ab nedir? - demiryolu taşımacılığı derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler ab nedir? 1....

68
Pascal Fontaine AB Nedir?

Upload: others

Post on 21-Jan-2021

13 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Pascal FontaineAB Nedir?

Page 2: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Bu kitapçığı ve AB hakkında diğer kısa açıklamaları elektronik olarak

ec.europa.eu/publications/adresinde bulabilirsiniz.

Avrupa Komisyonu

Basın ve İletişim Genel Müdürlüğü

Yayınlar

B-1049 Brüksel

Kitapçık metni Ekim 2006’da tamamlanmıştır.

Kapak ve bölüm illustrasyonları: Reporters

ISBN 978-92-79-05616-1

© Avrupa Toplulukları, 2007

Kopyalanabilir.

Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu tarafından yürütülen Avrupa Birliği Bilgi ve İletişim Destek

Programı tarafından Türkçe’ye çevrilip Türkiye’de basılmıştır.

Beyaz klorsuz kağıda basılmıştır.

Page 3: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

AB Nedir?

Pascal Fontaine,Jean Monnet’nin eski asistanı veParis, Siyasi Etütler Enstitüsü Profesörü

Page 4: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası
Page 5: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

AB

Ned

ir?

İçin

deki

ler

1. Neden Avrupa Birliği? 4

2. On tarihi adım 8

3. Genişleme ve komşuluk politikası 12

4. AB’nin işleyişi nasıldır? 16

5. AB ne yapar? 22

6. Tek pazar 28

7. Ekonomik ve parasal birlik (EPB) ve Euro 32

8. Bilgiye dayalı bir topluma doğru 36ç

9. Vatandaşların Avrupası 40

10. Özgürlük, güvenlik, adalet 44

11. Dünya sahnesinde Avrupa Birliği 48

12. Avrupa için nasıl bir gelecek? 54

Avrupa’nın bütünleşme sürecinde önemli tarihler 58

Page 6: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

1. Neden Avrupa Birliği?

Page 7: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

I. Barış ve istikrar

Avrupa’nın birleşmesi fikri, gerçek bir siyasihedef haline gelmeden önce yalnızcadüşünürlerin ve vizyon geliştiricilerindüşüncelerindeki bir hayaldi. Örneğin insaniideallerden esinlenen Victor Hugo, huzurlubir ‘Avrupa Birleşik Devletleri’ hayal etmişti.Ancak bu hayal, 20. yüzyılın ilk yarısındakıtayı harabeye çeviren korkunç savaşlarlayerle bir oldu.

Ancak, İkinci Dünya Savaşı’nın yıkıntılarındanyepyeni bir umut doğdu. Savaş sırasındatotaliter yönetimlere karşı koyan halklar, artıkAvrupa’da uluslararası nefrete ve rekabetebir son verme ve ebedi barışın koşullarınıoluşturma konularında kararlıydılar. 1945 ile1950 yılları arasında bir avuç cesur devletadamı, ki bunların içinde Robert Schuman,Konrad Adenauer, Alcide de Gasperi veWinston Churchill de bulunuyordu, halklarınıyeni bir döneme girmeye ikna etme yönündeçalışmalar yaptılar. Ortak çıkarlara dayananve yasal düzenlemeler ile ülkelerarası eşitliğigüvenceye alan anlaşmalara dayandırılanyeni yapılanma, Batı Avrupa’da oluşturu-lacaktı.

Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman,aslında Jean Monnet tarafından ortaya atılmışolan bir fikri temel alarak, 9 Mayıs 1950’deAvrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun (ECSC)

kurulmasını önerdi. Bir zamanlar birbirlerinekarşı savaşmış olan ülkelerde kömür ve çeliküretimi, ortak bir “Yüksek Otorite”nin gözeti-minde toplanacaktı. Savaşın ham maddeleri,pratik bir biçimde ama daha çok da sembolikolarak barış ve uzlaşmanın araçlarınadönüştürülüyordu.

II. Avrupa’nın tekrarbir araya gelmesi

Avrupa Birliği, 1989 yılında Berlin Duvarı’nınyıkılmasından sonra Almanya’nın birleşmesineönayak oldu. Sovyetler Birliği’nin 1991’detarihe karışmasıyla Orta ve Doğu Avrupa’dakieski komünist ülkeler, yıllarca sürmüş olanVarşova Antlaşması’nın otoriter boyun-duruğundan sonra geleceklerini, demokratikAvrupalı ulusların oluşturduğu aileylebirleştirmeye karar verdiler.

Büyüme süreci halen devam ediyor. Türkiyeve Hırvatistan ile katılım müzakereleri Ekim2005’te başladı; bu arada birçok Balkan ülkeside bir gün AB üyeliğine varacak olan yolaçıkmış bulunuyor.

III. Güvenlik ve asayiş

Avrupa, 21.yüzyılda halen güvenlik ve asayişmeseleleri ile karşı karşıya. AB, üyeleriningüvenlik ve asayişini sağlamak üzere etkiliönlemler almak zorundadır.

Avrupa’nın 21. yüzyıldaki misyonu:

• halkları için barış, zenginlik ve istikrar sağlamak;

• kıtadaki bölünmelerin üstesinden gelmek;

• halkların güvenlik içinde yaşamalarını sağlamak;

• dengeli ekonomik ve sosyal gelişmeye katkıda bulunmak;

• küreselleşmenin getirdiği güçlükleri alt etmek ve Avrupa halklarınınçeşitliliğini korumak;

• sürdürülebilir kalkınma ve sağlıklı çevre, insan haklarına saygı ve sosyalpiyasa ekonomisi gibi Avrupalıların paylaştığı değerleri korumak.

AB

Ned

ir?

Page 8: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

AB, sınırlarının ötesindeki Balkanlar, KuzeyAfrika, Kafkaslar ve Orta Doğu gibi bölgelerleyapıcı çalışmalar gerçekleştirmelidir. Ayrıcamüttefikleriyle, özellikle de NATO içindekilerlebirlikte çalışarak ve gerçek bir ortak Avrupagüvenlik ve savunma politikası geliştirerek,askeri ve stratejik çıkarlarını korumalıdır.

İç ve dış güvenlik, madeni bir paranın iki yüzügibidir. Terörizme ve organize suçlara karşımücadele, AB ülkelerindeki polis güçlerininbirbirleriyle yakın biçimde birlikte çalışmalarınıgerektirir. AB’yi herkesin adalete eşit erişimininolduğu ve yasalarla eşit biçimde korunduğubir ‘özgürlük, güvenlik ve adalet alanı’ halinegetirmek yeni bir amaçtır ve hükümetlerinyakın işbirliğini gerektirir. Farklı AB ülkele-rindeki savcı, yargıç ve polis memurlarıarasında işbirliğine katkıda bulunan AvrupaPolis Bürosu Europol ve Eurojust gibi kuruluşlarbu alanda daha etkin ve etkili bir rol oynarlar.

IV. Ekonomik ve sosyaldayanışma

Avrupa Birliği, siyasi bir hedef olarak barışaulaşmak için oluşturulmuştu, ancak Birliğindinamizmi ve başarısı , ekonomidekifaaliyetlerinden kaynaklandı.

AB ülkeleri dünya nüfusunun küçük biryüzdesini oluşturur. Bu nedenle de dünyaüzerindeki diğer büyük ekonomilerle rekabetedebilmek ve ekonomik büyümeyi güvenceyealabilmek için birlik oluşturmayı sürdürmelerigerekir. Hiçbir AB ülkesi tek başına dünyaticaretine atılmak için yeterince güçlü değildir.Avrupa tek pazarı şirketlere dünya piyasa-larında etkili biçimde rekabet edebilmeleriiçin hayati bir alan sunmaktadır.

Ancak Avrupa çapında rekabet özgürlüğünün,Avrupa çapında dayanışma ile dengelenmesigerekmektedir. Bunun, Avrupa vatandaşlarıiçin çok anlaşılabilir yararlar sağlayacağıaçıktır; sel ya da benzeri başka bir doğalfelaketle karşı karşıya kaldıklarında ABbütçesinden yardım alırlar. Avrupa Komis-yonu’nun yönettiği Yapısal Fonlar, Avrupa’nınfarklı bölgelerindeki eşitsizliklerin azaltıl-masında AB’nin ulusal ve bölgesel otorite-

lerinin çabalarını cesaretlendirmekte ve buçabalara katkıda bulunmaktadır. ABbütçesinden gelen kaynaklar ve AvrupaYatırım Bankası’ndan (EIB) sağlanan krediler,Avrupa’nın taşımacılık altyapısını (örneğinotoyol ve yüksek hızlı demiryolu ağlarınıngenişletilmesi gibi) iyileştirmede kullanılır;böylece uzaktaki bölgelere daha kolayulaşılabilirken Avrupa içi ticaret de artmışolur. AB’nin ekonomik başarısı kısmen, yarımmilyar tüketiciye sahip Tek Pazar’ındanolabildiğince çok kişinin ve ticaretin yarar-lanma becerisiyle ölçülecektir.

V. Küreselleşen dünyadakimlik ve farklılıklar

Avrupa’nın sanayi sonrası toplumları giderekkarmaşık bir hal almaktadır. Yaşam standart-ları düzenli olarak arttığı halde zengin ileyoksul arasında halen belirgin bir uçurumbulunmaktadır. Yaşam standartları ABortalamasının altında olan ülkelerin katılımıylagerçekleşen büyüme, bu uçurumu genişlet-miştir. AB ülkelerinin, bu uçurumu daraltmakiçin birlikte çalışmaları çok önemlidir.

Ancak bu çabalar AB ülkelerinin farklı kültürve dil özelliklerinden ödün vermek adınayapılmamaktadır. Tam tersine – birçok ABetkinliği, bölgesel özelliklere ve zengin gelenekve kültürel farklılıklara dayanan yeni birekonomik büyümenin gerçekleştirilmesineyardım eder.

Avrupa’nın yarım yüzyıllık birleşmesi, AB’ninbir bütün olarak, parçalarının toplamındandaha büyük olduğunu göstermiştir: üyeülkelerin tek başına sahip olduğundan dahafazla ekonomik, sosyal, teknolojik, ticari vepolitik güce sahiptir. Avrupa Birliği olarak,birlikte hareket etmenin ve tek ses olmanınkatma değeri vardır.

Neden?• Çünkü AB dünyanın önde gelen bir ticari

gücüdür ve bu nedenle de 149 ülkeninoluşturduğu Dünya Ticaret Örgütü (WTO)içinde ve hava kirliliği ile iklim değişikliğihakkındaki Kyoto Protokolü’nün uygulan-masında olduğu gibi, uluslararası müzake-relerde belirleyici bir rol oynar;

Page 9: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

• Çünkü çevre koruma, yenilenebilir enerjikaynakları, gıda güvenliğinde ‘önlem ilkesi’,biyoteknolojiye etik yaklaşım ve yokolmakta olan türlerin korunması gibisıradan insanları etkileyen duyarlıkonularda net bir tavır alır;

• Çünkü 2002’de Johannesburg’da toplanan‘Dünya Zirvesi’ ile bağlantılı olarak tümdünyada sürdürülebilir kalkınma içinönemli girişimler başlatmıştır.

‘Birlikten güç doğar’ şeklindeki eski atasözübugünün Avrupalılarına son derece uygundüşmektedir. Ancak Avrupa’nın birleşmesüreci, halkların gelenekleri ve kültürü gibiyaşamın farklı yanlarını ortadan kaldırma-mıştır. Aslında çeşitlilik, AB’nin temel değerle-rinden biridir.

V. Değerler

AB, insani ve ilerici değerlere katkıdabulunmayı ve insanlığın, gerçekleşmekte olanbüyük küresel değişimlerin kurbanı olmayıponlardan yararlanmasını sağlamayı ister.İnsanların gereksinimleri yalnızca piyasagücüyle ya da tek taraflı biçimde dayatmalarlasağlanamaz.

Yani AB, vatandaşlarının büyük birçoğunluğunun desteklediği bir insanlık görüşüve bir toplum modeli demektir. Avrupalılar,insan haklarına; sosyal dayanışmaya; serbestgirişimciliğe; ekonomik büyümenin meyve-lerinin eşit dağılımına; korunan bir çevreyesahip olmaya; kültür, dil ve din farklılıklarınakarşı saygıya ve gelenek ve ilerlemenin uyumlukarışımına yönelik bir inancı içeren zengindeğerler mirasını sahiplenmektedir.

Aralık 2000’de Nice kentinde açıklananAvrupa Birliği Temel Haklar Sözleşmesi, bugünAB üyesi devletler ve onların vatandaşlarıtarafından kabul edilen tüm hakları beyanetmektedir. Bu değerler, Avrupalılar arasındabir akrabalık bağı oluşturur. Buna bir tekörnek vermek gerekirse, tüm AB ülkelerindeölüm cezasının kaldırıldığını söyleyebiliriz.

© S

ylva

in G

rand

adam

/ V

an P

arys

Med

ia

Farklılıkta birleştik – Malta’da iki dilde hazırlanmış bir sokak tabelası

AB

Ned

ir?

Page 10: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

2. On tarihi adım

Page 11: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

1951: Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, altı kurucu üye tarafındankuruldu.

1957: Roma Antlaşması ile bir ortak pazar kuruldu.

1973: Topluluk, dokuz üye ülkeye çıktı ve ortak politikalar geliştirildi.

1979: Avrupa Parlamentosu’na ilk doğrudan seçimler yapıldı.

1981: Akdeniz’i içine alan ilk genişleme gerçekleşti.

1993: Tek Pazar sonuca ulaştı.

1993: Maastricht Antlaşması ile Avrupa Birliği kuruldu.

1995: AB büyüyerek 15 üyeye çıktı.

2002: Euro banknotları ve madeni paraları dolaşıma sunuldu.

2004: Birliğe on ülke daha katıldı.

1. Schuman Bildirgesi 9 Mayıs 1950’deAvrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nu kurmayıönerdi ve bu öneri 18 Nisan 1951’de ParisAntlaşması ile hayata geçti. Böylece altıkurucu ülke (Belçika, Federal AlmanyaCumhuriyeti, Fransa, İtalya, Lüksemburg veHollanda) arasında ortak bir kömür ve çelik

pazarı oluştu. Amaç, İkinci Dünya Savaşısonrası Avrupa’nın zafer kazanan ve yok olanulusları arasında barış tesis etmek vepaylaşılan kurumlar içinde işbirliği ile eşit birşekilde bu ülkeleri bir araya getirmekti.

© A

vrup

a Ko

mis

yonu

9 Mayıs 1950’de Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman ilk kez Avrupa Birliği’ni ortaya çıkaracakkonulardaki fikirlerini ortaya attı. Dolayısıyla, 9 Mayıs AB’nin Doğum Günü olarak kutlanıyor.

AB

Ned

ir?

Page 12: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla Avrupa Kıtası’ndaki ayrılıklar giderek yok olmaya başladı.

© R

eute

rs

2. Daha sonra 25 Mart 1957'de kurucu altıülke Roma Antlaşması ile her türlü ürün vehizmeti kapsayan daha geniş tabanlı bir ortakpazar olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'nu(AET) kurmaya karar verdi. Bu altı ülkearasında 1 Temmuz 1968'de gümrük işlemleritamamen kalktı ve yerine, 60'lı yıllardaözellikle ticaret ve tarımda, ortak politikalaroluşturuldu.

3. Bu ortak girişim o kadar başarılıydı ki;Danimarka, İrlanda ve Birleşik Krallık’daTopluluğa katılmaya karar verdiler. İlk büyüme,üye sayısının altıdan dokuza çıkmasıyla 1973yılında oldu. Aynı zamanda yeni sosyal veçevresel politikalar uygulanmaya başlandıve 1975'te Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonukuruldu.

4. Avrupa Topluluğu Haziran 1979'dabelirgin bir adım atarak, doğrudan evrenseloy kul lanma hakkıy la i lk Avrupa

Parlamentosu seçimlerini gerçekleştirdi. Buseçimler her beş yılda bir yapılmaktadır.

5. Yunanistan 1981'de Topluluğa katıldıve 1986'da İspanya ile Portekiz onu takipettiler. Bu katılımlar Topluluğun GüneyAvrupa'daki varlığını güçlendirirken bölgeselyardım programlarının genişletilmesi de dahaacil hale geldi.

6. 1980'li yılların başlarında tüm dünyayısaran ekonomik durgunluk bir "europesimizm"(Avrupa'ya özgü karamsarlık) dalgası başlattı.Ancak, 1985'te Jacques Delors Başkanlığın-daki Avrupa Komisyonu, Avrupa TekPazarının 1 Ocak 1993'te tamamlanmasınayönelik zaman çizelgesini içeren Beyaz Kitap'ıyayınladığında yeni umutlar yeşerdi. Buiddialı hedef, Şubat 1986'da imzalanmışolup, 1 Temmuz 1987'de yürürlüğe giren TekAvrupa Senedi içinde saygın bir yere sahipoldu.

Page 13: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

7. Avrupa'nın siyasi oluşumu, 1989'da BerlinDuvarı'nın yıkılmasıyla önemli ölçüde değişti.Duvarın yıkılması iki Almanya'nın Ekim1990'da birleşmesine ve Sovyet denetimindenkurtulan Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinedemokrasinin gelmesine yol açtı. SovyetlerBirliği de Aralık 1991 tarihinde dağıldı.

Aynı zamanda üye devletler, başkan vebaşbakanlardan oluşan Avrupa Konseyi'ninAralık 1991'de Maastricht'te benimsediğiyeni Avrupa Birliği Antlaşması üzerindetartışıyorlardı. Antlaşma, 1 Kasım 1993'teyürürlüğe girdi. Hükümetler arası işbirliğibölgelerini var olan birleşik Topluluk yapısınaekleyen Maastricht Antlaşması, AvrupaBirliği'ni (AB) oluşturdu.

8. Bu yeni Avrupa dinamizmi ve kıtadadeğişen jeopolitik durum, üç yeni ülkenin,Avusturya, Finlandiya ve İsveç'in 1 Ocak1995'te AB'ye katılmasına yol açtı.

9. Bu sırada AB, o zamana kadar ki en parlakbaşarısına doğru, tek para oluşturmaya doğruilerliyordu. Euro, 1999'da (nakit-dışı) maliişlemler için tanıtıldı, üç yıl sonra da banknotve madeni paralar Euro bölgesi denilen 12ülkede dolaşıma çıkarıldı. Euro, bugünAmerikan dolarının yanı sıra tüm dünyadageçerli olan ana para birimlerinden biridir.

Avrupalılar küreselleşme ile karşı karşıyalar.Yeni teknolojiler ve internet kullanımının hızlaartması ekonomileri değiştirmekte ve aynızamanda da beraberinde sosyal ve kültürelgüçlükler getirmektedir.

Mart 2000'de AB, Avrupa ekonomisinimodernize etmek ve ABD ya da yenisanayileşen ülkeler gibi dünya pazarındakigüçlü oyuncularla rekabet edebilmek için'Lizbon Stratejisi'ni benimsedi. LizbonStratejisi, buluşlar yapılmasını ve ticariyatırımları teşvik etmeyi ve aynı zamandaAvrupa eğitim sistemini bilgi toplumunungereksinimlerini karşılamaya uygun halegetirmeyi amaçlıyordu.

