พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน : การศกษารายกรณ

สารนพนธ ของ

พชชา วงคสวรรค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว พฤษภาคม 2552

พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน : การศกษารายกรณ

สารนพนธ ของ

พชชา วงคสวรรค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว พฤษภาคม 2552

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบ ไดพจารณาสารนพนธเรอง พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน:การศกษารายกรณ ของ พชชา วงคสวรรค ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได

อาจารยทปรกษาสารนพนธ

............................................................................... (อาจารยอนสรณ อรรถศร)

ประธานกรรมการบรหารหลกสตร

............................................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ทศวร มณศรขา)

คณะกรรมการสอบ

............................................................................... ประธาน (อาจารยอนสรณ อรรถศร)

………………………………………………………... กรรมการสอบสารนพนธ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ทศวร มณศรขา)

………………………………………………………... กรรมการสอบสารนพนธ (รองศาสตราจารย ดร.นนทา ส รกษา)

อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

............................................................................... คณบดคณะศกษาศาสตร (รองศาสตราจารย ดร.องอาจ นยพฒน) วนท เดอน พฤษภาคม พ.ศ. 2552

พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน : การศกษารายกรณ

บทคดยอ ของ

พชชา วงคสวรรค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว

พฤษภาคม 2552

พชชา วงคสวรรค. (2552). พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน : การศกษารายกรณ. สารนพนธ กศ.ม.(สาขาจตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ : อาจารยอนสรณ อรรถศร การศกษาครงนมจดมงหมายเพอศกษาปญหา และสาเหตของวยรนทเสพยาบา และหาแนวทางในการดาเนนการชวยเหลอ โดยศกษาเปนรายกรณ กลมตวอยางเปนวยรนชาย อาย 15-18 ป ทเสพยาบาและเขารบการบาบด ณ วดอนทาราม จ.สมทรสงคราม จานวน 4 คน เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ไดแก แบบสงเกต แบบสมภาษณ แบบทดสอบบคลกภาพ และแบบสอบถามทเกยวของกบขอมลสวนบคคล ภายหลงการเกบรวบรวมขอมล ผ วจย สงเคราะห วเคราะห แปลความหมาย และสรปขอมล ผลการศกษาสรปไดดงน 1. ปญหาททาใหวยรนเสพยาบา คอ ปญหาสวนตว ปญหาครอบครว และปญหาสงแวดลอม 2. สาเหตททาใหวยรนเสพยาบา ไดแก 2.1 สาเหตจากตววยรนเอง ไดแก การเปนคนออนไหวงาย ขาดความเชอมนในตนเอง ใจรอน วตกกงวลสง ยาคดยาทา ขาดความยบยงชงใจ อยากรอยากลอง มความรสกขาดความรความอบอน เรยกรองความสนใจจากบคคลรอบขาง 2.2 สาเหตจากสงแวดลอม 2.2.1 การเลยงดของครอบครว ผปกครองไมคอยใหความสนใจปลอยปละละเลย การอบรมเลยงดอยางเขมงวด ไมไดรบการเอาใจใสจากครอบครว 2.2.2 การเลยนแบบเพอน และสงแวดลอม เพอน ๆ ของวยรนมการรวมกลมกนเสพยาบา โดยเรมตงแตชกชวนใหทดลองเสพ จนกระทงตด ไมสามารถเลกเสพได และบรเวณทพกอาศยกมแหลงทสามารถจะหาซอยาบาไดงาย มการระบาดของยาเสพยตด 3. การเสพยาบาของวยรนลดลงภายหลงไดรบการศกษารายกรณ วยรนทไดรบการศกษาทง 4 คน เขาใจตนเองมากขน สามารถควบคมตนเองไดมากขน และมการเรยนรวธทจะหลกเลยงจากการไปเกยวของกบการเสพยาบาได และสามารถปรบตวในการดาเนนชวตไดอยางเหมาะสม

THE BEHAVIOR OF TEENAGERS’ AMPHETAMINE USAGE : A CASE STUDY

AN ABSTRACT BY

PATCHA WONGSAWAN

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education degree in Guidance and Counseling Psychology

at Srinakharinwirot University May 2009

Patcha Wongsawan. (2009). The Behavior of Teenagers’ Amphetamine Usage : a Case Study. Master’s Project, M.Ed. (Guidance and Counseling Psychology). Bangkok: Graduate School, Srinakarinwirot University. Master Project Advisors : Anusorn Atthasiri The purpose of this case study research was to study problems of teenager who have ever used amphetamine (addictive substance) and focused upon factors influencing certain problem behaviors. The study was directed toward helping teenager to become progressively more understanding and self-directing and preventing them from using or taking amphetamine. The subjects for this study were four male teenager being cured at Wat-Intaram in Samutsongkram province whose age ranged from 15 to 18 yr. The research instruments were a behavioral observation, interviews, projective test and questionnaires that contained self-analysis material, as well as factual information items. The 4 case-study materials were synthesized, summarized, and interpreted in organized forms. The results of the study were as follows : 1. Problems of the teenager who have ever used amphetamine were their personal problems, family problems and surrounding environment problems. 2. Cases or Factors influencing certain problem behavior were as follows : 2.1 The teenagers’ personality : lack of self-confidence, emotional sensitive, demanding of attention, and ready to try new things. 2.2 The teenagers’ surrounding environment : family environment : the negative consequences of the at-risk family,i.e., neglected or stricted parental child-rearing,i.e. low control-oriented technique and more control-oriented technique ; and living in condensed populated area marked by deteriorated houses and drug-addicted sneaky selling areas. 3. Using amphetamine of the teenager decreased after exposing to the case study approach. The teenager became more self-understanding, more self-monitoring,

preventing themselves from taking amphetamine and improving existing ones and obtaining professional assistance.

ประกาศคณปการ สารนพนธฉบบนสาเรจไดดวยความกรณาจากหลายบคคลและหลายหนวยงาน ขอขอบพระคณเปนอยางสงในความกรณาของ อาจารยอนสรณ อรรถศร อาจารยทปรกษาสารนพนธ ซงไดกรณาใหคาปรกษา แนะนา ชวยเหลอ แกไขขอบกพรอง ดแลใหกาลงใจผวจยตลอดมา ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน ขอกราบขอบพระคณคณาจารยภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษา ทไดประสทธประสาทวชาความรใหแกผ วจย ซงเปรยบเสมอนเปนพลงสวนหนงทเสรมใหผ วจยได

มองเหนแนวทางในการศกษาครงนจนประสบความสาเรจดวยด ขอกราบขอบพระคณหลวงพอแดง เจาอาวาสวดอนทาราม และพระสมศกด พระผดแล ท

คอยใหคาแนะนาตลอดจนคอยชวยเหลอในการเขาไปเกบขอมลการวจย จนสาเรจลลวง ขอขอบพระคณพ ๆ เ พอน ๆ ในสาขาวชาจตวทยาการแนะแนว มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ทกทานทใหความชวยเหลอในการปฏบตงาน และใหกาลงใจเสมอมา สดทายน ผ วจยขอนอมราลกถงพระคณบดามารดา ครอาจารย ผ มพระคณทกทาน ทสนบสนนชวยเหลอ และเปนกาลงใจสาคญใหผ วจย จนกระทงสารนพนธฉบบนสาเรจไดโดยสมบรณ พชชา วงคสวรรค

สารบญ

บทท หนา 1 บทนา………………………………………………………………………………... 1 ภมหลง………………………………………………………………………. ……. 1 ความมงหมายในการวจย................................................................................ 3 ความสาคญของการวจย................................................................................. 3 ขอบเขตของการวจย............................................................................... ……. 3 นยามศพทเฉพาะ…………………………………………………………………. 4 สมมตฐานในการวจย...................................................................................... 5 ขอตกลงเบองตน............................................................................................ 5 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ........................................................................ 6

เอกสารทเกยวของกบยาบา : พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน................. ……. 6 ความหมายของประเภทของยาบา...................................................... …… 6 พฒนาการของวยรน………………………………………………………….. 8 ทฤษฎในการตดยา.................................................................................... 11 สาเหตของการเสพยาบา………………………………………………........... 15 พฤตกรรมของผ เสพยาบา.................................................................. ……. 17 แนวคดทเกยวของกบการบาบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพผ เสพยาบา.. ……. 18

การกลบไปเสพซา..................................................................................... 22 งานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมการเสพยาบา.................………………….. 25

เอกสารทเกยวของกบการศกษารายกรณ.......................................................... 27 ความหมายของการศกษารายกรณ…………………………………….......... 27 จดมงหมายของการศกษารายกรณ…………………………………….......... 28 ประโยชนของการศกษารายกรณ................................................................ 29 กระบวนการในการศกษารายกรณ…………………………………………… 31 วธการทใชในการศกษารายกรณ…………………………………….............. 63 งานวจยทเกยวของกบการศกษารายกรณ………………………………........ 65

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 3 วธดาเนนการศกษาคนควา………………………………………………….......... 66

การกาหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง……………………………...... ........ 66 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล………………………………………….. ....... 66 วธการศกษารายกรณ...................................................................................... 67 การวเคราะหขอมล………………………………………………………….......... 71 4 ผลการวเคราะหขอมล ...................................................................................... 72 การศกษารายกรณท 1………………………………................................. ……. 72 การศกษารายกรณท 2............................................................................ ........ 78 การศกษารายกรณท 3.................................................................................... 85 การศกษารายกรณท 4.................................................................................... 91 5 บทยอ สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ................................................ 98 บทยอ……………………………………………………………………………… 98 สรปผล...............…………………………………………………………………. 99 อภปรายผล………………..………………………………………………………. 102 ขอเสนอแนะ………………………………………………………………………. 104 บรรณานกรม............................................................................................................. 105 ภาคผนวก................................................................................................................... 111 ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล...................................................... 112 ภาคผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะห................................................................. 133 ภาคผนวก ค รายชอผ เชยวชาญ……………………………………………………….. 136 ประวตยอผทาสารนพนธ ………………………………………………………................ 138

บทท 1 บทนา

ภมหลง ความเจรญกาวหนาดานเทคโนโลยขอมลขาวสาร การคมนาคมของสงคมโลกในยคปจจบน ทาใหเกดการเปลยนแปลงของขอมลขาวสาร ดานสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม ครอบครวสวนใหญมเวลาเอาใจใสอบรมสงสอนบตรหลานนอยลง และตววยรนเองซงมประสบการณชวตไมมากนก จงทาใหเกดปญหาทงกบตนเอง และสงคมไดงายขน ปญหายาเสพตดนบเปนวกฤตการณทสาคญของประชาคมโลก โดยเฉพาะประเทศไทยและยาเสพยตดทกาลงแพรระบาดอยางรนแรงในขณะน คอ ยาแอมเฟตามน (ยาบา) ทมการขยายตวอยางรวดเรวและมผลกระทบตอความมนคงของชาตทงในดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม ความสมพนธระหวางประเทศและคณภาพชวตของประชากร (คมวฒ หบชบา 2545: 1) ยาบา มผลเสยตอผ เสพมากมาย ทสาคญมผลตอสมอง ตอจตประสาท เมอเสพเขาสรางกายจะถกดดซมเขาสสมอง ออกฤทธกระตนการทางานของสมอง จะมการเปลยนแปลงสารสอเคมสมอง(Neurotransmitter) เกดขน มการขบสารสอเคมสมองทเรยกวา Dopamine ออกมาเปนสอทาให มความสข กระชมกระชวย มแรงขยนขนแขงและเมอเสพในปรมาณทเพมมากขน เกดการทาลายสมองสวนนอก หรอสวนบนซงทาหนาทคดโดยใชเหตผลและการตดสนใจแกปญหา ทาให มความคด ความจา เสอม ขาดการยงคดควบคมตนเองไมได สดทายเปนโรคจตและสตฟนเฟอนอาจมอาการหแวว ประสาทหลอน หลงผด กอคดทา รายตวเอง และผ อนตามมา (สชาต เลาหบรพฒน. 2542: 78) จากการสารวจของกระทรวงสาธารณสข พ.ศ.2545 พบวามผ เสพ/ผตด ประมาณสามลานกวาคน โดยพบวาผ เสพสารเสพตด 3.5 ลานคน และเปนผตดสารเสพตด 0.89 ลานคน นบวาเปนจานวนทสงมาก ตงแตป พ.ศ. 2539 เปนตนมา ปญหายาเสพยตดมการเปลยนแปลงกลมเปาหมายจากผใชแรงงานมาเปนเยาวชน ซงเปนทรพยากรทสาคญของประเทศ (บญเรอง ไตรเรองวรวฒน. 2544: 40) สถตจากสถาบนธญญารกษ ในปงบประมาณ 2545 พบวา ผ ปวยกลมอาย 15-19 ป เปนผ ทเขารบการบาบดมากทสด คดเปนรอยละ 28.31 จานวนผ เสพและผตดยาดงกลาว บงบอกวาประเทศไทยตองสญเสยทรพยากรบคคลในการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะหากพจารณาถงกลมอายของผตดยาสวนใหญมกอยในกลมของวยรน นอกจากจะไมสามารถเพมผลผลตใหกบสงคมไดแลว ยงตองเปนภาระแกครอบครวและสงคมอกดวย และสวนใหญกเขาไปเกยวกบธรกจนอก

2

กฎหมาย หรอกออาชญากรรม สรางปญหาใหกบสงคมมากมายตามมา ทงนพบวายาเสพยตดทมอตราแพรระบาดสงสดในปจจบนคอ ยาบา พบวามผ ปวยเสพยาบา 7,713 ราย คดเปนรอยละ 73.36 จากผ ปวยทเขารบการบาบดทงหมด (สชาต เลาหบรพฒน. 2544: 59) จากครอบครวทพอแมไมไดหยาราง แตมการจดการทไมดภายในครอบครวตงแตในวยเดก โดยเฉพาะการมสมพนธภาพทไมด ขาดการมสวนรวมในครอบครวและขาดการควบคมดแลเอาใจใสของบดามารดา จงเปนสาเหตใหวยรนมพฤตกรรมการคบเพอนทมพฤตกรรมเบยงเบน ทาใหวยรนตกอยในสภาพเสยงตอการเกดพฤตกรรมทเปนปญหา เชน การตดยาเสพยตด (ผจงจต อนทสวรรณ และคนอน ๆ. 2539: 54) ดงเชน ปรชา วหคโต และคนอน ๆ (2540: 77) กลาววา ปจจยทมความสมพนธกบการใชยาบาของวยรน คอ การมเพอนสนท และถกชกชวนใหทาในสงไมถกตอง สอดคลองกบ สาเนา มากเบน (2542: 62) ทศกษาความสมพนธของปจจยทเปนสาเหตของการตดยาบา พบวา สมพนธภาพในครอบครวกบกลมเพอนมความสมพนธคอนขางมากตอการตดยาบาในวยรน ทาใหเกดผลกระทบตอการเรยน จากทเคยมผลการเรยนอยในเกณฑดกทาใหผลการเรยนลดลงมาก ไมมสมาธในการเรยน ไมเขาเรยน หนเรยน ไมยอมเรยนหนงสอ จนลกลามไปถงการโดนใหออกจากการศกษา ปนดดา ปรยพฤต และคณะ (2539: 36) กลาววา ปญหาการขาดเรยนหรอการหนเรยนเปนปจจยพนฐานของการนาไปสปญหาทรายแรงตามมาได มผลกระทบทอาจกอใหเกดปญหาในครอบครวตามมา และเปนผลเสยตอการพฒนาทรพยากรทางดานบคลากรของประเทศชาต และปญหาการหนเรยนนบเปนพนฐานของปญหาการตดยาบาดวย (จารวตร เพยรชย. 2541: 3) การศกษาพฤตกรรมการเสพยาบานน ทาไดหลายวธ ไดแก การศกษารายกรณ การสารวจขอมล การสอบถามสาเหตเพอใหไดมาซงขอมลเกยวกบพฤตกรรมการเสพยาบา สวนงานวจยในครงน ไดศกษาพฤตกรรมการเสพยาบา โดยนาการศกษารายกรณเขามาใชใหความชวยเหลอ ซงการศกษารายกรณตามท (พนม ลมอารย 2548: 123) ไดใหความหมายทสอดคลองกนไววา เปน การศกษารายละเอยดเกยวกบบคคลอยางลกซง และวเคราะหถงสาเหต ททาใหบคคลมพฤตกรรมเชนนน หรอมพฤตกรรมแปลกไปวามสาเหตมาจากอะไร รวมทงแปลความหมายของพฤตกรรมนนๆ วามความสมพนธกบปญหาและการปรบตวของบคคลนนอยางไร อกทง กรมสขภาพจต (2544 ก: 17) ไดใหความหมายของการศกษารายกรณไววา การศกษารายกรณ เปนการรวบรวมขอมลเกยวกบบคคลทตองการศกษาอยางละเอยด และนาขอมลมาวเคราะหวนจฉยหาสาเหต กระบวนการความเปนมาของเหตการณเรองราวของปญหา เพอเปนแนวทางในการใหคาแนะนาปรกษา แกปญหาหรอปองกนปญหาทอาจจะเกดขนตอไป รวมทงทาการประเมนตดตามผลหลงจากใหการชวยเหลอแกไขปญหาไปแลว

3

วดอนทาราม จงหวดสมทรสงคราม เปนวดหนงทใหการบาบดผตดยาเสพยตดโดยใชยาสมนไพรในการบาบด จากการสงเกตและสมภาษณเจาอาวาสและพระลกวดพบวามผ ตดยาเสพยตดเขามาบาบดจานวนมากพอสมควร สวนใหญผ ทเขารบการบาบดจะเปนผชายทเสพยาบา อยในเขตภาคกลาง สวนใหญอยในกลมอาย 15-25 ป เสพยาบาโดยการสบ สาเหตสวนใหญทเสพยาบา เกดจากเพอนชกชวน รองลงมาคอ อยากทดลอง ซงวยรนบางคนมาจากครอบครวทสมบรณ พอแมไมไดหยาราง มผลการเรยนทอยในเกณฑด เปนหวหนาชนเรยน เปนผ นาของหองกอนหนาทจะมาเสพยาบา ผวจยจงมความสนใจและมงมนทจะศกษาพฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน ทมาจากครอบครวทพอแมไมไดหยาราง และมผลการเรยนอยในเกณฑด เพอใหทราบถงปญหา สาเหต เพอจะไดใหการชวยเหลอวยรนใหเลกเสพยาบา จงนาความรในการศกษารายกรณ (case study) มาเปนขอมลสาคญในการศกษารายกรณ เพอชวยเหลอวยรนทเสพยาบา ใหกลบมาเปนพลเมองทมคณภาพ และเปนกาลงทรพยากรสาคญของชาต ในการทจะชวยพฒนาประเทศในทก ๆ ดาน ความมงหมายในการวจย เพอศกษาปญหา และสาเหตของวยรนทเสพยาบา และหาแนวทางในการดาเนนการชวยเหลอ โดยศกษาเปนรายกรณ ความสาคญของการวจย ผลจากการวจยในครงน เปนแนวทางใหผ ปกครอง คร อาจารย แพทย พยาบาล นกสงคมสงเคราะห นกจตวทยา และบคคลทเกยวของ ไดทราบถงสาเหตททาใหวยรนเสพยาบาเพอดาเนนการชวยเหลอ ดวยวธการทางจตวทยา รวมทงการปองกนการกลบมาเสพยาบาของวยรน เพอใหวยรนใชชวตใหเกดประโยชนตอเองและสงคมไดอยางมประสทธภาพทงในปจจบนและอนาคต ขอบเขตของการวจย แหลงขอมลทใชในการวจย การวจยครงน เปนการศกษารายกรณวยรนทเสพยาบาและเขารบการบาบด ณ วดอนทาราม จงหวดสมทรสงคราม จานวน 4 คน ซงไดจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเปนวยรนชาย อาย 15-18 ป ทเสพยาบาตงแต 2 เมดตอวนขนไป มผลการเรยนตงแต 3.0 ขนไป และมาจากครอบครวทพอแมไมไดหยาราง สมครใจใหศกษารายกรณ

4

นยามศพทเฉพาะ 1. พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน หมายถง การทวยรนเสพยาบา ดวยวธการ

ตางๆ ไดแก การกน การฉด การสบ หรอการสด โดยมการใชในขนาด 60 – 220 มลลกรม หรอเสพตงแต 2 เมดตอวน ซงผลของยาจะทาใหผ รบประทานมความรสกสบายกวาปกต เมอใชไปนาน ๆ จะมอาการตดยา ทางจตใจและมความรสกวาจะตองใชยานนไปตลอดจนขาดเสยมได หากหยดยาเพยงวนเดยวผ ใชจะมอาการซมเศราทนท เปนวยรนชายอาย 15-18 ป มผลการเรยนตงแต 3.0 ขนไป และมาจากครอบครวทพอแมไมไดหยาราง และตองสมครใจในการศกษารายกรณ

2. การศกษารายกรณ หมายถง กระบวนการศกษารายละเอยดตางๆ ของวยรนทเสพ ยาบา และเขารบการบาบด ณ วดอนทาราม จงหวดสมทรสงครามอยางตอเนองในระยะเวลาหนง แลวนารายละเอยดทศกษาไดมาวเคราะห ตความ เพอใหเขาใจถงปญหาและสาเหตของพฤตกรรมทเปนปญหา เพอใชเปนแนวทางในการชวยเหลอ ปองกน และแกไข เพอใหวยรนสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและมประสทธภาพ โดยมขนตอนดงน 2.1 การกาหนดปญหาและตงสมมตฐาน การทผ วจยตงจดมงหมายวาจะศกษาปญหาเกยวกบการเสพยาบาและตงสมมตฐานวาการเสพยาบาของวยรนเกดจากตนเอง และสงแวดลอม 2.2 การรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล 2.2.1 การหาขอเทจจรง หลงจากทมการกาหนดปญหาและตงสมมตฐานแลว โดยใชวธการสงเกต การสมภาษณ อตชวประวต การเยยมบาน แบบสอบถาม แบบทดสอบ 2.2.2 นาขอมลมาแปลความหมาย และวเคราะหเพอศกษาสาเหตของการเสพยาบาของวยรน

2.3 การวนจฉยปญหา หมายถง การนาเอาผลการวเคราะหขอมลจากขนตอนท 2 เปนขอมลพนฐานเพอวนจฉยสาเหตของการเสพยาบา เพอชวยเหลอวยรนตอไป 2.4 การชวยเหลอ หมายถง การปองกนและแกไข โดยการใหคาปรกษาเปนรายบคคลกบวยรนทเปนกลมตวอยาง 2.5 การทานายผล หมายถง การคาดการณลวงหนาเกยวกบพฤตกรรมทเปนปญหา โดยชแจงใหกบวยรนไดทราบวาปญหาการเสพยาบาสามารถแกไขไดโดยอาศยความรวมมอจากตนเองและบคคลทเกยวของกบวยรน 2.6 การตดตามผล หมายถง การกระทาหลงจากการใหความชวยเหลอวยรนแลววาไดผลอยางไร และสารวจดวามปญหาใหมเกดขนหรอไม ตลอดทงการใหการชวยเหลอวยรน

5

ประสบความสาเรจตามเปาหมายเพยงใดและหากมขอบกพรองเกดขนจะไดมการปรบปรงแกไขชวยเหลอวยรนตอไป 2.7 การสรปผลและขอเสนอแนะ หมายถง การสรปสงทไดจากการศกษาวยรนทเปนกลมตวอยางทเสพยาบาตลอดจนใหขอเสนอแนะสาหรบวยรน และผ เกยวของกบวยรน 3. การประชมปรกษาเปนรายกรณ หมายถง การประชมรวมกนระหวางบคคลทเกยวของกบกลมตวอยาง เพอปรกษาและหารอรวมกนพจารณาขอเทจจรงจากขอมลตางๆ ทรวบรวมไดมาวเคราะห และวนจฉย ถงปญหาและสาเหตของพฤตกรรมตลอดจนหาแนวทางชวยเหลอ ใหแกบคคลผ รบการศกษาในทน คอ วยรนทเสพยาบา

4. วยรน หมายถง เพศชายทมอาย 15-18 ป จานวน 4 คน ทมพฤตกรรมการเสพยาบา ทเขารบการบาบด ณ วดอนทาราม จงหวดสมทรสงคราม สมมตฐานในการวจย ในการวจยครงน ผวจยตงสมมตฐานวาสาเหตของการตดยาบาของวยรน มสาเหตมาจาก 1. สาเหตจากตววยรนเอง วยรนมลกษณะสวนตวทางดานจตใจทออนไหว มบคลกภาพทตองพงพาผ อนการตดสนใจขาดความยงคดและเหตผล 2. สาเหตจากสงแวดลอม 2.1.1. การเลยงดของครอบครว ครอบครวหรอผปกครองไมมเวลาดแลลกซงกาลงอยในชวงวยรนอยางใกลชด ตองทามาหาเลยงชพ จนขาดความเอาใจใสบตรหลานทอยในความปกครอง 2.1.2. การเลยนแบบเพอน และสงแวดลอม เนองจากวยของวยรนอยในวยรนซงเปนวยทเหนเพอนสาคญทสด จะทาตามใจเพอน เพอใหเพอนรกและเพอเขากบเพอนในกลมใหได การคลอยตามเพอนทแวดลอม จงเปนเหตผลหนงทอาจเปนสาเหตทาใหวยรนตดยาบาได ขอตกลงเบองตน วยรนทเสพยาบาทเขารบการบาบด ณ วดอนทาราม จงหวดสมทรสงคราม ทผวจยไดศกษาทง 4 คนและผ ทเกยวของในครอบครวของวยรน ผวจยใชชอสมมต ทงนเพอเปนการรกษาความลบ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดศกษาคนควาจากตารา หนงสอ และเอกสารตางๆ ทเกยวของกบการศกษารายกรณและยาบา มรายละเอยดดงน 1. เอกสารทเกยวของกบยาบา : พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน 1.1 ความหมายของประเภทของยาบา 1.2 พฒนาการของวยรน 1.3 ทฤษฎในการตดยา 1.4 สาเหตของการเสพยาบา 1.5 พฤตกรรมของผ เสพยาบา 1.6 แนวคดทเกยวของกบการบาบดและฟนฟสมรรถภาพผ เสพยาบา 1.7 การกลบไปเสพซา 1.8 งานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมการเสพยาบา 2. เอกสารทเกยวของกบการศกษารายกรณ 2.1 ความหมายของการศกษารายกรณ 2.2 จดมงหมายของการศกษารายกรณ 2.3 ประโยชนของการศกษารายกรณ 2.4 กระบวนการในการศกษารายกรณ 2.5 วธการทใชในการศกษารายกรณ 2.6 งานวจยทเกยวของกบการศกษารายกรณ 1. เอกสารทเกยวของกบยาบา : พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน 1.1 ความหมายและประเภทของยาบา 1.1.1 ความหมายของยาบา วรลกษณา ธรโมกข (2537: 33) กลาววา ยาบา หมายถง ยาเสพยตดประเภทกระตนประสาท หรอทเรยกอกชอวา ยาขยน ทาใหตนตว ไมงวงเหงาหาวนอน กระตนการทางานของระบบประสาทสวนกลาง ทาใหการเคลอนไหวมากขน รสกมเรยวแรง มพลง

7

กระฉบกระเฉง ทาใหการกระทาทเกดขนคลายเครองจกรกลทไรจตใจ ไรอารมณ และทาลายรางกายทละเลกทละนอย วจตร บญยะโหตระ (2538: 130) ใหความหมายของยาบาไววา ยาบา หมายถง ยาเสพยตดประเภทกระตนปราะสาทและเปนยาอนตรายทเสพตดเปนนสย อยในความควบคมของพระราชบญญตยาเสพยตด มฤทธกระตนประสาทสวนกลาง ทาใหเกดความคดอานแจมใสใน

สมอง และรางกายไมมความเหนดเหนอยในชวงระยะแรกทเสพ พวกทตองการกาลงทางกายและสมองนยมใชมากกวาบคคลปกต เพราะฤทธของยาทาใหเกดอาการตนเตน มอสน ความคดอาน

เรวกวาปกตแตสมาธเสย มอทธพลตอการไหลเวยนของโลหต ทาใหความดนเลอดสง กระตนหวใจ เกดอาการใจสน การใชยาในระยะนานๆ จะเกดการเปนพษ สขภาพทรดโทรม มความเสอมทางจตและเปนโรคหวาดระแวง สานกงานปองกนและปราบปรามยาเสพยตด (2538: 3-4) ใหความหมายของยาบาดงน ยาบา หมายถง ยาเสพยตดประเภทกระตนประสาทสวนกลาง ซงทาหนาทเกบความจา ความคด ควบคมการทางานของอวยวะตางๆ เกยวกบการเคลอนไหว การทรงตว ทางการแพทยไดคดคนขนมาเพอใชในการบาบดโรคจตซมเศรา โรคงวงหลบ (นารโคเลปเซ) ปจจบนเลกใชแลวเพราะทาใหคนไขเกดการเสพตด และมผลขางเคยงสง เชน ความดนโลหตสง หลอดเลอดตบเลกลงและมอาการทางจตชนดหวาดระแวง เกดภาพหลอนตางๆ นานา อาจทารายผ อนและตวเองเกดอนตรายถงชวตได สานกงานอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข (2539: 1-2) สรปความหมายของยาบาไววา ยาบา หมายถง ยาเสพยตดใหโทษประเภทท 1 ตามพระราชบญญตยาเสพยตดใหโทษ พ.ศ.2522 มฤทธกระตนประสาทสวนกลางและระบบประสาทสวนปลา ย ทาใหตนตว กระปกระเปรา เหนอยชา ไดแก ยาในกลมแอมเฟตามน ฟโมลน พพราดอล เมทลเฟนเดต ในอดตแพทยใชรกษาโรคอาการซมเศรา ผ ปวยโรคงวงหลบ ยาลดความอวน ปจจบนไมนยมใชเพราะใหผลขางเคยง ทาใหหลอดเลอดตบเลกลง ใจสน มอสน อาจกอใหเกดการตดยา และเกดอาการทางประสาทได ประกอบกบมการคนพบยาใหมทใหผลในการรกษาทดกวาและปลอดภยกวา จากแนวคดขางตนสรปไดวา ยาบา หมายถง ยาเสพยตดใหโทษประเภทท 1ทมฤทธกระตนประสาท มผลทาใหผ เสพมความรสกสดชน กระปรกระเปรา ไมเหนอยงาย แตเมอเสพตดตอกนเปนระยะเวลานานจะทาลายสขภาพรางกายและสขภาพจต

8

1.1.2 ประเภทของยาบา ยาบาจดเปนยาเสพยตดใหโทษประเภทท 1 ตามพระราชบญญตยาเสพยตดใหโทษ พ.ศ. 2522 (กระทรวงสาธารณะสข. 2539 : 1) ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรองระบชอและประเภทยาเสพยตดใหโทษ ฉบบท 135 (พ.ศ. 2539) ใหประกาศสารแอมเฟตามน หรอยาบา และอนพนธของแอมเฟตามน ซงเดมเปนวตถออกฤทธตอจตและประสาทในประเภท

1 และ 2 จานวน 16 ชนด ไปเปนยาเสพยตดใหโทษประเภทท 1 (กระทรวงสาธารณสข. 2539: 33 - 36) ดงน ประเภทของยาบาทจดเปนยาเสพยตดใหโทษประเภทท 1 ไดแก 1. ไดเมทอกซ แอมเฟตามน 2. ไดเมทอกซ โบรโมแอมเฟตามน 3. 2, 5 ไดเมทอกซ-4-เอทลแอมเฟตามน 4. เมทลลนไดออกซแอมเฟตามน 5 3, 4-เมทลลนไดออกซเมทแอมเฟตามน 6. 5-เมทอกซ-3, 4 เมทลลนไดออกซแอมเฟตามน 7. พาราเมทอกซแอมเฟตามน 8. ไตรเมทอกซแอมเฟตามน 9. เดกซโตร ไลเซอรไยด หรอ แอลเอสด 10. เลแวมเฟตามน 11. เลโวเมทแอมเฟตามน 12. แอมเฟาตามน 13. เมทแอมเฟตามน 14. เดกซแอมเฟตามน 15. เมโคลควาโลน 16. เมทาความโลน 1.2 พฒนาการของวยรน ความหมายของคาวาวยรนตรงกบคาในภาษาองกฤษวา Adolescence หมายถง การเจรญเขาสภาวการณเปนผ ใหญ (Togo to Adult odd) (Steinberg, 1993 อางองจาก ภาวณ อยประเสรฐ. 2540: 12)

9

สชา จนทนเอม. (2538: 135) ไดใหความหมายวา วยรนคอวยทสนสดความเปนเดก เปนวยทเปนสะพานไปหาวยผ ใหญ ไมมเสนขดขนทแนนอนวาเรมเมอใดและสนสดวยเมอใด แตเปนการกาหนดทความเปลยนแปลงทางรางกายและรปรางเปนสาคญและถาจะกาหนดลงไปวาเรมเมอใดกถอระยะทเพศหญงเรมมประจาเดอน (Menstruation) และเพศชายเรมมการหลงน อสจ (Sperm) ชวงอายของวยรน โคล (Corel. 1959: 135) นกจตวทยาชาวอเมรกนแบงวยรนออกเปน 3 ระยะคอ 1. ชวงอาย 11 – 14 ป เปนระยะวยรนตอนตน (Early Adolescence) 2. ชวงอาย 15 – 18 ป เปนระยะวยรนตอนกลาง (Middle Adolescence) 3. ชวงอาย 18 – 21 ป เปนระยะวยรนตอนปลาย (Late Adolescence) ลกษณะเดนของวยรน (นนทา ชยพชตพนธ. 2541: 36) ธรรมชาตของวยรนทเหนเดนชด ไดแก 1. มการเปลยนแปลงเกดขนภายในรางกายมาก เปนผลใหอารมณของเดกเปลยนแปลง 2. ความตองการบานทอบอน ตองการบดามารดา ทอบรมสงสอนดวยความเขาใจและไมบงคบเขมงวดจนเกนไป 3. ตองการเพอนมาก กลวคนในสงคมโดยเฉพาะเพอน ๆ ไมยอมรบ มกจะเจบใจแทนเพอนและจะทมเทเวลา ความสนใจ และความรกใหเพอนมากกวาวยอน ๆ จะกน จะนอน จะเทยว กตองไปดวยกนและชวยเหลอซงกนและกน แมวาจะอยหางไกลเขากจะตดตอสอสารถงกนอยตลอดเวลา 4. วยรนชอบทจะคบเพอนเปนกลมและแสดงออกวาตนเปนสวนหนงของกลม เปนตนวา มทาทางและคาพดแปลก ๆ หรอแตงกายคลายคลงกน 5. เรมมความสนใจเพอนตางเพศ จงพยายามกระทาตวใหเดนเพอเรยกรองความสนใจ ความรกในวยนเปนความรกทเกดขนจากความพงพอใจรปรางหนาตาภายนอกมากกวาอปนสยใจคอ หรอองคประกอบอน ๆ 6. วยรนมกคดวาตนเปนผ ใหญแลวจงมกเลยนแบบผ ใหญ แสดงความคดเหนตาง ๆ อยางรนแรง และไมชอบทจะไดรบการปฏบตอยางเดก ๆ 7. ไมตองการทจะเปดเรองราวของตนใหบดามารดารโดยสนเชงในทกเรอง

10

8. ตองการไดรบการยกยอง วยรนจะโกรธมากถาไดรบการดถกเหยยดหยามจากเพอน จากคร หรอบคคลอน รวมถงการลอเลยนปมดอยของตนเอง และไมตองการใหผ ใหญนาตนเองไปเปรยบเทยบกบผ อน สภาพทมอทธพลเหนอพฤตกรรมของเดกวยรน 1. สถานะทางสงคมและเศรษฐกจของวยรน ความแตกตางในฐานะของเดกอาจทาใหเกดปมดอย มทศนคตไมดตอสงคมทอยอาศย หรออาจมพฤตกรรมฟ งเฟอฟ มเฟอย เกนความเปนเดก 2. สขภาพรางกายและพฒนาการสขภาพ สขภาพอนามยมผลโดยตรงตอสตปญญา อารมณ โดยเฉพาะหากรางกายไมสมประกอบมกเปนผลใหเดกวางตวไมเหมาะสม เกดนอยเนอตใจและหาทางชดเชยในแบบผด ๆ 3. ความสามารถทางสมองกบพฤตกรรม เดกจะมพฤตกรรมไปในทศทางใดยอมขนอยกบระดบเชาวนปญญา ความคดความอานทมอทธพลจากสอตาง ๆ เขามาเกยวของดวย 4. พฤตกรรมทเกยวของกบบานและครอบครว บคคลในครอบครว 5. การใชเวลาวางของเดก 6. การเลอกคบเพอน เดกในวยนชอบอยรวมกนเปนกลม และจะคบเพอนทมลกษณะอยางใดอยางหนงคลายคลงกบตน อทธพลของเพอนสามารถโนมนาวจตใจของเดกวยน ใหกระทาตามกลมเพอนไดโดยไมยาก ทงในเรองทและเลว การใชยาบาในเดกวยรน โดยทวไปยาเสพยตดทวยรนเรมทดลองใช คอ การดมแอลกอฮอลและการสบบหร หลงจากนนจะมการใชบอยขนและนาไปสการใชยาเสพยตดชนดอน ๆ ซงแบงขนตอนการใชยาเสพยตดได 4 ขนตอน ดงน (Flynn, 1995 อางองจาก วรศรา เพยงสข. 2539: 13)

1. เรมทดลอง (Experimentation or Misuse) วยรนจะมประสบการณครงแรกเมอเรยนรในชนมธยม โดยมการสบบหร ดม

แอลกอฮอล หรอสบกญชา โดยจะมการใชบอยขน บางทอาจจะเปนสารระเหย โคเคน ขนอยกบวายาเสพยตดชนดใดทหาไดงายและแพรระบาด ในระยะนพอแมเปนตวแบบทสาคญ ถาพอแมดมแอลกอฮอลหรอยาเสพยตดเปนประจากทาใหวยรนยอมรบการใชยาเสพยตดวาเปนเรองปกตและความกดดนจากเพอนกเปนสงสาคญ ในการทานายการใชยาเสพยตดของวยรน 2. การแสวงหาความเปลยนแปลงทางอารมณ (Seeking the Mood Swing or Early Abuse)

11

วยรนมการใชยาเสพยตดเปนประจาทกอาทตย อาการดอยาเพมขน และเรมใชยาเสพยตดชนดอน ๆ เชน โคเคน ยากระตนประสาท เปนตน เพอปลดเปลองความรสกทางดานลบ เพอใหเพอนประทบใจและเพอสงคม ผลทตามมาคอวยรนมปญหาทางดานการเรยน อารมณไมคงท และสญเสยเพอนทไมเสพยาเสพยตด 3. การยดกบอารมณทเปลยนแปลง (Preoccupation with the Mood Swing or Abuse) วยรนดมแอลกอฮอลและเสพยาเสพยตดบอยขนเกอบทกวน กจกรรมตาง ๆ จะอยทการเสพยาเสพยตดและเพอนทเสพยาเสพยตด วยรนจะแยกตวจากครอบครวและจะเสพยาเสพยตดเพยงลาพง ผลทตามมาวยรนมการเสพยาบามากขน มอาการซมเศรา ลกขโมย กออาชญากรรม และกระทาผดกฎหมาย 4. การเสพตด (Compulsion or Addiction) วยรนจะใชยาทกวน โดยรสกวาเปนสงปกต แมจะไดรบผลลพธทางดานลบ เชน อาการถอนยา อารมณรนแรง พยายามฆาตวตาย เกลยดตวเอง นอกจากนมการใชยาเสพยตดหลาย ๆ ชนด และเสพหลายครงตอกน จะเหนไดวาวยรนเปนวยทตองเผชญกบการเปลยนแปลงมากมาย ทาใหตองใชความสามารถและความพยายามอยางมากทจะควบคมและปรบตว วยรนจงมความวตกกงวลสงและปรบตวไมคอยถก เมอเขากลมเพอนจะทาใหเขารสกมนใจในตนเองมากขน ดงนนอทธพลของกลมจงมความสาคญตอพฤตกรรมของวยรนเชนกน ถาวยรนคบกบกลมเพอนทมความประพฤตไมด เชน หนโรงเรยน เกเร เสพยาเสพยตด วยรนกจะมพฤตกรรมเชนนนตามไปดวย จากการศกษาของ Kaplan และคณะพบวา วยรนเปนชวงวยทมความเปลยนแปลงในบทบาทของสงคมจตใจหลายดาน ถาเดกไมสามารถปรบตวไดทนจะเกดความสบสนวาวนใจ และอาจประพฤตตนในทางทไมเหมาะสมได (Kaplan, et al., 1994, อางองจาก สมย ศรทองถาวร. 2541: 123) 1.3 ทฤษฎในการตดยา ทฤษฎพฤตกรรมนยม (Behavioral Theory) ทฤษฎพฤตกรรมนยมใหความสาคญของการเรยนร (Learning) และการปฎสมพนธตอสงแวดลอม (Interactive) ของมนษยวามสวนในการกาหนดพฤตกรรมและบคลกภาพของมนษย เพราะมนษยเกดมาพรอมดวยสมรรถภาพทจะเรยนรถาสงแวดลอมอานวย ดงนน ภายใตเงอนไขอยางใดอยางหนงหรอหลาย ๆ อยาง และภายใตกฎเกณฑแหงการเสรมแรง มนษยสามารถเรยนรอะไร ๆ ได เปลยนแปลงพฤตกรรมใด ๆ ได หรอควบคมพฤตกรรมใด ๆ ได ดงทตวเราและผ อนประสงค ทฤษฎพฤตกรรมนยมนเปนทฤษฎทไดรบการยอมรบอยางยงในการอธบาย

12

พฤตกรรมตางๆ เนองจากมการศกษาคนควาทดลองทเปนวทยาศาสตรทเปนรปธรรมมากทสด มแบบแผนการดาเนนงานและขนตอนการทางานทแนนอน มการควบคมเปนอยางด และมผลการทดลองทเหนไดชดเจน (ศรเรอน แกวกงวาน. 2545: 56) ทฤษฎพฤตกรรมนยม แบงเปน 2 แนวคดใหญๆ ดงน 1. พฤตกรรมนยมแบบคลาสสก (Classical Learning Theory) เจาของทฤษฎ ไดแก Ivan Pavlov นกจตวทยาชาวรสเซย ผ เปนนกจตวทยาการทดลองทางพฤตกรรมคนสาคญคนหนง เขาทมงศกษาการเรยนรแบบวางเงอนไขแบบคลาสสก และไดทาการทดลองทมชอเสยงอนเปนทมาของการอธบายพฤตกรรมการวางเงอนไขแบบคลาสสก และเปนทมาของการอธบายกลไกการตดยาเสพตดวาดวยเรองของโรคสมองตดยาเสพตด นนคอ การศกษาทดลองในสนข โดยมหลกการอยทการเสนอเงอนไขทางพฤตกรรมใหกบสตวททดลอง ตวอยางการวางเงอนไข เชน การทดลองเรองสนข อาหารและปฏกรยานาลาไหล ซงมหลกในการทดลองวา

สนข+ผงเนอ นาลายไหล สนข+ผงเนอ+เสยงกระดง นาลายไหล สนข+เสยงกระดง นาลายไหล+นาลายไหล

คาอธบาย โดยธรรมชาตเมอสนขไดกลนอาหารทเปนทชนชอบของสนข เชน เนอสตว ฯลฯ สนขจะเกดความรสกกระหายใครอยากกน นาไปสการเกดปฏกรยาทางรางกาย เชน นาลายไหล แตการใหอาหารนนมการวางเงอนไขดวยการใหสนขเหนผงเนอไปพรอมๆ กบการสกระดง เสยงจากการสนกระดงจะเปนการวางเงอนไขในเบองตน (เทากบวาสนขเหนผงเนอแลวนาลายไหลประกอบกบไดยนเสยงกระดง) ทกครงทสนขไดยนเสยงกระดง สนขจะเชอมโยงกบเหตการณทผานมาวามนจะไดรบการใหอาหาร (ผงเนอ) สนขจะนาลายไหลในทนท การทนาลายไเปนปฏกรยาโตตอบโดยอตโนมต เปนไปดวยวธการวางเงอนไข และในทายทสดจะพฒนาไปสการวางเงอนไขทางพฤตกรรม เปรยบเทยบกบการตดยาเสพตด คน+การใชยาเสพตด ความสขความพงพอใจ คน+การใชยาเสพตด+สงเรา ความสขความพงพอใจ

