afrikaans eerste addisionele taal graad 7...chapter 1 kwartaal 1 1.1 'n klasgesprek 1 1.1.1...

Afrikaans Eerste Addisionele Taal Graad 7

By:Siyavula Uploaders

Afrikaans Eerste Addisionele Taal Graad 7

By:Siyavula Uploaders

Online:< http://cnx.org/content/col11017/1.1/ >

C O N N E X I O N S

Rice University, Houston, Texas

This selection and arrangement of content as a collection is copyrighted by Siyavula Uploaders. It is licensed under

the Creative Commons Attribution 3.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/).

Collection structure revised: September 9, 2009

PDF generated: October 28, 2012

For copyright and attribution information for the modules contained in this collection, see p. 145.

Table of Contents

1 Kwartaal 11.1 'n Klasgesprek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2 Uitstaande gebeurtenisse tydens die Middeleeue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71.3 'n Klaskamertoneel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131.4 Luisterlees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2 Kwartaal 22.1 'n Leesstuk met vrae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252.2 Die nar deur die eeue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302.3 Kommediante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392.4 Tyl Uilspieel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

3 Kwartaal 33.1 Om te reis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533.2 Stillees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583.3 Luisterlees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683.4 Gesonde eetgewoontes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743.5 Stillees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823.6 voornaamwoorde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903.7 Trappe van vergelyking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

4 Kwartaal 44.1 Advertensies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 1094.2 Hoe het Coke ontstaan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1184.3 Rigting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1264.4 Kleredrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

Attributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .145

iv

Available for free at Connexions

Chapter 1

Kwartaal 1

1.1 'n Klasgesprek1

1.1.1 AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL

1.1.2 Graad 7

1.1.3 Module 1

1.1.4 `N KLASGESPREK

Gesels `n bietjie as `n klas oor die skoollewe. Om skool toe te gaan is mos nie altyd so sleg nie.Elkeen van julle kry nou `n beurt om die volgende vraag te beantwoord:(a) Waarvan hou jy by die skool?Jou antwoord kan begin met:

Ek hou van

of

Ek hou daarvan

Table 1.1

Onthou dat ons nie van mense praat nie, maar van dinge en aktiwiteite.(b) Waarvan hou jy nié by die skool nie?Jou antwoord kan weer begin met:

Ek hou nie van

of

Ek hou nie daarvan

Table 1.2

Weer eens praat ons nie van mensenie.(c) Jy probeer nou die volgende by jou maat vasstel:

1This content is available online at .


1

2 CHAPTER 1. KWARTAAL 1

• sy/haar gunsteling vak;• sy/haar gunsteling sport;• sy/haar gunsteling kultuuraktiwiteit.

Jy stel vrae waarop sy/hy ja of nee antwoord totdat jy reg geraai het.Ruil om sodat jou maat vir jou die vrae vra.

LU 2.2.1

Table 1.3

(d) Joseph Valentine en Saviwe Tibe se gunstelinge is in kodevorm geskryf. Kan jy die vakke, sportsoorteen kultuuraktiwiteite ontsyfer?

Skryf die letters van die alfabet van die laaste tot die eerste letter en nommer elke letter vanaf een, bv.Z=1; Y=2; X=3, ens.

Joseph

Figure 1.1

Figure 1.2


3

Saviwe

LU 3.7.5

Table 1.4

VOER `N ONDERHOUDVerdeel weer in groepe van twee. Een van julle is `n onderhoudvoerder en die ander een beantwoord die

vrae. Die onderhoudvoerder is 'n joernalis wat `n onderhoud vir sy koerant met `n leerder van `n skool moetvoer. Die joernalis wil soveel moontlik inligting oor die skool inwin om `n artikel oor die skool in die plaaslikekoerant te plaas.

Hier is `n paar wenke vir die vrae wat gevra behoort te word:

• Skool se naam en ligging?• Wanneer gestig?• Leuse?• Skoolhoof?• Aantal leerders?• Sportsoorte aangebied?• Kultuurlewe en verenigings?• Uitstappies?• Fondsinsamelings?• Oud-leerders wat bekendheid verwerf het?• Ander presteerders? ens.

3. INLIGTINGSTUKVoltooi die volgende inligtingstuk oor julle skool skriftelik.Foto of skets van julle skool:

(a) Wat is jou skool se naam?(b) Wat is jou skool se adres?

(a) Wanneer is die skool gestig?(b) Hoeveel leerders is in julle skool?(c) Wie is julle skoolhoof?(d) Wat is die skool se leuse?(e) Watter kleur(e ) is die skooldrag?(f) Aan watter sportsoorte kan julle deelneem?(g) Aan watter kulturele aktiwiteite kan julle deelneem?(h) Hoe laat begin julle skooldag?(i)

LU 4.1.1

Table 1.5

Hoe laat eindig julle skooldag?..............

4. GROEPSGESPREKGesels in julle groepe hoekom `n mens skool toe moet gaan en ook oor hoekom `n mens nié skool toe hoef

te gaan nie.Skryf twee paragrawe oor die twee onderwerpe en verduidelik die redes kortliks.(a) Dit is noodsaaklik om skool toe te gaan.



Figure 1.3

(b) Dit is nie noodsaaklik om skool toe te gaan nie.

LU 4.7.2

Table 1.6

5. STILLEESLees hoe `n seun wat in Engeland woon se skooldag verloop.My naam is Harry Joyce en ek woon in Surrey, Engeland. Ek is in `n seunskool. Daar is 379 seuns in ons

skool. My skooldag begin elke oggend om 8:15 en eindig elke middag om 17:30. Ons eet almal middagetesaam in die skoolsaal. Vanaf 14:45 tot 16:15 moet al die seuns aan sport deelneem.

Dis nou winter en ons speel almal rugby, sokker en hokkie. My gustelingvak is Latyn. Ek vaar ook baiegoed in Frans. Ons Franse onderwyser, Madame Mullon, is baie kwaai. Ons klas gaan volgende week vir `nopvoedkundige toer Frankryk toe. Ek is baie opgewonde, want ons reis per bus tot by Dover en dan met `nveerboot tot by Calais waar ons toerbus vir ons wag.

Beantwoord die volgende vrae deur slegs `n kruisie in die toepaslike kolom te maak.

Waar Onwaar Onvoldoendebewyse

a. Harry is in `nskool waarheenslegs seunsgaan.

b. Harry sema pak nievir hom `nkospakkie virskool nie.

c. Die enigstesportsoorteby sy skool isrugby, sokkeren hokkie.

continued on next page


5

d. Harry vaarbaie goed inLatyn

e. Sy Franse on-derwyser is `nvrou.

f. Hy gaanvakansie houin Frankryk.

g. Dover is `ndorp in Enge-land.

h. Calais is`n dorp inFrankryk.

i. `n Veerboot is`n boot watvere vervoer.

j. Hulle gaanper bus inFrankryk toer.

Table 1.7

LU 3.6.3

Table 1.8

1.1.5 Assessering

LU 2

PRAATDie leerder is in staat om vrymoedig en doeltre�end in gesproke taal binne `n wye verskeidenheidsituasies te kommunikeer.

Dit is duidelik wanneer die leerder:

2.2 voer interaksie in die addisionele taal:

2.2.1 gebruik taal vir `n wye verskeidenheid funksies: gee uitdrukking aan menings en gevoelens, maakkeuses, gee raad en maak voorstelle (soos: Ek dink jy moet ...);




2.2.2 neem deel aan rolspel in verskillende situasies wat verskillende soorte taalgebruik behels (soos formeleen informele telefoongesprekke);

2.3 toon ontwikkeling in die vermoë om kenmerke van gesproke taal te gebruik om te kommunikeer:woord- en sinsaksent, intonasie, ritme;

2.4 begin sosiale en etiese kwessies debatteer:

2.4.2 betrek ander by die bespreking (soos: Wat dink jy?);

2.4.3 onderbreek die bespreking op `n ho�ike wyse (soos: Verskoon my ...);

LU 3

LEES EN KYKDie leerder is in staat om vir inligting en genot te lees en te kyk en krities op die estetiese,kulturele en emosionele waardes in tekste te reageer.


3.6 gebruik leesstrategieë:

3.6.3 begin om leesspoed te verbeter en te evalueer;

3.7 lees vir genot:

3.7.2 lees enkele nuwe tekssoorte (soos `n roman);

3.7.5 los woordraaisels op (soos blokkiesraaisels);

3.8 toon begrip van die gebruik van naslaanwerke:

3.8.2 gebruik `n woordeboek en verstaan `n woordeboekinskrywing (spelling, klem, uitspraak, woordsoort,betekenis).

LU 4

SKRYFDie leerder is in staat om verskillende soorte feitelike en verbeeldingstekste vir `n wye verskeiden-heid doeleindes te skryf.


4.1 skryf om inligting oor te dra:

4.1.1 vul vorms en roosters in;

4.5 ontwerp mediatekste:

4.5.2 gebruik `n raam om `n eenvoudige brosjure te ontwerp;

4.6 benader skryf as `n proses:

4.6.4 gebruik kennis van grammatika en spelling om te redigeer;

4.7 gebruik ontwikkelende kennis van taalstruktuur en -gebruik:



7

4.7.2 begin om bewustelik vanuit `n sekere perspektief te skryf.

Table 1.9

1.1.6 Memorandum

1. (d)

• tegnologie• tennis• drama• Xhosa• netbal• koor

5.(a) Waar(b) Onvoldoende besonderhede(c) Onwaar/Onvoldoende besonderhede(d) Waar/Onvoldoende besonderhede(e) Waar(f) Onwaar(g) Waar(h) Waar(i) Onwaar(j) Waar

1.2 Uitstaande gebeurtenisse tydens die Middeleeue2


1.2.2 Graad 7

1.2.3 Module 2

1.2.4 UITSTAANDE GEBEURTENISSE GEDURENDE DIE MIDDELEEUE

Hoe sou jy daarvan gehou het om in `n tyd te lewe waarin skole soos wat ons dit ken, nie bestaan het nie?Jy sou nie skool moes bywoon nie! Klink lekker nê. Ons gaan `n bietjie meer van hierdie tyd te wete kom.Kyk mooi na die volgende tydlyn. Wat is `n tydlyn?

