TC

MİLLIcirc EĞİTİM BAKANLIĞI

ADALET

PERAKENDE SATIŞ BELGELERİ

Ankara 2013

Bu moduumll mesleki ve teknik eğitim okulkurumlarında uygulanan

Ccedilerccedileve Oumlğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

youmlnelik olarak oumlğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel

oumlğrenme materyalidir

Millicirc Eğitim Bakanlığınca uumlcretsiz olarak verilmiştir

PARA İLE SATILMAZ

i

ACcedilIKLAMALAR iii GİRİŞ 1 OumlĞRENME FAALİYETİndash1 3 1 YAZARKASA KULLANIMI 3

11 Yazarkasa ve Oumlnemi 3 111 Yazarkasa Tanımı 3 112 Yazarkasa Kullanım Alanları 4 113 Yazarkasanın Oumlnemi 4

12 Yazarkasa Kullanımı 4 121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama 4 122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma 5 123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması 6 124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması 6 125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı 7 126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu 9 127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve Yenisini

Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza Uygulanmaması 9 UYGULAMA FAALİYETİ 10 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 11

OumlĞRENME FAALİYETİndash2 13 2 POS MAKİNESİ KULLANIMI 13

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi 13 22 Pos Makinesi Kullanımı 15

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama 15 222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma 15

UYGULAMA FAALİYETİ 19 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 20

OumlĞRENME FAALİYETİndash3 21 3 PERAKENDE SATIŞ FİŞİ 21

31 Tanımı 21 32 Şekli ve Duumlzeni 21 33 Duumlzenlenmesi 23 UYGULAMA FAALİYETİ 25 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 26

OumlĞRENME FAALİYETİndash4 29 4 SERBEST MESLEK MAKBUZU 29

41 Tanımı 29 42 Şekli 30 43 Duumlzeni 30 44 Duumlzenlenmesi 30 UYGULAMA FAALİYETİ 32 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 33

OumlĞRENME FAALİYETİndash5 37 5 ADİSYON 37

51 Tanımı 37

İCcedilİNDEKİLER

ii

52 Şekli 38 53 Duumlzeni 39 54 Duumlzenlenmesi 39 UYGULAMA FAALİYETİ 41 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 42

MODUumlL DEĞERLENDİRME 46 CEVAP ANAHTARLARI 50 KAYNAKCcedilA 56

iii

ACcedilIKLAMALAR ALAN Adalet

DALMESLEK Ortak alan

MODUumlLUumlN ADI Perakende Satış Belgeleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Adalet alanında perakende satış belgelerinin oumlzellikleri ile bu

belgelerin duumlzenlenmesine ait kuralların yer aldığı oumlğrenme

materyalidir

SUumlRE 4016

OumlN KOŞUL

YETERLİK Perakende Satış Belgeleri duumlzenlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Gerekli ortam sağlandığında Vergi Usul Kanunursquona goumlre

perakende satış belgeleri temin ederek kurallarına uygun

olarak elde ve bilgisayarda duumlzenleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Gerekli ortam sağlandığında yazarkasa kullanabileceksiniz

2 Gerekli ortam sağlandığında pos makinesi

kullanabileceksiniz

3 Gerekli ortam sağlandığında perakende satış fişi

duumlzenleyebileceksiniz

4 Gerekli ortam sağlandığında serbest meslek makbuzu

duumlzenleyebileceksiniz

5 Gerekli ortam sağlandığında adisyon duumlzenleyebileceksiniz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Bilgisayar laboratuvarı

Donanım Bilgisayar yazıcı sarf malzemeleri Vergi Usul

Kanunu hesap makinesi form belgeler

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumlluumln iccedilinde yer alan her faaliyetten sonra verilen

oumllccedilme araccedillarıyla kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda sizin uumlzerinizde oumllccedilme aracı

uygulayacak moduumll ile kazandığınız bilgi ve becerileri

oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

iv

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Muhasebe işlemlerinin objektif belgeye dayandırılması muhasebenin temel

kavramlarından biridir İlgili yasal duumlzenlemelere goumlre de belge duumlzenlemesi gerekir

Belgelere ilişkin şekil şartları ve ne şekilde duumlzenleneceği Vergi Usul Kanunursquonda ayrıntılı

olarak yer almaktadır İşletmelerin iş yoğunluğu ve zaman kavramının değerli olması

işletmeleri yeni arayışlara sevk etmiştir Yazarkasa (oumldeme kaydedici cihaz) ve pos cihazı

(slipler iccedilin) bu gelişmelerdendir Alış veriş merkezlerinde ve buumlyuumlk marketlerde sık sık

karşılaştığımız yazar kasa ve pos cihazları yaşamımızın bir parccedilası olmuştur Bu cihazlar

sayesinde muumlşterilerin ihtiyaccedillarına zamanında cevap verilmekte kuyrukların oluşması

oumlnlenmektedir

İşletmeler mal ve hizmet satışında perakende satış fişi yazarkasa fişi serbest meslek

makbuzu adisyon fişi gibi ticari belgeler kullanırlar Bu belgeler mal ve hizmet satış

işleminin yapıldığının yasal kanıtı niteliğindedir Muhasebe kayıtlarına bilgilerin

aktarılmasında kaynak olması nedeniyle bu belgeler muhasebe mesleği accedilısından oumlnemlidir

Bu moduumllde yazarkasa pos cihazı kullanımı ile perakende satış fişi yazarkasa fişi

serbest meslek makbuzu adisyon fişi duumlzenlenmesine ilişkin bilgilere yer verilecektir

Bilgiler sayesinde alış verişe ilişkin fişleri duumlzenleyip muhasebe işlemlerini rahatlıkla

yapabileceksiniz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

Bu moduumll mesleki ve teknik eğitim okulkurumlarında uygulanan

Ccedilerccedileve Oumlğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

youmlnelik olarak oumlğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel

oumlğrenme materyalidir

Millicirc Eğitim Bakanlığınca uumlcretsiz olarak verilmiştir

PARA İLE SATILMAZ

i

ACcedilIKLAMALAR iii GİRİŞ 1 OumlĞRENME FAALİYETİndash1 3 1 YAZARKASA KULLANIMI 3

11 Yazarkasa ve Oumlnemi 3 111 Yazarkasa Tanımı 3 112 Yazarkasa Kullanım Alanları 4 113 Yazarkasanın Oumlnemi 4

12 Yazarkasa Kullanımı 4 121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama 4 122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma 5 123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması 6 124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması 6 125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı 7 126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu 9 127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve Yenisini

Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza Uygulanmaması 9 UYGULAMA FAALİYETİ 10 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 11

OumlĞRENME FAALİYETİndash2 13 2 POS MAKİNESİ KULLANIMI 13

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi 13 22 Pos Makinesi Kullanımı 15

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama 15 222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma 15

UYGULAMA FAALİYETİ 19 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 20

OumlĞRENME FAALİYETİndash3 21 3 PERAKENDE SATIŞ FİŞİ 21

31 Tanımı 21 32 Şekli ve Duumlzeni 21 33 Duumlzenlenmesi 23 UYGULAMA FAALİYETİ 25 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 26

OumlĞRENME FAALİYETİndash4 29 4 SERBEST MESLEK MAKBUZU 29

41 Tanımı 29 42 Şekli 30 43 Duumlzeni 30 44 Duumlzenlenmesi 30 UYGULAMA FAALİYETİ 32 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 33

OumlĞRENME FAALİYETİndash5 37 5 ADİSYON 37

51 Tanımı 37

İCcedilİNDEKİLER

ii

52 Şekli 38 53 Duumlzeni 39 54 Duumlzenlenmesi 39 UYGULAMA FAALİYETİ 41 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 42

MODUumlL DEĞERLENDİRME 46 CEVAP ANAHTARLARI 50 KAYNAKCcedilA 56

iii

ACcedilIKLAMALAR ALAN Adalet

DALMESLEK Ortak alan

MODUumlLUumlN ADI Perakende Satış Belgeleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Adalet alanında perakende satış belgelerinin oumlzellikleri ile bu

belgelerin duumlzenlenmesine ait kuralların yer aldığı oumlğrenme

materyalidir

SUumlRE 4016

OumlN KOŞUL

YETERLİK Perakende Satış Belgeleri duumlzenlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Gerekli ortam sağlandığında Vergi Usul Kanunursquona goumlre

perakende satış belgeleri temin ederek kurallarına uygun

olarak elde ve bilgisayarda duumlzenleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Gerekli ortam sağlandığında yazarkasa kullanabileceksiniz

2 Gerekli ortam sağlandığında pos makinesi

kullanabileceksiniz

3 Gerekli ortam sağlandığında perakende satış fişi

duumlzenleyebileceksiniz

4 Gerekli ortam sağlandığında serbest meslek makbuzu

duumlzenleyebileceksiniz

5 Gerekli ortam sağlandığında adisyon duumlzenleyebileceksiniz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Bilgisayar laboratuvarı

Donanım Bilgisayar yazıcı sarf malzemeleri Vergi Usul

Kanunu hesap makinesi form belgeler

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumlluumln iccedilinde yer alan her faaliyetten sonra verilen

oumllccedilme araccedillarıyla kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda sizin uumlzerinizde oumllccedilme aracı

uygulayacak moduumll ile kazandığınız bilgi ve becerileri

oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

iv

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Muhasebe işlemlerinin objektif belgeye dayandırılması muhasebenin temel

kavramlarından biridir İlgili yasal duumlzenlemelere goumlre de belge duumlzenlemesi gerekir

Belgelere ilişkin şekil şartları ve ne şekilde duumlzenleneceği Vergi Usul Kanunursquonda ayrıntılı

olarak yer almaktadır İşletmelerin iş yoğunluğu ve zaman kavramının değerli olması

işletmeleri yeni arayışlara sevk etmiştir Yazarkasa (oumldeme kaydedici cihaz) ve pos cihazı

(slipler iccedilin) bu gelişmelerdendir Alış veriş merkezlerinde ve buumlyuumlk marketlerde sık sık

karşılaştığımız yazar kasa ve pos cihazları yaşamımızın bir parccedilası olmuştur Bu cihazlar

sayesinde muumlşterilerin ihtiyaccedillarına zamanında cevap verilmekte kuyrukların oluşması

oumlnlenmektedir

İşletmeler mal ve hizmet satışında perakende satış fişi yazarkasa fişi serbest meslek

makbuzu adisyon fişi gibi ticari belgeler kullanırlar Bu belgeler mal ve hizmet satış

işleminin yapıldığının yasal kanıtı niteliğindedir Muhasebe kayıtlarına bilgilerin

aktarılmasında kaynak olması nedeniyle bu belgeler muhasebe mesleği accedilısından oumlnemlidir

Bu moduumllde yazarkasa pos cihazı kullanımı ile perakende satış fişi yazarkasa fişi

serbest meslek makbuzu adisyon fişi duumlzenlenmesine ilişkin bilgilere yer verilecektir

Bilgiler sayesinde alış verişe ilişkin fişleri duumlzenleyip muhasebe işlemlerini rahatlıkla

yapabileceksiniz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

i

ACcedilIKLAMALAR iii GİRİŞ 1 OumlĞRENME FAALİYETİndash1 3 1 YAZARKASA KULLANIMI 3

11 Yazarkasa ve Oumlnemi 3 111 Yazarkasa Tanımı 3 112 Yazarkasa Kullanım Alanları 4 113 Yazarkasanın Oumlnemi 4

12 Yazarkasa Kullanımı 4 121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama 4 122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma 5 123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması 6 124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması 6 125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı 7 126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu 9 127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve Yenisini

Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza Uygulanmaması 9 UYGULAMA FAALİYETİ 10 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 11

OumlĞRENME FAALİYETİndash2 13 2 POS MAKİNESİ KULLANIMI 13

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi 13 22 Pos Makinesi Kullanımı 15

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama 15 222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma 15

UYGULAMA FAALİYETİ 19 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 20

OumlĞRENME FAALİYETİndash3 21 3 PERAKENDE SATIŞ FİŞİ 21

31 Tanımı 21 32 Şekli ve Duumlzeni 21 33 Duumlzenlenmesi 23 UYGULAMA FAALİYETİ 25 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 26

OumlĞRENME FAALİYETİndash4 29 4 SERBEST MESLEK MAKBUZU 29

41 Tanımı 29 42 Şekli 30 43 Duumlzeni 30 44 Duumlzenlenmesi 30 UYGULAMA FAALİYETİ 32 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 33

OumlĞRENME FAALİYETİndash5 37 5 ADİSYON 37

51 Tanımı 37

İCcedilİNDEKİLER

ii

52 Şekli 38 53 Duumlzeni 39 54 Duumlzenlenmesi 39 UYGULAMA FAALİYETİ 41 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 42

