การพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

โดย นางสาวสภามาส เทยนทอง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ

ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2553 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

โดย นางสาวสภามาส เทยนทอง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ

ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2553 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE DEVELOPMENT OF PROBLEM SOLVING ABILITIES OF FIFTH GRADE STUDENTS TAUGH BY PROBLEM-BASED LEARNING APPROACH

By Supamas Tientong

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

MASTER OF EDUCATION Department of Curriculum and Instruction

Graduate School SILPAKORN UNIVERSITY

2010

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน” เสนอโดย นางสาวสภามาส เทยนทอง เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ

…….............................................................. (ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท...........เดอน..........................พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.สเทพ อวมเจรญ 2. ศาสตราจารยพเศษกาญจนา คณารกษ 3. รองศาสตราจารยสมประสงค นวมบญลอ

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.มาเรยม นลพนธ) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (ดร.ลยง วระนาวน) (ผชวยศาสตราจารย ดร.สเทพ อวมเจรญ) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (ศาสตราจารยพเศษกาญจนา คณารกษ) (รองศาสตราจารยสมประสงค นวมบญลอ) ............/......................../.............. ............/......................../..............

ง

49253309 : สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ ค าส าคญ : การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน / ความสามารถในการแกปญหา สภามาส เทยนทอง : การพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : ผศ.ดร.สเทพ อวมเจรญ, ศาสตราจารยพเศษกาญจนา คณารกษ และ รศ.สมประสงค นวมบญลอ. 205 หนา.

การวจยในครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) แบบแผนการวจยแบบ One Group Pretest-Posttest Design มวตถประสงคการวจยเพอ 1) ศกษาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2) เปรยบเทยบผลการเรยนรเรองการถนอมอาหารกอนและ น และ 3) ศกษาความคดเหนของนกเรยนช นประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานเขาชาง อ าเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร ปการศกษา 2553 จ านวน 20 คน เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แบบทดสอบวดผลการเรยนร แบบประเมนความสามารถในการแกปญหา และแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐาน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ใชคาเฉลย ( X ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และ การทดสอบคาท (t-test) แบบ dependence ผลการวจยพบวา

1) ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 หลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยการท าโครงงาน พบวา นกเรยนมความสามารถในการแกปญหาอยในระดบสง

2) ผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 หลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนร

3) ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน อยในระดบเหนดวยมากทง 3 ดาน โดยนกเรยนเหนดวยมากเปนอนดบท 1 คอ ดานบรรยากาศการเรยนร รองลงมาคอ ดานการจดกจกรรมการเรยนร และดานประโยชนทไดรบตามล าดบ

ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553 ลายมอชอนกศกษา…………………………………………….…….. ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. …………..……… 2. ………...……….……. 3. …………….............

จ

49253309 : MAJOR : CURRICULUM AND SUPERVISION KEY WORDS : PROBLEM BASED LEARNING / PROBLEM SOLVING ABILITIES SUPAMAS TIENTONG : THE DEVELOPMENT OF PROBLEM SOLVING ABILITIES OF FIFTH GRADE STUDENTS TAUGH BY PROBLEM-BASED LEARNING APPROACH. THESIS ADVISORS : ASST.PROF.SUTEP UAMCHAROEN, Ed.D., PROF.KANCHANA KUNARAK, M.Sc., AND ASSOC.PROF.SOMPRASONG NUAMBUNLUE. 205 pp. The purposes of this experimental research with one group pretest-posttest design were 1) to study the students’ abilities in problem solving after the instruction with problem based learning approach. 2) to compare the fifth grade students’ learning outcomes on food preservation before and after the instruction with problem based learning approach and 3) to study the students’ opinions towards the instruction with problem based learning approach. The sample consisted of 20 fifth grade students of Bankhaochang School Saiyok, Kanchanaburi Province. The research instruments used for gathering data were; lesson plan, learning outcomes test problem solving abilities evaluation form and questionnaire on opinion towards the instruction with problem based learning approach. The statistical analysis employed were mean ( X ), standard deviation (S.D.) and t-test of dependence. The research finding were as follow : 1) The fifth grade students’ problem solving abilities after the instruction with problem based learning approach were enhanced at a high level. 2) The fifth grade students’ learning outcomes on food preservation before and after the instruction with problem based learning approach were statistically significant different at .05 level. 3) The fifth grade students’ opinions towards the instruction were at a high agreement level. On the aspects of learning environment, learning activities and learning usefulness were perceived at a high agreement level respectively.

Department of Curriculum and Instruction Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2010

Student’s signature…………………………………….….

Thesis Advisors’ signature 1. ……………………. 2. ……………………. 3. …………………….

ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปดวยด เพราะผวจยไดรบความกรณาอยางสงจาก ผชวยศาสตราจารย ดร.สเทพ อวมเจรญ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผใหค าแนะน า ค าปรกษา ตลอดจนดแลอยางใกลชดจนวทยานพนธเสรจสมบรณ ศาสตราจารยพเศษกาญจนา คณารกษ และรองศาสตราจารยสมประสงค นวมบญลอ ซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผคอยชวยเหลอและใหค าแนะน าทเปนประโยชนอยางยงตอผวจย ผชวยศาสตราจารย ดร.มาเรยม นลพนธ ประธานกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ และ ดร.ลยง วระนาวน ผทรงคณวฒ ทกรณาใหค าปรกษา ค าแนะน า ตรวจสอบแกไขขอบกพรอง จนท าใหวทยานพนธฉบบนถกตองและสมบรณยงขน รวมทงคณาจารยทกทานทประสทธประสาทวชา ผวจยรสกซาบซงในความกรณาของอาจารยทกทาน ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอขอบคณผเชยวชาญทง 3 ทาน ทชวยตรวจสอบเครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก ดร. อรณวรรณ แกวแกมเสอ ขาราชการบ านาญ (คร ค.ศ. 4) โรงเรยนวดลาดหญา อาจารยอนนตา กยสาคร คร ค.ศ. 3 โรงเรยนบานสารวตร และอาจารยดวงรตน สบายยง คร ค.ศ. 3 โรงเรยนอนบาลกาญจนบร ทไดกรณาเปนผเชยวชาญในการพจารณาตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจยครงน ใหมความสมบรณมากยงขน ขอขอบคณ นายชยรตน ศรรตนพร ผอ านวยการโรงเรยนบานเขาชาง และคณะครโรงเรยนโรงเรยนบานเขาชาง ทกทานทใหความอนเคราะหชวยเหลอ สนบสนน และอ านวยความสะดวกในการเกบขอมลรวมทงนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ปการศกษา 2553 ทใหความรวมมอในการทดลองอยางดยง ขอขอบคณพ ๆ เพอน ๆ นอง ๆ สาขาวชาหลกสตรและการนเทศทกทาน รวมท งสมาชกในครอบครวทกคนทใหความชวยเหลอและเปนก าลงใจในการท าวทยานพนธตลอดมา และขอบพระคณบดา มารดา ทใหก าลงใจดวยดตลอดมา

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย .................................................................................................................. ง กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................... จ สารบญตาราง .......................................................................................................................... ญ สารบญแผนภาพ ...................................................................................................................... ฏ บทท 1 บทน า ....................................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา .................................................................................. 1 กรอบแนวคดในการวจย .......................................................................................................... 6 ขอค าถามของการวจย .............................................................................................................. 10 สมมตฐานของการวจย ............................................................................................................ 10 ขอบเขตของการวจย ................................................................................................................ 10 ของเขตของเนอหา ................................................................................................................... 11 นยามศพทเฉพาะ ..................................................................................................................... 11

2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ .......................................................................................... 13 หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 : กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย .................................................................................................. 14 หลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ................................................... 14 หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชางกลมสาระการเรยนรการงาน อาชพและเทคโนโลย ............................................................................................................... 20 การถนอมอาหาร ..................................................................................................................... 25 ประวตความเปนมาของการถนอมอาหาร ................................................................................ 25 ความรทวไปเกยวกบการถนอมอาหาร .................................................................................... 25 ความหมายของการถนอมอาหาร ............................................................................................. 25 ความส าคญของการถนอมอาหาร ............................................................................................ 26 ประโยชนของการถนอมอาหาร ............................................................................................... 27 ประเภทของการถนอมอาหาร .................................................................................................. 29

ซ

บทท หนา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ................................................................................... 32 ประวตและความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ...................................... 32 ความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน .......................................................... 34 ขนตอนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ............................................................... 35 กลไกพนฐานในการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน ...................................................... 40 บทบาทของผเรยนและผสอน .................................................................................................. 40 ขอดและขอเสยของการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน ........................................ 43 แนวทางการวดและประเมนผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ............................................ 45 ทกษะการแกปญหา ................................................................................................................. 46 ความหมายของการแกปญหา ................................................................................................... 46 ความส าคญของการแกปญหา .................................................................................................. 48 องคประกอบของความสามารถในการแกปญหา ..................................................................... 48 งานวจยทเกยวของ ................................................................................................................... 49 งานวจยในประเทศ .................................................................................................................. 49 งานวจยตางประเทศ ................................................................................................................. 52 3 วธด าเนนการวจย ..................................................................................................................... 55 การด าเนนการวจย ................................................................................................................... 55 ระเบยบวธวจย ......................................................................................................................... 55 ประชากรและกลมตวอยาง ....................................................................................................... 55 แบบแผนการวจย ..................................................................................................................... 56 เครองมอทใชในการวจย .......................................................................................................... 56 การสรางเครองมอทใชในการวจย ........................................................................................... 57 การวเคราะหขอมล .................................................................................................................. 70 4 การวเคราะหขอมล ................................................................................................................... 73 ตอนท 1 การศกษาความสามารถในการแกปญหาเรอง การถนอมอาหาร

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 หลงการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน ..............................................................................................................

