activiteiten natuurweekend in de naamse ardennen · in de naamse ardennen de provincie namen staat...
TRANSCRIPT
1
Afgiftekantoor Dilbeek P908098
Activiteiten
zondag 11 augustus – 14 uworkshop
Planten herkennen met je smartphone
Afspraak: Ter Pede, losweg tegenover Roomstraat 186, Sint-Anna-Pede
vrijdag 23 augustus – 14-16 u zaterdag 24 augustus – 10 - 16 u
Beheerswerken Ter Pede
Afspraak: Ter Pede, losweg tegenover Roomstraat 186, Sint-Anna-Pede
vrijdag 27 september vanaf 18 u tot zondag 29 september, 20 u
Natuurweekend in de Naamse Ardennen
Afspraak: Moulin de la Galette, Rue de Patignies, 5575 GedinneVooraf inschrijven!
vrijdag 11 oktober – 14-16 u zaterdag 12 oktober – 10-16 u
Beheerswerken Zibeekvallei
Afspraak: Brugstraat ter hoogte van de Fluxys-gasleiding
zondag 27 oktober – 14-18 u
Paddenstoelen-wandeling & infocafé
Afspraak: Huisje Mostinckx, Dorps-plein, Sint-Martens-Bodegem
Bekijk altijd onze website voor de meest recente bijwerkingen.
Contacten Natuurpunt DilbeekMarc Bruneel, voorzitter, 0474/41 48 25 – [email protected] De Jonge, secretaris, 0495/77 65 27 – [email protected]
InternetWebsite: www.natuurpunt-dilbeek.bewww.facebook.com/natuurpuntdilbeek
Elektronisch abonnementwww.natuurpunt-dilbeek.be/abo
RekeningnummerBE33 5230 8095 3346
Verantwoordeli jke uitgever & retouradres: Marc Bruneel , Brusselsesteenweg 639, 1731 Zellik
Driemaandelijks contactblad van Natuurpunt Dilbeek – juli, augustus, september 2019
vr 27 tot zo 29 september – Moulin de la Galette, Gedinne
NatuurweekeNd in de Naamse ardennen
De provincie Namen staat bij natuurlief-
hebbers vooral bekend voor haar Kalk-
streek, maar in de zuidoostelijke hoek
ligt een prachtig stukje Ardennen. Het
hoogtepunt van de regio is – letterlijk en
figuurlijk – het plateau van Croix-Scail-
le met het mooie hoogveengebied van de
Fange de l’Abîme. Daar ligt ook de bron
van de riviertjes de Houille en de Hulle, die
de streek een geaccidenteerd relief geven.
Het was hier dat na een eeuw afwezigheid
de eerste wolf poot op Belgische bodem
zette in 2011. De bever ging hem tien jaar
voor en valt nu makkelijk te bespeuren in
het landschap. En soms duikt de otter op
in de visrijke riviertjes. Ook voor voge-
laars valt er heel wat te beleven. Kruis-
bek, notenkraker en goudvink bevolken de
bossen, terwijl aan de waterkant ijsvogel,
grote zilverreiger en zwarte ooievaar tot
de vaste gasten horen. De parels van het
hoogveengebied zijn de zeldzame ko-
ningsvaren en de zonnedauw. En uiter-
aard krioelen eind september de Ardense
PraktischWanneer? vr 27/9, 18 u tot zo 29/9, 20 uWaar? Moulin de la Galette, rue de Patignies 28, Patignies (Gedinne)Bijdrage? 100 € (incl. verblijf, maaltijden en niet-alcoholische dranken – bier en wijn tegen democratische prijzen).Inschrijven via e-mail naar Etienne Fonteyne:[email protected]
De Houille te Vencimont
kruisbek kleine parelmoervlinder
bever roodvoetrussula
bossen van de paddenstoelen. Er valt heel
wat te beleven, dus een weekend om niet
te missen! Schrijf snel in!
Moulin de la GaletteWe verblijven in de mooi verbouwde Mou-
lin de la Galette te Gedinne. De molen ligt
ver van alle drukte aan de Houille temid-
den een mooi stuk natuur. Alle comfort
is beschikbaar, inclusief wi-fi.
