1

ใบความรท ๑ เรองบทพากยเอราวณ

ความรประกอบเรอง

อนทรชต เปนโอรสองคโตของนางมณโฑกบทศกณฐ เดมชอ รณพกตร เปนพนางสดาและไพนาสรยวงศ มชายาชอนางสวรรณกนยมา มโอรส 2 องค คอ ยามลวน และ กนยเวก เมอเมออาย 14 ป ไปเรยนวชากบฤๅษโคบตร รพระเวทชอ “มหากาลอคค” คอ ถาบชาพระเปนเจาทงสามไดแก พระอศวร พระนารายณ และพระพรหมครบ 7 ป จะมฤทธยง เมอครบ 7 ป พระอศวรประทาน ศรพรหมาสตร และพระเวทใหแปลงเปนพระอนทรได พระพรหมประทาน ศรนาคบาศ และใหพรวาตายกใหตายกลางอากาศ หากศรษะตกพนโลกจะลกไหม ดวยไฟกลป ตองน าพานแกวของพระพรหมมารบ พระนารายประทานศรวษณปาณม ทศกณฐใชใหไปปราบพระอนทร พระอนทรแพทงจกรแกวไว จงน ามาถวายทศกณฐ ทศกณฐจงตงชอ ใหใหมวา “อนทรชต” แปลวา “ผพชตพระอนทร”

ในการท าศกลงกา เมอกมภกรรณตายแลว อนทรชตเปนแมทพออกท าสงคราม หลายครง ครงแรกรบกบพระลกษมณไมแพไมชนะกน ครงทสองท าพธชบศรนาคบาศ ถก ชามพวราช ท าลายพธออกรบกบพระลกษมณและพลวานรสลบทงกองทพ ครงทสามท าพธชบศรพรหมมาสตร แตไมส าเรจ ทศกณฐสงคนไปแจงเรองก าปนถกฆาตายจงท าลายพธ อนทรชตแปลงรางเปนพระอนทรไปในสนามรบ พระลกษมณมองเพลน จงแผลงศรพรหมาสตร ลมสลบ หนมานขนหกคอชางเอราวณกถกตดวยคนศรสลบไป ครงทสท าพธกมภนยาเพอชบตวเปนกายสทธ กอนหลบไปท าพธทศกณฐใหสขาจารแปลงเปนสดา อนทรชตพาไปตดหว ใหพระลกษมณดกลางสนามรบ เพอลวงวาสดาตายแลว ใหพระรามยกทพกลบ จากนนหลบไปท าพธกมภนยา พระลกษมณตามไปท าลายพธ และท าลายศรวษณปาณม ศรนาคบาศ และศรพรหมาสตร อนทรชตหนเขาเมอง ครงทหารบกนพระลกษมณ อนทรชตรตววาไมรอดแน ขอใหทศกณฐคนนางสดา ทศกณฐไมยอมประทาน ศรสรกานต ใหออกไปรบ อนทรชตลาลกเมย แลวออกรบ ถกพระลกษมณฆาดวยศรพรหมาสตร องคต พชายรวมมารดาเดยวกน ไปขอพานแวนฟาจากพระพรหมมารองรบไมใหศรษะตกพน เพราะจะท าใหเกดไฟไหมโลก

2

อนทรชตแปลงกายเปนพระอนทรทรงชางเอราวณ ชางเอราวณอน (การณราช) เนรมตขนนนกทรงเรยวแรงแกรงกลานาเกรงขาม ผวพรรณสเผอกผองประดจสงขอนเกลยงเกลา ม ๓๓ หว หวหนงม ๗ งา เปลงประกายเรองรองประดจเพชรรตน งาหนงนนมสระโบกขรณ ๗ สระ สระหนงมดอกบว ๗ กอ กอหนงม ๗ ดอก แตละดอกครนบานแลวนบได ๗ กลบ แตละกลบมเทพธดาทสวยงามแนงนอยนารก ๗ นาง แตละนางนนยงมเทพธดาบรวารอก ๗ นาง ลวนเปนรปอนมารนรมตขนทงสน ทงยงรายร าชมายชายตาท าทดงนางฟาจรงๆ อกทงทกหวของชางยงมวมานอนงดงาม ประดจปราสาทเวไชยนตของทาวอมรนทร เครองประดบอนม ซองหาง กระวน สายชนก ลวนถกรอยดวยสรอยทอง ประดบโกมนลอมแกวนพเกา ผาทพยปกตระพองกรอยประดบดวยเพชร มสายสรอยหอยเปนพลงทวทกหชาง ขนมารโลทนซงเปนสารถของอนทรชตกแปลงเปนควาญทายชาง ทพทง ๔ เหลา ตางแปลงกายเปนชาวฟาชาวสวรรค มอารกขเทวดาและรกขเทวดา (เทพารกษ) เปนทพหนา ครฑ กนนร นาค เปนทพหลง พวกฤาษและวทยาธร เปนปกซาย มคนธรรพเปนปกขวา ตงทพตามต ารบพชยสงคราม ถออาวธเกรยงไกรคอ หอก ธน ดาบ กระบอง ครบมอ แลวเหาะเหนมาบนฟากฟา เคลอนพลเขาสสมรภม ฯ

แผนผงกาพยฉบง ๑๖ บทท ๑ 000000 0000 สมผสบงคบระหวางวรรค

000000 สมผสระหวางบท บทท ๒ 000000 0000 สมผสบงคบระหวางวรรค

000000

3

กจกรรมท ๑

วเคราะหองคประกอบวรรณคด เรองบทพากยเอราวณ

ค าสง พจารณาบทประพนธแลวตอบค าถามตอไปนใหถกตอง

๏ อนทรชตบดเบอนกายน เหมอนองคอมรนทร ทรงคชเอราวณ ๏ ชางนมตฤทธแรงแขงขน เผอกผองผวพรรณ สสงขสะอาดโอฬาร ๏ สามสบสามเศยรโสภา เศยรหนงเจดงา ดงเพชรรตนรจ ๏ งาหนงเจดโบกขรณ สระหนงยอมม เจดกออบลบนดาล ๏ กอหนงเจดดอกดวงมาลย ดอกหนงแบงบาน มกลบไดเจดกลบผา

๏ กลบหนงมเทพธดา เจดองคโสภา แนงนอยลาเพานงพาล

๏ นางหนงยอมมบรวาร อกเจดเยาวมาลย ลวนรปนรมตมายา ๏ จบระบารารายสายหา ชาเลองหางตา ทาทดงเทพอปสร ๏ มวมานแกวงามบวร ทกเกศกญชร ดงเวไชยนตอมรนทร

