แผนบรหารการสอนประจ าบทท 6 มนษยสมพนธ

หวขอเนอหา 1. ความหมายของมนษยสมพนธ 2. ปรชญาพนฐานของมนษยสมพนธ 3. ความส าคญของมนษยสมพนธ 4. องคประกอบของมนษยสมพนธ 5. ประโยชนของมนษยสมพนธ 6. อทธพลของมนษยสมพนธตอบคคล 7. วธการสรางมนษยสมพนธ 8. สรป 9. ค าถามทายบท 10. เอกสารอางอง

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เมอนกศกษาเรยนบทนแลวสามารถ

1. บอกความหมาย ความส าคญ ปรชญาพนฐานและองคประกอบของมนษยสมพนธได 2. อธบายถงอทธพลของมนษยสมพนธทมตอบคคลได 3. น าประโยชนทไดรบจากการมมนษยสมพนธไปใชประยกตใชในชวตประจ าวน 4. น าวธการสรางมนษยสมพนธน าไปปฏบตเพอใหอยในสงคมไดอยางมความสข

จ านวนชวโมงทสอน 8 ชวโมง

กจกรรมการเรยนการสอน

1. การบรรยาย อภปราย

132

2. ถาม – ตอบ เพอแลกเปลยนเรยนร 3. มอบหมายกจกรรมกลม 4. ศกษาใบความร “การสรางความสมพนธระหวางบคคล” 5. ศกษาใบงานท 6.1 “การผกไมตร” 6. ตอบค าถามทาบท 7. คนควาดวยตนเอง

สอการเรยนการสอน

1. เอกสารประกอบการสอน 2. Power point 3. ใบความร “การสรางความสมพนธระหวางบคคล” 4. ใบงานท 6.1 “การผกไมตร” 5. ค าถามทายบท

การประเมนผล 1. สงเกตจากความรวมมอในกลม 2. สงเกตจากการแสดงความคดเหนของกลม 3. สงเกตจากการอภปรายของนกศกษา 4. พจารณาการสะทอนกลบ (Reflection) จากการตอบค าถามทายบทและใบงาน

133

บทท 6 มนษยสมพนธ

บคคลทกคนมกตองมกลมมพวกหรอพวกของกลมบคคล เชน ครอบครว เพอนฝง ทมงาน สมาคม ชมรม ผท างานในหนวยงานเดยวกน ซงประกอบดวย คนจ านวนมาก มาอยรวมกนและท างานรวมกนในบทบาทหนาทตาง ๆ กนไป ซงแตละคนมกมเพอนฝงรวมงาน ทงทอยในระดบทเหนอกวา เทากน และเพอนรวมงานทต ากวา ซงไมวาจะอยในต าแหนงใด บคคลเหลานตองท างานเกยวของและตดตอสมพนธกน ถาหากบรรยากาศของความสมพนธเปนไปดวยดมกสงผลใหบคคลนนเปนสข เนองจากมนษยเปนสตวสงคม ความสขสวนใหญของชวตจงมกขนอยกบมนษยสมพนธทงในแงการอยรวมกบผอน และท างานรวมกบผอน ดงนนเพอใหมความสขในการอยรวมกบบคคลอนและท างานรวมกบผอน ในบทนจงไดกลาวถงความหมายของมนษยสมพนธ ปรชญาพนฐานของมนษยสมพนธ ความส าคญของมนษยสมพนธ องคประกอบของมนษยสมพนธ ประโยชนของมนษยสมพนธ อทธพลของมนษยสมพนธทมตอบคคลและวธการสรางมนษยสมพนธ เพอน าไปประยกตใชและน าไปปฏบตใหสามารถอยในสงคมไดอยางมความสข

ความหมายของมนษยสมพนธ มนษยสมพนธจดเปนทงศาสตร (Science) และศลป (Art) เนองจากมหลกการและทฤษฎทเปน

ขอความร และการน าหลกการหรอทฤษฎไปปฏบตใหประสบความส าเรจไดนนตองอาศยเทคนควธการซงถอเปนศลปะเฉพาะตวของแตละบคคล จะสงเกตเหนไดอยางหนงวาคนแตละคนมความสามารถในการ

134

ตดตอกบผอนไมเทากน บางคนเปนทพอใจของคนหมมาก มเพอนมากหนาหลายตา และมคนทอยากพด คยตดตอหรอท างานรวมกบเขามากมาย ในขณะทบางคนไมคอยมใครอยากจะเขาใกลหรอท างานรวมดวย นนเปนเพราะเขาขาดศลปะในการตดตอกบบคคลอน อาจเปนเพราะไมรหลกการวาควรท าอยางไร หรอเปนเพราะน าหลกการไปใชไมถกวธ ดงนนการทคนเราจะมมนษยสมพนธทดกบบคคลอน จงจ าเปนตองเรยนรทงภาคทฤษฎ และหมนฝกฝนเพอใหเกดความเชยวชาญจนสามารถน าหลกการทเปนขอความรทางทฤษฎไปใชไดอยางเปนธรรมชาต

ความหมายของมนษยสมพนธ มนกจตวทยาใหความหมายไวหลายทาน ดงน ชลอ ธรรมศร (2543 : 480) ไดกลาววา “มนษยสมพนธ เปนความสมพนธระหวางบคคล ทสรางขนเพอยดเหนยวระหวางกน ใหเกดความรกใครชอบพอ ความรวมมอรวมใจในการท ากจกรรมใหบรรลเปาหมาย และด าเนนชวตใหมความราบรน”

วชย แหวนเพชร (2543 : 16) กลาวไววา “มนษยสมพนธหมายถงการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางเรากบผอน และอยรวมกนดวยดและมสข” สมพร สทศนย (2544 : 5) ไดกลาววา “มนษยสมพนธ หมายถง การตดตอเกยวของกนระหวางบคคลเพอใหเกดความรกใครชอบพอ ความรวมมอรวมใจในการท ากจกรรมใหบรรลเปาหมาย และการด าเนนชวตใหมความราบรน”

เดวส (Davis. 1957 : 98 ; อางถงใน พรรณราย ทรพยะประภา. 2548 : 44) อธบายวา “มนษยสมพนธ หมายถง กระบวนการจงใจคนใหท างานรวมกนอยางมประสทธภาพ โดยมความพอใจเปนพนฐาน”

ราชบณฑตยสถาน (2554 : 145) ใหความหมายวา “มนษยสมพนธ หมายถง ความสมพนธใน ทางสงคมระหวางมนษยซงจะกอใหเกดความเขาใจอนดตอกน” ฟลเมอร (Fulmer. 1983 : 9) ไดใหความหมายวา “มนษยสมพนธเปนความสมพนธอนดของบคคลทเกยวของกน อนน าไปสเปาหมายของทกฝาย” ฟลปโป (Flippo. 1984 : 15) ไดกลาวไววา “มนษยสมพนธ คอ การรวมคนใหท างานรวมกนในลกษณะทมงใหเกดความรวมมอ การประสานงาน ความคดรเรมสรางสรรค เพอใหบงเกดผลบรรลตามเปาหมาย” ฮลโลแรน (Halloran. 1995 : 5) กลาวถงมนษยสมพนธไววา “เปนการศกษาถงความสมพนธระหวางบคคลทสามารถลดความขดแยง และเสรมสรางพฤตกรรมความสมพนธอนดตอกนระหวางบคลและองคการ”

135

ดบรน (Dubrin. 2008 : 14) เนนวา “มนษยสมพนธเปนศลปะ และปฏบตการประยกตความรเกยวกบพฤตกรรมศาสตรไปใชในการท างาน เพอบรรลวตถประสงคของงานและองคการ”