Bununla birlikte işsizlik ve emekliliğin artanmaliyeti ulusal ekonomiler üzerinde baskıyaptığından reformlar daha da gerekli halegelmişti. Seçmenler, bu sorunlara pratikçözümler bulmaları için hükümetlerini sürekliuyarıyordu.

10. Daha önce görülmemiş boyuttaki yenibüyüme için hazırlıklar başladığında, AvrupaBirliği daha yeni 15 üyeye ulaşmıştı.1990'ların ortalarında eski Sovyet Bloğu’ndanülkeler (Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti,Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya),daha önce Sovyetler Birliği içinde bulunanüç Baltık ülkesi (Estonya, Letonya ve Litvanya)ile iki Akdeniz ülkesi (Malta ve Kıbrıs) ABkapısını çalmaya başladılar.

AB, Avrupa kıtasına istikrar getirmeye ve bug e n ç d e m o k r a s i l e r i n A v r u p a ' n ı nbirleşmesinden yararlanmalarını sağlamayayol açacak bu girişime hoşgörüyle baktı.Gelecekteki üyelikler için müzakereler Aralık1997'de başladı. AB'nin 25 ülkeye varanbüyümesi, 1 Mayıs 2004'te 12 adaydan10'unun katılımıyla gerçekleşti. Bulgaristanve Romanya da Birliğe 1 Ocak 2007'de katıldı.

AB

Ned

ir?

Page 14: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

3. Genişleme vekomşuluk politikaları

Page 15: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

• Avrupa Birliği, üyelik için gerekli olan demokratik, politik ve ekonomikkriterlere uyan her Avrupa ülkesine açıktır.

• Birkaç kez genişlemenin ardından, AB üyesi devletlerin sayısı 6’dan 27’yeyükselmiştir.

• Yeni bir üyenin kabul edildiği her anlaşma için tüm üye devletlerin oybirliğiyleonayı gerekmektedir. Buna ek olarak her yeni büyümenin öncesinde AB,yeni üyeyi/üyeleri özümseme kapasitesini ve kurumlarının işlevlerini düzgünbiçimde yerine getirme becerilerini ölçecektir.

• Peş peşe gelen büyümeler demokrasiyi güçlendirmiş, Avrupa’yı daha güvenlihale getirmiş ve ticari ve ekonomik büyüme potansiyelini arttırmıştır.

I. Bir kıtanın birleşmesi

a. 25 ülkenin birliği

Avrupa Birliği Konseyi Aralık 2002’deKopenhag’da toplandığında, Avrupa’nınbirleşme tarihinin en önemli adımını attı. 1Mayıs 2004’te AB’ye katılmaları için 10 ülkeyidavet eden AB, yalnızca coğrafi boyutunu venüfusunu artırmadı; Avrupa kıtasında 1945yılından beri özgür dünya ile komünist blokarasında varolan ayrıma son verdi. .

AB’nin bu beşinci genişlemesinin siyasi veahlaki bir boyutu da var. Kıbrıs, ÇekCumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya,Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenyagibi, yalnızca coğrafi olarak değil aynızamanda kültür, tarih ve emelleri açısındanda diğerleri kadar Avrupalı olan ülkelerindemokratik Avrupa ailesine katılmalarısağlandı. Bu devletler artık AB’nin kurucubüyükleri tarafından tasarlanmış olan büyükprojenin ortakları.

b. Daha fazla büyüme

1995’ten beri aday olan Bulgaristan veRomanya ile de müzakereler 2006 yılısonunda tamamlanarak, 1 Ocak 2007’deAB’ye katılımları gerçekleşti. AB bugün 27üye ülkeye sahiptir.

c. Üyelik için aday olanlar

Bir NATO üyesi olan ve çok uzun bir süredirortaklık anlaşması olan Türkiye, üyelik için1987’de başvurdu. Ülkenin coğrafi konumuve siyasi tarihi, olumlu bir yanıt vermedenönce AB’nin bir süre tereddüt etmesine nedenoldu. Bununla birlikte, Avrupa Birliği KonseyiEkim 2005’te Türkiye ile katılım müzakerelerinibaşlattı. Aynı zamanda da diğer bir aday ülkeolan Hırvatistan ile müzakerelere başladı. Buiki ülke için henüz üyelik müzakedelerininsonunda yapılacak Katılım AnlaşmasıylaTopluluğa giriş tarihi saptanmadı.

d. Batı Balkan ülkeleri

Çoğu, bir zamanlar Yugoslavya’nın içinde yeralan bu ülkeler, yeniden ekonomikyapılanmalarını hızlandırmak, etnik ve dinisavaşlar nedeniyle yara almış olan karşılıklıilişkilerini geliştirmek ve demokratikkurumlarını güçlendirmek için AB’yedönüyorlar. AB, Makedonya Eski YugoslavCumhuriyeti’ne Kasım 2005’te ‘aday ülke’statüsü tanıdı. Diğer olası adaylar Arnavutluk,Bosna-Hersek, Karadağ ve Sırbistan. .

AB

Ned

ir?

Page 16: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

II. Üyelik şartları

a. Yasal koşullarAvrupa'nın birleşmesi, kurucu antlaşmalarınakatılmaya ve AB yasalarını tamamen kabuletmeye açık olan tüm Avrupa ülkelerine açık,politik ve ekonomik bir süreç olmuştur. RomaAntlaşması'nın 237. maddesine göre “herAvrupa devleti Topluluğun bir üyesi olmakiçin başvurabilir”.

Maastricht Antlaşması'nın F bendi de üyedevlet ler in “hükümet s istemler inindemokrasinin ilkelerine göre kurulmuş olmasıgerektiğini” eklemektedir.

b. Kopenhag KriterleriEski komünist ülkelerin Birliğe katılmataleplerinin ardından Avrupa Konseyi 1993'te,üye olabilmek için gerekli olan üç kriter ortayakoydu. Yeni üyeler katıldıkları zaman şunlarasahip olmak zorundadır:

• demokrasinin güvencesi olan dengelikurumlara, hukukun egemenliğine,azınlıkların insan haklarına saygıya veonları korumaya;

• işleyen bir piyasa ekonomisine, Birlikiçindeki rekabet baskısıyla ve pazarıngüçlükleriyle baş edebilecek kapasiteye;

• Birliğin hedeflerine ulaşmasında destekolmak dahil, üyelik gereklerini yerinegetirme becerisine. Bu ülkeler uygulamada,AB yasalarını uygulamayı ve yönetimibecerebilecek bir kamu idaresine sahipolmalıdır.

c. Katılım süreciBirliğe giriş müzakereleri her ülke ile AB'yitemsil eden Avrupa Komisyonu arasındasürdürülür. Bu müzakereler tamamlandığızaman, bu yeni ülkenin AB'ye katılması kararıvar olan üye devletlerin oybirliği ile Konseytoplantısında verilir. Avrupa Parlamentosu,üyelerinin salt çoğunluğunun olumlu oykullanmasıyla muvafakatini verebilir. Tümkatılım antlaşmaları daha sonra üye devletlerve aday ülke tarafından, her ülkenin kendianayasal usullerine göre onaylanmalıdır.

Müzakerelerin sürdüğü yıllar boyunca adayülkeler, ekonomik açığı kapatabilmelerinikolaylaştırmak için AB yardımı alırlar. 2004yılındaki 10 ülkenin katılımıyla gerçekleşenbüyüme sırasında, yeni üyelerin üyelikkoşullarını yerine getirebilmeleri için esasolarak yapısal projelere fon sağlamak üzere41 milyar Euro tutarında bir miktar sözkonusu olmuştur.

III. AB ne kadar genişleyebilir?

a. Coğrafi sınırlar

Üye ülkelerin çoğunda yer alan AB'ninAnayasal Antlaşması'nın kabulüyle ilgilimüzakerelerde, birçok Avrupalının AvrupaBirliği'nin nihai sınırları ve hatta kimliği ileilgili bazı endişeler taşıdığı ortaya çıktı. Busorulara basit yanıtlar bulmak, özellikle deher ülkenin kendi jeopolitik yada ekonomik

çıkarları birbirinden farklı olduğu için oldukçazor. Baltık ülkeleri ve Polonya, Ukrayna'nınüyeliğinden yana. Türkiye'nin giriş olasılığı,Gürcistan ve Ermenistan gibi Kafkasülkelerinin durumları ile ilgili soruları gündemegetirecek.

Adriyatik’in İncisi: Dubrovnik (Hırvatistan)

© In

ger H

ogst

rom

/Va

n Pa

rys

Med

ia

Page 17: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Üyelik koşullarına sahip oldukları haldeİzlanda, Norveç, İsviçre ve Lichtenstein ise,bu ülkelerin kamuoyu şu anda Birliğekatılmaya karşı oldukları için AB üyesi değiller.

Beyaz Rusya'daki politik durum ileMoldova'nın stratejik konumu da halensorunlar yaratıyor. Rusya'nın üyeliğinin AvrupaBirliği içinde hem siyasi hem de coğrafi olarakkabul edilemez dengesizlikler yaratacağı daçok açıktır.

b. İdari zorluklar

Ayrıca, 2003 tarihli Nice Antlaşması’ndatanımlanmış olan geçerli üyelik kuralları, enfazla 27 üyesi olan bir Birliğin kurumsalçerçevesini oluşturmakta. Bu sayının üzerineçıkmak, üye devletlerin kurumları arasındakiilişkiler üzerine hükümetler arası yeni birantlaşma yapılmasını gerektirecektir.

Birliğin işlevlerini Antlaşmaların temelilkelerine (bkz. 4. Bölüm: AB'nin işleyişinasıldır?) göre yerine getirebilmesi 30'unüzerinde ülke ile çok daha zorlaşacaktır. Kararverme usullerinin, AB'nin hareket kabiliyetinikaybetmemesi ve felce uğratmaması için tamolarak tekrar baştan sona incelenmesi gerekliolabilecektir.

Sonra bir de resmi diller gibi son derece hassaskonular vardır. Bulgaristan ve Romanya'nınüyelikleri, resmi dil sayısını 23'e çıkarmıştır.AB'nin büyümesi sıradan insanlara, ulusalyada bölgesel kimliklerinin AB standartlarıiçinde eriyip gideceğini düşündürmemelidir.

IV. Adaylar veaday olmayanlar

Avrupa Birliği, komşu ülkelerle ilişkileriniyürütmede birbirine paralel iki politikayasahiptir; bunlar, bu ülkelerin olası aday listesiiçinde yer almasına veya almamasına göredeğişir.

• İstikrar ve birlik anlaşmaları, bir ülkeninmüzakere sürecinin sonunda AB üyeliğineaday olmasına olanak sağlar. Bu tür

anlaşmaların ilki Hırvatistan ve MakedonyaEski Yugoslav Cumhuriyeti ile yapıldı. OnlarıArnavutluk izledi. Bu bağlamda diğer olasıadaylar Bosna-Hersek, Karadağ veSırbistan.

• Komşuluk politikaları içinde AB'nin GüneyAkdeniz ve Güney Kafkasya'daki üyeolmayan ülkelerle ve aynı zamanda da ABile gelecekteki ilişkileri belirsiz olan DoğuAvrupa ülkeleriyle ticaret ve işbirliğianlaşmaları bulunmaktadır.

15

AB

Ned

ir?

Page 18: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

4. AB’nin işleyişi nasıldır?

Page 19: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

I. Karar alma üçgeni

Avrupa Bir l iği yalnızca bir ülkelerkonfederasyonu olmanın ötesinde bir yapı,ancak bir federal devlet de değil. Aslındatamamen yeni bir oluşum ve hiçbir gelenekselyasal kategoriye girmiyor. Son 50 yılı aşkınbir süredir sürekli gelişmekte olan politiksistemi tarihsel açıdan benzersizdir.

Antlaşmalar (birincil olarak bilinen mevzuat),AB vatandaşlarının günlük yaşamları üzerinde

doğrudan etki yapan ‘ikincil’ mevzuatıntemelini oluşturur. İkincil mevzuat esas olarakAB kurumlarının benimsediği tüzük, yönergeve tavsiyelerden oluşuyor.

Bu yasalar, genel AB politikalarının yanı sıra(ulusal hükümetleri temsil eden) Konsey, (va-tandaşları temsil eden) Avrupa Parlamentosuve (ortak Avrupa çıkarlarını gözeten, ABhükümetlerinden bağımsız organ) AvrupaKomisyonu’nun oluşturduğu kurumsal üçgentarafından alınan kararların sonucunda oluşur.

a. Avrupa Birliği Konseyi ve Avrupa Konseyi

Bakanlar Konseyi olarak da bilinen AvrupaBirliği Konseyi, AB’nin temel karar almaorganıdır. AB üyesi devletler altı aylıkdönemlerde Konsey Başkanlığı’nı sıraylayürütürler. Her Konsey toplantısına her ABülkesinden bir bakan katılır. Hangi bakanıntoplantıya katılacağı gündemdeki konularabağlıdır; dış işleri, tarım, endüstri, ulaştırma,çevre gibi…

Konseyin, ‘ortak karar usulü’ içinde AvrupaParlamentosu’yla paylaştığı yasama yetkisivar. Buna ek olarak Konsey ve Parlamento,AB bütçesinin kabulünde de eşit sorumluluktaşırlar. Konsey ayrıca Komisyon tarafındanmüzakere edilmiş uluslararası anlaşmaları dasonuca ulaştırır.

• Üye devletleri temsil eden Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi, AB’nin anakarar alma organıdır. Devlet Başkanı ya da Hükümet düzeyinde toplandığızaman, önemli konularda AB’ye politik güç sağlama rolü olan AvrupaBirliği Konseyi olur.

• Halkı temsil eden Avrupa Parlamentosu, yasama ve bütçe erkini AvrupaBirliği Konseyi ile paylaşır.

• AB’nin ortak çıkarlarını temsil eden Avrupa Komisyonu, ana yönetimorganıdır. Mevzuat önerileri yapma hakkı vardır ve AB politikalarının doğruolarak uygulanmasını temin eder.

© A

vrup

a Ko

mis

yonu

Avrupa Parlementosu: Onun oyu sizin sesiniz.

AB

Ned

ir?

Page 20: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Antlaşmalara göre Konsey’in kararlarını, kararalınacak konuya göre basit çoğunlukla,‘nitelikli çoğunlukla’ ya da oybirliği ile almasıgerekir.

Antlaşmalarda değişiklik yapılması, yeni birortak politikanın başlatılması ya da yeni birülkenin Birliğe katılması gibi önemli konulardaKonsey’in oybirliğiyle karar alması gerekir.

Diğer birçok alanda nitelikli çoğunluk oyuyeterli olur. Bu da, bir Konsey kararının belirliminimum sayıdaki oyun lehte kullanılmasıylaalınabileceği anlamına gelir. Her bir ABülkesine tahsis edilen oy sayısı, kabaca oülkenin nüfus hacmini yansıtır.

Avrupa Konseyi prensip olarak yılda dört keztoplanır. Başkanlığı, o sırada Avrupa BirliğiKonseyi başkanlığını yürütmekte olan ülkeninbaşbakanı yada başkanı üstlenir. AvrupaKomisyonu Başkanı tam üye olarak katılır.

Avrupa Konseyi, Maastricht Antlaşması’ylaBirliğin önemli politikalarının resmi öncüsüoldu ve Avrupa Birliği Konseyi’nde toplananbakanların anlaşmaya varamadığı zorlu

konuların çözüme kavuşturulması hususundayetkilendirildi.

Avrupa Konseyi aynı zamanda ortak dış vegüvenlik politikası aracılığıyla uluslararasımeselelerde baskı yaparak AB’nin diplomatikkonularda tek sesle konuşabilmesine olanaksağlıyor.

b. Avrupa Parlamentosu

Avrupa Parlamentosu, AB vatandaşlarınıtemsil eden seçilmiş bir organdır. AB’ninetkinlikleri üzerinde politik gözetimde bulunup,yasama sürecinde yer alır. 1979 yılından buyana Avrupa Parlamentosu üyeleri, her beşyılda bir doğrudan genel oy kullanma hakkıylaseçilmektedir.

Almanya, Fransa, İtalya ve İngiltere 29İspanya ve Polonya 27Romanya 14Hollanda 13Belçika, Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Macaristan ve Portekiz 12Avusturya, Bulgaristan ve İsveç 10Danimarka, İrlanda, Litvanya, Slovakya ve Finlandiya 7Estonya, Kıbrıs, Letonya, Lüksemburg ve Slovenya 4Malta 3

Toplam 345

Konsey’de her ülkenin sahip olduğu oy sayısı

Nitelikli çoğunluğa ulaşmak için 345 oydan en az 255’i (%73,9) gerekiyor.Ayrıca;

• Üye devletlerin çoğunluğu (bazı durumlarda üçte ikisi) kararı onaylamalıdır ve• Herhangi bir üye devlet, lehteki oyların toplam AB nüfusunun en az %62’sini temsil ettiğinin

teyit edilmesini isteyebilir.

Page 21: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Avrupa Parlamentosu genel kurul oturumlarınıStrasbourg’da ve ek oturumları da Brüksel’degerçekleştirir. Genel kurul oturumları içinhazırlık çalışmalarını yürüten 20 komitesi vegenellikle Brüksel’de toplanan birkaç politikgrubu bulunmaktadır. Genel SekreterlikLüksemburg ve Brüksel’dedir.

Parlamento, AB’nin mevzuat çalışmalarınaüç düzeyde katılmaktadır:

• Avrupa Parlamentosu, 1987’de AvrupaTek Senedi’nin yürürlüğe koyduğu‘işbirliği’ usulü altında, Avrupa Komisyonutarafından önerilen yönerge ve tüzüktaslakları üzerinde görüş bildirir;Komisyon’dan, Parlamento’nun görüşlerinidikkate alması için önerilerinde değişiklikyapması istenebilir.

• 1987’den beri Avrupa Parlamentosu’nunKomisyon tarafından müzakere edilmişuluslar arası anlaşmalara ve AvrupaBirliği’nin büyümesiyle ilgili herhangi biröneriye vermesi gereken onayı kapsayanbir ‘onay’ usulü vardır.

