การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

พระปลดวฒนชย อภวณโณ (ทวมสม)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๕8

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงณราชวทยาลย)

A Study of the Administrators’ Leadership

In Triamudomsuksapattanakarn School based on the Principles Of the Four Brahmavihara, saunlaung District, Bangkok

Phra PaladWatthanachai Apiwano (Toumsom)

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of The Requirement for the Degree of

Master of Arts (Educational Administration)

Graduate School Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Bangkok, Thailand C.E. 2016

(Copyright by Mahachulalongkornrajavidyalaya University)

การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร A STUDY OF THE ADMINISTRATORS’ LEADERSHIP

IN TRIAMUDOMSUKSAPATTANAKARN SCHOOL BASED OF THE PRINCIPLES OF THE FOUR BRAHMAVIHARA,

SAUNLAUNG DISTRICT, BANGKOK

พระปลดวฒนชย อภวณโณ (ทวมสม)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๕๘

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย อนมตใหนบวทยานพนธเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

............................................................. ( พระมหาสมบรณ วฑฒกโร,ดร. ) คณบดบณฑตวทยาลย

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ......................................................... ประธานกรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.สมศกด บญป) ..................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.เรงชย หมนชนะ)

......................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย )

........................................................ กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อนถา ศรวรรณ )

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ ผศ.ดร.อนถา ศรวรรณ ประธานกรรมการ

รศ.ดร.สทธพงษ ศรวชย กรรมการ ชอผวจย ..........................................................

( พระปลดวฒนชย อภวณโณ (ทวมสม) )

ก ชอวทยานพนธ : การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ

ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ผวจย : พระปลดวฒนชย อภวณโณ (ทวมสม) ปรญญา : พทธศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการศกษา) คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ : ผศ.ดร. อนถา ศรวรรณ พธ.บ., M.Ed., Ph.D. : รศ.ดร. สทธพงษ ศรวชย พธ.บ., M.Ed., Ph.D. วนส าเรจการศกษา : บทคดยอ

การวจย เรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร มวตถประสงค ๑. เพอศกษาความคดเหนทมตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร

๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ๒. เพอเปรยบเทยบระดบความคดเหนทมตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง

กรงเทพมหานครโดยจ าแนกตามปจจยพนฐานสวนบคคล ๓. เพอศกษาแนวทางการพฒนาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร และกลมตวอยางเปนคร จ านวน 171 คน ใชแบบสอบถามรวบรวมขอมล ไดคนกลบมาทงหมด 171 ชด และน าไปวเคราะหหาความคารอยละและสวนเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way analysis of variance)

ผลการวจย ครมความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษา

พฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม อยในระดบมาก คอ ดานอเบกขา รองลงมา ดานมทตา ดานกรณา และขอทมคาเฉลยนอยทสด ไดแก ดานเมตตาตามล าดบ ผลการเปรยบเทยบขอมลความคดเหน ของครตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ๔ ดาน ครใหขอมลแบบสอบถาม จ านวน 171 คน เปนชาย 31 คนและหญง 140 คน จ าแนกตาม เพศ อาย วฒการศกษา ต าแหนง ประสบการณการปฏบตงาน ทไมแตกตางกน เนองจากวา คร มเพศ อาย วฒการศกษา ต าแหนง ประสบการณการปฏบตงาน ตางกน แตมความคดเหนตอ

ข การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ทไมแตกตาง มนยส าคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

ขอเสนอแนะแนวทาง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษา

พฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ทง ๔ ดาน คอ ดานเมตตาผบรหารควรมความปรารถนาใหครทกคนมความสามคคกนในทท างานโดยการใหท ากจกรรมรวมกน มอบหมายงานตามความรความสามารถใหตรงกบบคคล รบฟงความคดเหนของคร สนบสนนครใหมความเจรญกาวหนายงๆขนไป และการวางตวใหเหมาะสมเปนแบบอยางทดท าใหเกดความรสกทดตอผใตบงคบบญชา ดานกรณา ผบรหารตองมการจดระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบงานของโรงเรยนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก เปนทปรกษาทดและใหค าแนะน าแกครเมอมปญหา ใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรงตนเองและเขารวมงานตอ ชแนะสงทเปนประโยชนและสงทเปนโทษใหกบบคลากรอยางจรงใจ รวมแกไขปญหาทเกดขนดวยความใสใจ เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกครทกคน ดานมทตา ผบรหารควรจดโครงการพฒนาบคลากรอยเสมอเพอเพมประสทธภาพการท างานโดยสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน การจดกจกรรมพฒนาบคลากรทกภาคเรยน ตามงบประมาณทรฐบาลจดสรรให แสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ ชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ จดระเบยบหรอเกณฑการใหรางวลผทประสบความส าเรจในการท างานอยางเหมาะสม สรางขวญและก าลงใจใหเกดกบครอยางสม าเสมอ มสวนชวยสงเสรมสนบสนนในการเผยแพรผลงานและความส าเรจของคร เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน ดานอเบกขา ผบรหารควรพจารณาความดความชอบอยางยตธรรม คอ ประเมนผลการปฏบตงานตามหนาทการรบผดชอบงานตามความรความสามารถของบคลากร มความซอสตยสจรตตอหนาท ยดกฎระเบยบและความถกตองตามกฎของโรงเรยน

ค Thesis Title : A Study of the Administrators’ Leadership

In Triamudomsuksapattanakarn School based on the Principles Of the Four Brahmavihara, saunlaung District, Bangkok.

Researcher : Phra PaladWatthanachai Apiwano (Toumsom) Degree : Master of Arts (Educational Administration) Thesis Supervisory Committee : Asst. Prof.Dr. Inta Siriwan B.A., M.Ed., Ph.D. : Assoc.Prof.Dr.Suddhipong Srivichai B.A., M.Ed., Ph.D. Date of Graduation :

Abstract The objectives of this research were : 1. to study the teachers’ opinions about the administrators’ leadership in Triamudomsuksapattanakarn School based on the principle of the Four Brahmvihara, 2. to compare the level of the teachers’ opinions about the administrators’ leadership in Triamudomsuksapattanakarn School based on the principle of the Four Brahmvihara, and 3. to study the guidance to develop the administrators’ leadership in Triamudomsuksapattanakarn School based on the principle of the Four Brahmvihara. The sample used in this study were the 171 teachers. The research instrument was a questionnaire. The statistical procedures used for analyzing data were percentage, mean, standard deviation, and t-test ( One–Way ANOVA ). The results of research were found that: 1) The total of the teachers’ opinions was in the high level. The highest level was the blandness, and the pleasure. The lowest level was the mercifulness. 2) From the comparison, the teachers’ opinions that were different in gerder, age, education, and work expirence were no significant difference at the .05 level. 3) The guidance to develop the administrators’ leadership consisted of 4 aspect : 1. The mercifulness : the administrators should build the harmony by the

ง team-work activities, put the right man on the right job, promote the teachers for the higher career path, and be the good practice, 2. The pleasure : the administrator should manage school with public-mind, should be the good advisor for the subordinates always give the opportunity for improving, suggest the usefulness for the subordinates, and always be friendly, 3. The sympathetic joy : the administrators should promote the personal development projects for the subordinates, congratulate to the subordinates when succeeding, manage the rewards for the successful teachers, and promote the teachers’ success, and 4. The blandness : the administrators should evaluate the assignment fairly, be sincere for the duties, and trust the right regulations.

จ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธ เลมน ส า เรจลลวงไดดวยด เพราะความเมตตาอน เคราะหจากคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธไดเมตตาแนะน า คอ รองศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย, และผชวยศาสตราจารย.ดร.อนถา ศรวรรณ ไดกรณาใหค าปรกษาแนะน าคอยใหความชวยเหลอในการปรบปรงแกไขดวยดมาโดยตลอด จงเจรญพรขอบคณอาจารยทปรกษาทกทานเปนอยางสง มา ณ โอกาสน

ขอขอบพระคณ พระมหาสม กลยาโน, ดร., ศาสตราจารย ดร.อ านวย เดชชยศรชย ,รองศาสตราจารย ดร.วชชดา หนวไล, รองศาสตราจารย ดร. เรงชย หมนชนะ, และดร.พชย ไชยสงคราม, ทกทานทไดเมตตาเปนผเชยวชาญตรวจสอบแกไขเครองมอในการวจยครงนจนส าเรจดวยด

ขอขอบคณ คณาจารย เจาหนาทหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา, ผอ านวยการ, รองผอ านวยการ คร โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ทใหความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล ทกทานทไดใหความรวมมอเปนอยางดในการชวยเมตตา เกบรวบรวมขอมลจากครใหแกผวจย

ขออนโมทนาขอบคณ โยมพอ–แม ญาตพนองทกคนเพอนๆทกรป/คน คณาจารยเจาหนาท มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยทกทานทไดใหความรประสาทวทยาการ ประสบการณ ใหความเมตตาเออเฟอ ถายทอดความรความเขาใจ เปนก าลงใจใหแกผวจยตลอดมา คณความดจากการท าประโยชนใด ๆ อนเกดจากวทยานพนธนชวยเปนก าลงใจและผมอปการคณทกทาน ผวจยขอโอกาสขอบพระคณทก ๆ ทาน มา ณ โอกาสน หากมขอผดพลาดประการใด ในการวจยฉบบน ผวจยขอนอมรบแตเพยงผเดยว

พระปลดวฒนชย อภวณโณ (ทวมสม)

ฉ

สารบญ

เรอง หนา บทคดยอภาษาไทย ก กตตกรรมประกาศ จ สารบญ ฉ สารบญตาราง ซ สารบญแผนภาพ บทท ๑ บทน า

๑.๑ ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 ๑.๒ วตถประสงคของการวจย 3 ๑.๓ ปญหาทตองการทราบ 4 ๑.๔ ขอบเขตการวจย 4 ๑.๕ สมมตฐานการวจย 5 ๑.๖ นยามศพทเฉพาะทใชในการวจย 6 ๑.๗ ประโยชนทไดรบ 7

บทท ๒ ทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ 8

๒.๑ แนวคดเกยวกบผน า 8 ๒.2 ความหมายและประเภทของผบรหาร 16 ๒.3 บทบาททางการบรหาร 2.4 การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร 4 ม 4 ดาน

24

26 ๒.๔.๑ ดานเมตตา 26

๒.4.๒ ดานกรณา 26 ๒.4.๓ ดานมทตา 27 ๒.4.๔ ดานอเบกขา 27

๒.๕ แนวคดเกยวกบภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร 4 28 ๒.๖ งานวจยทเกยวของ 2.7 ประวตโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ 2.8 กรอบแนวคดในการวจย

33 35 39

ช

บทท 3 วธด าเนนการวจย ๓.๑ รปแบบการวจย

41 41

๓.๒ ประชากรและกลมตวอยาง 41 ๓.๓ การสรางเครองมอทใชในการวจย 43 ๓.๔ เครองมอทใชในการวจย 43 ๓.๕ การเกบรวบรวมขอมล 44 ๓.๖ การวเคราะหขอมล 3.7 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

44 45

บทท ๔ ผลการวจย 47 ๔.๑ ผลการวเคราะหลกษณะขอมลทวไป ของครโรงเรยนเตรยมอดมศกษา พฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จากกลมตวอยางทตอบ แบบสอบถาม โดยเปนการพรรณนา ใหเหน

ลกษณะทวไปของครผสอนใน โรงเรยน จ าแนกตาม เพศ อาย วฒ การศกษา อาชพ โดยแสดงเปนความถ และรอยละ เพอน ามาวเคราะห

47 ๔.๒ ผลการวเคราะหขอมล วจยแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบของคร โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จากแบบสอบถามทใชเกบขอมลเพอ น ามาวเคราะห

49 ๔.๓ ผลการวเคราะหขอมลวจยเปรยบเทยบความคดเหนของการศกษาภาวะ ผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหม วหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตละดาน พจารณาเปนรายขอ โดยภาพรวม หาคาความแปรปรวนทางเดยว One–Way ANOVA 4.4 ผลการวเคราะหขอมลจากคร จากขอเสนอแนะแนวความคดเหน ตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

55

60

บทท ๕ สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 63 ๕.๑ สรปผลการวจย 63 ๕.๒ การอภปรายผลการวจย 69 ๕.๓ ขอเสนอแนะ 72 บรรณานกรม 75 ภาคผนวก 77 ประวตผวจย 109

ซ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 3.๑ แสดงตารางประชากรและกลมตวอยาง 42 4.1 จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร จ าแนกตามเพศ 47 4.2 จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร จ าแนกตามอาย 47 4.3 จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร จ าแนกตามวฒการศกษา 48 ๔.4 จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร จ าแนกตามต าแหนง ๔.5 จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร จ าแนกตามประสบการณ การปฏบตงาน

48

49 4.6 คาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของครทมตอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยภาพรวมทง 4 ดาน

50 4.7 คาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของครทมตอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานเมตตา

51

4.8 คาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของครทมตอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานกรณา

52

4.9 คาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของครทมตอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานมทตา

53 4.10 คาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของครทม ตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานอเบกขา 4.11 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนความคดเหนของครทม ตอการศกษา ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามเพศ

54

54

4.12 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนความคดเหนของครทม ตอการศกษา ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลก พรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามอาย 4.13 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนความคดเหนของครทม ตอการศกษา ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลก พรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามวฒการศกษา

56

57

ฌ

4.14 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนความคดเหนของครทม ตอการศกษา ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลก พรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามต าแหนง 4.15 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนความคดเหนของครทม ตอการศกษา ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร 4 เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามประสบการณการปฏบตงาน

58

59

ฌ

สารบญแผนภาพ แผนภาพท 2.1 แสดงกรอบแนวคดในการวจย

หนา 40

บทท ๑

บทน า

๑.๑ ความเปนมาและความส าคญของปญหา

มนษยเปนสตวสงคมอยรวมตวกนเปนกลม ไดแกกลมครอบครวและขยายเตบโตขนไปตามล าดบจนกลายเปนสงคมหมบานสงคมชนบทสงคมเมองและประเทศเปนตน สาเหตทมนษยจ าเปนทจะตองรวมกลมกนเปนสงคมเพราะตองการความปลอดภยและความสงบสขสตนเองสงคมจะมความสขและความเจรญกาวหนาไดนนตองอาศยบคคลในสงคมด าเนนไปในทศทางเดยวกนการทสงคมจะด าเนนไปในทศทางเดยวกนไดนน จะตองมผน าเพราะผน าเปนองคประกอบทส าคญในการบรหารองคการผน าเปนผทมบทบาทในการวางแผนงานการก าหนดนโยบายในการทจะน าพาองคการไปสความส าเรจตามวตถประสงคทตงเอาไว องคการจะประสบความส าเรจหรอลมเหลวในการด าเนนงานนนๆ ปจจยส าคญทสดคอตวผน าทมอทธพลเปนอยางมากในการเปนตนแบบพฤตกรรมของผใตบงคบบญชาอกทงยงเปนผทตองคอยฝกหดความช านาญและสงสอนความรทจ าเปนใหกบผทอยใตบงคบบญชาซงองคประกอบนเองเปนสงยนยนถงความส าคญของการจดการไดอยางเดนชดทสดแนวทางหนงในทางพระพทธศาสนากไดใหความส าคญกบผน าไวดงมพทธพจนทแสดงใหเหนถงความเปนผน าทดไววา

“เมอฝงโคขามน าไปถาโคจาฝงไปคดเคยว ๑โคทงฝงกไปคดเคยวตามกนในเมอโคจาฝงไปคดเคยว ในหมมนษยกเหมอนกนผใดไดรบแตงตงใหเปนใหญถาผนนประพฤตไมเปนธรรมประชาชนชาวเมองนนกจะประพฤตไมเปนธรรมตามไปดวยหากพระราชาไมตงอยในธรรมชาวเมองนนกเปนทกข” เมอฝงโคขามน าไปถาโคจาฝงไปตรงโคทงฝงกไปตรงตามกนในเมอโคจาฝงไปตรงในหม มนษยกเหมอนกนผใดไดรบแตงตงใหเปนใหญถาผนนประพฤตชอบธรรม ประชาชนชาวเมองนนกจะประพฤตชอบธรรมตามไปดวยหากพระราชาตงอยในธรรม ชาวเมองนนกอยเปนสข

ในสมยพทธกาลนอกจากพระสมมาสมพทธเจาแลวยงมพระเถระหลายรปทมภาวะความเปนผน า มคณสมบตทดงาม มสตปญญา มความรมความสามารถ ชกน าใหคนทงหลายมาประสานกนและมการปฏบตตนใหมปฏปทานาเลอมใส นาสนทนาและฟงการแนะน าการตอบปญหาขอของใจเปนตน โดยมพระพทธเจาเปนผน า หลกความเปนผน านน มฐานะอกอยางหนงเรยกวา "เปนนาถะคอเปนทพง" เหมอนอยางพระพทธเจา ทรงเปนผบ าเพญประโยชนแกชาวโลกจงเปน "โลกนาถะ" แปลวาเปนทพงของชาวโลกทานเปนผน าเมอน าไดดกจะเปนทพงของคนอน เปนท พงของหมชนจนกระทงเปนท พงของมวลชนชาตตอไปนอกจากนนพระพทธเจายงไดแสดงคณธรรมของบคคลผเปนใหญหรอผเปนผน าไวหลายประการโดยเฉพาะ

๑อง. จตกก. (ไทย) ๒๑/๗๐/๑๑๕-๑๑๖.

๒

พรหมวหาร ๔ ซงเปนลกษณะภายในหรอคณธรรมของผปกครองส าหรบการประพฤตปฏบตของผใหญหรอผน าผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ ตองมคณธรรมประกอบดวยเมตตา มความรก มความปรารถนาดไมตรจต คดชวยเหลอใหผอนประสบแตประโยชนและ มความสขโดยทวกน มความกรณา หรอความสงสารดวยการคดจะชวยเหลอผอนใหพนจากความเดอดรอน ทงรางกายและจตใจในภาวะทไดรบความเดอดรอนเปนทกขและเปนการชวยเหลอทถกตองไมเบยดเบยนใครรวมทงตนเอง มมทตาความพลอยยนดเมอเหนผอนไดดอนเปนความคดรสก เมอผใตบงคบบญชามความกาวหนามความสขและมอเบกขาความมใจเปนกลางคอการวางใจ เปนกลางโดยพจารณาขอเทจจรงเมอตดสนใจในเรองใดแลวควรพจารณาใครครวญดวยปญญา มเหตผลถกตองและเทยงธรรม อนเปนการรกษาความถกตองใหเปนไปตามหลกเกณฑเพอผดงไวซงความถกตองการมองตามเปนจรงโดยวางจตเรยบเสมอมนคงเทยงตรงดจตราชง มองเหนการทบคคลจะไดรบผลดหรอชวสมควรแกเหตทตนประกอบพรอมทจะวนจฉยวางตนและปฏบตไปตามความเทยงธรรมเนองจากสงคมปจจบนนมปญหาเกดความแตกแยกและวนวายอยทกวนเปนเพราะวาทกคนละเลยหลกศลธรรมอนดงามทางศาสนาและกระท าในสงตรงกนขามคอขาดความรกขาดความเมตตาอจฉารษยากน นนทาวาราย เบยดเบยนและรงแกกน เหนแกตวถออภสทธอ านาจบาตรใหญและมความคดเหนไมตรงกน ตางคนตางกถอความคดของตนเปนใหญอยตลอดเวลาจนกอใหเกดความแตกแยกสงคมจะมความสงบสข มความเจรญกาวหนา มความอบอนนาอยถาหากวาทกคนในสงคม หนหนามาสนใจและใสใจน าเอาหลกธรรมทางศาสนาและเรยนรจะอยรวมกนอยางสนตเขาอกเขาใจซงกนและกนยอมรบในความแตกตางซงกนและกนชวยเหลอกนใหก าลงใจซงกนและกนและรจกใหอภยกนอยตลอดเวลา สงคมทเราอยปจจบน จะมความสงบสขนาอยอยางมากถาหากวาสมาชกในสงคมแตละคนไดน าเอาหลกธรรมพรหมวหาร ๔ มาใช

ภาวะผน าเปนศลปะอยางหนงและเปนความสามารถสวนตวของบคคลในการน าพาและจงใจเพอนรวมงานหรอผใตบงคบบญชาแตละคนใหท างานดวยความเตมและกระตอรอรน เพอใหบรรลวตถประสงคองคขององคการและกอใหเกดความสงบสขและรมเยนแกสงคมตอไปในการบรหารนนมหลายหมวดธรรม เชน พรหมวหารธรรมหรอธรรมประจ าใจของผประเสรฐ ๔ ประการหรอธรรมประจ าใจของผประเสรฐ หรอธรรมของผบรหาร๔ ประการเปนหลกธรรมเพอใหเกด๒ความรก ความหวงดปรารถนาใหผอนมความสขและพนทกขแลวแสดงความยนดในความกาวหนาของผอนและมความยตธรรมในการใหรางวลและลงโทษ ผบรหารทใชหลกพรหมวหาร ๔ มาเปนแนวทางการบรหารยอมเปนศนยกลางรวมใจรวมงานและสามารจดการใหงานการปฏบตหนาทลลวงไปดวยดผบรหารสถานศกษาตองเพยบพรอมดวยคณสมบตหลายประการคอมความรความเขาใจ มทกษะมคณธรรมและลกษณะดซงคณสมบตเหลานจะบงบอกถงสมรรถภาพของผบรหารสถานศกษานนเองการสรางคณธรรมเพอใชในการบรหารเปนสงส าคญ

๒พระธรรมปฏก ( ป.อ. ปยตโต), ทศวรรษธรรมทศนพระธรรมปฏก, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพธรรมสภา, ๒๕๓๕ ), หนา ๖๐.

๓

อยางหนงของผบรหารทจะท าใหสามรถด าเนนงานไปดวยความราบรนและบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพไดดงนนผบรหารในฐานะผน าทางการศกษาจงควรมแนวปฏบตทอยในกรอบของคณธรรม เพราะคณธรรมเปนเครองเหนยวรงจตใจบคคลใหประพฤตในทางทถกทควรเปนเครองมอชวยสงเสรมใหบคคลนนเปนทยอมรบนบถอแกผรวมงานท าใหผรวมงานเกดขวญและก าลงใจ รสกมความมนคงในการปฏบตงานซงจะสงผลใหการปฏบตงานด าเนนไปอยางมประสทธภาพ๓

การวจยในครงนความส าคญของผน าในการใชคณธรรมในการบรหารงาน การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาการบรหารงานของโรงเรยนมธยมศกษาโดยก าหนดศกษาเฉพาะเขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการซงเปนโรงเรยนมธยมศกษาในสงกดกรงเทพมหานคร ในการน าหลกธรรมพรหมวหาร ๔ มาประยกตใชในสถานศกษาซงเปนหลกธรรมส าหรบนกบรหาร ทจะน ามาใชมากนอยเพยงใดและจะศกษาจากทศนะครรวมทงบคลากรการศกษาใน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการเขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร เพอน าเสนอผลวจย การศกษาภาวะผ น าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร นเปนขอมลใหผบรหารสถานศกษา เขตสวนหลวง กรงเทพมหานครและหนวยงานอนๆ ใชพจารณาปรบปรงแกไขการบรหารงานใหมประสทธภาพมากยงขน ๑.๒. วตถประสงคการวจย

๑.๒.๑. เพอศกษาความคดเหนทมตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๑.๒.๒. เพอเปรยบเทยบระดบความคดเหนทมตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานครโดยจ าแนกตามปจจยพนฐานสวนบคคล

๑.๒.๓. เพอศกษาแนวทางการพฒนาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๓ท.ม. (ไทย) ๑๐ / ๓๒๗ / ๒๕๖. ๔

๔

๑.๓. ปญหาทตองการทราบ

๑.๓.๑. ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร อยในระดบใด

๑.๓.๒. ผลการศกษาเปรยบเทยบภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยจ าแนกตามสถานภาพสวนบคคลแตกตางกนอยางไร

๑.๓.๓. ขอเสนอแนะและแนวทางการพฒนาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร มอยางไรบาง

๑.๔. ขอบเขตการวจย

๑.๔.๑ ขอบเขตดานเนอหา งานวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ

ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ” ผวจยก าหนดขอบเขตเนอหาโดยสงเคราะหตามแนวคดพรหมวหาร ๔ ตามพจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต) ซงแบงออกเปน ๔ ดาน ไดแก ๑. ดานเมตตา ๒. ดานกรณา ๓. ดานมทตา ๔. ดานอเบกขา๔

๑.๔.๒ ขอบเขตดานตวแปร

ตวแปรตน (Independent Variables) คอ ขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ไดแก คณะครของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ จ าแนกเปน ๑. เพศ ๒. อาย ๓. ระดบการศกษา ๔. ต าแหนง ๕. ประสบการณการปฏบตงาน

ตวแปรตาม (dependent Variables) คอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยผวจยสงเคราะหจากแนวคดทฤษฎความเปนผน า และ ทฤษฎหลกของ พรหมวหาร ๔ ตามพจนานกรม พทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต) ซงแบงออก เปน ๔ ดาน ไดแก ๑. ดานเมตตา ๒. ดานกรณา ๓. ดานมทตา ๔. ดานอเบกขา

๔ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม , พมพครงท ๑๐,

(กรงเทพมหานคร : บรษท เอส. อาร. พรนตง แมส โปรดกสจ ากด, ๒๕๔๘), หนา ๒๙๕.

๕

๑.๔.๓ ขอบเขตดานประชากรและผใหขอมลส าคญ

ประชากร (Population) ไดแก ครผสอนในโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ทปฏบตราชการในปการศกษา ๒๕๕๗ รวมทงสน ๓๐๐ คน๕ ตามประกาศของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการเมอ ๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๖

๑.๔.๔ ขอบเขตดานพนท

พนทในการศกษาวจยครงน ไดแก โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๑.๔.๕ ขอบเขตดานระยะเวลา

ด าเนนการวจยตงแตเดอน กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๘ ถงเดอน ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๘ รวมเปนระยะเวลา ๖ เดอน ๑.๕ สมมตฐานการวจย

๑. ครทมเพศตางกน มความคดเหนตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๒. ครทมอายตางกน มความคดเหนตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๓. ครทมระดบการศกษาตางกน มความคดเหนตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๔. ครทมต าแหนงงานตางกน มความคดเหนตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๕. ครทมประสบการณการท างานตางกน มความคดเหนตอภาวะผน าเชงปฏรปของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ตามหลก พรหมวหาร ๔ แตกตางกน

๕โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ประกาศของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เมอ ๑ พฤษภาคม

พ.ศ. ๒๕๕๖.