73

ฌ

บทท หนา ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กนและหลงการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ..............................................................................................

75 ตอนท 3 การศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5

ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน .........................................................................

76 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ ...................................................................... 79 สรปผลการวจย ........................................................................................................................ 79 อภปรายผล .............................................................................................................................. 80 ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................ 86 ขอเสนอแนะในการน าไปใช ................................................................................................... 86 ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ......................................................................................... 87

บรรณานกรม ........................................................................................................................... 88 ภาคผนวก

ภาคผนวก ก การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ ........................................................................................ 96 ภาคผนวก ข การตรวจสอบสมมตฐาน ......................................................................................................... 106 ภาคผนวก ค การจดกจกรรมโครงงาน .......................................................................................................... 112 ภาคผนวก ง เครองมอทใชในการวจย .......................................................................................................... 114 ภาคผนวก จ รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอ .............................................................................................. 196 ภาคผนวก ฉ หนงสอขอเชญเปนผตรวจเครองมอวจย ..................................................................................

หนงสอขออนญาตทดลองเครองมอวจย .................................................................................. หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล .............................................................

198 202 203

ประวตผวจย ............................................................................................................................ 205

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 มาตรฐานการเรยนรชวงชนท 2 สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว ............................... 19 2 โครงสรางหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชาง .............................................................. 22 3 การจดการเรยนรกลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว ..................................................................................................... 24 4 แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ............................................................................ 58 5 วเคราะหหลกสตรเพอสรางเครองมอวดผลการเรยนรเรองการถนอมอาหาร (ขอสอบปรนย) ........................................................................................................................ 61 6 ก าหนดเกณฑการใหคะแนนความสามารถในการแกปญหา .................................................... 64 7 เกณฑคาระดบความคดเหน ...................................................................................................... 66 8 เกณฑการแปลความหมายของคาระดบความคดเหน................................................................ 66 9 สรปวธด าเนนการวจย .............................................................................................................. 71 10 ความสามารถในการแกปญหา .................................................................................................. 74 ชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐาน ....................................................................................................................................

11 การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถม ศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ............................................ 75 12

ความสามารถในการถนอมอาหารของนกเรยนชนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจ าแนกตามประเภท ................................

76

13 ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน .................................. 77 14 คาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนรทง 4 แผนการเรยนร ................................... 97 15 คาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ....................................................................................................................... 101 16 คาดชนความสอดคลองของแบบประเมนความสามารถในการแกปญหา (โครงงาน) ............................................................................................................................... 103 17 คาดชนความสอดคลองของแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยน ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน .......................................................................... 104

ฎ

ตารางท หนา 18 คาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผล การเรยนรเรอง การถนอมอาหาร .............................................................................................. 105

19 ความสามารถในการแกปญหา .................................................................................................. 107

20 ผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน...........................................

109

21 ผลคะแนนความสามารถในการถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน................................

110

22 การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหารของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐานโดยการทดสอบคาท (t – test) แบบ Dependent ..........................................................

111 23 การวเคราะหเนอหา จดประสงคการเรยนร และเวลา ............................................................... 115

ฏ

สารบญแผนภาพ

แผนภาพท หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย 9 2 ผงมโนทศนสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท 5 ............................................................................................................... 18 3 ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ................................................. 60 4 ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร .................................... 63 5 ขนตอนการสรางแบบประเมนความสามารถในการแกปญหา ................................................. 65 6 ขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหน ........................................................................... 67 7 ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ....................................................................... 69

บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ ประเทศไทยมการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง ศลปะ วฒนธรรม

สงแวดลอม และความเจรญกาวหนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางรวดเรว สงผลกระทบตอการด าเนนของคนไทยมาก ดงนน การศกษาจงเขามามบทบาทส าคญทท าใหมนษยสามารถพฒนาคณภาพชวต และสามารถด าเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและพฒนาไดอยางรวดเรว ดงพระพระราโชวาท ตอนหนงของสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ทไดพระราชทานแกนกเรยน นกศกษา และผแทนสถานศกษาทไดรบรางวลพระราชทาน ณ ศาลาดสดาลยเมอวนท 27 กรกฎาคม 2552 ความวา