Moulin de la Galette
2
natuurPunt in actie¢ 26 mei Gezellig druk J op de Dag van de Biodiversiteit aan de Pedemolen. Meer moet dat niet zijn.
¢ 8 juni Wegens een defect aan de maai-balk en het stormachtige weer moest de be-heersdag afgezegd worden L. Met enkele geïmproviseerde werksessies en de inzet van een aantal flexibele vrijwilligers – dank aan al-len! – kregen we het beheer toch nog rond J. ¢ 23 juni Het Bruegelhooifeest moest een topper worden, maar liet gemengde ge-voelens na. Lees hiernaast.¢ 28 juli was zowat de somberste dag van deze zomer. Niet zoveel bijen L te vangen dus tijdens de bijenwandeling op Ter Pede, maar de 15 deelnemers J staken toch heel wat op. De ster van de show was de kattenstaart-dikpoot die alleen op kattenstaart vliegt.
Dank zij kabouter Pinnemuts – of Spillebeen,
naargelang de bron – maakte je als kleuter
al kennis met de vliegenzwam. Later zal je
kennis wel zijn uitgebreid met de grote stink-
zwam: altijd een topper onder pubers. Maar
verder? Heb je al gehoord van vlamhoeden,
breeksteeltjes, aardtongen of hanekammen?
Nochtans allemaal paddenstoelenfamilies die
je in Dilbeek kan aantreffen. De wondere we-
reld van de zwammen ligt op je te wachten...
Paddenstoelen zijn enorm vormenrijk. Lang
niet alle soorten volgen het klassieke patroon
met een steeltje en een hoedje. Je hebt ook
schijven, bollen, knotsen, bekers, korsten
en noem maar op. Het Belgische soorten-
register vermeldt 8.638 zwammen, tegen-
over 2.633 planten. Uiteraard zijn de meeste
soorten alleen door specialisten op naam
te brengen, maar met wat oefening leer je
toch al vlot een paar tientallen soorten her-
kennen. En dat maakt vooral in de herfst
een natuurtochtje een stuk interessanter.
Daarom organiseert Natuurpunt Dilbeek een
cursus Paddenstoelen voor beginners. In het
theorieluik van twee lessen op dinsdagavond
In de voetsporen van kabouter Pinnemuts
komen bouw, leefwijze, voortplanting en
eetbaarheid en giftigheid aan bod. Om er-
varing op te doen, trek je het veld in om ter
plekke naar paddenstoelen te speuren. Zo
krijg je meteen ook een idee welke soorten
je in welke omgeving kan verwachten. Met
maar liefst drie excursies op zaterdagnamiddag
raakt je praktijkkennis snel aangescherpt.
Lesgever Wim Veraghtert van Natuurpunt Stu-
die is een gepassionneerd mycoloog die al
ruim 1.500 soorten paddenstoelen re-
gistreerde op waarnemingen.be. De
cursus is bij hem dus in goede handen.
Wanneer?Theorie
dinsdag 08/10/2019, 19u30 tot 22u30
dinsdag 15/10/2019, 19u30 tot 22u30
Praktijk
zaterdag 19/10/2019, 14u00 tot 17u00
zaterdag 26/10/2019, 14u00 tot 17u00
zaterdag 09/11/2019, 14u00 tot 17u00
Waar?Theorie: CC Westrand
Praktijk wordt bepaald tijdens de cursus
Prijsleden Natuurpunt: 30 €; niet-leden: 35 €
aanbevolen syllabus Sleutelen met Fungi apart
verkrijgbaar tegen 12,5 €
inschrijvenVerplicht op voorhand inschrijven via
https://www.natuurpunt.be/afdelingen/
natuurpunt-dilbeek
Klik op Cursus: Paddenstoelen voor Beginners
en vervolgens >> Inschrijven
vanaf 8 oktober: beginnerscursus paddenstoelen
Bruegelhooifeest: gemengde gevoelensWorkshops georganiseerd, speciale bieren laten
aanrukken, vrijwilligers gemobiliseerd...we
hadden hoge verwachtingen van ons Brue-
gelhooifeest. En die zijn voor een goed deel
ingelost, want de workshops waren interes-
sant, de bieren excellent en de vrijwilligers
paraat. Het weer zat ook mee en er hing een
bijzonder gezellige sfeer op Ter Pede op 23 juni.