๖

๑.๖ นยามศพทเฉพาะทใชในการวจย

๑. ภาวะผน า หมายถงกระบวนการในการใชอ านาจอทธพลชน าทางกระตนและจงใจใหผอนปฏบตตามนโยบายเพอใหบรรลเปาหมายหรอวตถประสงคขององคการ

๒. ผบรหาร หมายถงผอ านวยการรองผอ านวยการโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการเขตสวนหลวง กรงเทพมหานครสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต ๒ กรงเทพมหานคร

๓. คร หมายถงผทสอนนกเรยนในโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการเขตสวนหลวง กรงเทพมหานครสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต ๒ กรงเทพมหานคร

๔. พรหมวหาร ๔ หมายถงหลกความประพฤตของผบรหารและปฏบตตนตอผอนและมอธยาศย มน าใจ ม ๔ ประการดงน

๑. เมตตา หมายถงการแสดงออกถงความรกความปรารถนาดไมตรจตคดชวยเหลอใหผอนประสบแตประโยชนและมความสขโดยทวกน อนเปนความคดทมตอผใตบงคบบญชาภาวะปกต

๒. กรณา หมายถงการแสดงออกถงความสงสารคอการคดจะชวยเหลอผอนใหพนจากความเดอดรอนทงรางกายและใจในภาวะทไดรบความเดอดรอนเปนทกขและตองการความชวยเหลอโดยเปนการชวยเหลอทถกตองไมเบยดเบยนใครรวมทงตนเอง

๓. มทตา หมายถงการแสดงออกถงความชนบานเปนความพลอยยนดเมอเหนผอนไดดอนเปนความคดรสกเมอผใตบงคบบญชามความกาวหนามความสขอนเปนความดแท เชนได ลาภ ยศ มาโดยบรสทธมไดโกงหรอเบยดเบยนใครรวมถงงดเวนความอจฉารษยาผอนเหนแกตวเอง

๔. อเบกขา หมายถงการแสดงออกถงการวางใจเปนกลางโดยพจารณาขอเทจจรงเมอตดสนใจในเรองใดแลวควรพจารณาใครครวญดวยปญญามเหตผลถกตองและเทยงธรรมอนเปนการรกษาความถกตองใหเปนไปตามหลกเกณฑเพอผดงไวซงความถกตอง

๗

๑.๗ ประโยชนทจะไดรบ

๑. ท าใหทราบภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๒. ท าใหทราบผลการเปรยบเทยบ ภาวะผน าของผบรหารของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยจ าแนกตามสถานภาพ ขนพนฐานสวนบคคล

๓. ท าใหทราบแนวทางการพฒนาเกยวกบภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

บทท ๒

ทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ผวจยไดน าเสนอเอกสารและงานทเกยวของดงตอไปน

๒.๑ แนวคดเกยวกบภาวะผน า ๒.๒ ความหมายและประเภทของผบรหาร ๒.๓ บทบาททางการบรหาร ๒.๔ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลก

พรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ๒.๔.๑ ดานเมตตา ๒.๔.๒ ดานกรณา ๒.๔.๓ ดานมทตา ๒.๔.๔ ดานอเบกขา 2.5 ประวตโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ๒.6 แนวคดเกยวกบภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ ๒.7 งานวจยทเกยวของ ๒.8 กรอบแนวคดในการวจย

๒.๑ แนวคดเกยวกบภาวะผน า

พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) ไดกลาวถง ผน าไววา บคคลทจะมาประสานชวยใหคนทงหลายรวมกน โดยทวาจะเปนการอยรวมกนกตามหรอท าการรวมกนกตาม ใหพากนดวยดสจดหมายทดงาม ผน าจะตองเปนผทมความสามารถในการทจะไปเกยวของหรอปฏบตตอสงเหลานนทกอยางใหถกตองและไดผลดตามองคประกอบเหลานคอ ตวผ น าผตาม จดหมายหลกการและวธการ สงทจะท าและประสบการณโยงดวยคณสมบตทสมพนธกบสภาพแวดลอมหรอสงทจะประสบ ซงอยภายนอกวาท าอยางไรจะผานไปไดดวยดในทามกลางสงคม สงแวดลอมหรอสงทประสบเชน ปญหาเปนตน๑พระพทธศาสนามแนวคดเรองเกยวกบผน านน ซงแนวคดของการน าและภาวะผน าของสมเดจพระสมมาสมพทธเจานนอาจพจารณาไดวา

๑พระธรรมปฏก (ป.อ. ปยตโต), ทศวรรษธรรมทศนพระธรรมปฏก, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพธรรมสภา, ๒๕๓๔), หนา ๕๒. ๙

๙

ในทางพระพทธศาสนาพระพทธองคทรงเปนผน าองคการพทธทมทงธรรมบารมและทรงเปนผน าทยดธรรมเปนหลกเปนการน าพาสมาชกในองคการคอเหลาพระสาวกไปสแนวทางแหงการหลดพนจากทกขทงปวงอนเปนเปาหมายสดทายในการน าและภาวะผน าของพระพทธองคในเรองราวตางๆ ตามโอกาสใหสมาชกเขามามสวนรวมในการท างาน การสรางแรงจงใจการใหความส าคญระหวางคนและงานอยางเทาเทยมกน การสรางแรงจงใจการกระตนสมาชกใหด าเนนกจกรรมในการปฏบตอยางเตมก าลงความสามารถรวมถงวธการตดตอสอสารระหวางสมาชกภายในองคการกบสมาชกภายนอกองคการ

ผน าเปรยบเหมอนนายสารถทดคอผทสามารถขบรถเทยมมาใหสามารถบรรทกสงของไดมากไปถงจดหมายปลายทางไดรวดเรวและปลอดภยเพราะมคณสมบตของนายสารถท ดสามารรถ หรอนายวงดนตรทดคอ ทสามารถควบคมวงดนตรหลายชนหลายคน เปนวงใหญใหบรรเลงเพลงไดไพเราะเพราะพรง สะกดใจผฟงใหเคลบเคลม เปนสขหรอใหบรรเลงเพลงไดเราใจถกใจผฟงใหสนกสนานเพราะเปนนายวงดนตรทมความสามารถกลาวคอ มสภาวะเปนผน าสง ฉนใด หวหนาฝายบรหารตลอดถงหวหนางานทกระดบขององคกรทจะสามารถปกครองบงคบบญชาผอยใตบงคบบญชาและสามารถบรหารจดการกจกรรมหรอโครงการตางๆขององคกรใหบรรลผลดมประสทธภาพสงกจะตองเปนผมคณลกษณะความเปนผน าทดคอมประมขศลปสง ฉนนน

สรป องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาทรงเปนผน าทยดธรรมเปนหลกเปนการน าพาสมาชกในองคการคอเหลาพระสาวกไปสแนวทางแหงการหลดพนจากทกขทงปวงอนเปนเปาหมายสดทายในการน าและภาวะผน าของพระพทธองคในเรองราวตางๆ ตามโอกาส ใหสมาชกเขามามสวนรวมในการท างาน การสรางแรงจงใจการใหความส าคญระหวางคนและงานอยางเทาเทยมกน การสรางแรงจงใจการกระตนสมาชกใหด าเนนกจกรรมในการปฏบตอยางเตมก าลงความสามารถรวมถงวธการตดตอสอสารระหวางสมาชกภายในองคการกบสมาชกภายนอกองคการ

ผน า (Leader) เปนปจจยทส าคญยงประการหนงตอความส าเรจขององคการทงน เพราะผน ามภาระหนาท และความรบผดชอบโดยตรงทจะตองวางแผนสงการดแล และควบคมใหบคลากรขององคการปฏบตงานตางๆ ใหประสบความส าเรจตามเปาหมาย และวตถประสงคทตงไวปญหาทเปนทสนใจของนกวชาการและบคคลทวไปอยตรงทวา ผน าท าอยางไรหรอมวธการน าอยางไรจงท าใหผ ใตบงคบบญชาหรอผตามเกดความผกพนกบงานแลวทมเทความสามารถ และพยายามทจะท าใหงานส าเรจดวยความเตมใจ ในขณะทผน าบางคนท าอยางไร นอกจากผใตบงคบบญชาจะไมเตมใจในการปฏบตงานใหส าเรจอยางมประสทธภาพแลว ยงเกลยดชงและพรอมทจะรวมกนขบไลผน าใหไปจากองคการ เพอใหเขาใจภาวะผน า (Leadership) และผน า (Leader) ดขน จงเสนอความหมายของ

๑๐

ผน า (Leader) ไวดงน ผน า คอ บคคลทมความสามารถในการใชอทธพลใหคนอนท างานในระดบตาง ๆ ท

ตองการ ใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคทตงไว๒ ผน า คอ ผทสามารถในการชกจงใหคนอนท างานใหส าเรจตามตองการ ผน า คอ บคคลทมอทธพลสงสดในกลม และเปนผทตองปฏบตภาระหนาทของต าแหนง

ผน าทไดรบมอบหมายบคคลอนในกลมทเหลอกคอผตาม แมจะเปนหวหนากลมยอย หรอผชวยในการปฏบตหนาทตาง ๆ กตาม๓

ผน า คอ บคคลทมาจากการเลอกตงหรอแตงตง หรอการยกยองขนมาของกลม เพอใหท าหนาทเปนผชแนะและชวยเหลอใหกลมประสบความส าเรจตามเปาหมายทตงไว

กว วงศพฒ ไดสรปแนวคดเกยวกบผน าไว ๕ ประการ คอ ผน า หมายถง ผซงเปนศนยกลางหรอจดรวมของกจกรรมภายในกลม เปรยบเสมอนแกน

ของกลม เปนผมโอกาสตดตอสอสารกบผอนมากกวาทกคนในกลม มอทธพลตอการ ตดสนใจของกลมสง๔

ผน า หมายถง บคคลซงน ากลมหรอพากลมไปสวตถประสงคหรอสจดหมายทวางไว แมแตเพยงชแนะใหกลมไปสจดหมายปลายทางกถอวาเปนผน าทงนรวมถงผน าทน ากลมออกนอกลนอกทางดวย

ผน าหมายถง บคคลซงสมาชกสวนใหญคดเลอกหรอยกใหเขาเปนผ น าของกลมซงเปนไปโดยอาศยลกษณะทางสงคมมตของบคคลเปนฐาน และสามารถแสดงพฤตกรรมของผน าได

ผน า หมายถงบคคลซงมคณสมบตเฉพาะบางอยางคอสามารถสอดแทรกอทธพลบางประการอนกอใหเกดการเปลยนแปลงของกลมไดมากทสด

ผน า หมายถง บคคลผซงสามารถน ากลมไปในทางทตองการ เปนบคคลทมสวนรวมและเกยวของโดยตรงตอการแสดงบทบาทหรอพฤตกรรมความเปนผน า

บญทน ดอกไธสง ไดสรปเกยวกบผน าไววา ผน า (Leader) หมายถง ผมอทธพล มศลปะ มอทธพลตอกลมชน เพอใหพวกเขามความตงใจทจะปฏบตงานใหบรรลเปาหมายตามตองการเปนผน าและแนะน า เพราะผน าตองคอยชวยเหลอกลมใหบรรลเปาหมายสงสดตามความสามารถ

ผน าไมเพยงแตยนอยเบองหลงกลมทคอยแตวางแผนและผลกดน แตผน าจะตองยนอยขางหนากลม และน ากลมปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย๕

๒McFarland. (1979). Management : Foundation & Practices.5 th ed. New York : Macmillan Publishing Inc. ๓Yukl, Gary A. (1989). Leadership in Organization. Englewood Cliffs, N.J. : Prentice-Hall. ๔กว วงศพฒ. ภาวะผน า(พมพครงท๕). กรงเทพมหานคร : บ.เค.อนเตอรปรนท, ๒๕๔๒.

๑๑

ผน า (Leader) หมายถง บคคลทมศลปะ บคลกภาพ ความสามารถ เหนอบคคลทวไป สามารถชกจงใหผอนปฏบตตามทตองการได สวนความเปนผน า (Leadership) เปนกระบวนการทมอทธพลตอกลม เพอใหบรรลเปาหมาย ผบรหารทกคนควรเปนผน า และมภาวะผน า แตผน าไมสามารถเปนผบรหารทดไดทกคน เพราะผบรหารตองมทกษะ มความสามารถในหนาทของผบรหารดวย

ประเภทของผน า ๑. ผน าตามอ านาจหนาท เปนผน าโดยอาศยอ านาจหนาท (Authority) และมอ านาจ

บารม (Power) เปนเครองมอ มลกษณะทเปนทางการ (Formal) และไมเปนทางการ (Informal) เกดพลงรวมของกลมในการด าเนนงานเพอบรรลวตถประสงคทก าหนดไว อ านาจนไดมาจาก กฎหมาย กฎระเบยบ หรอขนบธรรมเนยม ในการปฏบต จ าแนกผน าประเภทนออกเปน ๓ แบบ คอ

๑.๑ ผน าแบบใชพระเดช (Legal Leadership) ผน าแบบนเปนผน าทไดอ านาจในการปกครองบงคบบญชาตามกฎหมายมอ านาจตามต าแหนงหนาทราชการมาหรอเกดขนจากตวผนน หรอจากบคลกภาพของผนนเอง ผน าแบบนไดแกผด ารงต าแหนงตาง ๆ ในกระทรวง ทบวง กรม เชน รฐมนตร อธบด หวหนากอง และหวหนาแผนก เปนตน

๑.๒ ผน าแบบใชพระคณ (Charismatic Leadership) คอ ผน าทไดอ านาจเกดขนจากบคลกภาพอนเปนคณสมบตสวนตวของผนน มใชอ านาจทเกดขนจากต าแหนงหนาท ความส าเรจในการครองใจและชนะใจของผน าประเภทน ไดมาจากแรงศรทธาทกอใหผอยใตบงคบเกดความเคารพนบถอและเปนพลงทจะชวยผลกดนใหรวมจตรวมใจกน ปฏบตตามค าสงแนะน าดวยความเตมใจ ตวอยางไดแก มหาตมะคนธ ซงสามารถใชภาวะการเปนผน าครองใจชาวอนเดยนบเปนจ านวนลาน ๆ คน ได

๑.๓ ผน าแบบพอพระ (Symbolic Leadership) คอ ผน าทมอ านาจหนาทตามกฎหมายมไดใชอ านาจหนาทในการปกครองบงคบบญชา บคคลเหลานนปฏบตตามเพราะเกดแรงศรทธา หรอสญญาลกษณในตวของผนนมากกวา เชน พระมหากษตรย ซงเปนองคประมขและสญลกษณของแรงศรทธาของประชาชนไทยทงมวล

๒. ผน าตามการใชอ านาจ ๒.๑ ผน าแบบเผดจการ (Autocratic Leadership) หรอ อตนยม คอใชอ านาจตาง ๆ

ทมอยในการสงการแบบเผดจการโดยรวบอ านาจ ไมใหโอกาสแกผใตบงคบบญชาไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหน ตงตวเปนผบงการใหผใตบงคบบญชาเชอฟงโดยเดดขาด ปฏบตการแบบนเรยกวา One Man Show อยตลอดเวลาโดยไมค านงถงจตใจของผปฏบตงาน เชน ฮตเลอร

๕บญทน ดอกไธสง. องคการและการจดการ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๓๕

๑๒

๒.๒ ผน าแบบเสรนยม (Laisser-Faire Leadership) หรอ Free-rein Leadership ผน าแบบนเกอบไมมลกษณะเปนผน าเหลออยเลย คอ ปลอยใหผอยใตบงคบบญชากระท ากจการใด ๆ กตามไดโดยเสร ซงการกระท านนตองไมขดตอกฎหมาย กฎระเบยบหรอขอบงคบทก าหนดไว และตนเปนผดแลใหกจการด าเนนไปไดโดยถกตองเทานน มการตรวจตรานอยมากและไมคอยใหความชวยเหลอในการด าเนนงานใด ๆ ทงสน

๒.๓ ผน าแบบประชาธปไตย (Democratic Leadership) ผน าแบบน เปนผน าทประมวลเอาความคดเหน ขอเสนอแนะจากคณะบคคลทอยใตบงคบบญชาทมาประชมรวมกน อภปรายแสดงความคดเหนในปญหาตาง ๆ เพอน าเอาความคดทดทสดมาใช ฉะนน นโยบายและค าสงจงมลกษณะเปนของบคคลโดยเสยงขางมาก

๓. ผน าตามบทบาททแสดงออก จ าแนกเปน ๓ แบบ คอ ๓.๑ ผน าแบบบดา-มารดา (Parental Leadership) ผน าแบบน ปฏบตตนเหมอนพอ-

แม คอท าตนเปนพอแมเหน ผอนเปนเดก อาจจะแสดงออกมาในบทบาทของพอแมทอบอน ใจด ใหก าลงใจ หรออาจแสดงออกตรงกนขามในลกษณะการต าหนตเตยนวพากษ วจารณ คาดโทษ แสดงอ านาจ

๓.๒ ผน าแบบนกการเมอง (Manipulater Leadership) ผน าแบบนพยายามสะสมและใชอ านาจ โดยอาศยความรอบรและต าแหนงหนาทการงานของคนอนมาแอบอางเพอใหตนไดมความส าคญและเขากบสถานการณนน ๆ ได ผน าแบบน เขาท านองวายม มอ ของผบงคบบญชาของผน าแบบนอกชนหนง โดยเสนอขอใหสงการเพอประโยชนแกการสรางอทธใหแกตนเอง

๓.๓ ผน าแบบผเชยวชาญ (Expert Leadership) ผน าแบบนเกอบจะเรยกวาไมไดเปนผน าตามความหมายทางการบรหาร เพราะมหนาทใหค าปรกษาแนะน าแก Staff ผน าแบบนมกเปนผเชยวชาญและมความรเฉพาะอยาง เชน คณหมอพรทพย มความเชยวชาญในการตรวจ DNAถาพจารณาจากบคลกภาพ อรก เบรน จตแพทยชาวอเมรกน ไดวเคราะหโครงสรางของบคลกภาพของคนวามอย ๓ องคประกอบ คอภาวะของความเปนเดก (Child egostate ) ภาวะของการเปนผใหญ (Adult egostate ) และภาวะของความเปนผปกครอง (Parents egostate) กจะมองผน าไดเปน ๓ แบบ

๑. ภาวะความเปนเดกในรปแบบผน า ผน าทมลกษณะเชนนจะเปนคนท เอาแตใจตวเอง กาวราว ดอรน กระตอรอรน ไมกลาตดสนใจ มความคดสรางสรรค มกเปนภาวะของผน าทเตมไปดวยความคดแตไมท า

๒. ภาวะผใหญในรปแบบผน า ผน าแบบนจะเปนคนทมการวเคราะห และสนใจขอมลเปนหลก เปนคนทมงความส าเรจ โดยไมสนใจความรสกของลกนอง อยในโลกแหงเหตและผล ไมมอารมณขนพดงาย ๆ กคอ เปนคนทจรงจงกบทกเรองโดยเฉพาะกบลกนอง

๑๓

๓. ลกษณะภาวะพอแมในแบบผน า ผน าเชนนจะเปนผน าทออกจะเผดจการ ตชมลกนองเสมอ ถาดจะเปนหวงเปนใย คอยปกปอง อกดานกคอรวบอ านาจเบดเสรจ โดดเดยว มความลกลบ ออกค าสงอยางเดยวไมคอยฟงความเหน

คณสมบตของผน า ตามทฤษฎทางดานภาวะผน านน ไดมความพยายามกนตงแตรอยปทแลวทจะศกษาถง

คณลกษณะ (Traits) ทส าคญของผน า โดยมสมมตฐานวาผน าทยงใหญและประสบความส าเรจแตละคน จะตองประกอบดวยคณลกษณะทคลาย ๆ กน และไดมความพยายามทจะศกษาวาอะไรคอคณลกษณะทท าใหผน ายงใหญ ถาเปนไปตามสมมตฐานดงกลาว กหมายความวาผทจะเปนผน าทยงใหญได จะตองเปนมาตงแตเกด ไมสามารถพฒนาขนมาภายหลงได (Leader are bone, not made)

คณสมบตพนฐานทท าใหผน าแตกตางจากบคคลทวไป ๑. ความมงมน (drive) ๒. แรงจงใจในการเปนผน า (Leadership Motivation) ๓. ความซอสตย (Integrity) ๔. ความเฉลยวฉลาด (Intelligence) ๕. ความมนใจในตวเอง (Self-confidence) ๖. ความรอบรในสงทตนเองท า (Knowledge of the Business) การเปนผน า นกทฤษฎบางทานไดใหความเหนวา เปนบคลกลกษณะเดนซงบางคนมมา

ตงแตก าเนด จงศกษาเลาเรยนหรอสอนกนไมได เชน มหาบรษของโลก นโปเลยน อบราฮม ลนคอรน เปนตน บคคลเหลาน มบคลกลกษณะเดนเปนพเศษกวาบคคลธรรมดา นานนบ รอย ๆ ป จงจะพบสกคนหนง แตการเปนผน าในลกษณะการบรหารนน อาจจะศกษาหรอฝกฝนใหมขนมาได

ภาวะผน า (Leadership)

ทฤษฎภาวะผน า ภาวะผน า นบเปนเรองทไดรบการกลาวขวญถงอยางกวางขวางในทกองคการ โดยทวไป

มนษยมกมความเชอและคาดหวงวาบคคลทเปนผน าจะตองมศกยภาพเพยงพอทจะท าใหองคการมประสทธผล ภาวะผน าเปนปรากฏการณทเกดขนในองคการและสงเกตเหนไดทวไปจากพฤตกรรมการท างานเพอบรรลเปาหมายรวมกนของมนษย ซงไมเฉพาะแตมนษยเทานน แมกระทงในฝงสตวกมตวทท าหนาทผน า มต าแหนง มอ านาจหนาท และความรบผดชอบในการบรหารจดการ ภาวะผน าเปนองคประกอบทางการบรหารอยางหนงทมความเปนพลวต กลาวคอ มการเคลอนไหวอยในองคการบางครงภาวะผน าชวยกระตนผตามใหท างานอยางม

๑๔

ผลตภาพสง แตบางครงภาวะผน ากท าลายความเขมแขงขององคการ ดงนนจงอาจกลาวไดวา ภาวะผน าสามารถสงผลตอประสทธผลขององคการ๖

การทภาวะผน าเปนแรงผลกดนทเปนพลวต จงท าใหภาวะผน ามสภาพทไมแนนอนขนอยกบความตองการขององคการและมวลสมาชก ส าหรบองคการทเปนทางการนนสวนใหญแลวบคคลผแสดงบทบาทผน าคอ ผบรหารทเรยกชอต าแหนงแตกตางกนไป เชน ผจดการ ผบรหาร นกบรหารหวหนา อาจารยใหญ ผอ านวยการ ฯลฯ บคคลเหลานตางพยายามทจะใชอทธพลตอสมาชกขององคการเพอใหกระท าหรองดเวนการกระท าหรอแสดงบทบาทตามทก าหนด ในแตละสถานการณผน าจะใชอทธพลเพอกระตนใหสมาชกรวมมอกนท างาน ในองคการทวไปผน าทไมเปนทางการมกค านงถงความพงพอใจของสมาชกเปนอนดบแรก สวนผน าทเปนทางการนอกจากจะค านงถงความพงพอใจของผตามแลว ยงตองค านงถงความส าเรจตามเปาหมายขององคการดวย ดงนน จะเหนไดวาความแตกตางของผน าทงสองประเภทนไมไดขนอยกบต าแหนงงาน แตขนอยกบขอบเขตของบทบาทของแตละคน ซงหมายความวา ไมวาใครจะท างานในต าแหนงหรอหนาทใดกสามารถแสดงภาวะผน าไดหากบคคลนนแสดง

บทบาทการน าและมผท าตามการน าของเขาในทกองคการ ภาวะผน าทประสบความส าเรจขนอยกบความสามารถในการประยกตทกษะทไดรบมาจากประสบการณ การเรยนร และการสงเกต ภาวะผน าไมไดขนอยกบการใชอ านาจตามต าแหนง (authority) ความมบารม (prestige) หรอพลงอ านาจ (power) อยางใดอยางหนงโดยล าพงผน าทมประสทธผลมกจะลดสดสวนของการใชอ านาจตามต าแหนงลงใหเหลอนอยทสด สงทผน าตองการ คอ ความเหนพองจากผตามมากกวาการบงคบใหรวมมอ จงมค ากลาวทางการบรหารทวา“ผบรหารทเดนน าหนาคอ ผน าแหงความหวง ผบรหารทชอบผลกหลงคอ ผบรหารทหยอนสมรรถภาพ”

สมยโบราณมนษยมความเชอวา การเปนผน าเปนเรองของความสามารถทเกดขนเฉพาะตระกล หรอเฉพาะบคคลและสบเชอสายกนได บคลกและลกษณะของการเปนผน า เปนสงทมมาแตก าเนดและเปนคณสมบตเฉพาะตว สามารถถายทอดทางพนธกรรมได ผทเกดในตระกลของผน ายอมจะตองมลกษณะผน าดวยแนวคดเกยวกบผน าเรมเปลยนแปลงไปตามยคสมย มการศกษาและรวบรวมทฤษฎเกยวกบภาวะผน า โดยแบงตามระยะการพฒนา ดงน

๑. ทฤษฎคณลกษณะภาวะผน า (Trait Leadership Theories) ๒. ทฤษฎพฤตกรรมผน า (Behavioral Leadership Theories) ๓. ทฤษฎตามสถานการณ (Situational or Contingency Leadership Theories) ๔. ทฤษฎความเปนผน าเชงปฏรป (Transformational Leadership Theories)

๖Trewatha, R.L. and Newport, G.M. 1982. Management. Plano Texas: Business Publication

๑๕

ลกษณะภาวะผน า

มทเชล และ ลารสน จเนยร (Michell and Larson,Jr.,)ไดชใหเหนองคประกอบทส าคญ ๓ ประการ ในการพจารณาวาผน าใดมภาวะผน าหรอไม ไดแก๗

๑. ภาวะผน า เปนกระบวนการของการใชอทธพล ทผน าพยายามจะมอทธพลเหนอผตาม เพอใหมพฤตกรรม การปฏบตงานตามตองการโดยมจดมงหมายขององคการเปนเปาหมาย ไมใชเรองของบคคลทจะพงมภาวะผน าไดโดยทไมไดมการกระท าใด ๆ เปนกระบวนการ (process) ใหเกดอทธพลตอผอน ดงนน ผน าทางจากการแตงตง เชน ผอ านวยการ ผบญชาการ อาจจะมภาวะหรอไมกได ทงนขนอยวามลกษณะทง ๓ ประการหรอเปลา ในทางตรงขาม ผทแสดงภาวะผน าอาจจะไมเปนผน าทแบบทางการ แตมองคประกอบ ๓ ประการนน

๒. ภาวะผน า นอกจากเปนกระบวนการแลว ภาวะผน าจะเกดขนไดกตอเมอผตามยอมใหผน าใชอทธพลตอตวเขา ซงโดยทวไปกตองพจารณาถงระดบความถกตองของอทธพลท ใชดวยวาไมใชเปนการใชอ านาจเขาขเขญ หรอบบบงคบ ใหท าตาม เพราะถาเปนการเชนนนกไมถอวาผน ามภาวะผน าได

๓. ภาวะผน า จะถกอางถงเมอจดมงหมายของกลม หรอองคการประสบความส าเรจ ดงนนถาหากผน าไมสามารถ น ากลมไปสความส าเรจดงกลาวได กยอมหมายถงวาผน าไมไดแสดงภาวะผน าหรอไมมความสามารถในการน านนเอง

ประสทธภาพของภาวะผน า

ความหมายของประสทธภาพของภาวะผน ากเหมอนกบความหมายของภาวะผน า ทมมากและ แตกตางกนไปตามความสนใจ และขอบเขตการศกษาของนกวจย นอกจากนนสงส าคญอก ประการหนง คอ เกณฑ (Criteria) ทจะใชวดหรอประเมนประสทธภาพของภาวะผน า

จากการ ศกษางานวจย พบวา เกณฑ (Criteria) ทใชในการประเมนประสทธภาพผน า พอแยกไดเปน ๓ ลกษณะคอ

๑. ผลทเกดขนของกลม (Outcome) ๒. ทศนคตของผตาม (Attitude of Followers) ๓. คณภาพของกระบวนการกลม (Quality of Group Process) ๑. ผลทเกดขนของกลม (Outcome) คอผลทเกดขนของกลม เนองจากความสามารถ

ในการน า หรอภายใตการน าของผน า เชนผลส าเรจของการปฏบตงานของกลม การสามารถ บรรลวตถประสงคทตงไว การอยรอดของกลมความกาวหนาของกลม ความพรอมของกลม ความสามารถในการแกปญหาของกลม ความพงพอใจของสมาชกของกลมทมตอผน า และฐานะท ไดรบการยอมรบไมเปลยนแปลงของผน า ส าหรบผลส าเรจของการปฏบตงานในองคการ

๗Mitchell, Terrence R., and Jane R Larson.Jr. (1987). People in Organization : An

Introductionto Organizational Behaviour. 3rd ed. Singapore : McGraw – Hill InternationalEditions.