๑. สาระส าคญของบทประพนธขางตนกลาวถงสงใด................................................................................... ๒. ลกษณะของชางเอราวณทปรากฏตามบทประพนธ

๒.๑ ชางเอรวณ ม....................................................................................................................... เศยร ๒.๒ ในชางเอราวณ ๑ เศยร ม งา...................งา สรปแลวมงา ทงหมด ........................................งา ๒.๓ ในชางเอราวณ ๑ งา มสระบว…............สระ สรปแลวมสระบว ทงหมด ….......................สระ ๒.๔ ในชางเอราวณ ๑ สระบวม .............. กอบว สรปแลวมกอบว ทงหมด ….............................กอ ๒.๕ ในชางเอราวณ ๑ กอบวมดอกบว.........ดอก สรปแลวมดอกบว ทงหมด …...................….ดอก ๒.๖ ในชางเอราวณ ดอกบว ๑ ดอกม.......... กลบ สรปแลวมกลบบว ทงหมด ….......................กลบ

4

๒.๗ ในชางเอราวณ ดอกบว ๑ กลบมเทพธดา๗องค สรปแลวมเทพธดาทงหมด ง...........................................................................................องค

๒.๘ ในชางเอราวณ เทพธดา ๑ องคมนางบรวาร ๗ คน สรปแลวมนางบรวาร ทงหมด ……………....................................................………… คน

๒.๙ ทพหนา หมายถง ................................................................................................................ ๒.๑๐ ทพหลง หมายถง .............................................................................................................. ๒.๑๑ ปกซาย หมายถง ............................................................................................................... ๒.๑๒ ปกขวา หมายถง ..............................................................................................................

๓. อธบายความหมายของค าตอไปน ๓.๑ อมรนทร หมายถง....................................................................................................................... ๓.๒ โบกขรณ หมายถง...................................................................................................................... ๓.๓ เทพอปสร หมายถง.................................................................................................................... ๓.๔ ดวงมาลย หมายถง..................................................................................................................... ๓.๕ เวไชยนต หมายถง................. ..................................................................................................

๔. “สามสบสามเศยรโสภา เศยรหนงเจดงา ดงเพชรรตนรจ” ใชภาพพจนแบบใด........................................ ๕. โวหารทใชในบทประพนธขางตน มลกษณะเดนอยางไร .......................................................... .............. ๖. อทธพลความเชอเกยวกบความเชอของ “ชางเอราวณ” สงผลตอสงคมไทย คอ .......................................................................................................................................................................

๏ เครองประดบเกาแกวโกมน ซองหางกระวน สรอยสายชนกถกทอง ๏ ตาขายเพชรรตนรอยกรอง ผาทพยปกตระพอง หอยพทกหคชสาร ๏ โลทนสารถขนมาร เปนเทพบตรควาญ ขบทายทนงชางทรง

๗. สาระส าคญของค าประพนธในบทท ๑ และ ๒ คอ..................................................................................... ๘. “เครองประดบเกาแกวโกมน” หมายถง..................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………. ๙. จากบทประพนธ “โลทน” ท าหนาท...........................................................................................................

5

๏ บรรดาโยธาจตรงค เปลยนแปลงกายคง เทพไทเทวญ ๏ ทพหนาอารกขไพรสณฑ ทพหลงสบรรณ

กนนรนาคนาคา ๏ ปกซายฤาษตวทยา คนธรรพปกขวา ตงตามตารบทพชย ๏ ลวนถออาวธเกรยงไกร โตมรศรชย พระขรรคคทาถวนตน ๏ ลอยฟามาในเวหน รบเรงรพล มาถงสมรภมชย ฯ

๑๐. “บรรดาโยธาจตรงค” หมายถง....................................................................................................……... ๑๑. อธบายการจดกองทพแปลงของอนทรชต………………………………………………..……………. ....................................................................................................................................................................... ๑๒. “ ลวนถออาวธเกรยงไกร โตมรศรชย พระขรรคคทาถวนตน” จากบทประพนธนกลาวถงอาวธ จ านวน......................ชนด ไดแก................................................................................................................................ ๑๓. อธบายความหมายของศพทตอไปน

๑๓.๑ สบรรณ หมายถง..................................................................................................................... ๑๓.๒ คนธรรพ หมายถง.................................................................................................................. ๑๓.๓ โตมร หมายถง........................................................................................................................

๏ เมอนนจงพระจกร พอพระสรยศร อรณเรองเมฆา ๏ ลมหวนอวลกลนมาลา เฟองฟงวนา นวาสแถวแนวดง ๏ ผงภหมคณาเหมหงส รอนราถาลง แทรกไซในสรอยสมาล ๏ ดเหวาเราเรงพระสรยศร ไกขนปกต กกองในทองดงดาน ๏ ปกษาตนตาขนขาน หาคเคยงประสาน ส าเนยงเสนาะในไพร ๏ เดอนดาวดบเศราแสงใส สรางแสงอโณทย กผานพยบรองเรอง

6

๏ จบฟาอากาศแลเหลอง ธบดนทรเธอบรรเทอง บรรทมฟนจากไสยา

๑๔. “เมอนนจงพระจกร พอพระสรยศร อรณเรองเมฆา” ค าทขดเสนใต หมายถงใคร............................... ๑๕. จากบทประพนธในขอ ๑๔ กลาวถงเวลา........................................................................................... ๑๖. ลกษณะเดนของบทประพนธขางตน เปนการใชโวหารประเภท......................................................... ๑๗. จากบทประพนธขางตนกลาวถงสตว...........................ชนด ไดแก…………………………..…….. ..................................................................................................................................................................... ๑๘. อธบายความหมายของค าศพทตอไปน

๑๘.๑ นวาส หมายถง....................................................................................................................... ๑๘.๒ เหมหงส หมายถง................................................................................................................. ๑๘.๓ อโณทย หมายถง.................................................................................................................. ๑๘.๔ บรรเทอง หมายถง...............................................................................................................

๏ เสดจทรงรถแกวโกสย ไพโรจนรจ จะแขงซงแสงสรยใส ๏ เทยมสนธพอาชาไนย เรงรองถวายชย ชนหระเหดหฤหรรษ ๏ มาตลสารถเทวญ กรกมพระขรรค ขบรถมากลางจตรงค ๏ เพลารอยพลอยประดบดมวง กกกองก ากง กระทบกระทงธรณ ๏ มยรฉตรชมสายพรายศร พดโบกพชน กบระบายโบกลม

๑๙. บทประพนธขางตน กลาวถงสงใด........................................................................................................... ๒๐. “เทยมสนธพอาชาไนย” มความหมายวา................................................................................................. ๒๑. “ชนหระเหดหฤหรรษ” ค าวา ชนห มความหมายวา....................................................................…….... ๒๒. ผทท าหนาทเปนสารถของฝายพระรามคอ.............................................................................................