Slaan die woord tydlyn na en skryf die betekenis neer:`n Tydlyn is:

LU 3.8.2

Table 1.10




MIDDELEEUE

Ongeveer 800n.C. Begin vanMiddeleeue

1066Engelandbinnegevaldeur die Nor-mandiërs on-der leiding van"Willem dieVeroweraar�

1096 �1270DieKruistogte

1440Gutenbergontwerp diedrukpers

1492ChristopherColumbus ont-dek Amerika

Ongeveer 1500n.C.Middeleeuekom tot einde

Table 1.11

Hierdie tydlyn het miskien nie nou enige betekenis vir julle nie, maar dis tog belangrik om te weet wanneerdie Middeleeue begin en geëindig het.

Beantwoord die volgende vrae sommer mondelings in julle groepe:

(a) Wanneer het die Middeleeue begin?(b) Wanneer het die Middeleeue geëindig?(c) Oor hoeveel eeue het die Middeleeue gestrek?(d) Watter twee gebeurtenisse is baie belangrik en het die wêreld se geskiedenis beïnvloed?

Maak nou jou eie tydlyn. Begin met die jaartal waarin jy gebore is en eindig met die huidige jaartal. Bringdan 4 jaartalle op jou tydlyn aan: die onderskeie jaartalle waarin jy ses, agt, tien en twaalf jaar oud gewordhet. By daardie jaartalle moet jy gebeurtenisse aanbring wat `n hoogtepunt in daardie jaar was.

Hier is `n voorbeeld:

Glenda Taylor

Gebore in19__

19__Wisseleerste tand

19__Speeleerste netbal-wedstryd

19__Reiseerste maalper vliegtuig

____Sien"Westlife"optree

Huidige jaar-talLaaste laer-skooljaar

Table 1.12

Gebruik `n A4 grootte vel vir jou tydlyn. Draai dit dwars en trek die tydlyn in die middel van die velpapier.

LU 5.1.1

Table 1.13

1. DIE HOOGTEPUNTE IN SARAH SMITH SE LEWEHier is `n paar van die hoogtepunte in Sarah Smith se lewe tot dusver. Al hierdie dinge het reeds gebeur

en moet dus in die verlede tyd oorgeskryf word.(a) Ek word in 1988 gebore.(b) Op my sesde verjaardag kry ek my eerste �ets.(c) Gedurende my agste jaar wen ek `n prys vir goeie werk.(d) Ek is baie siek in 1998.(e) My ma laat my toe om aan te trek wat ek wil nadat ek twaalf geword het.


9

LU 6.3.8

Table 1.14

2. KINDERS UIT DIE MIDDELEEUEWat het kinders in die Middeleeue gedoen en geleer? Lees die onderstaande leesstuk hardop vir jou maat.

Ruil dan weer om sodat jou maat dit vir jou lees.Gedurende die Middeleeue het die ryk mense en adelikes in kastele gewoon. Tristan was die seun van

`n ryk edelman en het in `n baie groot kasteel gewoon. Hoewel daar nie skole was nie, het Tristan elke dagvir `n paar ure lank onderrig ontvang. Sy pa het `n leermeester gehuur wat elke dag na hulle kasteel toegekom het. Hy het Tristan in die volgende vakke onderrig: Latyn, Leesvaardighede, Skryfvaardighede enRekenkunde. Hy moes ook sport beoefen. Hy moes leer hoe om met `n pyl en boog te skiet, om perd te ryen hoe om valke af te rig. Seuns het ook geleer om te skerm, maar slegs met hout swaarde. Hulle skilde wasook van hout.

As `n reël is dogters nie deur leermeesters onderrig nie. Dogters van die ryk families is vanaf die ouderdomvan sewe jaar geleer om te weef en naaldwerk te doen. Nadat hulle tien jaar oud geword het, is hulle geleerhoe om die huishouding waar te neem. Die seuns en dogters van ryk edelmanne het op `n baie jong ouderdomgetrou. Die seuns kon vanaf veertien jaar en die dogters vanaf twaalf jaar trou.

Die armer mense se kinders het by die huis gebly en het hulle ouers op die landerye help werk.Sommiges het handelaars geword, ander weer bediendes, terwyl party ambagte aangeleer het. Hierdie

kinders het nie so jonk getrou nie en het altyd hulle ouers versorg wanneer hulle oud was.

Figure 1.4

Beantwoord nou die volgende vrae:(a) Vul die ontbrekende woorde in:Gedurende die Middeleeue het die ryk mense in __________gewoon. Die seun se naam is

________ . Hy het elke dag onderrig ontvang by 'n_________. Die taal waarin hy onderrig is, was. (2)(b) Watter twee soorte diere was betrokke by die sportsoorte wat Tristan beoefen het?(2)(c) Wat het Tristan nodig gehad om mee te skerm?(1)(d) Die volgende stelling is onwaar. Skryf dit asseblief oor sodat dit waar sal wees.Dogters is geleer hoe om te kook en skoon te maak.(2)(e) Kies die regte syfer tussen hakies:Dogters kon trou wanneer hulle (10, 11, 12) jaar oud was en die seuns wanneer hulle (10, 12, 14) jaar

oud was. (2)(f) Verander die vetgedrukte woord sodat die stelling waar is.Die ryk mense se kinders het hulle ouers versorg. (1)Totaal: 103. KLEREDRAG UIT DIE MIDDELEEUE



Figure 1.5

Bestudeer die sketse van die kleredrag van die seun en die dogter uit die Middeleeue.Verdeel nou in groepe van twee. Maak saam met jou maat `n brosjure. Elke groep ontwerp `n brosjure

met `n skets van `n moderne seun of dogter! Die kleredrag moet volledig beskryf word m.b.v. die byskrifte.Beoordeel `n ander groep se brosjure m.b.v. die assesseringsruit.

Algemene indruk / 10

Illustrasie / 10

Inligting / 10

Aanbieding / 10

Ander hulpmiddels / 10

TOTAAL

Table 1.15

LU 4.5.2

Table 1.16

Groeplede se name: 1.

2.

Table 1.17

4. ROLSPELSpan die verbeelding in. Verdeel weer in groepe van twee. Rolspeel enige een van die volgende twee

gesprekke.(a) `n Dertienjarige dogter van `n ryk edelman probeer haar pa oortuig dat sy nie met sy vriend se

veertienjarige seun wil trou nie. Haar pa probeer haar oortuig dat sy nie `n keuse het nie.(b) `n Veertienjarige seun van `n ryk edelman probeer sy ma oortuig waarom hy nie met `n ander ryk

edelman se dertienjarige dogter wil trou nie. Sy ma probeer hom oortuig dat hy nie `n keuse het nie. Assesseerjou maats deur die toepaslike simbole aan te bring.


11

Naam en Van Lyftaal Stemtoon Argumente Taalgebruik

Table 1.18

LU 2.2.2

Table 1.19

1.2.5 Assessering

LU 3





3.7 lees vir genot:





LU 4







4.1.1 vul vorms en roosters in;

4.5 ontwerp mediatekste:

4.5.2 gebruik `n raam om `n eenvoudige brosjure te ontwerp;


4.6.4 gebruik kennis van grammatika en spelling om te redigeer;

4.7 gebruik ontwikkelende kennis van taalstruktuur en -gebruik:

4.7.2 begin om bewustelik vanuit `n sekere perspektief te skryf.

LU 5

DINK EN REDENEERDie leerder is in staat om taal vir dink en redeneer te gebruik en inligting vir leerte verkry, verwerk en gebruik.


5.1 gebruik taal en geletterdheid oor die kurrikulum heen:

5.1.1 verstaan sommige begrippe uit ander leerareas en gebruik die woordeskat wat daarmee verband hou(soos �handel� in Ekonomiese en Bestuurswetenskappe);

5.2 gebruik taal om te dink:

5.2.1 stel en beantwoord meer komplekse vrae (soos: Wat sal gebeur as ...?);

5.2.2 de�nieer en klassi�seer.

LU 6

TAALSTRUKTUUR EN �GEBRUIKDie leerder ken en is in staat om die klanke, woordeskat en gram-matika van die taal te gebruik om tekste te skep en te interpreteer.


6.1 hersien grammatika wat in die vorige grade gedek is;

6.2 spel bekende woorde korrek:

6.3 gebruik verskillende eenvoudige taalvorme en sinstrukture om mondelings en skriftelik te kommunikeer:

6.3.8 die gebruik van die teenwoordige-, verlede- en toekomendetydsvorm;

6.3.11 die verbinding van sinne met voegwoorde met die korrekte woordorde.

Table 1.20

1.2.6 Memorandum

'n Tydlyn is 'n lyn waarop datums en gebeure chronologies aangedui word.1.(a) Ek is in 1988 gebore.(b) Op my sesde verjaardag het ek my eerste �ets gekry.(c) Gedurende my agste jaar het ek 'n prys vir goeie werk gewen.(d) Ek was baie siek in 1998.(e) My ma het my toegelaat om aan te trek wat ek wou nadat ek twaalf geword het.2.


13

(a) kastele; Tristan; leermeester; Latyn(b) perde; valke(c) Hy het 'n houtswaard en 'n houtskild nodig gehad.(d) Dogters is geleer om te weef en naaldwerk te doen.(e) 12; 14(f) Die arm mense se kinders het hulle ouers versorg.

1.3 'n Klaskamertoneel3


1.3.2 Graad 7

1.3.3 Module 3

1.3.4 `N KLASKAMERTONEEL

Julle kan dankbaar wees dat julle nie moes skoolgaan in die tydperk tussen 1837 tot aan die begin van dievorige eeu nie. As jy dan in `n klaskamer sou inloer, sou jy dalk die volgende toneeltjie gesien het:

Figure 1.6

`n Dogter staan op `n driebeenstoeltjie in die hoek van die klas. Op haar kop is `n keëlvormige hoedmet die letter �D� daarop geskryf. `n Seun is besig om sy boek met inkkolle te bemors. Hy sien nie dat dieonderwyser al hoe nader kom nie - die rottang al swaaiende in sy hand.

