afstudeerscriptie saira de graaf
DESCRIPTION
Social Media als verlengstuk van de business?TRANSCRIPT
Social Media als verlengstuk van de business? Onderzoek naar de behoefte aan extern online communicatieadvies
onder het MKB in de stadsregio Rotterdam
Afstudeerscriptie
Saira de Graaf / studentnummer 0810238
Afstudeerbegeleider: Mirjam den Boer
Opdrachtgever: Brigitte van der Kleij-Wikkeling, BW Communicatie & PR
Opleiding Communicatie
Instituut voor Commercieel Management
Hogeschool Rotterdam
Rotterdam, 20 juni 2012
Voorwoord Tijdens een gastcollege maakte ik kennis met BW Communicatie & PR. Ik kreeg toen een goede indruk van
dit op-en-top Rotterdamse bureau. Uiteindelijk ben ik hier sinds februari aan de slag gegaan met mijn
afstudeeronderzoek. Tijdens mijn afstudeerperiode heb ik een dag in de week mee mogen draaien binnen
het bureau. Zo heb ik aan mijn onderzoek kunnen werken en tegelijkertijd praktijkervaring opgedaan
binnen het communicatievakgebied. Voor mij was dit een ideale combinatie. Mijn afstudeeropdracht zelf
vond ik een interessant, veelzijdig en uitdagend vraagstuk. Ik ben dan ook trots op het eindresultaat.
Deze afstudeerscriptie was nooit op deze wijze tot stand gekomen zonder de hulp van anderen. Graag wil ik
een aantal personen in het bijzonder bedanken voor hun bijdrage aan dit project. Allereerst gaat mijn dank
uit naar mijn begeleiders: Brigitte van der Kleij-Wikkeling en Mirjam den Boer. Zij hebben mij waar nodig
begeleid, bijgestuurd en ondersteund tijdens dit traject. Ook gaat grote dank uit naar het thuisfront: mijn
vriend Jeffrey heeft gezorgd voor de nodige afleiding en aanmoediging tijdens het afstudeerproces. Ook wil
ik graag mijn ouders en broer bedanken; ook zij hebben mij aangemoedigd tijdens dit traject. Tevens wil ik
de mensen bedanken die ik mocht interviewen voor mijn onderzoek. Zij hebben mij waardevolle inzichten
gegeven als input voor mijn scriptie. Tot slot wil ik alle 164 MKB-ondernemers bedanken; zij vonden de tijd
om in hun drukke ondernemers bestaan mijn vragenlijst in te vullen.
Dordrecht, juni 2012
Saira de Graaf
Samenvatting BW Communicatie & PR is een bureau voor strategisch communicatieadvies van offline en online
activiteiten. De directeur van BW Communicatie & PR, Brigitte van der Kleij, wil weten of zij met het huidige
dienstenpakket op het gebied van online communicatieadvies op de goede weg zit: zij wil weten in
hoeverre dit deel van het dienstenpakket goed is afgestemd op de behoefte van haar doelgroep, het MKB in
de stadsregio Rotterdam. Daarnaast wil zij weten of er onder de doelgroep behoefte is aan een externe
adviseur/partij bij de inzet van online communicatie. Aanleiding is immers dat het bureau te weinig nieuwe
klanten binnen krijgt en er onduidelijkheid is over de wensen en behoeften van deze doelgroep op het
gebied van (strategisch) online communicatieadvies van een externe adviseur. Hier heeft dit onderzoek zich
vooral op gericht. De probleemstelling voor dit onderzoek luidt als volgt:
'In hoeverre is er anno 2012 behoefte aan online communicatieadvies van een externe adviseur onder het
MKB in de stadsregio Rotterdam en in hoeverre sluit het online dienstenpakket van BW Communicatie & PR
daar op aan en met welk advies kan het bureau met het online dienstenpakket inspelen op de behoeften van
deze doelgroep?'
Over het onderzoek
Er is gekozen voor deskresearch om o.a. bestaande informatie te verzamelen over de opdrachtgever, trends
en ontwikkelingen op het gebied van online communicatie en andere externe omgevingsfactoren. Verder
zijn er data opgevraagd bij de Kamer van Koophandel voor achtergrondinformatie over de doelgroep.
Tevens is er diverse literatuur geraadpleegd in het kader van marketingtheorie/marktonderzoek. Ter
oriëntatie op het onderwerp 'online communicatieadvies' is ook kwalitatief onderzoek als onderzoeksvorm
gekozen. Hierbij is gekozen voor diepte-interviews. Om inzicht te krijgen in hoeverre de doelgroep behoefte
heeft aan het online dienstenpakket van BW Communicatie & PR, is er gekozen voor kwantitatief
onderzoek. Het doel hiervan is om op deze wijze marketingideeën voor het bureau op te doen: inzicht
krijgen in de 'ideale' diensten die op bepaalde verlangens van de potentiële klant inspelen. Er is hiervoor
een grote groep MKB-bedrijven uit de stadsregio Rotterdam ondervraagd d.m.v. een enquête, waardoor de
mogelijkheid is ontstaan om bepaalde uitspraken over de doelgroep te doen. Het kwantitatief onderzoek is
online en face-to-face afgenomen en liep van 22 april 2012 t/m 31 mei 2012. De netto-steekproef is
uiteindelijk 164 (bedrijven) geworden, waardoor in het onderzoek mag worden uitgegaan van 90%
zekerheid/betrouwbaarheid en een foutenmarge van 7%.
Belangrijkste uitkomsten
Op basis van kwantitatief onderzoek werd geconcludeerd dat de behoefte aan online communicatieadvies
onder de doelgroep vermoedelijk niet erg groot is. Slechts 7,9% zegt behoefte hieraan te hebben tegenover
47,6% die zegt hier geen behoefte aan te hebben. Dit kan te maken hebben met de economische situatie in
Groot Rijnmond, waardoor de doelgroep simpelweg voorzichtiger is met haar uitgaven. Tevens heeft 10,4%
van deze MKB'ers aangegeven al een vaste adviseur op dit gebied te hebben. Hier heeft BW Communicatie
& PR geen invloed op. Een ander relevant onderzoeksresultaat is dat 34,1% van de ondervraagden
misschien behoefte zegt te hebben aan extern online communicatieadvies. Hieruit kan worden afgeleid dat
een deel van de doelgroep mogelijk een bepaalde behoefte heeft aan online communicatieadvies, maar
waarbij een deel van die behoefte nog 'latent' is. Dit betekent dat het bureau moet gaan inspelen op de
bewustwording van die behoefte. Behoeften zijn het waarom van gedrag, dus het bureau moet haar
doelgroep bewust maken van een 'tekort' (in dit geval aan expertise op het gebied van online
communicatie). Hiervoor moet zij wel eerst haar expertise communiceren naar de doelgroep; hierbij is het
belangrijk de doelgroep te 'triggeren'. Uit de DESTEP-analyse blijkt dat het belang van goede content
toeneemt, dus kwalitatief goede content zal hierbij een rol moeten spelen. Ook is gebleken dat een groot
deel van de doelgroep geen gebruik lijkt te maken van een Social Media-strategie. Dit zegt ook iets over de
potentiële markt voor BW Communicatie & PR. De respondenten die geen Social Media-strategie gebruiken
zijn dit naar eigen zeggen vaak wel van plan, maar zijn hier nog niet aan toegekomen. Voor BW
Communicatie & PR vormt dit een kans om hier op in te spelen door de dienst aan te blijven bieden (en te
communiceren), om de potentiële klant in deze behoefte te kunnen voorzien. Ook geven de respondenten
aan dat een Social Media-strategie bij hen nog ontbreekt omdat Social Media voor het bedrijf vaak nog in
ontwikkeling is. Dit kan duiden op gebrek aan kennis m.b.t. de integratie van Social Media binnen hun
communicatiestrategie. Het ontbreken van tijd en kennis zijn hierbij dus belangrijke factoren waar BW
Communicatie & PR rekening mee moet houden en waar zij op in kan spelen met haar eigen (online)
communicatiestrategie naar de doelgroep.
De respondenten die hebben aangegeven wel behoefte te hebben en de respondenten die hebben
aangegeven misschien behoefte te hebben aan extern online communicatieadvies, hebben hun voorkeuren
m.b.t. het online dienstenpakket van BW Communicatie & PR weergegeven. Op basis van deze gegevens is
gebleken dat het online dienstenpakket voor het grootste deel lijkt aan te sluiten op de behoeften van de
doelgroep, vooral op het gebied van strategisch communicatieadvies (zoals de diensten Social Media-
strategie of online communicatiestrategie). Minder behoefte lijkt er echter te zijn aan workshops of een
abonnement voor online expertise. Daar kan uit worden geconcludeerd dat het online dienstenpakket van
BW Communicatie & PR wel aangescherpt moet worden, omdat niet aan alle aangeboden diensten
behoefte lijkt te zijn onder de doelgroep.
Aanbevelingen
Door de resultaten uit dit onderzoek heeft BW Communicatie & PR inzicht gekregen in de behoefte aan
extern online communicatieadvies onder het MKB in stadsregio Rotterdam. Op basis van de resultaten
wordt het bureau het volgende aanbevolen:
Online dienstenpakket aanscherpen:
Op basis van kwantitatief onderzoek werd geconcludeerd dat de doelgroep vermoedelijk niet de
voorkeur geeft aan advies in de vorm van een workshop of maandabonnement voor online
expertise. Er wordt BW Communicatie & PR geadviseerd deze diensten te vervangen voor diensten
op het gebied van Content Marketing en Brandactivation. Deze diensten sluiten goed aan op de
expertise van BW Communicatie & PR en op de mate van Social Media adoptie onder de
doelgroep.
Inspelen op bewustwording behoefte MKB:
BW Communicatie & PR wordt tevens aanbevolen om in te spelen op de bewustwording van een
mogelijke (latente) behoefte aan extern online communicatieadvies onder de doelgroep. Want om
potentiële klanten daadwerkelijk te werven is het belangrijk dat zij eerst bepaalde verlangens
hebben naar de diensten/expertise die BW Communicatie & PR biedt. Een manier om in te spelen
op de bewustwording (of het stimuleren van deze verlangens) is het inzetten van een Content
Marketing-strategie binnen de eigen communicatiestrategie. Dit kan het bureau doen door o.a.
een weblog op te zetten waarop zij relevante content deelt voor haar doelgroep (concept blog:
'BePinteresting.nl').
Vervolgonderzoek: communiceren (online) dienstenpakket:
Een advies voor een vervolgonderzoek is om aan de slag te gaan met een
marketingcommunicatieplan. Hiermee kan worden onderzocht hoe en met welke middelen het
(online) dienstenpakket het beste gecommuniceerd kan worden naar de doelgroep.
Extra aanbeveling: vragenlijst voor nieuwe klant/ nieuw project:
Ten slotte wordt aanbevolen een vragenlijst te gebruiken bij de 'intake' van een nieuwe (mogelijke)
klant of een nieuw project. Deze vragenlijst kan digitaal of hardcopy worden gebruikt om de vraag
van de klant beter op het aanbod van BW Communicatie & PR aan te laten sluiten.
Inhoudsopgave
Inleiding 10
1. Aanleiding 11
1.1 Achtergrondprobleem 11
1.2 Aanleiding tot onderzoek 11
1.3 Doelstelling 11
1.4 Probleemstelling 12
1.5 Deelvragen 12
2. Onderzoeksverantwoording 13
2.1 Keuze onderzoeksmethode(n) 13
2.1.1 Deskresearch 13
2.1.2 Kwalitatief onderzoek 13
2.1.3 Kwantitatief onderzoek 14
2.2 Afbakening doelgroep van het onderzoek 14
2.2.1 Definiëring MKB 14
2.2.2 Afbakening op bedrijfsgrootte 14
2.2.3 Regiogemeenten 15
2.3 Steekproef 15
2.4 Non-respons 16
2.5 Betrouwbaarheid/nauwkeurigheid 16
3. Omschrijving organisatie 17
3.1 De organisatie 17
3.2 Huidig dienstenpakket 17
3.3 Profiel opdrachtgevers 18
3.4 Deelconclusies 18
4. Omgevingsanalyse 19
4.1 Samenvatting DESTEP-analyse 19
4.2 Trends en ontwikkelingen online communicatie 2012 19
4.2.1 Online beïnvloedt offline 19
4.2.2 Content Marketing(-strategie) 20
4.2.3 Infographics 20
4.2.4 Pinterest 21
4.2.5 Instagram 22
4.3 Deelconclusies 23
5. Theoretisch kader 24
5.1 Literatuurstudie 24
5.1.1 Online communicatie(advies) 24
5.1.2 Behoefte en motivatie 24
5.1.3 Motivatietheorie van Maslow 25
5.2 Social Media voor bedrijven 25
5.2.1 Een verlengstuk van de business 25
5.2.2 Het Pyramidedoelstellingenmodel 27
5.2.3 Rogers en de Social Media Adoption Curve 27
5.3 Deelconclusies 29
6. Uitwerking kwantitatief onderzoek 30
6.1 Over het onderzoek 30
6.2 Achtergrond deelnemende bedrijven 30
6.3 Huidige inzet Social Media 30
6.4 Social Media adoptie 31
6.5 Gebruik Social Media-strategie 31
6.6 Mate van behoefte aan extern online communicatieadvies 32
6.7 Beschikbaar budget 32
6.8 Deelconclusies 33
7. Conclusies en aanbevelingen 34
7.1 Conclusies 34
7.2 Aanbevelingen 36
7.2.1 Online dienstenpakket aanscherpen 36
7.2.2 Inspelen op bewustwording behoefte MKB 39
7.2.3 Vervolgonderzoek: communiceren (online) dienstenpakket 40
7.2.4 Extra aanbeveling: vragenlijst voor nieuwe klant/nieuw project 40
Begrippenlijst 41
Bronnenlijst 46
Bijlagen 54 Bijlage 1. Highlights briefinggesprek met Brigitte van der Kleij (7-02-2012) 55
Bijlage 2. Overzicht aantal vestigingen stadsregio Rotterdam op 1-1-12 56
Bijlage 3. Berekening steekproefgrootte MKB Stadsregio Rotterdam 57
Bijlage 4. Rapport eerste verspreiding enquête/vragenlijst 58
Bijlage 5. Missie, visie en strategie BW Communicatie & PR 59
Bijlage 6. Vergelijkbare aanbieders (matrix) 60
Bijlage 7. Online communicatiemiddelen BW Communicatie & PR 62
Bijlage 8. DESTEP-analyse 63
Bijlage 9. Infographic Content Marketing 66
Bijlage 10. Artikel: 'hoe Content Marketing voor conversie kan zorgen' 67
Bijlage 11. Interviewplan voor kwalitatief onderzoek 68
Bijlage 12. Interviewverslag Jan Willem Alphenaar 71
Bijlage 13. Interviewverslag Oscar van Veen 75
Bijlage 14. Interviewverslag Paul Bol 79
Bijlage 15. Interviewverslag Wilma Hokke 82
Bijlage 16. Kopie enquête/vragenlijst voor kwantitatief onderzoek 85
Bijlage 17. Tabellenboek 88
Bijlage 18. Concept logo voor weblog BW Communicatie & PR (aanbeveling) 100
Bijlage 19. Vragenlijst voor nieuwe klant/nieuw project (aanbeveling) 101
'It is not the strongest of the species that
survives, nor the most intelligent, but rather the
one most adaptable to change'
(Darrow, 25-9-1987)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 10
Inleiding
Aanleiding
De ontwikkelingen rondom online communicatie gaan razendsnel. Zo groeien Facebook, LinkedIn, Twitter
en andere vormen van Social Media met enorme cijfers. Als consument, relatie, klant of bedrijf doen we
dingen waar een paar jaar geleden niet eens woorden voor waren: we twitteren, googlen, whatsappen,
embedden en liken met elkaar wat af. Vooral bedrijven worden geconfronteerd met grote uitdagingen,
want het negeren van deze huidige ontwikkelingen is voor hen vaak geen optie meer: zij moeten mee
veranderen. De vraag is dan wel wat je als bedrijf precies met al die online communicatiemiddelen moet
doen.
BW Communicatie & PR wil o.a. graag ingeschakeld worden als externe adviseur bij de integratie van online
communicatie binnen de totale communicatiestrategie. Daarom wil het bureau weten in hoeverre haar
doelgroep (het MKB in de stadsregio in Rotterdam) behoefte heeft aan haar diensten op dit gebied.
Aanleiding hiervoor is dat het bureau te weinig nieuwe klanten binnen krijgt en er onduidelijkheid is over de
huidige wensen en behoeften van deze doelgroep op het gebied van advies bij de (strategische) inzet van
online communicatie.
Probleemstelling
In dit rapport worden adviezen gegeven aan BW Communicatie & PR om met haar diensten op het gebied
van online communicatieadvies zo goed mogelijk in te spelen op de doelgroep. Hierbij staat de volgende
probleemstelling centraal:
'In hoeverre is er anno 2012 behoefte aan online communicatieadvies van een externe adviseur onder het
MKB in de stadsregio Rotterdam en in hoeverre sluit het online dienstenpakket van BW Communicatie & PR
daar op aan en met welk advies kan het bureau met het online dienstenpakket inspelen op de behoeften van
deze doelgroep?'
Leeswijze Dit rapport is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 1 beschrijft de aanleiding; het achtergrondprobleem van het
onderzoek staat hierbij centraal. Vervolgens komt de onderzoeksverantwoording aan bod in hoofdstuk 2.
Hierin wordt o.a. uitgelegd welke onderzoeksmethoden zijn gebruikt voor dit onderzoek. In hoofdstuk 3
staat de omschrijving van de organisatie centraal. Hier worden o.a. het profiel van de opdrachtgever en het
huidige dienstenpakket besproken. Hoofdstuk 4 beschrijft een omgevingsanalyse en brengt externe
factoren in kaart die BW Communicatie & PR niet kan beïnvloeden, maar waar het bureau wel op in kan
spelen. Vervolgens brengt hoofdstuk 5 het theoretisch kader voor dit onderzoek aan het licht, waarbij
verschillende theoretische modellen worden toegepast op de case. Het kwantitatief onderzoek wordt
uitgewerkt in hoofdstuk 6, waarbij de belangrijkste onderzoeksresultaten besproken worden. Ten slotte
worden in hoofdstuk 7 de uiteindelijke conclusies en aanbevelingen weergegeven. Aan het einde van
hoofdstuk 3 t/m 6 worden steeds deelconclusies gegeven. In de 'begrippenlijst' zijn de belangrijkste
begrippen en (vak)termen opgenomen die naar voren komen tijdens het lezen van dit rapport.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 11
1. Aanleiding De eerste fase van het onderzoekstraject staat in het teken van het formuleren van de
probleemstelling. Dit is tevens de rode draad van dit onderzoek. Allereerst wordt het
achtergrondprobleem in kaart gebracht in paragraaf 1.1. Vervolgens komt de aanleiding tot
onderzoek aan bod in paragraaf 1.2. De doelstelling komt aan het licht in paragraaf 1.3.
Vervolgens behandelt paragraaf 1.4 de probleemstelling en ten slotte zal paragraaf 1.5 ingaan
op de deelvragen.
1.1 Achtergrondprobleem
In de periode 2005-2010 heeft BW Communicatie & PR haar omzet voor 80% gegenereerd uit de non-
profitsector. De resterende 20% was afkomstig vanuit de vervoersector, horeca of MKB-opdrachtgevers.1
BW Communicatie & PR bestond in 2010 vijf jaar en in dat jaar vond een grote groei plaats binnen het
bedrijf. Ondanks de grote groei kreeg de organisatie minder opdrachten ofwel meer eenmalige opdrachten
dan voorgaande jaren.2 De eerste helft van 2011 stond dan ook in het teken van acquisitie. Middels een
onderzoek en intensief acquisitieoverleg, luidde de conclusie dat door de economische malaise, projecten
simpelweg stoppen, uitgesteld worden, eigen mankrachten het werk verrichten, geen budget,
mantelcontracten en aanbesteding communicatieklussen voor BW Communicatie & PR meer dan
gehalveerd zijn.
In augustus 2011 heeft het bureau haarzelf tot november 2011 de tijd gegeven tot een strategie en visie te
komen die het voortbestaan van BW Communicatie & PR garandeert. Het document 'Strategie en visie BW
Communicatie & PR' was een eerste aanzet hiertoe.3 BW Communicatie & PR wil zich positioneren als een
bureau dat je inschakelt voor strategisch (online) communicatieadvies en heeft naar aanleiding daarvan
diensten op het gebied van online communicatieadvies aan haar traditionele dienstenpakket toegevoegd.
Met dit dienstenpakket wil zij zich nu richten op MKB-bedrijven in de stadsregio Rotterdam, maar het
bureau weet niet in hoeverre deze diensten goed zijn afgestemd op de wensen en behoeften van deze
doelgroep.
1.2 Aanleiding tot onderzoek
De directeur van BW Communicatie & PR, Brigitte van der Kleij, wil weten of zij met het huidige
dienstenpakket op het gebied van online communicatieadvies wel op de goede weg zit: zij wil weten in
hoeverre dit deel van het dienstenpakket goed is afgestemd op de behoeften van het MKB in de stadsregio
Rotterdam. Daarnaast wil zij weten of er onder de doelgroep behoefte is aan een externe adviseur/partij bij
de inzet van online communicatie. Aanleiding is immers dat het bureau te weinig nieuwe klanten binnen
krijgt en er onduidelijkheid is over de wensen en behoeften van deze doelgroep op het gebied van
(strategisch) online communicatieadvies van een externe adviseur.4
1.3 Doelstelling
Het doel van het onderzoek, de doelstelling, is het antwoord op de vraag waarom het onderzoek wordt
uitgevoerd (Van der Knaap, 2008, p. 44). Het doel van het onderzoek is inzicht krijgen, meer kennis vergaren
en informatie verzamelen teneinde een advies te schrijven hoe BW Communicatie & PR met diensten op
1 Bron: document 'BW Communicatie & PR B.V., Strategie en visie 2010-2015', BW Communicatie & PR, 2011, p. 4 2 Bron: afstudeerscriptie 'Klanttevredenheidsonderzoek voor BW Communicatie & PR' Glenn Barbier, 2010, p. 8 3 Bron: document 'BW Communicatie & PR B.V., Strategie en visie 2010-2015', BW Communicatie & PR, 2011, p. 4 4 Zie bijlage 1 voor de highlights uit het briefinggesprek met Brigitte van der Kleij (7-02-2012)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 12
het gebied van online communicatieadvies kan inspelen op de doelgroep. De doelstelling voor dit
onderzoek luidt: 'Anno 2012 inzicht krijgen in de behoefte aan online communicatieadvies van een externe
adviseur onder het MKB in de stadsregio Rotterdam en de mate waarin het online dienstenpakket van BW
Communicatie & PR daar op aansluit, teneinde een advies te schrijven over hoe het bureau met haar online
dienstenpakket kan inspelen op de behoeften van deze doelgroep.'
1.4 Probleemstelling
Vanuit de doelstelling wordt de probleemstelling geformuleerd. De probleemstelling is de hoofdvraag en de
rode draad in het onderzoekstraject. Deze luidt als volgt:
'In hoeverre is er anno 2012 behoefte aan online communicatieadvies van een externe adviseur onder het
MKB in de stadsregio Rotterdam en in hoeverre sluit het online dienstenpakket van BW Communicatie & PR
daar op aan en met welk advies kan het bureau met het online dienstenpakket inspelen op de behoeften van
deze doelgroep?'
1.5 Deelvragen
Om de probleemstelling te kunnen beantwoorden zijn de volgende deelvragen geformuleerd:
1. Wat is de achtergrond van BW Communicatie & PR?
2. Wat is het huidige dienstenpakket van BW Communicatie & PR?
3. Wat is het profiel van de opdrachtgevers van BW Communicatie & PR?
4. Met welke niet-beïnvloedbare factoren moet BW Communicatie & PR rekening houden?
5. Wat zijn belangrijke trends en ontwikkelingen op het gebied van online communicatie?
6. Wat wordt er verstaan onder online communicatie(advies)?
7. Wat zijn behoeften en motivatie?
8 Wat is de toegevoegde waarde van Social Media voor bedrijven?
9. In hoeverre is er anno 2012 behoefte aan online communicatieadvies van een externe adviseur
onder het MKB in de stadsregio Rotterdam?
10. In hoeverre sluiten de diensten van BW Communicatie & PR op het gebied van online
communicatieadvies aan op de behoeften van het MKB in de stadsregio Rotterdam?
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 13
2. Onderzoeksverantwoording In dit hoofdstuk staat volledig de verantwoording rondom het onderzoek centraal. De gekozen
onderzoeksmethoden komen aan bod in paragraaf 2.1. Vervolgens wordt de afbakening van de
doelgroep van het onderzoek besproken in paragraaf 2.2. In paragraaf 2.3 wordt de steekproef
voor dit onderzoek behandeld. De mate van non-respons komt aan het licht in paragraaf 2.4.
Ten slotte zal de mate van betrouwbaarheid/nauwkeurigheid van bepaalde uitspraken binnen
dit rapport worden besproken in paragraaf 2.5.
2.1 Keuze onderzoeksmethode(n)
Het onderzoek moet in kaart brengen in hoeverre MKB-bedrijven in de stadsregio Rotterdam behoefte
hebben aan diensten op het gebied van online communicatieadvies van BW Communicatie & PR . Daarnaast
moet het onderzoek in kaart brengen waar kansen voor BW Communicatie & PR liggen om haar online
dienstenpakket te optimaliseren. Het onderzoek gaat dus over markten en diensten. Dit zijn kenmerken van
marktonderzoek. Kotler (2009, p. 280) beschrijft in het handboek 'Principes van marketing' het begrip
marktonderzoek als volgt: 'Marktonderzoek is het systematisch ontwerpen, verzamelen, analyseren en
rapporteren van gegevens die relevant zijn voor een specifieke marketingsituatie waarmee een organisatie
te maken krijgt'. De Laet en Toye (2010, p. 18) voegen hier nog aan toe: 'De verkregen informatie wordt
gebruikt om marketingopportuniteiten en -problemen te ontdekken en te beschrijven, om marketingacties
voor te stellen, te verfijnen en te evalueren, om marketingacties op te volgen en om het inzicht in en het
begrijpen van het marketingproces te verbeteren.' Er is dus sprake van een commercieel belang: uiteindelijk
wil de opdrachtgever het onderzoek gebruiken om geld te verdienen (Kooiker, Broekhoff, Stumpel, 2011 p.
14). Om de benodigde gegevens voor dit onderzoek te verzamelen is er gekozen voor een combinatie van
de volgende onderzoeksmethoden: deskresearch, kwalitatief onderzoek en kwantitatief onderzoek. In de
volgende subparagrafen wordt nader toegelicht hoe deze methoden worden toegepast.
2.1.1 Deskresearch
Er is gekozen voor deskresearch (bureauonderzoek) om o.a. bestaande informatie te verzamelen over de
opdrachtgever, trends en ontwikkelingen op het gebied van online communicatie en andere externe
omgevingsfactoren. Het doel hiervan is om een aantal deelvragen te kunnen beantwoorden. Binnen dit
rapport wordt het meest gebruikt gemaakt van internetbronnen. De reden hiervan is dat via internet de
meest recente informatie te vinden is over de onderwerpen online communicatie en Social Media. De
ontwikkelingen op dit gebied gaan zo snel dat de meest recente informatie hierover vaak niet in (gedrukte)
literatuur te vinden is. Verder zijn er data opgevraagd bij de Kamer van Koophandel voor
achtergrondinformatie over de doelgroep en is er ook diverse literatuur geraadpleegd in het kader van
marketingtheorie/marktonderzoek.
2.1.2 Kwalitatief onderzoek
Ter oriëntatie op het onderwerp 'online communicatieadvies' is ook kwalitatief onderzoek als
onderzoeksvorm gekozen. Hierbij is gekozen voor diepte-interviews.5 Bij de interviews met
experts/specialisten op het gebied van online communicatie lag de nadruk vooral op het vergaren van
kennis rondom dit onderwerp. Het interview met een MKB-ondernemer was vooral bedoeld om meningen,
opvattingen en ideeën te verkrijgen m.b.t. het onderzoeksonderwerp vanuit het oogpunt van iemand vanuit
de doelgroep.
5 Zie bijlage 11 t/m 15 voor het interviewplan en de interviewverslagen voor het kwalitatief onderzoek
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 14
2.1.3 Kwantitatief onderzoek
Om inzicht te krijgen in hoeverre de doelgroep behoefte heeft aan het online dienstenpakket van BW
Communicatie & PR, is er gekozen voor kwantitatief onderzoek. Het doel is om op deze wijze
marketingideeën voor het bureau op te doen: inzicht krijgen in de 'ideale' diensten die op bepaalde
verlangens van de mogelijke klant inspelen. Er zijn hiervoor een grote groep MKB-bedrijven uit de
stadsregio Rotterdam ondervraagd d.m.v. een enquête6, waardoor de mogelijkheid is ontstaan om
bepaalde uitspraken over de doelgroep te doen. Het kwantitatief onderzoek is online en face-to-face
afgenomen.
2.2 Afbakening doelgroep van het onderzoek
In de volgende subparagrafen wordt nader toegelicht op welke wijze de doelgroep van het onderzoek is
afgebakend.
2.2.1 Definiëring MKB
Het MKB is een containerbegrip. Het staat over het algemeen voor ondernemingen tot 250 medewerkers.7
In Nederland valt slechts 3% per duizend ondernemingen hier buiten. Het MKB kan worden opgedeeld in de
volgende categorieën8:
Middelgroot (ondernemingen tot 250 werknemers)
Klein (ondernemingen tot 50 werknemers)
Micro (ondernemingen tot 10 medewerkers)
Toch zijn er veel verschillende opvattingen mogelijk over wat het MKB inhoudt. Vooral officiële instanties
hebben hier een andere opvatting over dan hierboven is aangegeven. Het is daarom lastig om een
duidelijke afbakening te definiëren voor het MKB als doelgroep van het onderzoek. Zo is er bijvoorbeeld
onduidelijkheid rondom de begrippen freelancer, ZZP'er en eenmanszaak. Deze begrippen worden allemaal
gebruikt om kleine ondernemers te typeren. Een freelancer is vrijwel altijd een ZZP'er, maar een ZZP'er is
niet altijd een freelancer. De meeste freelancers hebben een eenmanszaak, maar niet allemaal. En lang niet
elke eenmanszaak betreft een freelancer. Een zelfstandige die zonder personeel bijvoorbeeld een
tabakszaak runt, wordt niet als ZZP'er beschouwd door officiële instanties (ministeries, vakbonden, UWV),
maar als een MKB'er.9
2.2.2 Afbakening op bedrijfsgrootte
Uit de bovenstaande informatie kan geconcludeerd worden dat sommige ZZP'ers door officiële instanties
als MKB getypeerd zouden kunnen worden. Dit is wel afhankelijk van een aantal criteria. Omdat het gaat
om MKB-bedrijven in de stadsregio Rotterdam, is hierover data opgevraagd bij de Kamer van Koophandel
Rotterdam. Met deze data was het echter niet mogelijk om ondernemingen op genoemde criteria te
selecteren, alleen op bedrijfsgrootte. In samenspraak met de opdrachtgever is besloten om voor dit
onderzoek het MKB te definiëren als alle ondernemingen tot 250 medewerkers, zonder hierbij de
ondernemers die in de data bekend staan als ZZP'er of freelancer (0 WP en 1 WP)10
mee te rekenen. Aan de
hand van deze definitie zijn de ondernemingen op basis van bedrijfsgrootte afgebakend. Hierbij zijn alle
ondernemingen met twee medewerkers tot 499 medewerkers geselecteerd vanuit de opgevraagde data.