สรปไดวา มนษยสมพนธ หมายถง กระบวนการประพฤตปฏบตตนทงทางรางกาย จตใจ และการกระท าของตนทกระท าตอบคคลอนใหสามารถครองใจเขาได เพอใหเกดความรสกผกพนทดตอกน และรสกเกดความพอใจ รกใครนบถอ ซงกอใหเกดความรวมมอรวมใจกนท างาน ท างานดวยความเตมใจและมความสข ชวยใหเปาหมายของหนวยงานบรรลผลส าเรจตามจดประสงคอยางมประสทธภาพ

ปรชญาพนฐานของมนษยสมพนธ ปรชญาพนฐานของมนษยสมพนธ หมายถง แนวความคดเบองตนทเกยวกบมนษยสมพนธในเรองของมนษยใน 3 ลกษณะ คอ (วภาพร มาพบสข. 2543 : 18) 1. มนษยทกคนมศกดศร (Human dignity) มนษยทกคนนบวาเปนสตวประเสรฐทม ความคด มความรบผดชอบ มสตปญญา รจกความชวความด และมวฒนธรรมทเหนอกวาสตวทงปวง ดงนนในการตดตอสมพนธระหวางมนษยนน ตองยอมรบวามนษยทกคนนนตองการทจะไดรบการปฏบตทเทาเทยมกนอยางมศกดศร ตองการไดรบการยกยองชมเชย ตองการมเกยรตยศ ตองการไดรบการยอมรบ และความตองการความยตธรรมและความเสมอภาคกน หากมนษยทกคนในสงคมตางรบรและตระหนกในการน าไปปฏบตตอผอน มนษยสมพนธจงจะเกดขนไดและยอมจะชวยใหครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาตมารวมกลมกนไดอยางมเสถยรภาพ มความสข และมความเจรญ กาวหนา หากสงคมใดไมค านงถงศกดศรของความเปนมนษย กเปนการยากทจะหาสมพนธภาพทดระหวางกลมบคคลในสงคม

2. มนษยมความแตกตางกน (Individual difference) มนษยทกคนมความแตกตางกนตงแตเกด เพราะแตละบคคลตางมลกษณะเฉพาะตวทไมเหมอนใคร เชน รปรางหนาตา ผวพรรณ สตปญญา อารมณ เจตคต อดมคต นสย ความเชอ ความโลภ และมารยาทตาง ๆ ซงความแตกตางเหลาน ลวนกมความส าคญส าหรบการสรางมนษยสมพนธอนดกบผอน จงจ าเปนทมนษยทกคนตองตระหนกและควรท าความเขาใจถงความแตกตางเหลาน เพอเปนพนฐานของการเขาใจเรองมนษยสมพนธ

3. มนษยตองการการจงใจ (Motivation) พฤตกรรมของมนษยทกคนทแสดงออกมามสาเหตมาจากการไดรบการกระตนจากความตองการทผลกดนใหเกดขนโดยไมมทสนสด ความตองการดงกลาวไดแก อาหาร น า อากาศ การพกผอนนอนหลบ เงน ฐานะ ต าแหนง เกยรตยศ ชอเสยง อ านาจ ฯลฯ หากทกคนไดรบการตอบสนองทเหมาะสมจากผอนกยอมกอใหเกดความชอบพอ ซงจะเปนพนฐานของการมสมพนธภาพทดตอกน และสามารถน าไปสการท ากจกรรมการท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพหรอ

136

กลาวอกนยไดวา ความตองการตาง ๆ ของมนษยหากไดรบการตอบสนองอยางเพยงพอและเหมาะสม กยอมกอใหเกดมนษยสมพนธทดตอกนได

ตามแนวความคดพนฐานทางปรชญาของมนษยสมพนธทเกยวกบมนษยสรปไดวา โดยธรรมชาตแลวมนษยทกคนมศกดศร มความแตกตางกน และตองการการจงใจ

ความส าคญของมนษยสมพนธ ธรรมชาตของมนษยจ าเปนตองมความสมพนธเกยวของกบบคคลตางๆ ตงแตในครอบครว สงคม และในการท างานในองคการตาง ๆ โดยเฉพาะในการท างานทตองเกยวของกบบคคล หลายครงเมอบคคลตองเกยวของสมพนธหรอท างานดวยกนมกจะพบปญหาความขดแยง ความไมเขาใจกน ไมชอบกน ไมอยากเหนหนาหรอพดคยกน มอคตตอกน อจฉารษยากน มพฤตกรรมทท าใหเกดความไมพงพอใจกนและกน และอาจจะถงขนไมสามารถท างานรวมกนเปนทมได (รตตกรณ จงวศาล. 2550 : 14) มการศกษาวจยจ านวนมาก พบขอสงเกตตรงกนวาคนทมความสามารถในการท างานจะมความเชยวชาญในวชาชพและเทคนคการท างาน ไมประสบความส าเรจในการท างาน มปญหาในการท างานเปนตนวาปรบตวไมไดกบองคกร หรอตองออกจากงาน มกเปนผทขาดความสามารถในการสรางสมพนธกบผอน (Interpersonal competence) ความรเกยวกบมนษยสมพนธมใชเปนเพยงแควชาเรมตนเรยนในหองเรยนเทานน แตมนษยสมพนธเรมตนตงแตการมปฏสมพนธกนในครอบครว ญาต มตรสหายและจากประสบการณการท างาน ความรเกยวกบมนษยสมพนธมปรากฏในเรองราวเกยวกบความสนพนธเพอการครองใจกน ความผกพนรกใคร ความเขาใจซงกนและกน และยงมปรากฏอยในค าสอนของศาสนาตาง ๆ เชน กฎทองค า (Golden rule) ในครสตศาสนา ไดกลาววา “จงปฏบตตอเพอนบานของทานเหมอนกบทานไดปฏบตตอตวทานเอง” หรอปรากฏอยในรปของค าสอน สภาษตตาง ๆ ของไทย เชน (พรรณทพย ศรวรรณบศย.2550 : 54) ใหทาน ทานจกให ตอบสนอง นบทาน ทานจกปอง นอบไหว รกทาน ทานควรครอง ความรก เรานา สามสงน เวนไว แดผ ทรชน ในปจจบนประเทศตาง ๆ ทวโลก ไดใหความสนใจคณภาพชวตของมนษย โดยเนนการพฒนาตนและความตองการภายในของบคคลมากกวาวตถนยม บคคลตองตดสนใจระหวางเงนกบความรสกส าเรจ

