen kudeaketarako estandarizaturiko prozedurarik.

2004 urteaz geroztik, Muskiz eta Zierbenako udaletxeek

Kudeaketarako Sistema Integratua (KSI) ezarri dute, horrekin

ISO 9001: 2008ren Kalitate eskakizunak eta La Arenako

hondartzan ISO 14001: 2004ren ingurumen eskakizunak

betetzen direlarik.

Gutxi dira Udalak ingurumen arloari begira prestakuntza,

sentikortze eta komunikazioan garatu dituen jarduerak..

Udalak Biodibertsitate Ekitaldean parte hartu du eta Urari

buruzko hurrengo Ekitaldean parte hartzea aurreikusita dauka.

Ez dira udal kudeaketan aplikatzekoak diren ingurumen arloko

jardunbide egokien gida, eskuliburu edo argitalpenak banatu

ez erabili.

Udalaren eskumenekoak

Ingurumen dimentsioa erosketa eta kontratazio publikoan sartu.

Tokiko administrazioaren ingurumen kudeaketarako

mekanismoak ezarri.

9.2. Heziketa,

sentsibilizazioa eta

komunikazioa EKPB arloan

9.3. Udal

administrazioaren

ingurumen kudeaketa

9.4. Heziketa,

sentsibilizazioa eta

komunikazioa

ingurumenaren arloan

3 EKPB: produktuak, zerbitzuak edota obrak erosteko edo kontratatzeko orduan, irizpide ekonomikoez eta teknikoez gain, horien ingurumen portaera ere kontuan hartzean datza, erabilera bereko

beste batzuekin alderatuta bizitza zikloan ingurumen eragin txikiagoa duten produktu eta zerbitzuak eskuratuz.

9. UDAL ADMINISTRAZIOAREN EROSKETA PUBLIKOA ETA INGURUMEN KUDEAKETA

Page 33: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 33 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

1o.1. Klima aldaketari

egiten zaion ekarpena

Udalak 2011 urtean 2009 urteari dagozkien datuen Berotegi

Efektuko Gasen (BEG) inbentarioa. Honek, tokiko

administrazioak burutzen duen jardueragatiko, eta baita ere,

udalerriari loturiko erregai, elektrizitate zein garraioaren

kontsumoaren ondoriozko emisioen banaketa ezagutzea

ahalbidetzen dio.

2012an 2010 urteari dagozkion emisioen kalkulua burutuko du.

Ez da karbono arrastoa kalkulatu, ez eta BEG emisioen

murrizketarako inolako estrategiarik ere diseinatu.

Udalak ez dauka klima aldaketaren aurkako plangintza eta

kudeaketarako berariazko tresneriarik, hala nola, ordenantza,

udal programa (KAAUP), Energia Iraunkorraren aldeko Ekintza

Plana (EIEP) edo bestelakorik.

Udal jabetza publikokoak diren baso sail handiak ditu. Horrek

esan nahi du biomasa medio karbonoa finkatzeko ahalmen

handia duela udalerriak.

Klima aldaketaren aurkako borrokaren edo BEGen emisioen

konpentsazioaren aldekoak diren hainbat ekimen burutu dira.

Ez da ezagutzen udalerriak norainoko zaurgarritasuna duen

klima aldaketagatiko eraginak jasotzeko arloan.

Udalaren eskumenekoak

Klima aldaketaren aurkako plangintza eta kudeaketarako

berariazko tresneriaren diseinu eta exekuzioa burutu.

Baso birlandaketarako proiektuak sustatu eta bultzatu emisioen

konpentsazio zein karbonoaren finkapenerako.

10.2. Klima aldaketaren

aurkako borroka

planifikatzeko berariazko

tresnak

1o.3. Hustubideen

kudeaketari eta isurpen

konpentsazioei lotutako

berariazko ekimenak

10.4. Klima aldaketari

egokitzea

10.5. Sentsibilizazioa eta

parte-hartzea

10. KLIMA ALDAKETA ETA INPAKTU GLOBALA

Page 34: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 34 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

11.1. Komunikazioa

Komunikazio kanalak garai berrietara egokitzera zuzenduriko

ahaleginak egiten ari dira.

Hortaz, tradiziozko iragarki panelez gain, beste komunikazio

tresneria batzuk daude, hala nola, Udal Weba edo

hiruhilabeteko izaera duen udal aldizkari berria..