• 1992 tarihli Maastricht Antlaşması’nınortaya koyduğu ‘ortak karar’ usulü de,işçilerin serbest dolaşımı, iç pazar, eğitim,araştırma, çevre, Avrupa içi ağlar, sağlık,kültür, tüketicinin korunması dahil tümönemli konular dizisiyle ilgili yasamada

Avrupa Parlamentosu’nda ülkebaşına düşen üye sayısı 2007–2009

Avusturya 18Belçika 24Bulgaristan � 18Kıbrıs 6Çek Cumhuriyeti � 24Danimarka � 14Estonya 6Finlandiya 14Fransa 78Almanya 99Yunanistan � 24Macaristan � 24İrlanda 13İtalya 78Letonya 9Litvanya 13Lüksemburg 6Malta 5Hollanda 27Polonya 54Portekiz 24Romanya 35Slovakya 14Slovenya 7İspanya 54İsveç 19İngiltere 78

Toplam 785

Avrupa Parlamentosundaki siyasi gruplar

Avrupa içinHalkların Birliği30

Bağımsızlık/Demokrasi

28

Avrupa Liberal veDemokratlar Birliği103

Avrupa Halkları Partisi(Hıristiyan Demokratlar) veAvrupalı Demokratlar278

Sosyalist Grup219

Yeşiller/Avrupa Özgür Birliği

42

Toplam : 785Rakamlar, Ekim 2006’daki duruma göredir ve

Bulgaristan ve Romanya’dan gözlemcileri de içermektedir.Avrupa Birleşik Solu–

Kuzey Yeşil Solu41

Bağımsız üyeler vegeçici boş sandalye sayısı44�

AB

Ned

ir?

Page 22: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Parlamento’yu AB Konseyi ile eşit düzeyegetirmektedir. Parlamento üyelerinin mutlakçoğunluğunun Konsey’in ‘ortak tavrı’na karşıoy kullanması halinde Avrupa Parlamentosubu alanlarda önerilmiş mevzuatı reddetmeyetkisine sahiptir. Antlaşma, bir uzlaşmausulünün uygulanmasına olanak tanır.

Ayrıca Avrupa Parlamentosu, AB bütçesininbenimsenmesinde Konsey ile eşit sorumluluktaşır. Parlamento, önerilen bütçeyi reddedebilirve bunu çeşitli kereler de yapmıştır. Böyle birdurum olduğunda tüm bütçe çalışmalarınınyeni baştan başlaması gerekir. AvrupaKomisyonu bütçe taslağını önerir ve bundansonra konu, Konsey ve Avrupa Parlamentosutarafından tartışılır. Parlamento, bütçeyle ilgiligücünü AB politikalarının oluşturulmasınıetkilemek için kullanmıştır.

Son ama önemli bir nokta da, AvrupaParlamentosu’nun Birlik üzerinde demokratikgözetim uygulamasıdır. Bir gensoru ileKomisyonu azletme yetkisi bulunur. Bununiçin üçte iki çoğunluk gerekir. Parlamentoayrıca Komisyon ve Konsey’e yazılı ve sözlüsorular yönelterek AB politikalarının günlükyönetimini denetler. Son olarak, AvrupaKonseyi Başkanı, Konsey’in aldığı kararlarıParlamento’ya bildirir.

c. Avrupa Komisyonu

Komisyon, Avrupa Birliği’ni yöneten ve işletenkurumsal üçgenin üçüncü ayağını oluştur-maktadır. Üyeleri, Avrupa Parlamentosu’nunonayına bağlı olarak üye devletler arasındakibir anlaşmayla beş yıllık bir süre için atanır.Komisyon, Parlamento’ya karşı sorumludurve eğer Parlamento kendilerine karşı birgensoru yöneltirse tüm Komisyon’un istifaetmesi gerekir.

2004 yılından bu yana Komisyonu, her üyedevletten bir Komisyoner oluşturmaktadır.

Komisyon, yetkilerini belli ölçüde birbağımsızlıkla kullanır. Görevi, ortak çıkarlarıkorumak olduğu için hiçbir AB üyesihükümetten talimat almaması gerekir.

‘Antlaşmaların Bekçisi’ olarak, Konsey veParlamento tarafından benimsenen tüzük veyönergelerin üye devletlerde uygulanmasınıtemin etmesi gerekmektedir. UygulanmazlarsaKomisyon, kusuru olan tarafı AB yasalarınauymaya zorlamak için Adalet Divanı’nagötürebilir.

AB’nin yönetici organı olan Komisyon, Konseytarafından alınan Ortak Tarım Politikası gibikararları uygulamaya koyar. Komisyon,araştırma ve teknoloji, yabancı yardımlar,bölgesel gelişme gibi AB’nin ortakpolitikalarını yönetmede geniş yetkileresahiptir.

Komisyona, esas olarak Brüksel veLüksemburg’da bulunan, 36 Genel Müdürdenoluşan bir sivil hizmet birimi yardımcıolmaktadır.

II. Diğer kurumlar ve organlar

a. Adalet Divanı

Lüksemburg’da bulunan Avrupa TopluluğuAdalet Divanı, her AB ülkesinden bir yargıçve onlara yardımcı sekiz umumi vekildenoluşmaktadır. Bunlar, üye devletlerinhükümetlerinin ortak anlaşmasıyla, altı yıllıkyenilenebilir bir süre için atanırlar.Bağımsızlıkları güvence altında bulunur.Divan’ın rolü, AB yasalarına uyulmasını veAntlaşmaların doğru biçimde yorumlanarakuygulanmasını temin etmektir.

b. Avrupa Sayıştayı

Lüksemburg’da bulunan Sayıştay 1977’dekuruldu. Her bir AB ülkesinden bir üye, AvrupaParlamentosu’na danışıldıktan sonra üyedevletler arasındaki anlaşma gereği altı yıllıkbir süre için atanır. Sayıştay, Avrupa Birliğiiçindeki gelirlerin toplanmasını, tümharcamaların yasalara uygun ve düzenli birşekilde yapılmasını ve AB bütçesinin iyi idareedilmesini denetler.

Page 23: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

c. Avrupa Ekonomik veSosyal Komitesi

Belirli politik alanlarda karar alınacağı zamanKonsey ve Komisyon, Avrupa Ekonomik veSosyal Komitesi’ne danışır. Toplu olarak‘örgütlü sivil toplumu’ oluşturan çeşitliekonomik ve sosyal çıkar gruplarını temsileden üyeleri, Konsey tarafından dört yıllık birsüre için atanırlar.

d. Bölgeler Komitesi

Avrupa Birliği Antlaşması altında kurulanBölgeler Komitesi, üye devletlerin önerdiği veKonsey’in dört yıllık bir süre için atadığıbölgesel ve yerel hükümet temsilcilerindenoluşur. Bölgelerle ilgili konularda Konsey veKomisyon’un Antlaşma uyarınca BölgelerKomitesi’ne danışması gerekir; Komite, kendiinisiyatifiyle de görüş belirtebilir.

e. Avrupa Yatırım Bankası

Lüksemburg’da bulunan Avrupa YatırımBankası, borç verir ve Avrupa’nın daha azgelişmiş bölgelerine ve ticaretin daha rekabetçiolmasına yardımcı olmayı garantiler.

f. Avrupa Merkez Bankası

Frankfurt’ta bulunan Avrupa Merkez Bankası,Euro’nun ve AB’nin para politikasınınyönetiminden sorumludur (‘Ekonomik veParasal Birlik ve Euro’ başlıklı 7.Bölüm’ebakınız).

© M

arcy

Mal

oy/

Phot

odis

c Re

d/G

etty

Imag

es

Adalet Divanı AB Hukuku’nunuygulanmasını sağlar; örneğin hamileliktensonra anneler işyerlerine geri döndüğündeadaletli davranılacağını garanti eder.

AB

Ned

ir?

Page 24: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

5. Avrupa Birliği ne yapar?

Page 25: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

I. Dayanışma politikaları

Dayanışma politikalarının temel amacı, TekPazarın tamamlanmasına destek olmak (‘TekPazar’ başlıklı 6. Bölüm’e bakınız) ve geridekalan bölgelere ya da güçlüklerle karşılaşanendüstriyel sektörlere yapısal önlemler sunmaksuretiyle yardım ederek her türlü dengesizliğidüzeltmektir. AB ülkeleri arasında dayanış-maya olan gereksinim, gelirleri AB ortalaması-nın oldukça altında olan 12 yeni üyeninkatılımından sonra daha da belirginleşmiştir.AB ayrıca, hızla gelişen uluslararası rekabettenkötü etkilenmiş olan ekonomi sektörlerininyeniden yapılanmasına yardım etmede üzerinedüşeni yapmak zorundadır.

a. Bölgesel yardımAB’nin bölgesel politikası, zengin ülkelerdenyoksullara fon aktarımı temeline dayanır.Para, geri kalan bölgelerde gelişmeyidesteklemek, inişteki endüstriyel bölgelericanlandırmak, gençlere ve uzun süre işsizkalanlara iş bulmaları, çiftçiliğin modernizeedilmesi ve fazla tercih edilmeyen kırsal kesimeyardım için kullanılır.2007–13 bütçesi içinde bölgesel etkinlikleretahsis edilen fonlar, üç amacı hedeflemektedir:

• Uyum. Buradaki amaç, en az gelişmiş ülkeve bölgelere AB ortalamasına en hızlı şekilde

ulaşmaları için büyüme ve istihdam koşullarınıiyileştirerek yardım etmektir. Bu da, fizikselve insani sermayeye, yeniliklere, bilgitoplumuna, değişime uyum sağlamaya,çevresel ve yönetimsel yeterliliğe yatırımyaparak gerçekleştirilir.

• Bölgesel rekabet ve istihdam. Buradakiamaç rekabeti, istihdam düzeyini ve en azgelişmişlerin dışındaki bölgelerin cazibesiniartırmaktır. Bunu başarmanın yolu iseekonomik ve sosyal değişimleri öncedensezmek ve yeniliklere, girişimciliğe, çevrekorunmasına ve kapsamlı iş piyasalarınınerişilebilirliğine, uyum yeteneğine ve geliştiril-mesine katkıda bulunmaktır.

• Avrupa karasal işbirliği. Bu yeni amacınhedefi sınırlararası , uluslararası vebölgelerarası işbirliğini artırmaktır. Birbirinekomşu yönetimlerin kentsel, kırsal ve kıyıgelişimi, ekonomik ilişkileri geliştirmek veküçük ve orta boyutlu işletmeler (KOBİ) arasıağ oluşturmak gibi sektörlerde paylaştıklarısorunların ortak çözümlerine katkıdabulunmayı hedefler.

Bu amaçlar, özel sektörün ve ulusal vebölgesel hükümetin yatırımı teşvik edeceğiya da tamamlayacağı belirli AB fonlarıtarafından finanse edilecektir. Bu fonlar

• Avrupa Birliği, üye devletlere yarar sağladığı geniş bir politik alanda- ekonomik, sosyal, düzenleyici ve mali- görev yapar. Bu politik alanlar:

• bölgesel, tarımsal ve sosyal olaylarda dayanışma politikaları (uyumpolitikaları olarak da bilinir);

• en gelişkin teknolojileri çevresel koruma, araştırma-geliştirme (Ar-Ge) ve enerji gibi alanlara taşıyan yenilik politikaları;

• Birliğin bu politikalara ayırdığı 120 milyar Euro’nun üzerindeki yıllıkbütçenin büyük bir bölümü üye devletler tarafından ödenir. Bu miktar,AB’nin ortak servetinin küçük bir bölümüdür (tüm üye devletlerin ortakbrüt milli gelirinin en fazla %1.24’ü).

AB

Ned

ir?

Page 26: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Yapısal Fonlar ve Uyum Fonu olarak bilinirler:

• İlk Yapısal Fon olan Avrupa BölgeselKalkınma Fonu, ekonomik, sosyal ve bölgeseluyumu güçlendirmek için, bölgelerarasıfarklılıkları azaltarak, inişe geçmiş olanendüstriyel bölgelerin yeniden geliştirilmesidahil, yapısal gelişmeyi ve bölgeselekonomilerin ıslahını destekleyerek fon sağlar.

• İkinci Yapısal Fon olan Avrupa SosyalFonu , mesleki eğitime ve iş yaratıcıinisiyatiflere fon sağlar.

• Yapısal Fonlara ek olarak, ulaşımaltyapısının ve kişi başına düşen brüt yurtiçihasılası (GDP), AB ortalamasının %90’ındandüşük olan AB ülkelerindeki çevre projelerininfinansmanında kullanılan Uyum Fonu vardır.

b. Ortak tarım politikası (OTP)

1957 tarihli özgün Roma Antlaşması’nda yeraldığı şekliyle Ortak Tarım Politikası’nınhedeflerine büyük ölçüde ulaşıldı: çiftçitoplumuna adil bir yaşam standardı teminedildi; piyasalarda istikrar sağlandı; ürünlertüketicilere makul fiyatlarla ulaşıyor; çiftçilikaltyapısı modernleştirildi. Bu süre içindebenimsenen diğer ilkeler de işe yaradı.Tüketiciler, dünya piyasasındaki dalgalanma-lardan etkilenmeyen tarım ürünlerininteminindeki ve fiyatlardaki istikrar güvence-sinden memnunlar. Ortak Tarım Politikası’naayrılan bütçenin adı da Avrupa TarımKılavuzu ve Garanti Fonu.

Ancak, Ortak Tarım Politikası, kendi başarısınınkurbanı olmuştur. Üretim, tüketimden çokdaha hızlı büyümüş ve bu da AB Bütçesiüzerinde ağır bir yük oluşturmuştur. Bu sorunuçözmek için tarım politikasının yenidentanımlanması gerekmekteydi. Bu reformsonuçlarını vermeye başlamıştır. Üretimfrenlenmiştir. Çiftçiler, çevreyi gözeten, kırsalalanı koruyan ve gıda niteliği ile güvenliğiniiyileştirici, sürdürülebilir çiftçilik uygulama-larına yönlendirilmektedir.

Çiftçi topluluğunun yeni rolü, her kırsalbölgede belli miktarda ekonomik etkinliğin

yapılmasını ve Avrupa kırsal kesimininçeşitliliğinin korunmasını temin etmektedir.Bu çeşitlilik ve bir ‘kırsal yaşam tarzı’nınbenimsenmesi -insanların toprakla uyumiçinde yaşamaları- Avrupa kimliğinin önemlibir bölümünü oluşturur.

Avrupa Birliği, Dünya Ticaret Örgütü’nün gıdaniteliğini, önlem ilkelerini ve hayvan haklarınıdaha fazla vurgulamasını istiyor. Avrupa Birliğiaynı zamanda balıkçılık politikalarını dayenilemeye başlamış bulunuyor. Bundakihedef de balıkçı filolarının aşırı yüklenmişkapasitelerini düşürmek, balık stoklarınıkorumak ve balıkçı toplulukların başkaekonomik etkinlikler geliştirmeleri için maliyardım sağlamaktır.

c. Sosyal boyutAB’nin sosyal politikalarının hedefi, Avrupatoplumunun en göze batan eşitsizliklerinidüzeltmektir. Avrupa Sosyal Fonu 1961’de,iş alanları yaratmaya katkıda bulunmak veişçilerin bir işten ve/veya bir coğrafi bölgedendiğerine geçmelerine yardım etmek içinkuruldu.

Avrupa’da toplumsal koşulların iyileştirilmesiiçin AB’nin tercih ettiği tek yol mali yardım

Yediğiniz gıdanın üretimi: kalite, nicelikkadar önemlidir.

© C

hris

Win

dsor

/Ph

otod

isc

Red/

Get

ty Im

ages

Page 27: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

değil. Ekonomik durgunluğun ya da bölgeselgelişmemişliğin neden olduğu tüm sorunlarıyalnızca yardımla çözümlemek mümkündeğildir. Büyümenin dinamik etkileri, her şeyinötesinde sosyal ilerlemeyi sağlamalıdır. Buda, asgari düzeyde bir dizi hakların garantisiolan mevzuatla el ele gider. Bu haklardan,kadın ve erkekler için eşit işe eşit ücret hakkıgibi bazılarının Antlaşmaların içinde saygınbir yeri vardır. Diğerleri, işçilerin korunması(işyerinde sağlık ve güvenlik) ve belli başlıgüvenlik standartlarını içeren yönergeler içindeyer alır.

1991’de Maastricht’te toplanan Avrupa BirliğiKonseyi, AB’deki tüm işçileri memnun edecekhakların belirlendiği Temel Sosyal HaklarTopluluk Şartı’nı benimsedi; bu haklar şunlar:serbest dolaşım; adil ücret; iyileştirilmiş çalışmakoşulları; sosyal korunma; dernek kurma vetoplu sözleşme yapma hakkı; mesleki eğitimhakkı; kadın ve erkeklere eşit muamele; işçilerinbilgilendirilmesi, danışmanlık verilmesi vekatılımlarının sağlanması; işyerinde sağlığınkorunması ve güvenlik; çocukların, yaşlılarınve engellilerin korunması. Bu Topluluk Şartı,Haziran 1997’de Amsterdam’da Antlaşma’nınayrılmaz bir parçası haline geldi ve şu andatüm üye devletlerde uygulanmaktadır.

II. Yeniliklerle ilgili politikalar

Avrupa Birliği’nin etkinlikleri, çevre koruması,sağlık, teknolojik yenilikler ve enerji gibi,toplumun karşılaştığı gerçek sorunlarayönelmek suretiyle vatandaşların günlükyaşamları üzerine etki eder.

a. Çevre ve sürdürülebilir kalkınma

AB’nin çevresel etkinliklerinin köşe taşını,‘Çevre 2010: geleceğimiz bizim seçimimiz’başlıklı bir eylem programı oluşturur. 2001ile 2010 yılları arasındaki süreyi kapsayanbu program şu gereksinimleri vurgulamaktadır:

• iklim değişikliğini ve küresel ısınmayıhafifletmek ve yavaşlatmak;

• bitki ve hayvanların yetiştiği doğal

ortamları, yabanıl fauna ve florayıkorumak;

• çevre ve sağlıkla ilgili sorunların çözümüneyönelik çalışmak.

• doğal kaynakları korumak ve atıkları doğrubiçimde kullanmak.

Bu programın kapsadığı süreç boyunca veöncesindeki beş programda ve standartlarınbelirlendiği 30 yıldan fazla bir süredir AB,anlaşılabilir bir çevre koruma sisteminiyerleştirmiştir.

Ele alınan sorunlar son derece çeşitlidir:gürültü, atık, bitki ve hayvanların yetiştiğidoğal ortamların korunması, egzoz gazları,kimyasallar, endüstriyel kazalar, yıkanmasuyunun temizliği ve petrol akıntısı ya daorman yangını gibi çevresel felaketlerdeharekete geçebilecek, acil durumlar için birAvrupa bilgi ve yardım ağının oluşturulması.

Çevre kirliliğinin sağlık üzerindeki etkileri,2004–2010 dönemi için yeni hazırlanan birçevre ve sağlık eylem planı kapsamındaincelendi. Bu plan, sağlık, çevre ve araştırmapolitikası arasındaki bağları kurmuş bulunuyor.

Avrupa mevzuatı tüm AB içinde aynı düzeydekoruma sağlıyor, ancak yerel koşulları dadikkate alacak kadar esnek bir yapısı var.Ayn ı zamanda sürek l i o la rak dagüncelleştiriliyor. Örneğin, kimyasallarla ilgilimevzuatın üzerinde yeniden çalışmaya veönceki kuralların değiştirilmesine kararverilmiştir. Bu kurallar, kimyasalların tescili,değerlendirilmesi ve izni için tek bir sistemile parça parça geliştirilmişti.