137

ในจตใจ ตองการบรณาการงานกบวถชวตใหมากขน ซงเดมไมไดมการพจารณาเรองเหลานมากอนเลย ผบรหารงานทดมกจะใชวธเสนอค าถามใหม ๆ ตอผรวมงานของเขา เชน “เราจะท าใหมนดขนไดอยางไร และเราสามารถไปถงเปาหมายของเราไดหรอไม” ทงนเพอใหเกดความสนใจรวมกน มนษยสมพนธไดรบการพจารณาใหเขาไปมบทบาทในวชาชพตาง ๆ ในระยะตอมามากขน (เมธาว อดมธรรมานภาพ, รตนา ประเสรฐสม และ เรยม ศรทอง, 2544 : 128-129) การสรางความสมพนธระหวางบคคลนนเปนเรองของคนโดยตรง ทงทเปนเรองสวนตวและเรองสวนรวม ซงสวนตวหมายถง การสรางความสมพนธในครอบครว และสวนรวม ซงหมายถงการสรางความ สมพนธนอกบานกบเพอนรวมงาน นายจาง ลกจาง หรอบคคลอนทมสวนเกยวของ ดงนนมนษยสมพนธจงมความส าคญตอบคคลเปนอยางยง ในทนจะกลาวถงความส าคญของมนษยสมพนธ 4 ดาน คอ ดานการด าเนนชวตในสงคม ดานการบรหารงานในองคการ ดานเศรษฐกจและดานการเมอง ซงมรายละเอยดดงน (สมพร สทศนย. 2554 : 15-18) 1. ความส าคญทมตอการด าเนนชวตในสงคม มดงน 1.1 มนษยสมพนธมความส าคญตอการด าเนนชวต คอชวยใหมนษยไมวาเหว ซงโดยธรรมชาตมนษยสวนมากจะเกดความเหงา วาเหว จงตองหาเพอนหรอกลมคนไวเปนเพอนเพอคลายความเงยบเหงา มนษยตองการความส าเรจ การสรางมนษยสมพนธท าใหมนษยไดรบการชวยเหลอ และการรวมมอรวมใจในการท างานเพอใหเกดความส าเรจ มนษยตองการความมนคงความปลอดภยทงดานรางกายและจตใจ การมมนษยสมพนธทดตอกน ยอมท าใหเกดการชวยเหลอปกปองคมครองใหแกกน และมนษยสมพนธจะชวยใหมนษยไดรบความรก และการยอมรบ เมอมนษยตองการใหคนอนรกและยอมรบตน เขากจะสรางความ สมพนธโดยการใหความรกและการยอมรบผอนกอนเชนกน 1.2 มนษยสมพนธมความส าคญตอคณภาพของชวต ชวตทมคณภาพ คอชวตทดมความสข มนษยสมพนธยอมท าใหบรรลเปาหมายได เพราะจดมงหมายสดทายของมนษยสมพนธนนกคอการท าใหตนเองนนมความสข ผอนมความสข และสงคมมคณภาพ 2. ความส าคญของมนษยสมพนธทมตอการบรหารงานในองคการ มนษยสมพนธ นอกจากจะน าไปใชในชวตสวนตว ในครอบครว ในหมเพอนฝง ซงนบไดวาเปนความสมพนธแบบไมเปนทางการแลว ยงสามารถปรบเปนความสมพนธแบบทางการใชในองคการตาง ๆ ไดอยางกวางขวางทกองคการ ทมบคคลท างานรวมกนเพอความส าเรจขององคการ ผบรหารยอมตระหนกดวา มนษยสมพนธเปนปจจยส าคญอนดบแรกทสงผลตอความส าเรจของงานทตนรบผดชอบ โดยเฉพาะการสรางความสมพนธกบพนกงานในองคการ กลาวคอ

138

2.1 พนกงานในองคการลวนแตมความแตกตางกนทงทางดานภมหลง ความตองการทางดานสตปญญา อารมณ และความรสก ซงผบรหารจ าเปนตองรหลกในการครองใจพนกงาน และหลกในการสนองความตองการ นนคอการสรางมนษยสมพนธเพอใหการท างานราบรน 2.2 ความเจรญทางดานสงคม เศรษฐกจ และอตสาหกรรม ประกอบกบความซบซอนในการบรหารงาน เชน มนษยมความตองการมากขน และซบซอนขน ผบรหารจะตองใชความรและศลปะในการสนองความตองการเหลานน 2.3 พนกงาน หรอขาราชการทมวฒสงขน ยอมจะเรยกรองสงตาง ๆ เพมขน พนกงานหรอขาราชการเหลานนตองการผน าทมมนษยสมพนธทเยยมยอด 2.4 ผลจากการวจยเกยวกบหนาทความรบผดชอบของหวหนางานเปนจ านวนมาก ซงพบวา ผบรหารสวนใหญใชเวลา 50-75% ท างานเกยวของกบคน ผบรหารจ าเปนตองใชกลวธในการสรางมนษยสมพนธเพอใหเกดความรวมมอ รวมใจ และเพอใหงานบรรลเปาหมาย 3. ความส าคญของมนษยสมพนธในดานเศรษฐกจและธรกจ เมอสงคมเปลยนจากสงคมเกษตรกรรม เปนอตสาหกรรม และพาณชยกรรม จงท าใหเกดการแขงขนขน การแขงขนท าใหผบรโภคเกดความพงพอใจทจะซอสนคาและบรการ ในการจะโนมนาวจตใจผบรโภคนนมใชอยทคณภาพสนคา และราคายอมเยาเทานน หากแตเปนการรจกปฏบตตามหลกการของ มนษยสมพนธ เชน รจกยกยองใหเกยรต ชมเชย ใหบรการทด เอาอกเอาใจผบรโภค เปนตน สงนลวนเปนการสรางมนษยสมพนธทงสน เจาของธรกจผใดทมมนษยสมพนธดกบผบรโภคยอมจะเปนผชนะในการแขงขน ธรกจเจรญกาวหนา เศรษฐกจกจะดขนเปนเงาตามตว 4. ความส าคญของมนษยสมพนธในดานการเมอง ผน าทางการเมองยอมตองมมนษยสมพนธกบสมาชกในคณะรฐบาลของตนเพอความอยรอด เพอความมนคงของตนเองและพรรคการเมองหรอคณะรฐบาล หากผน าทางการเมองมมนษยสมพนธดตอกน ท าใหทกคนมความสขและบรหารงานไดอยางมประสทธภาพ คณะรฐบาลจะมความมนคง อกดานหนงคอความสมพนธระหวางผน ารฐบาลกบราษฏร กอนจะไดเขามาเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร เขาไดหาเสยงและสรางมนษยสมพนธกบประชาชน โดยสญญาไววาเมอเขาไดรบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแลว เขาจะชวยเหลอ บรรเทาทกขยากแกราษฎรกลมทเลอกเขา เขากตองปฏบตตามสญญาและท าตนเหมอน เดม ไมเยอหยงถอตว สภาพออนนอมเหมอนเดมทกอยาง เขากจะไดรบความรก ความเชอถอ และไววาง ใจจากประชาชนตลอดไป ไมวาจะเปนการเลอกตงสมยใด

139

ดงนน จงกลาวไดวามนษยสมพนธมความส าคญอยางมาก เพราะชวยท าใหมนษยมาอยรวมกนเปนสงคม ไมวาสงคมจะเปนขนาดเลกหรอขนาดใหญ แตละคนทมาอยรวมกนนนตางกมความแตกตางกน (Individual) ความแตกตางกนในเรองของความร ความสามารถ ประสบการณ เจตคต รสนยม ความคดเหน เชาวนปญญา เปนตน

องคประกอบของมนษยสมพนธ การสรางมนษยสมพนธใหเกดขนในกลมคนไมวาจะเปนกลมใดจะตองค านงถงองคประกอบของ

มนษยสมพนธ เปนปจจยสนบสนนหรอเปนอปสรรคของความสมพนธของกลมแลวด าเนนการสรางเสรมพฒนาและปรบปรงปจจยตาง ๆ ใหเปนปจจยทเออตอมนษยสมพนธทดใหได ส าหรบองคประกอบของมนษยสมพนธน

พรรณทพย ศรวรรณบศย (2550 : 85) ไดใหความเหนวาองคประกอบของมนษยสมพนธมอย 3 ประการดวยกน ไดแก การรจกตน การเขาใจผอนและการมสภาพแวดลอมทด โดยไดเสนอเปนแผนภมแสดงองคประกอบของมนษยสมพนธ ซงเมอน ามาประยกตใชเพอสรางความสมพนธระหวางเพอนรวม งานในองคการ อาจกลาวไดวาองคประกอบของมนษยสมพนธในองคการ ประกอบดวย การรจกตน การเขาใจเพอนรวมงาน และการสรางสภาพแวดลอม ในทท างานใหด ซงสามารถอธบายเปนแผนภาพแสดงองคประกอบของมนษยสมพนธ ไดดงน