Figure 1.7

Hierdie tydperk word die Victoriaanse Tydperk genoem. Wie weet dalk hoekom dit so genoem word?Ja, dit was toe Koningin Victoria in Engeland regeer het. Hoewel ons meer te wete gaan kom van skolein Engeland gedurende die Victoriaanse Tydperk, het ons oupagrootjies en oumagrootjies baie van hierdieomstandighede in skole in ons land ervaar.




(a) Wat dink jy sal jou onderwyser of onderwyseres te sê hê oor jou en jou klasmaats se gedrag? Gesteljy is die klasonderwyser, watter klagtes sal jy hê?Gesels in julle groepe daaroor, die groepleiers doen verslagaan die res van die klas..

(b) Kontrolelys

JA NEE

Ek begin al die sinne met hoo�etters

Ek gebruik punktuasie

Ek druk myself duidelik uit

Ek skryf in goeie Afrikaans

Table 1.21

LU 2.4.2

LU 2.4.3

Table 1.22

1. NOG STEEDS DIE VICTORIAANSE KLASKAMERLees net wat `n onderwyser uit die Victoriaanse tyd te sê gehad het :`n Onderwyser moet mos wondere verrig. My salaris is ¿15 per jaar. Ek is vandag weer aangerand deur

ouers wat kwaad is omdat hulle kinders moet skoolgaan. Hulle wil eerder hê die kinders moet gaan werk engeld verdien, al is hulle net nege jaar oud.

Ek het ook `n brief van George Watkins se ma ontvang. Sy sê dat sy my neus van my gesig gaan verwyderomdat ek haar kind gestraf het. Ek begin môre met bokslesse. Ek moet myself kan verdedig!

Weet julle dalk waarvoor die ¿ gebruik word?Die volgende sinne oor `n Victoriaanse klaskamer klink baie kort en stomp. Verbind die sinne met die

woorde tussen hakies. Ons noem hulle voegwoorde.(a) Die mure lyk aaklig. Hulle is elf jaar gelede geverf. (omdat)(b) Die vensters sit baie hoog. Leerders kan nie by vensters uitloer nie. (sodat)(c) Daar is `n groot geraas. Klaskamers word deur gordyne van mekaar geskei. (want)(d) Daar is inkpotjies op die banke. Daar is leie op die banke. (en)

LU 6.3.11

Table 1.23

2. `N GEDIGGIEDie volgende gediggie is in `n ou boek uit daardie tydperk opgespoor.


15

Figure 1.8

(a) Lees die gediggie hardop in die groep. Elkeen kry `n beurt om dit voor te lees.(b) Gesels in die groep oor die volgende:Hoe voel hierdie kind?Hoe voel die onderwyser?Julle het seker van die volgende woorde gebruik:Kind: bang, onseker, ongelukkig, moedeloosOnderwyser: kwaad, ongeduldig, ontevrede, woedendOns noem hierdie woorde emosies. Emosies beskryf ons gevoelens of hoe ons voel. Kan julle aan nog

woorde dink wat emosies beskryf?

LU 5.2.1

Table 1.24



(c) WoordsoekDaar is tien woorde wat emosies beskryf in hierdie blok. Soek hulle en kleur elke woord met `n ander

kleur in. Skryf hulle dan neer.Lees die letters van links na regs

Z W O N S E K E R Q X Z Y

L R K B A N G T B C F H L

A L L E E N L F I M Q U W

B O N G E L U K K I G R S

S T R P Q Z K L K W A A D

B V R O L I K M R Q S V Z

D G K O U H A R T S E E R

G E D U L D I G V S M Q P

L T O P G E W O N D E M A

G E L U K K I G R A F L K

Table 1.25

LU 3.7.5

Table 1.26

(d) Voltooi nou die volgende sinne deur `n emosiewoord in te vul en die rede te verskaf.Ek voel ____________ wanneer _______________ .Ek voel ___________ wanneer _____________ .Ek voel _____________ wanneer ________________ .

LU 5.2.2

Table 1.27

3. SPELGedurende die Victoriaanse tydperk het kinders baie hard gewerk vir baie min geld. Selfs klein kindertjies

wat maar sewe jaar oud was, het gewerk. Dit het veroorsaak dat nie al die kinders skoolgegaan het nie,terwyl ander baie dikwels afwesig was omdat hulle gewerk het.

Lees hierdie brie�e wat `n dogtertjie geskryf het.Beste Meester BriansEk wil net se hoekom ek afwesig was. Ek plant elke oggend voor skool aartappels, maar moes gisteroggend

teen `n hoe koppie uitklim. My moee kniee kon my nie tot by die skool bring nie, en ek is jammer dat ekskool gemis het.

Ek weet dis `n reel dat ons elke dag in die klas moet wees en dat u ons elke dag in die klas wil he. Dithet ook begin reen en ek kon nerens droë klere kry nie.

Die uweMonica HarperKan jy agterkom watter woorde `n kappie (^) of `n deelteken (") moet kry? Vul hulle in. Voltooi die

kolomme hieronder en leer die woorde.(Die ontbrekende woorde is almal in Monica se brie�e)


17

Kappie Deelteken

lê vroeër

wêreld seël

skêr

blêr

môre

Table 1.28

LU 6.2.3

Table 1.29

1.3.5 Assessering

LU 2









2.4.3 onderbreek die bespreking op `n ho�ike wyse (soos: Verskoon my ...);




LU 5



5.1 gebruik taal en geletterdheid oor die kurrikulum heen:

5.1.1 verstaan sommige begrippe uit ander leerareas en gebruik die woordeskat wat daarmee verband hou(soos �handel� in Ekonomiese en Bestuurswetenskappe);


5.2.1 stel en beantwoord meer komplekse vrae (soos: Wat sal gebeur as ...?);

5.2.2 de�nieer en klassi�seer.

LU 6








Table 1.30

1.3.6 Memorandum

1. Dit is vir die geldeenheid, die Pond, gebruik.(a) Die mure lyk aaklig, omdat hulle elf jaar gelede geverf is.(b) Die vensters sit baie hoog sodat leerders nie by vensters kan uitloer nie.(c) Daar is 'n groot geraas, want klaskamers word deur gordyne van mekaar geskei.(d) Daar is baie inkpotjies en leie op die banke.2. (c)

• onseker bang• alleen ongelukkig• kwaad vrolik• hartseer geduldig• opgewonde gelukkig

3.

• hoë• moeë• knieë• sê reël• hê reën• nêrens droë


19

1.4 Luisterlees4


1.4.2 Graad 7

1.4.3 Module 4

1.4.4 LUISTERLEES

VIR DIE OPVOEDERLUISTERLEESDit is `n baie koue wintersoggend. Die wêreld is spierwit gesneeu. Nie een van die kinders is warm

aangetrek nie. Die meeste van hulle lyk asof hulle ou lappe aan het. Hulle gesigte is vuil en `n paar van dieseuns en dogters is kaalvoet. Die meeste van hulle moet baie ver loop om by die skool te kom.

`n Paar kinders het warmaartappel handverwarmers. Dit is twee aartappels wat heelnag onder die warmas van die vuur gelê het. Die kinders hou dit dan in hulle hande op die pad skool toe om hulle warm te hou.

Hulle eet sommer die aartappels wanneer hulle by die skool kom. Dis `n lang skooldag. Hulle beginnege-uur en maak vyfuur klaar met `n pouse van twee ure vir middagete.

Vrae (Slegs ja of nee)(a) Die kinders kry koud.(b) Hulle het mooi klere aan.(c) Hulle dra almal leerskoene.(d) Hulle bly ver van die skool af.(e) Hulle dra warm klippe in hulle hande om hulle hande warm te hou.(f) Die skooldag is lank.(g) Die middagete duur twee ure.(h) Hulle gaan vyfuur huis toe.

LU 1.3.1

Table 1.31

Luister na `n kort leesstukkie soos voorgelees deur julle onderwyser. Luister baie goed, want julle gaanvrae aan die einde van die leesstuk beantwoord. Julle onderwyser sal die leesstuk twee of drie keer voorlees.

Vrae: Skryf slegs �ja� of �nee�1. ROLLEESRollees die volgende gesprek tussen twee kinders uit die Victoriaanse tydperk. Lees dit in groepe van

twee en ruil om sodat julle beide kind A en kind B se rolle lees.A: �Ek het Meester Hale nog nooit so sonder `n rottang in sy hand gesien nie.�B: �Ja, en dan slaan hy mos nog voordat `n mens enigiets kan verduidelik.�A: �Ek het al slae gekry omdat ek kamma te nors is.�B: �Gister het ek hom glo nie ho�ik genoeg geantwoord nie en sommer drie houe gekry.�A: �Wie dink jy kry die seerste, seuns of dogters?�B: �Mmmmm..wat is nou die seerste, rottanghoue op jou agterwêreld as jy `n seun is, of op jou hande en

bene as jy `n dogter is?�A: �Ek sou sê altwee is ewe seer, want hy slaan die seuns harder.�B: �Ek kies liewer `n klomp houe met die rottang as om in die strafmandjie te moet klim.�A: �Ek stem saam. My lyf pyn later so baie van die ongemaklike posisie en `n mens kan mos nie eens

roer nie!�B: �Was jy al baie kere in die mandjie?�




A: �Nee, nog net een keer, maar dit was een keer te veel!�B: �Arme Mary moes vandag alweer die hoed met die D vir Donkie opsit.�A: �Dis darem nie seer nie, maar mens voel maar baie simpel as jy so in die hoek moet staan.�B: �Ek dink Mary hou haarself met opset dom. Sy mis lekker baie werk deur so in die hoek te staan.�Luister mooi na jou groeplede en beoordeel hulle met behulp van die onderstaande ruit.3 = swak 2 = goed 1 = uitstekend

Naam en Van Stemtoon Artikulasie Frasering Vlotheid Vertolking

Table 1.32

LU 3.7.2

Table 1.33

2. TEENOORGESTELDESWoorde soos nors en vriendelik is teenoorgesteldes. Verbind nou die woorde in Kolom A met hulle

teenoorgesteldes in kolom B.