Berriki Udal Weba eguneratu da eta SMS mezu bidezko

telefono mugikorretarako jakinarazpena martxan ipintzea

aurreikusita dago.

Herritarren udalerriko partaidetzari buruzko balorazioa ez da

ona. Dena den, partaidetza urria faktore globalen, eta ez

tokikoen, ondorio dela uste da.

Tokiko Agenda 21 arloan ez dago herritarren partaidetzarako

mekanismo edo organo egonkorrik.

2008an Muskizko elkarteen sarearen elkarbizitzaren egoerari

buruzko diagnostikoa burutu zen.

Muskizek elkarte ehun zabala du. Nolanahi ere, elkarte askok

era isolatuan lan egiten dute nahiz eta beste batzuekin

komunak diren beharrak eduki eta ez dira kanpo aldera

proiektatzen.

“Muskizko elkarte ehuna eta borondatezko lana indartzeko I

Plana” ezartze bidean d2010-2011 aldian, Boluntaren elkarlan

eta laguntza teknikoarekin.

Muskizko Elkarteen Gida argitaratu da.

Herritarren Partaidetzarako Batzordearen oinarriak ipiniko

lituzkeen arautegia idazteko aukera aztertu.

11.2. Sentsibilizazioa

11.3. Parte-hartze kultura

11.4. Parte-hartzeko

tresnak eta bideak

11.5. Elkarteen sarea

11. COMUNICACIÓN, SENSIBILIZACIÓN Y PARTICIPACIÓN CIUDADANA

SENSIBILIZACIÓN, PARTICIPACIÓN CIUDADANA Y COORDINACIÓN INTERNA

Page 35: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 35 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

12.1. Barneko koordinazioa

eta komunikazioa

Ez dago Tokiko Agenda 21en plangintza, sustapen edo

jarraipenerako berariazko barne mekanismo edo organo

tekniko egonkorrik ez eta propio TA21enak ez diren eta

TA21eko gaiak landu daitezkeen gunerik.

Udalak urtero parte hartu du iraunkortasun adierazleen

ebaluazio eta kalkulurako programan.

Nolanahi ere, Tokiko Ekintza Plan 21ean aurreikusitako

jarduera edo ekintzak zergatik ez diren burutu ez da

analizatzen.

Zeharkakotasun maila nahiko ona da.

Udalak Udalsarea 21en arabera lehentasunezko kalkulukoak

diren 23 adierazleetatik 16rekin lan egiten du,haietako bat

berotegi efektuko gasen emisioei buruzkoa izanik.

Tokiko Ekintza Plan 21en ebaluazioaren emaitzetan

oinarrituriko urteroko programaziorik ez da egiten.

Orain arte ez dira Tokiko Ekintza Plan 21en ebaluazioaren

emaitzak udal barnean komunikatu.

Udalak soslai teknikoa duen pertsona bat du, zeina, ingurumen

eta iraunkortasun arloan beste funtzio batzuk betetzeaz gain,

TA21en kudeaketaz arduratzen den.

TA21 alkatetzatik eta inguruen zinegotzigotik lideratzen da

batez ere azken honek hartzen duelarik bere gain bultzada eta

gainbegiraketa.

Ez dago izaera politikoa duen TA21aren plangintza, sustapen

eta jarraipenerako berariazko mekanismo edo organo

egonkorrik.

Tokiko Agenda 21en kudeaketari buruzko barne koordinazioko

mekanismo edo organo egonkor bat sortu.

Tokiko Ekintza Plan 21aren kudeaketa aktiboa burutu.

12.2. Tokiko Agenda 21

kudeatzeko eredua

ezartzea

12.3. Baliabide teknikoak

12.4. Buruzagitza politikoa

12. BARNE KOORDINAZIOA ETA TRANSBERTSALITATEA

Page 36: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 36 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

13.1. Lurraldearen

testuinguruan kokatzea

Biztanleen dentsitatea 333,23 biztanle/Km2 da, Bizkaiko batez

bestekoaren azpitikoa.

Bilbo eta Santander konektatzen dituen A-8 autobideak

Kantauriko erlaitzaren komunikazio ardatz nagusiena eratzen

du eta udalerrira iristeko bide nagusia da. .

2000 urtetik aurrera aldaketa handia gertatzen da eta

biztanleri kopurua bere onera etortzen hasi dela nabaritzen

hasten da..