Bu sistem, Helsinki’de bulunan yeni bir AvrupaKimyasallar Dairesi tarafından idare edilecekolan merkezi bir veritabanına dayanmaktadır.Amaç, havanın, suyun, toprağın ya dabinaların kirlenmesinin önüne geçmek,biyolojik çeşitliliği korumak ve Avrupaendüstrisinin rekabetçiliğini sağlarken ABvatandaşlarının sağlık ve güvenlikleriniiyileştirmektir.

AB

Ned

ir?

Page 28: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

b. Teknolojik yeniliklerAvrupa Birliği'nin kurucuları, Avrupa'nıngelecekteki zenginliğinin teknolojidekiöncülüğünü korumasına bağlı olduğunusöylerken haklıydılar. Avrupa ortakaraştırmalarının sağlayacağı avantajları

önceden gördüler. Böylece 1958'de AvrupaEkonomik Topluluğu'nun yanı sıra AvrupaAtom Enerjisi Topluluğu'nu (EURATOM)kurdular. Bu Topluluğun hedefi, AB ülkeleriiçin nükleer enerjiyi barışçıl amaçlarla birliktekullanmaktı. Bu gelişmelerin bir parçası olarak,dört farklı kentte (Ispra-İtalya, Karlsruhe-Almanya, Petten-Hollanda ve Geel/Belçika)yer alan dokuz enstitüden oluşan OrtakAraştırma Merkezi kuruldu.

Yenilikler hız kazanınca Avrupa araştırmalarıda, olabildiğince çok farklı bilim insanı vearaştırmacıyı bir araya getirmek suretiyleçeşitlenmek durumunda kaldı. AB, buluşlarıiçin çalışmalarını ve yeni endüstriyeluygulamaları mali olarak desteklemenin yeniyollarını bulmak zorundaydı.

AB düzeyindeki ortak araştırma, ulusalaraştırma programlarının tamamlayıcısı olaraktasarlanmıştır ve birkaç AB ülkesindeki bazılaboratuarları bir araya getiren projelere

odaklanır. Aynı zamanda da denetimlitermonükleer füzyon (21. yüzyılın tükenmemeolasılığı olan enerji kaynağı) gibi alanlardakitemel araştırmaları destekler. Dahası,elektronik ve bilgisayar gibi, Avrupa dışındasıkı bir rekabetle karşı karşıya olan önemliendüstrilerde araştırma ve teknolojikgel i şmeler in sağlanmasına çal ı ş ı r .

AB araştırmalarına mali desteğin temel aracı,bir dizi taslak programdır. Yedinci araştırmave teknolojik gelişme taslak programı, 2007-2013 dönemini kapsamaktadır. Elli milyarEuro'nun üzerindeki bütçenin en büyükbölümü sağlık, gıda ve tarım, bilgi ve iletişimteknolojisi, nanobilimler, enerji, çevre, ulaşım,güvenlik ve uzay, sosyo-ekonomik bilimlergibi alanlara harcanacaktır. İlave programlarfikirlere, insanlar ve yeteneklerine katkıdabulunacak; bilginin sınırlarındaki araştırmaçalışmaları aracılığıyla araştırmacılara veonların kariyerlerini geliştirmelerine veuluslararası işbirliğine destek verecektir.

c. EnerjiFosil yakıtlar -petrol, doğal gaz ve kömür-AB'deki enerji tüketiminin %80'ini karşılar.Bu fosil yakıtların büyük ve giderek artanmiktarı AB dışından ithal edilmektedir. Şuanda gaz ve petrolün %50'si ithal edilmekteve bu bağımlılığın 2030 yılına gelindiğinde%70'e çıkacağı tahmin edilmektedir. Bunedenle de AB kesintilere ve uluslararasıkrizlerin yol açacağı fiyat yükselmelerine karşıdaha kırılgan olacaktır. Fosil yakıtlarıntüketiminin azaltılmasını gerektiren diğer birneden de küresel ısınma sürecini tersineçevirmektir.

Gelecekte, akıllıca kullanarak enerji tasarrufusağlamak, alternatif enerji kaynaklarıgeliştirmek (özellikle de Avrupa'da yenilenebilirenerji kaynakları) ve uluslararası işbirliğiniarttırmak gibi çeşitli adımlar atmakgerekecektir. Eğer tüketiciler davranışlarınıdeğiştirirlerse ve enerji verimini artıranteknolojiler daha çok kullanılırsa 2020 yılındaenerji tüketimi beşte bir oranında düşebilir.

© A

nder

sen

Ross

/D

igita

l Vis

ion/

Get

ty Im

ages

Araştırma, ekonomik büyümenin yakıtıdır.

Page 29: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

© T

arga

/Va

n Pa

rys

Med

ia

Gezegenin doğal enerji kaynaklarının kullanımı iklim değişimine karşı mücadelenin bir yoludur.

III. Avrupa için ödemeler:AB bütçesi

AB’nin, politikalarını gerçekleştirebilmek için120 milyar Euro’nun üzerinde yıllık bir bütçesibulunuyor. Bu bütçe, tüm üye ülkelerin brütulusal gelirlerinin %1.24’ünü aşmayacakşekilde toplanan, AB’nin ‘kendi kaynakları’tarafından karşılanıyor.

Bu kaynaklar esas olarak şuralardanbesleniyor:

• çiftlik ürünleri dahil, AB dışından ithaledilen ürünlerden alınan gümrük vergileri;

• tüm AB’de mal ve hizmetlere uygulanankatma değer vergisinin (KDV) bir kısmı;

• üye ülkelerin kendi servetlerine göreyaptıkları katkılar.

Yıllık her bütçe, ‘mali perspektif’ olarak bilinenyedi yıllık bütçe döneminin bir parçasınıoluşturur. Mali perspektifler, AvrupaKomisyonu tarafından hazırlanır ve üyedevletlerin oybirliğiyle onayını, AvrupaParlamentosu ile müzakereyi ve Parlamen-to’nun da onayını gerektirir. 2007–2013 maliperspektifine göre bu dönem için toplambütçe 864,4 milyar Euro’dur.

AB

Ned

ir?

Page 30: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

6. Tek pazar

Page 31: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

I. 1993 hedefine ulaşmak

a. Ortak pazarın sınırları

Avrupa Ekonomik Topluluğu’nu (AET) kuran1957 tarihli Antlaşma, Topluluk içinde gümrükengellerinin kaldırılmasını ve AET dışındakiülkelerden gelen mallara ortak bir gümrüktarifesi uygulanmasını mümkün kıldı. Buhedefe, 1 Temmuz 1968’de ulaşıldı.

Ancak, gümrük vergileri sınırlararası ticarettekoruyucu engellerin yalnızca bir cephesidir.1970’li yıllarda diğer ticari engeller, ortakpazarın tam olarak başarıya ulaşmasına ketvurmuştur. Teknik normlar, sağlık ve güvenlikstandartları, bazı mesleklerin uygulanmasıhakkındaki ulusal düzenlemeler ve kambiyodenetimi, insanların, malların ve sermayeninserbest dolaşımını sınırlamıştır.

b. 1993 hedefi

Haziran 1985’te Jacques Delors Başkan-lığı’ndaki Komisyon, Topluluk içinde serbestdolaşımı engelleyen fiziksel, teknik ve vergilerleilişkili tüm engellerin yedi yıl içindekaldırılmasını talep eden bir Beyaz Kitapyayınladı. Bunun amacı, Amerikan piyasasıölçeğinde büyük ve birleşik bir ekonomik

bölge içinde, endüstriyel ve ticari genişlemeyiteşvik etmekti.

Tek pazarın etkinleştirici aracı olan Tek AvrupaYasası, Temmuz 1987’de yürürlüğe girdi.Hükümleri şu maddeleri de içermekteydi:

• bazı politik alanlarda Topluluğun yetkilerinigenişletmek (sosyal politika, araştırma,çevre);

• yüzlerce yönerge ve tüzüğün benimsen-mesini içeren geniş yasama programlarıyla,Tek Pazarı 1992’nin sonuna kadar aşamalıolarak kurmak;

• Bakanlar Konseyi’nde çoğunluk oylamasınıdaha sık kullanmak.

II. Tek Pazar bugün nasıl görünüyor?

a. Fiziksel engeller

AB içinde mallar üzerindeki tüm sınırdenetimleri, insanlar üzerinde gümrükdenetimleriyle birlikte kaldırıldı. Suç veuyuşturucuya karşı savaşın bir parçası olarakzaman zaman polis, gerektiği yerde halendenetim yapabiliyor.

• Tek pazar, Avrupa Birliği’nin en büyük başarılarından biridir. Ticaret veserbest rekabette üye ülkeler arasındaki sınırlamalar aşamalı olarakkaldırılmış, bunun sonucunda da yaşam standartları yükselmiştir.

• Tek pazar henüz tek bir ekonomik bölge haline dönüşmemiştir. Ekonomininbazı sektörlerinde (örneğin kamu hizmetlerinde) halen ulusal yasalargeçerlidir.

• Her bir AB ülkesi halen vergilendirme ve sosyal refah sorumluluğunu büyükölçüde kendisi taşımaktadır.

• Tek Pazar, yıllar içinde AB tarafından yerleştirilmiş olan ilişkili bazıpolitikalar ile desteklenir. Bunlar, liberal piyasanın olabildiğince fazlaticarete ve tüketiciye yarar sağlamasına yardımcı olur.

AB

Ned

ir?

Page 32: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

İlk AB grubu ülkeleri tarafından 1985’teimzalanmış olan Schengen Antlaşması, İrlandave İngiltere katılmadığı halde daha sonradiğer üyeleri de kapsadı; polisin işbirliğini veortak iltica ve göçmenlik politikasını yönetenbu Antlaşma, AB içindeki sınırlarda insanlarüzer indek i denet imler in tamamenkaldırılmasını mümkün kılacaktı (‘Özgürlük,güvenlik ve adalet’ başlıklı 10. Bölümebakınız). 2004 yılından bu yana Birliğekatılmakta olan ülkeler aşamalı olarakSchengen Bö lges i ’n in ku ra l la r ınauymaktadırlar.

b. Teknik engeller

AB ülkeleri, ürünlerin çoğunluğu içinbirbirlerinin ulusal kurallarını karşılıklı olarakkabul etme ilkesini benimsemişlerdir. Bir üyeülkede yasal olarak üretilip satılan bir malındiğer üye ülkelerde de piyasaya sürülmesineizin verilir.

Hizmet sektörünü de, (hukuk, tıp, turizm,bankacılık ve sigorta gibi alanlarda) bellimesleklere erişimle ya da belli mesleklerinuygulanması ile ilgili ulusal kuralların karşılıklıtanınması veya eşgüdümü sayesinde,serbestleştirmek mümkün oldu. Yine deinsanların dolaşım özgürlüğünün tam olarakvar olduğu söylenemez.

İşçilerin hareket kabiliyetini geliştirmek veözellikle de bir AB ülkesinde edinilen eğitimdiplomaları ile iş yeterlilik belgelerinin diğerülkelerde de geçerliliğini sağlamak içingirişimde bulunuldu.

Ulusal hizmet piyasalarının açılmasıyla ulusaltelefon konuşma ücretleri 10 yıl önceki düzeyeindi. Yeni teknolojinin yardımıyla telefonkonuşmalarında internet daha fazla kullanılıroldu. Rekabetçi baskı, Avrupa içinde ucuzuçak tarifelerinin belirgin miktarda düşmesineyol açtı.

c. Vergi engeli

Vergi engeli, ulusal KDV düzeylerinin birbirinekısmen yaklaştırılmasıyla azaltıldı. Yatırımgelirlerinin vergilendirilmesi, üye ülkelerlediğer bazı ülkeler (İsviçre dahil) arasında

yapılan ve Temmuz 2005’te yürürlüğe girenbir anlaşmaya bağlandı.

d. Kamu ihaleleri

Ulusal, bölgesel veya yerel yönetimlerdenhangisi açmış olursa olsun kamu ihaleleri, su,enerji ve telekomünikasyon dahil birçoksektördeki hizmet, malzeme ve çalışmalarıdüzenleyen yönergeler sayesinde, AB’nin heryerinden katılımcılara açıktır.

III. Üzerinde çalışılmakta olan işler

a. Mali hizmetler

AB’nin, 2005 yılına kadar mali hizmetlerentegre piyasasını oluşturmak üzeregerçekleştirdiği eylem planı tamamlanmıştır.Bu sayede ticari ve tüketici kredilerinin maliyetidüşmüştür ve tasarruf sahiplerine geniş biryatırım araçları –tasarruf ve emeklilik planları-yelpazesi sunulacaktır ve bunlar Avrupa’dakiherhangi bir tedarikçiden temin edilebilecektir.Sınırlararası ödemelerde uygulanan bankaücretleri düşürülmüştür.

b. Serbest dolaşıma idari ve teknik engeller

AB ülkeleri halen sıklıkla birbirlerininstandartlarını ve normlarını kabul etmede yada zaman zaman profesyonel niteliklerindenkliğini tanımada isteksizlik gösteriyor.Ulusal vergi sistemlerinin parçalı yapısı dapiyasa bütünleşmesine ve verimliliğine ketvuruyor.

c. Korsanlık ve sahtecilik

AB ürünlerini korsanlık ve sahteciliktenkorumak gereklidir. Avrupa Komisyonu busuçların her yıl AB’ye binlerce iş kaybına malolduğunu tahmin ediyor. Bu nedenle,Komisyon ve ulusal hükümetler, telif hakkınıve patent korumasını genişletmeye çalışıyorlar.

IV. Tek pazarı destekleyen politikalar

a. Ulaşım

AB’nin etkinlikleri esas olarak kara ulaşımındahizmet sağlama özgürlüğünü, özellikle de

Page 33: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

uluslararası ulaşım piyasasına serbest girişive yerleşik olmayan ulaşım firmalarının üyeülkelerin ulusal ulaşım piyasasına kabulünühedeflemişti. Karayolu ulaşımı sektöründekirekabetin koşullarını, özellikle çalışanlarınnitelikleri ve piyasaya giriş, iş kurma ve hizmetverme özgürlüğü, seyir saatleri ve yol güvenliğikonularında uyumlu hale getirmek için kararlaralınmıştı.

Ortak hava ulaşımı politikasının dünyaçapındaki rekabetin etkilerine yanıt vermesigerekmektedir. Avrupa üzerindeki gökyüzüaşamalı olarak özgürleştirilmekte, bununsonucunda büyük havayolları arasında dahageniş bir alanda yetki paylaşımı, birbirlerininpiyasalarına giriş ve ücret belirleme özgürlüğügerçekleşmektedir. Bunlar, havayollarınınhizmet sorumluluklarının ve bölgesel taleplerindikkate alınması için koruyucu hükümlerlebirlikte, el eledir.

Deniz taşımacılığı –ister Avrupa şirketleri,ister AB dışı ülkelerin bayrağını çeken gemilertarafından yapılsın- AB rekabet kurallarınauymak zorundadır. Bu kurallar, adaletsiz ücretuygulamaları (kolaylık sağlayan bayraklar)ile mücadeleyi ve Avrupa’daki gemi yapımıendüstrisinin karşı karşıya olduğu ciddizorlukları dile getirmeyi amaçlar.

b. Rekabet

AB’nin sağlıklı rekabet politikası RomaAntlaşması’na dayanır ve Avrupa TekPazarında serbest ticaret kurallarının hayatigerekçesidir. Bu politika, Avrupa Komisyonutarafından uygulanır ve Komisyon aynızamanda Adalet Divanı ile birlikte bupolitikanın itibar görmesinden sorumludur.

Bu politikanın var olmasının nedeni, ticarifaaliyetler arası herhangi bir anlaşmanın,kamu mercilerinden herhangi bir yardımınveya adil olmayan herhangi bir tekelin TekPazar içinde özgür rekabeti bozmasına engelolmaktır.

Antlaşma kurallarına uymayan herhangi biranlaşma, ilgili taraflar ya da şirketlerta ra f ından Av rupa Komisyonu ’nabildirilmelidir. Komisyon, rekabet kurallarınıçiğneyen ya da gerekli bildirimde bulunmayanher şirkete doğrudan ceza uygulayabilir. .

Yasadışı devlet yardımı alma ya da böyle biryardımı bildirmeme durumunda Komisyon,yardımın geri verilmesini talep edebilir. Herhangi bir satın alma yada birleşme sonucubir şirket belli bir sektörde egemen konumageldiğinde, bu durum Komisyon’abildirilmelidir.

c. Tüketici politikası

AB’nin Tüketici Politikası, vatandaşlarının herüye ülkede güven içinde alışveriş yapmalarınısağlar. Tüm tüketiciler aynı üst düzeykorumadan yararlanırlar. Satın aldığınızürünler ve yediğiniz gıdalar, olabileceği kadargüvenli olduklarından emin olmak için testedilir ve denetlenir. AB, hilekâr tüccarlartarafından kandırılmamanız ve yanlışyönlendiren ya da sahte reklamların kurbanıolmamanız için elinden geleni yapar.Haklarınız korunur ve AB’nin neresindeolursanız olun ve ister bir dükkandan, isterkatalogdan, ister telefonla yada Internet’tenalışveriş yapın, hakkınızı alma yolu size herzaman açıktır.

© S

trau

ss/

Cur

tis/

Van

Pary

s M

edia

Artan rekabet, uçuş ücretlerinin düşmesinisağlamış ve seyahatleri kolaylaştırmıştır.

AB

Ned

ir?

Page 34: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

7. Ekonomik ve parasalbirlik (EPB) ve Euro

Page 35: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

I. Parasal işbirliğinin tarihçesi

a. Avrupa Para Sistemi (APS)

1971 yılında, Amerika Birleşik Devletleri,İkinci Dünya Savaşı sonrasında küreseldüzeyde parasal istikrarı sağlamış olan dolarile resmi altın fiyatı arasındaki sabit ilişkiyiortadan kaldırmaya karar verdi. Bu karar,sabit döviz kurları sistemine son verdi. ABülkeleri, kendi parasal birliğini oluşturmaküzere, para piyasalarında uzlaşmalı müdahaleyoluyla, Avrupa paraları arasındaki dövizdalgalanmalarının %2.25’ten daha yüksekolmasını önleme kararı aldılar.

Bu karar, Mart 1979’da yürürlüğe girenAvrupa Para Sistemi’nin (APS) oluşumuna yolaçtı. Sistemin üç ana özelliği şunlardı:

• Kısaca “ecu- ekü” olarak bilinen ve AvrupaPara Birimi olarak adlandırılan ortak parasistemi: bu sistem, bütün üye devletlerinparalarından oluşan bir “sepet” niteli-ğindeydi;

• bir döviz kuru mekanizması: bu bağlamda,her para birimi ekü’ye bağlı olan bir dövizkuru oranına sahipti; ikili döviz kuruoranlarının % 2.25 bandı içinde dalga-lanmasına izin verilmekteydi;

• bir kredi mekanizması: her ülke kendiparasının ve altın rezervinin %20’sini ortakbir fona aktardı.

b. APS’den EPB’yeAPS’nin tarihinde inişli çıkışlı dönemler oldu.Almanya’nın yeniden birleşmesi ve Avrupaiçinde yenilenen para birimlerinin baskılarısonucunda, İtalyan Lireti ve İngiliz Sterlini1992 yılında APS’den ayrıldılar. Ağustos1993’te, APS ülkeleri döviz kuru dalgalan-malarını geçici olarak %15 bandına geniş-letme kararı aldılar. Bu arada, AB paralarıarasındaki büyük dalgalanmaları önlemek verekabetçi devalüasyonları ortadan kaldırmaküzere, AB hükümetleri, Birlik içinde tam birpara birliği hedefini yeniden devreye sokmayave tek para sistemini başlatmaya karar verdiler.

