LOKMAN HEKMDEN TLER

Baskya Hazrlayan Abdullah Pamuk

www.pamubyayincilib.com

PAMUK YAYINCILIK

stanbul Kitap ve Kltr Merkezi Bykreitpaa Cad. 22/9 Laleli-ist.

Tel. (0212) 528 60 04-528 46 43

Tel-Fax: (0212) 522 26 83

NSZ

Lokman Hekim'den tler" ad altnda kan eserimiz, her insann hayatta tatbik

etmesi gerekli tleri ihtiva etmektedir. eitli eserlerden faydalanlarak

ortaya karlan bu eser, ahlaki ynmzn dumura urad u zamanda baucunda

bulunmas gereken eserlerin banda yer almaktadr. Tbb, ahlak, iktisad

tlerin yer ald bu kitap, okuyan her ferde hitap etmektedir.

Lokman Aleyhisselam AZM SAHB, eriatlarnn tebli ve tesirinde byk gayret

sarfetmi, ortaya kan glklere ve dmanlklara gs germi

RESULLER'dendir. nk oluna ve onun ahsnda btn insanla, azmedilmeye

deer ileri emredip de kendisinin onlar yapmamas asla dnlemez.

Lokman Aleyhisselam, isimlerine zel birer sure tahsis edilen yedi nebi arasnda

Hz. brahim ile Hz. Muhammed (s.a.v.) aralarnda kpr vazifesi gren bir byk

RESUL'dr.

slm kaynaklarnda yazl, Lokman Hekim'in halk arasnda yaylm nice sz ve

hikmetleri vardr ki, onlardan bazlarn Batllar alp kendilerine mal

etmilerdir. Oluna verdii bu nasihatlar, ayn zamanda herkes iin ok deerli

tlerdir.

Lokman Hekim, Allah Tela'nn izniyle birok hastalklarn sebeplerini bulmu,

ilalarn elde etmi, insanlarn dertlerine derman olmu, madd-manev

hastalklarna areler aramt.

Bu eserden tm okuyucularmzn istifade etmesi en byk temennimizdir.

almak bizden, tevfik Allah'tandr.

PAMUK YAYIMCILIK

HZ. LOKMAN HEKMDEN TLER

1." Oulcazm, Allah'a ortak koma. nk irk (Allah'a ortak koma) elbette

byk bir zulmdr."

2. "Oulcazm, gerek (iyilik veya ktlk) bir hardal tanesi kadar olup da

bir kaya iinde veya gklerde yahut yerin dibinde (gizlenmi) bulunsa bile Allah

onu getirir (hirette karsna kor ve hesabn grr.) nk Allah latiftir,

hakkyla haberdardr."

3. "Oulcazm! Namaz dosdoru, devaml kl. yilii emret, ktlkten

vazgeirmeye al. Sana (bu emir ve nehiy sebebiyle) isabet eden her eye

katlan. nk bu ilerin herbirisi, kesin surette farz klnan byk

ilerdendir."

4. "Kibirlenip insanlara yz evirme. Yeryznde mark mark yrme. Zira

Allah, kibirliyi ve kendini beenip vneni sevmez."

5. "Yrynde mutedil ol! Sesini biraz alalt (sylerken barma. nk)

seslerin en irkini, (en bedi, en hoa gitmeyen tatsz, insana nefret vereni

herhalde) eeklerin anrdr."

6. "Oulcazm! Alimlerin sohbetinde bulun. Hikmet sahiplerinin szlerine kulak

ver. Zira Allah Tel, bol yamurla l topraa hayat verdii gibi, hikmetli

szlerin nuruyla l kalpleri diriltir, onlara hayat baheder."

3

7. "Oulcazm! Ban ve yzn rtmekten sakn. Gndz rtnrsen hret, n

olur. Gece rtnrsen pheyi eker."

8. "Olum! Dnya derin bir denizdir. Birok kimse, bu denizde boulmutur.

yleyse dnya denizinde takva (Allah korkusu), senin gemin olsun. O geminin

iini dolduran katk) Allah'a olan' mann olsun. Bu suretle kurtulabilirsin.

Sanmam ki, baka trl kurtulabilesin (seni kurtulmu olarak grmyorum)."

9. "Oulcazm! Nasl oluyor da u insanlar, kendilerine aklanan ilahi

uyarlardan korkmuyorlar. Halbuki onlarn mrleri gnden gne ksalmaktadr."

10. "Oulcazm! Dnyadan ihtiyacn karlayacak kadar al. Dnyaya bsbtn

kendini verme, hirete zarar verir. Dnyay tamamen brakma, ona arka evirme,

fakir der, bakalarna yk olursun. ehvetini kracak kadar oru tut. Seni

namazdan alkoyacak kadar da tutma. Zira namaz, (nafile) orutan stn bir

ibadettir."

11. "Ey olum! Ahmakla dp kalkma. ki yzl kiiyle bir araya gelme."

12. "Oulcazm! lmi, ulemya kar iftihar vesilesi olmak iin renme. lmi,

beyinsiz ve budalalarla mcadele ve mnazaa etmek iin de renme. Meclislerde

mersiyeler sylemek iin de olmasn. Zhitlie (dnyadan el, etek ekmeye)

zenerek ve cahillie rabet ederek ilmi brakma."

13. "Oulcazm! Meclisleri gznne al. Allah'

ananlarn grrsen, onlarn yanna otur. Zira sen bilici

olursan, bilgin sana faydal olur ve artrmaya yardmc

olurlar. Eer sen ilme ehil ve lyk kimse olursan sana retirler. Umulur ki

Allah Tel rahmetiyle onlara tecelli

eder, sen de onlarn arasnda olur, nasibini alrsn.

=1 A t=

Dier bir cemaatin Allah' zikretmediklerini grrsen onlarla oturma. Sen

bilgili bir kimse isen, bilgin onlara fayda vermez. Eer bilgisizsen,

bilgisizliini artrrlar. Allah Tel, onlara fke ile tecelli eder, sen de

onlarn arasnda bulunur, gazaba uram olursun."

14. "Oulcazm! Yapacan iyilii, kymetini bilen

kimseye yap. Kurt ile koyun arasnda dostluk olmad gibi, iyilik yapan

kiilerle, gnahkr kimseler arasnda dostluk olmaz.

Her kim tartmay sever, ona mbtel olursa, azarlanr, kendisine svlr.

Kt kiilerin kararghna (eletikleri yerlere) giren kimse, ktlkle itham

olunur. Halbuki kt akranlarla dp kalkan kii, selmette olmaz, ba beldan

kurtulmaz.

Diline sahip olmayan kimse piman olur."

15. "Oulcazm! Hayrl kimselere kle ol, erlilere dost olma".

16. "Oulcazm! Allah'tan kork. Kalbin gnahkr olduu halde, halk sana ikram

etsinler diye, kendini insanlara muttaki (gnahlardan ekinenler gibi)

gsterme."

17. "Oulcazm! Kk yata ocuunu edepli, terbiyeli yetitirirsen,

bydnde faydasn grrsn."

18. "Oulcazm! Bir ie arkan dnerek talepte bulunma. Ona ynel ve onu

kastederek iste. O ekilde hareket, fikirsizlik ve akl eksiklii olur."

19. "Oulcazm! Yolculuk yaparsan, bindiin hayvandan (vastadan) emin olma.

Zira emniyet zere bulunmak, felketi abuklatrr. Bu (hayvandan emin

olmamak), yalnz hkemnn ii deildir. Ama uzun srecek bir yerde

bulunmakln baka. Durak yerine yaklatnda, bindiin hayvann ykn

zerinden abuk al. Sonra da kendinden nce onun yiyeceini ver."

=j 5 N

20. "Oulcazm! Seherlerde ten horozdan daha aciz olma. Zira horoz, t ile

Allah' zikrediyor. Halbuki sen o saatte yatanda uyuyorsun."

21. "Oulcazm! Cahilin muhabbetine-sevgisine rabet etme. Cahil ilediklerine

senin rza gsterdiini sanr."

22. "Yeryz halk arasnda alim, maden iindeki altn gibidir."

23. "Oulcazm! Senden uzakta kalmas iin erden uzlet et. Zira er, erliler

(ktler) iin yaratlmtr."

24. "Oulcazm! Yalandan sakn. Yalan, dinini bozar. nsanlar yannda

mrvvetin noksanlar. Bu takdirde utanma hissin azalr, kk dersin.

Konutuun zaman seni kimse dinlemez. Bir ey sylediinde de seni tasdik etmez.

Durum bu hale geldii zaman artk yaamakta hayr yoktur."

25. "Oulcazm! Konumamaklm bana hibir vakit pimanlk vermedi. Zira "Sz

gm ise, skt altndr."

26. "Ey Oul! Tevbeni geciktirme. nk lm, insana anszn geliverir."

27. "Evldm! Hell kazan ile zengin ol, fakirlikten kurtul. nk fakire u

haslet isabet eder:

1) Dini zayflar.

2) Aklnda zayflk balar.

3) Gzel haslet ve insaniyeti gider. Bu ten daha by ve ar, halkn

kendisiyle alay etmesidir."

28. "Oulcazm! lim adamlaryla d kalk. Hik

met sahibi kimselerin hikmetli szlerine kulak ver, iyice

dinle. nk Allah Tel, bol yamurla l topra dirilt

tii gibi, hikmet yla da, l kalbi diriltir.

Yalan syleyen kimsenin utanma hissi yok olur. Ahlk kt olan kimsenin gam ve

kederi artar.

Sz anlamayan beyinsizlere sz anlatmaktan, koca ta yerinden oynatmak daha

kolaydr."

29. "Ey Oulcazm! Cenazede bulun. nk cenazeler sana hireti hatrlatr."

30. "Ey Oul! Cahil kimseyi, (iin iin) eli olarak gnderme. Hakm birini

bulamazsan, kendi kendinin elisi ol (kendi iini, kendin gr)."

31. "Evldm! Kendini unutup, bakalarna iyilikle emretme. O takdirde sen bir

kandile benzersin ki, o kandil bakalarn aydnlatmak iin, kendi kendini

yakar, biti-rr.

