adr 2013 cilt i

Avrupa Ekonomik Komisyonu Ulatrma Komitesi

1 Ocak 2013 tarihinden itibaren

geerlidir

Tehlikeli Mallarn Karayolu ile

Uluslararas Tamaclna likin

Avrupa Anlamas

Cilt I

BRLEM

MLLETLER

- iii -

NDEKLER TABLOSU CLT I

Sayfa

EK A

Genel hkmler ile tehlikeli maddelere ve nesnelere ilikin

hkmler ..........................................................................................................................

1

Ksm 1

Genel hkmler ...............................................................................................................

3

Blm 1.1 Kapsam ve uygulanabilirlik .....................................................................

5

1.1.1 Yap ........................................................................................................

5

1.1.2 Kapsam .................................................................................................... 5

1.1.3 Muafiyetler .............................................................................................. 6

1.1.4 Dier dzenlemelerin uygulanabilirlii ...................................................

1.1.5 Standartlarn uygulanmas

11 13

Blm 1.2 Tanmlar ve lm birimleri ..............................................................

15

1.2.1 Tanmlar ..................................................................................................

15

1.2.2 lm birimleri ....................................................................................... 35

Blm 1.3 Tehlikeli mal tamaclnda yer alan kiilerin eitimi..

39

1.3.1 Kapsam ve uygulanabilirlik .....................................................................

39

1.3.2 Eitimin nitelii ...................................................................................... 39

1.3.3 Dokmantasyon ...................................................................................... 40

Blm 1.4 Taraflarn emniyet ykmllkleri .......................................................

41

1.4.1 Genel emniyet nlemleri .....................................................................

41

1.4.2 Esas taraflarn ykmllkleri .............................................................. 41

1.4.3 Dier taraflarn ykmllkleri .............................................................. 43

Blm 1.5 stisnalar ......................................................................................................

47

1.5.1 Geici istisnalar .......................................................................................

47

1.5.2 (Rezerve edilmi) ................................................................................... 47

Blm 1.6 Geici nlemler ......................................................................................... 49

1.6.1 Genel ......................................................................................................

49

1.6.2 Snf 2 iin basnl hazneler ve hazneler ............................................... 1.6.3 Sabit tanklar (tankerler), sklebilir tanklar ve tpl gaz

tankerleri ..............................................................................................

51

52

1.6.4 Tank konteynerler, portatif tanklar ve EGKler .................................. 55

1.6.5 Aralar .................................................................................................... 58

1.6.6 Snf 7 ..................................................................................................... 59

.

indekiler tablosu (devam)

Sayfa

- iv-

Blm 1.7 Snf 7'ye ilikin genel hkmler .............................................................. 61

1.7.1 Kapsam ve uygulama ........................................................................... 61

1.7.2 Radyasyona kar koruma program.. 62 1.7.3 Kalite gvence ...................................................................................... 63 1.7.4 zel dzenleme .................................................................................... 64 1.7.5 Dier tehlikeli zelliklere sahip radyoaktif malzemeler........................................................................... 64 1.7.6 Uygunsuzluk ......................................................................................... 64

Blm 1.8 Emniyet zorunluluklaryla uygunluu temin etmeye ynelik denetimler ve dier destekleyici

nlemler ...............................................................................................

65

1.8.1 Tehlikeli mallarn idari kontrolleri ........................................................ 65 1.8.2 Karlkl idari destek ............................................................................ 65 1.8.3 Gvenlik danman .............................................................................. 66

1.8.4 Yetkili kurumlarn ve yetkili kurumlar tarafndan atanan kurumlarn listesi .....................................................................................................

72

1.8.5 Tehlikeli mallara ilikin olaylarn bildirilmesi ..................................... 72 1.8.6 1.8.7de tanmlanan uygunluk deerlendirmelerinin, periyodik

muayenelerin, ara muayenelerin ve istisnai denetimlerin uygulanmasna ynelik idari kontroller ................................................

79

1.8.7 Uygunluk deerlendirmesi ve periyodik muayene prosedrleri .......... 81 1.8.8 Gaz kartularnn uygunluk deerlendirmesine ilikin

prosedrler............................................................................................. 88

Blm 1.9

Yetkili kurumlar tarafndan belirlenen tama

kstlamalar ..........................................................................................

93

1.9.5 Tnel kstlamalar ................................................................................ 93

Blm 1.10

Emniyet hkmleri ............................................................................

98

1.10.1 Genel hkmler ..................................................................................... 98

1.10.2 Gvenlik eitimi .................................................................................... 98

1.10.3 Ciddi sonulara neden olabilecek tehlikeli mallara ilikin hkmler 98

Ksm 2

Snflandrma

..............................................................................................................

101

Blm 2.1

Genel hkmler ...................................................................................

103

2.1.1 Giri ...................................................................................................... 103

2.1.2 Snflandrma prensipleri ...................................................................... 104

2.1.3 zeltileri ve karmlar (mstahzar ve atklar gibi) da ieren ismen belirtilmeyen maddelerin snflandrlmas ............................................

105

2.1.4 Numunelerin snflandrlmas................................................................. 111

Blm 2.2

Snfa zg hkmler ...........................................................................

113

2.2.1 Snf 1 Patlayc maddeler ve nesneler ................................................. 113

2.2.2 Snf 2 Gazlar.......................................................................................... 143

2.2.3 Snf 3 Alevlenir Svlar........................................................................ 154

2.2.41 Snf 4.1 Alevlenir katlar, kendiliinden tepkimeye giren maddeler ve duyarll azaltlm kat patlayclar .....................................................

159

2.2.42 Snf 4.2 Kendiliinden yanmaya yatkn maddeler .............................. 171

.


Sayfa

- v-

2.2.43 Snf 4.3 Su ile temas ettiinde alevlenir gazlar aa kartan maddeler ..............................................................................

175 2.2.51 Snf 5.1 Ykseltgen maddeler ............................................................ 178 2.2.52 Snf 5.2 Organik peroksitler ................................................................. 183

2.2.61 Snf 6.1 Zehirli maddeler ..................................................................... 200 2.2.62 Snf 6.2 Bulac maddeler .................................................................. 213 2.2.7 Snf 7 Radyoaktif malzemeler ............................................................. 221 2.2.8 Snf 8 Andrc maddeler .................................................................. 247 2.2.9 Snf 9 Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler ................................. 253

Blm 2.3

Test yntemleri ...................................................................................

271

2.3.0

Genel ......................................................................................................

.....

271 2.3.1 A tipi dinamitli patlayclar iin szma testi ........................................... 271 2.3.2 Snf 4.1'deki nitratlanm selloz karmlarna ilikin testler ............. 273

2.3.3 Snf 3, 6.1 ve 8'deki alevlenir svlara ilikin testler ........................... 274 2.3.4 Akkanln saptanmas iin test .......................................................... 276

2.3.5 Snf 4.2de ve 4.3te yer alan organometalik maddelerin snflandrlmas ....................................................................................

279

Ksm 3 Snrl ve istisnai miktarlara ilikin olarak tehlikeli mallarn listesi, zel hkmler ve

muafiyetler .......................................................................................................................... 281

Blm 3.1 Genel ............................................................................................................. 281

3.1.1 Giri ...................................................................................................... 281 3.1.2 Uygun sevkiyat ad................................................................................ 281 3.1.3 zeltiler veya karmlar ..................................................................... 283

Blm 3.2 Tehlikeli mallarn listesi................................................................................ 285

3.2.1 Tablo A: Tehlikeli mallarn listesi ......................................................... 293

3.2.2 Tablo B: ADR maddelerinin ve nesnelerinin alfabetik indeksi............. 562

- vi-

NDEKLER TABLOSU

CLT II

Sayfa

Ek A Genel hkmler ile tehlikeli maddelere ve nesnelere ilikin hkmler.............................. 1 (devam)

Ksm 3 (devam)

Tehlikeli mallarn listesi, snrl ve istisnai miktarlara ilikin zel hkmler ve

muafiyetler (devam).......................................................................................................

3

Blm 3.3 Baz maddeler ve nesneler iin geerli zel hkmler .................... 5

Blm 3.4

Snrl miktarda ambalajlanan tehlikeli mallar ..........................

41

Blm 3.5

stisnai miktarda ambalajlanan tehlikeli mallar ........................

45

Ksm 4

Ambalajlama ve tank hkmleri ..........................................................................................

49

Blm 4.1

Orta boy hacimli konteynerler (IBCler) ve byk ambalajlar

dahil ambalajlarn kullanm.............................................................

51

Blm 4.2

Portatif tanklarn ve BM Sertifikal ok elemanl gaz

konteynerlerinin (EGKler) kullanm....................................

199

Blm 4.3

Sabit tanklarn (tank aralarnn), metalik

malzemeden mamul gvdeli sklebilir tank kaplar ile

tank takas gvdelerinin ve tpl gaz tankerleri ile ok elemanl gaz konteynerlerinin (EGK) kullanm ...................

224

Blm 4.4

Fiber takviyeli plastik (FRP) tanklar, sabit tanklar (tankerler),

sklebilir tanklar, tank konteynerleri ve tank takas gvdelerinin

kullanm...............................................................................................

251

Blm 4.5

Vakumla alan atk tanklarnn kullanm .....................................

252

Blm 4.6

(Rezerve edilmi) ...................................................................................

253

Blm 4.7

Mobil patlayc retim birimlerinin (MPBler) kullanm ...........

254

Ksm 5 Sevkiyat prosedrleri ............................................................................................................. 255

Blm 5.1

Genel hkmler ..................................................................................

257

Blm 5.2

aretleme ve etiketleme ......................................................................

265

Blm 5.3

Konteynerlere, EGK'lere, tank konteynerlere, portatif

tanklara ve aralara levha takma ve iaretleme..............................

280

Blm 5.4

Dokmantasyon ....................................................................................

290

Blm 5.5

zel hkmler .....................................................................................

310


Sayfa

- vii-

Ksm 6 Ambalajlar, orta boy hacimli konteynerler (IBC'ler), byk ambalajlar ve tanklar

ve yn konteynerler iin retim ve test zorunluluklar ................................................ 316

Blm 6.1 Ambalajlar iin retim ve test zorunluluklar........................................................................................

317

Blm 6.2

Basnl kaplar, aerosol pskrtcler, gaz ieren kk

kaplar (gaz kartular) ve svlatrlm alevlenir gaz ieren

yakt hcresi kartular iin retim ve test

zorunluluklar ............................................................................

.....

350

Blm 6.3

Snf 6.2ye ait A Kategorisi bulac maddeler iin kullanlan

ambalajlarn retimine ve testine ilikin zorunluluklar...................

393

Blm 6.4

Snf 7 malzemelerinin ve ambalajlarnn retimine, testine ve

onayna ilikin zorunluluklar............................................................

402

Blm 6.5

Orta boy hacimli konteynerlerin (IBCler) retimine ve test

edilmesine ilikin zorunluluklar ........................................................

428

Blm 6.6

Byk ambalajlar iin retim ve test

zorunluluklar..................

457

Blm 6.7

Portatif tanklar ile BM Sertifikal ok elemanl gaz

konteynerlerinin (EGKlerin) tasarmna, retimine,

muayenesine ve test edilmesine ilikin zorunluluklar .......................

468

Blm 6.8

Metalik malzemeden mamul gvdeli sabit tanklar (tankerler),

sklebilir tanklar, tank konteynerleri, tank takas gvdeleri ile

tpl gaz tankerleri ve ok elemanl gaz konteynerlerinin

(EGK'ler) yapmna, tehizatna, tip onayna, muayenesine,

testlerine ve iaretlenmesine ilikin

zorunluluklar......................................................................................

530

Blm 6.9

Fiber-takviyeli plastik (FRP) sabit tanklar (tankerler), sklebilir

tanklar, tank konteynerler ve tank takas gvdelerinin tasarmna,

retimine, tehizatna, tip onayna, testine ve iaretlenmesine

ilikin zorunluluklar ...........................................................................

577

Blm 6.10

Vakumla alan atk tanklarnn tasarmna, retimine,

tehizatna, tip onayna, muayenesine ve iaretlenmesine ilikin

zorunluluklar ......................................................................................

.

585

Blm 6.11

Yn konteynerlerin tasarmna, muayenesine ve test edilmesine

ilikin zorunluluklar ..........................................................................

589

Blm 6.12

Tanklarn, yn konteynerlerin ve mobil patlayc retim

birimi (MPB) patlayclarna ynelik zel blmelerin yapm,

tehizat, tip onay, muayenesi, test edilmesine ve iaretlenmesi

iin zorunluluklar ............................................................................