Een selectie van ondernemingen tot 250 medewerkers was niet mogelijk vanuit deze gegevens, maar gezien
6 Zie bijlage 16 voor een kopie van de enquête/vragenlijst voor het kwantitatief onderzoek 7 Bron: Catharina Bieringa, Business Development Manager bij VNO-NCW West (8-05-2012) 8 Bron: Wikipedia (http://nl.wikipedia.org/wiki/Midden-_en_Kleinbedrijf), 13 mei 2012 9 Bron: Lancelots (http://www.lancelots.nl/starten/veelgestelde-vragen/freelancer-versus-eenmanszaak), 27 mei 2012 10 Het aantal WP's, staat voor 'werkend personeel'
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 15
het kleine aantal ondernemingen in de categorie tot 499 ondernemingen is dit aantal voor de zekerheid
meegenomen in de berekening van de steekproef voor het kwantitatief onderzoek. De ongeveer 33.603
MKB-bedrijven die binnen deze criteria vallen vormen daarom samen de doelgroep van het onderzoek.11
2.2.3 Regiogemeenten
Verdere afbakening op typen, branche of sector was voor dit onderzoek niet van belang. Dat heeft als reden
dat alle typen MKB-bedrijven gebruik kunnen maken van online communicatie en dus ook behoefte kunnen
hebben aan extern advies hierbij. Het gaat dus hoofdzakelijk om MKB-bedrijven in de stadsregio Rotterdam
die mogelijk klant kunnen worden bij BW Communicatie & PR. Onder de stadsregio Rotterdam12
vallen de
volgende regiogemeenten:
Albrandswaard
Barendrecht
Bernisse
Brielle
Capelle aan den IJssel
Hellevoetsluis
Krimpen aan den IJssel
Lansingerland
Maassluis
Ridderkerk
Rotterdam
Schiedam
Spijkenisse
Vlaardingen
Westvoorne
2.3 Steekproef
De onderzoeksdoelgroep (populatie) zijn MKB-bedrijven in de stadsregio Rotterdam. Er is daarom sprake
van een business-to-businessonderzoek. Door steekproefonderzoek kunnen er bepaalde uitspraken gedaan
worden over de populatie, in dit geval dus over deze bedrijven. Belangrijk is hierbij het steekproefkader.
Een steekproefkader is een lijst of adressenbestand dat een weergave is van alle elementen van de
onderzoekspopulatie (Kooiker, Broekhoff en Stumpel, 2011, p. 140). Het steekproefkader waaruit de
steekproef voor dit onderzoek is getrokken is het overzicht van het aantal actieve inschrijvingen van MKB-
bedrijven in de stadsregio Rotterdam.13
Er is gekozen voor een selecte steekproeftrekkingsmethode. Deze
wijze van steekproeftrekking wordt ook wel de beschikbare methode genoemd. Bepaalde MKB-bedrijven
hadden meer kans om in deze steekproef terecht te komen doordat zij toevallig beschikbaar waren om deel
te nemen aan het onderzoek. Zo konden bijvoorbeeld alleen bedrijven aan het online onderzoek
deelnemen die internet tot hun beschikking hadden of toevallig op de plekken aanwezig waren waar het
onderzoek face-to-face afgenomen werd. Daarmee heeft dus niet ieder MKB-bedrijf dezelfde kans gehad
om in de steekproef terecht te komen. Daarom kan deze steekproef niet aselect worden genoemd.
Om voor het kwantitatief onderzoek de omvang van de steekproef te berekenen, werd er een aangepaste
formule toegepast voor relatief kleine populaties (populaties kleiner dan tweehonderdduizend). Hier is voor
11 Zie bijlage 2 voor een overzicht van het aantal vestigingen in stadsregio Rotterdam op 1-1-2012 12 Bron: Stadsregio (http://www.stadsregio.info/#pagina=1086), 13 mei 2012 13 Dus exclusief zakelijk beheer, holdings etc. Bron: Kamer van Koophandel Rotterdam
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 16
gekozen omdat de populatie (N) in dit geval bestaat uit 33.603 MKB-bedrijven/ondernemers in de
stadsregio Rotterdam. Gezien de omvang van de populatie in verhouding tot de beschikbare middelen en
mankracht was het niet realistisch om voldoende respondenten te vinden voor een (zeer) representatieve
steekproef. Daarom is er vooraf gekozen voor een steekproef die tenminste haalbaar moest zijn. Uitgaande
van 90% zekerheid, een nauwkeurigheid van 7%, een p=0,5 en een populatie van 33.603 moest de netto
steekproef groter dan of gelijk aan 138 zijn (n=138).14
2.4 Non-respons
De internetvragenlijst heeft van 22 april 2012 t/m 31 mei 2012 opengestaan. Het onderzoek zou in eerste
instantie volledig online afgenomen worden. Het eerste verzoek voor deelname aan het onderzoek is per e-
mail verstuurd aan 259 relaties van BW Communicatie & PR. Het aantal MKB-ondernemers onder deze
relaties was onbekend. In de begeleidende tekst in deze e-mail is daarom alleen aan de MKB-ondernemers
onder de relaties gevraagd of zij willen deelnemen aan het onderzoek.15
Daarnaast is het onderzoek tegelijk
online uitgezet via diverse Social Media-kanalen16
, om zo ook MKB-ondernemers vanuit verschillende
achtergronden en regiogemeenten te betrekken bij het onderzoek. Uiteindelijk hebben slechts 30 bedrijven
deelgenomen aan het onderzoek door middel van deze eerste verspreiding. Er zijn diverse acties
ondernomen om het respondentenaantal te verhogen. Deze acties hebben het onderzoek vervolgens een
'boost' gegeven door nog een ruim aantal bedrijven te benaderen voor een deelname aan het onderzoek.
Zo zijn er opnieuw ondernemingen binnen de stadsregio per e-mail benaderd (159 bedrijven gevonden via
internet) en is het onderzoek op een aantal locaties in Rotterdam face-to-face afgenomen.
2.5 Betrouwbaarheid/nauwkeurigheid
De netto-steekproef is uiteindelijk 164 geworden, waardoor het aantal respondenten voldoende is om
tenminste aan de berekende steekproefgrootte te voldoen. In het onderzoek mag dus worden uitgegaan
van 90% zekerheid en een foutenmarge van 7%. Dit houdt het volgende in:
De kans op een niet-representatieve steekproef is 10%
Bij elke uitspraak dient 7% opgeteld en afgetrokken te worden om te mogen generaliseren naar de
hele populatie
Omdat er ongeveer 10% kans is op het trekken van een niet representatieve steekproef, zullen de
uitspraken binnen dit onderzoeksrapport fungeren als indicaties van wat er vermoedelijk onder de
populatie leeft (indicatief generaliseren).
14 Zie bijlage 3 voor de berekening van de steekproefgrootte voor het kwantitatief onderzoek 15 Zie bijlage 4 voor een kort rapport van de eerste verspreiding enquête/vragenlijst 16 Een link met de enquête is verspreid via de volgende Social Media-kanalen: Facebook, LinkedIn(groepen) en Twitter
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 17
3. Omschrijving organisatie Om het profiel van de opdrachtgever in kaart te brengen, wordt binnen dit hoofdstuk aandacht
geschonken aan o.a. de achtergrond van BW Communicatie & PR. In paragraaf 3.1 wordt een
korte organisatieomschrijving gegeven. Daarna zal het huidige dienstenpakket van het bureau
besproken worden in paragraaf 3.2. Paragraaf 3.3 gaat in op het profiel van de opdrachtgevers
van BW Communicatie & PR. Ten slotte wordt dit hoofdstuk afgesloten met deelconclusies in
paragraaf 3.4.
3.1 De organisatie
BW Communicatie & PR is een bureau voor strategisch communicatieadvies van offline en online
activiteiten. Offline en online communicatie ziet zij als onlosmakelijk met elkaar verbonden (het één
versterkt het ander!). Naast strategisch advies kan het bureau indien gewenst ook de coördinatie en
uitvoering van activiteiten regelen die voortvloeien uit deze strategische plannen.17
De naam BW
Communicatie & PR is afgeleid van de naam van oprichter en directeur Brigitte van der Kleij-Wikkeling. De
organisatie profileert zich zoals het karakter van Brigitte het beste te omschrijven is: fris en met een
Rotterdamse aanpak ('niet lullen maar poetsen').18
Het bureau is officieel in februari 2005 van start gegaan.
Momenteel zijn er twee vaste medewerkers en twee stagiaires werkzaam bij het bureau. BW Communicatie
& PR is een onderdeel van de BW Holding die naast BW Communicatie & PR een bedrijf is gestart met de
naam BW Organisatie & Events. Omdat het onderzoek alleen betrekking heeft op BW Communicatie & PR
wordt er verder binnen dit rapport geen aandacht meer geschonken aan BW Organisatie & Events.
3.2 Huidig dienstenpakket
Het bureau beschrijft zichzelf als een bureau voor strategisch communicatieadvies van offline en online
activiteiten. Daarbij communiceert het bureau dat ze in te schakelen is voor o.a. het vervaardigen van
flyers, brochures of korte webteksten. Maar inhuren voor een bepaalde periode behoort ook tot de
mogelijkheden.19
Verder beschrijft BW Communicatie & PR haar (huidige) specialismen als volgt:
Het opstellen van een strategisch PR-plan
Het bedenken van crossmediale PR-campagnes
Het schrijven van een marketingcommunicatieplan
Het maken van een plan van aanpak voor Social Media
Indien gewenst: de coördinatie en uitvoering van activiteiten voortvloeiende uit deze strategische
plannen20
Diensten online communicatieadvies
BW Communicatie & PR wil met dit onderzoek haar diensten op het gebied van online communicatieadvies
kunnen afstemmen aan de hand van de behoefte van haar doelgroep. De samenstelling van het exacte
huidige dienstenpakket is daarom wellicht niet definitief. In samenspraak met de opdrachtgever zijn de
diensten op het gebied van online communicatieadvies vastgesteld waarvan zij graag wil weten in hoeverre
hier behoefte naar is onder de doelgroep. Deze diensten zijn afgeleid van het concept-dienstenpakket dat
het bureau beschreef in haar document 'Strategie en visie 2010-2015'. Het gaat om de volgende diensten:
17 Bron: salesmap BW Communicatie & PR (betreft: salesmap) 18 Zie bijlage 5 voor de missie, visie en strategie van BW Communicatie & PR 19 Zie bijlage 6 voor vergelijkbare aanbieders van soortgelijke diensten 20 Bron: salesmap BW Communicatie & PR (dienstenpakket)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 18
Online communicatiestrategie
Social Media-strategie
Website scan: Social Media en mobile proof21
Ontwerp online media (website, Social Media)
Schrijven tekst, adressenbeheer e-nieuwsbrief
Schrijven van webteksten
Schrijven en opmaak Social Media Release (digitaal persbericht)
Workshop 'Online Reputatiemanagement'
Workshop 'Basis toepassingen Social Media'
Workshop 'Facebook'
Integrale aanpak offline en online middelen/crossmediale aanpak
Maandabonnement voor online expertise/vragen
3.3 Profiel opdrachtgevers
BW Communicatie & PR heeft een ruime ervaring met opdrachten voor gemeentelijke organisaties en
andere overheden zoals Rijkswaterstaat, de Provincie en de stadsregio Rotterdam, opdrachtgevers binnen
de rijksoverheid (waaronder ministeries en verzelfstandigde bestuursorganen, (bouw)projectbureaus en
non-profit sector.22
Verder is het netwerk versnipperd binnen het MKB in de profitsector. Sinds februari
2011 wordt overigens geen omzet meer uit de overheidssector gehaald.23
3.4 Deelconclusies
Om deelvraag 1, 'Wat is de achtergrond van BW Communicatie & PR?' te kunnen beantwoorden is in dit
hoofdstuk gekeken naar een omschrijving van de organisatie, de visie, missie en strategie van het bureau.
Op basis van deze informatie kunnen een aantal zaken worden geconcludeerd. Zo blijkt uit de visie van BW
Communicatie & PR dat zij haar klant graag wil adviseren en begeleiden op het (zeer onbekende) terrein
van online communicatie. Daar kan uit geconcludeerd worden dat het in kaart hebben en signaleren van
trends en ontwikkelingen op gebied van online communicatie van essentieel belang is voor het bureau. Op
deze wijze kan zij haar klant effectief adviseren en begeleiden op dit gebied.
Ook is uit de hoofdstuk gebleken dat BW Communicatie & PR zich vooral wil profileren als een adviseur op
het gebied van strategisch communicatieadvies, maar tegelijk breed inzetbaar wil zijn voor de klant.
Hetzelfde blijkt uit de wijze waarop zij haar dienstenpakket heeft samengesteld. Dit kan worden
geconcludeerd aan de hand van het antwoord op deelvraag 2 ('Wat is het huidige dienstenpakket van BW
Communicatie & PR?'). Hiervoor is het huidige dienstenpakket van BW Communicatie & PR in kaart
gebracht. Hieruit valt op te maken dat het bureau in haar dienstenpakket de nadruk duidelijk legt op haar
specialisme strategisch communicatieadvies, maar dat ook andere diensten (zoals het vervaardigen van
flyers, brochures of korte webteksten) tot haar dienstenpakket horen.
Ten slotte is er binnen dit hoofdstuk aandacht geschonken aan het beantwoorden van deelvraag 3: 'Wat is
het profiel van de opdrachtgevers van BW Communicatie & PR?' Uit het antwoord blijkt dat BW
Communicatie & PR een ruime ervaring heeft met opdrachten voor de overheidssector, maar dat het MKB
(de profitsector) nu een belangrijke doelgroep en opdrachtgever voor het bureau is geworden omdat er
sinds februari 2011 geen omzet meer uit de overheidssector wordt gehaald.
21 Mobile proof: in hoeverre de website van een klant/bedrijf geschikt is voor gebruik op een smartphone of tablet 22 Bron: afstudeerscriptie 'Klanttevredenheidsonderzoek voor BW Communicatie & PR' Glenn Barbier, 2010, p. 42 23 Bron: document 'BW Communicatie & PR B.V., Strategie en visie 2010-2015', BW Communicatie & PR, 2011, p. 7
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 19
4. Omgevingsanalyse
BW Communicatie & PR opereert in een steeds wisselende omgeving. Een omgevingsanalyse is
een geschikt instrument om de factoren uit de omgeving in kaart te brengen waar het bureau
geen invloed op heeft, maar waar zij wel rekening mee moet houden. Deze externe factoren
hebben namelijk niet alleen invloed op het eigen werk maar ook op het gedrag van haar
doelgroep. Door deze factoren d.m.v. een DESTEP-analyse in kaart te brengen kan de
organisatie beter inspelen op veranderingen uit haar externe omgeving. Een samenvatting van
deze analyse wordt gegeven in paragraaf 4.1. Ook zijn er trends en ontwikkelingen op het
gebied van online communicatie geselecteerd waar BW Communicatie & PR mee te maken
heeft of nog gaat krijgen in paragraaf 4.2. Het hoofdstuk zal worden afgesloten met
deelconclusies in paragraaf 4.3.
4.1 Samenvatting DESTEP-analyse
Om in kaart te brengen met welke niet-beïnvloedbare factoren BW Communicatie & PR rekening moet
houden is een DESTEP-analyse uitgevoerd. Een belangrijk punt dat vanuit deze analyse naar voren komt is
dat de omgeving waarin het bureau opereert (Groot-Rijnmond) dit jaar te maken gaat krijgen met een
economische krimp. Dit kan invloed hebben op de uitgaven van haar doelgroep, deze kunnen hierdoor
voorzichtiger of minder worden.24
Daarnaast is een belangrijke ontwikkeling dat de adoptiesnelheid van
technieken en innovatieve toepassingen door grote groepen mensen steeds sneller wordt. Ook neemt het
belang van goede content toe. Hier kan uit worden afgeleid dat BW Communicatie & PR zich bewust moet
zijn van een sterk veranderende omgeving. Dit heeft mogelijk ook invloed op het gedrag van haar
doelgroep. Want deze heeft vaak te maken met een consument die steeds meer geprikkeld moet worden
met kwalitatief goede content via communicatie-uitingen.25
4.2 Trends en ontwikkelingen online communicatie 2012
In de vorige paragraaf zijn een aantal factoren besproken waar BW Communicatie & PR geen invloed op
heeft, maar waar zij wel rekening mee moet houden omdat haar omgeving en doelgroep hierdoor
verandert. Het bureau kan ook inspelen op deze veranderingen. In deze paragraaf komen een aantal
ontwikkelingen op het gebied van online communicatie aan bod waarmee BW Communicatie & PR te
maken heeft of mogelijk gaat krijgen in de toekomst zodat zij ook hier op in kan spelen in een voor haar
gunstige richting.
4.2.1 Online beïnvloedt offline
Eerder in dit rapport is duidelijk geworden dat BW Communicatie & PR gelooft in de werking van online en
offline (het één versterkt het ander). Haar visie hierop wordt bevestigd door belangrijke ontwikkelingen op
het gebied van online communicatie. Een voorbeeld van een ontwikkeling op dit gebied is de QR-code. Een
QR-code is een tweedimensionale barcode die met een mobiele telefoon gescand kan worden. De QR-code
maakt het voor adverteerders mogelijk om de doelgroep via offline media naar online media te sturen.26
Wanneer de code door iemand wordt gescand komt men met het mobiele apparaat (smartphone of tablet)
terecht bij bijvoorbeeld een website, afbeelding, e-mailadres, sms of telefoonnummer. De QR-code is een
24 Bron: ING Bank (De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten) 25 Zie bijlage 8 voor de DESTEP-analyse 26 Bron: Sanoma (http://www.sanoma-adverteren.nl/nl-web-Communicatieconcepten-Crossmediale_oplossingen.php), 14 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 20
voorbeeld waarbij online de offline wereld beïnvloedt en andersom. De code is namelijk een verbinding
tussen de fysieke en digitale wereld (crossmediaal).
4.2.2 Content Marketing(-strategie)
Content Marketing is een meetbare manier om businessdoelstellingen te behalen. Het is ook wel
informatiemarketing te noemen. De kern is het aanbieden van relevante informatie, via het juiste kanaal en
voor het juiste publiek, om zodoende de doelgroep dichter aan het bedrijf te binden. Basis van Content
Marketing is de gedachte dat het bereik van de media (in de vorm van reclame, advertising, e.d.) de laatste
jaren steeds verder afneemt. Deels is dat toe te wijzen aan de versnippering van de media en de
hoeveelheid kanalen die er de laatste jaren bij zijn gekomen. Er zijn meer media en adverteerders die de
aandacht van de consument vragen.27
Content is de online drijfveer van dialoog, eigenlijk net zoals het hart
het lichaam voorziet van kracht.28
Om de rol en het belang van Content Marketing te verduidelijken, is het
begrip uitgelegd aan de hand van het menselijk lichaam, zie hiervoor bijlage 9. Wanneer je spreekt over
Content Marketing dan zet je een informatiebehoefte centraal in je marketingplan. Dit betekent dat
Content Marketing een startpunt kan zijn van een geïntegreerd marketingcommunicatieplan. Voor BW
Communicatie & PR is Content Marketing een relevante ontwikkeling, omdat het een onderdeel kan zijn
van de totale communicatiestrategie van zowel zichzelf als dat van haar klanten (bedrijven). Verder is het
aantrekkelijke van Content Marketing dat het goed meetbaar is. Anders dan bij een Social Media-
marketingplan kun je van te voren een heldere inschatting maken van de grootte van de doelgroep, hoe de
concurrentie scoort en welk minimum resultaat je zou mogen verwachten na een bepaalde periode. Niet
alles is even 'hard' te meten maar er zijn wel KPI (Key Performance indicators) te definiëren, hoewel de
invulling afhangt van je te behalen doelstellingen.29
Figuur 1 geeft hierbij een richtlijn:
Figuur 1: conversieschema30
4.2.3 Infographics
Een infographic of informatieve illustratie geeft een informatieve weergave van de verschillende objecten
met een combinatie van tekst en beeld. Dit kan voorkomen in de vorm van een kaart, grafiek, bord,
instructieve tekening of interactieve applicatie.31
De age of big data vraagt slimme manieren om grote
27 Bron: Joery Bruintjes (http://joerybruijntjes.nl/contentmarketing), 6 juni 2012 28 Bron: Team Nijhuis (http://www.teamnijhuis.nl/vakpraat/blog/6-voordelen-van-content-marketing), 4 juni 2012 29 Bron: Joery Bruintjes (http://joerybruijntjes.nl/contentmarketing), 6 juni 2012 30 Bron: Nieuwe Bomen, whitepaper: Content Marketing geraadpleegd via http://nieuwebomen.nl, 17 juni 2012 31 Bron: Wikipedia (http://nl.wikipedia.org/wiki/Infographic), 6 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 21
hoeveelheden informatie inzichtelijk en begrijpelijk te maken. Een van die manieren: de infographic.
Infographics kunnen daarnaast een vast onderdeel van Content Marketing zijn om de volgende redenen:
Infographics trekken de aandacht d.m.v. mooie illustraties
Infographics zijn toegankelijker voor de lezer dan hele lappen tekst
Infographics zijn makkelijk te delen via Social Media, het potentiële bereik is daarmee groot
In Google wordt steeds vaker de zoekterm 'infographic' gegeven. Volgens jeffbullas.com is dat in
de afgelopen jaar zelfs met 800% gestegen
Infographics kunnen worden opgenomen in printuitgave, maar ook op internet worden
gepubliceerd32
In dit onderzoeksrapport wordt ook gebruik gemaakt van een infographics. Een voorbeeld hiervan is bijlage
9 (infographic: Content Marketing). Voor BW Communicatie & PR is de toename van de populariteit van
infographics een relevant gegeven omdat infographics om bovenstaande redenen onderdeel kunnen zijn
van een online communicatiestrategie/Content Marketing-strategie.
4.2.4 Pinterest
Pinterest is een sociaalnetwerksite die fungeert als een online prikbord. Alles wat je op het web vindt kun je
vastpinnen: interessante links, foto's of video's. Hier maak je thematische moodboards van (zie figuur 2).
Bijvoorbeeld voor de inrichting van een huis, het plannen van een bruiloft of van jouw persoonlijke stijl. De
website is met name in trek bij vrouwen (ongeveer 80% van de gebruikers).33
Pinterest bestaat al sinds
2008, maar heeft begin 2012 veel interesse opgewekt in de sociale media. Uit eerder onderzoek blijkt dat
bezoekers langer op Pinterest blijven hangen dan op Twitter, LinkedIn en Google+ samen. De site biedt
merken en organisaties de mogelijkheden om de klantenbinding te versterken en te communiceren met de
fans. Pinterest is dus heel erg 'Pinteresting'. Maandelijks wordt Pinterest door 150.000 Nederlandse
bezoekers bezocht. In december 2011 had Pinterest nog maar 19.000 Nederlandse bezoekers. Gezien de
aandacht die Pinterest op dit moment geniet, zou kunnen worden aangenomen dat Pinterest net als in de
VS ook in Nederland in snel tempo zal toenemen.34
Dit maakt Pinterest een interessante online
communicatietool voor BW Communicatie & PR, zowel voor haar klant als voor haar eigen online
communicatiestrategie.
Figuur 2: het 'pinnen'
van content op een
eigen thematisch
moodboard35
32 Bron: Redactiepartners (http://www.redactiepartners.nl/zes-redenen-waarom-infographics-in-je-content-marketingstrategie-thuishoren), 27 mei 2012 33 Bron: De Morgen, (http://www.demorgen.be/dm/nl/5403/Internet/article/detail/1397990/2012/02/21/De-hype-van-Pinterest-ontleed.dhtml), 5 juni 2012 34 Bron: Marketing Monday, (http://www.marketingmonday.nl/pinterest-hype-moet-ik-er-iets-mee), 2 juni 2012 35 Bron: Pinterest (http://pinterest.com/sairadegraaf), 27 mei 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 22
4.2.5 Instagram
Mark Zuckerberg (CEO van Facebook) maakte in april 2012 bekend dat Facebook de foto-edit-tool
Instagram heeft overgenomen.36
Instagram is een gratis app die je in staat stelt foto's te bewerken. Zowel
iPhone- als Androidgebruikers kunnen de app op hun smartphone downloaden. Niet iedereen is een
geweldig fotograaf en daar is Instagram handig op ingesprongen. Na het maken van een foto kunnen
gebruikers er een filter over heen leggen, waardoor de uitstraling van de afbeelding verandert. Zo zijn er
filters die de foto een 'antieke' uitstraling geven of die hem zwart-wit maken. Deze fotografie-app is tevens
interessant voor B2B marketing. Als bedrijf is Instagram goed in te zetten voor campagnes. Zo heeft de
fotografie-app een aantal handige functies waar gebruik van kan worden gemaakt door bedrijven, zoals:
Sharing: gebruikers kunnen foto's delen met volgers en via andere netwerksites zoals Twitter,
Facebook, Flickr en Pinterest. Dit creëert reuring: hoe meer er over een merk gepraat wordt, des te
groter de naamsbekendheid van een merk
Geotagging: instagramfoto's kunnen een 'geotag' krijgen, zodat te zien is waar de foto is gemaakt.
Hashtag: ook Instagram maakt net zoals Twitter gebruik van #hashtags om foto's te indexeren.
Door op de hashtags te klikken worden alle foto's getoond die deze tag bevatten. Hierdoor kunnen
gebruikers gemakkelijk specifieke onderwerpen vinden.37
Er zijn al verschillende grote bedrijven
actief op Instagram, zoals KLM, H&M,
Starbucks, Nike en Evian. Daags na de
overname kwam RTL4 Nieuws met een
oproep aan kijkers om hun mooiste
instagramfoto's in te sturen. Een selectie
ervan wilde de zender gebruiken op hun
site, in hun eigen app en tijdens de
uitzending. Starbucks gebruikt Instagram
om volgers een kijkje achter de schermen
te gegeven (zie figuur 3). Daarnaast
kunnen liefhebbers van Starbucks-koffie
hun eigen foto's uploaden met de hashtag
#starbucks. Starbucks is erg populair op
Instagram met 426,849 volgers en 30
miljoen fans op Facebook.38
Instagram is
naast Pinterest een ontwikkeling op het
gebied van online communicatie waar
kansen liggen voor BW Communicatie &
PR. Het bureau kan Instagram namelijk als
marketingtool inzetten voor haar klant,
maar ook binnen haar eigen online
communicatiestrategie integreren, om zo
publiek op te bouwen en sneller potentiële
klanten te werven. Figuur 3: voorbeeld inzet Instagram Starbucks39
36 Bron: Dutch Cowboys (http://www.dutchcowboys.nl/facebook/24503), 14 juni 2012 37 Bron: Marketing Monday (http://www.marketingmonday.nl/hoe-gebruik-je-instagram-in-je-marketingplan), 14 juni 2012 38 Bron: Marketing Monday (http://www.marketingmonday.nl/hoe-gebruik-je-instagram-in-je-marketingplan), 14 juni 2012 39 Bron: Marketing Monday (http://www.marketingmonday.nl/hoe-gebruik-je-instagram-in-je-marketingplan), 14 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 23
4.3 Deelconclusies
Om antwoord te geven op deelvraag 4, 'met welke niet-beïnvloedbare factoren moet BW Communicatie &
PR rekening houden? ' is een DESTEP-analyse uitgevoerd. De belangrijkste punten die vanuit deze analyse
naar voren zijn gekomen zijn:
Door de verwachte economische krimp in de regio waar BW Communicatie & PR opereert (Groot-
Rijnmond) kan de doelgroep voorzichtiger worden met haar uitgaven.
Het bureau moet zich bewust zijn van een sterk veranderende omgeving, zo worden innovatieve
toepassingen steeds sneller door grote groepen mensen geadopteerd, waaruit afgeleid kan
worden dat ook toepassingen op het gebied van Social Media sneller volwassen kunnen worden
onder de doelgroep.
Het belang van goede content in communicatie neemt toe, de consument wil op andere wijzen
geprikkeld worden. Dit heeft invloed op de manier waarop hij bereikt wil worden, dus op de
manier waarop naar hem effectief gecommuniceerd kan worden. Dit heeft invloed op BW
Communicatie & PR en haar doelgroep, zij moeten met deze ontwikkeling rekening houden in de
manier van communiceren naar hun omgeving/stakeholders/klanten.
Binnen dit hoofdstuk werd ook antwoord gegeven op deelvraag 5: 'wat zijn belangrijke trends en
ontwikkelingen op het gebied van online communicatie'? Hiervoor zijn een aantal trends en ontwikkelingen
uitgelicht waarmee BW Communicatie & PR te maken heeft of nog krijgt. De belangrijkste punten vanuit
deze analyse waren:
Content Marketing is een meetbare manier om businessdoelstellingen te behalen. Het is ook wel
informatiemarketing te noemen. De kern is het aanbieden van relevante informatie, via het juiste
kanaal en voor het juiste publiek, om zodoende de doelgroep dichter aan het bedrijf te binden.40
Hieruit kan geconcludeerd worden dat Content Marketing een belangrijke rol kan innemen binnen
de totale communicatiestrategie voor bedrijven. Voor BW Communicatie & PR ontstaat er een
kans om op deze ontwikkeling in te spelen door Content Marketing als dienst aan te bieden aan
haar klant of door Content Marketing zelf te integreren binnen haar eigen communicatiestrategie.
Voor BW Communicatie & PR zijn infographics een relevante ontwikkeling en een potentiële
communicatietool op het gebied van online communicatie. De infographic kan als onderdeel
fungeren binnen een Content Marketing-strategie met als doel grote hoeveelheden informatie op
deze wijze inzichtelijk, begrijpelijk en aantrekkelijke te maken voor een bepaalde doelgroep.
Volgens de huidige verwachtingen zal de populariteit van Pinterest blijven toenemen. Het platform
is daarom een belangrijke ontwikkeling op het gebied van online communicatie voor BW
Communicatie & PR en is tevens een potentiële communicatietool.
Ook Instagram biedt BW Communicatie & PR mogelijkheden; het platform is geschikt om ingezet te
worden als online communicatietool/B2B-marketingtool. Ook Instagram is daarom een potentiële
communicatietool voor BW Communicatie & PR.
40
Bron: Joery Bruintjes (http://joerybruijntjes.nl/contentmarketing), 6 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 24
5. Theoretisch kader In het theoretisch kader wordt de aandacht gevestigd op een aantal belangrijke begrippen in dit
onderzoek. Het gaat hierbij met name om de begrippen online communicatieadvies en
behoeften en motivatie. Paragraaf 5.1. zal verder op deze begrippen in gaan. Vervolgens zal
paragraaf 5.2 o.a. beschrijven wat de toegevoegde waarde kan zijn van Social Media voor
bedrijven en wat er binnen dit rapport verstaan wordt onder Social Media adoptie. Tevens
wordt dit hoofdstuk afgesloten met deelconclusies in paragraaf 5.3.
5.1 Literatuurstudie
Om een aantal deelvragen te kunnen beantwoorden is literatuurstudie vereist. In de volgende
subparagrafen wordt ingegaan op diverse onderwerpen/theorieën die fundamenteel zijn voor dit
onderzoek en die daardoor bijdragen aan het beantwoorden van de probleemstelling van dit onderzoek.
5.1.1 Online communicatie(advies)
In dit rapport wordt de term (extern) 'online communicatieadvies' gebruikt als hetgeen waarnaar onderzoek
gedaan is. Met 'online communicatieadvies' wordt in dit rapport advies bedoeld op het gebied van het
strategisch inzetten van online communicatiemiddelen. Onder online communicatiemiddelen vallen
bijvoorbeeld Social Media, websites, e-nieuwsbrieven, (website)banners of online advertorials. Omdat
onderzocht wordt of er behoefte is aan strategisch communicatieadvies op dit gebied, is er gekozen voor de
term 'online communicatieadvies'. Onderzoek doen naar advies op het gebied van alleen Social Media zou
in deze situatie bijvoorbeeld te beperkt zijn. De term 'nieuwe media' is in dit geval weer te breed. Bakker en
Bakker (2011, p. 12) beschrijven het volgende over nieuwe media: 'Nieuwe media omvatten meer dan
'Social Media' (...). Veel mediagebruik is allerminst sociaal. Die term suggereert een mate van activiteit bij
gebruikers die er vaak niet is en doet het niet-sociale gebruik van nieuwe media tekort (...). Er wordt vaak
gezegd dat het bij nieuwe media niet om de techniek gaat, maar om wat gebruikers met de techniek doen.'