7

๏ องอนทเภรตระงม แตรสงขเสยงประสม ประสานเสนาะในไพร ๏ เสยงพลโหรองเอาชย เลอนลนสนนใน พภพเพยงท าลาย ๏ สตภณฑบรรพตทงหลาย ออนเอยงเพยงปลาย ประนอมประนมชมชย ๏ พสธาอากาศหวาดไหว เนอนกตกใจ ซกซอนประหวนขวญหน ๏ ลกครฑพลดตกฉมพล หสดนอนทร คาบชางกวางไอยรา ๏ วานรส าแดงเดชา หกถอนพฤกษา ถอตางอาวธยทธยง ๏ ไมไหลยงยางกลางดง แหลกลลมลง ละเอยดดวยฤทธโยธ

๒๓. สาระส าคญของบทประพนธนคอ............................................................................................................ ๒๔. “องอนทเภรตระงม” ค าวา อนทเภร หมายถง.......................................................................................... ๒๕. จากบทประพนธขางตนในบทท ๑ และ ๒ จนตภาพทชดเจนทสดคอจนตภาพทางดาน….................... ๒๖. บทประพนธใด มการใชโวหารภาพพจนประเภท “อตพจน” กลาวเกนจรง........................................... ...................................................................................................................................................................... ๒๗. บทประพนธใดมการใชโวหารภาพพจนประเภท “บคลาธษฐาน หรอ บคคลวต” การก าหนดใหสงทไมใชคนแสดงอาการเหมอนคน…………………………………………………………………………..…. ........................................................................................................................................................................ ๒๘. “ลกครฑพลดตกฉมพล หสดนอนทร คาบชางกวางไอยรา” จากบทประพนธน

ค าวา “ฉมพล” หมายถง...................................................................................................................... ค าวา “หสดนอนทร” หมายถง...........................................................................................................

๏ อากาศบดบงสรยศร เทวญจนทร ทกชนอานวยอวยชย ๏ บางเปดแกลแกวแววไว โปรยทพมาลย ซองสาธการบชา ๏ ชกรถรเรอยเฉอยมา พมบษปมาลา กงรถไมจดธรณนทร

8

๏ เรงพลโยธาพานรนทร เรงรดหสดน วานรใหเรงรบมา

๒๙. จากบทประพนธตอไปน เกดเหตการณอะไร …………...................................……………………... …………………………………………………………………………………………………………….. ๓๐. อธบายความหมายของค าศพทตอไปน

๓๐.๑ บษปมาลา หมายถง ................................................................................................................. ๓๐.๒ ทพมาลย หมายถง.................................................................................................................... ๓๐.๓ ธรณนทร หมายถง....................................................................................................................

๏ เมอนนพระศรอนชา เออนอรรถวจนา ตรสถามสครพขนพล ๏ เหตไฉนสหสนยนเสดจดล สมรภมไพรสณฑ เธอมาดวยกลอนใด ๏ สครพทลทดเฉลยไข ทกทสหสนยน เสดจดวยหมเทวา ๏ อวยชยถวายทพมาลา บดนเธอมา เหนวปรตดฉงน ๏ ทรงเครองศสตราแยงยล ฤๅจะกลบเปนกล ไปเขาดวยราพณอาธรรมม ๏ พระผเรองฤทธแขงขน คอยดส าคญ อยาไวพระทยไพร ๏ เมอนนอนทรชตยกษ ตรสสงเสน ใหจบระบ าร าถวาย ๏ ใหองคอนชานารายณ เคลบเคลมวรกาย จะแผลงซงศสตราศรพล

๓๑. จากบทประพนธ ค าวา “พระศรอนชา” หมายถง................................................................................................................ ค าวา “สหสนยน” หมายถง.......................................................................................................... ค าวา “พระผเรองฤทธแขงขน” หมายถง.....................................................................................

๓๒. “ทรงเครองศสตราแยงยล ฤๅจะกลบเปนกล ไปเขาดวยราพณอาธรรม” ค าทขดเสนใต หมายถง....... .....................................................................................................................................................................

9

๏ อนทรชตสถตเหนอเอรา วณทอดทศนา เหนองคพระลกษณฤทธรงค ๏ เคลบเคลมหฤทยใหลหลง จงจบศรทรง พรหมาสตรอนเรองเดชา ๏ ทนเหนอเศยรเกลายกษา หมายองคพระอนชา

กแผลงสาแดงฤทธรณ ๏ อากาศกองโกลาหล โลกลนองอล

อานาจสะทานธรณ ๏ ศรเตมไปทวราศ ตององคอนทรย พระลกษณกกลงกลางพล

๓๓. เหตการณทเกดขนจากบทประพนธคอเหตการณ….. ......................................................................... …. ๓๔. อนทรชตแผลงศร................................................................................................ถกพระลกษมณสลบไป ๓๕. ขอคดคตเตอนใจทไดรบจากบทประพนธ และใหคณคาทางดานสงคมคอ …………………………..... .........................................................................................................................................................................

10

เฉลยกจกรรมท ๑

วเคราะหองคประกอบวรรณคด เรองบทพากยเอราวณ

ค าสง พจารณาบทประพนธแลวตอบค าถามตอไปนใหถกตอง ๏ อนทรชตบดเบอนกายน เหมอนองคอมรนทร ทรงคชเอราวณ ๏ ชางนมตฤทธแรงแขงขน เผอกผองผวพรรณ สสงขสะอาดโอฬาร ๏ สามสบสามเศยรโสภา เศยรหนงเจดงา ดงเพชรรตนรจ ๏ งาหนงเจดโบกขรณ สระหนงยอมม เจดกออบลบนดาล ๏ กอหนงเจดดอกดวงมาลย ดอกหนงแบงบาน มกลบไดเจดกลบผา

๏ กลบหนงมเทพธดา เจดองคโสภา แนงนอยลาเพานงพาล

๏ นางหนงยอมมบรวาร อกเจดเยาวมาลย ลวนรปนรมตมายา ๏ จบระบารารายสายหา ชาเลองหางตา ทาทดงเทพอปสร ๏ มวมานแกวงามบวร ทกเกศกญชร ดงเวไชยนตอมรนทร

๑. สาระส าคญของบทประพนธขางตนกลาวถงสงใด.........ลกษณะของชางเอราวณ....................................... ๒. ลกษณะของชางเอราวณทปรากฏตามบทประพนธ