32. "Ey Oulcazm! lerden kk olanlar, hakr grme. Zira kkler,

zamanla byrler."

33. "Oulcazm! Yola kmak gerektiinde sakn akamdan yola kma. Gece

yarsndan sabaha kadar yolculuk iyidir. Klcn, mestlerin, sargn, brnecein

tulumun, ine ve ipliin, uvaldzn beraberinde olsun. Sana ve yol

arkadalarna faydal olacak illar da yannda bulundur. Allah'a kar olmayan

ilerde, arkadalarna faydal olmaya al."

34. "Ey Oul! Sen takvay (Allah korkusunu), sermayesiz kazan salayan ticaret

vastas yap."

35. "Olum! Bir hat ilediin zaman, bir ekmek paras da olsa sadaka ver."

36. "Oulcuum! Ben ta, demiri yklendim, kt komudan daha ar bir yk

tamadm. Aclarn hepsini tattm, fakirlikten daha iddetlisini grmedim."

37. "Ey Olum! Her kavmin kpei vardr. Sen kavminin kpei olma.

38. "Oulcazm! O kadar tatl olma ki, halk seni yiyip vutmasn. O denli de

ac olma ki, azlarndan atmasnlar.

1 -> N =

39. "Ey olum! Haseti iin almet vardr:

1) Arkadan arkasndan ekitirir.

2) Yzyze geldiklerinde yaltaklanr.

3) Arkadann bana bir felket geldiinde sevincinden enlik yapar."

40. "Ey Oulcuum! Dnya azdr. Senin mrn, azdan (dnyadan) daha azdr. u

hale gre, mrnden kalan, azdan daha da azdr."

41. "Ey Oul! Altn atele, salih kii de bel ile denenir. Allah bir insan

topluluunu, sevdiinde belland-rr. Allah'tan gelene raz olanlar iin,

Allah'n rzas vardr. Allah'tan gelen belya kzanlar iin de Allah'n gazab

vardr."

42. "Ey Olum! Sana bir nimet geldiinde kendinle Allah arasnda, bakaca nimet

veren birisini hatrlama (onu Allah'tan bil). Allah'tan bakasnn verdiini,

kendin iin bir yk say."

43. "Oulcuum! Kt kadndan sakn, ihtiyarlk gelmeden nce seni kocatr.

Kadnlarn erlilerinden de sakn. Zra onlar, hibir zaman hayra armazlar.

Kadnlarn hayrllarndan da korun, ihtiyatl bulun."

44. "Oulcuum! lm anszn gelmeden nce, lm iin hazrlan. Ona ne zaman

kavuacan belli olmaz."

45. "Oulcazm! ok glmekten sakn. ok glmek kalbi ldrr."

46. Lokman Aleyhisselm buyurur ki:

- "Ey Oul! l bir kalbi diriltmek iin on hikmetle amel etmek lzmdr:

1) Fakir ve miskinlerle beraber oturmak.

2) Dnyaya bal krallarn meclislerinden saknmak; onlardan uzak olmak.

=4 " N =

3) Dknlere yardm elini uzatmak, onlarla hemhal olmak.

4) Kleleri azat edip hrriyetlerine kavuturmak.

5) Garipleri misafir etmek.

6) Mal ile cmertlik yapp fakirleri zengin etmek.

7) lmiyle mil limlere hrmet etmek.

8) Yallara sayg gstermek suretiyle kendini sevdirmek.

9) Emr-i bil ma'rfu, nehyi anil mnkeri harfiyen uygulamak.

10) Ne cennet mdi, ne de cehennem korkusuyla

ibadet etmek. (Belki ihls ile muhabbetllah'tan dolay

ibadet etmek.)"

47. "Olum! nsanlarn ktsnden Allah'a sn; fakat iyilerinden de sakn."

48. "Oulcazm! gerek ancak eyle bilinir:

1) Halm (yumuak huylu kii), ancak fkelendii zaman,

2) Kahraman (yiit, cesur kimse), sava meydannda,

3) Hakk karde ve gerek dost da, kendisine ihtiya hasl olduunda bilinir."

49. "Oulcazm!

- Eer bir kimseyi kendine karde edinmek ister

sen, karde olmadan nce onu bir bahane ile fkelendir.

Nasl davranacak bak. Eer o, fkeli olduu halde sana

insafl davranrsa, onu kardelie kabul et. Aksi takdirde

onu brak, ondan sakn."

50. Lokman Hekm Aleyhisselm yle syledi-.

- "Olum! Sana yapacam tavsiyelerimi tutarsan,

sen kavminin ulu kiisi olursun. Yaknlarna ve tanmad

n kimselere kar iyi ve yumuak huylu kiiler gibi hareket et. yilere,

ktlere cehlini bildirme. Arkadalarn koru. Hsm ve akrabay ziyaret et.

Onlardan dedikodu getirenlerin szlerine bakma. Hsmlarn, yle szlerden

emniyette kl (aranz almasn). Onlar aranz bozmaya alrlar. yle

arkadalar edin ki, birbirinizden ayrldnz da ne sen onlar, ne de onlar

seni ayplasnlar, aleyhte konuma olmasn."

51. "Oulcazm! Yemeini Allah'tan korkan kimseler yesin. ini de ancak

limlerle mavere et. (Fikir alveriinde bulun.)"

52. "Oulcazm! Dilenmekle alalma! leme rezl olmak suretiyle fkeni

geirtme. Kendi kadrini (kymetini) bil ki, yaaynn sana faydas olsun."

53. "Oulcazm! Elbiseleri eski olduu iin, kimseyi hakr grme. Zira onun da

senin de Rabbiniz birdir."

54. "Oulcazm! Uyuduun gibi lr, uykudan

uyandn gibi kabrinden kalkarsn. Daima iyi amelde bulun ki, uykun ve uyann

gelininki gibi olsun.

Sakn kt amelde bulunma! Aksi halde uyandn zaman kendini, padiahn idamna

ferman kard bir mcrimin korkusu iinde bulursun."

55. "Ey Oul! Dilini "Allah'm, beni bala" demeye altr. nk Allah'n

kabul saatlerinden birine tesadf eder de reddolunmaz."

56. "Oulcazm! Mide dolduu zaman, fikir lr; hikmet dilsiz olur. Azalar,

ibadetten ktrm olup otururlar."

57. "Ey Oulcazm! lk edinecein ey, man,

mandan sonra da salih bir arkada, bir dost olsun. Zira

iyi bir dost, hurma aac gibidir. Altnda oturursan, glge

lendirir. Odun olarak yakarsan, sana fayda temin eder.

Meyvesinden yersen, onu ok ho bulursun."

1 m 1= =

58. "Evldm! Acyan kimseye, daima acnr. Her kim susarsa selmette olur. Kim

hayr syler ve ilerse zengin olur. Kim de ktlk yapar ve sylerse, gnahkr

olur. Diline sahip olmayan kimse, piman olur."

59. "Oulcazm! Kendi kendine gamlanp kederlenme. Tasalarla kalbini megul

etme. Tamahtan sakn. Kazaya rza gster. Allah'n sana ayrm olduuna kanaat

et; yaayn safileir, sevinli olur, hayatn tadn alrsn. Dnyay toplamak

istersen, bakalarnn elindekine gz dikme. Peygamberler ve sddklar,

ulatklar makamlara, halkn elinde ve avucundakine tamah etmemeleriyle

ulamlardr."

60. "Ey Oul! Yalandan kan. Zira yalan, sere eti gibi tatldr. ok ksa bir

zamanda sahibi, kendisinden bu-uz edip bkar."

61. "Oul! Hayr ve hasenatn ehline ver. Ehlinden bakasna vermekle paran

boa harcama, dnyada zarar eder, hirette sevabndan mahrum kalrsn. Tutumlu

ol, israf olma. Cimrilikle mal biriktirme, maln da sap savurma."

62. "Oulcazm! Halkn kendisini vmelerini arzu etmeyen ve yermelerini de

istemeyen kimse gibi ol ki; o, insanlardan mstani, insanlar da ondan rahatta

olurlar."

63. "Oulcazm! Kt huydan, gnl darlndan, sabr azlndan sakn. Kt

hasletler kendisinde bulunan kimse ile arkadalk, senin iin doru deildir.

nsanlar arasnda bylelerinden, daima uzak dur. lerini severek yapmay huy

edin. Zamann aclarna da sabret. nsanlarla iyi gein. Ahlkn gzelletir.

Onlara gleryz gster. Hayrl kiileri sev, fena kiilerden uzakla."

64. "Ey Oulcazm! nsanlar, adet te bire ayrlr: te biri Allah iin,

te biri nefsi iin, te biri de

1 1= =

kabirdeki kurtlar iindir. Allah'a ait olan te bir, onun ruhudur. Nefsine ait

olan te bir, onun (dnyada ilemi olduu) amelidir. Kurtlara kalan te bir,

onun bedenidir."

65. "Oulcazm! Gnah ilemek iin sana cret ve cesaret vermemesini Allah'tan

iste ve Allah'tan yle bir korku ile kork ki, rahmetinden seni uzaklatrmasn."

66. "Oulcazm! Bildiklerinle amel etmeden, bilmediklerini renmeye

kalkma."

67. "Oulcazm! Gereksiz yere glme. htiyatsz yrme. Seninle ilgisi

bulunmayan eyi sorma. Bakasnn maln koruyup, gelitirip, kendi maln telef

etme, boa verme. Oysa senin gerek maln (sen lmeden nce Allah rzas iin)

takdim ettiindir. Bakasnn mal ise, arkaya braktndr."

68. "Olum! Bortan sakn. Zira bor, gndzn

zilleti, gecenin tasasdr."

69. "Yavrum! Sen dnyaya geldiin gnden itibaren ona arka evirmi, hirete

ynelmi bulunuyorsun. Yaklamakta olduun bir eve (hirete), gnbegn

uzaklamakta olduun bir evden (dnyadan) daha yaknsn."

70. "Evldm! Ahiretin iin dnyan sat ki, her ikisini kazanm olasn.

Ahiretini dnyan iin satarsan, ikisinden de elin bo kar, zarara urar,

hepsini birden kaybedersin."