Muskizko jaiotze tasa gordina, nahiz eta aldakortasun handirik

ez izan azken hamarkadan, positiboki eboluzionatu du eta

2009an Bizkaiko zein EAEko batez bestekoen apur bat gainetik

ipini da..

Udalerriko kanpoko migrazio saldo handitu egin da 2003-2010

aldian. Beraz, Muskizera kontrako norabidean mugitu direnak

baino pertsona gehiago etorri dira.

Muskizko biztanle gehienak (%77) erdialdeko herrigunean bizi

dira eta gainontzekoak (%23) landa eremuko auzoetan

barreiatuta daude.

Ez da eskuhartzeko lehentasunezko eremurik identifikatu.

13.2. Biztanleriaren

bilakaera

13.3. Egitura demografikoa

13.4. Mugimendu naturala

eta migratzailea

13.1. Lurraldearen

testuinguruan kokatzea

13. BIZTANLERIA

GIZARTEAREN ETA EKONOMIAREN GARAPENA

Page 37: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 37 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

Jarduera ekonomikoaren egitura eta maila

14.1. Eredu ekonomikoa

Muskizko ekonomi egituraren zutoin nagusia Petronor

birfindegia eta metalaren eta egurraren sektoreetakoak diren

tailer anitzek osatzen dute.

N0lanahi ere, Muskizen, beste herri batzuetan lez,

tertziarizazio prozesu nabarmena gertatzen ari da.

Establezimendu kopurua nahiz sortutako enplegu kopurua

2004 eta 2010 bitartean %10,73 eta %22,97, hurrenez hurren,

hazi dira.

Hala ere, establezimendu berrien sorkuntza tasa txikitu egin da

2009an.

2006an, Muskizek zuen errenta pertsonako lurralde historikoak

eta EAEk zeuzkatenak baino apur bat txikiagoa zen.

Udalaren eskumenekoak

Udalerriko ekonomi jarduerak bultzatu sektoreen arteko pisu

erlatiboan oreka handiagoa bilatuz.

Tokiko ekonomi jarduera lehiakor berrien sorkuntza bultzatu

hiru sektoreetan.

Kultura ekintzailea eta teknologi berrikuntza sustatu.

Enplegu politika bultzatzen eta indartzen jarraitu, iraupen luze

eta laburreko langabetuei zein gazte eta helduei zuzendua.

Enpresei lanpostuak mantentzen lagundu.

Enplegu eskatzaile diren sektore desberdinei zuzenduriko

prestakuntza politika bereiziak bultzatu.

Lanbide heziketako zentroekin eta prestakuntza jarraitua

eskaintzen dutenekin elkarlanean aritu enplegu eskaintza eta

eskaeraren arteko erlazioa optimizatzeko

Enpleguaren sustapenerako eta ekonomi dinamizaziorako

diseinatu den planean aurreikusita dauden jarduerak garatu.

14.2. Jarduera

ekonomikoaren maila

orokorra

14.3. Familiaren ongizate

ekonomiko maila

14. GARAPEN EKONOMIKOA ETA LAN MERKATUA

Page 38: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 38 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

14.4. Lehengo sektorea

Nekazaritza eta arrantza sektoreetako jarduera ikaragarri

txikia da Muskizen, Balio Erantsi Gordinari (BEG) egiten dioten

ekarpenari bagagozkio.

Muskizek 2011ean “Nekazaritza eta Abeltzaintza Feriaren”

XXIX edizioa ospatu du.

Industri sektoreak BEGari (Balio Erantsi Gordina) egiten dion

ekarpena %69,46koa da 2008an. Hala ere, industri sektorean

enplegatutako biztanleria ez da udalerrian enplegatuta dagoen

biztanleri guztiaren %22ra iristen.

Petronorrek, Muskizen instalazioak dituen industri sektoreko

enpresarik handiena, lan egiteko adinean dagoen herriko

biztanleriaren %10 baino gutxiagori lan ematen diola

balioesten da.

Zerbitzu sektoreak Muskizeko ekonomiari (ekonomi jarduera

anitz izanik) egiten dion ekarpena ia %62koa da.

Bilbo Handiarekiko gertu egoteak eta harekin egoki

komunikatuta egoteka gastu ihes garrantzitsua eragiten du,

batez ere merkataritza azalera handien aldetik.

