กจกรรมเรยนรเขาใจเอดส

เกดจากการตดเช*อไวรส HIV (Human Immunodeficiency Virus)สามารถแบงตวไดในเซลลของคน เชน เซลลเมดเลอดขาว, เซลลสมอง เมAอรางกายตดเช*อ จะสรางภมตานทาน (Antibody) ตอตานเช*อไวรส แตไมสามารถกาจดใหหมด เช*อยงคงอย ในเมดเลอดและแพรตอไปไดและจะไปทาลายเมดเลอดขาว T4 Lymphocyte ซAงมความสาคญอยางยAง ในการควบคมระบบภมตานทานของรางกายทาใหภมตานทานลดลง

โรคเอดสมอนตรายอยางไร?

เชVอโรค

คนไมตดเชVอเอดส จงมภมคมกน

เชVอโรค

ภมคมกน

โรคเอดสมอนตรายอยางไร

เชVอโรค

คนตดเชVอเอดส จงไมมภมคมกนโรค

เชVอโรค

1. ทางเพศสมพนธเอดส ตดตอได 3 ทางหลกๆ

ชาย ส หญงชาย ส ชาย

หญง ส หญง“ ผ ทAมเพศสมพนธอยางสาสอน ”

“ เปลAยนค นอนบอย ”

2. ทางเลอด การรบเลอดขณะทาผาตด หรอเพ:อรกษา การรบการปลกถายอวยวะ การใชเขม หรอกระบอกฉดยาเสพตดรวมกบผ ตดเชVอ การสก การเจาะ

ทางมารดาส ทารกในครรภ

กอนคลอดทางสายรก

ขณะคลอด

ระยะหลงคลอด

1. ระยะไมปรากฏอาการ

ผ ตดเช*อเอดสในระยะแรกจะไมมอาการใดๆ แตสามารถแพรเช*อส ผ อAนได

อาการของโรคเอดส

2. ระยะเรAมมอาการ

ผ ตดเช*อเอดสจะมอาการอยางใดอยางหนAง หรอหลายอยาง เชน ตอมน*าเหลองโต มไขเร*อรง

ทองเสยเร*อรง น*าหนกลด ฯลฯ

ตอมน*าเหลองโต

เช*อราในชองปากของผ ปวยเอดส

ในระยะน* ภมตานทานจะเสยไปอยางมาก ทาใหเกดการตดเช*อโรค ทAมกไมเปนในคนปกต ทAเรยกวา “โรคตดเช*อฉวยโอกาส” ซAงมหลายชนดข*นอย กบวาตดเช*อสวนใด เชน ปอดบวม วณโรคทAปอด มะเรงตอมน*าเหลอง เช*อราในทางเดนอาหาร

3. ระยะปวยเปนโรคเอดส

สถานการณในประเทศไทย ป 2554

• ประเทศไทยม HIV 27 ปแลว (ป 2527)• มผตดเชVอสะสมประมาณ 3 ลานคน• มขอมลผปวย (ประมาณ) 1,161,000 คน• เสยชวตแลว (ประมาณ) 644,128 คน• ยงมชวตอย (คาดวา) 522,548 คน • มผตดเชVอรายใหมประมาณปละ 20,000 คน

• เพศสมพนธชายหญง 85.00 %• ใชเขมฉดยาเสพยตดรวมกน 9.81 %• แมส ลก 0.30 %• ชายรกเพศเดยวกน 33.23 %• ชายรกสองเพศ 15.13 %• รบเลอด 0.03 %

ชองทางการตดเชVอ ป 2527-2554

จานวนผตดเชVอ HIV ในประเทศไทย (พ.ศ. 2528-2563)รายใหม

120,000

100,000

80,000

60,000

40,000

20,000

0 25332528 2538 ป2543 2548 2558 2563

ชายหญง

ป 2552 ปละ 20,000

เอดสไมเปนโรคแหงความสนหวงอกตอไปแลว

• เอดสรกษาไดแตไมหายขาด• อยาปลอยใหผตดเช3อและผปวย ขาดโอกาสทางสงคม• ถาไดรบโอกาส ผตดเชVอเอดส = ไมตองปวย หรอ