A B

goed ongelukkig

mooi soet

gelukkig sleg

vergeet dom

bekend ver

naby lelik

stout onbekend

slim klein

groot onthou

Table 1.34

LU 6.1

Table 1.35


21

3. `N VICTORIAANSE DAGJulle gaan `n Victoriaanse dag in die klas hê. Dit beteken dat julle eers navorsing moet gaan doen.

Raadpleeg die biblioteke en die Internet. Probeer om Victoriaans aan te trek en soveel moontlik Victoriaansedinge in die klas te hê as wat julle moontlik kan.

Julle onderwyser sal sê vir watter navorsing elke groep verantwoordelik is, bv. kleredrag, speletjies(gespeel tydens pouses), klaskamer, tipe kos, straf, vakke, ens.

Nooi julle skoolhoof om `n periode saam met julle deur te bring.

LU 3.8

Table 1.36

MODULETOETS 11. Lees die onderstaande leesstuk noukeurig deur en beantwoord die daaropvolgende vrae.Clive Roberts is alweer laat vir skool. Hy het spesiaal vroeër opgestaan, maar hoe moes hy nou geweet

het sy �ets se voorwiel is pap! Hy hoor al hoe hy raas gaan kry by die onderwyser aan diens by die hek.�Alweer Roberts wat laat is! Hoekom bly jy nie sommer in die bed nie? Jy kry elk geval nie veel reg met

skoolwerk nie, maar jy kan darem `n rugbybal raakvat!"Hy voel baie ongelukkig. Hy probeer so hard, maar daar gaan nie `n dag verby sonder dat hy in die

moeilikheid beland nie. Miskien moet hy maar in die bed bly.(a) Hoekom is Clive laat vir skool?(1)(b) Watter woord in die heel eerste sin vertel vir ons dat Clive gereeld laat is vir skool?(1)(c) Noem een ding wat Clive darem regkry by die skool.(1)(d) Watter woord in die derde paragraaf beskryf Clive se emosie?(1)(e) Hoekom oorweeg Clive dit om liewer in die bed te bly?(1)(f) Gee die teenoorgesteldes van die volgende woorde in die leesstuk:Reg Ongelukkig(2)(g) Skryf nou die heel laaste sin oor in die verlede tyd.(2)2. Lees nou verderTerwyl Clive sleepvoet hek toe stap, hoor hy hoe iemand roep: �Kom gou, Roberts, die skoolhoof wil jou

dadelik in die kantoor sien!�Ag nee, nie kantoor toe nie. Dis die ergste wat kan gebeur. Dit beteken dat hy `n brief gaan kry om vir

Pa en Ma te gee. Hy het hulle verlede keer belowe hy sal nie wéér kantoor toe hoef te gaan nie."Môre Meneer", groet Clive die skoolhoof, meneer Anderson. Meneer Anderson lyk nie kwaad nie. Hy

lyk sommer baie vriendelik. Clive is baie verbaas. Hy verwag om raas te kry."My wereld, Roberts. Wat `n verrassing! Jy het eintlik weer die reel van laatkom oortree, maar ek sal

niks dáárvan se nie. Ek is vanmore te trots op jou. As jy geweet het watter nuus ek vir jou het, sou jy nieso laat in die bed gele het nie. Dan sou jou kniee jou vinniger tot hier gedra het. Veels geluk, Roberts. Jyis gekies vir ons provinsie se Cravenweek-span!"

(a) Skryf die eerste sin van no. 2 oor in die verlede tyd.(2)(b) Verbind die laaste twee sinne van die derde paragraaf met die voegwoorde tussen hakies:Meneer Anderson lyk nie kwaad nie. Hy lyk sommer baie vriendelik. (maar)(1)Clive is baie verbaas. Hy het verwag om raas te kry. (want)



(1)(c) Daar is ses woorde in die laaste paragraaf wat verkeerd gespel is. Kan jy hulle opspoor? Skryf hulle

korrek oor. (6)(d) Watter emosie-woord sal kan beskryf hoe Clive nou voel?(1)

1.4.5

1.4.6 Assessering

1.4.7

Leeruitkomstes(LUs)

LU 1

LUISTERDie leerder is in staat om vir inligting en genot te luister en gepas en krities binne `n wyeverskeidenheid situasies te reageer.

Assesseringstandaarde(ASe)


1.3 luister vir spesi�eke inligting:

1.3.1 skryf eenvoudige aantekeninge (soos voltooi gegewe aantekeninge; maak `n lys belangrike punte).

LU 3





3.7 lees vir genot:







23

LU 6








Table 1.37

1.4.8

1.4.9 Memorandum

2.

• Goed Sleg• Mooi Lelik• Gelukkig Ongelukkig• Vergeet Onthou• Bekend Onbekend• Naby Ver• Stout Soet• Slim Dom• Groot Klein


Chapter 2

Kwartaal 2

2.1 'n Leesstuk met vrae1


2.1.2 Graad 7

2.1.3 Module 4

2.1.4 LUISTERLEES

VIR DIE OPVOEDERLUISTERLEESDit is `n baie koue wintersoggend. Die wêreld is spierwit gesneeu. Nie een van die kinders is warm

aangetrek nie. Die meeste van hulle lyk asof hulle ou lappe aan het. Hulle gesigte is vuil en `n paar van dieseuns en dogters is kaalvoet. Die meeste van hulle moet baie ver loop om by die skool te kom.

`n Paar kinders het warmaartappel handverwarmers. Dit is twee aartappels wat heelnag onder die warmas van die vuur gelê het. Die kinders hou dit dan in hulle hande op die pad skool toe om hulle warm te hou.

Hulle eet sommer die aartappels wanneer hulle by die skool kom. Dis `n lang skooldag. Hulle beginnege-uur en maak vyfuur klaar met `n pouse van twee ure vir middagete.

Vrae (Slegs ja of nee)(a) Die kinders kry koud.(b) Hulle het mooi klere aan.(c) Hulle dra almal leerskoene.(d) Hulle bly ver van die skool af.(e) Hulle dra warm klippe in hulle hande om hulle hande warm te hou.(f) Die skooldag is lank.(g) Die middagete duur twee ure.(h) Hulle gaan vyfuur huis toe.

LU 1.3.1

Table 2.1

Luister na `n kort leesstukkie soos voorgelees deur julle onderwyser. Luister baie goed, want julle gaanvrae aan die einde van die leesstuk beantwoord. Julle onderwyser sal die leesstuk twee of drie keer voorlees.

Vrae: Skryf slegs �ja� of �nee�



25


1. ROLLEESRollees die volgende gesprek tussen twee kinders uit die Victoriaanse tydperk. Lees dit in groepe van

twee en ruil om sodat julle beide kind A en kind B se rolle lees.A: �Ek het Meester Hale nog nooit so sonder `n rottang in sy hand gesien nie.�B: �Ja, en dan slaan hy mos nog voordat `n mens enigiets kan verduidelik.�A: �Ek het al slae gekry omdat ek kamma te nors is.�B: �Gister het ek hom glo nie ho�ik genoeg geantwoord nie en sommer drie houe gekry.�A: �Wie dink jy kry die seerste, seuns of dogters?�B: �Mmmmm..wat is nou die seerste, rottanghoue op jou agterwêreld as jy `n seun is, of op jou hande en

bene as jy `n dogter is?�A: �Ek sou sê altwee is ewe seer, want hy slaan die seuns harder.�B: �Ek kies liewer `n klomp houe met die rottang as om in die strafmandjie te moet klim.�A: �Ek stem saam. My lyf pyn later so baie van die ongemaklike posisie en `n mens kan mos nie eens

roer nie!�B: �Was jy al baie kere in die mandjie?�A: �Nee, nog net een keer, maar dit was een keer te veel!�B: �Arme Mary moes vandag alweer die hoed met die D vir Donkie opsit.�A: �Dis darem nie seer nie, maar mens voel maar baie simpel as jy so in die hoek moet staan.�B: �Ek dink Mary hou haarself met opset dom. Sy mis lekker baie werk deur so in die hoek te staan.�Luister mooi na jou groeplede en beoordeel hulle met behulp van die onderstaande ruit.3 = swak 2 = goed 1 = uitstekend

Naam en Van Stemtoon Artikulasie Frasering Vlotheid Vertolking

Table 2.2

LU 3.7.2

Table 2.3

2. TEENOORGESTELDESWoorde soos nors en vriendelik is teenoorgesteldes. Verbind nou die woorde in Kolom A met hulle

teenoorgesteldes in kolom B.


27

A B

goed ongelukkig

mooi soet

gelukkig sleg

vergeet dom

bekend ver

naby lelik

stout onbekend

slim klein

groot onthou

Table 2.4

LU 6.1

Table 2.5

3. `N VICTORIAANSE DAGJulle gaan `n Victoriaanse dag in die klas hê. Dit beteken dat julle eers navorsing moet gaan doen.

Raadpleeg die biblioteke en die Internet. Probeer om Victoriaans aan te trek en soveel moontlik Victoriaansedinge in die klas te hê as wat julle moontlik kan.

Julle onderwyser sal sê vir watter navorsing elke groep verantwoordelik is, bv. kleredrag, speletjies(gespeel tydens pouses), klaskamer, tipe kos, straf, vakke, ens.

Nooi julle skoolhoof om `n periode saam met julle deur te bring.

LU 3.8

Table 2.6

MODULETOETS 11. Lees die onderstaande leesstuk noukeurig deur en beantwoord die daaropvolgende vrae.Clive Roberts is alweer laat vir skool. Hy het spesiaal vroeër opgestaan, maar hoe moes hy nou geweet

het sy �ets se voorwiel is pap! Hy hoor al hoe hy raas gaan kry by die onderwyser aan diens by die hek.�Alweer Roberts wat laat is! Hoekom bly jy nie sommer in die bed nie? Jy kry elk geval nie veel reg met

skoolwerk nie, maar jy kan darem `n rugbybal raakvat!"Hy voel baie ongelukkig. Hy probeer so hard, maar daar gaan nie `n dag verby sonder dat hy in die

moeilikheid beland nie. Miskien moet hy maar in die bed bly.(a) Hoekom is Clive laat vir skool?(1)(b) Watter woord in die heel eerste sin vertel vir ons dat Clive gereeld laat is vir skool?(1)(c) Noem een ding wat Clive darem regkry by die skool.(1)(d) Watter woord in die derde paragraaf beskryf Clive se emosie?(1)(e) Hoekom oorweeg Clive dit om liewer in die bed te bly?