MODUumlL DEĞERLENDİRME 46 CEVAP ANAHTARLARI 50 KAYNAKCcedilA 56

iii

ACcedilIKLAMALAR ALAN Adalet

DALMESLEK Ortak alan

MODUumlLUumlN ADI Perakende Satış Belgeleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Adalet alanında perakende satış belgelerinin oumlzellikleri ile bu

belgelerin duumlzenlenmesine ait kuralların yer aldığı oumlğrenme

materyalidir

SUumlRE 4016

OumlN KOŞUL

YETERLİK Perakende Satış Belgeleri duumlzenlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Gerekli ortam sağlandığında Vergi Usul Kanunursquona goumlre

perakende satış belgeleri temin ederek kurallarına uygun

olarak elde ve bilgisayarda duumlzenleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Gerekli ortam sağlandığında yazarkasa kullanabileceksiniz

2 Gerekli ortam sağlandığında pos makinesi

kullanabileceksiniz

3 Gerekli ortam sağlandığında perakende satış fişi

duumlzenleyebileceksiniz

4 Gerekli ortam sağlandığında serbest meslek makbuzu

duumlzenleyebileceksiniz

5 Gerekli ortam sağlandığında adisyon duumlzenleyebileceksiniz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Bilgisayar laboratuvarı

Donanım Bilgisayar yazıcı sarf malzemeleri Vergi Usul

Kanunu hesap makinesi form belgeler

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumlluumln iccedilinde yer alan her faaliyetten sonra verilen

oumllccedilme araccedillarıyla kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda sizin uumlzerinizde oumllccedilme aracı

uygulayacak moduumll ile kazandığınız bilgi ve becerileri

oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

iv

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Muhasebe işlemlerinin objektif belgeye dayandırılması muhasebenin temel

kavramlarından biridir İlgili yasal duumlzenlemelere goumlre de belge duumlzenlemesi gerekir

Belgelere ilişkin şekil şartları ve ne şekilde duumlzenleneceği Vergi Usul Kanunursquonda ayrıntılı

olarak yer almaktadır İşletmelerin iş yoğunluğu ve zaman kavramının değerli olması

işletmeleri yeni arayışlara sevk etmiştir Yazarkasa (oumldeme kaydedici cihaz) ve pos cihazı

(slipler iccedilin) bu gelişmelerdendir Alış veriş merkezlerinde ve buumlyuumlk marketlerde sık sık

karşılaştığımız yazar kasa ve pos cihazları yaşamımızın bir parccedilası olmuştur Bu cihazlar

sayesinde muumlşterilerin ihtiyaccedillarına zamanında cevap verilmekte kuyrukların oluşması

oumlnlenmektedir

İşletmeler mal ve hizmet satışında perakende satış fişi yazarkasa fişi serbest meslek

makbuzu adisyon fişi gibi ticari belgeler kullanırlar Bu belgeler mal ve hizmet satış

işleminin yapıldığının yasal kanıtı niteliğindedir Muhasebe kayıtlarına bilgilerin

aktarılmasında kaynak olması nedeniyle bu belgeler muhasebe mesleği accedilısından oumlnemlidir

Bu moduumllde yazarkasa pos cihazı kullanımı ile perakende satış fişi yazarkasa fişi

serbest meslek makbuzu adisyon fişi duumlzenlenmesine ilişkin bilgilere yer verilecektir

Bilgiler sayesinde alış verişe ilişkin fişleri duumlzenleyip muhasebe işlemlerini rahatlıkla

yapabileceksiniz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

ii

52 Şekli 38 53 Duumlzeni 39 54 Duumlzenlenmesi 39 UYGULAMA FAALİYETİ 41 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 42

MODUumlL DEĞERLENDİRME 46 CEVAP ANAHTARLARI 50 KAYNAKCcedilA 56

iii

ACcedilIKLAMALAR ALAN Adalet

DALMESLEK Ortak alan

MODUumlLUumlN ADI Perakende Satış Belgeleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Adalet alanında perakende satış belgelerinin oumlzellikleri ile bu

belgelerin duumlzenlenmesine ait kuralların yer aldığı oumlğrenme

materyalidir

SUumlRE 4016

OumlN KOŞUL

YETERLİK Perakende Satış Belgeleri duumlzenlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Gerekli ortam sağlandığında Vergi Usul Kanunursquona goumlre

perakende satış belgeleri temin ederek kurallarına uygun

olarak elde ve bilgisayarda duumlzenleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Gerekli ortam sağlandığında yazarkasa kullanabileceksiniz

2 Gerekli ortam sağlandığında pos makinesi

kullanabileceksiniz

3 Gerekli ortam sağlandığında perakende satış fişi

duumlzenleyebileceksiniz

4 Gerekli ortam sağlandığında serbest meslek makbuzu

duumlzenleyebileceksiniz

5 Gerekli ortam sağlandığında adisyon duumlzenleyebileceksiniz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Bilgisayar laboratuvarı

Donanım Bilgisayar yazıcı sarf malzemeleri Vergi Usul

Kanunu hesap makinesi form belgeler

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumlluumln iccedilinde yer alan her faaliyetten sonra verilen

oumllccedilme araccedillarıyla kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda sizin uumlzerinizde oumllccedilme aracı

uygulayacak moduumll ile kazandığınız bilgi ve becerileri

oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

iv

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Muhasebe işlemlerinin objektif belgeye dayandırılması muhasebenin temel

kavramlarından biridir İlgili yasal duumlzenlemelere goumlre de belge duumlzenlemesi gerekir

Belgelere ilişkin şekil şartları ve ne şekilde duumlzenleneceği Vergi Usul Kanunursquonda ayrıntılı

olarak yer almaktadır İşletmelerin iş yoğunluğu ve zaman kavramının değerli olması

işletmeleri yeni arayışlara sevk etmiştir Yazarkasa (oumldeme kaydedici cihaz) ve pos cihazı

(slipler iccedilin) bu gelişmelerdendir Alış veriş merkezlerinde ve buumlyuumlk marketlerde sık sık

karşılaştığımız yazar kasa ve pos cihazları yaşamımızın bir parccedilası olmuştur Bu cihazlar

sayesinde muumlşterilerin ihtiyaccedillarına zamanında cevap verilmekte kuyrukların oluşması

oumlnlenmektedir

İşletmeler mal ve hizmet satışında perakende satış fişi yazarkasa fişi serbest meslek

makbuzu adisyon fişi gibi ticari belgeler kullanırlar Bu belgeler mal ve hizmet satış

işleminin yapıldığının yasal kanıtı niteliğindedir Muhasebe kayıtlarına bilgilerin

aktarılmasında kaynak olması nedeniyle bu belgeler muhasebe mesleği accedilısından oumlnemlidir

Bu moduumllde yazarkasa pos cihazı kullanımı ile perakende satış fişi yazarkasa fişi

serbest meslek makbuzu adisyon fişi duumlzenlenmesine ilişkin bilgilere yer verilecektir

Bilgiler sayesinde alış verişe ilişkin fişleri duumlzenleyip muhasebe işlemlerini rahatlıkla

yapabileceksiniz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

iii

ACcedilIKLAMALAR ALAN Adalet

DALMESLEK Ortak alan

MODUumlLUumlN ADI Perakende Satış Belgeleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Adalet alanında perakende satış belgelerinin oumlzellikleri ile bu

belgelerin duumlzenlenmesine ait kuralların yer aldığı oumlğrenme

materyalidir

SUumlRE 4016

OumlN KOŞUL

YETERLİK Perakende Satış Belgeleri duumlzenlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Gerekli ortam sağlandığında Vergi Usul Kanunursquona goumlre

perakende satış belgeleri temin ederek kurallarına uygun

olarak elde ve bilgisayarda duumlzenleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Gerekli ortam sağlandığında yazarkasa kullanabileceksiniz

2 Gerekli ortam sağlandığında pos makinesi

kullanabileceksiniz

3 Gerekli ortam sağlandığında perakende satış fişi

duumlzenleyebileceksiniz

4 Gerekli ortam sağlandığında serbest meslek makbuzu

duumlzenleyebileceksiniz

5 Gerekli ortam sağlandığında adisyon duumlzenleyebileceksiniz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Bilgisayar laboratuvarı

Donanım Bilgisayar yazıcı sarf malzemeleri Vergi Usul

Kanunu hesap makinesi form belgeler

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumlluumln iccedilinde yer alan her faaliyetten sonra verilen

oumllccedilme araccedillarıyla kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda sizin uumlzerinizde oumllccedilme aracı

uygulayacak moduumll ile kazandığınız bilgi ve becerileri

oumllccedilerek değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

iv

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Muhasebe işlemlerinin objektif belgeye dayandırılması muhasebenin temel

kavramlarından biridir İlgili yasal duumlzenlemelere goumlre de belge duumlzenlemesi gerekir

Belgelere ilişkin şekil şartları ve ne şekilde duumlzenleneceği Vergi Usul Kanunursquonda ayrıntılı

olarak yer almaktadır İşletmelerin iş yoğunluğu ve zaman kavramının değerli olması

işletmeleri yeni arayışlara sevk etmiştir Yazarkasa (oumldeme kaydedici cihaz) ve pos cihazı

(slipler iccedilin) bu gelişmelerdendir Alış veriş merkezlerinde ve buumlyuumlk marketlerde sık sık

karşılaştığımız yazar kasa ve pos cihazları yaşamımızın bir parccedilası olmuştur Bu cihazlar

sayesinde muumlşterilerin ihtiyaccedillarına zamanında cevap verilmekte kuyrukların oluşması

oumlnlenmektedir

İşletmeler mal ve hizmet satışında perakende satış fişi yazarkasa fişi serbest meslek

makbuzu adisyon fişi gibi ticari belgeler kullanırlar Bu belgeler mal ve hizmet satış

işleminin yapıldığının yasal kanıtı niteliğindedir Muhasebe kayıtlarına bilgilerin

aktarılmasında kaynak olması nedeniyle bu belgeler muhasebe mesleği accedilısından oumlnemlidir

Bu moduumllde yazarkasa pos cihazı kullanımı ile perakende satış fişi yazarkasa fişi

serbest meslek makbuzu adisyon fişi duumlzenlenmesine ilişkin bilgilere yer verilecektir

Bilgiler sayesinde alış verişe ilişkin fişleri duumlzenleyip muhasebe işlemlerini rahatlıkla

yapabileceksiniz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

iv

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Muhasebe işlemlerinin objektif belgeye dayandırılması muhasebenin temel

kavramlarından biridir İlgili yasal duumlzenlemelere goumlre de belge duumlzenlemesi gerekir

Belgelere ilişkin şekil şartları ve ne şekilde duumlzenleneceği Vergi Usul Kanunursquonda ayrıntılı

olarak yer almaktadır İşletmelerin iş yoğunluğu ve zaman kavramının değerli olması

işletmeleri yeni arayışlara sevk etmiştir Yazarkasa (oumldeme kaydedici cihaz) ve pos cihazı

(slipler iccedilin) bu gelişmelerdendir Alış veriş merkezlerinde ve buumlyuumlk marketlerde sık sık

karşılaştığımız yazar kasa ve pos cihazları yaşamımızın bir parccedilası olmuştur Bu cihazlar

sayesinde muumlşterilerin ihtiyaccedillarına zamanında cevap verilmekte kuyrukların oluşması

oumlnlenmektedir

İşletmeler mal ve hizmet satışında perakende satış fişi yazarkasa fişi serbest meslek

makbuzu adisyon fişi gibi ticari belgeler kullanırlar Bu belgeler mal ve hizmet satış

işleminin yapıldığının yasal kanıtı niteliğindedir Muhasebe kayıtlarına bilgilerin

aktarılmasında kaynak olması nedeniyle bu belgeler muhasebe mesleği accedilısından oumlnemlidir

Bu moduumllde yazarkasa pos cihazı kullanımı ile perakende satış fişi yazarkasa fişi

serbest meslek makbuzu adisyon fişi duumlzenlenmesine ilişkin bilgilere yer verilecektir

Bilgiler sayesinde alış verişe ilişkin fişleri duumlzenleyip muhasebe işlemlerini rahatlıkla

yapabileceksiniz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Muhasebe işlemlerinin objektif belgeye dayandırılması muhasebenin temel

kavramlarından biridir İlgili yasal duumlzenlemelere goumlre de belge duumlzenlemesi gerekir

Belgelere ilişkin şekil şartları ve ne şekilde duumlzenleneceği Vergi Usul Kanunursquonda ayrıntılı

olarak yer almaktadır İşletmelerin iş yoğunluğu ve zaman kavramının değerli olması

işletmeleri yeni arayışlara sevk etmiştir Yazarkasa (oumldeme kaydedici cihaz) ve pos cihazı