“การศกษาเปนรากฐานอยางส าคญในการพฒนาความร ความคด และความประพฤตปฏบตของบคคล ดวยเหตนผมหนาทใหการศกษาทกฝายทกระดบ จงมความรบผดชอบรวมกน ทจะตองสรางเสรมรากฐานอนแขงแกรงใหแกผเรยน ดวยการฝกฝน อบรมใหมความรทกวางขวางหนกแนนมความคดความเหนทถกตองตามหลกเหตผลและหลกธรรม ทงมความประพฤตปฏบตทดทเหมาะสม”

การจดการศกษาจงเปนเครองมอในการพฒนาคณภาพชวตของประชากรไดดทสด ประกอบกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ในหมวดท 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ ในมาตราท 81 และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ในหมวดท 4 มาตราท 22 , 23 และมาตราท 24 ไดก าหนดแนวทางในการจดการศกษา พอสรปไดวา การพฒนาคน สงคม ใหมคณภาพ ท าไดโดยจดหลกสตรการศกษาใหมความหลากหลาย ยดหยนและยดหลกวา ผเรยนทกคน มความสามารถทจะเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนส าคญทสด กระบวนการจด การศกษาตองมงสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาไดตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ตองเนนความส าคญทงดานความร คณธรรม กระบวนการเรยนร และบรณาการตามความเหมาะสม โดยจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยค านงถง

1

2

ความแตกตางระหวางบคคล การฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหาการจดกจกรรมใหผ เ รยนทกคนมความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเอง ไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหท าได คดเปน ท าเปน แกปญหาเปน จดการเรยนการสอนผสมผสานความร ตาง ๆ ไดอยางมสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรมและคานยมทดงาม และคณลกษณะ ทพงประสงคไวในทกวชา จดบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการเรยนการสอน เพอใหผเรยนเกดการเรยนร มสวนรวมในการพฒนาภมปญญาทองถน รวมสรางงาน สรางอาชพใหแกชมชน โดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางในการปฏบต เพอเสรมสรางศกยภาพใหกบตนเองทจะน าไปสความเขมแขงของครอบครว ชมชนและสงคมไทย (กนกกร แววพหสต 2549 : 1) หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดก าหนดในสาระการเรยนรไว 8 กลม ไดแก 1) กลมสาระการเรยนรภาษาไทย 2) คณตศาสตร 3) วทยาศาสตร 4) สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 5) สขศกษาและพลศกษา 6) ศลปะ 7) การงานอาชพและเทคโนโลย และ 8) กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2545 ข : 5) โดยเฉพาะการจดสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย เปนสาระการเรยนรทมงพฒนาผเรยนใหมความร ความเขาใจเกยวกบงานอาชพและเทคโนโลย มทกษะการท างาน ทกษะการจดการ สามารถน าเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยตาง ๆ มาใชในการท างานอยางถกตอง เหมาะสม คมคาและมคณธรรมสรางและพฒนาผลตภณฑ หรอวธการใหม สามารถท างานเปนหมคณะ มนสยรกการท างาน เหนคณคาและมเจตคตทดตองานตลอดจนมคณธรรม จรยธรรมและคานยม ทเปนพนฐาน ไดแก ความขยน ซอสตย ประหยดและอดทน อนจะน าไปสการใหผเรยนสามารถชวยเหลอตนเองและพงตนเองไดตามพระราชด ารเศรษฐกจพอเพยง สามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข สภาพชมชนโดยรอบบรเวณโรงเรยนบานเขาชาง อ าเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 เปนพนทท าการเกษตร อาชพหลกของชมชน คอ การท าการเกษตร พชเศรษฐกจหลกในทองถน ไดแก มะมวง กลวย ขาวโพด มนส าปะหลง และฟกทอง ดงนนการเรยนการเรยนการสอนของครตองเลอกใหเหมาะสมกบผเรยนทงในดานวยของผเรยนและสภาพทองถน ดงท รง แกวแดง (2540 : 1-16) ไดใหทศนะเพมเตมไวในบทความเรองรฐธรรมนญกบการศกษาไทยวา การจดการเรยนการสอนของไทยในปจจบนควรใหความส าคญกบการน าเอาทรพยากรทองถน ภมปญญาทองถน องคกรและหนวยงานตาง ๆ ในชมชนเขามามสวนรวมในการจดการเรยนการสอน แนวคดดงกลาวนเองโรงเรยนจงตระหนกถงการพฒนาหรอปรบเนอหาและกจกรรมในหลกสตรใหสอดคลองกบความ