Alleen jammer dat het publiek niet massaal
present tekende. Zoals gewoonlijk hadden de
afwezigen ongelijk. Over werken met de zeis
kunnen weinigen gedrevener en competenter
vertellen dan Kevin Lambeets. En Filip Ap-
peltans weet boeiend te demonstreren hoe
je van een simpel stuk hout met eenvoudige
werktuigen eigenhandig een mooi en praktisch
voorwerp maakt. De natuurbieren Gageleer,
Bufo, Picus en Mammoet vielen zeer in de
smaak. Hoewel honderden wandelaars die
dag het gebied doorkruisten langs het traject
‘Blik op Bruegel’, namen maar weinigen de
afslag naar ons hooifeest. Jammer...
Kevin demonstreert het ‘haren’ van een zeis
3
Red de egelmaak een wegel
Tussen 2008 en 2018 daalde de Vlaamse egel-
populatie met maar liefst de helft bleek on-
langs uit een studie van Universiteit Gent.
In onze buurlanden heerst dezelfde trend.De
oorzaak ligt waarschijnlijk bij een cocktail van
factoren, maar in Vlaanderen is het verkeer
duidelijk een van de belangrijkste. Daarom
lanceerde Natuurpunt het project Egelstraat.
Door de neergang van de natuur op het plat-
teland zijn onze tuinen het laatste bastion van
de egel geworden. Maar met één hofje komt
hij niet toe, want hij heeft 10 ha leefgebied
nodig. Hij moet dus van de ene tuin naar de
andere zien te raken. Niet zo simpel, gezien
de Vlaamse tuin doorgaans aan drie kanten
potdicht is afgegrendeld met draadgaas, schut-
tingen of betonnen platen. De enige uitgang
zit meestal aan de straatkant. Zo komt onze
egel noodgedwongen op de rijbaan terecht
met desastreuse gevolgen: de egel is al jaren
verkeersslachtoffer nr. 1 bij de zoogdieren.
De oplossing is nochtans eenvoudig: als ie-
dereen een gaatje van pakweg 15 x 15 cm open
laat in zijn omheining kunnen de diertjes
zorgeloos tussen de tuinen circuleren. Dat
is precies wat het project Egelstraat beoogt.
Het project stimuleert de burger om zijn tuin
met die van de buren te verbinden en zo een
egelwegel doorheen de wijk te creëren. Ook
probeert het project de gemeenten ertoe te
bewegen mee te werken aan de sensibili-
sering en de praktische uitvoering. Het is
o.a. de bedoeling om in elke gemeente een
egelteam op te richten dat mensen helpt bij
de realisatie van hun egelwegel, want niet ie-
dereen heeft de tijd of het materiaal om een
opening te maken in z’n afsluiting.
In Dilbeek is er alvast belangstelling voor het
project in de wijk Neerhof-Kaudenaarde. Ook
Natuurpunt gaat er zijn schouders onder zet-
ten. Hopelijk volgt de gemeente... Interesse?
Seintje naar [email protected]
Weetjes over egels » Egels kunnen een snelheid van 2 meter/se-conde halen.
» Ze worden – gelukkig voor de moeder – kaal geboren, maar amper een uur na de geboor-te komen de stekels al door de huid heen.
» Een volwassen egel heeft ongeveer 6.000 – 9.000 stekels op zijn rug en flanken. Deze gaan gemiddeld ongeveer 18 maanden mee.
» Een egel kan tot 40 slakken per nacht eten. » Egels kunnen per nacht een paar kilometer afleggen.
» Een gezonde volwassen egel weegt tussen de 800 en 1.200 gram.
» De egel is ons enige zoogdier dat zich hele-maal kan oprollen. Ze kunnen dit dankzij de sterk ontwikkelde spierlaag die net onder de huid van de stekels zit.