71. "Oulcazm! nsanlar zerine yle bir zaman gelir ki, yumuak huylu (halm

kimse)nin bile gz aydn olmaz (memnun ve mesrur olmaz)."

72. "Oulcuum! Hikmete sarl, onunla ikram olunursun. Hikmeti aziz tut, sen de

onunla aziz olursun Hikmet, ahlknn en gzeli ve ulusu, All.h A Celle'nin Hak

dinidir."

73. "Ey Oul! Hikmet, miskinleri meliklerin (hkmdarlarn) meclisine kadar

gtrr."

74. "er ancak er ile sndrlr" diyen kimse yalan sylemitir. Eer bu szn

sahibi, sznn doru olduunu iddia ediyorsa, yanmakta olan bir atein yannda,

bir ate yaksn da grelim. Bu iki ateten birisi, dierini sndrr m hi? O

halde szn dorusu: "er, ancak hayr ile sndrlr, bertaraf edilir" hkmn

ifade edenidir. Nitekim ate, atele deil, su ile sndrlr."

75. Lokman Aleyhisselm'a:

"nsanlarn en yaramaz, en erlisi kimdir?" denilmi de cevaben:

"nsanlarn kt hareketlerde bulunduklarn grd halde, neme lzm?" diyen

(grmemezlikten gelen) kimsedir, demitir.

76. Hz. Lokman Hekm'e:

"Bu hikmet ve mertebeye nasl ulatn?" diye sordular. Lokman:

"Szde dorulukla, emanete riyetle, lzumsuz konumamakla, bana lzm

olmayana deer vermemekle." dedi.

77. "Ey Lokman! Sen tek bana bir keye ekilip,

uzun uzadya oturuyorsun. Halbuki halk arasnda bulun-

makln, senin iin daha iyi olurdu" diyenlere, Lokman:

- "Tek bana uzun zaman oturmak, fikrin daha

fazla gelimesine yardmc olur. Hem de uzun uzun d

nmek, cenneti bulmaya vesile tekil eder" demitir.

78. "Mmin kii, akbet ve neticeyi grdnde,

pimanlktan emin olur."

79. "Shhat gibi sermye olmaz,

Gnl holuu gibi nimet olmaz."

^ 13 N

80. "Akll kimseye lyk olan, aile efrad arasnda ocuk gibi olmaktr. Toplum

arasnda bulunduunda erkekliini taknmaktr."

81. "Hi yaamamak, yllarca hata iinde yaamaktan daha iyidir."

82. "Dman, dmanlktan ciz kalnca, dostlua balar. Dostlukla yle iler

yapar ki, bunlar yz dman yapamaz."

83. "Ey Ademolu! Ya lim olarak, ya renci olarak, ya da ilmi seven bir kimse

olarak sabahla. Aman bunlarn drdncs olma. Sonra helak olursun."

84. " kimseyi iyi idare etmek gerekir:

Bunlar zalim hkmdar, kadn ve hastadr."

85. "Korkun hadselere gs germeyen kimse,

emeline nail olamaz. Hazrlk, iddetli gn iindir."

86. "stn eref, akln kemline baldr. Akl kmil olann, ayp ve kusurlar

rtldr, hareketleri dzenlidir."

87. Lokman Hekm, zenginlerle grt zaman, onlara u tavsiyede bulunurdu-.

"Ey kk nimet sahipleri! Sakn bununla byk nimeti unutmayn."

88. Yrrken en gzel ekilde yr. Ezilip bzlp de gitme. Ne kibirli ve ne

acele yr. Sknet ve vakarla yr.

89. Dman korkutmann haricinde halka hitabnda muhatabn iitecei kadar

syle. Barp arma. Zira seslerin en kts eek sesidir.

90. Drt yz hikmet okudum, cmlesinden drt nasihat aldm. kisini unuttum,

ikisi hatrmdadr, daima zihnimden kmaz:

Biri, halkn sana ettii cefay (ktl) ve senin halka ettiin yaptn

iyilii unutmal.

A i* |=

Dieri, Allah ve lm hi hatrdan karmamaldr.

91. nsanlara kar tekebbr edip, sana bir ey sylediklerinde yzn onlardan

dndrme, fakirleri, cizleri tahkr etme. (Hor grme). Her insana mertebesine

gre riyet eyle.

92. Yeryznde kendini halka beendirmek iin kurum satarak yrme ve kendini

byk grp bbrlenme. Zira Allah, halka kendini beendirmeye alanlar ve

kendini beenenleri sevmez.

93. Kaderin icab fakir olursan sakin halini herkese syleme ki, seni kk

grp tahkr etmesinler. Sen maksdunu (isteini), yalnz Allah'tan iste. Hangi

kimsedir ki Allah'tan istemi de arzusuna erememi.

94. Allah, insana drt bin hastalk musallat etmitir. ki bin maraz hi kimse

bilmemitir. Bin maraz biliriz zannederler, onu dahi bilmezler ve bin maraz

Allah bildirmitir.

95. lediin hata hardal tanesi kadar olsun, gerek iyi ve gerek kt, bir ta

iinde saklansa, yahut semalara veya yeryznn bir yerine sokulsa Allah onu

kyamet gnnde meydana karp karln verir.

Lokman Hekim'in baz suallere cevaplar:

96. - En bilgin adam kimdir? Lokman:

- Arzusu hilfna (kar koymasna ramen) cere

yan eden dnya hadiselerine kar fazla znt ekme

yen.

97. - En zengin adam kimdir? Lokman:

- Akl banda olan.

98. - Tadna bakan en ziyade cezbeden erbet

hangisidir?

Lokman:

- ehvet.

d 15 |==

99. - Hangi atetir ki atei tututuran kimseyi ya

kar?

Lokman:

- Haset.

100. - Hi viranlanmayan bina hangisidir?

Lokman:

- Adalet.

101. - nce ac, sonras tatl olan ey nedir?

Lokman:

- Sabr.

102. - ncesi tatl, sonras ac olan ey nedir?

Lokman:

- Tel ve acele.

103. - Tabiblerin, il bulmaktan ciz kaldklar

hastalk hangisidir?

Lokman:

- Ahmaklk.

104. Drt ey geri gelmez:

1) Azdan km lkrd,

2) Geirilmi kaza,

3) Hedefe doru atlm ok,

4) mr sresinden geen gnler.

105. Drt ey, bir kimsenin mert ve kmil (olgun)

olduuna dellet eder:

1) "Akl danmak" istedii vakit dostlarla mavere etmek,

2) Dmanlara gleryzle muamele etmek,

3) Nefsn isteklerden kendisini korumak,

4) Ac sze katlanmak.

106. Drt ey, drt ey kazandrr:

1) Skt, insan selmette bulundurur.

j i* 1

2) yilik, insan emniyette tutar.

3) Cmertlik, itibar artrr.

4) kr, nimeti bereketlendirir.

107. ki ey, insana iki ey kazandrr;

1) Sabr, murada eritirir.

2) Kanaat, zenginlie ulatrr.

108. Bir gn Lokmana, Davud Peygamber:

Naslsn? dedi. Lokman'n cevab:

Ben baka kuvvetin tasarrufu altndaym.

109. Yine Davud'a mukabelesi:

- Sabr ve skt hikmettir, onu yapan azdr.

110. Lokman'a:

nsanlarn alak ve en rezili kimdir? diye sordular. yle cevap verdi:

Halk arasnda kepazelik yapp da kendisine utanma ve sklma gelmeyendir.

111. Dnyann her lezzetini tattm, ilimden lezzetlisini bulamadm.

112. Dnyann her trl aclarn ektim, fakirlikten acsn grmedim.

113. Aza kanaat edersen, dnyada senden zengin olmaz.

114. Olum! Bakasnn rzkna tamah gzyle

bakma, bouna ztrap ekmekten kurtulursun.

115. Daima yemee tok ol, hikmete (ilme) a ol.

116. Sz yumuak syle, sert syleme.

117. Ahmaklar, cahilleri skt ile karla.

118. nsanlarn hakk mal, hiret zahresidir.

119. Ahbap ve dost olacan bir adam evvela kzdr. O halinde yaptna ve

szne bak, bylece onu tekrar imtihana ek, kazanrsa dost edin.

=H 1T r=

120. Vaktinin ounu, skt ile geir. Tefekkr brakma ki, dilin belsndan

emin olasn.

121. Kendinden byk kimselere inat ve niza' etme.

122. Kimseye kt zanda bulunma. Kt zan seni kimseyle dost ettirmez.

123. Halka gleryz gster, doru szl ol.

124. Selm vermeyi det edin.

125. Sakn akdini bilmeyenlerin yanna gitme.

126. Ana ve baba hakkna riyet et.

127. Kl ne kadar parlak olsa da kesicidir.

128. Cahil adam ne kadar gzel olsa da onunla grmekten sakn. Zira cahilin

gzel yz, kt huyunu gi-dermez.

129. Sende olmayan bir fazilet ile halk seni methederse sakn gururlanmayasn.

130. Kendinden k hor grme.

131. Kendi maln zayi edip bakasnnkini slaha alma.

132. Kadnlarn hilelerinden sakn.

133. Hsn- tedbir ile yetecek kadar mal, ok malla israftan iyidir. Zira mal,

hsn- (gzel) tedbir ile oalr. Mal, tedbirin noksan ile yok olur.

134. Hakri tahkir etme, kibirli ve marur olma.

135. Dostlar, mkl zamanda belli olur.

136. yi kimselerle grlmelidir.

137. Kt kimselere sylenen ac sz, kltan keskindir.

138. Dostlar, dmanca szlerle rencide etme.

Balta insann vcudunu, ac sz cann yaralar.

139. Kibir ve fke, kibirli ve fkeli adamn bana

musibetler getirir.

1 -"" 1= =====

140. yilik eden kimseler herkesin dostluunu kazanr.

141. Dknlere dostluk gster, ikbal sahiplerinin zaten dostu oktur.

142. Genlikte zahmete katlan ki, ihtiyarlkta rahata eresin.

143. Ey babasnn can (canm evladm, cierparem), Hak Tel Hazretleri'ni

tan.