(1)(f) Gee die teenoorgesteldes van die volgende woorde in die leesstuk:Reg Ongelukkig(2)(g) Skryf nou die heel laaste sin oor in die verlede tyd.(2)2. Lees nou verderTerwyl Clive sleepvoet hek toe stap, hoor hy hoe iemand roep: �Kom gou, Roberts, die skoolhoof wil jou

dadelik in die kantoor sien!�Ag nee, nie kantoor toe nie. Dis die ergste wat kan gebeur. Dit beteken dat hy `n brief gaan kry om vir

Pa en Ma te gee. Hy het hulle verlede keer belowe hy sal nie wéér kantoor toe hoef te gaan nie."Môre Meneer", groet Clive die skoolhoof, meneer Anderson. Meneer Anderson lyk nie kwaad nie. Hy

lyk sommer baie vriendelik. Clive is baie verbaas. Hy verwag om raas te kry."My wereld, Roberts. Wat `n verrassing! Jy het eintlik weer die reel van laatkom oortree, maar ek sal

niks dáárvan se nie. Ek is vanmore te trots op jou. As jy geweet het watter nuus ek vir jou het, sou jy nieso laat in die bed gele het nie. Dan sou jou kniee jou vinniger tot hier gedra het. Veels geluk, Roberts. Jyis gekies vir ons provinsie se Cravenweek-span!"

(a) Skryf die eerste sin van no. 2 oor in die verlede tyd.(2)(b) Verbind die laaste twee sinne van die derde paragraaf met die voegwoorde tussen hakies:Meneer Anderson lyk nie kwaad nie. Hy lyk sommer baie vriendelik. (maar)(1)Clive is baie verbaas. Hy het verwag om raas te kry. (want)(1)(c) Daar is ses woorde in die laaste paragraaf wat verkeerd gespel is. Kan jy hulle opspoor? Skryf hulle

korrek oor. (6)(d) Watter emosie-woord sal kan beskryf hoe Clive nou voel?(1)

2.1.5

2.1.6 Assessering

2.1.7

Leeruitkomstes(LUs)

LU 1





29


1.3 luister vir spesi�eke inligting:

1.3.1 skryf eenvoudige aantekeninge (soos voltooi gegewe aantekeninge; maak `n lys belangrike punte).

LU 3





3.7 lees vir genot:





LU 6








Table 2.7

2.1.8

2.1.9 Memorandum

2.

• Goed Sleg• Mooi Lelik• Gelukkig Ongelukkig• Vergeet Onthou• Bekend Onbekend• Naby Ver• Stout Soet• Slim Dom• Groot Klein



2.2 Die nar deur die eeue2


2.2.2 Graad 7

2.2.3 Module 5

2.2.4 DIE NAR DEUR DIE EEUE

1. Die rol van die nar deur die eeue.Waar kom die nar vandaan? Lees die onderstaande leesstuk hardop vir jou maat. Ruil dan om sodat jou

maat dit vir jou kan lees. Help mekaar met die uitspraak van die woorde.Die nar het 'n lang geskiedenis. Ons weet dat daar narre in die koninklike hof van China was - reeds 4

000 jaar gelede. Dis ook bekend dat die Franse konings en die konings van Engeland altyd 'n hofnar gehadhet vanaf so vroeg as die 14de eeu. Dit was hulle taak om die koning te vermaak en terselfdertyd te laatontspan deur hom baie te laat lag. Dit het dikwels daartoe bygedra dat die koning nie die verkeerde besluitgeneem het nie!

Die harlekyn het sy ontstaan hier rondom 1550 in Italië gehad. Hy was 'n baie gewilde karakter. Syakrobatiese toertjies was een van sy kenmerke. Hy het ook gelapte klere gedra om te wys hoe arm hy is. Sykostuum met die veelkleurige diamantvormige ruite het hieruit ontstaan.

Die karakter wat 'n pierrot genoem word, het in Frankryk ontstaan gedurende die 17de eeu. Hy was 'nsaggeaarde en weemoedige karakter. Sy kostuum was altyd wit met groot swart knope en 'n groot kraag.

Sy gesig was spierwit gepoeier en hy het 'n wit skerppunt hoed gedra.Die sirkusnar is die nar wat aan die meeste van ons bekend is! Die rol van die sirkusnar was en is

nog steeds om mense op 'n eenvoudige manier te vermaak. Dit is waarom oud en jonk, mans en vrouens,professors en skoolkinders, ja alle mense, die manewales van die sirkusnar so ten volle kan geniet.

LU 3.9

Table 2.8

Beantwoord nou die volgende vrae:

(a) Kies die regte woorde tussen hakies:

Daar was reeds 4 000 jaar gelede hofnarre in (China, Frankryk, Engeland).Die hofnar se taak was om die koning te laat (slaap, lag, huil).(2)

(a) Skryf slegs die antwoorde neer:

In watter land het die harlekyn sy ontstaan gehad?(1 woord)(1)Wat het die harlekyn gedoen wat een van sy kenmerkende maniere was om mense te vermaak?(2 woorde)(1)Wat was die vorm van die ruite van sy kostuum?(1 woord)(1)



31

(a) Vul die ontbrekende woorde in:

Die_______was saggeaard en het in die 17de eeu in __________ontstaan. (2)Sy gesig en kostuum was altyd ___________van kleur.(1)

(a) Die volgende stelling is onwaar. Skryf dit asseblief oor sodat dit waar sal wees:

Die sirkusnar vermaak net sekere mense.(1)

(a) Wat sal jy sê is die rol van 'n nar deur al die eeue heen?

(1)TOTAAL UIT 10

• Kyk nou mooi na die 4 sketse hieronder.• Voorsien elke skets van die regte byskrif.• Kies uit die volgende byskrifte:



Figure 2.1

Ken jy enige ander woord wat dieselfde as nar beteken?Kom ek help jou: h __________2. Nou is dit julle beurt om nar te speel.Julle gaan dit in groepe van twee doen. Julle hoef nie soos tipiese narre te lyk nie - kostuums en gesigverf


33

is nie nodig nie. As julle egter graag wil en julle opvoeder dit sal toelaat, hoekom nie? Klere wat te grootis, helderkleurige sokkies en 'n paar skoene van jou pa is al wat jy nodig het.

Toertjies wat goed werk, is bv. om kamtig oor jou eie voete te val.Nog 'n toertjie is om voor te gee dat jy jou maat met 'n emmer vol water gooi. Die emmer is natuurlik

leeg of vol papiere.Dis baie belangrik dat julle praat. Vra "dom" vrae, gee "dom" antwoorde. Maak "dom" planne om

"probleme" op te los.Die van julle wat nie lus is om nar te speel nie, kan sommer nargesigte op papierborde teken en die

oogholtes uitknip sodat julle kan sien wanneer julle die "nar" borde voor julle gesigte hou. Jy en jou maatkan dan ook 'n gesprek voer en julle klasmaats op hierdie manier aan die lag kry.

O ja, waarsku net die klasse langs julle klaskamer dat al die gelag hulle miskien kan pla. Nooi hullesommer om saam te kom lag!

Figure 2.2

LU 2.2.2

LU 2.4.6

Table 2.9

TELWOORDE3. Chepi is 'n sirkusnar. Kyk na die maand Maart op die kalender. Die dae wat omsirkel is, is die dae

wanneer daar optredes is.Die dae met 'n blokkie is die dae wanneer die sirkusmense na 'n volgende dorp of stad reis.

MAART

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrydag Saterdag Sondag

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

Table 2.10

Skryf die woorde en syfers:

• Hoeveel dae is daar in Maart? ..................................................................• Hoeveel Maandae is daar in Maart? ...........................................................



• Hoeveel Sondae is daar in Maart? ..............................................................• Hoeveel dae gaan hulle optree? ..................................................................• Hoeveel dae gaan hulle reis? ......................................................................• Wat dink jy doen hulle op Sondae? .............................................................

LU 5.3.3

Table 2.11

(a) Dis almal hooftelwoorde

1 - een 4 - vier 7 - sewe 10 - tien 13 - dertien

2 - twee 5 - vyf 8 - agt 11 -elf 14 -veertien

3 - drie 6 - ses 9 - nege 12 - twaalf 15 - vyftien

Table 2.12

20 - twintig 50 - vyftig 80 - tagtig

30 - dertig 60 - sestig 90 - negentig

40 - veertig 70 - sewentig 100 - honderd

Table 2.13

Lees al die hooftelwoorde hardop saam.

(a) Rangtelwoorde

Kyk weer na die kalender.

• Wat is die datum van die eerste Woensdag in Maart?

• Wat is die datum van die tweede Maandag in Maart?

• Wat is die datum van die vierde Saterdag in Maart?

LU 6.3.5

Table 2.14

eerste sesde elfde sestiende

tweede sewende twaalfde sewentiende

derde agste dertiende agtiende

vierde negende veertiende negentiende

vyfde tiende vyftiende twintigste


35

Table 2.15

4 . Verdeel weer in julle groepe.Lees nou hardop hoe 'n tipiese dag in die lewe van 'n sirkusnar verloop. Elkeen kan 'n paragraaf lees.Mike Ridenour is 'n nar in 'n rondreisende sirkus. Om 'n nar te wees, is harde werk. Die meeste narre

leer hulle roetines van ouer narre. Mike se pa, ook 'n nar, was sy leermeester. Dit is 'n sirkustradisie datsirkusartieste se kinders ook begin deelneem aan die sirkus wanneer hulle groot genoeg is en in hulle ouersse voetspore volg.

'n Sirkus het gewoonlik 'n middagvertoning en 'n aandvertoning. Soggens kyk Mike of sy kostuums enhulpmiddels nog in'n goeie toestand is, en oefen ook byvoorbeeld sy toertjies, of om op sy stelte te loop.