๒.๑ ชางเอราวณ ม..........๓๓............... เศยร ๒.๒ ในชางเอราวณ ๑ เศยร ม งา.....๗.............งา สรปแลวมงา ทงหมด ..........๒๓๑....................งา ๒.๓ ในชางเอราวณ ๑ งา มสระบว..๗.........สระ สรปแลวมสระบว ทงหมด ….......๑,๖๑๗.......สระ ๒.๔ ในชางเอราวณ ๑ สระบวม .......๗....... กอบว สรปแลวมกอบว ทงหมด …....๑๑,๓๑๙........กอ ๒.๕ ในชางเอราวณ ๑ กอบวมดอกบว...๗....ดอก สรปแลวมดอกบว ทงหมด …..๗๙,๒๓๓….ดอก ๒.๖ ในชางเอราวณ ดอกบว ๑ ดอกม..๗..... กลบ สรปแลวมกลบบว ทงหมด …..๕๕๔,๖๓๑...กลบ

11

๒.๗ ในชางเอราวณ ดอกบว ๑ กลบมเทพธดา๗องค สรปแลวมเทพธดาทงหมด ง.........................๓,๘๘๒,๔๑๗.................องค

๒.๘ ในชางเอราวณ เทพธดา ๑ องคมนางบรวาร ๗ คน สรปแลวมนางบรวาร ทงหมด …………….๒๗,๑๗๖,๙๑๙………… คน

๒.๙ ทพหนา คอ เทพารกษ ๒.๑๐ ทพหลง คอ ครฑ กนนร และนาค ๒.๑๑ ปกซาย คอ วทยาธร ๒.๑๒ ปกขวา คอ คนธรรพ

๓. อธบายความหมายของค าตอไปน ๓.๑ อมรนทร หมายถง....................พระอนทร............................................................................... ๓.๒ โบกขรณ หมายถง...................สระบว................................................................................... ๓.๓ เทพอปสร หมายถง...................นางฟา.................................................................................... ๓.๔ ดวงมาลย หมายถง..................ดอกไม (ดอกบว)....................................................................... ๓.๕ เวไชยนต หมายถง................. ปราสาท วมานของพระอนทร...................................................

๔. “สามสบสามเศยรโสภา เศยรหนงเจดงา ดงเพชรรตนรจ” ใชภาพพจนแบบใด........อปมา...................... ๕. ส านวนภาษาโวหารทใชในบทประพนธขางตน มลกษณะเดนอยางไร ..........พรรณนาโวหาร ............... ๖. อทธพลความเชอเกยวกบความเชอของ “ชางเอราวณ” สงผลตอสงคมไทย คอ ............ชางทรงของพระอนทร เปนสญลกษณของการกระทาความด ความอดมสมบรณ...........................

๏ เครองประดบเกาแกวโกมน ซองหางกระวน สรอยสายชนกถกทอง ๏ ตาขายเพชรรตนรอยกรอง ผาทพยปกตระพอง หอยพทกหคชสาร ๏ โลทนสารถขนมาร เปนเทพบตรควาญ ขบทายทนงชางทรง

๗. สาระส าคญของค าประพนธในบทท ๑ และ ๒ คอ...................เครองประดบชาง...................................... ๘. “เครองประดบเกาแกวโกมน” หมายถง......นพรตน แกว ๙ ประการ....................ไดแก... .......................เพชร ทบทม มรกต บษราคม โกเมน นล มกดา เพทาย ไพฑรย..................................................................... ๙. จากบทประพนธ “โลทน” ท าหนาท ......................สารถ/ควาญชางฝายอนทรชต......................................

12

๏ บรรดาโยธาจตรงค เปลยนแปลงกายคง เทพไทเทวญ ๏ ทพหนาอารกขไพรสณฑ ทพหลงสบรรณ

กนนรนาคนาคา ๏ ปกซายฤาษตวทยา คนธรรพปกขวา ตงตามตารบทพชย ๏ ลวนถออาวธเกรยงไกร โตมรศรชย พระขรรคคทาถวนตน ๏ ลอยฟามาในเวหน รบเรงรพล มาถงสมรภมชย ฯ

๑๐. “บรรดาโยธาจตรงค” หมายถง...........ทหารทง ๔ เหลา..เหลาชาง เหลารถ เหลามา และเหลาราบ……... ๑๑. อธบายการจดกองทพแปลงของอนทรชต..........ทพหนา เทวดาอารกษ ทพหลง เปน ครฑ นาค กนนร ...............ปกซาย ฤๅษ ปกขวา คนธรรพ............................................................................................................ ๑๒. “ ลวนถออาวธเกรยงไกร โตมรศรชย พระขรรคคทาถวนตน” จากบทประพนธนกลาวถงอาวธ จ านวน.......๔...............ชนด ไดแก..................โตมร ศร พระขรรค คทา...................................................................... ๑๓. อธบายความหมายของศพทตอไปน

๑๓.๑ สบรรณ หมายถง....................ครฑ (เปนพาหนะของพระนารายณ)........................................ ๑๓.๒ คนธรรพ หมายถง....................ชาวสวรรคทมความชานาญดานดนตร................................... ๑๓.๓ โตมร หมายถง.......................หอกซด ดามสน เปนอาวธ.......................................................

๏ เมอนนจงพระจกร พอพระสรยศร อรณเรองเมฆา ๏ ลมหวนอวลกลนมาลา เฟองฟงวนา นวาสแถวแนวดง ๏ ผงภหมคณาเหมหงส รอนราถาลง แทรกไซในสรอยสมาล ๏ ดเหวาเราเรงพระสรยศร ไกขนปกต กกองในทองดงดาน ๏ ปกษาตนตาขนขาน หาคเคยงประสาน ส าเนยงเสนาะในไพร ๏ เดอนดาวดบเศราแสงใส สรางแสงอโณทย กผานพยบรองเรอง

13

๏ จบฟาอากาศแลเหลอง ธบดนทรเธอบรรเทอง บรรทมฟนจากไสยา

๑๔. “เมอนนจงพระจกร พอพระสรยศร อรณเรองเมฆา” ค าทขดเสนใต หมายถงใคร..........พระราม........ ๑๕. จากบทประพนธในขอ ๑๔ กลาวถงเวลา.....................................เชาตร.............................................. ๑๖. ลกษณะเดนของบทประพนธขางตน เปนการใชโวหารประเภท...........พรรณนาโวหาร..................... ๑๗. จากบทประพนธขางตนกลาวถงสตว..........๖.................ชนด ไดแก.........ผง แมลงภ หงสทอง นกดเหวา ไก นก(ปกษา)................................................................................................................................................... ๑๘. อธบายความหมายของค าศพทตอไปน

๑๘.๑ นวาส หมายถง.............................................แหลงทอยอาศย................................................. ๑๘.๒ เหมหงส หมายถง.............................................. หงสทอง.................................................... ๑๘.๓ อโณทย หมายถง.......................................แสงพระอาทตย.................................................. ๑๘.๔ บรรเทอง หมายถง.................................ตนขน (ทาใหดขน)..................................................