Muskizko eskaintza turistiko eta ostalaritzaren dimentsio eta

ezaugarriak, denborarekin handituz joandakoa, nahikoak dira

egungo turismo eskaera asetzeko.

Muskizek bisitei arreta emateko turismo informaziorako

puntuak dauzka.

Muskizen turismo baliabide bihurtutako eta Turismo Gidan

jasotako hainbat elementu erakargarriz goza daiteke.

Muskizek eta, oro har, bere eskualdeak dauzkaten turismorako

erakargarriak diren elementuen optimizazio ahalmena oso

handia da.

Udalaz gaindiko eskumenekoak

Landa eremuan nekazari gazteen ezarpena bultzatu

Beren jarduera lurzoruaren erabilera iraunkorrean oinarritzen

duten nekazaritza eta abeltzaintza sektoreko enpresen

sorkuntza bultzatu.

14.5. Bigarren sektorea

14.6. Zerbitzuen sektorea

14.7. Turismo eta

ostalaritza sektorea

Page 39: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 39 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

Enplegua eta lan merkatua

14.8. Biztanleria aktiboa

2006an, datuak eskuragarri dauden azken urtean, jarduera tasa

Bizkaiko Lurralde Historikoak zuenetik (%47,52) apur bat

gorago kokatzen zen.

Emakumeen taldeak duen lan jardueraren tasa txikiak talde

honek lan munduan sartzeko oraindik duen potentzialaren

erakusle da.

Okupatutako biztanleria portzentajea biztanleria aktiboaren

aurrean %65,09koa zen 2006an, kopurua Bilbo Handiko eta

Bizkaiko batez bestekoak (%62,92 eta %63,69, hurrenez

hurren). baino apur bat altuagoa izanik.

Muskizen erregistratutako langabeziaren portaerak igarotzen

ari den ekonomi krisiaren ildo breko datuak erakusten ditu.

Horrenbestez, langabezi tasa 2008tik aurrera igo egin da

berriro 2011ean %12,09ra iritsi arte, portzentaje hau Bizkaian

erregistratutako batez bestekoaren (%9,88) apur bat gainetik

egonik..

Emakumeak eta ikasketarik gabeko zein goi mailako

ikasketadun gazteak dira langabeziak gehien eragiten dieten

taldeak..

Kontratu kopurua 2005 eta 2009 bitarte gutxi gora behera

egonkor mantendu da (360 kontratu 1.000 biztanleko).

Gazteen taldean, langabeziaren feminizazioaz gain, enplegu-

kolokatasuna nabarmentzen da.

Muskizen urtean erregistratutako kontratu mugagabeak

eginiko kontratu guztien %7a dira, Bilbo Handiak eta Bizkaiko

lurraldeak dituztenen antzerakoa.

2011ean enpleguaren sustapenerako ekonomi dinamizaziorako

Ohiz Kanpoko Plana aktibatu da. Plan hau Forlanen bidez

exekutatzekoa da.

14.9. Biztanleria okupatua

14.10. Langabezia

14.11. Kontratazioa

14.12. Laneko

mugikortasuna, nork bere

buruari eustea eta

autosufizientzia

14.13. Enplegu eta

prestakuntza politikak

Page 40: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 40 -

Page 41: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 41 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

15.1. Gizarte arazoak

Pobreziari loturiko arazo eta beharrak azken urteetan

bortizkiago azaleratzen dira igarotzen ari den ekonomi krisia

dela eta.

2004an “Drogamenpekotasunen Prebentziorako lehen Udal

Plana” moldatu zen. Plan honen ebaluazioa zintzilik dago.

Muskizen dagoen etorkinen populazioa ez da ugaria,

biztanleriaren guztizkoaren %2,6 osatzen du eta, oro har, ongi

integraturik dago. Buruturiko analisi sozioekonomikotik

2009an etorkinen %13,77a soilik Diru Sarrerak Bermatzeko

Errenta jasotzaile zela eratortzen da. eta %11,1 Gizarte

Larrialdiko Laguntzen jasotzaile.

Ijitoen etniako biztanleria hazi egin da azken urteetan

Muskizen. Hala ere, ez da ugaria eta, oro har, ongi integraturik

dago. Buruturiko analisi sozioekonomikoaren ondorioz

hauteman da familietako %95 enplegurik gabe dagoela eta

eskola eta gizarte laguntzaren beharrak dauzkatela..