140

ภาพท 6.1 องคประกอบของมนษยสมพนธ (ทมา : พรรณทพย ศรวรรณบศย. 2550 : 86)

จากภาพท 6.1 จะเหนไดวามนษยสมพนธมองคประกอบเปน 3 ประการ คอ การรจกตน การเขาใจผอนและสงแวดลอมในการท างานทด ในเรองของการรจกตนนน บคคลควรตองวเคราะหตนเพอใหรจกตวเองอยางแทจรงทงลกษณะทดและไมด แลวปรบปรงตนในสวนทเปนลกษณะทไมดซงอาจสรางปญหาและอปสรรคในการท างาน และการสรางสมพนธกบผอน นอกจากจะเปนแนวทางใหวเคราะหและเขาใจผอนใหมากขน ยงชวยยอมรบความแตกตางระหวางบคคลและพฒนาตนใหเขากบผอนไดด สวนความเขาใจในเรองของสงแวดลอมในทท างานดจะเปนตวกระตนใหบคคลวเคราะหสงแวดลอมในทท างานแลวปรบปรงใหดขน รวมทงเปนแนวทางพฒนาตนใหเขากบสงแวดลอมใหไดดวย ซงทงหมดดงกลาวนนจะสงผลตอมนษยสมพนธทดในสงคม เมอมนษยสมพนธในองคการดกจะท าใหบคคลเปนสข เพอนรวมงานสข และสงแวดลอมในทท างานด ซงหมายถงประสทธภาพทดขององคการ จงเหนไดวาการศกษาในเรอง องคประกอบของมนษยสมพนธจะชวยใหบคคลเกดความเขาใจและเกดแรงกระตนในการประพฤตปฏบตใหเกดองคประกอบดงกลาว อนน ามาซงความสมพนธอนดในสงคม

ดงนน มนษยสมพนธจะเกดไดตองมองคประกอบ 3 ประการ คอ (วจตร อาวะกล. 2542 : 34) 1. การเขาใจตนเอง เปนลกษณะการรจกตนเองอยางแทจรงวาตนเองเปนใคร คอใคร มความร

ความสามารถ ทกษะ ประสบการณแคไหนระดบใด มจดแขงคอความเกง และจดออนคอความไมเกงในดานใดบางเรองใดบาง การเขาใจตนเอง ท าใหบคคลเกดการรสกยอมรบในคณคาแหงตน นบถอตนเอง และรจกเขาใจสทธ เสรภาพ หนาท ความรบผดชอบของตนเอง สงทส าคญในการเขาใจตนเองจะชวยใหเรารจกปรบตวเขากบบคคลอนไดดมาก

2. การเขาใจบคคลอน เปนการเรยนรธรรมชาตของคน ความแตกตางระหวางบคคล ตลอดจนความตองการของบคคล แรงจงใจของบคคล สภาพสงแวดลอมท าใหเกดประโยชนในการน าไปใชตดตอสมพนธกบบคคลอนไดนานปการ เมอเราตองการไปตดตอสมพนธกบบคคลใด เราตองทราบกอนวาบคคลนนชออะไร เปนใคร มความร ความสามารถ ทกษะ ประสบการณทางดานใด อยในระดบใด ชอบสงใด ไมชอบสงใด โปรดปรานในสงใดเปนพเศษ มคณลกษณะทเดนทางดานใดบาง เมอเราน าเอาบคคลอนทเราตองการตดตอสมพนธมาพจารณาดวาเรามความเขาใจในตวเขาอยางไร เรายอมรบในตวเขาไดแคไหน เพอจดระดบคณคาและความส าคญของบคคลทเราจะตองมการตดตอสมพนธรวมทงการทเรารจกปรบตวใหเขากบบคคลอนไดในการตดตอสมพนธกน

141

3. การเขาใจสงแวดลอม เปนการเรยนรธรรมชาตของสงแวดลอมทอยรอบตวเรา และบคคลอนซงมอทธพลตอการด าเนนชวตประจ าวนและสมพนธกบมนษยสมพนธ ไดแก สภาพการณ เหตการณ สถานการณทเกดขนในปจจบนและในอนาคต ลวนแตมอทธพลมาจากสงแวดลอมทงสน ไดแก สถาบนครอบครว สถาบนทเปนองคการ สถาบนการศกษา หนวยงาน บรษท หางราน โรงงาน รฐบาล ศาสนา องคการระหวางประเทศ ความรจากการเขาใจสงแวดลอม สามารถน ามาปรบใชกบตวเราในการเสรม สรางมนษยสมพนธกบบคคลอนไดดมากขน

นอกจากนแลวองคประกอบของมนษยสมพนธมกจะเกยวของกบเรองพฤตกรรม การจงใจ ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม เจตคต นสย ระบบสงคม สงเหลานเปนปจจยผสมผสานกนอยางเหมาะสม เกดเปนพฤตกรรมทนาพงพอใจแกบคคลอน ๆ ทเรยกวา "มนษยสมพนธ"

องคประกอบทจะชวยสงเสรมใหเปนผมมนษยสมพนธทด การทเรามงหวงจะสรางมนษยสมพนธกบผอนใหสมฤทธผลนนจะตองมความรความเขาใจ เพราะพฤตกรรมและบคลกภาพของมนษยทแสดงออกมานนเปนปจจยพนฐานในการเสรมสรางใหเปนผมมนษยสมพนธทด เนองจากมนษยทกคนมความของเกยวกน และตางมงประโยชนจากกนและกน โดยเฉพาะการอยรวมกนอยางมความสข การยอมรบนบถอใหเกยรตกน และการไดประโยชนในแงบคคล เชน ความ ส าเรจในอาชพ ซงตองอาศยความชวยเหลอเกอกลซงกนและกน

การสรางมนษยสมพนธใหเกดขนในกลมคนไมวาจะเปนกลมใด จะตองค านงถงองคประกอบของ มนษยสมพนธ ซงเปนปจจยสนบสนนหรอเปนอปสรรคของความสมพนธของกลมแลว ด าเนนการสรางเสรมพฒนาและปรบปรงปจจยตางๆ เหลานนใหเปนปจจยทเออตอมนษยสมพนธทดใหได ซงมดงน (ส าราญ จชวย. 2554 : 204)

1. พฤตกรรมของคน (Human Behavior) ในการอยรวมกน ไมวาจะเปนเพอความสขในการด าเนนชวต หรอเพอการปฏบตงานใหดขนในหนวยงาน เราทกคนตองเขาใจพฤตกรรมของคน

2. การจงใจ (Motivation) เปนแรงกระตน เปนพลงใหเปลยนแปลงพฤตกรรม เพอจะอ านวยประโยชน และสรางความพงพอใจในการปฏบตงาน

3. กลมพวกในการปฏบตงาน (Team work) ตามรปแบบของปฏกรยาสมพนธระหวางความเปนมนษยทด ารงตนดวย การเคารพนบถอ ซงกนและกนหรอเคารพนบถอในความแตกตางระหวางบคคล

4. การมปฏสมพนธ (Interaction) ระหวางบคคลตอบคคล บคคลตอหนวยงาน หรอองคการ มนษยอยรวมกนเปนกลม ๆ แบงแยกกลมไปตามลกษณะของความตองการ มการตอสแยงชงผลประโยชนซงกนและกน

142

ประโยชนของมนษยสมพนธ "มนษยสมพนธ" เปนประโยชนอยางยงในการท างานและการอยรวมกนเปนสงคม เพราะชวยให