(slipler iccedilin) bu gelişmelerdendir Alış veriş merkezlerinde ve buumlyuumlk marketlerde sık sık

karşılaştığımız yazar kasa ve pos cihazları yaşamımızın bir parccedilası olmuştur Bu cihazlar

sayesinde muumlşterilerin ihtiyaccedillarına zamanında cevap verilmekte kuyrukların oluşması

oumlnlenmektedir

İşletmeler mal ve hizmet satışında perakende satış fişi yazarkasa fişi serbest meslek

makbuzu adisyon fişi gibi ticari belgeler kullanırlar Bu belgeler mal ve hizmet satış

işleminin yapıldığının yasal kanıtı niteliğindedir Muhasebe kayıtlarına bilgilerin

aktarılmasında kaynak olması nedeniyle bu belgeler muhasebe mesleği accedilısından oumlnemlidir

Bu moduumllde yazarkasa pos cihazı kullanımı ile perakende satış fişi yazarkasa fişi

serbest meslek makbuzu adisyon fişi duumlzenlenmesine ilişkin bilgilere yer verilecektir

Bilgiler sayesinde alış verişe ilişkin fişleri duumlzenleyip muhasebe işlemlerini rahatlıkla

yapabileceksiniz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre yazarkasa kullanabileceksiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa fişi oumlrnekleri temin ediniz

ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek yazarkasa kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

1 YAZARKASA KULLANIMI

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve

yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki evrak ile belgelendirilir

Perakende satış fişleri

Makineli kasaların kayıt ruloları

Giriş ve yolcu taşıma biletleri

Perakende satış fişi makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde işletme veya

muumlkellefin adı duumlzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı goumlsterilir

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde

zincirleme devam ettirilir Bu fiş ve biletler kopyalı iki nuumlsha olarak tanzim edilir ve bir

nuumlshası muumlşteriye verilir Makineli kasa kullanıp da muumlşteriye fiş (makineli kasanın oumlnceki

fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde perakende satış fişi tanzimi

ve muumlşteriye verilmesi mecburidir

11 Yazarkasa ve Oumlnemi

111 Yazarkasa Tanımı

Yazarkasa (Oumldeme Kaydedici Cihaz) Perakende satış yapan tacirlerin işyerlerinde

bulundurmak zorunda oldukları ve 01012006 tarihinden itibaren 520 TLrsquoye kadar olan

satışları iccedilin fiş duumlzenledikleri cihazdır

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

4

Resim 11 Yazarkasa

112 Yazarkasa Kullanım Alanları

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre I ve II sınıf tacirler oumldeme kaydedici cihaz kullanmak

zorundadır İşletme perakende satış faaliyetine başladığı tarihten itibaren yazarkasa

kullanması gerekir Perakende satışa başladığı tarihten itibaren 30 guumln iccedilinde yazarkasa

almak zorundadır Oumldeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan muumlkellefler satın

aldıkları cihazı alış faturasının duumlzenlendiği tarihten itibaren 15 guumln iccedilinde bağlı

bulundukları vergi dairesine bir dilekccedile ile kaydettirmelidir

113 Yazarkasanın Oumlnemi

3100 Sayılı Kanunrsquoa goumlre perakende mal satan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci

sınıf tacirlerin Vergi Usul Kanununa goumlre fatura kullanma mecburiyeti olmayan satışlarını

oumldeme kaydedici cihaz fişleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir

Yazarkasada kesilen fişler makinenin hafızasında suumlrekli toplanır İşletme istediği

zaman o ana kadar olan satış tutarını X raporu alarak oumlğrenebilir Guumln sonlarında da Z raporu

alınarak o guumln o yazarkasadan kaccedil liralık satış yapılmış oumlğrenebilir Ay sonlarında da aylık Z

raporu alınarak aylık satış tutarı oumlğrenilebilir İşletme muhasebe kayıtlarında işletmenin

kesmiş olduğu her yazarkasa fişi değil bunların toplam tutarını goumlsteren guumlnluumlk Z raporu

kayıt edilir

İşletme 1 aylık satış tutarını goumlsteren aylık Z raporunu KDV beyannamesi ile birlikte

vergi dairesine verir

12 Yazarkasa Kullanımı

121 Yazarkasa Accedilma ve Kapama

İşyeri accedilıldığında yazarkasa accedilılır Anahtar ccedilevrilerek ya da anahtar tuşuna basılarak

fiş kesme konumuna getirilir Oumlrneğin bazı yazarkasalarda anahtar REG konumuna

getirilerek fiş kesilir Guumln sonunda guumlnluumlk Z raporu alınarak yazarkasa kapatılır Ay sonunda

1 aylık alınan Guumlnluumlk Z raporlarının toplamı olan Aylık Z raporu alınır KDV

beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

5

122 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Şekil 11 Yazarkasa fişi

Fiş Kesmek

Anahtar fiş kesme konumuna getirilir

Tutar yazılır

KDV oranı tuşuna basılır (Tekel 0 Ekmek 1 Temel Gıda 8 Muhtelif

Gıda 18)

Nakit tahsilacirctlarda Nakit kredili tahsilacirctlarda kredi tuşuna basılarak fiş alınıp

muumlşteriye verilir

X Raporu

Yazarkasadan O guumln o ana kadar yapılan toplam satış rakamını goumlsterir

Anahtar X Raporu konumuna getirilerek alınır

Bilgi amaccedillıdır Mali değeri yoktur

Guumlnluumlk Z Raporu

Yazarkasadan yapılan guumlnluumlk perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar guumlnluumlk Z Raporu konumuna getirilerek alınır

Muhasebe kayıtlarında guumlnluumlk Z Raporları kayıt edilerek işletmenin perakende

satışları kayıt edilir

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

6

Aylık Z Raporu

Yazarkasadan yapılan 1 aylık perakende satış tutarını goumlsterir

Anahtar aylık Z Raporu konumuna getirilerek alınır

KDV beyannamesine eklenerek vergi dairesine verilir

123 Oumldeme Kaydedici Cihazların İlk Kez Kullanıma Başlanması

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaya başlayan ve yeni

yazarkasa alan muumlkellefler

İşletme yazarkasa alımı iccedilin oumln izin dilekccedilesi ile vergi dairesine başvurur ve izin

yazısını alır

İzin yazısı ile yazarkasa satan bayilerden yazarkasa satın alır

Satış yapan bayi izin yazısına dayanarak fatura duumlzenler

Yazar kasa ruhsatı alıcı ve satıcı tarafından kaşelenip imzalanır

Yetkili servis cihazı kullanıma hazırlar ve oumlrnek fiş alır

Servisin vereceği Servis Formuyla aynı guumln vergi dairesine muumlracaat ederek

yazarkasa levhası alınır Levha işletmede duvara asılır

Yazarkasa işletmede kullanılmaya başlanır

124 Oumldeme Kaydedici Cihazların Kullanım Dışı Bırakılması

İşi bırakan oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve

cihazını bir başkasına satmayan muumlkellefler

İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay iccedilinde vergi dairesince goumlrevlendirilecek

bir memura oumldeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla

tespit ettireceklerdir Tutanağın bir oumlrneği muumlkellefin vergi dairesindeki

dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir

Yapılan bu tespiti muumlteakip oumldeme kaydedici cihazı kullanma kılavuzu ve

ruhsatname ile birlikte bir torbanın iccediline koyup torbanın ağzını vergi dairesince

goumlrevlendirilen memura muumlhuumlrlettirerek teslim alacaklardır Muumlhruuml vergi

dairesinin izni olmadan kesinlikle accedilmayacaklardır

Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını

sildirecekler ve Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek uumlzere

geri vereceklerdir

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

7

Yeniden oumldeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları

halinde işe başlama tarihinden itibaren 30 guumln iccedilinde faaliyet goumlsterdikleri

mahallin vergi dairesine muumlracaat ederek cihazın iccedilinde bulunduğu torbanın

muumlhruumlnuumln accedilılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp Oumldeme

Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır

Muumlhruumln bir başka vergi dairesince accedilılması halinde oumlnceki vergi dairesine

durum bildirilecektir

Soumlz konusu cihazları satmak istemeleri halinde ise vergi dairesine muumlracaatla

torbanın muumlhruumlnuuml accediltıracaklar satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazınızı uhdenizde bırakmak istiyorsanız gerekli belgeler

Dilekccedile

Ouml K C Levhası

Ruhsatın oumln yuumlzuumlnuumln fotokopisi

Fatura fotokopisi

Terk tarihli ve terk işlemlerini yaptırmak uumlzere dairemize geliş tarihli mali

hafıza raporu veya fotokopisi

Yazarkasa arızalı ise servisten yazı alınması

Ruhsat ve kullanma kılavuzu

Ccediluval ve oumldeme kaydedici cihaz

125 Oumldeme Kaydedici Cihazların Satışı

Oumldeme kaydedici cihaz satışı yapan kişi veya kuruluşlar

Oumldeme kaydedici cihaz kullanmakla yuumlkuumlmluuml olduklarını bağlı bulundukları

vergi dairesinden alacakları yazıyla belgeleyen muumlkelleflere oumldeme kaydedici

cihaz satacaklardır Diğer bir ifadeyle vergi dairesinin yazısını ibraz

edemeyenlere (muumlkellef olmayanlara goumltuumlruuml usulde muumlkellef olanlara vb)

hiccedilbir şekilde oumldeme kaydedici cihaz satamayacaklardır Muumlkellefler bahse

konu izin yazısını gelir veya kurumlar vergisi (vergiden muaf olanlara katma

değer vergisi) youmlnuumlnden bağlı oldukları vergi dairesinden alacaklardır

Ancak perakende satış yapmakla beraber kurumlar vergisinden muaf olan ve

teslimleri katma değer vergisinden istisna olanlar (askeri kantinler vb)

kurumlarınca duumlzenlenen ve faaliyet konuları ile neye istinaden vergiden muaf

olduklarını belirtir bir yazıyla birlikte faaliyet goumlsterdikleri mahallin yetkili

bulunduğu vergi dairesinden alacakları yazıyla oumldeme kaydedici cihaz satın

alabileceklerdir

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

8

Vergi dairesince verilen yazıyı aldıktan sonra alıcının adı adresi vergi dairesi

sicil numarası cihazın marka model ve sicil numarası gibi bilgilerin yanı sıra

vergi dairesi yazısının tarih ve numarası da belirtmek suretiyle duumlzenleyecekleri

bir fatura ile satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Cihazla birlikte kullanma kılavuzu ve ruhsatnameyi de alıcıya vereceklerdir

Ruhsatnamenin satışa ilişkin boumlluumlmlerini eksiksiz bir şekilde doldurup tasdik

edeceklerdir

Oumldeme kaydedici cihazları kimlere sattıklarını satışın yapıldığı tarihten itibaren

30 guumln iccedilinde cihazı marka model ve sicil numarasını da belirtmek suretiyle bir

taraftan alıcının (muumlşterinin) kayıtlı olduğu vergi dairesine diğer taraftan da

ilgili uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşa bildireceklerdir

Kullandıkları cihazları satanlar

Vergi dairesince goumlrevlendirilecek bir memura daha oumlnce cihaz kullanılmak

suretiyle elde edilen hacircsılatı tahsil edilen katma değer vergisini Z Raporu

sayısını en son verilen muumlteselsil fiş numarası ve tarihini cihaza yapılan teknik

muumldahaleleri ve mali youmlnden gerekli olabilecek diğer tuumlm bilgileri mali

hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt ruloları ile cihaz

ruhsatnamesinden yararlanılmak suretiyle ayrıntılı bir tutanakla tespit

ettireceklerdir

Vergi dairesince yapılan tespit muumlteakip yetkili servise muumlracaatla cihaz

buumlnyesindeki eski mali hafızayı soumlktuumlrerek bunun yerine cihazla aynı sicil

numarasına sahip yeni bir mali hafıza taktıracaklar soumlkuumllen hafıza uumlnitesini ise

saklamak uumlzere alıkoyacaklardır Kullanılmış oumldeme kaydedici cihazlar eski

mali hafızası soumlkuumlluumlp yeni mali hafıza takılmadan (halk arasındaki yaygın

adıyla sıfırlanmadan) satılmayacaktır

Diğer taraftan yetkili servis soumlktuumlğuuml eski mali hafızada kayıtlı bilgileri 9 seri