Muskizko biztanleriaren %5ak menpekotasun mailaren bat du.

Menpekotasuna duen biztanleriaren azterlan batek

biztanleriaren sektore honi begirako ekintzen programazioa

erraztuko luke.

Azken urteetan eskainitako gizarte zerbitzu eta ekipamenduak

hazten eta anizten joan dira.

Udalaren eskumenekoak

Drogamenpekotasunen Prebentziorako lehen Udal Plana”ren

ezarpenaren emaitzak ebaluatu eta bigarren Plana idatzi.

Hautaturiko biztanleen artean arreta ekintzak bultzatu

drogamenpekotasunari dagokion arloan.

II. Gizon eta Emakumeen arteko Berdintasun Planean

aurreikusitako ekintzak garatu.

Emakume eta gizonen arteko desberdintasun eta diskriminazio

egoerak zuzendu eta konpentsatzeko neurriak bultzatu.

Gizarte Ekintzako Saileko giza baliabideak egokitu.

Jada ezarrita dauden udal zerbitzuei jarraitasuna eman.

Udalaz gaindiko eskumenekoak

Herritarrek eskatzen dituzten ekipamendu eta osasun

zerbitzuen eskuragarritasuna hobetu.

15.2. Gizarte zerbitzuak

eta ekipamenduak

15.3. Udalak gizarte

zerbitzuetan eta

elkartasun ekintzetan

egiten duen gastu

ekonomikoa

15. ONGIZATEA ETA GIZARTERATZEA

Page 42: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 42 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

15.4. Gizonezko eta

emakumezkoen arteko

egoera berdintasuna,

lanaren esparruan

Nolanahi ere, itxaron zerrenda duten zerbitzuak daude,

eguneko zentroa eta Orientabide eta Psikologi Laguntzarako

zerbitzua kasu.

Hautemandako beharren artean zaharrei edo menpekotasun

balorazioa duten pertsonei haiekin norbait egoteko zerbitzu

bat ez dagoela nabarmentzekoa da eta baita ere

menpekotasuna duten pertsonei zuzenduriko etxeko janari

zerbitzurik ez dagoela.

2009an martxan ipinitako eta gizarte eta hezkuntza aldetik

zailtasunak dauzkaten ikasleei zuzenduriko Ikas Gune

programaren arrakasta ikusirik (programa honen bidez gazte

kopuru handi bati arreta ematen zaio), programa hau

eskaintzeko leku egoki bat bilatu beharko litzateke.

15.5. Gizonezkoen eta

emakumezkoen arteko

egoera berdintasuna, udal

esparruan

Page 43: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 43 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

15.6. Genero

berdintasuneko politikak

Muskizko udalak aurrekontuaren %0,9a lurralde behartsuenei

laguntzeko erabiltzen du.

Emakumeek jarraitzen dute izaten giza talde behartsuena lan

munduan barneratzeari dagokionean.

Udalerriko jarduera politikoan eta kargu politikoetan

emakumeek presentzia, partaidetza eta lidergo txikia dutela

aipa daiteke. Horrenbestez, Berdintasun Planaren

ardatzetariko bat jabekuntza da.

Tokiko elkarteen jardueran emakumearen presentzia,

partaidetza eta lidergoa handiagoa dela uste da.

Muskizko Udaletxeko Berdintasun Sailetik era aktiboan lan

egiten da genero berdintasunaren alde

Horrenbestez, 2009an II. Gizon eta Emakumeen arteko

Berdintasun Plana, 4 urteri begirakoa, moldatu zen, 2010ean

Udalerriko Puntu Arriskutsuen eta Irisgarritasun Txarreko

Puntuen Diagnostikoa burutu zen eta 2011ean Instituzioen

arteko Ekimen eta Koordinaziorako I. Tokiko Protokoloa eratu

zen.

Gainera, 2009az geroztik, berdintasun gaia ikas zentroekin

lantzen da.

15.7. Bizikidetza eta

herritarren segurtasuna

Ezin da Muskizi buruz herri gatazkatsu gisa hitz egin, nahiz eta,

jakina, integratzen bukatu gabe eta esklusio arriskuan dagoen

biztanle zati bat egon.

Pertsonen ondasunen aurkako delituak dira azken urteetan

gehien ugaritu direnak. Bandalismo maila ere handitu egin da

azken urteetan.