๏ เสดจทรงรถแกวโกสย ไพโรจนรจ จะแขงซงแสงสรยใส ๏ เทยมสนธพอาชาไนย เรงรองถวายชย ชนหระเหดหฤหรรษ ๏ มาตลสารถเทวญ กรกมพระขรรค ขบรถมากลางจตรงค ๏ เพลารอยพลอยประดบดมวง กกกองก ากง กระทบกระทงธรณ ๏ มยรฉตรชมสายพรายศร พดโบกพชน กบระบายโบกลม

๑๙. บทประพนธขางตน กลาวถงสงใด.................ราชรถมาและ การจดกองทพฝายพระราม........................ ๒๐. “เทยมสนธพอาชาไนย” มความหมายวา...........การตอตวมากบรถ.......................................................... ๒๑. “ชนหระเหดหฤหรรษ” ค าวา ชนห มความหมายวา..........อาการหตงของมา พรอมทจะเคลอนท…….... ๒๒. ผทท าหนาทเปนสารถของฝายพระรามคอ................................มาตล......................................................

๏ องอนทเภรตระงม แตรสงขเสยงประสม ประสานเสนาะในไพร ๏ เสยงพลโหรองเอาชย เลอนลนสนนใน พภพเพยงท าลาย

14

๏ สตภณฑบรรพตทงหลาย ออนเอยงเพยงปลาย ประนอมประนมชมชย ๏ พสธาอากาศหวาดไหว เนอนกตกใจ ซกซอนประหวนขวญหน ๏ ลกครฑพลดตกฉมพล หสดนอนทร คาบชางกวางไอยรา ๏ วานรส าแดงเดชา หกถอนพฤกษา ถอตางอาวธยทธยง ๏ ไมไหลยงยางกลางดง แหลกลลมลง ละเอยดดวยฤทธโยธ

๒๓. สาระส าคญของบทประพนธนคอ.............................ความยงใหญของกองทพพระราม........................... ๒๔. “องอนทเภรตระงม” ค าวา อนทเภร หมายถง......................กลอง ทใชบอกสญญาณออกรบ.................. ๒๕. จากบทประพนธขางตนในบทท ๑ และ ๒ จนตภาพทชดเจนทสดคอจนตภาพทางดาน…....เสยง.......... ๒๖. บทประพนธใด มการใชโวหารภาพพจนประเภท “อตพจน” กลาวเกนจรง ...............เสยงพลโหรองเอาชย เลอนลนสนนใน พภพเพยงท าลาย............................................................................................................. ๒๗. บทประพนธใดมการใชโวหารภาพพจนประเภท “บคลาธษฐาน หรอ บคคลวต” การก าหนดใหสงทไมใชคนแสดงอาการเหมอนคน…………. สตภณฑบรรพตทงหลาย ออนเอยงเพยงปลาย ประนอมประนมชมชย............................................................................................................................................................... ๒๘. “ลกครฑพลดตกฉมพล หสดนอนทร คาบชางกวางไอยรา” จากบทประพนธน

ค าวา “ฉมพล” หมายถง...............................ตนงวเชงเขาพระสเมร.................................................... ค าวา “หสดนอนทร” หมายถง.......................นกขนาดใหญในปาหมพานต.......................................

๏ อากาศบดบงสรยศร เทวญจนทร ทกชนอานวยอวยชย ๏ บางเปดแกลแกวแววไว โปรยทพมาลย ซองสาธการบชา ๏ ชกรถรเรอยเฉอยมา พมบษปมาลา กงรถไมจดธรณนทร ๏ เรงพลโยธาพานรนทร เรงรดหสดน วานรใหเรงรบมา

๒๙. จากบทประพนธตอไปน เกดเหตการณอะไร …………..เทวดา นางฟาบนสวรรคทกชนมาอ านวยอวยพรใหกองทพพระรามไดรบชยชนะ เปดหนาตางแกวจากสวรรคโปรยดอกไมอวยพร……………………...

15

๓๐. อธบายความหมายของค าศพทตอไปน ๓๐.๑ บษปมาลา หมายถง ............................ดอกไม........................................................................ ๓๐.๒ ทพมาลย หมายถง..........................ดอกไมสวรรค................................................................. ๓๐.๓ ธรณนทร หมายถง........................แผนดน.............................................................................

๏ เมอนนพระศรอนชา เออนอรรถวจนา ตรสถามสครพขนพล ๏ เหตไฉนสหสนยนเสดจดล สมรภมไพรสณฑ เธอมาดวยกลอนใด ๏ สครพทลทดเฉลยไข ทกทสหสนยน เสดจดวยหมเทวา ๏ อวยชยถวายทพมาลา บดนเธอมา เหนวปรตดฉงน ๏ ทรงเครองศสตราแยงยล ฤๅจะกลบเปนกล ไปเขาดวยราพณอาธรรมม ๏ พระผเรองฤทธแขงขน คอยดส าคญ อยาไวพระทยไพร ๏ เมอนนอนทรชตยกษ ตรสสงเสน ใหจบระบ าร าถวาย ๏ ใหองคอนชานารายณ เคลบเคลมวรกาย จะแผลงซงศสตราศรพล

๓๑. จากบทประพนธ ค าวา “พระศรอนชา” หมายถง..................................................พระลกษมณ........................................... ค าวา “สหสนยน” หมายถง...................................พระอนทร......................................................... ค าวา “พระผเรองฤทธแขงขน” หมายถง....................................พระลกษมณ...............................

๓๒. “ทรงเครองศสตราแยงยล ฤๅจะกลบเปนกล ไปเขาดวยราพณอาธรรม” ค าทขดเสนใต หมายถง....... .......................ทศกณฐ.................................................................................................................................

๏ อนทรชตสถตเหนอเอรา วณทอดทศนา เหนองคพระลกษณฤทธรงค ๏ เคลบเคลมหฤทยใหลหลง จงจบศรทรง พรหมาสตรอนเรองเดชา

16

๏ ทนเหนอเศยรเกลายกษา หมายองคพระอนชา กแผลงสาแดงฤทธรณ

๏ อากาศกองโกลาหล โลกลนองอล อานาจสะทานธรณ

๏ ศรเตมไปทวราศ ตององคอนทรย พระลกษณกกลงกลางพล

๓๓. เหตการณทเกดขนจากบทประพนธคอเหตการณ….. อนทรชตแผลงศรพรหมาสตรใสพระลกษมณ …. ๓๔. อนทรชตแผลงศร..............................พรหมาสตร...............................................ถกพระลกษมณสลบไป ๓๕. ขอคดคตเตอนใจทไดรบจากบทประพนธ และใหคณคาทางดานสงคมคอ .....................โทษของความประมาททเกดจากความลมหลง.........................................................................................................................