144. Bakasna nashat vermeden nce, kendin o tavsiye edecein eyi uygula.

145. Kendi lne gre sz syle.

146. Herkesin (kendine gre olan) kadrini bil.

147. Herkesin hakkna riyet et.

148. Srrn sakla.

149. Dostunu mkl zamannda dene.

150. Dostunu iyilik veya ktlk zamannda sna.

151. Ahmak ve cahil kimseden uzak dur.

152. Akl banda ve bilgin dostu tercih et.

153. Alim, cahili bilir. nk o nce cahildi. Cahil alimi bilmez. nk o alim

olmad.

154. Bir tedbir alacan zaman, ahlk ve bilgi sahibi kimseye akl dan.

155. Delil ve isbatn hazrladktan sonra sz syle.

156. Genlik zamann ganimet bil.

157. Genlik zamannda iki cihana ait ilerin drst olsun.

158. Dostlarna ve ahbaplarna sayg ve ikram gster.

159. Alimin tek bir gn, cahilin hayatnn tamamndan daha hayrldr.

4 19 ^^

160. Anay ve babay ganimet bil (onlara sayg gstermekte ve hatrlarn ho

tutmakta kusur etmeyip tecrbe ve nashatlarndan istifade et).

161. yi bir stad baba yerinde tut.

162. Masrafn gelirine gre ayarla.

163. Her ite ortalama davran. (frat ve tefrite sapma.)

164. Cmertlii det edin.

165. Misafire kar ne hizmet gerekirse yap.

166. Birinin evine misafir gittiinde gzn ve dilini sk tut. Etraf gz

gezdirmekten ve gevezelikten sakn.

167. Herkesle ho gein.

168. ocuklarnn eitim ve terbiyesine dikkat et.

169. mkn bulursan, ata binmeyi ve ok atmay ren.

170. Vcudunu ve stn ban temiz tut.

171. Ayakkabn giyerken sa ayandan ve karrken sol ayandan bala.

172. Herkese kendi lsne gre muamelede bulun.

173. Geceleri lf ederken yava konu. Gndzleri konuurken etraf gz gezdir.

174. Az yemei, az uykuyu ve az konumay det edin.

175. Kendin iin ho grmediin eyi bakalarna reva grme.

176. Yapacan ileri bilerek ve dnerek yap.

177. Bilmediin eyde ustalk taslama.

178. Kadna ve ocua sr syleme.

179. Bakalarnn refah ve saadetine gz dikme.

180. Soysuz kimselerden vefa umma.

20

181. Hibir eye kar kaytsz davranma.

182. Olmayacak eyi olur sanma. (Yarm kalm bir ii olmu sayma.)

183. Bugnn iini yarna brakma.

184. Senden byklerle akalama.

185. Byklerle konuurken uzun laf etme.

186. Kimseyi hor grme.

187. Sana ihtiya arzeden kimseyi zme.

188. Eski mnakaalar anma.

189. Bakasnn menfaatine ortaklk etme.

190. Maln dosta, dmana anlatma.

191. Hsma, akrabaya kar alkan kesme.

192. yi kimselerin aleyhinde sz syleme.

193. Kendini beenme.

194. Halkn ittifakla zerinde durduu eye sen de uy.

195. Parmaklarn azna burnuna srme.

196. Herkesin yannda dilerini temizleme.

197. Azn burnunu sessiz temizle.

198. Herkesin iinde esnerken azn elinle rt.

199. Bir kimseye kar stnlk taslayarak alm satma.

200. Parmanla burnunu kartrma.

201. Konuurken, szlerine alay ve aka yollu gldrc lflar kartrma.

202. Bir kimseyi bakasnn yannda mahcup etme.

203. Ka, gz iaretiyle, unu bunu yere serecek veya kk drecek harekette

bulunma.

204. Sylenen lkrdnn tekrarn isteme.

205. Gln sz sylemekten ekin.

1 ? \= -

206. Kendini kadnlar gibi ssleme.

207. Bakasnn yannda kendini veya ailenden birini methetme.

208. ocuklarn keyfine uyma.

209. Diline sahip ol.

210. Sz sylerken ellerini oynatma.

211. Herkese kar saygl davran.

212. Kt kimselerle arkada olma.

213. len bir kimseyi bo yere zemmetme.

214. Elinden geldii kadar kavga ve satamadan ekin.

215. Kuvvetini denemeye alma.

216. yilii tecrbe edilmi eyler (veya insanlar) hakknda suizanda bulunma.

217. Kendi ekmeini bakalarnn sofrasnda yeme.

218. Acele i grme.

219. Dnya ileri iin kendini fazla zme.

220. Seni tanmak istemeyen kiiyi sen tan.

221. fkelendiin zaman szn tartarak syle.

222. Burnundan akan suyu elbisenin kolu ile silme.

223. Herkesin karsnda yemek yeme.

224. Yolda giderken byklerin nnde yrme.

225. Bir kimse konuurken araya lf kartrma.

226. Gne doaca vakitlerde uyuma.

227. Ban dizlerinin zerine koyma.

228. Saa, sola bakma, daima nne bak.

229. Mmkn olduu kadar, eyersiz ve kousuz ata binme.

230. Misafir yannda bir kimseyi azarlama.

230.

231. Misafire i buyurma.

232. Deli veya sarho adama sz syleme.

233. siz, gsz serseri adamlarn yannda oturma.

234. Kr ve ziyan kaygsyla kimseye yz suyu dkme.

235. Hem fodul, hem kibirli olmaktan sakn.

236. Kimsenin dmanln celbetme.

237. Kavga ve grltden uzak dur.

238. Daima yannda para ile ak ve parmanda yzk bulunsun, bunlarsz gezme.

239. Kendini kk drp horlatacak dereceye varmamak artyla herkese kar

nezaketle muamele et.

240. Tevazudan ayrlma.

241. mrn olduka Allah'a sdk-u ihls ile ynel ve O'na tevekkl et.

242. Akll olan kimse, iyilikleri yapmak ve ktlklerden kanmak iin

almaldr. nk Allah Tel'ya, yaplan iler gizli kalmaz ve kayp da

olmaz. Herkes, yaptnn karln grr. Noksan sfatlardan mnezzeh, kemal

sfatlarla muttasf bulunan Allah Tel, olunun Lokman'a:

"Ey babacm! Eer ben hibir kimsenin grmedii yerde gnah yaparsam, tek olan

Allah Tel o gnah nasl bilir?" sorusuna; babas Lokman'n verdii cevab

yle anlatr:

- "Ey yavrum! Hakkaten (yaptn iyilik ve ktlk) bir hardal tanesi kadar

olsa da bir kaya iinde, ya gklerde, yahut yerin dibinde (gizlenmi) olsa bile

Allah onu getirir. (Meydana karr ve hesabn grr.) nk Allah ltiftir,

ilmi her gizli eye ular. Habr'dir, her eyin knh-n bilir."

=j 23 ^^ --

243. Yavfum! Baz peygamberlere hizmet ettim,

kendilerinden sekiz cmle rendim:

1) Eer namazda isen kalbini muhafaza et.

2) Yemekte isen boazn muhafaza et.

3) Bakasnn evinde isen gzlerini muhafaza et.

4) nsanlar ierisinde isen dilini muhafaza et.

5) ki eyi devaml zikret: Allah'.

6) lm. ki eyi de unut:

7) Bakalarna yaptn iyilii,

8) Bakalarnn sana yapt ktl.

244. Ey olum! Balangta senin nne -sevdiklerinden veya sevmediklerinden-

bir i teklifi gelirse, onu nce kendi vicdanna dan. Ve bil ki, senin

iyiliin ve hayrn hangisinde ise onu yap.

245. Yavrucuum! Gcn yeterse kullardan zulm kaldr. Allah da senin cezan

kaldrr. Onun intikamndan kendini korumu olursun. an yce Allah'n

"Mntekm (intikam alc)" olduunu da hatrla. Onlara adaletli davran.

Zalimlerden, mazlumlarn hakkn talep et. Eer zulm yaparsan, gerekten bil

ki, senin zulmn (kyamet gnnde) o mazlumun nne geer ve Allah'n cezas o

zalim kiiye isabet eder, zulm yapanla beraber kalr ve devam eder.

246. Yavrum! Dnyada ibadet ve taaatna gayret et ki, hirette sana yar

olsunlar. Dnyay da bsbtn terk etme. Hellinden rzk kazan ki, kimseye

muhta olmaya-sn. nk oluk ocuun geindirilmesi, erkeklerin zerine

yklenmitir. Bazan ye, bazan oru tut. nk oru, ehveti keser. Namazna da

devaml ol. Muhakkak ki, namaz, (nafile) orutan stn bir ibadettir.

247. Ey oul! Oru ve riyzat (nefsi terbiye maksadyla az gda ile geinmeyi)

vcut sevmez. Gzel ahlk ve

247.

namaz da nefis sevmez. nk nefis, her er ve hev (kt ve bo) eylerin

kaynadr.

248. Babann ocuunu terbiye etmek iin dvmesi, ekin iin yamur gibidir.

nk ekin, gkten inen yamur damlalaryla geliir.

249. Ey yavrum! Sen cenazelerde hazr ol. Dnlerden ka. nk cenazelerde

bulunmak, sana hireti hatrlatr. Fakat dnlerde bulunmak, seni dnyaya

balar.

Dnyadan da yle uzak olma ki, ein ve ocuun vardr. Zarur geimini kazan.

Hevdan (bo eylerden, nefis isteklerinden) vazge, hayadan (utanma hissi ve

Allah korkusundan) vazgeme.

Ekmeini elde etmeye muktedir olana kadar, rzk iin kt feryat etmeyi kes,

Allah'tan iste. Onlar (dn dernekte bulunmak, rzk iin kt feryat etmek,

hayszla dmek), eytann tuzaklarndandr ve fitne sebebidir.

250. Yavrum! Sana dinin emirlerine sarlman tavsiye ederim. nk, gndzleyin

ktlk yapan, geceleyin gam eker.

251. Yavrum! Kim nefsinin vaizi olup onu ktlklerden korursa, Aziz ve Celil

Allah onu muhafazas altnda bulundurur. Kim insanlara acr da nefsinden

fedakrlkta bulunup iyilik ederse, Allah da bu sebeple onun izzetini artnr.