ถาเปนผปวย = กไมตองเสยชวต• ผตดเชIอและผปวยเอดส สามารถมชวตท:ยนยาว

ได

CD4 และโรคฉวยโอกาส

300200

0

CD4

10 ป

วณโรค ทองเสย ราในปาก รVวขาวขางลVน ตม PPEราในเลอด ราเย}อหมสมอง ปอดอกเสบ มะเรง

ยาตานไวรสรกษาและปองกนโรคฉวยโอกาส

ดแลตนเองดวย 5 อ.คนรอบขางใหกาลงใจ ไมรงเกยจ ไมทอดทง

700

1,100

´Ùâ¤âµÕé ´Õ¡Ç�Ò

คดกอนทา อยาทาแลวมาคด

รบเลอดท}มเชVอเอชไอว

เชVอจากเลอดเขาสรางกายโดยตรง

เส#ยง

การเปนผใชปากทาออรลเซกส

ผใชปากจะรบเชVอจากนVาในชองคลอดหรอนVาอสจ เชVอจะเขาทางเย}อบออนในปาก คอ ทางเดนอาหาร

เส#ยง

ใชเขมฉดยาเสพตดรวมกบผอ:น

เลอดจากคนหน}งจะไหลจากรางกายมาอยท}เขมฉดยาและกระบอกฉดยาเม}ออกคนใชเขมนVน กจะรบเลอดท}คางอยนVนเขาสรางกาย

เส#ยง

กนนVาแกวเดยวกน

ไม ม เชIอ ออก มา จาก นIาลาย

ไมเส&ยง

การเรยนหรอทางาน ในหองเดยวกนกบผตดเชอ

ไมตดตอกนทางสมผสผวหนง หรอหายใจรวมกน

ไมเส&ยง

ทาฟน

เคร}องมอทาฟนทกชVน เม}อใชกบคนไขแลวจะนาไปฆาเชVอโรคกอนท}จะมาใชกบคนไขคนตอไป

ไมเส&ยง

สมหลน (คนอนท:ไดมาแบบฟลค ๆ)

กอนท}สมจะหลนใสคนนVน สมใบนVอาจจะหลนไปหาคนอ}นมากอนแลว และอาจรบเชVอเอชไอวมาแลว

เส#ยง

การใชนวสอดใสอวยวะเพศใหกน

ไมมชองทางเขาท}เปนเย}อบออนหรอบาดแผล

ไมเส&ยง

การดแลรกษาผตดเชVอและผปวยเอดส

HIV มาจากนVาส}ชนดคอนVาเลอด นVานม นVาอสจ และนVาในชองคลอดและเขาสรางกายได 2 ชองทาง เราจงสามารถ

ปองกนไดอยางถกตอง

ไมเส&ยง

การใชกรรไกรตดเลบหรอใชใบมดโกนรวมกน

ความเส}ยงจะเกดจากปจจยอยางนอยปจจย 3 อยางรวมกนคอ หน}งมเลอดออกจากผใชกอนเรา สองเลอดนVนยงไมแหง สาม มดหรอกรรไกรนVนบาดผวหนงของเรา ถาขาดปจจยหน}งปจจยใดกจะไมเกดความเส}ยง

ไมเส&ยง

การวายนVาในสระเดยวกน

เชVอ HIV ตายงายมาก ไมสามารถมชวตอยในนVาได

ไมเส&ยง

เพศสมพนธกบคนคนเคย

เราไวใจ จงไมคดถงการปองกน

เส#ยง

ยงกด

HIV ขยายพนธในตวยงไมได ยงจงไมเปนพาหะนาเชVอนV ซ}งHIV ขยายพนธไดเฉพาะในคนเทานVน

ไมเส&ยง

การจบปาก

ไมมเชVอ HIV ออกมาจากนVาลาย

ไมเส&ยง

รวมเพศแลวชกออกมาหลงขางนอก

กอนท}ฝายชายจะถงจดสดยอด ฝายชายจะหล}งนVาหลอล}นออกมาขณะท}รวมเพศกน นVาหลอล}นนVมทVงตวอสจและเชVอเอชไอว