'n Uur voordat die vertoning begin, begin Mike om sy gesig te grimeer. 'n Nar se gesig is so persoonliksoos sy handtekening! Elke nar het sy eie unieke gesig wat soos geen ander nar s'n lyk nie. Hy trek sykostuum en ekstra -groot skoene aan, sit sy pruik en hoedjie op en heel laaste sy groot rooi neus.

Mike se naam is Omar wanneer hy 'n nar is. Hy en nog 'n nar, Coco, laat die mense dadelik skaterlagwanneer hulle aan die beurt kom. Omar is altyd die nar wat die meeste val, sopnat word en die domste is.Dis egter hoe hy wil hê dit moet wees. "Om mense te laat lag, is waaroor dit gaan as jy 'n nar is," sê hy.

Dis ook Omar se taak om programme te verkoop. Hy loop rond tussen die mense wanneer hy dit doen.Dis baie belangrik vir `n sirkusnar om so na as moontlik aan die gehoor te kom. Hy maak dan grappies metdie kinders, skud hand met hulle en deel sy handtekening uit.

Selfs wanneer sirkusnarre nie besig is met 'n roetine nie, moet hulle altyd gereed wees om te gaan optree.Wanneer daar 'n ongeluk is of van die ander artieste nog nie gereed is nie, moet die narre altyd die gehoorgaan vermaak.

Na die vertoning verwyder Omar sy grimering, trek sy kostuum uit en bad of stort. Dan is hy weer . . .Mike.

• Om goed te verstaan wat jy lees, moet jy taamlik vlot en noukeurig lees.

Vlot - maklik, vinnigNoukeurig - presies en deeglik

• Wanneer jy op 'n woord afkom wat jy nie verstaan nie, kan jy dit in 'n woordeboek naslaan.• Om te verstaan wat jy lees, moet jy die hoofgedagtes kan uitken. Waaroor gaan elke paragraaf?• Onderstreep of omkring die sleutelwoorde in elke paragraaf. Gebruik hierdie sleutelwoorde om die

hoofgedagte van die paragraaf in een sin oor te skryf.• Soms bevat die eerste sin van `n paragraaf die hoofgedagte en kan jy dit net so oorskryf.

(a) Hierdie leesstuk kan dus heelwat korter wees, maar steeds al die hoofgedagtes bevat. Volg nou al diestappe en skryf in 8 tot 10 sinne oor 'n dag in die lewe van 'n sirkusnar.

Figure 2.3

LU 5.3.1

Table 2.16



2.2.5 Assessering


37

LU 2









2.4.6 wissel tale af, indien nodig.

LU 3



3.1 lees `n teks (�ksie of nie-�ksie):

3.1.4 identi�seer kerngedagtes;



3.7 lees vir genot:

3.7.1 lees �ktiewe en nie-�ktiewe tekste op die gepaste lees- en taalvlak;

3.8 toon begrip van die gebruik van naslaanwerke;

3.8.2 gebruik `n woordebowk en verstaan `n woordeboekinskrywing (spelling, klem, uitspraak, woordsoort,betekenis);

3.9 demonstreer `n leeswoordeskat van 4 000 tot 5 500 alledaagse woorde. Indien leerders hul addisioneletaal vir leer in ander leerareas gebruik, behoort hulle na 5 500 woorde te mik.




LU 5




5.2.2 de�neer en klassi�seer;

5.3 versamel inligting en teken dit op verskillende maniere op:

5.3.1 kies relevante inligting en skryf aantekeninge (identi�seer kernwoorde en �sinne, stel `n lys belangrikepunte saam);

5.3.3 dra inligting van een modus na `n ander oor (soos gebruik inligting uit `n visuele of geskrewe teksom `n gra�ek of tabel te skep of byskrifte by `n diagram te skryf);

Table 2.17

LU 6




6.2.1 woorde wat dikwels verkeerd gespel word (soos: vriende, wêreld, vyftien, wanneer);


6.3.1 alledaagse meervouds-, geslags- en verkleiningsvorme;

6.3.5 determineerders (soos: `n, die) en telwoorde (soos: veertien, laaste);

6.3.14 leestekens (punt, komma, vraagteken, uitroepteken, aanhalingstekens);

Table 2.18

2.2.6 Memorandum

1.(a) China; lag(b) Italiëakrobatiese toertjies

Figure 2.4

diamantvormig(c) pierrot; Frankrykwit


39

(d) Die sirkusnar vermaak alle mense.(e) Die nar moet mense laat lag.pierrot; hofnar; sirkusnar; harlekynhanswors3.

• 31; een-en-dertig• 5; vyf• 4; vier• 18; agtien• 9; nege• Hulle rus.

(b) 3 Maart8 Maart27 Maart

2.3 Kommediante3


2.3.2 Graad 7

2.3.3 Module 6

2.3.4 KOMMEDIANTE

LUISTERLEES1. Jou opvoeder gaan nou 10 vrae lees en daarna 'n kort leesstuk.Jy weet dus reeds dat jy baie

aandagtig moet luister. Nadat die leesstuk minstens twee maal voorgelees is, sal die opvoeder weer die vraeherhaal!

Beantwoord die onderstaande vrae soos wat die opvoeder hulle vra:Selfassessering onder leiding van die opvoeder.TOTAAL UIT 10

LU 1.1.1

Table 2.19

2. Dis nou jou beurt ...om vir jou klasmaats meer te vertel van jou gunsteling komediant - verkieslik'n rolprentster of televisiester. Die volgende inligting is nodig:

• Wanneer en waar is hy/sy gebore?• Kinderjare.• Wanneer het hy/sy opgang begin maak?• Name van rolprente of televisiereekse.• Hoekom is hy/sy jou gunsteling komediant?

Voorbeelde van komediante:

• Bill Cosby3This content is available online at .



• Paul Hogan, beter bekend as Crocodile Dundee• Jim Carey• Whoopi Goldberg• Eddie Murphy• Will Smith

Leon SchusterJy kan die skoolbiblioteek of die plaaslike biblioteek besoek vir inligting. Indien jy toegang daartoe het,

is die internet ook 'n wonderlike bron van inligting.Indien jy nie van 'n rolprentster of 'n televisiester weet oor wie jy kan praat nie, kan jy enige ander persoon

kies wat jy ken. Jou pa, ma, oupa, oom, neef, vriend of iemand in die buurt is dalk ook 'n komediant, al ishy of sy nie beroemd nie!

Kom vertel dan ook:

• Waar en wanneer is hy/sy gebore?• Kinderjare?• Waar en wanneer het jy agtergekom hy/sy is baie snaaks?• Vertel ons van sy/haar manewales en grappe

LU 2.3

LU 4.1.3

Table 2.20

3. Die woord, �lmster, begin met die letter f, maar verveeld begin met 'n v. Die klanke klink dieselfde,maar hoe weet jy of jy 'n f of v moet skryf? Al uitweg is om die woorde te leer en te onthou.

�lmster vyf

foto verveeld (bored)

familie vlooi (�ea)

fout (mistake) verrassing (surprise)

�ks (�t) valskerm (parachute)

�uks verkeerd

Table 2.21

4. Hieronder volg 'n feitekaart van Charlie Chaplin.Jy moet die feite wat in telegramstyl geskryfis, oorskryf in volsinne sodat dit in verhalende vorm is en soos 'n storie lees.

• Gebore in Londen 1889.• Vader verlaat huis - een jaar oud.• Armoedig groot geword.• Word lid van seunsgeselskap, sing en dans - nege jaar oud.• Sterf 1977 in Switserland.• Groot invloed op toekoms van rolprente.• Regisseer rolprente, gebruik alledaagse gebeure.• Word miljoenêr en superster.• Meeste rolprente as hierdie karakter.• Vertolk rol van arm ou - kies self kostuum.


41

• Tweede rolprent - skep boemelaar-karakter.• Word raakgesien deur rolprentvervaardiger - 1914 eerste rolprent.

LU 4.6.1

Table 2.22

(a) Hoe geslaagd was jou poging om hierdie feite oor te skryf in die verhalende vorm? Ruil met `n maatsodat hy of sy jou skryfstuk kan assesseer. Maak `n merk ([U+F0FC]) in die toepaslike kolom.

Soms Dikwels Altyd

Al die sinne begin met hoo�etters.

Punktuasie is gebruik waar nodig.

Woorde is korrek gespel.

Woordorde is korrek.

Dis in goeie, volsinne geskryf.

Die poging is geslaagd.

Table 2.23

LU 4.6.2

LU 4.6.3

Table 2.24

ASSESSERING DEUR OPVOEDER:

2.3.5 Assessering

Leeruitkomstes(LUs)

LU 1







1.1 verstaan en waardeer stories, asook dié wat deur medeleerders vertel word:

1.1.1 reageer persoonlik en krities, stel en beantwoord vrae.

LU 2










Leeruitkomstes(LUs)

LU 1




1.1 verstaan en waardeer stories, asook dié wat deur medeleerders vertel word:

1.1.1 reageer persoonlik en krities, stel en beantwoord vrae.

LU 2




43









LU 4




4.1.2 skryf een of twee paragrawe om `n proses te beskryf (soos hoe om `n motorband om te ruil);

4.1.3 gebruik inligting uit `n onderhoud en skryf `n verslag of gee `n beskrywing daarvan;

4.4 skryf skeppend

4.4.1 toon ontwikkelende vermoë om stories, gedigte en toneelstukke te skryf (soos deur dialoog by `nstorie in te sluit);


4.6.1 beplan `n skryfstuk volgens die doel, teikengroep en konteks;

4.6.2 skryf `n konsepweergawe en lees en bespreek dit krities;

4.6.3 gebruik kennis van grammatika en spelling om te redigeer.

Table 2.25

2.3.6

2.3.7 Memorandum

Vir die Opvoeder: Leesstuk by No. 1Hier volg die leesstuk en die vrae. Lees die vrae voordat die leesstuk gelees word. Sodoende weet die

leerders waarvoor hulle moet oplet. Lees die leesstuk en dan weer die vrae sodat leerders die vrae kanbeantwoord.

"Wat ek die graagste wil hê, is dat elke kind genoeg moet hê om te eet, klere aan sy lyf, skoene aansy voete en 'n dak oor sy kop." Dit was die woorde van een van die wêreld se mees geliefde en beroemdsterolprentsterre ooit.