593


Sayfa

- viii-

Ksm 7 Tama, ykleme, boaltma ve elleleme koullarna ilikin hkmler......................... 597

Blm 7.1 Genel hkmler ............................................................................................... 599

Blm 7.2 Ambalaj iinde tamaclk yaplmasna ilikin hkmler .......................... 602

Blm 7.3 Dkme halinde tamaclk yaplmasna ilikin hkmler ........................... 606

Blm 7.4 Tanklarda tamaclk yaplmasna ilikin hkmler .................................. 613

Blm 7.5 Ykleme, boaltma ve ellelemeye ilikin hkmler................................... 615

Ek B Tama tehizatna ve tama faaliyetlerine ilikin hkmler..................................................... 631

Ksm 8 Ara ekibine, tehizatna, faaliyetine ve dokmantasyona ilikin zorunluluklar............................................................................................................

633

Blm 8.1 Tama niteleri ve arataki tehizatlara ilikin genel zorunluluklar .......................................................................................

635

Blm 8.2 Ara ekibinin eitimine ilikin zorunluluklar........................................................................................

639

Blm 8.3 Ara ekibinin salamas gereken eitli zorunluluklar.........................................................................................

647

Blm 8.4 Aralarn denetlenmesine ilikin zorunluluklar.............................. 649

Blm 8.5 zel snflara veya maddelere ilikin ek zorunluluklar.......................................................................................

651

Blm 8.6 Tehlikeli mal tayan aralarn geii srasnda karayolu tnel kstlamalar...................................................................................

657

Ksm 9 Aralarn retimine ve onayna ilikin zorunluluklar....................................................

660

Blm 9.1

Kapsam, tanmlar ve aralarn onay iin geerli

zorunluluklar....................................................................................... 662

Blm 9.2 Aralarn retimine ilikin zorunluluklar..........................................

668 Blm 9.3 Patlayc maddelerin ve nesnelerin (Snf 1) ambalajlar iinde

tanmasna ynelik tamamlanm veya komple EX/II veya EX/III

aralarna ilikin ek zorunluluklar..................................................

678

Blm 9.4 Ambalaj iinde tehlikeli mal tamaclna ynelik btn halindeki veya birleik aralarn (EX/II ve EX/III aralar hari)

gvdelerinin yapmna ilikin ek zorunluluklar................................

680

- ix-


Sayfa

Blm 9.5 Tehlikeli katlarn dkme eklinde tanmasna ynelik btn halindeki veya birleik aralarn gvdelerinin yapmna ilikin ek

zorunluluklar .......................................................................................

682

Blm 9.6 Scaklk kontroll maddelerin tamaclnda kullanlmas amalanan btn halindeki veya birleik aralara ilikin ek

zorunluluklar ...............................................................................

684

Blm 9.7 Kapasitesi 1 m3'ten fazla olan sklebilir tanklarda veya

kapasitesi 3 m3'ten fazla olan tank konteynerlerinde, portatif

tanklarda veya EGK'lerde (FL, OX ve AT aralarnda) tehlikeli

mal tamacl yapmak iin kullanlan sabit tanklara (tankerler),

tpl gaz tankerlerine ve tamamlanm veya komple aralara

ilikin ek zorunluluklar ..................................................................

686

Blm 9.8

Komple ve tamamlanm MPBler iin ek zorunluluklar......................................................................................

690

- 1 -

EK A

GENEL HKMLER LE TEHLKEL

MADDELERE VE NESNELERE LKN

HKMLER

- 3 -

KISIM 1

Genel Hkm

- 5 -

BLM 1.1

KAPSAM VE UYGULANABLRLK

1.1.1 Yap

ADR'nin A ve B Ekleri dokuz ksmdan olumaktadr. A Eki, Ksm 1 ila 7 ve B Eki de

Ksm 8 ile 9'dan oluur. Her ksm blmlere ve her blm de balklara ve alt balklara

ayrlmtr. Her ksmda o ksmn numaras, blm, balk ve alt balk numaralar da yer alr.

rnein Ksm 4, Blm 2, Balk 1 "4.2.1" eklinde numaralandrlr.

1.1.2 Kapsam

1.1.2.1 ADR Madde 2nin amalar bakmndan, A Eki unlar belirler:

(a) Uluslararas tanmacl yasaklanm tehlikeli mallar;

(b) Uluslararas tanmasna izin verilmi mallar ve bunlara ilikin zellikle aadaki

alanlarla ilgili (muafiyetler dhil) koullar:

- Snflandrma kriterleri ve gerekli test yntemleri dhil olmak zere maddelerin

snflandrlmas;

- Ambalajlarn kullanm (kark ambalajlama da dhil);

- Tanklarn kullanm (dolumu dhil);

- Sevkiyat yntemleri (gerekli dokmantasyon ve bilgilerle birlikte, ambalajlarn

iaretlenmesi ve etiketlenmesi ile tama aralarnn iaretlenmesi ve levha

taklmas);

- Ambalajlarn ve tanklarn retimine, testine ve onayna ilikin koullar;

- Tama aralarnn kullanm (ykleme, kark ykleme ve boaltma dhil).

1.1.2.2 A Eki, ADR Madde 2ye gre, B Ekine veya hem A Ekine hem B Ekine ait olan aadaki belli

bal koullar ierir:

1.1.1 Yap

1.1.2.3 (B Ekinin kapsam)

1.1.2.4

1.1.3.1 Tama faaliyetinin niteliiyle ilgili muafiyetler

1.1.3.6 Tama nitesi bana tanan miktarla ilgili muafiyetler 1.1.4 Dier dzenlemelerin uygulanabilirlii

1.1.4.5 Karayolu dndaki tamalar

Blm 1.2 Tanmlar ve l birimleri

Blm 1.3 Tehlikeli mallarn tanmasnda yer alan kiilerin eitimi

Blm 1.4 Taraflarn emniyet ykmllkleri

Blm 1.5 Muafiyetler Blm 1.6 Geici nlemler

Blm 1.8 Emniyet zorunluluklarna uygunluu salamaya ynelik denetimler ve dier

destekleyici nlemler

- 6 -

Blm 1.9 Yetkili kurumlar tarafndan belirlenen tama kstlamalar

Blm 1.10 Gvenlik hkmleri Blm 3.1 Genel

Blm 3.2 Stunlar (1), (2), (14), (15) ve (19) (Ksm 8in ve 9'un hkmlerinin tek tek

maddelere ve nesnelere uygulanmas)

1.1.2.3 ADR Madde 2ye uygun olarak, B Eki, tanmas onaylanan tehlikeli mallar tayan aralarn

yapsna, tehizatna ve alma ekline ilikin koullar ve unlar belirler:

- Ara ekibine, tehizatna, faaliyetine ve dokmantasyona ilikin zorunluluklar;

- Aralarn retimine ve onayna ilikin zorunluluklar.

1.1.2.4 ADR'nin 1(c) maddesindeki, 'aralar' szc tek ve ayn araca atfta bulunmuyor olabilir.

Uluslararas bir tama ilemi, ADR'ye gre en az iki Anlamaya Taraf lkenin topraklarnda

gereklemesi kouluyla, tama belgelerinde belirtilen gnderen ve alc arasnda eitli

farkl aralarla salanabilir.

1.1.3 Muafiyetler

1.1.3.1 Tama faaliyetinin niteliiyle ilgili muafiyetler

ADR'de belirtilen hkmler aadakiler iin geerli deildir:

(a) Perakende sat iin ambalajlanm ve kiisel veya evsel kullanm amal ya da kiilerin

hobi veya spor faaliyetleri amal, normal tama koullarnda sznty engelleme

nlemlerinin alnd tehlikeli mallarn tanmas. Bu maddeler, zel bir kii tarafndan

veya bu kii iin tekrar doldurulabilir haznelere doldurulmu alevlenir svalar

olduunda, toplam miktar hazne bana 60 litreyi ve tama nitesi bana 240 litreyi

gemez. IBC'lerdeki tehlikeli mallar, byk ambalajlar ve tanklar perakende sat iin

ambalajlanm olarak kabul edilmez;

(b) Normal tama koullarnda sznty engelleme nlemlerinin alnd, bu Ek'te

belirtilmemi ve iinde veya ilevsel tehizatnda tehlikeli mallar ieren, makinenin

veya tehizatn tanmas;

(c) letmeler tarafndan bina veya inaat alanna sevkiyat gibi veya keif, onarm ve

bakm ile ilgili ve kargo bana 450 litreyi gemeyen ve 1.1.3.6'da belirtilen miktarlar

dahilinde olan ve kendi faaliyet alanlarna bal yaplan tamalar. Normal tama

koullar dahilinde sznty engellemek iin nlemler alnmaldr. Bu muafiyetler Snf

7 iin geerli deildir.

Bu tr iletmeler tarafndan kendi gereksinimleri veya d veya i datmlar iin

yrtlen tama ilemleri, bu muafiyetin kapsamna dahil deildir;

(d) Aadakilerle ilgili olarak acil durum mdahalesi veya yetkili kurumlarn gzetimi

altnda ve tama koullar izin verdii lde, yetkili kurumlar tarafndan acil durum

mdahalesi amacn tayan veya yetkili kurumlarn gzetimi altndaki tama:

- Kazaya karan aralar tayan aralarn bozulmas veya tehlikeli mallar tayan

aralarn bozulmas;

- 7 -

- Bir olaya veya kazaya karan, tehlikeli mallar tayan aralarn en yakndaki

uygun gvenli yere tanmas;

(e) Tamann tamamen gvenli bir ekilde yrtlmesini salamak iin tm nlemlerin

alnd, insan hayatn veya evreyi korumaya ynelik acil durumda tama ilemi;

(f) Ambalajlama grubu IIye veya IIIe ait Snf 2 gazlarn, A, O veya F gruplarn, Snf 3

veya Snf 9 maddelerini veya ambalajlama grubu IIye veya IIIe ait Snf 6.1

pestisitlerini ieren ve aadaki koullara tabi olan temizlenmemi bo statik

depolama kaplarnn tanmas iin:

- Basn tahliye dzenekleri (varsa) hari tm delikler szdrmaz bir biimde

kapatlm olmaldr;

- Normal tama koullar dahilinde sznty engellemek iin nlemler alnm

olmaldr ve

- Yk, normal tama koullar esnasnda gevemeyecek veya kaymayacak ekilde

kafeslere veya sandklara veya dier elleleme cihazlarna veya aralara veya

konteynere sabitlenmi olmaldr.

Bu muafiyet, ADR tarafndan tanmas yasaklanm duyarll azaltlm patlayclar

veya maddeler ieren statik depolama kaplarna uygulanmaz.

NOT: Radyoaktif malzemeler iin bkz. 1.7.1.4.

1.1.3.2 Gazlarn tanmas ile ilgili muafiyetler

ADR tarafndan konulan hkmler aadakilerin tanmas iin geerli deildir:

(a) Tama ilemi gerekletiren ve kendi veya kendi tehizatnn almas iin

ynlendirilmi, bir aracn depolarndaki gazlar (rnein soutma tehizat);

(b) Tanan aralarn yakt depolarndaki gazlar. Gaz deposu ile motor arasndaki yakt

valf kapal ve mar balants ak olmaldr;

(c) Haznedeki veya tanktaki basn 20 C'de 200kPay (2 bar) amyorsa ve gaz

svlatrlm veya soutulmu svlatrlm gaz halinde deilse, (2.2.2.1'e gre) Grup

A ve O gazlar. Bu her tr hazne ve tank, ayrca makinelerin ve aparatlarn paralarn

da kapsar;

(d) Aracn iletimi iin kullanlan tehizatlarda tanan gazlar (rn. yangn sndrcler)

yedek paralar (rn. iirilmi pnmatik ara lastikleri) dahil; bu muafiyet yk olarak

tanan iirilmi pmmatik ara lastikleri iin de geerlidir;

(e) Aralarn zel tehizatnda bulunan ve bu zel tehizatn tama srasnda almas

iin gerekli gazlar (soutma dzenekleri, balk akvaryumlar, stclar, vb.) ile ayn

tama nitesinde tanan bu tehizat iin olan yedek hazneler veya temizlenmemi bo

deitirme hazneleri;

(f) Karbonatl merubatlar dahil, gda maddelerinde ve ieceklerde bulunan gazlar (BM

1950 hari),

(g) Spor amal kullanlan toplardaki gazlar ve

- 8 -

(h) Ampuln krlmas halinde frlama etkilerinin ambalaj iinde kalaca ekilde

ambalajlanmas kaydyla ampullerdeki gazlar.