Haziran 1989’da Madrid’de toplanan AvrupaKonseyi’nde, AB liderleri ekonomik ve parasalbirlik için üç-aşamalı bir plan üzerindeanlaştılar. Bu plan, Aralık 1991’de AvrupaKonseyi tarafından kabul edilen Avrupa BirliğiMaastricht Antlaşması’nın parçası haline geldi.

II. Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB)

a. Planın üç aşaması:Birinci aşama: 1 Temmuz 1990’da başlayanbu aşama şunları kapsıyordu:

• AB içinde, sermayenin bütünüyle serbestdolaşımı (kambiyo denetimlerinin ortadankaldırılması);

• Avrupa’da bölgesel eşitsizliklerin gideril-mesine ayrılan kaynakların arttırılması(Yapısal Fonlar);

• Avrupa Birliği’nin tek para birimi Euro’dur. 1999 yılından başlayarak, ozamanlar üye olan 15 ülkeden on ikisi nakit-dışı işlemler için Euro’yubenimsedi; 2002 iki yılında, Euro banknotları ve madeni paraları dolaşımagirdiğinde, bütün ödemeler için Euro kullanılmaya başlandı.

• Üç ülke (Danimarka, İsveç ve İngiltere) bu para birliğine katılmadı.

• Yeni üye ülkeler, gerekli kriterleri yerine getirir getirmez Euro alanına girmeküzere hazırlanıyorlar.

• Avrupa Merkez Bankası’nın sorumlu olduğu parasal istikrar hedefine paralelolarak, üye devletler daha yüksek bir büyüme düzeyi ve ekonomik açıdanbirbirine yaklaşma amacını benimsediler.

AB

Ned

ir?

Page 36: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

© J

anez

Sko

k/C

orbi

s

1 Ocak 2007’de Ljubljana Pazarı’nda tüccarlar, Slovenya Doları yerine Euro kullanmaya başladı.

• Üye devletlerin ekonomi politikalarınınçok taraflı gözetimi yoluyla ekonomikuyumun sağlanması.

İkinci aşama: 1 Ocak 1994’te başlayan buaşama şunları içeriyordu:

• Frankfurt’ta Avrupa Para Enstitüsü’nün(APE) kurulması; APE, AB ülkeleri merkezbankalarının guvernörlerinden oluşmak-taydı;

• Ulusal Merkez Bankalarının bağımsızlığı;

• Ulusal bütçe açıklarını frenlemeye yönelikkurallar.

Üçüncü aşama: Euro’nun doğumu oldu. 1Ocak 1999’da, 11 ülke Euro’yu kabul etti;böylece Euro; Avusturya, Belçika, Finlandiya,Almanya, İrlanda, İtalya, Lüksemburg,Hollanda, Portekiz ve İspanya’nın ortak parabirimi haline geldi. (Yunanistan, 1 Ocak2001’de Euro’yu benimsedi.) Bu noktadanitibaren, Avrupa Merkez Bankası APE’ninişlevini devraldı ve “Euro” olarak tanımlananve uygulanan, para politikası konusundasorumluluğu yüklendi.

Euro banknotları ve madeni paraları, 1 Ocak2002’de, 12 Euro-alanı ülkesinde basıldı vedolaşıma sunuldu. İki ay sonra, ulusal paralartedavülden kaldırıldı. O tarihten itibaren, ABnüfusunun üçte ikisinden fazlasını kapsayanEuro-alanı ülkelerinde, her türlü nakit vebanka işlemleri için sadece Euro, yasal parabirimi olarak kullanılıyor.

b. Uyum kriterleriHer AB ülkesi, üçüncü aşamaya geçebilmekiçin beş kriteri yerine getirmek zorundadır.Bunlar:

• fiyat istikrarı: enflasyon oranı, en düşükenflasyon oranına sahip olan üç üyeülkenin ortalama enflasyon oranına göre% 1,5’dan daha yüksek olamaz; .

• faiz oranları: uzun-vadeli faiz oranları, endüşük faiz oranlarına sahip olan üç üyeülkenin ortalama faiz oranlarına göre %2’den fazla değişiklik gösteremez; .

• açıklar: ulusal bütçe açıkları GayrısafiYurtiçi Hasıla’nın (GSYİH) %3’ündenaşağıda olmalıdır;

Page 37: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

© C

reat

iv S

tudi

o H

eine

m/

Van

Pary

s M

edia

Euro: Avrupa Birliği’ndeki 310 milyondan fazla insanın kullandığı para birimi.

• kamu borcu: GSYİH’nın %60’ını geçemez;

• döviz kuru istikrarı: döviz kuru oranları,geçmiş iki yıl içinde izin verilen dalgalanmamarjı sınırları içinde kalmış olmalıdır.

c. İstikrar ve Büyüme Paktı

Haziran 1997’de, AB Konseyi, bir İstikrar veBüyüme Paktı kabul etti. Buna göre, bütçeistikrarı konusunda sürekli bir taahhüt sözkonusuydu ve bütçe açığı % 3’ten fazla olanherhangi bir Euro-alanı ülkesine cezauygulanmasını olanaklı kılmaktaydı. Bu Paktdaha sonraları çok ağır bulundu ve Mart2005’te yeniden düzenlendi.

d. Eurogrup

Eurogrup, Euro-alanı ülkeleri MaliyeBakanlarının toplandığı gayri resmi birorgandır. Bu toplantıların amacı ekonomipol i t ikalar ı aras ındaki eşgüdümüniyileştirilmesini sağlamak; Euro-alanıülkelerinin bütçe ve maliye politikalarını

denetlemek ve uluslararası para forumlarındaEuro’yu temsil etmektir.

e. Yeni üye devletler ve EPB

Yeni AB üyeleri, ilgili kriterleri yerinegeti rdik ler inde, Euro’yu kul lanmakzorundadırlar. 2004 genişlemesi ile AB’yekatılan ülkeler arasından bunu yerine getirenilk ülke Slovenya oldu ve 1 Ocak 2007’deEuro-alanına katıldı.

AB

Ned

ir?

Page 38: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

8. Bilgiye dayalıbir topluma doğru

v

Page 39: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

1990’ların başında, iki büyük değişiklik,Avrupa da dahil olmak üzere, bütün dünyadaekonomileri ve günlük yaşamı dönüştürmeyebaşladı. Bunlardan birisi, dünyadaki bütünekonomilerin giderek daha fazla birbirinebağımlı hale gelmesi sonucu küreselleşen

ekonominin ortaya çıkması; diğeri ise, internetve yeni bilgi ve iletişim teknolojileri de dahilolmak üzere teknolojik devrim olgusuydu.

Büyüme ve iş yaratma önceliği

• Birlik Avrupa ekonomisini daha rekabetçi hale dönüştürmek suretiyle(telekomünikasyon, hizmetler ve enerjinin özelleştirilmesi), küreselleşmesürecine yanıt verme amacındadır.

• Birlik, “en iyi uygulama”nın değişimini kolaylaştırmak suretiyle üye ülkelerinreform programlarını desteklemektedir.

• Birlik, Avrupa modelinin kalbinde yer alan sosyal uyum ve sürdürülebilirkalkınma ile büyüme gereksinimi ve rekabet gücünü uzlaştırma arayışındadır.

• AB Yapısal Fonları, 2007–2013 bütçe dönemi içinde eğitim, yenilikçilikve araştırma konularında daha fazla harcama yapmayı hedeflemektedir.

© IM

AG

EMO

RE C

o, L

td/

Get

ty Im

ages

Avrupalılar günümüzün iş piyasasına hazır olmalı.

AB

Ned

ir?

Page 40: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

I. Lizbon Süreci

a. Hedefler2000 yılına gelindiğinde AB liderleri, AmerikaBirleşik Devletleri ve dünyanın diğer büyükaktörleri ile rekabet edebilmek için Avrupaekonomisinin tam bir modernizasyonagereksinimi olduğunun bilincindeydiler. O yılLizbon’da toplanan AB Konseyi, Birlik içinyeni ve çok hırslı bir hedef belirledi: 2010yılında, ‘dünyadaki rekabet gücü en yüksekve dinamik bilgiye dayalı, aynı zamanda dahaiyi iş olanakları ve daha geniş kapsamlı sosyaluyum içeren sürdürülebilir büyüme kapasite-sini sahip bir ekonomi’ haline gelmek.

b. StratejiAvrupa Konseyi, aynı zamanda bu hedefeulaşmak için ayrıntılı bir strateji üzerindeanlaştı. ‘Lizbon Stratejisi’, bilimsel araştırma,eğitim, mesleki eğitim, Internet erişimi veçevrimiçi ticaret gibi pek çok alanıkapsamaktadır. Ayrıca, Avrupa sosyal güvenliksistemleri de Lizbon Stratejisi’nin kapsamı

alanındadır. Bu sistemler Avrupa’nın sahipolduğu önemli değerlerdir; çünkü bunlartoplumlarımızın gerekli yapısal ve sosyaldeğişimleri, fazla acıya maruz kalmadankucaklamasına imkân vermektedir. Bununlabirlikte, bu sistemlerin sürdürülebilir halegetirilebilmesi ve gelecek kuşakların yararınasunulabilmesi için modernleştirilmelerizorunludur.

Avrupa Konseyi, Lizbon Stratejisi’ningerçekleştirilmesine yönelik gelişmeleri gözdengeçirmek üzere, her ilkbaharda toplanır.

II. Büyüme veiş olanakları üzerinde odaklanma

Avrupa Konseyi, 2006 ilkbahar toplantısında,başlangıcından altı yıl sonra, Lizbonsürecinden beklenen sonuçların karıştırıldığıolgusunu gizlemeye çalışmadı. Bu saptamanınsonucu olarak, Avrupa Konseyi pek çok ABülkesinde halen varlığını sürdüren yüksek

© J

avie

r Lar

rea

/ V

an P

aary

s M

edia

Yarının emeklilerinin bugünden hazırlanması gereken sosyal güvencelere ihtiyacı var.

Page 41: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

işsizlik sorununa yönelmeye ve AB önceliklerinekonomik büyüme ve iş olanakları üzerindeodaklamaya karar verdi. AB ülkeleri, eğerekonomilerini daha verimli hale getirmek vesosyal uyumu arttırmak istiyorlarsa, ekonomikperformansın yükseltilmesi, yenilikçilik veinsanlarının becerilerini geliştirme alanların-daki çabalarını yoğunlaştırmaya devametmeleri zorunludur.

Bu nedenle, Avrupa Komisyonu Başkanı JoséManuel Barroso’nun girişimiyle, AB üye ülkelerişu kararları aldılar:

• araştırmaya ve yenilikçilik çalışmalarınadaha fazla yatırım yapmak;

• özellikle Avrupa’da “en iyi uygulama”nınyaygınlaştırılması yoluyla üye ülkeleredestek olmak üzere, AB Konseyi’neeşgüdüm sağlama rolü için daha genişyetkiler vermek;

• mali piyasalarda ve sosyal güvenliksistemlerindeki reformları hızlandırmak;telekomünikasyon ve enerji sektörlerindeözelleştirmeyi çabuklaştırmak.

AB

Ned

ir?

Page 42: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

9. Vatandaşların Avrupası

Page 43: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

I. Avrupa’da seyahat etmek,yaşamak ve çalışmak

Bir Avrupa vatandaşının birinci hakkı, Birliğinherhangi bir yerinde seyahat etme, çalışma veyaşama hakkıdır. Maastricht Antlaşması, sözkonusu Anlaşma’nın vatandaşlık bölümünde,bu hakkı kutsamıştır.

AB, yüksek öğretimdeki niteliklerin karşılıklıolarak tanınması sistemini kurmaya yönelikbir yönerge kabul etmiştir. Bu yönerge, üç yılve daha fazla süreli üniversite eğitiminikapsamakta ve ulusal eğitimin ve öğretiminkalitesi konusunda karşılıklı güven ilkesinedayanmaktadır.

Bir AB ülkesinin vatandaşı olan herhangi birkişi, Birlik içinde herhangi bir yerde, sağlık,eğitim ve diğer kamu hizmetleri alanlarındaçalışabilir; ancak, ilgili kamu kurumlarınınyetkisi altında bulunan (polis, silahlı kuvvetler,dışişleri v.b. gibi) ayrıcalıklı etkinlik alanlarıbu kapsamın dışındadır. Gerçekten de, birİngiliz öğretmenin Roma’da İngilizce öğretmeküzere görevlendirilmesi ya da Belçikalı gençbir üniversite mezununun Fransa’daki kamuhizmeti sınavlarında yarışmasını teşviketmekten daha doğal ne olabilir?

2004 yılından bu yana, AB içinde seyahat edenAvrupa vatandaşları, kendi ulusal yetkilikurumlarından Avrupa Sağlık Sigortası Kartıalabilirler; dolayısıyla, başka bir ülkedehastalandıkları takdirde, böyle bir kart sağlıkgiderlerinin karşılanmasına yardımcı olmaktadır.

II. Vatandaşlar, haklarınınasıl kullanabilirler

Avrupalılar sadece tüketiciler veya ekonomikve sosyal olayların katılımcıları değillerdir.Kendileri, aynı zamanda, Avrupa Birliği’ninvatandaşlarıdır ve bu nedenle de özel siyasalhaklara sahiptirler. Maastricht Antlaşmasıuyarınca, Birliğin her vatandaşı, milliyeti neolursa olsun, ikamet ettiği ülkedeki yerelseçimlerde ve Avrupa Parlamentosuseçimlerinde oy verme ve aday olma hakkınasahiptir.

Bu olgu AB’yi kendi vatandaşlarına daha dayakınlaştırmaktadır. Birlik vatandaşlığı, sözkonusu Antlaşma’da şu ifadeyle kutsanmıştır:“Bir Üye Devlet’in uyruğunda olan her kişiBirlik vatandaşı olacaktır. Birlik vatandaşlığıulusal vatandaşlığı tamamlar ve fakat onunyerine geçmez.”

III. Temel Haklar

1999’da yürürlüğe giren AmsterdamAntlaşması temel haklar kavramınıgüçlendirdi. Bu Antlaşma, vatandaşlarınıntemel haklarını ihlal eden bir AB ülkesinekarşı yaptırım uygulanmasını sağlayan birusul başlattı. Bunun yanında, ayrımcılık-karşıtlığı ilkesi, sadece milliyet ayrımcılığınıdeğil aynı zamanda toplumsal cinsiyet, ırk,yaş ve cinsiyet bağlamındaki tüm ayrımcılıkkarşıtlığını kapsayacak şekilde genişletildi.

• Avrupa Birliği sayesinde, Birlik üyesi ülkelerin vatandaşları Avrupa’nınherhangi bir yerinde seyahat edebilirler, yaşayabilirler ve çalışabilirler.

• Günlük yaşamda, AB, özellikle eğitim ve kültür alanlarında, üye ülkelerdenvatandaşları bir araya getirmek amacıyla çeşitli programları teşvik etmekteve desteklemektedir.

• Avrupa Birliği’ne ait olma duygusu, yalnızca elde edilecek somut kazanımlarve başarılar yoluyla yavaş yavaş gelişecektir.

• Ortak bir Avrupa kimliğini temsil eden bazı simgeler halen mevcuttur.Bunlardan en önemlisi tek para sistemi – Euro’dur; ayrıca bir AB bayrağıve bir AB marşı bulunmaktadır.

AB

Ned

ir?

Page 44: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Sonuç olarak, Amsterdam Antlaşması AB’ninşeffaflık politikasını geliştirdi ve vatandaşlaraAvrupa kurumlarının resmi belgelerine dahafazla erişme olanağı sağladı.

Avrupa Birliği’nin, Birlik vatandaşlarınınhaklarına olan taahhüdü, Aralık 2000’deNice’de imzalanan Avrupa Birliği TemelHaklar Bildirgesi’nin resmi olarak ilanedilmesi ile yeniden teyit edildi. Bu Bildirge,ulusal parlamentoların üyeleri, AvrupaParlamentosu Üyeleri, ulusal hükümetlerintemsilcileri ve Avrupa Komisyonu’nun birüyesinden oluşan bir Kurultay’da hazırlandı.Bildirge kapsamında, “Onur, Özgürlükler,Eşitlik, Dayanışma, Vatandaş Hakları veAdalet” olmak üzere altı başlık altında yeralan 54 madde ile Avrupa Birliği’nin temeldeğerleri ile AB vatandaşlarının sivil, siyasi,ekonomik ve sosyal hakları beyan edildi.

Bildirge’nin açılış maddeleri insan onuru,yaşam hakkı, ‘kişinin dokunulmazlığı’ hakkıile ifade ve vicdan özgürlüğü kavramlarınıkapsamaktadır. Dayanışma konulu bölüm,sosyal ve ekonomik hakları, yaratıcı bir biçimdebir araya getirmektedir. Örneğin:

• grev hakkı;

• işçilerin bilgilenme ve kendilerine danışılmahakkı;

• aile yaşamı ile mesleki yaşamını uzlaştırmahakkı;

• Avrupa Birliği içinde sağlık bakımı, sosyalgüvenlik ve sosyal yardım hakkı.

Bildirge, aynı zamanda erkekler ve kadınlararasındaki eşitliği savunmakta ve verilerinkorunması hakkı, ıslah çalışmalarının ve insanklonlanmasının yasaklanması hakkı, çevreninkorunması hakkı, çocukların ve yaşlı insanlarınhakları ve iyi yönetilme hakkı gibi haklargetirmektedir.

IV. Avrupa, kültür ve eğitim demektir

Birbirine ait olma ve ortak bir kadere sahipolma duygusu yoktan var edilemez. Bu duygu,ancak paylaşılan bir kültürel farkındalıktandoğar; işte bu nedenledir ki Avrupa, şu anda,sadece ekonomiye değil fakat aynı zamandaeğitim, vatandaşlık ve kültür alanlarına daodaklanmak ihtiyacındadır.

Bu bağlamda, AB’nin eğitim ve becerikazandırma programları önemli bir öğedir.Bunlar öğrenci değişimi programlarını teşviketmektedir; böylece öğrenciler yurt dışınagidebilmekte, sınırlar ötesindeki ortak okuletkinliklerine katılabilmekte ve yeni yabancıdiller öğrenebilmektedirler. Bununla birlikte,okulların ve eğitimin nasıl düzenleneceği vegerçek öğretim programının ne olacağıkonuları, ulusal veya yerel düzeydekararlaştırılmaktadır.