มนษยเรยนรทจะยอมรบความคดเหนของผอน และปรบตวปรบใจใหอยรวมในสงคม และรวมกจกรรมกนอยางสนตสข มนษยสมพนธเปนเสมอน มนตขลง ชวยลดความเกลยดชง แมศตรผมผลประโยชนขดกบเรา กจะกลบกลายไปในรปเหนอกเหนใจ เกดมตรภาพ เรองรายกลายเปนด ไมวาจะตดตอสมพนธกนในทาง การงานหรอสวนตว กจะเกดผลดมประโยชนตองานอาชพ และการด าเนนชวต อปสรรค ความยงยากจะเรยบรอยราบรน ประโยชนของมนษยสมพนธ ไดแก (อ านวย แสงสวาง. 2544 : 95)

1. ท าใหมความพอใจในชวตเพมขน การไดแลกเปลยนประสบการณ ความคด และวตถสงของซงกนและกน จะน าไปสความพอใจในชวต รสกวาชวตไมแหงแลง

2. ท าใหมความสขเพมขน การมมนษยสมพนธและมตรภาพทดจะท าใหเกดความสดชน และสง ผลมายงครอบครว คอจะไมมอารมณเครยดมาระบายความหงดหงดกบครอบครว ท าใหผทเกยวของนนมความสข มความพอใจทไดมกจกรรมและปฏบตงานรวมดวย

3. ท าใหเขาใจธรรมชาตความตองการ ความแตกตาง ตลอดจนลกษณะของคน รวธทจะเอาชนะ ใจคนใหเขามารวมงานดวย เกดความรกความพอใจ

4. ท าใหเกดความรสกวาตนมคาจากการมมนษยสมพนธ และไดรบการยอมรบจากผอน เชน ความคดเหนของเราไดรบการยอมรบจากผอน เราสามารถจะชวยเหลอผอนไดจะท าใหเกดความภาคภมใจในตนเอง รสกวาตนมคา

5. ท าใหประสบความส าเรจในการท างาน งานส าเรจตามวตถประสงค การมมนษยสมพนธทดกบเพอนรวมงาน หวหนา ลกนองจะสามารถท างานรวมกนไดด จะประสบความส าเรจกาวหนาในการท างาน และสามารถปฏบตภารกจในหนาทของตนไดอยางมความสข

6. ท าใหเกดความราบรนในการคบหาสมาคม สามารถท างานรวมกบบคคลทกคนไดอยางด ท าใหทกคนมความรสกเปนพวกเดยวกน พรอมจะรวมมอกนท างานและอยรวมกนดวยความสข

7. ท าใหเกดการเผยแพร และการถายทอดความคดเหน ในดานการศกษา ทฤษฎ การทดลอง การปฏบตแนวความคดโดยเสร

8. ท าใหเกดความรกใคร ศรทธา เชอถอซงกนและกน อนจะน ามาซงความสามคค 9. ท าใหเกดความตองการทจะไดผรวมงาน ในอนทจะท าใหการปฏบตงานตาง ๆ ส าเรจลลวงไป

ดวยด

143

10. เปนสอในการตดตอประชาสมพนธใหบคคลอนยอมรบ เขาใจในการปฏบตงานของเรา ตลอดจนรบฟงขอคดเหนจากบคคลทเกยวของ อนจะท าใหกจกรรมตาง ๆ ทท าขนนนส าเรจไดดวยด

11. ท าใหเกดความพอใจ ยนด และความรวมมอในการงาน 12. ท าใหเกดความเขาใจอนดตอกน ท าใหเกดพลงรวมมากขน และลดความขดแยงในกลม 13. เปนปจจยส าคญในการประสานประโยชนเพอปองกน และแกปญหาตาง ๆ ทางสงคม

เศรษฐกจ การปกครอง และการเมอง ท าใหการตดตอสอสารตาง ๆ ถงกนงาย และมผลด สมพร สทศนย (2544 : 24) สรปวามนษยสมพนธจะกอใหเกดประโยชนไดอยางมากในองคการ ดงน 1. ท าใหเขาใจธรรมชาตดานตางๆ ของมนษย 2. ท าใหเขาใจความตองการพนฐานของมนษยและสามารถสนองความตองการพนฐานท เหมอนกนและแตกตางกนได 3. ท าใหเกดความราบรนในการคบหาสมาคมกบคนอน 4. ท าใหเกดความรกใคร เชอถอ ศรทธา จากบคคลในองคการ และสงคมได 5. ท าใหเกดความรวมมอรวมใจในการท างานใหบรรลเปาหมายได 6. ชวยลดปญหาความขดแยงในการท างาน 7. ท าใหบคคลมแรงจงใจในการท างาน มความสามคคกลมเกลยว รกองคกร และท าใหองคกรมความมนคงเปนปกแผน 8. เปนปจจยส าคญในการประสานประโยชนของสงคม ปองกนและแกปญหาของสงคม 9. ท าใหทกคนมความรสกเปนพวกเดยวกน พรอมทจะตอสเพอประโยชนรวมกน 10. ท าใหตนเองมสข ผอนมสข และสงคมมประสทธภาพ ผสด พฤกษะวน (2548 : 4) ไดกลาวถงประโยชนของการมมนษยสมพนธอยทการน าไปใช ปฏบต มนษยสมพนธทมใชหลายระดบประโยชนจะเกดการใชในทกระดบ ดงนคอ 1. ระหวางบคคลตอบคคล ถาท าตวใหมความสมพนธอนดกบคนอน การรวมมอ การประสาน งาน ความเตมใจท างานกยอมจะเกดตามขนมาเอง งานกส าเรจลลวงไปโดยเราไมตองออกแรงมากเรองนรวมตลอดไปจนถงการใชชวตประจ าวนของเราตอผอนดวย 2. ระหวางคนในกลม ในปจจบนคนท างานคนเดยวไมได ถาท างานคนเดยวคนอนจะหาวา ผดปกตท างานไมเปน ดงนนคนฉลาดจงตองท างานเปนกลม ถาใครสามารถรวมคนใหท างานเปนกลมไดหรอท างานแทนตนไดนน นบวาเปนยอดคน เปนคนทนสมย มวสยทศน มความเปนผน า

144

3. ระหวางองคการกบพนกงาน ลกจาง หรอปญหาแรงงานสมพนธ เปนปญหาใหญปญหาหนง ทสรางปญหาใหแกเศรษฐกจและการบรหารงาน แรงงานสมพนธ (Employee’s relation) จะชวยลดความขดแยงระหวางลกจางตอลกจาง ระหวางนายจางกบลกจางลงไปได เมอไมมความเขาใจระหวางกนไมวาในระดบไหน ความขดแยงยอมเกดขนไดในทกระดบ จากจดเลกไปหาจดใหญ การมมนษยสมพนธทดจงมความส าคญตอเศรษฐกจและการบรหารงานดวย กลาวโดยสรปแลว มนษยสมพนธจะชวยใหการท างานของบคคลมความเจรญกาวหนาและมนคงเกดประสทธภาพ อนจะเปนประโยชนทงตอตนเองและองคการ ชวยใหการปฏบตงานด าเนนไปไดดวยด มแตความราบรนและเกดประสทธภาพ ท าใหตนเองและองคการไดรบประโยชน และบรรลวตถประสงค ตามทก าหนดไวอยางดยง

อทธพลของมนษยสมพนธตอบคคล อทธพลของมนษยสมพนธตอบคคลนนมความส าคญและความจ าเปนอยางยงในการพบปะผคน