Hieruit kan worden geconcludeerd dat Social Media als online communicatiemiddel onder nieuwe media
kan vallen. Maar dat 'nieuwe media' meer inhoudt dan alleen online communicatiemiddelen of Social
Media. Onder nieuwe media vallen namelijk ook internet browsers, video, audio, digitale camera's, tablets,
user generated content enz. (Bakker en Bakker, 2011, p. 13).
5.1.2 Behoefte en motivatie
Behoefte en motivatie spelen een belangrijke rol in dit onderzoek omdat het onderzoek gaat om de mate
van behoefte aan een bepaalde dienst/expertise. De begrippen behoefte en motivatie zijn nauw aan elkaar
verwant. Soms worden ze zelfs als synoniemen gebruikt. Ze vormen het 'waarom' van ons gedrag. Een
behoefte is als het ware een staat van onrust, een tekort dat men - bewust of onbewust - ervaart. Zolang
men zich er niet van bewust is, is de behoefte latent. Pas bij bewustwording is er sprake van een manifeste
behoefte: een probleem waarvoor men een oplossing zoekt. De consument is dan 'gemotiveerd' om actie te
ondernemen. Wordt hij zich van een behoefte (need) bewust om vervolgens te denken in termen van tijd,
plaats en geld, dan ontstaat er een verlangen (want). Dit zet vaak het koopbeslissingsproces in gang
(Verhage, 2004, p. 197). Het is voor BW Communicatie & PR dus van belang dat de doelgroep zich eerst
bewust is van een behoefte, zodat deze ook verlangens krijgt naar haar diensten. Om hier op in te spelen
zou het bureau haar doelgroep kunnen confronteren met een bepaald 'tekort' (expertise op het gebied van
online communicatie). Daarmee stimuleert zij de bewustwording onder de doelgroep van een bepaalde
behoefte (een latente behoefte stimuleren tot een manifeste behoefte).
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 25
5.1.3 Motivatietheorie van Maslow
In 1943 publiceerde de wereldberoemde socioloog Abraham Maslow zijn hiërarchische ordening van
behoeften in de vorm van een piramide.41
Wanneer iemands eerste basisbehoeften niet bevredigd zijn, zal
dat enorm veel aandacht opeisen van diegene en laten de overige behoeften hem (vrijwel altijd) onberoerd:
iemand die honger heeft zal liever wat willen eten dan waardering van zijn medemens. Ook kan een
bepaalde behoefte - mede afhankelijk van cultuur - door verschillende producten of vormen van gedrag
worden bevredigd (Verhage, 2004, p. 198). De vijf basisbehoeften van de mens die Maslow in zijn
behoeftepiramide beschreef worden tot op de dag van vandaag nog gebruikt in de marketingliteratuur.
Marketeers zijn dan ook altijd druk met het voldoen aan deze basisbehoeften van de mens. Tegenwoordig
wordt de consument d.m.v. Social Media in staat gesteld eenvoudiger te voldoen aan bepaalde sociale
basisbehoeften: d.m.v. Social Media kan de consument waardering en erkenning krijgen en zichzelf zelfs
ontplooien. Zo is de Nederlandse zangeres Esmee Denters via YouTube ontdekt door Justin Timberlake,
waaraan ze een succesvolle zangcarrière heeft over gehouden.42
Social Media zou daarom een bepaalde
plaats kunnen innemen binnen de behoeftepiramide van Maslow en dit wordt ook gedaan (zie figuur 4).
Net als consumenten lijken bedrijven ook behoefte te hebben aan erkenning, waardering en
zelfontplooiing; door middel van Social Media kunnen bedrijven voldoen in hun behoefte om 'erbij te
horen'. Er wordt vooral op online fora en in de media gediscussieerd of bedrijven nog wel meetellen of het
zelfs niet overleven wanneer zij geen Social Media inzetten. Ook in de literatuur wordt dit behandeld, zo
beschrijven Bakker en Bakker (2011, p. 12) hier hun mening over in hun boek Handboek Nieuwe Media:' Als
je niets met sociale media doet, tel je als bedrijf eigenlijk niet mee'. Omdat Social Media een belangrijke plek
inneemt binnen het online dienstenpakket van BW Communicatie & PR, moet zij aan haar doelgroep
kunnen aantonen wat de meerwaarde van Social Media is. Daarom wordt in de volgende paragraaf
ingegaan op de meerwaarde van Social Media voor bedrijven.
5.2 Social Media voor bedrijven
De volgende subparagrafen gaan over de mate waarin Social Media een meerwaarde kan zijn voor het
bedrijfsleven. Het doel hiervan is om helder te krijgen wat de toegevoegde waarde kan zijn van de diensten
op het gebied van Social Media die BW Communicatie & PR biedt aan haar doelgroep.
5.2.1 Een verlengstuk van de business
Uit een eerder onderzoek onder kleine bedrijven (bedrijven tot 10 medewerkers) bleek dat 67% van de
respondenten niet durft te investeren in Social Media. Oorzaak: ze weten niet waar ze moeten beginnen.
Ook gaven zij aan bang te zijn om vertrouwelijke of gevoelige informatie te delen of een overload aan
informatie te ontvangen.43
Ook zou het kunnen zijn dat sommige bedrijven Social Media (of andere online
communicatiemiddelen) simpelweg niet willen omarmen, omdat ze de toegevoegde waarde er niet van
inzien. Jan Willem Alphenaar is spreker en schrijver over online communicatie en legt in een interview uit
dat Social Media van elk bedrijf een verlengstuk kan zijn van de business. Weliswaar zullen niet alle
bedrijven Social Media op dezelfde manier gebruiken. Voor het ene bedrijf is LinkedIn bijvoorbeeld
relevanter dan Facebook. Jan Willem zegt een goede accountant bijvoorbeeld eerder op LinkedIn aan te
bevelen dan via Facebook te liken. Het ligt volgens hem dus aan het soort bedrijf dat Social Media wil
inzetten. Strategische keuzes lijken dus belangrijk bij de inzet van Social Media. Jan Willem gelooft hierbij
liever in het durven experimenteren met Social Media.44
41 Bron: Psyclassics (http://psychclassics.yorku.ca/Maslow/motivation.htm), 4 juni 2012 42 Bron Wikipedia (http://nl.wikipedia.org/wiki/Esm%C3%A9e_Denters), 4 juni 212 43 Bron: Frankwatching, (http://www.frankwatching.com/archive/2011/12/02/kleine-organisaties-bang-voor-social-media-infographic/), 4 juni 2012 44 Lees het volledige verslag van het interview met Jan Willem Alphenaar (maart 2012) in bijlage 12
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 26
Figuur 4: de invloed van Social Media op de sociale basisbehoeften van de mens45
45 Bron: Dutch Cowboys (http://www.dutchcowboys.nl/socialmedia/24165), 4 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 27
5.2.2 Het Pyramidedoelstellingenmodel
Marketing Monday schrijft het volgende over de inzet van Social Media: 'Social Media is echter nooit meer
dan een middel. Een krachtig communicatiemiddel weliswaar, maar niet meer dan een middel dat altijd
dient bij te dragen tot het bereiken van wezenlijke doelstellingen. Denk aan doelstellingen op het gebied van
Marketing, Human Resources, Sales en Klantenservice, maar ook bedrijfsdoelstellingen als meer omzet of
kostenreductie kunnen mede met Social Media worden bereikt.'46
Het is bij de integratie van Social Media
dus belangrijk om na te gaan of het kan bijdragen aan het verwezenlijken van bepaalde overkoepelende
doelstellingen. Door het Pyramidedoelstellingenmodel te gebruiken, zou men er volgens Marketing Monday
van verzekerd moeten zijn dat Social Media altijd wordt ingezet om een bijdrage te leveren aan hoger
gelegen doelstellingen (zie figuur 5).
Figuur 5: het Pyramidedoelstellingenmodel47
Social Media willen omarmen
Maar de juiste doelstellingen bepalen is niet als enige belangrijk om als bedrijf te komen tot een succesvolle
integratie van Social Media. Wanneer een organisatie Social Media wil inzetten, spelen verschillende
processen binnen de organisatie een rol. Een strategie beschrijft dan het hoe en waarom van de online
activiteiten. Een Social Media-strategie is echter geen op zichzelf staand plan, maar een onderdeel van de
totale communicatiestrategie, dat dus weer voortvloeit uit de organisatiestrategie.48
Ondanks dat ze -
wanneer ze geïntegreerd zijn - onderdeel uitmaken van de totale communicatiestrategie worden de
begrippen 'online communicatiestrategie' en' Social Media-strategie' vaak apart benoemd als hetgeen wat
toegevoegd of geïntegreerd kan worden binnen de totale communicatiestrategie. Het is dan afhankelijk van
het bedrijf zelf in hoeverre deze online communicatiemiddelen wil omarmen en deze middelen binnen de
totale communicatiestrategie wil (laten) integreren.
5.2.3 Rogers en de Social Media Adoption Curve
Het model van Everett Rogers stelt dat de afnemer van een product verschillende stadia doorloopt (zowel
mentaal als in zijn gedrag) voordat hij besluit het nieuwe product al dan niet uit te proberen, te kopen en te
blijven gebruiken. Hij beschrijft hierbij vijf belangrijke stadia in dit aanvaardingsproces. Na het laatste
stadium (adoption) meent Rogers dat de consument definitief op het product overstapt. Daarnaast blijkt uit
46 Bron: E-book Marketing Monday: 'Efficiënt ondernemen met Social Media geraadpleegd via
http://www.marketingmonday.nl/download/e-book-efficient-ondernemen-met-social-media, 4 juni 2012 47 Bron: Model uit e-book Marketing Monday: 'Efficiënt ondernemen met Social Media geraadpleegd via http://www.marketingmonday.nl/download/e-book-efficient-ondernemen-met-social-media, 4 juni 2012 48 Bron: Frankwatching (http://www.frankwatching.com/archive/2012/05/25/13-stappen-een-social-mediastrategie-infographic/), 4 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 28
zijn onderzoek dat er aan deze stadia adoptiecategorieën te koppelen zijn. Dit heeft te maken met de
gemiddelde acceptatietijd en verschillen in 'adoptiesnelheid' (Verhage, 2004, p. 438-439). Het model van
Rogers vertoont veel overeenkomsten met een moderner model, waarin het adoptieproces van Social
Media in bedrijven wordt weergeven of beter gezegd; het proces van 'het willen omarmen' van Social
Media als onderdeel van de totale communicatiestrategie. Dit is de Social Media Adoption Curve. De Social
Media Adoption Curve is in 2008 ontwikkeld door mediabureau MiXt Media Strategies. Het model beslaat
zes opeenvolgende fasen, waarbij op twee punten een ‘mindshift’ plaatsvindt:
1. Education (leren): Hierbij leert de organisatie wat Social Media zijn, wat je er mee kunt en welke
sociale netwerken er zijn.
2. Observation (meekijken): Vanaf een afstandje kijkt de organisatie mee naar wat er speelt op Social
Media. Luisteren en kijken zonder verdere te ondernemen acties.
3. Broadcast (zenden): In deze fase worden traditionele media vergezeld van Social Media, om de
boodschap met zoveel mogelijk bereik te zenden. Deze fase en de twee voorgaande zijn met name
gericht op eenrichtingsverkeer. De dialoog wordt (nog) niet aangegaan.
4. Participation (meedoen): In de vierde fase wordt het tweerichtingsverkeer omarmd; er wordt
actief met Social Media gebruikers geconverseerd en nieuwe content wordt gecreëerd om
optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden die Social Media biedt.
5. Relationships (relaties opbouwen): Behalve de eenmalige conversaties gaan bedrijven in deze fase
langdurige relaties aan met klanten en andere doelgroepen binnen de Social Media kanalen.
Bestaande relaties worden onderhouden en nieuwe relaties worden aangegaan.
6. Collaboration (samenwerken): Als relaties goed worden onderhouden, kunnen er voordelen voor
zowel de organisatie als de gebruiker worden behaald. Synergie wordt behaald en door middel van
co-creatie en uit de ‘kracht van de massa’ worden nieuwe ideeën geboren en nieuwe content
gecreëerd. De mindshift die tussen deze en de vorige fase plaatsvindt is er één die gaat van
waardetoevoeging naar gezamenlijke waardecreatie.49
Zie ook figuur 6.
Figuur 6: de Social Media Adoption Curve (Bron: MiXt Media Strategies, 2008)
49 Bron: SocialMediaModellen (http://www.socialmediamodellen.nl/social-media-organisatie-adoptiemodellen/social-media-adoption-curve-model/), 13 mei 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 29
Inspelen op fase
De Social Media Adoption Curve kan gezien worden als een soort aanvulling op het model van Rogers,
doordat de curve een doorlopend proces aangeeft dat niet direct stopt na de adoptie. Wanneer een bedrijf
bijvoorbeeld Social Media voor de eerste keer inzet (fase 3 'zenden' op de curve), is het de bedoeling dat
het proces zich na deze fase nog steeds voortzet. Social Media is dan meestal geïntegreerd binnen de totale
communicatiestrategie. Vanuit een bepaalde fase kan het bedrijf (met behulp van advies) blijven groeien
naar de volgende fase, maar ook het proces uitstappen om bepaalde redenen. Bijvoorbeeld de meerwaarde
er niet meer van inzien, geen budget, geen kennis etc. Voor BW Communicatie & PR kan het interessant zijn
om te meten en te weten in hoeverre haar doelgroep met dit proces bezig is, aangezien Social Media een
centrale rol speelt in haar diensten op het gebied van online communicatieadvies. Aan de hand daarvan is
het mogelijk door middel van gefundeerde beslissingen het online dienstenpakket aan te passen. Als
bijvoorbeeld blijkt dat het MKB in de stadsregio Rotterdam vooral nog aan het leren is over Social Media,
dan zal de behoefte aan online communicatieadvies anders zijn dan wanneer deze MKB'ers Social Media
vooral inzetten om te zenden naar hun doelgroep. Daarnaast kan BW Communicatie & PR inspelen op de
fase waar in de doelgroep verkeerd. Zo kan zij een bedrijf begeleiden bij de inzet van Social Media om naar
een volgende fase te 'groeien'. Wanneer een klant met Social Media vooral relaties opbouwt, kan hij met de
juiste begeleiding en advies deze middelen gaan inzetten om te gaan samenwerken met de doelgroep,
waardoor bijvoorbeeld co-creatie en uiteindelijk ambassadeurschap onder zijn doelgroep ontstaat.
5.3 Deelconclusie
Binnen dit hoofdstuk is o.a. antwoord gegeven op deelvraag 6: 'Wat wordt verstaan onder online
communicatie(advies)?' Door middel van literatuurstudie is hier antwoord op gegeven. Met 'online
communicatieadvies' wordt advies bedoeld op het gebied van het strategisch inzetten van diverse online
communicatiemiddelen. Hieronder vallen niet alleen Social Media, maar bijvoorbeeld ook online middelen
zoals websites, e-nieuwsbrieven, (website)banners of online advertorials. Omdat er is onderzocht of er
behoefte is onder de doelgroep aan strategisch communicatieadvies op dit gebied, is er gekozen voor de
term online communicatieadvies. Verder kan worden geconcludeerd dat Social Media als online
communicatiemiddel onder nieuwe media kan vallen. En dat nieuwe media meer inhoudt dan online
communicatiemiddelen of Social Media.
Het antwoord op deelvraag 7 'wat zijn behoeften en motivatie?' is ook behandeld in dit hoofdstuk. De
begrippen behoeften en motivatie vormen het 'waarom' van ons gedrag. Uit deze informatie was af te
leiden dat het voor BW Communicatie & PR van belang is dat de doelgroep zich eerst bewust is van een
behoefte, zodat deze ook verlangens krijgt naar haar diensten. Om hier op in te spelen zou het bureau haar
doelgroep kunnen confronteren met een bepaald 'tekort' (expertise op het gebied van online
communicatie). Daarmee stimuleert zij de bewustwording onder de doelgroep van een bepaalde behoefte
(een latente behoefte stimuleren tot een manifeste behoefte). Deelvraag 8 is 'Wat is de toegevoegde
waarde van Social Media voor bedrijven?' Het antwoord op deze vraag is vanuit diverse bronnen tot stand
gekomen. O.a. uit internetartikelen en een diepte-interview. Op basis van deze gegevens werd duidelijk dat
Social Media niet alleen een middel is, maar een krachtig verlengstuk van de business kan zijn wanneer
Social Media succesvol geïntegreerd wordt binnen de totale communicatiestrategie. Het
Pyramidedoelstellingenmodel geeft weer dat doelstellingen op het gebied van Social Media moeten
voortvloeien uit bedrijfsdoelstellingen. Ook is gebleken dat er een bepaalde wil vanuit een bedrijf zelf nodig
is om tot een succesvolle integratie van Social Media te komen. Pas wanneer een bedrijf Social Media wil
'omarmen' kan zij hiermee groeien. Verder kan worden geconcludeerd dat de Social Media Adoption Curve
een belangrijk model is bij het inzichtelijk maken van de fase waarin de doelgroep verkeerd m.b.t. de
integratie van Social Media binnen de communicatiestrategie en naar welke fase zij toe kan groeien.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 30
6. Uitwerking kwantitatief onderzoek
In dit hoofdstuk staat de uitwerking van het kwantitatief onderzoek naar de behoefte aan
extern online communicatieadvies onder de doelgroep centraal. In paragraaf 6.1 wordt nog kort
ingegaan op het onderzoek zelf. In paragraaf 6.2 wordt ingegaan op de achtergrond van de
deelnemende bedrijven. De huidige inzet van Social Media onder deze bedrijven komt aan bod
in paragraaf 6.3. Paragraaf 6.4 brengt de mate van Social Media adoptie onder deze MKB'ers
aan het licht. Vervolgens zal paragraaf 6.5 ingaan op het gebruik van een Social Media-strategie.
Paragraaf 6.6 gaat in op de mate van de behoefte aan online communicatieadvies onder deze
bedrijven. Paragraaf 6.7 gaat over het beschikbaar budget voor advies op dit gebied onder de
respondenten. Ten slotte worden er deelconclusies behandeld aan het einde van dit hoofdstuk
en moet het antwoord op de laatste twee deelvragen helder zijn.
6.1 Over het onderzoek
Deze onderzoeksrapportage bestaat uit twee delen: een uitwerking van de belangrijkste
onderzoeksresultaten in dit hoofdstuk en het bijbehorende tabellenboek in bijlage 17. In het tabellenboek
zijn tenminste de uitkomsten per vraag opgenomen. In deze uitwerking wordt daarom regelmatig naar
tabellen in het tabellenboek verwezen. In de 'begrippenlijst' zijn de belangrijkste begrippen opgenomen die
naar voren komen tijdens bestudering van deze resultaten. Bepaalde uitkomsten bevatten een hoog aantal
ontbrekende scores. Dit zijn de Missing Values die het statistiekenprogramma SPSS bij een aantal vragen
constateerde bij de verwerking van de gegevens. Omdat het aandeel Missing Values bij een aantal vragen
meer dan 10% is, wordt hier vooraf een aparte melding van gemaakt. Dit is om aan te geven dat de
ontbrekende gegevens geen fouten zijn, maar een structurele reden hebben. Bij het geven van een bepaald
antwoord werd de respondent soms verzocht een vraag over te slaan omdat deze niet meer voor hem van
toepassing is (bijvoorbeeld wanneer een respondent aangeeft geen Social Media in te zetten voor zijn
bedrijf, kan deze ook niet invullen met welk doel hij Social Media inzet). Dit leidde tot een hoog aantal
ontbrekende scores bij een aantal vragen en is om aangegeven reden verklaarbaar. In de volgende
paragrafen worden de belangrijkste onderzoeksresultaten weergegeven.
6.2 Achtergrond deelnemende bedrijven
In totaal hebben 164 bedrijven meegewerkt aan het onderzoek. Het grootste deel hiervan bestaat uit
bedrijven tot 10 medewerkers (69,5%) en daarvan is het grootste deel Business-to-Consumer actief
(43,9%). Verder heeft 23,8% van de deelnemende ondernemingen een bedrijf tot 50 medewerkers en
slechts 6,7% een bedrijf tot 250 medewerkers. Zie ook tabel 1 t/m tabel 3 in het tabellenboek, bijlage 17.
6.3 Huidige inzet Social Media
Van de 164 respondenten geeft 75% aan Social Media in te zetten voor zijn bedrijf. De overige 25% geeft
aan geen gebruik te maken van Social Media als communicatiemiddel. Uit de resultaten blijkt verder dat
81,8% van de deelnemende bedrijven tot 250 medewerkers Social Media inschakelt als
communicatiemiddel. De bedrijven tot 50 medewerkers en tot 10 medewerkers zijn met ongeveer voor
79,5% en 72,8% vertegenwoordigd op Social Media kanalen. De verhoudingen hierin zijn dus ongeveer
gelijk. Tegelijkertijd is de respondenten gevraagd welke kanalen zij gebruiken voor de inzet van Social Media
voor hun bedrijf. 123 van de 164 geënquêteerden noemt minstens één kanaal dat men gebruikt voor de
inzet van Social Media voor zijn bedrijf. Hierbij noemt 61% Facebook, 51,2% LinkedIn en 48,8% Twitter. Dit
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 31
zijn direct de meest populaire kanalen onder de respondenten. Andere kanalen die werden genoemd zijn
o.a. Tumblr en Blogspot, dit zijn blogsites (zie ook tabel 4). Opmerkelijk is dat Facebook massaal wordt
ingezet ongeacht bedrijfsgrootte. Maar liefst 57% van alle bedrijven tot 10 medewerkers, 69,2% van alle
bedrijven tot 50 medewerkers en 72% van de bedrijven tot 250 zet dit medium in. Dat maak Facebook het
meest populaire middel onder deze groep. Tegenhanger van Facebook Google+ is nog niet erg populair
onder deze groep, ook Pinterest wordt bijna niet ingezet. Zie hiervoor tabel 6 en tabel 7. Nu de kanalen
doorlopen zijn, wordt er verder gekeken naar welke doeleinden deze MKB'ers nastreven met de inzet van
de Social Media. Het belangrijkste doel dat de respondenten voor ogen hebben is PR (61%). De doelen
informatie delen (55,3%) en actiemarketing (44,7%) volgen PR als tweede en derde nagestreefde doelen.
Wat deze respondenten vooral niet nastreven, zijn de doelen interne communicatie en kostenbesparing.
Slechts 15,4% van alle 123 deelnemende bedrijven op Social Media zegt hiervoor de kanalen in te zetten
(zie ook tabel 8).
6.4 Social Media adoptie
146 respondenten hebben aangegeven in hoeverre zij met Social Media bezig zijn. Hiervan geeft het
grootste deel (30,82%) aan met Social Media vooral te zenden naar zijn doelgroep. Op de tweede plaats
komt relaties opbouwen met de doelgroep (23,3%). Leren en meedoen (15,75%) komen op een gedeelde
derde plek. Opvallend is dat nog maar een klein deel (6,1%) bezig is met samenwerken met hun doelgroep
via Social Media (zie figuur 7 en zie ook tabel 9).50
Figuur 7: Social Media adoptie MKB Stadsregio Rotterdam (N=146)
6.5 Gebruik Social Media-strategie
Wat betreft het gebruik van een Social Media-strategie is het volgende bekend: van de 123 respondenten
die aangeven Social Media in te zetten, geeft 35,8% ook aan hiervoor een Social Media-strategie te
gebruiken. 11,4% heeft hier geen mening over (zie ook tabel 11). Verder gaven 65 respondenten die Social
Media inzetten aan geen gebruik te maken van een Social Media-strategie. Hiervan liet 29,2% weten dat dit
50 Voor meer uitleg van de fasen op de Social Media Adoption Curve wordt terugverwezen naar hoofdstuk 4, subparagraaf 5.2.3
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 32
nog van plan te zijn, maar er nog niet aan toe is gekomen. Daarnaast werd er nog een andere belangrijke
reden genoemd: 23,1% geeft aan dat Social Media nog in ontwikkeling is voor hun bedrijf (zie tabel 12 en
figuur 8).
Figuur 8: reden afwezigheid Social Media-strategie MKB stadsregio Rotterdam (N=65)
6.6 Mate van behoefte aan extern online communicatieadvies
Van alle 164 respondenten gaf 47,6% van de bedrijven aan geen behoefte te hebben aan een externe
adviseur/partij bij de inzet van online communicatie. Slechts 7,9% gaf aan wel behoefte te hebben aan een
externe adviseur/partij. Wat opmerkelijk verder is, is dat een fors percentage (34,1%) liet weten misschien
behoefte te hebben aan een adviseur op dit vlak (zie ook tabel 14). De respondenten die aangaven
behoefte te hebben aan extern online communicatieadvies (7,9%) en de respondenten die aangaven
misschien behoefte te hebben (34,1%) gaven daarnaast hun voorkeuren per dienst in het huidige online
dienstenpakket weer. In het tabellenboek is er per dienst een tabel weergegeven waar uit opgemaakt kan
worden in hoeverre de respondenten voorkeur hebben voor de diensten uit het online dienstenpakket van
BW Communicatie & PR (zie tabel 15 tot en met tabel 26). Vanuit deze tabellen kan de mate van voorkeur
per dienst worden vastgesteld. Zie ook tabel 29 in het tabellenboek waarin deze resultaten zijn geclusterd.
6.7 Beschikbaar budget
Als het gaat om een beschikbaar budget, lijken de resultaten vooral de richting op te gaan van minder dan
€500 (27,5%). 20,3% van de respondenten die advies willen lieten weten €2.500 tot €5.000 beschikbaar te
hebben voor advies, een iets kleiner deel (18,84%) liet weten €1.000 tot €2.500 beschikbaar te hebben. Dit
zijn de meest genoemde beschikbare budgetten onder deze groep voor extern online communicatieadvies.
Opmerkelijk is dat het grootste deel van de respondenten niet meer dan €500 voor extern online
communicatieadvies lijkt over te hebben (zie figuur 9). Zie ook tabel 28.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 33
Figuur 9: beschikbaar budget voor extern online communicatieadvies MKB stadsregio Rotterdam (N= 69)
6.8 Deelconclusie
In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op deelvraag 9. ('In hoeverre is er anno 2012 behoefte aan online
communicatieadvies van een externe adviseur onder het MKB in de stadsregio Rotterdam?'). Op basis van
kwantitatief onderzoek wordt geconcludeerd dat de behoefte aan online communicatieadvies onder de
doelgroep vermoedelijk niet erg groot is. Slechts 7,9% zei behoefte hieraan te hebben tegenover 47,6% die
zegt geen behoefte hieraan te hebben. Daarnaast zegt 10,4% al een vaste adviseur hiervoor te hebben. Wat
opmerkelijk is, is dat 34,1% misschien behoefte zegt te hebben aan dit advies. Deze groep vormt daarom
samen met de 7,9% die aangaf behoefte hebben aan online communicatieadvies, de potentiële markt voor
BW Communicatie & PR. Het is opmerkelijk is dat het grootste deel van de respondenten niet meer dan
€500 beschikbaar voor extern online communicatieadvies lijkt te hebben. De uitkomst waarom er geen
gebruik wordt gemaakt van een Social Media-strategie kan ook iets zeggen over de markt voor BW
Communicatie & PR. De respondenten die geen Social Media strategie gebruiken, zijn dit naar eigen zeggen
vaak wel van plan, maar zijn hier nog niet aan toegekomen. Voor BW Communicatie & PR vormt dit een
kans om hier op in te spelen door de dienst aan te blijven bieden, om de klant in deze behoefte te gaan
voorzien. Ook geven de respondenten aan dat een Social Media-strategie nog ontbreekt omdat Social
Media voor het bedrijf nog in ontwikkeling is. Dit kan duiden op de behoefte aan kennis m.b.t. de integratie
van Social Media binnen hun communicatiestrategie. Tijd en kennis zijn hierbij dus belangrijke factoren
waar BW Communicatie & PR rekening mee moet houden en ook op in moet spelen. Ten slotte wordt
binnen dit hoofdstuk antwoord gegeven op deelvraag 10 'In hoeverre sluiten de diensten van BW
Communicatie & PR op het gebied van online communicatieadvies aan op de behoeften van het MKB in de
stadsregio Rotterdam?' Er kan worden geconcludeerd dat de diensten op het gebied van online
communicatieadvies vermoedelijk voor het grootste deel aansluiten op de behoeften van de doelgroep,
vooral op het gebied van strategisch communicatieadvies. Minder behoefte lijkt er echter te zijn aan
workshops of een abonnement voor online expertise. Hieruit kan worden geconcludeerd dat het online
dienstenpakket van BW Communicatie & PR aangescherpt moet worden, omdat niet aan alle aangeboden
online diensten behoefte onder de doelgroep lijkt te zijn.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 34
7. Conclusies en aanbevelingen De tien deelvragen zijn in de voorgaande hoofdstukken beantwoord door middel van
deelconclusies. Binnen dit laatste hoofdstuk wordt er stapsgewijs antwoord gegeven op de
probleemstelling. Dit gebeurt door eerst de belangrijkste conclusies toe te lichten in paragraaf
7.1 en vervolgens in paragraaf 7.2. de aanbevelingen voor BW Communicatie & PR te
beschrijven.
7.1 Conclusies
De hoofdvraag voor dit onderzoek is: 'In hoeverre is er anno 2012 behoefte aan online communicatieadvies
van een externe adviseur onder het MKB in de stadsregio Rotterdam en in hoeverre sluit het online
dienstenpakket van BW Communicatie & PR daar op aan en met welk advies kan het bureau met het online
dienstenpakket inspelen op de behoeften van deze doelgroep?' Op basis van deskresearch, kwalitatief
onderzoek en kwantitatief onderzoek wordt nu stapsgewijs antwoord gegeven op de probleemstelling.
Focus op strategisch communicatieadvies
BW Communicatie & PR is een bureau voor strategisch communicatieadvies van offline en online
activiteiten. Op basis van deskresearch is gebleken dat zij zich vooral als een adviseur op het gebied van
strategisch communicatieadvies wil profileren, maar tegelijkertijd breed inzetbaar wil zijn voor haar
klanten. Hetzelfde blijkt uit de wijze waarop zij haar dienstenpakket heeft samengesteld. Hierin heeft zij
verschillende diensten opgenomen, maar haar specialisme strategisch communicatieadvies neemt hier een
centrale plek in, met diensten als 'het opstellen van een strategisch PR-plan', 'het bedenken van
crossmediale PR-campagnes', 'het maken van een plan van aanpak voor Social Media' enz.
Een sterk veranderende omgeving
BW Communicatie & PR zal zich bewust moeten zijn van een sterk veranderende omgeving. Zo wordt de
adoptiesnelheid van innovatieve toepassingen door mensen steeds sneller en neemt het belang van goede
content toe. Een belangrijke ontwikkeling op het gebied van (online) communicatie is dan ook Content
Marketing. Content Marketing is een meetbare manier om businessdoelstellingen te behalen en biedt het
bureau de kans om de doelgroep dichter aan BW Communicatie & PR te binden. Daarnaast is een Content
Marketing-strategie niet alleen relevant voor het bureau zelf, maar ook als communicatiedienst naar haar
doelgroep. Wanneer een bedrijf vertrouwen wil opbouwen onder haar doelgroep is Content Marketing een
geschikt advies. Daarnaast is Content Marketing een zeer meetbare strategie. Een Content Marketing-
strategie biedt BW Communicatie & PR om deze redenen diverse mogelijkheden. Ook is gebleken dat de
verwachtingen van social platforms Pinterest en Instagram groot zijn in Nederland; dit is op basis van
deskresearch geconstateerd. Pinterest en Instagram zijn beide visueel sterke platforms, waarbij goede
content in de vorm van prikkelend beeld de hoofdrol speelt. Deze platforms zijn daarom beide interessante
online tools voor BW Communicatie & PR om in te zetten binnen een online communicatiestrategie.