Nulu Genel Tebliğ eki Bilgi Formuna işleyerek satıcının kayıtlı olduğu vergi

dairesine bildirecektir

Bu işlemleri takiben satış işlemini gerccedilekleştireceklerdir

Satış tarihinden itibaren 15 guumln iccedilerisinde bağlı oldukları vergi dairesine

muumlracaat ederek satışa konu cihazın adlarına devam eden kaydını sildirecekler

ve daha oumlnce aldıkları Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Levhayı iptal edilmek

uumlzere iade edeceklerdir

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

9

126 Oumldeme Kaydedici Cihazlara Ait Bilgi Formu

Uumlretici veya ithalatccedilı kuruluşların yetkili servis elemanlarının oumldeme kaydedici

cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik muumldahalelerle

ilgili olarak duumlzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri Nulu genel tebliğe ekli Bilgi

Formunu vergi dairesine goumlnderme suumlresi onarımın yapıldığı tarihten itibaren en ccedilok 15

guumln iccedilinde cihazı onarılan muumlkellefin bağlı olduğu vergi dairesine goumlndereceklerdir

127 Oumldeme Kaydedici Cihaz Ruhsatnamelerini ve Levhalarını Kaybeden ve

Yenisini Ccedilıkarttırmak İccedilin Vergi Dairesine Muumlracaat Eden Muumlkelleflere Ceza

Uygulanmaması

Maliye Bakanlığınca belirlenip accedilıklanan usul ve esaslara uymayan muumlkellefler

hakkında her bir tespit iccedilin ayrı ayrı olmak uumlzere ldquoCihazlarla ilgili ruhsatname kullanma

kılavuzu levha guumlnluumlk kapanış raporu ve kayıt rulolarının usuluumlne uygun olarak muhafaza

edilmemesirdquo fiilini işleyen muumlkellefler hakkında Vergi Usul Kanununa bağlı ldquoUsulsuumlzluumlk

Cezalarına Ait Cetvelrdquode yer alan birinci derece usulsuumlzluumlk cezalarının beş katı tutarında

ceza kesilir

Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan vergi dairesine muumlracaatla ruhsatname

veya oumldeme kaydedici cihazlara ait levhayı kaybettiğini ve yerine yenisini ccedilıkarttıracağını

bildiren muumlkelleflere 3100 Sayılı Kanuna goumlre bir ceza kesilmemesi gerekmektedir

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

10

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Yazarkasa makinesini kullanıma hazır

hale getiriniz

Yazarkasa kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Yazarkasaya kacircğıt rulo takınız Bir işletmeye giderek yazarkasa

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

Yazarkasada rakam tuşlarını goumlruumlnuumlz Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Rakam tuşlarını kullanarak uumlruumln

tutarlarını yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Yazarkasa fişi ccedilıktısını alınız Hatalı kesilen fişleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

Z raporu alınız Guumln sonlarında ve ay sonlarında Z

Raporu almayı unutmamalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

11

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin yazarkasadan fiş duumlzenler

2 ( ) Yazarkasa fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Yazarkasa fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TL ye kadar kesilebilir

4 ( ) Yazarkasa başka firmaya satilamaz

5 ( ) Yazarkasadan guumln sonlarında Z Raporu alınır

6 ( ) Aylık Z Raporu KDV beyannamesine eklenir

7 ( ) X Raporunun mali değeri vardır

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Oumldeme kaydedici cihazlara ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Vergi Usul Kanunu

C) Gelir Vergisi Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

9 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

10 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

11 Yazarkasadan guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

12

12 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise sonraki oumlğrenme faaliyetine geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınız iccedilin oumlğrenme

faaliyetinin ilgili boumlluumlmlerine doumlnerek konuyu tekrar ediniz

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

13

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre POS makinesi

kullanabileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek slip oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa

getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek pos cihazı kullanımını araştırarak

sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız

2 POS MAKİNESİ KULLANIMI

21 Pos Makinesi ve Oumlnemi

Pos Makinesi (Kredi kartı okuma makinesi) Kredi kartı veya banka kartı

uumlzerindeki manyetik bant veya benzeri teknolojik araccedillarda yer alan kart ve kimlik

belgelerini esas alarak her tuumlrluuml mal ve hizmet alımında alacak veya nakit oumldeme belgesi

hazırlanmasında kullanılan elektronik cihaza POS makinesi denir

Pos sistemi nedir

POS Point of Salein (Satış Noktası) İngilizce kısaltmasıdır Kredi kartlarıyla bu POS

makineleri uumlzerinden işlem yapılır POS cihazları bir telefon hattına bağlanır telefon hattı

uumlzerinden kredi kartı bilgileri kredi kartları bilgi merkezine ulaşır kredi kartının limitlerine

bakılır ve otomatik onay ya da onaysızlık verilerek alışveriş işlemleri gerccedilekleştir

Resim 21 Kredi kartı

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

ARAŞTIRMA

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

14

Oumlrneğin Evden verilen yemek siparişi verilip oumldemenin kredi kartıyla yapılacağı

belirtildiğinde Yemek teslimatını eve yapan goumlrevli yanında getirdiği mobil POS cihazı ile

banka veya kredi kartını cihazdan geccedilirdiği anda cihaz cep telefonu şebekesini kullanarak

bankalar arası kredi kartları merkezine ulaşır Sabit POS cihazları sabit bir telefon hattına

bağlı olarak ccedilalışırken mobil POS cihazları herhangi bir sabit hattı kullanmadan cep

telefonu şebekesini kullanarak cep telefonlarının kapsama alanı iccedilinde bulunan her noktadan

oumldeme işlemi yapabilir Bağlantı sırasında kredi kartının bakiyesi ve durumu kontrol edilir

ve işlem gerccedilekleşirSabit POS cihazlarının yanında mobil POS cihazları kullanımı gittikccedile

yaygınlaşmaktadır

Pos makinesi tarafından uumlretilen harcama belgesinin muumlşteri nuumlshası uumlzerinde ve

yazışmalarda kart numarasının accedilıkccedila yer alması engellenir

ChipampPIN uygulaması ile kredi kartı kopyalama ve kayıp-ccedilalıntı riskini azaltan

youmlntemle Tuumlrkiyersquode kart sahteciliği ve dolandırıcılığının oumlnuumlne geccedililmesi hedeflenmekte

olup muumlşteriler alışverişleri sırasında şifrelerini POS cihazına tuşlayarak alışveriş

yapacaklardır

Şekil 21 Slip

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

15

Yeni sistemdeki ilk şifre kredi kartını mevcut şifresiyle aynı olacaktır Şifresini

bilmeyenler ilgili bankanın ccedilağrı merkezini arayarak bu konuda bilgi edinebileceklerdir

Alışveriş yapılan POS cihazlarından ya da şifre giriş cihazlarından şifre değiştirmek

muumlmkuumln değildir

Ccedilipli kredi kartına ait olan şifre sadece kredi kartıyla yapılacak alışverişlerde oumldemeyi

onaylamak iccedilin kullanılacak olup internet veya telefon bankacılığı işlemlerinde geccedilerli

olmayacaktır

Eğer oumldeme sırasında şifre hatırlanmazsa ccedilipli kart yine POS uumlzerinde bulunan ccedilip

okuyucuya takılacak ve mağaza yetkilisinin basacağı ilgili tuş ile işlemi şifresiz olarak

gerccedilekleşebilecek ve bu uygulamanın yuumlruumlrluumlkten kaldırılmasını takiben ccedilipli kredi kartı ile

yapılacak tuumlm alışverişlerde şifre girilmesi gerekecektir Şifrenin uumlccedil kez hatalı girilmesi

durumunda şifre bloke olacaktır

Her banka ayrı bir pos makinesi kullanması yuumlzuumlnden işyerlerinde 7-8 tane pos

makinesi goumlruumllmekte olup bankaların ortak hareket etmeye başlamasıyla bu sayı

azalacaktır

22 Pos Makinesi Kullanımı

221 Pos Makinesi Accedilma ve Kapama

Pos makinesi işyeri accedilıldığında accedilma duumlğmesine basılarak accedilılır İşyeri kapatılırken

kapama duumlğmesine basılarak kapanır

222 Tuşları ve Oumlzelliklerini Tanıma

Satış işlemi (Direkt Satış) Muumlşterinin kartından belirtilen tutarın ccedilekilerek

işletmenin hesabına yatırılmasını sağlar

Peşin Fiyatına Taksitli Satış Satış işleminde taksit sayısı da belirtilebilir Bu

durumda tutar belirtilen takside boumlluumlnerek her taksit zamanı geldiğinde işletmenin hesabına

yatırılır Bu şekilde yapılan işlemlere peşin fiyatına taksitli satış denmektedir

Satış işleminin peşin fiyatına taksitli olması durumunda herhangi bir vade farkı

hesaplanmaz Belirtilen tutar belirtilen takside boumlluumlnuumlr her taksit vadesi geldiğinde

muumlşterinin kart hesabına borccedil kaydedilir ve işletmenin hesabına yatırılır

Taksitli satışlarına vade farkı eklemek isteyen işyerleri oumlnce bu vade farkını

hesaplamalı sonra da asıl tutara eklemelidir Oumlrneğin 100 YTLlik bir işlemin 2 takside

boumlluumlnmesi durumunda 10 vade farkı eklenecekse işyeri tutar olarak 110 taksit olarak da 2

goumlndermelidir Boumlylece 2 ay boyunca muumlşterinin kartından 55 YTL ccedilekilerek işletmenin

hesabına yatırılacaktır Bunun yanında işyeri vade farklı satış işlemi de yapabilir

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

16

Satış işlemi guumln sonunda finansal değer kazandığı iccedilin guumln sonuna kadar iptal

edilebilir Guumln sonuna kadar iptal edilmeyen satış işlemleri finansal anlam kazanır ve sadece

iade edilebilir İptal edilen satış işlemleri finansal bir değer kazanmazlar ve muumlşteri

ekstresinde hiccedilbir şekilde goumlruumlnmez İptal işleminin ardından muumlşterinin kredi kartının limiti

de en geccedil guumln sonunda olmak uumlzere işlem tutarı oranında arttırılır Satış iptal işlemi

onaylanırsa muumlşteri ekstresinde satış işlemine dair hiccedilbir kayıt goumlremez Dolayısıyla bir

satışın iptal edilmesinde en tercih edilen youmlntem budur

Provizyon Provizyon işlemi bir kredi kartının alışverişe uygun olduğunun kontrol

edilmesi uygunsa istenen tutardaki blokenin karta konulması amacıyla kullanılır Bu işlem

kart hamilinin ekstresinde goumlruumlnmez ancak kartın limitini azaltır

Provizyon işleminin kullanım amacı karta belirli bir tutarda bloke konulması asıl

uumlruumln teslimatının gerccedilekleşmesi ardından da gerccedilek finansallaştırmanın yapılmasıdır Eğer

finansallaştırma uumlruumln teslimatının ardından değil hemen yapmak isteniyor veya satılan uumlruumln

hemen muumlşteriye teslim edilebilen bir tuumlrde ise bu işlem yerine satış işlemini

kullanılmalıdır

Provizyon yapılması gereken oumlncelikli işlemdir Provizyon almadan finansallaştırma

yapılamaz yani muumlşterinizin kartından istenilen tutar ccedilekilemez

Provizyon işlemi 1 hafta iccedilinde finansallaştırılmazsa kendiliğinden otomatikman

kalkar Dilenirse muumlşterinin kartına konulan blokeyi kaldırmak amacıyla bu suumlre bitimi

beklenmeden de provizyon iptali gerccedilekleştirebilir Bunun yanında 1 hafta iccedilinde

finansallaştırılmamış işlemler daha sonra da finansallaştırılabilirler ancak bu durumda limit

kaldırılmış olacağından yetersiz limit gibi hatalar alınması muumlmkuumln olacaktır