3

ตองการของผเรยน ใหผเรยนไดเรยนรชวตจรงของตนเองและของทองถนในดานตาง ๆ โดยให ผเรยนรเกยวกบสภาพเศรษฐกจและสงคมของทองถนซงคาดวาจะท าใหผเรยนรจกทองถนของตนเองมากขนและเกดความภาคภมใจ เกดความรกและความผกพนกบทองถน มความรความสามารถในการคด การจดการและแกปญหาอยางเปนระบบทเกยวของกบตนเอง งานอาชพและการพฒนาสงคม แสวงหาแนวปฏบตใหม (กระทรวงศกษาธการ 2540 : 2) จากการศกษาผงมโนทศน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชวงชนท 2 (ป.4-ป.6) ชนประถมศกษาปท 5 (กรมวชาการ 2546 : 68) พบวา การถนอมอาหารตามฤดกาล อยในวชางานบาน สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว โรงเรยนจงจ าเปนตองสอนใหผเรยนรจกน าผลตผลทางเกษตรทมตามฤดกาลและมมากในทองถนมาแปรรปดวยวธการตาง ๆ เกบไวรบประทานในฤดกาลอนและจดจ าหนาย ตลอดจนน าความรไปเผยแพรแกเกษตรกรในชนบทได ดวยเหตนการเรยนการสอนเรองการถนอมอาหารโดยใชพชในทองถนทม จงเปนสวนหนงของแนวทางการจดการเรยนการสอน ทน าเอาทรพยากรทองถนมาใชใหสอดคลองกบการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตราท 8 ขอท 5 โดยใหยดหลกการระดมทรพยากรจากแหลงตาง ๆ มาใชในการศกษาและการจดการเรยนการสอน จากทกลาวมาแลวแสดงใหเหนวา การคดแกปญหาเปนทกษะทมความส าคญตอ การพฒนาดานสตปญญาของเดก ซงเปนคณลกษณะทพงประสงคของเดกไทยและเปนเปาหมายส าคญของการจดการศกษา แตปรากฏวาในสภาพปจจบนการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคดแกปญหาของเดกยงท าไดนอยมาก ดงขอคดของประสาร มาลากล ณ อยธยา (2532 : 124) กลาววา ครควรมความตระหนกเพมขนเกยวกบจดมงหมายและวธสอนใหเดกคดแกปญหาเปน และโดยทวไป พบวา การสอนทกษะการคดแกปญหาโดยตรงยงท ากนนอยมาก ครสวนใหญมกเนนการเรยนการสอนทยดเนอหารายวชามากกวาการสอนกระบวนการแกปญหา ซงสอดคลองกบ ขอคนพบของสมพงษ จตระดบ (2538 : 69) กลาววา พฤตกรรมการสอนของครในโรงเรยนประถมศกษาทกระดบสวนมากใหเดกจดจ าเนอหา และเนนการปฏบตตามตวอยางและมงสอนใหเดกสอบไดคะแนนสง ๆ มากกวาจะสอนใหเดกรจกคดอยางมเหตผล วเคราะหวจารณ หรอแกปญหาเปนวธการสอนของครยงคงเปนไปในรปแบบเดมทครเปนศนยกลางของการเรยนร การเสรมสรางและพฒนาการคดใหแกนกเรยนยงมไดบรรลอยางแทจรงในทางปฏบต เพราะเดกไทยสวนใหญยงคงเรยนรดวยวธการจดจ า และทองจ าใหไดมากกวาสามารถวเคราะหเนอหาสาระสงทเรยนรได นอกจากนการสอนเพอเสรมสรางและพฒนาการคดใหกบนกเรยนยงมได ม การปฏบตอยางจรงจงในโรงเรยน อนเนองมาจากการไมเขาใจในวธการสอน ตลอดจนไมสามารถจดการเรยนการสอนเพอสงเสรมทกษะและกระบวนการคดแกปญหาใหกบนกเรยน