Natur balioen aldeko eta inguruan desnaturaltzearen aurkako

herritarren mobilizazioa eite handikoa da.

Auzoei dagokienean, tentsio pean dauden eta eguneroko

bizitzan eragin gehien jasotzen dutenak dira ehien

mobilizatzen direnak.

Page 44: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 44 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

15.8. Ekipamenduak eta

osasun langileak

La Cendeja-n kokatutako osasun zentroa Muskizko

biztanleriari estaldura ematen dio.

Biztanleek zuzkidura handitzea eskatzen dute, bai langileriari

dagokionean eta baita osasun zerbitzuei dagokienean

(ginekologia,….).

Hainbat dira ohitura osasungarrien alde berariaz nahiz zeharka

egiten duten ekimenak garatzen dituzten Udal Sailak.

15.9. IKTetarako eta

telekomunikazioetarako

irisgarritasuna

Muskizko KZ Gunea ordenagailuak dituen eta Interneterako

sarbidea eskaintzen duen gela bat da, bere helburua izanik

biztanleak erreminta mota hau erabiltzen ohitzea eta

prestakuntza ikastaroak antolatzea.

Gazteguneak ere erabilera librerako gune bat dauka.

Liburutegian ere ordenagailuak dituen eta ordenagailu bidezko

Internet konexioa baduen gune bat dago.

Page 45: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 45 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

Hezkuntza

16.1. Hezkuntza eskaintza

Azken hamarkadan Muskizen dauden ikas zentroek eskaintzen

dituzten ikasketak burutzen ari diren ikasle kopuruak apur bat

behera egin du, %4 inguru.

Hala ere, haur hezkuntzan eta lehen hezkuntzan matrikulazio

hazkuntza egon dela bereziki nabarmentzekoa da gutxi gora

behera %45 eta %18, hurrenez hurren.

Muskizek ikasketak egiten dituzten ikasle gehienek zentro

pribatuetan izen ematen dute (% 75etik gora 2009an).

Eskola adinean dagoen biztanleria (0 eta 19 urte bitartekoak)

hazi egin da 2000-2011 aldian Muskizez, nahiz eta adin taldeen

araberako eboluzio desberdina gertatu izan: o eta 4 urte

bitartekoak eta 5 eta 9 urte bitartekoen biztanleria nabarmenki

hazi den bitartean 10 eta 14 urte bitarteko adinetan eta 15 eta

19 urte bitarteko adinetan daudenen biztanleria urritu egin da.

Hizkuntza ereduei dagokienez, B eta C ereduetan izen eman

duten ikasleen kopurua hazi egin da 2000-2009 aldian.

Nolanahi ere, A eredua nagusiena da Muskizen.

Hezkuntza publikoaren eskaintza txikia da herrian, nagusiki 14

urtetik aurrerakoentzat.

Leku gehiago behar da IES Muskizen kasuan.

14 urtetik aurrerakoentzat dagoen eskaintza publikoaren

eskaerari erantzuna eman.

16.2. Hezkuntza eskaera

16.3. Eskaintza-eskaera

balantzea

16.4. Herritarren heziketa

emaitzak eta heziketa

maila

Euskara

16. HEZKUNTZA, EUSKARA, KULTURA ETA KIROLA

Page 46: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 46 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

16.5. Euskalduntze maila

Euskalduntze maila nahiko mugatua da Muskizen.

Euskararen erabilera hezkuntza arlora mugatuta dago eta,

neurri txikiagoan, kultur arlora.

Muskizek hainbat zentro edo berariazko baliabide dauzka

euskara irakatsi eta bultzatzeko.

2008an 2012 mugaepea duen Euskararen erabilera herritarren

artean sustatzea Euskararen Erabileraren Sustapenaren Plan

Orokorraren (EBPN) onartu zen arren, gaur arte ez da

aurreratu Plan honek dituen ekintzen ezarpenean.

Urtero euskararen astea antolatzen da.

Euskararen erabilera herritarren artean sustatzea Euskararen

Erabileraren Sustapenaren Plan Orokorraren (EBPN) neurriak

ezarriz.