1.1.3.3 Sv yaktlarn tanmas ile ilgili muafiyetler

ADR tarafndan konulan hkmler aadakilerin tanmas iin geerli deildir:

(a) Tama ilemi gerekletiren aracn tanknda bulunan, kendi sevki iin ynlendirilmi

veya aracn herhangi bir tehizatnn almas iin gerekli yaktlar.

Yakt aracn motoruna dorudan ve/veya ek tehizata bal olan ve ilgili yerel

hkmlere uygun sabit yakt tanklarnda veya portatif yakt konteynerlerinde (bidon

gibi) tanabilir.

Sabit tanklarn kapasitesi tama nitesi bana 1500 litreyi geemez ve bir rmorka

bal bir tankn kapasitesi 500 litreyi geemez. Tama nitesi bana en ok 60 litre

portatif yakt konteynerlerinde tanabilir. Bu kstlamalar acil servislerce kullanlan

aralara uygulanmaz:

(b) Aralarn veya baka bir tr tama aracnn (tekne gibi) tanklarnda yk olarak tanan,

sevki iin ynlendirilmi veya tehizatlarnn herhangi birinin almas iin gerekli

yaktlar. Motor tehizat ve yakt deposu arasndaki herhangi bir valf, tehizatn alr

durumda kalmas iin gerekli deilse, kapal olmaldr. Uygun olan yerlerde, aralar

veya dier tama aralar dikey olarak yklenmeli ve devrilmeye kar

salamlatrlmaldr.

1.1.3.4 zel hkmler veya snrl veya istisnai miktarda ambalajlanm tehlikeli mallar ile ilgili

muafiyetler

NOT: Radyoaktif malzemeler iin bkz. 1.7.1.4.

1.1.3.4.1 Blm 3.3'n belli bal zel hkmleri, baz zel tehlikeli mallarn tanmasn ADRnin

zorunluluklarndan ksmen ya da tamamen muaf tutar. Bahsi geen tehlikeli mallarn kaydna

kar, Ksm 3.2 Tablo A Stun (6)'da belirtilen zel hkme atfta bulunulduunda bu

muafiyet uygulanr.

1.1.3.4.2 Blm 3.4'teki koullarn salanmas durumunda, belli tehlikeli mallar muafiyete tabi

tutulabilir.

1.1.3.4.3 Blm 3.5'teki koullarn salanmas durumunda, belli tehlikeli mallar muafiyete tabi

tutulabilir.

1.1.3.5 Temizlenmemi bo ambalajlarla ilgili muafiyetler

Herhangi bir zarar sfrlayacak yeterli nlemler alndysa, Snf 2, 3, 4.1, 5.1, 6.1, 8 ve 9

maddelerini iermi bo ve temizlenmemi kargolar (IBC'ler ve byk kargolar dahil)

ADRnin koullarna tabi deildir. Snf 1 ila 9'da yer alan tm zararlar sfrlayacak uygun

nlemler alnrsa zararlar sfrlanm saylr.

1.1.3.6 Tama nitesi bana tanan miktarla ilgili muafiyetler

1.1.3.6.1 Bu alt baln amacna uygun olarak, tehlikeli mallar, Blm 3.2 Tablo A Stun (15)'te

belirtildii gibi, tama snflar 0, 1, 2, 3 veya 4'e atanmtr. Tama kategorisi '0'a ait

maddeleri tam bo ve temizlenmemi kargolar da tama kategorisi '0'a atanmtr. Tama

kategorisi '0' dndaki maddeleri tam olan bo ve temizlenmemi kargolar ise, tama

kategorisi '4'e atanmtr.

- 9 -

1.1.3.6.2 Belirtilen bir tama kategorisi iin (tanan tehlikeli mallar tama nitesiyle ayn snfta

olduunda) bir tama nitesinde tanan tehlikeli mallarn miktar Tablo 1.1.3.6.3 stun (3)'te

belirtilen deerlerin stne kmadnda veya bu 1.1.3.6.4 uyarnca hesaplanan deeri

amadnda (tanan tehlikeli mallar tama nitesinden farkl bir tama snfnda olduu

zamanlar), bu tehlikeli mallar, aadaki hkmlere tabi olmakszn, ambalajlar halinde tek

bir tama nitesinde tanabilir:

- Blm 1.10, unlar hari: BM No. 0029, 0030, 0059, 0065, 0073, 0104, 0237, 0255, 0267,

0288, 0289, 0290, 0360, 0361, 0364, 0365, 0366, 0439, 0440, 0441, 0455, 0456 ve 0500

Snf 1 patlayclar ve BM No. 2910 ve 2911 Snf 7 istisnai ambalajlar iin aktivite

seviyesi A2 seviyesini geerse; - Blm 5.3; - Balk 5.4.3;

- Blm 7.2, unlar hari: 7.2.3 ve 7.2.4n V5, V7 V8i;

- 7.5.11'in CV1'i;

- Ksm 8, unlar hari: 8.1.2.1 (a),

8.1.4.2 ila 8.1.4.5,

8.2.3,

8.3.3,

8.3.4,

8.3.5, Blm 8.4, S1(3) ve (6),

S2(1),

S4,

S14 ila S21 ve

S24 (Blm 8.5te yer alan);

- Ksm 9.

- 10 -

1.1.3.6.3 Tama nitesinde tanan tehlikeli mallar ayn snftan olduklarnda, tama nitesi bana den

en byk toplam miktar aadaki tabloda stun (3)'te belirtilmitir.

Tama

kategorisi

(1)

Maddeler ve nesneler, ambalajlama gruplar,

snflandrma kodlar/gruplar veya BM No.

(2)

Tama nitesi

bana den

en byk

toplam miktar

(3)

0 Snf 1: 1.1A/1.1L/1.2L/1.3L ve BM No. 0190

Snf 3: BM No. 3343

Snf 4.2: Ambalajlama grubu I'e ait maddeler

Snf 4.3: BM No. 1183, 1242, 1295, 1340, 1390, 1403, 1928, 2813, 2965, 2968, 2988,

3129, 3130, 3131, 3134, 3148, 3396, 3398 ve 3399

Snf 5.1: BM No. 2426

Snf 6.1: BM No. 1051, 1600, 1613, 1614, 2312, 3250 ve 3294

Snf 6.2: BM No. 2814 ve 2900

Snf 7: BM No. 2912 ila 2919, 2977, 2978 ve 3321 ila 3333

Snf 8: BM No. 2215 (MALEK ANHDRT, ERM)

Snf 9: BM No. 2315, 3151, 3152 ve 3432 ve bu tr maddeleri ve karmlar ieren

aparat ve bu tama kategorisinde snflandrlan maddeler ieren, BM No

2908 altnda snflandrlanlar haricinde temizlenmemi bo ambalajlar.

0

1 Ambalajlama grubu I'e ait olan ve tama kategorisi 0'da snflandrlmam

maddeler ve nesneler

ve aadaki snflarn maddeleri ve nesneleri:

Snf 1: 1.1B ila 1.1J a /1.2B ila1.2J/1.3C/1.3G/1.3H/1.3J/1.5D

a

Snf 2: T, TC a, TO, TF, TOC

a gruplar ve TFC gruplar

Aerosoller: C, CO, FC, T, TF, TC, TO, TFC ve TOC gruplar

Basn altndaki kimyasallar: BM No. 3502, 3503, 3504 ve 3505

Snf 4.1: BM No. 3221 ila 3224 ve 3231 ila 3240

Snf 5.2: BM No. 3101 ila 3104 ve 3111 ila 3120

20

2 Ambalajlama grubu IIye ait olan ve tama kategorisi 0, 1 veya 4'te

snflandrlmam maddeler veya nesneler ve aadaki snflarn maddeleri:

Snf 1: 1.4B ila 1.4G ve 1.6N

Snf 2: Grup F

Aerosoller: Grup F

Basn altndaki kimyasallar: BM No. 3501

Snf 4.1: BM No. 3225 ila 3230

Snf 5.2: BM No. 3105 ila 3110

Snf 6.1: Ambalajlama grubu IIIe ait olan maddeler ve nesneler

Snf 9: BM No. 3245

333

3 Ambalajlama grubu IIIe ait olan ve tama kategorisi 0, 2 veya 4'te

snflandrlmam maddeler ve nesneler ve aadaki snflarn maddeleri ve

nesneleri:

Snf 2: Grup A ve O

Aerosoller: A ve O gruplar

Basn altndaki kimyasallar: BM No. 3500

Snf 3: BM No. 3473

Snf 4.3: BM No. 3476

Snf 8: BM No. 2794, 2795, 2800, 3028 ve 3477

Snf 9: BM No. 2990 ve 3072

1 000

4 Snf 1: 1.4S

Snf 4.1: BM No. 1331, 1345, 1944, 1945, 2254 ve 2623

Snf 4.2: BM No. 1361 ve 1362 ambalajlama grubu III

Snf 7: BM No. 2908 ila 2911

Snf 9: BM No. 3268 ve 3499

ve tama kategorisi 0'da listelenenler dnda tehlikeli mal tanm olan bo,

temizlenmemi ambalajlar

snrsz

a BM No. 0081, 0082, 0084, 0241, 0331, 0332, 0482, 1005 ve 1017 iin tama nitesi bana en ok miktar 50 kg. olmaldr.

- 11 -

Yukardaki tabloda, tama nitesi bana en ok miktar u anlama gelir:

- Nesneler iin, kilogram cinsinden brt arlk (Snf 1 nesneleri iin, patlayc

maddelerin kg olarak net arl; bu Ekte belirtilen makinedeki veya tehizattaki

tehlikeli mallar iin, makine veya tehizat bulunan tehlikeli mallarn uygun olduu

zere kilogram veya litre olarak toplam miktar);

- Katlar, svlatrlm gaz, soutulmu svlatrlm gazlar ve znm gazlar iin

kilogram cinsinden net arlk;

- Svlar ve sktrlm gazlar iin litre cinsinden haznelerinin nominal kapasitesi (bkz.

Tanm 1.2.1).

1.1.3.6.4 Farkl tama kategorilerinden tehlikeli mallarn ayn tama nitesinde tand durumda,

aadakilerin toplam 1000i gememelidir:

- Tama kategorisi 1'deki nesnelerin ve maddelerin miktarnn "50" kat;

- Tama kategorisi 1'in 1.1.3.6.3'teki tablonun (a) Notunda belirtilmi maddelerin ve

nesnelerin miktarnn "20" kat;

- Tama kategorisi 2'deki maddelerin ve nesnelerin miktarnn "3" kat ve

- Tama kategorisi 3'teki nesnelerin ve maddelerin miktar.

1.1.3.6.5 Bu alt balk amac dahilinde, 1.1.3.2 ila 1.1.3.5 uyarnca muaf tutulan tehlikeli mallar,

dikkate alnmamaldr.

1.1.3.7 Lityum pillerin tanmasyla ilgili muafiyetler

ADR'de belirtilen hkmler aadakiler iin geerli deildir:

(a) Tama ilemi gerekletiren ve aracn sevki iin ynlendirilmi veya aracn herhangi

bir tehizatnn almas iin gerekli araca yerletirilmi lityum piller;

(b) Kullanlan veya tama srasnda kullanlmas amalanan tehizatn (rn. dizst

bilgisayar) almas iin tehizatta bulunan lityum piller.

1.1.3.8 (Rezerve edilmi)

1.1.3.9 Tama srasnda soutucu veya klima olarak kullanlan tehlikeli mallarla ilgili muafiyetler

Aralarda soutma veya kilma amal kullanldnda, boucu olan tehlikeli mallar (atmosferdeki

oksijeni seyrelten veya okisjenin yerine geen) sadece 5.5.3 balndaki hkmlere tabidir.