Social Media als verlengstuk van de business
BW Communicatie & PR wil een externe adviseur zijn van het MKB in stadsregio Rotterdam op het gebied
van online communicatie. Social Media neemt een centrale plek in haar online dienstenpakket in. Daarom is
het voor het bureau belangrijk om de meerwaarde van Social Media aan te kunnen tonen aan de
doelgroep. Op basis van kwalitatief onderzoek en bureauonderzoek werd duidelijk dat Social Media van
toegevoegde waarde kan zijn voor bedrijven. Social Media kan als het ware als een verlengstuk van de
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 35
business worden gezien. Verder is duidelijk geworden dat het ook gaat om de behoefte aan Social Media of
het willen omarmen van Social Media binnen de totale communicatiestrategie. In hoeverre bedrijven met
Social Media bezig zijn en dus in hoeverre zij Social Media integreren kan worden gemeten worden aan de
hand van zes fasen van de Social Media Adoption Curve, waarbij de adoptie van Social Media als proces kan
worden gezien. Aan de hand van de mate van 'Social Media adoptie' onder de doelgroep kan het
dienstenpakket aan de hand van gefundeerde keuzes worden aangescherpt. Dit is mogelijk aangezien Social
Media een centrale rol speelt binnen de aangeboden diensten van BW Communicatie & PR op het gebied
van online communicatie. Uit kwantitatief onderzoek blijkt dat de doelgroep vooral gebruik maakt van
Social Media om te zenden en relaties op te bouwen. Op deze resultaten kan BW Communicatie & PR
inspelen.
Mate van behoefte aan extern online communicatieadvies
Op basis van kwantitatief onderzoek werd geconcludeerd dat de behoefte aan extern online
communicatieadvies onder de doelgroep vermoedelijk niet erg groot is. Slechts 7,9% zegt behoefte hieraan
te hebben tegenover 47,6% die zegt hier geen behoefte aan te hebben. Dit kan te maken hebben met de
economische situatie in Groot Rijnmond, waardoor de doelgroep simpelweg voorzichtiger kan zijn met haar
uitgaven. Tevens heeft 10,4% van deze MKB'ers aangegeven al een vaste adviseur op dit gebied te hebben.
Hier heeft BW Communicatie & PR geen invloed op. Een ander relevant onderzoeksresultaat is dat 34,1%
van de ondervraagden misschien behoefte zegt te hebben aan extern online communicatieadvies. Hieruit
kan worden afgeleid dat een deel van de doelgroep mogelijk een bepaalde behoefte heeft aan online
communicatieadvies, maar waarbij een deel van die behoefte nog 'latent' is. Dit betekent dat het bureau
moet gaan inspelen op de bewustwording van die behoefte. Behoeften zijn het waarom van gedrag, dus het
bureau moet haar doelgroep bewust maken van een 'tekort' (in dit geval aan expertise op het gebied van
online communicatie). Hiervoor moet zij wel eerst haar expertise communiceren naar de doelgroep; hierbij
is het belangrijk de doelgroep te 'triggeren'. Uit de DESTEP-analyse blijkt dat het belang van goede content
toeneemt; dus kwalitatief goede content zal hierbij een rol moeten spelen. Ook is gebleken dat een groot
deel van de doelgroep geen gebruik lijkt te maken van een Social Media-strategie. Dit zegt ook iets over de
potentiële markt voor BW Communicatie & PR. De respondenten die geen Social Media-strategie gebruiken
zijn dit naar eigen zeggen vaak wel van plan, maar zijn hier nog niet aan toegekomen. Voor BW
Communicatie & PR vormt dit een kans om hier op in te spelen door de dienst aan te blijven bieden (en te
communiceren), om de potentiële klant in deze behoefte te kunnen voorzien. Ook geven de respondenten
aan dat een Social Media-strategie nog ontbreekt omdat Social Media voor het bedrijf vaak nog in
ontwikkeling is. Dit kan duiden op gebrek aan kennis m.b.t. de integratie van Social Media binnen hun
communicatiestrategie. Het ontbreken van tijd en kennis zijn hierbij dus belangrijke factoren waar BW
Communicatie & PR rekening mee moet houden en waar zij op in kan spelen met haar eigen (online)
communicatiestrategie naar de doelgroep.
Aansluiting online dienstenpakket op de behoeften van de doelgroep
De respondenten die aangaven wel behoefte te hebben en de respondenten die aangaven misschien
behoefte te hebben aan extern online communicatieadvies, gaven hun voorkeuren m.b.t. het online
dienstenpakket van BW Communicatie & PR weer. Op basis van deze gegevens is gebleken dat de
aangeboden diensten op het gebied van online communicatieadvies vermoedelijk voor het grootste deel
aansluiten op de behoeften van de doelgroep, vooral op het gebied van strategisch communicatieadvies.
Minder behoefte lijkt er echter te zijn aan workshops of een abonnement voor online expertise. Daar kan
uit worden geconcludeerd dat het online dienstenpakket van BW Communicatie & PR wel aangescherpt
moet worden, aangezien niet aan alle aangeboden online diensten veel behoefte onder de doelgroep lijkt
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 36
te zijn. Ook kan gedacht worden aan het aanbieden van nieuwe diensten. Hierbij kan BW Communicatie &
PR direct inspelen op belangrijke of nieuwe ontwikkelingen op gebied van online communicatie.
Aandachtspunten advies
BW Communicatie & PR heeft inzicht gekregen in hoeverre er anno 2012 behoefte is aan extern online
communicatieadvies van een externe adviseur onder het MKB in de stadsregio Rotterdam. Daarnaast is
duidelijk geworden in hoeverre haar aangeboden online diensten daar op aansluiten. Uit onderzoek komen
de volgende aandachtspunten voor het advies aan BW Communicatie & PR naar voren:
Het online dienstenpakket moet meer aansluiten op de behoeften van de doelgroep
Er moet worden ingespeeld op de bewustwording van de (mogelijk latente) behoefte aan extern
online communicatieadvies onder de doelgroep
De expertise van BW Communicatie & PR moet worden gecommuniceerd naar de doelgroep
7.2 Aanbevelingen
Aan de hand van de conclusies worden in de volgende subparagrafen aanbevelingen geformuleerd. Het
hoofddoel hiervan is om een advies te formuleren om met het online dienstenpakket te kunnen inspelen op
de wensen en behoeften van de doelgroep van BW Communicatie & PR.
7.2.1 Online dienstenpakket aanscherpen
Op basis van kwantitatief onderzoek werd geconcludeerd dat de doelgroep vermoedelijk niet de voorkeur
geeft aan advies in de vorm van workshops en maandabonnementen voor online expertise. Er wordt BW
Communicatie & PR daarom geadviseerd deze diensten te vervangen door nieuwe diensten, waarvan de
keuzes hiervoor voortvloeien uit deskresearch en kwalitatief onderzoek. Op deze wijze ontstaat er op basis
van gefundeerde keuzes een aangescherpt online dienstenpakket, waarmee BW Communicatie & PR wordt
aanbevolen op de behoeften van de doelgroep in te spelen. Zoals eerder vermeld, speelt Social Media een
hoofdrol binnen het online dienstenpakket van BW Communicatie & PR. Ook is in dit onderzoeksrapport al
eerder besproken wat de meerwaarde van de Social Media Adoption Curve kan zijn voor dit onderzoek: het
meten van de fase waarin het grootste deel van de doelgroep lijkt te zijn met Social Media is relevant om
gefundeerde beslissingen te nemen op het gebied van het aanbieden van online diensten. Elke fase op de
curve heeft eigen kenmerken als het gaat om het omarmen van Social Media binnen de totale
communicatiestrategie van een bedrijf. Per fase kunnen daarom ook andere diensten of strategieën van
toepassing zijn om op de behoefte van de doelgroep in te spelen. In dit geval wordt de focus gelegd op de
groep die met Social Media vooral bezig is met zenden naar zijn doelgroep en de groep die vooral relaties
opbouwt met Social Media, dit omdat de doelgroep voor het grootste deel Social Media op deze wijze inzet
(zie figuur 10). In deze fase van 'zenden' worden traditionele media vaak vergezeld van Social Media, om de
boodschap met zoveel mogelijk bereik te zenden. Deze fase is vooral met name gericht op
eenrichtingsverkeer. De dialoog wordt nog niet aangegaan.51
Dit kan een belangrijke indicatie zijn van wat
er vermoedelijk onder de hele doelgroep speelt. Bij het aanbieden van diensten op gebied van online
communicatieadvies kan hier dan ook rekening mee worden gehouden. Eerder in dit onderzoeksrapport is
uitgebreid aandacht geschonken aan het begrip Content Marketing. Content Marketing is een zeer
meetbare manier om businessdoelstellingen te behalen. Het is ook wel informatiemarketing te noemen. De
kern is het aanbieden van relevante informatie, via het juiste kanaal en voor het juiste publiek, om
zodoende doelgroep dichter aan het bedrijf te binden.52
Uit deskresearch en een diepte interview blijkt dat
51 Bron: Social Media Modellen (http://www.socialmediamodellen.nl/social-media-organisatie-adoptiemodellen/social-media-adoption-curve-model/), 6 juni 2012 52 Bron: Joery Bruintjes (http://joerybruijntjes.nl/contentmarketing), 6 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 37
Content Marketing een belangrijke ontwikkeling is binnen de (online) communicatie. Deze ontwikkeling
vormt een kans voor BW Communicatie & PR om in te spelen op behoefte van deze groep door middel van
het aanbieden van een Content Marketing-strategie. Een Content Marketing-strategie kan onderdeel
uitmaken van een de Social Media-aanpak en daarom van de totale communicatiestrategie van een bedrijf.
Aangezien het grootste deel van de respondenten ook aangeeft Social Media te gebruiken voor PR en het
delen van informatie, kan het ook om die reden een aantrekkelijke strategie zijn voor deze groep
ondernemers. BW Communicatie & PR kan deze dienst uitvoeren door voor haar klant een plan op te
stellen hoe zij het beste relevante informatie naar de doelgroep zendt om zodoende vertrouwen op te
bouwen. Een strategisch plan dus. Deze dienst past daarom goed in het dienstenpakket van het bureau en
wordt daarom ook aanbevolen in het dienstenpakket op te nemen.
Figuur 10: wijze gebruik Social Media onder het MKB stadsregio Rotterdam
Een ContentMarketing-strategie moet uiteraard iets opleveren voor de klant. Zo liet ook een MKB-
ondernemer in een interview weten dat hij wil zien wat Social Media hem oplevert.53
Daarom is het
belangrijk conversie te kunnen aantonen aan de klant. Dit is een onderdeel van de Content Marketing-
strategie. Een gouden regel hierbij is om relevant en niet te commercieel te zijn. Conversie moet ontstaan
vanuit een behoefte (interesse in het onderwerp). Voorwaarde hierbij is het strategische aspect (het vinden
van de juiste kanalen) wat afhankelijk is van het bedrijf waarvoor de strategie is. Dan dient nagedacht te
worden over het conversiepunt: waar en wanneer wordt de lezer van de content een concrete prospect.
Hier gaat het er om dat de stap naar conversie voor de doelgroep zo makkelijk mogelijk moet zijn zodra
men ervan overtuigd is bij het desbetreffende bedrijf te moeten zijn voor een bepaald product, dienst of
kennis in het algemeen. Wat van belang is, is dat er in de Content Marketing-strategie is nagedacht over de
contentvormen en conversiepunten die worden ingezet. Dit zijn de kanalen en de triggers die per content
worden ingezet om conversie te realiseren. Door die 'trigger' op een speciaal daarvoor aangemaakte
'landingspage' te plaatsen is de conversie van Content Marketing ook direct te meten.54
53 Zie bijlage 14 voor het verslag van het interview met Paul Bol eigenaar Wine bar Mendoza (april 2012) 54 Bron: Go2SocialMedia (http://www.go2socialmedia.nl/2012/02/24/hoe-content-marketing-voor-conversie-kan-zorgen/), 6 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 38
Tevens gaf een iets kleiner deel van de respondenten aan bezig te zijn met relaties op te bouwen via Social
Media. Dit is een belangrijke indicatie voor wat er vermoedelijk leeft onder de doelgroep op dit gebied,
want dit betekent dat het online dienstenpakket hier beter op moet aansluiten. Deze groep is actief op
Social Media en wellicht klaar voor een specifiekere dienst dan een online communicatiestrategie of Social
Media-strategie. Zij hebben namelijk al de focus op hun fans/ambassadeurs en zullen daarom wellicht toe
zijn aan een strategie die aandacht, emotie, interactie, actie en loyaliteit biedt. Brandactivation is een
aantrekkelijk middel om fans te maken en te houden. Social Media biedt veel kansen om de fanstrategie en
Brandactivation succesvol te maken (Michels en Michels, 2011, p. 5). Behoefte hebben aan begeleiding
hierbij vanuit een communicatiebureau kan een logisch gevolg zijn. Michels en Michels (2011, p. 94)
schrijven het volgende over Brandactivation: 'Brandactivation is het activeren van de kernwaarden van een
merk waardoor mensen in beweging komen. Essentieel is dat de doelgroep iets meemaakt en deelneemt
aan de actie. Met Brandactivation koppel je nieuwe associaties aan het merk en geef je kernwaarden meer
lading door relevante informatie en authentieke ervaringen aan te bieden. Maar je biedt niet alleen aan. Je
betrekt de fans en volgers door de activatie en dat zorgt voor een memorabele ervaring'. Kerndoelen van
brandactivation zijn:
bestaande relaties boeien en binden
nieuwe associaties aan het merk koppelen
bestaande associaties versterken
nieuwe relaties aangaan55
De fanstrategie is een dienst die op het gebied van (online) communicatieadvies strategisch van aard is. Het
past daarom bij het expertisegebied van BW Communicatie & PR. Daarom wordt zij aanbevolen de
fanstrategie (d.m.v. Brandactivation) als dienst op te nemen in het dienstenpakket. D.m.v. de
fanstrategie/Brandactivation kan het bureau voor een bedrijf onderzoeken wat de rol van hun merk kan zijn
in het leven van hun huidige relaties/fans en daarvoor kan een creatief concept worden ontwikkeld met een
duidelijk activerend element. Wat belangrijk hierbij is, is dat de doelgroep van de klant/bedrijf over het
merk gaat buzzen, dus dat de relaties zelf content over Social Media gaan delen over het bedrijf. Social
Media speelt dus een integrale rol binnen de fanstrategie. Voor een uitgebreide beschrijving over
Brandactivation wordt verwezen naar het boek 'Focus op Fans'.56
Op basis van bovenstaande aanbevelingen
en de onderzoeksresultaten wordt een nieuw dienstenpakket voor online communicatieadvies zichtbaar.
Deze kan er op basis van dit advies als volgt uit zien (zie figuur 11).
Aanbevolen dienstenpakket online communicatieadvies
Online communicatiestrategie (als onderdeel van de totale communicatiestrategie)
Social Media-strategie (als onderdeel van de totale- en online communicatiestrategie)
Content Marketing-strategie (als onderdeel van de totale- en online communicatiestrategie)
Brandactivation: stimuleren online buzz met fanstrategie (onderdeel online communicatiestrategie)
Website scan: Social Media proof en mobile proof
Ontwerp online media (website, Social Media)
Schrijven van webteksten
Social Media Release (digitaal persbericht schrijven, opmaken en verspreiden)
Crossmediale aanpak (offline- en online communicatieadvies)
Figuur 11: aanbevolen online dienstenpakket BW Communicatie & PR
55 Bron: Michels, W. en Y. Michels, Focus op Fans (2011) 56 Michels, W. en Y. Michels, Focus op Fans (2011). Zie ook bronnenlijst.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 39
Omdat BW Communicatie & PR een specialisme heeft op het gebied van strategisch communicatieadvies,
sluiten de diensten Content Marketing-strategie en Brandactivation/fanstrategie goed aan binnen haar
dienstenpakket. Ook is het belangrijk om deze diensten aan te bieden, omdat ze inspelen op de fasen waar
de doelgroep zich nu het meest lijkt te bevinden. Wanneer wordt gekeken naar de indicaties op het gebied
van beschikbaar budget onder het MKB, lijken de resultaten in de richting te gaan van ongeveer maximaal
€5.000,- aan beschikbaar budget, weliswaar is dit onder een klein deel van de respondenten. In een gesprek
met de opdrachtgever is naar voren gekomen dat voor het schrijven van een dergelijk strategisch plan
ongeveer 52 uur (€4.430) wordt begroot. De adviezen zijn daardoor in theorie reëel voor het bureau, maar
afhankelijk van het project/opdracht en de klant kan de opdrachtgever zelf invullen hoe het plan wordt
vormgegeven en begroot. Het grootste deel van de respondenten gaf echter aan niet meer dan €500,-
beschikbaar te hebben; hier moet anders op worden ingespeeld. Bijvoorbeeld door de 'wil' om in BW
Communicatie & PR te investeren te vergroten door de doelgroep te confronteren met een bepaald 'tekort'.
Hierbij is het duidelijk communiceren van expertise belangrijk. De volgende aanbeveling gaat hier op in.
7.2.2 Inspelen op bewustwording behoefte MKB
Omdat de behoefte aan extern online communicatieadvies onder de doelgroep over het algemeen niet heel
groot lijkt te zijn, wordt BW Communicatie & PR naast het aanscherpen van het online dienstenpakket
aanbevolen om een strategie toe te passen om in te spelen op de bewustwording van een mogelijke
behoefte aan extern online communicatieadvies. Want om potentiële klanten daadwerkelijk te werven is
het belangrijk dat zij eerst bepaalde verlangens hebben naar de diensten/expertise die BW Communicatie &
PR biedt. Een manier om in te spelen op de bewustwording of het stimuleren van deze verlangens is het
inzetten van een Content Marketing-strategie binnen de eigen online communicatiestrategie. Hieronder
wordt uitgelegd hoe BW Communicatie & PR zelf een Content Marketing-strategie kan inzetten binnen haar
eigen totale (online) communicatiestrategie.
Aanpak Content-Marketing-strategie voor BW Communicatie & PR:
1) Stel je doelgroep centraal: het MKB in de stadsregio Rotterdam is jouw potentiële koper
2) Stel ook de behoefte van de doelgroep centraal: de doelgroep lijkt interesse te hebben in online
communicatieadvies dat strategisch van aard is. Daarnaast gebruikt zij Social Media vooral voor PR, het
delen van informatie en actiemarketing en is zij vooral bezig met zenden en relaties opbouwen d.m.v. Social
Media. Uit kwantitatief onderzoek is ook gebleken dat deze doelgroep zich vooral bevindt op Facebook,
LinkedIn en Twitter. Gebruik deze kennis als focuspunt in de content (inhoud) van je communicatie.
3) Verpak je informatie: zet een weblog op Wordpress vanuit BW Communicatie & PR op. WordPress is
wereldwijd een van de meest gebruikte open source oplossingen voor een blog. Gebruik deze blog als PR-
en marketinginstrument. Een blog biedt tevens gunstige voordelen op het gebied van SEO
(zoekmachineoptimalisatie).57
Het uitgangspunt is dat de inhoud van de blog niet perse gaat over jouw
diensten, maar over wat de doelgroep interesseert. Hierbij is van belang niet te commercieel te zijn en te
durven weggeven. Tips hiervoor zijn:
Geef PR-tips of tools aan je publiek weg op het gebied van online communicatie.58
Deel je kennis met anderen, toon conversie aan d.m.v. interessante case studies.59
Laat de
doelgroep zien dat je expertise in huis hebt.60
Publiceer onderzoeken via je blog op het gebied van online ontwikkelingen.
57 Bron: Zjam (http://www.zjam.nl/services/blog), 10 juni 2012 58 Zie voor meer tips het verslag van het interview met Oscar van Veen, Managing Partner bij Mangrove (april 2012) in bijlage 13 59 Handige website hiervoor is http://www.casestudiesonline.com 60 Zie voor meer tips het verslag van het interview met Wilma Hokke, communicatiespecialist bij WHM (mei 2012) in bijlage 15
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 40
Deel infographics op je blog over Social Media met als doel de doelgroep te prikkelen met visuele
content. Belangrijk hierbij is dat je laat zien wat Social Media voor de doelgroep kan betekenen.
4) Verspreid de boodschap: Koppel de blog aan kanalen waar de doelgroep aanwezig is (Facebook, Linkedin
en Twitter) en aan nieuwe innovatieve kanalen waardoor gemakkelijk prikkelende content kan worden
verspreid (Pinterest en Instagram). Hiermee prikkel je de doelgroep en communiceer je direct je expertise
op dit gebied. Daarmee bouw je sneller publiek op. Tips hiervoor zijn:
Maak op Pinterest een 'achter de schermen' board: maak met Instagram foto's van je kantoor, van
je medewerkers en geef BW Communicatie & PR en haar diensten een echt 'gezicht' (koppel
Instagram aan Pinterest).
Maak een vision board op Pinterest: deel de visie van BW Communicatie & PR met de wereld,
vertel dus via Pinterest hoe je bedrijf er over vijf of tien jaar uit zal zien. Welke diensten wil je dan
aanbieden? Dit is over te brengen naar de doelgroep met beelden.61
Durf te experimenteren met het medium (wat werkt en wat niet?).
Geef je blog een eigen gezicht met een eigen logo om het medium aantrekkelijk en prikkelend te
maken. Zo kun je ervoor kiezen de blog in een bepaald thema te zetten. Zie bijlage 18 voor een
aanbeveling voor een (concept) logo voor de weblog.
5) Zorg voor een conversiepunt: conversie ontstaat vanuit een behoefte.62
Zorg dat er een conversiepunt is:
waar en wanneer wordt de bezoeker van jouw blog n.a.v. jouw content een concrete prospect. Zorg
daarom voor een trigger: een aanwezige aanmeldingsknop waarbij de bezoeker zich direct kan aanmelden
voor bijvoorbeeld een nieuwsbrief of een button waarmee hij direct een afspraak kan maken met BW
Communicatie & PR.
6) Blijf volgen, meten en luisteren: wanneer je content online deelt, kan je ook meedoen in discussies,
bedrijven uit de doelgroep of branche volgen, conversie meten (aantal instagram-, facebook- en pinterest-
likes, repins, hits, aantal keer gedeeld etc.) Op deze wijze kan je conversie evalueren en je blog en
gekoppelde Social Media-kanalen bijsturen. Gebruik je blog als centraal platform waar al je content samen
komt.63
7.2.3 Vervolgonderzoek: communiceren (online) dienstenpakket
Een advies voor een vervolgonderzoek kan zijn om aan de slag te gaan met een
marketingcommunicatieplan. Op deze wijze kan worden onderzocht hoe en met welke middelen het online
dienstenpakket het beste gecommuniceerd kan worden naar de doelgroep.
7.2.4 Extra aanbeveling: vragenlijst voor nieuwe klant/nieuw project
Ten slotte wordt aanbevolen een vragenlijst te gebruiken voor een (mogelijk) nieuwe klant of nieuw
project. Deze vragenlijst kan worden gebruikt om de vraag van de klant beter op het aanbod van BW
Communicatie & PR aan te laten sluiten. Het profiel van de klant is in eerste instantie belangrijk om de
gewenste communicatieactiviteiten goed af te stemmen. Op deze wijze weet BW Communicatie & PR direct
wie de klant precies is, wat deze doet en kan zij op efficiënte wijze in gaan spelen op de behoefte van de
klant. De vragen gaan vooral over:
De achtergrond van de klant (bedrijfsactiviteiten, missie, visie, keywords, doelgroep, budget etc.)
De mate waarin de klant Social Media en andere (online) communicatiemiddelen inzet
Deze vragenlijst is te vinden in bijlage 19 en kan zowel hardcopy als digitaal worden ingezet.
61 Bron: B2B contact, (http://www.b2bcontact.nl/magazine/10-creatieve-manieren-om-pinterest-zakelijk-te-gebruiken/), 6 juni 2012 62 Bron: Go2SocialMedia (http://www.go2socialmedia.nl/2012/02/24/hoe-content-marketing-voor-conversie-kan-zorgen/), 6 juni 2012 63 Bron structuur Content Marketing-strategie: Frankwatching (http://www.frankwatching.com/archive/2010/03/02/content-in-b2b-marketing-steeds-belangrijker/), 17 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 41
Begrippenlijst
Advertorials
Een advertorial is een advertentie, vermomd als redactioneel artikel. Daardoor ontstaat er een ogenschijnlijk objectieve
publicatie. Advertorials lijken meer nieuwswaarde te bevatten dan gewone advertenties. De redactionele opmaak
suggereert dat. (Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Advertorial, 17 juni 2012)
Android
Android is een mobiel besturingssysteem dat gebruikt kan worden op mobiele telefoons, smartphones en andere
apparaten zoals e-readers, autoradio's en mediaspelers. (Bron: http://www.androidplanet.nl/wat-is-android/, 17 juni
2012)
App
Een app is een klein programmaatje (sofware) die je op je telefoon of tablet kunt installeren. (Bron:
http://www.consumentenbond.nl/test/elektronica-communicatie/telefonie/mobiele-telefoons/extra/apps-appstores/,
17 juni 20120)
Aselecte steekproef
Bij een volledig aselecte steekproef, die ook wel enkelvoudige of gewone toevalssteekproef wordt genoemd, heeft
iedereen in de populatie dezelfde kans om in de steekproef terecht te komen (Bron: Verhage, p. 256)
Behoefte
Een behoefte is als het ware een staat van onrust, een tekort dat men - bewust of onbewust - ervaart. (Bron: Verhage,
2004, p. 197)
Blog
Een blog is een website, over een of meerdere onderwerpen, waar op regelmatige basis nieuwe berichten worden
geplaatst. Meestal kunnen bezoekers ook commentaar geven op het bericht waardoor er ook een vorm van interactie
ontstaat. (Bron: http://www.computertaal.be/woordenboek/term-41/blog, 17 juni 2012)
Brandactivation
Brandactivation is het activeren van de kernwaarden van een merk waardoor mensen in beweging komen. Essentieel is
dat de doelgroep iets meemaakt en deelneemt aan de actie. (Bron: Michels en Michels, 2011, p. 94)
Business-to-Business (B2B)
B2B is een internationale aanduiding voor Business-to-Business: bedrijven aan bedrijven. Meestal betreft het hier
bedrijven die specifiek zaken doen met andere bedrijven. (Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/B2B), 26 mei 2012
Business-to-consumer (B2C)
B2C is een internationale aanduiding voor Business-to-Consumer (bedrijven aan consumenten). Meestal betreft het hier
bedrijven die specifiek zaken doen met consumenten. (Bron:
http://www.callcenterwoordenboek.nl/woordenboek/business-to-consumer, 26 mei 2012)
Buzz (marketing)
Buzz betekent gonzen en rondfluisteren. Buzz marketing is het bedenken van campagnes die mensen bewust aansporen
tot mond-tot-mond reclame. (Bron: http://www.freepublicity.nu/buzz_marketing.php, 17 juni 2012)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 42
Cloud computing
Bij Cloud Computing worden alle servers, netwerken, applicaties en andere elementen beschikbaar gesteld voor ICT-
afdelingen en eindgebruikers via het internet. De 'cloud' levert gebruikers dezelfde functionaliteit als een interne ICT
infrastructuur. Het beheer van de ICT omgeving verandert niet. (Bron:
http://www.allesoverict.com/ict_trends_cloud_computing.htm?gclid=COXn56ibnrACFQ8htAodcky5Xg, 26 mei 2012)
Co-creatie
Co-creatie houdt in dat je samen ideeën, ervaringen, concepten en informatie maakt en deelt. (Bron: Michels en
Michels, 2011, p. 18)
Communicatiestrategie
De manier waarop je de communicatiedoelstellingen bereikt bij je doelgroepen met behulp van je boodschap. (Bron:
http://www.leren.nl/cursus/professionele-vaardigheden/communicatieplan/strategie.html, 17 jun 2012)
Content
Letterlijk inhoud, uit het Engels. Content is de inhoudelijke bijdrage van een webpagina. De inhoud kan bestaat uit
teksten en/of beelden. (Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Content, 17 juni 2012)
Content Marketing
Content Marketing is kennisdeling. Het is een manier waarmee men naar de buitenwereld kan laten zien wat hij in huis
heeft. Door middel van Content Marketing kan vertrouwen worden opgebouwd bij mensen. (Bron: Jan Willem
Alphenaar, 27 maart 2012).