Finansallaştırma işlemi alınan provizyonun finansal anlam kazanması yani

muumlşterinin kart hesabından ccedilekilip işyeri hesabına yatırılması anlamına gelir Yapılabilmesi

iccedilin oumlncelikle mutlaka provizyon alınmış olması gerekmektedir Bu işlem kart ekstresinde ve

işyerinin finansal kayıtlarında goumlruumlnuumlr Yapılan alışverişin finansal değer kazanması iccedilin bu

işlemin mutlaka yapılması gerekir Finansallaştırma işleminde goumlnderilen tutar

(finansallaştırma tutarı) provizyon tutarını geccedilemez ancak daha az olabilir

Alınan provizyonun finansallaştırılmama nedeniyle otomatikman kalkması ardından

da finansallaştırma yapılabilir ancak bu durumda kart limitindeki bloke kalkmış olacağından

yetersiz bakiye benzeri bir hata alınma olasılığı artacaktır

Provizyon iptal işlemini provizyon işleminizle aynı guumln iccedilinde yapmanız

gerekmektedir Bu işlemin tek etkisi karta konulan blokenin kaldırılmasıdır Provizyon

işlemi gibi bu işlem de kart ekstresinde goumlruumlnmez

Yapılan bir finansallaştırmadan vazgeccedililir ise iptal etme işlemi yapılır Bu işlem

finansallaştırmanın kart ekstresine yansımasını da engeller Ancak karta konulan blokeyi

kaldırmaz Bunun iccedilin provizyon iptal işlemi yapılmalıdır

17

Bu işlem geccedilmişte yapılan satış veya finansallaştırmaları tamamen iptal etmek veya

sadece belirli bir tutarını iade etmek iccedilin yapılır Kart ekstresinde ayrı bir işlem olarak

goumlruumlnuumlr ve iptal edilen işlemin ekstredeki kaydını silmez

İade işlemlerinde iade edilecek tutar orijinal işlem tutarını ve daha oumlnce aynı orijinal

işlem uumlzerinde yapılmış iadelerin tutarlarının toplamını geccedilemez Oumlrneğin 100 TLlik bir

işlemin ilk iadede en fazla 100 TLsini ilk iadede 30 YTL iade ettiyseniz 2 İadede de en

fazla 70 TLsini iade edebilirsiniz Bir işlemin iadelerinin toplam tutarı orijinal işlemin

tutarına ulaşmadığı suumlrece iade işlemi yapılabilir

İşlemlerin yapıldıkları guumln iade edilmeleri de muumlmkuumlnduumlr Boumlylece iptal işlemlerinin

aksine işlemin sadece bir kısmı iade edilebilir Ancak taksitli işlemler aynı guumln iccedilinde iade

edilemezler

Vade Farklı Taksitli Satış (VFT) Bankanın satılan uumlruumlnuumln peşin tutarı uumlzerinden

istenen vadede ( vade sayısı 36 aya kadar ccedilıkabilir ) kredi kartı sahiplerine oumlnceden

belirlenmiş oranda faiz uygulayarak kredi verme işlemidir

Bu işlem tipinde işyeri herhangi bir faiz hesaplaması yapmaz Seccedililmiş vade guumln

sayısını ve uumlruumln satış tutarını sisteme girer Banka satış tutarı ve vade guumln sayısı uumlzerinden

belirlenmiş olan tuumlketici kredisi faiz oranından kart sahibine kredi verir Banka işyeri satış

tutarını bir ertesi guumln (blokeli ccedilalışıyor ise bloke guumlnuuml bitiminde) alacak olarak işyeri

hesabına aktarır

Bu işlem işyeri iccedilin peşin satış banka iccedilin kredili satış olarak tanımlanabilir

Bu işlem taksitli satış ile karıştırılmamalıdır Taksitli satış işleminde belirtilen taksit

sayısı ne ise işyerine bu taksit sayısı aralığında oumldeme yapılmaktadır (oumlrneğin işlem 6 ay

taksitlendirilmiş ise işyerine işlem tutarı 6 ayda aktarılır) Vade farklı satışta işlem işyeri iccedilin

peşin olduğu iccedilin bir sonraki guumln (blokeli ccedilalışıyor ise bloke guumlnuuml bitiminde) işyeri iccedilin

alacak oluşturulur

2221 Satış İşlemi

Muumlşteri kartı kart okuyucudan (pos makinesinden) geccedilirilir (POS EMV

uyumlu ve kart da EMV formatında ise kart okuyucuya takılmalıdır

Bağlantının kurulması beklenir

Bağlantı kurulduğunda satış tutarı girilir ve ldquoGirişrdquo (Enter) tuşuna basılır

Taksitlendirme varsa taksitlendirme işlemi yapılır

Banka kartı ile satış yapılırken ldquoMuumlşteri Kart Şifresirdquo sorulur Şifre girilip

ldquoGirişrdquo tuşuna basılır

Ccedilıkan slip alınır Muumlşteriye imzalattırılır Muumlşteri slip kopyası iccedilin ldquoGirişrdquo

tuşuna basılır Slip kopyası muumlşteriye verilir

18

2222 İade İşlemi

İade tuşuna basılır veya Menuumlrsquoden İade seccedileneği seccedililir Kullanıcı şifresi girilip

Giriş tuşuna basılır Muumlşteri kartı kart okuyucudan geccedilirilir ya da kart

okuyucuya takılır

Satış yapılan tutardan fazla olmamak kaydı ile iade tutarı girilir ve Giriş tuşuna

basılır

Provizyon numarası girilir Provizyon numarası slip uumlzerinde PROV yazan

satırda yer almakta olup toplam 6 hanelidir

Satış tarihi girilir ve Giriş tuşuna basılır

2223 İptal İşlemi

İptal tuşuna basılır veya menuumlden İptal seccedileneği seccedililir Kullanıcı şifresi girilip

Giriş tuşuna basılır Muumlşteri kartı kart okuyucudan geccedilirilir ya da kart

okuyucuya takılır

Slip uumlzerinde yer alan işlem sıra numarası girilir ve Giriş tuşuna basılarak işlem

tamamlanır İşlem sıra numarası REF nu yazan satırda ldquo rdquo karakterinden

sonraki 4 rakamdır Oumlrneğin Ref nu 0010007 ise 0007 girilmelidir

2224 Oumln Provizyon İşlemi

Oumln Provizyon tuşuna basılır veya menuumlden Oumln Provizyon seccedileneği seccedililir

Muumlşteri kartı kart okuyucudan geccedilirilir ya da kart okuyucuya takılır

Oumln provizyon tutarı girilir ve Giriş tuşuna basılarak işlem tamamlanır

2225 İkinci Kopya

İşlem sırasında oluşan bir hata nedeni ile slip uumlretilememesi durumunda en son

ccedilıkan slipin tekrar basılması iccedilin kullanılır

Ek kopya veya kopya tuşuna basılır

Son yapılan başarılı ya da başarısız işlem ile ilgili slip yeniden yazdırılır

2226 Guumln sonu Mutabakatı

Mutabakat iccedilin guumln bitiminde guumln sonu hesap oumlzeti raporunun mutlaka alınması

gerekir Guumln sonu raporu alınmayan işlemler hesaba alacak kaydedilemez

Saat 2345rsquoe kadar alınan guumln sonu bedelleri ertesi guumln hesaba alacak

kaydedilir Guumln sonu raporu daha sonra alınan işlem tutarları ise bir sonraki guumln

hesaba geccediler

Guumln sonu hesap oumlzeti raporunun genel net boumlluumlmuumlnde yer alan tutar uumlzerinden

banka komisyonu duumlşuumllduumlkten sonra kalan tutar işletmenin mevduat hesabına

alacak kaydedilir

Blokeli ccedilalışmalarda oumlnce şubedeki mevcut blokeli hesaba alacak kaydedilir

Bloke guumln sayısı tamamlandıktan sonra ilgili mevduat hesabına otomatik

virman yapılır

Guumln sonu raporu bitiminde ekranda ve rapor uumlzerinde ldquoGuumln sonu Bittirdquo mesajı

kontrol edilmelidir

19

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

POS makinesini kullanıma hazır hale

getiriniz

POS makinesi kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Kredi kartını pos makinesine

yerleştirniz

Bir bankaya giderek pos makinesi

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

POS makinesinde rakam tuşlarını

goumlruumlnuumlz

Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Yazarkasa ekran tutarını POS makinesi

tuşlarını kullanarak yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Kredi kartı slipini almak ve

dosyalayınız

Hatalı kesilen slipleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquooumllccedilme değerlendirmerdquoye geccediliniz

UYGULAMA FAALİYETİ

20

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) POS cihazından guumln sonlarında guumln sonu hesap oumlzeti raporunun alınması gerekir

2 ( )Slipler muumlşteriye imzalattırılmalıdır

3 ( ) Muumlşteri şifresi POS cihazında goumlruumlnuumlr

4 ( ) Kart ccedilekimlerinde oumln provizyon işlemi alınmalıdır

5 ( ) Oumln provizyon tutarından fazla tutarda satış yapılabilir

6 (hellip)Satış işlemi aynı guumln iptal edilebilir

7 ( ) POS cihazından taksitli satış yapılamaz

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) POS cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

9 Pos cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

10 Satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

11 Pos cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

21

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre Perakende Satış Fişini zamanında

ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek perakende satış fişi oumlrnekleri temin

ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Perakende satış fişinin hangi durumlarda duumlzenlendiğini araştırarak sınıfta

arkadaşlarınız ile paylaşınız

3 PERAKENDE SATIŞ FİŞİ

31 Tanımı

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları

(01012006 tarihinden itibaren 520 YTLrdquo ye kadar olan satışları) ve yaptıkları işlerin

bedelleri iccedilin yazarkasa fişi veremediği durumlarda perakende satış fişi duumlzenleyebilir

Perakende satış fişi perakende satış yapan işletmelerin elektrik kesintisi ya da

yazarkasanın arızalanması gibi durumlarda yazarkasa fişi yerine duumlzenlenen bir belgedir

Fatura yerine perakende satış fişi veya yazar kasa fişi verme haddi 112006 tarihinden

itibaren 520 YTLrsquoye ccedilıkarılmıştır Muumlşterinin fatura istemesi durumunda belirtilen hadde

bakılmaksızın muumlkelleflerin fatura vermesi zorunludur İşletmeler 520 YTLrsquoye kadar olan

kırtasiye temizlik yiyecek gibi tuumlketim harcamalarını perakende satış belgeleri ile muhase-

beleştirip gidere yazabilir

32 Şekli ve Duumlzeni

Perakende satış fişleri muumlteselsil seri ve sıra numarası dahilinde teselsuumll ettirilir Bu

fişler iki nuumlsha olarak duumlzenlenir Perakende satış fişlerinde işletmenin adı veya muumlkellefin

adı soyadı vergi dairesi ve hesap numarası duumlzenlenme tarihi satılan emtianın veya yapılan

işin cinsi miktarı fiyatı ve tutarı goumlsterilir

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

ARAŞTIRMA

22

Ebadı 14x20 14x10 veya 10x5 cmrsquodir

Şekil 31 Boş perakende satış fişi

23

33 Duumlzenlenmesi

Perakende satış fişi iki nuumlsha olarak (bir asıl bir suret) duumlzenlenir Aslı muumlşteriye

verilip sureti saklanır

Şekil 32 Duumlzenlenmiş perakende satış fişi

Oumlrnek 1 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

24

Oumlrnek 2 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 008 = 40 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 40 YTL = 540 YTL

Oumlrnek 3 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

Oumlrnek 4 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

18

2222 İade İşlemi

İade tuşuna basılır veya Menuumlrsquoden İade seccedileneği seccedililir Kullanıcı şifresi girilip

Giriş tuşuna basılır Muumlşteri kartı kart okuyucudan geccedilirilir ya da kart

okuyucuya takılır

Satış yapılan tutardan fazla olmamak kaydı ile iade tutarı girilir ve Giriş tuşuna

basılır

Provizyon numarası girilir Provizyon numarası slip uumlzerinde PROV yazan

satırda yer almakta olup toplam 6 hanelidir

Satış tarihi girilir ve Giriş tuşuna basılır

2223 İptal İşlemi

İptal tuşuna basılır veya menuumlden İptal seccedileneği seccedililir Kullanıcı şifresi girilip

Giriş tuşuna basılır Muumlşteri kartı kart okuyucudan geccedilirilir ya da kart

okuyucuya takılır

Slip uumlzerinde yer alan işlem sıra numarası girilir ve Giriş tuşuna basılarak işlem

tamamlanır İşlem sıra numarası REF nu yazan satırda ldquo rdquo karakterinden

sonraki 4 rakamdır Oumlrneğin Ref nu 0010007 ise 0007 girilmelidir

2224 Oumln Provizyon İşlemi

Oumln Provizyon tuşuna basılır veya menuumlden Oumln Provizyon seccedileneği seccedililir

Muumlşteri kartı kart okuyucudan geccedilirilir ya da kart okuyucuya takılır

Oumln provizyon tutarı girilir ve Giriş tuşuna basılarak işlem tamamlanır

2225 İkinci Kopya

İşlem sırasında oluşan bir hata nedeni ile slip uumlretilememesi durumunda en son

ccedilıkan slipin tekrar basılması iccedilin kullanılır

Ek kopya veya kopya tuşuna basılır

Son yapılan başarılı ya da başarısız işlem ile ilgili slip yeniden yazdırılır

2226 Guumln sonu Mutabakatı

Mutabakat iccedilin guumln bitiminde guumln sonu hesap oumlzeti raporunun mutlaka alınması

gerekir Guumln sonu raporu alınmayan işlemler hesaba alacak kaydedilemez

Saat 2345rsquoe kadar alınan guumln sonu bedelleri ertesi guumln hesaba alacak

kaydedilir Guumln sonu raporu daha sonra alınan işlem tutarları ise bir sonraki guumln

hesaba geccediler

Guumln sonu hesap oumlzeti raporunun genel net boumlluumlmuumlnde yer alan tutar uumlzerinden

banka komisyonu duumlşuumllduumlkten sonra kalan tutar işletmenin mevduat hesabına

alacak kaydedilir

Blokeli ccedilalışmalarda oumlnce şubedeki mevcut blokeli hesaba alacak kaydedilir