1.1.4 Dier dzenlemelerin uygulanabilirlii


1.1.4.2 Deniz veya hava tamacl dahil tama zincirinde tamaclk

1.1.4.2.1 ADRnin ambalajlama, kark ambalajlama, iaretleme, etiketleme veya levha ve turuncu

plaka takma konusunda gerektirdii dzenlemeleri tamamen karlamayan, ama IMDG Kodu

veya ICAO Teknik artnamesi artlarn salayan ambalajlar, konteynerler, portatif tanklar ve

tank konteynerleri, aadaki koullara tabi olmak kouluyla, deniz ve hava tamacl dahil

olmak zere tama zincirinde tama ilemine kabul edilir:

- 12 -

(a) Ambalajlar ADR'ye uygun olarak iaretlenmemi ve levhalanmamsa, IMDG Kodu

veya ICAO Teknik artnamesi zorunluluklarna uygun iaretleme ve tehlike levhalarn

tamaldr;

(b) IMDG Kodu veya ICAO Teknik artnamesi zorunluluklar, tek bir ambalaj iinde

kark ambalajlamalar iin de geerlidir;

(c) Deniz tamacln da ieren tama zinciri tamalarnda, konteynerler, portatif

tanklar veya tanklar, bu Ek'in Blm 5.3' uyarnca iaretlenmemi ve levha

taklmamsa, IMDG Kodunun Blm 5.3' uyarnca iaretlenmeli ve levha

taklmaldr. Bunun gibi bir durumda, bu Ek'in yalnzca 5.3.2.1.1'i aracn

iaretlenmesinde uygulanabilir. Bo, temizlenmemi portatif tanklar ve tank

konteynerler iin, bu artlar temizleme istasyonuna kadar olan ve istasyon dahil

mteakip tama ilemleri de yrtlr.

Bu tedbirler, ADRnin snf 1 ila 9'unda tehlikeli mallar olarak snflandrlm mallarn

IMDG Kodu'nun veya ICAO Teknik artnamesi'nin uygulanabilir zorunluluklarna gre

tehlikesiz mal saylmas durumunda uygulanmaz.

1.1.4.2.2 ADRnin 5.3.1 hkmleri uyarnca levhalanmam ancak IMDG Kodu Blm 5.3 uyarnca

iaretlenmi ve levhalanm 1.1.4.2.1 (c)'de verildii zere konteynerleri, portatif tanklar

veya tank konteynerlerini tayanlar haricindeki ara veya aralardan oluan tama niteleri,

ADRnin 5.3.2 turuncu renkli levha ile iaretleme hkmlerine uygun olmas kaydyla deniz

tamacl dahil tama zincirinde tanmak zere kabul edilir.

1.1.4.2.3 Deniz veya hava tamacl da dahil olmak zere tama zincirindeki tamalarda, 5.4.1 ve

5.4.2 ile Blm 3.3'n herhangi bir zel hkmnde belirtilen gerekli bilgiler, ADR tarafndan

istenen dier ek bilgilerin dahil edilmesi kaydyla, srasyla, IMDG Kodu'nun veya ICAO

teknik artnamesinin zorunluluklarnn gerektirdii tama belgesi ve bilgiler ile

deitirilebilir.

NOT: 1.1.4.2.1 uyarnca tama iin, ayrca bkz. 5.4.1.1.7. Konteynerlerde tama iin,

ayrca bkz. 5.4.2.

1.1.4.3 Deniz tamacl iin onayl IMO tipindeki portatif tanklarn kullanm

IMDG Koda uygun periyodik muayene ve test hkmlerine uymas artyla, IMDG Kodunun

(Deiiklik. 29-98) Blm 6.7nin veya 6.8'in gerekliliklerini karlamayan, ama IMDG

Kodunun (Amdt. 29-98) hkmlerine uygun 1 Ocak 2003'ten nce retilmi ve onaylanm

IMO tipinde portatif tanklar (tip 1, 2, 5 ve 7) kullanlmaya devam edilebilir. Bununla beraber,

ADR, Blm 3.2,Tablo A Stun (10)da ve (11)de belirtilen talimatlara ilikin hkmlere ve

Blm 4.2'deki hkmlere uymak zorundadrlar. IMDG Kod 4.2.0.1e de baknz 1.


1

Uluslararas Denizcilik rgt (IMO), sirkler DSC.1/Circ.12 ve dzeltme olarak Tehlikeli Mallarn

Tanmasnda IMO Tipindeki Mevcut Portatif Tanklarn ve Karayolu Tankerlerin Kullanmnn Devam

Etmesi ile lgili Klavuz yaynlamtr. Bu klavuzun metnine, IMOnun web sitesinden ulalabilir:

www.imo.org.

- 13 -

1.1.4.5 Karayolu dndaki tama ilemleri

1.1.4.5.1 ADR dzenlemelerine bal olarak tama ilemi yrten bir ara, seferinin bir kesiminde

karayolu haricinde bir yol kullanrsa, bu kesimdeki, karayolu aracn tayan tama

ynteminin tehlikeli mallarn tanmasn belirleyen herhangi bir ulusal ya da uluslararas

dzenlemesi seferin sadece bahsi geen kesimine uygulanabilir.

1.1.4.5.2 Yukarda 1.1.4.5.1'de belirtilen durumlarda, ilgili Anlamaya Taraf lkeler bir aracn

seferinin karayolu dnda bir yolu kulland kesiminde ADRnin zorunluluklarn

uygulamak konusunda anlaabilir. Buna ek olarak, eer gerek grrlerse, destekleyici

zorunluluklar uygulayabilir. Ancak, bu anlamalar, tehlikeli mallar tayan ilgili karayolu

aracnn bahsi geen kesimdeki tanmasna ilikin uluslararas hkmlerle ters dmemelidir.

Bu hkmlere, ADR Anlamaya Taraf lkelerin burada da Anlamaya Taraf lke

sayldklar Deniz Yaamnn Gvenlii (SOLAS) Uluslararas Anlamas rnek olarak

gsterilebilir.

Bu anlamalar, inisiyatifte bulunan Anlamaya Taraf lke tarafndan, Birlemi Milletler

Avrupa Ekonomik Komisyonu Sekreterliine, Anlamaya Taraf lkelerin dikkatine

sunulmak zere bildirilmelidir.

1.1.4.5.3 Tama ileminin ADR hkmlerine bal olduu gibi, karayolu tamaclnn tamamnda

veya bir ksmnda, karayolu tamacl haricindeki tehlikeli mallarn tanmasn, motorlu-

aralarla servisleriyle ilgili dzenlemelerin uygulama alann genilettii maddelerine

dayanarak dzenleyen uluslararas bir anlamann hkmlerine de bal olduu durumlarda,

bu uluslararas anlamann hkmleri ADR'nin uyumsuz olmayan dier hkmleriyle birlikte

bahsi geen seferde uygulanr; ADR'nin dier hkmleri konusu geen seferde uygulanmaz.

1.1.5 Standartlarn Uygulanmas

Bir standardn uygulanmas gerektiinde ve standart ve ADR hkmleri arasnda eliki

olduunda, ADR hkmleri nceliklidir.

- 15 -

BLM

1.2

TANIMLAR VE L BRMLER

1.2.1 Tanmlar

NOT: Bu balk tm genel ve zel tanmlar ierir.

ADR'nin amalar uyarnca:

A

"Acil durum scakl" scaklk kontrolnn yitirildii durumlarda, acil durum ilemlerinin

uyguland scaklk anlamna gelir;

"Ak deniz yn konteyneri" ak deniz tesislerine, ak deniz tesislerinden ve ak deniz

tesisleri arasnda tama iin srekli kullanlmak zere zel olarak tasarlanm yn

konteyner anlamna gelir. Ak deniz yn konteyneri, Uluslararas Denizcilik rgt (IMO)

tarafndan MSC/Circ.860 sayl dokman ile belirtilen ak denizlerde kullanlan ak deniz

konteynerlerinin onay ile ilgili klavuzlar uyarnca tasarlanm ve yaplmtr.

"Ak konteyner", bkz. "Konteyner";

"Ak dondurucu (dondurucu) kap" soutulmu svlatrlm gazn srekli havalandrlmas

ile atmosferik basnta tutulan soutulmu svlatrlm gazlar iin tanabilir, s yaltml,

basnl hazne/kap anlamna gelir;

''Ak ara'' platformunda st yaps olmayan veya sadece yan kapaklar ve arka kapaklarla

donatlm ara anlamna gelir;

"ADN" Tehlikeli Mallarn Kta i Su Yollar ile Uluslararas Tamaclna likin Avrupa

Anlamas anlamna gelir;

"Aerosol veya aerosol pskrtc" 6.2.6nn zorunluluklarn karlayan, metal, cam veya

plastikten yaplm ve bir sv veya svsz, macun veya toz, sklatrlm, svlatrlm

veya basn altnda zlm bir gaz tayan, ieriini bir gaz iinde asl halde kat veya sv

paracklar halinde, bir duman, macun veya toz veya sv halde veya gaz halinde

pskrtebilen bir aygt ilitirilmi, herhangi bir yeniden doldurulamaz hazne anlamna gelir.

"Ahap IBC" i astar ve uygun hizmet ve yapsal tehizat olan, sert ya da katlanr ahap

gvde anlamna gelir;

"Alevlenir bileen" (aerosoller iin) Testler ve Kriterler Elkitab, Ksm III, alt balk 31.1.1,

Notlar 1 ila 3te tanmlanan alevlenir svlar, alevlenir katlar veya alevlenir gazlar ve gaz

karmlar anlamna gelir; Bu tanm, piroforik, kendiliinden snan ve su ile reaksiyona

giren maddeleri kapsamaz. Yanmann kimyasal ss ASTM D 240, ISO/FDIS 13943:1999

(E/F) 86.1 ila 86.3 veya NFPA 30B yntemlerinden biri ile saptanr.

"Alc" tama szlemesine gre maln alcs anlamna gelir. Alc tama szlemesinin

hkmlerine uygun baka bir nc taraf atarsa, bu taraf ADR nezdinde alc kabul edilir.

Tama ilemi tama szlemesi olmadan yrtlyorsa, vardklarnda tehlikeli mallarn

idaresini stne alacak iletme alc kabul edilir.

- 16 -

Ambalaj ambalaj veya byk ambalaj veya IBC ve onun sevkiyat iin hazrlanan

elemanlarn ieren ambalajlamann tamamlanm rn anlamna gelir. Bu terim ibu

balkta tanmlanan gaz haznelerinin yan sra byklkleri, ktleleri veya yaplarndan tr

ambalajlanmadan tanabilen veya kafeslerde, sandklarda veya elleleme cihazlaryla

tanabilen nesneleri kapsar. Radyoaktif malzemelerin tanmas haricinde, dkme halinde

tanan maddeler veya tanklarda tanan maddeler iin geerli deildir.

NOT: Radyoaktif malzemeler iin, bkz. 2.2.7.2, 4.1.9.1.1 ve Blm 6.4.

Ambalajlama bir hazne veya birden ok hazne, haznelerin muhafaza ve dier gvenlik

ilevlerini yapabilmesi iin gereken malzemeler veya dier bileenler anlamna gelir (ayrca

bkz. "Kombine paketleme", "Kombine paketleme (plastik maddeler)", "Kombine paketleme

(cam, porselen veya seramik)", " ambalaj", "Orta boy hacimli konteyner (IBC)", "Ara

ambalaj", "Byk ambalaj", "Hafif kalibre metal ambalaj", "Harici ambalaj", "Onarlm

ambalaj", "Onarlm ambalaj", "Yeniden kullanlm ambalaj", "Hurda ambalaj" ve

"Geirmez ambalaj");

"Ambalajlayc" tehlikeli mallar byk ambalajlar ve orta boy hacimli konteynerler (IBCler)

dahil olmak zere ambalajlara koyan ve gerekirse tama iin ambalajlar hazrlayan bir

iletme anlamna gelir;

"Ambalajlama grubu" belli maddelerin ambalajlama amacyla tehlike derecelerine gre

atandklar bir grup anlamna gelir. Ambalajlama gruplar, Ksm 2'de daha kapsaml

aklanan aadaki anlamlara sahiptir:

Ambalajlama grubu I: Yksek derecede tehlikeli mallar;

Ambalajlama grubu II: Orta derecede tehlikeli mallar; Ambalajlama grubu III: Dk derecede tehlikeli mallar;

NOT: Tehlikeli mallar ieren belli nesneler bir ambalajlama grubuna atanr.

"Ambalaj ktlesi" aksi belirtilmedike, brt ambalaj ktlesi anlamna gelir. Maddelerin

tanmas iin kullanlan konteynerlerin ve tanklarn ktlesi brt ambalaj ktlesine dahil

deildir.