Met sy sakkerige broek, 'n baadjie wat te nou was, 'n klein hoedjie op sy kop, skoene wat te groot was,'n wandelstok van bamboes, 'n klein snorretjie en 'n koddige stappie, was Charlie Chaplin een van die meesgeliefde komediante.

Charlie is in 1889 in Londen gebore en het baie armoedig grootgeword. Tog het hy sy omstandighede tebowe gekom en skatryk en wêreldberoemd geword. Hy is in 1977 oorlede.



Vrae(a) Oor wie handel hierdie leesstuk?(b) Was dit vir hom belangrik dat kinders nie moes swaarkry nie?(c) Was hy 'n rolprentster?(d) Het sy klere netjies gepas?(e) Het hy mense laat lag?(f) Is hy in New York gebore?(g) Was sy ouers baie ryk?(h) Is hy meer as 'n honderd jaar gelede gebore?(i) Was hy 'n beroemde persoon?(j) Lewe hy nog?12.(a) Charlie Chaplin(b) Ja(c) Ja(d) Nee(e) Ja(f) Nee(g) Nee(h) Ja(i) Ja(j) Nee4. Charlie Chaplin is in 1889 in Londen gebore. Sy vader het die huis verlaat toe hy een jaar oud was. Hy

het armoedig groot geword. Op negejarige ouderdom het hy lid geword van 'n seunsgeselskap wat gesing engedans het. Hy het in 1977 in Switserland gesterf. Chaplin het 'n groot invloed op die toekoms van rolprentegehad. Hy het rolprente geregisseer en alledaagse gebeure gebruik. Hy het 'n miljoenêr en 'n superstergeword. In die meeste rolprente het hy die karakter van 'n arm ou vertolk en het self sy kostuum gekies. Insy tweede rolprent, wat in 1914 gemaak is, het hy die boemelaar-karakter geskep. Van 1919 tot 1923 het hydeur Amerika getoer as lid van 'n geselskap komediante. Hy is deur 'n rolprentvervaardiger raakgesien enhet in 1913 in sy eerste rolprent gespeel.

2.4 Tyl Uilspieel4


2.4.2 Graad 7

2.4.3 Module 7

2.4.4 TYL UILSPIEËL

1. Tussen die jare 1300 en 1350 was daar min mense in Duitsland wat nie op een of ander manier kennisgemaak het met Tyl Uilspieël nie. Hierdie grapjas het sy lewe daaraan gewy om ander mense vir die gek tehou, gewoonlik die mense wat hulle naastes sleg behandel het. Die karnallie het oor alles en almal gelag enword beskryf as die "vader van poetsbakkers."

Reeds in die jare 1515 tot 1519 het die eerste boek waarin sy avonture in storievorm oorvertel word, inDuitsland verskyn. Hierdie verhale is in ander tale vertaal en vandag nog bly Uilspieël een van die gewildstekarakters wanneer dit by stories kom. Hy is 'n onster�ike karakter en vandag lag mense wêreldwyd nogsteeds vir alles wat hy aangevang het.

Om iemand 'n poets te bak: �to play someone a trick�.



45

Hier volg een van Uilspieël se talle verhale.Luister mooi terwyl julle opvoeder dit voorlees.Uilspieël neem die dorp op horingsUilspieël en sy ma het in 'n huis langs 'n rivier gewoon. Op 'n dag het hy besluit dat hy 'n koorddanser

wil word. Hy het vir hom 'n koord gespan in die solder van die huis en geoefen wanneer sy ma nie by diehuis was nie. Hy het geweet sy sou dit glad nie toelaat nie. Sy het hom wel eendag betrap terwyl hy besigwas om oor die koord te loop en het hom verbied om dit ooit weer te doen.

Uilspieël het die koord gebêre, maar dit was nie lank voordat hy weer probeer het nie!Hierdie slag het hy vir hom 'n koord van hul huis se solder af gespan, dwarsoor die rivier, tot by 'n huis

aan die oorkant. Hy het sommer 'n wasgoeddraad gebruik! Hy het skaars begin loop of 'n paar mense sienhom daar bo in die lug. Later was die hele dorp se mense daar en het hom toegejuig terwyl hy allerhandetoertjies uitgehaal het.

Die toejuiging en uitroepe het sy ma se ore bereik en sy het buitentoe gegaan om te kyk wat aangaan. Sywas woedend toe sy haar seun daar bo in die lug sien. Sy het die trap na die solder toe brom-brom geklim,'n mes in die hand en toe sy bo kom, het sy die wasgoeddraad morsaf gesny. Uilspieël het onder groot gelagin die rivier getuimel. Die dorpsmense het hom almal gespot en uitgelag. Dit het Uilspieël baie ongelukkiggemaak en hy het by homself gedink dat hy hulle nog gaan terugkry.

'n Paar dae later het hy weer die wasgoeddraad gespan, maar hierdie keer oor 'n besige straat. Baie gouhet die mense weer begin saamdrom, maar hulle het hom weer begin spot. Na 'n rukkie het Uilspieël gevradat hulle almal hulle linkerskoene moes uittrek en vir hom gee.

Uilspieël het al die skoene aan 'n tou ingeryg. Daar was omtrent eenhonderd en twintig skoene aan dietou. Uilspieël het met die tou skoene tot in die middel van die wasgoeddraad geloop.

Almal het in spanning gewag om die toertjie te sien en hulle reggemaak om lekker te lag.Nou was dit egter Uilspieël se beurt om te lag. Een vir een het hy die skoene bekyk en oor elke skoen

iets te sê gehad. �Aan wie sou hierdie ou skeefgetrapte stewel behoort?� Is dit dalk Meester s'n? Wat moetdie skoolkinders van hom dink?

�En hierdie blinkleer stewel behoort seker aan Blink Bennie. Sies, kyk hierdie �enter toiings. Dit moetou suinige Sarie se skoen wees".

So het hy aangehou en die mense het al hoe kwater geword, totdat hy uiteindelik uitgeroep het: "Aandagdames en here. Die grootste grap is dat almal nou hulle skoene moet kry." Hy het die tou deurgesny en dieskoene het op die mense gereën!

Daar tuimel die mense, pa's, ma's, seuns, dogters, oupas en oumas oormekaar en tussen mekaar se benedeur om by hulle skoene te kom. Dis 'n geplukkery en gebakleiery en gerukkery soos wat almal probeer omhulle skoene in die hande te kry.

Figure 2.5

En Uilspieël? Hy het tog te lekker gelag. Vir weke lank daarna kon hy dit egter nie waag om op straatte kom nie. Sy ma was baie bly dat haar seun liewers by die huis wou bly. Sy was mos nie daar toe hy diemense 'n streep getrek het nie en het nie geweet dat hy dit nie kon waag om sy neus by die deur uit te steeknie!



Figure 2.6

Julle gaan nou ook 'n beurt kry om hierdie verhaal hardop te lees. Onthou, dis 'n humoristiese verhaalen moet met die regte stemtoon en gevoel voorgelees word.

LU 3.6.3

LU 3.9

Table 2.26

2. Uilspieël kon, deur net na die skoene te kyk, raai aan wie die skoene behoort. Dit is so dat ons skoeneen ook ons klere meer omtrent onsself verklap. Is dit skoon, netjies versorg en word dit opgepas?

Gesels gou vir twee minute in julle groepe daaroor!MONDELINGJulle moet elkeen 'n skoen van die huis af bring. Julle opvoeder sal sorg vir 'n lang tou. Al die skoene

word aan die tou geryg deur die vetergaatjies, of andersins vasgemaak aan die tou. Span hierdie tou nou oordie klas of bind dit vas aan twee stoele wat 'n ent uitmekaar staan.

Elkeen kry nou 'n beurt om iets oor 'n skoen te sê. Beskryf eers presies hoe die skoen lyk (kleur, tipe,styl, ens.). Daarna kan jy iets sê oor die toestand waarin die skoen is en laastens aan watter tipe persoon jydink die skoen behoort. Julle kan ongelukkig nie kies watter skoen julle wil bespreek nie en moet maar indie ry af gaan.

Julle hoef nie langer as 'n minuut te praat nie.Skryf die name neer van die maats wie se beskrywing na jou mening baie goed was.

LU 2.2.1

LU 2.3

Table 2.27

3. Kyk na die ses voorwerpe hieronder:

Figure 2.7

Skryf elke voorwerp se naam neer:Watter een pas nie? ...............................................................................


47

LU 5.2.2

Table 2.28

Hoekom nie? .............................................................4.

Figure 2.8

Hier sien julle elf pare skoene. Hulle is egter almal verskillende soorte skoene vir verskillende geleenthede.Kan julle hulle almal identi�seer.

Jy en jou maat kan mekaar help. Twee koppe is altyd beter as een!Kies nou vir jou enige paar skoene. Sê eers watter tipe skoene dit is. Watter uitrusting sal jy by hierdie

skoene dra? Beskryf die uitrusting en die geleentheid of plek waarheen jy hierdie skoene en uitrusting saldra.

LU 4.1.2

Table 2.29

5. Teenoorgestelde geslagIn die leesstuk oor Uilspieël lees ons van "dames en here", ma's en pa's, oupas en oumas, seuns en dogters.Ons noem dit die teenoorgestelde geslag of manlik en vroulik.

MENSE DIERE

buurman buurvrou leeumannetjie leeuwy�e

bruidegom bruid volstruismannetjie volstruiswy�e

held heldin mannetjieskat wy�ekat

akteur aktrise bulkalf verskalf

kleinseun kleindogter bokram bokooi

skoonpa skoonma varkbeer varksog

heer dame bul koei

Table 2.30

LU 6.3.1

Table 2.31



GROEPPROJEK6. Nou is dit julle beurt om mense te laat lag!Julle moet in groepe verdeel soos wat die opvoeder julle indeel. Elke groep gaan 'n grapboek maak. Julle

opvoeder sal julle voorsien van A4-grootte papier. Julle kan self besluit oor die formaat. Julle kan die vellepapier in die helfte vou as julle wil. Elke lid moet 'n bydrae lewer. Almal moet grappies voorsien en dievan julle wat mooi teken, kan dit illustreer of selfs spotprente teken. Die name van die groeplede moet opdie laaste bladsy van die grapboek verskyn. Dis egter BAIE BELANGRIK dat die grappies nie ongeskikmag wees of vloekwoorde bevat nie! Al die grappies moet aan die opvoeder voorgelê word voordat hullein die grapboek opgeneem mag word. Die grappies, geïllustreerde grappe en spotprente moet twee tot vierA4-grootte bladsye beslaan. Onthou die voorblad!