ในระดบตาง ๆ และเมอเรารบรเชนนแลววามนษยสมพนธมอทธพลตอมนษยมาก บคคลจงมความจ าเปนในการเรยนรเรองมนษยสมพนธ ตลอดจนการวางตนอยางเหมาะสมในการเขาสงคม การอยกบผอน และปฏบตตนใหดดในสายตาของผอนเสมอ มความเปนตวของตวเอง ใหโดยระลกเสมอวาใจคนอนกบใจเรากใจเหมอนกน มมตรภาพ และความจรงใจใหผอน พยายามเขาใจผอน เคารพศกดศร ความเปนมนษยใหมากทสด เมอเราอยได สงคมอยได ชาตกเจรญรงเรอง สงคมโลกกปกตสข การจะปฏบตตนเปนผมไมตรจต ไมตรกายอาจเรยกสน ๆ ไดวา การมมนษยสมพนธนนเอง และเมอเราทกคนยอมรบวาอทธพลของมนษยสมพนธมตอบคคลดงทกลาวแลว บคคลจงควรจะปฏบตตนเพอใหอยกบคนในสงคมอยางมความสข แนวทางทจะอยรวมกบคนอนอยางมความสข เราควรจะมลกษณะบคลกภาพดงน (สรางค มนยานนท. 2542 : 102-103)

1. จงพยายามเปนคนทงาย ๆ ไมเรองมาก ไมมมาดมากจนท าใหคนอนรสกเบอ ร าคาญ และไมอยากเขาใกล

2. จงพยายามเปนคนทมอธยาศยด ยมแยมแจมใส ราเรงสดชน ใครเหนใครรก ยมงาย การยมของมนษยใชกลามเนอ 14 มดแตถาเราท าหนางอ ปนหนาใหกลามเนอตง 72 มด ใครไมชอบยมจะแกเรวกวาอายจรง และการยมกไมตองลงทน เชาขนมากมรอยยมใหกน

3. จงเปนคนเปดเผย ไมมหนากากหลายชน จรงใจ ไมเสแสรง การทเราเปดตน ยอมใหคนอนรจกตวเราจะเปนสงทคนอนชนชมเรา การเปดตวเปนการแสดงออกของความจรงใจ คบกนอยางจรงใจไมมประโยชนอนใดแอบแฝง สมพนธภาพของคนดถารจกเปดเผยตน

145

4. ระมดระวงในการสอสาร ในการตองปฏสมพนธกบคนอน การสอสารเปนเรองส าคญมาก ไมใชการออกค าสง แตใชการขอรอง ขอค าแนะน า ขอความชวยเหลอดกวาการออกค าสง หรอการพดแบบเผชญหนาดกวาการพดลบหลง ในเรองค าพด ตองพดแบบเปดเผย พดจรงใจ และพดแบบตรงไปตรงมา

5. การรจกใหก าลงใจคนอน เพอใหคนอนรสกวาเราสนใจเขา เหนใจ การกระตนใหบคคลมก าลงใจ จะท าใหคนอนมองเราเปนเพอน ในความจรงคนทเราชวยใหก าลงใจ เขาสามารถท ากจกรรมนน ๆ ไดดวยตวเขา เพยงแตยงกลา ๆ กลว ๆ ถาเราใหก าลงใจบคคล อาจจะท าในสงทเขาตองการจะท าไดตามเปาหมาย ผลพลอยไดเรากจะเปนทชนชมของเพอน

6. จงเคารพศกดศรความเปนมนษยของบคคล ใหเกยรตบคคล ใหการยอมรบนบถอ สงเหลานจะท าใหความรสกของเพอนเราด เราควรเขาใจเรองศกดศรความเปนมนษยและปฏบตกบคนอนโดยใชหลกเกณฑเดยวกนหมด ไมวาเขาจะเปนใคร ท างานในต าแหนงไหน เขาเปนคนเชนเดยวกบเรา จงปฏบตตอคนอนเชนเดยวกบทเราปฏบตกบตวเอง

7. จงเปนผมน าใจ รจกชวยเหลอคนอน พดจากบคนอนใหฟงแลวรนห หวานแบบมความจรงใจก ากบ เรากจะไดรบความจรงใจตอบ

8. เปนคนทรจกฟงคนอน การฟงคนมาก ๆ เรยกวาพหสตร มนษยเราธรรมชาตใหหมาสองอน หนาทของหคอฟงมาก ฟงแบบตงใจ ฟงแบบสนใจในค าพด ไมใชฟงบางไมฟงบาง จองจะพดแทรกหรอ ไมสนใจทผพดพดถาเราไมรจกฟงเราจะไมรอะไรเลย

9. ตรงตอเวลา รบผดชอบในงานทท า มวนยในตนเองสงเหลานไมตองใหใครชน าแตเราท าจนเปนนสย มนกจะเปนเสนหทเกดกบตวเรา

10. รจกใหอภย ใหเวลา ใหโอกาสผอน ไมยดตดวาเปนอยางนนอยางนจนขาดความยดหยน ตองการใหคนอนรกเรา ตองรกคนอนกอน

11. จงหลกเลยงการแขงขน การเอาชนะการชงดชงเดน ซงจะน ามาซงการประจบสอพลอ การแตกแยก การแบงกลมการเลนเกม ถาเลนเกมหลาย ๆ คนกหวงชนะ แตไมวาแพ หรอชนะแลวไดอะไร ทานมความสข หรอถาเหนความลมเหลวของผอน ถาทานสข ตองพจารณาแลววา ใจของทานปกตอยหรอเปลา

12. จงหลกเลยงการท าตนเหนอกวาคนอน ไมวาจะเปนฐานะ หรอต าแหนง สงเหลานไมไดชวย สรางสรรคใหเกดมนษยสมพนธเลย ถาทานอยในต าแหนงทสง ถาทานไมรบผดชอบค าพด วางตนขมขคนอน พดใหคนอนเสย วางอ านาจ วนหนงไมมใครท างานกบทานแนนอน ดาลกนองลบหลง ถามขอมลของคนอนกบคนใกลเคยง ฟงความขางเดยว หท าดวยส าล ปากทาดวยต าแยเปนประจ า คนประเภทนไมสราง

146

มนษยสมพนธในงานเลย แตกลบสรางความแตกแยกในสงคมอก ฉะนนจงหลกเลยงพฤตกรรมทอยเหนอคนอนเรากจะเปนทรกใครของใคร ๆ

วธการสรางมนษยสมพนธ หลกในการสรางมนษยสมพนธนน เราควรค านงถงหลกตอไปน (อ านวย แสงสวาง. 2544 : 101-

103) 1. การส ารวจตนเอง ในการสมาคมกบบคคลอนในชวตประจ าวนนน เราควรส ารวจตนเองวาเรา

มสงใดบกพรองมากไปหรอไม หากมควรหาทางแกไขปรบปรงตนเอง การชมตนเองมากเกนไปนนมผลเสยมาก เชน ท าใหบางคนลมตว คดวาตนเองดแลว ไมตองปรบปรงแกไข เปนตน แตบางครงค าชมกจ าเปนเหมอนกน ถาค าชมนนเปนค าชมทจรงใจจากผอน อยางไรกตาม เราควรรจกประมาณตน มองตนเองโดยไมล าเอยง หรอเชอค าชมของผอนงายเกนไป

การสรางมนษยสมพนธกบบคคลอนนน เราควรมความจรงใจตอเขา เนองจาก ความจรงใจตอกนโดยไมหวงผลประโยชนแอบแฝงนน จะกอใหเจตคตทดซงกนและกน มความไววางใจกน อนจะน าไปสความสมพนธทดและแนบแนนระหวางเรากบบคคลทสมาคมดวย