"Ara ambalaj" i ambalajlar veya nesneler ile harici ambalaj arasna yerletirilen ambalaj

anlamna gelir;

"Ara" bkz. "Tpl gaz tankeri", "Kapal ara", "Ak ara", "rtl ara" ve "Tanker";

"Ara ekibinin yesi" src veya gvenlik, emniyet, eitim veya operasyonel nedenlerle

srcye elik eden herhangi biri anlamna gelir;

''Astar" azlar iin kapak ieren, byk ambalajlar veya IBC'ler dahil ambalajlarn iine

yerletirilen, ancak bunlarn ayrlamaz bir parasn oluturmayan tp veya torba anlamna

gelir;

"ASTM" Amerikan Test ve Malzemeler Topluluu (American Society for Testing and

Materials) (ASTM International, 100 Barr Harbor Drive, PO Box C700, West Conshohocken,

PA, 19428-2959, United States of America) anlamna gelir;

"Atklar" ngrlen dorudan bir kullanm olmayan ama yeniden ileme, pe yma,

yakarak bertaraf etme veya baka yntemlerle elden karma iin tanan maddeler, zeltiler,

karmlar veya nesneler anlamna gelir;

- 17 -

''Azami kapasite'' kutularn ve orta boy hacimli konteynerler (IBC'ler) dahil, kaplarn veya

ambalajlarn metre kp veya litre ile ifade edilen azami i hacmi anlamna gelir;

"Azami net ktle" tek bir ambalaj iindekilerin azami net ktlesi veya i ambalajlarn azami

birleik ktlelerinin azami net ktlesi anlamna gelir ve ierik kilogram cinsinden ifade edilir;

"Azami normal iletme basnc" Snf 7 malzemelerinin tanmas iin, havalandrmann,

yardmc bir sistemle d soutmann veya tama srasnda ilem denetimi olmad bir

durumda, muhafaza sisteminin ierisinde bir senelik bir sre iinde, scaklk ve solar

radyasyon gibi evre koullaryla oluacak, ortalama deniz seviyesindeki atmosfer basncnn

zerindeki azami basn anlamna gelir;

"Azami alma basnc (lm basnc)" aadaki basntan en yksei anlamna gelir;

(a) Dolum srasnda tank iinde izin verilen en yksek etkin basn (azami dolum

basncna izin verilmitir);

(b) Boaltm srasnda tank iinde izin verilen en yksek etkin basn (azami boaltm

basncna izin verilmitir) ve

(c) Azami alma scaklnda, tankn, ieriinden dolay maruz kald etkin lm

basnc (ierebilecei harici gazlar dahil).

Blm 4.3'te tanmlanm zel zorunluluklar ile aksi belirtilmedike, iletme basncnn

(mutlak basn) rakamsal deeri, dolum maddesinin 50 oC'deki buhar basncndan aa

olmamaldr.

Snf 2 sktrlm, svlatrlm veya znm gazlarn tanmas haricinde gvenlik

valflar (patlama diskli veya patlama disksiz) ile donatlm tanklar iin azami iletme basnc

(lm basnc), bu gvenlik valflar ii ngrlen aklk basncna eit olmaldr.

(Ayrca bkz. "Hesaplama basnc", "Boaltm basnc", "Dolum basnc'' ve ''Test basnc'');

NOT 1: Portatif tanklar iin bkz. Blm 6.7.

NOT 2: Kapal dondurucu hazneler iin, bkz 6.2.1.3.6.5teki NOT.

B

"Basnl varil" su kapasitesi 150 litreden ok ve 1000 litreden az olan kaynaklanm

tanabilir basn haznesi/kab anlamna gelir (rnein dnen kasnaklar ve kzaklarn

zerindeki krelerle donatlm silindir hazneler);

"Basnl hazne/kap" silindirleri, tpleri, basnl varilleri, kapal dondurucu hazneleri, metal

hidrit depolama sistemlerini, silindir demetlerini ieren ortak bir terim anlamna gelir;

Basnl hurda haznesi/kab zarar grm, hasarl, szdran veya uygun olmayan tehlikeli

mal ambalajlarnn veya salm veya szm basnl haznesi/kabnn kurtarlmas veya

tasfiyesi amal tama iin iine konulduklar su kapasitesi 100 litreyi gemeyen basnl

hazne/kap anlamna gelir.

"Bavuru Sahibi" uygunluk deerlendirmesi durumunda, Anlamaya Taraf lke olan

lkedeki retici veya yetkili temsilcisi anlamna gelir; Periyodik muayenelerde, ara

muayenelerde ve istisnai denetimlerde bavuru sahibi Anlamaya Taraf lke olan lkedeki

test tesisi, operatr veya yetkili temsilcisi anlamna gelir.

- 18 -

NOT: stisnai olarak, nc bir taraf (1.2.1'deki tanm uyarnca bir tank-konteyner

operatr gibi) uygunluk deerlendirmesi iin bavurabilir.

''B.B.B. kayd (baka biimde belirtilmedike kayd)'' aadaki koullar salayan maddelerin,

karmlarn, zeltilerin veya nesnelerin toplu kaydnn yaplmas anlamna gelir:

(a) Blm 3.2 Tablo A'da ismen belirtilmeyen ve

(b) Snf, snflandrma kodu, ambalajlama grubu ve b.b.b. kaydnn ismine ve tanmna

uyan kimyasal, fiziksel ve/veya tehlikeli zellikleri sergileyen;

"Bidon" dikdrtgen veya poligon ara kesitli, bir veya birden fazla delii olan, metal veya

plastik ambalaj anlamna gelir;

"Bir ambalaja, d ambalaja veya konteynere veya ambalajsz DE-I veya YKC-I'ye atanan

tama indeksi (T)" Snf 7ye ait malzemelerinin tanmas iin, radyasyona maruz

kalnmasn kontrol etmek amacyla kullanlan say anlamna gelir;

"BM Model Ynetmelikleri" Birlemi Milletlerce baslm Tehlikeli Mallarn Tanmasna

likin Tavsiyelerin gzden geirilmi 17nci basksna eklenen Model Ynetmelikleri

(ST/SG/AT.10/1/Rev.17) anlamna gelir;

"BM numaras" madde veya nesnelerin BM Model Ynetmeliklerinden alnm 4 basamakl

tanmlama numaras anlamna gelir;

"Boaltm basnc" basn altnda boaltlrken tank iinde oluan en yksek basn anlamna

gelir (ayrca bkz. "Hesaplama basnc", "Dolum basnc", "En yksek alma basnc (lm

basnc)" ve "Test basnc");

"Byk konteyner", bkz. "Konteyner";

''Byk ambalaj'' nesneler veya i ambalajlar ieren, harici ambalajdan oluan ambalaj

anlamndadr ve ayrca:

(a) Mekanik elleleme iin tasarlanmtr;

(b) 400 kg net arlktan veya 450 litre kapasiteden fazladr fakat hacmi 3 m3'ten fazla

olmamaldr;

"Boaltc" aadakileri gerekletiren herhangi bir iletme anlamna gelir:

(a) Konteynerin, yn konteynerin, EGKnin, tank konteynerin veya portatif tankn bir

aratan karlmas veya

(b) Ambalajl tehlikeli mallarn, kk konteynerlerin veya portatif tanklarn bir aracn

veya konteynerin iinden veya zerinden boaltlmas veya

(c) Tehlikeli mallarn bir tanktan (tanker, sklebilir tank, portatif tank veya tank

konteyner) veya bir tpl gaz tankerinden, MPBden, EGKden veya dkme

halinde veya dkme bir konteynerde tama iin kullanlan bir aratan, byk

konteynerden veya kk konteynerden boaltlmas;

- 19 -

C

"CGA" Sktrlm Gaz Birlii (Compressed Gas Association) (CGA, 4221 Walney Road,

5th Floor, Chantilly VA 20151-2923, United States of America) anlamna gelir;

"CIM" Demiryollar ile Eya Tamasna likin Uluslararas Szleme (Uluslararas

Demiryolu Tamalarna ait Szlemenin (COTIF) B Eki) (tadil edildii ekliyle) anlamna

gelir;

"CMR" Eyalarn Karayolundan Uluslararas Nakliyat iin Mukavele Szlemesi (Geneva,

19 May 1956), (tadil edilmi haliyle) anlamna gelir;

"CSC" Londra'daki Uluslararas Denizcilik rgt (IMO) tarafndan tasnif edilen ve

yaymlanan Uluslararas Gvenli Konteyner Anlamas (Cenevre, 1972) anlamna gelir;

"alma basnc" tam basnl bir haznede 15 oC referans scaklnda skm bir gazn

kararl basnc anlamna gelir;

NOT: Tanklar iin bkz. Azami alma basnc.

"ok elemanl gaz konteyneri" (EGK) manifoldla birbirine bal ve bir yzeye tutturulmu

elemanlar ieren birim anlamna gelir. u elemanlar ok elemanl gaz konteyneri elemanlar

olarak dnlebilir: Silindirler, tpler, basn varilleri ve silindir demeti ayrca 2.2.2.1.1de

tanmlanan gazlarn tanmasnda kullanlan 450 litreden daha fazla kapasiteli tanklar;

NOT: BM EGK'ler iin, bkz. Blm 6.7.

"EGK", bkz. "ok elemanl gaz konteyneri";

D

''D ambalaj" ellelenmesi ve istiflenmesi daha kolay bir birim oluturacak ekilde

birletirilen, bir veya daha fazla ambalajlar ieren, bir gnderici tarafndan kullanlan (Snf 7

durumunda tek bir gnderen tarafndan) bir d ambalaj anlamna gelir.

D ambalaj rnekleri:

(a) eitli ambalajlarn yerletirildii veya istiflendii ve plastik erit, skca saracak veya

gergin ekilde olacak bir bant veya dier uygun yntemlerle sabitlenen palet gibi bir

ykleme tablas veya

(b) Kutu veya sandk gibi bir d koruyucu ambalajlama;

"Dondurucu (dondurucu) hazne" su kapasitesi 1000 litreyi amayan, soutulmu

svlatrlm gazlar iin tanabilir, s yaltml, basnl hazneler anlamna gelir (ayrca bkz.

"Ak dondurucu (dondurucu) hazne");

"Doldurucu" tehlikeli mallar bir depoya (tankere, sklebilir tanka, portatif tanka veya tank

konteynere) ve/veya bir araca, byk konteynere veya toptan dkme halinde tama iin

kk konteynerlere, bir akl araca veya EGK'ye ykleyen herhangi bir iletme anlamna

gelir;

- 20 -

"Dolum basnc" bir deponun basn altnda dolumu srasnda iinde oluan en byk basn

anlamna gelir (ayrca bkz. "Hesaplama basnc", "Boaltm basnc", "Azami alma basnc

(lm basnc)" ve "Test basnc");

"Dolum oran" kullanma hazr hale getirilmi basnl bir hazneyi tamamen doldurabilecek,

gazn ktlesinin 15 C'deki suyun ktlesine oran anlamna gelir;

"Dokuma plastikler" (esnek IBC'ler iin) gergin bantlardan veya uygun plastik malzemeden

mamul monofillerden yaplm bir malzeme anlamna gelir.

"Dkme halinde tama" ara veya konteynerlerde ambalajlanmam kat maddelerin veya

nesnelerin tanmas anlamna gelir. Bu terime ambalajlanm maddeler ve tanklarda tanan

maddeler dahil deildir;

E

"AT (EC) Direktifi" Avrupa Birliinin yetkili kurulularnca kararlatrlm olan, hedeflenen

amala ilgili olarak, bahsi geen her ye Devlet iin balayc olan, ama biim ve yntem

seimini ulusal kurumlara brakm olan hkmlerdir;

"AEK (ECE) Ynetmelii" tekerlekli aralarda kullanlan ve monte edilen para ve/veya

tehizatlara ynelik olarak karlan standart teknik talimatnamelerin benimsenmesine ve bu

talimatlar (1958 Anlamas, tadil edilmi haliyle) esas alan onaylarn karlkl tannma

artlarna ilikin anlamaya eklenen ynetmelik anlamna gelir;

"EN" (standard) Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN, Avenue Marnix 17, B-1000

Brussels) tarafndan yaymlanan bir Avrupa standard anlamna gelir;

"Esnek IBC" film tabaka, bez dokuma veya herhangi bir esnek maddeyle veya bunlarn

karmyla kapl ve gerekliyse, bir i kaplama veya astaryla birlikte ve uygun hizmet

tehizatlarndan ve tutma gerelerinden oluan bir gvde anlamna gelir;

"Esnek IBC'lerin dzenli bakm" plastik veya tekstil esnek IBClerin zerindeki, aada

belirtilenler gibi, rutin ilem anlamna gelir;

(a) Temizlik veya

(b) zgn reticinin teknik zelliklerine uygun olan, ayrlr astarlar ve kapama kuaklar

gibi ayrlr bileenlerin deitirilmesi;

Bu ilemlerin, esnek IBCnin muhafaza ilevini aksi ynde etkilememesi veya tasarm tipini

deitirmemesi nemlidir.