๑๖

ธรกจ อาจจะเหนไดชดจากผลก าไร ทเพมขน ยอดขายทเพมขน ครองสวนแบงของตลาดมากขน เงนหมนเวยนลงทนมากขน รวมทง การยอมรบในผน าจากผบงคบบญชา เพอน และผตามมากขน สวนองคการของรฐมกจะเนนไปท ปรมาณและคณภาพของผลผลตและการบรการขององคการ

๒. ทศนคตของผตาม (Attitude of Followers) ทศนคตของผตามหรอผใตบงคบบญชาทมตอผน า นยมใชเปนเกณฑตดสนประสทธภาพของผน าอกเกณฑหนง ซงสวนใหญจะทราบได โดยการใชแบบสอบถามหรอการสมภาษณผตาม ดงตวอยางค าถามตอไปน -ผน าสามารถตอบสนองความตองการและคาดหวงของผตามไดดเพยงใด -ผตามชอบ ยกยองและยอมรบผน าเพยงใด -ผตามมความยนดในการปฏบตงานตามค าสงหรอค าขอรองของผน าแคไหน -ผตามตอตาน เพกเฉย ทจะไมปฏบตตามค าสงหรอค าขอรองของผน าหรอเปลา นอกจากนน อาจดไดจากการมค ารองทกขและบตรสนเทหตาง ๆ สงถงผน าในระดบสงกวา รวมทงการขอยาย การขาดงาน การหนวงเหนยวงาน และการหยดงานมากขน เปนตน

๓. คณภาพของกระบวนการกลม (Quality of Group Process) คณภาพของกระบวนการกลมกเปนเกณฑทใชประเมนประสทธภาพของผน า โดยประเมนจากความสนบสนนดานตาง ๆ และความตงใจทจะท าใหคณภาพของกระบวนการกลมของลกนองมคณภาพดขนในดานความ สามคค ความรวมมอ แรงจงใจ การแกปญหา การตดสนใจ การแกไขความขดแยง ประสทธภาพ ของงานเฉพาะดาน กจกรรมขององคการ การมทรพยากรอยางพอเพยง และความพรอมของกลมทจะรบมอตอการเปลยนแปลง และเหตการณวกฤตตาง ๆ รวมทงการปรบปรงคณภาพชวตของการท างาน การสรางความมนใจใหสมาชก การเพมพนทกษะในงาน และการพฒนาสขภาพจตของสมาชกใหดขน

๒.๒ ความหมายและประเภทของผบรหาร

ความหมายและประเภทของผบรหาร ผบรหาร หมายถง สมาชกในองคการทมหนาทในการจดสรรทรพยากร และประสาน

ภารกจของบคคลอนในองคกรใหไปในทศทางเดยวกน เพอบรรลวตถประสงคทวางไวเปนผแกปญหาอปสรรค ขจดความยงยากซบซอน ดวยการปฏบตตามหลกการบรหารงานทด โดยเนนทการวางแผน การจดระเบยบ การควบคม การรกษาระบบ และโครงสรางองคกรใหเปนไปตามปกต ซงมชอเรยกตาง ๆ กน ไดแก ผควบคมงาน หวหนาแผนก หวหนาฝาย ผจดการสาขา รองประธาน ประธานกรรมการ กรรมการผจดการ เปนตน แตผน า (Leader) ใหความส าคญตอการเปลยนแปลงมงสรางสงใหม ๆ พฒนาปรบเปลยน มองการณไกล ทาทายสงเดม ๆ มงท าในสงทถกตอง และท าใหองคกรสามารถด าเนนงานไปไดในทศทางทถกตอง โดยค านงถงพนฐานความเปนมนษย คณคา และใสใจในเรองของอารมณดวย

๑๗

อยางไรกตามผบรหารทดตองมคณสมบตของผน าดวย ในการกลาวถงเรองการบรหารจงมการใชค าวาผน าและผบรหารไปดวยกน

การแบงเปนระดบของผบรหารนนเปนการพจารณาในแงของความรบผดชอบ (Responsibility)วารบผดชอบอะไรบาง มากนอยเพยงใด และตองรบผดชอบเรองส าคญอยางไร แตการแบงประเภทของผบรหารจะพจารณาในแงของอ านาจบงคบบญชา (authority) วาก าหนดไวอยางไร ประเภทของผบรหารแบงออกเปน ๕ ประเภท คอ

๑. ผบรหารท าหนาทสงการ (Line Manager) ผบรหารประเภทน หากพจารณาในดานการใชอ านาจกคอ ผบรหารทสามารถสงการใหบคคลในหนวยงานของตนเองไดทกเรอง ถาพจารณาในแงของความรบผดชอบกคอ ผบรหารทรบผดชอบความความส าเรจและความลมเหลวขององคการอ านาจของผบรหารนคอ ก ากบ ดแล สงการ ประเมน ลงโทษ เลอนชน เลอนต าแหนง คนทอยในสวนของผบรหารได ดงนน หวหนาหนวยงานทกหนวยงานทกหนวยงานกเปน line manager ของหนวยงานนน คอสามารถสงการบคคลในหนวยงานของตนเอง หากพจารณาในแงของความรบผดกจะระบไดวา ฝายขาย ฝายผลต ฝายจดซอ และฝายการเงน เปน line ขององคกรเปนตน

๒. ผบรหารท าหนาทใหค าแนะน า (Staff Manager) อ านาจของผบรหารประเภทนตรงกนขามกบผบรหารทท าหนาทสงการ คอ สงการไมไดแตใหค าแนะน า ใหการปรกษาแกผบรหารทท าหนาทสงการไดเทานน มความรบผดชอบทางออมตอความส าเรจและลมเหลวขององคการ ชวยใหงานของฝายตาง ๆ มประสทธภาพมากขน เชน ทปรกษาของฝายการเงนใหค าแนะน าแกผจดการฝายการเงน ทปรกษาของฝายผลตใหค าแนะน าปรกษาแกผจดการฝายผลตและทปรกษาของฝายขายใหค าแนะน าปรกษาแกผจดการฝายขายตาง ๆ เหลาน ลวนเปน staff ทงสน หากพจารณาในแงของความผดชอบหนวยงานทชวยเพมประสทธภาพใหกบหนวยงานอนในองคการเรยกวาเปนงาน staff ขององคการ เชน ฝายบรหารงานบคคล ฝายประชาสมพนธ ฝายกฎหมาย เปนตน ผจดการของฝายเหลานกเปน staff manger ขององคการ แตผจดการฝายบรหารบคคล ผจดการฝายประชาสมพนธ ผจดการฝายกฎหมายกเปน line manger ของหนวยงานตนเพราะสงการคนในฝายของตนเองได

๓. ผบรหารท าหนาทสงการเฉพาะดาน (Functional Manager) ผบรหารประเภทนจะไดรบมอบหมายใหสงการไดเฉพาะเรองบางเรองเทานน ซงเปนการชวยบรรเทาภาระของผบรหารท าหนาทสงการประกอบกบ Functional manager มความเชยวชาญในเรองทไดรบมอบหมายจาก line manager ใหสงการเฉพาะดานเทานน

๔. ผบรหารทวไป (General Manager) เปนผบรหารทสามารถสงการไดทกหนวยงานขององคกร มความรบผดชอบสงและสงงานไดหลายหนาท หลายกจกรรมโดยไมจ ากด ตามปกตแตละหนวยงานมกจะมความรมความเชยวชาญในงานของหนวยงานนน เชน ผจดการฝายการเงนจะมความรทางดานการเงน ศกษามาทางดานการเงนหรออบรมทางดานการเงนมากอน จงจะมาเปนผบรหารและรบผดชอบงานในฝายการเงน ท านองเดยวกน

๑๘

ผจดการฝายการตลาดกมความรทางดานการตลาด ผจดการฝายผลตกมความรสามารถทางดานการผลตจงจะไดรบการแตงตงเปนlinemanager ของฝายตลาดและฝายผลต แตส าหรบผบรหารทวไปกอาจมความรอยางเดยวหรอหลายอยางกไดแตไมรทกอยางกได เมอไดรบการแตงตงเปนgeneral managerกจะตองรบผดชอบงานทกอยางทง ๆ ทงานบางอยางอาจมความรไมพอกได หากจะพจารณาในแงของอ านาจบงคบบญชา ผบรหารทวไปกคอline manager ของหนวยงานทงหมดขององคกรนนเอง

๕. ผบรหาร (Administrator) หมายถง บคคลทท าหนาทในต าแหนงผบรหารขององคกรทไมมงหวงผลก าไร เชน องคกรทเปนหนวยราชการ องคกรการกศล สวนทองถน เทศบาล หรอ โรงพยาบาลของรฐเปนตน

ลกษณะของผบรหารแบงตามพฤตกรรม ๑. ผบรหารแบบ Impoverished จะเปนผบรหารทไมสนใจทงผใตบงคบบญชาและ

เรองงาน เปนลกษณะทไมพงประสงคทสด ๒. ผบรหารแบบ Country Club เปนผบรหารทมงเนนเรองความทกขสขของ

ผใตบงคบบญชา แตจะไมมงเนนเรองงาน ดงนนผบรหารแบบนเปนผบรหารทผใตบงคบบญชาชอบ แตงานทรบผดชอบมกจะไมบรรลเปาหมาย

๓. ผบรหารแบบ Authority-Compliance เปนผบรหารทมงแตเรองงานโดยไมค านงถง เรองจตใจของผ ใตบงคบบญชา แมวางานทรบผดชอบอาจจะบรรลผล แตผใตบงคบบญชาอาจจะไมพอใจ ผทท างานดวยจะอดอดใจ อาจจะลงทายความขดแยงในทสด

๔. ผน าแบบ Middle the Road เปนผบรหารทพอไดทงเรองคนและเรองงาน ผใตบงคบบญชาทท างานดวยกพอใจในระดบหนง งานทรบผดชอบกส าเรจอยบาง

๕. ผบรหาร Team เปนผบรหารทสามารถสรางความพงพอใจใหกบผทอยใตบงคบบญชา และยงสามารถท างานไดส าเรจตามทไดรบมอบหมายอกดวยเปนลกษณะผบรหารทพงประสงคทสดในบรรดาผบรหารแบบอน ๆ

๑๙

ภาพท แสดงลกษณะของผบรหารแบงตามพฤตกรรมทแสดงออก

ภาพท แสดงลกษณะของผบรหารแบงตามพฤตกรรมทแสดงออก

ระดบผบรหารและอ านาจหนาท ผบรหารและการบรหารทกระดบ ใชทกษะ (Skill) อยางเดยวกนแตใชสดสวนทตางกน

ยงขนไปสระดบบรหารทสงขนเทาใด กยงตองการขอมล เพอการตดสนใจ และการใชทรพยากรทหลกเลยงในอนาคตมากขน ดงนน ควรท าความเขาใจอ านาจหนาทและความรบผดชอบ ดงรายละเอยดตอไปน

๑. ผบรหารหรอหวหนางานระดบตน First – Line Manager ท าหนาทตรวจสอบควบคมงานเทานนจดการงานเทาทไดรบค าสงใหท า จงไมถงขดขนท

จะเขาระดบ “ผจดการ” โดยปกตจะมชอเรยกตาง ๆ กน เชน หวหนางาน (Foreman) ผตรวจงาน หรอผควบคมงาน (Supervisor) หรอหวหนาแผนก (Section Chief) ซงมอ านาจหนาทและความรบผดชอบ ดงน

๒๐

ภาพท แสดงการเปรยบเทยบระดบบคลากรในองคกร

๑.๑ ปฏบตงานตามแผน ซงผบงคบบญชามอบหมายใหท า ๑.๒ ใชบคลาการและทรพยากรเทาทไดรบมอบหมายมาใหท า ๑.๓ ท าแผนปฏบตการระยะสน ๆ โดยการควบคมงานใหส าเรจวนตอวน / วนรงขน

หรอ ภายในสปดาหหนา ๑.๔ มอบหมายภาระงานใหพนกงานท า ๑.๕ ตรวจสอบงานทพนกงานท าส าเรจ ๑.๖ วดผลงานพนกงานแตละคนในสายงาน ๑.๗ หวหนางานโดยมาก ไดรบแตงตงมาจากคนงานในระดบเดยวกนขนมา จงมกตกอยใน

ฐานะ“ระหวางเพอนรวมงานทคนเคยกนมากอนกบผบงคบบญชาตนสงกด” ซงทงสองฝายคดวาหวหนางานควรเปนพวกของตนฝายตน หวหนางานจงตองสราง “Linking Pin” สราง “สมดล” ใหได

๒. ผบรหารระดบกลาง (Middle Managers)ไดแกต าแหนง ผจดการโรงงาน ผจดการฝายผลต หวหนาวศวกร ผจดการฝายปฏบตกร ผจดการฝายการตลาด ฯลฯ และจะแบงยอยมากนอยสงต าเพยงใดขนอยกบขนาดองคการ แตผบรหารระดบตนหรอหวหนางานตองมจ านวนมากกวาหวหนาระดบกลาง หรออาจม “Indirect Manager” มาท าหนาทเปนคนกลางสอสารเชอมโยงกบบคลากร ระดบหวหนางานดวยกน ถาองคกรมขนาดใหญ และชวงการบงคบบญชากวาง ดงนนอ านาจหนาทความรบผดชอบของผบรหารระดบกลาง Middle Management มดงน

๒๑

๒.๑ วางแผนระยะกลาง เพอสอดคลองรองรบกบแผนระยะยาวขององคการทไดวางไวโดยผบรหารระดบสง

๒.๒ ก าหนดนโยบายของแตละฝายงาน ๒.๓ วดและประเมนผลงานของผใตบงคบบญชา และหวหนางานทงหลายในสายงาน

ของตน ๒.๔ แจกจายมอบหมายงาน ประสานงาน และตรวจสอบควบคมเพอใหงานเปนไปตาม

แผนงานระยะสนของหวหนาระดบตน ด าเนนไปโดยราบรนสอดคลองกบแผนระยะกลางและระยะยาว

๓. ผบรหารระดบสง (Top Managers)ไดแก ต าแหนง ประธานกรรมการบรษท ประธานบรษท ผบรหารระดบสงหรอรองประธาน ผอ านวยการหรอผชวยผอ านวยการ หรอ รวมถง ต าแหนงผวาการ เลขาธการ อธบด ปลดกระทรวง เปนตน ซงจะรายงานตามสายการบงคบบญชาใหกบคณะกรรมการบรหารฝายนตบญญต ฝายนโยบาย หรอตอสภาเทานน หมายความวาไมมผบรหารทท างานเตมเวลาระดบเหนอขนไปกวาอกแลว สวนมากรวมเรยกวา “CEO” (Chief Executive Officers)

ผบรหารระดบสงเหลาน มหนาทและความรบผดชอบ การจดการระดบสง (Top Management) หรอการบรหารระดบสง (Top Executive) งานทท าไดแก

- พจารณาและทบทวนแผนกลยทธ แผนระยะยาว - ประเมนผลการปฏบตงานของแผนงานหลกตาง ๆ - ประเมนเจาหนาทชนบรหาร และเตรยมการคดเลอกนกบรหารต าแหนงส าคญ - ปรกษาหารอกบผบรหารระดบรองลงไปในเรองราวและปญหาส าคญตาง ๆ อยางไรกตามยงมกลมผบรหารซงจดวาเปนองคกรสงสดของธรกจคอ คณะกรรมการ

อ านวยการ (Board of Director) ซงผถอหนไดเลอกสรรมาดแลผบรหารระดบสง แตกลมบคคลเหลานไมมบทบาทในการด าเนนงานในแตละวนแต เปนกลมทมบทบาทในการก าหนดภารกจของธรกจ นโยบายและกลยทธทส าคญ ๆ ตลอดจนทศทางของธรกจ ดงนนเรามกจะไมน ามารวมอยในกลมของผบรหารใน ระดบ ๓ ระดบขางตนกลมนมประธานคณะกรรมการเปนหวหนาซงเรยกวา Chairman of the Board

การบรหารเปนกระบวนการในการประสานงานและรวมรวมกจกรรมในการท างาน เพอใหเปนไปอยางมประสทธภาพ และบรรลประสทธผลโดยอาศยคน ทงผบรหารและปฏบตการการบรหารเปนงานทตองใชสตปญญา การเอาใจใสเพอประสบผลส าเรจตามเปาหมายทวางไว

ในการบรหารงานใหบรรลเปาหมายนน ตองอาศยทรพยากรขององคการขนพนฐาน คนเงน วตถดบ และทน เปาหมายของผบรหารทกคนคอการท าใหเกดผลก าไรและเพมผลผลต (ผลตภาพ) นนคอการท าใหอตราสวนระหวางผลผลต (output) และปจจยการผลต (input)

๒๒

เปนทนาพอใจภายในเวลาทก าหนดอยางมคณภาพและบรรลเปาหมายทตองการ โดยมเปาหมายจะใหบงเกดสงตอไปนคอ

การเ พมผลผลต หรอผลตภาพ (Productivity) หมายถง ประสทธผล (effectiveness) และประสทธภาพ (efficiency) ในการปฏบตงานของแตละบคคล รวมตลอดของทงองคการ

ประสทธผล (effectiveness) คอ การบรรลถงวตถประสงคหรอเปาหมายตามทตองการ คอมองตงแตตนทางถงปลายทาง

สวนประสทธภาพ (efficiency) นนคอความสามารถในการใชทรพยากรใหนอยทสด และเกดประโยชนสงสด

ระบบการบรหาร (Management System) ในมมมองเชงระบบนน ระบบ (System) หมายถง กลมหรอกระบวนการของธรกจของ

สวนตาง ๆ ทมความสมพนธกนและขนแกกน ซงท าหนาทโดยรวมเพอบรรลวตถประสงครวมกน ระบบแบงเปน ๒ ประเภท คอ

๑. ระบบเปด (Open system) เปนองคการซงด าเนนภายในและมการปฏสมพทธ (interacts) กบสภาวะแวดลอมทงภายในและภายนอก วธการบรหารงานอยางอยางมระบบนนประกอบไปดวย ปจจยจากสภาวะแวดลอมภายนอกและจากการเรยกรองขบวนการแปลงสภาพ ระบบการตดตอสอสาร ปจจยภายนอก และวธการทจะน าเอาสงทไดเกดขนแลวกลบไปท าใหมเพอปรบปรงทงระบบใหดขน ดงนนขบวนการแปรสภาพดงกลาวจงประกอบไปดวย หนาทหลกทางการบรหารทไดกลาวมาแลวขางตน

๒. ระบบปด (Closed System) เปนระบบทไมตองการอทธพลใด ๆ จากภายนอกและไมไดเกยวของกบสภาวะแวดลอมตาง ๆ ธรกจมกจะมองแตภายในองคการของตนเองมากกวาทาจะสนใจกบสภาพแวดลอม รอบ ๆ ตวธรกจไมวาจะเปนลกคา รสนยมผบรโภค สภาพการณของตลาด ฯลฯธรกจจะใหความส าคญกบเรองของตนเอง เชน การผลตสนคา ระบบการผลต การจดการของตนเองมากกวา

สวนประกอบของระบบม ๓ อยางคอ ๑. ปจจยการผลต (Inputs) ไดแก วตถดบ ทรพยากรมนษย เงนทน เทคโนโลย ขอมล

ขาวสาร ๒. ขบวนการแปลงสภาพ (Transformations) ไดแก กจกรรม การท างานของ

พนกงาน กจกรรมทางการบรหารเทคโนโลยและกรรมวธในการผลต ๓. ผลผลต (Outputs) ไดแก สนคาและบรการ ผลทางการเงน ขอมลขาวสาร ผลทางดาน

บคลากร

๒๓

การบรหารงานรปแบบลาสดเปนแบบ Learning organization ซงหมายถงองคกรทสรางและสงเสรมการเรยนร ทงในแตละบคคลและทมงาน เพอน าไปสวสยทศนและเปาหมายขององคกรทวางไว

ภาระหนาทและลกษณะงานของผบรหาร ภาระหนาทหรอลกษณะงานของผบรหารทจะตองท ามหลากหลายดงน หนาทของผบรหาร (Management Functions) เปนกจกรรมทกอใหเกดกระบวนการ

จดการ Henri Fayol นกอตสาหกรรมชาวฝรงเศส ในตนศตรรษท ๑๙ ไดเสนอหนาทของ

ผบรหารดงน (POCCC) Planning (การวางแผน) Organizing (การจดองคการ) Commanding (การสงการ) Coordinating (การประสานงาน) Controlling (การควบคม) หนาทดงกลาวเปนหลกการเบองตนและไดรบความนยมตลอดมาจนกระทงไดสรป

ดงกลาวเหลอ ๔ อยางคอ การวางแผน (Planning)เปนการก าหนดเปาหมาย กลยทธตาง ๆ และจดท าแผนงาน

เพอประสานกจกรรมตาง ๆ ทจะกระท าในอนาคต เปนการเตรยมการเพอใหประสบความส าเรจ ลดความเสยงทอาจเกดขนในอนาคต

การจดองคการ (Organizing)เปนการพจารณาถงงานทจะตองกระท า ใครเปนผท างานนน ๆ ตองมการจดกลมงานอยางไร ใครตองรายงานใคร และใครเปนผตดสนใจ นนคอการมอบหมายหนาทความรบผดชอบ ก าหนดสายการบงคบบญชา

การชกน า (Leading)เปนการน าและจงใจผใตบงคบบญชา การสงการ การเลอกชองทางการสอสารทมประสทธภาพมากทสด และการขจดความขดแยง หรอเปนการกระตนใหพนกงานใชความพยายามอยางเตมท ทจะท าใหเกดความส าเรจ รวมทงแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขน

การควบคม (Controlling)เปนการตรวจสอบกจกรรมตาง ๆ ทไดกระท าไว เพอใหแนใจวาการด าเนนงานไดเปนไปตามแผนทวางไว รวมทงแกไขขอผดพลาดทเกดขนใหถกตองอกดวย

การบรหารในแนวทางปฏบตถอวาเปนศลป (art) สวนองคความรทส าคญเพอน ามาปฏบตหรอศาสตร (science) ซงไดมการพฒนาโดยใชวธการทางวทยาศาสตร พฒนาการทางดานทฤษฎการจดการเปนเนองมาจากการพฒนาแนวความคด (concepts) หลกการ (principles) และเทคนค (techniques) ตาง ๆ

๒๔

หลกการบรหารหรอการจดการถอเปนสากล (Universality) คอสามารถน าไปประยกตใชกบองคการทกรปแบบ และทกระดบขององคการ นนคอ ผบรหารทกคนจะตองมหนาท ๔ อยางทกลาวขางตน (POLC) แตล าดบของการท าหนาททางการจดการแตละตวทน าไปใชจะแตกตางกนในแตละตวทน าไปใชนนจะแตกตางกนในแตละองคการ เชน บางแหงใชการวางแผนมากกวาทอน ๆ บางแหงใชในเรองการจดการองคการมากกวาหนาทอน ๆ

ดงนน กระบวนการจดการ (Management process) จงเปนการตดสนใจและกจกรรมทกระท าอยางตอเนอง ซงเปนสงทผบรหารตองมการวางแผน การจดองคการ การชกน า และการควบคม

๒.๓ บทบาททางการบรหาร (Management Roles)

คอ กลมของพฤตกรรมทางการบรหารทไดจดหมวดหมไวเปนการเฉพาะ ซงเปนสงทผบรหารควรจะท า เพราะเปนความคาดหวงวาผทอยในต าแหนงผบรหารหรอผจดการพงปฏบต

Henry Mintbergไดท าการศกษาวจยพบวาบทบาทของผบรหารทส าคญม ๑๐ อยางประกอบดวย ๓ กลมหลก ซงมความสมพนธตอกนอยางมากบทบาท คอ

๑. บทบาทดานมนษยสมพนธ (Interpersonal roles)ไดแก - ประธาน (Figurehead) เปนบทบาทในการเปนตวแทน องคกร เปนหวหนาในการ

ปฏบตภารกจประจ าวนตามลกษณะทางสงคมและกฎหมาย เชน อบรมสมมนาตอนรบลกคา หรอเปนการสวมหวโขนนนเอง

- ผน า (Leadership) เปนบทบาททตองรบผดชอบในการจงใจและชน าผใตบงคบบญชา ใหท างานอยางเตมความสามารถ

- ผเชอมสมพนธไมตร (Liasson) เปนบทบาทในการสรางและรกษาความสมพนธกบองคการภายนอก การสรางเครอขายตาง ๆ สรางไมตร ผกมตรอนดกบบคคลหรอกลมตาง ๆ ทมความส าคญตอองคการ

๒. บทบาทดานขาวสาร (Informational roles)ไดแก - ผแสวงหาขอมลขาวสาร (Monitor) คอบทบาทในการแสวงหาขอมลขาวสารท

ทนสมย และเปนศนยกลางของขาวสารทงภายในภายนอกองคกร เพอเปนขอมลในการพฒนาองคกร

- ผกระจายขอมลขาวสาร (Disseminator) เปนบทบาทในการกระจายเผยแพรขาวสารทไดมาทงภายใน และภายนอกใหแกพนกงานในองคการ

- โฆษก ประชาสมพนธ (Spokesperson) เปนการใหขาวสารขอมลกบภายนอกประชาสมพนธองคการในเรองเกยวกบ นโยบาย แผนงาน การปฏบตงานและผลการด าเนนงานของกจการไปสภายนอก ตลอดจนการแถลงขาวสารตาง ๆ

๒๕

๓. บทบาทดานการตดสนใน (Decision roles)ไดแก - ผประกอบการ (Entrepreneur) เปนบทบาทในการแสวงหาชองทาง ศกษา

สภาพแวดลอมและโอกาสในทางธรกจ ผประกอบการควรมความตงใจในการท างาน เปนผทใชทรพยากรทตวเองมอยทงหมด เปนผมงมนทจะใหงานประสบความส าเรจ (Commitment)

- ผขจดความขดแยง (Disturbance Handler) เปนบทบาทรบผดชอบในการแกไขปญหาตาง ๆ ทส าคญ ๆ หรอไมคาดคดมากอนซงองคการเผชญอย

- ผจดสรรทรพยากร (Resource Allocate) เปนบทบาททรบผดชอบในการจดสรรทรพยากรทกชนดองคกรทงดานบคคล วตถและการเงนซงมผลตอการตดสนใจขององคกร

- ผเจรจาตอรอง (Negotiator) เปนบทบาทในการเปนตวแทนขององคกรในการเจรจาตอรองเรองส าคญ เพอประโยชนทองคกรควรไดรบ

บทบาททส าคญอกประการหนงของหวหนางานนอกเหนอจากทกลาวมาแลว คอ ความสามารถในการรบมอกบความเปลยนแปลง หวหนางานในยคสมยนจะตอง

เปนผทมความยดหยนสง ตนตวตอสถานการณรอบขาง และพยายามอยางมากเพอเอาชนะและขามผานการเปลยนแปลงไปไดโดยราบรน หลกและวธการในการกาวขามการเปลยนแปลงดงกลาวโดยท ยงยนหยดอยไดดวย ๒ ขาทแขงแกรงไมลมงาย ๆ สามารถท าไดโดยยดหลกการทเรยกวา DARTS

ซงประกอบดวย ๕ ค าทมความหมายดงน Describe -ท าความเขาใจกบการเปลยนแปลงทเกดขน โดยการบรรยายสถานการณ

สภาพแวดลอมและปจจยเกยวเนองกบการเปลยนแปลง เพอใหพนกงานผใตบ งคบบญชามความเขาใจตรงกน และเหนภาพอยางชดเจน

Ask - สอบถามความคดเหนจากผทเกยวของ ระดมความคดเหนจากทกคน เพอใหเกดการมสวนรวมและชวยกนวางแผนรบมอกบการเปลยนแปลงทอาจเกดขน

Reaction -ตอบสนองตอการเปลยนแปลงทเกดขน โดยรวมคดหาวธการแกไขปญหาหรอแนวทางวธใหม ๆ โดยไมยดตดกบแนวทางและวธการเดม ๆ

Total -แสดงออกซงความมงตงใจ และทมเทแรงกายแรงใจในการจดการกบความเปลยนแปลง

Commitment - ทเกดขนโดยไมยอทอ หรอยอมแพไปเสยกอน ทงนหวหนางานจะตองใหเวลาและรวมลงมอปฏบตกบพนกงาน

Support -สนบสนนและสงเสรมใหผใตบงคบบญชาปรบปรงงานใหทนกบการเปลยนแปลงทเกดขน

๒๖

๒.๔ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลก พรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๒.๔.๑ ดานเมตตา ๒.๔.๒ ดานกรณา

๒.๔.๓ ดานมทตา ๒.๔.๔ ดานอเบกขา

สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ไดทรงอธบายถงพรหมวหาร อนประกอบดวย เมตตา กรณา มทตา อเบกขา ๔ ประการ นมรายละเอยดดงน