เส#ยง

การใชหองนIารวมกน

ไมมเชVอออกมาจากนVาปสสาวะ อจจาระและเรากไมมโอกาสสมผสกบนVาในชองคลอด

และนVาอสจ หรอเลอด จากการใชหองนVา

ไมเส&ยง

ใชอวยวะเพศเทยมรวมกน

นVาในชองคลอดของคนหน}งอาจตดอยท}อวยวะเทยมอนนVน เม}ออกคนนามาใชตอเน}อง

ในขณะท}นVานVนยงไมแหง กอาจรบเชVอได

เส#ยง

เดกท}ดดนมแมท}มเชVอเอชไอว

เดกจะรบเชVอจากนVานมเขาทางเย}อบออนในปากและทางเดนอาหาร และบางครVงเดกดดนมจนหวนมแมแตกและมเลอดปนออกมา เดกจะรบเชVอมากขVน

เส#ยง

มเพศสมพนธทางชองทวารโดยไมใชถงยาง

มเชVอออกมาจากนVาอสจแลวเขาทางเย}อบออนในชองทวารไดทนทโดยเชVอยงไมสมผสอากาศภายนอก

เส#ยง

การเปนฝายถกทาออรลเซกส

อวยวะเพศของผถกกระทาจะสมผสกบนVาลายซ}งนVาลายไมมเชVอ

ไมเส&ยง

เพศสมพนธขณะมแผลท:อวยวะเพศหรอเปนกามโรค

เชVอสามารถเขาไดทางเย}อบและแผลบนอวยวะเพศ

เส#ยง

การลบไล การใชลVนกบอวยวะภายนอก(ท:ไมใชอวยวะเพศ)

ไมมเชVอ HIV ออกมาจากผวหนง

ไมเส&ยง

มเพศสมพนธทางชองคลอดโดยไมใชถงยาง

มเชVอออกมาจากนVาในชองคลอดหรอนVาอสจแลวเขาทางเย}อบออนในชองทวารไดทนทโดยเชVอยงไมสมผสอากาศภายนอก

เส#ยง

มเพศสมพนธโดยใชถงยางอนามย

เชVอไมสามารถเลดสอดออกมาจากถงยางอนามยได

ไมเส&ยง

ใครเสยงความเส:ยงอยท: “คณทาอะไร”ไมใช อยท} “คณเปนใคร”

ขอแมหรอปจจยทAทาใหตดเช*อเอดส

แหลงทAอย ของเช*อ(Source)

ปรมาณและคณภาพของเช*อ (Quantity and Quality)

ชองทางการตดตอ (Route of Transmisstion)

การประเมนการตดตอและการแพรระบาดของโรคเอดส

เชVอ HIV อยในคนเทานVน (จะเกาะอยกบเมด เลอดขาว) เชVอ HIV จะอยในสารคดหล}งบางอยางในรางกาย

ของคนท}ม เชVอ HIV เชน เลอด นVาอสจนVาในชองคลอด นVานมแม

การทAคนหนAงจะไดรบเช*อ HIV

เขาส รางกายไดจะตอง

ประกอบดวย3 ปจจยดงน*

1. แหลงทAอย ของเช*อ(Source)

แหลงทAอย ของเช*อ (Source) เชอ HIV ทอยในคน จะเกาะอยกบเมด เลอดขาว และ

สารคดหลงในรางกายของคน มากทAสด ในเลอด น*าเหลอง น*าหนอง

รองลงมา ในน*าอสจ น*าในชองคลอด น*าเล*ยงสมอง นอยมาก น*านมo แทบไมมเลย ในน*าลาย/เสมหะ เหงAอ ปสสาวะ อจจาระ

ตองมจานวน เชVอ HIV ในปรมาณท}มากพอ ในสารคดหล}งท}เปนท}อยของเชVอ เชVอ HIV ตองมคณภาพพอ - เชVอ HIV ไมสามารถมชวตอยนอกรางกาย

