Seminaries:

- Wat heb ik geleerd?- Hoe heeft dit mijn visie op het/mijn leraarschap beïnvloedt?- Hoe heeft dit mij doen groeien als leerkracht?

Seminarie: visie op mijn leraarschap aardrijkskunde

Ik vond deze les bijzonder vernieuwend aangepakt. Het is de eerste maal dat we onszelf moesten voorstellen als leerkracht aan de hand van een metafoor van een object of ander beroep.

Ik had vrij snel een metafoor gekozen en heb deze voor het grootste deel al kunnen uitwerken in de les zelf. Het was dan ook goed, dat Mevr. Gaeremynck op die moment aanwezig was en ons enkele gerichte vragen kon stellen om de visie qua metafoor te versterken en te ondersteunen.

We moesten ook onze leerstijl onderzoeken. Ik heb hiervoor de leerstijlentest van Kolb gebruikt en kwam uit bij de creatieve leerstijl, welke ik persoonlijk niet 100% vond overeenkomen met mij, aangezien ik helemaal geen creatief persoon ben. Toen ik de test een tweede maal aflegde, enige tijd later, kwam ik uit bij de nadenkende leerstijl. Deze vind ik wel beter bij mij passen, ik ben een eerder afwachtend type en werk graag alles tot in detail uit voor ik ergens aan begin. Dit merk ik ook in mijn lesgeven, ik kan soms uren bezig zijn met het perfectioneren van een PPT, of werkbladen.

We hebben tijdens de sessie meerder kwaiteitsindicatoren overlopen. Door over deze prangende vragen na te denken en te reflecteren krijg je een beter zicht op jezelf als leerkracht en zo durf je kritisch te zijn over je eigen lesgeven. Deze kritische blik geeft dan weer dat je gaat reflecteren over je lespraktijk en wat er beter kan, door hieraan te werken zal je lesgeven erop vooruitgaan en zal je steeds proberen je lesgeven te vernieuwen.

De geografische zienswijze op de verschillende aspecten van de aardrijkskunde is iets wat nog te weinig aan bod komt. Je moet leren kijken door verschillende brillen om aardrijkskunde helemaal te begrijpen en te kunnen ontleden. Op deze manier krijg je ook een goed beeld van de samenhang in de aardrijkskunde zelf. Een aspect beïnvloedt andere aspecten en wordt beïnvloed door de andere aspecten.

Seminarie: earth-caching

Tijdens de earth-caching hebben we voor de eerste maal kennis gemaakt met onze tutées, zo leerden we hen kennen buiten de schoolcontext en we bevonden ons in een ‘lossere’ situatie.

De earth-caching zelf was leerrijk doordat we de tutées moesten begeleiden met de zoektocht. We hadden deze zelf al gedaan in het eerste jaar en wisten vaak nog wel vanalles. Maar dit mochten we niet zomaar doorgeven, het was de bedoeling dat we een zicht kregen op het begeleiden van een groep leerlingen tijdens zo’n zoektocht. Door hen tips te geven konden ze wel makkelijker de antwoorden vinden. Dit was een goede eerste kennismaking met onze tutées op een ontspannen manier.

Seminarie: breed evalueren – remediëring – begeleiding in de aardrijkskunde

We hebben tijdens dit seminarie enkele proefwerkvragen geëvalueerd nadat we zelf les hadden gekregen over de factoren van een goede test/taak, nl. betrouwbaarheid, efficiëntieleerrijk, transparant en validiteit.

Ik vond de les zelf erg interessant aangezien je als leerkracht op een goede manier moet toetsen of de leerlingen de leerstof begrijpen en de vaardigheden kunnen. Om dit te doen moet je steeds je opgestelde toets met een kritisch oog bekijken, laat desnoods iemand anders de toets eens afleggen en laat hem dan commentaar geven. Je moet altijd nagaan of je toets voldoende goed is om deze door leerlingen te laten afnemen, zo moet je ook nadat de toets is afgelegd en je de punten heb steeds reflecteren over je toets, wat was er niet goed, hoe kan ik het aanpassen etc.

We hebben dan de proefwerkvragen beoordeelt en dan sta je eigenlijk te kijken dat het niet allemaal zwart wit is en zeker niet simpel is. Er komt veel bij kijken als je een goede toets wil opstellen. Aan de hand van de 5 criteria ontdekten we dan ook wat wel en wat niet goed was, we hebben dan ook even geredeneerd over hoe we het zouden kunnen beter doen. Ik vond het weten van deze criteria een erg goed punt, maar om deze samen eens te hanteren vond ik nog leerrijker.