๑. เมตตา คอ ภาวะของจตทมเยอไยไมตรจตคดเกอกลดวยประโยชนปราศจากอาฆาตพยาบาท ขงเครยดโกรธแคน แสดงออกทางสหนาและสายตาทสงบแชมชน มองดวยสายตาอนแสดงถงใจทเอบอาบดวยความปรารถนาดใหมความสข ปราศจากความมงรายทเปนภยเวรทงปวง เมตตา นเปนพรหมวหารธรรมขอหนงทพงอบรมใหมขนภายในจต วธอบรมคอระวงใจมใหโกรธแคน ขดเคอง อาฆาตพยาบาท เมอภาวะของจตเชนนนเกดขนกพยายามสงบระงบเสย หดคดวาตวเองรกสข ตองการความสขฉนใดคนอนสตวอนกฉนนน เมอท าความสงบจากอาฆาตพยาบาทและท าไมตรจตมตรใจใหเกดขนไดแลวควรหดแผจตเชนนนออกไปแกคนอนสตวอน โดยเจาะจงหรอไมเจาะจงทวไป ดวยใจทคดปรารถนาสขประโยชนดงเชนคดวา “จงอยามเวร อยามเบยดเบยนอยามทกขมสขรกษาตนใหสวสดเถด”

๒. กรณา คอ ภาวะจตใจทหวนไหวไปเพราะความทกขรอนของผอน เหมอนอยางถาซอไดจะซอทกขของเขาคอจะชวยท าความทกขของเขาใหหมดสนไป จงมโอกาสททนเฉยอยไมไดตองขวนขวายชวยเหลอเพอบ าบดความทกขปราศจากความเบยดเบยนซ าเตม เหนใครตกอยในความทกขไมมทพงกอดอยไมไดทตองคดชวยกรณานเปนพรหมวหารธรรมอกขอหนงทพงอบรมใหมในจต วธอบรมคอ ระวงใจไมใหคดเบยดเบยนใคร และหดใจใหคดวาเมอตนเองมทกขกตองการความชวยเหลอฉนใดผอนสตวอนกฉนนน ดงนแลวกหดใจไมใหนงดดายใหขวนขวายใหเปลองทกขของผอนตามความสามารถหรอตามทควรจะท าไดหดแผจตใจทกรณาออกไปใหแกคนและสตวทงหลายโดยเจาะจง หรอโดยไมเจาะจงทวไป ดวยความคดวา “จงพนความทกขเดอดรอนฉะนน” ภาวะของจตใจทตองการความชวยเหลอในเมอมทกขยอมมอยเปนสามญธรรมดา แตยงเจอดวยวหงสา คอ ความคดเบยดเบยนผอนสตวอนเพอใหตนพนทกขและยงความโศกโทรมนส เมอไดเหนทกขของคนทเปนทรกเพราะเปนภาวะของจตทคบแคบตองการใหตนเองและคนผเปนทรกของตนพนทกขเทานน พระพทธเจาทรงสอนไดปฏบตอบรมปรบปรงภาวะทมอยใหเปนธรรมขน มใหคบแคบเฉพาะตนและผทตนรกหรอจ าเพาะพวกของตน แตใหแผกวางออกไปตลอดจนถงไมมจ ากดไมมประมาณ และใหปราศจากวหงสาความเบยดเบยนและใหความสงบโศกโทมนสในเพราะทกขของคนทเปนทรกดวย เพราะวาวหงสาเปนศตรท

๒๗

หางของกรณา สวนความโศกโทมนสเปนศตรทใกลของกรณาจงมพทธภาษตตรสสอนไวใหยกตนเปนพยานหรอเปนอปมาเชนเดยวกบ ในขอเมตตาและใหยกคนตกยากเปนอปมาวา “พงแผจตถงสตวทงปวงดวยความกรณาเหมอนอยางเหนคนตกยากมความล าบากกเกดความกรณาขนฉะนน”

๓. มทตา คอ ภาวะของจตทบนเทงยนดในเมอผอนไดรบความสขความเจรญดวยสมบตตางๆ ปราศจากความรษยาเหนใครพรงพรอมดวยสมบตกพลอยมมทตาดวย ตดความยนรายไมยนดดวยเหตทรษยาเสยไดมทตานเปนพรหมวหารธรรมอกขอหนงทพงอบรมใหมขน ในจตวธอบรม คอระวงใจมใหรษยาในเมอไดเหนไดทราบสมบตคอความพรงพรอมตางๆ ของผอนเมอความรษยาเกดขนกพยายามระวงเสย หดคดวาตนเองมความยนดเมอไดสมบต ทชอบใจอยางใดอยางหนง เมอคนอนเขาไดจงไปรษยาเขาควรจะพลอยยนดกบเขาพจารณาใหเหนโทษของความรษยา เชนวา “อรตโลกนาสกาความรษยาเปนเหตท าลายโลก” เมอท ามทตาจตใหเกดขนไดกหดแผเชนนออกไปแกคนสตวอนโดยเจาะจงหรอโดยไม เจาะจงทวไปดวยความคดวา จงอยาวบตจากสงทไดแลวฉะนนภาวะของจตทยนดในเวลาได สมบตตางๆ ยอมม อยในเมอตนหรอคนเปนทรกไดสมบตทตนไดกยงมโสมนสเจอตณหา พระพทธเจาทรงสอนไดปฏบตอบรมปรบปรงภาวะทมอยใหเปนธรรมขน คอใหเปนคณอนบรสทธทเกอกลกวางขวางออกไป มใหคบแคบเฉพาะตนและผทตนรกหรอจ าเพาะพวกของตน แตใหแผกวางออกไปตลอดจนถงไมมจ ากดไมมประมาณ และใหปราศจากโสมนสทเจอดวยกเลสตณหาดวย เพราะวารษยาเปนศตรทหางของมทตา สวนความโสมนสเปนศตรทใกลของมทตา ฉะนนกพงยกตนขนเปนพยานหรอเปนอปมาเชนเดยวกบในสองขอขางตน และใหยกบคคลผเปนทรกขนเปนพยานหรอเปนอปมาดงพทธภาษตตรสสอนไว“พงแผจตถงสตวทงปวงดวยมทตาเหมอนอยางเหนบคคลผเปนทรกเปน ทพอใจกบนเทงยนดฉะนน”

๔. อเบกขา คอ ภาวะของจตทมอาการเปนกลาง เหนเสมอกนในสตวบคคลทงหลายในคราวสองคอในคราวประสบสมบตและในคราวประสบวบตกไมยนดยนราย มองเหนวาทกๆ คนมกรรมทท าไวเปนของของตน จะมสขจะพนจากทกขจะไมเสอมจากสมบตทไดกเพราะกรรมจงวางเฉยไดคอวาง ไดแกไมยดถอไววางลงไดเฉยคอไมจดแจงวนวาย ปลอยใหเปนไปตามกรรมหรอตามก าหนดของกรรม อเบกขานเปนพรหมวหารธรรมอกขอหนงซงเปนขอสดทายทพงอบรมใหมขนในจต วธอบรม คอ ระมดระวงใจไมใหขนลงดวยความยนดยนรายทงในคราวประสบสมบตทงในคราวประสบวบตเมอภาวะของจตเชนนนเกดขนกพยายามระงบใจหดคดถงกรรมและผลของกรรม หดคดวางลงไปใหแกกรรม เหมอนอยางใหกรรมรบผดชอบเอาไปเสย เมอท าจตใหอเบกขาไดกหดแผจตเชนนออกไปแกคนอนสตวอน โดยเจาะจงหรอโดยไมเจาะจงทวไป ดวยความคดวา “ทกสตวบคคลมกรรมเปนของตน เปนทายาทรบผลกรรม มกรรม เปนก าเนด มกรรมเปนเผาพนธมกรรมเปนทอาศย ท ากรรมใดไวดหรอชวกตองรบผดของกรรมนน”ภาวะจตเปนอเบกขานยอมมอยเปนสามญธรรมดาในเวลาปกตยงไมมอะไรมาท าใหเกด

๒๘

ความยนดยนรายแตยงเจอดวยความไมร (อญญาณ) และจะเปลยนไปเปนความยนดยนรายขนไดงาย พระพทธเจาทรงสงสอนใหปรบปรงภาวะทมอยใหเปนธรรมมากขน คอใหเปนคณอนบรสทธทเกอกลขวางออกไป มใชในเวลาทไมมเรองอะไรมากระทบจตเทานน แมมเรองมากระทบจตใจใหยนดยนรายกจะระงบไดท าใจใหสงบเปนอเบกขาไดดวยความร ญาณ) เพราะความยนด (ราคะ) และความยนราย (ปฏฆะ) เปนศตรทหางของอเบกขา สวนอเบกขาดวยความไมร (อญญาณเบกขา)เปนศตรทอยใกลของอเบกขา ฉะนน พงยกตนขนเปนพยานหรออปมาดงเชนวา ตนไมชอบใหใครอนเพงเลงชอบใจอยากไดอะไรของตนและไมชอบใหใครอนหมายมนปองรายฉนใด ตนกไมควรไปคดยนดยนรายดงนนแกคนอน ควรจะมใจมธยสถคอ กลางเปนฉนนนและใหยกบคคลเปนกลางๆ ขนเปนอปมาดงพระพทธศาสนสภาษตไววา “พงแผจตถงสตวทงปวงดวยอเบกขา เหมอนอยางเหนบคคลผมใชเปนทชอบใจ มใชเปนทไมชอบใจ กมอเบกขา ฉะนน” พรหมวหาร ๔ประการนผปฏบตควรยดปฏบตโดยเรมแรกใหปฏบตดวยจตคดเกอกลแผออกไปในสตวบคคลทงหลายคอเมตตาซงมอาการเปนความคดเกอกลตอผอนจากนนเมอไดเหนหรอไดยนหรอไดคดวาเขามความทกขเดอดรอนกปฏบตชวยบ าบดทกขใหคอกรณา ซงมอาการชวยบ าบดทกขจากนนครนไดเหนมสขไมมทกขกพลอยยนดบนเทงใจคอมทตาซงมอาการพลอยยนดและเพราะไมมกจทควรจะท าตอไปนนอเบกขา คอ อยดเฉยๆ คออเบกขาซงมอาการมธยสถเปนกลาง ผบรหารหรอ ผปกครองควรยดธรรมเปนหลกปฏบตเพอกอใหเกดความสมพนธอนดระหวางผบรหารกบครหรอผ ใตบงคบบญชาในโรงเรยน ใหอยรวมกนอยางมความสข หลกพรหมวหาร ๔ เปนหลกธรรม ประการหนงทผบรหารหรอผใหญควรยดปฏบตในการปกครองตน๘ 2.5 แนวคดเกยวกบภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔

พระไตรปฎก ภาษาไทย พ.ศ. ๒๕๓๙ ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยเฉลม พระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในการจดงานฉลองสรราชสมบต ๖๐ ปไดกลาวไว วาพระพทธเจาไดตรสถง พรหมวหาร ๔ กบโทณะพราหมณไวใน องคตตรนกาย ปญจกนบาตวาดกรโทณะกพราหมณเปนผเสมอดวยพรหมอยางไรคอ พราหมณในโลกนเปนอภโตสชาตทงฝายมารดาและบดามครรภเปนทถอปฏสนธหมดจดดตลอด ๗ ชวบรรพบรษไมมใคร จะคดคาน ตเตยนไดโดยอางถงชาตเขาประพฤตโกมารพรหมจรรยเรยนมนตอยตลอด ๔๘ ปยอมแสวงหาทรพยส าหรบบชาอาจารยเพออาจารยโดยธรรมอยางเดยวไมแสวงหาโดยไมเปนธรรม กธรรมในการแสวงหานนอยางไรคอไมใชแสวงหาดวยกสกรรมพาณชยกรรมโครกขกรรม การเปนนกรบการรบราชการศลปะอยางใดอยางหนง เขาถอกระเบองเทยวภกขาจารอยางเดยว มอบทรพยหรบบชาอาจารยแกอาจารยแลว ปลงผมและหนวดนงหมผากาสายะออกบวชเปนบรรพชต เขา

๘ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน, รวมธรรมะ, (กรงเทพมหานคร : อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง,

๒๕๓๙), หนา ๑๙๕-๒๐๔.

๒๙

บวชแลวอยางนมใจประกอบดวยเมตตาแผไปตลอดทศหนงอย ทศท ๒ ทศท ๓ และทศท ๔ กเหมอนกน ตามนยนทงเบองบน เบองลาง เบองขวางแผไปตลอดโลก ทวสตวทกเหลา ในทกสถานดวยใจประกอบดวยเมตตาอนไพบลยถงความเปนใหญหาประมาณมไดไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอยตอไปมใจประกอบดวยกรณา ประกอบดวยมทตา ประกอบดวยอเบกขาแผไป ดวยทศหนงอย ทศท ๒ ท ๓ ท ๔ กเหมอนกนตามนยนทงเบองบน เบองลาง เบองขวางแผไปตลาดโลก ทวสตวทกเหลาในททกสถานดวยใจประกอบดวยอเบกขาอนไพบลยถงความเปนใหญหาประมาณมไดไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอยเธอเจรญพรหมวหาร ๔ ประการน แลว เมอตายไปยอมเขาถงสคตพรหมโลกดกรโทณะ พราหมณเปนผวาเสมอดวยพรหมอยางนแล๙

ความหมายของหลกพรหมวหาร ๔

พระไตรปฏก กลาววา พรหมวหารธรรม หมายถง ธรรมเครองอยอยางประเสรฐธรรมประจ าใจอนประเสรฐ หลกความประพฤตทประเสรฐบรสทธหลกธรรมขอนนบ วาเปนสงส าคญส าหรบผใหญหรอผปกครองทจ าเปนจะตองประพฤตปฏบต๑๐

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) ใหทศนะวาพรหมวหารธรรม หมายถง คณธรรมส าหรบผใหญนกปกครองหรอผบรหาร๑๑

พระธรรมโกศาจารย (ประยร ธมมจตโต)ไดกลาวถง พรหมวหาร หมายถง หลกธรรมส าหรบผใหญ๑๒

พระมหาบญม มาลาวชโร ไดกลาวถง พรหมวหาร ๔ ไววา เปนธรรมของพรหมหรอของทานผเปนใหญแตกไมใชวาหลกธรรมหมวดนจะเหมาะส าหรบผ เปนใหญเทานน ทกคนสามารถน าหลกธรรมนไปใชไดทกคน เพราะเปนหลกธรรมทจะชวยใหสามารถด ารงชวตอยไดอยางประเสรฐบรสทธ

สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ไดทรงอธบายไววา พระบรมศาสดาทรงแสดงวาเปนคณธรรมส าหรบเปนทอยของจตใจแหงพรหม คอ ผใหญหรอผประเสรฐ อนประกอบดวยเมตตากรณา มทตา อเบกขา ๔ ประการนและทรงเรยกคณธรรมนวา พรหมวหาร เปนธรรม เปนทอยซงมทงความดและความสข๑๓

๙ อง. ป จก. (ไทย) ๒๒/ ๑๙๒/ ๓๑๘. ๑๐ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/ ๓๐๕/ ๒๗๕. ๑๑ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต),พจนานกรมพทธศาสตรฉบบประมวลธรรม, (กรงเทพมหานคร :

บรษท สหธรรมกจ ากด, ๒๕๔๖), หนา ๑๒๔. ๑๒ พระธรรมโกศาจารย ประยร ธมมจตโต), พทธวธการบรหาร, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลง

กรณราชวทยาลย, ๒๕๔๙), หนา ๗๖-๗๘. ๑๓ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน, รวมธรรมะ, (กรงเทพมหานคร : อมรนทรพรนตงแอนดพบลช

ชง, ๒๕๓๙), หนา ๑๙๕-๒๐๔.

๓๐

แกว ชดตะขบ ไดใหความหมายของพรหมวหาร ๔ ไววา พรหมวหาร หมายถง ธรรม เปนเครองอยอยางประเสรฐ ธรรมประจ าใจอนประเสรฐ หลกความประพฤตทประเสรฐบรสทธธรรมทตองมไวเปนหลกและก ากบความประพฤตใหเปนไปโดยชอบ ถกตองตามท านองคลองธรรม จงจะชอวาด าเนนชวตหมดจดและปฏบตตนตอมนษยและสตวทงหลายโดยชอบ๑๔

วรญา ทองอน ไดกลาวไววาผใดมคณธรรมตามพรหมวหาร ๔ ผนนไดชอวา เปนผมพระคณยงใหญเพราะผทมคณธรรมตามพรหมวหารคอผทมพฤตกรรมการปฏบตเกอกลตอผอน๑๕

สรป พรหมวหารธรรม หมายถง ธรรมเครองอยอยางประเสรฐ ธรรมประจ าใจอนประเสรฐ หลกความประพฤตทประเสรฐบรสทธหลกธรรมขอนนบวาเปนสงส าคญส าหรบผใหญหรอผปกครองทจ าเปนจะตองประพฤตปฏบตธรรมประจ าใจอนประเสรฐ หลกความประพฤตทประเสรฐบรสทธธรรมทตองมไวเปนหลกและก ากบความประพฤตใหเปนไปโดยชอบ ถกตองตามท านองคลองธรรม จงจะชอวาด าเนนชวตหมดจดและปฏบตตนตอมนษยและสตวทงหลายโดยชอบ

องคประกอบของพรหมวหาร

พระไตรปฎก กลาวถงองคประกอบของพรหมวหารม ๔ ประการดงน ๑. เมตตา ความรกใครปรารถนาดมไมตรตอประชาชนหรอผ ใตปกครองกลาวคอ

ปรารถนาใหเขาเหลานนมความสข ๒. กรณาความสงสารคอชวยเหลอใหพระภกษหรอประชาชนใหพนจากความทกขใฝใจ

ในอนจะปลดเปลองบ าบดความเดอดรอนของประชาชนรวมถงสตวทงหลายดวย ๓. มทตาความพลอยยนดเมอภกษหรอประชาชนประสบความส าเรจในหนาทการงานก

รสกชนชมยนดกบความส าเรจของเขาเหลานน ๔. อเบกขาความวางใจเปนกลางคออนทจะท าใหด ารงอยในธรรมตามทพจารณาเหน

ดวย ปญญากลาวคอ มจตเรยบตรงเทยงธรรมดจตราชง ไมเอนเอยงดวยรกและชงไมซ าเตมเมอผอนประสบความทกขพจารณาเหนการกระท าของเขาเหลานนตามหลกแหงกรรม คอการกระท าของเขาเองวาเขาเปนผกระท าขน อนควรไดรบผลดหรอชว สมควรแก เหตอนตนประกอบ๑๖

๑๔ แกว ชดตะขบ, รวมวชาธรรมศกษาชนตร, (ตามหลกสตรของสนามหลวงแผนกธรรม

พ.ศ. ๒๕๔๖), (กรงเทพมหานคร :โรงพมพการศาสนา, ๒๕๔๗), หนา ๙๓-๙๔. ๑๕ วรญา ทองอน, มนษยสมพนธในองคการ, (สรนทร มหาวทยาลยราชภฎสรนทร, ๒๕๔๘),

หนา ๒๑๐ – ๒๑๒. ๑๖ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๐๕/๒๗๕.

๓๑

ทศนะของการวเคราะหตามหลกพรหมวหาร ๔ ตามหลกพระพทธศาสนา

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) ไดกลาวองคประกอบของพรหมวหารธรรมไว ๔ ประการไดแก

๑. เมตตา คอความรก ปรารถนาดอยากใหเขามความสข มจตอนแผไมตรและคดท า ประโยชนแกมนษยสตวทวหนา

๒. กรณาคอความสงสารคดชวยใหพนทกขใฝใจในอนทจะปลดเปลองบ าบดความทกขยากเดอดรอนของปวงสตว

๓. มทตาคอความยนดในเมอผอนอยดมสข มจตผองใสบนเทงกอปรดวยอาการแชมชนเบกบานอยเสมอ ตอสตวทงหลายผด ารงในปกตสข พลอยยนดดวยเมอเขาไดดมสขเจรญงอกงามยงขนไป

๔. อเบกขาคอความวางใจเปนกลาง ไมเอนเอยงดวยรกและชง พจารณาเหนกรรมทสตวทงหลายกระท าแลว อนควรไดรบผลดหรอชว สมควรแกเหตอนตนประกอบ พรอมทจะวนจฉยและปฏบตไปตามธรรม รวมทงรจกวางเฉยสงบใจมองดในเมอไมมกจทควรท า๑๗

พระธรรมโกศาจารย (ประยร ธมมจตโต) ไดกลาวถงองคประกอบของพรหมวหาร ๔ ประการไววา

๑. เมตตา คอ ความรก ความหวงดทปรารถนาใหผอนมวามสข นกบรหารจะตองมความรกและความหวงดแกเพอนรวมงานความรกจะเกดไดถานกบรหารรจกมองแงดหรอสวนดของเพอนรวมงาน

๒. กรณาคอความสงสารเหนใจ ปรารถนาใหผอนพนทกขเมอเพอนรวมงานประสบเคราะหกรรม นกบรหารตองมความสงสาร หวนใจ และคดหาทางชวยใหเขาพนทกขนนความสงสารจะเกดขนไดกตอเมอนกบรหารเปดใจกวางรบฟงความคดเหนของคนอน

๓. มทตาคอ ความรสกพลอยชนชมยนดเมอผอนไดดมสข นกบรหารตองมความรกนกบรหารตองสงเสรมใหคนท างานมโอกาสพฒนาความรความสามารถจนไดเลอนต าแหนงสงขนโดยไมกลววาลกนองจะขนมาทาบรศมเขาไมกดกนใคร แตเปดโอกาสใหทกคนไดท างานแสดงความสามารถเตมทและพลอยชนชมยนดในความกาวหนาของคนรวมงาน มทตาจะท าลายความรษยาในใจนกบรหารยตธรรมในการใหรางวลและลงโทษ ขอส าคญ คอ นกบรหารตองรเทาทนคนรวมงานทกคน

๔. อเบกขาคอความรสกวางเฉยเปนกลางไมล าเอยงเขาขางคนใดคนหนงนนคอความนกบรหารทไมรเทาทนเพอนรวมงาน ไมร เทาทนสถานการณอาจวางเฉยไดเหมอนกน แตการ

๑๗

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) ,พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๑๒๔.

๓๒

วางเฉย เชนนน เรยกวา “อญญาณเบกขา” คอวางเฉยเพราะโงซงไมใชสงทด๑๘

พระธรรมกตตวงศ (ทองด สรเตโช) ไดกลาวถงองคประกอบของพรหมวหารธรรมนนม ๔ ประการคอ ๔๘ ๑. เมตตา ความจรงใจ ความรก ความปรารถนาดตอผอนไมมเลหเหลยมดไดจากส หนาทบงบอกคอยมแยมแจมใส และดจากการกระท าทมงหวงใหผอนมดยงๆขนไป ๒. กรณาความสงสารความเหนอกเหนใจตอเพอนมนษยรวมโลกยามเหนผอนมความ ล าบากกทนอยไมไดตองแสดงออกมาดวยการเขาชวยเหล อเจอจน ดวยความเตมใจเสมอในท านอง สขกสขดวย นนเอง ๓. มทตาความชนชมยนดในความส าเรจสมหวงของผอนไมแสดงความอจฉารษยาดวย การทนดเหนคนทเขาไดดกวาตวไมไดดไดจากการไปแสดงไมตรจตตอบคคลอนหรอชนชมตอ ความส าเรจของผอนโดยไมตองบงคบใจ ๔. อเบกขาความวางเฉยในเมอไมอาจจะ ชวยเหลอเขาไดไมทบถมซ าเตมและเมอผอน ผดพลาดหรอไดรบความวบตไมแสดงอาการสมน าหนาเมอเขาพลาดเปนตน๑๙

พระมหาบญม มาลาวชโร ไดกลาวถง พรหมวหารอนประกอบดวยองค ๔ ไววา ๑. เมตตาความปรารถนาใหเขามความสขผบรหารจะตองมความหวงดตอผอน อยาก

ใหผอนไดรบความสข สงนจะเปนพลงอนยงใหญทจะผลกดนใหผบรหารไดสรางคณงามความด ตางๆ ตอผอน ความเมตตานจงเปนพนฐานส าคญอยางยงของความดงามทงหลาย

๒. กรณาความสงสารคดจะชวยใหพนทกขผบรหารจะตองหาทางคดชวยเหลอผอนท ก าลงตกอยในความทกขยากล าบากใหพนจากความทกขไมนงเฉยดดาย ตองมจตใจทอยากจะ ชวยเหลอ ชวยแกปญหาตางๆ ใหผานพนไปไดหากผบรหารเมนเฉยไมใสใจไยดความรสกทไมด จะเกดขนกบผใตบงคบบญชา

๓. มทตาความพลอยยนดเมอผอนไดดผบรหารเมอเหนผอนอยดมความสขกตองมความแชมชนเบกบานใจดวยเหนผใตบงคบบญชาประสบความส าเรจเจรญกาวหนายงขนไป กตองยนดบนเทงใจไปกบเขา พรอมทจะสงเสรมสนบสนน ไมกดกนรษยา

๔. อเบกขาความวางใจเปนกลางไมเอนเอยงดวยชอบหรอชงผบรหารตองรจกวางใจ เฉยไดในเรองทควรเฉย ในเรองทควรปลอยวาง ไมยนดยนราย หากเรองนนผบรหารใชปญญา พจารณาแลววา เปนผลอนเกดขน อนสมควรแกเหตและรวาพงปฏบตไปตามธรรม หรอตาม สมควรแกเหตนนสมกบสภาษตของ๒๐

๑๘ พระธรรมโกศาจารย (ประยร ธมมจตโต), พทธวธการบรหาร, หนา ๗๖-๗๘.

๑๙ พระธรรมกตตวงศ (ทองด สรเตโช), พระในบาน, (กรงเทพมหานคร : คาธาวรรณการพมพ, ๒๕๔๑), หนา ๘-๙

๒๐ พระมหาบญม มาลาวชโร. พทธบรหาร. นนทบร : บรษท ธงคบยอนดบคสจ ากด.๒๕๕๓.