Voltooi die onderstaande ruit wanneer julle grapboek klaar is. Julle opvoeder sal vir julle sê wanneer ditingehandig moet word.

LU 4.4.1

Table 2.32

HOE GOED HET ONS GROEP GEVAAR?

Name van groeplede: Hierdie aktiwiteit het gehandel oor:

Het ons die opdrag gedeel? .............................................................................Hoeveel het ons by mekaargeleer? .........................................................................................................................................................................................Ho-eveel het ons mekaar gehelp? ............................................................................................................................................................................................Hoegoed was die eindresultaat? ............................................................................................................................................................................................

Table 2.33

Dalk kan julle klas 'n grapboek uitbring en in die skool verkoop.

2.4.5 Assessering

LU 2




49









LU 3



3.1 lees `n teks (�ksie of nie-�ksie):

3.1.4 identi�seer kerngedagtes;



3.7 lees vir genot:

3.7.1 lees �ktiewe en nie-�ktiewe tekste op die gepaste lees- en taalvlak;

3.8 toon begrip van die gebruik van naslaanwerke;

3.8.2 gebruik `n woordebowk en verstaan `n woordeboekinskrywing (spelling, klem, uitspraak, woordsoort,betekenis);

3.9 demonstreer `n leeswoordeskat van 4 000 tot 5 500 alledaagse woorde. Indien leerders hul addisioneletaal vir leer in ander leerareas gebruik, behoort hulle na 5 500 woorde te mik.

LU 4







4.1.2 skryf een of twee paragrawe om `n proses te beskryf (soos hoe om `n motorband om te ruil);

4.1.3 gebruik inligting uit `n onderhoud en skryf `n verslag of gee `n beskrywing daarvan;

4.4 skryf skeppend

4.4.1 toon ontwikkelende vermoë om stories, gedigte en toneelstukke te skryf (soos deur dialoog by `nstorie in te sluit);


4.6.1 beplan `n skryfstuk volgens die doel, teikengroep en konteks;

4.6.2 skryf `n konsepweergawe en lees en bespreek dit krities;

4.6.3 gebruik kennis van grammatika en spelling om te redigeer.

LU 5




5.2.2 de�neer en klassi�seer;

5.3 versamel inligting en teken dit op verskillende maniere op:

5.3.1 kies relevante inligting en skryf aantekeninge (identi�seer kernwoorde en �sinne, stel `n lys belangrikepunte saam);

5.3.3 dra inligting van een modus na `n ander oor (soos gebruik inligting uit `n visuele of geskrewe teksom `n gra�ek of tabel te skep of byskrifte by `n diagram te skryf);

Table 2.34

LU 6




6.2.1 woorde wat dikwels verkeerd gespel word (soos: vriende, wêreld, vyftien, wanneer);


6.3.1 alledaagse meervouds-, geslags- en verkleiningsvorme;

6.3.5 determineerders (soos: `n, die) en telwoorde (soos: veertien, laaste);

6.3.14 leestekens (punt, komma, vraagteken, uitroepteken, aanhalingstekens);

Table 2.35

2.4.6

2.4.7 Memorandum

3.


51

(a) skoendoos(b) skoenlepel(c) skoenpolitoer(d) skoenborsel(e) skoenlapper(f) skoenveter

• skoenlapper• Dit het niks met skoene te doen nie.

4.(a) panto�els(b) balletskoene(c) waterstewels(d) stewels(e) paddavoete(f) kinderskoene(g) sandale(h) dameskoene(i) tekkies(j) manskoene(k) plakkies


Chapter 3

Kwartaal 3

3.1 Om te reis1


3.1.2 Graad 7

3.1.3 Module 8

3.1.4 OM TE REIS

1.

(a) Werk steeds saam met `n maat en beantwoord die volgende vrae in volsinne:

Voorbeeld:Hoe sal jy reis as jy Amerika toe wil gaan?Antwoord :As ek Amerika toe gaan, sal ek per vliegtuig reis.Hoe sal jy reis:

(i) as jy Engeland toe wil gaan?(ii) as jy na die bure toe wil gaan?(iii) as jy na `n eiland toe wil gaan?(iv) as jy by familie in `n ander provinsie wil gaan kuier?(v) as jy by `n maat in `n ander deel van jou dorp of stad wil gaan kuier?(vi) as jy winkel toe wil gaan?

(i) as jy in `n woestyn moet ry?(ii) as jy met vakansie gaan?(iii) Voltooi die volgende sin:

Al die motors, �etse, busse en treine is v_____________

(a) Ons het gelees dat `n mens te perd reis, of per motor. Die vetgedrukte woorde is voorsetsels. Daar isnie reëls om te help hoe om voorsetsels te gebruik nie. Jy moet hulle net goed leer:



53


`n Mens gesels met iemand. Hulle reis per vliegtuig.

Ek kyk na iets. Almal loop by die deur uit.

Hy klop aan die deur. My broer sal langs my sit.

Ons ry agter `n bus. Ek klim in die bus.

Daar ry `n minibus-taxi voor ons. Die boek lê onder die tafel.

Ons hou almal van lekkers. Oor `n week sluit die skole.

Julle sit almal op stoele. Die skildery hang teen die muur.

My ma is kwaad vir my. Ek stap tot by die huis.

Die man roep om hulp. Daar was `n bakleiery tussen die twee vriende.

Ons gaan te voet of te perd. Die sak lê bo-op die kas.

Table 3.1

LU 6.3.2

Table 3.2

Ons het oor `n klomp verskillende vervoermiddels gesels. Die mees opwindende en vinnigste vervoermiddelis sekerlik die vliegtuig. Mense het duisende jare gelede reeds aan maniere gedink om te kan vlieg. Op dievolgende bladsy is `n tydlyn wat die geskiedenis van drome om te kan vlieg, asook die verskillende manierevan vlieg, ondersoek.

2. tydlynVOOR CHRISTUSc. 843 Bladud, koning van Brittanje, val hom dood terwyl hy uit `n toring spring met `n paar vlerke

wat van vere gemaak is.c. 400 Die Chinese ontwerp vlieërs.c. 300 Die Egiptenare maak `n houtvoël met geboë vlerke en `n stertvin.na Christus1020 Die vlieënde monnik, Oliver van Malmesbury, slaag daarin om met `n paar vlerke te �sweef�, maar

breek albei sy bene toe hy land.1783 Joseph en Etienne Montgol�er se lugballon sweef vir omtrent 40 km. Die passasiers was `n skaap,

hoenderhaan en eend.1797 Die eerste valskermsprong deur `n Fransman, Andre Garnerin.1903 Die Wright broers bewys die mens kan vlieg. Hulle vliegtuig is die eerste om in die lug te bly. Die

eerste vlug duur 12 sekondes.1908 Die eerste vliegongeluk. Orville Wright se vliegtuig val en sy passasier sterf.1909 Louis Blériot vlieg oor die Engelse Kanaal.1913 Die eerste luggeveg vind plaas wanneer twee vlieëniers op mekaar skiet met pistole tydens die

Mexikaanse Burgeroorlog.1919 Die eerste passasiersdiens word tussen Berlyn en Weimar (Duitsland) begin.1933 Die eerste Boeing 247-vlug.1947 Die klankgrens word gebreek deur `n vliegtuig. Die spoed was Mach 1, 015. Die spoed van klank

word in Mach gemeet.1969 Eerste vlug van die supersoniese straler, die Concorde. (Supersonies beteken dit vlieg vinniger as

die spoed van klank).1972 Die eerste vlug van 'n Airbus A300-vliegtuig.


55

1991 Die Lockheed F-117A is die eerste sluipbomwerper wat in `n geveg gebruik word tydens die Gol-foorlog.

3. SOEKLEESBeantwoord nou die volgende vrae wat oor die tydlyn handel. Skryf slegs die antwoorde neer.

(a) Watter koning van Brittanje het hom in 843 v.C. doodgeval?(b) Watter volk het vlieërs ontwerp?(c) Wat het in 1783 vir die eerste keer gesweef?(d) Wanneer is die eerste valskermsprong uitgevoer?(e) Watter broers het in 1903 daarin geslaag om die eerste vliegtuig te laat

vlieg?

(a) Wie het in 1909 oor die Engelse Kanaal gevlieg?(b) Wanneer is die eerste passasiersdiens ingestel?(c) In watter jaar het die eerste Boeing gevlieg?(d) Watter supersoniese straler het in 1969 gevlieg?(e) Wanneer het die Airbus die eerste keer gevlieg?

Selfassessering onder leiding van die opvoeder.10Totaal:

LU 3.4.1

Table 3.3

4. NAVIGASIEKen jy die woord navigasie? Die betekenis van die woord is om te weet waar jy is, waarheen jywil

gaan en hoe jy daar gaan kom.Hoe weet voëls waarheen hulle op pad is en hoe om daar te kom? Ons noem dit natuurlike navigasie.

Volgens navorsers gebruik voëls die son en posisies van die sterre om rigting aan te dui.Geen vliegtuig kan vlieg sonder navigasie nie. Elektroniese instrumente maak navigasie baie makliker en

meer akkuraat.AktiwiteitEen van die leerders word geblinddoek. Een van die klasmaats �navigeer� hom of haar nou in die klaskamer

deur duidelike instruksies te gee hoe hy of sy moet loop.bv. �Gee twee treë vorentoe.��Draai 90º links en gee 4 treë vorentoe.�Die navigator se instruksies moet baie duidelik wees, sodat die leerder nie in iets vasloop nie.Gee soveel leerders as wat moontlik is kans om te

afrikaans eerste addisionele taal graad 7...chapter 1 kwartaal 1 1.1 'n klasgesprek 1 1.1.1...

Documents