Euskararen erabilera udal administrazioan normalizatu

Euskararen Erabileraren Planaren neurrien ezarpenaren bidez. 16.6. Ekipamendua eta

baliabideak

16.7. Udal politikak

16.8. Euskara eta kultura

Kultura

16.9. Kultura

ekipamenduak eta horien

erabilera

Izaera soziokulturaleko ekipamenduen zuzkidura handia da eta

halaxe da ere ekipamendu desberdinen erabilera maila.

Kultur jardueren programazioa anitza eta jarraitua da eta

biztanleriaren erantzuna ona.

Plan bat dago gazte jendearentzako bereziki diseinatua eta

sektore horri zuzendua.

Aipagarria da zenbat elkarte eta talde dauden udalaren kultur

eta hezkuntza programazioa indartzen eta laguntzen dutenak.

16.10. Kultura jarduerak

eta partaidetza

16.11. Herritarren

dinamika kulturala

Kirola

Page 47: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 47 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

16.12. Kirol ekipamenduak

eta horien erabilera

Kirol izaerako ekipamenduen zuzkidura handia da eta halaxe

da baita ere ekipamendu desberdinen erabilera.

Kirol eskaintza oro har ona eta anitza da eta herritarrek

positiboki erantzuten diete urtean zehar Udalak programatzen

dituen jarduerei.

Aipagarria da zenbat klub eta kirol eskola dauden udalaren

kultur eta hezkuntza programazioa indartzen eta laguntzen

dutenak.

Udalak urtero dirulaguntzak ematen ditu herrian kirol izaerako

programa eta jarduerak burutzeko.

16.13. Kirol jarduerak eta

partaidetza

16.14. Herritarren kirol

dinamika

Page 48: AGENDA LOCAL 21 DE MUSKIZ MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. agenda 21... · 1. Lurraldea eta plangintza 2. Mugikortasuna eta garraioa 3.. Bioaniztasuna eta paisaia HEZKUNTZA, HERRITARREN

1. dokumentua.Diagnostiko laburtua. MUSKIZKO TOKIKO AGENDA 21. .

- 48 -

Azpieremua Egoera Diagnostikoko funtsezko alderdiak Esku hartzeko lehentasun eremuak

17.1. Etxebizitza-

parkearen ezaugarriak

Muskizek 2011ean 41,23 etxebizitza hektareako dentsitatea du

etxebizitza lurzoruan, Bizkaiko lurraldeak eta EAEk dauzkaten

zifren (46,14 eta 42,94 2010ean, hurrenez hurren) antzerakoa.

Tipologiari dagokionean, azken urteetan babes ofizialeko

erregimenean dauden etxebizitza kopuru handia eraiki da San

Juan poligonoan.

Muskizek aurkezten dituen zifrak bukatutako etxebizitza

babestuei (BOE) dagokienean, Bizkaia eta EAEn

erregistratutako batez bestekoen (‰6,38 eta ‰11,18,

hurrenez hurren) oso gainetik daude.

Etxebizitza sustapenari azken urteetan eman zaion bultzada

oso handia izan da.

Etxebizitza hutsen azken erroldaren datuen arabera, parke

osoaren %11 dira hutsak dauden etxeak, EAEko batez besteko

balioaren antzerakoa.

Etxebizitza babestuari dagokionean Muskizeko eskaerari eman

zion erantzuna muntakoa izan den arren, badirudi oraindik ez

dela eskaera osoa ase.

Nolanahi ere, egungo ekonomi egoera kaxkarrean kreditu

hipotekarioak emateko baldintza murriztaileagoak egotearen

ondorioz etxebizitza erosteko gaitasuna txikitu egin da..

1993an onartutako AASSek araututako hirigintza

planeamendua guztiz zaharkitua geratu da..

Udalaren eskumenekoak

Udal planeamendu berrian Muskiztarrek etxebizitza kontuan

duten eskaera asetzeko adina bolumen eta tipologia kontutan

izan.

Erosketako eta alokairuko etxebizitza babestua sustatu.

Udalaz gaindiko eskumenekoak

Alokairuko etxebizitzari bultzada eman.

Birgaikuntzarako laguntzen politikarekin jarraitu eta berau

sendotu..

17.2. Etxebizitzen

antzinatasuna eta

zaharberritzea

17.3. Higiezinen eskaintza:

etxebizitzen eraikuntza

17.4. Etxebizitza beharra

eta eskaera eta eskaintza-

eskaeraren balantzea

17.5. Erakunde arloa

17. ETXEBIZITZA