4

เนองจากปญหาตาง ๆ เหลาน ท าใหเดกทกษะการคด การแกปญหา ซงจะสงผลตอการพฒนาทางดานสตปญญาของเดก (ประพนธศร สเสารจ 2541 : 2) ผวจยในฐานะทเปนครผสอนกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยไดตระหนกถงปญหาดงกลาว จงไดรวบรวมเกยวกบปญหาผลผลตทางการเกษตรซงมเปนจ านวนมากและเกษตรกรยงมความรในเรองการแปรรปไมเพยงพอ ซงเปนสาเหตหนงทท าใหนกเรยนขาดความรความเขาใจ ขาดทกษะการคดวเคราะห การแกปญหา ผลผลตทางการเกษตรทมจ านวนมากและพบวานกเรยนขาดทกษะการแกปญหาในการท างาน ขาดการบรณาการเชอมโยง เนนเนอหามากกวาการปฏบต นอกจากนนยงพบขอบกพรองอกประการหนง คอ ครจดการเรยนรโดยยดตนเองเปนศนยกลาง ถายทอดความรทเนนการฝกทองจ า การใหขอมลเปนสวนใหญไมมงเนนใหนกเรยนไดคดวเคราะห คดแกปญหา ซงสอดคลองกบ สวทย มลค า และอรทย มลค า (2543 : 21) ทกลาววาภารกจส าคญของครคอการจดกระบวนการเรยนรเพอใหผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดและสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ เปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ ครยคปจจบนตองเปนครมออาชพ ซงบทบาทของครมออาชพ คอการปรบเปลยนแนวคดและวธสอนจากการสอนใหความรแกผเรยนมาเปนวธสอนหาความรใหกบนกเรยนเนองจากในโลกแหงความจรงมความรมากมายเกนกวาท คณครคนไหน ๆ จะสามารถสอนผเรยนใหเรยนรจนหมดได สอดคลองกบ กระทรวงศกษาธการ (2545 ก : 4) ทกลาววาวธการเรยนการสอนทไมเนนกระบวนการใหผเรยนพฒนาในดานการคดวเคราะห การแสดงความคดเหนและการแสวงหาความรดวยตนเอง ท าใหผเรยนขาดคณลกษณะชางสงสยและใฝหาค าตอบ เนองจากการสอนขาดการสงเสรมและพฒนาทกษะและความสามารถในการคดเชงวเคราะห เชงสงเคราะหและประเมนคา ยงเนนการสอนหนงสอมากกวาสอนคน นอกจากน ยงขาดการเชอมโยงภมปญญาทองถนกบเทคโนโลยททนสมย การสรางความตระหนกและใหมสวนรวมในการลงมอปฏบตเพอแกปญหาจ านวนผลผลตทางการเกษตรจงจ าเปนตองใหผเรยนมองเหนปญหา ตระหนกถงปญหา การแกปญหา และมการแสวงหาความรเพมเตม ดงนน การจดกจกรรมการเรยนการสอนจงมงเนนปญหามการเรยนรแบบบรณาการและใหมการเรยนรดวยตนเอง ซง วชรา เลาเรยนด (2548 : 94-95) กลาวถง แนวทางการจดการเรยนการสอนทมลกษณะดงกลาวเทคนคหนงทนาสนใจ คอ การเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem – Based Learning หรอ PBL) ซงประกอบดวยคณลกษณะดงน 1. เปนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ 2. การเรยนรเกดขนจากการรวมมอกนของนกเรยนเปนกลมเลก ๆ

5

3. ครคอผคอยแนะน าสนบสนน นกเรยนคอผมองเหนปญหาและแกปญหาดวยตนเอง 4. ปญหาเปนปญหาทเกดขนจรงหรอปญหาจรง ซงปญหาจะชวยก าหนดกรอบแนวคดหรอก าหนดจดเนนและกระตนการเรยนร 5. ปญหาคอสงทจะน าไปสการเรยนรและการพฒนาทกษะการคดและการแกปญหา 6. ความรใหมจะเกดขนโดยการเรยนรดวยตนเอง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem – Based Learning) หรอ PBL จดเปนยทธวธการเรยนวธหนงเปนทรจกกนแพรหลายมากขนในปจจบน โดยน ามาใชเพอสงเสรมและพฒนาคณภาพของการคด (Quality of Thinking) โดยวธการสบเสาะหาความรค าตอบของปญหาจากสอ จากแหลงเรยนรตาง ๆ รวมทงการทดลองปฏบตจรง โดยเฉพาะในสถาบนการผลตแพทยเปนจดเรมตนการใชเทคนคการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมากอนจนถงปจจบนทไดแพรขยายไปสสถาบนอนมากขน สามารถน าไปใชไดตงแตระดบประถมตนจนถงมธยมปลายและระดบมหาวทยาลย ไดมผศกษาวจยผลดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไวดงน ชตมา ปญญาพนจนกร (2540 : 176) อาภรณ แสงรศม (2543 : บทคดยอ) อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 120) พบวา ผลการทดลองสอดคลองกน คอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาการจดการเรยนการสอนแบบปกต นอกจากนผลการวจยของ วชนย ทศศะ (2547 : บทคดยอ) พบวา ผลการเรยนรเรองสงแวดลอมศกษาของนกเรยนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและแบบสบเสาะหาความรแตกตางกน โดยนกเรยนทจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลการเรยนรสงกวานกเรยนทจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร รงสรรค ทองสกนอก (2547 : บทคดยอ) พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนรเรองทฤษฎจ านวนเบองตนโดยผลการใชชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร มผล การเรยนรสงขน จากการศกษาเอกสารและงานวจยสรปไดวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสามารถพฒนาผลการเรยนรและทกษะในการแกปญหาไดโดยการจดการเรยนรทมประสทธภาพและประสทธผลนนปจจยส าคญคอครผสอน โดยทพฤตกรรมการจดการเรยนรของคร สอการสอนวธการสอนแบบตาง ๆ แหลงเรยนร นวตกรรมใหม ๆ และการจดกจกรรมทหลากหลายจะชวยสงเสรมใหนกเรยนสามารถเรยนรไดดยงขน และท าใหการจดการเรยนรของครบรรลเปาหมายท ตงไว จากการสงเคราะหงานวจยเรอง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานพบวา การน าวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมาใชในระดบประถมศกษายงนอยมาก ดงนนผวจยจงมแนวคดทจดการเรยนรเรองการถนอมอาหาร โดยใชปญหาเปนฐานมาทดลองใชกบนกเรยนโรงเรยน