Crossmediale communicatie
Bij crossmediale communicatie bestaat een mediaconcept uit een combinatie van media die elkaar aanvullen en
versterken. De behoeften van de hedendaagse consument vormen het uitgangspunt voor de media-inzet. (Bron:
http://www.studieinfo.nl/studiekeuze/inholland_den_haag/ad_crossmediale_communicatie.html, 17 juni 2012)
DESTEP-analyse
DETSEP staat voor demografische, economische, sociaal/culturele, technologische, ecologische en politiek/juridische
factoren. Door deze factoren te analyseren verkrijgt men een beeld van het landschap waarin een onderneming
opereert. (Bron: http://www.intemarketing.nl/marketing/analyses/destep,17 juni 2012)
Gamification
Gamification is de naam voor het toevoegen van spelelementen aan alledaagse dingen, om zo mensen meer te
betrekken bij een merk of hun werk. (Bron: http://www.nuzakelijk.nl/ondernemen/2714411/gamification-heeft-
serieuze-toon-nodig.html, 17 juni 2012)
Hashtag
Een hashtag is een manier om berichten op bijvoorbeeld Twitter te categoriseren. Veel wordt dit gebruikt op
evenementen/congressen om alle berichten over een gebeurtenis makkelijk vindbaar te maken. Ook bij
nieuwsberichten (bijvoorbeeld #schipholcrash) wordt dit veelvuldig ingezet. een hashtag is dus een hekje (#) met
daarachter de tag. (Bron: http://www.wat-betekent.nl/wat-betekent-hashtag/, 17 juni 2012)
Infographic
Een infographic of informatieve illustratie geeft een informatieve weergave van de verschillende objecten met een
combinatie van tekst en beeld. Dit kan voorkomen in de vorm van een kaart, grafiek, bord, instructieve tekening of
interactieve applicatie. (Bron: Wikipedia, 2012, http://nl.wikipedia.org/wiki/Infographic, 6 juni 2012)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 43
Instagram is een gratis app die je in staat stelt foto's te bewerken. Zowel iPhone- als Androidgebruikers kunnen de app
op hun smartphone downloaden. (Bron: http://www.marketingmonday.nl/hoe-gebruik-je-instagram-in-je-
marketingplan, 14 juni 2012)
Key Performance Indicators
Key performance indicators (ook wel kritieke presentatie-indicatoren), afgekort KPI's, zijn variabelen om prestaties van
ondernemingen te analyseren. Het is een managementinstrument. (Bron:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Key_performance_indicator, 17 juni 2012)
Landing page
Een landing page is een gespecialiseerde pagina op een website waar de bezoeker terecht komt zodra hij op een link
heeft geklikt, meestal vanuit een zoekmachine of online marketing campagne. De pagina is meestal compleet
afgestemd op een product of dienst en heeft als doel de bezoeker direct iets te laten kopen (online sales) of invullen
(leadgeneratie). (Bron: http://www.comsult.nl/effectieve-landing-pages, 17 juni 2012)
Marktonderzoek
Marktonderzoek is het objectief en systematisch informatie verzamelen over bepaalde markten of klanten met het doel
om inzichten te verkrijgen en gefundeerde beslissingen te nemen. (Bron: Kooiker, Broekhoff, Stumpel, 2011 p. 14)
Motivatietheorie van Maslow
De consument wordt gedreven door vele behoeften. Volgens de motivatietheorie van de bekende psycholoog Maslow
kunnen we bij het analyseren van de motivatie van de mens onderscheid maken tussen vijf fundamentele typen
behoeften. (Bron: Verhage, 2004, p. 198)
MKB
Het MKB is een containerbegrip. Het staat over het algemeen voor ondernemingen tot 250 medewerkers.(Bron:
Catharina Bieringa, 8 mei 2012)
Model van Rogers
Volgens het model van Everett Rogers zijn er vijf belangrijke stadia in dit aanvaardingsproces:
Bekendheid, Interesse, Evaluatie, Productaankoop en Adoptie. (Bron: Verhage, 2004, p. 438)
Nieuwe media
Nieuwe media is een manier om media in te delen. Nieuwe media komen dan tegenover oude media te staan. Het
gebruik van de term varieert, maar doorgaans vormen nieuwe media een relatief nieuwe wetenschappelijke discipline
die zich concentreert op kwantitatieve en kwalitatieve studies naar menselijk gedrag en hoe mensen computer-
gemedieerde communicatie (cmc) gebruiken. (Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuwe_media, 26 mei 2012)
Online communicatie(middelen)
Online communicatie is een breed begrip waaronder diverse communicatiesoorten en-middelen vallen die online
plaatsvinden. Zo bestaan er inmiddels diverse online communities waarin leden met elkaar praten over verschillende
onderwerpen. Bekende voorbeelden van deze vorm van online communicatie zijn Facebook en Hyves. Andere vormen
van online communicatie zijn bijvoorbeeld e-mail en chat. (Bron: http://www.webenco.nl/over-web-co/online-
communicatie, 17 juni 2012)
Ontwikkeling
Een ontwikkeling is een geleidelijke verandering in een zekere richting. Een ontwikkeling kan een gevolg zijn van een
trend. (Bron: Trenddoc 2012 geraadpleegd via http://www.horecainspiratie.nl/Pages/Trenddoc_2012.aspx, 1 juni 2012)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 44
Pinterest is de naam van een sociale website waarop gebruikers content van favoriete items kunnen delen. De gedachte
hierachter is dat mensen met dezelfde interesses binnen dit platform samenkomen. (Bron:
http://computerworld.nl/article/13537/wat-is-pinterest.html, 17 juni 2012)
Podcast
De term podcasting is een samentrekking van iPod, de draagbare MP3-speler van Apple, en 'broadcasting' (Engels voor
uitzenden). In de breedste zin staat podcasting voor het verspreiden van digitale bestanden die door speciale
programma's afgehaald worden om ze later te gebruiken. (Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Podcasting, 17 juni 2012)
Populatie
De groep waarnaar je onderzoek wilt doen (Bron: Van der Knaap, 2008, p. 96)
QR-Code
Een QR-code (Quick Response) is een vierkante barcode. Deze barcode kan gescand worden via een applicatie op een
smartphone of tablet. (Bron: Sanoma (http://www.sanoma-adverteren.nl/nl-web-Communicatieconcepten-
Crossmediale_oplossingen.php) 14 juni 2012)
ROI
De Engelse term return on investment geeft de verhouding tussen het rendement en de investering aan. Indien de
investering een verlies oplevert dan is de return on investment een negatief getal. Een alternatieve omschrijving is Rate
of Return. (Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Return_on_investment, 26 mei 2012)
Selecte steekproef
Een selecte steekproef is niet-willekeurig. Elementen van de populatie worden geselecteerd voor de steekproef. (Bron:
Van der Knaap, 2009, p. 107)
Social Media
Social media is een verzamelnaam voor alle internettoepassingen waarmee het mogelijk is om informatie met elkaar te
delen op een gebruiksvriendelijke en vaak leuke wijze. Het betreft niet alleen informatie in de vorm van tekst (nieuws,
artikelen). Ook geluid (podcasts, muziek) en beeld (fotografie, video) worden gedeeld via Social Media websites. (Bron:
http://www.social-media.nl/index.php, 26 mei 2012)
Social Media Adoption Curve
De Social Media Adoption Curve is in 2008 ontwikkeld door mediabureau MiXt Media Strategies. Het model beslaat zes
opeenvolgende fasen, waarbij op twee punten een ‘mindshift’ plaatsvindt. (Bron:
http://www.socialmediamodellen.nl/social-media-organisatie-adoptiemodellen/social-media-adoption-curve-model, 13
mei 2012)
Social Media Release
Een online persbericht dat inspeelt op het kenmerk van internet: delen, doorgeven, mond-tot-mond-reclame. Oftewel:
een bericht opgebouwd uit modules (tekst, beeld, video, audio) die eenvoudig in andere sites, blogposts of Twitter-
berichten kunnen worden opgenomen. (Bron: Erwin Blom/ http://socialmediareleases.nl/wat_doen_we-2/, 17 juni
2012)
Social Media-strategie
Een strategie voor Social Media zorgt ervoor dat er goed wordt nagedacht over de inhoud. Maar ook dat alle neuzen
dezelfde kant opstaan. De strategie beschrijft het hoe en waarom van je online activiteiten. Daarnaast biedt het inzicht
in je acties. Met een duidelijk doel voor ogen kun je ook beter de ROI van Social Media toetsen. Een social media-
strategie is echter geen op zichzelf staand plan, maar een onderdeel van een totale communicatiestrategie, dat weer
voortvloeit uit de organisatiestrategie. Een juiste strategie biedt de basis voor het online succes van een organisatie.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 45
(Bron: http://www.frankwatching.com/archive/2012/05/25/13-stappen-een-social-mediastrategie-infographic/, 26 mei
2012)
Social Media websites
Bekende voorbeelden van internationale Social Media websites zijn Facebook, YouTube, Linkedin en Twitter, maar ook
bijvoorbeeld WikiPedia en MySpace. Voorbeelden uit Nederland zijn Hyves, NuJij en Schoolbank. (Bron:
http://www.social-media.nl/index.php, 26 mei 2012)
Spotify
Spotify is een online muziekservice die gebruikers de mogelijkheid biedt om meer dan 13 miljoen nummers te streamen
wanneer ze dat maar willen via de unieke technologie van Spotify. (Bron: http://www.spotify.com/nl/about-
us/press/background-info/, 17 juni 2012)
Steekproef
Een steekproef is een selectie uit een totale populatie ten behoeve van een meting van bepaalde eigenschappen van
die populatie. (Bron: http://www.allesovermarktonderzoek.nl/steekproef-algemeen, 17 juni 2012)
Streamen
Een uitzending op het internet dat rechtstreeks op de computer wordt afgespeeld, zonder dat deze op de harde schijf
wordt opgeslagen. (Bron: http://www.computerwoorden.nl/direct--14916--Streamen.htm, 17 juni 2012)
Tablets
Computer dat geen toetsenbord of muis heeft, maar enkel werkt met een touchscreen. (Bron:
http://www.icer.nl/computerwoordenboek.php, 17 juni 2012
Trend of tendens
Een trend is een ontwikkeling in een bepaalde richting, bijvoorbeeld op het gebied van mode, muziek, techniek of
taalgebruik. (Bron: Trenddoc 2012 geraadpleegd via http://www.horecainspiratie.nl/Pages/Trenddoc_2012.aspx, 1 juni
2012)
User Generated Content
User-generated content (letterlijk vertaald: door gebruikers gegenereerde inhoud) is een inhoudelijke bijdrage van een
professionele of niet-professionele gebruiker aan een online medium. Dit in tegenstelling tot de traditionele manier,
waar professionele mensen in dienst van een mediabedrijf de inhoud van een medium produceren. (Bron:
http://nl.wikipedia.org/wiki/User-generated_content, 26 mei 2012)
Zoekmachineoptimalisatie (SEO)
Onder zoekmachine optimalisatie verstaan we het optimaliseren van je website voor het beter vindbaar worden in de
zoekmachines. Deze artikelen gaan voornamelijk over zoekmachineoptimalisatie voor Google. (Bron:
http://www.karelgeenen.nl/category/zoekmachine-optimalisatie/, 17 juni 2012)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 46
Bronnenlijst
Boeken
BAKKER, T. en P. BAKKER
2011 Handboek Nieuwe Media. Eerste druk. Alphen aan den Rijn 2011. Uitg. Kluwer
FEIJEN, E. en P. TRIETSCH
2010 Snel afstuderen. Eerste druk, tweede oplage 2010, Bussum 2010. Eerste druk 2007. Uitg. Coutinho
KNAAP, G. van der
2008 Toegepast communicatieonderzoek. Tweede druk. 2008. Eerste druk 2006. Uitg. Boom Onderwijs.
KOOIKER, R., M. BROEKHOFF en H. STUMPEL
2011 Marktonderzoek. Achtste druk. Houten 2011. Uitg. Noordhoff Uitgevers bv.
KOTLER, P., e.a.
2009 Principes van marketing. Amsterdam 2009. Uitg. Pearson Education.
LAET, M. de, en P. TOYE
2010 Marktonderzoek in rechte lijn. Eerste druk. Antwerpen 2010. Uitg. De Boeck
MEIMELINK, R.
2007 SPSS voor marktonderzoek. Eerste druk. Houten 2007. Uitg. Noordhoff Uitgevers
MICHELS, W. en Y. MICHELS
2011 Focus op fans. Zaltbommel, 2011. Uitg. Thema.
MOLENAAR, C.
2011 Het einde van winkels?. Eerste druk, tweede oplage 2011, Amsterdam 2011. Uitg. Academic Services
VERHAGE, B.
2004 Grondslagen van de marketing. Zesde druk. Houten 2004. Uitg. Wolters-Noordhoff
Organisatie publicaties
KAMER VAN KOOPHANDEL
2012 Overzicht aantal vestigingen stadsregio Rotterdam. Rotterdam, 2012.
ING (DE NEDERLANSCHE BANK EN DE AUTORITEIT FINANCIELE MARKTEN)
2012 Ondernemen naar 2020. Rotterdam, 2012.
Interne publicaties
BUREAUPRESENTATIE BW COMMUNICATIE & PR
Bureaupresentatie (powerpointpresentatie). (BW Communicatie & PR)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 47
BW COMMUNICATIE
2011 Strategie en visie 2010-2015. Rotterdam, 2011. (Intern document BW Communicatie & PR)
KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK VOOR BW COMMUNICATIE & PR
2010 Verantwoordingsverslag. Rotterdam, 2010. (Afstudeerscriptie Glenn Barbier)
LOGO BW COMMUNICATIE & PR
Logo (design element) voor omslag en binnenwerk scriptie. (BW Communicatie & PR)
SALESMAP BW COMMUNICATIE & PR
Salesmap. (BW Communicatie & PR)
SECTIE COMMUNICATIETECHNIEKEN
2009 Werkboek communicatie rapporteren en interviewen. Rotterdam, 2009. (Werkboek, T. ten Dam, Opleiding
Communicatie, Instituut voor Commercieel Management Hogeschool Rotterdam)
E-Books/Online publicaties
BW COMMUNICATIE & PR
2012 E-nieuwsbrief voorjaar 2012 via http://ymlp.com/zwMd0C, 17 juni 2012
MARKETING MONDAY
2012 E-book: 'Efficiënt ondernemen met Social Media geraadpleegd via
http://www.marketingmonday.nl/download/e-book-efficient-ondernemen-met-social-media, 4 juni 2012
NIEUWE BOMEN
2012 Whitepaper: Content Marketing geraadpleegd via http://nieuwebomen.nl, 17 juni 2012
PONDRES
2012 Online publicatie: Social Media Onderzoek 2012 geraadpleegd via http://socialmedia-
onderzoek.nl/onderzoek, 10 februari 2012
TRENDDOC
2012 Online publicatie: Trenddoc 2012 geraadpleegd via
http://www.horecainspiratie.nl/Pages/Trenddoc_2012.aspx, 1 juni 2012
Websites
ALLES OVER ICT
2012 Cloud Computing
(http://www.allesoverict.com/ict_trends_cloud_computing.htm?gclid=COXn56ibnrACFQ8htAodcky5Xg), 26 mei 2012
ALLES OVER MARKTONDERZOEK
2012 Uitleg steekproef (http://www.allesovermarktonderzoek.nl/steekproef-algemeen), 17 juni 2012
ANDROID PLANET
2012 Uitleg Android (http://www.androidplanet.nl/wat-is-android/, 17 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 48
ANTWOORD VOOR BEDRIJVEN
2012 Informatie wetswijziging BTW (http://www.antwoordvoorbedrijven.nl/wetswijziging/verhoging-algemene-
btw-tarief?gclid=CP6X37Cs17ACFUIOfAod0k3U1A), 17 juni 2012
BOUWMEESTER & VAN LEEUWEN
2012 Homepage (http://www.bouwmeestervanleeuwen.nl), 17 juni 2012
BUREAU TER DEGE
2012 Informatie Sociaal Culturele factoren (http://www.bureauterdege.nl/home/82-destep-factoren?start=3), 4
juni 2012
BW COMMUNICATIE & PR
2012 Homepage (http://www.bwcommunicatie.nl), 7 februari 2012
CALLCENTER WOORDENBOEK
2012 Uitleg B2C (http://www.callcenterwoordenboek.nl/woordenboek/business-to-consumer, 26 mei 2012
COMPUTERTAAL
2012 Uitleg blog (http://www.computertaal.be/woordenboek/term-41/blog), 17 juni 2012
COMPUTERWOORDEN
2012 Informatie streamen (http://www.computerwoorden.nl/direct--14916--Streamen.htm, 17 juni 2012
COMPUTERWORLD
2012 Informatie Pinterest (http://www.webenco.nl/over-web-co/online-communicatie, 17 juni 2012
COMSULT
2012 Informatie landing page (http://www.comsult.nl/effectieve-landing-pages), 17 juni 2012
CONSONANT NEXT
2012 Homepage (http://www.consonant-next.nl), 3 april 2012
CONSUMENTENBOND
2012 Uitleg app (http://www.consumentenbond.nl/test/elektronica-communicatie/telefonie/mobiele-
telefoons/extra/apps-appstores/), 17 juni 20120
DE MORGEN
2012 Informatie Pinterest (http://www.demorgen.be/dm/nl/5403/Internet/article/detail/1397990/2012/02/21/De-
hype-van-Pinterest-ontleed.dhtml), 5 juni 2012
DOMEINVERKEER
2012 Uitleg b2bmarketing (http://www.domeinverkeer.nl/steekwoord/b2b-marketing), 17 juni 2012
DUTCH COWBOYS
2012 Infograhic Maslow (http://www.dutchcowboys.nl/socialmedia/24165), 4 juni 2012
DUTCH COWBOYS
2012 Informatie overname Instagram door Facebook (http://www.dutchcowboys.nl/facebook/24503, 14 juni 2012
EURO RSCG BIKKER
2012 Homepage (http://www.eurorscgbikker.nl), 3 april 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 49
FEVOCLOUD
2012 Informatie cloud computing
(http://www.flevocloud.nl/watiscloud/page.html?gclid=CIDM6NGUxLACFUUhtAodOnBbYg), 10 juni 2012
FRANKWATCHING
2012 13 stappen een Social Media-strategie Infograhic (http://www.frankwatching.com/archive/2012/05/25/13-
stappen-een-social-mediastrategie-infographic/), 26 mei 2012)
FRANKWATCHING
2012 Kleine organisaties bang voor Social Media (http://www.frankwatching.com/archive/2011/12/02/kleine-
organisaties-bang-voor-social-media-infographic/), 4 juni 2012
FREEPUBLICITY
2012 Uitleg buzzmarketing (http://www.freepublicity.nu/buzz_marketing.php, 17 juni 2012)
GO2SOCIALMEDIA
2012 Content Marketing en conversie (http://www.go2socialmedia.nl/2012/02/24/hoe-content-marketing-voor-
conversie-kan-zorgen/), 6 juni 2012
2012 Zoekmachine Homepage (http://www.google.nl), 7 februari 2012 t/m 18 juni 2012
ICER
2012 informatie tablets (http://www.icer.nl/computerwoordenboek.php), 17 juni 2012
INTEMARKETING
2012 informatie DESTEP-analyse (http://www.intemarketing.nl/marketing/analyses/destep) 17 juni 2012
JAN WILLEM ALPHENAAR
2012 Homepage (http:// www.jwalphenaar.nl), 28 maart 2012
JOERY BRUINTJES
2012 Uitleg Content Marketing(-strategie) Joery Bruintjes (http://joerybruijntjes.nl/contentmarketing), 6 juni 2012
KAREL GEENEN
2012 Informatie SEO (http://www.karelgeenen.nl/category/zoekmachine-optimalisatie), 17 juni 2012
LANCELOTS
2012 Uitleg freelancer en eenmanszaak (http://www.lancelots.nl/starten/veelgestelde-vragen/freelancer-versus-
eenmanszaak), 27 mei 2012
LEREN
2012 Communicatiestrategie definitie (http://www.leren.nl/cursus/professionele-
vaardigheden/communicatieplan/strategie.html), 17 jun 2012
2012 Foto Paul Bol (http://nl.linkedin.com/pub/paul-bol/4/877/503), 13 april 2012
MADE IN ROTTERDAM
2012 Homepage (http://www.madeinrttrdm.nl), 3 april 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 50
MARKETING MONDAY
2012 Zes renen waarom infographics in je Content Marketing-strategie thuishoren
(http://www.redactiepartners.nl/zes-redenen-waarom-infographics-in-je-content-marketingstrategie-thuishoren/), 27
mei 2012
MARKETING MONDAY
2012 Informatie Pinterest (http://www.marketingmonday.nl/pinterest-hype-moet-ik-er-iets-mee), 2 juni 2012
MARKETING MONDAY
2012 Informatie Instagram (http://www.marketingmonday.nl/hoe-gebruik-je-instagram-in-je-marketingplan, 14
juni 2012
MARQIT
2012 Infographic Content Marketing (http://marqit.wordpress.com/2012/05/10/autopsierapport-content-
marketing), 6 juni 2012
MEESTER IN DE TAAL
2012 Demografische factor (http://www.meesterindetaal.nl/?p=623), 4 juni 2012
MVO NEDERLAND
2012 Informatie MVO MKB
(http://issuu.com/mvonederland/docs/blikopmvo?mode=window&backgroundColor=%23222222), 4 juni 2012
NUZAKELIJK
2012 informatie Gamification (http://www.nuzakelijk.nl/ondernemen/2714411/gamification-heeft-serieuze-toon-
nodig.html), 17 juni 2012
PINGPONG DESIGN
2012 Homepage (PingPong Design (http://www.pingpongdesign.com), 3 april 2012
2012 Printscreen pinnen infographic (http://pinterest.com/sairadegraaf), 6 juni 2012
PROFORMA
2012 Homepage (http://www.pro.nl), 3 april 2012
PROFORMA
2012 Homepage (http://qrmobilize.com/Proforma), 3 april 2012
PSYCLASSICS
2012 Informatie Motivatietheorie (http://psychclassics.yorku.ca/Maslow/motivation.htm), 4 juni 2012
QURIFY
2012 QR-code tool (http://www.qurify.com/nl/), 18 juni 2012
REDACTIEPARTNERS
2012 Homepage (http://www.redactiepartners.nl/zes-redenen-waarom-infographics-in-je-content-
marketingstrategie-thuishoren/), 27 mei 2012
RICHMOND TRAINING
2012 Homepage (http://www.richmondtraining.nl/visie_missie_strategie.html), 28 mei 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 51
SANOMA
2012 Uitleg QR-code (http://www.sanoma-adverteren.nl/nl-web-Communicatieconcepten-
Crossmediale_oplossingen.php) 14 juni 2012
SERVICEDIENST ROTTERDAM
2012 Homepage (http://www.sterkwerk.nl), 3 april 2012
SOCIAL MEDIA
2012 Homepage (http://www.social-media.nl/index.php), 26 mei 2012
SOCIAL MEDIA MODELLEN
2012 Social Media Adoption Curve (http://www.socialmediamodellen.nl/social-media-organisatie-
adoptiemodellen/social-media-adoption-curve-model/), 13 mei 2012
SOCIALMEDIARELEASES
2012 Uitleg Social Media Release (http://socialmediareleases.nl/wat_doen_we-2/, 17 juni 2012
SPOTIFY
2012 Informatie Spotify (http://www.spotify.com/nl/about-us/press/background-info/), 17 juni 2012
STADSREGIO
2012 Regiogemeenten stadsregio Rotterdam, (http://www.stadsregio.info/#pagina=1086), 13 mei 2012
STERK WERK COMMUNICATIE GROEP
2012 Homepage (http://www.sterkwerk.nl), 3 april 2012
STUDIEINFO
2012 informatie crossmediale communicatie
(http://www.studieinfo.nl/studiekeuze/inholland_den_haag/ad_crossmediale_communicatie.html), 17 juni 2012
TEAM NIJHUIS
2012 Zes voordelen van Content Marketing (http://www.teamnijhuis.nl/vakpraat/blog/6-voordelen-van-content-
marketing), 4 juni 2012
VERGELIJKEN
2012 Informatie meer mensen kopen online (http://www.vergelijken.net/nieuws/reisverzekering/meer-mensen-
kopen-online-reizen-het-populairst), 4 juni 2012
WAT BETEKENT
2012 Informatie hashtag (http://www.wat-betekent.nl/wat-betekent-hashtag/, 17 juni 2012)
WEBENCO
2012 Uitleg online communicatie (http://www.webenco.nl/over-web-co/online-communicatie), 17 juni 2012
WIKIPEDIA
2012 Uitleg podcasting (http://nl.wikipedia.org/wiki/Podcasting), 17 juni 2012)
WIKPEDIA
2012 Definitie MKB (http://nl.wikipedia.org/wiki/Midden-_en_Kleinbedrijf), 13 mei 2012
WIKIPEDIA
2012 Nieuwe media (http://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuwe_media), 26 mei 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 52
WIKIPEDIA
2012 ROI informatie (http://nl.wikipedia.org/wiki/Return_on_investment), 26 mei 2012
WIKIPEDIA
2012 Uitleg User Generated Content (Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/User-generated_content), 26 mei 2012
WIKPEDIA
2012 Uitleg infographic (http://nl.wikipedia.org/wiki/Infographic, 6 juni 2012
WIKIPEDIA
2012 Uitleg omgevingsanalyse (http://nl.wikipedia.org/wiki/Omgevingsanalyse), 4 juni 2012
WIKIPEDIA
2012 Succes van Esmee Denters (http://nl.wikipedia.org/wiki/Esm%C3%A9e_Denters), 4 juni 212
WIKIPEDIA
2012 Advertorial (http://nl.wikipedia.org/wiki/Advertorial, 17 juni 2012)
WIKIPEDIA
2012 Definitie content (http://nl.wikipedia.org/wiki/Content), 17 juni 2012
WIKIPEDIA
2012 KPI uitleg (http://nl.wikipedia.org/wiki/Key_performance_indicator), 17 juni 2012
WIKIQUOTE
2012 Citaat Darrow 25-9-1987 (http://en.wikiquote.org/wiki/Clarence_Darrow), 7 juni 2012
WILMA HOKKE MEDIA
2012 Foto Wilma Hokke (http://www.wilmahokke.nl/nieuws/), 8 mei 2012
WOMAN @ WORK
2012 Homepage (http://www.women-at-work.nl), 3 april 2012
ZJAM
2012 Betekenis blog (http://www.zjam.nl/services/blog), 16 juni 2012
Websites (inspiratie)
B2BCONTAT
2012 Inspiratie inzet Pinterest (http://www.b2bcontact.nl/magazine/10-creatieve-manieren-om-pinterest-zakelijk-
te-gebruiken/), 6 juni 2012
CASESTUDIESONLINE
2012 Inspiratie Case Studies (http://www.casestudiesonline.com/), 17 juni 2012
FRANKWATCHING
2012 Inspiratie:structuur Content Marketing-strategie
(http://www.frankwatching.com/archive/2010/03/02/content-in-b2b-marketing-steeds-belangrijker/), 17 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 53
Personen
Mirjam den Boer (afstudeerbegeleider)
Brigitte van der Kleij (directeur bij BW Communicatie & PR)
Catharina Bieringa (Business Development Manager bij VNO-NCW West)
Jan Willem Alphenaar (spreker en schrijver over online communicatie), inspiratie/bron titel afstudeerscriptie
Oscar van Veen (Managing Director bij Mangrove)
Paul Bol (eigenaar bij Wine bar Mendoza)
Wilma Hokke (communicatieadviseur bij Wilma Hokke Media)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 54
Bijlagen
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 55
Bijlage 1. Highlights briefinggesprek met Brigitte van der Kleij (7-02-2012)
Brigitte wil weten met welke diensten op het gebied van (strategisch) online communicatieadvies zij het
beste kan inspelen op de wensen en behoeften van de doelgroep MKB'ers in de stadsregio Rotterdam. Het
is nog niet bekend in hoeverre haar diensten op dit gebied goed zijn afgestemd op de doelgroep, of in
hoeverre er behoefte is aan online communicatieadvies van een externe adviseur.
Gewenst effect rapport:
Het rapport moet uiteindelijk leiden naar meer klanten. Het moet Brigitte helpen de huidige strategie aan
te scherpen. Als bekend is wat (potentiële) klanten willen en hoeveel ze willen uitgeven dan kan zij daar
beter op in spelen. Kwantitatief onderzoek geniet de voorkeur.
Informatie over de organisatie is te halen uit:
Salesmap BW Communicatie & PR
Website BW Communicatie & PR
Document 'Strategie en visie 2010-2015' BW Communicatie & PR
Bureaupresentatie/sheets BW Communicatie & PR (toestemming om afbeeldingen en huisstijl BW
Communicatie & PR te gebruiken voor tussen- en eindproducten)
Aangegeven aanbieders van vergelijkbare diensten:
Consonant Next
Bikker
ProForma
SterkWerk Communicatie Groep
Servicedienst Rotterdam
PingPong Design
Made in Rotterdam
Bouwmeester & van Leeuwen (June PR, MetroDC, 0 to 9 Marketing Communication Effect)
Woman@Work
Focus online communicatieadvies in onderzoek:
Het huidige dienstenpakket van BW Communicatie & PR bestaat uit diensten op zowel het gebied van
online als offline communicatieadvies. Afgesproken is om de focus op het online gedeelte te houden i.v.m.
het beperken van de breedte van het onderzoek.
Onderzoekspublicatie:
Het onderzoek wordt na afloop gepubliceerd via de nieuwsbrief van BW Communicatie & PR
De onderzoeksresultaten worden aan MKB’ers gegeven in ruil voor hun deelname (hiervoor
moeten de respondenten hun e-mailadres opgeven in de enquête)
De afstudeerscriptie wordt na afloop van het project gestuurd naar geïnterviewden
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 56
Bijlage 2. Overzicht aantal vestigingen stadsregio Rotterdam op 1-1-12
Figuur 12: overzicht aantal vestigingen stadsregio Rotterdam op 1-1-1264
64 Bron: Kamer van Koophandel Rotterdam
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 57
Bijlage 3.
Berekening steekproefgrootte MKB Stadsregio Rotterdam
Volgens van der Knaap (2008, p. 104) zijn er twee verschillende formules waarmee je vooraf de grootte van
een steekproef kunt berekenen:
De algemene formule: n= (z:b)² * p (1-p)
De aangepaste formule voor relatief kleine populaties: n= z² * p (1-p)
(z² * (p(1-p)/N)) + b²
Uitleg letters
de n is de omvang van de steekproef (deze wordt berekend)
de N is de grootte van de populatie
de z-score is een keuze van de onderzoeker en is afhankelijk van de gewenste zekerheid: 99%
zekerheid -> z=2,576, 95% zekerheid -> z=1,96, 90% zekerheid -> z=1,645
de b is de betrouwbaarheidsinterval en hangt af van het gekozen percentage m.b.t. de
nauwkeurigheid van de uitspraak (1% -> b = 0,01, 2% -> b = 0,02 enz.)
de score p is de probability, de fractie in de steekproef. In de praktijk is dit meestal p=0,5
Berekening met aangepaste formule
De aangepaste formule wordt toegepast om de steekproefgrootte voor relatief kleine populaties te
berekenen (populaties kleiner dan tweehonderdduizend). Omdat de populatie (N) in dit geval bestaat uit
33.603 MKB-bedrijven65
wordt de aangepaste formule toegepast. Gezien de omvang van de populatie in
verhouding tot de beschikbare middelen, mankracht en tijd, is het niet realistisch om voldoende
respondenten te vinden voor een (zeer) representatieve steekproef. Daarom is er gekozen voor een
haalbare, kleinere steekproef: de p= 0,5, de b= 0,07 (foutenmarge) en de z-score = 1,645. Er ontstaat de
volgende berekening:
1,645 x 1,645 = 2,706025 (2,706025 x 0,0000074) + 0,07² =
2,706025 x 0,25= 0,676550625 2,706025 x 0,0000074= 0,000020
0,25/33603 = 0,0000074 0,000020 + 0,0049 = 0,0049
0,07 x 0,07 = 0,0049 0,676550625 / 0,0049 = 138
Conclusie: indicatieve generalisatie
Uitgaande van 90% zekerheid, een nauwkeurigheid van 7%, een p=0,5 en een populatie van 33.603 moet de
netto steekproef groter dan of gelijk aan 138 zijn (n=138). De netto-steekproef is uiteindelijk 164 geworden,
waardoor het aantal respondenten ruim voldoende is om tenminste aan de berekende steekproefgrootte te
voldoen. In het onderzoek wordt uitgegaan van 90% zekerheid en een foutenmarge van 7%. Dit betekent:
De kans op een niet-representatieve steekproef is 10%
Bij elke uitspraak dient 7% opgeteld en afgetrokken te worden om te mogen generaliseren naar de
hele populatie.
Door middel van de gevonden percentages worden indicaties gegeven van wat er vermoedelijk
onder de populatie leeft (indicatief generaliseren).
65 Bron: Kamer van Koophandel Rotterdam
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 58
Bijlage 4. Rapport eerste verspreiding enquête/vragenlijst66
Figuur 13: begeleidende brief bij enquête/vragenlijst
Figuur 14: rapport samenvatting eerste verspreiding enquête/vragenlijst
66 Printscreens afkomstig van rapport vanuit YourMailingListProvider, account Locaties010/BW Communicatie & PR
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 59
Bijlage 5. Missie, visie en strategie BW Communicatie & PR
Missie
De missie geeft een antwoord op de vraag waarom het belangrijk is dat de organisatie bestaat en wat de
mensen van de organisatie voor elkaar en voor de maatschappij willen beteken (Koeleman, 2008, p. 69). De
missie zoals geformuleerd door BW Communicatie & PR luidt: Het geven van strategisch
communicatieadvies aan bedrijven in de profit en non-profitsector, waarvoor de inzet van de (Social Media)
communicatiemiddelen als integraal onderdeel worden gezien van de communicatiestrategie. De uitvoering
van de integrale communicatiemix zorgt altijd voor een meetbaar te behalen concurrentievoordeel door de
geleverde kwaliteit en specifieke expertise van BW Communicatie & PR.67
Visie
Een visie omvat het toekomstbeeld dat een organisatie van zichzelf heeft in relatie tot haar omgeving, de
plaats die deze organisatie in de omgeving wil innemen en de functie die zij in de omgeving wil vervullen.