คน+สงเรา ความสขความพงพอใจ คาอธบาย เมอคนใชยาเสพตดจะเกดความพงพอใจในการไดรบผลจากการเสพนนๆ ในขณะเดยวกนการใชยาเสพตดของคนๆ นน เมอใชยาเสพตดในสภาพแวดลอมหรอ

13

เงอนไขทางสงคมอนๆ ในสภาพเดมๆ ซา ๆ เชน ใชในกลมเพอนทใชยาเสพตดคนเดมๆ อปกรณการเสพเดม ๆ สภาพอารมณในการเสพเดม ๆ สถานททใชเสพสมาเสมอ ครงๆ ตอไป เพยงแคคเหนเงอนไขตามตวอยางเทานนกจะทาใหเกดความรสกอยากใชยาเสพตดขนมาในระบบความคด ถงในกรณน หากไมสามารถทจะหยดความคดได จะนาไปสความรสกของความอยากใชยาเสพตดอยางรนแรงจนไมสามารถควบคมไดอกตอไป และใชยาเสพตดในทายทสด 2. พฤตกรรมนยมแบบลงมอกระทา (Operant-Condition Theory) B.F. Skinner เปนผบกเบกทฤษฎทางจตวทยาวาดวยการลงมอกระทา เขาเหนดวยกบ Ivan Pavlov ในเรองของการเรยนรเปนตวกาหนดพฤตกรรมและบคลกภาพของบคคล แตไมเหนดวยในเรองทวาสงภายนอกเปนตวกาหนดพฤตกรรม โดยเขาเชอวา สงเราภายในบคคลตางหากทเปนตวกาหนดพฤตกรรมของมนษย เชน ความหว ความกระหาย ความสข ความทกข เปนตน สงเหลานนาไปสการสรางพฤตกรรมและบคลกภาพในตวบคคล เขาไดทาการทดลองทสาคญในหนกบอาหาร โดยหลกการมอยวา “หนทดลองในกรงขงจะวงไปวงมาเมอเกดความหว และดวยความบงเอญไปกดคานทาใหอาหารตกลงมา หนจงไดกนอาหารนน หนจงเกดการเรยนรวาทกครงทมนกดคานมนจะไดรบอาหารทชวยใหมนบรรเทาความหวลงไปได เพราะฉะนนทกครงทหนหวหนจะวงเขาไปกดคานเพอใหอาหารตกลงมา” Skinner ไดทดลองในแนวอกโดยใชนกพราบ เขาสรางเครองมอใหมแปนสเหลอง ฟา แดง เขยว จดตงเครองกลไวหลงแปนสใดสหนง สมพนธกบการจายอาหารใหกบนก เขาใหนกพราบจกแปนสตางๆ นน นกจกตรงแปนทตอเชอมกบเครองกล กมอาหารไหลออกมาใหกน จกแปนสอนๆ ไมไดกนอาหาร ในทสดนกกถกวางเงอนไขการตอบสนองไวกบแปนสทกาหนด เกดการเรยนรวาจกแปนสใดจะไดกนอาหาร ในการทดลองครงหลงการตอบสนอง (ในกรณนคอจกแปนทถกตอง) ใชเวลานอยกวาคราวกอน แสดงผลเชนเดยวกบการกดคานของหนดงการทดลองทกลาวมาขางตน (เพราะฉะนนการลงมอกระทา จงหมายความวา สงทรบการทดลองตองลงมอกระทา(หนและนกพราบ) ตางจากสนขในกรงทดลองของ Pavlov ทไมตองทาอะไรเลย) Skinner แสดงความเหนวา พฤตกรรมทวไปม 2 ชนด คอ 1. พฤตกรรมแบบถกเราใหทา (Respondent Behavior) คอ พฤตกรรมทอยภายใตการควบคมของสงเราโดยตรง เชน การตอบสนองของสนขในการทดลองของ Pavlov เดกตกใจเมอไดยนเสยงดง เปนตน ซงเปนปฏกรยาสะทอนอตโนมตของรางกายทตอบสนองตอสงเราภายนอก

14

2. พฤตกรรมแบบลงมอกระทา (Operant Behavior) เปนพฤตกรรมทปรากฏออกมาโดยการกระทาของเจาของพฤตกรรมเองมากกวาเกดขนเพราะถกกระตนโดยสงเรา Skinner สนใจพฤตกรรมแบบท 2 เปนพเศษ เขาเชอวาพฤตกรรมของมนษยสวนมากเปนไปในลกษณะแสดงอาการกระทาตอสงแวดลอมเพอจดหมายบางอยาง หรอเปนพฤตกรรมททาใหมผลเกดขนเสมอ ไมวากระทาดวยตงใจหรอไมตงใจ ไมวารสกตวหรอไมรสกตว นอกจากหลกทฤษฎดงกลาวขางตนแลว Skinner ยงใหความสาคญเปนพเศษตอการเสรมแรงและตวเสรมแรง (Reinforcement-Reinforces) ซงเปนสงทมความสาคญตอการทดลองทางพฤตกรรมมองเขา Skinner ใหคานยามของ “ตวเสรมแรง” วาหมายถง เหตการณหรอสงเราซงเมอเกดขนกบการตอบสนองในชวงเวลาทพอเหมาะ ทาใหมแนวโนมพลงการตอบสนองมากขน วธการใชตวเสรมแรง กคอ “การเสรมแรง” (Reinforces) นนเอง การวางเงอนไขแบบลงมอกระทานน Skinner ทาการทดลองโดยใชการเสรมแรงเขาควบคมการตอบสนอง เพอใหสตวทถกทดลองกระทาพฤตกรรมตางๆ ตามตองการเปน 3 แบบ คอ 1. การฝกแบบใหรางวล 2. การฝกแบบหลบหน 3. การฝกแบบหลกเลยง การฝกทง 3 แบบตามหลกของการเสรมแรง สามารถแบงเปน 2 แบบ คอ 1. การเสรมแรงทางบวก (Positive Reinforcement) 2. การเสรมแรงทางลบ (Negative Reinforcement) การตดยาเสพตดกบแนวคดพฤตกรรมนยม การเปรยบเทยบกบพฤตกรรมการตดยาเสพตด คนทใชยาเสพตดจะมสภาวะทางจตใจอยางใดอยางหนงหรอหลายๆ อยางผสมผสานกนกอนการเรมใชยาเสพตด เชน บางคนอาจรสกเศรา หรอรสกทกขใจ ในขณะทบางคนอาจรสกตนเตน ตกใจ กระวนกระวายใจ ซงทงหมดนเปนอารมณกอนทจะใชยาเสพตด หากแตภายหลงไดใชยาเสพตดไปแลว ไดกอใหเกดความสขและความพงพอใจจากการเสพนนๆ สงผลใหคนเกดการเรยนรวาทกครงทตองการความสขความพงพอใจจะสามารถหาไดจากการเสพยาเสพตด และกลายมาเปนพฤตกรรมประจาตวบคคลไปในทายทสด นอกจากน ยงหมายรวมไปถง การเรยนรพฤตกรรมการใชยาเสพตดจากสภาพแวดลอมทตนอาศยอย หากมการใชยาเสพตดอยางมากมายในละแวกบานหรอในละแวกท

15

ตนใชชวตอยรวมดวย จนเหนวาการใชยาเสพตดเปนเรองทสามารถเกดขนได หรอเหนวาการใชยาเสพตดแลวไดรบการเสรมแรงทางดานบวก เชน ไดรบการยอมรบจากกลมเพอน ไดรบคาชมเชยวากลาหาญเกงกาจสมชาย (แมวาจะเปนเรองหลอกลวงกตามท) หรอ การทสามารถเคลอนยายอารมณและความคดทไมพงประสงคออกไปจากตนเองไดอยางหมดจด ภายในชวงระยะเวลาหนง เหลาน จะทาใหการเสพ และการตดยายงจะกลายมาเปนพฤตกรรมประจาตวบคคลมากขน ลกษณะดงกลาวนเปนการเรยนรแบบคอยเปนคอยไป และฝงรากในความคดนบตงแตเดกจนกระทงโต และเรมเขาไปใชยาเสพตดตอไป ทงน หลายคนอาจจะเถยงวาทาไมหลาย ๆ ครอบครวทมการดดาวากลาวในชวงขณะทลกหลานใชยาเสพตดนาจะเปนการลงโทษมากกวาการเสรมแรง ทงน เปนเพราะวาปจจยการลงโทษดงกลาวไมมผลตอระดบการเกด/ลดพฤตกรรม (หมายถงพอแมไมมอทธพลตอการกาหนดพฤตกรรมไดดเทากบกลมเพอน) ประกอบกบการลงโทษทเกดขนเกดจะเกดขนหลงจากการมพฤตกรรมการใชยาเสพตดมาเปนระยะเวลายาวนาน (สงเกตวาคนในครอบครวจะรวาลกหลานของตนเองเขาไปใชยาเสพตดกตอเมอเขาเหลานนใชยาเสพตดมาเปนระยะเวลาหนงแลว หรอวาใชจนถงระดบตดแลว หรอมการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางลบเกดขนแลว) ความสาคญของการเรยนรแบบลงมอกระทาน อยทการสนสญทางพฤตกรรม(Extinction) ซงหมายถง การไมมเงอนไขทางพฤตกรรมนนๆ อกตอไป เชน หนทรบอาหารจากการกดคานมาเรอยๆ จนวนหนงไดใหอาหารตามปกตตามชวงเวลา หนจะลมวธการกดคานและไมสนใจการกดคานอกตอไป แตหากเกดเงอนไขขนอก คอ มการไมใหอาหารตามปกต หนจะยงคงคดถงการกดคานและจะกดคานเพอใหไดรบอาหารอกครง ซงเรยกวา การฟนคนของพฤตกรรม (Recovery) ในกรณผ ตดยาเสพตดทตองการเลก เมอหยดใชยาเสพตดเพอใหรางกายจะลมพฤตกรรมการตดยาเสพตด (Extinction) แตพวกเขายงคงตองใชชวตในลกษณะเดม ภายใตกลไกเงอนไขเดม กอาจทาใหพฤตกรรมการตดยาเสพตดนนกลบคนมาไดเชนเดยวกน 1.4 สาเหตของการเสพยาบา กรองจตต วงศสวรรณ.( 2544: 52) กลาวถง สาเหตของการเสพยาบา ไวดงน 1.4.1 สาเหตจากฤทธของยาบา เนองจากสารแอมเฟตามนทาใหผ เสพอารมณด รสกมความสข มความมนใจ ซงเปนสาเหตสาคญททาใหผ เสพตองแสวงหายาบา เพอใหไดฤทธทพงประส งคเหลานอยเรอยๆ และเมอผ ปวยหยดเสพ จงมอาการซม นอนไมหลบ ไมมเรยวแรง แมวาอาการดงกลาวจะมไมมากนก แตกเปนสาเหตสาคญสาเหตหนงททาใหตองกลบไปเสพซาเพอใหอาการหายไป

16

1.4.2 สาเหตทางสงคมและครอบครว สาเหตทางสงคมและครอบครว ถอเปนปจจยทมพลงอยางมากททาใหมการเรม เสพและเสพอยางตอเนองหรอกลบมาเสพซาหลงจากหยดไปแลวกตาม เชน คานยมในสงคมวยเดยวกนเชอวาการเสพยาบาเปนเรองธรรมดา ไมมอนตรายมาก และคดวาตนสามารถควบคมการเสพไดการยอมรบในสงคม โดยเฉพาะในกลมเพอนทเขาใจกนและยอมรบกนอยางดการลอกเลยนแบบอยางหรอถอเปนแฟชนในหมวยรน ทมนสยชอบทาตามกลมหรอเลยนแบบเพอนฝงลกษณะสภาพแวดลอมอยในพนททมการซอขาย เสพยาบากนทวไป มเวลาวางมาก มเงนใชเหลอเฟอ ขาดการดแลอยางใกลชดจากครอบครว ครอบครวทมปญหาสามภรรยาทะเลาะกนหรอครอบครวแตกแยก สมาชกในครอบครวจะรสกขาดความอบอน ขาดทพงทางใจขณะเดยวกน ทาใหหนไปหาเพอน หรอบคคลอนนอกบานเปนทปรกษา ซงปญหานพบมากทสดในกลมผตดยาเสพยตดทมกระบวาครอบครวมปญหา พอแมเลกหรอหยารางกน 1.4.3 สาเหตจากตวผ เสพเอง บคคลมบคลกภาพไมเหมาะสม เปนคนหวนไหวงายขาดความเชอมนในตนเองหรอเปนคนออนแอไมกลาเขาสงคม เมอมปญหาในการดาเนนชวตกไมสามารถปรบตวใหเขากบสถานการณได ตองหาสงยดเหนยวหรอสงพงพง อาจหาทางออกทไมเหมาะสม โดยการใชยาบาเพอชวยใหตนปรบตวดขน นาไปสการตดยาบาได นอกจากนยงพบวาในผ เสพบางคนอาจมความผดปกตทางจตใจ หรอมอาการทางโรคจตรวมดวย เชน เปนโรคประสาทวตกกงวล คดมาก เครยด นอนไมหลบ หรอซมเศรา ไมสามารถแกปญหาใหตนเองไดโดยการใชยาบาเพอรกษาตนเองโดยไมรตว แตกลบทาใหตดยาบาได สาเหตทเกยวกบอาชพบางประเภททนาไปสการตดยาเสพยตด เชน พวกขบรถสบลอ หรอกรรมกรใชแรงงาน เนองจากความยากจน รายได ไมพอใช จงพยายามทางานหนกขน โดยการหาสงทจะชวยใหตนทางานไดคงทนทางานไดนาน ไมเหนอยลา จงหนไปใชยาบา 1.4.4 สาเหตทางจตใจ ฤทธทนาพงพอใจจากการเสพยาดงกลาวแลว ยงสามารถอธบายไดจากทฤษฎการเรยนรวาเปนประสบการณทฝงจา ททาใหผ เสพพยายามแสวงหายาบามาเพอเสพในขณะเดยวกนสงแวดลอมทสมพนธกบการเสพ เชน เหนเพอนเสพ พบเพอนทเคยเสพดวยกนเหนหรอไดยนการกลาวถงยาบาจะเปนตวกระตนความทรงจาเดม ทาใหเกดความนกอยาก และถาไมสามารถควบคมไดกจะกลบไปเสพซาไดสง

17

ผตดยาสวนใหญ มกใหเหตผลในการเสพยาครงแรกวาเสพเพราะอยากลอง ยงเปนเรองธรรมดาของความอยากร อยากเหน หากบคคลนนเปนบคคลทมความทกขอยแลวและยาเสพยตดทาใหเขาลมปญหาหรอความทกขนนได จะเกดการเรยนรในการใชยาเสพยตดในครงตอๆมาดงทไดกลาวมาแลวผ ทลองยาเสพยตดบางคนกเลกได แตบางคนกจะเขาสวงจรของการตดยาเสพยตดในทสด (อรรณพ วสทธมรรค. 2541: 21) ไดสรปสาเหตของการใชและตดยาเสพยตดของวยรนไวดงน 1. การขยายตวของแหลงยาเสพยตดในชมชน 2. สภาพครอบครวขาดความสมดล 3. สภาพจตใจของเยาวชนวยรน 4. สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคม 5. อทธพลของเพอนการขาดทปรกษาและชวยเหลอเมอมปญหา 1.5 พฤตกรรมของผเสพยาบา การใชยาบาในขนาดตา ๆ นาน ๆ ครง โดยมการใชในขนาด 5 – 20 มลลกรม ดวยวธรบประทานเพอขจดความเมอยลาหรอใชเพอเพมอารมณในการทางานหรอเพมความรสกทดในทกโอกาส สวนการใชในขนาดตาตดตอกนเปนประจาหรอใช 3 – 4 เมดตอวน ผลของยาทาใหผ รบประทานมความรสกสบายกวาปกต เมอใชไปนาน ๆ จะมอาการตดยานนทางจตใจและมความรสกวาจะตองใชยานนไปตลอดจนขาดเสยมได หากหยดยาเพยงวนเดยวผ ใชจะมอาการซมเศราทนท ภายหลงใชยาอาการจะหายไปบางคนตองเพมขนาดการใชยาเพอใหไดผลดเทาเดม (สวฒน มหตนรนดรกล และคณะ. 2545: 34) ดงมอาการตอไปน 1.5.1 อาการทางกาย ยาบาหนงเมด หนกประมาณ 60 – 120 มลลกรม ผ ทใชยาขนาด 20 – 30 มลลกรม/วน จะทาใหเกดอาการตนเตนงาย พดมาก อยไมสข มอสน เหงอออกมากและนอนไมหลบ สามารถสรปอาการดงน 1. เบออาหาร (Lose of appetite) 2. ตนเตนงาย (Excitability) 3. มอสน (Tremor of the hands) 4. พดมาก (Talkativeness) 5. คลนไสหรออาเจยน (Nausea or Vomiting) 6. ความดนโลหตสง (High blood pressure)

18

7. หวใจเตนเรวแรงขน (Abnormal heart pressure) 8. อยไดนานโดยไมตองนอน (Insomnia) 9. เหงอออก กลนตวแรง (Heavy perspiration) 10. ทองเสย (Diarrhea) หรอทองผก (Constipation) 11. ปากและจมกแหง รมฝปากแตก 12. ทางานเกนปกต หงดหงด ฉนเฉยว ชอบทะเลาะววาท 13. รมานตาขยาย (Papillary dilatation) 14. สบบหรจดมวนตอมวน 15. สญเสยบคลกภาพ 16. พฤตกรรมเปลยนแปลง 1.5.2 อาการดานจตใจ ในระยะแรกทเสพยาบาจะมความรสกมความสขอยางมากและเรมมการเสพยาบามากขนเรอยๆจนมการเสพหนกเปนชวงๆ เมอเสพนานขนผ ปวยจะเรมมพฤตกรรมและบคลกภาพทเปลยนแปลงไป เรมแยกตวออกจากสงคมมพฤตกรรมแปลก ๆ อาการโรคจตจะเปนๆ หาย ๆ และถายงใชตอไปเรอย ๆ อาการโรคจตจะเดนชดขน จะมพฤตกรรมกาวราว ขาดการหยงรในพฤตกรรมของตนเองจนเกดอนตรายขน 1.6 แนวคดทเกยวของกบการบาบดและฟนฟสมรรถภาพผเสพยาบา 1.6.1 ลอมโบรโซ (Lombroso. 1835-1909. อางองจาก ทพาวด เอมะวรรธนะ. 2545: 75) เปนนกอาชญาวทยาสานกโพซตฟ มความคดเหนวาอาชญากรรมเปนปรากฎการณอยางหนงในสงคม โดยผประกอบอาชญากรรมหาไดมเจตนาทจะกระทาผดไม เพราะฉะนนเมอผประกอบอาชญากรรมไมไดมเจตนาประกอบอาชญากรรม การลงโทษผประกอบอาชญากรรมตามทกฎหมายกาหนดไว จงนาจะเปนการไมถกตอง ทฤษฎการลงโทษเพอแกไขฟนฟผกระทาความผดกมทมาจากทฤษฎของนกอาชญาวทยา สานกโพซตฟดงกลาวโดยมแนวคดพนฐานวา ผกระทาความผดเปนผ ปวยหรอสงคมทผกระทาความผดอยอาศยเปนสงคมทปวยเพราะฉะนนการแกไขผกระทาความผดใหเปนคนดตองมขนตอน 3 ขนตอนคอ ตรวจสอบหาสาเหตของปญหา วเคราะหเหต และแกไขทสาเหต โดยมวธการแกไขเนนทการแกไขเปนรายบคคล เปนรายกลมดงกลาวมาแลว มองคประกอบทใชในการแกไขฟนฟม 4 ประการดวยกน คอ(มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2542: 145-146)

19

1. ผ รบการแกไข (Client) เปนใคร มปญหาอะไร เขาใจปญหาและรวมมอ ในการแกไขปญหาหรอไม ผ รบการแกไขอาจเปนผถกคมความประพฤตนกโทษในเรอนจาหรอ ผถกพกการลงโทษอยางใดอยางหนง 2. ผแกไข (Change agent) เปนใคร มความรและประสบการณในวชาชพ มากนอยแคไหน ในทนผแกไขอาจเปนพนกงานคมความประพฤต พนกงานราชทณฑ พนกงานพก การลงโทษ จตแพทย หรอนกจตวทยากได แลวแตวาผ รบการแกไขในขอหนง เปนใคร 3. สถานทแกไข (Correctional methods) เปนสถานทอะไร เชน บานของ ผกระทาความผด หรอเรอนจา แตละแหลงเอออานวยตอการแกไขแบบใด 4. วธการแกไข (Correction methods) จะใชวธการแกไขเปนรายคนหรอเปน รายกลมและถาจะใชทฤษฎใดในหลาย ๆ ทฤษฎ เชน ทฤษฎจตวเคราะห ทฤษฎแกไขแบบครอบครวหรอทฤษฎแกไขแบบกลมทมผ นา เปนตน เพอใหเหมาะสมกบผ รบการแกไขและสถานทแกไข 1.6.2 แซคคอน, แมคออลฟฟ และเซง ( Zackon,McAuliffe & Ch’ien .1985. อางองจาก ทพาวด เอมะวรรธนะ. 2545 : 75 ) มแนวคดทวาการทผ เสพยาเสพยตดจะเลกยาเสพยตดและฟนฟสภาพของตนเองนนไมใชเปนแคการรกษาอาการโรคทเกดจากผลของการใชสารเสพตดเทานน แตยงตองเพมการปรบตวใหเขากบวถชวตใหม ตองหยดวถชวตเดมๆทเคยใชยาเสพยตดอยางสนเชงใหไดและยงจะมการปรบตวใหเขากบวฒนธรรมยอยและสงแวดลอม ตองมความหวงในอนาคตใหม อาจจะตองพงทรพยากรจากภายนอกดวย เชน ตองไดรบการแนะนาจากผ มประสบการณหลายๆ ดานทจะหาแบบอยาง ทดในการดาเนนชวตตองมการฝกทกษะใหม เชน ทกษะในการประกอบอาชพเฉพาะ ทกษะการดารงตนในสงคม และอน ๆ จงไดสรปการใหการชวยเหลอผจะเลกยาเสพยตด ควรจะมองคประกอบสาคญอยางนอยดงตอไปน 1. การหยดกจกรรมและพฤตกรรมทเกยวกบการใชยาเสพยตดในทางทผด 2. การลดตวกระตนทมกผลกดนใหบคคลไปใชยาเสพยตด เชน ความเครยด ทางจตใจ ความกดดนตาง ๆ ความเจบปวดทรมานทางกาย และอทธพลทางลบจากสงคม 3. การรบรอยางชดแจงทตนเองตดยาเสพยตด ทราบสาเหตทตด และตระหนก ใหชดเจนถงผลกระทบทมตอชวตหากใชยาเสพยตด 4. การสญญากบตนเองวาจะทมเทอยางเตมความสามารถทจะเลกยาเสพยตดใหไดผ มหนาทชวยเหลอพงทราบวา ในระยะทจะธารงวถชวตอยางปลอดยาเสพยตดนจาเปนตอง

20

พยงแรงบนดาลใจและกาลงใจของผจะเลกยาเสพยตด ใหอยในระดบสมาเสมอ จงจะประสบความสาเรจ 1.6.3 กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข (2546: 32-35) ไดสรปแนวคดเกยวกบการบาบดการตดยาทมประสทธภาพตอไปไวดงน 1. ไมมวธการบาบดแบบใดเพยงแบบเดยวทจะเหมาะกบผ ปวยทกคนการเลอกจบคใหเหมาะสมระหวาง สถานทบาบด วธการบาบด และบรการตาง ๆ กบปญหาและความตองการของผ ปวยแตละคน ถอเปนเรองสาคญทจะทาใหผ ปวยสามารถหายจากการตดยาและกลบไปปฏบตหนาทของตนในครอบครว สถานททางาน และในสงคมไดอยางเหมาะสม 2. การบาบดจาเปนตองมการเตรยมพรอมเพอใหบรการอยเสมอ ทงนเพราะผตดสารเสพตดจานวนมากมกลงเลทจะเขารบการบาบด จงควรฉวยโอกาสในขณะทผ ปวยเกดเปลยนใจและสมครใจอยากเขารบการบาบด โดยการใหบรการไดในทนท เราจะเสยผ ปวยไปไดงาย ๆ หากบรการของเราไมพรอมอยเสมอสาหรบพวกเขา 3. การบาบดทมประสทธภาพตองใหความสาคญกบความตองการทก ๆดานของผ ปวย ไมใชเพยงใหการบาบดเฉพาะการตดยาของผ ปวยเทานน การบาบดทมประสทธภาพจะตองเนนทงเรองการเสพยาของผ ปวยและปญหาดานอน ๆ ทมสวนเกยวของดวยเชน ปญหาดานการแพทย ปญหาทางจตใจ ปญหาทางสงคม ปญหาดานอาชพ และปญหาทางกฎหมาย 4. การบาบดรายบคคลและแผนการใหการบรการบาบดจะตองไดรบการประเมนอยางตอเนองและมการปรบเปลยนเมอจาเปน เพอใหแนใจวาแผนการบาบดนนตรงตามความตองการทเปลยนไปของผ ปวย ผ ปวยอาจตองการบรการและการบาบดทหลากหลายรปแบบประกอบกน ในชวงระยะเวลาของการรกษาและการฟนตวในชวงทมการใหบรการปรกษาหรอการทาจตบาบด ผ ปวยอาจตองการบรการดานอน ๆ ควบคไปดวย เชน การรกษาทางยา การบรการทางการแพทยอน ๆ การทาครอบครวบาบด การใหความรแกพอแม ผปกครอง การฟนฟดานอาชพ และบรการทางสงคมและทางกฎหมาย เปนตน และสงสาคญอกประการหนงคอ วธการบาบดจะตองเหมาะกบอาย เพศ และวฒนธรรมของผ ปวยดวย 5. การทผ ปวยยงคงมารบการบาบดในชวงเวลาทนานพอ นบเปนหวใจสาคญของการบาบดทมประสทธภาพ ชวงเวลาทเหมาะสมสาหรบการบาบดในผ ปวยแตละคนนนจะแตกตางกน ขนอยกบลกษณะปญหาและความตองการของพวกเขา จากการวจยพบวาระยะเวลาในการบาบดทไดผลสาหรบผ ปวยสวนใหญจะอยในชวง 3 เดอน และเมอถงชวงเวลานแลว การใหการบาบดเพมเตมจะชวยใหผ ปวยมความกาวหนาในผลการรกษามากขนไปอก แตเนองจากผ ปวย

21

จานวนมากมกจะเลกการบาบดกอนกาหนด ดงนนในการวางแผนการบาบดจงควรมกลยทธทจะชกชวนใหผ ปวยเขารบการบาบดอยางตอเนองและในเวลาทนานพอ 6. การใหบรการปรกษาทงแบบรายบคคลหรอแบบกลมและการบาบดทางพฤตกรรมแบบตาง ๆ ถอเปนองคประกอบสาคญของการบาบดทมประสทธภาพสาหรบผตดสารเสพตด ในการบาบดโดยการใหบรการปรกษาและการบาบดทางพฤตกรรม ผ ปวยจะบอกไดถงเรองทเกยวกบแรงจงใจของพวกเขา พวกเขาจะไดรบการพฒนาทกษะตาง ๆ ทจาเปนในกานาไปใชในการจดการ กบการเสพยาของเขา การหากจกรรมอน ๆ ทสรางสรรคทาเพอทดแทนการเสพยาการใหรางวล ตนเอง เมอทากจกรรมทไมตองมการเสพยาและการพฒนาความสามารถในการแกปญหา นอกจากนการบาบดทางพฤตกรรมจะชวยเสรมสรางความสมพนธระหวางบคคลและชวยใหผ ปวยม ความสามารถในการปรบตวในครอบครวและสงคมได 7. การรกษาดวยยาเปนองคประกอบหนงทสาคญ สาหรบการบาบดผ ปวยหลายราย โดยเฉพาะอยางยงเมอใชรวมกบวธการใหบรการปรกษาและการบาบดทางพฤตกรรแบบตาง ๆ เมธาโดน (Methadone) และเลโว-อลฟา-อเซตลเมธาดอล (Levo-Alpha-Acetilmethadol) เปนยาทมประสทธภาพสงในการรกษาผ ปวยทตดเฮโรอนหรอฝน จะชวยใหผ ปวยสามารถใชชวตไดเปนปกตและลดการเสพสารเสพตดลงได นาลเทรกโซน (Naltrexone) กเปนยาทมประสทธภาพอกตวหนงทใชกบผ เสพตดฝนและผ ปวยบางคนทมการตดสรารวมดวย สาหรบผ ทเสพตดนโคตนนน การใชผลตภณฑททดแทนนโคตนได เชน แผนปด (Patches) หมากฝรง หรอยากน เชน บโพรเพยน (Bupropion) กจะชวยใหการรกษาไดผลดเชนกน สาหรบผ ปวยทมปญหาทางจตเวช การรกษาทางพฤตกรรมและการใชยาถอเปนสงสาคญทจะทาใหการรกษาไดผลดเปนทนาพอใจ 8. ผ เสพ/ตดสารเสพตดทมอาการทางจตรวมดวย ควรไดรบการบาบดความผดปกตทงสองอยางนไปพรอม ๆ กน เนองจากการตดสารเสพตดและความผดปกตทางจตมกเกดขนในผ ปวยอาจแสดงอาการผดปกตออกมาเพยงอยางเดยว แตกควรไดรบการประเมนอาการอน ๆ และใหการรกษาอาการนน ๆ ไปพรอม ๆ กนดวย 9. การรกษาทางยาเพอถอนพษสารเสพตด ถอเปนเพยงการเรมตนของการบาบดผตดยาเสพยตดเทานน และวธนกไมไดชวยใหผ ปวยเลกเสพยาในระยะยาวไดมากนกการใหการรกษาทางการแพทยเพอถอนพษสารเสพตด จะใชเพอรกษาอาการเฉยบพลนทางกายของผ ปวยทเกดจากการอยากยา เพอจะไดสามารถหยดเสพยาได แตการรกษาโดยการถอนพษเพยงอยางเดยวมกไมคอยไดผลในการทจะชวยใหผ ปวยเลกเสพยาไดในระยะยาว ดงนนสาหรบผ ปวยบางคน การรกษาแบบนจะเปนเพยงตวชวดทไมสาคญตอการเลกเสพยาเสพยตด

22

10. การบาบดทมประสทธภาพไมจาเปนตองใหผ ปวยสมครใจเองกไดแมวาการทตวผ ปวยเองมแรงจงใจสงจะชวยใหการบาบดเปนไปไดดวยดกตาม แตการกระตนหรอการชนาในครอบครว ในสถานททางานหรอในระบบยตธรรม กระบวนการทางกฎหมาย กมอทธพลตอผ ปวยมาก เพราะจะชวยเพมอตราการเขารบการบาบดและการคงอยเพอรบการบาบดอยางตอเนองมากขนไดและยงชวยใหการบาบดประสบความสาเรจมากขนดวยจากแนวคดทเกยวของกบการบาบดและฟนฟสมรรถภาพผ เสพยาบา สามารถจะสรปความสาคญไดวา ผ ใชยาเสพยตด ไมใชอาชญากรรม แตเปนเพยงผ มความผดพลาดในการดาเนนชวตไปเกยวของกบยาเสพยตด จงตองนาเขาสกระบวนการบาบดและฟนฟสมรรถภาพทตองมการเปลยนวถชวต พฤตกรรมและสงแวดลอม โดยพบวายงไมมวธการบาบดและฟนฟสมรรถภาพผ เสพยาบาทใหประสทธผลและประสทธภาพทเหมาะสมหรอมความคงทเฉพาะ แตจะปรบวธการใหเหมาะสมระหวาง สถานทบาบด เวลา ปญหา และความตองการของผ ปวยแตละคน ซงถอวาเปนสงสาคญทสด ทงนตองคานงถงแผนการบาบดและฟนฟสมรรถภาพผ เสพยาบาทมความเหมาะสมกบบรบท โดยอาจไมมความจาเปนตองใชยาในขนตอนถอนพษยาเลย 1.7 การกลบไปเสพซา 1.7.1 เชง (Chien. 1985. อางองจาก ทพาวด เอมะวรรธนะ. 2545: 80–81) ไดใหความหมายของการกลบไปเสพซาวา หมายถง การทผตดสารเสพตดหรอผจะเลกเสพกลบไปเสพซา มความหมายหลายอยาง ในแงของความรนแรงทมได ตงแตขนาดเบาๆ ไปจนถงขนาดหนกขน คอ การกลบไปเสพเปนครงคราว ประเภทพลาดไปชวคราวและการกลบไปตดใหมอกครง ซงมหลกการชวยเหลอเพอปองกนการเสพซาและการลดพฤตกรรมเสพซาดงน 1. การเขาใจกระบวนการกลบไปเสพซา ผปฏบตงานจะสอนใหผจะเลกยาเสพยตดสามารถระบตวกระตนหรอสญญาณเตอนตาง ๆ ทเกดขนกอนการกลบไปใชสารเสพตด อาจตองฝกการบนทก การวางแผนจดการกบสญญาณอนตรายตาง ๆ เหลานอยางเปนรปธรรม รวมทงการพจารณาสงเราจากสภาพแวดลอมดวย 2. การระบปจจยเสยงตอการกลบไปเสพซาได ผจะเลกยาเสพยตดจะไดรบการฝกฝนใหตรวจสอบ คนหา และระบภาวะทจะทาใหเขามความเสยงสงตอการกลบไปเสพยาเสพยตดใหม 3. การบรหารจดการกบความอยากยาเสพยตดอยางรนแรง และการสามารถระบไดวาแรงผลกดนนนคออะไร ผ จะเลกยาเสพยตดจะไดรบการฝกฝนใหเรยนรการสบคนหา แรงผลกดนทงทางสรระจตใจและลกษณะอาการทตองการจะใชยาเสพยตดอยางเตมททกประการ

23

ใหมากทสดเทาทจะมากไดทเกดขนกบตน ทงภายในและภายนอกนนมาใหผจะเลกยาเสพยตดแตละคนหายทธวธควบคมใหไดและผปฏบตงานจะเปนผคอยใหความมนใจ ใหกาลงใจทจะบรหารจดการกบภาวะกอกระตนเหลานนใหไดเปนรายบคคลไป 4. การระบภาวะกดดนจากสงคม และการฝกฝนการบรหารจดการกบภาวะนน ใหทราบลวงหนา วามภาวะทางสงคมมากมายทมสวนสาคญตอความกาวหนาในระยะฟนฟสภาพ อาจเปนไดทงอปสรรคและกาลงใจทยงใหญ 5. การจดการกบความเครยด หรอความโกรธ ผตดยาเสพยตดมกมลกษณะ ออนไหวงายเกบกด ไมยอมรบรภาวะอารมณเครยดหรอโกรธของตนเอง ไมยอมเผชญกบความจรงแลวหาทางแกไขขอผดพลาดของตนเองแตจะปฏเสธความจรง เพอจะไดไมตองลาบากหรอเจบปวดในการเขาไปดาเนนการบรหารแกไข กมกจะพอใจเลอกวธงาย ๆ คอ หาทางออกดวยการใชยาเสพยตด 6. ความเบอ ผจะเลกยาเสพยตดทตองเดนทางดวยเสนทางทยาวไกล เมอมาถงระยะหนงเขาอาจรสกเบอและลดความอดทนทจะตองเฝาระวงดแลชวตความเปนอยของตนเองอยางรอบคอบทกฝกาว ซงจะมผลมากทจะทาใหตดสนใจเลกทนลงกลางคน จงจาเปนตองยดหลกการ ตองออกแบบวธการ วางแผนการใชเวลาพกผอนอยางสรางสรรคใหกบผ จะเลกยาเสพยตด เพอลดความเบอในชวตประจาวนลงได 7. การชวยเหลอเมอผตดยาเสพยตดกลบไปเสพซา การเตรยมการ แกปญหากลาเผชญกบการกลบไปเสพซา แลวถอเปนบทเรยนทจะฝกฝนตนเองใหแกรงกลาขนกวาเกาเทานน ทจะตอส เอาชนะความอยากยาเสพยตดได ในหลกการขอน จะสนบสนนใหผจะเลกยาเสพยตดไดทบทวนทกดานททาใหเขากลบไปเสพซา รวมถงดานความคด อารมณ พฤตกรรม ตาง ๆ ททาไปกอน ขณะทาและหลงจากกลบไปเสพซา เพอนาเหตการณเหลานมาพดคยอภปรายกนกบผ รกษา เพอจะไดลดความเสยหายในระหวางทเสพซา หรอเพอสรางกาลงใจใหหนกลบมาตงใจเรมตนกนใหม 8. การวางแผนระยะยาวในการงดสารเสพตด ผปฏบตงานจะประสานกบผจะเลกยาเสพยตดใหตงใจเตมทในการทมเทและรบผดชอบการฟนสภาพของตวเองในระยะยาว เปนตนวา การเขาประชมกลมรวมการปรกษาทางจตวทยา และการเขากลมผจะเลกยาเสพยตด หรอมการจดกจวตรประจาวนใหอยอยางปลอดภยจากตวกระตนใหไปเสพซา เปนตน การปองกนการกลบไปเสพซา เปนการบาบดทางพฤตกรรมและความคด ซงไดรบการพฒนาขนเพอบาบดผตดสราและตอมาถกประยกตใชกบผ ทตดโคเคน ดวยกลยทธทางพฤตกรรมความคดมพนฐานมาจาก

24

ทฤษฎทวา กระบวนการเรยนรมบทบาทสาคญในการพฒนาแบบแผนทางพฤตกรรมทไมเหมาะสม ผ ปวยจะเรยนรทจะระบและแกไขพฤตกรรมทไมเหมาะสมผ ปวยจะเรยนรทจะระบและแกไขพฤตกรรมทเปนปญหาของตน การปองกนการกลบไปเสพยาซาจะรวมกลยทธทางพฤตกรรมแลความคด หลาย ๆ วธเขาดวยกน 1.7.2 สานกงานปองกนและปราบปรามยาเสพยตด กระทรวงยตธรรม (2547: 92 ) ไดอธบายถงการกลบไปตดยาเสพยตดซาวาเปนกระบวนการทเรมตนจากการเปลยนแปลงขอความคดความรสกหรอพฤตกรรมของบคคล ซงเกดจากปจจย 3 ประการประกอบเขาดวยกน คอ ตวกระตน (Trigger) การขาดทกษะในการปองกนตนเอง (Coping skill) และการขาดสานกถงชวตทปลอดจากสงมวเมา (Commitment to sobriety) ซงเดลล (Daley. 1998) ไดกลาววาการตดยาเสพยตดซาสามารถแบงไดเปน 2 ความหมาย คอ การตดยาเสพยตดซาเปนเหตการณของกาใชยาเสพยตดหรอการตดยาเสพยตดซาเปนกระบวนการของการถอยหลงไปสพฤตกรรม หรอ ทศนคตทเบยงเบน และอาจนาไปสการใชยาเสพยตดในระยะทสามารถอดยาไดแลว 1.7.3 มาเลตต และโกรดอน (Marlatt. and Gordon. 1985. อางองจาก สานกงานปองกนและปราบปรามยาเสพยตด. 2547: 92) ทวาการตดยาเสพยตดซาจะเกดขนเปกระบวนการ การตดยาเสพยตดซา มไดเรมจากการใชยาครงแรกหลงจากทผานการบาบดและหยดเสพมาไดระยะหนงแลวแตเรมจากมพฤตกรรมทเบยงเบนไปจากสงคมปกตและใชยาเสพยตดในทสด 1.7.4 กอรสก (Gorski. 1989. อางองจาก สานกงานปองกนและปราบปรามยาเสพยตด. 2547: 92-93) ไดอธบายวา การตดซานนมความหมายมากกวาการกลบมาใชยาเสพยตดหรอแอลกอฮอล แตเปนกระบวนการทเปนขนตอนของการฟนสภาพทผดระบบจนทาใหการกลบไปใชยาเสพยตดหรออลกอฮอลกลายเปนทางเลอกทมเหตผลในการทจะรกษาตนเองกระบวนการตดซา เปรยบเสมอนกบการลมของแถวโดมโน เมอโดมโนตวแรกกระทบตวทสอง กจะไปกระทบตวทสามตอ จากนนปฏกรยาลกโซกจะเรมขนกระบวนการตดซาสามารถแบงเปนขนตอตาง ๆ ดงน 1. เกดการตดขดในการฟนสภาพ 2. ปฏเสธวาตนเองตดขดในการฟนสภาพ 3. ใชพฤตกรรมอน ๆ มากลบเกลอนความรสก 4. ประสบกบเหตกระตนจนไมสามารถควบคมอารมณได 5. เกดปญหาภายในจตใจ

25

6. เกดปญหาพฤตกรรมภายนอก 7. ขาดการควบคม 8. มความคดแบบผ เสพตด 9. กลบไปสกลม สถานท หรอสงททาใหเสพตด 10. ใชสารเสพตด จากคาจากดความและหลกการ กระบวนการสามารถจะสรปไดวามปจจยหรอภาวะหลายอยางททาใหมการกลบไปเสพซาได โดยเฉพาะทเกดจากการตกอยในภาวะความเครยดกดดนและการไดรบตวกระตน เชน บหร เครองดมทมแอลกอฮอล กาว จงตองมการสรางทกษะในการปองกนตนเองไมใหกลบไปเสพซาอก ทตองใชกระบวนการทางความคดและพฤตกรรมเปนหลกสาคญ 1.8 งานวจยทเกยวของกบยาบา อารรตน ภอม (2540:165–166) ศกษา เรองปญหาและความเปนไปได ในการปองกนและแกไขปญหาการเสพยาบาในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา เขต การศกษา 5 ไดใหขอเสนอแนะ ไววา สถานศกษาควรจดบคลากรทมวฒภาวะ ทเปนทยอมรบ ของนกเรยน โรงเรยน ครอบครว และชมชน ซงมความรและประสบการณ ทาหนาทในการ ปองกนและแกไขปญหาการเสพยาบาของนกเรยน โดยสรางความสมพนธกบชมชน เพอใหชมชน ไดเขามามสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาการเสพยาบาของนกเรยน ตลอดจนการ สอดสองดแลนกเรยนอยางใกลชด เพอแบงเบาภาระของสถานศกษาครอบครวและชมชน สถานศกษาควรจดกจกรรมทใชในการปองกนและแกไขการเสพยาบา โดยจดใหมรปแบบท หลากหลายตามสภาพแวดลอม ตลอดจนการสอดแทรกความรเขาไปในการเรยนการสอน และควร กากบดแล นกเรยนในกลมเสยงอยาใกลชด สรางภมคมกน เพอใหนกเรยนมจตสานกและ ภมตานทาน อทยศร แสงคลอย (2539: 94–100 ) ศกษาเรองการศกษาความคดเหน ของครตอการปองกนแกไขปญหายาแอมเฟตามน (ยาบา) ในโรงเรยนมธยมศกษา : ศกษาเฉพาะใน กรณโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดสพรรณบร ผลการวจยพบวา ในดานการปองกนปญหายาบา ตามความคดเหนของคร เหนวาควรจดกจกรรมใหนกเรยนไดมสวนแสดงออกตามความสามารถท มอย เพอใชเวลาวางใหเปนประโยชนมากทสด รองลงมาคอ จดอบรมใหความรดานการปองกน ยาบาแกผปกครอง และนกเรยน ในดานการเรยนการสอน ครควรใชจตวทยาเดกมาใช และใชสอ ทางการศกษาเพอเพมความรเกยวกบโทษของยาบา ในดานการแกไขปญหายาบา ครมความ คดเหน