๓๓

๒.6 งานวจยทเกยวของ

พระมหาวฒมา ปญวฑโฒ (เถาวหมอ) ไดศกษาวจยเรอง ภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร๔ของสมเดจพระพทธชนวงศ (ประจวบ กนตจาโร) ผลการวจยพบวา

๑. ผน ามความความจ าเปนและส าคญอยางยงตอความส าเรจขององคการเพราะผน าคอผทสมารถประสานชกจงบคคลอนใหเกดความเชอมนปฏบตตามดวยความเตมใจและน าพาองคการไปสเปาหมายผน าในทางพระพทธศาสนาไดแกพระพทธเจา ทรงน าพาสมาชกในองคการคอพทธบรษท ไดแกภกษภกษณอบาสกอบาสกาไปสการหลดพนจากความทกขทงปวงอนเปนเปาหมายสงสดของพระพทธศาสนาคอพระนพพาน

๒. ภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ สมเดจพระพทธชนวงศ (ประจวบ กนตจาโร) ผวจยเหนวา ทานเปนผททรงพระธรรมวนย ประพฤตพรหมวหารธรรมเปนปกตและไดบ าเพญตนเปนประโยชนตอพระพทธศาสนาและสงคมประเทศชาตซงแสดงถงภาวะผน าขององคกรคณะสงฆตามภาระงานทปฏบตตามบทบาทของพระสงฆาธการแบงออกเปน ๖ ดาน คอดานการปกครอง ทานปกครองแบบพอปกครองลกดาน การศาสนศกษาและการศกษาสงเคราะหไดสงเสรมสนบสนนการศกษาของพระภกษสามเณรใหศกษาพระปรยตธรรม คอ นกธรรม ภาษาบาลและวชาสามญโดยมอบทนการศกษา สรางอาคารเรยน เปนตน ดานการเผยแผโดยการแสดงธรรม และสงเสรมใหมการเผยแผธรรมในและตางประเทศดานสาธารณปการและสาธารณสงเคราะหทานไดสรางสงกอสรางภายในวดและนอกวดจ านวนมากท าสงทเปนประโยชนแกประเทศชาตและพระพทธศาสนามากมายโดยยดหลกธรรมพรหมวหาร๔เปนแมแบบ

๓. การประยกตใชภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ ของสมเดจพระพทธชนวงศ (ประจวบ กนตาจาโร) กบพระสงฆโดยสงเสรมใหพระสงฆปฏบตตามหนาทการพฒนาชมชนและสงคม โดยไมขดตอหลกพระธรรมวนยโดยยดหลกพรหมวหาร ๔ ๒๑

พระมหาสทธชย ฐตชโย ไดศกษาวจยเรอง ศกษาเชงวเคราะหพรหมวหาร ๔ ในคมภรทางพระพทธศาสนา พบวา หลกธรรมเรองพรหมวหารนมกลาวไวในพระไตรปฎกและคมภรอนๆมากบาง นอยบาง ตามลกษณะของการจดหมวดหมทางหลกธรรม ซงแตละหมวดหมและแตละปฎกนน มการกลาวถงพรหมวหารในแงของการปฏบตและบางแหงกลาวถงเฉพาะการปฏบตตามหลกธรรมของเมตตาเพยงอยางเดยวกม ถอวาเปนหลกธรรมทมความส าคญมากตอ

๒๑พระมหาวฒมา ปญวฑโฒ (เถาวหมอ), “ภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ ของสมเดจพระพทธชนวงศ

(ประจวบ กนตาจาโร) ”วทยานพนธ ปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร(บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ,๒๕๕๔),

๓๔

วถชวตของมนษยในสงคมเนองจากเปนคณธรรมอนดงาม เปนหลกปฏบตทมนษยถงยดไวประพฤตปฏบตตอกนและกน เพอความสงบสขของผปฏบตเองและสงคมโดยสวนรวม๒๒

นนทวรรณ อสรานวฒนชย งานวจยเรองศกษาแนวคดและหลกการเปนผน าทดตามแนวคดทฤษฏผน าทางตะวนตก ตงวตถประสงคไว ๓ ประการ คอ (๑) เพอศกษาแนวคดและหลกการเปนผน าทดตามแนวคดทฤษฏผน าทางตะวนตก (๒) เพอศกษาแนวคดการเปนผน าทดตามหลกพทธธรรม (๓) เพอประยกตใชหลกพทธธรรมในการพฒนาลกษณะผน าทพงประสงคในยคโลกาภวตน พบวา บทบาทผน าทดตามแนวคดทฤษฎตะวนตกตอง ประกอบดวยบทบาทพนฐานส าคญ ๔ ประการ คอ (๑) การก าหนดทศทาง (Pathfinding) เปนการก าหนดทศทางขององคกรใหเปนไปตามวสยทศนทไดวางไว (๒) การจดการระบบการท างาน (Alignment) (๓) การมอบอ านาจ (Empowerment) เปนการมอบหมายอ านาจ ความรบผดชอบใหแกบคคลทเหมาะสม เพอใหการท างานเปนไปอยางมประสทธภาพ (๔) แบบอยางการเปนผน า (Modeling) ส าหรบภาวะผน าทดตามหลกพทธธรรม ผน าทดจะตองยดหลก “ธรรม” เชน พรหมวหาร ๔ ธรรมาธปไตย พละ ๔ และสปปรสธรรม ๗ เปนตน เปนคณธรรมส าคญส าหรบการปฏบตหนาทของตน เพอใหสามารถด าเนนกจการงานทกอยางใหบรรลผลส าเรจทวางไวและน าพาหมคณะและสงคมไปสความสงบสขและมนคงตลอดไป รปแบบผน าทพงประสงค ในยคโลกาภวตนทเกดจากการประยกตของภาวะผน าตามแนวคดตะวนตกและหลกพทธธรรม ยอมประกอบดวยหลกการ ๓ ประการ คอ หลกการครองตน ครองคน และครองงาน โดยมงเนนใหผน าเกดการพฒนาตน การพฒนาคน และการพฒนาระบบงาน (ข) ใหมคณภาพทสมบรณแบบ ทง ๒ ดาน คอ (๑) คณภาพดานความสามารถ เพอท าใหผน าเกดการพฒนาตน พฒนาคน และพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงการเรยนร ปรบปรงคณภาพความเปนผน าคณภาพบคลากรในองคกรและคณภาพขององคกร ใหมความเหมาะสมกบการเปลยนแปลงในยคโลกาภวตนอยเสมอ (๒) คณภาพดานจตใจ เพอท าใหเกดการยกระดบจตใจของผน าใหมคณธรรมจรยธรรม เหนแกประโยชนสขสวนรวมเปนหลก เพอใหสามารถน าพาหมคณะองคกร และสงคมไปสความเจรญกาวหนา ทยงยนและมนคงตลอดไป๒๓

สรป จากการวจยทเกยวของกบภาวะผน าดานมนษย สมพนธของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาตามหลกสงคหวตถ๔ไดวาภาวะผน าคอลกษณะทส าคญอยางหนงของบคคล ทไดรบแตงตงหรอยกยองใหท าหนาทเปนกลมหรอองคกรโดยทเขาเปนผมคณลกษณะทดกวาทกคนใน

๒๒พระมหาสทธชย ฐตชโย , “ศกษาเชงวเคราะหพรหมวหาร ๔ ในคมภรทางพระพทธศาสนา ,

วทยานพนธ ศน.ม. สาขาพทธศาสนศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย , ๒๕๔๖), บทคดยอ.

๒๓นนทวรรณ อสรานวฒนชย, “ศกษาแนวคดและหลกการเปนผน าทดตามแนวคดทฤษฏผน าทางตะวนตก”, วทยานพนธ ศน.ม. สาขาพทธศาสนศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๔๖), บทคดยอ.

๓๕

กลมหรอองคการกลาวคอการทเขามความรความสามารถมอทธพลบทบาทเหนอผอนดานการตดตอ ประสานงาน อ านวยการ สงการหรอชกน าองคการไปสเปาหมายจะตองประกอบดวยหลกธรรมสงคหวตถ๔และธรรมอนๆ ทจะสนบสนนใหผบรหารงานไดอยางมประสทธภาพและบรรลวตถประสงคทก าหนดไว

วเชยร ดวงพรม ศกษาวจยเรองความพงพอใจของประชาชนทมตอการบรหารงานตามหลกพรหมวหาร ๔ ของผนาทองถน : ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลต าบลหวไทร อ าเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมราช ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมความพงพอใจตอการบรหารงานตามหลกพรหมวหาร ๔ อยในระดบปานกลาง๒๔

เฉลมชย สมทา ศกษาวจยเรองการบรหาร โดยใชหลกธรรมาภบาลของผบรหารสถานศกษา ตามความคดเหนของครปฏบตการสอนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเลย เขต ๑ ผลการวจยพบวา ผบรหารสถานศกษา ใชหลกธรรมาภบาลในการบรหารสถานศกษา อยในระดบมากเรยงตามล าดบ คอ หลกคณธรรม หลกความรบผดชอบ หลกนตธรรม หลกการมสวนรวม หลกความคมคา และหลกความโปรงใส๒๕

ศรนารถ นนทวฒนภรมย ศกษาวจยเรองการบรหารสถานศกษาขนพนฐานตามหลกธรรมาภบาล อาเภอเมองลาพน พบวา การบรหารงานดานวชาการ ดานบรหารงานบคคล ดานบรหารงบประมาณ และดานบรหารทวไป ผบรหารสถานศกษานาหลกธรรมาภบาลมาใช ในการบรหารสถานศกษา ทผานระดบคณภาพการมความตระหนกถงความส าคญและระดบ การมความพยายาม จนถงระดบคณภาพการบรรลผลตามเกณฑ๒๖ ๒.๗ ประวตโรงเรยน

โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ไดรบการประกาศจดต ง จากกระทรวงศกษาธการเมอ วนท 21 กมภาพนธ พ.ศ.2521 มชอเดมวาโรงเรยนเตรยมอดมศกษา2 เพอใหเปนสาขาโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพญาไท ทงน คณหญงบญเลอน เครอตราช อดตผอ านวยการ โรงเรยนเตรยมอดมศกษา ไดขอทดนจากทานเจาสวออจอเหลยง ซง

๒๔วเชยร ดวงพรม, “ความพงพอใจของประชาชนทมตอการบรหารงานตามหลกพรหมวหาร ๔ ของผนา

ทองถน : ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลตาบลหวไทร อาเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมราช”, สารนพนธ ศาสนศาสตรมหาบณฑต รฐศาสตรการปกครอง, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๕๐),บทคดยอ.

๒๕เฉลมชย สมทา, “การบรหารโดยใชหลกธรรมาภบาลของผบรหารสถานศกษา ตามความคดเหนของครปฏบตการสอนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเลย เขต ๑”, วทยานพนธ บรหารการศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยขอนแกน, ๒๕๔๗),

๒๖ศรนารถ นนทวฒนภรมย, “การบรหารสถานศกษาขนพนฐานตามหลกธรรมาภบาล อ าเภอเมองล าพน”, วทยานพนธ บรหารการศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๗),

๓๖

ตอมา นายยอดยง เออวฒนสกล บตรชาย ไดเปนผโอนกรรมสทธทดนจ านวน 38 ไร ใหกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ เพอสรางโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เมอคณหญงบญเลอน เครอตราช ไปด ารงต าแหนงรองอธบดกรมสามญศกษา คณหญงสชาดา ถระวฒน ยายมาด ารงต าแหนง ผอ านวยการโรงเรยนเตรยมอดมศกษา ทานไดด าเนนการจดตงสาขา โรงเรยนเตรยมอดมศกษาขน รวมทงไดวางแผน และ ขออนมตกอสรางอาคารตางๆ โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เรมรบนกเรยนชน ม.1 จ านวน 12 หองเรยน ในปการศกษา 2521 โดยอาศยเรยนทโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพญาไท ปตอมา จงไดยายมาเรยนในสถานทปจจบนในปเดยวกนน (9 พฤศจกายน 2522) กรมสามญศกษาไดประกาศ เปลยนชอโรงเรยนเตรยมอดมศกษา2 เปน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ และไดรบพระราชทาน พระบรมราชานญาต ใหใชตราพระเกยวเปนสญลกษณประจ าโรงเรยน เชนเดยวกบ โรงเรยนเตรยมอดมศกษา และมปรชญาของโรงเรยนคอ "ความเปนเลศทางวชาการ และคณธรรม"

วสยทศนของโรงเรยน

“มงสงเสรมและพฒนาผเรยนใหมคณภาพสมาตรฐานสากล มคณลกษณะเปนพลโลกและอยในสงคมไดอยางมความสข” “To Promote and Develop Learners to Live in Harmony and Also to Be Able to Reach the International Standards with World Class Character"

พนธกจ 1. พฒนาผเรยนใหมคณภาพสงขนสมาตรฐานสากล 2. สงเสรมผเรยนใหมคณลกษณะเปนพลโลก 3. จดระบบการศกษาทสงผลตอคณภาพผเรยน 4. พฒนาครใหมความรความสามารถในการจดการเรยนร 5. พฒนาระบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน สรางความเขมแขงดวยระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

6. จดการศกษาแบบมสวนรวมและสรางเครอขายกลมรวมพฒนา

เปาประสงค 1. นกเรยนเปนคนด มความสข และเกงตามมาตรฐานสากล 2. นกเรยนมคณลกษณะเปนพลโลก 3. ครไดรบการพฒนาใหมสมรรถนะ และมวทยฐานะสงขน

๓๗

4. โรงเรยนมระบบการบรหารทมประสทธภาพ 5. โรงเรยนมระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอพฒนาการศกษา 6. โรงเรยนบรหารงานทเกดจากการมสวนรวมจากทกภาคสวน และเออตอสงคม เครองหมายประจ าโรงเรยน ตราพระเกยว

อกษรยอชอโรงเรยน ต.อ.พ.

พระพทธรประจ าโรงเรยน พระพทธศากยะมนศรพฒนาการ

ศาลพระภมของโรงเรยน ทานแสงสระเทวะ

ศาลพระพรหม พระพรหมอดมมงคล

เพลงประจ าโรงเรยน มารชเตรยมอดมศกษาพฒนาการ

สประจ าโรงเรยน ชมพ - น าเงน

ดอกไมประจ าโรงเรยน ดอกชมพพนธทพย

อนสรณผมอบทดนใหสรางโรงเรยน รปปนทานออจอเหลยง

คตพจนประจ าโรงเรยน

“ซอสตยและปญญาพาใหเจรญ”“Integrity and Wisdom Lead to Prosperity”

ปรชญาของโรงเรยน “ความเปนเลศทางวชาการและคณธรรม”“Academic and Ethical Excellence”

เอกลกษณของโรงเรยน “พฒนาความเปนเลศทางวชาการและคณธรรม” “Cultivating Students’ Academic and Ethical Excellence"

อตลกษณของนกเรยน “เพยบพรอมคณธรรม ล าเลศวชาการ” “Empowered with Academic and Ethical Excellence”

๓๘

กลยทธของโรงเรยน กลยทธท 1 พฒนาคณธรรมน าความรสงเสรมคณลกษณะ เปนพลโลกภายใตวถชวต

ประชาธปไตยและ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กลยทธท 2 สงเสรมการขยายโอกาสทางการศกษาใหทวถงและเสมอภาค กลยทธท 3 พฒนาคณภาพการศกษาใหสงขนและสมาตรฐานสากล กลยทธท 4 เสรมสรางความเขมแขงของสถานศกษา กลยทธท 5 สงเสรมการมสวนรวมในการจดการศกษาและสรางเครอขายกลมรวม

พฒนา กลยทธท 6 พฒนาการศกษาในเขตพนทจงหวดชายแดนภาคใต และพนท

ยากล าบาก๒๗

๒๗

ทมาขอมล : วกพเดย สารานกรมเสร,(สบคน 28 กรกฎาคม 2558),

๓๙

แผนทโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ

๒.๘ กรอบแนวคดในการวจย

การวจยครงน ผวจยมงศกษาเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” จากการทบทวนแนวคด ทฤษฎและงานวจยท เกยวของ ผวจยก าหนดกรอบแนวคดการวจย (Conceptual Framework) ประกอบดวยตวแปรตน (Independent Variables) และตวแปรตาม (Dependent Variables) ดงน

ตวแปรตน (Independent Variables) คอ ขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ไดแก คณะครของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ จ าแนกเปน ๑.เพศ ๒.อาย ๓.วฒการศกษา ๔.ต าแหนง ๕.ประสบการณการปฏบตงาน

๔๐

ตวแปรตาม (dependent Variables) คอ การศกษาภาวะผน าเชงปฏรปของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยผวจยสงเคราะหจากแนวคดทฤษฎความเปนผน า และ ทฤษฎหลกของ พรหมวหาร ๔๒๘ตาม พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต) ซงแบงออกเปน ๔ ดาน ไดแก ๑. ดานเมตตา ๒. ดานกรณา ๓. ดานมทตา ๔. ดานอเบกขา

กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรตน (Independent Variable)

ตวแปรตาม (dependent Variable)

ปจจยสวนบคคลของคร ศกษาผน าในการบรหารการศกษา

ตามหลกพรหมวหาร ๔ ๑. เพศ ๑. ดานเมตตา ๒. อาย ๒. ดานกรณา ๓. วฒการศกษา ๓. ดานมทตา ๔. ต าแหนง ๔. ดานอเบกขา ๕. ประสบการณปฏบตงาน

แผนภาพท ๑.๑ กรอบแนวคดในการวจย

๒๘พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต)

บทท ๓

วธด าเนนการวจย

การวจยเรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชวธการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) จากแบบสอบถาม (Questionnaire) กบผใหขอมลส าคญ (Key Informant) เพอสนบสนนขอมลเชงปรมาณ ซงมขนตอนในการด าเนนการ ดงตอไปน

๓.๑ รปแบบการวจย ๓.๒ ประชากรและกลมตวอยาง ๓.๓ การสรางเครองมอในการวจย ๓.๔ เครองมอทใชในการวจย ๓.๕ การเกบรวบรวมขอมล ๓.๖ การวเคราะหขอมล ๓.๗ สถตทใชในการวเคราะหขอมล

๓.๑ รปแบบการวจย

งานวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร”เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research)โดยใชวธการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) แจกแบบสอบถาม (Questionnaire) กบผใหขอมลส าคญ (Key Informant) เพอสนบสนนขอมลเชงปรมาณ

๓.๒ ประชากรและกลมตวอยาง

โดย N = จ านวนประชากรทงหมด e = ความคลาดเคลอนทยอมรบได n = จ านวนกลมตวอยาง

2)(1 eN

Nn

๔๒

ประชากรทงหมด ๓๐๐ คน เมอแทนคาในสตรจะไดดงน เพราะฉะนนจ านวนกลมตวอยาง เทากบ ๑๗๑ คน

สตรการหาท T-test๑

t =

เมอ 1, 2 แทน คาเฉลยของกลมตวอยางท ๑ และ ๒ , แทน ความแปรปรวนของกลมตวอยางท ๑ และ ๒ , แทน ขนาดของกลมตวอยางท ๑ และ ๒

สตรการหาเอฟ F-test (One-way ANOVA)๒

F =

เมอ F แทน คาสถตทจะใชเปรยบเทยบคาวกฤตจากการ แจกแจงแบบ F เพอทราบความมนยส าคญ แทน คาประมาณของความแปรปรวนระหวางกลม (Mean Square between groups) แทน คาประมาณของความแปรปรวนภายในกลม (Mean Square within groups)

๑พวงรตน ทวรตน, วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร , (กรงเทพมหานคร : ส านกงานทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, ๒๕๓๘), หนา ๑๖๒.

๒บญชม ศรสะอาด, วธการทางสถตส าหรบการวจย เลม ๑, พมพครงท ๒, (มหาสารคาม : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม, ๒๕๔๑), หนา ๒๖๖.

2)05.0(3001

300

n

51

300

n

6

300n

171n

๔๓

วธการสมกลมตวอยาง (Sampling) การสมกลมตวอยางใชหลกการสมแบบแบงชน ประกอบดวยขนตอนดงน

ก าหนดขนาดของกลมตวอยางเปนสดสวน โดยพจารณาจากจ านวนประชากร เพอใหไดขอมลมลกษณะกระจาย ใหสมพนธกบสดสวนของประชากร โดยท าการสมแบบแบงชน (Stratified Random Sampling) โดยใชคณะครโรงเรยนเตรยมอดมศกษา พฒนาการในพนท เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร เปนระดบในการสมกลมตวอยางอยางเปนสดสวนโดยใชสตร ดงน

จ านวนตวอยางในแตละชน = จ านวนตวอยางทงหมด × จ านวนประชากรในแตละชน จ านวนประชากรทงหมด จากสตรจะไดคณะครโรงเรยนเตรยมอดมศกษาทเปนกลมตวอยางในแตละระดบชน

ของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการในพนท เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ใหบรการของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ๓๐๐ คนในระดบ ๖ ชนเรยน เมอใชสตรในการหาคาแลวไดคาอยท ๑๗๑ คน รายละเอยดดงตารางท ๑

ตารางท ๓.๑ แสดงตารางประชากรและกลมตวอยาง

ครประจ าชน จ านวนประชากร (คน) จ านวนกลมตวอยาง (คน) ครประจ าชนมธยมศกษาปท ๑ ๕๐ ๒๘ ครประจ าชนมธยมศกษาปท ๒ ๕๐ ๒๘ ครประจ าชนมธยมศกษาปท ๓ ๕๐ ๒๘ ครประจ าชนมธยมศกษาปท ๔ ๕๐ ๒๘ ครประจ าชนมธยมศกษาปท ๕ ๕๐ ๒๘ ครประจ าชนมธยมศกษาปท ๖ ๕๐ ๓๑ รวม ๓๐๐ ๑๗๑

๓.๓ การสรางเครองมอในการวจย

การสรางเครองมอในการวจยครงนผวจยไดด าเนนการ ดงน ๑. ศกษาหลกการแนวคดและทฤษฎเกยวกบการศกษาภาวะผน าของผบรหาร

โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ๒. ก าหนดกรอบแนวคดในการสรางเครองมอในการวจยใหสอดคลองกบวตถประสงค

ในการสรางเครองมอการวจยโดยขอค าปรกษาจากอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ๓. สรางเครองมอแลวน าเสนอรางเครองมอการศกษาตออาจารยทปรกษาวทยานพนธ

และผเชยวชาญเพอตรวจสอบ ปรบปรงแกไข แลวหาผเชยวชาญ ๕ ทานเพอหาคา (IOC) ตอไป ๔. ปรบปรงแกไขและจดพมพเพอน าไปใชกบกลมทไมใชกลมตวอยาง ๓๐ ชด

๔๔

๕. น าแบบสอบถามน าไปใชจรงเพอเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยาง ๖. ลกษณะและเกณฑการใหคะแนนเปนมาตราสวนประเมนคาของคะแนนม ๕ ระดบ

โดยเกณฑการใหคะแนนดงน ๕ หมายถง ระดบการปฏบต มากทสด ๔ หมายถง ระดบการปฏบต มาก ๓ หมายถง ระดบการปฏบต ปานกลาง ๒ หมายถง ระดบการปฏบต นอย ๑ หมายถง ระดบการปฏบต นอยทสด

๓.๔ เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย

๓.๔.๑ แบบสอบถาม ๑. ศกษาวธการสรางแบบสอบถามทใชในการเกบขอมลจากเอกสาร ต าราและงานวจย

ทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการก าหนดกรอบความคดในการสรางแบบสอบถาม ๒. ศกษาแนวคด ทฤษฎและเอกสารการวจยตางๆ ทเกยวของ โดยพจารณาถง

รายละเอยดตางๆ เพอใหครอบคลมวตถประสงคของการวจยทก าหนดไว ๓. ขอค าแนะน าจากอาจารยทปรกษาเพอใชเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม ๔. สรางแบบสอบถามใหครอบคลมวตถประสงคของการวจยเพอใชเปนเครองมอในการ

เกบรวบรวมขอมล ๕. น าเสนอรางแบบสอบถามตออาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญ เพอ

ตรวจสอบและปรบปรงแกไข ๖. น าแบบสอบถามไปทดลองใช (Try out) กบประชากรทมลกษณะใกลเคยงกลม

ตวอยาง เพอหาคาความเชอมน (Reliability) โดยน าไปทดสอบใชประชากรตวอยาง จ านวน 30 คน เกบแบบสอบถามทตรวจแลวหาคาความเชอมน ตามวธของครอนบาค โดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถต ไดคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมน เทากบ 0.85 แลวน าเสนออาจารยทปรกษา

๗. จดพมพแบบสอบถามฉบบจรง และน าไปแจกกบกลมตวอยางในการวจย ๘. รวบรวมแบบสอบถาม แลวน ามาวเคราะห

๓.๕ การเกบรวบรวมขอมล

๓.๕.๑ การเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถาม ในการวจยครงน ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลมขนตอน ดงน

๔๕

๑. ขอหนงสอจากผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา บรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วดศรสดาราม ถงผ บรหารโรงเรยนมธยมศกษาโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร เพอขอความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามจากคณะครในพนทโรงเรยนมธยมศกษาโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๒. น าแบบสอบถามฉบบสมบรณไปเกบขอมล กบคณะครในพนทโรงเรยนมธยมศกษาโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ทเปนกลมตวอยางจ านวน ๑71 ชด และเกบแบบสอบถามคนดวยตนเอง แลวน ามาตรวจสอบความถกตอง ไดขอมลทสมบรณทงหมดจ านวน 171 ชด คดเปนรอยละ 100 ของจ านวนแบบสอบถามทงหมด

๓. น าขอมลทไดไปวเคราะหและประมวลผลโดยใชโปรแกรมส าเรจรปเพอการวจยทางสงคมศาสตรตอไป

๓.๖ การวเคราะหขอมล

๓.๖.๑. การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม การวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรปเพอการวจยทางสงคมศาสตร สถตทใช

วเคราะหขอมลมดงน ๑. วเคราะหขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถามโดยใชวธหาคาความถ แลวสรปออกมาเปนคารอยละ (Percentage)

๒. วเคราะหขอมลโดยการหาคาเฉลย (x) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) อธบายขอมล ระดบการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร น าเสนอในรปตารางประกอบค าบรรยาย ๓. วเคราะหขอมลใชสถตทดสอบคาท (t-test) ในกรณตวแปรตนสองกลม ๔. ใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One Way ANOVA) ในกรณตวแปรตนมากกวาสองกลมขนไป เมอพบวามความแตกตาง จะท าการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายค โดยใชวธผลตางนยส าคญนอยทสด (Least Significant Difference: LSD.

๔๖

๓.๗ สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ผวจยวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามโดยใชโปรแกรมส าเรจรปเพอการวจยทางสงคมศาสตร โดยใชสถต ดงน

1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) ส าหรบอธบายลกษณะทวไปของกลมตวอยางและพรรณนา การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร สถตทใช คอ คาความถ (Frequency), คารอยละ (Percentage), คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) One Way ANOVA ใชเปรยบเทยบคาเฉลยของตวแปรอสระ

2. สถตเชงอนมาน (Inferential Statistics) ใชส าหรบทดสอบสมมตฐาน เพอเปรยบเทยบภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ตามหลกพรหมวหาร ๔ โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ โดยจ าแนกตามปจจยสวนบคคล สถตทใชคอ การทดสอบคาท (t-test) ในกรณตวแปรตนสองกลม และการทดสอบคาเอฟ (F-Test) ดวยวธการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One Way ANOVA) ในกรณตวแปรตนตงแตสามกลมขนไป เมอพบวามความแตกตางจะท าการเปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยเปนรายคดวยวธผลตางเปนส าคญนอยทสด (Least Significant Difference : LSD.)

การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามเกยวกบแนวทาง การพฒนาการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ปลายเปด (Open ended Question) วเคราะหโดยใชเทคนคการวเคราะหเนอหา (Content Analysis Technique) ประกอบบรบท น าเสนอเปนความเรยงประกอบตาราง โดยการแจกแจงความถของผตอบค าถามปลายเปด

บทท ๔

ผลการวจย

การวจยเรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยใชแบบสอบถามรวบรวมขอมลจากคร จ านวน 171 คน จากการศกษาปจจยดานตวแปรทง ๔ ดาน ประกอบดวย

๔.๑ ดานเมตตา ๔.๒ ดานกรณา ๔.๓ ดานมทตา ๔.๔ ดานอเบกขา

ซงมผลการวเคราะหขอมลการวจยทง ๔ ดาน ดงตอไปน

ตอนท ๑ ผลการวเคราะหขอมลวจยเกยวกบสถานภาพทวไปของครโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ตอนท ๒ ผลการวเคราะหขอมลวจยแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบของครโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จากแบบสอบถามทใชเกบขอมลเพอน ามาวเคราะห

ตอนท ๓ ผลการวเคราะหขอมลวจยเปรยบเทยบความคดเหนของ คร โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ แตละดาน พจารณาเปนรายขอโดยภาพรวม หาคาความแปรปรวนทางเดยว One–Way ANOVA

ตอนท ๔ ผลการวเคราะหขอมล คร จากขอเสนอแนะแนวการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๔๘

ตอนท๑ ผลการวเคราะหขอมลวจยเกยวกบสถานภาพทวไปของครโรงเรยนเตรยม

อดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ผลการวเคราะหขอมลวจยเกยวกบสถานภาพทวไปของคร โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตาม เพศ อาย วฒการศกษา ต าแหนง ประสบการณการปฏบตงาน หาคารอยละ มดงน ตารางท ๔.๑ จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร

จ าแนกตามเพศ จ าแนกตามเพศ จ านวน รอยละ

๑ ชาย ๓1 18.1 ๒ หญง 140 81.9 รวม 171 ๑๐๐

จากตารางท ๔.๑ พบวา คร สวนใหญเปนหญง จ านวน 140 คน คดเปนรอยละ 81.9 และเปนเพศชาย จ านวน ๓1 คน คดเปนรอยละ 18.1 ตารางท ๔.๒ จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร

จ าแนกตามอาย จ าแนกตามอาย จ านวน รอยละ

๑ ต ากวา 3๐ ป 2๒ ๑2.9 30 – 39 ป 66 38.6 40 – 49 ป 53 3๑.0 50 ป ขนไป ๓๐ 17.5 รวม 17๑ ๑๐๐

จากตารางท ๔.๒ พบวาคร สวนใหญ มอายระหวาง ๓๑ – 39 ป จ านวน 66 คน คดเปนรอยละ ๓8.6 รองลงมา อายระหวาง 40 – 49 ป จ านวน 53 คน คดเปนรอยละ 31.0 อาย 50 ป ขนไป จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ ๑7.5 อายต ากวา 3๐ ป จ านวน 22 คน คดเปนรอยละ ๑๒.9

๔๙

ตารางท ๔.๓ จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร

จ าแนกตามวฒการศกษา จ าแนกตามวฒการศกษา จ านวน รอยละ

๑ ต ากวาปรญญาตร ปรญญาตร

- ๑39

- 81.3

ปรญญาโท ๓2 18.7 ปรญญาเอก - -

รวม 17๑ ๑๐๐

จากตารางท ๔.๓ พบวาคร มระดบปรญญาตร จ านวน 139 คน คดเปนรอยละ 81.3 รองลงมาระดบปรญญาโท จ านวน ๓2 คน คดเปนรอยละ 18.7 และระดบต ากวาปรญญาตรและระดบปรญญาเอก ไมม ตารางท ๔.๔ จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของคร

จ าแนกตามต าแหนง จ าแนกตามต าแหนง จ านวน รอยละ

ผอ านวยการโรงเรยน รองผอ านวยการ ผชวยผอ านวยการ

๑ 4

18

0.6 2.3

10.5 คร – อาจารย ๑48 8๖.๕

รวม 17๑ ๑๐๐ จากตารางท ๔.๔ พบวา สวนใหญ เปนต าแหนงคร-อาจารย จ านวน 148 คน คดเปนรอยละ 86.5 รองลงมา ต าแหนงผชวยผอ านวยการ จ านวน ๑8 คน คดเปนรอยละ ๑0.๕ ต าแหนงรองผอ านวยการ จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 2.3 และต าแหนงผอ านวยการ จ านวน ๑ คน คดเปนรอยละ 0.6

๕๐

ตารางท ๔.๕ จ านวนคารอยละของขอมลเกยวกบสถานภาพของ คร

จ าแนกตามประสบการณการปฏบตงาน จ าแนกตามประสบการณการปฏบตงาน จ านวน รอยละ

๑ 1 - 10 ป 31 18.2 11 – 2๐ ป 49 28.6 2๑ – 3๐ ป 55 32.1 3๑ ป ขนไป 36 ๒1.1 รวม 17๑ ๑๐๐

จากตารางท ๔.๕ พบวา คร มประสบการณการปฏบตงาน 2๑ – 3๐ ป จ านวน 55 คน คดเปนรอยละ 32.1 รองลงมา คอ ประสบการณการปฏบตงาน 11 – 2๐ ปจ านวน 49 คน คดเปนรอยละ 28.6 ประสบการณการปฏบตงาน 3๑ ปขนไปจ านวน 36 คน คดเปนรอยละ ๒1.1 และประสบการณการปฏบตงาน ๑ – 1๐ ป จ านวน 31 คน คดเปนรอยละ 18.2 ตอนท ๒ ผลการวเคราะหขอมลวจยแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบของครโรงเรยน

เตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรง เทพมหานคร จากแบบสอบถามทใชเกบขอมลเพอน ามาวเคราะห

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนเกยวกบของคร โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จากแบบสอบถามทใชเกบขอมลเพอน ามาวเคราะห ทง ๔ ดาน ไดแก ดานเมตตา ดานกรณา ดานมทตา ดานอเบกขา โดยใชเกณฑในการวเคราะหและแปลผลขอมลดงน

คะแนนเฉลย ๔.๕๐ – ๕.๐๐ หมายถง มากทสด คะแนนเฉลย ๓.๕๐ – ๔.๔๙ หมายถง มาก คะแนนเฉลย ๒.๕๐ – ๓.๔๙ หมายถง ปานกลาง คะแนนเฉลย ๑.๕๐ – ๒.๔๙ หมายถง นอย คะแนนเฉลย ๑.๐๐ – ๑.๔๙ หมายถง นอยทสด

และการหาคาเฉลยรอยละและสวนเบยงเบนมาตรฐานตามระดบความคดเหนของผบรหาร ครและนกศกษา มผลการวเคราะหขอมล ดงตอไปน

๕๑

ตารางท ๔.6 คาเฉลย ( ) และความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของ ครทมตอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยภาพรวม ทง ๔ ดาน

ภาพรวม ๔ ระบบ S.D. ระดบ ๑. ดานเมตตา 3.75 ๐.50 มาก ๒. ดานกรณา 3.90 ๐.๔9 มาก ๓. ดานมทตา ๓.97 ๐.69 มาก ๔. ดานอเบกขา ๔.09 ๐.80 มาก

รวม 3.93 ๐.50 มาก

จากตารางท ๔.6 พบวา คร มความคดเหนทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานครทง 4 ดาน คอ ๑. ดานเมตตา ๒. ดานกรณา ๓. ดานมทตา ๔. ดานอเบกขา โดยภาพรวม อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.93 คามาตรฐานเทากบ ๐.50

รายดานอยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแก ดานอเบกขา มคาเฉลย 4.09 คามาตรฐานเทากบ 0.80 รองลงมา ดานมทตา มคาเฉลย 3.97 คามาตรฐานเทากบ 0.69 ดานกรณา มคาเฉลย 3.90 คามาตรฐานเทากบ 0.49 และขอทมคาเฉลยนอยทสด ไดแก ดานเมตตา มคาเฉลย 3.75 คามาตรฐานเทากบ 0.50 ตามล าดบ

๕๒

ตารางท ๔.7 คาเฉลย ( ) และความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของครตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานเมตตา

(n = 171) 1. ดานเมตตา S.D. ระดบ

๑. ผบรหารปรารถนาใหทกคนมความสามคคกน 4.01 0.74 มาก ๒. ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถ 3.91 0.57 มาก ๓. ผบรหารเปนผทมเหตผลในการท างาน 3.63 0.61 มาก ๔. ผบรหารก าหนดเวลาการท างานทเหมาะสม 3.68 0.59 มาก ๕. ผบรหารสนบสนนบคลากรใหมความเจรญกาวหนา 3.64 0.61 มาก ๖. ผบรหารใหค าปรกษาการท างานแกคร 3.76 0.64 มาก ๗. ผบรหารสนบสนนอปกรณอยางเหมาะสม 3.73 0.63 มาก ๘. ผบรหารยอมรบฟงความคดเหนของคร 3.71 0.62 มาก

๙. ผบรหารมความรบผดชอบตอหนาทอทศตนและเวลาใหโรงเรยนอยางเตมท 3.70 0.62 มาก

10 ผบรหารมความรสกทดตอผใตบงคบบญชา 3.70 0.63 มาก ภาพรวม 3.75 0.50 มาก

จากตารางท ๔.7 พบวา ความคดเหนของคร ทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานเมตตา โดยภาพรวม อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.75 คามาตรฐานเทากบ 0.50

รายขอ อยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแก ขอ1. ผบรหารปรารถนาใหทกคนมความสามคคกน ซงมคาเฉลย 4.01 คามาตรฐานเทากบ 0.74 รองลงมา ไดแก ขอ2. ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถ ซงมคาเฉลย 3.91 คามาตรฐานเทากบ 0.57และคาเฉลยนอยทสด ไดแก ขอ6. ผบรหารใหค าปรกษาการท างานแกคร ซงมคาเฉลย 3.73 คามาตรฐานเทากบ 0.64 ตามล าดบ

๕๓

ตารางท ๔.8 คาเฉลย ( ) และความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของครตอการศกษา

ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานกรณา

๒. ดานกรณา S.D. ระดบ

๑. ผบรหารมการจดระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบงานของโรงเรยนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก

3.70

0.62

มาก

๒. ผบรหารเปนทปรกษาทดและใหค าแนะน าแกบคลากรเมอมปญหา 3.74 0.59 มาก ๓. ผบรหาร ใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรง

ตนเองและเขารวมงานตอ 3.80 0.57 มาก ๔. ผบรหารจดกจกรรมการนเทศศกษาภายในอยางสม าเสมอ 3.73 0.56 มาก ๕. ผบรหารสนบสนนใหเกดการเรยนรตอเหตการณในปจจบน 3.81 0.58 มาก

๖. ผบรหารชแนะสงทเปนประโยชนและสงทเปนโทษใหกบบคลากรอยางจรงใจ 3.98 0.88 มาก

๗. ผบรหารรวมแกไขปญหาทเกดขนดวยความใสใจ 3.99 0.88 มาก ๘. ผบรหารเปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท 4.04 0.89 มาก ๙. ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน 4.16 0.89 มาก 10 ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด 4.05 0.89 มาก ภาพรวม 3.90 0.49 มาก

จากตารางท ๔.8 พบวา ความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของ

ผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานกรณา มคาเฉลย 3.90 คามาตรฐานเทากบ 0.49

รายขอ อยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแก ขอ9. ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน ซงมคาเฉลย 4.16 คามาตรฐานเทากบ 0.89 รองลงมา ไดแก ขอ10. ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด ซงมคาเฉลย 4.05 คามาตรฐานเทากบ 0.89 ขอ8. ผบรหารเปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท ซงมคาเฉลย 4.04คามาตรฐานเทากบ 0.89 และคาเฉลยนอยทสด ไดแก ขอ3. ใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรงตนเองและเขารวมงานตอ ซงมคาเฉลย 3.80 คามาตรฐานเทากบ 0.57 ตามล าดบ

๕๔

ตารางท ๔.9 คาเฉลย ( ) และความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของ ครการศกษา

ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานมทตา

3. ดานมทตา S.D. ระดบ

๑. ผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสมาเสมอ

3.99

0.87

มาก

๒. ผบรหาร ชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ 4.01 0.86 มาก ๓. ผบรหารสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพม

ศกยภาพการทางาน 3.97 0.86 มาก ๔. ผบรหารจดโครงการพฒนาบคลากรอย เสมอเพอเ พม

ประสทธภาพภาพการทางาน 3.92 0.87 มาก ๕. ผบรหารจดระเบยบหรอเกณฑการใหรางวลผทประสบ

ความสาเรจในการทางานอยางเหมาะสม 3.95 0.90 มาก ๖. ผบรหาร สรางขวญและกาลงใจใหเกดกบคร

อยางสมาเสมอ 3.93 0.90 มาก ๗. ผบรหารมสวนชวยสงเสรมสนบสนนในการเผยแพรผลงาน

และความสาเรจของคร 3.95 0.88 มาก ๘. ผบรหารเปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท 3.97 0.89 มาก ๙. ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน 4.01 0.86 มาก 10 ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด 3.99 0.89 มาก ภาพรวม 3.97 0.69 มาก

จากตารางท ๔.9 พบวา ความคดเหนของ ครการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานมทตา โดยภาพรวม อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.97 คามาตรฐานเทากบ 0.69

รายขอ อยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแก ขอ2. ชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ กบขอ9. ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคนซงมคาเฉลย 4.01 คามาตรฐานเทากบ 0.89 รองลงมา ไดแก ขอ1. ผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ กบขอ10. ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด กบขอ1. ผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ ซงมคาเฉลย 3.99 คามาตรฐานเทากบ 0.89 ขอ3. ผบรหารสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน ซงมคาเฉลย 3.97 คามาตรฐานเทากบ 0.89 และคาเฉลยนอยทสด ไดแก ขอ4. ผบรหารจดโครงการพฒนาบคลากรอย เสมอเพอเพมประสทธภาพภาพการท างาน ซงมคาเฉลย 3.92 คามาตรฐานเทากบ 0.87 ตามล าดบ

๕๕

ตารางท ๔.10 คาเฉลย ( ) และความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ความคดเหนของคร การศกษา

ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานอเบกขา

4. ดานอเบกขา S.D. ระดบ

๑. ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถของบคลากร

4.11

0.88

มาก

๒. ผบรหารมความซอสตยสจรตตอหนาท 4.04 0.87 มาก ๓. ผบรหารดาเนนการทางวนยและการลงโทษอยางยตธรรมเปน

กลาง 4.03 0.89 มาก ๔. ผบรหารจดระเบยบในการบรหารพฒนาโรงเรยนอยาง

เหมาะสม 4.11 0.87 มาก ๕. ผบรหารพจารณาความดความชอบอยางเปนธรรม 4.01 0.91 มาก ๖. ผบรหารประเมนผลการปฏบตงานอยางยตธรรม 4.11 0.88 มาก ๗. ผบรหารจดสรรงบประมาณอยางเหมาะสมกบงานแตละ

ฝาย 4.12 0.89 มาก ๘. ผบรหารใหมการรายงานการใชจายงบประมาณอยาง

สมาเสมอและตรวจสอบได 4.12 0.89 มาก ๙. ผบรหารปฏบตงานดวยความซอสตยและเทยงธรรมเปนท

ไววางใจของครทกคน 4.12 0.89 มาก 10 ผบรหารยดกฎระเบยบและความถกตองตอครโรงเรยน 4.10 0.88 มาก ภาพรวม 4.09 0.80 มาก จากตารางท ๔.10 พบวา ความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานอเบกขา โดยภาพรวม อยในระดบมาก มคาเฉลย 4.09 คามาตรฐานเทากบ 0.8

รายขอ อยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแกขอ7. ผบรหารจดสรรงบประมาณอยางเหมาะสมกบงานแตละฝาย ขอ8. ผบรหารใหมการรายงานการใชจายงบประมาณอยางสม าเสมอและตรวจสอบได ขอ9. ผบรหารปฏบตงานดวยความซอสตยและเทยงธรรมเปนทไววางใจของครทกคน ซงมคาเฉลยเทากนคอ 4.12 คามาตรฐานเทากบ0.89 รองลงมา ไดแกขอ1. ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถของบคลากร ขอ4. ผบรหารจดระเบยบในการบรหารพฒนาโรงเรยนอยางเหมาะสม ขอ6. ผบรหารประเมนผลการปฏบตงานอยางยตธรรม ซงมคาเฉลย 4.11 คามาตรฐานเทากบ 0.88 ขอ10. ผบรหารยดกฎระเบยบและความถกตองตอครโรงเรยน ซงมคาเฉลย 4.10 คามาตรฐานเทากบ 0.88 และ

๕๖

คาเฉลยนอยทสด ไดแกขอ5. ผบรหารพจารณาความดความชอบอยางเปนธรรม ซงมคาเฉลย 4.01 คามาตรฐานเทากบ 4.91 ตามล าดบ ตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลวจยเปรยบเทยบความคดเหนของ การศกษาภาวะผน า

ของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตละดาน พจารณาเปนรายขอโดยภาพรวม หาคาความแปรปรวนทางเดยว One–Way ANOVA

ผลเปรยบเทยบความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตาม เพศ, อาย, วฒการศกษา, ต าแหนง, ประสบการณการปฏบตงาน ดงน ตารางท 4.11 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของ

ผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม จ าแนกตามเพศ

(n = 171) การศกษาภาวะผน าของผบรหาร

ตามหลกพรหมวหาร ๔ ชาย (๓1คน) หญง(140คน)

t Sig S.D S.D

ดานเมตตา ๔.45 ๐.44 3.60 ๐.๓5 1.14 ๐.05 ดานกรณา ๔.13 ๐.59 3.84 ๐.45 3.51 ๐.๐6 ดานมทตา ๓.95 ๐.60 ๓.๙7 ๐.71 0.18 ๑.19 ดานอเบกขา ๔.35 ๐.69 ๔.03 ๐.81 2.23 0.05

ภาพรวมทกดาน ๔.23 ๐.๔9 3.86 ๐.48 3.82 ๐.69

*นยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

จากตารางท ๔.๑1 ครมความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม 4 ดาน คอ ดานเมตตา ดานกรณา ดานมทตา ดานอเบกขา จ าแนกตามเพศ พบวาครมความคดเหน ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ ไมสอดคลองกบสมมตฐานทวา ครมเพศตางกน มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๕๗

ตารางท ๔.๑2 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของ

ผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามอาย

(n = 171)

การศกษาภาวะผนของผบรหารตามหลกพรหมวหาร ๔

แหลงขอมล

SS

df

Ms

F

Sig

ดานเมตตา ระหวางกลม ภายในกลมรวม

16.70 0.30 5.56 35.๘ ๐.๐5 25.92 167 ๐.๑5 - -

รวม ๔2.62 170 - - - ดานกรณา ระหวางกลม 3.91 0.30 1.30 5.67 ๐.๐๙

ภายในกลมรวม 38.41 167 -0.23 - - รวม 42.33 170 - - -

ดานมทตา ระหวางกลม 3.54 0.30 1.18 2.48 ๐.๐6 ภายในกลมรวม 79.53 167 0.47 - -

รวม 83.08 170 - - - ดานอเบกขา ระหวางกลม 2.30 0.30 0.76 1.19 0.31

ภายในกลมรวม 107.08 167 0.64 - - รวม 109.38 170 - - -

ผลรวมทงหมด

ระหวางกลม 3.90 0.30 1.30 5.41 ๐.๐๐ ภายในกลมรวม 40.07 167 0.24 - -

รวม 43.97 170 - - -

*นยส าคญทางสถตท ๐.๐๕

จากตารางท ๔.๑2 คร มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม 4 ดาน คอ ดานเมตตา ดานกรณา ดานมทตา ดานอเบกขา จ าแนกตามอาย พบวาครมความคดเหน ตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ จงไมสอดคลองกบสมมตฐานทวา ครทมอายตางกน มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๕๘

ตารางท ๔.๑3 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของ

ผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามวฒการศกษา

(n = 171) การศกษาภาวะผน าของผบรหารตาม หลกพรหมวหาร ๔

แหลงขอมล

SS

df

Ms

F

Sig

ดานเมตตา ระหวางกลม ภายในกลมรวม

3.61 1 3.61 15.66 ๐.05 39.00 169 0.23 - -

รวม 4.62 170 - - - ดานกรณา ระหวางกลม 0.29 1 0.29 1.16 ๐.28

ภายในกลมรวม 42.04 169 0.24 - - รวม 42.33 170 - - -

ดานมทตา ระหวางกลม 0.06 1 0.06 0.13 ๐.71 ภายในกลมรวม 83.01 169 0.49 - -

รวม 83.08 170 - - - ดานอเบกขา ระหวางกลม 0.69 1 0.69 1.07 ๐.30

ภายในกลมรวม 108.6 169 0.64 - - รวม 109.3 170 - - -

ผลรวมทงหมด

ระหวางกลม 0.37 1 0.37 1.45 ๐.22 ภายในกลมรวม 43.60 169 0.25 - -

รวม 43.97 170 - - -

*นยส าคญทางสถตท ๐.๐๕ จากตารางท ๔.๑3 คร มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม 4 ดาน คอ ดานเมตตา ดานกรณา ดานมทตา ดานอเบกขา จ าแนกตามวฒการศกษาพบวาครมความคดเหน ตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ จงไมสอดคลองกบสมมตฐานทวา ครทมวฒการศกษาตางกน มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๕๙

ตารางท ๔.๑4 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของ

ผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามต าแหนง

(n = 171) การศกษาภาวะผน าของผบรหาร ตามหลกพรหมวหาร ๔

แหลงขอมล

SS

df

Ms

F

Sig

ดานเมตตา ระหวางกลม ภายในกลมรวม

21.05 3 7.01 54.34 ๐.๐5 21.56 169 0.12 - -

รวม 42.62 170 - - - ดานกรณา ระหวางกลม 7.69 3 2.56 12.36 0.50

ภายในกลมรวม 34.64 169 0.20 - - รวม 42.33 170 - - -

ดานมทตา ระหวางกลม 1.86 3 0.62 1.27 ๐.28 ภายในกลมรวม 81.21 169 0.48 - -

รวม 83.08 170 - - - ดานอเบกขา ระหวางกลม 7.99 3 2.66 4.39 ๐.10

ภายในกลมรวม 101.3 169 0.60 - - รวม 109.3 170 - - -

ผลรวมทงหมด

ระหวางกลม 8.04 3 2.68 12.45 ๐.50 ภายในกลมรวม 35.93 169 0.21 -

รวม 43.97 170 - -

*นยส าคญทางสถตท ๐.๐๕ จากตารางท ๔.๑4 คร มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม 4 ดาน คอ ดานเมตตา ดานกรณา ดานมทตา ดานอเบกขา จ าแนกตามต าแหนงพบวาครมความคดเหนตอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ จงไมสอดคลองกบสมมตฐานทวา ครทมต าแหนงตางกน มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๖๐

ตารางท ๔.15 ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของ

ผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามประสบการณการปฏบตงาน

(n = 171) การศกษาภาวะผน าของผบรหาร ตามหลกพรหมวหาร ๔

แหลงขอมล

SS

df

Ms

F

Sig

ดานเมตตา ระหวางกลม ภายในกลมรวม

20.70 3 6.90 52.6 0.10 21.91 167 0.13 - -

รวม 42.62 170 - - - ดานกรณา ระหวางกลม 3.84 3 1.28 5.56 0.05

ภายในกลมรวม 38.48 167 0.23 - - รวม 42.33 170 - - -

ดานมทตา ระหวางกลม 0.749 3 0.25 0.50 0.67 ภายในกลมรวม 82.33 167 0.49 - -

รวม 83.08 170 - - - ดานอเบกขา ระหวางกลม 4.16 3 1.39 2.20 0.08

ภายในกลมรวม 105.2 167 0.63 - - รวม 109.3 170 - - -

ผลรวมทงหมด

ระหวางกลม 3.61 3 1.20 4.97 0.51 ภายในกลมรวม 40.36 167 0.24 - -

รวม 43097 170 - - - จากตารางท ๔.๑5 คร มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม 4 ดาน คอ ดานเมตตา ดานกรณา ดานมทตา ดานอเบกขา จ าแนกตามจ าแนกตามประสบการณการปฏบตงาน พบวา ครมความคดเหนตอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ จงไมสอดคลองกบสมมตฐานทวา ครทมประสบการณการปฏบตงาน ตางกน มความคดเหนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แตกตางกน

๖๑

ตอนท ๔ ผลการวเคราะหขอมล คร จากขอเสนอแนะแนวความคดเหนตอการศกษาภาวะ

ผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

สรปองคความรทไดจากการวจย

การวจยเรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ครงน คอ ท าใหทราบระดบความคดเหนทไมแตกตางกนของครทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร รวมถง สถานสภาพสวนบคคล และขอเสนอแนะ ซงน าไปสแนวทางพฒนาการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ใหมประสทธภาพยงขนไป เพอเปนการสงเสรมการจดการศกษาในครงตอไป และผวจยจงสรปเปนองคความรได ดงน

๑. ดานเมตตา ผบรหารมความปรารถนาใหครทกคนมความสามคคกนในทท างานโดยการใหท ากจกรรมรวมกน มอบหมายงานตามความรความสามารถใหตรงกบบคคล รบฟงความคดเหนของคร สนบสนนครใหมความเจรญกาวหนายงๆขนไป และการวางตวใหเหมาะสมเปนแบบอยางทดท าใหเกดความรสกทดตอผใตบงคบบญชา

๒. ดานกรณา ผบรหารมการจดระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบงานของโรงเรยนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก เปนทปรกษาทดและใหค าแนะน าแกครเมอมปญหา ใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรงตนเองและเขารวมงานตอ ชแนะสงทเปนประโยชนและสงทเปนโทษใหกบบคลากรอยางจรงใจ รวมแกไขปญหาทเกดขนดวยความใสใจ เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกครทกคน

๓. ดานมทตา ผบรหารจดโครงการพฒนาบคลากรอยเสมอเพอเพมประสทธภาพการท างานโดยสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน การจดกจกรรมพฒนาบคลากรทกภาคเรยน ตามงบประมาณทรฐบาลจดสรรให แสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ ชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ จดระเบยบหรอเกณฑการใหรางวลผทประสบความส าเรจในการท างานอยางเหมาะสม สรางขวญและก าลงใจใหเกดกบครอยางสม าเสมอ มสวนชวยสงเสรมสนบสนนในการเผยแพรผลงานและ

๖๒

ความส าเรจของคร เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน

๔. ดานอเบกขา ผบรหารพจารณาความดความชอบอยางยตธรรม คอ ประเมนผลการปฏบตงานตามหนาทการรบผดชอบงานตามความรความสามารถของบคลากร มความซอสตยสจรตตอหนาท ยดกฎระเบยบและความถกตองตามกฎของโรงเรยน

บทท ๕

สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยเรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร มวตถประสงค ๑. เพอศกษาความคดเหนทมตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ๒. เพอเปรยบเทยบระดบความคดเหนทมตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานครโดยจ าแนกตามปจจยพนฐานสวนบคคล ๓. เพอศกษาแนวทางการพฒนาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยใชแบบสอบถามรวบรวมขอมลจาก คร จ านวน 17๑ คน จากการศกษาปจจยดานตวแปรทง ๔ ดาน ประกอบดวย ๑. ดานเมตตา ๒. ดานกรณา ๓. ดานมทตา ๔. ดานอเบกขา และผวจยไดน าเสนอผลการวจย ดงตอไปน

ตอนท ๑ ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท ๒ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนของครทมตอการศกษาภาวะผน าของ

ผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ตอนท ๓ ผลการวเคราะหขอมลเปรยบเทยบระดบความคดเหนของครทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ตอนท ๔ ผลการวเคราะหขอมลขอเสนอแนะแนวทางการพฒนาการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร แบบสอบถามขอเสนอแนะแนวทางการพฒนาทเหมาะสมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๕.๑ สรปผลการวจย

ตอนท ๑ แบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ผลการวเคราะหขอมลทวไปของการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยม

อดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตาม เพศ อาย วฒการศกษา ต าแหนง ประสบการณการปฏบตงาน มผลการวเคราะหตอไปน

๖๔

๑.๑ ผลการวเคราะหขอมลทวไปของคร ตามเพศ คอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ครสวนใหญ เปนเพศหญง จ านวน 140 คน คดเปนรอยละ 81.9 และเปนเพศชาย จ านวน ๓1 คน คดเปนรอยละ 18.1 1.2 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของคร ตามอาย คอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร คร มอายระหวาง ๓๑ – 39 ป จ านวน 66 คน คดเปนรอยละ ๓8.6 รองลงมา อายระหวาง 40 – 49 ป จ านวน 53 คน คดเปนรอยละ 31.0 อาย 50 ป ขนไป จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ ๑7.5 อายต ากวา 3๐ ป จ านวน 22 คน คดเปนรอยละ ๑๒.9

๑.๓ ผลการวเคราะหขอมลทวไปของคร ตามวฒการศกษา คอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร คร มระดบปรญญาตร จ านวน 139 คน คดเปนรอยละ 81.3 รองลงมาระดบปรญญาโท จ านวน ๓2 คน คดเปนรอยละ 18.7 และระดบต ากวาปรญญาตรและระดบปรญญาเอก ไมม

๑.๔ ผลการวเคราะหขอมลทวไปผปกครอง ตามต าแหนง คอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร คร สวนใหญ เปนต าแหนงคร-อาจารย จ านวน 148 คน คดเปนรอยละ 86.5 รองลงมา ต าแหนงผชวยผอ านวยการ จ านวน ๑8 คน คดเปนรอยละ ๑0.๕ ต าแหนงรองผอ านวยการ จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 2.3 และต าแหนงผอ านวยการ จ านวน ๑ คน คดเปนรอยละ 0.6

1.5 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของคร ตามประสบการณการปฏบตงาน คอ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร คร มประสบการณการปฏบตงาน 2๑ – 3๐ ป จ านวน 55 คน คดเปน รอยละ 32.1 รองลงมา คอ ประสบการณการปฏบตงาน 11 – 2๐ ปจ านวน 49 คน คดเปนรอยละ 28.6 ประสบการณการปฏบตงาน 3๑ ปขนไป จ านวน 36 คน คดเปนรอยละ ๒1.1 และประสบการณการปฏบตงาน ๑ – 1๐ ป จ านวน 31 คน คดเปน รอยละ 18.2