นอกจากน เราควรส ารวจตนเองวา เรามกตเตยนปมดอยของผอนหรอไม และมมารยาทในสงคมหรอไม เชน การใชกรยาและวาจาทสภาพ การปฏบตตนตามขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และคานยมของสงคม เปนตน หากเราปรารถนาจะสรางมนษยสมพนธกบผอนใหมนคง เราควรมองปมดอยของผอนเปนเรองธรรมดา และถาสามารถชวยเหลอเขาไดควรชวยเหลอเขาตามสมควร เชน เพอนตดสราจนเปนโรคพษสราเรอรงกหาทางตกเตอน และแนะน าดวยความหวงด ใหก าลงใจแกเขาใหกลบมาท างาน หรอศกษาตอตามปกต เปนตน การมมารยาทในสงคม นบวาจ าเปนในการสรางมนษยสมพนธกบบคคลอนเชนกน เพราะชวยใหคนเราปฏบตตนตอกนไดอยางเหมาะสม ถกตองตามกาลเทศะ และกอใหเกดความสามคคขนในสงคม

2. การศกษาสงทควรรเกยวกบบคคล บคคลโดยทวไปมกจะมลกษณะทคลาย ๆ กนอยหลายประการ หากเราไดตระหนกถงลกษณะเหลาน กจะชวยเสรมการสรางมนษยสมพนธกบบคคลอนไดงายขน และด ารงความสมพนธอนดใหมนคงได ลกษณะตาง ๆ เกยวกบบคคลดงกลาว มดงน

2.1 ไมชอบใหใครต าหน แมวาความคดหรอการกระท านนจะผดกตาม เนองจากเรามกเขาใจวาสงทเราคดหรอกระท าลงไปนนถกตองแลว คนเราจะกระท าสงใดยอมเหตผลของตนเองเสมอ แตเปนเหตผลในแงความนกคดของแตละคน ฉะนนความคดของแตละบคคลยอมแตกตางกนได ดวยเหตนการต าหนผอนเมอคดวาเขากระท าผดนนนบวาไมมประโยชน เนองจากความคดเหนของแตละบคคลตางกน

147

อาจท าใหผถกต าหนไมพอใจ และรสกวาเปนการท าลายเกยรตของตน ฉะนนเมอธรรมชาตของมนษยไมชอบใหใครมาต าหนตนเชนน เราควรงดการต าหนผอน ควรรจกน าใจเขามาใสใจเรา รจกใหอภยซงกนและกน

2.2 อยากมชอเสยงเดน คนเรามกชอบใหผอนยกยองสรรเสรญตนวาเปนคนเกง หรอมเกยรต ดวยเหตนจงท าใหคนเราเกดความคดสรางสรรคในการประดษฐสงตาง ๆ ทอ านวยประโยชนแกมวลมนษย เพอสรางชอเสยงใหแกตน อยางไรกตาม เราควรรจกประมาณตน และมความมานะพยายามในทางทถก ไมเอารดเอาเปรยบผอนดวย

2.3 ชอบคนทอารมณดมากกวาอารมณเสย คนทยมแยมแจมใสหรอมนสยราเรงอยเสมอนน เปนบคคลทนาคบหาสมาคมมากกวาคนทมแตความทกข อารมณไมมนคง หงดหงด และโกรธงาย

การยมของคนเรานนนบวาส าคญมาก ดงสภาษตของจนกลาวไววา "คนทยมไมเปนจะคาขายขาดทน" เพราะการยมแสดงถงการมความสข การตอนรบ การมน าใจโอบออมอาร ท าใหผทพบเหนอยากสมาคมดวย ดงนนเราควรยมแยมแจมใสกบบคคลทเราสมาคมดวยเสมอ เพอสรางมนษยสมพนธกบบคคลนน

2.4 ไมชอบใหใครโตเถยง โดยธรรมชาตของมนษยนนไมชอบใหใครมาพดขดแยงหรอโตเถยงตน โดยเฉพาะอยางยงตอหนาทประชมหรอในกลมคน และหากผโตเถยงเปนบคคลทมฐานะต ากวาดวยแลวกยงจะท าใหเกดความไมพอใจมากยงขน

2.5 อยากใหบคคลอนเคารพนบถอและยกยองตน คนเราสวนใหญปรารถนาใหผอนเคารพนบถอและยกยองวาตนเปนคนด มน าใจโอบออมอารตอผอน โดยเฉพาะอยางยงผสงอายมกปรารถนาใหบตรหลาน และบคคลอน ๆ ในครอบครวเคารพยกยองนบถอตน และคดวาตนยงมประโยชนตอครอบครว ดงนนในฐานะทเราเปนผเยาวควรใหความเคารพนบถอและยกยองทาน รบฟงความคดเหนของทาน และขอค าปรกษาในเรองทเหมาะสมตามสมควร กจะชวยสงเสรมความสมพนธอนดระหวางเรากบผสงอาย และชวยปองกนปญหาขดแยงทอาจเกดขนในครอบครวได

2.6 ชอบเหนการรบผดเมอกระท าผด ผทกระท าผดแลวยอมรบผดนนเปนบคคลทควรใหอภย นาสรรเสรญ เพราะการยอมรบผดนนมไดท าใหตนตองเสยเกยรต หรอแสดงถงความบกพรอง และความอบอาย แตเปนการแสดงถงความมน าใจเปนนกกฬา เปนบคคลทนาเคารพนบถอของคนทวไป

2.7 ตองการใหเปนกนเองกบทกคน การปฏบตตนเปนกนเองกบผอน ไมวางตวขมเหงผอนจะชวยสรางมนษยสมพนธกบผอนไดงาย กลาวคอบคคลทวางตวไดเหมาะสมกบฐานะของตนโดยไมถอตว ไมแบงพรรคแบงพวกหรอฐานะทางเศรษฐกจจะสามารถเขากบผอนไดงาย เปนทรกใครของคนทวไป และ

148

สรางความประทบใจใหผอน อยางไรกตามการปฏบตตนเปนกนเองกบผอนนน ควรเหมาะสมกบระดบของบคคลและกาลเทศะ เชน การปฏบตตนเปนกนเองกบเพอน ๆ คร ผสงอาย เปนตน

2.8 ชอบใหผอนพดในเรองทตนสนใจ คนเรามความแตกตางกนในดานความคด การศกษา การอบรม ฐานะ และความเปนอย จงท าใหความพอใจ และความสนใจของคนเราแตกตางกน ดงนน เรองทเราจะสนทนากบบคคลตาง ๆ นน ควรสอดคลองกบความพอใจและความสนใจของเขาใหมากทสด จงจะชวยสงเสรมความเขาใจ และความสมพนธทดซงกนและกน

2.9 ชอบใหผอนฟงเมอตนพด การพดคยหรอการแสดงความคดเหนรวมกนนนควรเปดโอกาสใหผอนพด หรอแสดงความคดเหนบาง โดยตนเปนผสนใจฟง ควรตงค าถามในเรองทเขาก าลงพดจะชวยสงเสรมใหผพดเกดความพอใจ เพราะมผอนสนใจฟงขณะทตนพด

ลกษณะตาง ๆ ของคนเราโดยทวไป ดงทกลาวมาขางตนจงเปนเรองทควรค านงถงในการสรางมนษยสมพนธกบผอนหรอการคบมตร นอกจากนการน าหลกมนษยสมพนธของแอนดร คารเนก ทวา "ใหสงทเขาตองการแลวทานจะไดสงททานตองการ" มาใชในการสรางมนษยสมพนธนน เราควรรจกประยกต ใชใหเหมาะสมกบชวตจรงจะชวยสรางมนษยสมพนธกบผอนไดดยงขน

3. การผกมตร หลกเบองตนในการผกมตร เพอเสรมสรางสมพนธภาพทดตอกนใหยงยน มดงน 3.1 ความจรงใจตอกน นบเปนเรองส าคญอนดบแรกในการผกมตร เนองจากความจรงใจตอ