26

วาตองมการรวมมอระหวางคร ผ นาชมชนและสมาชกในชมชน และครควรมสมพนธภาพ ทดกบนกเรยนทกคน มสสโมโต (Matsumato, T. 2000: 112) ไดวจยเรอง เปรยบเทยบรปแบบการเสพเมทแอมเฟตามนแบบสบและแบบฉดเขาเสนเลอดในผ เสพตดเมทแอมเฟตามนในญป น ผลการวจยพบวา ผ ทเสพโดยวธสบมกจะไมสามารถควบคมการเสพได และเกดอาการโรคจต เชน อาการหลงผด และประสาทหลอนไดเรวกวาแบบฉดเขาเสนเลอด แตไมพบความแตกตางในลกษณะอาการโรคจตในขณะทมนเมา (Intoxication) และไมพบความแตกตางของจานวนรอยละของผ ปวยโรคจตจากเมทแอมเฟตามนเรอรง (Chronic methamphetamine psychosis) ระหวางผ ทเสพแบบสบหรอแบบฉด ในแงของการรกษาพบวาผ เสพแบบฉดทมอาการโรคจตมความตองการยาตานโรคจตในขนาดทสงกวา ซงอาจมผ ทเสพแอมเฟตามนแบบสบอกจานวนมากทยงไมไดเขารบการรกษา เยช และคณะ (Yeh H. and others. 2001: 390) ไดวจยเรอง ผ ปวยโรคจตจากเมทแอมเฟตามนจานวน 21 ราย ดวยแบบประเมน Schedule of affective disorder and schizophrenia (SADS), Scale for assessment of negative symptoms (SANS) และ Global assessment scale (GAS) ขณะรกษาตวในโรงพยาบาลและ 6 เดอนหลงจาหนาย ผลการวจยพบวา สามารถตดตามผ ปวยได 17 รายในจานวนน 8 รายยอมรบวากลบไปเสพเมทแอมเฟตามนซา ผลการประเมนหลงตดตาม 6 เดอนพบวา คะแนน Delusion และ Hallucination จาก SADS มคาลดลง คะแนน GAS ดขน สวนคะแนน SANS ตากวาระดบปานกลาง สรปไดวาผ ปวยโรคจตจากเมทแอมเฟตามนมอาการดขนมากหลงตดตาม 6 เดอน และจากผลการประเมน SANS และลกษณะการดาเนนโรคบงชวาโรคจตจากเมทแอมเฟตามนแตกตางจากโรคจตเภทเรอรง จากการศกษางานวจยทเกยวของกบยาบาในเยาวชน จะเหนไดวาปจจบนเยาวชนทตดยาเสพยตดเปนจานวนมาก และมแนวโนมทจะเพมขนเรอยๆ ในอนาคต วธการแพรระบาดของยาเสพยตดพบวาถกชกจงจากเพอน อยากลอง และสภาพแวดลอมมการแพรระบาดของยาเสพยตด ดงนนในการศกษารายกรณจะทาใหทราบรายละเอยดตางๆ แลวนาขอมลทไดมาวเคราะห เพอใหทราบถงสาเหตของการเสพยาบา ซงเปนปญหาทควรแกไขอยางเรงดวน

27

2. เอกสารทเกยวของกบการศกษารายกรณ 2.1 ความหมายของการศกษารายกรณ นกจตวทยาแนะแนวหลาย ๆ ทานไดใหความหมายของคาวา การศกษารายกรณ (case study )ไวหลายทศนะ ซงมลกษณะคลาย ๆ กนคอ เปนกระบวนการของการศกษารายละเอยดเกยวกบบคคลเปนระยะเวลาตดตอเนองกน เปนรายกรณไป โดยมวตถประสงคเพอหาทางชวยเหลอใหบคคลนนไดรจกตวเอง เขาใจตนเอง และสามารถปรบปรงตนเองไดดขน ในทก ๆ ดาน ไมวาจะเปนดานการเรยน อารมณ และสงคม เปนตน ดงนนการศกษารายกรณ คอ การศกษารายละเอยดเกยวกบบคคลอยางลกซง และวเคราะหถงสาเหต ททาใหบคคลมพฤตกรรมเชนนน หรอมพฤตกรรมแปลกไปวามสาเหตมาจากอะไร รวมทงแปลความหมายของพฤตกรรมนนๆ วามความสมพนธกบปญหาและการปรบตวของบคคลนนอยางไร (พนม ลมอารย. 2548: 123) ซงสอดคลองกบกมลรตน หลาสวงษ (2529: 3) ทกลาวไววาการศกษาบคคลเปนรายกรณคอการศกษารายละเอยดตางๆ ทสาคญของหนวยใดหนวยหนงในสงคม เชน บคคล กลม ชมชน บาน สถาบน เปนตน โดยเฉพาะในปจจบนมกเนนรายละเอยดของแตละบคคล การศกษารายละเอยดจะตองศกษาอยางตอเนองกนไประยะเวลาหนง แลวนารายละเอยดทไดมาวเคราะหตความ เพอใหเขาใจถงสาเหตของพฤตกรรม ซงอาจเปนพฤตกรรมทเปนปญหาหรอไมเปนปญหากได พฒนาการดานตางๆ ความสามารถพเศษดานใดดานหนง ทศวร มณศรขา (2539:170) ไดใหความหมายของการศกษารายกรณวา การศกษารายกรณเปนการศกษาบคคลอยางกวางขวางและอยางละเอยด ทงภมหลง และชวตความเปนอยในปจจบน ซงขอมลตางๆเหลานจะชวยทาให ผศกษาเขาใจบคคลนนไดอยางแทจรง อนจะเปนประโยชนตอการชวยเหลอบคคลนน และชวยใหเขาไดตระหนกร รวมทงสามารถปรบตวไดอยางมประสทธภาพ และมความสข กรมสขภาพจต (2544 ก: 17) ไดใหความหมายของการศกษารายกรณไวดงน การศกษารายกรณเปนการรวบรวมขอมลเกยวกบบคคลทตองการศกษาอยางละเอยด และนาขอมลมาวเคราะหวนจฉยหาสาเหต กระบวนการความเปนมาของเหตการณเรองราวของปญหา เพอเปนแนวทางในการใหคาแนะนาปรกษา แกปญหาหรอปองกนปญหาทอาจจะเกดขนตอไป รวมทงทาการประเมนตดตามผลหลงจากใหการชวยเหลอแกไขปญหาไปแลว

28

เจส สเทน ( Jess Stein 1994: 229) ไดใหความหมายของ การศกษารายกรณหมายถง การรวบรวมขอมล และจดการกบขอมลตางๆ ของแตละบคคลเพอสามารถทจะนาไปวเคราะห และอธบายถงทมาของพฤตกรรมตางๆของบคคลทเราตองการจะศกษา จากแนวคดขางตนสรปไดวา การศกษารายกรณ หมายถง การรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบสาเหตของพฤตกรรมของบคคลอยางละเอยดและนาขอมลทรวบรวมไดมาวเคราะห ตความหมาย เพอหาทางชวยเหลอ สามารถดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและมประสทธภาพ 2.2 จดมงหมายของการศกษารายกรณ การศกษารายกรณ มจดมงหมายหลายประการดงท พนม ลมอารย (2538: 10) ไดสรป จดมงหมายของการศกษารายกรณไวดงน 1. เพอสบคนหาสาเหตททาใหนกเรยนมพฤตกรรมทผดปกต ซงทางโรงเรยนจะไดใหความชวยเหลอ และแกไขไดอยางถกตอง 2. เพอสบคนกระสวน (Pattern) ของพฒนาการของนกเรยนทงในดานรางกาย สตปญญา อารมณ สงคม และจตใจ ซงทางโรงเรยนจะไดใหการสงเสรม พฒนาไดอยางเหมาะสม 3. เพอชวยใหนกเรยนไดเกดความเขาใจตนเอง ยอมรบความจรงเกยวกบตนเอง สามารถพฒนาตนเอง สามารถวางแผนชวต สามารถตดสนใจเลอกแนวทางศกษาตอ และเลอกอาชพ สามารถดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและมประสทธภาพ 4. เพอชวยใหผปกครองเขาใจเดกของตนไดดขนและใหความรวมมอกบทางโรงเรยนในการแกไขปญหาของบตรหลานของตน 5. เพอชวยใหคณะครไดเขาใจนกเรยนอยางละเอยด ลกซงและถกตอง และนาผลของการศกษารายกรณไปใชในการปรบปรงการเรยนการสอน การจดกจกรรมและการใหบรการตางๆ แกนกเรยนไดอยางเหมาะสม สอดคลองกบความตองการและความพรอมของนกเรยน นอกจากน ลกขณา สรวฒน (2543: 247) ไดกลาวถงวตถประสงคของการศกษารายกรณไวดงน 1. เพอสบคนรปแบบของพฒนาการเพอคนหาสาเหตททาใหนกเรยนมพฤตกรรมผดปกต ซงทางโรงเรยนจะไดใหความชวยเหลอ และแกไขอยางถกตอง 2. เพอสบคนรปแบบของพฒนาการของนกเรยนทงในดานรางกาย สตปญญา อารมณ สงคม และจตใจ เพอทางโรงเรยนจะไดใหการสงเสรมพฒนาไดอยางเหมาะสม

29

3. เพอชวยใหนกเรยนเกดความเขาใจตนเอง สามารถพฒนาตนเองไดในทก ๆ ดาน และสามารถดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสข และมประสทธภาพ 4. เพอชวยใหผปกครองเขาใจบตรหลานของตนไดดขน และใหความรวมมอกบทางโรงเรยนในการแกไขปญหาของบตรหลานของตน 5. เพอชวยใหคณะครไดเขาใจนกเรยนอยางละเอยด ลกซง ถกตอง และสามารถนาผลของการศกษารายกรณนไปใชในการปรบปรงการเรยนการสอน การจดกจกรรม และการใหบรการตาง ๆ แกนกเรยนไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบความตองการ และความพรอมของเขา จากแนวคดขางตนสรปไดวา การศกษารายกรณมจดมงหมายเพอใหผศกษาไดเขาใจถงสาเหตตางๆ ของพฤตกรรมทงทเปนปญหาและไมเปนปญหาของผ รบการศกษาอยางละเอยด เพอวนจฉยและหาแนวทางในการชวยเหลอปองกน ตลอดจนสงเสรมผ รบการศกษาใหมพฤตกรรมทเหมาะสม นอกจากนการศกษารายกรณยงกอใหเกดความเขาใจทถกตองระหวางผ รบการศกษาและผ เกยวของกบผ รบการศกษา เชน คร-อาจารย บดามารดา เพอน เปนตน 2.3 ประโยชนของการศกษารายกรณ การศกษารายกรณเปนเทคนคทมประโยชนตองานของบคคลทนาไปใช และบคคลทเกยวของดงท พนม ลมอารย (2538: 10) ไดสรปประโยชนของการศกษารายกรณไวคอ 1. ประโยชนตอคร หรอผแนะแนวทเปนผศกษาโดยตรง มดงน 1.1 ชวยใหคร หรอผแนะแนวไดรายละเอยดเกยวกบตวนกเรยนอยางกวางขวางทาใหรจกเขาใจธรรมชาตของมนษยไดอยางแทจรง ชวยใหครหรอผแนะแนวมความเขาใจและยอมรบเรองความแตกตางระหวางบคคลดขน มจตใจเปนกลางไมมอคตตอบคคลทมาเกยวของ 1.2 ชวยใหครหรอผ แนะแนวเขาใจถงสาเหต และเงอนไขตางๆ ทกอใหเกดพฤตกรรมทเปนปญหา ทาใหมองเหนลทางในการแกปญหาและใหความชวยเหลอไดอยางเหมาะสม ทนเวลาและทนเหตการณ 1.3 ชวยใหครหรอผแนะแนวมความร มทกษะในการใชเครองมอและกลวธตางๆ ในการเกบขอมลเกยวกบตวนกเรยนและยงชวยใหเปนคนทมเหตผล รจกเกบขอมลอยางเปนระบบ รจกการแกปญหาโดยใชขอมลทไดรวบรวมไวมาประกอบการพจารณาตดสนใจ 2. ประโยชนตอนกเรยนทเปนผไดรบการศกษา ดงน 2.1 ชวยใหนกเรยนไดเกดความเขาใจตนเอง ยอมรบความเปนจรงเกยวกบตนเอง มการปรบปรงตนเอง หรอแกไขปญหาของตน เพอชวยใหสภาพชวตดขนกวาเดม

30

2.2 ชวยใหนกเรยนมกาลงใจและมความเตมใจทจะดาเนนชวตตอไปอยางมความหวงและเขมแขง 3. ประโยชนตอคณะครและโรงเรยน ดงน 3.1 ชวยใหคณะครรจกและเขาใจนกเรยนของตนดขน ยนดใหความรวมมอในการชวยเหลอและแกไขปญหาใหกบนกเรยน 3.2 ใหโรงเรยนไดทราบขอเทจจรงตางๆ เกยวกบปญหาและความตองการของนกเรยนทาใหสามารถนาขอเทจจรงเหลานน มาใชแปนแนวทางในการปรบปรงการเรยน การสอน การจดกจกรรม และการใหบรการดานตางๆ แกนกเรยนไดอยางเหมาะสม และมประสทธภาพ 4. ประโยชนตอผปกครองของนกเรยนทไดรบการศกษา 4.1 ชวยใหผ ปกครองเขาใจเดกของตนดขน ทาใหสามารถปฏบตตนตอบตรหลานไดอยางเหมาะสม 4.2 ชวยใหผปกครองเกดความสบายใจ เพราะไดตระหนกวาโรงเรยนมความตงใจและจรงใจในการปองกน ชวยเหลอแกไข สงเสรมและพฒนานกเรยน ทศวร มณศรขา (2539: 182) ไดกลาวถงประโยชนของการศกษารายกรณไวดงน 1. ทาใหผ ไดขอมลจานวนมากและกวางขวาง ชวยใหรจกและเขาใจนกเรยนละเอยดทกแงมม 2. ชวยใหสามารถนาขอมลทไดรวบรวมนนมาวเคราะห และวนจฉยหาสาเหตของพฤตกรรมไดมากกวาวธอน ๆ 3. ทาใหผ ศกษาและผ ทเ กยวของ มองเหนแนวทางทจะใหความชวยเหลอทเหมาะสมกบนกเรยนแตละคน 4. ทาใหนกเรยนไดรจกเขาใจตนเอง สามารถใชชวตอยในสงคมไดอยางมความสขเทากบเปนการชวยลดปญหา และเปนกาลงสาคญในการพฒนาชาดอกทางหนงดวย จากแนวคดขางตนสรปไดวาการศกษารายกรณนนมประโยชนมากไมวาจะเปนผศกษา ผถกศกษา และผ ทมสวนเกยวของ อนไดแก บคคลภายในครอบครว สถาบนการศกษา รวมไปถงผสนใจ ในการนาผลของการศกษาไปใชเปนแนวทางในการพจารณาชวยเหลอผถกศกษา และยงสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการปองกนการเกดปญหากบบคคลอนตอไปได

31

2.4 กระบวนการในการศกษารายกรณ ประภาพศ สญชาตเจตน (2539: 333) ไดกาหนดกระบวนการศกษารายกรณมขนตอนตามลาดบขนดงน 1. การเลอกนกเรยนสาหรบศกษารายกรณ โดยทวไปแลวการศกษารายกรณ ควรไดกระทากบนกเรยนทกคนในโรงเรยน ไมวาจะเปนเดกปกต เดกทฉลาด เดกทมพฤตกรรมทเปนปญหา เดกทมความลาบากในการปรบตวหรอเดกทเรยนออนกตาม แตโดยทางปฏบตกมกจะเลอกศกษารายกรณกบเดกทมปญหาเปนลาดบแรก ทงนเพราะการศกษารายกรณตองใชเวลามากในการศกษาและผศกษาตองรเทคนควธการในการศกษารวบรวมและวเคราะหขอมลเปนอยางด 2. การรวบรวมขอมลเพอศกษารายกรณ การรวบรวมขอมลเพอศกษารายกรณนน ผศกษาสามารถกระทาได 2 ทางคอ 1. รวบรวมขอมลตาง ๆ ของผถกศกษาจากระเบยนสะสม 2. ใชกลวธตาง ๆ ของเทคนคการรวบรวมขอมลเพอการแนะแนวศกษาผถกศกษาเพอเพมเตมขอมลทมอยใหกวางขวางยงขน เพอใหไดขอมลตาง ๆ ทเกยวกบผถกศกษาอยางละเอยดและกวางขวาง ผศกษาสามารถรวบรวมขอมลไดจากแหลงขอมลและกลวธดงตอไปน 2.1 การเกบขอมลจากผถกศกษาเอง โดยใชกลวธดงตอไปน 2.1.1 การสงเกตแลวบนทกพฤตกรรมตรง หรออาจประเมนพฤตกรรมโดยใชระเบยนพฤตการณและมาตราสวนประมาณคา 2.1.2 การสมภาษณผถกศกษา 2.1.3 การศกษาจากผลงานของผถกศกษาเปนตนวา อตชวประวต บนทกประจาวนหรออนทน 2.1.4 การศกษาโดยใชแบบสอบถาม เชน แบบสอบถามแบบเตมประโยคใหสมบรณ แบบสอบถามเพอรวบรวมขอมลเกยวกบความนกคดของนกเรยนทมตอตนเองและผ อนตลอดจนเจตคตและคานยมตาง ๆ 2.1.5 การใชแบบทดสอบตาง ๆ เปนตนวา แบบทดสอบสตปญญา แบบทดสอบความถนด แบบทดสอบบคลกภาพ 2.2 การเกบขอมลจากเพอนผถกศกษา โดยใชกลวธดงน 2.2.1 การสมภาษณเพอของผถกศกษา

32

2.2.2 การใชกลวธสงคมมต 2.2.3 การใชแบบสอบถาม “ใครเอย” 3. การวเคราะหขอมลและการวนจฉยปญหา เมอรวบรวมขอมลเกยวกบผถกศกษาไดมากเพยงพอแลว ผศกษาจะนาขอมลทงหลาย มาวเคราะหและวนจฉยสาเหตของปญหาหรอพฤตกรรมนนอยางรอบคอบและถกตอง เพอดาเนนการชวยเหลอตอไป 4. การดาเนนการชวยเหลอแกไข เมอวนจฉยปญหาไดแลว ชนนจะเปนการตดหาวธการตาง ๆ ทจะนามาชวยเหลอแนะแนว และดาเนนการตามแนวทางทวางไว 5. การตดตาม หลงจากทไดใหความชวยเหลอนกเรยนผนนไปแลว จะตองมการตดตามผลดเทาทไดชวยเหลอแกไขไปแลวนน ไดผลหรอไมอยางไร จะตองปฏบตอยางไรเพมเตมอกหรอไม ครแนะแนวตองตดตามผลตอเนองจนกวาเดกจะปรบตวไดอยางเหมาะสม พนม ลมอารย (2538: 12-13) กลาววา การศกษารายกรณทสมบรณนน อาจจาแนกขนตอนในการดาเนนงานได 6 ขนดวยกน คอ 1. ขนรวบรวมขอมลทจาเปนเกยวกบตวบคคล (Collecting of the necessary data) ซงจะชวยใหครรจกนกเรยนทถกศกษา ตลอดจนชวยใหทราบภาวะความเปนไปในปจจบนของนกเรยนอกดวย 2. ขนวเคราะหขอมล (Analysis) เปนการนาขอมลทรวบรวมเอาไวมาวเคราะหหา ขอเทจจรงตางๆ และจาแนกออกเปนดานๆ เพอสะดวกในการตความหมายขอมลเกยวกบบคคลนน 3. ขนตรวจวนจฉยปญหา (Diagnosis) เปนการนาเอาผลการวเคราะหขอมลใน ขนท 2 เปนพนฐานประกอบการพจารณาเพอวนจฉยวาอะไรนาจะเปนสาเหตของปญหา การลงความเหนเกยวกบปญหานอาจเปนการชวคราวไมใชขอยต แตกเปนพนฐานของการสงเคราะหขอเทจจรงในขนตอไป 4. ขนสงเคราะหขอมลหรอรวบรวมขอมลเพมเตม (Synthesis) เมอวนจฉยแลววาอะไรนาจะเปนปญหา กควรจะไดศกษาขอเทจจรงเกยวกบปญหานนเพมเตม ดวยวธการตางๆ เชน การสงเกต การสมภาษณ การทดสอบ เปนตน แลวนาขอเทจจรงทไดมาสงเคราะหเขาดวยกน

33

กบขอเทจจรงทมอยแลว ทาใหมองเหนความสมพนธของขอมลแตละดาน เกดเปนภาพรวมทางบคลกภาพของบคคลผนน อนจะชวยใหผศกษาสามารถเขาใจลกษณะของปญหาและสาเหตของ ปญหาไดอยางถองแท 5. ขนใหความชวยเหลอ (Treatment) เมอแนใจวาวนจฉยปญหาไดถกตองแลว ควรจะหามาตรการตางๆทจะนามาชวยเหลอนกเรยนในการแกปญหาแลวดาเนนการชวยเหลออยางจรงจง 6. ขนตดตามผล (Follow -Up) เมอผศกษารายกรณไดใหความชวยเหลอนกเรยนทถกศกษาไปแลว สงทจะขาดไมไดคอ การตดตามผล เพราะจะชวยใหทราบวา การศกษารายกรณ ประสบความสาเรจมากนอยเพยงไร มขอบกพรองทควรจะแกไขปรบปรงอยางไรบาง และจะตอง ใหความชวยเหลอเพมเตมอกหรอไม กรมสขภาพจต (2544 ข: 18-20) ไดกาหนดขนตอนในการศกษารายกรณไวดงน 1. ศกษาขอมลความเปนมา ปจจยทเปนสาเหตของปญหาในดานตางๆ ดงน (1) ลกษณะปญหา ไดแก การแสดงออกรวมถงเหตการณเรองราวทเกดขน ระยะเวลาในการเกดปญหาตงแตเรมตนจนถงปจจบน ความถของการเกดปญหามากนอยเพยงใด ความรนแรงของการแสดงออกของปญหา และผลกระทบทเกดขนตอตวบคคลและผ เกยวของ ตอครอบครว โรงเรยน และสงคมมากนอยเพยงใด (2) ประวตครอบครว ไดแก การอบรมเลยงดของบดามารดา ผปกครองในชวงวยเดกจนถงปจจบน ลกษณะบคลกของผอบรมเลยงด ความสมพนธระหวางบคคลในครอบครว ปญหาในครอบครว ดานเศรษฐกจ ความขดแยง ปญหาดานอารมณและจตใจ (3) ประวตสวนตว ไดแก บคลกภาพ อารมณจตใจ การแสดงออกในชวงวยเดกจนถงปจจบน การปรบตว ผลการเรยนในอดตถงปจจบน กจกรรมการใชเวลาวางสวนตว และกบบคคลในครอบครว (4) การปรบตวในสงคม ไดแก ความสมพนธกบเพอนในโรงเรยนและนอกโรงเรยนกบคร และกบบคคลอนๆ การใชชวตประจาวนในสงคม การมสวนรวม การเขากลมกจกรรมตางๆ การปรบตวดานเพศ พฒนาการทางเพศตามชวงวย (5) ปจจยอนๆทเกยวของ ไดแก ตวบคคล เหตการณ ทเกดขนในปจจบนทเปนปจจยเสรมใหเกดปญหา ในระยะทเรมเกดปญหามเหตการณอะไรเกดขนกบบคคลในครอบครว บคคลใกลชดทนกเรยนเกยวของดวย หรอเกดเหตการณอะไรทมผลกระทบตอจตใจอนเปนสาเหต ใหเกดปญหา

34

2. วเคราะหสาเหต นาขอมลทรวบรวมไดจากขอ 1 มาวเคราะห ดงน (1) สาเหตของปญหาในดานตวนกเรยน และบคคลทเกยวของ (2) ความเปนมาของเหตการณ เรองราวในอดตจนถงปจจบน (3) ความสมพนธระหวางปจจยตางๆทเปนสาเหตของปญหาทงในดานครอบครว โรงเรยน และสงแวดลอม (4) สรปสาเหตของปญหา ซงอาจมหลายสาเหต สาเหตใดเปนสาเหตนา สาเหตใดเปนสาเหตรอง ลาดบความสาคญของสาเหตของปญหา เพอพจารณาหาแนวทางแกไข 3. ศกษาปจจยทเปนแนวทางในแกไขปญหา ดงน (1) ศกยภาพในตวนกเรยน ไดแก ระดบเชาวนปญญา บคลกภาพ อารมณ จตใจ ทศนคต ความรสกนกคดตอปญหา เหตการณเรองราว และความตองการในการแกไข (2) คร ผใหความชวยเหลอมความพรอมในบทบาทหนาททศนคตตอนกเรยนตอปญหา และการใหความชวยเหลอมากนอยเพยงใด (3) บดามารดา ผปกครอง พนฐานครอบครว ความพรอม ความเขาใจ และความรวมมอในการแกปญหา (4) บคคล องคกรสงแวดลอมทเกยวของ มสวนรวมสงเสรม หรอเปนอปสรรคตอการชวยเหลออยางไร (5) ศกษาวชาการในการชวยเหลอ เทคนค ขนตอนในการใหคาแนะนาปรกษา การชวยเหลอแกไขปญหา 4. การประเมน ตดตามผล เมอใหคาปรกษา และดาเนนการใหความชวยเหลอแลว มการประเมนตดตามผล เพอดความกาวหนาของการเปลยนแปลงพฤตกรรม วธการประเมน ตดตามผล ใชการสงเกต หรอการใชแบบประเมนผลโดย คร ผปกครอง เปนผตอบแบบ ประเมนความคดเหนทมตอนกเรยน หรอการใชแบบประเมนผลทใหนกเรยนเปนผตอบแบบ ประเมนดวยตนเอง กมลรตน หลาสวงษ (2529: 22-23) กลาววา “กระบวนการในการศกษาบคคลเปนรายกรณไมมกฎตายตวแนนอนลงไป” แตจากความรและประสบการณจรงทเคยไดฝกทาการศกษาบคคลเปนรายกรณ จงแบงกระบวนการในการศกษาบคคลเปนรายกรณออกเปน 7 ขนตอน คอ

35

ขนท 1 การกาหนดปญหาและตงสมมตฐาน กาหนดปญหา หมายถง การทผศกษารายกรณตงจดมงหมายหรอกาหนดวา จะศกษาสงใดในบคคลหนง ซงอาจเปนปญหาหรอมใชปญหา แตเปนความสนใจ ความสามารถพเศษ หรออน ๆ (กมลรตน หลาสวงษ. 2529: 23) ในการตงสมมตฐานนน ควรตงไวหลาย ๆ สมมตฐาน ทงนเนองจากเปนการปองกนขอผดพลาดทอาจเกดขนไดในกรณทพบวา ขอเทจจรงไมเปนไปตามสมมตฐานทตงใจไว นอกจากนนการทคนเราแสดงพฤตกรรมใดพฤตกรรมหนงออกมานน อาจไมไดเกดจากสาเหตเดยว และในทานองเดยวกน พฤตกรรมทแตกตางกนกอาจเกดจากสาเหตเดยวในทานองเดยวกน พฤตกรรมทแตกตางกนกอาจเกดจากสาเหตเดยวกนกได ฉะนนจงควรตงสมมตฐานไวหลาย ๆ สมมตฐาน ขนท 2 การรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล การรวบรวมขอมล คอ การหาขอมลหรอขอเทจจรงหลงจากทมการกาหนดปญหาตงสมมตฐานแลว โดยใชเครองมอการแนะแนวเกบรวบรวมขอมลเกยวกบผ ทเราศกษา โดยรวบรวมขอมลจากแหลงตาง ๆ ไดแก การสงเกต การสมภาษณ ระเบยนสะสม การทดสอบ เปนตน การวเคราะหขอมล คอ การตความหรอแปลความหมายขอมลทไดจากการรวบรวมขอมลในแตละวธหรอเทคนค เพออธบายเหตผลหรอผลของพฤตกรรมทเกดขน ซงการวเคราะหขอมลน อาจจะทาโดยวธประชมปรกษา ดวยการเชญบคคลทเกยวของกบผ ทเราศกษา รวมกนพจารณาศกษาขอเทจจรงทไดจากการรวบรวมขอมล การรวบรวมขอมลทดนน ควรจะตองใชหลาย ๆ ดาน หลายเทคนค และแตละเทคนคควรจะใชหลาย ๆ ครง เพอใหเขาถงพฤตกรรมของบคคลทไดรบการศกษาอยางละเอยด และตรงกบขอเทจจรงมากทสด เทคนคตาง ๆ ทนยมใชม 9 เทคนค ดงน (กมลรตน หลาสวงษ. 2529: 29-30) 1. การสงเกต พนม ลมอารย (2538: 55-57) ไดสรปการสงเกตทดไวดงน 1. กาหนดสงทสงเกตใหชดเจน ผสงเกตจะตองสงเกตพฤตกรรมควบคไปกบสถานการณหรอสงแวดลอม 2. การสงเกตพฤตกรรม ผ สง เกตจะตองสงเกตพฤตกรรมควบค ไปกบสถานการณสงแวดลอม

36

3. ควรทาการสงเกตเพยงคนเดยวในการสงเกตครงหนง ๆ เพอศกษาพฤตกรรมไดอยางละเอยดถถวน 4. ควรทาการสงเกตในกจกรรมปกต เชน ในหองเรยน หองประชม สนามเดกเลน เปนตน เพอทานายพฤตกรรมในอนาคตไดดทสด 5. การสงเกตเปนระยะเวลานาน ผ สงเกตจาเปนตองใชเวลาสงเกตเปนระยะเวลาหลาย ๆ วน เพราะมนษยยอมมอารมณแตกตางกนไปในแตละวนอาจเปนระยะเวลา 3 เดอน หรอ 1 ภาคเรยน 6. ควรจะทาการสงเกตในสถานการณวกฤต ซงผดแผกไปจากสถานการณปกตบาง เพราะจะทาใหทราบบคลกภาพทแทจรงบางประการของเดกได 7. การสงเกตเพอใหไดมาซงพฤตกรรมทแทจรง ควรมผสงเกตหลาย ๆ คน เปนการชวยปองกนขอบกพรอง ซงอาจเกดจากความไมเทยงธรรมหรอมอคตของผสงเกตและยงชวยใหสามารถทาการสงเกตพฤตกรรมไดกวางขวาง 8. ควรสงเกตพฤตกรรมดานใดดานหนงแตเพยงอยางเดยว ในการสงเกตครงหนง ๆ 9. ผสงเกตตองพยายามฝกตนเองอยาใหเกดความลาเอยง พยายามทาใหเทยวตรงมากทสด ขณะสงเกตอยานาเอารปรางหนาตาหรอคณลกษณะประจาตวของเดกหรอสงอน ๆ มามอทธพลตอการสงเกตได 10. การสงเกตจะมคณคาเมอมการบนทกการสงเกตไวอยางถกตอง เพอเปนหลกฐานนาไปคดคนหาสาเหตแหงพฤตกรรมทเกดขน และคดหาทางชวยเหลอตอไป 11. การสงเกตทดจะตองตรวจสอบผลทไดดวยเครองมอวดทแนนอนอน ๆ ประกอบไปดวย เพอใหเปนทเชอมนไดมากยงขน 12. ควรสงเกตในสถานการณตาง ๆ กน เชน ขณะอยในหองเรยน ในโรงอาหารในชมชนและในบาน นอกจากนควรสงเกตขณะทางาน เพอใหผสงเกตไดมองเหนกระแสพฤตกรรมทแทจรง และแบบแผนพฒนาการทสาคญของผถกสงเกต 13. ผสงเกตจะตองระลกไวเสมอวา การสงเกตเพยงครงเดยวไมเปนการเพยงพอทจะเขาใจเดก จาเปนตองสงเกตหลาย ๆ ครง แลวนาขอมลตาง ๆ มาประมวลเขากน จงจะชวยใหเขาใจไดถกตองแมนยา

37

1. ลกษณะของพฤตกรรมทควรสงเกต ทศวร มณศรขา (2539: 37-38) ไดกลาวถงพฤตกรรมทครหรอผแนะแนวควรสงเกตนกเรยน คอ 1.1 พฤตกรรมทนกเรยนกระทาซาซากอยเสมอในชวงระยะเวลาหนง เพราพฤตกรรมเชนนนยอมเปนภาพทแสดงถงอปนสย หรอคณลกษณะของนกเรยนผนนไดเปนอยางด 1.2 พฤตกรรมทผดแปลกไปจากธรรมชาตหรอกระทาไปโดยมคาดหมายตวอยางเชน นกเรยนทปกตมความราเรง แจมใจ เรยนเกง แตกลบแสดงอาการเศราซมและเบอหนายอยางเหนไดชด เปนตน 1.3 พฤตกรรมทสะทอนใหเหนถงความไมเตมใจ หรอไมสามารถทจะเผชญกบสภาพความเปนจรง เชน นกเรยนบางคนไมยอมรบสภาพวาบดาของตนเสยชวตไปแลวยงคงพดคยกบเพอนเหมอนวา ตวเขานนทากจกรรมบางอยางกบบดาของเขาอยเปนตน 1.4 พฤตกรรมทเปนแบบฉบบทแทจรง ผสงเกตจะทราบไดจากการสงเกตพฤตกรรมทนกเรยนแสดงออกมาในสถานการณปกตธรรมดา 2. ประโยชนของการสงเกต

การสงเกตมประโยชนดงตอไปน 2.1 ใหรายละเอยดเพมเตมจากขอมลทไดรบจากวธการอนๆ 2.2 ใหขอเทจจรงบางประการซงไมสามารถไดมาดวยวธการอนๆ 2.3 ชวยใหเหนพฤตกรรมทแทจรงของบคคล โดยเฉพาะการสงเกตในขณะทผถกสงเกตไมรตว 2.4 ชวยใหเขาใจบคคลไดดขน และชวยเหลอไดทนทโดยไมตองเสยเวลาและงบประมาณมาก 3. ปญหาในการสงเกต การสงเกตสาหรบการวจยสวนใหญกระทากบมนษย ฉะนนจงมกจะมปญหาในการสงเกตดงน 3.1 การเขาถงผ ทจะถกสงเกต จะตองไดรบการยอมรบจากผถกสงเกต จงสามารถสงเกตได โดยเฉพาะการสงเกตแบบพธการ 3.2 โอกาสทจะสงเกต บางครงมโอกาสในการสงเกตนอย 3.3 ลาดบความสาคญของเหตการณ บางครงมเหตการณเกดขนพรอมๆ กนหลายเหตการณ ผสงเกตตองวางเหตการณสงเกตใหด

38

3.4 การจดบนทกขอมล อาจไมไดบนทกทนท ทาใหขอมลคลาดเคลอนไปได 4. การบนทกการสงเกต (Observation Record) การบนทกการสงเกตเปนการกระทาเมอมการสงเกตแลว โดยใชหลกการบนทกดงน 4.1 บนทกพฤตกรรมทเหนไดชดเจน โดยเรยงตามลาดบเหตการณทเกดขนกอนหลง 4.2 ใชภาษาทงายตอความเขาใจและสอความหมาย เพอผ อนจะไดอานเขาใจงายและเขาใจตรงกบผบนทก 4.3 ควรบนทกพฤตกรรมของผถกสงเกต แยกไปจากการแสดงความคดเหนของผ สงเกตและบนทกเปนพฤตกรรมของผ ถกสงเกตในแตละครง ไมควรใชวธการสรปรวมพฤตกรรมทไดจากการสงเกตหลายๆ ครงเขาดวยกน 4.4 ควรบนทกทนทหลงจากการสงเกตเสรจสน หรออาจบนทกในขณะสงเกตหากมการสงเกตในระยะเวลานาน และมผสงเกตหลายคน โดยการแบงเวลาในการสงเกตและบนทก 5. วธการบนทกการสงเกต การบนทกการสงเกตโดยทวไปม 2 วธดงน 5.1 การบนทกแบบอตนย (Subjective Record) เปนวธการบนทกทใสความคดเหนของผสงเกตไปพรอมๆ กบพฤตกรรมทสงเกตได วธการบนทกแบบนทนยมกนมาก คอ การบนทกพฤตกรรมแบบพรรณนา (Descriptive Record) ซงสามารถทาไดงายโดยเขยนเปนความเรยงไปเรอยๆ แตถาผสงเกตมอคตตอผถกสงเกต ขอมลทบนทกอาจไมตรงกบขอเทจจรงกได 5.2 การบนทกแบบปรนย (Objective Record) เปนการบนทกเฉพาะพฤตกรรมทเกดขนและแยกความคดเหนของผสงเกตออกตางหาก ซงการบนทกอาจจะกระทาได 2 วธ ดงน 1. การบนทกแบบไมเปนระบบ คอบนทกพฤตกรรมทสงเกตตามจดมงหมายและตามลาดบเหตการณการบนทกแบบนทนยมเรยกวาระเบยนพฤตการณ (Anecdotal Record) เปนวธทนยมมากกวาการบนทกพฤตกรรมแบบพรรณนาเนองจากผอานสามารถเขาใจพฤตกรรมทแทจรงของผถกสงเกตไดมากกวา

39

2. การบนทกแบบเปนระบบ คอ การบนทกหลงจากทมการตความหรอเขาใจลกษณะพฤตกรรมทสงเกตไดอยางถกตอง เปนการบนทกทเปนปรนยมากทสดมความเทยงตรงเชอถอได ซงการบนทกพฤตกรรมแบบน แบงออกเปน 3 ประเภทดงน 2.1 การบนทกพฤตกรรมโดยใชมาตราสวนประเมนคา (Graphic Rating Scale) คอ การบนทกการสงเกตโดยทาเปนมาตราสวนประเมนลกษณะพฤตกรรมตางๆ ตามทกาหนดใหตรงจดมงหมายทตองการสงเกต 2 . 2 การบนทกพฤตก รรมแบบกาหนดลกษณะพฤตก รรม (Behavioral Descriptive Scale) คอ การบนทกการสงเกต โดยกาหนดลกษณะพฤตกรรมแลวบรรยายลกษณะพฤตกรรมนนๆ ไวหลายๆ ขอความใหผบนทกทาเครองหมายหนาขอความทคดวา ตรงลกษณะพฤตกรรมทสงเกตได 2.3 การบนทกพฤตกรรมแบบใหคะแนน (Scoring Scale) คอ การบนทกพฤตกรรมทไดจากการสงเกต โดยการทผบนทกประเมนลกษณะของพฤตกรรมทสงเกตไดเปนตวเลขและตวเลขนจะเปนรหสทแปลความหมายออกเปนพฤตกรรมตางๆ 2. การสมภาษณ (Interview) การสมภาษณ เปนการสนทนาหรอพดคยกนระหวางบคคลสองคนอยางมจดหมายนบวาเปนกลวธรวบรวมขอมลเกยวกบบคคลทเราศกษาไดเปนอยางด เพราะในการสมภาษณนนผศกษามโอกาสไดสงเกตปฏกรยาของเดก ทมตอคาถามตางๆ ดวยซงจะทาใหผศกษานามาประกอบการพจารณา ทาความเขาใจพฤตกรรมของเดกใหดยงขน (พรจนทร เจยรอดศกด. 2536 : 12) 1. ความหมายของการสมภาษณ การสมภาษณ หมายถง การสนทนาหรอการพดคยกนระหวางบคคลตงสองคนขนไปโดยมจดประสงคในการสนทนา ซงอาศยสมพนธภาพและมนษยสมพนธเปนกญแจสาคญของวธการสมภาษณ 2. ชนดของการสมภาษณ การสมภาษณทนยมใชในวงการแนะแนวและจตวทยาม 2 ชนด (กมลรตน หลาสวงษ. 2527: 94 - 96) ดงน 2.1 การสมภาษณเพอคนหาหรอทราบขอเทจจรง (Fact Finding Interview) เปนการสมภาษณทผสมภาษณสนทนาหรอซกถามขอเทจจรงตางๆ เกยวกบผถกสมภาษณในดานความคดเหน ความรสก ความสนใจ เจตคต และคานยมของผถก

40

สมภาษณเกยวกบตนเองและสงแวดลอม ทงนเพอเปนการหาขอเทจจรง หรอขอมลเพมเตมจากทมอย รวมทงยงเปนการตรวจสอบวาขอมลทมอยตรงกบขอเทจจรงหรอไม 2.2 การสมภาษณเพอใหคาปรกษา (Counseling Interview) เปนการสมภาษณทผสมภาษณ สนทนาหรอซกถามผถกสมภาษณเพอใหผถกสมภาษณเขาใจ และมองเหนสภาพปญหาของตนเองไดชดเจน จนสามารถพจารณาแกไขหรอตดสนปญหาของเขาไดหลงจากการใหสมภาษณนอกจากนนการสมภาษณชนดนจะชวยสรางความคนเคยระหวางผสมภาษณและผถกสมภาษณดวย 3. กระบวนการสมภาษณ กระบวนการสมภาษณ ม 3 กระบวนการดงน 1. กอนการสมภาษณ กระบวนการขนนมองคประกอบ 4 ประการดงน 1.1 การเตรยมบคคลเปนการเตรยมทงผสมภาษณและผถกสมภาษณในเรองของความพรอมของทง 2 ฝาย คอมการกาหนดวน เวลาและสถานทในการสมภาษณ บอกจดมงหมายใหผถกสมภาษณทราบ 1.2 การเตรยมจดมงหมายและหวขอในการสมภาษณ อาจมการบนทกหวขอกอนการสมภาษณ และมการจดบนทกในขณะสมภาษณดวยแตถาหากเปนการสมภาษณในขณะทไมบอกจดมงหมายทแทจรง กไมควรบนทกหวขอทจะมาสมภาษณ 1.3 การเตรยมสถานท ซงจะตองมลกษณะสะดวก สบาย ควรเปนทมดชด หรอมความเปนสวนตว ปราศจากสวรบกวน เพอผลของการสมภาษณ 1.4 การเตรยมวน เวลา ในการสมภาษณ สวนใหญมกใหผ ถกสมภาษณเปนผ เลอกวน เวลาทเขาสะดวก พรอมทจะใหสมภาษณ ซงจะชวยใหไดขอเทจจรงมากขน 2. ขณะสมภาษณ ในขณะสมภาษณ ผสมภาษณจะตองใชเทคนคตางๆ ในการสมภาษณ ซงประกอบดวยเทคนคทวไป และเทคนคเฉพาะ กลมรตน หลาสวงษ (2529: 99 -100) กลาววา ไมวาจะเปนการสมภาษณชนดใจจะตองใชเทคนคทวไป 4 ประการ ดงน 1. การสงเกต (Observation) โดยใชอวยวะรบสมผสทง 5 2. การฟง (Listening) เปนเทคนคทดทสดในการแนะแนวและใหคาปรกษา