Het is een lange termijnbeeld met ideologische aspecten.68
De visie van BW Communicatie & PR luidt: BW
Communicatie & PR biedt kennis en kwaliteit bij het opstellen van haar strategisch communicatieadvies en
inzet en ontwikkeling van communicatiemiddelen. Social Media ziet zij als onderdeel van de totale
communicatiemix en niet als doel op zich. Zij stelt zich open om de klant waar gewenst te begeleiden op dit
nog zeer onbekende terrein, waar ontwikkelingen en innovatie elkaar in razend tempo opvolgen. De
begeleiding en advisering van de klant is dan ook terug te vinden in haar brede aanbod van diensten en
producten.69
Strategie
Uit de visie en missie worden de strategieën afgeleid. In de strategie verwoordt een organisatie hoe het de
visie en missie wil verwezenlijken.70
BW Communicatie & PR wil zich positioneren als een bureau dat je
inschakelt voor strategisch (online) communicatie advies & PR, ontwikkeling en advies van (online)
communicatiemiddelen, workshops en trainingen m.b.t. online communicatieadvies (belang inzet Social
Media, basis toepassingen online middelen, inzet Social Media bij crisiscommunicatie etc.) en advies op het
gebied van marketingcommunicatie, bouw- en omgevingscommunicatie, reputatiemanagement en
crisiscommunicatie.71
67 Bron: document 'BW Communicatie & PR B.V., Strategie en visie 2010-2015', BW Communicatie & PR, 2011, p. 7 68 Bron: Richmond Training (http://www.richmondtraining.nl/visie_missie_strategie.html), 28 mei 2012 69 Bron: document 'BW Communicatie & PR B.V., Strategie en visie 2010-2015', BW Communicatie & PR, 2011, p. 6 70 Bron: Richmond Training (http://www.richmondtraining.nl/visie_missie_strategie.html), 28 mei 2012 71 Bron: document 'BW Communicatie & PR B.V., Strategie en visie 2010-2015', BW Communicatie & PR, 2011, p. 6
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 60
Bijlage 6. Vergelijkbare aanbieders
Aanbieders van soortgelijke diensten zijn vooral communicatieadviesbureaus in Rotterdam en omstreken.
Een aantal hiervan zijn geselecteerd op basis van het briefinggesprek met de opdrachtgever en zijn
weergegeven in figuur 15. Vrijwel alle bureaus in deze matrix lijken een bepaalde keuze te hebben gemaakt
t.b.v. hun profilering naar de klant. Deze keuze heeft invloed op het dienstenpakket wat zij nu aanbieden.
Zo is dat bijvoorbeeld op te merken bij Sterk Werk Communicatie Groep. Zij profileren zichzelf als een
fullservice bureau, met een specialisme op het gebied van mediamonitoring. Dat is ook terug te vinden in
hun dienstenpakket op de website. Ook Proforma doet dit. Zij profileert zich als een allround ontwerp- en
adviesbureau en dat zij adviseert en ontwerpt komt vervolgens ook terug in haar dienstenpakket. Voor BW
Communicatie & PR betekent dit dat het van essentieel belang is dat zij haar keuzes zo scherp mogelijk blijft
maken. Als zij in haar profilering de nadruk willen leggen op strategisch advies, zal dit ook hoofdrol moeten
spelen in wat zij zegt aan te bieden en zegt te zijn. Aangezien het volledige dienstenpakket nog niet
helemaal definitief is vastgelegd, is het is een kans voor het bureau om d.m.v. dit onderzoek het
dienstenpakket op het gebied van online communicatieadvies zo scherp mogelijk af te stemmen op de
behoeften van de doelgroep en tegelijkertijd rekening te houden met haar expertisegebied.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 61
Vergelijkbare aanbieder Regio Diensten Klanten
Proforma72
(allround ontwerp- en
adviesbureau)
Rotterdam Strategisch communicatieadvies,
ontwerp, implementatie van concepten,
multimediaal communicatieadvies en
webdesign
Bedrijven
(profitsector)
Consonant Next73
(flexibele netwerkorganisatie voor
strategisch communicatieadvies en
projectmanagement)
Rotterdam Strategisch communicatieadvies bij o.a.
gebiedsontwikkeling, onderwijs,
mobiliteit, zorg, veiligheid en
crisismanagement
Bedrijven
(profitsector) en
overheid
Sterk Werk Communicatie Groep74
(Communicatieadviesbureau)
Rotterdam Advies bij corporate communicatie, PR,
persberichten/Social Media releases,
artikelen, perslobby, nieuwsbrieven,
Social Media, marketing,
crisiscommunicatie, domainclaim,
mediatraining, bedrijfsjournalistiek en
(media)monitoring
Bedrijven
(profitsector) en
overheid
Woman@Work75
(detacheringbureau)
Rotterdam Communicatie, marketing en sales Bedrijven
(profitsector) en
overheid
Servicedienst Rotterdam76
Rotterdam Project en advisering communicatie Bedrijven
(profitsector) en
overheid
PingPong Design77
(creatief bureau)
Rotterdam Design, merkidentiteit, storytelling,
campagnes en service design.
Bedrijven
(profitsector) en
overheid
Made in Rotterdam78
(communicatiegroep)
Rotterdam Strategisch communicatieadvies,
conceptontwikkeling en crossmedia
communicatie
Bedrijven
(profitsector) en
overheid
Euro RSCG Bikker79
(communicatiegroep)
Rotterdam Identiteit, reputatie, communicatie en
design
Bedrijven
Bouwmeester & Van Leeuwen:80
June PR
MetroDC
0 to 9 Marketing
Communication Effect
Rotterdam June PR: pr-uitingen, stakeholders, pers-
en maatschappij
MetroDC: online strategieën,
conceptontwikkeling, websitebouw,
Social Media-strategie, online media
middelenmix
0 to 9 Marketingcommunication Effect:
strategie, creatief concept en
vormgeving
Bedrijven
(profitsector) en
overheid
Figuur 15: matrix vergelijkbare aanbieders
72 Bron:Proforma (http://www.pro.nl en http://qrmobilize.com/Proforma),3 april 2012 73 Bron: Consonant Next (http://www.consonant-next.nl), 3 april 2012 74 Bron: SterkWerk Communicatie Groep (http://www.sterkwerk.nl), 3 april 2012 75 Bron: Woman@Work (http://www.women-at-work.nl), 3 april 2012 76 Bron: Servicedienst Rotterdam (http://www.rotterdam.nl), 18 april 2012 77 Bron: PingPong Design (http://www.pingpongdesign.com), 3 april 2012 78 Bron: Made in Rotterdam (http://www.madeinrttrdm.nl), 3 april 2012 79 Bron: Euro RSCG Bikker (http://www.eurorscgbikker.nl), 3 april 2012 80 Bron: Bouwmeester & van Leeuwen (http://www.bouwmeestervanleeuwen.nl), 17 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 62
Bijlage 7. Online communicatiemiddelen BW Communicatie & PR
Social Media (actieve inzet): Facebook, LinkedIn, Twitter
Andere online communicatiemiddelen: website (zie figuur 16) en e-nieuwsbrief (zie figuur 17)
Figuur 16: website BW Communicatie & PR81
Figuur 17: e-nieuwsbrief BW Communicatie & PR82
81 Bron: BW Communicatie & PR (http://www.bwcommunicatie.nl), 17 juni 2012 82 Bron: BW Communicatie & PR e-nieuwsbrief (www. http://ymlp.com/zwMd0C), 17 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 63
Bijlage 8. DESTEP-analyse
In het document 'Strategie en visie 2010-2015' van BW Communicatie & PR staat beschreven dat het
bureau met de huidige snelle nieuwe ontwikkelingen in het gebruik en toepassing van (online)
communicatiemiddelen de markt een stapje voor zijn en blijven binnen haar aangeboden expertise.83
Voordat het bureau effectief en doelmatig kan inspelen op deze huidige ontwikkelingen, is het van belang
deze eerst in kaart te brengen. Ook andere externe factoren zijn hier bij betrokken. Zo kunnen bepaalde
demografische factoren of economische factoren invloed hebben op de omgeving van het bureau. Een
omgevingsanalyse is een geschikt instrument om factoren die niet beïnvloedbaar zijn, maar waar wel
rekening mee moet worden gehouden in kaart te brengen.84
Hiervoor wordt de DESTEP-analyse gebruikt.
DESTEP staat voor demografische, economische, sociaal/culturele, technologische en politiek/juridische
factoren. Na deze analyse moet een beeld zijn verkregen van het landschap waarin BW Communicatie & PR
als onderneming opereert. Hieronder wordt de DESTEP-analyse weergegeven.
Demografische factoren
De snelle ontwikkelingen op het gebied van techniek hebben niet alleen invloed op de technologische
factoren, maar ook op demografische. Aan de basis hiervan staan mensen, die deze ontwikkelingen
aanjagen. Ze zijn de initiators en veranderen mee. De digitale revolutie heeft geleid tot het doorbreken van
een status quo. De macht is verschoven van aanbieder naar consument: 'it's a byer's market, the consumer
is in demand'. Met zijn mobiele en digitale communicatiemiddelen is de consument flexibeler,
ongrijpbaarder en grilliger dan ooit. 85
Deze ontwikkeling heeft invloed op de doelgroep van BW
Communicatie & PR. Vooral MKB-bedrijven die Business-to-Consumer actief zijn zullen rekening moeten
houden met een consument die steeds machtiger en mondiger wordt. BW Communicatie & PR zal zich hier
ook van bewust moeten zijn, omdat B2C-bedrijven onder haar doelgroep vallen.
Economische factoren
Voor BW Communicatie & PR is het van belang dat zij weet wat er speelt in Groot-Rijnmond. Als bedrijf is zij
hier zelf gevestigd en tevens bevindt haar doelgroep zich hier. Het ING Economisch Bureau schrijft op 24
mei 2012 het volgende over de economische situatie in Groot-Rijnmond 86
: 'Groot-Rijmond wordt dit jaar
geconfronteerd met een economische krimp die in lijn ligt met het landelijk gemiddelde (-1,2%). Gebrek aan
economische 'groei drivers' breekt ook de havenregio op. Positief is wel dat de regio als een van de eersten
kan profiteren van hernieuwde exportgroei.(...)Al met al is het perspectief om de komende jaren te
profiteren van belangrijke trends zeker niet ongunstig'. Verder beschrijft deze regiovisie van de ING dat het
bedrijfsleven in Groot-Rijnmond in de toekomst wordt geconfronteerd met vele uitdagingen. Zo wordt
voorspeld dat de economische groei de komende jaren waarschijnlijk laag zal blijven. BW Communicatie &
PR zal dus rekening moeten houden met een blijvende economische krimp, dat van invloed kan hebben op
het uitgavenpatroon van haar doelgroep. Haar doelgroep kan voorzichtiger worden met haar uitgaven.
83 Bron: document 'BW Communicatie & PR B.V., Strategie en visie 2010-2015', BW Communicatie & PR, 2011, p. 4 84 Bron: Wikipedia (http://nl.wikipedia.org/wiki/Omgevingsanalyse), 4 juni 2012 85 Bron: Meester in de Taal (http://www.meesterindetaal.nl/?p=623), 4 juni 2012 86 Dit gebied omvat Rotterdam, de haven en omliggende gemeenten. Bron: ING (De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten)
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 64
Sociaal-culturele factoren
Sociaal-culturele factoren zijn kenmerkend voor cultuur en de leefgewoonten. De wijze waarop mensen
met elkaar omgaan bepaalt ook de wijze waarop ze gebruik maken van elektronische communicatie.87
Een
relevante ontwikkeling op dit vlak is dat steeds meer mensen online aankopen doen aan de hand van een
smartphone of tablet. Ten opzichte van 2011 blijkt dat ruim 60% meer mensen online kopen. De
belangrijkste online bestedingen vallen in het segment reizen. Dat blijkt uit onderzoek 'Thuiswinkel Markt
Monitor 2011-2', dat werd uitgevoerd door Blauw Research en GfK Retail Technology. In het tweede deel
van 2011 bestelden meer dan een miljoen mensen online een product of dienst via mobiele apparaten als
smartphones. Volgens Dirk Jan de Bruin van de vakjury Mobiele Webwinkel tijdens de Thuiswinkel Awards
2012 wordt mobiel inkopen steeds belangrijker: 'Mobiel is een enorme groeimarkt, daar moet je als
ondernemer op inspelen'.88
Ook het aantal tablets en smartphones neemt toe. Deze zogenaamde 'devices'
stijgen sterk in marktaandeel en bieden steeds meer mogelijkheden.89
Deze toename heeft ook invloed op
het koopgedrag van de 'traditionele' consument: deze wordt nu een mobiele koper. Cor Molenaar (2011, p.
25) schrijft hier in zijn boek 'Het einde van winkels?' het volgende over: 'Het nieuwe winkelen laat zien dat
wij nu echt anders kopen dan pakweg 10 jaar geleden. Op de bank, bij de televisie met de iPad of laptop op
schoot is winkelen wel erg makkelijk geworden'. Het mobiele device en het voortdurend online zijn, maakt
van de mobiele mensen een belangrijke doelgroep voor de samensmelting van clicks en bricks. De koper is
online en onderweg. Deze ontwikkelingen geven aan dat de traditionele consument steeds meer een
mobiele koper lijkt te worden. Dus consument krijgt dus 'nieuwe' verlangens en gaat andere eisen stellen
aan retail-bedrijven (bijvoorbeeld altijd en overal online kunnen kopen). Dit kan van invloed zijn op de
behoefte aan het soort extern online communicatieadvies onder MKB-bedrijven. Zo kan worden verwacht
dat MKB-ondernemers vanuit de retail hun website mobile proof willen of hun webshop willen promoten
onder hun klanten. Met deze ontwikkeling kan BW Communicatie & PR dus rekening houden in haar online
dienstenpakket.
Technologische factoren
Nieuwe technieken volgen elkaar snel op. Innovatieve toepassingen worden razendsnel geadopteerd door
grote groepen mensen. Voorbeelden hiervan zijn camera's met GPS, cloud computing en mobiele
toepassingen. De adoptiesnelheid is groter dan ooit tevoren.90
Voor BW Communicatie & PR is het van
belang om zich bewust te zijn van een omgeving waarin de adoptiesnelheid van mensen flink toeneemt,
hierdoor ontstaan nieuwe behoeften onder de consument en daardoor nieuwe behoeften onder haar
klanten (bedrijven) op het gebied van online communicatie. Hieronder enkele voorbeelden van
ontwikkelingen:
Snelheid van adoptie door gebruiker: meer gebruik van tablets en mobiele toepassingen;
Opeenvolgende aanpassingen: het lezen van digitale boeken, het online kopen en steeds
uitgebreider assortiment;
Het werken via de 'Cloud';
Acceptatie van diensten zoals Spotify91
87 Bron: Bureau Ter Dege, (http://www.bureauterdege.nl/home/82-destep-factoren?start=3), 4 juni 2012 88 Bron: Vergelijken (http://www.vergelijken.net/nieuws/reisverzekering/meer-mensen-kopen-online-reizen-het-populairst), 4 juni 2012 89 Bron: Trenddoc 2012 geraadpleegd via http://www.horecainspiratie.nl/Pages/Trenddoc_2012.aspx, 1 juni 2012 90 Bron: Trenddoc 2012 geraadpleegd via http://www.horecainspiratie.nl/Pages/Trenddoc_2012.aspx, 1 juni 2012 91 Bron: Trenddoc 2012 geraadpleegd via http://www.horecainspiratie.nl/Pages/Trenddoc_2012.aspx, 1 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 65
Shoppen in de cloud?
De 'Cloud' is eigenlijk niets meer dan een groot computernetwerk. In plaats van een netwerk binnen een
bedrijf, is dit een netwerk dat je bereikt via het internet.92
In een interview met communicatiespecialist
Wilma Hokke (mei 2012) komt de mogelijke invloed van deze ontwikkeling in de toekomst aan het licht.
Hokke denkt dat er straks steeds meer zal gaan gebeuren met de cloud; ze denkt dat er producten of
diensten klaar gaan staan in de cloud. Communicatiebureaus zouden volgens haar via de cloud bijvoorbeeld
standaard communicatieplannen of adviezen (virtuele producten en/of diensten) tegen betaling kunnen
aanbieden. Wilma noemt deze toekomstige ontwikkeling het 'shoppen in de cloud'.93
Voor BW
Communicatie is dit een interessante mogelijke ontwikkeling in de toekomst. Zij kan mogelijk haar online
diensten op andere manieren gaan aanbieden in de toekomst.
Content
De hoeveelheid content die dagelijks op ons afkomt, maakt dat we lang niet alles kunnen volgen. Het
labelen van kwalitatief goede content kan een openbaring zijn. denk aan een gerenommeerde bron die een
tekst of film belangrijk noemt. Met dit 'label krijgt de betreffende content voor de doelgroep van deze bron
toegevoegde waarde. De context wordt bepalend voor de waarde van content: content is queen, context is
king.' Andere ontwikkelingen in content zijn:
Gamification: het toevoegen van spelelementen maakt content toegankelijker en begrijpelijker
Brand to brand: content gaat een merk versterken, het creëren van merkwaarde verandert.
Branding krijgt meer gestalte op basis van erkenning door stakeholders en relaties.94
Het belang van goede content is een relevante ontwikkeling voor BW Communicatie & PR. Het geeft aan
dat de consument op een andere wijze geprikkeld/geraakt moet worden, content staat hierbij centraal. De
manier waarop bedrijven moeten communiceren wordt anders. Deze ontwikkeling heeft invloed op zowel
BW communicatie & PR zelf als haar doelgroep.
Ecologisch factoren
Volgens het trendrapport van MVO Nederland blijft de aandacht voor MVO toenemen in zowel het MKB als
grootbedrijf. Een stijgende klantvraag, kostenbesparing, grondstoffenschaarste en imagovoordelen zijn
hiervan de hoofdredenen. De stijging van het aantal bedrijven dat zich aansluit bij MVO Nederland laat
eveneens een groeiende interesse zien in MVO. In 2011 kwamen er maar liefst 500 bedrijven bij, dat was
een stijging van 40%. De verwachting is dat het aantal bedrijven aangesloten bij MVO Nederland zal
toenemen tot 2500 eind 2012.95
Voor BW Communicatie & PR is dit gegeven een signaal van een blijvend
belang voor MVO onder haar doelgroep.
Politiek-juridisch factoren
De verhoging van de het btw-tarief (deze stijgt van 19 naar 21%96
) heeft invloed op de besteding van
bedrijven, waardoor Business-to-Business bedrijven hun omzet kunnen zien dalen en daardoor
voorzichtiger zullen zijn in hun eigen uitgaven, zoals de uitgaven aan extern online communicatieadvies.
Onder de doelgroep van BW Communicatie & PR vallen o.a. Business-to-Business bedrijven.
92 Bron: Flevocloud (http://www.flevocloud.nl/watiscloud/page.html?gclid=CIDM6NGUxLACFUUhtAodOnBbYg), 10 juni 2012 93 Lees het volledige interview (2012) met Wilma Hokke in bijlage 15 94 Bron: Trenddoc 2012 geraadpleegd via http://www.horecainspiratie.nl/Pages/Trenddoc_2012.aspx, 1 juni 2012 95 Bron: MVO Nederland, ( http://issuu.com/mvonederland/docs/blikopmvo?mode=window&backgroundColor=%23222222), 4 juni 2012 96 Bron: http://www.antwoordvoorbedrijven.nl/wetswijziging/verhoging-algemene-btw-tarief?gclid=CP6X37Cs17ACFUIOfAod0k3U1A, 17 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 66
Bijlage 9. Infographic Content Marketing
Figuur 18: infographic Content Marketing97
97 Bron: Marqit (http://marqit.wordpress.com/2012/05/10/autopsierapport-content-marketing/), 6 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 67
Bijlage 10.
Artikel: 'hoe Content Marketing voor conversie kan zorgen'
Social media marketing: hoe content marketing voor conversie kan zorgen
vrijdag, 24 februari 2012 14:17Laatste update op: vrijdag, 24 februari 2012 14:19Geschreven door
Marije Cnossen0 Reacties
Content marketing is over het algemeen vrij tijdsintensief. Het vergt onderzoek om er achter te komen waar uw doelgroep
behoefte aan heeft en tijd om met regelmaat relevante content te creëren. En wanneer u ergens veel tijd aan besteedt, zult
u zich afvragen wat het oplevert. Om uitspraken te kunnen doen over wat content marketing oplevert als het gaat om
conversie, zal conversie onderdeel moeten zijn uw content marketing strategieplan. Hoewel het vanzelfsprekend lijkt om
vooraf na te denken over de vraag ‘wat levert het eigenlijk op?’ blijkt dit in de praktijk nog niet altijd zo vanzelfsprekend te
zijn.
‘Blijf relevant en vooral niet te commercieel’
Bij content marketing gaat het immers om het aanbieden, het geven, van relevante informatie aan de doelgroep. En om er
voor te zorgen dat dit leidt tot een positieve houding van de doelgroep ten opzichte van u als persoon of uw organisatie,
moet de boodschap vooral niet te commercieel zijn. En dat klopt.
Conversie ontstaat vanuit behoefte
Maar waarom zou u de lezer/kijker/luisteraar van uw content niet mogen verleiden tot het opnemen van contact, het
aanmelden voor uw nieuwsbrief, het aanvragen van informatie, of het doen van een aankoop op uw website? Uw doelgroep
vindt uw content immers omdat er interesse is in het onderwerp, de informatie nodig heeft of er iets mee wil gaan doen. En
die behoefte kan leiden tot conversie.
De voorwaarden voor conversie
Voorwaarde om conversie te kunnen realiseren is ten eerste natuurlijk de relevantie van de content en de inzet van de juiste
kanalen voor het verspreiden er van. Die twee aspecten, inclusief de vraag: ‘wat wilt u bereiken met content marketing?’
komen dan ook terug in uw content marketing strategie.
Ten tweede dient te worden nagedacht over het conversiepunt: waar en wanneer wordt de lezer van uw content een
concrete prospect. Want uiteindelijk draait het daar allemaal om. U creëert relevante content, verspreidt deze via de diverse
(social) media, en dan moet er ‘iets’ mee gebeuren. En op dat ‘iets’ kunt u zelf invloed hebben mits er van te voren over is
nagedacht.
Wat is het effect van uw content?
Wat gebeurt er bijvoorbeeld nadat uw whitepaper is gedownload? Of wanneer uw volger op Twitter doorklikt naar uw
blogartikel en de download van uw presentatie op SlideShare is voltooid? Dat zijn de momenten waarop conversie kán
plaatsvinden. En die momenten bepaalt u zelf.
De conversiemomenten bepaalt u zelf
Uw whitepaper kan afsluiten met de laatste zin van uw verhaal, maar uw whitepaper kan ook afsluiten met een trigger. Een
trigger om naar uw website te gaan voor meer informatie, een trigger om aan te melden voor uw nieuwsbrief , een trigger
om een afspraak te maken of een trigger om naar uw online shop te gaan. Welke trigger u kiest is afhankelijk van de
content, de vorm, uw organisatie en uw doelstellingen. Door die trigger op een speciaal daarvoor aangemaakte
landingspage te plaatsen is de ROI van content marketing overigens ook direct te meten.
Hier gaat het om
In feite gaat het er om dat de stap naar conversie voor uw doelgroep direct mogelijk is zodra men ervan overtuigd is bij u te
moeten zijn voor het desbetreffende product, dienst of kennis in het algemeen. Is dat contact, in welke vorm dan ook, een
drempel? Of moet men er specifiek naar op zoek? Dan is de kans aanwezig dat u de boot mist.
Kort gezegd komt conversie bij content marketing er op neer dat u, voorafgaand aan de start van content marketing,
nadenkt over de content vormen die u gaat inzetten, de kanalen die u gebruikt én de triggers die u per content vorm gaat
inzetten om conversie te realiseren.
Bron: Go2SocialMedia (http://www.go2socialmedia.nl/2012/02/24/hoe-content-marketing-voor-conversie-kan-zorgen/), 6 juni 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 68
Bijlage 11.
Interviewplan voor kwalitatief onderzoek
INTERVIEWPLAN
KWALITATIEF ONDERZOEK/ORIENTERENDE INTERVIEWS
MARKTONDERZOEK BW COMMUNICATIE & PR
Saira de Graaf (0810238)
Datum interview: (dag) (maand) 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 69
Tijd Inhoud
0.04 – 0.08
0.08 – 0.12
0.12 – 0.40
Persoonlijke gegevens
Kunt u kort iets vertellen over uzelf? (opleiding, ervaring)
Oriëntatie op trends en ontwikkelingen
Wat zijn volgens u op dit moment de belangrijkste trends en ontwikkelingen op het gebied
van online communicatie?
Oriëntatie Social Media en het MKB
Nu er een aantal belangrijke trends en ontwikkelingen op het gebied van online communicatie
besproken zijn, gaan we ons meer toespitsen op de inzet van Social Media onder het MKB.
Kunt u vanuit uw ervaring met het MKB beamen dat ondernemers vaak angst hebben voor
Social Media?
Verwacht u dat het MKB in de toekomst meer behoefte gaat krijgen aan een strategisch
online communicatie advies door de toename van het gebruik van Social Media? Oftewel aan
een externe partner die online strategisch advies kan geven?
Veel mensen discussiëren over het nut van Social Media voor het MKB. De ene persoon vindt
dat er maar weinig succesgevallen bekend zijn hiervan (op het Slijterijmeisje na) en de ander
0.00– 0.03
INLEIDING
Voorstellen: Saira de Graaf, student Communicatie aan de Hogeschool Rotterdam.
Minor PR 2.0 afgerond en ik doe een afstudeeronderzoek bij BW Communicatie & PR
(communicatiebureau)
Warming-up: aangeven medewerking aan interview op prijs te stellen
Onderwerp: de (behoefte aan) inzet van Social Media onder het MKB
Opdrachtgever: BW Communicatie & PR
Doel: oriënteren op het onderwerp van mijn scriptie, ‘de behoefte aan online
communicatieadvies van een externe partner onder het MKB in de regio Rotterdam.' De
resultaten van dit interview zullen puur ter oriëntatie gebruikt worden voor mijn scriptie
en als input voor mijn kwantitatief onderzoek.
Duur interview: 45 minuten
Soorten vragen: over inzet Social Media, expertise van Social Media, ontwikkelingen en
trends omtrent Social Media, behoefte aan extern online communicatieadvies
Rapportage: resultaten kwalitatief onderzoek in afstudeerscriptie
Anonimiteit: gegevens interview worden alleen niet anoniem verwerkt met
nadrukkelijke toestemming van de geïnterviewde
Vragen: heeft u nog vragen over het bovenstaande?
Ik ga nu beginnen met het eerste onderdeel van het interview.
0.03-0.04
KERN: Interviewschema
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 70
zegt dat Social Media DE kans is voor het MKB. Wat is uw mening hierover?
Denkt u dat de rol van Social Media voor het MKB zal groeien in de toekomst?
In hoeverre kunnen Facebook, LinkedIn en Twitter een integraal onderdeel zijn van de totale
communicatiestrategie voor MKB-bedrijven?
Wat is het belang van bloggen voor het MKB?
Social Media krijgt heel veel aandacht in onze omgeving en lijkt alleen maar toe te nemen.
Ligt Social Media moeheid hierdoor op de loer?
Uit onderzoek van Ponderes (SM 2012) blijkt dat het Nederlandse bedrijfsleven liever een
internet- of Social Media bureau inzet als externe partner voor de uitvoering of het meten
van de Social Media-inspanningen dan een pr bureau. Is het hierdoor voor pr bureaus van
belang om zich mogelijk te herpositioneren (meer online) wanneer zij graag in willen worden
gezet als die externe partner van bedrijven?
Wat is een goed advies om BW Communicatie & PR mee te geven in tijden waarin
ontwikkelingen elkaar in een rap tempo opvolgen op het gebied van online communicatie?
Tijd Inhoud
0.40 – 0.45
Dit waren mijn vragen. Ik zal nu het interview gaan afronden.
AFSLUITING
Opmerkingen: zijn er nog andere zaken die van belang kunnen zijn voor dit interview?
Gegevensverwerking: herhalen, garantie bronverwijzing. Onderzoeksrapport uiterlijk over
drie maanden klaar.
Bedanken: voor de bijdrage, tijd en moeite. Verder wordt beloofd de afstudeerscriptie na
afloop van het project te mailen aan de geïnterviewde.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 71
Bijlage 12. Interviewverslag Jan Willem Alphenaar
Foto: Jan Willem Alphenaar98
Onderwerp: de behoefte aan een externe partner bij de opzet en uitvoering van een online
communicatieaanpak onder het MKB
Wel/niet vertrouwelijk: de gegevens hoeven niet vertrouwelijk verwerkt te worden
Geïnterviewde: Jan Willem Alphenaar (@jwalphenaar)
Functie en organisatie: PR Adviseur, trainer (Social Media Academy), auteur (Simpel, zakendoen met social
media), freelance consultant (LEWIS PR), Managing Director (JWAlphenaar), ambassadeur (Eindhoven is mijn
plek), co-founder (Social Media Club Eindhoven) en blogger (PowerPR en Marketingfacts).
Interviewer: Saira de Graaf, student Communicatie aan de Hogeschool Rotterdam
Datum: 27 maart 2012
Plaats: Eindhoven
Tijd: 10:30 uur
Datum verslag: 27 maart 2012
Jan Willem Alphenaar
Jan Willem is PR Adviseur en schrijft en spreekt over alles wat er online gebeurt. Hij is afkomstig vanuit de
internetwereld en was een tijdje IT Consulent. Vervolgens is hij de PR-wereld ingerold. Diverse organisaties
zetten Jan Willem graag in om een presentatie te komen geven. Als adviseur/trainer/spreker staat hij vaak
voor grote groepen. Jan Willem volgt online trends en ontwikkelingen op de voet en kan voor elke doelgroep
social media toegankelijk maken.
Content Marketing = kennisdeling
98 Bron: J.W. Alphenaar (https://twimg0-a.akamaihd.net/profile_images/1761072478/5455797309_6054f247fb_b.jpg), 27 maart 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 72
Op PowerPR (platform voor iedereen die zich bezig houdt met Public Relations en het communicatievak in
het algemeen) is een blog te vinden waarin de bloggers van PowerPR aangeven wat volgens hen de trends in
PR en communicatie in 2012 gaan worden. Het begrip Content Marketing wordt hier een aantal keer
genoemd. Volgens Jan Willem is Content Marketing kennisdeling. Hij ziet Content Marketing als een manier
waarmee men naar de buitenwereld kan laten zien wat hij in huis heeft. Door middel van Content Marketing
kan vertrouwen worden opgebouwd bij mensen. Jan Willem denkt dat Content Marketing ook interessant
kan zijn voor BW Communicatie & PR. Het bureau zou het MKB op het gebied van Content Marketing
kunnen adviseren. Zo kan BW Communicatie & PR bedrijven relevant maken voor hun doelgroep. Dat
mensen gaan snappen dat online communicatie persoonlijker wordt, is volgens Jan Willem een andere
belangrijke ontwikkeling. Hij denkt dat bedrijven gaan zwijgen en medewerkers gaan praten.
Een verlengstuk van de business
Nederland is een echt Social Media-land. Het Nederlandse bedrijfsleven wil ook steeds vaker ‘iets’ met Social
Media doen. Jan Willem gaat er van uit dat Social Media van elk bedrijf een verlengstuk kan zijn van de
business. Weliswaar zullen niet alle bedrijven Social Media op dezelfde manier gebruiken. Voor het ene
bedrijf is LinkedIn bijvoorbeeld relevanter dan Facebook. Jan Willem zegt een goede accountant
bijvoorbeeld eerder op LinkedIn aan te bevelen dan via Facebook te liken. Het ligt volgens hem dus aan het
soort bedrijf dat social media wil inzetten. Daarnaast moet een bedrijf ook weten waar de klant zich bevindt.
Hyves zal bijvoorbeeld niet echt effectief werken voor een accountantskantoor.
Wat werkt en wat niet?
Strategische keuzes lijken dus belangrijk bij de inzet van Social Media. Maar in strategie gelooft Jan Willem
niet echt. Hij vindt het vooral belangrijk om met Social Media te experimenteren zodat je weet wat werkt en
wat niet. Pas dan kan je ermee verder, vindt hij. Wel zijn er volgens hem regels waaraan je jezelf moet
houden, maar die staan vaak in het communicatieplan.
Het gaat om kwaliteit, niet om kwantiteit
Hoe meer likes en volgers, hoe meer succes het bedrijfsleven denkt te hebben met Social Media. Als het om
het verzamelen van likes en volgers gaat, dan gaat het bij Jan Willem vooral over kwaliteit, i.p.v. kwantiteit.