17

กจกรรมท ๒ ถอดค าประพนธ เรองบทพากยเอราวณ

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาบทประพนธใหเขาใจแลวเขยนตวเลขจดล าดบเหตการณใหถกตอง

...................เทพธดาองคหนงมบรวาร ๗ ตนลวนแตเปนยกษแปลงมาทงสน

...................ปกซายแปลงเปนฤาษและวทยาธร ปกขวาแปลงเปนคนธรรพ กองทพจดตง ตามต าราพชยสงคราม

...................ชางเอราวณ (แปลง) เปนชางเผอกทมรปรางใหญโตแขงแรง

...................มตาขายรอยดวยเพชรส าหรบตกแตงทเศยรชาง มผาทพปกทตระพองของชาง และมผหอยทหทกหของชาง

...................งาหนงงามสระบวอย ๗ สระ และสระบวหนงสระมบวอย ๗ กอ

...................อนทรชตแปลงกายเหมอนพระอนทรทรงชางเอราวณ

...................บรรดาทหารของกองทพยกษตางแปลงเปนเทวดา

...................กอบวหนงกอมดอกบวอย ๗ ดอก และบวหนงดอกมกลบบวอย ๗ กลบ

...................นางบรวารรายร าและชายตาท าทาทางงดงามราวกบนางฟา

...................ทเศยรทกเศยรของชางเอราวณมวมานแกวทงดงามราวกบวมานเวไชยนตของพระอนทร

...................ยกษแปลงเปนโลทนสารถของพระอนทรมหนาทบงคบทายชางพระทนงของพระอนทร

...................เทวดา (แปลง) ทกองครบเหาะมายงสนามรบ

...................เทวดา (แปลง) ทกองคลวนถออาวธตาง ๆ เชน โตมร ศร พระขรรคและคทา

...................บว ๑ กลบมเทพธดาผออนเยาวและงดงามอย ๗ องค

...................ทพหนาแปลงเปนเทพารกษ ทพหลงแปลงเปนครฑ กนนรและนาค

................... (ชางเอราวณ) มเศยรทงดงาม ๓๓ เศยรและเศยรหนงมงาอย ๗ งาซงงดงามมาก

...................ชางเอราวณ (แปลง) ประดบดวยแกวเการะการ เชน โกเมนทซองหางและ กระวน สวนทสายชนกเปนสรอยทถกดวยทอง

18

เฉลยกจกรรมท ๑

วเคราะหองคประกอบวรรณคด

ค าสง พจารณาบทประพนธแลวตอบค าถามตอไปนใหถกตอง ๏ อนทรชตบดเบอนกายน เหมอนองคอมรนทร ทรงคชเอราวณ ๏ ชางนมตฤทธแรงแขงขน เผอกผองผวพรรณ สสงขสะอาดโอฬาร ๏ สามสบสามเศยรโสภา เศยรหนงเจดงา ดงเพชรรตนรจ ๏ งาหนงเจดโบกขรณ สระหนงยอมม เจดกออบลบนดาล ๏ กอหนงเจดดอกดวงมาลย ดอกหนงแบงบาน มกลบไดเจดกลบผา

๏ กลบหนงมเทพธดา เจดองคโสภา แนงนอยลาเพานงพาล

๏ นางหนงยอมมบรวาร อกเจดเยาวมาลย ลวนรปนรมตมายา ๏ จบระบารารายสายหา ชาเลองหางตา ทาทดงเทพอปสร ๏ มวมานแกวงามบวร ทกเกศกญชร ดงเวไชยนตอมรนทร

๑. สาระส าคญของบทประพนธขางตนกลาวถงสงใด.........ลกษณะของชางเอราวณ....................................... ๒. ลกษณะของชางเอราวณทปรากฏตามบทประพนธ

๒.๑ ชางเอราวณ ม..........๓๓............... เศยร ๒.๒ ในชางเอราวณ ๑ เศยร ม งา.....๗.............งา สรปแลวมงา ทงหมด ..........๒๓๑....................งา ๒.๓ ในชางเอราวณ ๑ งา มสระบว..๗.........สระ สรปแลวมสระบว ทงหมด ….......๑,๖๑๗.......สระ ๒.๔ ในชางเอราวณ ๑ สระบวม .......๗....... กอบว สรปแลวมกอบว ทงหมด …....๑๑,๓๑๙........กอ ๒.๕ ในชางเอราวณ ๑ กอบวมดอกบว...๗....ดอก สรปแลวมดอกบว ทงหมด …..๗๙,๒๓๓….ดอก ๒.๖ ในชางเอราวณ ดอกบว ๑ ดอกม..๗..... กลบ สรปแลวมกลบบว ทงหมด …..๕๕๔,๖๓๑...กลบ

19

๒.๗ ในชางเอราวณ ดอกบว ๑ กลบมเทพธดา๗องค สรปแลวมเทพธดาทงหมด ง.........................๓,๘๘๒,๔๑๗.................องค

๒.๘ ในชางเอราวณ เทพธดา ๑ องคมนางบรวาร ๗ คน สรปแลวมนางบรวาร ทงหมด …………….๒๗,๑๗๖,๙๑๙………… คน

๓. อธบายความหมายของค าตอไปน ๓.๑ อมรนทร หมายถง....................พระอนทร............................................................................... ๓.๒ โบกขรณ หมายถง...................สระบว................................................................................... ๓.๓ เทพอปสร หมายถง...................นางฟา.................................................................................... ๓.๔ ดวงมาลย หมายถง..................ดอกไม (ดอกบว)....................................................................... ๓.๕ เวไชยนต หมายถง................. ปราสาท วมานของพระอนทร...................................................

๔. “สามสบสามเศยรโสภา เศยรหนงเจดงา ดงเพชรรตนรจ” ใชภาพพจนแบบใด........อปมา...................... ๕. ส านวนภาษาโวหารทใชในบทประพนธขางตน มลกษณะเดนอยางไร ..........พรรณนาโวหาร ............... ๖. อทธพลความเชอเกยวกบความเชอของ “ชางเอราวณ” สงผลตอสงคมไทย คอ ............ชางทรงของพระอนทร เปนสญลกษณของการกระทาความด ความอดมสมบรณ...........................