41

3. การใชคาถาม (Questioning) ผ สมภาษณอาจจะตองถามผ ถกสมภาษณในสงทไมกระจาง โดยการใชคาถามทมลกษณะเปนมตร ผถกสมภาษณฟงแลวเขาใจวาผสมภาษณมความตงใจทจะชวยเหลออยางแทจรง 4. การพด (Talking) การพดทดนนจะตองแสดงการยอมรบเจตคตและความรสกของผถกสมภาษณ ใชภาษาและถอยคาทเหมาะสม ในขณะเดยวกนกตองพยายามพดเมอควบคมใหการสมภาษณเปนไปตามจดมงหมายทวางไว เทคนคทใชในการสมภาษณ มดงน การสรางสายสมพนธ (Rapport) การแสดงความคดเหน (Sympathy) การแสดงอารมณรวม (Empathy) การทาใหเกดความมนใจ (Assurance) การแสดงความเหนดวย (Approval) การทาใหเกดความกระจาง (Clarification) การสะทอนความรสก (Reflection of Feeling) การใชความเงยบ (Using Silence) การสรางอารมณขน (Sense of Humor) 3. การยตการสมภาษณ การยตการสมภาษณเปนสง สาคญดงนนจงตองพยายามใหเปนธรรมชาตมากทสด เพอทจะเปนผลดตอการสมภาษณครงตอๆ ไป จงควรปฏบตดงน 3.1 ใหผถกสมภาษณเกดความมนใจวา สงทเขาพดไปนนจะเปนความลบและเปนผลดแกเขา 3.2 ผสมภาษณอาจตงคาถามใหผถกสมภาษณนาไปคดกอนยตการสมภาษณ เพอจะไดมเรองราว ตอเนองในการสมภาษณครงตอไป 3.3 ผสมภาษณใหผถกสมภาษณสรปสงทเขาคดหรอรสกในขณะสมภาษณ เพอจะชวยใหเขาเขาใจสภาพปญหายงขน และอาจจะตองมการเพมเตมหรอแกไขในบางตอน โดยผสมภาษณ 3.4 ผสมภาษณจะตองใชคาพดและทาททนมนวล มความจรงใจตอผถกสมภาษณ แสดงใหเหนวาตองการสมภาษณในครงตอไปอก 3.5 มการนดวน เวลา สถานท ในการสมภาษณครงตอไป

42

เมอยตการสมภาษณแลว ผสมภาษณจะตองรบบนทกการสมภาษณลงในแบบฟอรมบนทกการสมภาษณทนท เพอปองกนขอมลผดพลาด 3. การเยยมบาน (Home Visit) การเยยมบานเปนวธการหนง ทใชในการเกบรวบรวมขอมลและรวมมอกบบดามารดาหรอผปกครองในการชวยเหลอผ รบการศกษา ขอมลทควรไดจากการไปเยยมบาน เชน สภาพทวไปของบาน สภาพแวดลอมของบาน ลกษณะทาทของผ ปกครอง ลกษณะความสมพนธของบคคลในครอบครว ดงท คมเพชร ฉตรศภกล (2527: 70) ไดเสนอแนะวา การทจะรจกนกเรยนเฉพาะในหองเรยนนนอาจจะไดขอมลทไมเพยงพอกบความจาเปนทจะตองนามาชวยเหลอเดก ดงนนบางครงบคลากรทางการแนะแนวอาจจะตองมภาระในการออกไปหาขอมลทางบานของเดกดวย ทงนเพอจะรวบรวมขอมลเกยวกบทางบานในดานตางๆ เชน สภาพแวดลอมทางบาน ทศนคตของพอแมทมตอเดก ความรวมมอในการชวยเหลอเดกของผปกครอง เปนตน โดยหนาทแลวผ ทจะออกไปทาหนาทเยยมบานคอนกสงคมสงเคราะหประจาโรงเรยน ซงนกสงคมสงเคราะหนเปนบคลากรในการแนะแนวดวย แตในสภาพความเปนจรงของสงคมโรงเรยนสวนใหญจะไมมนกสงคมสงเคราะหประจาโรงเรยน การเยยมบานจงตกไปเปนหนาทของผ ทาหนาทการแนะแนวบคคลอนตอไป 1. วตถประสงคของการไปเยยมบาน การเยยมบานมวตถประสงคดงน 1. เพอตองการทราบขอเทจจรงเกยวกบทางบาน 2. เพอเปนการสรางความเขาใจอนดระหวางสถาบนกบบาน 3. เพอหาขอมลบางประการทไมสามารถไดมาดวยวธการอน 2. ขอปฏบตในการเยยมบาน กมลรตน หลาสวงษ. (2529: 122-127) ไดเสนอแนะขอควรปฏบตในการเยยมบานไวดงน 1. ขนเตรยมกอนการเยยมบาน จะตองปฏบตดงน - กาหนดจดมงหมายในการเยยมบาน - นดหมาย วน เวลา ทจะไปเยยมบานกบผปกครอง 2. ขณะเยยมบาน จะตองปฏบตดงน - แสดงสมมาคารวะตอเจาของบานและแสดงความเปนผ ทมมนษยสมพนธทด

43

- ใชความสงเกตและจดจาสงทไดพบเหน - ระยะแรกของการสนทนาควรหาทางสนบสนนใหผ รบการศกษารวมสนทนาดวย เพอสงเกตสมพนธภาพระหวางผ รบการศกษากบผปกครอง - พยายามกระตนใหผปกครองแสดงทศนคตตอสงตางๆ โดยเฉพาะผ รบการศกษาและสถาบนใหมากทสด - กลาวถงผ รบการศกษาในดานดทเปนจรง - ไมควรทาตวเปนพธรตอง - ใชเวลาในการเยยมบานประมาณ 30 – 60 นาท หรอสงเกตจากกรยาอาการของเจาบานทแสดงวาอดอดหรอมกจธระทตองทา 3. หลงจากเยยมบาน ควรจดบนทกขอมลตางๆ ทนทเมอกลบจากเยยมบานโดยใชแบบฟอรมในการบนทกการเยยมบาน นอกจากน คมเพชร ฉตรศภกล (2527: 71) ไดกลาวถงแนวทางในการปฏบตในการไปเยยมบานไวดงตอไปน 1. การเยยมบาน อาจจะเปนโครงการของโรงเรยนโครงการหนง โดยกาหนดวาครทรบผดชอบเดกแตละกลมควรมโอกาสไปเยยมบานเดกบางอยางนอยทสดปละ 1 ครง ถาหากเปนโครงการของโรงเรยนแลวจะชวยใหพอแมเกดความรสกหรอเจตคตทดตอคร หรอผแนะแนวทจะตองทาตามหนาทและโครงการ นอกจากนแลวความรสกทอาจเกดขนวาเปนการไปจบผดอะไรบางอยางกจะลดนอยลงไปดวยประเดนทสาคญ หนงคอทาใหครมความรบผดชอบตอการเยยมบานเดกอยางจรงจง 2. การไปเยยมบานจะตองมการวางแผนลวงหนา เพอใหผปกครองไดจดวนเวลาทเหมาะสม การตดตออาจจะใชเปนจดหมายจากอาจารยใหญ โดยขอความรวมมอในกจกรรรมการเยยมบานของโรงเรยน หรอในบางแหงอาจจะใชการตดตอทงทางจดหมายและโทรศพทกได ขอสาคญ ขอสาคญคอใหมการนดอยางแนนอน จะไดไมตองเสยเวลาโดยเปลาประโยชน นอกจากนการนดหมายลวงหนากเปนมารยาททางสงคมดวย 3. ผ ททาหนาทในการเยยมบานจะตองเปนผ ทมมนษยสมพนธเปนอยางดเพราะโดยปกตแลวการเยยมบานของใครกตาม มความจาเปนทจะตองใชหลกจตวทยาในการทาใหผปกครองเดกมความสบายใจและใหเกดความรสกวาการไปเยยมบานนนไมใชเปนการไปจบผด หรอไปสารวจสถานะตางๆ ของเขา แตการไปพดคยเพอเปนการใหความชวยเหลอเดกใหมพฒนาการขนทกดาน ถาเดกเปนคนทมปญหากอาจจะปรกษาหารอกนเลยกได

44

4. ถามความจาเปนจะตองพดถงปญหาของเดกควรระมดระวงการใชถอยคาทไมใหเกดความกระทบกระเทอนใจผปกครองของเดกเพราะโดยธรรมชาตแลว พอแมและผปกครองยอมเกดความไมสบายใจ ถาหากมการตาหนลกของเขา สาหรบบางคนทมลกษณะตรงไปตรงมาอาจจะพดออกไปโดยไมเจตนา ผลเสยยอมจะเกดขนได ดงนนคาพดหรอคาถามควรจะเปนกลางไมรนแรงเกนไป 5. ควรจะถามความรสกของพอแมเดกใหมาก เพอดทศนคตของเขาในดานตางๆ การทผ ไปเยยมบานพดมากเกนไปอาจะเปนผลเสยทาใหไมไดรบขอมลทดพอกได ดงนนสงทควรจะใหความสนใจมากขนคอ พอแมเดกรสกอยางไรกบเดก พอแมเขาใจเดกของตนเองอยางไรเขาใชวธการอยางไรในการอบรมเลยงดลกของเขา เปนตน 6. การสงเกตสภาพแวดลอม สภาพความเปนอย และสงอนๆ ควรจะกระทาดวยความระมดระวงอยากระทาอยางชดเจนโดยใหเจาของบานรตววาผ ไปเยยมบานกาลงสารวจสงตางๆ เพราะจะทาใหเกดความรสกเปลยนแปลงไปไดและเปนมารยาททจะไมซอกแซกดทกสงทกอยางเกนความจาเปน ควรจะสงเกตเฉพาะสงทสามารถมองเหนไดกเพยงพอ 7. การใชเวลาในการเยยมบาน ควรจะเปนเวลาทไมทาการรบกวนเจาของบาน เชน การไปเยยมบานในเวลารบประทานอาหาร เวลาทเจาของบานตองการพกผอน ดงนนในการนดหมายเวลา ควรจะเลอกเวลาทเจาของบานสบายใจทสด นอกจากนแลวการไปเยยมในแตละครงกไมควรจะใชเวลานานเกนไป เพราะจะทาใหเสยเวลาโดยไมจาเปน ถาหลกเลยงปญหาน กจะกระทาไดโดยการเตรยมการลวงหนาวา จะถามหรอพดคยในเรองอะไรบางและควรพยายามพดคยในเรองราวทตองการใหมาก แตทงนกควรจะมความยดหยนในการสนทนาดวย 8. การไปเยยมบานในแตละครงจะตองทาการบนทกขอมลตางๆ ทไดรบถอเปนหลกฐานขอมลทจะนามาใชในการพจารณาเดกตอไป การบนทกควรจะกระทาหลงจากการไปเยยมบานมาแลว โดยไมควรปลอยเวลาไวนานเกนไป เพราะจะทาใหลมขอมลบางอยางได การบนทกขอมลนนควรมแบบฟอรมเพอเปนการสะดวกทจะบนทก 4. อตชวประวต (Autobiography) การเขยนอตชวประวต เปนการใหบคคลเขยนเลาประวตของตนเองตามทตนเองมอง โดยมงเขาถงความรสกนกคดของเดกทมตอสงตางๆ เปนสาคญ กลมรตน หลาสวงษ (2529: 78) กลาววา อตชวประวต คอ การทบคคลไดเขยนบรรยายประวตความเปนมาของตนเองตงแตอดตจนถงปจจบนตลอดจนความคาดหวงในอนาคต สวนผองพรรณ เกดพทกษ (2536: 78) กลาววา อตชวประวต หมายถง เรองราวชวตของบคคลซงเจาตวเปนผ เขยนเองและ

45

เปนเครองมอชนดหนงทใชในการแนะแนว โดยใหนกเรยนเขยนเรองราวเกยวกบตนเองทงในดานความรสกนกคด เจตคต ประสบการณ ตลอดทงการกระทาตางๆ พนม ลมอารย (2538: 108) กลาววา อตชวประวตเปนเครองมอชนดหนงในการเกบรวบรวมขอมลเปนรายบคคล วธการจดทาคอการใหบคคลเขยนประวตความเปนมาและเรองราวเกยวกบตนเอง พรจนทร เจยรอดศกด (2537: 14) ไดเสนอแนะวา อตชวประวตสวนใหญ ควรมหวขอดงน 1. ขอเทจจรงเกยวกบเรองราวตางๆ ของผ เขยน 2. ขอมลทเปนความรสกนกคด เจตคตทมตอตนเองและผ อน 3. ขอมลทเกยวของกบการตงความหวงในอนาคต สรปไดวา อตชวประวตเปนเครองมอชนดหนงทใชในการเกบรวบรวมขอมลของบคคลโดยเปดโอกาสใหผ รบการศกษาไดเขยนบรรยายเรองราวตางๆ ตงแตอดต ปจจบน รวมไปถงความคาดหวงในอนาคตไดอยางเสร ซงจะชวยใหผศกษาไดทราบถงลกษณะของบคคลนนได 1. วตถประสงคในการเขยนอตชวประวต การเขยนอตชวประวตมวตถประสงค ดงน - เพอใหบคคลไดระบายความรสกทมตอตนเองและสงแวดลอม - เพอใหผ อนเขาใจบคคลทเขยนอตชวประวตมากขน - เพอใหทราบขอเทจจรงเพมขนจากการรวบรวมขอมลดวยวธอน 2. รปแบบของอตชวประวต การเขยนอตชวประวต โดยทวไปม 2 รปแบบ ดงน 1. แ บบ ไ ม ม ก า ร ก า ห น ด โ ค ร ง ส ร า ง ห ร อ ห ว ข อ ( Unstructured Autobiography) การเขยนแบบนจะเปดโอกาสใหผ เขยนบรรยายเรองราวของตนเองเปนความเรยงอสระ การเขยนแบบนจะใหประโยชนและคณคามากในการใหคาปรกษา แตยากตอการตความหมายเพราะไมไดเขยนตามรปแบบใดๆ 2. แบบกาหนดโครงสรางหรอหวขอ (Structured Autobiography) การเขยนแบบนขนอยกบจดมงหมายของผใหเขยน วาตองการทราบเกยวกบเรองใด 5. บนทกประจาวน (Diary Report) พนม ลมอารย (2538: 120) กลาววา การเขยนบนทกประจาวน คอ การทบคคลเขยนเลาเรองราวเกยวกบกจกรรมและเหตการณตางๆ ทตนไดประสบในแตละวนตลอดจนความรสกนกคดของตนเกยวกบกจกรรมและเหตการณเหลานน ดงนนการเขยนบนทกประจาวน

46

หรออนทนสวนตว เปนสวนหนงของอตชวประวตโดยการเขยนถงประสบการณในดานกจกรรมและความรสกในแตละวนซงเปนเหตการณปจจบน การวเคราะหกคอการสรปเรองราวทเขยนเลามาในแตละวนนนเอง โดยกอนใหเขยนบนทกประจาวนผ ใหเขยนจะตองเปนผ ทมความคนเคยกนพอสมควรกบผ เขยน นอกจากนนผใหเขยนจะตองชแจงวตถประสงคทแทจรงในการใหเขยน และใหเขยนตอเนองกนอยางนอย 1 สปดาห ในการบนทกอาจมแบบฟอรมหรอไมมกได แตตองมหวขอตอไปน 1. ชอ อาย เพศ ของผบกทก 2. วน เดอน ป ทบนทก 3. กจกรรมททาในวนนน โดยตองทาตอเนองอยาง 1 สปดาห จะทาใหทราบนสยของผ เขยนบนทกได 6. สงคมมต (Sociometry) สงคมมต หมายถง เครองมอทใชศกษาความสมพนธระหวางบคคลในสงคม หรอ ในกลมวามปฏกรยาโตตอบกนในลกษณะใด เชน สามคคกลมเกลยวเปนกลมใหญ หรอแตกแยกเปนกลมยอย สมาชกแตละคนไดรบการยอมรบในกลมมากนอยเพยงใด (กลมรตน หลาสวงษ. 2529: 186) 1. หลกการทาสงคมมต การทาสงคมมตมหลกในการทาดงน 1. สมาชกในกลมควรจะรจกและคนเคยกนเปนอยางด 2. กอนทาสงคมมต ผ ทาควรมความสมพนธอนด และคนเคยกบสมาชกในกลมพอสมควร 3. ควรแจงจานวนและรายชอสมาชกใหทกคนในกลมทราบ 4. การทาสงคมมตแตละครง ควรสมมตสถานการณเพยงสถานการณเดยว 5. ไมควรบอกลวงหนา เพราะจะทาใหขอมลไมเปนธรรมชาต 6. การทาสงคมมตในแตละสถานการณ ควรใหสมาชกเลอกมากกวา 1 อนดบ แตไมควรเกน 3 อนดบ เพราะจะยงยากในการเขยนแผนผง 7. การแปลความหมายของสงคมมตในแตละสถานการณ จะแตกตางกนควรใชวธอนควบคไปดวย เชน กลวธใครเอย ฯลฯ 2. คาศพททใชในการทาสงคมมต คาศพทตางๆ ทนยมใชมดงน (กลมรตน หลาสวงษ. 2527: 188 - 189)

47

1. คาถามหรอสถานการณทผ ทาสงคมมตกาหนดขนมาเพอใหสมาชกในกลมเลอกบคคลบางคนในกลมเรยกวา Sociometric หรอ Sociometric Criterion 2. แผนผงสงคมมตซงแสดงใหเหนถงความสมพนธทางสงคมระหวางบคคลในกลมเรยกวา Sociogram 3. กลมยอยๆ ในกลมใหญ ซงอาจมหลายกลม กลมยอยทเลกทสดอาจมสมาชกเพยง 2 คนกได เรยกวา Sociometric Clique หรอ Subgroup 4. การทบคคล 2 คน ตางเลอกซงกนละกน อาจเปนอนดบเดยวกน หรอคนละอนดบกไดเรยกวา Mutual Choice 5. บคคลทไดรบเลอกจากสมาชกในกลมมากทสด เรยกวา Star หรอ Leader 6. บคคลทไมไดรบเลอกจากกลมเลยเพราะเปนทรงเกยจของสมาชกในกลม แตบคคลนนยงเลอกสมาชกคนอนๆ ในกลมเรยกวา Rejectee 7. บคคลทแยกตวออกจากกลมอยโดดเดยวโดยไมไดรบเลอกจากสมาชกในกลมและบคคลนนกไมเลอกสมาชกในกลมดวย เรยกวา Isolate 8. บคคลทไดรบเลอกจากกลมเพยงเลกนอย และบคคลนนมกอยหางไกลจากสมาชกคนอนๆ ในกลม เรยกวา Neclectee 9. การขาดการเลอกซงกนและกนระหวางบคคลสองคน หรอมากกวาสองคนขนไปของกลมยอย เรยกวา Sociometric Cleavage 10. โครงสรางทางสงคมมตทแสดงแบบแผนของการเลอกในระหวางสมาชกของกลมโดยเนนถงความสมพนธทางสงคมทเกยวของกนของแตละคน เรยกวา Sociometric Structure 11. วธการทดสอบเพอวดโครงสรางทางสงคมมต เรยกวา Sociometric test จานวนครงหรอคะแนนทแตละบคคลไดรบเลอกจากสามชกในกลม เรยกวา Sociometric Score 12. สถานภาพของบคคลในกลม เชน Star, Rejectee , Isolate , Neclectee เรยกวา Sociometric Status 3. ลาดบขนของการทาสงคมมต ม 4 ขน ดงน ขนท 1 การกาหนดสถานการณ ขนท 2 การทาตารางแสดงผลการเลอก ขนท 3 การสรางแผนผงสงคมมต

48

ขนท 4 การตความหมายจากแผนผงสงคมมต 7. แบบสอบถาม (Questionnaires) แบบสอบถามเปนเครองมอในการรวบรวมขอมลชนดหนงทไดรบความนยมในการนามาใชในโรงเรยน ในระยะแรกเมอนกเรยนเขาเรยน ครมกจะมการรวบรวมขอเทจจรงทมระบบเพอนาขอมลเหลานนไปเปนขอมลเบองตนสาหรบการจดทาระเบยบสะสม และหลงจากนนจะรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามเพอใหไดรบขอมลเพมขน (คมเพชร ฉตรศภกล. 2527: 58) กมลรตน หลาสวงษ (2529: 215-217) ไดอธบายความหมายของแบบสอบถามไววา แบบสอบถามเปนเครองมอทสรางขนเพอประสงคใหผถามไดทราบขอเทจจรงเกยวกบเรองนนๆ อยางกวางขวางเชน ขอมลเกยวกบความตองการ เจตคต ความรสกและความคดเหนของบคคล รวมทง ขอมลทเ กยวของกบเ รองราวสวนตว สภาพครอบครว ความสมพนธภายในครอบครว ความสนใจ การใชเวลาวาง สขภาพ นสยในการเรยนและการทางาน ตลอดจนโครงการศกษาและอาชพในอนาคตของนกเรยน 1. ชนดของแบบสอบถาม แบบสอบถามทใชในการแนะแนวนน สามารถจาแนกออกเปน 3 ชนด คอ แบบสอบถามกรอกขอมลสวนบคคล แบบสอบถามชนดนจดทาขนเพอใหนกเรยนทถกถามไดกรอกขอความลงไป เรองทถามเปนเรองทเกยวกบขอเทจจรงสวนตว ภมหลงโครงการในอนาคต แบบสอบถามนนามาใชเพอยนยนหรอตรวจสอบขอมลตางๆ ของนกเรยนทไดรวบรวมมากอน 1.1 แบบสอบถามแบบการประเมนผล จดทาขนเพอใหนกเรยนไดบอกถงปฏกรยาของตนทมตอการเรยนการสอน กจกรรมและบรการตางๆ ของโรงเรยน 1.2 แบบสอบถามแบบการตดตามผล จะนามาใชเพอทราบความเปนไปของนกเรยนเกา และเพอประเมนคาประสทธผลของโครงการตางๆ ในโรงเรยน เพอโรงเรยนจะไดนาขอมลทไดมานนเปนแนวทางสาหรบตระเตรยมนกเรยนเพอชวตภายนอกโรงเรยน

2. การสรางแบบสอบถาม ในการสรางแบบสอบถามเพอใชในการแนะแนว ควรปฏบตดงน 2.1 ตงจดมงหมายใหชดเจนวาตองการทราบเรองราวของนกเรยนในดานใดบาง 2.2 การสรางคาถามเพอใหไดขอเทจจรงตรงตามจดมงหมายทตงไวและคาถามแตละขอจะตองมความหมายเปนนยเดยว โดยการถามเพยงสงเดยว

49

2.3 แยกคาถามออกเปนหมวดหม จดใหมความตอเนองของเรองและเรยงลาดบความสาคญ 2.4 ภาษาทใชในแบบสอบถาม ควรจะมความกระทดรด เขาใจงายเหมาะกบระดบชนและวยของผตอบ 2.5 แบบสอบถามทกฉบบ ควรจะมคาสงใหชดเจนเพอเปนการขอความรวมมอนกเรยนในการตอบแบบสอบถาม โดยใหกรอกขอความใหถกตองตรงกบความเปนจรง 2.6 ผ ทใชแบบสอบถามจะตองแจงใหนกเรยนทราบวา ขอมลตางๆ ทไดจากแบบสอบถามจะเกบเปนความลบ และขอมลทไดจะนาไปใชเพอประโยชนของนกเรยนเทานน 2.7 คาถามทไมจาเปน ควรจะไดตดทงใหหมดและควรหลกเลยงคาถามทแนะคาตอบให เพราะนกเรยนสวนมากชอบทจะใหคาตอบทถกแนะวาเปนคาตอบทถกตอง จะทาใหไมเขาใจนกเรยนไดอยางถกตอง ทงยงทาใหขอมลทไดขาดความเชอถอได และไมเปนประโยชนอยางแทจรง 2.8 แบบสอบถามทจดทาไวอยางเรยบรอยแลว ควรจะไดนาไปใหนกเรยนทดสอบตอบดกอน และนาผลทไดมาวเคราะหตรวจสอบและแกไขใหเหมาะสมจงคอยนาไปใชกบนกเรยนกลมทตองการถามจรงๆ 2.9 การกาหนดขอบขายความสนยาวของแบบสอบถามใหเหมาะสม เพอใหไดคาตอบทถกตองสมบรณ แบบสบถามทดควรจะสนเทาทจะทาได ถาสงทตองการทราบหลายเรอง กสรางแบบทดสอบแยกเปนตอนๆ เปนเรองๆ ไป 2.10 แบบสอบถามทตองการใหแสดงความคดเหน หรอเจตคตออกมาไมควรใหนกเรยนเขยนชอเพราะอาจทาใหไมกลาตอบตามความเปนจรง เกรงวาจะมผลสะทอนในภายหลง แตแบบสอบถามทใชเพอรอบรวมขอเทจจรงเกยวกบตวนกเรยน จาเปนทจะตองใหนกเรยนบอกชอของตนในแบบสอบถามดวย 3. ประโยชนของแบบสอบถาม แบบสอบถามถาสรางและใชอยางเหมาะสมแลว จะไดรบประโยชนดงน 3.1 แบบสอบถามชวยใหทราบเรองราวตางๆ ของนกเรยนเปนจานวนมากในระยะเวลาอนสน 3.2 แบบสอบถามชวยใหทราบเรองราวของนกเรยนหลายๆ ดาน พรอมๆ กนและเปนขอมลทเปนปจจบน

50

3.3 แบบสอบถามชวยใหไดขอมลตางๆ เพมเตมจากขอมลเดมทไดรวบรวมเอาไวกอนแลว 3.4 แบบสอบถามชวยใหทราบถงปญหาและความตองการของนกเรยนทาใหครและผแนะแนวสามารถใหความชวยเหลอไดอยางถกตองเหมาะสม 4. การใชแบบสอบถาม เพอชวยใหการใชแบบสอบถามไดผลอยางเตมทครหรอผ แนะแนวควรจะปฏบตดงน 4.1 จะตองพยายามกระตนและจงใจ ใหนกเรยนกรอกแบบสอบถามดวยความจรงใจ ไมปกปด ซงจะชวยใหไดขอมลทเปนประโยชนตอการแนะแนวอยางแทจรง 4.2 ควรทจะไดใหความมนใจกบนกเรยนวาขอเทจจรงตางๆ จะเกบรกษาไวเปนความลบ ไมเปดเผยใหผ ทไมเกยวของไดทราบ เวนแตวาจะไดรบอนญาตจากนกเรยนเสยกอน 4.3 ควรทจะไดอธบายใหนกเรยนไดทราบถง วตถประสงคของการใหนกเรยนกรอกแบบสอบถามตลอดจนวธการตอบอยางละเอยด เ พอชวยใหนกเรยนเหนความสาคญของการตอบแบบสอบถามและใหความรวมมออยางดยง 8. แบบทดสอบ (Testing) การใชแบบทดสอบ เปนการเกบรวบรวมขอมลทเปนระบบและเปนวธทควบคมสถานการณตางๆ ไดอยางรดกม มกฎเกณฑแนนอน ผลทไดจากแบบทดสอบนนมความหมายชดเจน ในการแนะแนวจะนาแบบทดสอบมาใชในกรณทตองการทราบขอมลทเดนชด ช เฉพาะเจาะจงอยางใดอยางหนง เชน การใชแบบทดสอบเมอตองการจะทราบถงความถนด ความสามารถ ความสนใจ ผลสมฤทธทางการเรยน หรอบคลกภาพทเปนปญหาทเ ดกกาลงประสบอย เปนตน 1. จดมงหมายของการใชแบบทดสอบ จดมงหมายสาคญของการนาวธการทดสอบมาใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนรายบคคล ม 5 ประการดงน 1.1 เพอพยายามรวบรวมขอมลตางๆ เกยวกบตวนกเรยนซงจะชวยใหครและผแนะแนวไดรจกและเขาใจนกเรยนของตนมากขน 1.2 เพอครและผ แนะแนวจะไดนาผลจากการทดสอบไปใชในการวนจฉยนกเรยน 1.3 เพอชวยใหนกเรยนไดเกดความเขาใจตนเองไดอยางถกตอง

51

1.4 เพอชวยใหผปกครองนกเรยนไดมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบขดความสามารถและความเขาใจของบตรหลานของตน 1.5 เพอทางโรงเรยนจะไดนาผลการทดสอบทไดมาใชในการจาแนกตวนกเรยนโดยเฉพาะในดานบรการจดวางตวบคคล 2. ประเภทของแบบทดสอบทนามาใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนรายบคคล แบบทดสอบทางจตวทยาหรอแบบทดสอบทนามาใชในการแนะแนวดงน 2.1 แบบทดสอบวดเชาวนปญญา (Intelligence Tests) เปนการทดสอบทใชสาหรบวดความสามารถทวๆ ไปทางสตปญญาของบคคลในการแนะแนวนาเอาแบบทดสอบชนดนมาใช เพอตองการทราบถงระดบเชาวนปญญาของผถกวดโดนการนาเอาผลของระดบเชาวนปญญา ทเรยกวาเกณฑภาคเชาวนหรอ I.Q. (Intelligence Quatient) มาใชเพอตองการวนจฉยปญหาและเพอทานายความสาเรจของผถกวด แบบทดสอบเชาวนปญญาทนยมใชในประเทศไทย ไดแก 1. แสตนดฟอรด บเนท (Standford - Binet) สรางโดยแสตนดฟอรด บเนท (Standford - Binet) ในศตวรรษท 20 โดยเนนเกยวกบความสามารถในการตดสนใจอยางมประสทธภาพ หรอการปรบตวกบสงแวดลอมอยางเหมาะสม แบบทดสอบของบเนทไดปรบปรงในป 1961 โดยเทอรแมน และเมอรลล แหงมหาวทยาลยแสตนดฟอรดซงดดแปลงมาจากแบบทดสอบของบเนท 2. เวคสเลอร อนเทลลเจนซ (Eechster – Intelligence Test) นกจตวทยาชาวอเมรกน ชอ เดวด เวคสเลอร (David Wechsler) ไดสรางแบบทดสอบนขนเพอใชวดความสามารถในดานตางๆ ของบคคล คอ ดานการเรยนร การปรบตวกบสงแวดลอม การเขาใจสงทเปนนามธรรม การกระทาอยางมเปาหมาย การคดอยางมเหตผล โดยแบงแบบทดสอบเปน 3 ชด ดงน 2.1 WISC (Wechsler Intelligence Scale for Children) เปนแบบทดสอบทใชกบผ ทมอายระหวาง 5 – 15 ป 2.2 WAIS (Wechsler Adult Intelligence Scale) ใชสาหรบผ ทมอาย 16 ป 2.3 WPPSI (Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence) ใชกบเดกอายระหวาง 4 – 6 ป

52

2.2 แบบทดสอบวดความถนด (Aptitude Tests) เปนแบบทดสอบทใชสาหรบการหาความถนดเฉพาะอยางของแตละบคคล โดยมวตถประสงคเพอการทานายแนวโนมทบคคลจะประสบความสาเรจในการเรยนหรอการทางานอยางใดอยางหนงในอนาคต และเพอเปนสวนชวยในการพจารณาวางแผนศกษาตอในอนาคต และการประกอบอาชพ แบบทดสอบความถนดทใชกนม 2 ประเภท ดงน 1. แบบทดสอบความถนดชนดตวประกอบพหคณ (Multifactor Aptitude Test) เปนแบบทดสอบทวดความถนดตามธรรมชาตหลายๆ ชนด ซงสวนใหญจะเปนสวนประกอบของการเรยน 2. แบบทดสอบความถนดเฉพาะดาน เปนแบบทดสอบทใชวดความถนดเฉพาะดานของบคคลเพอดวามความถนดทางดานใด มากนอยเพยงใด มากนอยเพยงใด เชน ความถนดทางดนตร หรอความถนดทางศลปะ เปนตน 2.3 แบบทดสอบวดผลสมฤทธ (Achievement Tests) แบบทดสอบผลสมฤทธสรางขนเ พอใชวดสง ทนกเ รยนรเ กยวกบ

เนอหาวชาตางๆ และสามารถนาความรไปประยกตใชไดมากนอยเพยงใด คะแนนตางๆ ของการทดสอบจะสะทอนใหเหนถงประสบการณตางๆ ทผ เรยนไดมหรอไดรบทงภายในและภายนอกสถาบนการศกษา แบบทดสอบผลสมฤทธสรางขนดวยวตถประสงค ดงน 1. เพอใชวดหรอประเมนผลสมฤทธในหลายๆ วชา เชนการใชภาษา

วทยาศาสตร คณตศาสตร และสงคมศกษา แบบทดสอบลกษณะน เรยกวา แบบทดสอบชด ซงใชสาหรบวดความเจรญงอกงามของผ เรยนในเนอหาวชาตางๆ อยางกวางๆ สามารถนามาใชกบเดกในระดบประถมศกษาจนถงระดบผใหญ 2. เพอใชวดหรอประเมนผลสมฤทธแตเพยงดานเดยว เชน การอาน หรอ คณตศาสตร เปนตน 3. แบบทดสอบวดความพรอมหรอการทานาย สรางขนเพอทานายหรอคาดคะเนวาบคคลแตละคนอาจไดรบประโยชนจากการฝก การเรยนในระยะตอมา ดเลวอยางไร จดเนนเฉพาะของแบบทดสอบนเพอคนหาความสามารถทเปนสงสาคญในการเรยนการอาน การคดเกยวกบตวเลข และในการเขยนแบบทดสอบความพรอมนบางทานจดไวเปนแบบทดสอบความสามารถมากกวาทจะเปนแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

53

4. แบบทดสอบผลสมฤทธเพอการตรวจวเคราะห สรางขนเพอใชวด

ความรสวนใดสวนหนงโดยเฉพาะ หรอเพอวดทกษะเฉพาะอยาง แบบทดสอบนจะชวยใหผสอนสามารถตรวจวเคราะหถงความสามารถในทางวชาการของผ เรยน เปนการวดผลสมฤทธและ

วเคราะหถงจดเดนจดดอยของผ เรยนควบคกน 2.4 แบบสารวจความสนใจ (Interest Inventory) เปนแบบทดสอบทจดทาออกมาในรปของแบบสารวจ เพอจะไดทราบวาผ เรยนมความสนใจสงใดบางและมากนอยเพยงใด เพราะความสนใจของคนเรานนจะมสวนสมพนธกบควาสาเรจในดานการเรยน และการประกอบอาชพ แบบสารวจความสนใจทนยมใชกนอยางแพรหลายมดงน 1. Kuder Perference Record เปนแบบสารวจทมขอใหตอบ แตละขอมตวเลอก 3 ขอ โดยใหเลอกตอบตวทชอบมากทสด และชอบนอยทสด ซงแบบสารวจความสนใจของ Kuder นม 3 ชดดงน 1.1 ความสนใจสาขาอาชพตางๆ เชน อาชพเกยวกบเครอง กลไก คานวณ วทยาศาสตร ศลปะ ดนตร เปนตน 1.2 ความสนใจอาชพเฉพาะ เชน อาชพคร แพทย สถาปนก นกจตวทยา เปนตน 1.3 ความสนใจลกษณะงาน เชน ชอบทางานกบกลมชนชอบทางานทใชความคด ชอบทางานประชาสมพนธ เปนตน 2. แบบสารวจความสนใจทางอาชพ ของสานกทดสอบทางการศกษา กรมวชาการ และคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย แบงกลมความสนใจออกเปน 10 ประเภท ไดแก ทางดานจกรกล ดานคานวณ เกยวกบวทยาศาสตร งานชกชวนโฆษณา งานเสมยน งานศลปะ งานวรรณกรรม งานดนตร งานบรการสงคม และการทางานนอกบาน 3. แบบทดสอบความสนใจในอาชพของกองจดหางาน กรมแรงงาน แบงความสนใจออกเปน 9 กลม ไดแก อาชพเสมยน การคา การบรการ ชางไฟฟา ชางยนตกลไก หตถกรรม ขบรถ ชางกอสราง และชางโลหะ 2.5 แบบทดสอบวดบคลกภาพ (Personality Tests) แบบทดสอบบคลกภาพเปนแบบสอบถามทใชสาหรบวดลกษณะการปรบตวทางอารมณ มนษยสมพนธ แรงจงใจ อปนสย คานยม เจคต กรยาทาทาง ฯลฯ ซงเปนพฤตกรรมภายนอกทสงเกตได การวดบคลกภาพเพอการแนะแนวมจดมงหมายดงน

54

1. เพอเขาใจบคลกลกษณะของบคคล และชวยใหเขาเขาใจบคลกภาพของเขาเองอยางถกตอง ซงสงเหลานมผลในการนามาวางแนวทางศกษาตอและประกอบอาชพอยางถกตองเหมาะสมยงขน 2. เพอรจกและเขาใจลกษณะการปรบตว เชน ฝนเลอนลอย เอาแตอารมณตนเองเปนใหญ เผดจการ กาวราว วตกกงวล เรยกรองความสนใจ ซงนบเปนบคลกภาพทไมพงประสงค ควรไดรบการชวยเหลอแกไขใหถกตองเหมาะสมตอไป ชนดของแบบทดสอบบคลกภาพ 1. แบบทดสอบบคลกภาพทเปนปรนย (Objective Type) เปนแบบทดสอบทใหผ ถกทดสอบตอบคาถามดวยความจรงใจตามความรสกของแตละบคคลทเกยวกบความรสกของตนเอง บคคลอน สงแวดลอม การรวมมอ โดยใหเลอกตอบ “ใช” หรอ “ไมใช” แบบทดสอบทนยมม ดงน 1.1 Edward Personal Preference Schedule (EPPS) ผสรางคอ อเลน แอล เอดเวอรด ประกอบดวย ความตองการดานตางๆ รวม 15 ดาน ใชทดสอบกบนกเรยนในระดบมธยมศกษา 1.2 California Psychological Inventory (C.P.I) ผสรางคอ เอช.จ.ยอกช (H.G.Gough) มกจะเปนคาถามเกยวกบความมนใจในตนเอง ความรบผดชอบ ความสนใจ เปนตน 2. แบบทดสอบโปรเจคทพ (Projective Tests) เปนแบบทดสอบทเปนสงเราเปนสอโดยการใหผถกทดสอบเผชญกบสงเราตางๆ ซงอยในลกษณะคลมเครอ จนกระทงแสดงพฤตกรรมตางๆ ออกมาจนผทดสอบสามารถนาคาตอบมาตความหมายได แบบทดสอบทนยมใชมดงน 2.1 Rorschach Ink Blot Test ผสรางแบบทดสอบน คอ จตแพทยชาวสวสเซอรแลนด ชอ เฮอรแมน รอรสชาค (Herman Rorschach) แบบทดสอบนจะประกอบดวยภาพหยดหมกเปนรปตางๆ รวม 10 ภาพ เปนภาพส 5 ภาพ และเปนภาพขาวดา 5 ภาพ ผถกทดสอบจะตอบคาถามจากการดภาพเหลานนทละภาพ ผทดสอบจะนาคาตอบทไดมาตความ การทดสอบทาไดทงเปนรายบคคลและเปนรายกลม 2.2 Thematic Apperception Test (T.A.T) ผสรางแบบทดสอบนคอ ซ. ด. มอรแกน (C.D.Morgan) และ เอช.เอ.เมอรเรย (H.A.Murry) แบบทดสอบชนดนจะประกอบไปดวยภาพจากสถานการณคลมเครอทงหมด 20 ภาพ เปนภาพทแสดงสถานการณทาง

55

สงคมตางๆ ทไมชดเจน อาจพจารณาไดหลายแงหลายมม ผถกทดสอบจะถกกาหนดใหเลาเรองจากภาพและนาคาตอบทไดมาตความ การทดสอบจะทาเปนรายบคคลหรอเปนกลมกได 2.3 Word Association เปนกลวธระบายความในใจชนดทใชความเกยวโยงทางถอยคา เปนการใหระบายความรสกออกมาดวยการพดปากเปลา ผทดสอบจะตองคาถามขนมาซงสวนใหญจะเปนคาถามทมความหมายเกยวกบเรองราวตางๆ เชน ครอบครว บาน โรงเรยน คร ฯลฯ ใหผถกทดสอบตอบคาถามเหลานนตามความรสกนกคด ซงตองใชเวลารวดเรว ไมใหใชเวลาคดนาน การทดสอบชนดนจะทาใหทราบถงความรสกทมตอสงตางๆ ของผ รบการทดสอบหรออาจจะทาใหทราบถงสาเหตหรอทมาของความขดแยงของการกระทบกระเทอนอารมณได 2.4 Sentence Completion เปนวธการทใหผทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ ซงขอความทเตมนนอาจจะเปดเผยถงความรสกนกคดทลกซง หรอเกบกด หรอมแนวโนมของความเปนไปไดตางๆ ทาใหทราบถงความวตกกงวล ความลงเลใจ ฯลฯ ประโยคตางๆ เหลานนผทดสอบมกจะสรางแบบทดสอบเกยวกบเรองรอบๆ ตว และทงประโยคคางไว เชน ฉนรสกดใจเมอ............................................. ฉนไมชอบบคคลท....................................... 2.5 Oral and Written Story Telling and Composition เปนวธการทใหผถกทดสอบเลาเรองหรอเขยนเรยงความเรองใดเรองหนง เพอกระตนใหไดระบายความขดแยงในใจ ความกระวนกระวายใจ ความปรารถนาตอสงตางๆ หรอความกลวตลอดเวลาทถกทดสอบเขยนหรอเลาควบคกนไปดวย 2.6 การใชงานสรางสรรคทางดานศลปะ เพอศกษาบคลกภาพของนกเรยนซงอาจจะใชวธดงน 2.6.1 การวาดภาพดวยนวมอ (Finger Printing) เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดระบายความรสกทเกดขนไดทนททนใด อาจจะเปนการเปลยนแปลงทางอารมณกได 2.6.2 การเลน (Play) เปนวธการทใชเพอหาสาเหตของปญหา และหาแนวทางแกปญหา เพราะการเลนจะเปนการแสดงออกของบคคล ซงแสดงออกมาถงความรสกนกคด อารมณ ประสบการณ โดยทวไปจะจดสถานการณใหแลวใหนกเรยนเลนกบเครองเลนตางๆ ทจดไว และผทดสอบใชการสงเกตตดตามพฤตกรรมและบคลกภาพตางๆ ได

56

สาหรบแบบทดสอบทผ วจยนามาใชในการเกบรวบรวมขอมลในการทาวจยครงนคอ แบบทดสอบบคลกภาพ (Personality Tests) ใชแบบทดสอบบคลกภาพ 3 ชด 1. แบบทดสอบเบนเดอรเกสดลท (Bender Gestalt Test) เปนแบบทดสอบทใหนกเรยนวาดภาพ 9 ภาพ โดยวาดทละภาพ 2. แบบทดสอบบคลกภาพ K.H.T.P. (Kinetic House Tree Person) เปนแบบทดสอบทใหนกเรยนวาดภาพ 1 ภาพ โดยสวนประกอบของภาพประกอบดวยบาน ตนไม และคน 3. แบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ (Sentence Completion Test) เรยกยอวา S.C.T เปนแบบทดสอบทใหนกเรยนเตมขอความใหสมบรณในแตละขอ โดยคดถงสงแรกเมออานขอความในแตละขอ จานวน 64 ขอ 3. ขอควรคานงถงในการใชแบบทดสอบ แบบทดสอบจะมคณคาเทาใดนนขนอยกบผ ใชแบบทดสอบ ผ ใชควรมความรความเขาใจในวธการตางๆ อยางดพอเพอจะไดผลด ขอมลมประสทธภาพ จงมขอเสนอแนะในการใชแบบทดสอบดงน 3.1 ผ ใชแบบทดสอบควรเปนผ ทมความชานาญ เชยวชาญในแบบทดสอบนนๆ เคยไดรบการเรยนรหรออบรมมาดพอ 3.2 ไมควรใชแบบทดสอบมาเปนเครองยนยนความสามารถ หรอเกงกลาอยางใดอยางหนงใหระลกเสมอวาตองการขอมลทไดจากแบบทดสอบไปเพอชวยเหลอบคคล ไมใชการพสจน 3.3 ใชแบบทดสอบเมอมกรณจาเปน เปนตนวา ไมสามารถหาขอมลดวยวธการอน 3.4 กอนใชแบบทดสอบควรแนใจเสยกอนวา บคคลทถกทดสอบนนเหมาะสมกบแบบทดสอบนนๆ 3.5 ไมจาเปนตองนาผลทแปลไดจากแบบทดสอบมารายงานใหผถกทดสอบทราบโดยละเอยดเพราะบางอยางควรทราบแตสวนรวมเทานนไมจาเปนตองแจง 4. ประโยชนของการใชแบบทดสอบในการเกบรวบรวมขอมลเปนรายบคคล 4.1 การทดสอบชวยใหครและผ แนะแนววนจฉยนกเรยนไดถกตองแมนยาและเปนทเชอถอไดมากกวาการไมใชแบบทดสอบเสยอก

57

4.2 การทดสอบทดจะชวยใหครและผแนะแนวสามารถจดกลมนกเรยนหรอจดวางตวนกเรยนไดอยางถกตองเหมาะสม 4.3 ขอมลทไดจากการทดสอบมความหมายชดเจนกวาขอมลทไดจากการใชเครองมอไมใชแบบทดสอบ 4.4 การเกบขอมลโดยการใชแบบทดสอบชวยใหครและผแนะแนวไดขอมลในเวลาอนรวดเรวและสะดวก 9. ระเบยนสะสม (Cumulative Record) จาเนยร ชวงโชต (2533: 212) ไดใหความหมายของระเบยนสะสมไววา ระเบยนสะสมคอ เอกสารอยางหนงทเปนทรวบรวมขอมล ขอเทจจรง และรายละเอยดตางๆ ของนกเรยนแตละอยางมแบบแผน เชน ประวตสวนตว ประวตครอบครว รายงานการเรยน รายงานการทดลอง รายงานสขภาพ ความถนด ความสนใจกจกรรมพเศษ โครงการศกษา และอาชพในอนาคต บนทกการสมภาษณ บนทกการใหคาปรกษา และรายละเอยดอนๆ ททางโรงเรยนตองการทราบเกยวกบตวนกเรยน วชร ทรพยม (2531: 13) กลาววา ระเบยนสะสม เปนบนทกขอมลเกยวกบนกเรยนทบนทกสะสมมาตงแตนกเรยนเขามาโรงเรยนจนกระทงจบการศกษาหรอออกจากโรงเรยน ระเบยนสะสมเปนเครองมอทชวยใหนกแนะแนวไดเหนภาพพจนเกยวกบพฒนาการของนกเรยนทงพฒนาการทางดานรางกาย สมฤทธผลทางการเรยน อารมณและสงคม ขอมลตางๆ ทไดรบจากการทนกเรยนมารบบรการปรกษากควรเกบรวบรวมไวในระเบยนสะสมดวย ระเบยนน ตองเกบไวเปนความลบ 1. ชนดของระเบยนสะสม โดยทวไปอาจแบงออกไดดงน 1.1 แบบแผนเดยว โดยบรรจขอความตางๆ ทจะบนทกทงดานหนาและดานหลง ระเบยนสะสมชนดนอาจสะดวกตอการเกบรกษาไมเปลองเนอท แตขอมลตางๆ บนทกไดนอยเพราะเนอทจากด ฉะนนระเบยนสะสมชนดนถานาไปใชกบนกเรยนมธถยมศกษาอาจไมเหมาะสมเพราะอาจตองมขอมลทตองบนทกหรอบรรจลงในระเบยนสะสมมาก 1.2 แบบรวมหรอเปนเลม มลกษณะถาวรกวาชนดแรก แบบนสวนใหญจะแยกขอมลและประเภทออกจากกนเปนแผนๆ ไป แลวนามารวมเยบเปนเลม ฉะนนเนอทในการบนทกจะมมาก

58

ขอเสยของระเบยนสะสมชนดนคอ สนเปลองงบประมาณมาก และเสยเนอทในการเกบรกษา มากพอสมควร การรกษาขอมลทเปนความลบอาจทาไมไดดพอ เพราะตองยกไปศกษาหรอบนทกทงเลม 1.3 แบบเปนซอง เปนการนาขอมลทไดทงหมดมารวมไวเปนซองๆ เดยว โดยแยกขอมลแตละชนดออกจากกนเปนเรองๆ ไป สะดวกตอการบนทกขอมลในแงของขอมลทเปนความลบ ขอเสยกคออาจงายตอการสญหาย 2. ขอมลตางๆ ทควรเกบรวบรวมไวในระเบยนสะสม ประกอบดวยขอมลตอไปน 2.1 ขอมลสวนตว เชน ชอ - สกล เพศ วนเดอนปเกด เชอชาต สญชาต ศาสนา สถานทอยปจจบน 2.2 ประวตครอบครวและสภาพความเปนไปทางบาน ชอบดามารดา ทอยของผ เรยนในปจจบน อาชพของบดามารดา สถานทเกดของบดามารดา อาชพผปกครองทมใชบดามารดา สภาพทางเศรษฐกจ สถานภาพของบดามารดา จานวนพนอง พชาย พสาว 2.3 ประวตสขภาพและรายงานสขภาพ ระเบยนสขภาพทบนทกโดยแพทยหรอพยาบาล บนทกการฉดวคซน ปลกฝ การเจบปวย อบตเหต การรกษาสขภาพฟน ความบกพรองทางรางกาย 2.4 ประวตทางการศกษา และรายงานพฒนาการ - คะแนนผลการเรยนประจาภาค คะแนนรายวชา - รายงานพเศษเกยวกบวชาทเปนปญหา - รายงานเกยวกบการประมาณคาผลการเรยน - คะแนนการทดสอบอนๆ เชน - เชาวนปญญา - ความถนด ความสนใจ - ผลสมฤทธทางการเรยน - บคลกภาพ - รายงานเกยวกบการมาเรยน - อนๆ.......................................