Allah Tel'ya ibadet hususunda nefsi zelil eylemek, gnahla aziz etmekten daha

iyidir. mit ettiini, Aziz ve Celil Allah'tan bekle. Allah Tel'ya ma'siyet

(gnah ilemek) zere devam edersen, hayat suyunun kesileceini bil. Tebih

edilmeye lyk Allah'tan gerei gibi kork. Sn yce Allah'n rahmetinden

midini kesme.

252. Yavrum! Kim yalan sylerse, yznn nuru gi

der. Yalanclk ve erilikten sakn. nk yalan, knndan

syrlm bir kltr.

d 25 ^S==^^^

Ey oul! Gzel ahlkl ol. Kim kt ahlkl olursa, kederi oalr. Byk

talar, yerlerinden daha kolay nakledilir. Baz eyleri anlam grnen

kiilerin, anlamadklar bilinir.

253. Yavrum! Ta, demir ve her ar yk tanabilir. Lkin kt komudan daha

ar bir yk yklenmedim. Mermer talarn tattm (tadm). Lkin fakirlik

hastalndan daha kt bir ey tatmadm.

254. Ey olum! Azndan kan szlere dikkat et. Muhakkak ki sen, sustuun zaman

selmet bulursun. Szlerden ancak sana faydas olan konuman gerekir.

255. Ey yavrum! Nefsini -senin ona, onun da sana ihtiyac olmayan- arkadann

nefsinden aa tut. nsanlarn vmesini istemeyen kiiler gibi ol. Onlarn seni

yermesine, ayplarn sylemesine de frsat verme. nk nefsin ondan zahmet

eker. nsanlar da sana kzar.

256. Bu dnyada her ii para derhal halleder, yorulmakszn seni gidecein yere

ulatrr.

257. Yavrucuum! Kelimelerin gzel ve yzn gle olsun ki insanlara, at ve

ihsan sahibi olanlardan daha sevgili olasn.

258. Ey yavrum! Ancak muttaki olanlarn yemeinden ye.

259. Yavrucuum! Allah Tel, peygamber gndermitir. Ona ilim ve beyan

vermitir. Benim sylediim ondandr.

260. Oulcuum! Tevbeni geciktirme. nk lm anszn geliverir. Allah'tan

kork! Kalbin gnahkr olduu halde sana ikram etsinler diye, kendini insanlara

muttaki gsterme.

261. Olum! Seher vakti uyurken, sakn ol ki

Hakk' zikir ve tebih eden horoz, senden akll ve uyank

kp da seni geride brakmasn.

\ ->& I

262. Lokman Hekm, ilk defa olunu irkten men

etti ve irkin fenaln ona anlattktan sonra Allah'n ilim

ve kudretiyle -yaplan iyilik ve ktln her eidini bil

diini ve bunlardan hesaba ekeceini anlatarak- onu

korkuttu.

Daha sonra da tek Allah'a man kuvvetlendirecek ibadetleri oluna emretti. Ve

ibadetlerden de ilkin namaz devaml klmasn syleyerek yle t verdi:

- "Yavrucuum! Namaz devaml kl..."

263. Ey oul! Oru, ehveti gideren bir evdir, fakat rzk gidermez. nsan

hafifletir ki, namaz zamannda klabilsin. Allah'n yannda namaz, (nafile)

orutan iki kat sevgilidir.

264. Ey olum! ok uyuma, ok yeme. Kim, ok uyur ve ok yerse, kyamet gn

iflas etmi olarak gelir, hibir gzel ameli bulunmaz.

265. Ey olum! Bilmediini renmen, bildiinle amel etmedike, sana hayr

vermez. Bu una benzer: Bir adam odun yklenmitir, srtnda tayor. Fakat yk

ar geliyor, takatsiz dyor. Buna ramen odunlarn bir ksmn atmas

gerekirken, o hl yknn zerine baka odunlar eklemektedir.

266. Edeb, stndr nesepten, amel (ibadet)

stndr maldan, ilim stndr btn dnyadan ve ehlin

den.

267. Ey yavrum! Ben sana pek ok tler verdim. Sana verdiim tleri, eer

daa vermi olsaydm, da para para olurdu.

268. Yavrucuum! Her ne zaman bir gnah ilersen, arkasndan sadaka ver ve tevbe

et.

269. Ey oul! Halka iyilik eyle. Her ite acele etme.

Sabr ile t muradn hasl ola (muradna eresin).

270. Olum! Bir ii gzel talep etmek, ilmin yars

dr.

nsanlara sevgi, akln yarsdr.

Geimde tedbirli olmak, kazancn yarsdr.

- Olum! Hakm bir kimseyi eli yap, ama ona bir tavsiyede bulunma. Hakm bir

eli bulamazsan, kendi nefsinin elisi ol.

271. Ey oul! Kanaat cbbesini bana ek. Hakka tevecch ile otur. Elinde

olanlardan fakirlere ver. Bil ki, bu dnyann bir benzen de udur: Bu dnya bir

glgeye benzer, sen onu durur sanrsn, fakat o yrr. Lkin yrdn

gremezsin, birazdan grrsn ki kaybolmu.

272. Ey olum! Merhamet edene, merhamet olunur. Susan, selmet bulur. Hayr

syleyen, kazanr. er syleyen, gnahkr olur. Diline sahip olmayan piman

olur.

273. Ey oul! Kklnde edep ren. Byklnde faydasn gresin. K,

kklnden dolay hakir grme. O kkler, yarnn bykleri olacaktr.

274. Ey oul! Halka, vaaz ve t verip kendini unutma. Bildiinle amel et ki,

ecir ve sevaba nail olasn.

275. Ey olum! Ba ve hibeyi ehline ver, gayrs-na verme. Nakes olana (iyilik

bilmeze), at ve iyilik etsen, ettiin iyilik yerini bulmayp, heba (yok) olur.

276. Ey oul! Emanet ehli ol, t ki, zengin olasn.

277. Ey oul! Saadetin nian drttr:

1) Biri doruluktur,

2) Ve biri edeptir,

3) Ve biri hilimdir,

4) Ve biri de emaneti ehline (sahibine) vermektir.

278. Olum! Ac olma, atlrsn. Tatl olma, yutulur

sun.

1 ?" 1= =

279. Ey olum! Ktlkten ve acelecilikten sakn. Bu iki huydan irkin ey

yoktur. Er odur ki, her hususta iyi ve ktye sabr ve tahamml eder, herkesle

gzel geinir. Bakalarna iyi muamele ve ikram eder. Cahillerden srrn

saklar, alaklarn sohbetinden kanr.

280. Ey oul! Grnnde slih (iyi), iinden fcir (kt) olmayasn.

281. Ey oul! Maln, cimrilikle tutma. Onu bsbtn har vurup harman savurma.

282. Yavrum! Bir kimse, kt arkadalara sahip olursa, selmet bulamaz.

Bir kimse, kt yerlere girip karsa, itham altnda kalr. Diline sahip olmayan

kimse, piman olur.

283. Yavrucuum! Mide dolarsa, fakir uyur. Hikmet susarsa za ibadetten kalr.

284. Ey olum! Seni ilk sakndracam ey, nefsindir. nk her nefsin bir

hevs, bir nefsn istei vardr. Eer nefse, nefsn isteini verirsen, azar

ve baka eyler ister. akmak tanda atein gizlenmesi gibi, nefsn arzular da

kalpte gizlidir. aklrsa parlar, kendi haline braklrsa gizlenir.

285. Ey yavrum! Senden, bir kimse bir ey sormaynca haber verme ve syleme.

286. Yavrucuum! yilik bilmeze iyilik etme ve t verme ki, zayi olur. nk

merkebe safran versen yer, ne kadar saman versen yer, fark etmez.

287. Ey yavrum! Ben, sktumdan dolay asla

piman olmadm. nk "Szm gmten olsa bile s

ktum altndr."

288. Olum! Halk, szleriyle iftihar ettikleri zaman

sen de susmakla iftihar et. Zira insann lisan sabah-ak-

am, refki (arkada) olan bir azaya: "Ne haldesiniz?" diye sorar. O da: "Sen

bizi kendi halimize braktka, salh (iyilik) ve selmet zereyiz." cevabn

verir, der.

289. Olum! Mideni yemekle doldurma. Akln eksik, anlay kabiliyetin noksan

olur.

290. Ey oul! Eer daima salk dilersen, u sekiz eye dikkat et:

1) Gndz ok uyuma,

2) Ve gece az uyu, . 3) Sidii tutma,

4) ok cima etme,

5) Geceleyin ok su ime,

6) Ar doyuncaya kadar yemek yeme,

7) Ackmadka yemek zerine yemek yeme,

8) Az yemekle kanaat eyle.

Btn hastalklarn ba bu sekiz eydir.

291. Ey yavrum! Eer sen, lm hususunda phede isen uyuma. Muhakkak ki,

uyuduun gibi leceksin. Eer ldkten sonra dirilme hususunda phede isen,

uykudan uyanma. Muhakkak ki sen, uykudan uyandn gibi, lmnden sonra ylece

dirileceksin.

292. Yavrucuum! Dnyadan sana ulaan al. Kazandndan arta kalann hiretin

iin harca, infak et (ihtiya sahiplerine dat).

293. Dnyada hor olmak, yedir (stndr) erif olmaktan,

Ve hirette aziz olmak yedir, hor olmaktan. Her kim dnyay seip hireti terk

ederse, dnyada fitneye urar ve hirette mahrum kalr.

294. Ey yavrum! lerini limlere dan.

295. Vcut sal, dinin emirlerini tutmakladr.

I 30 I

t

i V

296. Olum! Hasta olmadan nce tabip ar.

297. Ey olum! Bir toplulua vardn zaman, nce onlara selm ver. Sonra bir

kenardaki bo yere otur. Onlar sana bakp da konumadka, sen de onlarla

konuma.

Eer onlar, bulunduklar mecliste Allah' zikrediyorlarsa sen de onlarla beraber

otur. Eer o mecliste Allah'tan gayrisini zikrediyorlarsa, derhal oradan ayrl,

o meclisi terk et.

298. Olum! Dostlarnn bir eyini reddetme. Fakat Allah'n istediinden baka

trl hareket edecek kadar da ileri gitme.