๏ เครองประดบเกาแกวโกมน ซองหางกระวน สรอยสายชนกถกทอง ๏ ตาขายเพชรรตนรอยกรอง ผาทพยปกตระพอง หอยพทกหคชสาร ๏ โลทนสารถขนมาร เปนเทพบตรควาญ ขบทายทนงชางทรง

๗. สาระส าคญของค าประพนธในบทท ๑ และ ๒ คอ...................เครองประดบชาง...................................... ๘. “เครองประดบเกาแกวโกมน” หมายถง......นพรตน แกว ๙ ประการ....................ไดแก... .......................เพชร ทบทม มรกต บษราคม โกเมน นล มกดา เพทาย ไพฑรย..................................................................... ๙. จากบทประพนธ “โลทน” ท าหนาท ......................สารถ/ควาญชางฝายอนทรชต......................................

๏ บรรดาโยธาจตรงค เปลยนแปลงกายคง เทพไทเทวญ ๏ ทพหนาอารกขไพรสณฑ ทพหลงสบรรณ

กนนรนาคนาคา ๏ ปกซายฤาษตวทยา คนธรรพปกขวา ตงตามตารบทพชย

20

๏ ลวนถออาวธเกรยงไกร โตมรศรชย พระขรรคคทาถวนตน ๏ ลอยฟามาในเวหน รบเรงรพล มาถงสมรภมชย ฯ

๑๐. “บรรดาโยธาจตรงค” หมายถง...........ทหารทง ๔ เหลา..เหลาชาง เหลารถ เหลามา และเหลาราบ……... ๑๑. อธบายการจดกองทพแปลงของอนทรชต..........ทพหนา เทวดาอารกษ ทพหลง เปน ครฑ นาค กนนร ...............ปกซาย ฤๅษ ปกขวา คนธรรพ............................................................................................................ ๑๒. “ ลวนถออาวธเกรยงไกร โตมรศรชย พระขรรคคทาถวนตน” จากบทประพนธนกลาวถงอาวธ จ านวน.......๔...............ชนด ไดแก..................โตมร ศร พระขรรค คทา...................................................................... ๑๓. อธบายความหมายของศพทตอไปน

๑๓.๑ สบรรณ หมายถง....................ครฑ (เปนพาหนะของพระนารายณ)........................................ ๑๓.๒ คนธรรพ หมายถง....................ชาวสวรรคทมความชานาญดานดนตร................................... ๑๓.๓ โตมร หมายถง.......................หอกซด ดามสน เปนอาวธ.......................................................

๏ เมอนนจงพระจกร พอพระสรยศร อรณเรองเมฆา ๏ ลมหวนอวลกลนมาลา เฟองฟงวนา นวาสแถวแนวดง ๏ ผงภหมคณาเหมหงส รอนราถาลง แทรกไซในสรอยสมาล ๏ ดเหวาเราเรงพระสรยศร ไกขนปกต กกองในทองดงดาน ๏ ปกษาตนตาขนขาน หาคเคยงประสาน ส าเนยงเสนาะในไพร ๏ เดอนดาวดบเศราแสงใส สรางแสงอโณทย กผานพยบรองเรอง ๏ จบฟาอากาศแลเหลอง ธบดนทรเธอบรรเทอง บรรทมฟนจากไสยา

๑๔. “เมอนนจงพระจกร พอพระสรยศร อรณเรองเมฆา” ค าทขดเสนใต หมายถงใคร..........พระราม........ ๑๕. จากบทประพนธในขอ ๑๔ กลาวถงเวลา.....................................เชาตร.............................................. ๑๖. ลกษณะเดนของบทประพนธขางตน เปนการใชโวหารประเภท...........พรรณนาโวหาร.....................

21

๑๗. จากบทประพนธขางตนกลาวถงสตว..........๖.................ชนด ไดแก.........ผง แมลงภ หงสทอง นกดเหวา ไก นก(ปกษา)................................................................................................................................................... ๑๘. อธบายความหมายของค าศพทตอไปน

๑๘.๑ นวาส หมายถง.............................................แหลงทอยอาศย................................................. ๑๘.๒ เหมหงส หมายถง.............................................. หงสทอง.................................................... ๑๘.๓ อโณทย หมายถง.......................................แสงพระอาทตย.................................................. ๑๘.๔ บรรเทอง หมายถง.................................ตนขน (ทาใหดขน)..................................................

๏ เสดจทรงรถแกวโกสย ไพโรจนรจ จะแขงซงแสงสรยใส ๏ เทยมสนธพอาชาไนย เรงรองถวายชย ชนหระเหดหฤหรรษ ๏ มาตลสารถเทวญ กรกมพระขรรค ขบรถมากลางจตรงค ๏ เพลารอยพลอยประดบดมวง กกกองก ากง กระทบกระทงธรณ ๏ มยรฉตรชมสายพรายศร พดโบกพชน กบระบายโบกลม

๑๙. บทประพนธขางตน กลาวถงสงใด.................ราชรถมาและ การจดกองทพฝายพระราม........................ ๒๐. “เทยมสนธพอาชาไนย” มความหมายวา...........การตอตวมากบรถ.......................................................... ๒๑. “ชนหระเหดหฤหรรษ” ค าวา ชนห มความหมายวา..........อาการหตงของมา พรอมทจะเคลอนท…….... ๒๒. ผทท าหนาทเปนสารถของฝายพระรามคอ................................มาตล......................................................

๏ องอนทเภรตระงม แตรสงขเสยงประสม ประสานเสนาะในไพร ๏ เสยงพลโหรองเอาชย เลอนลนสนนใน พภพเพยงท าลาย ๏ สตภณฑบรรพตทงหลาย ออนเอยงเพยงปลาย ประนอมประนมชมชย ๏ พสธาอากาศหวาดไหว เนอนกตกใจ ซกซอนประหวนขวญหน

22

๏ ลกครฑพลดตกฉมพล หสดนอนทร คาบชางกวางไอยรา ๏ วานรส าแดงเดชา หกถอนพฤกษา ถอตางอาวธยทธยง ๏ ไมไหลยงยางกลางดง แหลกลลมลง ละเอยดดวยฤทธโยธ

๒๓. สาระส าคญของบทประพนธนคอ.............................ความยงใหญของกองทพพระราม........................... ๒๔. “องอนทเภรตระงม” ค าวา อนทเภร หมายถง......................กลอง ทใชบอกสญญาณออกรบ.................. ๒๕. จากบทประพนธขางตนในบทท ๑ และ ๒ จนตภาพทชดเจนทสดคอจนตภาพทางดาน…....เสยง.......... ๒๖. บทประพนธใด มการใชโวหารภาพพจนประเภท “อตพจน” กลาวเกนจรง ...............เสยงพลโหรองเอาชย เลอนลนสนนใน พภพเพยงท าลาย............................................................................................................. ๒๗. บทประพนธใดมการใชโวหารภาพพจนประเภท “บคลาธษฐาน หรอ บคคลวต” การก าหนดใหสงทไมใชคนแสดงอาการเหมอนคน…………. สตภณฑบรรพตทงหลาย ออนเอยงเพยงปลาย ประนอมประนมชมชย............................................................................................................................................................... ๒๘. “ลกครฑพลดตกฉมพล หสดนอนทร คาบชางกวางไอยรา” จากบทประพนธน

ค าวา “ฉมพล” หมายถง...............................ตนงวเชงเขาพระสเมร.................................................... ค าวา “หสดนอนทร” หมายถง.......................นกขนาดใหญในปาหมพานต.......................................