คนได- สภาพในรางกายและสภาพแวดลอมบางอยาง

มผลทาใหเชVอไมสามารถอยได เชน กรดในนVาลาย กระเพาะอาหาร สภาพอากาศรอนความแหง นVายาตาง ๆ

เชVอ HIV อยในคนเทานVน (จะเกาะอยกบเมด เลอดขาว) เชVอ HIV จะอยในสารคดหล}งบางอยางในรางกาย ของคนท}ม เชVอ HIV เชน เลอด นVาอสจ นVาในชองคลอด นVานมแม

การทAคนหนAงจะไดรบเช*อ HIV

เขาส รางกายไดจะตอง

ประกอบดวย3 ปจจยดงน*

1. แหลงทAอย ของเช*อ(Source)

2. ปรมาณและคณภาพของเช*อ

(Quantity and Quality)

การทาลายเช*อเอดสใชแอลกอฮอล 70 %น*าตมเดอดอณหภม 56 องศาเซลเซยสไฟเผาน*ายาซกฟอกขาว / ผงซกฟอก

ความเปนกรดเปนดาง หรอ กรดในน*าลาย ฯ นอกรางกายมนษย สภาวะเหมาะสมทGเช3อเอดสสามารถดารงชวตอยได ประมาณ 5 - 10 นาท คอ อณหภมระหวาง 18 - 22

องศา เซลเซยส โดยทGไมมลม หรอแสงมารบกวนโดยเดดขาด

ตองมจานวน เชVอ HIV ในปรมาณท}มากพอ ในสารคดหล}งท}เปนท}อยของเชVอ เชVอ HIV ตองมคณภาพพอ - เชVอ HIV ไมสามารถมชวตอยนอกรางกาย

คนได- สภาพในรางกายและสภาพแวดลอมบางอยาง

มผลทาใหเชVอไมสามารถอยได เชน กรดในนVาลาย กระเพาะอาหาร สภาพอากาศรอนความแหง นVายาตาง ๆ

เชVอ HIV อยในคนเทานVน (จะเกาะอยกบเมด เลอดขาว) เชVอ HIV จะอยในสารคดหล}งบางอยางในรางกาย ของคนท}ม เชVอ HIV เชน เลอด นVาอสจ นVาในชองคลอด นVานมแม

ไวรส HIV จะตองถกสงผานคนทตดเชอ ไปยงอกคนหนง โดยเชอจะตองตรงเขาส กระแส

เลอด

การทAคนหนAงจะไดรบเช*อ HIV

เขาส รางกายไดจะตอง

ประกอบดวย3 ปจจยดงน*

1. แหลงทAอย ของเช*อ(Source)

3. ชองทางการตดตอ

(Route of Transmisstion)

2. ปรมาณและคณภาพของเช*อ

(Quantity and Quality)

เยAอบ ชองคลอด

อวยะเพศชาย

ปาก/กนน*ารก/น*าอสจ

น*าในชองคลอด

น*าเหลอง

ชองทางออก

ชองเปดรฉA(ผ ชาย)

ชองทางเขา

• ความบอย/ถ,ในการรวมเพศ

ปจจยรวม

•ความรนแรงในการรวมเพศ

• เปนกามโรคท,มแผล

• การใสหวงคมกาเนด

เลอดน*าเหลอง

เลอดน*าเหลอง

ชองทางออก

ชองทางเขา

• ขนาดของแผล• ปรมาณเลอด

• ระยะเวลา• สภาพแวดลอม

ตองมจานวน เชVอ HIV ในปรมาณท}มากพอ ในสารคดหล}งท}เปนท}อยของเชVอ เชVอ HIV ตองมคณภาพพอ - เชVอ HIV ไมสามารถมชวตอยนอกรางกาย

คนได- สภาพในรางกายและสภาพแวดลอมบางอยาง

มผลทาใหเชVอไมสามารถอยได เชน กรดในนVาลาย กระเพาะอาหาร สภาพอากาศรอนความแหง นVายาตาง ๆ

เชVอ HIV อยในคนเทานVน (จะเกาะอยกบเมด เลอดขาว) เชVอ HIV จะอยในสารคดหล}งบางอยางในรางกาย ของคนท}ม เชVอ HIV เชน เลอด นVาอสจ นVาในชองคลอด นVานมแม