Kültür alanında, AB’nin “Kültür” ve “Medya”programları, değişik ülkelerden programyapımcıları, pazarlamacılar ve sanatçılar arasındaişbirliğini geliştirmektedir. Bu, Avrupa TVprogramları ile filmlerinin üretiminde artışa veböylece de Avrupa ile Amerika ürünleri arasındakidengenin düzeltilmesine yardımcı olur.

V. Kamu Denetçisi (Ombudsman)ve dilekçe hakkı

AB’yi kendi vatandaşlarına daha dayakınlaştırmak amacıyla, Avrupa BirliğiAntlaşması kapsamında Kamu Denetçisigörevi oluşturuldu. Kamu Denetçisi, AvrupaParlamentosu tarafından atanır veParlamento’nun görev süresi boyunca işlevinisürdürür. Kamu Denetçisi’nin rolü, ABkurumlarına ve organlarına karşı yapılanşikâyetleri araştırmaktır. Şikâyetler herhangibir AB vatandaşı tarafından ve AB üyesi birülkede yaşamakta veya konuşlanmakta olanherhangi bir kişi tarafından gündemegetirilebilir. Kamu Denetçisi şikâyetçi tarafve ilgili kurum veya organ arasında dostçabir anlaşma sağlamaya çalışır.

AB ile AB vatandaşları arasındaki diğer birönemli bağlantı da, bir üye devlet içindeyerleşik herhangi bir kişinin AvrupaParlamentosu’na dilekçe verebilme hakkıdır.

Page 45: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

VI. Vatandaşların katılımı

“Vatandaşların Avrupası” fikri oldukça yenibir kavram. Ortak Avrupalı kimliğini temsileden bazı simgeler zaten bulunmaktaydı;örneğin: Avrupa pasaportu (1985’ten berikullanılmakta), Avrupa Ulusal Marşı(Beethoven’in “Ode to Joy” - Neşeye Övgü-başlıklı eseri) ve Avrupa Bayrağı (mavi zeminüzerine 12 altın yıldızdan oluşan bir daire)gibi. AB sürücü ehliyetleri 1996’dan beribütün AB ülkelerinde alınmakta vekullanılmaktaydı. Bunların yanında, AB kendisiiçin bir “Çeşitlilik içinde Birlik”, şeklinde birslogan benimsedi ve 9 Mayıs “Avrupa Günü”olarak ilan edildi.

1979’dan bu yana, Avrupa Parlamentosu tekaşamalı genel oylama ile seçilmektedir. Buolgu, Avrupa bütünleşmesi sürecine dahageniş bir demokratik meşruiyet kazandırmaktave bu süreci doğrudan halkın isteği ileilişkilendirmektedir. Parlamentoya daha büyükbir rol verilerek, gerçek anlamda Avrupa siyasipartileri oluşturularak ve sivil toplumkuruluşları ve gönüllü dernekler kanalıyla

normal insanlara daha çok söz hakkıtanınarak , Avrupa daha da faz lademokratlaştırılabilir.

2002’den itibaren Euro banknotları ve madeniparalarının kullanılmakta olması ABvatandaşları üzerinde oldukça büyük birpsikolojik etki yarattı. AB vatandaşlarının üçteikisinden fazlası halen kendi kişisel bütçesinive tasarrufunu Euro olarak yönetmektedir.Mal ve hizmetlerin Euro ile fiyatlandırılması,tüketicilerin değişik ülkelerdeki fiyatlarıdoğrudan karşılaştırabilmesi olanağınısağlamaktadır. Schengen Anlaşması uyarınca,çoğu AB ülkeleri arasındaki sınır denetimlerikaldırıldı (söz konusu Anlaşma, zaman içinde,bütün AB ülkeleri tarafından imzalanacaktır);bu olgu, vatandaşlara tek bir birleşikcoğrafyaya ait olma duygusunu vermektedir.

Jean Monnet, yıllar önce, 1952’de, “Biz ülkeleribiraraya getirmiyoruz, halkları birleştiriyoruz,”demişti. AB konusunda halkın farkındalığınıyükseltmek ve vatandaşların AB etkinliklerinekatılımını sağlamak, bugün bile ABkurumlarının yüz yüze olduğu en büyüksorunlardan birisidir.

İlgili Alan Program AmaçlarıBaşlığı

Okul eğitimi Comenius Avrupa Birliği’ndeki okul çocuklarının%5’i ortak eğitim programlarınakatılacak

Yüksek Öğretim Erasmus Üç milyon üniversite öğrencisi yurtdışındaki üniversitelerde okuyabilecek

Mesleki eğitim Leonardo da Vinci Her yıl 80,000 kişi başka bir Avrupaülkesindeki şirketlerde ve eğitimmerkezlerinde staj/meslek içi eğitimprogramlarına katılabilecek

Yetişkin eğitimi Grundtvig Her yıl 7000 kişi yurt dışında eğitimçalışmalarını sürdürebilecek

Avrupa bütünleşmesi Jean Monnet Avrupa bütünleşmesi alanında akademikaraştırmaları araştırma ve öğretime destek

Yaşam boyu eğitim için AB programları:2007–2013 program dönemi için tahmini rakamlar.

AB

Ned

ir?

Page 46: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

10. Özgürlük, güvenlik ve adalet

Page 47: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Avrupa vatandaşları, Avrupa Birliği’ninherhangi bir yerinde, tacize veya şiddeteuğrama korkusu olmaksızın, yaşamaözgürlüğüne sahiptirler. Buna karşın,uluslararası suç ve terörizm halen Avrupalılarınbaşl ıca kaygı lar ı arasındaki yer inikorumaktadır.

Avrupa Topluluğu’nu kuran Antlaşmakapsamında, adalet ve içişleri alanındabütünleşme öngörülmemişti. Bununla birlikte,zaman ilerledikçe, dolaşım özgürlüğünün,AB’nin her yerinde, herkese aynı korumanınsunulması ve adalete aynı düzeyde ulaşımıngerçekleşmesi anlamına gelmesi gerektiğiaçıklığa kavuştu. Böylece, yıllar geçtikçe, TekAvrupa Senedi, Avrupa Birliği Antlaşması(Maastricht Antlaşması) ve Amsterdam Antlaş-ması’nın özgün metinlerinde değişiklikleryapılarak, özgürlük, güvenlik ve adaletalanında yeni bir bölüm oluşturuldu.

I. Serbest Dolaşım

AB içinde insanların serbest dolaşımı, üyehükümetler bakımından güvenlik sorunlarıyaratmaktadır; çünkü AB ülkeleri arasındakiiç sınırlarda artık denetim yapılmamaktadır.Bunu telafi etmek üzere, AB’nin dış sınırlarındadaha sıkı güvenlik önlemlerinin alınmasızorunludur. Bunun da ötesinde, suçlular ABiçindeki dolaşım özgürlüğünü kötüyekullanabildiğinden, sınır-ötesi suç ile mücadeleedebilmek üzere ulusal polis güçlerinin veadliye yetkililerinin birlikte çalışmasıgerekmektedir.

Avrupa Birliği içinde seyahat edenlerinyaşamını kolaylaştıran en önemli adımlardanbirisi 1985 yılında gerçekleşti: Belçika, Fransa,Almanya, Lüksemburg ve Hollanda

hükümetleri, Lüksemburg’un küçük sınırkasabası Schengen’de, bir anlaşmaimzaladılar. Söz konusu hükümetler, kendiortak sınırlarında, milliyeti ne olursa olsun,insanlar üzerindeki her türlü denetimikaldırmayı, AB-dışı ülkelerle olan sınırlarındakidenetimleri uyumlu hale getirmeyi ve vizeuygulamalarında ortak politika izlemeyikararlaştırdılar. Böylece, iç sınırlarıbulunmayan ve “Schengen Alanı” olarakbilinen bir alan oluştu.

Bu tarihten sonra, Schengen paketi ve bundankaynak lanan ik inc i l mevzuat , ABAntlaşmaları’nın ayrılmaz bir parçası halinegeldi ve Schengen Alanı giderek genişledi.2006 yılına gelindiğinde, Schengen kuralları,13 AB ülkesi (Avusturya, Belçika, Danimarka,Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya,Yunanistan, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz,İspanya ve İsveç) ile birlikte AB-dışı ülkelerİzlanda ve Norveç tarafından harfiyenuygulanır duruma geldi.

2004 yılında, 10 yeni ülke AB’ye katıldığında,Schengen Alanı’na üye olabilmek için gerekenkriterleri gerçekleştirmek üzere kendilerineyedi yıllık süre verildi.

II. Sığınma ve göç politikası

Avrupa, öteden beri, yabancılara insancadavranma ve onları hoş karşılama, tehlikedenve işkenceden kaçan mültecilere sığınmahakkı tanıma geleneğinden onur duymaktadır.Ancak bugün, AB hükümetleri, iç sınırlarıbulunmayan bir alanda, sayıları giderek artanyasal ve yasa-dışı göçmenler ile nasıl başaçıkılacağı sorunu ile karşı karşıya bulunmak-tadırlar.

• AB üye ülkeleri arasındaki iç sınırların açılması normal insanlar için çoksomut bir kazanımdır; bu sayede vatandaşlar, sınır denetimlerine maruzkalmadan, özgürce seyahat edebilme olanağına sahiptir.

• Bununla birlikte, Birlik içindeki bu hareket özgürlüğü yanında, insan veuyuşturucu ticareti, organize suç, yasa dışı göç ve terörizme karşı etkin birşekilde savaşabilmek için AB’nin dış sınırlarındaki denetimlerin artırılmasıkonusu da önem taşımaktadır.

• AB ülkeleri, Avrupa’yı daha güvenli ve daha korunaklı hale getirebilmekiçin polis teşkilatında ve adalet alanında işbirliği yaparlar.

AB

Ned

ir?

Page 48: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

© IO

M

İnsan kaçakçıları zayıf noktaları istismar ediyor - Uluslararası düzeyde polis işbirliği gerekiyor.

AB hükümetleri, sığınma başvurularının, bütünAvrupa Birliği ülkelerinde aynen benimsenmişolan bir dizi temel ilkeler uyarınca işlemgörebilmesini sağlamak amacıyla, bu alandakendi kurallarını uyumlaştırmayı kararlaş-tırdılar. 1999 yılında, AB hükümetleri, ortakbir sığınma usulü benimsemeyi ve kendilerinesığınma hakkı tanınmış olan kişilere Birliğinbütünü içinde aynı statüyü vermeyi hedefleyenbir karar aldılar. Sığınma arayanların kabuledilmesi için ve sığınmacı statüsü verilmesiiçin gereken asgari standartların belirlenmesigibi bazı teknik önlemler kabul edildi.

Yıllık bütçesi 114 milyon Euro olan bir AvrupaMülteci Fonu kuruldu. Ulusal hükümetlerarasında sağlanan bu büyük çaplı işbirliğinerağmen, gerçek anlamda bir AB sığınma vegöç politikasının oluşturulması gerekmektedir.

III. Uluslararası suç veterörizm ile mücadele

Oluşturulacak bir sığınma ve göç politikasınınyaşama geçirilebilmesi için AB, göç akışınıyönetecek, dış sınırlarındaki denetimleriyürütecek ve yasa dışı göçü engelleyecek etkinbir sisteme sahip olmak zorundadır. İnsankaçakçılığı ağlarını yöneten ve özelliklekadınlar ve çocuklar başta olmak üzeresavunmasız insanları sömüren suç çeteleri ilesavaşabilmek için eşgüdümlü bir çabayagereksinim duyulmaktadır.

Organize suç örgütleri giderek daha dakarmaşık hale gelmekte ve bunlar kendifaaliyetleri için düzenli olarak Avrupa’dakiveya uluslararası ağları kullanmaktadırlar.Terörizm, açıkça görülmüştür ki, dünyanınherhangi bir yerinde, vahşice darbevurabilmektedir.

Page 49: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Schengen Bilgi Sistemi’nin (SIS) kurulmanedeni budur. Bu sistem, hakkında tutuklamakararı veya iade talebi bulunan kişiler ile araçveya sanat eseri gibi çalıntı mallar konusundapolis güçleri ve adli makamlar arasında bilgideğişimine olanak veren karmaşık bir veribankasıdır.

Suçluları yakalamanın en iyi yollarından birisi,bunların haksız kazançlarının izini sürmektir.Bu nedenle ve suç ve terör örgütlerinin parasaldesteğini kesintiye uğratmak üzere, AB, karapara aklamayı önleyecek bir mevzuatgeliştirmiştir.

Son yıllarda, kanun uygulayıcı yetkililerarasında işbirliği alanındaki en büyük gelişmeEuropol’ün oluşturulması oldu. Bir AB organıolarak görev yapan, polis ve gümrükgörevlilerinden oluşan Europol, Lahey’debulunuyor. Europol, uluslararası suçkapsamına giren geniş bir alanda çalışmalarınısürdürüyor; örneğin: uyuşturucu kaçakçılığı,çalıntı araç ticareti, insan kaçakçılığı, yasa-dışı göç ağları, kadınların ve çocukların cinselsömürüsü, pornografi, sahtekarlık, radyoaktifve nükleer malzeme kaçakçılığı, terörizm, karapara aklama ve Euro kalpazanlığı. .

IV. “Avrupa Adalet Alanı”na doğru

Şu anda, Avrupa Birliği’nde, her biri kendiulusal sınırları içinde geçerli olan, pek çokfarklı yargı sistemi bulunuyor. Eğer Birlik,kendi insanlarının aynı adalet kavramınıpaylaşmasını istiyorsa, adalet sistemiinsanların günlük yaşamlarını daha karmaşıkhale getirmek yerine, daha da kolaylaştır-malıdır.

Bu alandaki pratik işbirliğinin en belirginörneği, 2003’te, Lahey’de kurulan ve merkezibir eşgüdüm yapılanması olan Eurojusttarafından gerçekleştirilen çalışmadır. Buyapılanmanın amacı, çeşitli AB ülkeleriniilgilendiren suçluların soruşturulmasında,ulusal soruşturma ve ceza takibatımakamlarının birlikte çalışmasını sağlamaktır.

Ocak 2004’ten beri yürürlükte olan Avrupatutuklama emri, uzun süren suçluların iadesitalebi işlemlerinin yerini almak amacındadır.

Uluslararası suç ve terörizm, ulusal sınırlarıdikkate almaz. Bu saptama, AB içinde ortakbir cezai yargılama politikasına gereksinimduyulduğu anlamını taşımaktadır. Çünkü suçteşkil eden kimi eylemlerin değişik ülkelerdefarklı biçimde tanımlanması, değişik ülkemahkemeleri arasındaki işbirliğini engel-lemektedir. Bu bağlamda ulaşılmak istenenhedef, AB’nin terörizm ile savaşmak için ortakbir yasal çerçeve ile yetkilendirilmesidir; busuretle AB vatandaşlarının yüksek düzeydekorunması garanti edilecek ve bu alandauluslararası işbirliği gerçekleştirilecektir.

Medeni hukuk alanında, AB, boşanma, ayrılık,çocuğun velayeti ve nafaka taleplerini içerensınır-ötesi davalarda, mahkeme kararlarınınuygulanmasını kolaylaştıracak mevzuatı kabuletti; böylece bir ülkede alınan mahkemekararının diğer bir ülkede geçerli olmasısağlandı. AB, ayrıca, borcun geri alınması veiflas gibi küçük ve itiraz gerektirmeyen özeltaleplere ilişkin sınır-ötesi davaların çözümünübasitleştiren ve çabuklaştıran ortak işlemlergeliştirdi.

AB

Ned

ir?

Page 50: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

11. Dünya sahnesinde Avrupa Birliği

Page 51: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Ekonomik, ticaret ve parasal koşullarbakımından, Avrupa Birliği önemli bir dünyagücü durumuna gelmiş bulunuyor. Bununlabirlikte, bazıları AB’yi dev bir ekonomik güçfakat siyasi bir cüce olarak tanımlıyorlar. Buabartılı bir ifadedir. Nitekim AB Dünya TicaretÖrgütü’nde (DTÖ), Birleşmiş Milletler’inuzmanlaşmış organlarında, çevre ve kalkınmakonulu dünya zirvelerinde önemli bir etkiyesahiptir.

Bununla birlikte, AB’nin ve AB üyelerinin,barış ve istikrar, ABD ile ilişkiler, terör, OrtaDoğu ve BM Güvenlik Konseyi’nin rolü gibiönemli dünya sorunları konusunda tek sesolarak konuşacak duruma gelmeden önce,diplomatik ve siyasal açıdan uzun bir yol katetmeleri gerekiyor. Bunun da ötesinde, ulusalegemenliğin temel taşını oluşturan askerisavunma sistemleri, ulusal hükümetlerindenetimi altında bulunuyor ve bunlarınaralarındaki bağlar NATO benzeri ittifaklariçinde biçimleniyor.

I. Olgunlaşmamış birortak savunma politikası

Maastricht (1992), Amsterdam (1997) veNice (2001) Antlaşmaları kapsamında yeralan Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası veAvrupa Güvenlik ve Savunma Politikasıbölümleri AB’nin savunma alanındaki başlıcagörevlerini tanımlamaktadır. AB, “ikinci temeldireği”ni bu suretle geliştirmiştir: bu alan,eylemin hükümetler arası anlaşma ilekararlaştırıldığı, Komisyon ve Parlamento’nunsadece küçük bir rol oynadıkları politika

alanıdır. Bu alanda kararlar, üye ülkelerinçekimser kalma hakkı bulunmasına rağmen,uzlaşma ile alınmaktadır.

a. 2006 yılında siyasal ve stratejik görünümYarım yüzyıldan daha uzun süren soğuk savaşdönemi sona erdi – Rusya yeni bir oluşumiçinde ve önceki komünist ülkeler hemenhemen eş zamanlı olarak NATO’ya ve AB’yekatıldılar. Avrupa kıtası barışçıl bir biçimdebir araya geliyor ve Avrupa ülkeleri,uluslararası suç, insan kaçakçılığı, yasa-dışıgöç ve kara para aklama gibi tehlikelere karşısavaşmak üzere birlikte hareket ediyorlar.

Genişletilmiş AB komşularıyla bir ortaklıkyapısı kurdu; bu ortaklardan bazıları, orta-vadede Avrupa Birliği’ne katılma beklentisiiçindeler.

ABD, kendisinin içinde yer almadığı askeriharekatlar için Avrupa’nın, NATO’nunistihbarat, iletişim, kumanda olanakları veulaşım kolaylıkları gibi, bazı lojistikkapasitelerini kullanabilmesini kabul etmişdurumda.

11 Eylül 2001 New York ve Washingtonsaldırılarından beri ve 2004 Madrid ve 2005Londra bombalama olaylarıyla dünyaya korkusalan terörist şiddet, stratejik görünümü büyükölçüde değiştirdi. Avrupa ülkeleri, teröristlerinve destekçilerinin saldırı eylemleriniengellemeye yardımcı olacak bilgileri ortayaçıkarmak üzere daha yakın işbirliği içindeçalışmak zorundalar. Günümüzde, ABD vedemokrasiyi ve insan haklarını savunan bütünülkeler ile yürütülen işbirliği çalışmaları,

• AB, uluslararası ilişkilerde tek ses olarak konuştuğunda, dünya sahnesindedaha etkili oluyor. Ticaret müzakereleri bunun güzel bir örneğini oluşturuyor.