» Tijdens de winterslaap kunnen egels tot 40% van hun lichaamsgewicht verliezen. Hun lichaamstemperatuur daalt dan van 36 naar 1-5 °C, hun hartslag van 190 naar 20 slagen per minuut en de ademhaling naar eens in de 2 tot 3 minuten. Bovendien stopt hun spijsvertering tijdens deze periode. De winterslaap duurt over het algemeen van oktober-november tot maart-april.
» De leeftijd van een dode egel kan worden vastgesteld door de groeilijnen in de on-derkaak te tellen, net zoals we bij bomen jaarringen tellen. Egels blijven hun hele le-ven groeien, maar doen dit enkel tijdens de actieve periode van het jaar.
» Soms smeren egels hun stekels in met be-paalde stoffen uit hun omgeving, zoals hondenpoep en planten. Ze vermengen die eerst met hun speeksel tot een smeuïge brij. Het is niet duidelijk waarom ze dit doen.
» In de middeleeuwen werd gedacht dat de lichaamsdelen van egels geneeskrachtig waren. Zo ging men er van uit dat een van egels gemaakte zalf een goed middel zou zijn tegen steenpuisten.
» Een aantal opmerkelijke volksnamen voor de egel zijn epelrus, steenezel, stekelvarken, uts en zwijnensteker.
» Af en toe worden ook afwijkend gekleurde egels waargenomen, deze kunnen heel licht van kleur zijn (leucisme of albinisme), of juist heel donker (melanisme).
» Egels kunnen tot 8 jaar oud worden. » Wereldwijd zijn er 17 soorten egels. » Hoewel ze allebei stekels hebben, zijn egels en stekelvarkens geen familie van elkaar: egels zijn insecteneters, stekelvarkens zijn knaagdieren.tips voor egels in je tuin
» Zorg voor beschutting in de vorm van bla-
deren, takkenhopen, boomstronken of een
composthoop. Een egelhuis kan ook.
» Kies voor inheemse plantensoorten, deze
zorgen voor voedsel en beschutting.
» Zorg dat egels uit je vijver kunnen door
een loopplankje te voorzien.
» Vermijd het gebruik van insecticiden en
slakkenkorrels, want ze doden het voed-
sel van de egel.
» Voorzie extra voedsel voor de egels in je
tuin: droog of nat kattenvoer, meelwor-
men, rauw ei gemengd met muesli en pin-
dakaas, schaaltje drinkwater (géén melk!)
» Vermijd het gebruik van draad/gaas in de
tuin, want egels kunnen erin verstrikt
geraken.
» Hou de hond ’s nachts binnen of in een ren.
» Kies - indien mogelijk - voor een haag in
plaats van een omheining.
» Heb je toch een omheining, voorzie dan
een egelpoortje. 15 x 15 cm volstaat. Raak
je niet doorheen de afsluiting? Misschien
kan er wel onderdoor met een tunneltje...
4
topjaar voor uilen
Dank zij de uitzonderlijk droge zomer vorig
jaar, gevolgd door een zachte winter en lente
met zeer weinig neerslag zijn er in 2019 enorm
veel veldmuizen.
Resultaat: steenuilen en kerkuilen hebben per
nest 1 of 2 eieren méér gelegd dan anders. Bo-
vendien zijn de jongen ongeveer een maand
vroeger uitgevlogen. Daarnaast zijn ook de
legsels dit jaar groter dan normaal.
Steenuilen leggen in een doorsneejaar maxi-
maal 5 eieren. Dit jaar werden al verschillende
legsels van 6 eieren aangetroffen. De jongen
groeien goed en op veel plaatsen vliegen mo-
menteel 4, 5 of zelfs 6 jongen uit.
Kerkuilen leggen meestal 5 eieren, soms 6, maar
dit jaar werden legsels gevonden van 7 eieren.
En onze andere uilen? Die laten zich minder
goed monitoren, omdat ze broeden in bomen,
en niet in nestkasten. Voor de bosuil, waar de
jongen uitgevlogen zijn in april, was het een
eerder ‘normaal’ jaar, niet uitzonderlijk be-
ter dan vorig jaar (maar noteer daarbij dat de
soort al enkele jaren in de lift zit).
Ook onze vierde uilensoort, de ransuil, is de
laatste jaren een stijgende trend te noteren.