6

บานเขาชาง เนองจากการเรยนรและความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะหและคดแกปญหาโดยใชปญหาเปนฐาน เปนรปแบบการสอนทสามารถน ามาใชในการพฒนาคณภาพการเรยนรและทกษะการคดของผเรยนทดมากวธหนงและยงสอดคลองกบการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 คอ การสงเสรมใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหคดแกปญหาและคดอยางสรางสรรค ผเรยนมสวนรวมในการเรยนและไดลงมอปฏบตมากขน นอกจากนยงมโอกาส แสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงเรยนรทงภายในและภายนอกสถานศกษา ในสวนของ ผสอนลดบทบาทของการเปนผควบคมชนเรยนลง ผเรยนมอ านาจในการจดการควบคมตนเองมากขน การทผเรยนตองแสวงหาความรอยางตอเนอง ท าใหการเรยนรเปนกระบวนการเรยนรตลอดชวต (Lifelong Process) เพราะความรเกาทผเรยนมอยจะถกถายโยงหรอบรณาการกบความรใหมตลอดเวลา ซงจะท าใหผเรยนไมลาหลง ทนเหตการณ ทนโลกและสามารถปรบตวใหเขากบสงคมโลกในอนาคตไดด

กรอบแนวคดในกำรวจย การวจยครงนผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงเปนแนวทางทน ามาก าหนดกรอบแนวคดในการวจยดงนการเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) เปนการเรยนรทเกดจากแนวคดตามทฤษฎสรางสรรคนยม (Constructivism) มรากฐานมาจากทฤษฎการเรยนรของพอาเจต (Piajet) และ ไวกอทสก (Vygotsky) ทเชอวาการเรยนรเปนกระบวนการพฒนาทางสตปญญาทผเรยนเปนผสรางความรดวยตนเอง กระบวนการสรางความรเกดจากการทผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและเกดการซมซบหรอดดซมประสบการณใหมและปรบ โครงสรางสตปญญาใหเขากบประสบการณใหม (อาภรณ แสงรศม 2543 : 16) การเรยนโดยใชปญหาเปนฐานประกอบดวยแนวคดเกยวกบการเรยนรอย 2 ประการ คอ การเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลาง (Student Centered) และการเรยนรแบบเอกตภาพ (Individualized Learning) (ทองจนทร หงสลดารมภ 2531, อางถงใน ทองสข ค าธนะ 2538 : 51) การเรยนแบบใชปญหาเปนฐานใชหลกการเรยนรแบบยดผเรยนเปนศนยกลางและการเรยนรแบบเอกตภาพ ซงในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานน ผเรยนไดสมผสจรงกบปญหาทพบไดในสถานการณจรง ซงเปนสงกระตนใหเกดการสงสยหาค าตอบ ใครรและ การเรยนร ผเรยนจะเปนผก าหนดเนอหาทตองการเรยนรอยางอสระ คนควาหาความรดวยตวเองและใชกระบวนการแกปญหาเปนฐานใหญในวธการคนหาความร มนสภรณ วทรเมธา (2545 : 52) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกจะตองใหผเรยนผานกลไกพนฐานในการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกอยางครบถวน 3 ประการทเกยวของสมพนธซงกนและกน คอ 1) กลไกพนฐานการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (Problem Based Learning) คอ กระบวนการเรยนรทผเรยนใช