59

2.5 ขอมลอนๆ ทไดรบจากบรการตางๆ ของสถาบน - ผลการสมภาษณ การใหคาปรกษา รายงานสงคมมต - อตชวประวต บนทกประจาวน รายงานการเยยมบาน - การสงเกตของครแนะแนวหรอครประจาชน - อนๆ....................................... 3. การรวบรวมขอมลและการบนทกขอมลลงในระเบยนสะสม จะตองรวบรวมจากหลายแหลง ดงน 3.1 จากตวผ เรยนเอง เชน จากการสมภาษณ การเขยนอตชวประวต 3.2 จากบดามารดาหรอผปกครอง เชน จากการไปเยยมบาน การสมภาษณ 3.3 จากเพอน เชน การสมภาษณ การใชสงคมมต 3.4 จากครโดยขอความรวมมอในการสงเกต การทาระเบยน พฤตการณ 3.5 จากคนอนๆ ทเกยวของกบพฤตกรรมของผ เรยนทตองการจะรวบรวม เชน แพทย นกจตวทยา 3.6 จากครแนะแนว เชนการใหคาปรกษา การใชแบบทดสอบ หรอ การสมภาษณ 4. ประโยชนของระเบยนสะสม 4.1 ชวยใหเดกรจกและเขาใจตนเองอยางถกตอง ทงในดานการเรยน ความสามารถ ความถนด ความสนใจ บคลกภาพ ซงจะทาใหยอมรบและปรบปรงตนเองใหดขน 4.2 เปนการใหขอมลเกยวกบนกเรยนแตละคน ซงจะชวยใหครผ แนะแนวและผบรหารโรงเรยนเขาใจนกเรยนแตละคนไดรวดเรวยงขน ทาใหครยอมรบสภาพความเปนจรงเกยวกบนกเรยนและรวมมอในการแกปญหาของนกเรยน 4.3 ชวยใหบดามารดาหรอผปกครองรจกและเขาใจเดกของตนไดดยงขน สามารถใหการสนบสนนหรอสงเสรมใหเดกเลอกเรยนตามความถนด ความสามารถ ความสนใจ หรอเลอกแนวทางในการประกอบอาชพทเหมาะสมกบตน ชวยใหบดามารดายอมรบขดความสามารถของนกเรยน 4.4 เปนการประเมนผลนกเรยนในดานตางๆ ทาใหโรงเรยนทราบวานกเรยนคนใดมความสามารถพเศษดานใดทควรไดรบการสงเสรม นกเรยนคนใดมปญหาทควรไดรบความชวยเหลอจากทางโรงเรยนในการแกไขปญหา

60

4.5 เปนการทาความเขาใจพฒนาการของนกเรยนโดยตลอด ตงแตนกเรยนเขามาอยในโรงเรยน จนกระทงออกจากโรงเรยน ขนท 3 การวนจฉย การวนจฉย คอ การนาผลทไดจากการวเคราะหหรอตความหมายของขอมลทรวบรวมมาไดหลายๆ วธ มาพจารณาดวาอะไรนาจะเปนสาเหตของปญหา โดยนาเอาหลกเกณฑในทฤษฎทางจตวทยามาพจารณาตดสน กาหนดปญหา แตในบางครงการวนจฉยปญหาอาจเปนเพยงการเสนอแนวคดเบองตนทนาจะเปนประโยชนตอความชวยเหลอเทานน นนทกา แยมสรวล (2529: 34-35) ไดเสนอแนวความคดวา กระบวนการวนจฉยปญหาสามารถดาเนนการไดเปน 2 ระยะดงน 1. ขนกาหนดปญหา โดยยดหลกการตอบคาถามวาปญหาคออะไร ปญหานนเกดขนเมอใด ระยะการเกดปญหานานเพยงใด มเหตการณสาคญอะไรเกดขนในขณะนน ปญหาเกดขนทใด มใครเกยวของกบเหตการณทเกดขน นอกจากสถานทนแลวเกดปญหาทอนอกหรอไม ปญหาเกดขนไดอยางไร 2. การคนหาสาเหตของปญหา เมอกาหนดปญหาแลว ใหนาขอมลทอางองถงอดตและปจจบนมาพจารณาหาความสมพนธของขอมลในดานตางๆ เพอดวาสาเหตของปญหาคอ อะไร มลกษณะอยางไร เกดขนเนองจากอทธพลของสงแวดลอมประเทใด ในการวนจฉยปญหานนจะเขยนสรปพฤตกรรม สาเหตของปญหาและควรเสนอแนวทางในการใหความชวยเหลอไวดวย ขนท 4 การชวยเหลอ การปองกน และการสงเสรม การชวยเหลอ คอ การแกปญหาดวยวธการตางๆ ตามความเหมาะสมเมอทราบสาเหตของปญหากดาเนนการแกไขปญหาใหลลวงไปดวยวธการดงตอไปน 1. การใหคาปรกษา (Counseling) ซงจะตองประยกตใชใหเหมาะสมกบผ รบการศกษาในรายทมปญหาไมซบซอน สามารถเขาใจตนเองได หลงจากไดรบคาปรกษาแลว 2. การสงตอใหผ มประสบการณหรอสนใจปญหานน 3. การใชระบบสงตอไปยงผ เชยวชาญโดยเฉพาะ เชน จตแพทย นกจตวทยา ในรายทมปญหาซบซอนรนแรง

61

การปองกน เปนการใหความรความเขาใจเกยวกบปญหา เชน สาเหตททาใหเกดปญหา ซงการปองกนนอาจทาไดในรายทยงไมเกดปญหา หรอเกดปญหาแลวแตปองกนไมใหเกดขนมาอก การสงเสรม คอ วธการททาใหบคคลมพฒนาการ สามารถปรบตวอยในสงคมไดโดยไมมขอขดแยง ซงอาจทาไดโดยการทากจกรรมนนทนาการตางๆ เชน การรองเพลง การพดคยสนกสนาน การไปทศนาจร เปนตน ขนท 5 การทานายผล การทานายผลเปนการคาดการณลวงหนาวา ผ รบการศกษาจะมสภาพการณเปนเชนไรในอนาคต นนทกา แยมสรวล (2529: 36) ไดเสนอแนะวา การทานายผลจะตองกระทาโดยยดหลกความแตกตางระหวางบคคล 3 ประการ ตอไปน 1. บคคลแตละคนยอมมลกษณะเฉพาะเปนของตวเอง ซงไมเหมอนกบผ อน 2. บคคลแตละคนยอมมพฒนาการไปตามลกษณะเฉพาะของตนเอง อยางตอเนองกนไป 3. บคคลแตละคนยอมมกระบวนการเปลยนแปลงเปนของตนเองซงดาเนนไปตามลกษณะประสบการณทเคยประสบมาและตามแผนการทวางไวสาหรบอนาคตของตน นอกจากนนจะตองคานงถงสภาพแวดลอมทสรางเงอนไขและขอจากดในชวตของผประสบปญหาดวย ฉะนนผ จะทานายผลไดถกตองแมนยา มกจะเปนผ ทมความรความสามารถ ตลอดจนประสบการณอยางเพยงพอ ซงสอดคลองกบ กมลรตน หลาสวงษ (2529: 370) ไดเสนอแนวคดไววา หากผกระทาการศกษาเปนรายกรณไมมความเชยวชาญพอ กระบวนการในขนน อาจไมตองมเนองจากหากผลการทานายผดพลาดกอาจเกดความเสยหายทงผ ทานายและผถกทานายได ขนท 6 การตดตามผล ขนการตดตามผลนเปนเรองจาเปนทจะตองกระทา ในการศกษารายกรณเปนการกระทาหลงจากใหความชวยเหลอไปแลวควรตดตามผลเพอประเมนการชวยเหลอวาไดผลอยางไร และเพอสารวจดวามปญหาใหมเกดขนอกหรอไม ถาพบวามปญหาใหมเกดขน กจะไดชวยเหลอไดทนทวงท นอกจากนยงเปนการตดตามผลเพอประเมนประสทธภาพของการใหความชวยเหลอวาประสบความสาเรจตามเปาหมายเพยงใด เพอจะไดนาผลการประเมนมาปรบปรงกระบวนการใหมประสทธภาพยงขน

62

วธการตดตามผล การตดตามผลสามารถการะทาไดหลายวธดงตอไปน 1. การนดสมภาษณผ รบการศกษา 2. การสงเกตความเปลยนแปลงทเกดขนในตวผ รบการศกษา 3. การสมภาษณตดตามผลจากผปกครองหรอผ เกยวของ 4. ตดตอซกถามขาวคราวดวยการสงจดหมายหรอแบบสอบถาม 5. ใหผ อนไปเยยมเยยนแทน โดยบอกจดมงหมายใหผ ไปเยยมทราบระยะเวลาในการตดตอผล การตดตามผลไมมระยะเวลาทแนนอน ทงนแลวแตสถานการณผ ทาการศกษา กลมรตน หลาสวงษ (2529: 371) ไดเสนอแนะหลกในการตดตามผลดงน 1. รายทมปญหาซบซอนใหตดตามผลในชวงระยะเวลาสน 2. การตดตามผลระยะแรกควรตดตามในระยะเวลาทสน เชน ตดตามทก 2 สปดาห เมอดขนในระยะหนงจงตดตามทกเดอน เมอดขนเรอยๆ ในระยะท 3 กตดตามทก 2 เดอน จนแนใจวาอาการดขนจนหายเปนปกต จงปลอยชวงเวลาใหหางออกไปโดยไมตองกาหนดใหสมาเสมอหรอตายตวเชนครงแรกๆ การตดตามผลมกตดตามในรายทมปญหาและการตดตามผลไมจาเปนตองทาในรายททาการศกษารายกรณสนสดแลว แตการตดตามผลจะทาไดในขณะททาการศกษารายกรณทกระยะ โดยเฉพาะในแตละครงไมพบผ รบการศกษาหรอแตละครงทใหการชวยเหลอปองกน สงเสรม เพอประเมนผลวาสงททาไปนนถกตอง ใหผลดหรอไม ถาไมไดผลดแสดงวาไมถกตอง จะตองมการแกไขปรบปรงเปลยนแปลงตอไป การตดตามผลทกครง ควรเขยนสรปผลการตดตามผล ขอมลทไดจากการตดตามผลจะเปนประโยชนตอการใหความชวยเหลอแกผประสบปญหาในโอกาสตอไป และเปนประโยชนตอผ ทสนใจศกษาผประสบปญหาคนตอไปอกดวย ขนท 7 การสรปและขอเสนอแนะ การสรปและการใหขอเสนอแนะสามารถทาไดทงในขณะททาการศกษารายกรณแลวโดยทวไปพบวามกทาควบคกนไปเพอประสทธภาพของการศกษารายกรณ และกอนปดการศกษารายกรณเปนครงสดทาย ควรสรปผลของการศกษาไวทงหมดและใหขอเสนอแนะไวสาหรบผ ทจะมาศกษาบคคลรายนหรอผ ทสนใจตอไป

63

กมลรตน หลาสวงษ (2529: 372) กลาววา การใหขอเสนอแนะทดควรใหไวหลายๆ ทาง อยางนอยควรเสนอไว 3 ทาง ดงน 1. ขอเสนอแนะสาหรบผ ทาการศกษารายกรณ 2. ขอเสนอแนะสาหรบผ ทเกยวของกบผ รบการศกษารายกรณ

3. ขอเสนอแนะสาหรบบคคลทสนใจหรอบคคลทจะศกษาในลกษณะเดยวกน 2.5 วธการทใชในการศกษารายกรณ การศกษารายกรณใหบรรลจดมงหมายและเกดประโยชนทงแกผ ศกษาและผ ถกศกษานนจะตองใชวธควบคกนไป 2 วธ ดงน 1. การศกษาประวตรายกรณ (Case History) 2. การประชมปรกษาเปนรายกรณ (Case Conference) จากความคดเหนดงกลาวขางตนสามารถสรปไดวา การประชมปรกษารายกรณ หมายถง การประชมรวมกนระหวางบคคลทเกยวของกบผถกศกษา เพอระดมความคดเหนและปรกษาหรอรวมกนพจารณาขอเทจจรงจากขอมลตางๆ ทรวบรวมไดมาวเคราะหและวนจฉยหาสาเหตของปญหาของพฤตกรรม ตลอดจนหาทางชวยเหลอ สงเสรม ปองกนและแกไขพฤตกรรมตางๆ ใหแกบคคล 2.1 ประโยชนของการประชมปรกษารายกรณ การประชมปรกษารายกรณมประโยชนดงน 1. เปนประโยชนโดยตรงกบบคคลทถกศกษารายกรณ ซงจะไดมการชวยเหลอใหมการปรบปรงตนเอง แกไขปญหาของตนเองใหดยงขน 2. เปนประโยชนสาหรบผ ทมสวนรวมในการประชม โดยเฉพาะครไดเหนถงคณประโยชนของการศกษารายกรณ 3. ชวยใหบคคลไดรบพจารณาปญหาตามขอเทจจรงและเปนการลดความโนมเอยงหรอการมองบคคลในแงรายตางๆ โดยไมมการพจารณาอยางแทจรงเชน ครมองนกเรยนคนหนงวาเปนเดกเกยจครานชอบโกหก ชอบขโมย 2.2 รปแบบของการประชมปรกษารายกรณ จากรปแบบของการศกษารายกรณดงกลาว รปแบบท 2 เปนทนยมใชกนมากทสดและจะตองเนนการรกษาความลบมากทสด นอกจากนนในการประชมปรกษารายกรณทกรปแบบจะตองมประธานในการประชม ซงอาจจะเปนผ เชยวชาญหรอผอาวโส และจะตองมผประชมใหทประชมทราบ สวนเวลาทใชในการประชมมกใชเวลา 1 ชวโมง โดยชวงเวลาทสมาชก

64

ทกคนพรอมหรอสวนใหญพรอม ทงนเพอประสทธภาพในการประชม (กมลรตน หลาสวงษ. 2529: 603-604) 2.3 กระบวนการในการจดการประชมปรกษารายกรณ การประชมปรกษารายกรณม 3 ขนตอน ดงน 1. ขนเตรยมการ ในขนเตรยมการมการปฏบตดงน 1.1 เตรยมบคคล โดยการออกจดหมายเชญประชมไปยงประธานและสมาชกโดยระบวน เวลา สถานท และจดมงหมายในการประชม 1.2 เตรยมสถานท เปนการจองสถานทลวงหนาใหมขนาดพอเหมาะกบสมาชก รวมทงระบบแสง เสยง ทจาเปนตองใชในการประชม 1.3 เตรยมขอมล อาจเตรยมเฉพาะผศกษารายกรณสาหรบรายงานในการประชมหรออาจมการบนทกยอแจกแกสมาชกทเขารวมประชม ซงแลวแตกรณ 2. ขนดาเนนการประชม ในขนดาเนนการประชม มการปฏบตดงน 2.1 ประธานกลาวเปดประชมและแนะนาผ ทาการศกษารายกรณพรอมทงอนญาตใหผศกษารายกรณรายงานผลการศกษาแกสมาชกในทประชม 2.2 ผ ทาการศกษารายกรณรายงานขอมลตางๆ ทศกษาไปแลวแกทประชม 2.3 ประธานเปดโอกาสใหสมาชกซกถามขอมลหรอขอสงสยจากผศกษาสมาชกกคนรวมแสดงความคดเหน 2.4 ประธานสรปขอพงปฏบตตามความเหนของสมาชกสวนใหญในทประชมโดยมเลขานการเปนผจดบนทกการประชม 3. ขนยตการประชม การยตการประชม กระทาเมอประธานสรปขอพงปฏบตตามความเหนของสมาชกสวนใหญในทประชม และประธานกลาวขอบคณสมาชกและปดการประชม จากเอกสารและงานวจยทเกยวของผวจยใชวธการศกษารายกรณควบคกบการประชมปรกษารายกรณ เพอทาใหเกดความเขาใจและชวยเหลอผถกศกษาไดอยางถกตองและเหมาะสมยงขน

65

2.6 งานวจยทเกยวของกบการศกษารายกรณ ธชวรรณ พมพงาม (2538: 137-143) ไดศกษารายกรณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทมปญหาการปรบตว ผลการศกษาวาปญหาการปรบตวของนกเรยนมสาเหตมาจากลกษณะสวนตวของนกเรยน คอ เดกเกดความไมสบายใจ และมความเครยดเนองมาจากการไมสามารถตอบสนองความตองการพนฐานของตนได อกสาเหตหนงคอ สงแวดลอมทางบาน ไดแก การอบรมเลยงดทไมเหมาะสม ดวงกมล วงษศรหส (2541: 156-164) ไดศกษารายกรณของนกเรยนทมปญหาการปรบตวในครอบครว ผลการศกษาพบวาปญหาการปรบตวของนกเรยนมสาเหตมาจากนกเรยนมบคลกภาพทไมเหมาะสม การอบรมเลยงดทไมถกตอง ความสมพนธในครอบครวไมดและระดบการศกษาของบดามารดาอยในระดบตาและปญหาสงแวดลอม ทอยอาศย สรพล สขสายชล (2541: 71-94) ไดศกษารายกรณนกเรยนทมพฤตกรรมลกขโมยมสาเหตมาจาก ลกษณะสวนตวของนกเรยน ไดแก ปญหาทางอารมณและบคลกภาพ และสงแวดลอมทเกยวกบการอบรมเลยงดทไมเหมาะสม สภาพชดชนทแออด ธนยชนก ศรสขชยวฒ (2542: 80-87) ไดทาการศกษารายกรณนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทมปญหาการปรบตวกบเพอน ผลจากการศกษาพบวา ปญหาการปรบตวของนกเรยนมสาเหตมาจากตวเดกเองไดแก การขาดความมนใจในตนเอง ความวตกกงวล ความคบของใจ และความเครยด สาเหตจากสงแวดลอมเนองมาจากสงแวดลอมทางบาน ไดแกการอบรมเลยงดและความสมพนธในครอบครวของนกเรยน สงแวดลอมทโรงเรยน ไดแก ระบบการเรยนทเนนการแขงขน จากการศกษารายกรณ พบวา การศกษารายกรณสามารถใชไดผลเกยวกบการแกปญหาเดกวยรนทมปญหาทางครอบครว ปญหาพฤตกรรมไมเหมาะสมอนกอใหเกดความเดอดรอนตอตนเองและสงคม การศกษารายกรณไดมการชวยเหลอ ปองกน และสงเสรมผ รบการศกษา จากการศกษาเรองการศกษารายกรณทกลาวมาทงหมด ผ รบการศกษามพฤตกรรมทดขน มการพฒนาตนเองไปในทางทดขน ดงนนผวจยคดวาการศกษารายกรณ เปนวธการหนงทสามารถใชในการแกปญหาทเกดขนกบเดกได โดยเฉพาะอยางยงปญหาการเสพยาบาของนกเรยน

บทท 3 วธดาเนนการวจย

การวจยครงนผ วจยมจดมงหมายเพอศกษาปญหา สาเหต และดาเนนการใหความชวยเหลอวยรนทมพฤตกรรมการเสพยาบา ประกอบไปดวยขนตอนการดาเนนการทสาคญ ดงน 1. การกาหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล 3. วธการศกษารายกรณ 4. การวเคราะหขอมล การกาหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง แหลงขอมลทใชในการวจย แหลงขอมลทใชในการวจยในครงน เปนวยรนทเสพยาบาและเขารบการบาบด ณ วด อนทาราม จงหวดสมทรสงคราม จานวน 4 คน ซงไดจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเปนวยรนชาย อาย 15-18 ป ทเสพยาบาตงแต 2 เมดตอวนขนไป มผลการเรยนตงแต 3.0 ขนไป และมาจากครอบครวทพอแมไมไดหยาราง สมครใจใหศกษารายกรณ เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ในการศกษาครงน ผวจยสรางเครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ดงน 1. แบบสงเกตและบนทกการสงเกต (Observation and Observation Record) 2. แบบสมภาษณและบนทกการสมภาษณ (Interview and Interview Record) 3. อตชวประวต (Autobiography) 4. แบบบนทกการเยยมบาน (Home visit) 5. แบบสอบถาม (Questionnaire) 5.1 แบบสอบถามขอมลสวนของบคคล 5.2 แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน 6. แบบทดสอบ (Test) 6.1 Bender Gestalt Test 6.2 Kinetic House Tree Person

67

6.3 Sentence Completion Test ขนตอนในการสรางเครองมอ ในการสรางเครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ผวจยดาเนนการสรางดงน 1. ผวจยศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบการศกษารายกรณ เพอเปนแนวทางในการสรางเครองมอ 2. ผวจยสรางแบบสงเกตและบนทกการสงเกต แบบสมภาษณและบนทกการสมภาษณ อตชวประวต แบบบนทกการเยยมบาน แบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน ใหสอดคลองกบนยามศพทเฉพาะ 3. สรางเสรจแลวนาไปใหผ เชยวชาญ ตรวจสอบ แลวนามาปรบปรงแกไขกอนนาไปทดลองใชกบวยรนทมลกษณะคลายกบกลมตวอยาง แลวนามาปรบปรงแกไขอกครงหนง กอนนาไปใชกบกลมตวอยาง 4. ผวจยนาเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลทสรางขน ไปใชกบกลมตวอยางทง 4 ราย วธการศกษารายกรณ ในการศกษารายกรณครงนผวจยไดศกษาตามขนตอน 7 ขนตอน คอ 1. กาหนดปญหาและตงสมมตฐาน สาเหตของปญหาทเกดขนจาก - สาเหตจากตวเอง วยรนมลกษณะสวนตวทางดานจตใจทออนไหว มบคลกภาพทตองพงพาผ อน การตดสนใจขาดความยงคดและเหตผล - สาเหตจากสงแวดลอม ไดแก บาน การเลยงดของครอบครว การเลยนแบบเพอน สมมตฐาน คอ การเสพยาบาของวยรนซงเกดจากตววยรนเองและการเลยนแบบเพอนจากสงแวดลอม ลดลงภายหลงไดรบการศกษารายกรณ 2. รวบรวมและวเคราะหขอมล ผวจยไดรวบรวมและวเคราะหขอมลของวยรน และรวบรวมขอมลจากผ ทเกยวของกบวยรน เพอศกษาหาสาเหตจากสงแวดลอม ตามสมมตฐาน ทตงไวในขอ 1 โดยใชเทคนคตางๆ ตอไปน

68

2.1 การสงเกตและการบนทกการสงเกต ผวจยสงเกตและบนทกพฤตกรรมของวยรน เพอเกบขอมลไวประกอบการพจารณาวนจฉยพฤตกรรมเสพยาบา 2.2 การสมภาษณ ผวจยเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางและบคคลทเกยวของ ไดแก ผปกครองของวยรน และพระต (พระผดแล) โดยสมภาษณแบบไมเปนทางการ (Informal Interview) เพอเกบขอมลไวประกอบการพจารณาวนจฉยพฤตกรรมเสพยาบา 2.3 อตชวประวต ผ วจยไดใหวยรนเขยนเลาประวตของตนเองตามทตนเองมอง ตามหวขอทกาหนด ตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนความคาดหวงในอนาคต ทงในดานความรสกนกคด เจตคต ประสบการณ ตลอดทงการกระทาตาง ๆ เพอชวยใหทราบถงลกษณะของตววยรนไดมากขน 2.4 การเยยมบาน ผวจยเกบรวบรวมขอมลทางบาน เพอศกษาสงแวดลอมทางบาน ความสมพนธระหวางวยรนกบบดามารดา ผปกครองและบคคลอนๆ ในบาน ตลอดจนขอความรวมมอจากบดามารดาหรอผปกครอง ในการใหความชวยเหลอวยรน ในการไปเยยมบานผวจยปฏบต ดงน ก. กาหนดจดมงหมายในการเยยมบาน ข. นดเวลาทจะไปเยยมบานกบผปกครอง ค. ไปเยยมบานพรอมทงสงเกตสงแวดลอมทางบานและสมภาษณผปกครองรวมทงบคคลภายในบาน ในการไปเยยมบานใชเวลาประมาณ 30-60 นาท และไปเยยมบานอยางนอย คนละ 1 ครง ง. บนทกการเยยมบาน 2.5 แบบสอบถาม ผวจยใหวยรนตอบแบบสอบถามตางๆ ตอไปน เพอศกษารายละเอยดขอเทจจรงบางประการทเปนประโยชนในการวนจฉยปญหาพฤตกรรมเสพยาบา และชวยเหลอวยรนตอไป แบบสอบถามทใชมดงน 1. แบบสอบถามขอมลสวนบคคล 2. แบบสอบถามความรสกและอารมณ

69

2.6 แบบทดสอบ ผวจยใหวยรนทาแบบทดสอบตางๆ ตอไปน เพอใชผลของการทดสอบมาชวยในการวนจฉยปญหาพฤตกรรมเสพยาบา ซงเปนประโยชนในการใหความชวยเหลอในดานตางๆ แกวยรน ในการวจยครงนผวจยใชแบบทดสอบตอไปน ก.Bender Gestalt Test ข. Kinetic House Tree Person ค. Sentence Completion Test 3. วนจฉยสาเหตของเสพยาบา โดยนาผลการวเคราะหขอมลในขนตอนท 2 มาเปนขอมลพนฐานเพอวนจฉยสาเหตของการเสพยาบา 4. การใหการชวยเหลอวยรน โดยใหคาปรกษารายบคคลกบวยรนทเปนกลมตวอยางโดยใชทฤษฎการใหคาปรกษาแบบยดบคคลเปนศนยกลาง (Person-Center-Counseling) ในการใหคาปรกษาทกครง ผวจยดาเนนการตามขนตอนตอไปน ขนตอนท 1 เรมตนใหคาปรกษา โดยสรางความคนเคยใหเดกเกดความรสกเปนกนเอง ไววางใจและกลาทจะระบายปญหาใหผวจยทราบ ขนท 2 ดาเนนการใหคาปรกษา โดยใชเทคนคตางๆ ไดแก การสะทอนความรสก การทาใหเกดความกระจางชด การเงยบ การฟง การใชคาถาม ฯลฯ เพอใหวยรนเขาใจตนเอง รจกตนเอง มองเหนแนวทางในการเลกเสพยาบาและเปลยนพฤตกรรมไปในทางทดขน ขนท 3 ขนยตการใหคาปรกษา ผวจยใหวยรนสรปเรองทสนทนาตลอดจนแนวทางในการเลกเสพยาบาและแนวทางในการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง 5. ทานายผล โดยชแจงใหวยรนทราบวา ปญหานสามารถแกไขไดหากวยรนและบคคลทเกยวของใหความรวมมอ ผวจยพจารณาจากผลการวเคราะหขอมล ตลอดทงการวนจฉยปญหาและการชวยเหลอ เพอคาดการณเกยวกบพฤตกรรมทเปนปญหา 6. การตดตามผล ผวจยไดทาการตดตามผลภายหลงทใหการชวยเหลอวยรนในขณะททาการศกษาทกระยะ คอ ตดตามผลทกครงทไปพบกลมตวอยางหรอแตละครงทใหความชวยเหลอ เพอประเมนผลวาสงททาไปแลวไดผลหรอไม และควรมการปรบปรงอยางไร 7. การสรปผลและขอเสนอแนะ ปฏบตดงน 7.1 สรปผลทกครงหลงทาการศกษาแตละครงทาใหทราบวาทาอะไรไปแลวบาง และใหขอเสนอแนะวามการวางแผนทาอะไรในครงตอไป

70

7.2 สรปกอนปดทาการศกษา โดยสรปผลของการทาการศกษาไวทงหมด และใหขอเสนอแนะแกกลมตวอยางทเปนผ รบการศกษารายกรณและผ ทเกยวของกบผ รบการศกษารายกรณ ในการทาการศกษารายกรณ มการประชมปรกษาเปนรายกรณแตละราย คอ นายเอ นายบ นายซ และนายด ในชวงรวบรวมขอมลแลวเขาประชมเพอการวนจฉยในตอไป การประชมปรกษารายกรณ (Case Conference) เปนการประชมเพอปรกษาหารอเกยวกบผ ปวยทเปนผ รบการศกษารายกรณ ดงน 1. หลงจากเกบรวบรวมขอมลแลวผ วจยทาการประชมปรกษารายกรณ โดยมจดประสงคของการศกษารายกรณ ดงน 1.1 เพอพจารณาปญหาตามขอเทจจรงจากบคคลตางๆ หลายๆ ฝายในทประชม 1.2 เพอลดความโนมเอยงหรอการมองวยรนทง 4 คนในแงราย และจะทาใหไดรบขอเสนอแนะในการชวยเหลอ และแกปญหาจากบคคลหลายๆ ฝายในทประชม 2. ในการประชมปรกษารายกรณผวจยปฏบตดงน 2.1 การประชมปรกษารายกรณ ใชการประชมกลมเลกซงประกอบดวยบคคลตอไปน คอ ผวจย พระต และผปกครองของวยรน ไดแก นายเอ คอ มารดา นายบและนายด คอ บดามารดา นายซ คอ อา 2.2 การประชมปรกษารายกรณ ทาการประชมรายละ 1 ครง ใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง 2.3 ในการประชมแตละครงผ วจยเปนผ กลาวรายงานประวตและวธการตางๆ ทศกษา โดยไมมบนทกยอแจกสมาชกเนองจากเกรงวาจะเปนหลกฐานทสมาชกอาจนาไปเปดเผยตอไปได

71

การวเคราะหขอมล การวจยครงนเปนการวจยเชงบรรยาย (Descriptive Reserch) ในลกษณะของการวจยเชงความสมพนธ ผ วจยเกบขอมลดวยตนเองโดยละเอยดทกขนตอนโดยใชเครองมอตางๆ ดงรายละเอยดทกลาวไวในหวขอเรองเทคนคทใชในการเกบขอมล วเคราะหขอมล จงเปนการนาขอมลมาสรปหาขอเทจจรง ดงนนการรายงานผลการวจย จงเปนการเขยนสรปเปนรายบคคล และโดยภาพรวมทง 4 ราย ตงแตลกษณะของปญหา ประวตดานตางๆ โดยยอ การวนจฉย การชวยเหลอ และการตดตามผลตลอดจนการสรปและขอเสนอแนะ

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

จาการศกษารายกรณ พฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน จานวน 4 คน โดยใชขนตอน 7 ขนตอน ระยะเวลาทใชในการเกบรวบรวมขอมลตงแตวนท 2 กนยายน 2551 ถงวนท 8 ธนวาคม 2551 รวม 3 เดอน ผลการรวบรวมขอมลวเคราะหโดยภาพรวมไดดงน กรณศกษารายท 1 นายเอ (นามสมมต) ลกษณะทวไป เปนชายไทยวยรนอาย 15 ป รปรางสนทด ผวเนอดาแดง ผมรองทรงสง หยกศกเลกนอย นยนตาสองชนสดาโต ใบหนารปหาเหลยม เครงขรม ยมแยมบางเลกนอย แตงกายเสอผาสะอาดเรยบรอย ฟนดานหนาบน 1 ซ พดจาด มสมมาคารวะตอผใหญ ขอมลทวไป นายเอ เปนบตรคนสดทองของครอบครว มพสาว 1 คน ปจจบนนายเอกาลงศกษาอยชนมธยมศกษาปท 3 สมาชกภายในครอบครวประกอบดวย พอ แม พสาว และนายเอ การรวมรวมและวเคราะหขอมล จากการรวมรวมขอมลโดยใชเครองมอ สามารถสรปและวเคราะหขอมลได ดงน 1. การสงเกตและบนทกการสงเกต ดานบคลกภาพสวนตว ผวจยสงเกตพฤตกรรมของนายเอ พบวา นายเอเปนคนทคอนขางขรม ขอาย ยมแยมบางเลกนอย อปนสยใจรอน มลกษณะของการพงพาเพอน ไมคอยมนใจในตนเอง พดเสยงเบา ฟงไมชดเจน ทาทางไมกระตอรอรน มลกษณะเหมอนคนเอาแตใจตนเอง ไมคอยยอมใคร ใจนอย หวาดระแวง สงเกตจากขณะกวาดลานวดกบเพอน ๆ ทมารบการบาบดอาการตดยาบาทวดวดอนทารามนน เมอพระผดแลเรยกเขามาพบ นายเอจะไมคอยสบตา หลบตาลงตา เมอพดคยมกแสดสหนาไมพอใจเมอตองตอบคาถามทไมอยากตอบ และขณะทนงอยกบเพอนทศาลารมคลองของวด เมอถกพระพเลยงเรยกใชงาน กจะลกขนไปเปนคนสดทายของกลม เบอนหนามองไปทางดานขาง ทาทางไมกระตอรอรน

73

หลงจากทผวจยและนายเอ มความคนเคยกนแลวพบวา นายเอมทาทางยมแยมบาง ถามคาตอบคา ไมคอยพด ไมคอยมนใจในตนเอง ขาดแรงจงใจ คอนขางเฉอยชา ไมมลกษณะของความเปนผ นา เอาแตใจตนเอง สงเกตจากการพดคย จะมรอยยมทมมปาก แตกยงคงพดนอย และไมสบตาคสนทนาเทาทควร 2. การสมภาษณ ผวจยสมภาษณผ รบการศกษาและผ เกยวของ เชน แม พสาว พระผดแล ซงไดขอมล ดงน สงแวดลอมดานครอบครว สมพนธภาพกบบดาไมดเนองจากบดาเปนคนดและพดนอย มความรสกวาบดารกพสาวมากกวาตนเอง บานทพกอาศยเปนบานของบดา ไดรบคาใชจายจากผปกครองวนละ 80 บาท เรองการเสพยานนมารดาทราบแตเพยงผ เดยว บดาไมทราบ นายเอเปนคนทคอนขางเจาอารมณ คอนขางใจรอน เอาแตใจตวเอง กาวราว เวลาอยบานไมคอยพดกบใครในบาน เกบตวอยแตในหอง หมกมนกบเรองการเรยน ชวงหลงกลบบานคาเสมอ ๆ บางครงพาเพอนมาบานแตกจพากนเขาไปในหองไมออกมาคยกบผ ใหญหรอคนในครอบครว รบประทานอาหารนอยลง ผลการเรยนลดลง ถาบดาทราบเรองการเสพยาบาของนายเอจะตองถกลงโทษอยางรนแรง มารดาพยายามพดและขอใหเลกเสพ โดยชผลททาใหกระทบตอการเรยนแตนายเอกยงเลกไมได สงแวดลอมดานเพอนและทอยอาศย นายเอเรมเสพมาตงแตชนมธยมศกษาปท 2 โดยเสพเปนจานวนนอยประมาณสปดาหละ 1-2 เมด โดยเสพเพราะเพอน ๆ ชวน เวลาเสพแลวรสกสนกเพราะเสพกนหลายคนแยงกนเสพ ปจจบนนเสพวนละ 7 – 8 เมด ถาเสพนอยประมาณ 1-2 เมดจะไมหายอยากและไมรสกกระปรกระเปรา การเสพในปจจบนจะแอบเสพทบานโดยไมใหผปกครองร มบางครงถาเพอนเอายามาจากบานกจะแอบเสพทโรงเรยนโดยมเพอน ๆ คอยดอาจารยและสงสญญาณหากอาจารยมา พยายามเลกเสพเพราะมผลกระทบตอการเรยน แตเวลาเพอนชวนกเกดความอยาก วธการเสพจะนายาบาไปใสบนกระดาษตะกวแลวลนไฟใหเปนควน สดควนเขาไปโดยใชหลอดกาแฟ เงนทซอยาบามาเสพกจะเกบจากคนทเสพดวยกนคนละ 10-20 บาท แลวแตวาคนใดมเงนมากหรอนอย ยาบาทเสพกนจะซอมาจากซอยแถวบาน ราคาถกเพราะซอกนเปนประจา

74

3. อตชวประวต ผวจยไดใหวยรนเขยนเลาประวตของตนเองตามทตนเองมอง ตามหวขอทกาหนด ตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนความคาดหวงในอนาคต ทงในดานความรสกนกคด เจตคต ประสบการณ ตลอดทงการกระทาตาง ๆ สรปไดดงน ความสามารถทางภาษา การสะกดคาถกตองตามหลกไวยากรณและการใชภาษาไทย แสดงวามเชาวปญญา ชวตในอดต มความรสกมความสข ชวตปจจบน รสกผดททาใหพอแมเสยใจ มความตงใจทจะเลกยาและกลบมาตงใจเรยน ตองการความรกความเขาใจ ชวตในอนาคต อยากเปนคนดในสงคม ประกอบอาชพทสจรต 4. การเยยมบาน ผ วจยไดไปเยยมบานนายเอ 1 ครง ใชเวลาประมาณ 30 นาท เมอวนเสารท 18 ตลาคม 2551 เวลา 10.00 น. – 10.30 น. ไดสงเกตและสมภาษณบคคลในครอบครวของนายเอ มรายละเอยดดงน จากการสงเกต พบวา สภาพบานเปนบานไม 2 ชน มสนามหญาอยหนาบาน บานตงอยในซอยลกเขาไปประมาณ 300 เมตร บรเวณบานเปนแหลงชมชน ภายในบานสะอาดเรยบรอย ชนลางมชดรบแขก 1 ชด คอมพวเตอร 1 เครอง และมเครองเสยงชดใหญ 1 ชด ดานในเปนหองครวและหองนา จากการสมภาษณมารดาทราบวา ขณะอยบานนายเอ ไมเคยชวยทางานบาน ชอบอยบานแบบสบาย ๆ ใจรอน โกรธงาย เวลาวางชอบดโทรทศนและคยโทรศพทเปนเวลานาน ไมคอนเหนทาการบาน การอานหนงสอนอยลงมาก เวลาทมารดาดชอบเถยง และมกจะทะเลาะกบมารดาเปนประจา กบบดาไมคอยพดคยกนมากนก เพราะบดาเปนคนคอนขางเงยบขรมและด 5. แบบสอบถามและแบบสารวจ 5.1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบถามขอมลสวนบคคล พบวา นายเอกาลงศกษาอยชนมธยมศกษา ปท 3 อาย 15 ป เปนบตรคนสดทองมพสาว 1 คน บดาประกอบอาชพรบซอมและจาหนายอะไหลมอเตอรไซค มารดาเปนแมบาน ไดรบคาใชจายจากมารดาวนละ 80 บาท นายเอมโรคกระเพาะอาหารเปนโรคประจาตว เคยประสบอบตเหตรถมอเตอรไซคควาและเยบ 5 เขม ไมเคยตรวจสขภาพมากอน ปกตพกผอนวนละ 6-8 ชวโมง สวนสง 170 เซนตเมตร นาหนก 54 กโลกรม ทพกอาศยของนายเอเปนบานบดา มเพอนมาบานบอย ๆ ในเรองการตดสนใจนนไมไดรบอนญาตใหตดสนใจดวยตนเอง ชอบดภาพยนตรประเภทสงคราม และชอบอานหนงสอประเภทลกลบ ไมชอบเลนกฬากลางแจง เวลาวางชอบเลนกตาร งานอดเรกชอบเลยงสตว นายเอไมมสมาธในการเรยน