Hij is van mening dat mensen je het beste kunnen volgen om wat je ze te bieden hebt. Zelf deelt Jan Willem
zijn kennis met zijn volgers. Hij wordt dan door mensen gevolgd om de content die hij hen te bieden heeft.
Deze volgers/fans zeggen meer dan de varianten die bijvoorbeeld ingekocht worden volgens hem. En zijn
ook eerder in staat je te benaderen voor klussen, omdat ze je gaan leren kennen d.m.v. je gedeelde content.
De evolutie van online communiceren
Diverse onderzoeken geven weer dat het MKB angst zou hebben voor Social Media. De evaring van Jan
Willem is dat het MKB nu steeds minder angst heeft voor Social Media, maar tegenwoordig vaak denkt dat
Social Media de kip met het gouden ei is. Volgens hem was Social Media al geen hype meer, maar meer een
evolutie van online communiceren. Jan Willem ziet Social Media als een gebied met veel cowboys. Het feit
dat mensen weten hoe ‘de tooltjes’ werken, wil niet zeggen dat iemand een Social Media-goeroe is. Volgens
Jan Willem draait allemaal nog steeds om hoe een boodschap het beste over kan worden gebracht. Zo heeft
Jan Willem de 3 C’s bedacht. Hierbij draait het om content (wat deel je?), connecties (met wie deel je het?)
en context (hoe deel je dit?). Wanneer iemand hier de perfecte mix uit kan maken, kan dat helpen een doel
succesvol te bereiken. Daarom vormen de 3 C’s de kern, volgens Jan Willem.
Ondernemers willen vooral ondernemen
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 73
Door de toename van het gebruik van Social Media onder het MKB, kan het een logisch gevolg zijn dat het
MKB in de toekomst steeds meer behoefte gaat krijgen aan online communicatieadvies van een externe
partner. Jan Willem is van mening dat dit klopt. Ondernemers zullen volgens hem altijd behoefte hebben
aan begeleiding van buiten af, iemand die zich altijd bezig houdt met de razendsnelle ontwikkelingen op het
vlak van online communicatie. Ondernemers zijn mensen die zich vooral willen bezig houden met
ondernemen. Dat er iemand is die ondernemers kan coachen bij een online communicatieaanpak vindt Jan
Willem van belang.
Een MKB’er die het snapt
Het is volgens Jan Willem onzin om te zeggen dat het MKB niet toe is aan Social Media. Hierbij noemt hij een
succesvoorbeeld van ‘Bij het strand Bed & Breakfast‘ in Texel (vanuit de blog van Marjolein van Appeldorn
(@MvanAppeldorn). De eigenaar van deze B&B heeft het voor elkaar gekregen om binnen 5 maanden tijd
30% meer boekingen te krijgen. Dit heeft hij gedaan door de naam van Twitteraars in het zand te schrijven
en te fotograferen. Er komen nu ontzettend veel aanvragen binnen en de foto’s worden massaal gedeeld via
alle Social Media-kanalen. Volgens Jan Willem is dit een MKB’er die snapt hoe hij slim gebruik kan maken
van Social Media m.b.t. bedrijfsdoeleinden.
Het juiste mannetje voor de klus
Wat Jan Willem tevens constateert, is dat ondernemers van de kracht van aanbevelingen onderschatten.
Over elk bedrijf wordt op internet gepraat. Iemand die bijvoorbeeld gewoon een accountant zoekt en deze
gaat zoeken via Google, komt uit op miljoenen zoekresultaten. Wat dan volgens Jan Willem een optie is, is
dat de vraag naar een accountant op Twitter wordt gesteld. Wanneer een bekende dan reageert en zijn
accountant vervolgens aanbeveelt, zal hij veel sneller geneigd zijn voor die accountant te kiezen dan voor
een onbekende vanuit de vele Google-zoekresultaten. Jan Willem ziet dit als het juiste mannetje bij de klus
zoeken, op een vertrouwde wijze. En dat is volgens hem iets wat ondernemers wel eens vergeten.
Social Media wordt gewoon internet
De rol van Social Media zal in de toekomst alleen maar groter worden volgens Jan Willem. Hij noemt dit de
evolutie van de online communicatie. Tevens heeft hij iemand anders (Matthijs van den Broek) een keer
horen zeggen dat Social Media over een aantal jaar geen Social Media, maar gewoon internet wordt
genoemd. Dit om aan te geven dat Social Media tegen die tijd zo verworven is in onze online activiteiten, dat
het geen aparte benaming meer nodig heeft.
De inhaalslag
Uit het onderzoek van Pondres (SM 2012) blijkt dat het Nederlandse bedrijfsleven liever een internetbureau
of Social Media bureau inzet als externe partner voor de uitvoering of het meten van Social Media
inspanningen dan een pr bureau. Jan Willem vindt dit een belangrijke ontwikkeling waar pr bureaus rekening
mee moeten houden. Hij is van mening dat bureaus een inhaalslag moeten gaan maken om niet achter te
blijven in hun diensten en daardoor klanten te verliezen. Dat betekent dat zij ook moeten nagaan of hun
positionering nog wel past in de omgeving waarin zij opereren. Er zijn volgens Jan Willem al een aantal
bureaus die dit in de gaten hebben. Voorbeelden daarvan zijn Coopr en Bijl PR. Jan Willem is het dan ook
eens met de stelling: Het zijn nu niet de groten die de kleintjes opeten, maar de snelle die de langzamen
inhalen.
No cure, no pay!
De ervaring van Jan Willem is dat het MKB graag wil investeren in je als externe partner, wanneer je hen kan
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 74
laten zien dat je van toegevoegde waarde kan zijn voor hen. Als bureau is het volgens hem belangrijk dat je
klein bij deze groep ondernemers begint. Je moet laten zien dat social media kan werken voor ze. Daarom
brengt Jan Willem de No-cure-no-pay-gedachte aan het licht. Als je als bureau een Social Media -
proefproject aan ondernemers aanbied, kan je door middel hiervan vertrouwen bij hen opbouwen. Wanneer
dit vertrouwen aanwezig is, is het MKB volgens Jan Willem in staat om te investeren in deze diensten.*
*Het interviewverslag is ook te vinden op http://www.jwalphenaar.nl/2012/03/31/stage-interview-de-rol-van-pr-
bureaus-bij-social-media/
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 75
Bijlage 13. Interviewverslag Oscar van Veen
Foto: Oscar van Veen99
Onderwerp: de rol van een externe partner bij de opzet en uitvoering van een online communicatieaanpak
onder het MKB
Wel/niet vertrouwelijk: de gegevens hoeven niet vertrouwelijk verwerkt te worden
Geïnterviewde: Oscar van Veen (@oscarvanveen)
Functie en organisatie: Managing Partner (Mangrove)
Interviewer: Saira de Graaf, student Communicatie aan de Hogeschool Rotterdam
Datum: 6 april 2012
Plaats: Rotterdam
Tijd: 15.00 uur
Datum verslag: 6 april 2012
Oscar van Veen
Oscar is medeoprichter/mede-eigenaar van Mangrove, een fullservice internetbureau dat werkt met
interdisciplinaire teams. Tijdens zijn studie Bedrijfskunde in Rotterdam heeft hij het internet op zien komen
en heeft hij er een interesse voor gekregen. Hij zag internet als een middel dat handig zou kunnen zijn voor
bedrijfsvoering. Hij is afgestudeerd in Management van Verandering en dat is ook direct waar hij van huis uit
interesses heeft liggen. Zijn vader heeft zelf een organisatieadviesbureau gehad en heeft duizenden mensen
getraind om effectief te kunnen functioneren: kritisch kijken naar jezelf waardoor je meer grip krijgt op
situaties en jezelf daardoor vrijer voelt. Oscar vindt dat persoonlijk een mooi streven en past dat ook zelf toe
in zijn bedrijf. Zo heeft Mangrove het steeds beter voor elkaar gekregen om met heel veel verschillende
professionals te werken, die allemaal hun eigen verantwoordelijkheden hebben.
Een onwijs platte organisatie
99
Bron: Saira de Graaf, 6 april 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 76
Oscar beschrijft Mangrove als een onwijs platte organisatie, met zelfsturende teams. Veel disciplines zitten
hier bij elkaar. De enige autoriteit die je volgens Oscar bij Mangrove kan hebben, is wanneer je toegevoegde
waarde vanuit je eigen specialisme kan bieden in een bepaalde situatie. Dus de ene keer is dat een
Developer, de andere keer een Webmarketeer en de volgende keer is dat een Accountmanager. Zo heeft
ieder zijn specialisme. En door met elkaar dag in dag uit te werken, boek je samen mooie resultaten.
'Dont't give us a set of features, give us a vision'
Oscar legt uit dat Mangrove de klanten anders benadert. Door middel van de zin 'dont't give us a set of
features, give us a vision' vertaalt hij deze benadering. Zijn klanten hebben vaak hele ideeën over hoe zij hele
systemen gebouwd zien worden. Deze ideeën zijn vaak gestoeld op een beperkte kennis van internet. Als de
klant wil dat Mangrove bouwt wat hij in zijn hoofd heeft, verwijst Oscar de klant liever door naar de
concurrent. Maar als de klant wil dat het werkt, dan mogen ze volgens Oscar zeker bij Mangrove zijn. Bij
Mangrove wordt er op dat moment gekeken naar wat de klant wil en waarom, de doelstellingen die
daarachter zitten en hoe die kunnen worden bereikt. En dat kan volgens Oscar dan op een hele andere
manier zijn dan die persoon op dat moment in zijn hoofd heeft. Ontwikkelingen gaan razendsnel op het
gebied van online communicatie. Er zijn zo weer nieuwe apps en/of nieuwe toepassingen waar je op dat
moment gebruik van kan maken. Juist als je met een team zit kan je veel delen, praten en inspelen op
ontwikkelingen. En zelfs met vijftig man weet je nog niet alles, beaamt Oscar.
Online gaat het altijd anders
De ervaring van Oscar is dat dingen online altijd anders werken dan dat je ze hebt bedacht. Om dit toe te
lichten geeft hij een voorbeeld: de mobiele beeldtelefoons. Toen deze ongeveer acht geleden op de markt
kwam (dus met bellen en elkaar zien), was de grootste gebruikersgroep in Japan blinde mensen. Zij hadden
opeens mobiele ogen! Tevens was het de eerste gebruikersgroep die heel de tijd was weggestreept bij het
ontwikkelen van mobiele beeldtelefoons. Blinde mensen zouden niks hebben aan deze functie. Maar
volgens Oscar moet men de situatie omdraaien: blinde mensen hebben opeens mobiele ogen. Wereldwijd
had niemand daar aan gedacht. Oscar vindt dit een goed voorbeeld om zijn eigen ervaringen mee te
vergelijken: deze ontwikkeling is in het groot wat hij in het klein meemaakt. Oscar benadrukt dan ook dat je
hier als bedrijf snel op moet inspelen.
Efficiency voorop
Wat voor Mangrove belangrijk is volgens Oscar, is dat een klant eerst moet nagaan wat hij als eerste wil
bereiken. Dus de eerste belangrijkste 20% in kaart brengen van wat je wilt bereiken. Daar kan Mangrove dan
mee aan de slag. Het is dan van belang om niet alles tot op de bodem uit te zoeken in de opinie van Oscar.
Hij vertelt hierbij over de user stories, bijvoorbeeld: ''Als sitebezoeker wil ik een plaatje van het product
kunnen zien...'' Hoe dit precies wordt uitgewerkt, bepaalt de professional. Oscar legt verder uit dat
Mangrove met klanten van features naar verwachtingen en doelstellingen werkt. Dat vereist van de klant
wel een bepaald abstractievermogen en durven loslaten geeft Oscar toe. Maar zijn ervaring is dat als klanten
in zee gaan met deze methode, dat zij inzien dat je in een korte tijd veel meer voor elkaar krijgt. Klanten
worden hier vaak laaiend enthousiast van, ervaart Oscar. Vroeger ging dit proces andersom, minder
efficiënt. Nu kunnen er veel sneller resultaten worden geboekt door met name efficiency te bewaken in het
traject met de klant.
De sprintmethode
Oscar brengt tijdens het gesprek ook de Waterfall methode aan het licht. Deze methode begint met
strategie, concepten, ontwerp, in elkaar zetten, testen...Op deze wijze loop je stapsgewijs de fases door.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 77
Maar daardoor ontstaat er ook een soort blackbox tijdens het realisatieproces. De klant kan het resultaat
pas zien als het product opgeleverd wordt. Dat is niet efficiënt en Oscar legt dit uit met het volgende
voorbeeld; Vaak worden bepaalde softwareprogramma's niet efficiënt gebruikt. Bijvoorbeeld het
programma Outlook, daar kan iemand enorm veel mee. Maar wat doet iemand er precies mee? Mailen en
nog wat simpele handelingen. Dat is vaak maar 7% van de mogelijkheden die het programma te bieden
heeft. Voor de rest gebruik je 20% van het programma wel eens een keer, maar de resterende 80% wordt
niet bereikt. En dat idee kwam volgens Oscar ook tijdens het traject met klanten voor, want uiteindelijk
bleek maar een klein stukje van het gerealiseerde relevant te zijn. Hier probeert Mangrove op in te spelen.
Mangrove zet nog wel punten aan de horizon, maar knipt het traject op in korte sprints. Mangrove wil eerst
de belangrijkste 20% aan pakken, wat voor de klant belangrijk is om in eerste instantie te realiseren. Dan kan
Mangrove met de klant bijvoorbeeld bij sprint twee goed inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Bij de oude
methode duurt dit proces veel langer en verloopt deze vooral minder efficiënt. Deze sprintmethode is dus
sneller. De klant moet hierdoor wel echt binnen een korte tijd beslissingen kunnen maken. Daarom moet de
klant hierin mee durven en kunnen gaan. Intern moet de klant het dus ook op orde hebben. Volgens Oscar
ebde vroeger heel de efficiency weg in het traject.
Is de sprintmethode geschikt voor het MKB?
Mangrove is na de afgelopen crisis op een soort nette manier van het MKB als klant afgekomen. De reden
hiervan wordt ook door Oscar toegelicht. Met een MKB'er kan het internetbureau namelijk niet goed
plannen voor een jaar, de sprintmethode past daarom minder goed bij het MKB. Mangrove wordt vaak een
soort online groeipartner van haar klanten. Een sprint kost daardoor al gauw van €26.000 tot €42.000. En
Oscar vindt 1 sprint eigenlijk geen sprint. Het is een lang traject en een sprint is een constante versnelling in
dit proces. Dat is voor het MKB vaak ook niet financieel doen. Daarnaast vraagt deze methode ook een
bepaalde manier van loslaten die je in de beleving van Oscar niet kan verwachten van een MKB'er.
Mangrove is hier naar toe gegroeid, constateert Oscar. Een MKB'er heeft iets in zijn hoofd en wil het gewoon
gebouwd krijgen. Is een sprintmethode dan ook relevant voor hem? Oscar komt met grote klanten vaak ook
verder dan met het MKB, omdat zij de ruimte hebben voor zijn methode. Door middel van efficiency krijgt
Mangrove het werk ook veel sneller voor elkaar bij de grote klanten. Omdat deze soort klant vaak niet hoeft
vast te houden aan eigen ideeën.
Een set sterke kernwaarden
Wat Oscar kan zeggen over ontwikkelingen in de toekomst is dat hij zeker weet dat Mangrove er bij zal zijn
en dat het bureau vooraan zal lopen. Hij weet niet waaraan Mangrove over vijf jaar zal werken. Een aantal
jaar geleden wist niemand bijvoorbeeld dat je iets groots kon ontwikkelen voor de iPad, omdat deze
simpelweg nog niet bestond. En zo denkt hij meerdere ontwikkelingen op zijn pad te krijgen met Mangrove.
Ook is hij overtuigd van een goede toekomst vanwege de cultuur die Mangrove heeft neergezet. Deze
cultuur van heel veel met elkaar delen en de kernwaarden. Voor alle mensen bij Mangrove geldt dat:
- Je leading moet willen zijn in je vakgebied
- Adaptive to change (en op een bepaalde manier houden van verandering en niet stug zijn)
- Verantwoordelijkheid
- Samenwerken
- Kwaliteit
Verschillende disciplines in elkaars vaarwater?
Online communicatie is een gebied waar velen disciplines elkaar overlappen. Volgens Oscar is er een
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 78
bepaalde grens tot waar Mangrove gaat. Zij hebben duidelijke keuzes gemaakt in wat zij doen en wat niet.
Hierbij haalt Oscar een voorbeeld van Delta Lloyd Zeilen erbij. Hiervoor activeert Mangrove het sponsorship
in de zeilcommunity. Mangrove tuigt een facebookpagina op en instrueert zeilers hoe ze Social Media
kunnen gebruiken. Maar er moesten bijvoorbeeld ook borden komen met daarop 'Like ons op Facebook'.
Maar dat gaat naar het idee van Oscar buiten zijn pad. Dit is volgens Oscar juist het punt waar
communicatiebureaus om de hoek kunnen komen kijken, bijvoorbeeld BW Communicatie & PR. Om zo'n
hele dag te organiseren, met verslaggeving via Social Media en terugkoppelingen. De voorlichtingen houden
bij Mangrove op een gegeven moment gewoon op in zo'n traject. In de ogen van Oscar is die overlapping
ook goed om grenzen te verkennen, omdat specialisten elkaar hierdoor goed aan kunnen vullen.
Eens is Oscar het met het idee om niet in elkaars vaarwater te gaan hoeven zitten. De grens is tussen online-
en offline disciplines wel aanwezig. Mangrove vindt het bijvoorbeeld leuk om een plug-in te maken, zodat
zeilers vanaf een boot commentaar kunnen geven. En Mangrove kan wel wat instructies geven, maar wordt
op een gegeven moment kriebelig van al dat uitleggen vervolgt Oscar. Vanaf daar kunnen andere partijen
prima verder gaan vindt hij. Ook de link naar offline. Mangrove doet gewoon niet aan offline omdat zij in
aparte vakgebieden geloven intern. Wel zou Mangrove het offline-gedeelte mee kunnen nemen volgens
Oscar, maar kiest zij daar simpelweg niet voor. Hiervoor zijn ook offline professionals nodig. Zo ziet Oscar
iedereen zijn vak apart. Vroeger was internet als specialisme het onderschoven kindje. Inmiddels is dat
gekanteld en kun je marketing, communicatie allemaal online doen. Mede daarom liggen specialismen
opeens wel heel dicht bij elkaar. Maar Oscar is van mening dat je juist daarom scherpe keuzes kunt maken in
je organisatie.
Een crossmediale aanpak voor het MKB
Oscar is van mening dat een crossmediale communicatieaanpak goed te realiseren is voor het MKB. Een
MKB'er wil niet zo snel een dure marketingcampagne inzetten, met een volledige focus op online. Dan heb je
volgens Oscar echt te maken met de corporate communicatie van een organisatie: wat voor beeld wil ik van
mijn merk? MKB'ers willen gewoon graag iets snel gebouwd zien. En daar geeft Oscar de MKB'er ook gelijk
in. Een crossmediale aanpak, waarbij zowel on- als offline iets snel gedaan kan worden sluit dan goed aan bij
deze doelgroep.
Wat is de toegevoegde waarde?
Adviezen van Oscar voor BW Communicatie & PR zijn:
- Geef bijvoorbeeld online PR (PR 2.0) tips aan de klant over hoe hij zichzelf makkelijk aan het licht
brengt bij de pers d.m.v. Social Media.
- Een MKB'er zou voor een goede crossmediale aanpak ongeveer €10.000 tot €15.000 kunnen
neerleggen voor de diensten, als hij overtuigd is van jouw toegevoegde waarde. Haak daarom altijd
in op bedrijven en situaties, laat zien hoe je van toegevoegde waarde kan zijn voor de klant.
- Zoek een niche: dus binnen het hele brede communicatie (want het is o.a. marketing, promotie,
service, nazorg) misschien moet je een specialisme zoeken waar je echt goed in bent. Scherpe
keuzes maken waardoor je jezelf zichtbaarder kunt maken.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 79
Bijlage 14. Interviewverslag Paul Bol
Foto: Paul Bol100
Onderwerp: de rol van een externe partner bij de opzet en uitvoering van een online communicatieaanpak
onder het MKB
Wel/niet vertrouwelijk: de gegevens hoeven niet vertrouwelijk verwerkt te worden
Geïnterviewde: Paul Bol (@paulbol1)
Functie en organisatie: Eigenaar Winebar Mendoza, Eigenaar Gauchos aan de Plas
Interviewer: Saira de Graaf, student Communicatie aan de Hogeschool Rotterdam
Datum: 13 april 2012
Plaats: Rotterdam
Tijd: 15.00 uur
Datum verslag: 13 april 2012
Paul Bol
Sinds 2003 is de 41-jarige horecaondernemer Paul Bol werkzaam bij grill restaurant Gauchos. In januari
2005, werd hij franchisenemer van Gauchos en sinds juli 2010 ook eigenaar van Winebar Mendoza. Winebar
Mendoza en Gauchos zijn gevestigd aan de Bergse Voorplas te Hillegersberg (Rotterdam), waar Paul tevens
woonachtig is. Paul heeft in totaal 37 medewerkers in dienst, waarvan ongeveer 19 fulltimers.
Open voor nieuwe hypes en dialoog
De online middelen die Paul momenteel inzet voor zijn doelgroep(en) zijn: b2c website, nieuwsbrief,
Facebookpagina, LinkedIn, Twitter en Foursquare. Deze middelen zijn volgens Paul op dit moment toerijkend
genoeg voor zijn bedrijf. Hij staat er voor open om in de toekomst mee te gaan met nieuwe hypes op het
gebied van social media. Bijvoorbeeld Google+, daar is hij nog niet op te vinden. Paul zet Social Media niet in
100 Bron foto: LinkedIn/Paul Bol (http://nl.linkedin.com/pub/paul-bol/4/877/503), 13 april 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 80
voor een bepaald soort doel. Hij ziet het als een bepaalde mix, een totaalplaatje om mensen naar zijn zaak te
trekken. In eerste instantie draait het om het informeren van mensen en is hij nog vooral aan het zenden
naar zijn doelgroep. Hij ondervond dat er onder zijn publiek nog niet echt behoefte is aan discussie via Social
Media. Wel zijn zij volgens hem in staat te reageren op berichten, maar echte discussie ontstaat er echter
nog niet. Paul staat er wel voor open om online de dialoog aan te gaan.
Geen online aanpak omdat...
De reden dat ondernemers volgens Paul geen online aanpak in zouden willen zetten is omdat ze het wellicht
niet kennen, zelf niet gebruiken, van een andere generatie zijn, er geen toegevoegde waarde van inzien of
misschien angst ervoor hebben (angst voor het nieuwe). Hij vindt dat Social Media bijvoorbeeld makkelijker
toe te passen is als je het zelf gebruikt. Voor de horeca is mond-tot-mond reclame erg belangrijk. In de ogen
van Paul is Social Media dan ook een perfect middel om online kansen te benutten voor een
horecaonderneming. In het bijzonder Facebook: het is gemakkelijk om evenementen aan te maken en foto's
en andere content te delen. Vroeger was het volgens Paul veel lastiger om een website aan te passen. Vaak
omdat je dan van derden afhankelijk was. Nu is een aanpassing ook zo gedaan met een smartphone. Tot het
moment dat Facebook geld gaat vragen voor haar diensten, ziet Paul deze social networksite als een perfect
middel voor zijn zaak.
Een internet binnen een internet
Hoewel het voor veel ondernemers verleidelijk zou kunnen zijn, zou Paul zijn website niet uit handen geven
aan Facebook. Zijn website ziet hij als iets wat echt van hem zelf is en waarin hij zich met zijn zaak kan
onderscheiden van anderen. Van Facebook wordt volgens hem wel eens gezegd dat het internet binnen een
internet is. Ondanks dat een Facebookpagina zoveel mogelijkheden biedt en praktisch een website op
zichzelf is, ziet Paul dus geen reden om zijn website te vervangen voor een facebookpagina. Hij vindt het wel
een optie voor kleinere bedrijven, die genoeg zouden kunnen hebben aan een facebookpagina.
Een drankje voor de burgermeester
Winebar Mendoza zet Foursquare in. Hierbij kunnen haar klanten gebruik maken van de special: 'een gratis
drankje voor de burgermeester'. Degene die dus het meest incheckt met Foursquare bij Mendoza kan een
gratis drankje krijgen, maar dit is volgens Paul nog nooit gebeurd. Amerika is een voorloper op het gebied
van Foursuare en Paul constateert dat deze manier van Location Based Service nog niet heel erg leeft onder
zijn doelgroep (30-plussers). Daarnaast is deze functie ook al op Facebook aanwezig.
Een (on)bewuste Social Media-strategie
Paul meet af en toe zijn Social Media-inspanningen. Dat doet hij o.a. met Google Analytics en de statistieken
van Facebook. Hij zet nog niet bewust een Social Media-strategie in. Hij vindt dit relevanter voor een
webshop dan voor een horecabedrijf. Zijn bedrijf is afhankelijk van inloop. De mensen moeten hun kunnen
vinden en dat moet nog steeds fysiek. Bij een webshop kan dit virtueel. Een echte Social Media-strategie op
zijn bedrijf los laten vindt hij daarom nog niet nodig. Hij zou wel 1 keer per jaar een vragenlijst rond kunnen
laten gaan onder zijn klanten, maar wil dit geen onderdeel maken van de dagelijkse praktijk.
Relevante middelen
Op jaarbasis maakt Paul ongeveer €2.500,- vrij voor online communicatie. Hij zou dit bedrag niet gauw
willen verhogen voor de aanpak van een PR Stunt via een externe partner, vanwege de kosten en baten. Het
blijft moeilijk meetbaar te maken wat extra bezoeken opleveren, die er anders niet waren. Duizenden
reacties op Social Media is leuk, maar leidt dit naar meer bezoeken? Daarnaast beperkt de doelgroep van
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 81
Paul zich tot mensen die binnen 10 km van de horecagelegenheden af wonen. Hierdoor zijn vooral lokale
bladen met een grote leesdichtheid relevant. Daarnaast is het voor Paul ook mogelijk zijn geld te steken in
andere middelen die van toepassing zijn in zijn situatie, bijvoorbeeld een mooi podium en een leuke band.
Op die wijze bouw je bijvoorbeeld een mooi feestje en kan het tegelijk iets toevoegen aan zijn bedrijf. Maar
wanneer een medewerker een leuk idee oppert in het kader van PR, zou Paul dat zeker overwegen.
Bijvoorbeeld door iets leuks te organiseren op de Plas.
De rol van de externe partner
Wat Paul uit zou willen besteden aan een externe partner is het communicatie-totaalpakket, dus de website,
de nieuwsbrief etc. Zeker bij de nieuwsbrief liggen volgens Paul nog veel mogelijkheden. Om bijvoorbeeld
van een redelijk eenvoudige agenda naar een klein magazine te gaan om naar de doelgroep te kunnen
sturen. De software van tegenwoordig kunnen benutten en de mensen eens wat anders op sturen dan een
nieuwsbrief. De rol van de externe partner kan hierbij dus vooral zijn bij de corporate communicatie. Een
externe partner zou in zijn geval heel goed kunnen komen met een goed communicatieconcept met de
koppeling naar wijn of Argentinië. Een directe link met het bedrijf is dan van belang. Wat Paul met Winebar
Mendoza ook doet, is inhaken op de berichten van grote partners. Zo is Heineken een merk wat hij verkoopt
en deze partners hebben de reclamebureaus achter zich die erg origineel en creatief zijn op social media.
Daar doet Winebar Mendoza graag aan mee.
Advies van Paul
Paul adviseert BW Communicatie & PR een externe partner te zijn bij de ontwikkeling van corporate online
middelen. Dus bijvoorbeeld: een nieuwsbrief naar een magazine ombouwen en de klant hierin begeleiden.
In twee a drie stappen een communicatiemiddel ontwikkelen samen met een ondernemer: in hapklare
brokken naar de ondernemer komen en met geleidelijke financiële stappen. Samen naar een mooi product
werken, in bedragen die het MKB kan behappen. Anders bestaat de kans dat het MKB de hakken in het zand
zet, want te grote stappen kan deze ondernemers afschrikken. De inzet van online communicatie is een
continue proces en hierin zou je een ondernemer kunnen begeleiden om uiteindelijk communicatiedromen
waar te maken. Met de mogelijkheden van nieuwe software is dan ook veel mogelijk. Een mooi voorbeeld
daarvan vindt Paul Foodinspiration. Om als ondernemer zoiets te maken heb je hulp nodig van een
communicatieprofessional en daarbij kan BW Communicatie & PR dus een grote rol spelen.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 82
Bijlage 15. Interviewverslag Wilma Hokke
Foto: Wilma Hokke101
Onderwerp: de behoefte aan een externe adviseur bij de inzet van online communicatie
Wel/niet vertrouwelijk: de gegevens hoeven niet vertrouwelijk verwerkt te worden
Geïnterviewde: Wilma Hokke (@WilmaHokke)
Functie en organisatie: Communicatieadviseur bij Wilma Hokke Media (WHM)
Interviewer: Saira de Graaf, student Communicatie aan de Hogeschool Rotterdam
Datum: 8 mei 2012
Plaats: Rotterdam
Tijd: 11:15 uur
Datum verslag: 8 mei 2012
Wilma Hokke
Wilma is zelfstandig communicatieadviseur. Haar bureau Wilma Hokke Media (WHM) kan o.a. worden
ingeschakeld voor (online) communicatieadvies, coördinatie bij redactiewerkzaamheden voor een compleet
magazine of een te schrijven tekst. Ze is per ongeluk in het vak terecht gekomen. Door middel van opgedane
ervaring en het volgen van diverse opleidingen en trainingen (waaronder een thuisstudie Marketing en een
opleiding Social Media Management), heeft ze zich gespecialiseerd tot communicatieadviseur.
De juiste handvaten
Wilma streeft er naar dat haar klanten uiteindelijk zelf praktisch overweg kunnen met Social Media. Als
adviseur legt zij alle praktische handelingen uit. Op dit moment is ze bezig met een groot project, waarbij ze
101 Bron: Wilma Hokke (http://www.wilmahokke.nl/nieuws/), 8 mei 2012
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 83
een klant helpt met de inzet van Social Media. Zo heeft ze voor deze klant een Twitter- en Facebookpagina
aangemaakt en ingericht. Tijdens het traject geeft ze twee keer een training aan de klant. Deze trainingen
gebruikt ze om uit te leggen waar de klant op moet letten bij de inzet van Social Media, maar ook om wat hij
er mee kan (waar zijn de tools voor) en hoe hij dingen kan meten. Ze gebruikt dus een praktische methode
hiervoor: ze helpt eerst bij de inzet van Social Media en vervolgens geeft ze de klant handvaten om zelf
hiermee verder te gaan. Na het traject begeleidt Wilma de klant nog wel, klanten kunnen altijd bij haar
terecht voor vragen. Ook geeft Wilma diverse workshops en trainingen. Zo geeft ze trainingen in de
presentatietool Prezi. Tevens bundelt ze haar kennis in readers/handboeken. Zo heeft ze eerder een korte
inleiding voor Social Media gemaakt en een handboek voor het opzetten van een fanpage op Facebook.
Shoppen in de cloud?
Online communicatie wordt volgens Wilma steeds sterker. Pinterest vindt ze een leuke ontwikkeling, maar
of het een trend is moet volgens haar nog bewezen worden. Ze ziet wel veel mogelijkheden met dit
platform, vooral voor de kleine ondernemer. Een leuke winkel kan bijvoorbeeld mensen gaan prikkelen via
dit platform, vanwege de visuele kracht die Pinterest heeft. Ook denkt Wilma dat er straks meer zal gaan
gebeuren met de cloud: dus dat er producten of diensten klaar gaan staan in de cloud. Bedrijven zouden via
de cloud bijvoorbeeld standaard communicatieplannen of adviezen tegen betaling (in de vorm van
advieskaarten) kunnen aanbieden. Wilma noemt dit het 'shoppen in de cloud'. Virtuele producten en/of
diensten vindt ze goed passen bij dit concept.