"Esnek IBC'lerin dzenli bakm", bkz. "Orta Boy Yn konteyner (IBC)";

F

"Blnebilen madde ieren bir ambalaja, d ambalaja veya konteynere atanm olan kritik

gvenlik indeksi (KG)" Snf 7 malzemelerinin tanmas iin, blnebilen radyoaktif

malzeme tayan ambalajn, d ambalajlarn veya konteynerlerin birikimini kontrol etmek

amacyla kullanlan bir say deeri anlamna gelir;

G

"Gaz" aadaki zelliklere sahip bir madde anlamna gelir:

(a) 50 C'de buhar basnc 300kPa'dan (3 bar) byk olan veya

(b) 101,3 kPa standart basnta 20 oC'de tamamen gaz halde olan.

- 21 -

"Gaz ieren kk kap (gaz kartuu)" 6.2.2deki ilgili zorunluluklar karlayan, basn

altnda gaz veya gaz karm ieren, yeniden doldurulamaz hazne anlamna gelir. Bir valf

taklm olabilir;

"Gaz kartuu", bkz. "Gaz ieren kk hazne";

"Geirmez ambalaj" tama srasnda olumu ince kat maddeler dahil, kuru ieriin

dklmesine izin vermeyen bir ambalaj anlamna gelir;

"Geri dntrlm plastik malzeme" yeni ambalajlar yaplmak suretiyle temizlenmi ve

ilenmeye hazrlanm olan kullanm endstriyel ambalajlardan geri kazanlm malzeme

anlamna gelir;

"GHS" ST/SG/AT.10/30/Rev.4 sayl dokman olarak Birlemi Milletler tarafndan

yaymlanm Kimyasallarn Snflandrlmas ve Etiketlenmesi iin Kresel Uyumlatrma

Sisteminin (Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals)

drdnc dzeltilmi basks anlamna gelir;

"Gnderen" kendi adna veya bir nc ahs adna tehlikeli mallar gnderen iletme

anlamna gelir. Tama ilemi bir tama szlemesi altnda yrtlyorsa, gnderen tama

szlemesine gre gnderendir;

"Gvde" (tekpara IBC'ler dndaki tm IBC snflar iin) delikleri ve kapaklar olan, ama

hizmet tehizat iermeyen uygun hazne anlamna gelir;

"Gvde" maddeyi ieren kaplamadr (aklklar ve kapaklar dahil);

NOT 1: Bu tanm hazneler/kaplar iin geerli deildir.

NOT 2: Portatif tanklar iin bkz. Blm 6.7.

"Gvde kapasitesi veya gvde blmesi" tanklar iin, metre kp ve litre olarak ifade edilen

gvdenin veya gvde blmesinin toplam i hacmi anlamna gelir. eklinden veya yapsndan

tr gvdeyi veya gvde blmesini tamamen doldurmak mmkn deilse, azaltlan bu

kapasite doldurma derecesini saptamak ve tank iaretlemek iin kullanlr.

"Gvenlik valf" basnla otomatik olarak alan, amac tank kabul edilmez derecede ar i

basntan korumak olan yayl bir aygttr;

H

''Hafif kalibre metal ambalaj'' dairesel, eliptik, dikdrtgensel veya poligon kesit alanl (ve

konik yapda) ve sivri boyunlu ve kova biimli metalden yaplan ambalajlama anlamna gelir.

0,5 mm'den az duvar kalnlna sahip, dz ya da konveks tabanl ve bir veya birden fazla

delikli, varil ve bidon tanmlarndan farkl ambalajlardr;

''Harici ambalaj'', i kaplar veya i ambalajlar iermek ve korumak iin gerekli herhangi

emici madde, tamponlama ve herhangi baka elemanlarla kompozit veya birleik

ambalajlamalarn d korumas anlamna gelir;

"Hayvansal malzeme" hayvan leleri, hayvan vcudu paralar veya hayvansal gdalar

anlamna gelir;

"Hazne/kap" (Snf 1) iinde ya da ara ambalajlamasnda kullanlan herhangi bir kapama

yntemi ieren, kutular, ieler, tenekeler, variller, kavanoz ve tpleri ierir;

- 22 -

"Hazne/kap" herhangi bir kapama yntemi ieren, maddeleri veya nesneleri iine almak ve

tutmak iin kullanlan bir muhafaza kab anlamna gelir. Bu tanm gvdeleri kapsamaz

(ayrca bkz. "Dondurucu hazne/Dondurucu kap", " hazne", "Basnl hazne", "Sert i

hazne" ve "Gaz kartuu");

''Haznenin nominal kapasitesi'' haznenin iindeki tehlikeli mallarn nominal hacmi anlamna

gelir ve litre ile ifade edilir. Sktrlm gaz silindirleri iin nominal kapasite, silindirin su

kapasitesi olmaldr;

"Hesaplama basnc" tanan maddenin yol aabilecei tehlike derecesine gre, belli bir

dereceye gre alma basncn aan test basncna en az eit olan kuramsal basn anlamna

gelir. Herhangi bir d veya i takviye dzeneinden bamsz olarak, sadece eperlerin

duvarlarnn kalnlklarna karar vermede kullanlr (ayrca bkz. "Boaltm basnc", "Dolum

basnc", "Azami alma basnc (lm basnc)" ve "Test basnc");

NOT: Portatif tanklar iin bkz. Blm 6.7.

Hizmet tehizat aadaki anlamlara gelir:

(a) Tank iin doldurma ve boaltma, havalandrma, gvenlik, stma ve s yaltm

aygtlar ve lm cihazlar;

(b) Tpl gaz tankeri veya bir EGK elemanlar iin manifold dahil doldurma ve boaltma

aygtlar, gvenlik aygtlar ve lm cihazlar;

(c) Bir IBC iin doldurma ve boaltma aygtlar ve herhangi bir basn tahliye veya

havalandrma, gvenlik, stma ve s yaltm aygtlar ve lm cihazlar;


"Hurda ambalaj" zarar grm, hasarl, szdran veya uygun olmayan tehlikeli mal

ambalajlarnn veya salm veya szm tehlikeli mallarn kurtarlmas veya tasfiyesi amal

tama iin iine konulduklar zel bir ambalaj anlamna gelir;

I

"IAEA" Uluslararas Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) (International Atomic Energy Agency),

(IAEA, P.O. Box 100 A - 1400 Vienna) anlamna gelir;

"ICAO" Uluslararas Sivil Havaclk Organizasyonu (International Civil Aviation

Organization) (ICAO, 999 University Street, Montreal, Quebec H3C 5H7, Canada) anlamna

gelir;

ICAO Teknik artnamesi Tehlikeli mallarn Havayoluyla Emniyetli Tanmas iin Teknik

artname anlamna gelir ve Montreal'de Uluslararas Sivil Havaclk Organizasyonu

(International Civil Aviation Organization (ICAO)) tarafndan yaymlanm olan,

Uluslararas Sivil Havacla dair ikago Anlamasnn 18inci Ekini tamamlar (ikago

1944);

"IMDG Kodu" 1974'te Uluslararas Denizcilik rgt (IMO) tarafndan Londra'da

yaynlanan, Deniz Yaamnn Gvenlii (SOLAS) Uluslararas Anlamas'nn Blm VII,

Ksm A'nn yerine getirilmesi iin, Uluslararas Denizcilik Tehlikeli mallar

Kanunnamesi'dir;

"IMO" Uluslararas Denizcilik rgt (International Maritime Organization) (IMO, 4 Albert

Embankment, London SE1 7SR, United Kingdom) anlamna gelir;

- 23 -

"ISO" (standard) Uluslararas Standardizasyon Birlii (International Organization for

Standardization) (ISO - 1, rue de Varemb. CH-1204 Geneva 20) tarafndan yaymlanan

uluslararas standart anlamna gelir;

" ambalaj" tama iin bir harici ambalajn gerekli olduu ambalaj anlamna gelir;

" kap" muhafaza ilevini gerekletirebilmesi iin bir harici ambalaja gereksinim duyan bir

hazne anlamna gelir;

"i plastik kapl kompozit IBC" herhangi bir hizmet veya yap tehizatyla birlikte, ii plastik

kaplanm ve kat bir d gvdeden oluan yapsal bir tehizat ieren IBC anlamna gelir.

hazne ve d gvde birletirildiinde, tek para oluturan ve tek para olarak kullanlan,

doldurulan, saklanan, tanan veya boaltlan yekpare bir yapda birletirilmitir;

NOT: "Plastikler malzemeler", kompozit IBC'lerin i hazneleri ile birlikte kullanldklarnda,

kauuk gibi dier polimer maddeleri de kapsar.

"letme" ticari olsun ya da olmasn, herhangi bir vakf veya yasal bir kimlii olmayan

topluluk, ticari olsun ya da olmasn veya resmi bir yaps da olmayan, yasal bir kimlii kendi

bnyesinde veya bal olduu, byle bir kimlie sahip otoritede bulunduran herhangi bir zel

ya da tzel kiilik anlamna gelir;

''zin verilebilen azami brt ktle'' aadaki anlamlara gelir:

(a) (IBCler iin) azami net ktle ile birlikte, IBC'nin ktlesi ve herhangi yardmc ya da

yapsal tehizat;

(b) (Tanklar iin) tankn daras ve tama iin izin verilmi en ar yk;


K

"Kalite gvence" ADR'deki gvenlik talimatlarnn uygulamada yerine getirildii gvencesini

vermeyi amalam herhangi bir kurulu ya da kurumun uygulad sistematik bir kontrol ve

muayene inceleme programdr;

"Kapal konteyner", bkz. "Konteyner";

"Kapal ara" kapanabilir bir gvdeye sahip ara anlamna gelir;

"Kapak" bir haznedeki akl kapatabilen aygt anlamna gelir;

"Karton IBC" gerekliyse, bir i astar (ama i ambalaj olmayan) olan ve uygun servis ve

yapsal tehizata sahip, ayr birer st ve alt kapaklar olan veya olmayan karton bir gvde

anlamna gelir;

"Kargo tama nitesi" ara, konteyner, tank konteyner, portatif tank veya EGK anlamna

gelir;

NOT: Bu tanm, yalnzca Blm 3.3 ve Blm 5.5.2deki zel hkm 302nin

uygulanmasnda geerlidir.

- 24 -

"Kat" aadaki anlamlara gelir:

(a) 101,3 kPa basnta erime noktas veya ilk erime noktas 20

oCden yksek olan bir

maddedir veya

(b) ASTM D 4359-90 test yntemine gre sv olmayan veya 2.3.4te belirtilen akkanl

belirlemek iin yaplan teste (penetrometre testi) uyan ltlere gre macunsu olan bir

maddedir;

"KHDS" bkz. "Kendiliinden hzlanan dekompozisyon scakl";

"Kendiliinden hzlanan dekompozisyon scakl (KHDS)" tama srasnda ambalajlardaki

maddelerde kendi kendine hzlanan dekompozisyonun grlebilecei en dk scaklk

anlamna gelir. KHDS'yi saptamaya ve saklama srasnda stmann etkilerine ilikin

hkmler Testler ve Kriterler Elkitab, Ksm IIde yer alr;

"Kombine paketleme" 4.1.1.5'e uygun olan bir harici ambalajlama iinde, tama amacyla

ambalajlanm bir veya birden ok ambalaj kombinasyonu anlamna gelir;

NOT: "Kombine paketlemelerin" "iteki" ambalajlar her zaman, "i kaplar" olarak deil,

"i ambalajlar" olarak anlr. Bir cam ie bu 'i ambalaja bir rnektir.

"Kompozit paketleme (plastik malzeme)" ite plastik bir hazne ve harici ambalajlamadan (metal, karton, kontrplak, vb.) oluur. Birletirildiinde ayrlmaz bir birim haline gelen bu ambalaj, tek para bir ekilde doldurulup, saklanabilir, ayrlabilir ve boaltlabilir;

NOT: Bkz. "Kompozit paketlemeler (cam, porselen veya anak mlek)" altndaki NOT.