299. Sabrn balangc zor, sonu tatldr.

300. Adalet, yle bir binadr ki, asla vran olmaz.

301. Doru konu, fakat sert olmasn.

302. ok yeme, scak yeme, i yeme.

303. Yemee tok, ilme a ol.

304. Halka yakn ol, doru konu.

305. phe seni kimse ile dost etmez.

306. Dman, daima dmandr.

307. Mal biriktirenle ilmini saklayan, bu dnyaya hasret gider.

308. Ekmekle tuz ikram edenin bile iyiliini unutma, hakknda dua et.

309. Sorulmadan hibir eye karma.

310. Fesatlarla yaayanlarn huylar onlara da geer.

311. Frsat elindeyken halkla iyi gein, dtnde seni kaldracaklar,

onlardr.

312. Acele, sabra mni olur. Muradna eriemez-

31

313. Nankrlere yakn durma, iyilik ve tlerin kaybolur.

314. yilik, insann emniyet kemeridir.

315. yilikte dost dman ayrma.

316. Skt, selmet kapsn aan tek anahtardr.

317. Gzellik, huy fenaln ve cehaleti gidermez.

318. Cmert ol ki, itibarn artsn.

319. nsan ykselten akldr.

320. kr, nimeti bereketlendirir.

321. daresini bilen iin az mal, israf edilen maldan iyidir. nk idare edilen

mal oalr, israf edilen mal azalr.

322. Bakasna akl vereceine, kendi maln kaybetme.

323. Kn hor grme. Kklk, byklk

ancak Allah huzurunda belli olur.

324. Halk sende olmayanla seni verse, aldanma.

325. Doru da olsa yemin etme.

326. yilik, dost kazandrr.

327. Sabr murada, kanaat zenginlie gtrr.

328. Olgun insann mihenk ta, akl danmak, gler yz, nefse hakimiyet ve

acya katlanmaktr.

329. Yryn kararl olsun.

330. Barp armak, seslerin en ktsdr.

331. Elde edilen hikmetler, baln peteine tanan iek zleri gibidirler.

Yzlerce olsalar da szle szle ikiye inerler. Bunlar, ekilen cef ile

yaplan iyiliin unu-tulmasdr.

332. Allah ile lm, hatrdan kmamaldr.

333. Hekimler, ahmakla deva bulamazlar.

334. By olmayan kimse, ban taa vurur.

=j 32 hzz

335. Balta beden, ac sz can yaralar. (Balta yaras iyileir, ama dil yaras

iyilemez).

336. Servet dmanl, insana ztrap verir.

337. Kanaat, zenginlie gtren merdivendir.

338. Sus ve dn. Dil belsndan kurtulmann devas bunlardr.

339. Byklere kar ne diren, ne kar gel.

340. nsann vefakr mal, hiret iin biriktirdiidir. El iin toplanan, mras

braklan, lkin hesab verilen, mal deildir.

341. Dost edinecein insan nce kzdr. Yaptklarn incele ve kararn yle

ver.

342. Seni anlamayanlara urama.

343. Gndzleri uyuma, geceleri az uyu.

344. Sknca iemek, bedenin ykn hafifletir.

345. Yazn dereden, kn gzeden su ime.

346. Geceleyin su imek ar yapar. Ayak st, hele terliyken su tas ele

alnmamaldr. Midede dert (hastalk), bedende krklk sebebi olur. Oturarak,

ar ar (eme eme) su imek, terin gemesini beklemek lzmdr.

347. Oburluk, bedenin ba dmandr. tahszlk da yle.

348. Ykannca, bir zaman sarnp uzanmaldr.

349. Yemekten sonra yrmek gereklidir.

350. Ayan scak tut, ban serin, kendine bir i bul, dnme derin.

351.

1) Olum! Ormanda veya aalk altna yatp uyuma.

2) Ekmeini ekerle ye.

3) Byklerin szlerini dinle.

3)

352. Olum!

1) Devlet adam ile dost olma.

2) Kadn srda edinme.

3) Alak adama borlanma.

353. Hasta olmamak iin,

1) ok yemeyiniz,

2) Scak yemeyiniz,

3) i yemeyiniz.

354. Ykandktan sonra uyuyun, velev ki bir dakika

olsun. Cima yaptktan sonra derhal idrar boaltn, velev

ki bir damla olsa bile.

Yemekten sonra muhakkak yryn, velev ki bir metre olsa bile.

355. Dman, dmanlk etmekten geri kalmaz.

Her dostuna gvenme.

356. Olum! Gnahn zerresinden ka. Gazaba u-rayacakmsn gibi Allah'tan

kork. Lkin korkudan fazla mit bala.

357. Ayak yolunda (helada) ok oturma, cierlerine hastalk gelir. ok da tutma

(sidiini bekletme), hastalk yapar.

358. Lokman Hekime sormular:

En byk nimet hangisidir? Lokman:

yi huylu olmaktr, demi.

359. Yine sormular:

En hayrl sermaye nedir? Lokman:

Salktr, cevabn vermi.

360. Srrn sakla, az konu.

361. Sznde sadk ol.

362. Kavgadan kan. Sebepsiz yere kimse ile husmet eyleme.

I 34 1

\

363. Fakirleri hor grme.

364. Ululara (byklere) riayet eyle.

365. Akrannla sohbet et.

366. Bilmediin adama yardmc olma.

367. Tez inanl olma (inancn abuk deitirme).

368. Herkese halm (yumuak) olma.

369. Az kimse ile yaknlk kur.

| 370. Sana dmanlk edene gvenme.

371. Kaybettiin mal iin zlme.

372. Kendinden byk ile ekime.

373. Dosdoru ol.

374. Baa gelene sabret.

375. Halka mtevaz ol.

376. nce dn, sonra konu.

377. Srrn ocua ve deliye syleme.

378. Maln kimseye syleme.

379. Ktleyici olma.

380. Gururlu ve kibirli olma.

381. Kimsenin hatrn krma.

382. Herkesin hatrn hoa tut.

383. Yaramaz kimse ile arkadalk etme.

384. Salihlerle arkadalk et.

385. Kendi halini dn (nce kendi aybn gr), elin aybna bakma.

386. Dilini kfr szlerden koru.

387. Sadakay terk etme; zekt men etme.

388. Oru tut.

389. Be vakit namaz terk etme, kl.

390. ehadet kelimesini dilinden eksik etme.

391. Tevbe ve istifara devam et (ktl terk eyle, Allah'tan af dile, azimle

tevbe edip bir daha tevbeni bozma).

391.

392. Sahtekrlk ve aldatma yapma.

393. Salavat- erfeyle megul ol (mbarek dualan okumakta, nimete kr

etmekte ve ibadet yapmakta devaml ol).

394. Ve dima takva (Allah'tan korkup btn ktlklerden kanmak) zere ol.

395. Lokmana: /

Su hakknda ne buyuruJur? diye sual edince:

Su bir iltr, su hayat kaynadr; kullanmasn bildiiniz mddete, demi.

396. Yine Lokmana hamamdan sorarlar.

Cevap verir:

- Hamam ok faydaldr. Suda ifa vardr. Hamam

da ise ifann ifas. Lkin hamamn iki kaps olmal, bi

rinden girmeli, tekinden kmaldr.

397. Lokman'n olu, kasabadan dnerken atndan

iner, idrar yapar.

Yoldalar Lokman'a ikyet ederler:

- Olunuzu iyi terbiye ediniz, derler.

Lokman cevap verir:

- Evet terbiyede kemli bulmu deil. Madem ki id

rar gelmitir, at stnde yapacakt bu ii, demi.

398. Lokman Hekim, midesinden ikyet eden bir

zta u tavsiyede bulunur:

- Yemekten sonra ya srt st yat, ya da krk adm

at.

399. Lokman, bir gn seyahata kp gezerken bur

nuna sarmsak kokusu vurur. Bakar ki o belde sarmsak

la dolu. "Bana burada ihtiya olmaz. Bu yerde sarmsak

var. Her derde deva, mm ifa (ifalarn anas) bir nes

ne." demitir.

1 36 1

400. Soann ii zarar, pimii yarar.

401. Her hastaln ba ackmadan yemektir.

402. ki, mm ifa deil, bilkis hastalk ve pisliklerin anasdr.

403. Cenabetten (pis olandan), keramet beklenmez.

404. ok su, ok uyku getirir. ok uyku da lm getirir.

405. Duvar nem, insan da gam ykar.

406. Genliinde hzl giden, tez kocar.

407. Kiinin ii ne ise, d de odur.

408. Yatarken tatl yiyenin, uykusu da tatl olur.

409. "Ey olum! Takvay kendin iin hiret sermyesi edin. nk takva, mal ve

mlk ile olmayan bir ticrettir."

410. "Ey olum! Cenazede hazr bulun. nk cenaze, sana hireti hatrlatr.

Haram ve gnahlar ise, senin dnyaya kar meylini artrr."

411. "Ey olum! Yalan syleyen kimsenin nuru gider, kt huylu olan kimsenin gam

ve kederi oalr. Anlaysz kimseye bir meseleyi anlatmaktan, bir kayay

yerinden oynatmak daha kolaydr."

412. "Sz sylemek istediinde etraflca dnp ondan sonra konu. Kimse "of"

demesin."

413. "Ey olum! Ailah Tely anan insanlar grrsen, onlarla otur. Alim olsan

da, ilminin faydasn grrsn ve ilmin artar. lmin yok ise sana retirler.

Ailah Tei onlara olan rahmetinden seni de faydalandrr."

414. "Ey olum! Ailah Telnn zikredilmedii

meclise rastlarsan, orada oturma. Sen lim olsan da, il

min sana fayda vermez. Eer ilmin yok ise cahilliin faz-

lalar. Onlarla bulunman sebebiyle, Allah Tel'nn gazab sana isabet eder."

415. "Ey olum! Dnya derin deniz gibidir. ok insanlar onda boulmutur. Takva

gemin, imn ykn, tevekkl hlin, salih amel azn olsun. Kurtulursan Allah

Telnn rahmetiyle, boulursan gnahn sebebiyledir."