75

หนงสอ สงทกระทารวมกบเพอน ๆ คอเสพสงเสพยตดและสบบหร ในอนาคตมความสนใจอยากเรยนตอทางดานชางยนต เมอเรยนจบชนมธยมศกษาปท 3 ตงใจวาจะเรยนตอทางดานชาง ความรสกของนายเอทมตอโรงเรยนคอ สนกสนาน ความรสกทมตอครอบครว นายเอมความรสกวาบรรยากาศภายในบานตงเครยด 5.2 แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน พบวา นายเอเปนคนทควบคมอารมณตนเองไมคอยได มความรสกวาตนเองไมมคา เปนคนใจรอนและโมโหงาย รสกทอแทเมอทาอะไรไมสาเรจ เวลามปญหาพอแมไมคอยใหความสนใจ เอาใจใส รสกวาพอแมรกลกไมเทากนอยากมคนรบฟงเรองราวและปญหาตาง ๆ ของตนเอง เวลามปญหาตางๆ มกจะปรกษาเพอน รสกเหงาและวาเหวเวลาทเพอนสนทไมอย การเรยนอยในเกณฑด ชอบดโทรทศนและฟงวทยจนดก 6. แบบสอบบคลกภาพ สามารถวเคราะหผลไดดงน 6.1 แบบทดสอบเบนเดอรเกสตลท (Bender Gestalt Test) จากแบบทดสอบเบนเดอรเกสตลท พบวา นายเอเปนคนจตใจไมสงบ คดวนวาย คดมาก มความเครยดสง มความรสกตองการพงพงพงพา พยายามคบคมอารมณตนเองแตไมสาเรจ มอารมณฉนเฉยว โกรธงาย รสกไมมนคง ไมปลอดภย 6.2 แบบทดสอบวาดภาพบาน ตนไม คน (Kinetic House Tree Person) จากแบบทดสอบวาดภาพบาน ตนไม คน พบวา นายเอเปนคนไมคอยมพลง มความรสกถกทอดทง เศรา ๆ หงดหงด ยาคดยาท า นายเอมปญหาเกยวกบสมพนธภาพครอบครว ภายในบานไมคอยมความผกพนใกลชดกน เวลาอยบานไมมความสข รสกอดอด ตองการความสนใจเอาใจใสจากพอแมโดยเฉพาะพอ เปนคนโมโหงาย พยายามเรยกรองความสนใจ 6.3 แบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ (Sentence Completion Test) จากแบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ พบวา นายเอมปญหาดานตาง ๆ ไดแก ดานความสมพนธกบบดา ดานความสมพนธกบมารดา ดานครอบครว ดานความสามารถ และดานความรสกผด ดงน นายเอรสกไมลงรอยกบบดามารดา ภาพลกษณของบดาในอดตเปนคนทใจดปจจบนไมคอยไดพดคยกน สวนความรสกทมตอมารดารสกวาเปนคนทจ จขบน นายเอมความรสกวาตนเองเปนคนทใจรอน มความรสกผดทตนเองตดยาเสพยตด และทาใหพอแมผดหวงเรองการเรยน

76

การวนจฉย จากการรวมรวมขอมลดงกลาว วนจฉยไดวา นายเอ เสพยาบา มสาเหตดงน 1. สาเหตจากตวนายเอ จากการสงเกต การสมภาษณ การเยยมบาน แบบสอบถามและแบบทดสอบ พบวา นายเอเปนคนหงดหงดงาย ควบคมตนเองไมได มความเครยดสง ไมเหนคณคาในตวเอง อารมณไมมนคงและเปลยนแปลงงาย มความรสกไมคอยไดรบความเอาใจใสจากบดามารดา จงพยายามเรยกรองความสนใจ โดยการเสพยาบาเพอใหคนรอบขางสนใจตนเอง ทาใหผลการเรยนตกลง เกรดเฉลยจาก 3.18 เปน 2.75 2. สาเหตจากสงแวดลอม จากการสงเกต การสมภาษณ การเยยมบาน แบบสอบถามและแบบทดสอบ พบวา สงแวดลอมมอทธพลตอการเสพยาบาของนายเอ คอ ภายในครอบครวไมมความผกพน ทาใหนายเอคดวา บดามารดาไมสนใจ และไมมทพงพง ขาดสมาธในการเรยน จงทาใหมความรสกวาบานไมมความสข ประกอบกบสงแวดลอมทางสงคมซงอาจเปนโรงเรยนหรอทพกอาศย มการมวสมเสพยาบาในกลมวยรน นายเอจงรวมกลมกบวยรนเหลานนเสพยาบาจนลมนกถงเรองการเรยนทาใหผลการเรยนลดลง ประกอบกบการหาซอยาบามาเสพหาซองาย ราคาไมแพง การชวยเหลอ ผวจยไดใหการชวยเหลอ ดงน 1. การชวยเหลอโดยตรง 1.1 การใหคาปรกษากบนายเอโดยใชทฤษฎการใหคาปรกษาแบบยดบคคลเปนศนยกลาง (Person –Centered Counseling) ทฤษฎนเนนความจรงของชวตวา ผ รบคาปรกษามความสามารถอยในตนเองทจะเขาใจถงองคประกอบของชวตอนเปนสาเหตททาใหตนเองไมมความสข ผ รบคาปรกษามความสามารถทจะนาชวตและสามารถเปลยนแปลงบคลกภาพของตนเอง การเปลยนแปลงบคลกภาพจะเกดขนไดถาผ รบคาปรกษาเขาใจและสามารถทจะสรางสมพนธภาพทด มการยอมรบและเขาใจปญหาอยางถกตอง ผวจยใหคาปรกษานายเอ 3 ครง ครงละ 45 นาท ผลการใหคาปรกษา นายเอสามารถควบคมตนเองไดมากขน 1.2 ผวจยปรกษาปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบมารดาของนายเอ เพอใหเกดความเขาใจในตวของนายเอมากขน ชแนวทางในการอบรมเลยงด การดแลเอาใจใสในดานการเรยน ความ

77

ประพฤตและอารมณ เพอการมสขภาพจตทดและมความสขมากขน ผลปรากฏวา มารดาเขาใจนายเอมากขน ใหความรวมมอในการชวยเหลอนายเออยางด 2. การชวยเหลอทางออม ปฏบตดงน การประชมปรกษาเปนรายกรณ (Case Conference) 1 ครง ในวนอาทตยท 30 พฤศจกายน 2551 เวลา 10.00 น. – 11.00 น. ผ เขารวมประชมประกอบดวยผวจย พระต และมารดาของนายเอ เพอขอความรวมมอในการใหกาลงใจ เอาใจใส และเขาใจในพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขน ชวยกนแกไขเพอใหนายเอ เลกเสพยาบา หนมาสนใจและเอาใจใสในการศกษาเลาเรยนใหมากขน ใชชวตอยในครอบครวไดอยางมความสข ปรบตวใหเขากบสมาชกในครอบครวได ผลการประชมปรกษารายกรณ ทกฝายทเกยวของ ใหความรวมมอในการใหความชวยเหลอนายเอเปนอยางด การทานายผล จากขอมลทเกยวของกบการเสพยาบาของนายเอ พบวา การเสพยาบามสาเหตเนองมาจากปญหาสวนตวของนายเอ ทไมมความมนใจในตนเอง ตองการพงพงพงพาผ อน และพยายามเรยกรองความสนใจจากบดามารดา และจากการอบรมเลยงดทไมเหมาะสมของครอบครว อยในสภาพครอบครวบดามารดาไมคอยใหความใสใจในเรองชวตและความเปนอยในแตละวน นายเอมกทะเลาะกบมารดาบอย ๆ และการทไมสนทกบบดาจงทาใหนายเอเรมไมสนใจเรยน มความรสกขาดความรกความอบอน ผ วจยมความเหนวาพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขนยงไมรนแรงนก ดงนนหากนายเอมจตใจทเขมแขง และทกฝายรวมมอกนชวยเหลอแกปญหาดวยการเอาใจใสอยางแทจรง ใหกาลงใจกน พฤตกรรมการเสพยาบาของนายเอกนาจะลดลงและเลกเสพได รวมทงจะเปนผลทาใหนายเอเหนความสาคญของการเรยน และมสมาธในการเรยนมากขน การตดตามผล หลงจากใหการชวยเหลอ ผวจยไดตดตามผลเปนระยะทก 2 สปดาห ปรากฏผลดงน 1. จากการสงเกตและสมภาษณนายเอ รายงานวา นายเอสามารถลดปรมาณการเสพยาบาลงได จากทเคยเสพวนละ 7- 8 เมด ลดลงเหลอวนละ 1- 2 เมด บางสปดาหไมไดเสพเลย ขณะนมความพยายามและตงใจทจะเลกเสพใหไดเพออนาคตของตนเอง 2. จากการสมภาษณผปกครอง รายงานวา นายเอมการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทดขนและเปนทนาพอใจ มการพดคยกบผปกครองและบคคลอน ๆ ในบานมากขน กลบบานตรง

78

เวลา กลบมาตงใจเรยนอกครง ทาการบานอยางสมาเสมอ มการชวยทางานบานเลก ๆ นอย ๆ ทสามารถทาได ควบคมตนเองไดมากขน บางวนกนากตารมาเลนเหมอนชวงทยงไมไดเสพยาบา 3. จากการสมภาษณพระต รายงานวา นายเอ มารบยาสมนไพรเพอบาบดอาการเสพตดยาบาจากวดอนทาราม อยางสมาเสมอและตอเนอง ขอเสนอแนะ ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน 1. ขอเสนอแนะแนะสาหรบนายเอ นายเอควรรจกควบคมตนเองใหมากขน เปนตวของตวเอง ปรบปรงตนเอง เหนคณคาในตวเอง และทาปจจบนใหดทสด 2. ขอเสนอแนะสาหรบผปกครอง ผปกครองควรตระหนกถงความสาคญของการดแลเอาใจใส สอบถามถงชวตความเปนอยในแตละวน ควรใหความรกความอบอน ใหกาลงใจ และพยายามทากจกรรมรวมกนในครอบครวใหมากขน เพอใหเกดสมพนธภาพทดขน เกดบรรยากาศทอบอนและเขาใจความตองการของนายเอใหมากขน กรณศกษารายท 2 นายบ (นามสมมต) ลกษณะทวไป เปนชายไทยวยรนอาย 18 ป รปรางผอมสง ผวขาว ผมทรงแฟชนทกาลงนยมแบบเกาหล นยนตาสองชน สดา ใบหนายาวเรยวรปไข จมกโดง ปากเรยวบาง ทาทางเปนคนอารมณด ยมแยมแจมใส แตงกายดวยเสอผาทนสมย มสมมาคารวะ ขอมลทวไป นายบ เปนบตรคนโตของครอบครว มนองชาย 1 คน นายบอาศยอยบานพกขาราชการกบบดาและมารดาซงมอาชพรบราชการ ขณะนกาลงเรยนการศกษานอกโรงเรยน นบถอศาสนาพทธ เชอชาตไทย สญชาตไทย สมาชกในครอบครวประกอบดวย บดา มารดา นายบ และนองชาย

79

การเกบรวบรวมและการวเคราะหขอมล จากการรวมรวมขอมลโดยใชเครองมอ สามารถสรปและวเคราะหขอมลได ดงน 1. การสงเกตและบนทกการสงเกต ผ วจยสงเกตพฤตกรรมของนายบ พบวา นายบเปนคนทยมแยมแจมใส ราเรง อปนสยใจรอน มลกษณะของการพงพาเพอน มลกษณะเหมอนคนเอาแตใจตนเอง พดจาด สงเกตจากการเปนคนไมคอยอยกบท มกเดนหยอกเยาคนโนนท คนนท มกจะไปไหนมาไหนกบเพอนเปนกลม เมออยในกลมจะพดเสยงดง และเมอถงเวลาทตองจรงจง เชน พระผดแลเรยกใชงานจะไมใหความสนใจ ยงคงพดคยสนกสนานกบเพอนเหมอนเดม หลงจากทผวจยและนายบ มความคนเคยกนแลวพบวา นายบยงคงยมแยมแจมใส ใจรอน และเอาแตใจตนเอง ออนไหวงาย เรยกรองความสนใจ สงเกตจากการทตองมเพอนอยใกลตวตลอดเวลา พดเสยงดงตลอด 2. การสมภาษณ ผวจยสมภาษณผ รบการศกษาและผ เกยวของ เชน บดา มารดา นองชาย พระผดแล ซงไดขอมล ดงน สงแวดลอมดานครอบครว ความรสกของนายบทมตอครอบครวนน นายบคดวาตนเองไมคอยสนทสนมกบคนในครอบครว บดามารดาใหความใสใจนองชายมากกวาตน ไมชอบอยบานเพราะไมคอยมความสข นายบอยากเปนสถาปนก นายบเปนคนทคยเกง สนกสนาน มเพอนมาก ยมแยมแจมใส ราเรง มกอยกบเพอนหลาย ๆ คน บางครงมเพอนมาคางทบาน บางครงกขออนญาตไปคางคนบานเพอน บดามารดากอนญาต หากไมอนญาตกหนไปเฉย ๆ เมอถกบดามาราดาดมกจะเถยงเอาแตใจตนเอง นายบจะตดเพอนมาก มกกลบบานผดเวลา บางวนกลบ 23.00 น. บางวนกไมกลบบอกวาไปคางบานเพอนจงไมคอยไดพดคยกน ตอนทนายบกลบบานตอนเชาบดามารดากออกไปทางานแลว บดามารดาจะเอาเงนคาใชจายวางไวบนโตะ หลงจากบดามารดาทราบเรองการเสพยาบาไดพดคยใหเลกเสพแตกไมไดผล นายบกลายเปนคนไมสนใจเรยน นอกจากนบดามารดาไมคอยมเวลาใหและไมมเวลาดแลเพราะตองทางานพเศษกนทง 2 คน สงแวดลอมดานเพอนและทอยอาศย นายบเรมเสพยาบามาตงแตสมยมธยมศกษาปท 3 พอจบ ม.3 กไมยอมเรยนตอทงทผลการเรยนด ตอมาบดามารดาจงขอใหเรยน กศน. ขณะนนนายบเสพยาบาเพยง 1-2 เมดตอสปดาห ปจจบนเสพประมาณ 5-6 เมดตอวน สถานทเสพจะเปนบานเพอน ขณะเสพจะเสพดวยกน 3-4 คน เวลาทเสพแลวรสกวามความสขด เปนทยอมรบของเพอน ๆ สาหรบคายาทจะซอ

80

มาเสพกจะรวมเงนกนซอ ลกคาประจาจะซอไดในราคาถก พยายามทจะเลกเสพหลายครงแลวแตกไมสามารถเลกเสพได เวลาเสพแลวจะมความสขสนกสนาน ลมเรองราวตาง ๆ ทไมสบายใจ 3. อตชวประวต ผวจยไดใหวยรนเขยนเลาประวตของตนเองตามทตนเองมอง ตามหวขอทกาหนด ตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนความคาดหวงในอนาคต ทงในดานความรสกนกคด เจตคต ประสบการณ ตลอดทงการกระทาตาง ๆ สรปได ดงน ความสามารถทางภาษา การสะกดคาถกตองตามหลกไวยากรณและการใชภาษาไทย แสดงวามเชาวปญญา ชวตในอดต จะคดถงความสนกสนาน คดถงการไดเลนสนกกบเพอน ๆ การทพอแมพาไปเทยว พาไปซอหาสงของทตองการ ชวตในปจจบน ตองการเปนคนดใหมากกวาน ยงตดเทยวอย ตองการทจะเลกยา ชวตในอนาคต อยากจะเปนสถาปนก เปนคนดของพอแมและสงคม ประสบความสาเรจในการเรยนอกครง มงานทาทมนคง 4. การเยยมบาน ผวจยไดไปเยยมบานนายบ 1 ครง ใชเวลาประมาณ 30 นาท เมอวนท เสารท 25 ตลาคม 2551 เวลา 13.30 น.– 14.00 น.ไดสงเกตและสมภาษณบคคลในครอบครวของนายบ มรายละเอยดดงน จากการสงเกต พบวา สถานทพกของนายบเปนบานพกขาราชการ บดามารดารบราชการ ชนบนเปนหองนอน ชนลางเปนหองรบแขก มชดรบแขก 1 ชด มหองนาและหองครวอยดานหลงของบาน การวางสงของในบานไมคอยเปนระเบยบ จากการสมภาษณบดามารดาของนายบ ทราบวานายบมกจะออกไปเรยน กศน.ในชวงเยนและกลบบานคาเปนประจา บางครงกไมกลบบาน จะกลบมาตอนทบดามารดาไปทางาแลว ไมคอยมโอกาสไดพดคยกน เนองจากบดามารดาไปทางานแตเชา จะมโอกาสไดพดคยกนเฉพาะวนหยดเสาร-อาทตย สวนใหญนายบจะเลนเกม ไมคอยพดคยกบคนในบานนก จะพดบางกบนองชาย นองชายไมคอยชอบนายบเพราะนายบชอบแกลง เมออยบานจะอยแตในหองของตน เวลาวางชอบออกไปเดนเลนกบเพอนทศนยการคา ไมสนใจเรยนเหมอนตอน ม.ตน 5. แบบสอบถามและแบบสารวจ 5.1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบถามขอมลสวนบคคล พบวา นายบกาลงศกษา กศน. อาย 18 ป เปนบตรคนท 1 มนองชาย 1 คน บดา มารดารบราชการ ไดรบคาใชจายประจาวนวนละ 100 บาท นายบไมเคยประสบอบตเหตหรอไดรบบาดเจบอยางหนกมากอน สขภาพโดยทวไปแขงแรง สวนสง 178 เซนตเมตร นาหนก 62 กโลกรม ปกตนอนวนละ 8-10 ชวโมง ทพกอาศยของนายบ

81

เปนบานพกขาราชการ เพอนมาเทยวบานเปนครงคราว เมอไดสมาคมกบเพอน ๆ จะรสกสนกสนาน เพอน ๆ มนาใจและหวงใยกนด ไมเคยอานหนงสอพมพรายวน ชอบดโทรทศนประเภกฬาและรายการเพลง ชอบอานหนงสอประเภทตลกขบขนและชอบเลนกฬากลางแจง กฬาทชอบคอ ฟตบอล กฬาในรมทชอบคอ สนกเกอร นายบเรยนการศกษานอกโรงเรยน ไมสนใจการเรยนกจกรรมทชอบคอเลนฟตบอลกบเพอน ๆ สงทกระทารวมกบเพอนสนท คอ เลนฟตบอล เวลาวางชอบเดนเลนทศนยการคา วชาทชอบทสดคอวชาศลปะ อาชพทสนใจ คอ สถาปนก 5.2 แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน พบวานายบไมคอยมความสข เหงาและวาเหวบอย เปนคนออนไหวงาย ไมคอยชอบอยคนเดยว ไมคอยมนใจ เปนคนใจรอนและโมโหงาย อยากใหมคนรบฟงเรองราวของตนเอง ไมคอยไดรบสนใจ เอาใจใสจากบดามารดา บดามารดาไมคอยมเวลาใหและไมเคยแสดงความหวงใย เวลาทกลบบานคาบดามารดไมไดแสดงความหวงใยเทาทควร เวลามปญหามกปรกษาเพอน มความรสกวาตนเองไมมคา ไมยอมกลบบาน รสกทอแทเมอทาอะไรไมสาเรจ กลวความผดหวง มกจะทาอะไรใหตวเองเสยใจภายหลง มมนษยสมพนธด ปรบตวใหเขากบผ อนไดด ชอบดโทรทศนและฟงวทยอยจนดก 6. แบบสอบบคลกภาพ สามารถวเคราะหผลไดดงน 6.1 แบบทดสอบเบนเดอรเกสตลท (Bender Gestalt Test) จากแบบทดสอบเบนเดอรเกสตลท พบวา นายบเปนคนจตใจไมสงบ คดวนวาย กระสบกระสาย มความวตกกงวล เจาอารมณ ฉนเฉยวงาย พยายามควบคมอารมณตนเอง คอนขางเอาแตใจตนเอง มอารมณเปลยนแปลงงาย มความรสกไมมนคง ไมปลอดภย คอนขางคดสบสน ไมพอใจตนเอง บางครงรสกเศรา ยาคดยาทา 6.2 แบบทดสอบวาดภาพบาน ตนไม คน (Kinetic House Tree Person) จากแบบทดสอบวาดภาพบาน ตนไม คน พบวา นายบมลกษณะคอนขางเอาแตใจตนเอง เรยกรองความสนใจ รสกดอยและโดดเดยว พยายามคดแกปญหาแตหาทางออกไมได มความกงวล กลมใจ วาเหว คดไมตก ไมสดชน สมพนธภาพกบบดามารดาไมด ไมคอยไดรบความสนใจจากบดามารดา ปรารถนาทจะพงพาบดามารดา แตไมสมปรารถนาและไมทราบวาจะหนหนาไปพงใคร 6.3 แบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ (Sentence Completion Test) จากแบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ พบวา นายบมปญหาดานตาง ๆ ไดแก ดานความสมพนธกบบดา ดานความสมพนธกบมารดา ดานความสามารถ และดานความรสกผด

82

ดงน นายบไมคอยไดรบความไววางใจจากบดามารดา มความรสกตอตานตนเองวามกจะทาอะไรไมคด ตองการใหบดามารดาเขาใจ นายบมองตนเองวามความผดอยางมากทไมศกตอตามระบบหลงจากจบ ม.ตน คบเพอนไมดและเสพยาบา ทาใหบดามารดาไมสบายใจ การวนจฉย จากการรวมรวมขอมลดงกลาว วนจฉยไดวา นายบ เสพยาบา มสาเหตดงน 1. สาเหตจากตวนายบ จากการสงเกต การสมภาษณ การเยยมบาน แบบสอบถามและแบบทดสอบ พบวา นายบเปนคนทคอนขางเจาอารมณ เอาแตใจตนเอง ฉนเฉยวงาย พยายามควบคมตนเองแตไมสาเรจ ประกอบกบเปนคนทออนไหวงาย คอนขางคดสบสน มความรสกวาตนเองอยอยางโดดเดยว วาเหว พยายามทจะพงพาพอแมแตไมสาเรจ เมอตองเผชญปญหาตาง ๆ จงแกปญหาดวยการตดสนใจทไมเหมาะสม โดยพยายามเรยกรองความสนใจจากการเสพยาบา 2. สาเหตจากสงแวดลอม จากการสงเกต การสมภาษณ การเยยมบาน แบบสอบถามและแบบทดสอบ พบวา สงแวดลอมมอทธพลตอการเสพยาบาของนายบ คอ สมพนธภาพในครอบครวและการอบรมเลยงดทไมเหมาะสม นนคอ เลยงดแบบปลอยปละละเลย นายบจงขาดความรกความอบอนจากบดามารดา ขาดความมนคง ปลอดภย และไมมทพง ประกอบกบสงแวดลอมทางสงคมซงมการมวสมยาบาในกลมวยรน เมอนายบรสกวาเหว จงหนเขาหากลมเพอนทเสพยาบา ไมสนใจการเรยน ไมมความหวงในอนาคตประกอบกบการหาซอยาบามาเสพซอหางาย ราคาไมแพง การชวยเหลอ ผวจยไดใหการชวยเหลอ ดงน 1. การชวยเหลอโดยตรง 1.1 การใหคาปรกษากบนายบโดยใชทฤษฎการใหคาปรกษาแบบยดบคคลเปนศนยกลาง (Person –Centered Counseling) ทฤษฎนเนนความจรงของชวตวา ผ รบคาปรกษามความสามารถอยในตนเองทจะเขาใจถงองคประกอบของชวตอนเปนสาเหตททาใหตนเองไมมความสข ผ รบคาปรกษามความสามารถทจะนาชวตและสามารถเปลยนแปลงบคลกภาพของตนเอง การเปลยนแปลงบคลกภาพจะเกดขนไดถาผ รบคาปรกษาเขาใจและสามารถทจะสราง

83

สมพนธภาพทด มการยอมรบและเขาใจปญหาอยางถกตอง ผวจยใหคาปรกษานายบ 3 ครง ครงละ 45 นาท ผลการใหคาปรกษา นายบสามารถควบคมตนเองไดมากขน 1.2 ผวจยปรกษาปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบบดามารดาของนายบ เพอใหเกดความเขาใจในตวของนายบมากขน ชแนวทางในการอบรมเลยงด ตลอดจนการดแลเอาใจใสในดานรางกายและจตใจ ผลปรากฏวา บดามารดาเขาใจนายบ ใหความรวมมอ สนใจและเอาใจใสนายบ ใหกาลงใจในดานตาง ๆ โดยเฉพาะดานการเรยน และการวางแผนสาหรบอนาคตทกาลงจะมาถง 2. การชวยเหลอทางออม ปฏบตดงน การประชมปรกษาเปนรายกรณ (Case Conference) 1 ครง ในวนอาทตยท 30 พฤศจกายน 2551 เวลา 11.00 น. – 12.00 น. ผ เขารวมประชมประกอบดวยผวจย พระต และบดามารดาของนายบ เพอขอความรวมมอในการใหกาลงใจ เอาใจใส และเขาใจในพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขน ชวยกนแกไขเพอใหนายบ เลกเสพยาบา ใชชวตอยในครอบครวไดอยางมความสข กลบมาสนใจการเรยน และมความหวงในชวตมากขน ผลการประชมปรกษารายกรณ ทกฝายทเกยวของกบนายบ ใหความรวมมอในการใหความชวยเหลอนายบเปนอยางด การทานายผล จากขอมลทเกยวของกบการเสพยาบาของนายบ พบวา การเสพยาบามสาเหตเนองมาจากปญหาสวนตวของนายบเอง ไดแก จตใจออนไหว ไมสามารถควบคมตนเองได ตองการพงพาผ อน ตองการเรยกรองความสนใจจากคนรอบขาง ไมมความมนใจในตนเอง และอยในสภาพครอบครวทปลอยปละละเลย บดามารดาไมสนใจและเอาใจใส ทาใหนายบมความรสกขาดความรกความอบอน ตองการเรยกรองความสนใจจากบดามารดา ไมมทพง บางครงรสกวาเหว ไมมความสข ขาดการควบคมตนเอง ทาใหนายบไมมสมาธในการเรยน ผลการเรยนตกตและไมสนใจเรยนในทสด ผวจยมความเหนวาพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขนยงไมรนแรงนก ประกอบกบวยรนเปนวยทยงสามารถเปลยนแปลงตนเองได ดงนนหากทกฝายรวมมอกนชวยเหลอแกปญหาดวยการเอาใจใสอยางแทจรง ใหกาลงใจกน นายบนาจะลดลงปรมาณการเสพยาบาและเลกเสพยาบาได และหนกลบมาสนใจการเรยน มความหวงในชวตมากขน

84

การตดตามผล หลงจากใหการชวยเหลอ ผวจยไดตดตามผลเปนระยะทก 2 สปดาห ปรากฏผลดงน 1. จากการสงเกตและสมภาษณนายบ รายงานวา นายบสามารถลดปรมาณการเสพยาบาลงได จากทเคยเสพวนละ 5-6 เมด ลดลงเหลอวนละ 1 เมด บางสปดาหไมไดเสพเลย สามารถควบคมและบงคบตนเองไดมากขน คอเมอเพอนชกชวนใหเสพจะเดนหนไมรวมเสพกบเพอน ดานการเรยนกเรมจดตารางเวลาในการทบทวนบทเรยน และเขาชนเรยนทกครง เรมหาสถาบนเพอสมครเรยนพเศษเกยวกบการเตรยมความพรอมในการสอบเขาเรยนทางดาน สถาปตยกรรมศาสตรดวย 2. จากการสมภาษณผปกครองและนองชาย รายงานวา นายบพยายามควบคมตนเองไดมากขน มการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทดขนคอพดคยกบบดามารดามากขน เมอไมเขาใจดานการเรยนกไดนามาปรกษา ชวยเหลองานบานบาง เวลาจะไปเทยวบานเพอนมการขออนญาตกอนเสมอ เมอวางกเลนเกมกบนองบาง ไมแกลงนองเหมอนกอน พนองรกกนมากขน 3. จากการสมภาษณพระต รายงานวา นายบ มารบยาสมนไพรเพอบาบดอาการเสพตดยาบาจากวดอนทาราม อยางสมาเสมอและตอเนอง ขอเสนอแนะ ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน 1. ขอเสนอแนะแนะสาหรบนายบ นายบควรมเพอนหรอบคคลทไวใจ สามารถพดคยถงปญหาของตน ควรรจกควบคมตนเองใหมากขน พยายามแกไขขอผดพลาดของตนใหสาเรจ เหนคณคาในตนเอง เหนคณคาในการเรยน และทาปจจบนใหดทสด 2. ขอเสนอแนะสาหรบผปกครอง ผปกครองควรตระหนกถงความสาคญของการดแลเอาใจใส การเลยงด การใหความรกความอบอน และพยายามทากจกรรมรวมกนในครอบครวใหมากขน และเขาใจความตองการของนายบใหมากขน เพอใหนายบสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเอง เหนความสาคญของการเรยน และสามารถเลกเสพยาบาไดในทสด

85

กรณศกษารายท 3 นายซ (นามสมมต) ลกษณะทวไป เปนชายไทยวยรนอาย 16 ป รปรางสนทด ผวขาวเหลอง นยนตาสนาตาลเขม ทรงผม สกนเฮด ควเขมหนา จมกโดง มหนวดขนบาง ๆ บรเวณรมฝปากบน การแตงกายสะอาด ทนสมย มกใสกางเกงขาเดฟทวยรนกาลงนยม ทางทางใจรอน พดจาไมชดเจน เสยงอยในลาคอ ขอมลทวไป นายซ จบการศกษาชนมธยมศกษาปท 3 แลว ยงไมไดศกษาตอ เปนบตรคนท 2 มพชาย 1 คนและนองชาย 1 คน นายซอาศยอยกบบดามารดา นองชาย ยาและอา สวนพชายอย หอพกของมหาวทยาลย สวนใหญจะกลบบานเดอนละครง บดามารดามอาชพรบจางทางานตอนกลางคนทง 2 คน การเกบรวบรวมและการวเคราะหขอมล

1. การสงเกตและบนทกการสงเกต ดานบคลกภาพสวนตว ผวจยสงเกตพฤตกรรมของนายซพบวา นายซเปนคนทใจรอน อารมณฉนเฉยวถาไมไดดงใจ นายซจะดเปนคนเฉย ๆ แตกมแววตาทแสดงออกวาเปนคนใจรอน การพดจาไมชดเจน เสยงอยในลาคอ สงเกตจาก เวลาพดคยจะตอบในลกษณะถามคาตอบคา ชอบนงคดอะไรอยคนเดยว เมอสงเกตจากดวงตาดจะแขง ๆ ไมยอมใคร เวลาอยกบเพอน ๆ ทเขารบการบาบด สวนใหญจะนงฟงมากกวาพด ใจรอน ฉนเฉยว เมอเกดความรสกไมพอใจจะแสดงออกทางสหนาและเงยบกวาเดม หลงจากทผ วจยและนายซ มความค นเคยกนแลวพบวา นายซมทาทางสภาพเรยบรอย มนใจในตนเอง กลาพด กลาแสดงออก สงเกตจากนายซ พดจาชดถอยชดคามากขน มการแสดงความคดเหน 2. การสมภาษณ ผ วจยสมภาษณผ รบการศกษาและผ เกยวของ เชน อา ยา พระผดแล ซงไดขอมล ดงน

86

สงแวดลอมดานครอบครว บดามารดามอาชพรบจาง ทางานตงแตเวลา 16.00 – 02.00 น. ดงนนจงไมมโอกาสไดพบปะพดคยกนนก นายซจงอยในความดแลของยาและอา อาจะเปนผควบคมเรองเรยนและเวลาในการกลบบาน หากกลบบานผดเวลาจะถกวากลาวตกเตอนอยางหนก หรอบางครงกจะถกลงโทษ ยามสขภาพไมแขงแรงนก มโรคประจาตวตามประสาคนแก ดงนนขณะทอยบานนายซจงมหนาทคอยดแลและคอยปรนนบตยาตลอดเวลา ไดรบเงนคาใชจายจากยาสปดาหละ 500 บาท ความคาดหวงในอนาคตนายซอยากเปนตารวจหรอทหาร และอยากเปนคนดคนหนงของสงคม นายซเปนคนทมความกตญญโดยเฉพาะตอยา เวลาอยบานจะคอยดแลยาตลอดเวลา เวลาวางจะชอบรองเพลงและเลนกตาร เวลาออกนอกบานจะตองขออนญาตทกครง ชวงนนายซจะกลบบานคาจงถกอาวากลาวอยางรนแรงและถกลงโทษทกครงทกลบคา นายซจงไมคอยพดกบอาเหมอนแตกอน เปนคนทใจรอน ฉนเฉยวงาย ในเรองการตดยาเสพตดนนทางบานทราบแลวยกเวนบดามารดายงไมทราบเพราะยาขอไวไมใหบอก อาเปนคนพามารบการบาบดรกษาทวดอนทาราม สงแวดลอมดานเพอนและทอยอาศย การเสพยาบานนเรมเสพ ขณะเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทางบานไมทราบเรอง ขณะนนเสพวนละ 1 เมด ปจจบนเสพยาบาวนละ 4-5 เมด เสพกนหลาย ๆ คน จะมความรสกสนกสนาน สบายใจ มความสข เหมอนไดรบอสระ สถานทเสพจะแอบเสพทงทบานและออกไปเสพนอกบานกบเพอน ๆ ปจจบนทางบานทราบเรองการเสพยาบาแลว ตงแตกอนจบการศกษา เพราะทางโรงเรยนจบไดขณะเสพกบเพอน ๆ ทางโรงเรยนจงเชญผปกครองมาพบ หลงจากทราบเรองแลวทางบานยงควบคมนายซมากขน 3. อตชวประวต ผวจยไดใหวยรนเขยนเลาประวตของตนเองตามทตนเองมอง ตามหวขอทกาหนด ตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนความคาดหวงในอนาคต ทงในดานความรสกนกคด เจตคต ประสบการณ ตลอดทงการกระทาตาง ๆ สรปไดดงน ความสามารถทางภาษา การสะกดคาถกตองตามหลกไวยากรณและการใชภาษาไทย แสดงวามเชาวปญญา ชวตในอดต จะคดถงความสนกสนานทไดอยกบครอบครวและเพอน ๆ ชวตในปจจบน ยงตองการทจะเทยวเลนกบเพอน ๆ อย รสกขาดความเปนอสระชวต ในอนาคต อยากทาใหยาและพอแมมความสข อยากเลกยา และเรยนตอ

87

4. การเยยมบาน ผ วจยไดไปเยยมบานนายซ 1 ครง ใชเวลาประมาณ 30 นาท เมอวนเสารท 18 พฤศจกายน 2551 เวลา 13.00 น.– 13.30 น. ไดสงเกตและสมภาษณบคคลในครอบครวของนายซ มรายละเอยดดงน จากการสงเกต พบวา สภาพบานเปนบาน 2 ชนครงตกครงไม คอนขางเกา สภาพอากาศไมดเทาทควร ไมถกสขลกษณะ มเสยงรบกวนจากรถจกรยานยนตอยตลอดเวลา หนาบานเปนถนนเลกและแคบ ภายในบานคอนขางคบแคบ หองนาอยใตบนได หองครวอยทางดานหลงส จากการสมภาษณยาของนายซ ทราบวา ขณะทนายซเรยนอยชนมธยมศกษาปท 1- มธยมศกษาปท 2 นายซจะเปนคนทขยนเรยน กลบบานตรงเวลาทกวน ตอมาในชวงชนมธยมศกษาปท 3 กเรมทจะกลบบานไมตรงเวลา จะกลบบานคา ไมคอยเหนทาการบานเหมอนกอนเมออาใหอานหนงสอเรยนกจะเหมอลอย ชวงหลงไดรบการแจงจากทางโรงเรยนวาหนเรยนบอย ไดรบแจงจากทางโรงเรยนวาเสพยาบาชวงใกลจบการศกษา ผลการเรยนลดลงจากเดมมากแตกจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนมาได อาไดลงโทษอยางรนแรงและดแลอยางเขมงวดขนกวาเดม นายซกยงไมเลกเสพดอไมเรยนตอ และหนออกจากบานไปคางบานเพอน 2 วนจงกลบ 5. แบบสอบถามและแบบสารวจ 5.1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบถามขอมลสวนบคคล พบวา นายซจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนแลว ยงไมไดศกษาตอ เปนบตรคนท 2 มพชาย 1 คน และนองชาย 1 คน บดามารดามอาชพรบจางทางานกลางคนทง 2 คน ปจจบนอยในความดแลของอาและยา นายซไดรบเงนคาใชจายจากผปกครองเปนสปดาห สปดาหละ 500 บาท นายซไมเคยเจบปวยอยางหนกมากอน สขภาพทวไปแขงแรง ไมเคยตรวจสขภาพ ปกตนอนอนวนละ 6-8 ชวโมง สวนสง 175 เซนตเมตร นาหนก 60 กโลกรม เคยมอาการปวดไมเกรนบาง ทพกอาศยของนายซเปนบานของตนเอง มเพอน ๆ มาเทยวบานบางเปนบางครง ความรสกเมออยในกลมเพอนจะสนกสนาน กฬากลางแจงทชอบคอฟตบอล กฬาในรมทชอบคอปงปอง ชอบเลนกตาร รองเพลง นายซชอบเลนกตาร รองเพลง ขณะทยงเรยนหนงสอเคยไดรบคดเลอกใหเปนหวหนาชน สงทกระทารวมกบเพอนสนทคอ ไปเทยว ผลการเรยนทผานมาอยในเกณฑด อาชพทสนใจในอนาคตคอ ตารวจ, ทหาร 5.2 แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน พบวานายซเปนคนทมกวตกกงวลในเรองเลก ๆ นอย ๆ เปนคนมความรสกทอแทใจ รสกวาตนเองไมมคา เปนคนชางคด

88

และวตกกงวล บดามารดาไมคอยใหความสนใจ อยากใหมคนรบฟงเรองราวของตนเอง เวลามปญหาตองแกปญหาดวยตวเอง บดามารดาไมคอยแสดงความสนใจและหวงใย กลวความผดหวง รสกทอแทเมอทาอะไรไมสาเรจ 6. แบบสอบบคลกภาพ สามารถวเคราะหผลไดดงน 6.1 แบบทดสอบเบนเดอรเกสตลท (Bender Gestalt Test) จากแบบทดสอบเบนเดอรเกสตลท พบวา นายซเปนคนจตใจไมสงบ คดวนวาย คดมาก มวตกกงวลสง พยายามควบคมอารมณตนเองแตไมสาเรจ มอารมณเปลยนแปลงงาย 6.2 แบบทดสอบวาดภาพบาน ตนไม คน (Kinetic House Tree Person) จากแบบทดสอบวาดภาพบาน ตนไม คน พบวา นายซมความวตกกงวลสง ไมคอยไดรบความเอาใจใสจากบดามารดา กล มใจ คดไมตก สมพนธภาพกบมารดาไมคอยด ตองการพงพาพอและตองการใกลชดกบพอ ไมทราบวาจะหนหนาไปพงใคร ไมเชอมนในตนเอง พยายามตอส ชวตและจรงจงกบชวต 6.3 แบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ (Sentence Completion Test) จากแบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ พบวา นายซมปญหาดานตาง ๆ ไดแก ดานความสมพนธตอครอบครว ดานความสามารถ และดานอดต ดงน มความรสกตอครอบครวคอ ควบคมและเขมงวดมากเกนไป ไมใหตนเองไดรบอสระ ความตองการสงสดของนายซ ตองการอสระ ไมอยากถกบงคบและควบคม ไมอยากผดพลาดเหมอนทผานมา อยากศกษาตอ การวนจฉย จากการรวมรวมขอมลดงกลาว วนจฉยไดวา นายซ เสพยาบา มสาเหตดงน 1. สาเหตจากตวนายซ จากการสงเกต การสมภาษณ การเยยมบาน แบบสอบถามและแบบทดสอบ พบวา จากการทนายซไมคอยไดรบความสนใจเอาใจใสจากบดามารดา ถกควบคมจากคนในครอบครวมากเกนไป ทาใหเปนคนชางคด มความวตกกงวลสง เนองจากไมมบคคลทจะรบฟงเรองราวของตนเอง ไมรจะหนไปพงใครจงพยายามหาทางออกดวยวธการทไมเหมาะสม โดยการเสพยาบา เพอใหลมเรองตาง ๆ ทเกดขนกบตนเอง จนทาใหกระทบตออนาคตดานกาเรยน 2. สาเหตจากสงแวดลอม จากการสงเกต การสมภาษณ การเยยมบาน แบบสอบถามและแบบทดสอบ พบวา สงแวดลอมมอทธพลตอการเสพยาบาของนายซ คอ การอบรมเลยงดทไมเหมาะสม นนคอ ขาด

89

ความสนใจและเอาใจใสจากบดามารดา ประกอบกบบคคลอนในครอบครวเลยงดแบบเขมงวด ทาใหนายซรสกขาดความเปนอสระ และมความรสกขาดความรกความอบอน ไมมใครไววางใจ ประกอบกบบรเวณทพกมการมวสมเสพยาบาในกลมวยรน นายซจงรวมกลมกบวยรนเหลานนเสพยาบาเพอใหลมปญหา จนทาใหไมสนใจเรยน และการหาซอยาบามาเสพหาซองาย ราคาไมแพง การชวยเหลอ ผวจยไดใหการชวยเหลอ ดงน 1. การชวยเหลอโดยตรง 1.1 การใหคาปรกษากบนายซโดยใชทฤษฎการใหคาปรกษาแบบยดบคคลเปนศนยกลาง (Person –Centered Counseling) ทฤษฎนเนนความจรงของชวตวา ผ รบคาปรกษามความสามารถอยในตนเองทจะเขาใจถงองคประกอบของชวตอนเปนสาเหตททาใหตนเองไมมความสข ผ รบคาปรกษามความสามารถทจะนาชวตและสามารถเปลยนแปลงบคลกภาพของตนเอง การเปลยนแปลงบคลกภาพจะเกดขนไดถาผ รบคาปรกษาเขาใจและสามารถทจะสรางสมพนธภาพทด มการยอมรบและเขาใจปญหาอยางถกตอง ผวจยใหคาปรกษานายซ 3 ครง ครงละ 45 นาท ผลการใหคาปรกษา นายซสามารถควบคมตนเองและเขาใจครอบครวไดมากขน 1.2 ผ วจยปรกษาปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบยาและอาของนายซ เพอใหเกดความเขาใจในตวของนายซมากขน ชแนวทางในการอบรมเลยงด การดแลเอาใจใสทเหมาะสม สอนใหนายซรจกคดและตดสนใจดวยตนเอง ผลจากการปรกษาปญหาของนายซกบผปกครองทาใหผปกครองเขาใจนายซมากขน และใหโอกาสนายซเปลยนแปลงพฤตกรรม 2. การชวยเหลอทางออม ปฏบตดงน การประชมปรกษาเปนรายกรณ (Case Conference) 1 ครง ในวนอาทตยท 30 พฤศจกายน 2551 เวลา 13.00 – 14.00 น. ผ เขารวมประชมประกอบดวยผวจย พระต และอาของนายซ เพอขอความรวมมอในการใหกาลงใจ เอาใจใส และเขาใจในพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขน ชวยกนแกไขเพอใหนายซ เลกเสพยาบา หนมาสนใจและเอาใจใสในการเรยนตอ ใชชวตอยในครอบครวไดอยางมความสข ปรบตวใหเขากบสมาชกในครอบครวได หลงจากประชมปรกษารายกรณปรากฏวา ทกฝายทเกยวของ ใหความรวมมอในการใหความชวยเหลอนายซเปนอยางด