กนชวยสรางความไววางใจซงกนและกน ซงจะน าไปสการปฏบตตนอยางเปนกนเอง เปดเผย และไมเกดความระแวงกน เมอมปญหาเกดขนกสามารถปรกษากนได ชวยเสรมสรางความสมพนธใหแนนแฟนยงขน

3.2 การชวยเหลอกน คนเราเมออยรวมกนในสงคมจ าเปนตองพงพาอาศยซงกนและกน ซงในบางครงคนเราไมสามารถท างานบางอยางใหส าเรจลลวงไดโดยล าพง ดงนนเราจงควรชวยเหลอซงกนและกน การชวยเหลอกนชวยท าใหคนเราไดมโอกาสใกลชดสนทสนมกนและสรางความสมพนธอนดตอกน จงมความส าคญยงในการผกมตรกบผอน

3.3 ความมน าใจตอกน เปนการแสดงใหเหนถงความมจตเมตตา กรณา ไมเหนแกประโยชนสวนตว รจกเออเฟอเผอแผตอผอน และการรวมทกขรวมสขกบเพอน นบเปนการแสดงความมน าใจทดตอเพอน ซงเราควรปฏบตเพอสรางความสมพนธอนดตอกนสบไป

3.4 การใหเกยรตซงกนและกน ในการผกมตรเราควรใหเกยรตแกเพอนตามสมควร ไมควรลบหลดถกกน ไมควรเปดเผยความลบของเพอนใหผอนทราบ ไมควรลอเลยนใหเพอนอบอายหรอแสดงความเปนกนเองมากเกนไปจนขาดความเกรงใจ ซงท าใหเพอนเบอหนาย ดงนน การใหเกยรตซงกนและกนชวยใหเรารจกปฏบตตนตามฐานะเพอนไดอยางเหมาะสม

149

ดงนน มนษยสมพนธเปนประโยชนอยางยงในการท างาน และการอยรวมกนเปนสงคมเพราะชวยใหมนษยเรยนรทจะยอมรบความคดเหนของผอนและปรบตวปรบใจใหอยรวมในสงคม และรวมกจกรรมกนอยางสนตสข การมมนษยสมพนธทดนนจะชวยใหเกดประโยชนตอตนเองและสวนรวมในแงประโยชนตอตนเอง บคคลทมมนษยสมพนธทดกบเพอน จะกอใหเกดความเขาใจและความเหนใจซงกนและกน ชวยเหลอกน สามารถคบคาสมาคมกบบคคลในระดบตาง ๆ ไดด และประสบความส าเรจในการศกษา การประกอบกจกรรมหรอการอาชพ

สรป มนษยสมพนธ หมายถง กระบวนการประพฤตปฏบตตนทงทางดานรางกาย จตใจและการกระท าของตนทกระท าตอบคคลอน เพอใหเกดความรสกผกพนทดตอกน กอใหเกดความรวมมอรวมใจกนท างาน ท างานดวยความเตมใจและมความสข ชวยใหเปาหมายของหนวยงานบรรลผลส าเรจตามจดประสงคอยางมประสทธภาพ โดยปรชญาพนฐานของมนษยสมพนธ ไดอธบายแนวความคดเบองตนของมนษยสมพนธในเรองของมนษยใน 3 ลกษณะ คอ มนษยทกคนมศกดศร มนษยมความแตกตางกน และมนษยตองการการจงใจ ความส าคญของมนษยสมพนธกอใหเกดความเขาใจอนด เกดความรวมมอ รวมแรงรวมใจกน เมอเปาหมายบรรลผลส าเรจเมอใด การกระท าของกลมกจะประสบความส าเรจอยางสมบรณ นนกคอคนจะท างานรวมกนโดยมวตถประสงคและแรงจงใจรวมกน มนษยสมพนธจะเกดไดตองมองคประกอบอย 3 ประการ คอ 1) ตองมความเขาใจตนเอง 2) ตองมความเขาใจบคคลอน และ 3) ตองยอมรบความแตกตางของบคคลอน นอกจากนแลวองคประกอบของมนษยสมพนธมกจะเกยวของกบเรองพฤตกรรม การจงใจ ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม เจตคต นสย ระบบสงคม ซงสงเหลานเปนปจจยผสมผสานกนอยางเหมาะสม เกดเปนพฤตกรรมทนาพงพอใจแกบคคลอน ๆ ทเรยกวา "มนษยสมพนธ" และวธในการสรางมนษยสมพนธ เราควรค านงถงหลกทส าคญ คอ การส ารวจตนเอง การศกษาสงทควรรเกยวกบบคคล และการผกมตร ดงนนการศกษาวธการสรางความสมพนธกบบคคลอน จะท าใหสามารถอยรวมกบคนอนไดอยางมความสข

150

151

ค าถามทายบท จงตอบค าถามตอไปน

1. จงบอกความหมายของค าวา “มนษยสมพนธ” 2. ศาสตรและศลปในความหมายนษยสมพนธมความสมพนธอยางไร 3. เพราะเหตใดมนษยสมพนธจงมความส าคญ 4. จงอธบายองคประกอบของมนษยสมพนธ 5. จงเขยนแผนภาพองคประกอบของมนษยสมพนธ 6. แนวทางทจะอยรวมกบคนอนอยางมความสข เราควรจะมลกษณะบคลกภาพอยางไร 7. แนวทางทจะอยรวมกบคนอนอยางมความสข เราควรจะมลกษณะบคลกภาพดงน 8. ประโยชนของมนษยสมพนธมอะไรบาง 9. หลกในการสรางมนษยสมพนธควรค านงเรองอะไรบาง

152

10. จงยกตวอยางสถานการณทนกศกษาไดใชวธการสรางมนษยสมพนธมา 5 สถานการณ

153

เอกสารอางอง

ผสด พฤกษะวน. (2548). มนษยสมพนธในการท างาน. กรงเทพฯ : พฒนาวชาการ.

154

พรรณทพย ศรวรรณบศย. (2550). มนษยสมพนธ. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย. พรรณราย ทรพยะประภา . (2548). จตวทยาประยกตในชวตและการท างาน. กรงเทพฯ : พรนเรศวร. ราชบณฑตยสถาน. (2554). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ: นานมบค พบลเคชนส. รตตกรณ จงวศาล. (2550). มนษยสมพนธ : พฤตกรรมมนษยในองคการ. กรงเทพฯ: ส านกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วชย แหวนเพชร. (2543). มนษยสมพนธในการบรหารอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพธรรมกมล. วจตร อาวะกล. (2542). เทคนคมนษยสมพนธ . พมพครงท 8. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส. สมพร สทศนย. (2544). มนษยสมพนธ. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ________. (2554). มนษยสมพนธ. พมพครงท 10. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ส าราญ จชวย. (2554). การพฒนาคณภาพชวตและสงคม (Life and Social Skills). คณะศลปศาตร สาขาวชาศกษาทวไป. นนทบร : วทยาลยราชพฤกษ. สรางค มนยานนท. (2542). เอกสารประกอบการสอนวชามนษยสมพนธ. ราชบร: มหาวทยาลยราชภฏ หมบานจอมบง. อ านวย แสงสวาง. (2544). จตวทยาอตสาหกรรม Industrial Psychology. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : อกษราพพฒน. Andrew J. DuBrin. (2008). Human Relations: Interpersonal Job-Oriented Skills. (9th ed). Prentice Hall. Retrieved July 17, 2013, from http://www.goodreads.com/ book/show/4399812-human-relations. Edwin B. Flippo. (1984). Personal Management. (6th ed). McGraw-Hill, New York. Retrieved July 17, 2015, from http://www.goodreads.com/book/show/3997233- personnel-management. Robert M. Fulmer. (1983). The new management. New York : Macmillan ; London : Collier Macmillan.