416. "htiyarlarn hatrn yap, sayg gster; ustalar eski binay ykmaz, tamir

eder."

417. "Ey olum! Hell lokma ye ve ilerinde limlere dan. lerini nasl

yapacan onlara sor."

418. "Ey olum! Bir hat ilediinde hemen tevbe et ve sadaka ver."

419. "Ey olum! lmden phe ediyorsan uyku uyuma. Uyuduun ve uyumak

mecburiyetinde olduun gibi, lme de mahkmsun. Dirilmekten de phe ediyorsan

uykudan uyanma. Uykudan uyandn gibi, ldkten sonra da dirileceksin."

420. "Ey olum! Merhamet eden merhamet bulur. Skt eden selmete erer. Hayr

syleyen kr eder. Kt konuan gnahkr olur. Diline hkim olmayan piman

olur."

421. "Ey olum! Kanaatkar olursan, cihanda senden zengin kimse yoktur."

422. "Ey olum! Bakasna haset eden, zdraptan kurtulamaz."

423. "Ey olum! Mala tok, hikmete a olasn."

424. "Ey olum! Sz tatl syle; kat, kaba, sert syleme. ou zaman sus.

Dn. O zaman dilin belsndan emin olursun."

425. "Ey olum! Sende olmayan faziletler ile insanlar seni medhederlerse, sakn

gururlanp kibirlenme. Kendinden aasn hor grme. Ahmaklara ve chillere

skt eyle."

425.

^K

426. "Ey olum! Her hlinde, Hak Tel Hazretle-ri'ne sn. Her eyi Hak'tan

bil."

427. "Ey olum! Mslmanlar hakknda kt dnme. Kt dnceyi terk eyle.

Zira kt dnmek, seni hi kimse ile dost yapmaz."

428. "Ey olum! nsanlara gler yzl ve doru szl ol. Selm yaymay det

edin."

429. "Ey olum! nsan cimri olunca, onun hakknda kt szler ok olur."

430. "Ey olum! Az mal gzel idare ile ok olur. ok mal kt idare ile israf

(yok) olur."

431. "Ey olum! Sakn kymetini bilmeyenlere gitme. Ana-baba hakkn gzet.

Hakiri tahkir eyleme (aa grme). Kibre kaplma. Allah Tel Rfi, ve Hfd

(ykselten ve alaltan)dr. Zira O, hakiri azz, fakiri zengin yapar. Dilerse,

azizi zell, zengini fakir yapar."

432. "Ey olum! Kt huylu, her ne kadar gzel ve yakkl olsa da, onun

sohbetinden ka. Zira onun gzellii kt huyunu rtmez."

433. "Ey olum! Klcn parlaklna bakma. Fiili (ii) ktdr."

434. "Ey olum! Tevbeyi yarna brakma. nk lm, anszn gelip yakalar."

435. "Ey olum! Dnyann sevin ve neelerini te-rbe ettim. limden lezzetli

bir ey bulamadm."

436. "Ey olum! Yakn ve sabr sanat edin. Allah Tel'nn haram kld

eylerden uzak olursan, dnyada zhid ve mchid olursun."

437. "Ey olum! Ticret olarak, takvaya (Allah Te-l'dan korkmaya) sarl. Zira

o, mal olmadan kr getirir."

438. "Ey olum! Shhat gibi zenginlik, gzel ahlk gibi nmet yoktur."

*' ^^ 39 k =

439. "Ey olum! Bildiin eyle amel edinceye kadar, bilmediin eyi renmeye

alma."

440. "Ana babann evldn terbiye iin dvmesi, ekine su vermek gibidir."

441. "Ey olum! Horoz senden daha akll olmasn! O her sabah, zikir ve tesbh

ediyor, sen ise uyuyorsun."

442. "Ey olum! Seilmi kullara teslim ol, ktlerle dost olma."

443. "Ey olum! Dnya geici ve ksadr, senin dnya haytn ise azn azdr.

Bunun da aznn az kalm, ou gemitir."

444. "Ey olum! Skt etmekten piman olmazsn. Sz gm ise skt altndr."

445. "Ey olum! Amel ancak yakn (Allah Tel'ya ait olan ilim ve marifet) ile

yaplr. Herkes yakni nisbetin-de amel eder. Amel noksanl, yakn

noksanlndan gelir."

446. "Ey olum! Altn, atele tecrbe edildii gibi kul da, bel ve musibetlerle

tecrbe edilir. Kulun derecesi, bunlara olan sabr nisbetinde anlalr."

447. "Ey olum! Kt huydan, gnl danklndan sakn. Sabrsz olma. Yoksa

arkada bulamazsn. ini severek yap, skntlara katlan. Btn insanlara kar

iyi huylu ol. nk insanlara kar iyi huylu olan ve onlara gleryz gstereni

herkes sever."

448. "Ey olum! Dnyadan yetecek kadar nasibini al. Yoksa insanlara muhta olur,

ellerine bakarsn."

449. "Ey olum! Kt kadndan sakn. nk o, vaktinden nce seni kocaltr. Kt

kadnlarn errinden kork. nk onlar iyilie armaz."

450. "Ey olum! Hell kazanarak yoksulluktan korun. Yoksul den kimse

musibetle karlar:

450.

1- Din zayfl, nk fakirlik insan ktle srkler.

2- Akl zayfl, nk ihtiya dncesi insan artr.

3- Mrvvet ve insanl kaybolur. Bunlardan daha by de insanlarn maskaras

olur."

451. "Ey olum! phesiz hikmet, yoksullar, pdihlarn meclislerine oturtur."

452. "Ey olum! Mide dolunca tefekkr uyur, hikmet ll (dilsiz) olur ve z

ibdetten tembellesin"

453. "Ey olum! Bir kavmin topland yere geldiin zaman, nce onlara selm

ver, sonra bir keye otur ve onlar konuur grmedike konuma. ayet Allah

Tel'nn zikrine dalarlarsa, sen de katl. Bo ve lzumsuz konumalara dalacak

olurlarsa, oradan uzakla."

454. "Ey olum! Diline sahip olmayan, sonunda piman olur. ok mnkaa ve

mnazara yapan, ktle-nir. Kt ilerin yapld yerlere girenler, oralarda

ilenen kt ileri yapmakla sulanr ve thmet altnda kalrlar. Kt kimse ile

arkada olan, ktlkten kurtulamaz, emn olamaz. yi kimse ile arkada olan

kimse de, iyi eylere kavuur."

455. "Yavrucuum! Alimlerin meclislerinde devaml bulun. Hkemnn szlerini

dinle. Zira Allah Tel, yamur suyu ile l topraa hayt verdii gibi, hikmet

nuruyla da l kalbi diriltir. Yavrucuum! limden bilmediini ren. Bildiini

bilmeyenlere ret. Allah Tel'y zikreden bir kavim grdnde, onlarla

beraber otur. Olur ki, Allah Tel'nn rahmetine kavumulardr. Sen de onlar

sebebiyle rahmete kavuursun."

456. "Ey olum! Allah Tel'dan yle kork ki, bu korku seninle mdin arasna

girsin, senin midini tama

men kessin. Fakat Allah Tel'dan yle mit et ki, senin ile korkun arasna

girip, sendeki korkudan hibir ey brakmasn." Bunun zerine olu: "Ey

babacm! Benim bir kalbim var. Kalbimi korku ile doldurursam, bu benim midime

mni olur. Kalbimi mit ile doldurursam, bu mdim, hibir korkuya kalbimde yer

vermez" dedi. Lokman Hekm: "Ey oul! M'minin yle bir kalbi vardr ki, sanki o

iki kalp gibidir. Birisi ile Allah Tel'nn rahmetini umar, dieri ile Allah

Tel'nn azabndan korkar. (Yni, m'min mt ile korku arasnda olacaktr. Ne

sadece mit edip azbdan emn olacak, ne de korkuya dp Allah Tel'nn

rahmetinden mit kesecek)" buyurdu.

457. Bir gn Dvd Aleyhisselm demir telden yelek rerken, Lokman Hekm varp,

bunu ne yapacaksnz diyecekti. Lkin faydasz szden saknmak iin sustu. Dvd

Aleyhisselm yelei bitirip giydi: "Ne gzel sava elbisesi" dedi. Lokman Hekm

sabredip, cevb aldndan pek sevinip: "Skt, hikmettir; ama her kiinin kr

deildir" dedi. Hazreti Dvd durumu ferasetle bilip "Sana Hekm demeleri, ona

lyk olduun iindir" buyurdu.

458. Bir gn Dvd Aleyhisselm, Hazreti Lokmana: "Bir koyun boazlayp, btn

vcudunun en iyisi olan iki para et getir" dedi. O da gidip, dille yrek

getirdi. Bir baka defasnda; "En aa ksmlarn getir" dedi. Yine dille

yrek getirdi. Sebebini sorduunda: "Dille yrek (kalp) iyi olursa, btn

iyilerin iyisi olur, kt olunca, btn ktlerin kts olur" deyip, insann

iyilik ve ktlnn dil ve kalbine bal olduuna iaret etti.

459. "Olum! Yalandan sakn, zira o sere eti gibi tatldr. Ondan az kimseler

kurtulabilir."

460. "Olum! Sana birtakm hasletler tavsiye edeceim. Bunlar yerine getirirsen

mensb olduun topluluun efendisi olursun: "Yakn uzak kim olursa olsun, her-

=) 47 |

kese tatl davran. yiden de ktden de cehaletini gizle. Dostlarn koru.

Yaknlarn ziyaret et, gammazla kymet vermeyeceine, aray bozacak

azgnlarn szn dinlemeyeceine dir onlara gven ver. yle arkada se ki,

ayrldnz zaman, ne sen onlar, ne de onlar seni dillerine dolasnlar."

461. "Ey olum! ey, ey ile bilinir: Hilim gazap nnda, ecaat harb

meydannda, kardelik ise ihtiya nnda."

462. "Ey olum! Dostlarnn bir eyini reddetme. Fakat Allah Tel'nn

istediinden baka trl hareket edecek kadar da ileri gitme."

463. "Ey olum! Dnyay sat, hireti al. Bylece alveriinde, her iki ynden

kr edersin. Sakn hiretini satp dnyay alma. Zira bu suretle, her iki

taraftan zararn olur."