ไวรส HIV จะตองถกสงผานคนทตดเชอ ไปยงอกคนหนง โดยเชอจะตองตรงเขาส กระแส

เลอด

การทAคนหนAงจะไดรบเช*อ HIV

เขาส รางกายไดจะตอง

ประกอบดวย3 ปจจยดงน*

1. แหลงทAอย ของเช*อ(Source)

3. ชองทางการตดตอ

(Route of Transmisstion)

2. ปรมาณและคณภาพของเช*อ

(Quantity and Quality)

ขVนตอนของการเปนเอดส1

23

4

ทางเลอกในการ

ปองกนเอดส

แนวทางการปองกนโรคเอดส1. การปองกนการแพรโรคทางเพศสมพนธ- ไมเปลAยนค นอน- ไมสาสอนทางเพศ- การใชถงยางอนามยปองกน- การงดเวนการมเพศสมพนธ

2. การปองกนการแพรเช*อทางเลอด- เปลAยนเขม- ใชเลอดตวเอง- ไมใชสารเสพตดทกชนด

แนวทางการปองกนโรคเอดส

3. การปองกนการแพรเช*อจากแมส ลก- ควรมาฝากครรภแตเนน ๆ และรบประทานยา ตานไวรสเอดส ( กรณแมมเช*อ HIV )

- ดAมนมจากนมผง

แนวทางการปองกนโรคเอดส

ตวอยางถงยางอนามย

วธการใชถงยางอนามยท}ถกตอง

วธการใชถงยางอนามยท}ถกตอง

ถงอนามยสตร

ใครควรจะตรวจโรคเอดส และ เมอใดควรจะตรวจ

ใครท}ควรตรวจหาเชVอเอดสใครท}ควรตรวจหาเชVอเอดส ผท}มพฤตกรรมเส}ยง และตองการร

ผท}ตดสนใจจะมค

ผท}สงสยวาคนอนของตนจะมพฤตกรรมเส}ยง

ผท}คดวาจะมบตร

ผท}ตองการขอมลสนบสนนสขภาพ เชน การไป ทางานตางประเทศ

เอดส ไมตดตอจากการใชชวตประจาวนรวมกน เราจงไมสามารถตดเช*อจากการอย ใกลชดกน เราควรให

ความเหนใจ ยอมรบ และใหโอกาสผ ตดเช*อ อย รวมในสงคมไดเปนปกตสข

การอย รวมกบผ ตดเช*อและผ ปวยเอดส

เหลาน*ไมทาใหตดเอดส

เหลาน*ไมทาใหตดเอดส

การรบประทานอาหารการใชหองน3า

หองสวม

การทางานรวมกน การวายน3า

การถกยงกด

การสมผส

การใช โทรศพท

การพดคย

รกษาสขภาพกาย จตใจ รบประทานอาหารทAมประโยชน ออกกาลงกายสมAาเสมอ ใชถงยางอนามยเพAอปองกนการรบและแพรโรค

งดสAงเสพตดทกชนด งดบรจาคเลอด/ อวยวะ หลกเลAยงการรบเช*อเพAม หลกเลAยงการมบตร

การปฏบตตวของผ ตดเช*อเอดส

TB

PPEPruritic Papula Eruption

ผวหนงแหงDry Scary Skin

เชVอราท}ผวหนงและเลบ

ทองเสย Diarrhea

CandidiasisเชVอราในปาก

คาแนะนาสาหรบผท}อยใกลชดกบคนตดเชอเอดส

คาแนะนาสาหรบผท}อยใกลชดกบคนตดเชVอเอดส

“โรคเอดส” ไม ตด ตอ โดย ?

โรคเอดส ไมตดตอโดย ?

โรคเอดส ไมตดตอโดย ?

โรคเอดส ไมตดตอโดย ?

ผตดเชVอเอดส สามารถอยรวมบาน หรอ ทางานรวมกบผอ}นไดตามปกต

ขอใหทกทาน ปลอดภย หางไกลจากโรคภยไขเจบ

และ

โรคเอดส