๖๕

ตอนท ๒ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ๔ ดาน คอ ๑. ดานเมตตา ๒. ดานกรณา ๓. ดานมทตา ๔. ดานอเบกขา มผลการวเคราะหตอไปน

๒.๑ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนภาพรวม ๔ ดาน

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร คร มความคดเหนทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานครทง 4 ดาน คอ ๑. ดานเมตตา ๒. ดานกรณา ๓. ดานมทตา ๔. ดานอเบกขา โดยภาพรวม อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.93 คามาตรฐานเทากบ ๐.50 รายดานอยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแก ดานอเบกขา มคาเฉลย 4.09 คามาตรฐานเทากบ 0.80 รองลงมา ดานมทตา มคาเฉลย 3.97 คามาตรฐานเทากบ 0.69 ดานกรณา มคาเฉลย 3.90 คามาตรฐานเทากบ 0.49 และขอทมคาเฉลยนอยทสด ไดแก ดานเมตตา มคาเฉลย 3.75 คามาตรฐานเทากบ 0.50 ตามล าดบ

๒.๒ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนดานเมตตา

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ความคดเหนของคร ทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานเมตตา โดยภาพรวม อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.75 คามาตรฐานเทากบ 0.50

รายขอ อยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแก ขอ1. ผบรหารปรารถนาใหทกคนมความสามคคกน ซงมคาเฉลย 4.01 คามาตรฐานเทากบ 0.74 รองลงมา ไดแก ขอ2. ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถ ซงมคาเฉลย 3.91 คามาตรฐานเทากบ 0.57และคาเฉลยนอยทสด ไดแก ขอ6. ผบรหารใหค าปรกษาการท างานแกคร ซงมคาเฉลย 3.73 คามาตรฐานเทากบ 0.64 ตามล าดบ

๖๖

๒.๓ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนดานกรณา

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานกรณา มคาเฉลย 3.90 คามาตรฐานเทากบ 0.49

รายขอ อยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแก ขอ9. ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน ซงมคาเฉล ย 4.16 คามาตรฐานเทากบ 0.89 รองลงมา ไดแก ขอ10. ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด ซงมคาเฉลย 4.05 คามาตรฐานเทากบ 0.89 ขอ8. ผบรหารเปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท ซงมคาเฉลย 4.04คามาตรฐานเทากบ 0.89 และคาเฉลยนอยทสด ไดแก ขอ3. ใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรงตนเองและเขารวมงานตอ ซงมคาเฉลย 3.80 คามาตรฐานเทากบ 0.57 ตามล าดบ

๒.๔ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหน ดานมทตา

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ความคดเหนของ คร ตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานมทตา โดยภาพรวม อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.97 คามาตรฐานเทากบ 0.69

รายขอ อยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแก ขอ2. ชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ กบขอ9. ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคนซงมคาเฉลย 4.01 คามาตรฐานเทากบ 0.89 รองลงมา ไดแก ขอ1. ผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ กบขอ10. ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด กบขอ1. ผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ ซงมคาเฉลย 3.99 คามาตรฐานเทากบ 0.89 ขอ3. ผบรหารสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน ซงมคาเฉลย 3.97 คามาตรฐานเทากบ 0.89 และคาเฉลยนอยทสด ไดแก ขอ4. ผบรหารจดโครงการพฒนาบคลากรอย เสมอเพอเพมประสทธภาพภาพการท างาน ซงมคาเฉลย 3.92 คามาตรฐานเทากบ 0.87 ตามล าดบ

๖๗

๒.๕ ผลการวเคราะหขอมลความคดเหน ดานอเบกขา

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ความคดเหนของ คร ทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานอเบกขา โดยภาพรวม อยในระดบมาก มคาเฉลย 4.09 คามาตรฐานเทากบ 0.8 รายขอ อยในระดบมากทกขอมคาเฉลยสงสด ไดแกขอ7. ผบรหารจดสรรงบประมาณอยางเหมาะสมกบงานแตละฝาย ขอ8. ผบรหารใหมการรายงานการใชจายงบประมาณอยางสม าเสมอและตรวจสอบได ขอ9. ผบรหารปฏบตงานดวยความซอสตยและเทยงธรรมเปนทไววางใจของครทกคน ซงมคาเฉลยเทากนคอ 4.12 คามาตรฐานเทากบ0.89 รองลงมา ไดแกขอ1. ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถของบคลากร ขอ4. ผบรหารจดระเบยบในการบรหารพฒนาโรงเรยนอยางเหมาะสม ขอ6. ผบรหารประเมนผลการปฏบตงานอยางยตธรรม ซงมคาเฉลย 4.11 คามาตรฐานเทากบ 0.88 ขอ10. ผบรหารยดกฎระเบยบและความถกตองตอครโรงเรยน ซงมคาเฉลย 4.10 คามาตรฐานเทากบ 0.88 และคาเฉลยนอยทสด ไดแกขอ5. ผบรหารพจารณาความดความชอบอยางเปนธรรม ซงมคาเฉลย 4.01 คามาตรฐานเทากบ 4.91 ตามล าดบ

ตอนท ๓ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหาร

โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร เพอหาคาความแปรปรวนทางเดยว One – Way ANOVA ภาพรวม ๔ ดาน มดงน

๓.๑ เปรยบเทยบความคดเหนผปกครอง ภาพรวม ๔ ดาน

ผลเปรยบเทยบความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร เพศ อาย วฒการศกษา ต าแหนง ประสบการณการปฏบตงาน ทง ๔ ดาน ไดแก ๑. ดานเมตตา ๒. ดานกรณา ๓. ดานมทตา ๔. ดานอเบกขา ปรากฏวา คร มความคดเหนไมแตกตางกน นยส าคญทางสถตท ๐.๐๕

๓.๒ เปรยบเทยบความคดเหนคร ตามเพศ

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร คร มเพศแตกตางกน มความคดเหนทสงผลตอความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหาร

๖๘

โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม ไมแตกตางกน และสาเหตทไมแตกตางกน เพราะวา จ าแนกตาม เพศ ทแตกตางกน แตมความคดเหนทสงผลการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ทไมแตกตางกน มนยส าคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

๓.๓ เปรยบเทยบความคดเหนคร ตามอาย

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนพงการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร จ าแนกตามอาย ปรากฏวา คร มความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ทไมแตกตางกน เพราะวา ผปกครอง ม อาย แตกตางกน แตมความคดเหนปจจยทสงผลตอความพงพอใจของผปกครองทมตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานอาย ไมแตกตางกน นยส าคญทางสถตท ๐.๐๕

๓.๔ เปรยบเทยบความคดเหนคร ตามวฒการศกษา

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ปรากฏวา ความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ทไมแตกตางกน เพราะวา คร มวฒการศกษา แตกตางกน แตมความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานวฒการศกษา ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท ๐.๐๕

๓.๕ เปรยบเทยบความคดเหนคร ตามต าแหนง

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ตามต าแหนง ปรากฏวา มความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม ไมแตกตางกน เนองจากวา คร มต าแหนง แตกตางกน แตมความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ดานต าแหนง ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท ๐.๐๕

๖๙

๓.6 เปรยบเทยบความคดเหนคร ตามประสบการณการปฏบตงาน

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ตามประสบการณการปฏบตงาน ปรากฏวา มความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ภาพรวม ไมแตกตางกน เนองจากวา คร มประสบการณการปฏบตงาน แตกตางกน แตมความคดเหนทสงผลตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กร ง เทพมหานคร ดานประสบการณการปฏบตงาน ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท ๐.๐๕ ตอนท ๔ ผลการวเคราะหขอมลขอเสนอแนะแนวทางความคดเหนการศกษาภาวะผน าของ

ผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ผลการวเคราะหขอมลขอเสนอแนะ ตอความคดเหนการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร มดงน

1. ดานเมตตา

ผบรหารมความปรารถนาใหครทกคนมความสามคคกนในทท างานโดยการใหท ากจกรรมรวมกน มอบหมายงานตามความรความสามารถใหตรงกบบคคล รบฟงความคดเหนของคร สนบสนนครใหมความเจรญกาวหนายงๆขนไป และการวางตวใหเหมาะสมเปนแบบอยางทดท าใหเกดความรสกทดตอผใตบงคบบญชา

๒. ดานกรณา ผบรหารมการจดระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบงานของโรงเรยนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก เปนทปรกษาทดและใหค าแนะน าแกครเมอมปญหา ใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรงตนเองและเขารวมงานตอ ชแนะสงทเปนประโยชนและสงทเปนโทษใหกบบคลากรอยางจรงใจ รวมแกไขปญหาทเกดขนดวยความใสใจ เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกครทกคน

๓. ดานมทตา ผบรหารจดโครงการพฒนาบคลากรอยเสมอเพอเพมประสทธภาพการท างานโดยสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน การจดกจกรรมพฒนาบคลากรทกภาคเรยน ตามงบประมาณทรฐบาลจดสรรให แสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ ชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ จดระเบยบ

๗๐

หรอเกณฑการใหรางวลผทประสบความส าเรจในการท างานอยางเหมาะสม สรางขวญและก าลงใจใหเกดกบครอยางสม าเสมอ มสวนชวยสงเสรมสนบสนนในการเผยแพรผลงานและความส าเรจของคร เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน

๔. ดานอเบกขา ผบรหารพจารณาความดความชอบอยางยตธรรม คอ ประเมนผลการปฏบตงานตามหนาทการรบผดชอบงานตามความรความสามารถของบคลากร มความซอสตยสจรตตอหนาท ยดกฎระเบยบและความถกตองตามกฎของโรงเรยน ๕.๒ อภปรายผลการวจย

งานวจยเรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ผวจยมประเดนน ามาอภปรายผล แบงออกเปน ๔ ดาน คอ ดานเมตตา ดานกรณา ดานมทตา ดานอเบกขา มผลการอภปรายดงตอไปน

๑. ดานเมตตา ทกขออยในระดบมาก เนองจาก คร เหนความส าคญ ของผบรหารปรารถนาใหทกคนมความสามคคกน มอบหมายงานตามความรความสามารถ เปนผทมเหตผลในการท างาน ก าหนดเวลาการท างานทเหมาะสม สนบสนนบคลากรใหมความเจรญกาวหนา ใหค าปรกษาการท างานแกคร สนบสนนอปกรณอยางเหมาะสม ยอมรบฟงความคดเหนของครมความรบผดชอบตอหนาทอทศตนและเวลาใหโรงเรยนอยางเตมท มความรสกทดตอผใตบงคบบญชา สอดคลองกบงานวจยของ พระมหาวฒมา ปญวฑโฒ (เถาวหมอ) ไดศกษาวจยเรอง ภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร๔ของสมเดจพระพทธชนวงศ (ประจวบ กนตจาโร) ผลการวจยพบวา ๑. ผน ามความความจ าเปนและส าคญอยางยงตอความส าเรจขององคการเพราะผน าคอผทสมารถประสานชกจงบคคลอนใหเกดความเชอมนปฏบตตามดวยความเตมใจและน าพาองคการไปสเปาหมายผน าในทางพระพทธศาสนาไดแกพระพทธเจา ทรงน าพาสมาชกในองคการคอพทธบรษท ไดแกภกษภกษณอบาสกอบาสกาไปสการหลดพนจากความทกขทงปวงอนเปนเปาหมายสงสดของพระพทธศาสนาคอพระนพพาน ๒. ภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ สมเดจพระพทธชนวงศ (ประจวบ กนตจาโร) ผวจยเหนวา ทานเปนผททรงพระธรรมวนย ประพฤตพรหมวหารธรรมเปนปกตและไดบ าเพญตนเปนประโยชนตอพระพทธศาสนาและสงคมประเทศชาตซงแสดงถงภาวะผน าขององคกรคณะสงฆตามภาระงานทปฏบตตามบทบาทของพระสงฆาธการแบงออกเปน ๖ ดาน คอดานการปกครอง ทานปกครองแบบพอปกครองลกดานการศาสนาศกษาและการศกษาสงเคราะหไดสงเสรมสนบสนนการศกษาของพระภกษสามเณรใหศกษาพระปรยตธรรม คอ นกธรรม ภาษาบาลและวชาสามญโดยมอบทนการศกษา สรางอาคารเรยน เปนตน ดานการเผยแผโดยการแสดงธรรม และ

๗๑

สงเสรมใหมการเผยแผธรรมในและตางประเทศดานสาธารณปการและสาธารณสงเคราะหทานไดสรางสงกอสรางภายในวดและนอกวดจ านวนมากท าสงทเปนประโยชนแกประเทศชาตและพระพทธศาสนามากมายโดยยดหลกธรรมพรหมวหาร๔เปนแมแบบ ๓. การประยกตใชภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ ของสมเดจพระพทธชนวงศ (ประจวบ กนตาจาโร) กบพระสงฆโดยสงเสรมใหพระสงฆปฏบตตามหนาทการพฒนาชมชนและสงคม โดยไมขดตอหลกพระธรรมวนยโดยยดหลกพรหมวหาร ๔ ๑

๒. ดานกรณา ทกขออยในระดบมาก เนองจาก คร เหนความส าคญ ของผบรหารมการจดระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบงานของโรงเรยนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก เปนทปรกษาทดและใหค าแนะน าแกบคลากรเมอมปญหา ใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรงตนเองและเขารวมงานตอ จดกจกรรมการนเทศศกษาภายในอยางสม าเสมอ สนบสนนใหเกดการเรยนรตอเหตการณในปจจบน ชแนะสงทเปนประโยชนและสงทเปนโทษใหกบบคลากรอยางจรงใจ รวมแกไขปญหาทเกดขนดวยความใสใจ เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน ไมอจฉารษยาครไมวากรณใด สอดคลองกบงานวจยของ พระมหาสทธชย ฐตชโย ไดศกษาวจยเรอง ศกษาเชงวเคราะหพรหมวหาร ๔ ในคมภรทางพระพทธศาสนา พบวา หลกธรรมเรองพรหมวหารนมกลาวไวในพระไตรปฎกและคมภรอนๆมากบาง นอยบาง ตามลกษณะของการจดหมวดหมทางหลกธรรม ซงแตละหมวดหมและแตละปฎกนน มการกลาวถงพรหมวหารในแงของการปฏบตและบางแหงกลาวถงเฉพาะการปฏบตตามหลกธรรมของเมตตาเพยงอยางเดยวกม ถอวาเปนหลกธรรมทมความส าคญมากตอวถชวตของมนษยในสงคมเนองจากเปนคณธรรมอนดงาม เปนหลกปฏบตทมนษยถงยดไวประพฤตปฏบตตอกนและกน เพอความสงบสขของผปฏบตเองและสงคมโดยสวนรวม๒

๓. ดานมทตา ทกขออยในระดบมาก เนองจาก คร เหนความส าคญ ของผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ ชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ สงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน จดโครงการพฒนาบคลากรอยเสมอเพอเพมประสทธภาพภาพการท างาน จดระเบยบหรอเกณฑการใหรางวลผทประสบความส าเรจในการท างานอยางเหมาะสม สรางขวญและก าลงใจใหเกดกบครอยางสม าเสมอ มสวนชวยสงเสรมสนบสนนในการเผยแพรผลงานและความส าเรจของคร เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน ไม

๑ พระมหาวฒมา ปญวฑโฒ (เถาวหมอ), “ภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ ของสมเดจพระพทธชนวงศ

(ประจวบ กนตาจาโร) ”วทยานพนธ ปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร,(บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๔),

๒ พระมหาสทธชย ฐตชโย, “ศกษาเชงวเคราะหพรหมวหาร ๔ ในคมภรทางพระพทธศาสนา, วทยานพนธ ศน.ม. สาขาพทธศาสนศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๔๖), บทคดยอ.

๗๒

อจฉารษยาครไมวากรณใด สอดคลองกบงานวจยของ นนทวรรณ อสรานวฒนชย งานวจยเรองศกษาแนวคดและหลกการเปนผน าทดตามแนวคดทฤษฏผน าทางตะวนตก ตงวตถประสงคไว ๓ ประการ คอ (๑) เพอศกษาแนวคดและหลกการเปนผน าทดตามแนวคดทฤษฏผน าทางตะวนตก (๒) เพอศกษาแนวคดการเปนผน าทดตามหลกพทธธรรม (๓) เพอประยกตใชหลกพทธธรรมในการพฒนาลกษณะผน าทพงประสงคในยคโลกาภวตน พบวา บทบาทผน าทดตามแนวคดทฤษฎตะวนตกตอง ประกอบดวยบทบาทพนฐานส าคญ ๔ ประการ คอ (๑) การก าหนดทศทาง (Pathfinding) เปนการก าหนดทศทางขององคกรใหเปนไปตามวสยทศนทไดวางไว (๒) การจดการระบบการท างาน (Alignment) (๓) การมอบอ านาจ (Empowerment) เปนการมอบหมายอ านาจ ความรบผดชอบใหแกบคคลทเหมาะสม เพอใหการท างานเปนไปอยางมประสทธภาพ (๔) แบบอยางการเปนผน า (Modeling) ส าหรบภาวะผน าทดตามหลกพทธธรรม ผน าทดจะตองยดหลก “ธรรม” เชน พรหมวหาร ๔ ธรรมาธปไตย พละ ๔ และสปปรสธรรม ๗ เปนตน เปนคณธรรมส าคญส าหรบการปฏบตหนาทของตน เพอใหสามารถด าเนนกจการงานทกอยางใหบรรลผลส าเรจทวางไวและน าพาหมคณะและสงคมไปสความสงบสขและมนคงตลอดไป รปแบบผน าทพงประสงคในยคโลกาภวตนทเกดจากการประยกตของภาวะผน าตามแนวคดตะวนตกและหลกพทธธรรม ยอมประกอบดวยหลกการ ๓ ประการ คอ หลกการครองตน ครองคน และครองงาน โดยมงเนนใหผน าเกดการพฒนาตน การพฒนาคน และการพฒนาระบบงาน (ข) ใหมคณภาพทสมบรณแบบ ทง ๒ ดาน คอ (๑) คณภาพดานความสามารถ เพอท าใหผน าเกดการพฒนาตน พฒนาคน และพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงการเรยนร ปรบปรงคณภาพความเปนผน าคณภาพบคลากรในองคกรและคณภาพขององคกร ใหมความเหมาะสมกบการเปลยนแปลงในยคโลกาภวตนอยเสมอ (๒) คณภาพดานจตใจ เพอท าใหเกดการยกระดบจตใจของผน าใหมคณธรรมจรยธรรม เหนแกประโยชนสขสวนรวมเปนหลก เพอใหสามารถน าพาหมคณะองคกร และสงคมไปสความเจรญกาวหนา ทยงยนและมนคงตลอดไป๓

๔. ดานอเบกขา ทกขออยในระดบมาก เนองจาก คร เหนความส าคญ ของผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถของบคลากร ความซอสตยสจรตตอหนาท ด าเนนการทางวนยและการลงโทษอยางยตธรรมเปนกลาง จดระเบยบในการบรหารพฒนาโรงเรยนอยางเหมาะสม พจารณาความดความชอบอยางเปนธรรม ประเมนผลการปฏบตงานอยางยตธรรม จดสรรงบประมาณอยางเหมาะสมกบงานแตละฝาย ใหมการรายงานการใชจายงบประมาณอยางสม าเสมอและตรวจสอบได ปฏบตงานดวยความซอสตยและเทยงธรรมเปนทไววางใจของครทกคน ยดกฎระเบยบและความถกตองตอครโรงเรยน สอดคลองกบงานวจยของ วเชยร ดวงพรม ศกษาวจยเรองความพงพอใจของประชาชนทมตอการบรหารงานตามหลกพรหมวหาร ๔ ของผนาทองถน : ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลต าบลหวไทร อ าเภอหวไทร จงหวด

๓ นนทวรรณ อสรานวฒนชย, “ศกษาแนวคดและหลกการเปนผน าทดตามแนวคดทฤษฏผน าทางตะวนตก”, วทยานพนธ ศน.ม. สาขาพทธศาสนศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๔๖), บทคดยอ.

๗๓

นครศรธรรมราช ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมความพงพอใจตอการบรหารงานตามหลกพรหมวหาร ๔ อยในระดบปานกลาง๔สอดคลองกบงานวจยของ เฉลมชย สมทา ศกษาวจยเรองการบรหาร โดยใชหลกธรรมาภบาลของผบรหารสถานศกษา ตามความคดเหนของครปฏบตการสอนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเลย เขต ๑ ผลการวจยพบวา ผบรหารสถานศกษา ใชหลกธรรมาภบาลในการบรหารสถานศกษา อยในระดบมากเรยงตามล าดบ คอ หลกคณธรรม หลกความรบผดชอบ หลกนตธรรม หลกการมสวนรวม หลกความคมคา และหลกความโปรงใส๕และสอดคลองกบงานวจยของ ศรนารถ นนทวฒนภรมย ศกษาวจยเรองการบรหารสถานศกษาขนพนฐานตามหลกธรรมาภบาล อาเภอเมองลาพน พบวา การบรหารงานดานวชาการ ดานบรหารงานบคคล ดานบรหารงบประมาณ และดานบรหารทวไป ผบรหารสถานศกษานาหลกธรรมาภบาลมาใช ในการบรหารสถานศกษา ทผานระดบคณภาพการมความตระหนกถงความส าคญและระดบ การมความพยายาม จนถงระดบคณภาพการบรรลผลตามเกณฑ๖ ๕.๓ ขอเสนอแนะ

ผลการวจย เรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ผวจยมขอเสนอแนะในการพฒนา ดงตอไปน

๕.3.๑ ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

๑. ดานเมตตา ผบรหารควรมความปรารถนาใหครทกคนมความสามคคกนในทท างานโดยการใหท ากจกรรมรวมกน มอบหมายงานตามความรความสามารถใหตรงกบบคคล รบฟงความคดเหนของคร สนบสนนครใหมความเจรญกาวหนายงๆขนไป และการวางตวใหเหมาะสมเปนแบบอยางทดท าใหเกดความรสกทดตอผใตบงคบบญชา

๔ วเชยร ดวงพรม, “ความพงพอใจของประชาชนทมตอการบรหารงานตามหลกพรหมวหาร ๔ ของผนา

ทองถน : ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลตาบลหวไทร อาเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมราช”, สารนพนธ ศาสนศาสตรมหาบณฑต รฐศาสตรการปกครอง, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๕๐),บทคดยอ.

๕ เฉลมชย สมทา, “การบรหารโดยใชหลกธรรมาภบาลของผบรหารสถานศกษา ตามความคดเหนของครปฏบตการสอนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเลย เขต ๑”, วทยานพนธ บรหารการศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยขอนแกน, ๒๕๔๗), บทคดยอ.

๖ ศรนารถ นนทวฒนภรมย, “การบรหารสถานศกษาขนพนฐานตามหลกธรรมาภบาล อาเภอเมองลาพน”, วทยานพนธ บรหารการศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๗), บทคดยอ.

๗๔

๒. ดานกรณา ผบรหารตองมการจดระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบงานของโรงเรยนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก เปนทปรกษาทดและใหค าแนะน าแกครเมอมปญหา ใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรงตนเองและเขารวมงานตอ ชแนะสงทเปนประโยชนและสงทเปนโทษใหกบบคลากรอยางจรงใจ รวมแกไขปญหาทเกดขนดวยความใสใจ เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกครทกคน

๓. ดานมทตา ผบรหารควรจดโครงการพฒนาบคลากรอยเสมอเพอเพมประสทธภาพการท างานโดยสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน การจดกจกรรมพฒนาบคลากรทกภาคเรยน ตามงบประมาณทรฐบาลจดสรรให แสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ ชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ จดระเบยบหรอเกณฑการใหรางวลผทประสบความส าเรจในการท างานอยางเหมาะสม สรางขวญและก าลงใจใหเกดกบครอยางสม าเสมอ มสวนชวยสงเสรมสนบสนนในการเผยแพรผลงานและความส าเรจของคร เปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท สรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน

๔. ดานอเบกขา ผบรหารควรพจารณาความดความชอบอยางยตธรรม คอ ประเมนผลการปฏบตงานตามหนาทการรบผดชอบงานตามความรความสามารถของบคลากร มความซอสตยสจรตตอหนาท ยดกฎระเบยบและความถกตองตามกฎของโรงเรยน

๕.๓.๒ ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

ในการวจยครงตอไป ผวจย มขอเสนอแนะดงตอไปน ๑. ศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาตามหลกสงคหวตถ 4 ๒. ศกษาปญหาและเทคนคการบรหารของผบรหารในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาเขตพนทการศกษา เขตอนๆ ๓. ศกษาการศกษาแนวคดการเปนผน าทดตามหลกพทธธรรม ทงภาครฐและเอกชน

บรรณานกรม

๑. ภาษาไทย

ขอมลปฐมภม มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,2539.

(๑)หนงสอ :

กว วงศพฒ. ภาวะผน า. กรงเทพมหานคร: บ.เค.อนเตอรปรนท. ๒๕๔๒. พระธรรมปฏก (ป.อ. ปยตโต). ทศวรรษธรรมทศนพระธรรมปฏก.กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

ธรรมสภา. ๒๕๓๔. _____ ทศวรรษธรรมทศนพระธรรมปฏก.กรงเทพมหานคร : โรงพมพธรรมสภา.๒๕๓๕ . _____ พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม. กรงเทพมหานคร : โรงพมพธรรมสภา.

๒๕๔๕. โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ประกาศของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ เมอ ๑

พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๖. บญทน ดอกไธสง. องคการและการจดการ. กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย.๒๕๓๕ (๒) วทยานพนธ:

เฉลมชย สมทา, “การบรหารโดยใชหลกธรรมาภบาลของผบรหารสถานศกษา ตามความคดเหนของครปฏบตการสอนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเลย เขต ๑”. วทยานพนธ บรหารการศกษา. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยขอนแกน, ๒๕๔๗.

นนทวรรณ อสรานวฒนชย. “ศกษาแนวคดและหลกการเปนผน าทดตามแนวคดทฤษฏผน าทางตะวนตก”.วทยานพนธ ศน.ม. สาขาพทธศาสนศกษา . บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๔๖.

พระมหาวฒมา ปญวฑโฒ (เถาวหมอ). “ภาวะผน าตามหลกพรหมวหาร ๔ ของสมเดจพระพทธชนวงศ (ประจวบ กนตาจาโร) ”วทยานพนธ ปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ,๒๕๕๔.

พระมหาสทธชย ฐตชโย.“ศกษาเชงวเคราะหพรหมวหาร ๔ ในคมภรทางพระพทธศาสนา” วทยานพนธ ศน.ม. สาขาพทธศาสนศกษา บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย. ๒๕๔๖.

วเชยร ดวงพรม. “ความพงพอใจของประชาชนทมตอการบรหารงานตามหลกพรหมวหาร ๔ ของผน าทองถน : ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลตาบลหวไทร อาเภอหวไทร จงหวด

๗๖

นครศรธรรมราช”. สารนพนธ ศาสนศาสตรมหาบณฑต รฐศาสตรการปกครอง . บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๕๐.

ศรนารถ นนทวฒนภรมย. “การบรหารสถานศกษาขนพนฐานตามหลกธรรมาภบาล อ าเภอเมองล าพน”. วทยานพนธ บรหารการศกษา. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๗.

(3) ภาษาองกฤษ :

McFarland. Management : Foundation & Practices.5th ed. New York : MacmillanPublishing Inc.,1979.

Mitchell, Terrence R., and Jane R Larson.Jr. People in Organization : An Introductionto Organizational Behaviour. 3rd ed. Singapore : McGraw – Hill InternationalEditions.,1987.

Trewatha, R.L. and Newport, G.M. Management. Plano Texas: Business Publication.,1982.

Yukl, Gary A. Leadership in Organization. Englewood Cliffs. N.J. : Prentice-Hall., 1989.