Vanaf eind mei en in juni was bij valavond op
heel wat plaatsen de klagende bedelroep van
de jongen te horen.
Waar zijn detuinvogels heen?Het is stil in onze tuinen. Het lijkt alsof mezen, mussen en andere tuinvogels van de aardbodem zijn verdwenen. En als je er een ontwaart, ziet hij er verfomfaaid uit. Reden tot paniek? Niet echt. Deze verdwijning valt simpel te verklaren. Eén: het broedseizoen is voorbij en er is eten genoeg, dus waarom zou je als vogel opvallen? Twee: vogels ruien nu en zijn hierdoor kwetsbaarder.
Verstoppertje spelen uit lijfsbehoudVogels verstoppen zich nu, want je wordt als vogel nu eenmaal sneller opgegeten als je je laat opmerken. In het broedseizoen zijn vogels gemo-tiveerd om dat risico te nemen: anders krijgen ze nooit jongen. En in de winter drijft de honger hen naar je voedertafel. Maar waarom zou je als vogel aandacht trekken als je jongen zijn uitgevlogen en er eten zat is in de natuur? Dan is in het oog lopen gevaarlijk en dient geen doel meer.
Rui: minder veren, moeilijk vliegenOok vallen de oude veren van veel vogels rond au-gustus uit en groeien er nieuwe aan: ze ruien. Met minder veren is het lastig vliegen, dus ontsnappen aan gevaar is moeilijker. De oplossing: verstoppen. Ruien kost bovendien veel energie, dus je rustig houden is ook daarom handig.
Als de vogels nieuwe veren hebben en het buiten koud wordt, laten ze zich weer rond het huis zien, zeker als je wat bijvoert. Even geduld dus...
vrijdag 23/8 – 14-16 u | zaterdag 24/8 – 10-16 u
Beheerswerken op ter PedeBeheer loontDe voorbije paar jaren hebben we op Ter Pede
vooral strijd gevoerd tegen de oprukkende
houtopslag die het hele moerasgebied dreigde
in te palmen. Dat hard labeur werd beloond
met een beduidende uitbreiding van de or-
chideeënpopulatie. Daar waren dit jaar vooral
de bosorchissen verantwoordelijk voor. De
gevlekte rietorchissen kenden een meer be-
scheiden toename. Ze verspreiden zich wel
meer over het gebied, wat bijzonder posi-
tief is. Toevallig of niet breidde de blauwe
zegge zich uit over ongeveer hetzelfde ter-
ritorium. Een andere leuke soort die zich
voorgoed lijkt gevestigd te hebben is het
duizendguldenkruid. En we kregen er ook
een onverwacht exootje bij: de gele bieslelie.
Gelukkig is die niet invasief, zoals de gele
maskerbloem die serieus aan het oprukken
was dit jaar, zodat we moesten ingrijpen..
Blijven doorgaan...De omgeving van onze natuurkeet is momenteel
redelijk open, zodat het rietland weer een kans
Talrijk steenuilenkroost dit jaar
Ruiende roodborst
krijgt. Maar de elzen, wilgen en berken heb-
ben het nog niet helemaal opgegeven. Daarom
moeten we de jonge scheuten blijven wegha-
len.Die stapelen tot een takkenril tussen de
palen die we bij een vorige werksessie langs de
voetweg plaatsten.Ook de gele maskerbloem
geeft zich nog niet gewonnen. Maaien en blij-
ven maaien is de boodschap. Verder moeten
we ook nog proberen de waterstand flexibel
geregeld te krijgen. En misschien moeten we
wat doen aan de diepe traktorsporen langs de
beek waar een landbouwer door rijdt naar het
aanpalend weiland. Werk genoeg dus.
Help mee!Vele handen maken licht werk. We zien je dus
graag komen. Al is het maar voor een uurtje
of zo. Je hoeft echt geen specialist te zijn om
mee te doen. Kan je wat tijd vrijmaken op
vrijdag 23/8 in de namiddag of op zaterdag
24/8? Je bent meer dan welkom! Als je op
zaterdagmiddag blijft eten met de groep,
geef dan best een seintje aan Eric zodat we
het nodige kunnen voorzien: 0495/77 65 27