We hebben dan ook samen enkele dingen overlopen die zeker moeten duidelijk zijn op een toets en waar de leerlingen echt nood aan hebben, bijvoorbeeld een puntenindeling. Ook dat leerlingen hun antwoorden moeten kunnen beargumenteren. Zo weet je immers of de leerlingen het echt begrijpen en niet gewoon papagaaien wat ze geleerd hebben.

Seminarie: coachingvaardigheden en student-tutoring

Ik heb vorig jaar voor mijn gOOD reeds coachen na de schooluren gedaan. Dit hield in dat ik 2 leerlingen uit een zesde jaar TSO begeleidde met school, meestal 1 à 2uren na de lessen op dinsdag. Er kwamen lessen wiskunde, aardrijkskunde, Engels, etc aan bod en ook hun GIP was een belangrijk onderdeel. Dit was een vrij intensieve coaching waarbij we een logboek moesten bijhouden en het merendeel van deze leerlingen waren dan ook leerlingen met ‘problemen’ velen waren schoolmoe,

hadden moeite met de leerstof en vroegen hiervoor dus extra begeleiding. Tijdens deze coaching heb ik erg veel geleerd over hoe je een leerling begeleid etc.

Voor aardrijkskunde moesten we 3 leerlingen begeleiden met hun eerste lesje, de beroemde MicroTeaching. Het kwam erop neer dat we de eerste maal samenzaten om kennis te maken en een beetje over het vak in het algemeen te praten, alsook informatie uitwisselen voor communicatie. Daarna kregen de tutées nog lessen over hoe je een les opstelt door de vakleerkracht en wij, de tutors, moesten deze eerste les (meerdere malen) verbeteren en hen aanwijzen waar ze beter konden, hoe ze iets konden aanpakken en hen ook evalueren. Wij moesten hen na de MT ook uitleggen hoe het was geweest en wat beter moest en wat hun sterke punten waren (voor een videocamera).

Wijzelf, de tutors, kregen een volledige les rond hoe we hen moeten begeleiden en coachen. Ik vond de uitleg hiervan erg goed en ikzelf had al veel uitleg gekregen tijdens mijn gOOD. Ik had dan ook al veel kennis van hoe ik dit moest aanpakken en ik besefte reeds wat een meerwaarde dit is voor de lerarenopleiding. Ik vind het erg belangrijk dat deze les rond de coachingvaardigheden blijft bestaan, alsook de coaching zelf want het is belangrijk dat je toch enkele dingen goed beseft. Je bent niet de leerkracht maar een coach je gaat hen dus middelen aanreiken door tips en tricks maar je gaat hen geen pasklare les geven. Je gaat niet hun les maken maar hen feedback geven.

Persoonlijk vond ik de coaching via de gOOD net iets beter, omdat dit een veel intensiever deel was, we hebben toen meer sessies gekregen waarin uitgelegd werd hoe we moesten coachen. Er was dan ook een langere periode van coachen (1 jaar) waardoor je meerdere aspecten van het coachen kon uitvoeren, oa. het persoonlijk aspect.

Desalniettemin is de coaching in het vak aardrijkskunde een belangrijk deel van onze opleiding, niet iedereen kiest coachen als gOOD, en ik vind het belangrijk dat je als leerkracht toch de basis hiervoor hebt en die hebben we zeker aangereikt gekregen via dit vak.

Seminarie: competentieontwikkelend aardrijkskundeonderwijs

We hebben in deze sessie wederom een nadruk gelegd op hoezeer we leren via zelf te doen en niet door gewoon onze cursus te lezen of voorgelezen te worden. Onderstaande afbeelding geeft dit goed weer.

Als we onze leerlingen echt iets willen bijbrengen dan moeten we hen zelf laten ervaren. Praktijkwerk is dan ook een belangrijk onderdeel voor aardrijkskunde, we gaan buiten de klascontext gaan en op excursies, en hen dan ook opdrachten laten uitvoeren door zelf dingen te doen zoals we op de Heideberg excursie gedaan hebben. De leerlingen moesten bijvoorbeeld zelf voelen hoe groot de korrel van de aarde was en hoe deze rook etc.

Tijdens dag van de leraar aardrijkskunde werd de onderzoekscompetentie dan ook in de verf gezet. De leerlingen moeten een onderzoekende houding ontwikkelen want zo gaan ze zelf ook hun eigen kennis willen verbreden buiten de schoolcontext.