Bloke guumln sayısı tamamlandıktan sonra ilgili mevduat hesabına otomatik

virman yapılır

Guumln sonu raporu bitiminde ekranda ve rapor uumlzerinde ldquoGuumln sonu Bittirdquo mesajı

kontrol edilmelidir

19

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

POS makinesini kullanıma hazır hale

getiriniz

POS makinesi kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Kredi kartını pos makinesine

yerleştirniz

Bir bankaya giderek pos makinesi

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

POS makinesinde rakam tuşlarını

goumlruumlnuumlz

Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Yazarkasa ekran tutarını POS makinesi

tuşlarını kullanarak yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Kredi kartı slipini almak ve

dosyalayınız

Hatalı kesilen slipleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquooumllccedilme değerlendirmerdquoye geccediliniz

UYGULAMA FAALİYETİ

20

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) POS cihazından guumln sonlarında guumln sonu hesap oumlzeti raporunun alınması gerekir

2 ( )Slipler muumlşteriye imzalattırılmalıdır

3 ( ) Muumlşteri şifresi POS cihazında goumlruumlnuumlr

4 ( ) Kart ccedilekimlerinde oumln provizyon işlemi alınmalıdır

5 ( ) Oumln provizyon tutarından fazla tutarda satış yapılabilir

6 (hellip)Satış işlemi aynı guumln iptal edilebilir

7 ( ) POS cihazından taksitli satış yapılamaz

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) POS cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

9 Pos cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

10 Satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

11 Pos cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

21

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre Perakende Satış Fişini zamanında

ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek perakende satış fişi oumlrnekleri temin

ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Perakende satış fişinin hangi durumlarda duumlzenlendiğini araştırarak sınıfta

arkadaşlarınız ile paylaşınız

3 PERAKENDE SATIŞ FİŞİ

31 Tanımı

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları

(01012006 tarihinden itibaren 520 YTLrdquo ye kadar olan satışları) ve yaptıkları işlerin

bedelleri iccedilin yazarkasa fişi veremediği durumlarda perakende satış fişi duumlzenleyebilir

Perakende satış fişi perakende satış yapan işletmelerin elektrik kesintisi ya da

yazarkasanın arızalanması gibi durumlarda yazarkasa fişi yerine duumlzenlenen bir belgedir

Fatura yerine perakende satış fişi veya yazar kasa fişi verme haddi 112006 tarihinden

itibaren 520 YTLrsquoye ccedilıkarılmıştır Muumlşterinin fatura istemesi durumunda belirtilen hadde

bakılmaksızın muumlkelleflerin fatura vermesi zorunludur İşletmeler 520 YTLrsquoye kadar olan

kırtasiye temizlik yiyecek gibi tuumlketim harcamalarını perakende satış belgeleri ile muhase-

beleştirip gidere yazabilir

32 Şekli ve Duumlzeni

Perakende satış fişleri muumlteselsil seri ve sıra numarası dahilinde teselsuumll ettirilir Bu

fişler iki nuumlsha olarak duumlzenlenir Perakende satış fişlerinde işletmenin adı veya muumlkellefin

adı soyadı vergi dairesi ve hesap numarası duumlzenlenme tarihi satılan emtianın veya yapılan

işin cinsi miktarı fiyatı ve tutarı goumlsterilir

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

ARAŞTIRMA

22

Ebadı 14x20 14x10 veya 10x5 cmrsquodir

Şekil 31 Boş perakende satış fişi

23

33 Duumlzenlenmesi

Perakende satış fişi iki nuumlsha olarak (bir asıl bir suret) duumlzenlenir Aslı muumlşteriye

verilip sureti saklanır

Şekil 32 Duumlzenlenmiş perakende satış fişi

Oumlrnek 1 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

24

Oumlrnek 2 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 008 = 40 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 40 YTL = 540 YTL

Oumlrnek 3 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

Oumlrnek 4 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

19

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

POS makinesini kullanıma hazır hale

getiriniz

POS makinesi kullanan bir işletmeye

giderek kullanımını oumlğreniniz

Kredi kartını pos makinesine

yerleştirniz

Bir bankaya giderek pos makinesi

kullanım kılavuzu alıp inceleyiniz

POS makinesinde rakam tuşlarını

goumlruumlnuumlz

Oumldeme esnasında sakin ve soğukkanlı

olunuz

Yazarkasa ekran tutarını POS makinesi

tuşlarını kullanarak yazınız

Muumlşteriler ile iyi ilişkiler kurunuz

sosyal ccedilevrenizi genişletiniz

Kredi kartı slipini almak ve

dosyalayınız

Hatalı kesilen slipleri iptal ederek

yenisini duumlzenleyebilirsiniz

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquooumllccedilme değerlendirmerdquoye geccediliniz

UYGULAMA FAALİYETİ

20

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) POS cihazından guumln sonlarında guumln sonu hesap oumlzeti raporunun alınması gerekir

2 ( )Slipler muumlşteriye imzalattırılmalıdır

3 ( ) Muumlşteri şifresi POS cihazında goumlruumlnuumlr

4 ( ) Kart ccedilekimlerinde oumln provizyon işlemi alınmalıdır

5 ( ) Oumln provizyon tutarından fazla tutarda satış yapılabilir

6 (hellip)Satış işlemi aynı guumln iptal edilebilir

7 ( ) POS cihazından taksitli satış yapılamaz

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) POS cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

9 Pos cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

10 Satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

11 Pos cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

21

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre Perakende Satış Fişini zamanında

ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek perakende satış fişi oumlrnekleri temin

ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Perakende satış fişinin hangi durumlarda duumlzenlendiğini araştırarak sınıfta

arkadaşlarınız ile paylaşınız

3 PERAKENDE SATIŞ FİŞİ

31 Tanımı

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları

(01012006 tarihinden itibaren 520 YTLrdquo ye kadar olan satışları) ve yaptıkları işlerin

bedelleri iccedilin yazarkasa fişi veremediği durumlarda perakende satış fişi duumlzenleyebilir

Perakende satış fişi perakende satış yapan işletmelerin elektrik kesintisi ya da

yazarkasanın arızalanması gibi durumlarda yazarkasa fişi yerine duumlzenlenen bir belgedir

Fatura yerine perakende satış fişi veya yazar kasa fişi verme haddi 112006 tarihinden

itibaren 520 YTLrsquoye ccedilıkarılmıştır Muumlşterinin fatura istemesi durumunda belirtilen hadde

bakılmaksızın muumlkelleflerin fatura vermesi zorunludur İşletmeler 520 YTLrsquoye kadar olan

kırtasiye temizlik yiyecek gibi tuumlketim harcamalarını perakende satış belgeleri ile muhase-

beleştirip gidere yazabilir

32 Şekli ve Duumlzeni

Perakende satış fişleri muumlteselsil seri ve sıra numarası dahilinde teselsuumll ettirilir Bu

fişler iki nuumlsha olarak duumlzenlenir Perakende satış fişlerinde işletmenin adı veya muumlkellefin

adı soyadı vergi dairesi ve hesap numarası duumlzenlenme tarihi satılan emtianın veya yapılan

işin cinsi miktarı fiyatı ve tutarı goumlsterilir

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

ARAŞTIRMA

22

Ebadı 14x20 14x10 veya 10x5 cmrsquodir

Şekil 31 Boş perakende satış fişi

23

33 Duumlzenlenmesi

Perakende satış fişi iki nuumlsha olarak (bir asıl bir suret) duumlzenlenir Aslı muumlşteriye

verilip sureti saklanır

Şekil 32 Duumlzenlenmiş perakende satış fişi

Oumlrnek 1 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

24

Oumlrnek 2 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 008 = 40 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 40 YTL = 540 YTL

Oumlrnek 3 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

Oumlrnek 4 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

20

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) POS cihazından guumln sonlarında guumln sonu hesap oumlzeti raporunun alınması gerekir

2 ( )Slipler muumlşteriye imzalattırılmalıdır

3 ( ) Muumlşteri şifresi POS cihazında goumlruumlnuumlr

4 ( ) Kart ccedilekimlerinde oumln provizyon işlemi alınmalıdır

5 ( ) Oumln provizyon tutarından fazla tutarda satış yapılabilir

6 (hellip)Satış işlemi aynı guumln iptal edilebilir

7 ( ) POS cihazından taksitli satış yapılamaz

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) POS cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

9 Pos cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

10 Satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

11 Pos cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

21

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre Perakende Satış Fişini zamanında

ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek perakende satış fişi oumlrnekleri temin

ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Perakende satış fişinin hangi durumlarda duumlzenlendiğini araştırarak sınıfta

arkadaşlarınız ile paylaşınız

3 PERAKENDE SATIŞ FİŞİ

31 Tanımı

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları

(01012006 tarihinden itibaren 520 YTLrdquo ye kadar olan satışları) ve yaptıkları işlerin

bedelleri iccedilin yazarkasa fişi veremediği durumlarda perakende satış fişi duumlzenleyebilir

Perakende satış fişi perakende satış yapan işletmelerin elektrik kesintisi ya da

yazarkasanın arızalanması gibi durumlarda yazarkasa fişi yerine duumlzenlenen bir belgedir

Fatura yerine perakende satış fişi veya yazar kasa fişi verme haddi 112006 tarihinden

itibaren 520 YTLrsquoye ccedilıkarılmıştır Muumlşterinin fatura istemesi durumunda belirtilen hadde

bakılmaksızın muumlkelleflerin fatura vermesi zorunludur İşletmeler 520 YTLrsquoye kadar olan

kırtasiye temizlik yiyecek gibi tuumlketim harcamalarını perakende satış belgeleri ile muhase-

beleştirip gidere yazabilir

32 Şekli ve Duumlzeni

Perakende satış fişleri muumlteselsil seri ve sıra numarası dahilinde teselsuumll ettirilir Bu

fişler iki nuumlsha olarak duumlzenlenir Perakende satış fişlerinde işletmenin adı veya muumlkellefin

adı soyadı vergi dairesi ve hesap numarası duumlzenlenme tarihi satılan emtianın veya yapılan

işin cinsi miktarı fiyatı ve tutarı goumlsterilir

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

ARAŞTIRMA

22

Ebadı 14x20 14x10 veya 10x5 cmrsquodir

Şekil 31 Boş perakende satış fişi

23

33 Duumlzenlenmesi

Perakende satış fişi iki nuumlsha olarak (bir asıl bir suret) duumlzenlenir Aslı muumlşteriye

verilip sureti saklanır

Şekil 32 Duumlzenlenmiş perakende satış fişi

Oumlrnek 1 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

24

Oumlrnek 2 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 008 = 40 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 40 YTL = 540 YTL

Oumlrnek 3 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

Oumlrnek 4 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

21

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre Perakende Satış Fişini zamanında

ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek perakende satış fişi oumlrnekleri temin

ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

Perakende satış fişinin hangi durumlarda duumlzenlendiğini araştırarak sınıfta

arkadaşlarınız ile paylaşınız

3 PERAKENDE SATIŞ FİŞİ

31 Tanımı

Birinci ve ikinci sınıf tuumlccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak

mecburiyetinde olan ccediliftccedililerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları

(01012006 tarihinden itibaren 520 YTLrdquo ye kadar olan satışları) ve yaptıkları işlerin

bedelleri iccedilin yazarkasa fişi veremediği durumlarda perakende satış fişi duumlzenleyebilir

Perakende satış fişi perakende satış yapan işletmelerin elektrik kesintisi ya da

yazarkasanın arızalanması gibi durumlarda yazarkasa fişi yerine duumlzenlenen bir belgedir