"Kompozit paketleme (cam, porselen veya anak mlek)" i ksm cam, porselen veya

mlek tr bir hazneden oluan ve bir harici ambalajlamaya (metal, tahta, karton, plastik

madde, genlemi plastik maddeden vb.) sahip ambalajlardr. Birletirildiinde ayrlmaz bir

birim haline gelir ve bu ambalaj tek para bir ekilde doldurulup, saklanabilir, ayrlabilir ve

boaltlabilir;

NOT: "Kompozit paketlemelerin" "i ksmlar" genelde "i hazneler" olarak adlandrlr.

rnein, 6HA1in (plastik malzemeden, kombine paketleme) "i ksm", "d ksm" olmadan

bir tama ilevi bulunmadndan dolay bir "i ambalaj" deildir.

"Konsinye madde" gnderen tarafndan tanaca belirtilmi, herhangi bir ambalaj,

ambalajlar veya tehlikeli mal yk anlamna gelir;

"Konteyner" aadaki zelliklere sahip, bir tama tehizat (tama sand veya benzeri)

anlamna gelir:

- Salam ve tekrar tekrar kullanma uygun daimi dayankl yap;

- Yk bozmadan, bir veya birden ok tama arac ile maddeleri tamak zere zel

tasarm;

- zellikle bir tama aracndan dierine aktarlrken, hazr istiflemesine ve

ellelemesine izin veren cihazlarla donatlm;

- Doldurmas ve boaltmas kolay tasarm;

- Radyoaktif malzemelerin tamasnda kullanlan konteynerler hari, 1 m3ten az

olmayan i hacim.

- 25 -

Ayrca:

"Kk konteyner" tm d lleri (uzunluk, genilik, ykseklik) 1,5 m'den daha kk veya i hacmi 3 m

3ten fazla olmayan bir konteyner anlamna gelir;

''Byk konteyner'' u anlamlara gelir:

(a) Kk konteyner tanmna uymayan konteyner;

(b) CSC anlamnda, drt d alt ke tarafndan evrelenen alan byklnde

konteyner;

(i) en az 14 m2 (150 ft

2) veya

(ii) en az 7 m

2 (75 ft

2), eer st ke balantlar monte edilmi;

"Kapal konteyner" salam, kat bir st, kat yan duvarlar, kat n arka duvar ve taban

olan, tamamen kapal bir konteyner anlamna gelir. Terim, tama srasnda

kapatlabilir st ak olan konteynerleri de kapsar;

''Ak konteyner'' stten ak konteyner veya platform tabanl konteyner anlamna gelir;

"rtl konteyner" yklenen maddeleri korumak iin bir rts olan ak bir

konteyner anlamna gelir;

Bir "takas gvdesi" EN 283:1991 uyarnca aadaki zelliklere sahip bir konteynerdir:

- Mekanik g asndan sadece bir vagon, bir kara arac veya ro-ro gemisince

tanmak iin tasarlanm olan;

- stiflenemez;

- Aralarnn stndeki tehizatlarla aralarndan ayrlabilir, kendi destekleri

zerine oturtulabilir ve yeniden yklenebilir.

NOT: "Konteyner" terimi geleneksel ambalajlar, IBCleri, tank konteynerleri veya

aralar kapsamaz. Ancak, bir konteyner radyoaktif malzemelerin tanmasnda ambalaj

olarak kullanlabilir.

"Kritik scaklk" daha st bir scaklkta maddenin sv halde kalamad scaklk anlamna gelir;

"Kontrol scakl" organik peroksitlerin veya kendi kendine tepkimeye giren maddelerin

gvenli bir biimde tanabildii en yksek scaklk anlamna gelir;

"Korumal IBC" (metal IBC'ler iin) darbeye kar ek korumal olan IBC anlamna gelir.

Koruma, rnein, ok katmanl (sandvi) veya ift duvarl bir yap veya metal it rg

kaplamal bir iskelet olabilir;

"Kutu" metal, ahap, kontrplak, sunta, fiber plastik, plastik veya baka bir uygun maddeden

yaplm tamamen dikdrtgen veya okgen yzl ambalajlardr. Elleleme veya ama

kolayl veya snflandrma artlarnn karlanmas amacyla yaplm olan kk deliklere,

tamada ambalajn btnln bozmad srece, izin verilir;

"Kk konteyner", bkz. "Konteyner";

- 26 -

M

"Makara" (Snf 1) merkezinde bir mil ieren ve milin ularnda yan duvarlar da olabilen,

plastikten, tahtadan, fiber levhadan, metal veya baka bir uygun maddeden yaplma bir aygt

anlamna gelir; Nesneler ve maddeler mile sarlabilir ve yan duvarlarca tutulabilir;

"Metal hidrit depolama sistemi" hazne, metal hidrit, basn tahliye dzenei, kapama valf,

hizmet tehizat ve yalnzca hidrojenin tanmas iin kullanlan i bileenleri ieren tam bir

hidrojen depolama sistemi anlamna gelir;

"Metal IBC" uygun hizmet ve yapsal tehizatla birlikte olan metal yap anlamna gelir;

"Mobil (gezgin) patlayc retim birimi" (MPB) patlayc olmayan tehlikeli maddelerden

patlayc retmek veya bu maddelere patlayc yklemek iin kullanlan bir nite veya bir

niteye yerletirilmi dzenek anlamna gelir. nite, pompalarn ve ilgili tehizatlarn yan

sra eitli tanklar, yn konteynerler ve sre tehizatlar ierir. MPBde, ambalajl

patlayclar iin zel blmeler bulunabilir;

NOT: MPB tanm "patlayc retmek ve patlayc yklemek" ifadesini iermesine ramen,

MPBlerin zorunluluklar yalnzca tama ile ilgilidir ve patlayclarn retimi veya

patlayc yklemesi ile ilgili deildir.

"MPB", bkz. "Mobil (gezgin) patlayc retim birimleri";

"Muayene kurumu" yetkili kurum tarafndan onaylanm bamsz bir muayene ve test

kurumu anlamna gelir;

"Muhafaza sistemi" Snf 7 malzemelerinin tanmas iin, tama srasnda radyoaktif

malzemeyi korumak amacyla tasarmc tarafndan belirlenen ambalaj bileenlerinin bir araya

getirilmesi anlamna gelir;

"Mnhasr kullanm" Snf 7 kapsamndaki malzemelerinin tanmas iin, bir aracn veya

byk bir konteynerin tm ilk, ara ve son ykleme ve boaltma ilemlerinin, gnderen veya

alcnn talimatlarna uygun olarak tek bir gnderen tarafndan mnhasran kullanm

anlamna gelir;

N

Net patlayc ktlesi (NPK) ambalajlar veya kaplamalar vb. olmadan patlayc maddelerin

toplam ktlesi. (Net patlayc miktar (NPM), net patlayc ierikleri (NP), net patlayc

arl (NPA) veya patlayc ieriklerin net ktlesi ayn anlam vermek zere sklkla

kullanlr.

O

"Orta boy hacimli konteyner (IBC)" Blm 6.1'de belirtilenler dnda, aadaki zelliklere

sahip olan, kat veya esnek bir portatif ambalaj anlamna gelir:

(a) Kapasitesi aadaki gibidir:

(i) Ambalajlama grubu II'nin ve III'n katlar ve svlar iin en fazla 3m

3;

(ii) Esnek, sert plastik, kompozit, karton veya tahta IBC'lerde ambalajlandnda,

ambalajlama grubu Iin kat maddeleri iin en fazla 1,5 m3;

(iii) Metal IBC'lerle ambalajlandnda, ambalajlama grubu I kat maddeleri iin

en fazla 3 m3;

- 27 -

(iv) Snf 7'e ait radyoaktif malzemeler iin en fazla 3 m3;

(b) Mekanik elleleme iin tasarlanmtr;

(c) Blm 6.5'teki testlerle belirlenen, elleleme ve tama srasnda oluan gerilmelere

dayankldr;

(ayrca bkz. "Plastik i kaba sahip kompozit IBC", "Fiber Levha IBC", "Esnek IBC", "Metal

IBC", "Sert plastik IBC" ve "Tahta IBC").

NOT 1: Blm 6.7 veya 6.8 zorunluluklarna uyan, portatif tank veya tank konteynerler, orta

boy hacimli konteynerler (IBC'ler) olarak saylmaz.

NOT 2: Blm 6.5 zorunluluklarna uyan orta boy hacimli konteynerler (IBC'ler), ADR

amalarna uygun konteynerler olarak saylmaz.

"IBC" bkz. "Orta boy hacimli konteyner" (IBC);

"Onay"

ok tarafl onay, Snf 7 malzemelerinin tanmas iin, tasarm veya sevkiyatn

yapld menei lkenin ve sevkiyatn varaca veya iinden geecei lkenin ilgili

yetkili kurumu tarafndan verilen onay anlamna gelir;

Tek tarafl onay, Snf 7 malzemelerinin tanmas iin, yalnzca tasarmn yapld

menei lkenin yetkili kurumu tarafndan verilmesi gereken bir tasarm onay

anlamna gelir. Menei lke ADR'ye Anlamaya Taraf lke deilse, onay iin

sevkiyatn ulaaca ilk ADR Anlamaya Taraf lke lkesinin yetkili kurumu

tarafndan dorulama gerekir (bkz. 6.4.22.6);

"Onarlm IBC" bir arpma etkisi veya baka bir nedenle (rnek: bozulma, krlganlk veya

tasarm tipine oranla mukavemetin azalmasna ilikin kantn olduu dier durumlar) tasarm

tipine uymas iin ve tasarm tipi testlerine dayanabilmesi iin yenilenen metal, sert plastik

veya kompozit IBC anlamna gelir. ADR asndan, kompozit IBC'nin i sert kabnn ayn

reticinin zgn tasarm tipine uyan kapla deitirilmesi onarm olarak kabul edilir. Buna

karn, sert IBC'lerin rutin bakm onarm olarak kabul edilmez. Sert plastik IBC'lerin ve

kompozit IBC'lerin i kaplar onarlamaz; Esnek IBCler, yetkili kurum tarafndan

onaylanmadka, onarlamaz;

"rtl ara" yk korumak iin bir rts bulunan ak bir aratr;

"rtl konteyner", bkz. "Konteyner";

P

"Parlama noktas" bir svnn buharnn havayla birlikte alevlenir bir karm oluturduu en

dk scaklk anlamna gelir;

"Portatif tank" Blm 6.7'deki veya Blm 3.2 Tablo A Stun (10)'daki portatif tank

talimatnda (T-Kodu) belirtilen ve IMDG Kodu'ndaki veya Blm 6.7'deki tanmlamalarla

uyumlu olan ve 450 litreden fazla kapasitesi olan, 2.2.2.1.1de belirtildii zere gazlarn

tanmasnda kullanldnda, ok modlu bir tank anlamna gelir;

"Portatif tank operatr", bkz. "Tank konteyner/portatif tank operatr";

- 28 -

R

"Radyasyon seviyesi", Snf 7 malzemelerinin tamas iin, her saat iin milisievert cinsinden

ifade edilmi doz oran karl anlamna gelir;

"Radyoaktif ierik" Snf 7 malzemelerinin tamas iin, ambalaj ierisindeki radyoaktif

malzeme ile birlikte her trl kirlenmi veya radyoaktif maya maruz kalm kat, sv ve

gaz anlamna gelir;

"Referans elik" gerilme direnci 370 N/mm

2 olan ve krlma uzamas %27 olan bir elik

anlamna gelir;

"RID" Tehlikeli Mallarn Demiryolu ile Uluslararas Tamaclna likin Dzenlemeler

(COTIF'in C Eki) anlamna gelir;

S

"Sabit tank" bir araca kalc olarak eklenmi (eklentiden sonra ara, tanker olarak anlr) veya

byle bir aracn iskeletinin gerekli bir paras olup, 1000 litreden fazla kapasiteye sahip tank

anlamna gelir;

"Sabit basn" s ve yaynm dengesine ulam basnl bir haznenin iindekilerin basn

anlamna gelir;

"Saklama sistemi" kritik gvenlii korumak amacyla tasarmc tarafndan belirlenen ve

yetkili kurum tarafndan onaylanan blnebilen maddenin ve ambalaj bileenlerinin bir araya

getirilmesi anlamna gelir.