90

การทานายผล จากขอมลทเกยวของกบการเสพยาบาของนายซ พบวา การเสพยาบามสาเหตเนองมาจากปญหาสวนตวของนายซ ทไมมความมนใจในตนเอง ตองการพงพงพงพาผ อน ตองการหาทางออกใหกบชวตตนเอง และจากการอบรมเลยงดทไมเหมาะสมของครอบครว อยในสภาพครอบครวทควบคมมากเกนไป ไมใหอสระในการทาสงตาง ๆ ทาใหนายซ มความรสกกดดน ไมมความสข ไมมทพง จนเกดปญหาทางดานการเรยนจากเรยนดเปนไมสนใจเรยนได ผวจยมความเหนวาพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขนยงไมรนแรงนก ประกอบกบวยรนเปนวยทยงสามารถเปลยนแปลงตนเองได ดงนนหากนายซใหความรวมมอและพยายามปรบปรงแกไขขอผดพลาดทผานมาของตนเอง และทกฝายรวมมอกนชวยเหลอแกปญหาดวยการเอาใจใสอยางแทจรง ใหกาลงใจกน นายซกนาจะเลกเสพได และหนกลบมาศกษาตอและสนใจเรยนดงเดม การตดตามผล หลงจากใหการชวยเหลอ ผวจยไดตดตามผลเปนระยะทก 2 สปดาห ปรากฏผลดงน 1. จากการสงเกตและสมภาษณนายซ รายงานวา นายซสามารถลดปรมาณการเสพยาบาลงได จากทเคยเสพวนละ 4-5 เมด ลดลงเหลอวนละ 1 เมด บางสปดาหไมไดเสพเลย ความเปนอยในครอบครวมความสขมากขน อาไมลงโทษรนแรงเหมอนกอน มอสระในการทาสงตาง ๆ มากขน สามารถรบผดชอบตนเองได 2. จากการสมภาษณผปกครอง รายงานวา นายซพยายามควบคมตนเองไดมากขน มการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทดขน คอ เรมพดเรองเรยนตอ พดคยกบคนในครอบครวมากขน สนใจและปรนนบตยาเหมอนเดม เวลาจะไปเทยวหรอออกนอกบานจะขออนญาตกอนเสมอ 3. จากการสมภาษณพระต รายงานวา นายซ มารบยาสมนไพรเพอบาบดอาการเสพตดยาบาจากวดอนทาราม อยางสมาเสมอและตอเนอง ขอเสนอแนะ ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน 1. ขอเสนอแนะแนะสาหรบนายซ นายซควรเขาใจครอบครวใหมากขน รจกควบคมตนเองและมเหตผล พยายามแกไขขอผดพลาดของตน มองเหนคณคาและความสามารถทมอยในตนเอง สนใจอนาคตใหมากและทาปจจบนใหดทสด

91

2. ขอเสนอแนะสาหรบผปกครอง ผปกครองควรตระหนกถงความสาคญของการดแลเอาใจใสดานการเรยน การเลยงด ควรใหความรกความอบอน ใชเหตผล ใหอสระตามสมควร ใหกาลงใจ รบฟงปญหา เพอนายซจะไดสามารถแกไขและเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนไปในทางทดขน ผปกครองควรเขาใจความตองการของนายซใหมากขน เปดโอกาสใหแสดงความคดเหน และชถงความสาคญของการเรยน กรณศกษารายท 4 นายด (นามสมมต) ลกษณะทวไป เปนชายไทยวยรนอาย 18 ป รปรางผอมสง ผวเนอดาแดง ผมทรงแฟชน ผมตรง ตาสองชนนยนตาสดา ใบหนารปไข แตงกายเสอผาตามสมยนยม ดดฟน จมกโดง รมฝปากบาง ไวเคราบรเวณคาง ทาทางเปนคนเจาอารมณ หงดหงดงาย ขอมลทวไป นายด เปนบตรคนสดทองของครอบครว มพชาย 1 คน ปจจบนนายดไมไดศกษาตอหลงจากออกจากชน ปวช.2 สมาชกในครอบครวประกอบดวย บดา มารดา พชาย พสะใภ นายด และหลาน บดามทางานในองคกรรฐวสาหกจ มารดาเปนแมบานและเลยงหลาน การเกบรวบรวมและการวเคราะหขอมล จากการรวบรวมขอมลโดยใชเครองมอ สามารถสรปและวเคราะหขอมลได ดงน 1. การสงเกตและบนทกการสงเกต ดานบคลกภาพสวนตว ผ วจยสงเกตพฤตกรรมของนายด พบวา นายดเปนคนท อปนสยใจรอน อารมณฉนเฉยวถาไมไดดงใจ มลกษณะของการพงพาเพอน ไมคอยมนใจในตนเอง ทาทางไมกระตอรอรน มลกษณะเหมอนคนเอาแตใจตนเอง ไมคอยยอมใคร ใจนอย หวาดระแวง สงเกตจากการขยบตวบอยครงจากการนงสมาธ ถอนหายใจบอย เวลาจะเขาหองนาตองชวนเพอนไปดวย เวลาอยกเพอน ๆ ทเขารบการบาบดจะไมคอยใสใจคนในกลม สวนใหญจะใชเวลาไปกบการคยโทรศพท ไมใสใจฟงเพอน หลงจากทผวจยและนายด มความคนเคยกนแลวพบวา นายดมทาทางยมแยมบาง สภาพ ตอบคาถามไดมากขน สงเกตจากการพดจาทมหางเสยงขน ไมคอยฉนเฉยวเวลาไมพอใจ

92

2. การสมภาษณ ผวจยสมภาษณผ รบการศกษาและผ เกยวของ เชน มารดา บดา พชาย พระผดแล ซงไดขอมล ดงน สงแวดลอมดานครอบครว สมพนธภาพกบบดามารดาไมด มกขดแยงกบมารดาเสมอ รสกวาบดามารดารกพชายมากกวา ทาอะไรมกถกบดามารดาตาหนเสมอ นอกจากนมารดาจะคอยควบคมไมใหออกจากบานตลอดเวลาเพราะกลวจะไปคบเพอนทไมด นายดมกจะหนออกไปหาเพอนเปนประจา เมอมารดาโมโหจะทบต สวนบดาไมคอยมเวลาเจอกนเนองจากออกจากบานแตเชาและกลบมด นายดจงไมมสมาธในการเรยน เลยไมไปเรยนและตองโดนใหออกจากการเรยน ทงทกอนหนานมผลการเรยนด นายดเปนคนทคอนขางเจาอารมณ มนสยใจรอน หงดหงดงาย ไมคอยยอมใคร เอาแตใจตวเอง กาวราว เวลาอยบานไมคอยพดกบใครในบาน เกบตวอยแตในหอง ไมชอบใหใครเขาไปในหอง ชวงทไมไดเรยนแลวจะกลบบานคาเสมอ ๆ บางครงพาเพอนมาบานแตกจะพากนเขาไในหองไมออกมาคยกบผ ใหญหรอคนในครอบครว มารดามทศนคตทไมดตอนายดทเสพยาบา เพราะญาตพนองไมมใครเปนแบบน ทาใหรสกอาย สงแวดลอมดานเพอนและทอยอาศย นายดเรมเสพมาตงแตชนปวช.1 โดยเสพเปนจานวนนอยประมาณสปดาหละ 1-2 เมด โดยเสพเพราะเพอน ๆ ชวน เวลาเสพแลวรสกสนกเพราะเสพกนหลายคน จนลมเรองตาง ๆ รวมทงการเรยนดวย ปจจบนนเสพวนละ 7 – 8 เมด ถาเสพนอยประมาณ 1-2 เมดจะไมหายอยาก การเสพในปจจบนจะแอบเสพทบานตนเองและบานเพอน พยายามเลกเสพแลว แตเวลาเพอนชวนกเกดความอยาก ยาบาทเสพกนจะซอมาจากซอยแถวบาน 3. อตชวประวต ผวจยไดใหวยรนเขยนเลาประวตของตนเองตามทตนเองมอง ตามหวขอทกาหนด ตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนความคาดหวงในอนาคต ทงในดานความรสกนกคด เจตคต ประสบการณ ตลอดทงการกระทาตาง ๆ สรปไดดงน ความสามารถทางภาษา การสะกดคาถกตองตามหลกไวยากรณและการใชภาษาไทย แสดงวามเชาวปญญา ชวตในอดต รสกไมคอยดตอการถกลงโทษ คดถงความสขทไดอยกบครอบครว ชวตในปจจบน รสกไมคอยมความสขเทาไร รสกวาคนอนมความสขมากกวา ปจจบนสงทกงวลคออยากเลกยาเสพยตด แตกยงตดเทยวเลนกบเพอนอย ชวตในอนาคต อยากประกอบอาชพชางยนต ตองการกลบไปเรยนหนงสอใหจบ และทสาคญคอมความมงมนทจะ เลกยา

93

4. การเยยมบาน ผวจยไดไปเยยมบานนายด 1 ครง ใชเวลาประมาณ 30 นาท เมอวนอาทตยท 23 พฤศจกายน 2551 เวลา 13.00 น. – 13.30 น. ไดสงเกตและสมภาษณบคคลในครอบครวของนายด มรายละเอยดดงน จากการสงเกต พบวา สภาพบานเปนบานเดยว 2 ชน มบรเวณสนามหญาอยหนาบาน มประตรวเปนเหลกดด รวเปนปน ภายในบานชนลางดกวางขวาง บานสะอาดเรยบรอย จดวางสงของตาง ๆ อยางมระเบยบ ชนลางมชดรบแขก 1 ชด ดานในเปนหองครวและหองนา ชวดานขางของตวบานตอออกมาเปนหองนอนสวนตวของนายด จากการสมภาษณมารดาทราบวา ขณะอยบานนายด ไมเคยชวยทางานบาน ใจรอน โกรธงาย เวลาวาง ชอบคยโทรศพทเปนเวลานาน ไมชอบอานหนงสอเหมอนตอนเรยน ปวช.ใหม ๆ เวลาทมารดาดชอบเถยง และมกจะทะเลาะกบมารดาเปนประจา กบบดาไมคอยพดคยกนมากนก เพราะบดาทางานตองออกจากบานแตเชากลบดก จงไมคอยไดเจอกน 5. แบบสอบถามและแบบสารวจ 5.1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบถามขอมลสวนบคคล พบวา นายดไมไดศกษาตอ หลงจากออกจากการเรยนชน ปวช.2 อาย 18 ป เปนบตรคนสดทองมพชาย 1 คน บดาทางานในองคกรรฐวสาหกจ มารดาเปนแมบาน ไดรบคาใชจายจากมารดาวนละ 100 บาท นายดสขภาพแขงแรง ไมเคยประสบอบตเหตหนก ไมเคยตรวจสขภาพมากอน ไมมโรคประจาตว ปกตพกผอนวนละ 6-8 ชวโมง สวนสง 186 เซนตเมตร นาหนก 62 กโลกรม ทพกอาศยของนายดเปนบานของตนเอง มเพอนมาบานบาง ในเรองการตดสนใจนนไมไดรบอนญาตใหตดสนใจดวยตนเอง ชอบดภาพยนตรประเภทตลก และชอบอานหนงสอประเภทแตงรถ กฬากลางแจงทชอบเลนคอ ฟตบอล เวลาวางชอบเลนกตาร งานอดเรกชอบแตงรถ นายดไมมสมาธในการเรยนหนงสอจงตองออกจากการศกษากลางคน สงทกระทารวมกบเพอน ๆ คอฟงเพลง ในอนาคตมความสนใจอยากเรยนตอทางดานชางยนต ความรสกทมตอครอบครว นายดมความรสกวาบรรยากาศภายในบานตงเครยด ไมนาอย 5.2 แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน พบวา นายดเปนคนทควบคมอารมณตนเองไมคอยได มความรสกวาตนเองไมมคา เปนคนใจรอนและโมโหงาย รสกทอแทเมอทาอะไรไมสาเรจ เวลามปญหาพอแมไมคอยใหความสนใจ เอาใจใส รสกวาพอแมรกลก

94

ไมเทากนอยากมคนรบฟงเรองราวและปญหาตาง ๆ ของตนเอง เวลามปญหาตางๆ มกจะปรกษาเพอน ชอบดโทรทศนและฟงวทยจนดก 6. แบบสอบบคลกภาพ สามารถวเคราะหผลไดดงน 6.1 แบบทดสอบเบนเดอรเกสตลท (Bender Gestalt Test) จากแบบทดสอบเบนเดอรเกสตลท พบวา นายดเปนคนจตใจไมสงบ คดวนวาย คดมาก มความเครยดสง ควบคมตนเองไมได ขาดความยบยงชงใจ มความรสกตองการพงพงพงพา มอารมณฉนเฉยว โกรธงาย รสกไมมนคง 6.2 แบบทดสอบวาดภาพบาน ตนไม คน (Kinetic House Tree Person) จากแบบทดสอบวาดภาพบาน ตนไม คน พบวา นายดเปนคนยาคดยาทา ความรสกถกทอดทง เศรา ๆ หงดหงด นายดมปญหาเกยวกบสมพนธภาพในครอบครว ภายในบานไมคอยมความผกพนใกลชดกน เวลาอยบานไมมความสข รสกอดอด ตองการความสนใจเอาใจใสจากพอแมโดยเฉพาะพอ เปนคนโมโหงาย พยายามเรยกรองความสนใจ 6.3 แบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ (Sentence Completion Test) จากแบบทดสอบเตมประโยคใหสมบรณ พบวา นายดมปญหาดานตาง ๆ ไดแก ดานความสมพนธกบมารดา ดานความสมพนธในครอบครว ดานความกลว และดานผ ทเหนอกวา ดงน ไมลงรอยกบมารดา รสกวาครอบครวของตนไมมความสข คลายตนเองไมใชคนในครอบครว บางครงมความรสกออนแอมาก สวนความรสกทมตอมารดารสกวาเปนคนทจ จขบน ไมมเหตผล ความรสกของนายดตอบดาคอ มความเปนผ นา บางครงดแตเพยงภายนอกแตลก ๆ แลวใจด นายดอยากใหบดารกตนเอง มเวลาใหตนเองบาง เขากบใครไมได มเพยงบดาเทานน นายดมความรสกวาตนเองเปนคนทใจรอน มความรสกผดทตนเองตดยาเสพยตด ไมสนใจเรยน จนเปนเหตใหตองออกจากการศกษา พยายามจะเลกแตไมมความมนใจ และทาไมได การวนจฉย จากการรวมรวมขอมลดงกลาว วนจฉยไดวา นายด เสพยาบา มสาเหตดงน 1. สาเหตจากตวนายด จากการสงเกต การสมภาษณ การเยยมบาน แบบสอบถามและแบบทดสอบ พบวา นายดเปนคนหงดหงดงาย ควบคมตนเองไมได มความเครยดสง อารมณไมมนคงและเปลยนแปลงงาย มความรสกไมคอยไดรบความเอาใจใสจากบดามารดา ถกควบคมจากมารดา

95

เกนไป จงพยายามเรยกรองความสนใจ โดยเลอกทางออกทผดคอการเสพยาบา ทาใหขาดสมาธและความสนใจในการเรยนจนตองออกจากการศกษา 2. สาเหตจากสงแวดลอม จากการสงเกต การสมภาษณ การเยยมบาน แบบสอบถามและแบบทดสอบ พบวา สงแวดลอมมอทธพลตอการเสพยาบาของนายด คอ สมพนธภาพภายในครอบครวไมมความผกพน การเลยงดแบบทบานเปนการเลยงดแบบขาดความรกความอบอน ทาใหนายดคดวา บดามารดาไมสนใจ และไมมทพงพง จงทาใหมความรสกวาบานไมมความสข ไมอยากเรยนหนงสอ จงหนหนาไปหาเพอน ปรกษาปญหาเรองราวตาง ๆ กบเพอน ประกอบกบสงแวดลอมทางสงคมซงอาจเปนโรงเรยนหรอทพกอาศย มการมวสมเสพยาบาในกลมวยรน เมอเพอนชวนใหลองนายดจงรวมกลมกบวยรนเหลานนเสพยาบา จนไมใหความสนใจกบการเรยนเลย ประกอบกบการหาซอยาบามาเสพหาซองาย ราคาไมแพง จงทาใหนายดถอนตวไมขน การชวยเหลอ ผวจยไดใหการชวยเหลอ ดงน 1. การชวยเหลอโดยตรง 1.1 การใหคาปรกษากบนายดโดยใชทฤษฎการใหคาปรกษาแบบยดบคคลเปนศนยกลาง (Person –Centered Counseling) ทฤษฎนเนนความจรงของชวตวา ผ รบคาปรกษามความสามารถอยในตนเองทจะเขาใจถงองคประกอบของชวตอนเปนสาเหตททาใหตนเองไมมความสข ผ รบคาปรกษามความสามารถทจะนาชวตและสามารถเปลยนแปลงบคลกภาพของตนเอง การเปลยนแปลงบคลกภาพจะเกดขนไดถาผ รบคาปรกษาเขาใจและสามารถทจะสรางสมพนธภาพทด มการยอมรบและเขาใจปญหาอยางถกตอง ผ วจยใหคาปรกษานายด 3 ครง ครงละ 45 นาท ผลการใหคาปรกษา นายดสามารถควบคมตนเองไดมากขน 1.2 ผวจยปรกษาปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบบดามารดาของนายด เพอใหเกดความเขาใจในตวของนายดมากขน ชแนวทางในการอบรมเลยงด การดแลเอาใจใสในดานความประพฤตและอารมณ เพอการมสขภาพจตทดและมความสขมากขน พยายามไมรอฟนเรองราวไมดเกา ๆ ทผานมา เปนกาลงใจและอยเคยงขางนายดเสมอเมอประสบปญหา ผลปรากฏวา บดามารดาเขาใจนายดมากขน มเวลาใหกนในครอบครวมากขน ใหความรกความอบอน ใหความรวมมอในการชวยเหลอนายดเปนอยางด

96

2. การชวยเหลอทางออม ปฏบตดงน การประชมปรกษาเปนรายกรณ (Case Conference) 1 ครง ในวนอาทตยท 30 พฤศจกายน 2551 เวลา 14.00 น. – 15.00 น. ผ เขารวมประชมประกอบดวยผวจย พระต และบดามารดาของนายด เพอขอความรวมมอในการใหกาลงใจ เอาใจใส และเขาใจในพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขน ชวยกนแกไขเพอใหนายด เลกเสพยาบา หนมาสนใจและเอาใจใสในการศกษาเลาเรยนตอไป ใชชวตอยในครอบครวไดอยางมความสข ปรบตวใหเขากบสมาชกในครอบครวได ผลการประชมปรกษารายกรณ ทกฝายทเกยวของ ใหความรวมมอในการใหความชวยเหลอนายดเปนอยางด การทานายผล จากขอมลทเกยวของกบการเสพยาบาของนายด พบวา การเสพยาบามสาเหตเนองมาจากปญหาสวนตวของนายด ทไมมความมนใจในตนเอง ตองการพงพงพงพาผ อน และพยายามเรยกรองความสนใจจากบดามารดา สาเหตจากการอบรมเลยงดทไมเหมาะสมของครอบครว นายดอยในสภาพครอบครวบดามารดาไมคอยใหความสนใจในเรองชวตและความเปนอยในแตละวน นายดมกทะเลาะกบมารดาบอย ๆ และการทบดาไมคอยมเวลาให จงทาใหนายด มความรสกขาดความรกความอบอน ไมมทพง หนไปพงเพอนและไดรบการชกจงใหเสพยาบา ทาใหขาดสมาธในการเรยน ไมสนใจเรยน จนตองถกใหออก ผวจยมความเหนวาพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขนยงไมรนแรงนก ดงนนหากนายดมจตใจทเขมแขง และทกฝายรวมมอกนชวยเหลอแกปญหาดวยการเอาใจใสอยางแทจรง ใหกาลงใจกน ไมจมอยกบอดตทผดพลาด เรมตนใหมทงการศกษาตอ และพฤตกรรมการเสพยาบาของนายดกนาจะลดลงจนเลกเสพไดในทสด การตดตามผล หลงจากใหการชวยเหลอ ผวจยไดตดตามผลเปนระยะทก 2 สปดาห ปรากฏผลดงน 1. จากการสงเกตและสมภาษณนายด รายงานวา นายดสามารถลดปรมาณการเสพยาบาลงได จากทเคยเสพวนละ 7-8 เมด ลดลงเหลอวนละ 1-2 เมด ขณะนมความพยายามและตงใจทจะเลกเสพใหไดเพอการกลบไปเรยนตอและอนาคตของตนเอง 2. จากการสมภาษณผปกครอง รายงานวา นายดมการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทดขนและเปนทนาพอใจ มการพดคยกบผปกครองและบคคลอน ๆ ในบานมากขน กลบบานตรง

97

เวลา เรมพดถงเรองการเรยน มการชวยทางานบานเลก ๆ นอย ๆ ทสามารถทาได ควบคมตนเองไดมากขน บางวนกนากตารมาเลน หรอเลนกบหลานทสนามหญาหนาบาน 3. จากการสมภาษณพระต รายงานวา นายด มารบยาสมนไพรเพอบาบดอาการเสพตดยาบาจากวดอนทาราม อยางสมาเสมอและตอเนอง ขอเสนอแนะ ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน 1. ขอเสนอแนะแนะสาหรบนายด นายดควรรจกควบคมตนเองใหมากขน เปนตวของตวเอง ปรบปรงตนเอง เหนคณคาในตนเอง และทาปจจบนใหดทสด 2. ขอเสนอแนะสาหรบผปกครอง ผปกครองควรตระหนกถงความสาคญของการดแลเอาใจใส สอบถามถงชวตความเปนอยในแตละวน ควรใหความรกความอบอน ใหกาลงใจ และพยายามทากจกรรมรวมกนในครอบครวใหมากขน เพอใหเกดสมพนธภาพทดขน เมอเกดปญหาขนกบบตรหลานกไมตองโทษวาใครเปนคนผด ควรรวมมอหาทางแกไข จะทาใหเกดบรรยากาศทอบอนและเขาใจความตองการของนายดไดมากขน

บทท 5 บทยอ สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

บทยอ ความมงหมายในการวจย เพอศกษาปญหา และสาเหตของวยรนทเสพยาบา และหาแนวทางในการดาเนนการชวยเหลอ โดยศกษาเปนรายกรณ แหลงขอมลทใชในการวจย แหลงขอมลทใชในการวจยครงน เปนรนทเสพยาบาและเขารบการบาบด ณ วด อนทาราม จงหวดสมทรสงคราม จานวน 4 คน ซงไดจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเปนวยรนชาย อาย 15-18 ป ทเสพยาบาตงแต 2 เมดตอวนขนไป มผลการเรยนตงแต 3.0 ขนไป และมาจากครอบครวทพอแมไมไดหยาราง สมครใจใหศกษารายกรณ

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล 1. แบบสงเกตและบนทกการสงเกต (Observation and Observation Record) 2. แบบสมภาษณและบนทกการสมภาษณ (Interview and Interview Record) 3. อตชวประวต (Autobiography) 4. แบบบนทกการเยยมบาน (Home visit) 5. แบบสอบถาม (Questionnaire) 5.1 แบบสอบถามขอมลสวนของบคคล 5.2 แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณของวยรน 6. แบบทดสอบ (Test) 6.1 Bender Gestalt Test 6.2 Kinetic House Tree Person 6.3 Sentence Completion Test

99

วธดาเนนการ ผวจยดาเนนการศกษากลมตวอยางทง 4 คน เปนรายกรณ โดยใชกระบวนการในการศกษาเปนรายกรณ 7 ขนตอน ดงน 1. การกาหนดปญหาและตงสมมตฐาน 2. การรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล 3. การวนจฉย 4. การชวยเหลอ ปองกน และสงเสรม 5. การทานายผล 6. การตดตามผล 7. การสรปและขอเสนอแนะ

สรปผล จากการศกษาพบวา ปจจยทเกยวของกบพฤตกรรมการเสพยาบาของวยรน ทง 4 รายกรณ สามารถสรปไดดงน 1. สาเหตจากตววยรนเอง ไดแก การเปนคนออนไหวงาย ใจรอน มความรสกไมมนคง คดมาก มวตกกงวลสง ย คดยาทา ควบคมตนเองไมได ขาดความยบยงชงใจ มความรสกตองการพงพงพงพา มความรสขาดความรก ความอบอน ความเขาใจ และความใกลชดจากบดามารดา จงพยายามเรยกรองความสนใจดวยวธการทไมเหมาะสม โดยการเสพยาบา 2. สาเหตจากสงแวดลอม 2.1 การเลยงดของครอบครว เวลามปญหาผปกครองไมคอยใหความสนใจปลอยปละละเลย การอบรมเลยงดอยางเขมงวด ไมสนใจเอาใจใสวยรน ขาดความรก ความอบอน ความผกพน ทง ๆ ทวยรนปรารถนาทจะพงพาบดามารดา แตไมสมปรารถนาและไมทราบวาจะหนหนาไปพงใคร 2.2 การเลยนแบบเพอน และสงแวดลอม เพอน ๆ ของวยรนมการรวมกลมกนเสพยาบา โดยเรมตงแตชกชวนใหทดลองเสพ จนกระทงตด ไมสามารถเลกเสพได และบรเวณทพกอาศยกมแหลงทสามารถจะหาซอยาบาไดงาย

100

การวนจฉย จากการศกษารายกรณผ รบการศกษาทง 4 ราย ทเสพยาบา สามารถวนจฉยไดดงน 1. นายเอ จากการศกษาพบวา นายเอมความรสกวาบดารกพสาวมากกวาตนเอง เนองจากบดาเปนคนดและพดนอย ไมไดรบอนญาตจากครอบครวใหตดสนใจดวยตนเอง มความรสกวาตนเองไมมคา ตองการความสนใจเอาใจใสจากพอแมโดยเฉพาะพอ ประกอบกบเปนคนใจรอนและโมโหงาย รสกทอแทเมอทาอะไรไมสาเรจ ยาคดยาทา เวลามปญหาพอแมไมคอยใความสนใจ เวลามปญหาตางๆ มกจะปรกษาเพอน และพยายามเรยกรองความสนใจ โดยการเสพยาบาเพอใหคนรอบขางสนใจตนเอง 2. นายบ จากการศกษาพบวา นายบคดวาตนเองไมคอยสนทสนมกบคนในครอบครว บดามารดาใหความใสใจนองชายมากกวาตน ไมชอบอยบานเพราะไมคอยมความสข เมอถกบดามารดาดมกจะเถยงเอาแตใจตนเอง นายบจะตดเพอนมาก มกไปคางบานเพอน ซงบดามารดากไมวาอะไร ตอนทนายบกลบบานตอนเชาบดามารดากออกไปทางานแลว บดามารดาไมคอยมเวลาใหและไมมเวลาดแลเพราะตองทางานพเศษกนทง 2 คน ประกอบกบนายบเปนคนออนไหวงาย ไมคอยชอบอยคนเดยว ใจรอน ขโมโห มอารมณเปลยนแปลงงาย มความรสกไมมนคง ปรารถนาทจะพงพาบดามารดา แตไมสมปรารถนาและไมทราบวาจะหนหนาไปพงใครเวลามปญหามกปรกษาเพอน มความรสกวาตนเองไมมคา เมอนายบรสกวาเหว จงหนเขาหากลมเพอนทเสพยาบา 3. นายซ จากการศกษาพบวา นายซหางเหนจากบดามารดา บดามารดาไมคอยใหความสนใจ อยในความดแลของยาและอาทควบคมเขมงวด และใชวธการลงโทษและวากลาวอยางรนแรงเมอกระทาความผด โดยไมไตถามสาเหตกอน ทาใหนายซไมไดรบอสระ ไมมใครไววางใจ ประกอบกบนายซเปนคนคดวนวาย คดมาก มวตกกงวลสง พยายามคบคมอารมณตนเองแตไมสาเรจ มอารมณเปลยนแปลงงาย เวลามปญหาตองแกปญหาดวยตวเอง ไมรจะหนไปพงใคร จงพยายามหาทางออกดวยวธการทไมเหมาะสม โดยการเสพยาบา เพอใหลมเรองตาง ๆ ทเกดขนกบตนเอง 4. นายด จากการศกษาพบวา นายดมกขดแยงกบมารดาเสมอ มารดาจะคอยควบคมไมใหออกจากบานตลอดเวลา นายดมกจะหนออกไปหาเพอนเปนประจา เมอมารดาโมโหจะทบต บดาไมคอยมเวลาเจอกนเนองจากออกจากบานแตเชาและกลบมด เวลามปญหาพอแมไมคอยใหความสนใจ เอาใจใส ประกอบกบนายดเปนคนมความเครยดสง ควบคมตนเองไมได ขาดความยบยงชงใจ มความรสกตองการพงพงพงพา จงพยายามเรยกรองความสนใจ โดยเลอกทางออกทผดคอการเสพยาบา

101

การชวยเหลอ การปองกน และแกไข การชวยเหลอ การปองกน และการแกไข ผ รบการศกษาทง 4 ราย ทาดงน 1. การใหคาปรกษาโดยใชทฤษฎการใหคาปรกษาแบบยดบคคลเปนศนยกลาง (Person – Centered Counseling) ของโรเจอร (Rogers) ทฤษฎนเนนความจรงของชวตวาผ รบคาปรกษามความสามารถในตนเองทจะเขาถงองคประกอบของชวตอนเปนสาเหตททาใหตนเองไมมความสข ผ รบคาปรกษามความสามารถทจะนาชวตและเปลยนแปลงพฤตกรรม บคลกภาพของตนเองใหเหมาะสมได โดยเนนใหผ รบคาปรกษาไดระบายถงชวตในอดตจนถงปจจบน ในสงทอยากจะเลา สรางบรรยากาศใหอบอน ไววางใจ เพอนาไปสการรวมมอในการพฒนาตนเองตอไป ใหความจรงใจในการชวยเหลอ สรางความมนใจ สงเสรมใหมกจกรรมทางสงคม เพอไมใหผ รบคาปรกษาอยกบตนเองจนกลบไปคดเรองในอดต 2. ใหคาแนะนาแกผปกครองในเรองการเลยงดทเหมาะสม ดวยการใหความรกความอบอน ความสนใจ เอาใจใสดานการเรยน ความประพฤตและอารมณอยางตอเนอง เขาใจพฤตกรรมทผานมา ใหกาลงใจ 3. การใหขอมลสนเทศ ตลอดจนแนะนาวธปฏบตตนแกผ รบการรกษาทง 4 ราย เพอใหมบคลกภาพทเหมาะสม การปรบตวใหเขากบสงคมและคนรอบขาง ชใหเหนถงผลเสยของการเสพยาบาทจะเกดขนกบตนเอง สงคม ครอบครว และประเทศชาต 4. การประชมปรกษาเปนรายกรณ (Case Conference) เพอขอความความรวมมอในการใหกาลงใจ เอาใจใส และเขาใจพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขน เปนการประชมเพอปรกษาหารอกนระหวางผ วจย ผปกครอง และพระต เพอทาความเขาใจถงสาเหตของปญหาทผ รบการศกษาประสบอย และแนวทางแกไขโดยรวมมอกนแกปญหา และสงเสรมใหผ รบการศกษาสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมใหเหมาะสม ลดปรมาณการเสพยาบาลง จนถงการเลกเสพยาบา ดวยการใหการดแลเอาใจใสอยางตอเนอง 5. การเยยมบาน เปนการสรางสมพนธภาพทดกบผปกครองในการขอความรวมมอ ทจะชวยเหลอแกปญหาใหกบวยรน 6. ใหการดแลเอาใจใสวยรนทตดยาบาดวยการตดตามผลเปนระยะ ๆ ตลอดเวลาทวยรนยงเขารบการบาบดรกษาทวดอนทาราม และหลงจากหยดการรบยาแลว

102

อภปรายผล การการวนจฉยวยรนทง 4 คน ทมพฤตกรรมเสพยาบานน ผลจากการศกษารายกรณพอจะสรปไดดงน 1. สาเหตจากตววยรนเอง จากการศกษาพบวา การเสพยาบามผลมาจากบคลกภาพสวนตวของวยรน ไดแก การเปนคนออนไหวงาย ใจรอน มความรสกไมมนคง คดมาก มวตกกงวลสง ยาคดยาทา ควบคตนเองไมได ขาดความยบยงชงใจ มความรสกตองการพงพงพงพา มความรสกขาดความรก ความอบอน ความเขาใจ และความใกลชดจากบดามารดา ทงนเพราะวาวยรน ขาดความรก ความอบอนจากครอบครว ตองการหาทพงพง ดงท กมลรตน หลาสวงษ. (2529: 146) ไดกลาวไววา สาเหตของการตดยาเสพยตดมกมพนฐานเดมจากบคลกภาพทออนแอและตองพงพาผ อน หรอหาทยดเหนยว เมอหาทยดเหนยวไมไดกพงยาเสพยตดแทน เชนเดยวกบ ผองพรรณ เกดพทกษ. (2536: 41-43) ไดกลาวถง ปจจยทสาคญในการพฒนาบคลกภาพตามทฤษฎของอรคสน (Erikson. 1959 : 167-171) ซงประกอบดวย พนธกรรม สงแวดลอมและชวงเวลาในชวตของบคคล อรคสนเชอวา การพฒนาบคลกภาพของมนษยนน จะพฒนาลกษณะตาง ๆ ของบคลกภาพอยางเปนลาดบตลอดชวงชวตของแตละบคคล กลาวคอ วยทารกจะเพาะลกษณะความไววางใจของผ อน ซงจะเปนลกษณะอนถาวรของบคคลตอไป สวนลกษณะบคลกภาพอน ๆ จะเกดมากขนในชวงตาง ๆ ของชวตตามลาดบ ไดแก ความเปนอสระ ความคดรเรม ความรสกผดชอบชวด ความสามารถในการสรางหลกฐานและทาประโยชนใหแกตนเองและบคคลอน และความเชอในคณคาของการทาประโยชนใหกบมวลชน 2. สาเหตจากสงแวดลอม 2.1 การเลยงดของครอบครว จากการศกษาพบวา ผ รบการศกษาทง 4 ราย ไดรบการอบรมเลยงดทไมเหมาะสม เวลามปญหาผปกครองไมคอยใหความสนใจปลอยปละละเลย การอบรมเลยงดอยางเขมงวดเกนไป ไมสนใจเอาใจใสวยรน และสมพนธภาพในครอบครวของผ รบการศกษาทง 4 รายไมด ขาดความรก ความอบอน ความผกพน ทง ๆ ทวยรนปรารถนาทจะพงพาบดามารดา แตไมสมปรารถนาและไมทราบวาจะหนหนาไปพงใคร ดงนนการอบรมเลยงดของครอบครวถอวาเปนสงสาคญอยางมากตอพนฐานพฤตกรรมของวยรน ดงท อมาพร ตรงคสมบต (2548 : 60) กลาววา ความสมพนธทดระหวางพอ แม และลก เปนพนฐานของทกสงทกอยางไมวาจะเปนทางดานการพฒนาทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สตปญญา และบคลกภาพ รวมทงการสรางแรงจงใจใฝร

103

และระเบยบวนยใหกบลก ทาใหเกดปญหาทางดานการอบรมเลยงด ไดแก การเลยงดแบบปลอยปละละเลย การไมดแลเอาใจใส ไมสนความตองการของวยรน ไมใหความรกความอบอน และการเลยงดแบบเขมงวด บงคบควบคมมากเกนไป ทาใหวยรนเกดความรสกอดอด สงตาง ๆ เหลาน เองทาใหวยรนรสกขาดความรก ความอบอน รสกวาตนเองวาเหว ไรทพง มความวตกกงวลสง ไมมนใจในตนเอง ดงท ดารา ทปะปาล (2538 : 188) กลาววา การอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลยจะทาใหวยรนเกดความรสกไมผกพนกบใคร เพราะไมเคยรบความรก ความอบอน จงพยายามเรยกรองความสนใจและหาทางแกไขปญหาตาง ๆ ดวยวธการทไมถกตอง คอ การเสพยาบา ดงนนครอบครวเปนสงแวดลอมทใกลตววยรนมากทสดและคนทใกลชดกบวยรนมากทสดกคอบดามารดา ถาบดามารดาอบรมเลยงดวยรนไดไมถกตอง เหมาะสม วยรนกไมสามารถปรบตวใหอยในสงคมได จงเกดปญหาตาง ๆ ตามมาอกมามาย ทสาคญคอ ปญหายาเสพยตด สอดคลองกบ สมบต สพพตชย. (2534: 19-20) ทกลาวถง ประเภทของการเลยงดทไมเหมาะสมทจะทาใหเกดปญหาในวยรน โดยเฉพาะยาเสพยตด คอ การเลยงดอยางเขมงวด ใกลชดมากเกนไป การเลยงดอยางตามใจมากเกนไป การเลยงดอยางปลอยปละละเลย และการเลยงดทอยในสภาวะบานแตกสาแหรกขาด หรอครอบครวแตกแยก 2.2 การเลยนแบบเพอน และสงแวดลอม วยรนเปนวยทใหความสาคญแกเพอน รกเพอนมาก อารมณเปลยนแปลงงาย ดงท ศรเรอน แกวกงวาน (2545 : 117) กลาววา เดกวยรนมกจะใชเวลากบกลมเพอนในดานการแตงตว ภาษาพด การแสดงพฤตกรรมเพอเรยกรองความสนใจ ในวยนจะคบเพอนทถกใจ มความสนใจและบคลกคลายกบตน เมอเพอนชกชวนใหเสพยาบากจะเสพตามเพอน เพอจะไดเขากลมกบเพอนได ผลจากการคบเพอนทไมสนใจเรยน และชกชวนใหรวมเสพยาบายงสงผลใหขาดสมาธในการเรยน ทาใหผลการเรยนลดลง ซงมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2532 : 236) กลาววา กลมเพอนมอทธพลตอนกเรยนวยรนในดานการเรยน ถานกเรยนคบเพอนทมเจตคตทดตอการเรยน เหนคณคาและความสาคญของการเรยนกจะชกนากนสนใจตดตามความรทครอบรมสงสอน เอาใจใสตอการแสวงหาความรเพมเตม ถานกเรยนคบเพอนทไมเหนความสาคญของการเรยนกจะแสวงหาความสนกเพลดเพลนดวยการเทยวเตรตามสถานทตางๆ หรอชกนาเขาสอบายมขทงปวง จากการศกษาพบวา สภาพทพกอาศยของผ รบการศกษาทง 4 รายยงอยใกลกบแหลงทมการซอขายยาบาไดงายจงทาใหเกดการเสพตดยาบาขน จะเหนไดวาการเลยนแบบเพอนและสงแวดลอมนบเปนปจจยสาคญททาใหวยรนเสพยาบาได ดงนนแนวทางในการปฏบตตนใหรอดพนจากยาบาของวยรนกคอ หากวยรนเลอกคบเพอนทด ไมอยในสงแวดลอมทเสยงตอการตดยาเสพยตด และท

104

สาคญ คอ ตองรจกปฏเสธเมอเพอนชกชวนเสพยา วยรนกจะสามารถดาเนนชวตในชวงวยรนไดอยางเหมาะสม

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะสาหรบผ ทเกยวของกบผ รบการศกษา

1.1 บดามารดา ผปกครอง ควรตระหนกถงความสาคญของการดแลเอาใจใส การ- เลยงด สอบถามถงชวตความเปนอยในแตละวน ควรใหความรกความอบอน ใหกาลงใจ ใชเหตผล ใหอสระบางตามสมควร และพยายามทากจกรรมรวมกนในครอบครวใหมากขน เพออนาคตของบตรหลานจะไดปลอดภย และหางไกลจากยาเสพยตด

1.2 ผ ทจะศกษารายกรณตอไป ควรตองสรางสมพนธภาพทด มความเปนกนเอง ยอมรบ เขาใจ และไววางใจในตวผ รบการศกษา เกดความเชอมน กลาทจะระบายความรสกทแทจรงออกมา และควรมความรในการศกษารายกรณเปนอยางด เพอดแลชวยเหลอแกไขปญหาทเกดขน และหากมปญหาใหมเกดขน ควรไดศกษาหาสาเหตของปญหา เพอหาแนวทางในการชวยเหลอ แกไขตามความเหมาะสมกบสภาพปญหาและสภาพแวดลอมทผ รบการศกษาอย นอกจากนผ ทจะศกษาตองมเวลาในการศกษาอยางตอเนองและเตมท และควรศกษาถงการเปลยนแปลงในอนาคตหลงจากใหความชวยเหลอไปแลว 2. ขอเสนอแนะสาหรบการทาวจยครงตอไป 2.1 ควรทาการศกษารายกรณ พฤตกรรมทเปนปญหาอน ๆ เชน ปญหาดานการศกษา การเลยนแบบพฤตกรรมการแตงกายจากสอ การทะเลาะววาทของนกเรยน นกศกษา การตดสนใจทาแทงของวยรน เปนตน 2.2 การศกษารายกรณ ควรทาการศกษาอยางตอเนอง หากศกษารายกรณเปนเวลานานมากเทาใดยงไดผลดมากเทานน เพราะเปนการศกษาอยางตอเนองทจะทาใหทราบผลของการพฒนาพฤตกรรมและสาเหตของปญหาอยางชดเจนยงขน

บรรณานกรม

บรรณานกรม

กมลรตน หลาสวงษ. (2529) เอกสารคาสอนการศกษารายบคคลเปนรายกรณ. กรงเทพฯ : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. กรมสขภาพจต. (2546). คมอการดาเนนการบาบดฟนฟและตดตามดแลหลงรกษาสาหรบผเสพ /ผ ตดยาเสพตด (ฉบบพกพา). กรงเทพฯ : โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก. _________. ก. (2544). คมอครทปรกษาระบบดแลชวยเหลอนกเรยน . กรงเทพฯ : โรงพมพ องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. _________. (2546). คมอผปฏบตงานกา รปองกนและแกไขปญหายาเสพตด เรอง หลกการบาบด ผตดสารเสพตด แนวทางจากผลการวจย . กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย. กรองจตต วงศสวรรณ. (2544). ลกษณะและพฤตกรรมการใชยาบาของผปวยโรคจตจากการท มา รบการรกษาทโรงพยาบาลสวนปรง. เชยงใหม : โรงพยาบาลสวนปรง. กลยา ธรรมคณ. (2540). ปจจยการหายขาดและการตดซาของผเสพตดยาบาทเขารบการรกษา เปนผปวยใน โรงพยาบาลธญญารกษ . ปทมธาน : โรงพยาบาลธญญารกษ. คมวฒ หบชบา. (2545). ความรและการปฏบตเพอปองกนยาเสพตดในโรงเรยนขยายโอกาสทาง การศกษา อาเภอเมองนครปฐม. วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวชาการศกษาผใหญและ การศกษาตอเนอง). นครปฐม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. ถายเอกสาร. คมเพชร ฉตรศภกล. (2527). กจกรรมกลมโรงเรยน. กรงเทพฯ : ภาควชาการแนะแนวและ จตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. จารวตร เพยรชย. (2541). การศกษาองคประกอบทเปนสาเหตการหนเรยนของนกเรยนระดบ มธยมศกษาตอนตนโรงเรยนนวมนทราชทศ กรงเทพมหานคร ปการศกษา 2540. วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวชาการบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง. ถายเอกสาร. จาเนยร ชวงโชต. (2533). เทคนคการแนะแนว. นนทบร : โรงพมพสถานสงเคราะหหญงปากเกรด. ดวงกมล วงษศรหส. (2541). การศกษารายกรณของนกเรยนทมปญหาการปรบตวในครอบครว ระดบมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนชมชนวดบางขน อาเภอคลองหลวง จงหวด ปทมธาน. วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวชาจตวทยาการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

107

ดารา ทปะปาล. (2538). สงคมวทยาการศกษา. กรงเทพฯ. : อมรการพมพ. ทศวร มณศรขา. (2539). การเกบขอมลเปนรายบคคล .กรงเทพฯ : ภาควชาจตวทยาและ การแนะแนว คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ทรงเกยรต ปยะกะ. (2544). เลยงลกใหพนภยยาเสพตด (ตามแนวทางจราสา). กรงเทพฯ : มตชน. ทพาวด เอมะวรรธนะ. (2545). จตวทยาการศกษาสาหรบผตดยาเสพ ตด. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ธชวรรณ พมพงาม.(2538). การศกษารายกรณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทมปญหาการ

ปรบตว โรงเรยนวนตศกษา ในพระบรมราชปถมภฯ จงหวดลพบร. วทยานพนธ กศ.ม. (สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ธนยชนก ศรสขชยวฒ. (2542). การศกษารายกรณนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4โรงเรยน เตรยมอดมศกษา เขตปทมวน กรงเทพฯ. ปรญญานพนธ กศ.ม.(สาขาวชา จตวทยาการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. นนทา ชยพชตพนธ. (2541). การศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการเสพยาบาซาของนกเรยนชน มธยมศกษาทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลธญญารกษ. วทยานพนธ คม. (สาขาวชา จตวทยาการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ปนดดา ปรยพฤต และคณะ. (2539). ปจจยทมผลตอการหนเรยนของนกเรยนวยรน. สารสภาการพยาบาล. 11(2) : 36. บญเรอง ไตรเรองวรวฒน. (2544). สถานการณปญหายาเสพตดของประเทศและแนว ทางการแกไขปญหา. ตาราการบาบดรกษาผตดยาเสพตด . กรมการแพทย กระทรวง สาธารณสข. ประภาพศ สญชาตเจตน. (2539). จตวทยาการแนะแนวเดกและวยรน. อดรธาน : ฝายผลต เอกสารและตารา สถาบนราชภฎอดรธาน. ปรชา วหคโต และคนอนๆ. (2540). เทคนคและเครองมอในการศกษานกเรยนระดบประถมศกษา, เอกสารการสอน. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ผจงจต อนทสวรรณ และคนอน ๆ. (2539). ปจจยทเกยวของกบพฤตกรรมการตดยาเสพตด ของเยาวชน, รายงานการวจย. กรงเทพฯ : สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลย

108

ศรนครนทรวโรฒ. ผองพรรณ เกดพทกษ. (2536). การปรบพฤตกรรมเบองตน. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. พนม ลมอารย. (2548). การเกบขอมลเปนรายบคคล . กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. พรจนทร เจยรอดศกด. (2537). เทคนคการเกบรวบรวมขอมลการแนะแ นวเบองตน. กรงเทพฯ : ภาควชาจตวทยาแนะแนวและจตวทยาการศกษา มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พลาศลกษณ ตอกจนทร และคณะ. (2541). บทลงโทษทางกฎหมายกบการแกไขปญหา ยาเสพตด. เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2542). การฟนฟสมรรถภา ฆพบคคล. พมพครงท 2. นนทบร : สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรมาธราช. ลกขณา สรวฒน. (2543). การแนะแนวเบองตน. กรงเทพฯ : โอเอช พรนตง เฮาส. วรศรา เพยงสข. (2539). ปจจยทเกยวของกบพฤตกรรมการเสพยาบาของเยาวชน : ศกษา เปรยบเทยบเยาวชนในสถานฝกและอบรมเดกและเยาวชนบานอเบกขา, บานปราณ และนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย. วทยานพนธ วท.ม. (สาขาวชาจตวทยาการให คาปรกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง. ถายเอกสาร. วชร ทรพยม. (2531). การแนะแนวในโรงเรยน. กรงเทพฯ : สานกพมพไทยวฒนาพานช. ศรเรอน แกวกงวาน. (2545). จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สถาบนธญญารกษ. (2544). ผลการดาเนนงานดานการบาบดผปวยสขภาพจตและยาเสพตด . ม.ป.ท. สถาบนธญญารกษ. (2551). ผลการดาเนนงานดานการบาบดผปวยสขภาพจตและยาเสพตด . ม.ป.ท. สมบต สพพตชย. (2534). รปแบบครอบครวไทยทพงปรารถนาในสงคมเมองในประเทศไทย . กรงเทพฯ : สภาสงคมสงเคราะหแหงประเทศไทย. สมโภช เอยมสภาษต. (2532). การปรบพฤตกรรมในเดก. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยสโขทย ธรรมาธราช. สมย ศรทองถาวร. (2540, 120–121). ปญหาพฤตกรรมทางสงคมและเชาวนปญญาของเดกและ เยาวชน สถานแรกรบในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนภาคเหนอ. วารสาร

109

สมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย. 43(2). สชา จนทนเอม. (2538). จตวทยาพฒนาการ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ไทยฒนาพานช. สชาต เลาหบรพฒน. 2542. ทางรอดวกฤตและทางรอดของปญหาการระบาดของยาบา. ม.ป.ท. _________ (2544). แนวทางการพฒนาระบบบาบดรกษา ผตดยาเสพตดในประเทศไทย.