Fatura yerine perakende satış fişi veya yazar kasa fişi verme haddi 112006 tarihinden

itibaren 520 YTLrsquoye ccedilıkarılmıştır Muumlşterinin fatura istemesi durumunda belirtilen hadde

bakılmaksızın muumlkelleflerin fatura vermesi zorunludur İşletmeler 520 YTLrsquoye kadar olan

kırtasiye temizlik yiyecek gibi tuumlketim harcamalarını perakende satış belgeleri ile muhase-

beleştirip gidere yazabilir

32 Şekli ve Duumlzeni

Perakende satış fişleri muumlteselsil seri ve sıra numarası dahilinde teselsuumll ettirilir Bu

fişler iki nuumlsha olarak duumlzenlenir Perakende satış fişlerinde işletmenin adı veya muumlkellefin

adı soyadı vergi dairesi ve hesap numarası duumlzenlenme tarihi satılan emtianın veya yapılan

işin cinsi miktarı fiyatı ve tutarı goumlsterilir

AMACcedil

OumlĞRENME FAALİYETİndash3

ARAŞTIRMA

22

Ebadı 14x20 14x10 veya 10x5 cmrsquodir

Şekil 31 Boş perakende satış fişi

23

33 Duumlzenlenmesi

Perakende satış fişi iki nuumlsha olarak (bir asıl bir suret) duumlzenlenir Aslı muumlşteriye

verilip sureti saklanır

Şekil 32 Duumlzenlenmiş perakende satış fişi

Oumlrnek 1 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

24

Oumlrnek 2 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 008 = 40 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 40 YTL = 540 YTL

Oumlrnek 3 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

Oumlrnek 4 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

22

Ebadı 14x20 14x10 veya 10x5 cmrsquodir

Şekil 31 Boş perakende satış fişi

23

33 Duumlzenlenmesi

Perakende satış fişi iki nuumlsha olarak (bir asıl bir suret) duumlzenlenir Aslı muumlşteriye

verilip sureti saklanır

Şekil 32 Duumlzenlenmiş perakende satış fişi

Oumlrnek 1 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

24

Oumlrnek 2 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 008 = 40 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 40 YTL = 540 YTL

Oumlrnek 3 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

Oumlrnek 4 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

23

33 Duumlzenlenmesi

Perakende satış fişi iki nuumlsha olarak (bir asıl bir suret) duumlzenlenir Aslı muumlşteriye

verilip sureti saklanır

Şekil 32 Duumlzenlenmiş perakende satış fişi

Oumlrnek 1 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

24

Oumlrnek 2 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 008 = 40 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 40 YTL = 540 YTL

Oumlrnek 3 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

Oumlrnek 4 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

24

Oumlrnek 2 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV hariccedil

olduğuna goumlre KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 008 = 40 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 40 YTL = 540 YTL

Oumlrnek 3 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

Oumlrnek 4 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil

olduğuna goumlre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

Perakende satış fişi temin ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek perakende satış fişinin

nasıl temin edildiğini oumlğreniniz

Perakende satış fişinin şeklini goumlruumlnuumlz

Perakende satış fişi kullanan bir

işletmeye giderek perakende satış fişinin

şeklini inceleyiniz

Perakende satış fişine satıcının adı

soyadı adresi vergi hesap no vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Satılan malın cinsi ve tutarını yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

KDV dahil yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Toplam satış tutarını yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Duumlzenleme tarihini yazınız Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

26

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Perakende satış yapan tacirler perakende satışları iccedilin perakende satış fişi

duumlzenler

2 ( ) Perakende satış fişi fatura yerine geccedilmez

3 ( ) Perakende satış fişi 2006 yılı iccedilin 52000 TLrsquoye kadar kesilebilir

4 ( ) Perakende satış fişinin aslı muumlşteriye verilir

5 ( ) Perakende satış fişi kurşun kalem ile duumlzenlenebilir

6 ( ) Perakende satış fişinin mali değeri yoktur

7 ( ) Perakende satış fişi KDV dahil olarak duumlzenlenir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

9 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

11 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

12 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

27

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak perakende satış fişi duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Ccediloban Market 01 Haziran 2006 guumlnuuml perakende olarak 1 kg beyaz peynir

850 YTL 2 kg zeytin 1250 YTL ( kilosu 625 YTL ) satmıştır aşağıdaki perakende satış

fişini duumlzenleyiniz

Perakende satış fişi

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

28

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende Satış Fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

29

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunulsquona goumlre serbest meslek makbuzunu

zamanında ve kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir muhasebe buumlrosuna giderek serbest meslek makbuzu

oumlrnekleri temin ediniz ve sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

4 SERBEST MESLEK MAKBUZU

41 Tanımı

Serbest meslek makbuzu serbest meslek erbabının (Muhasebeci Avukat Doktor vb)

mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin duumlzenlediği bir belgedir Mesleki faaliyet

karşılığında uumlcretin tahsil edildiğini goumlsterir

Serbest meslek kazancı elde edenler duumlzenler Fatura huumlkmuumlndedir Maliye

Bakanlığırsquonın anlaşmalı matbaalarında bastırılır veya notere tasdik ettirilerek temin edilir

VUK lsquoa goumlre 5 yıl TTK lsquona goumlre 10 yıl saklanır

Serbest meslek erbabı mesleki faaliyetlerine ilişkin her tuumlrluuml tahsilacirctı iccedilin iki nuumlsha

serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nuumlshasını muumlşteriye vermek muumlşteri de bu

makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir

OumlĞRENME FAALİYETİndash4

AMACcedil

ARAŞTIRMA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

30

42 Şekli

Ebadı 14x20 cm veya 14x10 cmrsquodir

Şekil 41 Boş serbest meslek makbuzu

43 Duumlzeni

Serbest meslek makbuzlarına

1 Makbuzu verenin soyadı adı veya uumlnvanı adresi vergi dairesi ve hesap numarası

2 Muumlşterinin soyadı adı veya uumlnvanı ve adresi

3 Alınan paranın miktarı

4 Paranın alındığı tarih

5 KDV tutarı ve gelir vergisi tutarı

Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanırSerbest meslek

makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde zincirleme devam ettirilir

44 Duumlzenlenmesi

Bruumlt uumlcret uumlzerinden KDV hesaplanarak yazılır KDV oranı 18rsquodir

Bruumlt uumlcret uumlzerinden gelir vergisi hesaplanarak yazılır Gelir Vergisi oranı

22rsquodir

Bruumlt uumlcretten gelir vergisi duumlşuumlluumlp KDV eklenerek net alınacak uumlcret hesaplanır

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

31

Şekil 42 Duumlzenlenmiş serbest meslek makbuzu

Oumlrnek 1 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten

bruumlt uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

KDV 18 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

Oumlrnek 2 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net

uumlcretten bruumlt uumlcreti hesaplayıp Serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli

tutarları hesaplayınız

Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

32

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Serbest meslek makbuzunu temin

ediniz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir muhasebe

buumlrosuna giderek serbest meslek

makbuzunun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz

Serbest meslek makbuzunun şeklini

goumlruumlnuumlz

Adisyon kullanan bir işletmeye giderek

adisyonun şeklini inceleyiniz

Makbuzu duumlzenleyenin adı adresi

vergi numarası ve vergi dairesini

yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Muumlşterinin adı adresi vergi numarası

ve vergi dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

Yapılan işi ve bruumlt uumlcreti yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez kalem

ile doldurmalısınız

Gelir vergisi stopaj oranı ve tutarı

yazınız

Kesilecek gelir vergisi oranını verilen

bilgilerden tespit ediniz

KDV oranı ve tutarını yazınız Tutarı ve vergileri hesaplarken mutlaka

hesap makinesi kullanınız

Net alınan tutarı yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

Bilgileri bilgisayara giriniz Belgenizi bilgisayarda doldurabilirsiniz

UYGULAMA FAALİYETİ

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

33

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Serbest meslek makbuzunu avukatlar muhasebeciler duumlzenler

2 ( )Serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılır

3 ( ) Serbest meslek makbuzu tahsilat yapılmadan duumlzenlenebilir

4 ( ) Serbest meslek makbuzunun mali değeri yoktur

5 ( ) Serbest meslek makbuzunda KDV tahsilatı yapılır

6 ( ) Serbest meslek makbuzunu serbest meslek erbabı imzalar

7 ( ) Serbest meslek makbuzunun aslı muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

8 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

9 Serbest meslek makbuzu nereden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

10 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

11 Serbest meslek makbuzuna ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

34

12 Serbest meslek makbuzunu yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalı

B) Belgeyi karalamalı

C) Belgeyi oumlylece bırakmalı

D) Yanlış belgeyi iptal etmeli

DEĞERLENDİRME

Test sorularına verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız

doğru ise uygulamalı teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek

tekrar inceleyiniz Ardından uygulama testini yapınız

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

35

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak serbest meslek makbuzu duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Serbest Muhasebeci Mali Muumlşavir Huumlseyin Aydın 14 Temmuz 2006 guumlnuuml

Muumlkellefi Engin Uumlngoumlrrsquoden (Cumhuriyet Caddesi Nu120 YenimahalleAnkara Yenimahalle

Vergi Dairesi 1458198023) bruumlt 500 YTL Haziran 2006 ayı muhasebe uumlcreti olarak tahsil

etmiştir aşağıdaki serbest meslek makbuzunu duumlzenleyiniz

Boş serbest meslek makbuzu

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

36

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Serbest meslek makbuzuna muumlşterinin adını adresini vergi

dairesini ve numarasını yazdınız mı

3 Yapılan işin konusunu yazdınız mı

4 Duumlzenleme tarihini yazdınız mı

5 Bruumlt uumlcreti yazdınız mı

6 Bruumlt uumlcretten 22 Gelir Vergisi (Stopaj) kesintisi

hesapladınız mı

7 Bruumlt uumlcretten stopajı duumlşuumlp net uumlcreti buldunuz mu

8 Bruumlt uumlcretten 18 KDV hesapladınız mı

9 Net uumlcret ile KDV ni toplayıp net alınan uumlcreti yazdınız mı

10 Net alınan uumlcreti yazı ile yazdınız mı

11 Serbest meslek makbuzunun aslını koparıp muumlşterinize

verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumlruumlm cevaplarınız

ldquoEvetrdquo ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

37

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

Bu oumlğrenme faaliyeti ile Vergi Usul Kanunursquona goumlre adisyonu zamanında ve

kurallarına uygun olarak duumlzenleyebileceksiniz

Bu faaliyet oumlncesinde yapılacak araştırmalar şunlardır

Ccedilevrenizde bulunan bir işletmeye giderek Adisyon oumlrnekleri temin ediniz ve

sınıfa getirerek arkadaşlarınız ile inceleyiniz

5 ADİSYON

51 Tanımı

Adisyon hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını

goumlstermek amacıyla duumlzenlenen bir belgedir

Vergi Usul Kanunu huumlkuumlmleri uyarınca bilanccedilo veya işletme hesabı esasına goumlre

defter tutan gece kuluumlpleri diskotekler barlar pavyonlar gazinolar meyhaneler lokantalar

kafeteryalar ve pastane işletmeleri adisyon duumlzenlemek ve kullanmak zorundadır

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmeler ccedilay kahve ve

meşrubat satımı yapan kahvehane ccedilay ocağı ve ccedilay bahccedilesi gibi işletmeler basit usulde

vergilendirilen hizmet işletmeleri ile oumlzel kredi kartı ile takip edilen hizmetlerin verildiği tatil

koumlyuuml otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır

Sadece ccedilay kahve ve meşrubat satılan kahvehane ccedilay bahccedilesi ve ccedilay ocağı gibi yerler

bilanccedilo ve işletme hesabı esasına goumlre defter tutmak zorunda olsalar veyahut da kurumlar

tarafından işletilseler dahi bu faaliyetleri nedeniyle adisyon duumlzenlemeyeceklerdir