• Savunma alanında, her ülke, NATO üyesi veya tarafsız olsun, kendiegemenliğini sürdürüyor. Bununla birlikte, AB üye devletleri barışı korumamisyonu ile askeri işbirliğini geliştiriyorlar.

• Tarihsel ve coğrafi yakınlık nedeniyle, Güney Akdeniz ve Afrika (kalkınmayardımı politikaları, ticaret tercihleri, gıda yardımı ve insan haklarıalanlarında) AB’nin yakından ilgilendiği bölgelerdir.

AB

Ned

ir?

Page 52: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

geleneksel savunma ittifakları çerçevesininçok ötesine geçmiş bulunuyor.

b. Güvenlik ve savunma alanındasomut kazanımlar

Amsterdam Antlaşması uyarınca, JavierSolana, 1999 yılında, ilk Ortak Dış Politikave Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi olarakatandı.

AB üye ülkeleri bir Avrupa Güvenlik veSavunma Politikası oluşturma görevinin birparçası olarak belirli bir amaç tanımladılar.Buna göre, denizden ve havadan destekli acilmüdahale gücü harekete geçirilebilecek vebir yıl süreyle görevini sürdürecekti. Bu acilmüdahale gücü henüz bir Avrupa ordusuanlamını taşımıyordu. Bunun yerine, halenvar olan ulusal silahlı kuvvetlerin parçala-rından oluşacaktı.

Bununla birlikte, Brüksel’de, AB Konseyi’ninotoritesi altında Siyasi ve Güvenlik Komitesi,Avrupa Birliği Askeri Komitesi ve Avrupa

Birliği Askeri Personeli gibi örgütlenmelerinardından, Birlik kendisi için belirlemiş olduğumisyonları – yani Avrupa dışındaki insanimisyonlarını, barışı koruma eylemlerini vediğer kriz-yönetimi işlevleri yerine getireceksiyasi ve askeri güce sahip bulunmaktadır.

Askeri teknoloji giderek daha karmaşık vepahalı hale geldiğinden, AB hükümetleri silahüretimi alanında birlikte çalışmanın gittikçedaha da elzem olduğunun farkındalar. Üstelikeğer kendi silahları kuvvetleri ortak görevlerüstlenecekse, sistemlerinin birlikte çalışabilmeniteliği taşıması ve donanımın yeterincestandart olması zorunludur. 2003’te,Selanik’te, Avrupa Konseyi bir Avrupa Savun-ma Ajansı kurma kararı aldı.

2003’ten itibaren, AB bir dizi barışı korumave kriz yönetimi misyonlarını yerine getirdi.Bunlardan en önemlisi Bosna-Hersek’tegerçekleşti: 7,000 askerden oluşan AvrupaBirliği askeri gücü (EUFOR), Aralık 2004’te,NATO barış gücünün yerini aldı.

© E

C

Güç zamanlarda dışarıya yardım edilmesi - AB askerleri Kongo’da barışın yeniden inşasına yardım ediyor.

Page 53: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

© R

eute

rs

Şarap, Avrupa Birliği’nin en büyük ticaret ortağı olan Amerika Birleşik Devletleri’ne en çokihraç ettiği ana ürünlerden biridir.

II. Dünyaya açık bir ticaret politikası

Avrupa Birliği, Dünya Ticaret Örgütü’nün(DTÖ) kurallara-dayalı sistemini destek-lemektedir; bu sistem, uluslararası ticaretinyürütülmesinde belirli ölçüde yasal kesinlikve şeffaflık içermektedir. (DTÖ) tarafındanbelirlenen koşullar uyarınca, (DTÖ) üyelerikendilerini, damping (maliyetin altında satış)gibi haksız uygulamalara karşı savunabilmekteve yine bu sistem aracılığıyla ihracatçılarrakipleri ile rekabet edebilmektedir. (DTÖ),ayrıca, iki veya daha fazla ticaret ortağıarasında meydana gelen anlaşmazlıklarıçözmek üzere bir yöntem hizmete sunmaktadır.

AB’nin Ticaret Politikası, kendi kalkınmapolitikasına sıkı sıkıya bağlıdır. Genel tercihlersistemine göre, AB, kalkınmakta olanülkelerden ve geçiş-dönemi ekonomilerindenyapılan dışalımların çoğunluğu için kendipiyasasına gümrüksüz veya düşük-oranlı girişizni vermiştir. Dünyanın en yoksul 49 ülkesiiçin daha da ayrıcalıklı bir uygulama sözkonusudur. 2001’de başlatılan bir program

uyarınca, bu ülkelerden yapılan dışsatımlarınbütünü, sadece silah hariç olmak üzere, ABpiyasalarına gümrüksüz giriş hakkındanyararlanmaktadır.

Öte yandan AB, gelişmiş ülkeler arasındanABD ve Japonya gibi önemli ticaret ortaklarıile özel ticaret anlaşmalarına sahip değildir.Bu alandaki ticari ilişkiler (DTÖ) mekanizmalarıkanalıyla yürütülür. Amerika Birleşik Devletlerive Avrupa Birliği eşitlik ve ortaklık üzerinekurulmuş ilişkiler geliştirme arayışı içindedirler.Bununla birlikte, AB ülkeleri, ABD ile kurulacakdiplomatik, politik ve askeri bağların türükonusunda her zaman anlaşma içindedeğillerdir.

Avrupa Birliği, Çin ve Hindistan’dan Orta veGüney Amerika’ya kadar uzanan dünyanındiğer bölgelerinde ortaya çıkmakta olanekonomik güçlerle de ticaretini geliştirmek-tedir. Bu ülkelerle yapılan ticaret anlaşmalarıda teknik ve kültürel işbirliğini kapsamaktadır.

AB

Ned

ir?

Page 54: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

III. AB ve Akdeniz ülkeleriarasındaki ilişkiler

Coğrafi, tarihsel ve kültürel bağlar ve güncelve gelecekte olası göç akınları nedeniyle,Akdeniz’in güney kıyılarındaki ülkeler birinciderecede önem taşıyan ortaklardır. İşte bunedenledir ki AB bölgesel bütünleşmepolitikası izlemeyi geleneksel olarak seçmişbulunmaktadır.

Kasım 1995’te, bütün AB ülkeleri ve Akdenizülkelerinin (Arnavutluk, Libya ve öncekiYugoslavya ülkeleri hariç) katıldığı BarselonaKonferansı’nda, AB, yeni bir Avrupa-Akdenizortaklığının temellerini attı. Bu konferans yeniortaklığın ana hatlarını belirlemeye yardımcıoldu. Buna göre, ortaklığın kapsamı:

• katılımcı ülkeler arasında siyasi diyalog veözellikle silahların denetimi mekanizmalarıve çatışmaların barışçıl çözümü konularınadayalı bir güvenlik ortaklığı;

• iki bölge arasında ekonomik ve ticariilişkilerin başlatılması;

• sosyal ve kültürel alanlarda ortaklık.

2000-2006 yılları arasında, AB, Akdenizülkelerine 5,3 milyar Euro tutarında maliyardım sağladı. 2007-2013 bütçe döneminde,Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Belgesi ileönceleri Akdeniz ülkeleri için ve dağılanSovyetler Birliği’nden ayrılan komşu devletleriçin ayrı ayrı geçerli olan destek programlarıtek başlık altında birleştirildi.

© E

C

Herkesin temiz suya ulaşabilmesi Avrupa Birliği’nin bir önceliğidir.

Page 55: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

IV. Afrika

Avrupa ile Büyük Sahra’nın altındaki bölgedekalan Afrika arasındaki ilişkiler uzun birgeçmişe dayanıyor. 1957’deki RomaAntlaşması uyarınca, o zamanlar üyedevletlere bağlı olan sömürgeler ve denizaşırıtopraklar, Topluluğun ortakları haline geldiler.1960’ların başlarında sömürgeciliğin ortadankalkmasıyla birlikte iki taraf arasındaki bubağ, bağımsız ülkeler arasındaki ilişkibiçiminde farklı bir ortaklığa dönüştü.

2000 yılında, Benin’in başkenti Cotonou’daimzalanan Cotonou Antlaşması AB’ninkalkınma politikasında yeni bir aşamayıbaşlattı. Avrupa Birliği ile Afrika, Karayip vePasifik ülkeleri arasındaki bu Antlaşma,gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındao güne kadar gerçekleşmiş olan en iddialı vekapsamlı ticaret ve yardım anlaşmasıdır. Buantlaşma, 1975 yılında Togo’nun başkentiLomé’da imzalanan ve düzenli aralıklarlagüncellenen Lomé Sözleşmesi’nin devamıniteliğindedir.

Bu yeni ticaret ve yardım antlaşmasının temelamacı Lomé Sözleşmesi’nin amacı ile aynıdır:“Afrika, Karayip ve Pasifik devletlerininekonomik, kültürel ve sosyal kalkınmasınıdesteklemek ve hızlandırmak ve (Avrupa Birliğive üye devletler ile) aralarındaki ilişkiyi

dayanışma ve karşılıklı çıkar anlayışı içindegüçlendirmek ve çeşitlendirmek”.

Yeni antlaşma, daha önceki anlaşmalara göreçok daha ileri görüşlü, çünkü pazar girişiüzerine kurulu ticaret ilişkilerinin yerine dahageniş kapsamlı ticaret ilişkileri getiriliyor. BuAntlaşma, aynı zamanda, insan haklarıihlallerinin ele alınması alanında yeni süreçlersunuyor.

Avrupa Birliği, 39’u Cotonou Antlaşması’nıimzalamış devletler olmak üzere, en az gelişmişülkelere özel ticari ayrıcalıklar tanıdı. 2005yılından başlayarak, bu ülkeler, hemen hemenher ürünü AB’ye, gümrüksüz olarak ihraçedebilmekteler. Avrupa Kalkınma Fonu, bualandaki destek programlarını finanse ediyorve yılda iki ve üç milyar Euro arasında değişenmiktarlarda ödeme yapıyor.

AB

Ned

ir?

Page 56: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

12. Avrupa içinnasıl bir gelecek?

Page 57: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

“Gün gelecek, bu kıtanın tüm ulusları, kendiözgün niteliklerini ve şanlı bireysellikleriniyitirmeksizin, daha üst düzey bir birlik içindekaynaşacaklar ve Avrupa kardeşliğinioluşturacaklar. Gün gelecek, tek savaş alanı,fikirlerin yarıştığı açık pazar yerleri olacak.Gün gelecek, kurşunların ve bombaların yerinioylar alacak.”

Victor Hugo bu kehanet gibi sözleri 1849yılında dile getirmişti, ancak onun bu ütopiköngörülerinin gerçekleşmeye başlaması biryüzyıldan daha uzun bir zaman aldı. Bu süreiçinde, Avrupa toprakları üzerinde yaşananiki dünya savaşı ve diğer sayısız çatışmalarmilyonların ölümüne neden oldu ve öylezamanlar geldi ki bütün umutlar heptenyitirildi. Bugün, 21. yüzyılın ilk on yılı bizleriçin daha parlak beklentiler sunuyor, ancak,aynı zamanda Avrupa için yeni güçlükleri vesorunları da beraberinde getir iyor .

Birliğin büyük çaplı genişlemesi tamamlandı.Yeni üye ülkelerden bir politikacının dilegetirdiği gibi, “Avrupa, en sonunda, tarihi ilecoğrafyasını barıştırdı”. Avrupa Birliği,gelecekte, yeni üyelere kapılarını açmayadevam edecek. Bu arada, Birlik liderleri,kamuoyunun düşüncelerini dikkatle izleyerek,Birliğin coğrafi, siyasi ve kültürel sınırlarınınnerede çizileceği konusunda karar verecekler.

Avrupa Birliği, ortak bir kaderi paylaşma vekendi ulusal egemenlik haklarını giderek artanoranda ortak bir havuza devretme kararlığınıgöstermiş olan egemen uluslar arasındaki birsözleşmedir. Bu sözleşme Avrupalıların enduyarlı olduğu alanları kapsamaktadır: barış,ekonomik ve fiziksel refah, güvenlik, katılımcıdemokrasi, adalet ve dayanışma. Bu sözleşme

bütün Avrupa’da güçlendirilmekte veonaylanmaktadır: yarım milyar insan hukukunüstünlüğü ilkesine uygun biçimde, insanlığıve insanlık onurunu merkez alan o eskideğerler uyarınca yaşamayı seçmişbulunmaktadır.

Günümüz teknolojik devrimi, Avrupa’da içindeolmak üzere, sanayileşmiş dünyada yaşamıkökten değiştirmektedir. Bu olgunungeleneksel sınırları aşan yeni sorunlaryaratmakta olduğunu algılamak hayati önemtaşıyor. Sürdürülebilir kalkınma, nüfuseğilimleri, ekonomik dinamizm, sosyaldayanışma ve yaşam bilimleri alanındakigelişmelere karşı gösterilecek etik tepki gibisorunlara ulusal düzeyde etkin çözümlerüretmek artık mümkün görünmüyor.

Avrupa’nın bütünleşme süreci, şimdilerde,bütün kıtayı etkilemektedir; buna karşın,Avrupa kıtası da giderek hızla ve köklü birbiçimde değişmekte olan ve yeni istikrararayışına gereksinim duyan bir dünyanınparçası konumundadır. Avrupa, diğer kıtalarüzerinde yaşanan olaylardan, örneğin: İslamdünyası içindeki ilişkiler, Afrika’daki salgınhastalık ve açlık sorunları, Amerika BirleşikDevletleri’ndeki tek-yanlı eğilimler, Asya’dakidinamik ekonomik büyüme ya da sanayilerinve görevlerin küresel olarak yer değiştirmesive benzeri olaylardan etkilenmektedir. Avrupa,sadece kendi kalk ınması üzer indeodaklanmakla kalmamalı, fakat aynı zamandaküreselleşmeyi de kucaklamalıdır. AvrupaBirliği, tek sesle konuşabildiğini ya da küreselpolitikalar ve diplomasi alanında güvenilirbir aktör olduğunu iddia etmeden önce,önünde kat etmesi gereken hâlâ uzun bir yolbulunmaktadır.

• Üye ülkeler kendi çıkarları açısından geleneksel AB çerçevesi kapsamında

birlikte çalışmanın en uygun olduğunu düşündükleri alanlarda (örneğin:

ticaret, küreselleşme, tek pazar, bölgesel ve sosyal kalkınma, araştırma ve

geliştirme, büyümenin ve iş olanaklarının geliştirilmesi ve daha pek çok

alanda) Avrupa bütünleşmesi devam edecek.

• Üye ülkeler ve AB arasında ve AB ile AB vatandaşları arasındaki ilişkileri

düzenleyen kuralların güncellenmesini içeren kurumsal süreç devam edecek.

AB

Ned

ir?

Page 58: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

AB kurumları kendi değerlerini kanıtladılar,ancak bu kurumların Birliğin genişlemesiyleve yükümlü oldukları, sayıları giderek artangörevlerle başa çıkabilmek üzere kendileriniuyarlamaları zorunludur. Üye sayısı arttıkça,kendisini parçalara ayırmakla tehdit edenmerkezkaç kuvveti de o denli büyümektedir.Kısa-dönemli çıkarlar uzun-erimli önceliklerikolayca rayından çıkarabilir. İşte bu nedenledirki örneği görülmemiş bu serüven içinde yeralan herkes, AB kurumsal sisteminin etkili birbiçimde çalışmasını sürdürebilmesi için kendisorumluluklarını omuzlamalıdır. Mevcut sistemiçinde öngörülen herhangi bir nihai değişiklikçoğulculuğu sağlamalı ve Avrupa uluslarınınen değerli varlığı olan çeşitliliğe saygıgöstermelidir. Reformlar, karar-alma süreciüzerinde yoğunlaşmalıdır. Her olaydaoybirliğiyle anlaşma konusunda ısrar etmekkısaca sistemi çökertebilir. Çalışacak tek sistem,içinde denetimlerin ve dengelerin bulunduğu,çoğunluk oyuna dayalı siyasi ve yasal birsistemdir.

2004 yılında, Roma’da, Devlet veya HükümetBaşkanları tarafından kabul edilen veonaylanmaya açık olan Anayasa, mevcut

Antlaşmaların basitleştirilmesine ve AB’ninkarar-oluşturma sisteminde daha fazla şeffaflıkgereksinimine yanıt vermeye çalıştı. Normalinsanlar “Avrupa’da kimin ne yaptığını” bilmekisterler. Ancak o zaman, sistemin kendi günlükyaşamları ile ilgili olduğunu hissedebilirler;Avrupa seçimlerinde oylarını kullanırlar veAvrupa bütünleşmesi fikrini desteklerler.Anayasa, AB’nin, üye devletlerin ve bölgeselmakamların yetkilerini ve sorumluluklarınıaçıklığa kavuşturmaktadır. Anayasa açıkçaortaya koymaktadır ki Avrupa bütünleşmesiikili bir meşruiyet üzerine kuruludur: halklarındoğrudan ifade ettiği irade ve halen Avrupatoplumlarının içinde faaliyetlerini sürdürdüğüçerçeveyi oluşturan, ulus devletlerin meşruiyeti.

AB ülkelerinin, yeni tartışmalar ışığında,eninde sonunda seçeceği Anayasal sistem neolursa olsun, Anayasa’nın her bir ülketarafından, meclis oylarıyla veya halkoylamasıyla onaylanması gerekiyor. Tartışmayıkolaylaştırmak amacıyla Avrupa Komisyonu,vatandaşlarına ulaşabilmek üzere, “Demokrasi,Diyalog ve Tartışma için D Planı” adıyla yenibir hamle başlattı.

© F

lyin

g C

olou

rs/

Dig

ital V

isio

n/G

etty

Imag

es

Avrupa - fikirlerin pazar yeri.

Page 59: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Avrupa Anayasası

Kısa tarihçe

Aralık 2001’de, orta ve güney Avrupa ülkelerini kapsayacak biçimde genişlemenin AvrupaBirliği için yaratacağı güçlüklerle başa çıkabilmek için, Avrupa Birliği Komisyonu, birAnayasa Antlaşması taslağı hazırlamak üzere bir Kurultay oluşturdu. .

2002–2003 yıllarında, Valéry Giscard d’Estaing başkanlığında çalışmalarını sürdüren buKurultay 105 üyeden oluşuyordu. Kurultay üyeleri arasında üye hükümetlerin ve adayülkelerin temsilcileri, ulusal parlamenterler, Avrupa Parlamentosu Üyeleri ve AvrupaKomisyonu üyeleri bulunmaktaydı.

Kurultay antlaşma taslağını, Haziran 2003’te, uzlaşmayla kabul etti.

Antlaşma, 29 Ekim 2004’te, Roma’da resmen imzalandı ve onay için üye devletleregönderildi.