Prikkelen en aanschrijven met Content Marketing
Wilma vindt Content Marketing een relevante ontwikkeling, maar ze vindt ook dat we hiermee al op de
goede weg waren. Ze beschrijft Content Marketing als iets op de juiste wijze onder de aandacht kunnen
brengen, mensen prikkelen of aanschrijven. Dit is volgens haar van belang omdat mensen en bedrijven
veranderen: we willen steeds vaker anders aangesproken worden.
Bedrijven laten online vaak kansen liggen
Uit het onderzoek van Wilma 'Social Media, waardevol of nutteloos?' kwam naar voren dat bedrijven wel
degelijk het nut inzien van online communicatie, en ze willen het ook gebruiken. Vaak gebruiken ze het ook,
maar ze laten volgens Wilma een aantal belangrijke zaken liggen: ze zetten vaak Social Media in zonder
vooraf een duidelijke strategie of bepaalde doelstellingen te formuleren. En het meten van de effecten is
ook nog geen gewoonte. Wel gebruiken bedrijven volgens Wilma vaak Google Analytics, maar het bereik van
hun tweets, of het effect van een Social Media-campagne is nog vaak een grijs gebied voor hen. Daardoor
laten bedrijven volgens Wilma kansen liggen op het gebied van online communicatie.
ROI?
Wilma is het ook tegelijkertijd eens met het idee dat Social Media effecten niet vaak in de puntjes te meten
zijn. Ze vindt dat het ook vaak met een bepaald gevoel te maken heeft: als je immers merkt dat je
naamsbekendheid is gegroeid, is dat ook een gevoel. En dat is nou eenmaal slecht meetbaar. Wel vindt ze
dat als je een campagne opzet met een bepaald doel, je dan ook moet weten of je met zoiets wat bereikt
hebt en of er bijvoorbeeld meer gepraat over je wordt. Wilma legt ook uit dat er op internet veel handige en
gratis tools beschikbaar zijn voor het meten van bijvoorbeeld alleen al de effecten op Twitter. Via bepaalde
software kan je een goed overzicht krijgen van je twitteraccount. Het zijn vaak simpele tools, het kost niets
en je hebt ze volgens Wilma zo voor handen.
Wat is een Social Media-strategie?
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 84
In de ogen van Wilma moet je als bedrijf eigenlijk gewoon een aantal dingen bedenken: wie wil je bereiken,
wat ik gaan vertellen aan mijn doelgroep en wat zijn de bijhorende doelstellingen? Heel diep hoeft het
volgens Wilma dan ook niet te gaan. Zij vindt dat een helder beeld van de doelgroep wel heel belangrijk is
omdat je dan weet welk platform je bijvoorbeeld kunt gebruiken. Het zijn volgens haar vaak cruciale vragen
die niet zo moeilijk te beantwoorden zijn. Dus wat wil je communiceren en hoe ga je dat doen? Wilma
noemt dit ook wel een communicatieplan maken.
Straal het uit
Wilma vindt het wel van belang dat een communicatiebureau kan uitstralen wat deze de klant allemaal te
bieden heeft. Bedrijven/klanten willen het gevoel krijgen dat je voldoende kennis hebt op het gebied van
online communicatie, vooral als ze je met een vraag (of een klus!) op dit gebied willen benaderen. Het is
volgens haar dus zeker van belang om na te denken over hoe je deze expertise, naast de overige
competenties van het communicatiebureau, zichtbaar maakt naar je klanten.
Praktische adviezen, praktische tools
Tips voor BW Communicatie & PR zijn volgens Wilma:
- Geef de klant praktische adviezen en praktische tools. Bedrijven moeten gewoon zelf kunnen gaan
meten, maar ze moeten wel eerst weten hoe ze dit moeten doen.
- Maak je klanten bewust dat een Social Media-aapak veel tijd en commitment vraagt: echte
(klant)loyaliteit, ambassadeurschap en andere gunstige effecten ontstaan niet direct, dat vergt tijd
en energie.
- Durf weg te geven: als je van toegevoegde waarde wilt zijn voor je publiek, biedt hen dan ook iets
van toegevoegde waarde. Het loont om bijvoorbeeld tips aan je publiek te geven op het gebied van
online communicatie.
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 85
Bijlage 16. Kopie enquête/vragenlijst kwantitatief onderzoek
1. Hoe groot is uw bedrijf? 2. Waar valt uw bedrijf onder?
O Tot 10 medewerkers O BtoB (Business-to-Business)
O Tot 50 medewerkers O BtoC (Business-to-Consumer)
O Tot 250 medewerkers O Zowel BtoB als BtoC
3. Welke kanalen gebruikt u voor de inzet van Social Media voor uw bedrijf?
[ ] Facebook [ ] Pinterest
[ ] Twitter [ ] Vimeo
[ ] LinkedIn [ ] SlideShare
[ ] Hyves [ ] Yammer
[ ] Foursquare [ ] Flickr
[ ] Google+ [ ] Anders, namelijk..............................................................
[ ] YouTube [ ] Ik zet geen Social Media in voor mijn bedrijf
4. Indien u Social Media inzet voor uw bedrijf: met welk doel zet u deze kanalen in?
[ ] Interne communicatie [ ] Hogere zoekmachinepositie krijgen
[ ] Webcare/Serviceverlening [ ] Informatie delen
[ ] Actiemarketing [ ] Imagoverbetering
[ ] Kostenbesparing [ ] PR
[ ] Dataverrijking [ ] Stimuleren van fans/ambassadeurs voor mijn bedrijf
[ ] Meer leads/prospects [ ] Meer omzet
[ ] Klantbehoud [ ] Anders, namelijk..............................................................
5. Indien u Social Media inzet of overweegt om Social Media in de toekomst voor uw bedrijf in te
gaan zetten: wat is voor u van toepassing?
O Ik bekijk eerst nog wat ik met Social Media kan en welke netwerken er zijn
O Ik kijk vanaf een afstandje mee naar wat er speelt op Social Media
O Met Social Media ben ik vooral nog bezig zoveel mogelijk te zenden naar mijn doelgroep
O Met Social Media ga ik actief de conversatie aan met mijn doelgroep en creëer zelf ook content
O Met Social Media onderhoud ik relaties en ga ik nieuwe relaties aan
O Met Social Media kom ik samen met mijn doelgroep tot nieuwe ideeën en nieuwe content
6. Welke van de onderstaande (overige) online middelen zet u momenteel in voor uw bedrijf?
[ ] Website [ ] Advertorial
[ ] Webshop [ ] Viral campaign
[ ] Mobiele website [ ] Blog
[ ] Mobiele applicatie (App) [ ] Social Media Release (digitaal persbericht)
[ ] E-nieuwsbrief [ ] Geen van deze middelen
[ ] Campaign website [ ] Anders, namelijk..............................................................
[ ] (Website)banner
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 86
7. Indien u Social Media inzet voor uw bedrijf: gebruikt u hiervoor een Social Media-strategie?
O Ja
O Nee
O Geen mening
8. Indien nee bij de vorige vraag: waarom maakt u geen gebruik van een Social Media-strategie?
O Social Media is nog in ontwikkeling O Geen budget
O Geen capaciteit O Geen tijd
O Geen kennis O Wel van plan, maar nog niet aan toegekomen
O Geen behoefte O Anders, namelijk..............................................
O Niet aan gedacht
9. Indien u wel een Social Media-strategie gebruikt voor uw bedrijf: doet u dit zelf of laat u dit
doen?
O Dit doe ik zelf
O Dit doet iemand anders binnen mijn bedrijf
O Dit doet een externe adviseur/partij voor mijn bedrijf
10. Zou u op dit moment behoefte hebben aan een externe adviseur/partij bij de inzet van online
communicatie? (Indien nee of heeft u al een vaste adviseur, ga door naar vraag 14)
O Ja
O Nee
O Misschien
O Ik heb hier al een vaste adviseur/partij voor
11. In welke vorm zou u dit advies willen? (geef uw voorkeur per voorgestelde mogelijkheid aan)
Online communicatiestrategie Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Social Media-strategie Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Website scan: Social Media en mobile proof Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Ontwerp online media (website, Social Media) Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Schrijven tekst, adressenbeheer e-nieuwsbrief Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Schrijven van webteksten Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Schrijven en opmaak Social Media Release Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Workshop 'Online Reputatiemanagement' Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Workshop 'Basis toepassingen Social Media' Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Workshop 'Facebook' Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Integrale aanpak offline en online middelen Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
Maandabonnement voor online expertise/vragen Voorkeur O O O O O Geen voorkeur O N.v.t.
12. Wat voor soort externe adviseur/partij zou u het liefst voor deze diensten willen inschakelen?
O PR bureau/Communicatiebureau O Social Media bureau
O Freelancer O Anders, namelijk...............................................
O Media/Reclamebureau O Geen mening
O Marketingbureau
O Internetbureau
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 87
13. Hoeveel zou u ongeveer op jaarbasis beschikbaar hebben voor online communicatieadvies van
een externe adviseur/partij?
O Minder dan €500 O €7.500 - €10.000
O €500 - €750 O €10.000 - €12.500
O €750 - €1.000 O €12.500 - €15.000
O €1.000 - €2.500 O Meer dan €15.000
O €2.500 - €5.000
O €5.000 - €7.500
14. Hartelijk dank voor uw medewerking! Wilt u de onderzoeksresultaten per e-mail ontvangen na
afloop van het afstudeeronderzoek? Laat dan hieronder uw e-mailadres achter:
............................................................................................................................................................................
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 88
Bijlage 17. Tabellenboek
Inleiding
De onderzoeksrapportage van het kwantitatief onderzoek bestaat uit twee delen: een analyse van de
belangrijkste onderzoeksresultaten en het bijbehorende tabellenboek. In dit tabellenboek zijn de
belangrijkste tabellen per vraag opgenomen. In de 'begrippenlijst' zijn de belangrijkste begrippen/termen
opgenomen die naar voren komen bij de bestudering van deze resultaten. Er wordt onderscheidt gemaakt
in twee soorten tabellen: frequentietabellen en kruistabellen. In de frequentietabellen is te zien hoe de
waarden van een variabele verdeeld zijn. Deze tabellen brengen de procentuele verdeling van de scores in
kaart. De kruistabellen zijn een bijzondere vorm van een frequentietabel, waarbij wordt nagegaan of scores
variëren voor subgroepen.
Tabel 1. Hoe groot is uw bedrijf?
Aantal Percentage
Tot 10 medewerkers 114 69,5
Tot 50 medewerkers 39 23,8
Tot 250 medewerkers 11 6,7
Totaal 164 100,0
Tabel 2. Waar valt uw bedrijf onder?
Aantal Percentage
BtoB (Business-to-Business) 43 26,2
BtoC (Business-to-Consumer) 65 39,6
Zowel BtoB als BtoC 56 34,1
Totaal 164 100,0
Tabel 3. Waar valt uw bedrijf onder? * Hoe groot is uw bedrijf?
Hoe groot is uw bedrijf? Totaal
Tot 10
medewerkers
Tot 50
medewerkers
Tot 250
medewerkers
Waar valt uw
Bedrijf onder?
BtoB 26 12 5 43
22,8% 30,8% 45,5% 26,2%
BtoC 50 12 3 65
43,9% 30,8% 27,3% 39,6%
Zowel BtoB als BtoC 38 15 3 56
33,3% 38,5% 27,3% 34,1%
Totaal 114 39 11 164
100,0% 100,0% 100,0% 100,0%
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 89
Tabel 4. Welke kanalen gebruikt u voor de inzet van Social Media voor uw bedrijf?
Cases (%)
Aantal reacties Respons (%)
Facebook 100 25,1% 61,0%
Twitter 80 20,1% 48,8%
LinkedIn 84 21,1% 51,2%
Hyves 13 3,3% 7,9%
Foursquare 8 2,0% 4,9%
Google+ 19 4,8% 11,6%
YouTube 24 6,0% 14,6%
Pinterest 4 1,0% 2,4%
Vimeo 7 1,8% 4,3%
Slideshare 4 1,0% 2,4%
Yammer 2 0,5% 1,2%
Flickr 6 1,5% 3,7%
Anders 7 1,8% 4,3%
Zet geen Social Media in 41 10,3% 25,0%
Totaal aantal reacties
164 respondenten (100%)
0 onbekende cases (0,0%)
399 100,0% 243,3%
Open antwoorden bij deze vraag:
Mailingprogramma
stocksites
alleen website
per 1 juni de webshop + social
Tumblr
publicaties op div. websites
Blogspot
Tabel 5. Zet geen Social Media in * Hoe groot is uw bedrijf?
Hoe groot is uw bedrijf? Totaal
Tot 10
medewerkers
Tot 50
medewerkers
Tot 250
medewerkers
83 31 9 123
Zet Social Media in 72,8% 79,5% 81,8% 75,0%
31 8 2 41
Zet geen Soccial media in 27,2% 20,5% 18,2% 25,0%
Totaal 114 39 11 164
100,0% 100,0% 100,0% 100,0%
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 90
Tabel 6. Facebook * Hoe groot is uw bedrijf?
Hoe groot is uw bedrijf? Totaal
Tot 10
medewerkers
Tot 50
medewerkers
Tot 250
medewerkers
49 12 3 64
Zet geen Facebook in 43,0% 30,8% 27,3% 39,0%
65 27 8 100
Zet Facebook in 57,0% 69,2% 72,7% 61,0%
Totaal 114 39 11 164
100,0% 100,0% 100,0% 100,0%
Tabel 7. Pinterest * Hoe groot is uw bedrijf?
Hoe groot is uw bedrijf? Totaal
Tot 10
medewerkers
Tot 50
medewerkers
Tot 250
medewerkers
111 38 11 160
Zet geen Pinterest in 97,4% 97,4% 100,0% 97,6%
3 1 0 4
Zet Pinterest in 2,6% 2,6% 0,0% 2,4%
Totaal 114 39 11 164
100,0% 100,0% 100,0% 100,0%
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 91
Tabel 8. Indien u Social Media inzet voor uw bedrijf: met welk doel zet u deze kanalen in?
Cases (%)
Aantal reacties Respons (%)
Interne communicatie 19 3,9% 15,4%
Webcare/serviceverlening 20 4,1% 16,3%
Actiemarketing 55 11,3% 44,7%
Kostenbesparing 19 3,9% 15,4%
Dataverrijking 20 4,1% 16,3%
Meer leads/prospects 42 8,6% 34,1%
Klantbehoud 40 8,2% 32,5%
Hogere zoekmachinepositie krijgen 24 4,9% 19,5%
Informatie delen 68 14,0% 55,3%
Imagoverbetering 36 7,4% 29,3%
PR 75 15,4% 61,0%
Stimuleren van fans/ambassadeurs 37 7,6% 30,1%
Meer omzet 25 5,1% 20,3%
Anders 7 1,4% 5,7%
Totaal aantal reacties
123 respondenten (75,0%)
41 onbekende cases (25,0%)
487 100,0% 395,9%
Open antwoorden bij deze vraag:
naamsbekendheid (driemaal genoemd)
monitoring, interactie aangaan
werven van kandidaten
netwerken
top of mind te blijven
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 92
Tabel 9. Indien u Social Media inzet of overweegt om Social Media in de toekomst voor uw bedrijf in
te gaan zetten: wat is voor u van toepassing?
Aantal Percentage
Leren 23 15,8
Meekijken 12 8,2
Zenden 45 30,8
Meedoen 23 15,8
Relaties opbouwen 34 23,3
Samenwerken 9 6,2
Subtotaal 146 100,0
Onbekend 18
Totaal 164
Tabel 10. Welke van de onderstaande (overige) online middelen zet u momenteel in voor uw bedrijf? Cases (%)
Aantal
reacties
Respons (%)
Website 143 39,7% 87,7%
Webshop 33 9,2% 20,2%
Mobiele website 15 4,2% 9,2%
Mobiele applicatie (App) 12 3,3% 7,4%
E-nieuwsbrief 58 16,1% 35,6%
Campaign website 7 1,9% 4,3%
(Website)banner 22 6,1% 13,5%
Advertorial 9 2,5% 5,5%
Viral campaign 3 0,8% 1,8%
Webblog 19 5,3% 11,7%
Social Media release (digitaal persbericht) 20 5,6% 12,3%
Geen van deze middelen 15 4,2% 9,2%
Anders 4 1,1% 2,5%
Totaal aantal reacties
163 respondenten (99,4%)
1 onbekende case (0,6%)
360 100,0% 220,9%
Open antwoorden bij deze vraag:
Google Advertising
bimmen
website komt in de nabije toekomst
direct mailing
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 93
Tabel 11. Indien u Social Media inzet voor uw bedrijf:
gebruikt u hiervoor een Social Media-strategie?
Aantal Percentage
Ja 44 35,8
Nee 65 52,8
Geen mening 14 11,4
Subtotaal 123 100,0
Onbekend 41
Totaal 164
Tabel 12. Indien nee bij de vorige vraag:
waarom maakt u geen gebruik van een Social Media-strategie?
Aantal Percentage
Social media is nog in ontwikkeling 15 23,1
Geen capaciteit 2 3,1
Geen kennis 7 10,8
Geen behoefte 2 3,1
Niet aan gedacht 4 6,2
Geen budget 6 9,2
Geen tijd 6 9,2
Wel van plan, maar nog niet aan
toegekomen 19 29,2
Anders 4 6,2
Subtotaal 65 100,0
Onbekend 99
Totaal 164
Open antwoorden bij deze vraag:
'vanwege gebrek aan meerwaarde'
'ik kijk naar ondernemers in mijn omgeving en naar mijn eigen producten'
'ik zet er gewoon dingen op waarvan ik denk dat mijn klanten het leuk vinden'
'ik zet hier gewoon de nieuwtjes op die ik te melden heb op dat moment'
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 94
Tabel 13. Indien u wel een Social Media-strategie gebruikt voor uw bedrijf: doet u dit zelf of laat u dit
doen?
Aantal Percentage
Ondernemer zelf 21 47,7
Iemand anders binnen het bedrijf 17 38,6
Externe adviseur/partij 6 13,6
Subtotaal 44 100,0
Onbekend 120
Totaal 164
Tabel 14. Zou u op dit moment behoefte hebben aan een externe adviseur/partij bij de inzet
van online communicatie? (Indien nee of heeft u al een vaste adviseur, ga door naar vraag 14)
Aantal Percentage
Ja 13 7,9
Nee 78 47,6
Misschien 56 34,1
Heeft al een vaste adviseur/partij 17 10,4
Totaal 164 100,0
Tabel 15. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: online communicatiestrategie
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 20 29,0
Sterke voorkeur 25 36,2
Neutraal 14 20,3
Zwakke voorkeur 2 2,9
Geen voorkeur 5 7,2
N.v.t. 3 4,3
Subtotaal 69 100,0
Onbekend 95
Totaal 164
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 95
Tabel 16. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde mogelijkheid aan:
Social-Media-strategie
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 26 37,7
Sterke voorkeur 21 30,4
Neutraal 16 23,2
Zwakke voorkeur 1 1,4
Geen voorkeur 3 4,3
N.v.t. 2 2,9
Subtotaal 69 100,0
Onbekend 95
Totaal 164
Tabel 17. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: Website scan: Social Media proof en mobile proof
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 18 26,1
Sterke voorkeur 22 31,9
Neutraal 18 26,1
Zwakke voorkeur 3 4,3
Geen voorkeur 4 5,8
N.v.t. 4 5,8
Subtotaal 69 100,0
Onbekend 95
Totaal 164
Tabel 18. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: ontwerp online media (website, Social Media)
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 9 13,2
Sterke voorkeur 23 33,8
Neutraal 18 26,5
Zwakke voorkeur 5 7,4
Geen voorkeur 8 11,8
N.v.t. 5 7,4
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 96
Tabel 19. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: schrijven tekst, adressenbeheer e-nieuwsbrief
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 11 16,2
Sterke voorkeur 13 19,1
Neutraal 20 29,4
Zwakke voorkeur 7 10,3
Geen voorkeur 12 17,6
N.v.t. 5 7,4
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Tabel 20. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: schrijven van webteksten
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 12 17,6
Sterke voorkeur 16 23,5
Neutraal 15 22,1
Zwakke voorkeur 6 8,8
Geen voorkeur 14 20,6
N.v.t. 5 7,4
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Tabel 21. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: schrijven en opmaak Social Media Release
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 8 11,8
Sterke voorkeur 21 30,9
Neutraal 14 20,6
Zwakke voorkeur 9 13,2
Geen voorkeur 12 17,6
N.v.t. 4 5,9
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 97
Tabel 22. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: workshop 'Online Reputatiemanagement'
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 5 7,4
Sterke voorkeur 17 25,0
Neutraal 11 16,2
Zwakke voorkeur 10 14,7
Geen voorkeur 21 30,9
N.v.t. 4 5,9
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Tabel 23. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: 'Basis toepassingen Social Media'
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 7 10,3
Sterke voorkeur 9 13,2
Neutraal 16 23,5
Zwakke voorkeur 9 13,2
Geen voorkeur 24 35,3
N.v.t. 3 4,4
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Tabel 24. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: 'workshop 'Facebook'
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 5 7,4
Sterke voorkeur 9 13,2
Neutraal 14 20,6
Zwakke voorkeur 9 13,2
Geen voorkeur 25 36,8
N.v.t. 6 8,8
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 98
Tabel 25. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: integrale aanpak offline en online middelen
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 16 23,5
Sterke voorkeur 18 26,5
Neutraal 12 17,6
Zwakke voorkeur 3 4,4
Geen voorkeur 12 17,6
N.v.t. 7 10,3
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Tabel 26. In welke vorm zou u dit advies willen? Geef uw voorkeur per voorgestelde
mogelijkheid aan: maandabonnement voor online expertise/vragen
Aantal Percentage
Zeer sterke voorkeur 2 2,9
Sterke voorkeur 3 4,4
Neutraal 15 22,1
Zwakke voorkeur 16 23,5
Geen voorkeur 27 39,7
N.v.t. 5 7,4
Subtotaal 68 100,0
Onbekend 96
Totaal 164
Tabel 27. Wat voor soort externe adviseur/partij zou u het liefst voor deze diensten willen
inschakelen?
Aantal Percentage
PR bureau/Communicatiebureau 9 13,0
Freelancer 17 24,6
Media/Reclamebureau 4 5,8
Marketingbureau 3 4,3
Internetbureau 2 2,9
Social Media bureau 22 31,9
Anders 6 8,7
Geen mening 6 8,7
Subtotaal 69 100,0
Onbekend 95
Totaal 164
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 99
Open antwoorden bij deze vraag:
deelnemende partner
collega
it-ers binnen vakgebied zeevaart
copywriters
student
outsource op projectbasis
Tabel 28. Hoeveel zou u ongeveer op jaarbasis beschikbaar hebben voor online
communicatieadvies van een externe adviseur/partij?
Aantal Percentage
Minder dan €500 19 27,5
€500 - €750 6 8,7
€750 - €1.000 9 13,0
€1.000 - €2.500 13 18,8
€2.500 - €5.000 14 20,3
€5.000 - €7.500 5 7,2
€7.500 - €10.000 2 2,9
€10.000 - €12.500 1 1,4
Subtotaal 69 100,0
Onbekend 95
Totaal 164
Tabel 29. Overzicht mate van voorkeur aan online dienstenpakket
Huidige online dienst: Mate van voorkeur (grotendeels %):
Social Media-strategie Zeer sterke voorkeur
Online communicatiestrategie Sterke voorkeur
Website scan: Social Media proof en mobile proof Sterke voorkeur
Ontwerp online media (website, Social Media) Sterke voorkeur
Integrale aanpak offline en online middelen Sterke voorkeur
Schrijven van webteksten Sterke voorkeur
Social Media Release (digitaal persbericht) Sterke voorkeur
Schrijven tekst, adressenbeheer, e-nieuwsbrief Matige voorkeur
Workshop 'Online Reputatiemanagement' Geen voorkeur
Workshop 'Basis toepassingen Social Media' Geen voorkeur
Workshop 'Facebook' Geen voorkeur
Maandabonnement voor online expertise/vragen Geen voorkeur
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 100
Bijlage 18.
Concept logo voor weblog BW Communicatie & PR (aanbeveling)
Figuur 19: Logo voor blog (concept: 'BePinteresting.nl')102
102 © Saira de Graaf / BW Communicatie & PR
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 101
Bijlage 19. Vragenlijst voor nieuwe klant/nieuw project (aanbeveling)
Naam onderneming:…………………………………………………….………………………………………………………………………………
Naam contactpersoon:…………………………………………………………………………………………………………………………………
Telefoonnummer:…………………………………………………………………………………………………………………………………….....
E-mailadres:……………………………………………………………………………………………………………………………………………......
1. Hoe groot is uw onderneming? 2. Waar valt uw onderneming onder?
O Tot 10 medewerkers O BtoB (Business-to-Business)
O Tot 50 medewerkers O BtoC (Business-to-Consumer)
O Tot 250 medewerkers O Zowel BtoB als BtoC
O Meer dan 250 medewerkers
3. Waar valt uw onderneming onder? 4. Hoeveel vestigingen?
O Profit …………….vestigingen.
O Non-profit
O Semi-overheid
5. Geef een korte omschrijving van de branche waarin u werkzaam bent:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
6. Geef een korte omschrijving van uw belangrijkste bedrijfsactiviteiten:
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
7. Geef een korte omschrijving van de door u geleverde producten en/of diensten:
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
8. Wat zijn de keywords voor uw onderneming?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
9. Wat is de missie en visie van uw onderneming?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 102
10. Geef een korte omschrijving van uw ideale klant:
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
11. In welk segment valt uw doelgroep? 12. Wat is van toepassing op uw
doelgroep?
O Hoog segment O Lokaal
O Midden segment O Regionaal
O Laag segment O Landelijk
13. Wat is ongeveer de besteding van uw klant per transactie?
€…………………………..
14. Indien relevant: in welke leeftijdsklasse valt uw doelgroep?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
15. Wat zijn uw USP's (Unique Selling Propositions)?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
16. Wat is de kern van uw te realiseren marketingcommunicatiedoelstelling dit jaar?
O Meer omzet maken/financiële stroom bevorderen
O Nieuwe markt betreden
O Consumenten faciliteren
O Naamsbekendheid genereren
O Doelgroep aan producten/diensten binden
O Anders, namelijk.....................................................................................................................................
17. Wat is uw gewenste positionering?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
18. Hoeveel zou u ongeveer op jaarbasis beschikbaar hebben voor marketingcommunicatieadvies?
O Minder dan €500 O €7.500 - €10.000
O €500 - €750 O €10.000 - €12.500
O €750 - €1.000 O €12.500 - €15.000
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 103
O €1.000 - €2.500 O Meer dan €15.000
O €2.500 - €5.000
O €5.000 - €7.500
19. Indien u Social Media inzet of overweegt om Social Media in de toekomst voor uw onderneming
in te gaan zetten: wat is voor u van toepassing? Indien u geen Social Media in wilt zetten, ga door
naar vraag 25.
O Ik bekijk eerst nog wat ik met Social Media kan en welke netwerken er zijn
O Ik kijk vanaf een afstandje mee naar wat er speelt op Social Media
O Met Social Media ben ik vooral nog bezig zoveel mogelijk te zenden naar mijn doelgroep
O Met Social Media ga ik actief de conversatie aan met mijn doelgroep en creëer zelf ook content
O Met Social Media onderhoud ik relaties en ga ik nieuwe relaties aan
O Met Social Media kom ik samen met mijn doelgroep tot nieuwe ideeën en nieuwe content
20. Kruis aan welke kanalen u voor de huidige inzet van Social Media gebruikt voor uw
onderneming. Kruis vervolgens aan of het om een actief kanaal/profiel gaat en geef dan aan hoe
vaak u daar per week een post/update op plaatst. Indien u geen Social Media inzet, ga door naar
vraag 25.
Kanaal Inzet? Actief? Frequentie p/wk.
Hyves
Foursquare
Google+
YouTube
Vimeo
SlideShare
Blog
Foursquare
Anders, namelijk:
21. Kruis aan wie er binnen uw onderneming verantwoordelijk is voor de inzet van Social Media.
Geef daarnaast aan hoeveel uur deze persoon per week aan Social Media besteedt.
Verantwoordelijk? Aantal uren per week Social Media
Uzelf
Uw medewerker
Een externe partij
Een student/stagiair
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 104
22. Wat zijn hiervoor de 5 belangrijkste marketingcommunicatiedoelstellingen? Geef uw voorkeur
aan: 1 = eerste prioriteit, 5 = laagste prioriteit)
[ ] Interne communicatie [ ] Hogere zoekmachinepositie krijgen
[ ] Webcare/Serviceverlening [ ] Informatie delen
[ ] Actiemarketing [ ] Imagoverbetering
[ ] Kostenbesparing [ ] PR
[ ] Dataverrijking [ ] Stimuleren van fans/ambassadeurs voor mijn bedrijf
[ ] Meer leads/prospects [ ] Meer omzet
[ ] Klantbehoud [ ] Anders, namelijk..............................................................
23. Maakt Social Media onderdeel uit van uw totale communicatiestrategie?
O Ja
O Nee,omdat……………………………………………………………………………………………………………………………………...
O Geen mening
24. Indien ja bij de vorige vraag: kunt u kort omschrijven wat uw activiteiten zijn op dit gebied?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
25. Kruis aan welke van de onderstaande communicatiemiddelen u momenteel inzet voor uw
onderneming. Geef vervolgens de duur van het middel aan en hoe vaak het middel per jaar
wordt ingezet.
Soort middel Inzet? Duur (dagen,
maanden, jaren)
Frequentie (per
jaar/duur)
Website
Webshop
Mobiele website
Mobiele applicatie (App)
E-nieuwsbrief
Campaign website
(Website)banner
Advertorial
Viral campaign
Social Media Release
Brochures
Folders
Flyers
Advertenties
Direct marketing
Buitenreclame
Anders, namelijk:
Afstudeerscriptie Saira de Graaf / BW Communicatie & PR / 20 juni 2012 105
26. Wat voor soort advies denkt u nodig te hebben voor uw onderneming?
Strategisch communicatieadvies en PR
[ ] Mediaplan
[ ] Marketingcommunicatieplan
[ ] Plan van aanpak (online) communicatiestrategie
[ ] Advies Social Media als onderdeel van de totale inzet communicatiemiddelen
[ ] Advies PR-momenten d.m.v. Social Media/crossmediaal
[ ] Traffic genereren naar website
[ ] Webcare (online reputatie)
[ ] Social Media trainingen en lezingen
Ontwikkeling en advies van communicatiemiddelen
[ ] Ontwerp drukwerk
[ ] Webontwikkeling en design
[ ] Ontwerp/inrichting Social Media middelen (bijvoorbeeld facebookbedrijfspagina)
[ ] Website scan: Social Media proof en/of mobile proof
[ ] E-nieuwsbrief, adressenbeheer en verzending
[ ] Schrijven en bijhouden van webteksten
[ ] Schrijven en opmaak Social Media Release (digitaal persbericht)
Beleidsterreinen
[ ] Marketingcommunicatieplan
[ ] Bouw- en omgevingscommunicatie
[ ] Reputatiemanagement en crisiscommunicatie
[ ] Social Media-toepassingen
Anders..................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Checklist door: Saira de Graaf, afstudeerstagiaire BW Communicatie & PR, 29 mei 2012.
© Saira de Graaf / BW Communicatie & PR
Zin om te linken*?
* Hierboven is een QR-code (Quick Response) geplaatst, dat is een vierkante barcode. Deze barcode kan
gescand worden via een applicatie op een smartphone of tablet. Door de code te scannen komt u direct
terecht op mijn LinkedIn-profiel.