"Sandk btnlkl bir yzeyi olmayan harici ambalajlama anlamna gelir;

"Sert IBC'lerin dzenli bakm" metal, sert plastik veya kompozit IBClerin zerindeki,

aada belirtilenler gibi, rutin ilem anlamna gelir;

(a) Temizlik;

(b) IBC'nin szntya kar sklnn onaylanmas suretiyle, gvde kapamalarnn veya

zgn reticinin teknik zelliklerine uyan hizmet tehizatlarnn yerlerinin kaldrlmas,

tekrar yerletirilmesi veya deitirilmesi (ilgili contalar da dahil) veya

(c) IBC'nin muhafaza ilevini engellemedii srece, dorudan tehlikeli mallarn

muhafazasn veya basn tutma ilevini salamayan yapsal tehizatn, tasarm tipine

gre uygun olmas iin, yenilenmesi (rnek: ayaklarn veya kaldrma eklemelerinin

dzeltilmesi).

"Sert i hazne/kap" (kompozit IBCler iin) d kasann yardm olmadan, bo ve kapaklar

ak iken genel biimini koruyan hazne anlamna gelir. "Sert" olmayan herhangi bir i hazne

"esnek" saylr;

"Sert plastik IBC" uygun hizmet tehizatyla birlikte yapsal bir tehizata sahip olabilen sert

plastikten bir gvde anlamna gelir;

"Sert IBC'lerin dzenli bakm", bkz. "Orta Boy Yn konteyner (IBC)";

"Sktrlm gaz kartuu", bkz. "Aerosol veya Aerosol pskrtc";

- 29 -

"Sv" 50 Co'de 300 kPa'dan (3 bar) fazla buhar basnc olmayan ve 20

oC ve 101,3 kPa'da

tamamyla gaz olmayan madde anlamna gelir ve

(a) 101,3 kPa basnta erime noktas veya ilk erime noktas, 20oC veya daha azdr veya

(b) ASTM D 4359-90 test yntemine gre svdr veya

(c) 2.3.4'te tanmlanan akkanl belirleme testi (penetrometre testi) kriterlerine gre

macun gibi deildir;

NOT: "Sv halde tama" tank zorunluluklar bakmndan aadaki anlama gelir:

- Svlarn yukardaki tanma gre tanmas veya

- Erimi halde olan katlarn tama ilemine verilmesi.

Svlatrlm Petrol Gaz (LPG) dk basnl svlatrlm gaz anlamna gelir. Bu gaz

sadece BM No 1011, 1075, 1965, 1969 veya 1978 olarak snflandrlan dk

hidrokarbonlarn bir veya birkandan oluur ve temelde dier hidrokarbon gazlarnn izleriyle

bten, btan, btan izomerleri, propan ve propen ierir.

NOT 1: Dier BM No.larna snflandrlan yanc gazlar LPG olarak kabul edilmezler.

NOT 2: BM No. 1075 iin 2F altndaki Not 2ye, 2.2.2.3teki svlatrlm gazlar tablosunda,

BM No. 1965, baknz.

"Szdrmaz kapal tank" hesaplanm basnc en az 4 bar olan sv maddeleri tamak veya

hesaplanm basnc gz nnde bulundurmakszn kat maddeleri (toz veya granl halde)

tamak amacyla kullanlan, ak yerleri szdrmaz bir biimde kapal ve aadaki zelliklere

sahip tank anlamna gelir;

- Gvenlik valflar, patlama diskleri, benzer gvenlik aygtlar veya vakum valflar ile

donatlmam veya

- Gvenlik valflar, patlama diskleri veya benzer gvenlik aygtlar ile donatlmam

ancak 6.8.2.2.3 zorunluluklar uyarnca vakum valflar ile donatlm veya

- 6.8.2.2.10 uyarnca patlama diskinden sonra gvenlik valflar ile donatlm ancak

vakum valflar ile donatlmam veya

- 6.8.2.2.10 uyarnca patlama diskinden sonra gvenlik valf ile donatlm ve 6.8.2.2.3

zorunluluklar uyarnca vakum valflar ile donatlm;

''Szdrmazlk testi'' bir tank, ambalaj veya IBC ve tehizatn ve kapama aralarnn

szdrmazlnn belirlenmesinde kullanlan test anlamna gelir;


"Silindir" su kapasitesi 150 litreyi gemeyen basnl tanabilir hazne anlamna gelir (ayrca

bkz. "Silindir demetleri");

"Silindir demetleri" birbirlerine ilitirilmi, bir manifoldla birbirine tutturulmu ve tek bir

para olarak tanan silindir anlamna gelir. Toplam su kapasitesi, 1000 litreyle snrl Snf 2

(2.2.2.1.3'e gre T harfi ile balayan gruplar) zehirli gazlarnn tanmas amalanmamsa,

3000 litreyi geemez;

- 30 -

"Sklebilir tank", sabit tank dndaki, portatif tank, tank konteyner veya bir akl aracn bir

paras veya kapasitesi 450 litreden ok olan bir EGK anlamna gelir ve ykn paralara

ayrlmadan tanmasna ynelik tasarlanmam olan ve genellikle, sadece bo iken

ellelenebilen bir tanktr;

T

"Tabla" (Snf 1) paketin iine, arasna veya dna yerletirilen ve ambalaja skca gemi

haldeki, metal, plastik, fiber levha veya baka bir uygun maddeden bir tepsi anlamna gelir.

Tablann yzeyi, ambalaj veya nesnelerin yerlemesini, gvenli bir ekilde tutulmasn ve

birbirlerinden ayr tutulmasn salayacak biimde ekillendirilmi olabilir;

"Tahta f" halkalarla tutturulmu tahtalardan ve kapaklardan olumu, kenarlar bombeli,

yuvarlak kesitli, ahaptan yaplm bir ambalaj anlamna gelir;

"Takas gvdesi", bkz. "Konteyner";

Tam yk bir aracn veya byk bir konteynerin kullanmnn sadece ona ayrld ve tm

ykleme ve indirme ilemlerinin gnderen veya alc tarafnn talimatlarna uygun olarak

yapld tek bir gndereninin bulunduu yk anlamna gelir;

NOT: Snf 7 iin karlk gelen terim mnhasr kullanmdr.

"Tamir edilmi IBC", bkz. "Orta Boy Yn konteyner (IBC)";

"Tank" yardmc ve yapsal tehizatyla birlikte bir gvde anlamna gelir. Tek bana

kullanldnda tank terimi bu ksmda tanmland gibi tpl gaz tankerlerinin veya

EGKlerin elemanlarn oluturan tanklar dahil, bir tank konteyner, portatif tank, sklebilir

tank veya sabit depo anlamndadr (ayrca bkz. "Sklebilir tank", "Sabit tank", "Portatif

tank" ve "ok elemanl gaz konteyneri");

NOT: Portatif tanklar iin bkz. 6.7.4.1.

"Tank konteyner" bir konteynerin tanmn karlayan ve bir gvde ve tehizat paralar ieren

bir tama tehizat anlamna gelir. Buna tank konteynerin hareketini nemli bir deiiklik

olmadan kolaylatran tehizat da dahildir. Bu tank konteynerler gaz, sv, toz veya granl

maddelerinin tanmasnda kullanlr ve 2.2.2.1.1'de belirtildii zere gazlarn tanmasnda

kullanldnda kapasiteleri 0,45 m3ten (450 litre) byktr;

NOT: Blm 6.5in zorunluluklarn yerine getiren IBCler tank konteyner saylmaz.

"Tank konteyner/portatif tank operatr" tank konteyner/portatif tankn adna kaydedildii

iletme anlamna gelir;

"Tank kayd" 6.8.2.3, 6.8.2.4 ve 6.8.3.4te atfta bulunulan sertifikalar gibi tanklarla, tpl

gaz tankeriyle veya EGKyle ilgili tm nemli bilgileri ieren bir dosya anlamna gelir;

"Tank takas gvdesi" bir tank konteyner olarak kabul edilir;

"Tanker" sv, gaz, toz veya granl maddeleri tamak iin yaplan ve bir veya birden ok

tank ieren bir ara anlamna gelir. Uygun ara veya iinde kullanlan alan aksamn

birimlerine ek olarak, bir tanker bir veya birden ok gvde, bunlarn tehizatnn paralar ve

bunlar araca veya alan aksamn paralarna tutturmak iin balant eleman ierir;

- 31 -

"Tasarm" Snf 7ye ait maddelerin tanmas bakmndan zel biimde ambalajlanm

radyoaktif malzemenin, dk dalm gsteren radyoaktif malzemelerin, maddenin tamamen

tanmlanmasn salayan ambalajn veya mahfazann tanm anlamna gelir. Tanm;

zellikleri, mhendislik izimlerini, ynetmelik gerekliliklerine ve dier ilgili belgelere

uygunluu gsteren raporlar ierebilir;

"Tama" tama koullarnn gerektirdii duraklamalar ve trafik sebebiyle tama ileminden

nce, tama esnasnda ve tamadan sonra tehlikeli mallarn aralarda, tanklarda ve

konteynerlerde bulundurulduklar zaman dahil, tehlikeli mallarn yer deitirmesi anlamna

gelir.

Bu tanm, tama modunun veya ynteminin deiimi (aktarma) srasnda tehlikeli mallarn

geici olarak saklamasn ve depolamasn da kapsar. Bu, istek zerine sevk etme ve alc

yerinin tama belgelerinde gsterildii durumlarda ve yetkili kurumlarca denetlenme durumu

hari, ara depolama srasnda ambalajlarn ve tanklarn almamas kouluyla uygulanabilir;

Tama arac" karayolu veya demiryolu ile tama iin ara veya vagon anlamna gelir;

"Tama nitesi" bal bir treyleri olmayan bir motorlu ara veya bal bir treyler ve motorlu

arac ieren birleim anlamna gelir;

Tayc" tama kontrat olsun ya da olmasn tama ilemini yrten iletme anlamna gelir;

"Tehlikeli mallar" tanmas ADR tarafndan yasaklanm veya yalnzca burada ngrlen

koullar altnda tanmasna izin verilmi maddeler ve nesneler anlamna gelir;

"Tehlikeli tepkime" u anlama gelir:

(a) Ciddi miktarda s aa karma veya yanma;

(b) Alevlenir, asfiksant, ykseltgen veya zehirli gaz aa karma;

(c) Andrc maddelerin oluumu;

(d) Kararsz maddelerin oluumu veya

(e) Basnta tehlikeli bir art (sadece tanklar iin);

"Test basnc" ilk veya dzenli inceleme iin uygulanan basn testi boyunca gerekli basn

anlamna gelir (ayrca bkz. "Hesaplama basnc", "Boaltm basnc", "Dolum basnc" ve

"Azami alma basnc (lm basnc)");


"Testler ve Kriterler Elkitab" Birlemi Milletler tarafndan yaymlanan

(ST/SG/AT.10/11/Rev.5 ST/SG/AT.10/11/Rev.5/Amend.1 ile deitirilmitir), Tehlikeli

mallarn Tanmas, Testler ve Kriterler Elkitab hakknda Birlemi Milletler nerileri'nin

beinci dzeltilmi basks anlamna gelir;

"Teknik isim" tannm bir kimyasal ad, baz durumlarda biyolojik bir ad veya gncel bilimsel

ve teknik elkitaplarnda, dergilerde ve makalelerde kullanlan dier bir ad anlamna gelir (bkz.

3.1.2.8.1.1);

"Torba" kat, naylon, bez, dokumal veya baka bir uygun maddeden yaplm esnek

ambalaj anlamna gelir;

Toplu kayt tanmlanm bir madde veya nesne grubunun kayd anlamna gelir (bkz.

2.1.1.2, B, C ve D);

- 32 -

"Tutma aygt (Tutamak)" (esnek IBC'ler iin) IBC'nin gvdesine tutturulmu veya IBC'nin

gvde malzemesinin uzatlmasndan oluturulmu herhangi bir ask, halka, gz veya herhangi

bir atk anlamna gelir;

"Tp" (Snf 2) su kapasitesi 150 litreden ok ve 3000 litreden az olan, ek yeri olmayan

tanabilir bir basnl hazne anlamna gelir;

"Tpl gaz tankeri" birbirlerine manifoldlarla bal ve bu araca kalc olarak sabitlenmi

paralar ieren bir ara anlamna gelir. u sralananlar tpl gaz tankerinin paralarndandr:

Silindirler, tpler, silindir demetleri (asiler de denir), basn varilleri ve 2.2.2.1.1'de

belirtildii zere gazlarn tanmasna ynelik 450 litreden fazla kapasitedeki tanklar;

U

"UIC" Uluslararas Demiryollar Birlii (International Union of Railways) (UIC, 16 rue Jean

Rey, F-75015 Paris, France) anlamna gelir;

"UNECE" Birlemi Milletler Avrupa Ekonomik Komisy

adr 2013 cilt i

Documents