Antlaşma, üyelerin büyük çoğunluğu tarafından imzalanmakla birlikte, Mayıs ve Haziran2005’te, Fransa’da ve Hollanda’da, halk oylarıyla reddedildi. Bu “hayır” oylarının ardından,Haziran ayı içinde daha geç bir tarihte toplanan Avrupa Birliği Konseyi, AnayasaAntlaşması’nın geleceği üzerinde düşünülmesi için bir süre belirledi.

Anayasa’nın başlıca hükümleri

• Avrupa Birliği Konseyi’nden, nitelikli çoğunluk tarafından, iki buçuk yıllık bir süre içinve bir kez yenilenmek kaydıyla, bir Başkan seçilmesi.

• Avrupa Birliği Konseyi’nin teklifiyle ve ‘Avrupa Parlamentosu seçimleri dikkate alınarak’,Avrupa Parlamentosu üyelerinin basit çoğunluğuyla, Komisyonu Başkanının seçilmesi.

• AB Dışişleri Bakanı görevinin oluşturulması.

• Temel Haklar Şartı’nın AB Antlaşması kapsamına alınması.

• Konsey içinde, nitelikli çoğunluk oylaması kapsamına giren alanların arttırılması.

• Avrupa Parlamentosu’na daha geniş yasama ve bütçesel yetkilerin verilmesi.

• Yetkiler ve sorumlulukların Birlik ve Birlik üyeleri arasındaki dağılımının daha danetleştirilmesi.

• AB’nin yetki ikamesi ilkesine uymasını sağlamak üzere ulusal parlamentolara rolverilmesi.

AB

Ned

ir?

Page 60: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Avrupa’nın bütünleşme sürecinde önemli tarihler

Page 61: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

19509 MayısFransız Dışişleri Bakanı Robert Schuman, JeanMonnet’nin fikirlerinden kaynaklanan önerileriçeren önemli bir konuşma yaptı. Schuman,Fransa ve Federal Almanya Cumhuriyeti’ninkömür ve çelik kaynaklarını yeni bir örgütiçinde birleştirmelerini, diğer Avrupaülkelerinin de bu örgüte katılabilecekleriniönerdi.

Bu tarih, Avrupa Birliği’nin doğum tarihiolarak benimsendiğinden, 9 Mayıs, artık heryıl Avrupa Günü olarak kutlanmaktadır.

195118 NisanParis’te, altı ülke – Belçika, Federal AlmanyaCumhuriyeti, Fransa, İtalya, Lüksemburg veHollanda – Avrupa Kömür ve Çelik TopluluğuAntlaşması’nı (ECSC) imzaladılar. Antlaşma,23 Temmuz 1952’de, 50 yıllık bir süre içinyürürlüğe girdi.

19551-2 HaziranMessina’da yapılan bir toplantıda, altı ülkeninDışişleri Bakanları Avrupa bütünleşmesininekonominin bütününü kapsayacak şekildegenişletilmesine karar verdiler.

195725 MartRoma’da, altı ülke Avrupa EkonomikTopluluğu (AET) ve Avrupa Atom EnerjisiTopluluğu’nu (EURATOM) kuran antlaşmalarıimzaladılar.

19604 Ocakİngiltere’nin teşvikiyle toplanan StockholmSözleşmesi ile AET’ye dahil olmayan birkaçAvrupa ülkesini kapsayan Avrupa SerbestTicaret Birliği (EFTA) kuruldu.

196320 TemmuzYaoundé’de, AET ile 18 Afrika ülkesi arasındabir ortaklık anlaşması imzalandı.

19658 NisanÜç Topluluğun (Avrupa Kömür ve ÇelikTopluluğu-ECSC, Avrupa Ekonomik Topluluğu-EEC) ve (Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu-EURATOM) icra organlarını bileştiren ve tekbir Konsey ve tek bir Komisyon oluşturan birantlaşma imzalandı. Bu Antlaşma 1 Haziran1967’de yürürlüğe girdi.

196629 Ocak“Lüksemburg Uzlaşması”. Siyasi bir krizinardından, Fransa, “yaşamsal ulusal çıkarlar”için tehlike söz konusu olduğunda oybirliğikuralının korunması konusundaki anlaşmayakarşılık olarak, Konsey toplantılarına yenidenkatılmayı kabul etti.

19681 TemmuzÜye ülkeler arasında, hedeflenmiş olantarihten 18 ay önce, sanayi malları üzerindekigümrük vergileri kaldırıldı ve ortak bir dıştarife getirildi.

19691-2 AralıkLahey Zirvesi’nde, AET’nin (EEC’nin) siyasiliderleri, Topluluğun ilk kez genişletilmeyeaçılmasına imkan vererek, Avrupa bütünleşmesinidaha da ileriye götürme kararı aldılar.

197022 NisanLüksemburg’da, Avrupa Toplulukları’nın,“kendi öz kaynaklarından” finanse edilmesinibenimseyen ve Avrupa Parlamentosu’na dahageniş denetim yetkileri veren bir antlaşmaimzalandı.

197222 OcakBrüksel’de, Danimarka, İrlanda, Norveç veİngiltere’nin Avrupa Toplulukları’na katılımantlaşmaları imzalandı.

19731 OcakDanimarka, İrlanda ve İngiltere AvrupaToplulukları’na katıldılar; böylece topluluk üyesayısı dokuza yükseldi. Norveç, yapılan halkoylamasında çoğunluğun üyeliğe karşı oykullanması sonucunda, Topluluk dışında kaldı.

AB

Ned

ir?

Page 62: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

19749-10 AralıkParis Zirvesi’nde, dokuz üye devletin siyasiliderleri, Avrupa Birliği Konseyi olarak, yıldaüç kez toplanma kararı aldılar. Ayrıca, AvrupaParlamentosu için doğrudan seçimlerionayladılar ve Avrupa Bölgesel KalkınmaFonu’nun kurulmasını kararlaştırdılar.

197528 ŞubatLomé’da, AET ve 46 Afrika, Karayip ve Pasifikülkesi arasında bir sözleşme (Lomé I)imzalandı.

22 TemmuzAvrupa Parlamentosu’na bütçe üzerine dahageniş yetkiler veren ve Avrupa Sayıştay’ınkuruluşunu sağlayan bir antlaşma imzalandı.Antlaşma 1 Haziran 1977’de yürürlüğe girdi.

19797-10 Haziran410 üyeli Avrupa Parlamentosu için ilk kezdoğrudan seçimler yapıldı.

19811 OcakYunanistan Avrupa Toplulukları’na katıldı;böylece üye sayısı 10’a yükseldi.

198414-17 HaziranAvrupa Parlamentosu için ikinci kez doğrudanseçimler yapıldı.

19857 OcakJacqués Delors AB Komisyonu Başkanı oldu(1985–1995).

14 HaziranAvrupa Toplulukları’na üye ülkeler arasındakisınır denetimlerini ortadan kaldıran SchengenAnlaşması imzalandı.

19861 Ocakİspanya ve Portekiz Avrupa Toplulukları’nakatıldılar; üye sayısı 12 oldu.

17 ve 28 ŞubatLüksemburg’da ve Lahey’de Tek Avrupa Senediimzalandı ve 1 Haziran 1987’de yürürlüğegirdi.

198915 ve 18 HaziranAvrupa Parlamentosu için üçüncü kezdoğrudan seçimler yapıldı.

9 KasımBerlin Duvarı’nın yıkılması.

19903 EkimAlmanya’nın birleşmesi.

19919-10 AralıkMaastricht’te toplanan Avrupa Konseyi,Avrupa Birliği Antlaşması’nı kabul etti.Antlaşma kapsamında ortak bir dışişleri vegüvenlik politikası, adalet ve iç işlerinde dahayakın işbirliği ve tek para birimi de dahilolmak üzere, ekonomik ve parasal bir birlikoluşturulması için zemin oluşturmaktaydı.

19927 ŞubatAvrupa Birliği Antlaşması Maastricht’teimzalandı ve 1 Kasım 1993’te yürürlüğe girdi.

19931 OcakTek Pazar oluşturuldu.

19949 ve 12 HaziranAvrupa Parlamentosu için dördüncü kezdoğrudan seçimler yapıldı.

19951 OcakAvusturya, Finlandiya ve İsveç AB’ye katıldılar;böylece üye sayısı 15 oldu. Norveç, halkoylaması sonucunda, üyeliğe karşı çoğunlukoylarıyla, Birlik dışında kaldı.

Page 63: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

© R

eute

rs

1999’da Euro finansal işlemlerde kullanılmaya başlandığında, yeni bir para birimi doğdu.Bu süreci 2002 yılında banknotlar ve madeni paralar izledi.

23 OcakJacques Santer başkanlığında, yeni bir AvrupaKomisyonu göreve başladı (1995–1999).

27–28 KasımBarselona’da yapılan Avrupa-AkdenizKonferansı, AB ile Akdeniz’in güneysahillerindeki ülkeler arasında bir ortaklıkprogramı başlattı.

19972 EkimAmsterdam Antlaşması imzalandı. Antlaşma,1 Mayıs 1999’da yürürlüğe girdi.

199830 MartYeni aday ülkeler için katılım süreci başladı.Kıbrıs, Malta ve 10 orta ve güney Avrupaülkesi bu süreç kapsamına alındı.

19991 OcakAvrupa Para Birimi’nin (EMU) üçüncü aşaması:11 AB ülkesi Euro’yu kabul etti. Euro malipiyasalara sunuldu ve nakit-dışı işlemlerdeönceki para birimlerinin yerine kullanılmayabaşlandı. Avrupa Merkez Bankası AB’nin parapolitikası sorumluluğunu yüklendi. Yunanistan,2001’de, 11 ülke arasına katıldı.

10-13 HaziranAvrupa Parlamentosu için beşinci kezdoğrudan seçimler yapıldı.

15 EylülRomano Prodi başkanlığında (1999–2004)yeni bir Avrupa Komisyonu göreve başladı.

15-16 EkimTampere’de toplanan AB Konseyi AvrupaBirliği’nin bir özgürlük, güvenlik ve adaletalanı haline getirilmesine karar verdi.

AB

Ned

ir?

Page 64: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

200023-24 MartLizbon’da toplanan AB Konseyi, AB içinde,bilgiye-dayalı bir Avrupa’da istihdamıarttırmak, ekonomiyi modernleştirmek vesosyal uyumu güçlendirmek üzere bir stratejibelirledi.

7–8 AralıkNice toplantısında, AB Konseyi, Birliğingenişlemeye hazırlanmasını sağlamakamacıyla AB’nin karar-alma sisteminideğiştiren yeni bir Antlaşma metni üzerindeuzlaştı. Avrupa Parlamentosu, Avrupa BirliğiKonseyi ve Avrupa Birliği KomisyonuBaşkanları Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nıresmen ilan ettiler.

200126 ŞubatNice Antlaşması imzalandı. Antlaşma 1 Şubat2003’te yürürlüğe girdi.

14–15 AralıkAvrupa Konseyi Laeken’de toplandı. AB’ningeleceği konusunda bir bildirge üzerindeanlaşmaya varıldı. Bu bildirge, AB’nin sonrakidönemde yapacağı başlıca reformların önünüaçtı ve bir Avrupa Anayasası taslağıhazırlanması için zemin oluşturdu.

20021 OcakEuro banknotları ve madeni paralar, 12 Euro-alanı ülkesinde dolaşıma sunuldu.

13 AralıkKopenhag’da toplanan Avrupa Konseyi, 10aday ülkenin (Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Estonya,Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya,Slovakya ve Slovenya’nın) 1 Mayıs 2004’teAB’ye katılabileceklerini kabul etti.

200310 TemmuzAvrupa’nın Geleceği konulu Kurultay, AvrupaAnayasası taslağı üzerindeki çalışmalarınıtamamladı.

4 EkimAnayasa antlaşmasının biçimlendirilmesindensorumlu Hükümetler-arası Konferansınbaşlangıcı.

20041 MayısKıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan,Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakyave Slovenya Avrupa Birliği’ne katıldılar.

10 ve 13 HaziranAvrupa Parlamentosu için altıncı kez doğrudanseçimler yapıldı.

29 EkimAvrupa Anayasası, Roma’da, (üye devletlertarafından onaylanmak koşuluyla) kabuledildi.

22 KasımJosé Manuel Barroso Başkanlığı’nda, yeni birAvrupa Komisyonu göreve başladı.

200529 Mayıs ve 1 HaziranFransa’da, Anayasa, halk oylamasıyla,reddedildi; aynı durum üç gün sonraHollanda’da meydana geldi.

3 EkimAB ile Türkiye ve Hırvatistan arasında katılımmüzakereleri başladı.

20071 OcakBulgaristan ve Romanya Avrupa Birliği’nekatıldı.

Slovenya, Euro’yu kabul etti.

Page 65: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Avrupa Birliği

AB Üye Ülkeleri (2007)Aday Ülkeler

Page 66: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

“Bu yay›n Avrupa Topluluklar› Resmi Yay›nlar Ofisi taraf›ndan tüm AB resmi dillerinde yay›mlanm›flt›r. AB resmi dillerinde yay›mlanm›fl olan elektronik kopyalar›nahttp://bookshop.europa.eu internet adresinden eriflebilirsiniz. Bu yay›n Türkiye’de Avrupa Birli¤i Bilgi ve ‹letiflim Destek Program› kapsam›nda ço¤alt›lm›fl olup,Türkçe çeviri sorumlulu¤u Programa aittir.”

© Avrupa Topluluklar›, 2007

Avrupa Komisyonu

AB Nedir?Pascal Fontaine

Avrupa Toplulukları Resmi Yayınlar Ofisi, Lüksemburg2006 – 62 pp. – 16.2 x 22.9 cm.

ISBN 978-92-79-05616-1

AB’nin amacı nedir? Neden ve nasıl kurulmuştur? İşleyişi nasıldır? Vatandaşları için şuana kadar neler elde etmiştir ve bugün karşı karşıya olduğu güçlükler nelerdir? Vatandaşlarnasıl daha fazla katılımcı olabilirler?�

Küreselleşme çağında AB diğer büyük ekonomilerle başarılı bir şekilde rekabet edebilirmi ve sosyal standartlarını koruyabilir mi? Avrupa, dünya sahnesinde başrol oynamayısürdürebilir mi ve terörizmden korunmada yardımcı olabilir mi?�

Bunlar, AB uzmanı ve üniversite eski öğretim üyesi Pascal Fontaine’in ‘’ AB Nedir? adlıbilinen kitabının 2007 baskısında cevaplarını aradığı soruların bazıları.

Page 67: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

Avrupa Komisyonu Türkiye DelegasyonuUğur Mumcu Cad. 88, 4. KatGOP, 06700 Ankara • TÜRKİYETel. (+90.312) 459 87 00Faks. (+90.312) 446 67 37

Adana Ticaret OdasıAbidinpaşa Cad. No: 5201010 Seyhan, ADANATel: (+90.322) 351 39 11Faks: (+90.322) 352 32 [email protected]

Antalya Ticaret ve Sanayi OdasıKazım Özalp Cad. 2. Sok. No:407040 ANTALYATel: (+90.242) 248 99 00Faks: (+90.242) 244 27 [email protected]

Bursa Ticaret ve Sanayi OdasıOrganize Sanayi BölgesiMavi Cadde, 2. Sok. No: 216159 Nilüfer, BURSATel: (+90.224) 243 15 00Faks: (+90.224) 242 85 [email protected]

Denizli Sanayi OdasıAtatürk Bulvarı No: 94/2-3 DENİZLİTel: (+90.258) 242 10 04Faks: (+90.258) 263 81 [email protected]@dso.org.trwww.dso.org.tr

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi OdasıAli Emiri Cad. Kat: 2-3 DİYARBAKIRTel: (+90.412) 228 17 18Faks: (+90.412) 224 45 [email protected]

Edirne Bilgi BürosuHükümet Caddesi Paşakapısı22020 Güney Köşkü, EDİRNETel: (+90.284) 214 93 13Faks: (+90.284) 214 22 [email protected]

Gaziantep Ticaret Odasıİncilipınar Mah. 16 No’lu Sok. Kat: 227002 Şehitkâmil, GAZİANTEPTel: (+90.342) 220 30 30Faks: (+90.342) 231 10 [email protected]

İzmir, ESİAD(Ege Sanayi ve İşadamları Derneği)Heris Tower, Şehit Fethi Bey Cad.No: 55, K: 835210 Pasaport, İZMİRTel: (+90.232) 483 88 33Faks: (+90.232) 483 35 [email protected]

Kayseri Ticaret OdasıTennuri Sok. No: 6 KAYSERİTel: (+90.352) 222 45 28Faks: (+90.352) 232 84 [email protected]

Mersin Ticaret OdasıAtatürk CaddesiMTSO Hizmet Binası, Kat: 3 MERSİNTel: (+90.324) 238 95 00Faks: (+90.324) 238 98 [email protected]

Samsun Ticaret ve Sanayi OdasıHançerli Mah. Abbasağa Sok. No: 855020 SAMSUNTel: (+90.362) 432 36 26Faks: (+90.362) 432 90 [email protected]

Trabzon Ticaret ve Sanayi OdasıPazarkapı Mah. Sahil Cad. No: 103 TRABZONTel: (+90.462) 326 80 70Faks: (+90.462) 321 88 [email protected]

Van Ticaret ve Sanayi OdasıVatso Hizmet Kompleksiİskele Cad. No: 83 VANTel: (+90.432) 214 39 89Faks: (+90.432) 216 44 [email protected]

ABBM AnkaraTunalı Hilmi Cad. Üniversite Apt. No:82/B-1Kavaklıdere, 06700 AnkaraTÜRKİYETel. (+90.312) 468 90 70Faks. (+90.312) 468 90 75

ABBM İstanbulMete Cad. Park Apt. No. 24-ATaksim, 34437 IstanbulTÜRKİYETel. (+90.212) 244 89 29Faks. (+90.212) 244 89 20

Avrupa Birliği Bilgi Merkezleri (ABBM'ler)

www.avrupa.info.tr

Avrupa Birliği Bilgi Ağı

Avrupa Birliği Bilgi Büroları

Page 68: AB Nedir? - Demiryolu Taşımacılığı Derneği · 2013. 4. 2. · İçindekiler AB Nedir? 1. Neden Avrupa Birliği? 4 2. On tarihi adım 8 3. Genişleme ve komşuluk politikası

AB Nedir?

AB’nin amacı nedir? Neden ve nasıl kurulmuştur? İşleyişinasıldır? Vatandaşları için şu ana kadar neler elde etmiştirve bugün karşı karşıya olduğu güçlükler nelerdir?Vatandaşlar nasıl daha fazla katılımcı olabilirler?�

Küreselleşme çağında AB diğer büyük ekonomilerlebaşarılı bir şekilde rekabet edebilir mi ve sosyalstandartlarını koruyabilir mi? Avrupa, dünya sahnesindebaşrol oynamayı sürdürebilir mi ve terörizmden korunmadayardımcı olabilir mi?�

Bunlar, AB uzmanı ve üniversite eski öğretim üyesi PascalFontaine’in ‘AB Nedir?’ adlı bilinen kitabının 2007baskısında cevaplarını aradığı soruların bazıları.