ภาคผนวก

๗๘

ภาคผนวก (ก) แบบสอบถามเพอการวจย

๗๙

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง

การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษา พฒนาการตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ค าชแจง :

๑. แบบสอบถามนมจดประสงคเพอการศกษาวจยเรอง การศกษาภาวะผน าของผบรหาร โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๒. สาระส าคญของแบบสอบถามแบงออกเปน ๓ ตอนคอ ตอนท๑ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท ๒ แบบสอบถามเกยวกบ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ตอนท ๓ แบบสอบถามปลายเปดเพอใหโอกาสผตอบแบบสอบถามเสนอแนะ แนวทาง การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

๓. ในการตอบแบบสอบถาม ขอความกรณาตอบค าถามตามความเปนจรงทกขอ ทกตอนในการแปลผลวเคราะหขอมล ผวจยจะแปลผลโดยภาพรวมทวไป อกทงค าตอบของทานจะถกเกบรกษาไวเปนความลบ ดงนน การตอบแบบสอบถามครงนจะไมมผลเสยหายตอทาน หรอโรงเรยน ของทานแตประการใดเพราะผวจยจะน าขอมลไปศกษาในภาพรวมเทานนผวจยหวงเปนอยางยงวา จะไดรบความรวมมอจากทานดวยด และขอเจรญพรมา ณ.โอกาสน

พระปลดวฒนชย อภวณโณ (ทวมสม) นสตปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษาบณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

๘๐

ตอนท ๑ ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง : โปรดท าเครองหมาย √ ลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงของ

ผตอบแบบสอบถาม ๑. เพศ

ชาย หญง

๒. อาย ต ากวา ๓๐ ป ๓๐ – ๓๙ ป ๔๐ – ๔๙ ป ๕๐ ปขนไป

๓. วฒการศกษา ต ากวาปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

๔. ต าแหนง ผอ านวยการโรงเรยน รองผอ านวยการ ผชวยผอ านวยการ คร

๕. ประสบการณการปฏบตงาน ๑-๑๐ ป ๑๑-๒๐ ป ๒๑-๓๐ ป ๓๑ ปขนไป

๘๑

ตอนท ๒ แบบสอบถามเกยวกบ การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยน เตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ค าชแจง : โปรดท าเครองหมาย √ ลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงของผตอบแบบสอบถามโดยก าหนดเปน ๕ ระดบ ดงน ระดบ

๕ หมายถง ระดบการปฏบต มากทสด ๔ หมายถง ระดบการปฏบต มาก ๓ หมายถง ระดบการปฏบต ปานกลาง ๒ หมายถง ระดบการปฏบต นอย ๑ หมายถง ระดบการปฏบต นอยทสด

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหารตามหลกพรหมวหาร ๔

ระดบการปฏบต ๕ ๔ ๓ ๒ ๑

๑. ดานเมตตา

๑ ผบรหารปรารถนาใหทกคนมความสามคคกน ๒ ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถ ๓ ผบรหารเปนผทมเหตผลในการท างาน ๔ ผบรหารก าหนดเวลาการท างานทเหมาะสม ๕ ผบรหารสนบสนนบคลากรใหมความเจรญกาวหนา ๖ ผบรหารใหค าปรกษาการท างานแกคร ๗ ผบรหารสนบสนนอปกรณอยางเหมาะสม ๘ ผบรหารยอมรบฟงความคดเหนของคร ๙ ผบรหารมความรบผดชอบตอหนาทอทศตนและเวลาให

โรงเรยนอยางเตมท

๑๐ ผบรหารมความรสกทดตอผใตบงคบบญชา

๘๒

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหารตามหลกพรหมวหาร ๔

ระดบการปฏบต ๕ ๔ ๓ ๒ ๑

๒. ดานกรณา

๑ ผบรหารมการจดระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบงานของโรงเรยน

๒ ผบรหารเปนทปรกษาทดและใหค าแนะน าแกบคลากรเมอมปญหา

๓ ผบรหารใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรง ตนเองและเขารวมงานตอ

๔ ผบรหารจดกจกรรมการนเทศศกษาภายในอยางสม าเสมอ ๕ ผบรหารสนบสนนใหเกดการเรยนรตอเหตการณในปจจบน ๖ ผบรหารชแนะสงทเปนประโยชนและสงทเปนโทษใหกบ

บคลากรอยางจรงใจ

๗ ผบรหารรวมแกไขปญหาทเกดขน ๘ ผบรหารจดหาเอกสารต าราทเปนประโยชนตอการ

ปฏบตหนาทใหกบบคลากร

๙ ผบรหารมความหวงใยตอสวสดการและใหการชวยเหลอ ๑๐ ผบรหารอทศเวลาในการปฏบตหนาทเตมความสามารถ

๓. ดานมทตา ๑ ผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดน

เปนทยอมรบสม าเสมอ

๒ ผบรหารชนชมผลการปฏบตงานของบคลากรดวย ความจรงใจ

๓ ผบรหารสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน

๔ ผบรหารจดโครงการพฒนาบคลากรอย เสมอเพอเพมประสทธภาพภาพการท างาน

๕ ผบรหารจดระเบยบหรอเกณฑการใหรางวลผทประสบความส าเรจในการท างานอยางเหมาะสม

๖ ผบรหารสรางขวญและก าลงใจใหเกดกบบคลากร อยางสม าเสมอ

๘๓

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหารตามหลกพรหมวหาร ๔

ระดบการปฏบต ๕ ๔ ๓ ๒ ๑

๓. ดานมทตา (ตอ) ๗ ผบรหารมสวนชวยในการเผยแพรผลงานและ

ความส าเรจของบคลากร

๘ ผบรหารเปดโอกาสใหบคลากรแสดงความคดเหนอยางเตมท ๙ ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน

๑๐ ผบรหารเปนทไววางใจของบคลากรทกคน ๔. ดานอเบกขา

๑ ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถ ของบคลากร

๒ ผบรหารมความซอสตยสจรตตอหนาท ๓ ผบรหารด าเนนการทางวนยและการลงโทษอยาง

ยตธรรม

๔ ผบรหารจดระเบยบในการบรหารพฒนาโรงเรยน อยางเหมาะสม

๕ ผบรหารพจารณาความดความชอบอยางเปนธรรม ๖ ผบรหารประเมนผลการปฏบตงานอยางยตธรรม ๗ ผบรหารจดสรรงบประมาณอยางเหมาะสมกบงาน

แตละฝาย

๘ ผบรหารรายงานการใชจายงบประมาณอยางสม าเสมอและตรวจสอบได

๙ ผบรหารปฏบตงานดวยความซอสตยเปนทไววางใจ ๑๐ ผบรหารยดกฎระเบยบของโรงเรยนในการปฏบตงาน

๘๔

ตอนท ๓ แบบสอบถามเกยวกบแนวทาง การพฒนาภาวะผน าของผบรหาร โรงเรยน

เตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ดาน ปญหาและ

อปสรรค ขอเสนอแนะ

๑. เมตตา

๒. กรณา

๓. มทตา

๔. อเบกขา

๘๕

ภาคผนวก (ข) รายนามผทรงคณวฒและผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอการวจย

๘๖

รายนามผทรงคณวฒและผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอการวจย เรอง การบรหารสถานศกษาตามหลกธรรมาภบาลของผบรหารโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานประถมศกษา เขตสายไหม กรงเทพมหานคร ประกอบดวย

๑. พระมหาสม กลยาโน, ดร.

อาจารยประจ าคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๒. ผชวยศาสตราจารย. ดร. เรงชย หมนชนะ

คณะครศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๓. ผชวยศาสตราจารย.ดร.พชย ไชยสงคราม

ผทรงคณวฒ ประจ าโครงการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการ บรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

๔. รองศาสตราจารย. ดร.วชชดา หนวไล ผทรงคณวฒ ประจ าโครงการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการ

บรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๕. รองศาสตราจารย. ดร.อ านวย เดชชยศร

อาจารยประจ าคณะครศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

๘๗

ภาคผนวก (ค) หนงสอเชญผทรงคณวฒและผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอการวจย

๘๘

ท ศธ ๖๑๐๓.๓/ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๗๙ หม ๑ ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา ๑๓๑๗๐ โทร.๐ ๓๕๒๔ ๘๐๐๐-๕ โทรสาร ๐ ๓๕๒๔ ๘๐๓๔

กนยายน ๒๕๕8

เรอง ขอความอนเคราะหตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจย

เรยน รองศาสตราจารย. ดร.วชชดา หนวไล

ด วย พระปลด วฒนชย ฉายา อภ วณ โณ นามสก ล ท วมสม รห สประจ าต ว 5701402014 นสตปรญญาโท หลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ก าลงท าวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรดงกลาว ดงนน ทางโครงการหลกสตรฯ พจารณาเหนวาทานเปนผมความร ความสามารถทใหค าแนะน าอนเปนประโยชนตอการสรางเครองมอในการท าวจยของนสตไดเปนอยางด

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจยดงกลาวและทางโครงการหลกสตรฯขอขอบคณอยางสงมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย) ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตศกษา คณะครศาสตร โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๓๑๕๔ ตอ ๒๑๐๕

๘๙

บนทกขอความ

สวนงาน........................................................................................................................... ท ศธ ๖๑๐๓.๓/……..............................วนท................................................................. เรอง ............................................................................................................................................ เรยน พระมหาสม กลยาโน, ดร.

ด วย พระปลด วฒนชย ฉายา อภ วณ โณ นามสก ล ท วมสม รห สประจ าต ว 5701402014 นสตปรญญาโท หลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ก าลงท าวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรดงกลาว ดงนน ทางโครงการหลกสตรฯ พจารณาเหนวาทานเปนผมความร ความสามารถทใหค าแนะน าอนเปนประโยชนตอการสรางเครองมอในการท าวจยของนสตไดเปนอยางด

จงนมสการมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจยดงกลาวและทางโครงการหลกสตรฯ ขอขอบคณอยางสงมา ณ โอกาสน

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย) ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตศกษา คณะครศาสตร โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๓๑๕๔ ตอ ๒๑๐๕

ภาควชาบรหารการศกษาและกจการคณะสงฆ คณะครศาสตร มจร. โทร ๐๘๔-๑๐๔-๔๒๗๓

ขอความอนเคราะหตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจย

๙๐

ท ศธ ๖๑๐๓.๓/ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๗๙ หม ๑ ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา ๑๓๑๗๐ โทร.๐ ๓๕๒๔ ๘๐๐๐-๕ โทรสาร ๐ ๓๕๒๔ ๘๐๓๔

27 กนยายน ๒๕๕8

เรอง ขอความอนเคราะหตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจย

เรยน รองศาสตราจารย. ดร.อ านวย เดชชยศร

ด วย พระปลด วฒนชย ฉายา อภ วณ โณ นามสก ล ท วมสม รห สประจ าต ว 5701402014 นสตปรญญาโท หลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ก าลงท าวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรดงกลาว ดงนน ทางโครงการหลกสตรฯ พจารณาเหนวาทานเปนผมความร ความสามารถทใหค าแนะน าอนเปนประโยชนตอการสรางเครองมอในการท าวจยของนสตไดเปนอยางด

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจยดงกลาวและทางโครงการหลกสตรฯขอขอบคณอยางสงมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย) ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตศกษา คณะครศาสตร โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๓๑๕๔ ตอ ๒๑๐๕

๙๑

ท ศธ ๖๑๐๓.๓/ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๗๙ หม ๑ ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา ๑๓๑๗๐ โทร.๐ ๓๕๒๔ ๘๐๐๐-๕ โทรสาร ๐ ๓๕๒๔ ๘๐๓๔

27 กนยายน ๒๕๕8

เรอง ขอความอนเคราะหตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจย

เรยน ผศ.ดร.พชย ไชยสงคราม

ด วย พระปลด วฒนชย ฉายา อภ วณ โณ นามสก ล ท วมสม รห สประจ าต ว 5701402014 นสตปรญญาโท หลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ก าลงท าวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรดงกลาว ดงนน ทางโครงการหลกสตรฯ พจารณาเหนวาทานเปนผมความร ความสามารถทใหค าแนะน าอนเปนประโยชนตอการสรางเครองมอในการท าวจยของนสตไดเปนอยางด

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจยดงกลาวและทางโครงการหลกสตรฯขอขอบคณอยางสงมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย) ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตศกษา คณะครศาสตร โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๓๑๕๔ ตอ ๒๑๐๕

๙๒

บนทกขอความ

สวนงาน ภาควชาบรหารการศกษาและกจการคณะสงฆ คณะครศาสตร มจร. โทร ๐๘๔-๑๐๔-๔๒๗๓

ท ศธ ๖๑๐๓. วนท กนยายน 2558 เรอง ขอความอนเคราะหตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจย เรยน รองศาสตราจารย ดร. เรงชย หมนชนะ

ด วย พระปลด วฒนชย ฉายา อภ วณ โณ นามสก ล ท วมสม รห สประจ าต ว 5701402014 นสตปรญญาโท หลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ก าลงท าวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรดงกลาว ดงนน ทางโครงการหลกสตรฯ พจารณาเหนวาทานเปนผมความร ความสามารถทใหค าแนะน าอนเปนประโยชนตอการสรางเครองมอในการท าวจยของนสตไดเปนอยางด

จงนมสการมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจยดงกลาวและทางโครงการหลกสตรฯ ขอขอบคณอยางสงมา ณ โอกาสน

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย) ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตศกษา คณะครศาสตร โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๓๑๕๔ ตอ ๒๑๐๕

๙๓

ภาคผนวก (ง) หนงสอตดตอราชการเพอขออนญาตแจกแบบสอบถาม

๙๔

ท ศธ ๖๑๐๓.๓/ ๐๖๐ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๗๙ หม ๑ ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา ๑๓๑๗๐ โทร.๐ ๓๕๒๔ ๘๐๐๐-๕ โทรสาร ๐ ๓๕๒๔ ๘๐๓๔

14 กนยายน ๒๕๕8

เรอง ขออนญาตแจกแบบสอบถามเพอทดสอบเครองมอทใชในการวจย เรยน ผอ านวยการโรงเรยนอโศกวทยออนนช สงทสงมาดวย แบบสอบถามเพอทดสอบเครองมอวจย จ านวน ๓๐ ฉบบ

ดวย พระปลดวฒนชย ฉายา อภวณโณ นามสกล ทวมสม รหสประจ าตว 5701402014 นสตปรญญาโท หลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ก าลงท าวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรดงกลาว

เพอการนนสตมความจ าเปนทตองทดสอบเครองมอเพอวจยประกอบการท าวทยานพนธ และทางโครงการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย หวงเปนอยางยงวาจะไดรบการอนเคราะหจากทานดวยด จงขอขอบคณในความเออเฟอทางวชาการ มา ณ โอกาสน

เรยนมาดวยความนบถอ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย) ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตศกษา คณะครศาสตร โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๓๑๕๔ ตอ ๒๑๐๕

๙๕

ท ศธ ๖๑๐๓.๓/ ๐๖๖ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๗๙ หม ๑ ต าบลล าไทร อ าเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา ๑๓๑๗๐ โทร.๐ ๓๕๒๔ ๘๐๐๐-๕ โทรสาร ๐ ๓๕๒๔ ๘๐๓๔

๒4 กนยายน ๒๕๕8

เรอง ขออนญาตผบรหารแจกแบบสอบถามเพอการวจย เรยน ผอ านวยการโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ สงทสงมาดวย แบบสอบถามเพอการวจย จ านวน ๓๐ ฉบบ

ดวย พระปลดวฒนชย ฉายา อภวณโณ นามสกล ทวมสม รหสประจ าตว 5701402014 นสตปรญญาโท หลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ก าลงท าวจยเรอง “การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร” เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรดงกลาว

เพอการน นสตมความจ าเปนทตองเกบขอมลสมภาษณจากผบรหารและเกบขอมลแบบสอบถามจากครเพอวจยประกอบการท าวทยานพนธ ทางหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย หวงเปนอยางยงวาจะไดรบการอนเคราะหจากทานดวยด และขอขอบคณในความเออเฟอ ทางวชาการมา ณ โอกาสน

จงเรยนมาเพอพจารณาใหความอนเคราะห

เรยนมาดวยความนบถอ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สทธพงษ ศรวชย) ผอ านวยการหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา

บณฑตศกษา คณะครศาสตร โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๓๑๕๔ ตอ ๒๑๐๕

๙๖

ภาคผนวก (จ) ผลการประเมนคาดชนความสอดคลองแบบสอบถาม IOC

๙๗

ผลการประเมนคาดชนความสอดคลองแบบสอบถาม IOC (Index of Objective Congruence)

ตอนท ๒ แบบสอบถามเกยวกบความคดเหนของครผสอนตอการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ค าชแจง การพจารณาความสอดคลองระหวางค าถามเกยวกบการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร เพอประเมนความเทยงตรงของเนอหาของการศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร โดยมเกณฑการใหคะแนนเพอหาคา IOC ของผเชยวชาญแบงเปน ๓ ระดบ ไดแก

+ ๑ = หมายถง แบบสอบถามตามวตถประสงคหรอตรงตามเนอหาการศกษาภาวะผน า ของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ๐= หมายถง ไมแนใจวาแบบสอบถามตามวตถประสงคและเนอหาของการจดการเรยน ของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร - ๑ = หมายถง เนอหาไมตรงตามวตถประสงคของการศกษาภาวะผน าของผบรหาร โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหารตามหลกพรหมวหาร ๔

ผลการพจารณาความสอดคลอง +๑ ๐ -๑ ขอเสนอแนะ

๑. ดานเมตตา ๑ ผบรหารปรารถนาใหทกคนมความสามคคกน ๒ ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถ ๓ ผบรหารเปนผทมเหตผลในการท างาน ๔ ผบรหารก าหนดเวลาการท างานทเหมาะสม ๕ ผบรหารสนบสนนบคลากรใหมความเจรญกาวหนา ๖ ผบรหารใหค าปรกษาการท างานแกคร ๗ ผบรหารสนบสนนอปกรณอยางเหมาะสม ๘ ผบรหารยอมรบฟงความคดเหนของคร

๙๘

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหารตามหลกพรหมวหาร ๔ ผลการพจารณาความสอดคลอง +๑ ๐ -๑ ขอเสนอแนะ

๑. ดานเมตตา ( ตอ ) ๙. ผบรหารมความรบผดชอบตอหนาทอทศตนและเวลาให

โรงเรยนอยางเตมท

๑๐ ผบรหารมความรสกทดตอผใตบงคบบญชา ๒. ดานกรณา ๑ ผบรหารมการจดระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบงานของ

โรงเรยนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก

๒ ผบรหารเปนทปรกษาทดและใหค าแนะน าแกบคลากรเมอมปญหา

๓ ผบรหารใหโอกาสผทท างานผดพลาดไดปรบปรง ตนเองและเขารวมงานตอ

๔ ผบรหารจดกจกรรมการนเทศศกษาภายในอยางสม าเสมอ ๕ ผบรหารสนบสนนใหเกดการเรยนรตอเหตการณใน

ปจจบน

๖ ผบรหารชแนะสงทเปนประโยชนและสงทเปนโทษใหกบบคลากรอยางจรงใจ

๗ ผบรหารรวมแกไขปญหาทเกดขนดวยความใสใจ ๘ ผบรหารเปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท ๙ ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน

๑๐ ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด ๓. ดานมทตา

๑ ผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทมผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ

๒ ผบรหารชนชมผลการปฏบตงานของครดวยความจรงใจ

๓ ผบรหารสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเพอเพมศกยภาพการท างาน

๔ ผบรหารจดโครงการพฒนาบคลากรอยเสมอเพอเพมประสทธภาพภาพการท างาน

๙๙

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหารตามหลกพรหมวหาร ๔ ผลการพจารณาความสอดคลอง +๑ ๐ -๑ ขอเสนอแนะ

๒. ดานมทตา ( ตอ ) ๕ ผบรหารจดระเบยบหรอเกณฑการใหรางวลผทประสบ

ความส าเรจในการท างานอยางเหมาะสม

๖ ผบรหารสรางขวญและก าลงใจใหเกดกบคร อยางสม าเสมอ

๗ ผบรหารมสวนชวยสงเสรมสนบสนนในการเผยแพรผลงานและความส าเรจของคร

๘ ผบรหารเปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท ๙ ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน

๑๐ ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด ๔. ดานอเบกขา ๑ ผบรหารมอบหมายงานตามความรความสามารถของ

บคลากร

๒ ผบรหารมความซอสตยสจรตตอหนาท ๓ ผบรหารด าเนนการทางวนยและการลงโทษอยางยตธรรมเปน

กลาง

๔ ผบรหารจดระเบยบในการบรหารพฒนาโรงเรยนอยางเหมาะสม

๕ ผบรหารพจารณาความดความชอบอยางเปนธรรม ๖ ผบรหารประเมนผลการปฏบตงานอยางยตธรรม ๗ ผบรหารจดสรรงบประมาณอยางเหมาะสมกบงานแต

ละฝาย

๘ ผบรหารใหมการรายงานการใชจายงบประมาณอยางสม าเสมอและตรวจสอบได

๙ ผบรหารปฏบตงานดวยความซอสตยและเทยงธรรมเปนทไววางใจของครทกคน

๑๐ ผบรหารยดกฎระเบยบและความถกตองตอครโรงเรยน

๑๐๐

(IOC) (Index of Objective Congrunce) เรอง

การศกษาภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ตามหลกพรหมวหาร ๔ เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหาร

ตามหลกพรหมวหาร ๔

ความคดเหน ผเชยวชาญคนท

รวม

คา IO

C

ผล

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๑. ดานเมตตา ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได

๑ ผบรหารปรารถนาใหทกคนมความสามคคกน ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๒ ผบรหารมอบหมายงานตามความร

ความสามารถ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐

ใชได ๓ ผบรหารเปนผทมเหตผลในการท างาน ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๔ ผบรหารก าหนดเวลาการท างานทเหมาะสม ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๕ ผบรหารสนบสนนบคลากรใหมความ

เจรญกาวหนา ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐

ใชได ๖ ผบรหารใหค าปรกษาการท างานแกคร ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๗ ผบรหารสนบสนนอปกรณอยางเหมาะสม ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๘ ผบรหารยอมรบฟงความคดเหนของคร ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๙ ผบรหารมความรบผดชอบตอหนาทอทศตน

และเวลาใหโรงเรยนอยางเตมท ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐

ใชได ๑๐ ผบรหารมความรสกทดตอผใตบงคบบญชา

๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๕ ๐.๘ แกไข ใชได

๑๐๑

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหาร

ตามหลกพรหมวหาร ๔

ความคดเหน ผเชยวชาญคนท

รวม

คา IO

C

ผล

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๒. ดานกรณา ๑ ผบรหารมการจดระเบยบและแนวทางปฏบต

เกยวกบงานของโรงเรยนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนหลก ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐

ใชได ๒ ผบรหารเปนทปรกษาทดและใหค าแนะน า

แกบคลากรเมอมปญหา ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐

ใชได ๓ ผบรหารใหโอกาสผทท างานผดพลาดได

ปรบปรงตนเองและเขารวมงานตอ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐

ใชได ๔ ผบรหารจดกจกรรมการนเทศศกษาภายใน

อยางสม าเสมอ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐

ใชได ๕ ผบรหารสนบสนนใหเกดการเรยนรตอ

เหตการณในปจจบน ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๖ ผบรหารชแนะสงทเปนประโยชนและสง

ทเปนโทษใหกบบคลากรอยางจรงใจ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๗ ผบรหารรวมแกไขปญหาทเกดขนดวย

ความใสใจ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๘ ผบรหารเปดโอกาสใหครแสดงความคดเหน

อยางเตมท ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๙ ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากร

ทกคน ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๕ ๐.๘ แกไข ใชได

๑๐ ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได

๑๐๒

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหาร

ตามหลกพรหมวหาร ๔

ความคดเหน ผเชยวชาญคนท

รวม

คา IO

C

ผล

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๓. ดานมทตา ๑ ผบรหารแสดงความยนดกบบคลากรทกคนทม

ผลงานดเดนเปนทยอมรบสม าเสมอ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๒ ผบรหารชนชมผลการปฏบตงานของคร

ดวยความจรงใจ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๓ ผบรหารสงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรม

เพอเพมศกยภาพการท างาน ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๔ ผบรหารจดโครงการพฒนาบคลากรอยเสมอ

เพอเพมประสทธภาพภาพการท างาน ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๕ ผบรหารจดระเบยบหรอเกณฑการใหรางวลผท

ประสบความส าเรจในการท างานอยางเหมาะสม ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได

๖ ผบรหารสรางขวญและก าลงใจใหเกดกบครอยางสม าเสมอ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได

๗ ผบรหารมสวนชวยสงเสรมสนบสนนในการเผยแพรผลงานและความส าเรจของคร ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได

๘ ผบรหารเปดโอกาสใหครแสดงความคดเหนอยางเตมท ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได

๙ ผบรหารสรางสมพนธภาพอนดงามแกบคลากรทกคน ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได

๑๐ ผบรหารไมอจฉารษยาครไมวากรณใด ๑ ๑ ๑ ๑ ๐ ๕ ๐.๘

แกไข ใชได

๑๐๓

ขอ

การศกษาภาวะผน าของผบรหาร

ตามหลกพรหมวหาร ๔

ความคดเหน ผเชยวชาญคนท

รวม

คา IO

C

ผล

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๔. ดานอเบกขา ๑ ผบรหารมอบหมายงานตามความร

ความสามารถของบคลากร ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๒ ผบรหารมความซอสตยสจรตตอหนาท ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๓ ผบรหารด าเนนการทางวนยและการลงโทษอยาง

ยตธรรมเปนกลาง ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๔ ผบรหารจดระเบยบในการบรหารพฒนา

โรงเรยนอยางเหมาะสม ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๕ ผบรหารพจารณาความดความชอบอยางเปน

ธรรม ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๖ ผบรหารประเมนผลการปฏบตงานอยาง

ยตธรรม ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๗ ผ บ ร ห ารจ ดสรรงบประมาณอย า ง

เหมาะสมกบงานแตละฝาย ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๘ ผบรหารใหมการรายงานการใชจายงบประมาณ

อยางสม าเสมอและตรวจสอบได ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๙ ผบรหารปฏบตงานดวยความซอสตยและเทยง

ธรรมเปนทไววางใจของครทกคน ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได ๑๐ ผบรหารยดกฎระเบยบและความถกตองตอคร

โรงเรยน ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๕ ๑.๐ ใชได

๑๐๔

ภาคผนวก (ช) คาความเชอมนของแบบสอบถาม (Try out)

๓๐ ฉบบ

๑๐๕

คาความเชอมนของแบบสอบถาม (Try out) (Reliability)

๑๐๖

Scale: ALL VARIABLES

Case Processing Summary

N % Cases Valid 30 100.0

Excluded(a) 0 .0 Total 30 100.0

a Listwise deletion based on all variables in the procedure.

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

.855 44

๑๐๗

ภาคผนวก (ซ) หนงสอรบรองการปฏบตธรรม

๑๐๘

ภาคผนวก (ค) หนงสอเชญผทรงคณวฒและผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอการวจย

๑๐๙

ประวตผวจย

ชอ : พระปลดวฒนชย อภวณโณ (ทวมสม) วน/เดอน/ป เกด : ๑๔ พฤศจกายน พ.ศ.๒๕๑๙ สถานทเกด : บานเลขท ๗๑ หมท ๓ ต าบลปลายบาง อ าเภอ บางกรวย นนทบร ประสบการณท างาน : ผชวยเจาอาวาส เจาอาวาสวดตนไทรย เลขท ๕๑ หม ๖ ซอย ออนนช ๒๙

ถนนสขมวท ๗๗ แขวงสวนหลวง เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร การศกษา : นกธรรมชนเอก ส านกเรยนคณะจงหวดนนทบร

ปรญญาตรคณะพทธศาสตร หลกสตรพทธศาสตรบณฑต สาขาวชาพระพทธศาสนา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

อปสมบท : ๔ กรกฏาคม พ.ศ. ๒๕๔๒ ปทเขาศกษา : ๑๙ มถนายน ๒๕๕๗ ปทส าเรจการศกษา : 15 มนาคม 2559 ทอยปจจบน : วดตนไทรย เลขท ๕๑ หม ๖ ซอยออนนช ๒๙ ถนนสขมวท ๗๗

แขวงสวนหลวง เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร รหสไปรษณย ๑๐๒๕๐