Bu yerlerde alkolluuml iccedilki servisi yapılması halinde bilanccedilo esasına goumlre defter tutanlar

veyahut da kurumlar tarafından işletilenlerde masalara servis yapılarak pasta boumlrek tost

sandviccedil poğaccedila dondurma ve kuruyemiş gibi yiyecek maddeleri de satıldığı takdirde

adisyon kullanımı zorunludur

AMACcedil

ARAŞTIRMA

OumlĞRENME FAALİYETİndash5

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

38

Self servis esasına goumlre işletilen lokanta kafeterya gibi işletmelerde adisyon

kullanılmasına gerek bulunmamaktadır Self servis muumlşterinin yiyecek ve iccedilecek

maddelerini kendisinin alması yani garson tarafından servis yapılmamasına denir Muumlşteri

masaya oturmadan oumlnce yiyecek iccedilecek maddelerini alır uumlcretini oumlder ve fatura veya yazar

kasa fişi veyahut da perakende satış fişini alır Adisyon duumlzenlenmesine gerek kalmamış

olur

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmelerinde masada servis yapılmasının

yanı sıra ayrıca self servisin ve paket halinde satışların bulunması durumunda adisyon

yalnızca masaya yapılan servisler iccedilin kullanılır

Adisyon duumlzenlemekle yuumlkuumlmluuml kuruluşların adisyon duumlzenlemeden hizmet

sunmalarında oumlncelikle hesap oumldenirken kargaşa yaşanmakta ve ccediloğunlukla da hesaba

youmlneltilen itirazlar veyahut da yakınmalar dikkati ccedilekmektedir

52 Şekli

Şekil 51 Boş adisyon

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

39

Şekil 52 Adisyon tipi perakende satış fişi

53 Duumlzeni

Adisyonlar anlaşmalı matbaalara bastırılmış olarak kullanılır Bu bağlamda anlaşmalı

matbaalara bastırılmamış adisyonlar ile uumlzerine tarih yazılmamış muumlşteri masasına veya

adisyon masasına bırakılmamış adisyonlar duumlzenlenmemiş sayılmaktadır

Adisyonların birinci oumlrneği fatura veya perakende satış fişi ile birlikte muumlşteriye

verilir İkinci oumlrneği ise işletmede kalır

54 Duumlzenlenmesi

Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenerek muumlşteri masasında bulundurulur İlk

siparişten sonra alınan siparişlerde ilk sipariş iccedilin accedilılan adisyon uumlzerine işlenir Bu

bağlamda adisyon en az iki oumlrnek olarak duumlzenlenmektedir

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

40

Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir Bu bağlamda da oumldeme aşamasında muumlşterinin istemi

olmaksızın derhal fatura faturanın istenmemesi veyahut da fatura duumlzenlenmesini

gerektirmeyen hallerde yazar kasa veyahut da perakende satış fişi duumlzenlenerek muumlşteriye

verilir

Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belge değildir Adisyonun işlevsel goumlrevi hizmet

işletmesinde muumlşterinin tuumlkettiği maddeleri goumlstermeye youmlneliktir

Şekil 53 Duumlzenlenmiş adisyon

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

41

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki uygulama faaliyetini işlem basamaklarına uygun olarak yapınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

1 Adisyon temin etmek ve şeklini

goumlruumlnuumlz

Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı bir

matbaaya giderek ya da bir işletmeye

giderek adisyonun nasıl temin edildiğini

oumlğreniniz ve şeklini inceleyiniz

2 Adisyona muumlkellefin adı soyadı

adresi vergi numarası ve vergi

dairesini yazınız

Aldığınız bilgilerin doğru olup

olmadığını belgeye yazmadan oumlnce

doğrulatmak amacıyla tekrar sorunuz

3 Adisyona hizmetin cinsi ve miktarını

yazınız Yazılarınız ve rakamlarınız okunaklı

olmalıdır

4 Adisyonun duumlzenlenme tarih ve

saatini masa numarası yazınız Belgeyi mavi veya siyah tuumlkenmez

kalem ile doldurmalısınız

UYGULAMA FAALİYETİ

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

42

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen

bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Adisyon muumlşteri siparişi alınırken duumlzenlenir

2 ( ) Adisyonun mali değeri vardır

3 ( ) Adisyonun uumlzerine masa numarası yazılır

4 ( ) Adisyonlar anlaşmalı matbaalarda bastırılır

5 ( ) Adisyon self servis yapılan işletmelerde kullanılır

6 ( ) Hizmetin bitiminde adisyon muumlşteriye ibraz edilerek ve adisyon uumlzerinde yer alan

bilgiler doğrultusunda hesap oumldenir

7 ( ) Adisyon oumldemeyi kanıtlayan bir belgedir

8 ( ) Adisyonun bir sureti muumlşteriye verilir

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

9 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

10 Adisyon nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

11 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

12 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

43

13 Adisyona ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız

Cevaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoUygulamalı Testrsquordquoe geccediliniz

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

44

UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki oumlrnek bilgileri kullanarak adisyon duumlzenleyiniz

Oumlrnek 1 Kablan Cafe işletmesinde 05 Eyluumll 2006 guumlnuuml saat 1520rsquode 3 numaralı

masada oturan muumlşterilerin vermiş olduğu siparişler iccedilin aşağıdaki adisyon duumlzenleyiniz

Siparişler 4 adet ccedilay 2 kola 2 kahve

Boş adisyon

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

45

KONTROL LİSTESİ

Uygulama testi sonucunda aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler

iccedilin Evet kazanmadığınız iccedilin Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz

Değerlendirme Oumllccediluumltleri Evet Hayır

1 Belge doldurulurken asıl sayfa ve kopya sayfa arasına karbon

kacircğıdını yerleştirdiniz mi (Kendinden karbonlular hariccedil)

2 Perakende satış fişinin uumlst boumlluumlmuumlne alıcının (Alıcı Firmanın)

adres ve kimlik bilgilerini yazdınız mı

3 Satılan mal veya hizmetin cinsini fiyatını miktarını yazdınız

mı

4 İşlemin tarihini yazdınız mı

5 Malın fiyatı ile miktarını ccedilarpıp tutarını buldunuz mu

6 Tutarları toplayıp toplam tutara yazdınız mı

7 Toplam tutarı yazı ile yazdınız mı

8 Perakende satış fişinin aslını koparıp muumlşterinize verdiniz mi

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda ldquoHayırrdquo şeklindeki cevaplarınızı bir daha goumlzden geccediliriniz

Kendinizi yeterli goumlrmuumlyorsanız oumlğrenme faaliyetini tekrar ediniz Buumltuumln cevaplarınız ldquoEvetrdquo

ise Moduumll Değerlendirmeye geccediliniz

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

46

MODUumlL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 Yazarkasa fişini yanlış kesen bir kasiyer nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış fişi iptal etmelidir

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

2 Yazarkasa fişinde KDV kimden alınmaktadır

A) Vergi kesilmez

B) Muumlşteriden

C) Satıcıdan

D) Vergi dairesinden

3 Yazarkasadan ay sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

4 Yazarkasa fişi ile tahsil edilen KDVrsquoler hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

5 Aylık Z Raporu hangi beyannameye eklenerek vergi dairesine verilir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

6 Yazarkasadan guumln iccedilerisinde herhangi bir saatte ne kadar satış yapıldığını goumlsteren

rapor hangisidir

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Aylık Z Raporu

7 Kredi kartı ccedilekilmek sureti ile alışveriş yapılan cihazlara ne denir

A) Pos cihazı

B) ATM

C) Yazarkasa

D) Hiccedilbiri

MODUumlL DEĞERLENDİRME

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

47

8 POS cihazından alınan muumlşteriye imzalattırılan belgeye ne ad verilir

A) Fatura

B) Adisyon

C) Slip

D) Z Raporu

9 POS cihazından satış işlemini yanlış yapan bir kasiyer aynı guumln hangi işlemi

yapmalıdır

A) İade işlemi

B) İptal işlemi

C) Satış işlemi

D) Hiccedilbiri

10 POS cihazından guumln sonunda hangi rapor alınmalıdır

A) Rapor alınmaz

B) X Raporu

C) Guumlnluumlk Z Raporu

D) Guumln sonu hesap oumlzeti raporu

11 Elektrik olmadığı durumlarda yazarkasa fişi yerine aşağıdaki belgelerin hangisi

duumlzenlenebilir

A) Adisyon

B) Perakende satış fişi

C) Sevk irsaliyesi

D) Slip

12 Perakende satış fişi nerden temin edilir

A) Vergi dairesi

B) Maliye

C) Kırtasiye

D) Anlaşmalı matbaa

13 01012006 Tarihinden itibaren perakende satış fişi kesme sınırı ne kadardır

A) 400 YTL

B) 630 YTL

C) 500 YTL

D) 520 YTL

14 Perakende satış fişine ait kurallar hangi kanuna goumlre duumlzenlenmiştir

A) Tuumlrk Ticaret Kanunu

B) Gelir Vergisi Kanunu

C) Vergi Usul Kanunu

D) Kurumlar Vergisi Kanunu

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

48

15 Perakende satış fişini yanlış yazan bir goumlrevli nasıl hareket etmelidir

A) Yanlış belgeyi yırtıp atmalıdır

B) Belgeyi karalamalıdır

C) Belgeyi oumlylece bırakmalıdır

D) Yanlış belgeyi iptal etmelidir

16 Serbest meslek makbuzunu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Doktor

B) Muhasebeci

C) Avukat

D) İşccedili

17 Serbest meslek makbuzundaki gelir vergisi kesintileri hangi beyanname ile oumldenir

A) Muhtasar Beyanname

B) KDV Beyannamesi

C) Gelir Vergisi Beyannamesi

D) Kurumlar Vergisi Beyannamesi

18 Adisyonu aşağıdakilerden hangisi duumlzenlemez

A) Self servis yapan işletmeler

B) Lokantalar

C) Kafeler

D) Kıraathaneler

19 Hizmet işletmelerinde sunulan hizmetin ve emtianın cins ve miktarını goumlstermek

amacıyla duumlzenlenen belgeye ne ad verilir

A) Sevk irsaliyesi

B) Adisyon

C) Slip

D) Serbest meslek makbuzu

20 Aşağıdakilerden hangisi bir oumldeme aracı değildir

A) Fatura

B) Yazar kasa fişi

C) Adisyon

D) Serbest meslek makbuzu

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Cevaplarınız doğru ise uygulamalı

teste geccedilebilirsiniz Yanlış cevaplarınızla ilgili faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

Ardından uygulama testini yapınız

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

49

Aşağıdaki hesaplamaları yapınız

21 KDV hariccedil 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV hariccedil olduğuna goumlre

KDV tutarını ve muumlşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız

22 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 18 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

23 Perakende 500 YTLrsquolik mal satılmıştır Satış tutarına 8 KDV dahil olduğuna goumlre

mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız

24 Muhasebe uumlcreti bruumlt 800 YTLrsquodir Hesaplamaları yaparak Net alınan uumlcreti

(muumlkelleften alınacak tutarı) bulunuz

25 Muhasebe uumlcreti olarak muumlkelleften net 800 YTL tahsil edilmiştir Net uumlcretten bruumlt

uumlcreti hesaplayıp serbest meslek makbuzunu duumlzenleyebilmemiz iccedilin gerekli tutarları

hesaplayınız

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarınızı karşılaştırınız Yanlış cevaplarınız iccedilin ilgili

faaliyetlere doumlnerek tekrar inceleyiniz

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

50

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Yanlış

8 B

9 A

10 B

11 C

12 B

OumlĞRENME FAALİYETİ 2rsquoNİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 A

9 C

10 B

11 D

CEVAP ANAHTARLARI

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

51

OumlĞRENME FAALİYETİ 3rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Yanlış

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Yanlış

7 Doğru

8 B

9 D

10 D

11 C

12 D

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

52

OumlĞRENME FAALİYETİ 4rsquoUumlN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Yanlış

4 Yanlış

5 Doğru

6 Doğru

7 Doğru

8 D

9 D

10 A

11 C

12 D

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

53

OumlĞRENME FAALİYETİ 5rsquoİN CEVAPLARI

1 Doğru

2 Doğru

3 Doğru

4 Doğru

5 Yanlış

6 Doğru

7 Yanlış

8 Doğru

9 A

10 D

11 B

12 C

13 C

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

54

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAPLARI

1 A

2 B

3 D

4 B

5 B

6 B

7 A

8 C

9 B

10 D

11 B

12 D

13 D

14 C

15 D

16 D

17 C

18 A

19 B

20 C

21 Mal bedeli 500 YTL

KDV tutarı = 500 YTL 018 = 90 YTL

Muumlşteriden alınacak tutar= 500 YTL + 90 YTL = 590 YTL

22 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 118 = 42373 YTL

KDV Tutarı = 42373 018 = 7627 YTL

Ya da 500 ndash 42373 =7627 YTL olarak da bulunabilir

23 Muumlşteriden alınan tutar 500 YTL

Mal bedeli 500 YTL 108 = 46296 YTL

KDV Tutarı = 46296 008 = 3704 YTL

Ya da 500 ndash 46296 = 3704 YTL olarak da bulunabilir

24 Bruumlt Muhasebe uumlcreti 800 YTL

22 Gelir Vergisi 800 022 = 176 YTL

Net Uumlcret 800 ndash 176 = 624 YTL

18 KDV 800 018 = 144 YTL

Net Alınan 624 + 144 = 768 YTL

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

55

25 Net Alınan Muhasebe Uumlcreti 800 YTL

Bruumlt Muhasebe Uumlcreti 800 096 = 83333 YTL

22 Gelir Vergisi 83333 022 = 18333 YTL

Net Uumlcret 83333 ndash 18333 = 650 YTL

18 KDV 83333 018 = 150 YTL

Net Alınan 650 + 150 = 800 YTL

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA

56

KAYNAKCcedilA

Maliyegov tr

Turmoborgtr

Alomaliyecom (12042012 1115)

Muhasebatgovtr

Maliyepostasıcomtr (11042012 1430)

Vergi Usul Kanunu

KAYNAKCcedilA