Nu is het niet steeds mogelijk om de leerlingen altijd op excursies te laten gaan, daarom is het belangrijk om afwisselende werkvormen te gebruiken door variatie in je lessen te brengen en een goede vakdidactiek te hebben. Je gaat niet doceren maar een OLG hanteren waarbij je een gerichte vraagstelling gebruikt die de leerlingen tot aandenken zet. Zo laat je de leerlingen zelf de leerstof ontdekken.

Om deze didactiek te volbrengen heb je drie belangrijke pijlers die je in acht moet nemen:

• Nood aan een krachtige leeromgeving

– Expertise, materiaal, een authentieke, complexe taak

– Aanspreken van diverse leerstijlen via diverse onderwijsstijlen

• Belang van zelfsturend leren

– Lln neemt zelf initiatief, geeft betekenis, reguleert eigen leerproces

– Reflectie als houding

• Belang van samen leren

Ook het belang van de VOETen kwam aan bod in deze sessie. Je kan vaak verschillende vakken combineren in een projectdag en zo werken aan de VOETen, maar je kan ook tijdens je lessen zelf werken aan de VOETen.

We hebben in deze sessie ook het belang van de lesinstap besproken. Het is belangrijk om de aandacht en nieuwsgierigheid van de leerlingen op te wekken. Zo verloopt je les beter en willen de leerlingen de nieuwe leerstof onder de knie krijgen.

We hebben dan ook een leuk spel gespeeld met M&Ms om zo het thema bevolking te bespreken, dit is een zeer leuke fase in een les die leerlingen aanzet om te leren en hen zelf laat ervaren.

Seminarie: supervisie van de stage II (ASO/TSO)

We hebben in deze sessie onze ervaringen gewisseld en problemen die we ervaren hebben besproken. Dit was een zeer leerrijke sessie, waardoor ik ingezien heb dat ik mijn lessen veel beter kan maken door meer creatieve werkvormen. Mijn aandacht werkt specifiek getrokken toen een medeleerlingen, die ook het wereldgradennet had gegeven, zijn techniek toelichtte. Ik was verbaasd hoe iemand op zo iets uniek en leuk kan komen. Hij had voor de halfronden aan te brengen gewoon twee koorden gebruikt en deze door de klas getrokken zoals de evenaar en de nulmeridiaan. Door dit te doen was het duidelijker voor de leerlingen waar wat lag. Ook een andere medeleerling had een creatief idee adhv een appel om dit uit te leggen. Dit zijn tips waar ik zeker rekening mee zal houden.

Er waren nog leuke dingen die een leuke insteek aan je les geven. De domino van Tina voor de referentiekaart van Europa was zeer interessant, niet enkel voor de leerkracht maar ook voor de leerlingen. Het zorgt ervoor dat de les niet saai is en zo leren de leerlingen terwijl ze de opdracht uitvoeren.

Seminarie: Ludo Wevers (inspectie)

Mr Wevers kwam uitleg geven over hoe de inspectie werkt en waarom het zo belangrijk is dat alles in orde is. Dit was een leerrijke ervaring omdat het een aspect is dat zelden besproken wordt. Als je afgestudeerd bent word je zomaar in het werkveld gegooid en zijn er vaak praktische administratieve zaken waar je als beginnende leerkracht weinig tot geen weet van hebt. Door zo’n seminarie op te richten krijg je een inzicht in de belangrijke zaken en hoe je hieraan kan werken.

Hij haalde nog een belangrijk item aan. Vaak als je als nieuwe leerkracht gaat werken in een school krijg je het jaarplan van de vorige. Het is belangrijk dit enkel als een hulpmiddel te gebruiken en je eigen jaarplan op te stellen. Je moet steeds met een kritisch oog kijken naar het jaarplan van je voorganger. Dit kan namelijk verouderd zijn en je kan best je eigen insteek geven aan je lessen. Het is ook belangrijk dit zeker in orde te houden, zo kan je bij afwezigheid je jaarplan doorgeven aan de (tijdelijke) vervanger, deze weet dan waar de leerlingen zitten, wat ze reeds gezien hebben en hoe dit aangepakt is.

Ik vond het ook leuk dat hij hamerde op het feit dat we niet “afstuderen”, want eigenlijk blijf je je leven lang leren en dat is ook een belangrijk aspect van zijn sessie. Het is belangrijk om zelf te beseffen dat het niet ophoud na je opleiding en dat je niet gewoon gaat werken dan. Je moet proberen zoveel mogelijk na- en bijscholingen te volgen want deze kunnen enorm interessant zijn voor je lespraktijk, je moet steeds vernieuwen en bijleren. Zelf van je leerlingen kan je bijleren!