464. "Olum! Kalbin kat olduu hlde, insanlarn sana hrmet etmesi iin,

kendini Allah Tel'dan korkar gibi gstermeye alma."

465. "Olum! lim meclisine sokul, fakat limlerle mcdele edip onlar zme.

Dnyadan yetecek kadarn al, fazlasn hiretin iin infk et. Skntya dp

bakasnn srtna yk olacak ekilde dnyay tamamen arkaya atma. Oru tut,

fakat orucun ehvetini krsn. ehvetini kracak ekilde oru tut. di

kimselerin meclisine katlma, riyakrlarn iine girme."

466. "Ey olum! Yolculua knca inen, ipliin, taran, aynan, senin ve

beraberindekilerin ihtiyacn grecek kadar ilcn yannda olsun. Gnahlar

hri, arkadalarna muvafakat eyle!"

467. "Ey olum! Orta hlde ikram edici ol, sac olma."

43

468. "Ey olum! Hasta olmadan nce tabip ar. Tabibe, hasta olmadan nce

hrmet gster."

469. Lokman Hekm'e olu: "Ey babacm! Bir insan iin en hayrl haslet

nedir?" dedi. Lokman Hekm; "Dindir" buyurdu. "Ya iki haslet olsa?" dedi. "Din

ve mal" diye cevap verdi. " haslet olsa?" dedi. "Din, mal ve hayadr" buyurdu.

"Drt olsa?" dedi. "Din, mal, haya ve gzel ahlk" dedi. "Ya be haslet olsa?"

deyince; "Din, mal, haya, gzel ahlk ve sehvet (cmertlik)" buyurdu. "Alt

olsa?" deyince; "Ey olum! Bir insanda bu be haslet toplanrsa, o insan

mttak, vel ve Allah Tel'nn kendine yakn kld kullarndan olup,

eytandan uzaklar" buyurdu. Lokman Hekm'in olu devamla;

470. "Ey babacm! En kt haslet nedir?" dedi. Lokman Hekm; "En kt haslet,

kfrdr" buyurdu. Olu: "Ya en kt iki haslet nedir?" deyince: "Kfr ve

kibir" buyurdu. " olursa?" deyince: "Kfr, kibir, kr azl yni az

kretmek" buyurdu. "Drt olursa?" deyince; "Kfr, kibir, kr azl ve

cimriliktir" buyurdu. "Be olursa" deyince: "Kfr, kibir, kr azl,

cimrilik ve kt ahlktr" buyurdu. "Ey babacm, alt olursa?" deyince: "Ey

oulcuum, bu be kt haslet bir kimsede toplannca, o kimse akdir. Allah

Tel'dan uzaktr" buyurdu.

471. "Olum! Hayreti mcib olmayan lzumsuz eylere glme, lzumsuz yerde gezme,

stne vazife olmayandan sorma. Bakasnn servetini koruyacam diye, kendi

servetini mahvetme. Senin maln, kendin iin infk edip takdim ettiindir.

Bakasnn mal, veresiye terk ettiindir."

472. "Olum merhamet eden merhamet bulur, skt eden selmete erer, hayr

syleyen kr eder, kt konuan gnahkr olur, diline hkim olmayan piman

olur."

------H " 1

473. "Olum! Sakn fakirdir diye kimseye hakaret etme. nk her ikinizin de

Rabbi birdir."

474. "Olum! Sonunu gren pimanlktan emin olur."

475. "Kk eylere kk diye bakma, yarn byk olur."

476. "Kkken terbiye edersen, byynce faydasn grrsn."

477. "Kt isim ile kimseyi anma. leri gidip nefsini halka stn tutma."

478. "Ey olum! Borlu olmaktan sakn. nk gndz zillet, gece gam ve keder

iinde olursun."

479. "Ey olum! Allah Tel gnhmdan dolay beni cezalandrmaz diye mitli

olmadn gibi, rahmetinden de midini kesici olma."

480. "Ey olum! Alimlere kar vnmek, aklszlarla inatlamak, meclislerde ve

toplantlarda gsteri yapmak iin ilim renme. htiyacm yok diyerek ilmi de

terk etme."

481. "Ey olum! Yalandan ok sakn. nk dinini bozar ve insanlar yannda

mrvvetini azaltr. Bununla hayan, deerini ve makamn kaybedersin."

482. "Ey olum! Hep zntl olma, kalbini dertli klma. nsanlarn elinde olana

tamah etmekten sakn. Kazaya raz ol ve Allah Tel'nn sana verdii rzka

kanat et."

483. Beyhk, Sleyman Temimi'den yle rivayet etti: "Lokman Hekim oluna: "Ey

olum! Rabbfirl (Y Rabb, beni affet) duasn ok oku. Zira yle bir an

vardr ki, Allah Tel o anda du edenin dileini geri evirmez" buyurdu."

^^^^^ I 45 I =

484. Lokman Hekm'e: "Bize peygamberlerden rendiiniz ilimleri zetleyerek,

nefis terbiyesine dir, en derli toplu bir nashat verir misiniz?" dediler.

Lokman Hekim: "Evet, peygamberlerin ilimlerinden kendim iin zetleyip dnya ve

hiret ilerinin zerine kurduum ksa bir sz size de syleyeyim. Sekiz eye

dikkat eden, ncekilerin ve sonrakilerin ilimleriyle amel etmi olur. Bunlar

drt zamanda drt eyi korumak, iki eyi hatrdan karmamak, iki eyi de

tamamen unutmaktr. Korunacak eyler, namazda gnl, halk arasnda dil, yiyip

ime nnda boaz, bir kimsenin evine girilince de teye beriye bakmamaktr. Hi

hatrdan kmamas gereken eyler, Allah Tel'nn bykl ile lm hlidir.

Unutulmas gereken eyler de, bir kimseye yaplan iyilik ve kendine yaplan

ktlklerdir" buyurdu.

485. "Yavrucuum! Kt insanlardan Ailah Te-l'ya sn, bylece insanlarn en

hayrls olursun."

486. "Yavrucuum! Dnyaya gnl balama! Ona itimat etme! Zira sen bunun iin

yaratlmadn. Ailah Te-l, dnya nimetlerini, itaat edenlere yani mminlere

sevap, silere ceza klmad."

487. "Yavrucuum! Saknlmas lzm olan bir husustan ok sakn! O da udur:

nsanlar seni Allah'tan korkuyor grdkleri hlde, kalbin fcirdir yni gnahla

doludur."

Bu hususta Reslullah Efendimiz hads-i erfde buyurdular ki: "Btnn (iini)

slh eden eden kimsenin, dn da Ailah Tel slh eder."

488. "Yavrucuum! Sana iki ey tavsiye ederim.

Bunlara dikkat edersen dima hayr zere bulunursun.

Bunlar geinecein para ve deyecein borcundur."

489. Lokman Hekim oluna: "nsanlara muhta ol

duunu gsterme. nk senin byle yapman zenginlittir. Tamahdan sakn. nk

tamah hazr bir fakirliktir. Namazn dnyaya veda eden kimse gibi kl. zr

dilemeyi gerektirecek eylerden sakn" buyurdu.

490. "Ey olum! Hak Tel'ya tbi ol! Nashati nce kendine yap! Bakasna

tavsiye edecein eylerle nce kendin amel et! Szn, bilgine, hline gre

syle!"

491. "Yavrucuum! Sana dost olanlar, skntl zamanlarda dene!"

492. "Olum! Genlik zamann ganmet bil! Bir ite akll ve ilim sahibi

kimselere dan!"

493. "Yavrucuum! Dostlarna da dmanlarna da gleryzl ol! Dostlarna hrmet

ve ikramda bulun!"

494. "Olum! Masraflarn gelirine gre ayarla! Ik-tisd et! Ar gitme! Her

ite tidl sahibi ol, yni orta yolu tercih et! Cmertlii det et!"

495. "Ey Olum! Byklerle konuurken sz uzatma! Akrabaya kar alkan kesme!

zerinde ittifak olunmu eye muhalefet etme! Hi kimseye stnlk tasla-ma!

496. "Olum! Ka gz iaretleri ile, hi kimseyi kk drecek hareketlerde

bulunma! Bakasnn yannda kendini veya aileni medhetme!"

497. "Olum! Elinden geldii kadar kavgadan, mnkaadan sakn! Dny ileri

iin kendini fazla zme! Kzdn zaman szlerine dikkat et, ll olmaya

al! Byklerin nnden yrme! Bir kimse konuurken araya laf kartrma!"

498. Abdullah bin Vehb bildirdi ki: "Birisi Lokman Hekm e; "nsanlarn sana

gelip, szn dinlemelerine ayorum" dedi. Lokman Hekm, ona: "Ey kardeim!

Sana syleyeceime kulak verirsen, sen de byle olursun" dedi ve yle ilve

etti: "Beni, grdn duruma getiren eyler; gzm haramdan korumam, dilimi

tutmam, yemede iffetli ve ll olmam, namusumu korumam, doruyu sylemem,

ahdime vefa etmem, misafirime ikramda bulunmam, komumu korumam ve beni

ilgilendirmeyen eyleri terk etmemdir."

499. Lokman Hekm'e: "Terbiyeyi kimden rendin?" dediler. O da:

"Terbiyesizlerden, onlarn beenilmeyen her eyinden saknmak suretiyle"

buyurdu. "Hikmeti kimden rendin?" dediler. Basacaklar yeri grr gibi,

bilmeden ayan yere koymayan mlardan (krlerden)" buyurdu.

500. Resul Ekrem (S.A.V.), Lokman Hekm'den haber vererek; "Lokman, oluna:

"Allah Tel kendisine emnet edilen eyi korur. Ben de seni, maln, dnini ve

amelinin sonunu, Allah Tel'ya emnet ediyorum" dedi" buyurdu.

501. "Her korkan kimse elini gsne korsa korkusu geer." (Nesefi: 3/235)

Kaynaklar

1) Terib ve Terhb

2) ir'atTslm

3) Mnebbiht

4) Hayt'l-Hayevn

5) hy-i Ulmiddin

6) Mzekkin Nfs

7) Envru'I-ikyn

48