๏ อากาศบดบงสรยศร เทวญจนทร ทกชนอานวยอวยชย ๏ บางเปดแกลแกวแววไว โปรยทพมาลย ซองสาธการบชา ๏ ชกรถรเรอยเฉอยมา พมบษปมาลา กงรถไมจดธรณนทร ๏ เรงพลโยธาพานรนทร เรงรดหสดน วานรใหเรงรบมา

๒๙. จากบทประพนธตอไปน เกดเหตการณอะไร …………..เทวดา นางฟาบนสวรรคทกชนมาอ านวยอวยพรใหกองทพพระรามไดรบชยชนะ เปดหนาตางแกวจากสวรรคโปรยดอกไมอวยพร……………………... ๓๐. อธบายความหมายของค าศพทตอไปน

๓๐.๑ บษปมาลา หมายถง ............................ดอกไม........................................................................ ๓๐.๒ ทพมาลย หมายถง..........................ดอกไมสวรรค................................................................. ๓๐.๓ ธรณนทร หมายถง........................แผนดน.............................................................................

23

๏ เมอนนพระศรอนชา เออนอรรถวจนา ตรสถามสครพขนพล ๏ เหตไฉนสหสนยนเสดจดล สมรภมไพรสณฑ เธอมาดวยกลอนใด ๏ สครพทลทดเฉลยไข ทกทสหสนยน เสดจดวยหมเทวา ๏ อวยชยถวายทพมาลา บดนเธอมา เหนวปรตดฉงน ๏ ทรงเครองศสตราแยงยล ฤๅจะกลบเปนกล ไปเขาดวยราพณอาธรรมม ๏ พระผเรองฤทธแขงขน คอยดส าคญ อยาไวพระทยไพร ๏ เมอนนอนทรชตยกษ ตรสสงเสน ใหจบระบ าร าถวาย ๏ ใหองคอนชานารายณ เคลบเคลมวรกาย จะแผลงซงศสตราศรพล

๓๑. จากบทประพนธ ค าวา “พระศรอนชา” หมายถง..................................................พระลกษมณ........................................... ค าวา “สหสนยน” หมายถง...................................พระอนทร......................................................... ค าวา “พระผเรองฤทธแขงขน” หมายถง....................................พระลกษมณ...............................

๓๒. “ทรงเครองศสตราแยงยล ฤๅจะกลบเปนกล ไปเขาดวยราพณอาธรรม” ค าทขดเสนใต หมายถง....... .......................ทศกณฐ.................................................................................................................................

๏ อนทรชตสถตเหนอเอรา วณทอดทศนา เหนองคพระลกษณฤทธรงค ๏ เคลบเคลมหฤทยใหลหลง จงจบศรทรง พรหมาสตรอนเรองเดชา ๏ ทนเหนอเศยรเกลายกษา หมายองคพระอนชา

กแผลงสาแดงฤทธรณ ๏ อากาศกองโกลาหล โลกลนองอล

อานาจสะทานธรณ

24

๏ ศรเตมไปทวราศ ตององคอนทรย พระลกษณกกลงกลางพล

๓๓. เหตการณทเกดขนจากบทประพนธคอเหตการณ….. อนทรชตแผลงศรพรหมาสตรใสพระลกษมณ …. ๓๔. อนทรชตแผลงศร..............................พรหมาสตร...............................................ถกพระลกษมณสลบไป ๓๕. ขอคดคตเตอนใจทไดรบจากบทประพนธ และใหคณคาทางดานสงคมคอ .....................โทษของความประมาททเกดจากความลมหลง.........................................................................................................................

เฉลยกจกรรมท ๒

ถอดค าประพนธเรองบทพากยเอราวณ

.....๗....... เทพธดาองคหนงมบรวาร ๗ ตนลวนแตเปนยกษแปลงมาทงสน

....๑๕....ปกซายแปลงเปนฤาษและวทยาธร ปกขวาแปลงเปนคนธรรพ กองทพจดตง ตามต าราพชยสงคราม

.....๒.....ชางเอราวณ (แปลง) เปนชางเผอกทมรปรางใหญโตแขงแรง

......๑๑...มตาขายรอยดวยเพชรส าหรบตกแตงทเศยรชาง มผาทพปกทตระพองของชางและมผหอยทหทกห ของชาง

.....๔.....งาหนงงามสระบวอย ๗ สระ และสระบวหนงสระมบวอย ๗ กอ

.....๑.... อนทรชตแปลงกายเหมอนพระอนทรทรงชางเอราวณ

......๑๓...บรรดาทหารของกองทพยกษตางแปลงเปนเทวดา

.......๕....กอบวหนงกอมดอกบวอย ๗ ดอก และบวหนงดอกมกลบบวอย ๗ กลบ

......๘.....นางบรวารรายร าและชายตาท าทาทางงดงามราวกบนางฟา

......๙......ทเศยรทกเศยรของชางเอราวณมวมานแกวทงดงามราวกบวมานเวไชยนตของ พระอนทร

.....๑๒.....ยกษแปลงเปนโลทนสารถของพระอนทรมหนาทบงคบทายชางพระทนงของพระอนทร

.......๑๗....เทวดา (แปลง) ทกองครบเหาะมายงสนามรบ

.......๑๖.....เทวดา (แปลง) ทกองคลวนถออาวธตาง ๆ เชน โตมร ศร พระขรรคและคทา

.......๖......บว ๑ กลบมเทพธดาผออนเยาววและงดงามอย ๗ องค

.......๑๔.....ทพหนาแปลงเปนเทพารกษ ทพหลงแปลงเปนครฑ กนนรและนาค

......๓.......(ชางเอราวณ) มเศยรทงดงาม ๓๓ เศยรและเศยรหนงมงาอย ๗ งาซงงดงามมาก