Een ander deel van het jaarplan is dat beginnende leerkrachten vaak teveel inplannen voor een korte tijd. Het belangrijkste is dat je alles gezien heb, ook al heb je alles niet diepgaand behandeld. Dit vond ik persoonlijk raar. Welk nut heeft het om de leerlingen iets oppervlakkig te geven, enkel en alleen zodat je alle thema’s gezien hebt? Ik kan erin komen dat je uitbreidingthema’s beter laat vallen dan, maar ik ben wel van mening dat alles goed behandeld word, het heeft uiteraard zijn nut.

Seminarie: wereldoriëntatie versus het vak AA – de brugproblematiek van LO naar SO

Tijdens deze sessie hebben we onze aardrijkskunde vergeleken met enkele aardrijkskunde items uit boeken van WO. Het was erg interessant om het verschil in aanpak te zien aan de hand van deze vergelijking.

Het eerste wat opviel waren enkele oefeningen en leerinhoud die perfect overeenkomt met wat wij de leerlingen leren in de eerste graad van het secundair onderwijs. Dan rijst meteen de vraag welk nut het heeft dit allemaal te herhalen. Nu als we dan in de lespraktijk gaan kijken dan merken we dat vele leerlingen dit niet ervaren als herhalen maar als volledig nieuwe leerstof en de uitleg daadwerkelijk helemaal en uitgebreid moeten krijgen. Dan begin je sterk te twijfelen of de link tussen LO en SO wel goed is en of de aanpak in het LO wel dermate in orde is.

Wanneer we de aanpak van het lager onderwijs zien (thema na thema) en dan de aanpak van het secundair onderwijs (cursorisch) dan merken we dat dit een groot verschil is om te overbruggen op een korte tijd. Het is nog steeds een prangende vraag hoe we dit het beste kunnen overbruggen. Maar iedereen heeft daar zijn eigen mening over, sommige willen voor een mix (thema afwisselend met cursorisch of thema naast cursorisch) gaan. Ikzelf ben eerder te vinden voor de afwisselende aanpak, zo leren de leerlingen al omgaan met de cursorische aanpak.

Elke aanpak heeft zijn voor en nadelen. Maar we merken wel dat er de laatste jaren een achteruitgang is voor enkele vakken, waaronder aardrijkskunde, geschiedenis, techniek, etc. voor aardrijkskunde merken we bijvoorbeeld dat de kaartvaardigheden niet meer op punt staan.

Seminarie: dimensie ruimte in de 1 ste graad B-stroom en het BSO

We hebben in deze sessie De vakken PAV en Mavo en het aspect aardrijkskunde hierin besproken. Het is niet makkelijk om de gewoonlijke aanpak los te laten wanneer je naar het BSO onderwijs gaat. Het is echter belangrijk dat je de link legt tussen de verschillende vakken en de leerstof en vaardigheden hiervan. Wanneer je PAV geeft ga je ook rekening houden met de praktijkvakken en ga je proberen hen te stimuleren door toepassingen vanuit de praktijkvakken te integreren in je lessen.

Het si ook handig om de ordeningskaders van PAV en MAVO te kunnen zien, we krijgen deze niet op voorhand in andere vakken aangereikt dus dit vond ik zeker een meerwaarde, ook om deze samen te overlopen was belangrijk.

Er werd dan ook de vergelijking gemaakt tussen de aardrijkskunde leerkracht en de PAV leerkracht. Als aardrijkskunde leerkracht ben je het gewoon om verschillende aspecten te linken, dit bied een meerwaarde als je les gaat geven in PAV of MAVO.

Je moet dan ook in de vakken PAV hen leerstof aanreiken waar ze daadwerkelijk iets aan hebben. Bijvoorbeeld hoe een verloningsbrief lezen, hoe een CV opstellen, budgetbeheer, …

Bij PAV werk je ook met het OVUR schema, ik had hier al van gehoord maar heb nooit echt het doel hiervan geapprecieerd. Nu we dit behandeld hebben in de PAV sessie merk ik dat de leerlingen in het BSO een enorm voordeel halen uit het werken met deze instructiekaarten.

Activerende werkvormen zijn dan ook een echte must. Leerlingen die in het BSO zitten zijn greicht op praktijk, dit is hun sterkte. Wanneer je hen dan zelf dingen laat doen zijn ze niet enkel actief bezig maar ook sterk gemotiveerd want dit zijn dingen die ze goed kunnen.