ตาราการบาบดรกษาผตดยาเสพตด . กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. สรพล สขสายชล. (2541). การศกษารายกรณของนกเรยนทมพฤตกรรมลกขโมย. วทยานพนธ ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาจตวทยาการแนะแนว. กรงเทพฯ : บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สวฒน มหตนรนดรกล และคณะ. (2545). การตดตามผลการดาเนนงานของผปวยโรคจตจากเมท แอมเฟตามน 6 เดอน และปจจยเสยงในการกลบมาปวยซา. กรงเทพฯ : กรม สขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด. (2547). คมอรปแบบการบาบดรกษา ยาเสพตด. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว. _________. (2539). รายงานขอมลผตดยาเสพตด และสารเสพตดทเขารบการบาบดรกษา ป 2537. กรงเทพฯ : กองบาบดรกษา สานกงาน คณะกรรมการปองกนและปราบปราม ยาเสพตด. สานกนายกรฐมนตร. _________. (2542). รายงานผลการดาเนนงานปองกนและแกไขปญหายาเสพตด. กรงเทพฯ : สานกนโยบายและแผน. _________. (2544). รายงานผลการดาเนนงานปองกนและแกไขปญหายาเสพตดปงบประมาณ 2543. กรงเทพฯ : โรงพมพกรมการศาสนา. _________. (2542). เรยนรเรองยาเสพตดชวตปลอดภย . พมพครงท 2. กรงเทพฯ : อรณการพมพ.

สานกงานตารวจแหงชาต. (2548). ความรเกยวกบยาเสพตด . Online : http://www.oncb.go.th. สาเนา มากเบน. (2542). ความสมพนธระหวางปจจยดานครอบรวและการปฏบตของครอบครว กบลกษณะการเสพยาบาของวยรนทเขารบการบาบดในแผนกผปวยนอกโรงพยาบาล ธญญารกษ. วทยานพนธ พบ.ม. (สาขาวชาการบรหารพยาบาล). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. อรรณพ วสทธมรรค. (2541). พฤตกรรมการบรโภคสารเสพตด. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการ สงเคราะหทหารผานศก.

110

อญชล ดารงไชย. (2543). การวจยประเมนผลโครงการพฒนารปแบบการมสวนรวมของชมชน เพอปองกนสารเสพตดในจงหวดอานาจเจรญ โรงพยาบาลศรมหาโพธ อบลราชธาน . กรงเทพฯ : กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. อณณพ ชบารง. (2539). คาอธบายอาชญาวทยาตามหลกสงคมวทยา. เอกสารการสอนชดวชา อาชญาวทยาและทณฑวทยา. เลม 2. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : หางหนสวน จากด โรงพมพชวนพมพ. อมาพร ตรงคสมบต. (2548). สรางวนยใหลกคณ . กรงเทพฯ : ศนยวจยและพฒนาครอบครว. Cole, L. (1959). Psychology of adolescence. 5th ed. New York : Rinehart. Erikson, Erik H.(1959). Psychological issues. New York : International Universities Press. Jess, S. (1994). A dictionary of the English Language. New York : Random House, Inc. Mutsumoto, T. (2000). Clinical Features of Recent Methamphetamine Abusers : Comparison between Smoking Abusers and Injection Abusers. Seishin Shinkeigaku Zassi. Yeh H. and others. (2001, march). Six Months Follow-up of Patients with Methamphetamine Psychosis. Zhonghua Yi Xue Za Zhi. 64 (7) : 388–394.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการรวมรวมขอมล

113

อตชวประวต คาชแจง ใหทานเขยนประวตตนเอง โดยเตมขอความใหสมบรณตามความเปนจรงมากทสด ขอความเหลานจะเปนประโยชนแกทานโดยตรง โดยขอมลทงหมดจะเกบเปนความลบ

1. ขาพเจาเกด วนท/เดอน/พ.ศ …………………..สถานทเกด………………………… เมอครงเปนเดก สงทขาพเจากลวมากทสดคอ………………………………..ขาพเจาเคยปวยเปนโรค………………เพอน ๆ ทขาพเจาเลนดวยมกจะมอาย…………กบขาพเจา ถาโตขนขาพเจาอยากเปน…………………………………………………………………….

2. ขาพเจาเตบโตมาพรอม ๆ กบ ………………………………….เทาทจาไดเหตการณ ทขาพเจาชอบมากคอ ……………………………………………เวลาทขาพเจามโอกาสไดใชชวตอยางสนกสนาน คอ…………………………………………………………………….พอใหความสนทสนมกบขาพเจาโดยการ……………………………………………………………………….แมใหความสนทสนมโดยการ……………………………………………………………………… เมออยบานสงทขาพเจาอยากทาคอ………………………………………………….ขาพเจาคดวาเดกคนอนในบานมความสข……………………………………….ขาพเจา 3. สงทขาพเจาอยากทามากทสดในขณะน คอ……………………………………สงทขาพเจาอยากทานอยทสดในขณะนคอ………………………………..สงทขาพเจาอยากไดจากสถานทนมากทสดคอ………………………………………………………………………………. 4. ถามเวลาวางขาพเจาจะใชเวลานน …………………….ขาพเจาชอบทางานท……… ……………………………………………สงทขาพเจาคดวาตนเองทาไดดทสดคอ……………….. ………………………………………………………………………………………………………. 5. แผนในอนาคตและความหวง

5.1 เมอขาพเจาโตขนอยากประกอบอาชพ……………………………………… 5.2 ถาขาพเจาสามารถขอสงใดไดตามใจนก ขาพเจาจะขอ

5.2.1 ………………………………………………………… 5.2.2 ………………………………………………………… 5.2.3 ………………………………………………………….

114

6. เปาหมายในชวตขาพเจา คอ…………………………………………………………… 7. คนทขาพเจาชอบ คอ ………………………………………………………………… 8. ถาใหเลอกไดสงตอไปน ขาพเจาจะเลอกเปนขอแรกคอ

( ) ชอเสยง ( ) เงน ( ) ความสาเรจในการเรยน ( ) การทาประโยชนเพอสวนรวม ( ) อน ๆ (ระบ)…………………..………….

9. สงทขาพเจาตองการมากทสดในขณะนคอ…………………………………………… 10. สงททาใหขาพเจาไมสบายใจ คอ………………………………………………………

……………………….……………………………………………………………….. และเมอมเรองไมสบายใจ บคคลทขาพเจาไปปรกษาคอ………………………………………………………………………………………

115 แบบสอบถามขอมลสวนบคค ล

คาชแจง ขอใหทานเตมขอความในแบบสอบถามใหตรงกบความเปนจรงมากทสด การกรอกขอความทเปนจรงยอมจะเปนประโยชนตอตวทานเอง และขอมลททานกรอกในแบบสอบถามนจะเกบเปนความลบ

ก. ประวตสวนตวและครอบครว 1. ขาพเจาชอ..................................................... นามสกล.......................................เพศ................ เกดวนท................. เดอน............................... พ.ศ. ................... อาย.............. ป............. เดอน เชอชาต....................... สญชาต........................ ศาสนา ................... สถานภาพ........................ 2. สถานทเกด................................................................................................................................ ทอยปจจบน.............................................................................................................................. ภมลาเนาเดม............................................................................................................................ 3. บดาชอ............................................. นามสกล............................................ อาย....................ป อาชพ ....................................................................... รายไดเฉลยเดอนละ..........................บาท สถานททางาน........................................................................................................................... 4. มารดาชอ.......................................... นามสกล............................................ อาย....................ป อาชพ ...................................................................... รายไดเฉลยเดอนละ...........................บาท สถานททางาน........................................................................................................................... 5. บดามารดาของทาน (ใสเครองหมาย / ใน หนาขอความ) .................... อยดวยกน .................. แยกกนอย

.................... หยารางกน .................. บดาสมรสใหม

.................... มารดาสมรสใหม .................. บดาถงแกกรรม

.................... มารดาถงแกกรรม .................. อนๆ ระบ......................................... 6. ผปกครองชอ.......................................................... นามสกล................................................... เกยวของกบทานโดยเปน............................................................. อาย................ป อาชพ.....................................................................รายไดเฉลยเดอนละ..............................บาท 7. ระดบการศกษาของบดา............................................................................................................ 8. ระดบการศกษาของมารดา......................................................................................................... 9. ทานไดรบคาใชจายประจาวนจาก ........................... ประมาณวนละ....................บาท

116

10. ทานมพนอง..................... คน ชาย................. คน หญง..................... คน 11. รายละเอยดเกยวกบพนอง โปรดกรอกขอความเรยงตามลาดบ

คนท

อาย เพศ การศกษา อาชพ

12. ขอมลดานการศกษา ชน ผลการเรยน วชาทชอบ วชาทไมชอบ ความสามารถ

พเศษ การเขารวมกจกรรมในและนอกโรงเรยน

12. เพอนของทานทอยใกลทสดและสามารถตดตอไดสะดวก ชอ.................................................................. นามสกล....................................................

117 ข. สขภาพของทาน

ใหทานเขยนเครองหมาย / ลงในชอง ( ) ทเหมาะสมกบทาน และเตมขอความในชองวาง 1. สขภาพของขาพเจาขณะน ( ) ดมาก ( ) ด ( ) พอใช ( ) ไมดเลย 2. ขาพเจาเคยเจบปวยอยางหนกมากอน ( ) เคย ( ) ไมเคย ถาเคยบอกชอโรค............................................................ อายขณะเปนโรค........................... ป 3. ขาพเจาเคยเปนโรคเรอรงมากอน ( ) เคย ( ) ไมเคย ถาเคยบอกชอโรค............................................................ อายขณะเปนโรค........................... ป 4. ขาพเจาเคยประสบอบตเหตรายแรงมากอน ( ) เคย ( ) ไมเคย ถาเคยบอกดวยวาอบตเหตอะไร................................................................................................. ไดรบบาดเจบอะไรบาง......................................................................... เมออาย.................... ป 5. ขาพเจาเคยเปนลมวงเวยนศรษะ ( ) เปนเสมอ ( ) เปนบาง ( ) ไมเคยเปน 6. ขาพเจามปญหาเกยวกบโรคประสาท ( ) มปญหา ( ) ไมมปญหา 7. ขาพเจาไมเคยใชแวนมากอนเลย แตคดวาจาเปนตองใช ( ) ใชเปนประจา ( ) ใชบาง ( ) ไมตองใช 8. การพดของขาพเจา ( ) ขาพเจารสกวาพดคลอง ( ) พดไมคลองหรอพดชา ( ) พดตดอาง 9. การไดยนของขาพเจา ( ) ชดเจนด ( ) ไมคอยชดเจน 10. ปกตขาพเจานอนวนละ ( ) 4-6 ชวโมง ( ) 6-8 ชวโมง ( ) 8-10 ชวโมง 11. โรคประจาตวของขาพเจาทเปนอยคอ........................................................................................ 12. ขาพเจารสกวตกกงวลเกยวกบสขภา ( ) วตกมาก ( ) วตกนอย 13. ขณะนขาพเจาสง..................................เซนตเมตร นาหนก................................ กโลกรม 14. ขาพเจาตรวจสขภาพปละ ............. ครง ครงสดทายไดตรวจรางกาย เมอ..................................

……………………………………………เปนการตรวจครงท……………ของป 15. อนๆ (ทตองการบอกเกยวกบสขภาพ)......................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

118 ค. การสงคมและกจกรรมของทาน

ใหทานเขยนเครองหมาย / ลงในชอง ( ) หนาขอความทเหมาะสมกบทานและเตมขอความในชองวางตามความเปนจรง 1. ทอยของครอบครวของขาพเจา ( ) บานบดามารดา

( ) บานญาต ( ) บานเชา

( ) อนๆ ระบ.............................................. 2. ความรสกของขาพเจาตอทอยอาศย ( ) ชอบมาก ( ) ชอบ ( ) ไมชอบเลย

3. เพอนๆมาเทยวหรอเยยมเยยนขาพเจาทบาน ( ) มาบาง ( ) มาบอยๆ ( ) ไมมาเลย

4. ขาพเจาชอบใหเพอนมาบาน ( ) ชอบใหมาบอยๆ ( ) ชอบใหมาบางเปนบางครง ( ) ไมชอบใหมาเลย 5. ความรสกของขาพเจาเมอไดพบปะกบเพอนๆ............................................................................. 6. ความรสกของเพอนทมตอขาพเจา.............................................................................................. 7. ขาพเจาสามารถตดสนใจเรองตาง ๆ ไดดวยตวเอง....................................................................... 8. ขาพเจาใชเวลาวางใหเปนประโยชน ( ) ใชเปนประจา ( ) ใชบาง ( ) ไมใชเลย

9. ขาพเจาชอบฟงวทย ( ) ฟงเปนประจา ( ) ชอบฟงบาง ( ) ไมชอบฟงเลย 10. ขาพเจาชอบดโทรทศน

( ) ดเปนประจา ( ) ดบาง ( ) ไมชอบดเลย 11. ขาพเจาชอบดภาพยนตร

( ) ดเปนประจา ( ) ดบาง ( ) ไมชอบดเลย 12. ขาพเจาชอบอานหนงสอประเภท

( ) ผจญภย ( ) ลลบ ( ) รกใคร ( ) ตลกขบขน ( ) วทยาศาสตร ( ) กฬา ( ) ประวตศาสตร ( ) โคลงบทละคร ( ) ชวประวต ( ) แนวจนตนาการ ( ) เครองยนตกลไก ( ) อน ๆ ระบ......................................

119

13. ขาพเจาชอบอานหนงสอพมพรายวน ( ) เปนประจา ( ) เปนครงคราว ( ) ไมเคยอานเลย

14. ขาพเจาชอบเลนกฬากลางแจง ( ) ชอบมาก ( ) ชอบบาง ( ) ไมชอบเลย กฬากลางแจงทขาพเจาชอบมากทสด ................................................................................

15. ขาพเจาชอบเลนกฬาในรม ( ) ชอบมาก ( ) ชอบบาง ( ) ไมชอบเลย กฬาในรมทขาพเจาชอบมากทสด ..................................................................................... 16. ขาพเจาเคยเลนละครในงานตางๆ ( ) เคย ( ) ไมเคย 17. ขาพเจาสามารถเลนดนตร ( ) ไดด ( ) พอใช ( ) ไมไดเลย เครองดนตรทชอบเลน คอ ................................................................................................ 18. ขาพเจาชอบรองเพลง ( ) ชอบมาก ( ) ชอบบาง ( ) ไมชอบเลย ประเภทของเพลงทชอบ คอ.................................................................................................... 19. ขาพเจามความสนใจนาฏศลปไทย ( ) สนใจมาก ( ) สนใจบาง ( ) ไมสนใจเลย 20. ขาพเจา ( ) ทา ( ) ไมทางานพเศษหรอหารายไดสวนตว 21. งานอดเรกของขาพเจา คอ...................................................................................................... ง. กจกรรม การศกษา และปญหาของขาพเจา 1. เมอปทแลวขาพเจาไดเขารวมกจกรรมทโรงเรยนไดจดคอ............................................................. กจกรรมทขาพเจาชอบมากทสด คอ........................................................................................... 2. ขาพเจา ( ) เคย ( ) ไมเคย เปนหวหนากลมในการทากจกรรม ขาพเจา ( ) เคย ( ) ไมเคย เปนหวหนาชน 3. ในโรงเรยน ขาพเจา ม ( ) เพอนมาก ( ) เพอนนอย ( ) ไมม เพอนเลย เพอนทดทสดของขาพเจาชอ..................................................................................................... สงทขาพเจาและเพอนทดทสดของขาพเจาทาดวยกนเสมอ คอ.................................................... .............................................................................................................................................. 4. ตามปกตขาพเจาใชเวลาอานหนงสอเรยนในวนหนงๆประมาณ .....................ชวโมง ขาพเจา ( ) ม ( ) ไมม สถานทเงยบสงบเหมาะกบการอานหนงสอหรอทาการบาน

120 5. ความรสกของขาพเจาเกยวกบวชาทเคยเรยน

ชอบมากทสด ชอบนอยทสด ยากทสด งายทสด ( วชา ) ( วชา ) ( วชา ) ( วชา ) ......................... .......................... ........................ .......................... ......................... .......................... ........................ .......................... ......................... .......................... ........................ .......................... 6. วชาทขาพเจาตองเอาใจใสมากทสด คอ .................................................................................... 7. ขาพเจา ( ) ทา ( ) ไมไดทาตารางกาหนดไวดหนงสอ 8. ขาพเจาทาใหมสมาธเวลาดหนงสอ ( ) ไดงาย ( ) ไดยาก 9. ขาพเจา ( ) ตองการ ( ) ไมตองการ คาแนะนาเกยวกบวธการเรยน 10. ตามปกตขาพเจา ( ) ชอบ ( ) ไมชอบเรยนหนงสอ เมอเทยบกบเพอนๆ ขาพเจาเรยนอยในเกณฑ ( ) ด ( ) ปานกลาง ( ) ไมด 11. เมอขาพเจาเตบโตขน บดาตองการใหขาพเจามอาชพ............................................................... มาดาตองการใหขาพเจามอาชพ.............................................................

ขาพเจาตองการใหขาพเจามอาชพ.......................................................... 12. ขาพเจาตงใจจะเรยนใหจบในชนทกาลงศกษาอยในขณะน

( ) ตงใจแนวแน ( ) ไมแนใจ ( ) ไมสนใจเลย 13. ขาพเจาตองการจะเรยนจบในระดบ ( ) ปรญญาตร

( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก ( ) ระดบอนๆ ระบ..................................

14. อาชพทขาพเจาเลอกตามความตงใจของขาพเจาในขณะน เรยงตามลาดบ 1................................................ 2.................................................... 3................................................ 4....................................................

15. ความรสกของขาพเจาเกยวกบความเปนอยในวนอนทรารามแหงน ................................................................................................................................... ..................................................................................................................................

16. ความรสกของขาพเจาเกยวกบความเปนอยทางบาน ...................................................................................................................................

.................................................................................................................................. 17. ปญหาหรอความไมสบายใจทขาพเจาตองการไดรบความชวยเหลอ

1................................................ 2.................................................... 3................................................ 4....................................................

121 แบบสอบถามสภาพความรสกและอารมณ

คาสง ใหทานตอบแบบสอบถามตอไปนอยางโดยพจารณาจากขอเทจจรงของตวทานเอง โดยเขยนเครองหมาย / ในชองทเหนวาตรงกบทานมากทสด

ขอความ จรงทสด

จรง จรงบาง

จรงนอย

จรง นอยทสด

1. ขาพเจาตนตกใจงาย

2. ขาพเจาชอบวตกกงวลในเรองเลกๆ นอยๆ

3. ขาพเจารสกวาเหวอยางไมมเหตผล

4. ขาพเจาชอบนงเหมอลอย

5. ขาพเจาชอบหลบเวลาเรยน

6. ขาพเจารสกเหงา

7. ขาพเจาไมคอยมความสขมากนก

8. ขาพเจาเปนคนออนไหวงาย

9. ขาพเจาควบคมอารมณตนเองไมคอยได

10. ขาพเจาไมมจดหมายในชวตทแนนอน

11. ขาพเจาไมคอยกระตอรอรน

12. ขาพเจารสกวาตนเองไมมคณคา

13. ขาพเจากลวความผดหวง

14. ขาพเจาชอบอยคนเดยวลาพง

15. ขาพเจาไมกลาทางานทตองรบผดชอบ

16. ขาพเจารสกทอแทเมอทางานไมสาเรจ

17. ขาพเจามกทาอะไรโดยไมคดแลวมานกเสยใจภายหลง

18. ขาพเจาตองการมใครสกคนรบฟงเรองราวของขาพเจา

19. ขาพเจาไมเคยทาอะไรทถกสกท

20. ขาพเจาตองการการสนบสนนหรอคาชมจากผ อน

21. ขาพเจาอยากรวธควบคมอารมณตนเองเมอเจอสถานการณททาใหไมพอใจ

22. ขาพเจาเปนคนทมความละเอยดถถวน

23. ขาพเจาเปนคนทตงใจเรยน

122

ขอความ จรงทสด

จรง จรงบาง

จรงนอย

จรง นอยทสด

24. ขาพเจาใหความรวมมอในการทางานกบผ อน

25. ขาพเจามความมนใจในตนเอง

26. ขาพเจาทางานไดรวดเรว

27. งานทขาพเจาทาสวนมากจะออกมาด

28. ขาพเจาไววางใจผ อนเสมอๆ

29. ขาพเจาสามารถปรบตวเขากบผ อนได

30. ขาพเจาชอบเปนผ นาในการทางาน

31. ขาพเจาไมคอยจะโกรธใครงายๆ

32. การเรยนของขาพเจาอยในเกณฑด

33. ขาพเจามกจะเปนตวของตวเอง

34. ขาพเจาเอาใจใสในการเรยนเสมอ

35. ขาพเจาชอบดหนงสอดกๆ

36. ขณะนขาพเจารสกวากาลงมปญหา

37. ขาพเจามกใชเวลาวางใหเกดประโยชน

38. ขาพเจาจะใชจายอยางประหยด

39. เงนทพอแมใหมกจะไมพอใช

40. ขาพเจาเปนคนตรงตอเวลา

41. ขาพเจารสกวาตนเองเปนคนใจรอนและโมโหงาย

42. พอแมไมคอยเอาใจใสดแลสขภาพของขาพเจา

43. เวลาทขาพเจาทาด พอแมไมคอยชมเชย

44. เวลาขาพเจามปญหาพอแมไมคอยสนใจ ขาพเจาตองแกปญหาดวยตนเอง

45. ขาพเจาจะไปทไหนๆพอแมกไมวาและไมสนใจทจะไตถาม

46. พอแมไมเคยวากลาวตกเตอนเกยวกบความประพฤต ของขาพเจาเลย

47. พอแมไมคอยมเวลาทจะมาสนใจในตวของขาพเจา

48. พอแมไมคอยแสดงความหวงใยในตวของขาพเจาเลย

49. เวลาทะเลาะกบพๆ นองๆ ขาพเจาจะถกตาหนมากกวา คนอน

50. ขาพเจาตองดแลซกรดเสอผาของขาพเจาดวยตนเองเสมอ

123

ขอความ

จรงทสด

จรง

จรงบาง

จรงนอย

จรง นอยทสด

51. หลงเลกเรยนเมอกลบถงบานพอแมไมเคยสนใจถามไถ ขาพเจาเลย

52. พอแมรกขาพเจาไมเทากบลกคนอนๆในบาน

53. เมอโรงเรยนเลกถาไมธระอน ขาพเจาอยากจะกลบบานทนท

54. เมอขาพเจาทาผดขาพเจามกจะถกลงโทษ

55. ถาขาพเจาสอบตก พอแมขาพเจาคงลงโทษขาพเจา อยางหนก

56. ขาพเจาคดวาพอแมเปนคนไมมเหตผล

57. พอแมจะพดคยกบขาพเจาอยางสนกสนานเสมอ

58. พอแมจดหาสงของใหขาพเจาใชอยางพอเพยง

59. ถาขาพเจากลบบานคา พอแมจะคอยดวยความเปนหวง

60. พอแมอนญาตใหขาพเจาไปเทยวนอกบานไดตามสมควร

61. พอแมทาโทษเมอลกทกคนทาผดโดยไมยกเวนคนใด

62. พอแมสงเสรมใหขาพเจาเรยนวชาทถนด

63. เมอขาพเจาทาผดพอแมมกใหโอกาสขาพเจาชแจงเหตผล

64. เมอขาพเจาทาอะไรแลวผดหวง พอแมจะพดใหกาลงใจ

65. ขาพเจาเปนคนทมเพอนนอย

66. ขาพเจารสกวาเพอนๆ ทกคนดตอขาพเจา

67. เมอขาพเจามเรองผดใจกบเพอนจะตองเกบเอามาคด หลายวน

68. ขาพเจารสกไมคอยสบายใจ ถาตองทางานคนเดยว

69. ขาพเจารสกวาเพอนๆ ทาอะไรไมคอยถกใจ

70. ขาพเจารสกวาตนเองถกเพอนๆ รงเกยจ

71. ขาพเจารสกวาเพอนๆ ชอบนนทาขาพเจา

72. เพอนๆ ชอบทางานรวมกบขาพเจา

73. ขาพเจาชอบบนเมอเพอนๆ ทาในสงทไมถกใจ

74. ขาพเจารสกอายเพอนๆ ไมอยากใหไปบาน

75. ขาพเจารสกวาเหวเมอเพอนสนทไมอย

124

ขอความ จรงทสด

จรง จรงบาง

จรงนอย

จรง นอยทสด

76. เมอขาพเจามปญหามกปรกษากบเพอน

77. ขาพเจารสกวาตนเองเขากบเพอนสวนใหญไมได

78. ขาพเจารสกวาตนเองตองคอยเอาใจคนอนเสมอ

79. ขาพเจารสกไมสบายใจเมอไดรบมอบหมายใหทางาน รวมกบผ อน

80. ขาพเจามกมความเหนขดแยงกบคนอนเสมอ

81. กอนสอบทกครงขาพเจารสกกระวนกระวายใจ

82. กอนประกาศผลสอบ ขาพเจามกฝนวา สอบตกหรอสอบคะแนนไมด

83. เมอขาพเจาไมเขาใจในเรองทครสอน ขาพเจาจะลกขนถามทนท

84. ขาพเจารสกครสวนใหญไมใหความยตธรรมกบนกเรยน

85. เมอถกเรยกออกไปพดหนาชน ขาพเจารสกประหมา

86. ในเวลาเรยนขาพเจาไมชอบเขารวมในกจกรรมทกาหนด

87. ในวชาทขาพเจาไมชอบขาพเจามกเบอทจะเรยน

88. วชาใดทขาพเจาชอบ ขาพเจามกจะเรยนไดดเสมอ

89. ขาพเจาชอบแสดงความคดเหนรวมกบเพอนๆ ในกจกรรมตางๆ

90. ขาพเจามความรบผดชอบดมากในงานทไดรบมอบหมาย

91. ขาพเจาเปนคนทเศราซม

92. ขาพเจาเปนคนทมความพยายามในการทางาน

93. ขาพเจาพอใจในสภาพทตนเองเปนอย

94. ขาพเจาชอบดโทรทศนอยจนดกๆ เปนประจา

95. ขาพเจาชอบฟงวทยอยจนดกๆ เปนประจา

125 แบบฟอรมบนทกการสมภาษณ

การสมภาษณครงท .............

ชอ ................................. นามสกล .....................................อาย ……ป เพศ................... วน ..................................... เดอน ..............................................พ.ศ. ............................... เวลา.................. น. สถานท................................................................................................ จดมงหมายในการสมภาษณ.................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... สรปผลจากการสมภาษณ......................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ความคดเหน........................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ขอเสนอแนะ............................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................................................................. นดสมภาษณครงตอไป วนท................................................... เวลา ............. นาฬกา สถานท..............................................................................................................................

ลงชอ.......................................ผสมภาษณ ตาแหนง...................................................

126

แบบฟอรมบนทกการสงเกต

การบนทกการสงเกต ครงท..............

ชอผถกสงเกต.......................................................................................อาย …….…ป เพศ............... วน เวลา ทสงเกต................................................................................................................................. สถานท............................................................................................................................................... พฤตกรรม............................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ความคดเหน........................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ขอเสนอแนะ........................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ลงชอ............................................. ผสงเกต ตาแหนง.....................................................

127

แบบฟอรมบนทกการเยยมบาน

รายการเยยมบาน ครงท..............

วนท.............เดอน................................พ.ศ.............

ชอผ เยยมบาน..................................................................................................................................... ชอผถกเยยม........................................................................................................................................ ชอผปกครอง........................................................................................เกยวของเปน............................ ทตงของบานผถกเยยม……………………………………………………………………………………….. ระยะเวลาททาการเยยม ตงแต........................................นาฬกา ถง ..........................................นาฬกา 1.สภาพบานและบรเวณทตง................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. สภาพภายในบาน............................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ลกษณะทาทของผปกครอง............................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. เจตคตของผปกครองทมตอผถกเยยม................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. ความสมพนธของผถกเยยมกบสมาชกในครอบครว............................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ลงชอ............................................. ผ เยยมบาน ตาแหนง..........................................................

128

แบบบนทกการสมภาษณผปกครอง ของผถกศกษา

วนท .................. เดอน............................. พ.ศ.................

ชอ-นามสกล(ผปกครอง)............................................................... เกยวของเปน....................... ชอ-นามสกล(ผถกศกษา)......................................................................................................... ทอยของผปกครอง..............................................................................โทรศพท........................ สถานททางานของผปกครอง................................................................โทรศพท........................ อาชพของผปกครอง…………………………………………………….. 1. ในครอบครวของทานมสมาชกทงหมด.................................. คน 2. บรเวณรอบ ๆ บานทผถกศกษาอาศยอยมสภาพเปนอยางไร.................................................. .............................................................................................................................................. 3. ระหวางอยบานทานใหผถกศกษาทาอะไรบาง........................................................................ .............................................................................................................................................. 4. ทานเคยพาผถกศกษาไปไหนบาง.......................................................................................... .............................................................................................................................................. 5. ทานควบคมการใชเวลาวาง หรอการเทยวเตรของผถกศกษา ซงอยในความปกครองของทานอยางไร................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. 6. เมอผถกศกษาประพฤตไมเหมาะสมทานจดการอยางไร.......................................................... .............................................................................................................................................. 7. ทานเคยลงโทษผถกศกษาหรอไม...................... ในกรณเชนไร............................................... ดวยวธอยางไร..................................................................................................................... ไดผลตามทคดไวหรอไม....................................................................................................... 8. โรคประจาตวของผถกศกษามหรอไม ถามโรคประจาตวเปนโรคอะไร....................................... ……………………………………………………………………………………………………..... 9. ประวตการเจบปวย หรออบตเหตครงสาคญในชวตของผถกศกษามหรอไมเมอไหร ……………………………………………………………………………………………………….

129

10. ขอมลอนๆ เกยวกบตวผถกศกษาททานควรแจงใหทางวดทราบ คอ 1. ……………………………………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………………………

11. ปญหาใหญททางครอบครวของทานประสบอยขณะนคออะไร………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. และจะกระทบกระเทอนการเรยนของผถกศกษาหรอไม............................................................... 12. ระหวางวนหยด(เสาร-อาทตย) ทานใหผถกศกษาทาอะไร..................................................... ………………………………………………………………………………………………………. 13. ทานมความรสกวา ผถกศกษาเปนคนมลกษณะอยางไร........................................................ ………………………………………………………………………………………………………. 14. อนๆ ทควรบนทกจากผปกครองเกยวกบผถกศกษา.............................................................. ……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………… ผบนทก

130 แบบทดสอบบคลกภาพ การเตมประโยคใหสมบรณ

( SENTENCE COMPLETION TEST ) ชอ – นามสกล ……………………………………………………………………………………………………. วน เดอน ป ททาแบบทดสอบ …………………………………………………………………………………….. วน เดอน ป เกด …………………………………………………………………………………………………… วธตอบแบบทดสอบ จงเตมประโยคหรอขอความตอไปนใหสมบรณ โดยอานแตละประโยคหรอแตละขอความแลวเตม สงแรกททานคดไดเพอใหไดประโยคสมบรณ โปรดทาใหเรวทสดเทาทจะทาได ถาไมทราบวาจะเตมอะไรใหเขยนวงกลมหมายเลขของขอนน ๆ และพยายามเตมประโยคหรอขอความนนในภายหลง 1. ฉนรสกวาคณพอของฉนไมคอยจะ…………………………………………………………......................... 2. เมอเคราะหรายประดงกนเขามาฉนจะ……………………………………………………....................…… 3. สงทฉนตองการมากทสด..................………………………………………………………......................... 4. ถาฉนตองรบผดชอบ…………………………………………………………………………………............. 5. สาหรบฉน อนาคตเปนสงท………………………………………………………………………….............. 6. ผ ทมอานาจเหนอฉน……………………………………………………………………………………......... 7. ทงๆ ทฉนเหนวามนไรสาระฉนกยงกลว………………………………………………………………………. 8. ฉนรสกวาเพอนทแทจรง………………………………………………………………………………………. 9. เมอตอนทฉนยงเปนเดกอย…………………………………………………………………………………… 10. ผชายในอดมคตของฉน………………………………………………………………………………………. 11. เมอฉนเหนผหญงและผชายอยดวยกน……………………………………………………………………….. 12. เมอเปรยบเทยบกบครอบครวอนแลวครอบครวฉน…………………………………………………………... 13. ผ ทฉนชอบทางานกบเขามากทสดคอ………………………………………………………………………… 14. คณแมของฉน ………………………………………………………………………………………………… 15. ฉนจะทาทกอยางเพอใหลม ……………………………………………………………………………......... 16. ถาคณพอของฉนเพยงแต ………………………………………………………………………………......... 17. ฉนมนใจวา ฉนมความสามารถทจะ …………………………………………………………………………. 18. ฉนคงมความสขถา …………………………………………………………………………………………… 19. ถาใครทางานใหฉน ………………………………………………………………………………………….. 20. ฉนกาลงตงตาคอย …………………………………………………………………………………………...

131 21. เพอนของฉนสวนมากไมทราบวาฉนกลว

……………………………………………………………………. 22. ครทโรงเรยน ………………………………………………………………………………………………….. 23. ฉนไมชอบคนท ……………………………………………………………………………………………….. 24. ฉนจาไดเมอ ……………………………………………………………………………………………......... 25. ฉนคดวาผชายสวนมาก ……………………………………………………………………………………… 26. ความรสกของฉนเกยวกบชวตแตงงาน ………………………………………………………………………. 27. พวกทบานทากบฉนอยางกบวา ……………………………………………………………………………… 28. เพอนรวมงานของฉนคอ ……………………………………………………………………………………… 29. คณแมกบฉน …………………………………………………………………………………………………. 30. ฉนไดทาผดอยางมากท ………………………………………………………………………………………. 31. คณพอของฉน ………………………………………………………………………………………………... 32. จดออนของฉนคอ …………………………………………………………………………………………… 33. ความทะเยอทะยานในชวต คอ ………………………………………………………………………………. 34. คนททางานใหฉน ……………………………………………………………………………………………. 35. สกวนหนงฉนคง ……………………………………………………………………………………………... 36. เมอฉนเหนคนทมอานาจเหนอกวาเดนมา …………………………………………………………………… 37. ฉนอยากขจดความกลวในเรอง ………………………………………………………………………………. 38. คนทฉนชอบมากทสด ………………………………………………………………………………….......... 39. ฉนไมเคยมความสขเทา ……………………………………………………………………………………… 40. เมอฉนคดถงผชาย …………………………………………………………………………………………… 41. เมอฉนมความรสกทางเพศ …………………………………………………………………………………... 42. ครอบครวสวนมากทฉนรจก ………………………………………………………………………………….. 43. ฉนชอบทางานรวมกบคนท …………………………………………………………………………….......... 44. ถาคณแมของฉนเพยงแต ………………………………………………………………………………......... 45. บางครงฉนรสกละอาย …………………………………………………………………………………......... 46. คณพอและฉน ……………………………………………………………………………………………….. 47. เมอเปรยบเทยบกบคนอนแลว ฉน …………………………………………………………………………… 48. เมอฉนเปนคนออกคาสง ฉน …………………………………………………………………………………. 49. สงทฉนตองการมากทสดในชวต ……………………………………………………………………….......... 50. อก 10 ป ขางหนาฉน ………………………………………………………………………………………… 51. คนทฉนถอวาเขาเหนอกวาฉน ……………………………………………………………………………….. 52. บางครงความกลวกบงคบใหฉนตอง ………………………………………………………………………… 53. เมอฉนไมอย เพอนจะ ………………………………………………………………………………………...

132 54. สงทฉนจาไดแมนยาทสดในวยเดกของฉน

…………………………………………………………………... 55. สงทฉนชอบนอยทสดเกยวกบบรษเพศ ……………………………………………………………………… 56. ฉนรสกวาเรองเพศ …………………………………………………………………………………………… 57. เมอฉนยงเปนเดกอย บดาของฉน ………………………………………………………………………........ 58. คนททางานรวมกบฉนโดยมาก ………………………………………………………………………………. 59. คณแมของฉนไมคอยจะ ……………………………………………………………………………………… 60. ฉนรสกวาเปนความผดใหญหลวงทฉนได …………………………………………………………………… 61. ผหญงในอดมคตของฉน ……………………………………………………………………………….......... 62. ฉนคดวาผหญงสวนมาก …………………………………………………………………………………….. 63. เมอฉนคดถงผหญง …………………………………………………………………………………………... 64. สงทฉนชอบนอยทสดเกยวกบสตรเพศ………………………………………………………………………..

ภาคผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะห

a d 4 a ant uonaiuoymn~nmn~~blu~~nrotd~ni~So'u

ui j~nir ~#ioi~in%5un'siri~ (naatri~11~9)

~ d o t h u uianiaGnri ?tirrarrn' iXmr:~urliqjqliln rriuifa13sllnvimr~~uz~1wa

umSnuiriu~+uniunr~Im '16iiuoy~6i~#iioir~wui BQS ~wqlnr'sunis~nauiJiuota"u~u : d.4 e .%a 99 d msiinvi~iunsoi~y TAU; oisir~aynrd arm% ~9uoioirundrolnmsG~ua" luniru unnu

rl r n ? i u ~ i ~ ~ u ~ o ~ 1 ~ u & ~ n 1 ~ 8 . ~ ' ~ ~ i ~ n ~ a ~ u o f l i r ~ ~ u Tmuuol##~td$C~assu %ihnnriu idouol#

i u junuCiinwuiJi d l u ? ~ 5 nu 19un jusi?oeiitnou~1uu+u~11~6Md L?QP wqtnrsumsmwuifii

~mz AAUUWRnOU DAPI KHTP I KFD M: S.C.T lusznii.r~#nuqninu - ~uainu 2551

ภาคผนวก ค รายชอผ เชยวชาญ

137

รายชอผเชยวชาญ 1. รองศาสตราจารย เวธน กรทอง ภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2. อาจารย ดร.สกล วรเจรญศร ภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 3. อาจารย ดร.มณฑรา จารเพง ภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประวตยอผทาสารนพนธ

139

ประวตยอผทาสารนพนธ ชอ สกล นางสาวพชชา วงคสวรรค วน เดอน ป เกด 2 มถนายน 2522 สถานทเกด อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ สถานทอยปจจบน 54/1 หม 3 ต.บางหญาแพรก อ.พระประแดง จ.สมทรปราการ 10130 ตาแหนงหนาทการงาน ประสานงานสวนราชการหลก สถานททางานปจจบน GFMIS ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

กระทรวงการคลง ถนนพระราม 6 แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ

ประวตการศกษา พ.ศ. 2538 มธยมศกษาตอนตน จากโรงเรยนมธยมดานสาโรง พ.ศ. 2541 มธยมศกษาตอนปลาย จากโรงเรยนมธยมดานสาโรง พ.ศ. 2545 ศลปศาสตรบณฑต (โปรแกรมนเทศศาสตร) จากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา พ.ศ. 2552 การศกษามหาบณฑต (จตวทยาการแนะแนว) จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