7

“ปญหา” เปนหลกในการแสวงหาความรดวยกลวธหาขอมลเพอพสจนสมมตฐานอนเปน การแกปญหานนโดยผเรยน จะตองน าปญหามาเชอมโยงกบความรเดมความคดทมเหตผลและ การแสวงหาความรใหม กระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกสามารถเกดขนไดกบการเรยนรายบคคลหรอการเรยนกลมยอย โดยการเรยนเปนกลมยอย จะชวยใหรวบรวมความคดใน การแกปญหาไดกวางขวาง 2) กลไกพนฐานดานการเรยนรดวยตนเอง (Self Directed Learning) หรอการเรยนรแบบชน าตนเองเปนวธการเรยนทผเรยนมเสรภาพในการใชความรความสามารถในการแสวงหาความรดวยตนเอง ผเรยนจะตองบรหารเวลาของตนเองก าหนดการด าเนนงาน มความรบผดชอบตอกลม คดเลอกประสบการณการเรยนรดวยตนเองและการประเมนผลตนเอง ซง การเรยนรดวยตนเองน มความแตกตางจากการเรยนการสอนทเนนครเปนหลก 3) กลไกพนฐานดานการเรยนรกลมยอย (Small Group Learning) เปนวธการทผเรยนไดพฒนาความสามารถในการท างานรวมกบผ อนเปนทมและยอมรบประโยชนของการท างานรวมกนใหคนควาหาแนวความคด นอกจากนน วชรา เลาเรยนด (2548 : 98) ไดเสนอแนวคดวา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนยทธวธการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญแบบหนงทชวยสงเสรมและพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณและทกษะการแกปญหา ซงผเรยนสามารถน าไปใชในการท างานและการด ารงชวตตลอดชวต การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ใหประสบการณ ทมความหมายตอผเรยน มเปาหมายเพอใหผเรยนไดใชความรในสถานการณตาง ๆ และในสถานการณจรง เพอปรบปรงพฒนาการปฏบตงานของตนเองใหมประสทธผลสงสด จดเดนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกคอ การใชปญหาจรงใหนกเรยนไดคดหาแนวทาง การแกปญหาและเพอเปนการสงเสรมทกษะการคดสรางสรรค ควรใหนกเรยนไดม การเสนอแผนปฏบตการ (Action Plan) และด าเนนการแกปญหาดวย มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 43 – 45) ไดเสนอแนะวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนนวตกรรมทางการศกษาทสามารถน าไปใชในการพฒนาหลกสตร และการปรบปรงการจดการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพ หลกการส าคญ คอ ผสอนจะใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรเพอน ามาเปนแนวทาง แกไขปญหาโดยผเรยนเปนฝายก าหนดทศทางการเรยนรดวยตนเอง และไดเสนอแนะล าดบขนการเรยนรของผเรยนโดยใชปญหาเปนฐานไว 4 ขนตอน ดงน 1) ขนก าหนดประเดนปญหาอยางรอบคอบ 2) ขนส ารวจแนวทางแกปญหาทเปนไปได 3) ขนจ ากดทางเลอก และ 4) ขนทดสอบผลการแกปญหา งานวจยภายในประเทศทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน อาทเชน อาภรณ แสงรศม (2543 : 63) ไดศกษาผลการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและสงแวดลอมและความพงพอใจตอ

8

การเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 มขนตอนการจดการเรยนร คอ 1) การน าเสนอสถานการณปญหา 2) ระบปญหา 3) วเคราะหปญหา 4) ก าหนดประเดนการเรยน และ 5) อภปรายแลกเปลยนความร ผลการวจยพบวานกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตนเองหลงเรยนสงกวากอนเรยน และมคะแนนเฉลยหลงเรยนสงกวานกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต นกเรยนทเรยนดวยวธสอนแบบใชปญหาเปนหลกมคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร สงแวดลอม หลงการเรยนสงกวากอนเรยนแตคะแนนเฉลยหลงการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ไมแตกตางจากนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต มความพงพอใจตอการเรยนการสอน แบบใชปญหาเปนหลก อยในระดบมาก ยรวฒน คลายมงคล (2545 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรองการพฒนากระบวนการเรยนการสอน โดยการประยกตแนวคดการใชปญหาเปนหลกใน การเรยนรเพอสรางเสรมสมรรถภาพทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมความสามารถพเศษทางคณตศาสตร มขนตอนการจดการเรยนร 7 ขนตอน คอ 1) เตรยมปญหา 2) สรางความเชอมโยงสปญหา 3) สรางกรอบการศกษา 4) ศกษาคนควาโดยกลมยอย 5) ตดสนใจหาทางแกปญหา 6) สรางผลงาน และ 7) ประเมนผลการเรยนร ผลการวจยพบวา กระบวนการเรยนการสอนทพฒนาขนสามารถพฒนาทกษะการแกปญหาและทกษะการเชอมโยงใหเพมสงขนกวาเกณฑรอยละ 20 ของคะแนนเตม วชนย ทศศะ (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการเปรยบเทยบผลการเรยนรเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกและแบบสบเสาะหาความรขนตอนการจดการเรยนรประกอบดวย 1) ขนเสนอสถานการณปญหา 2) ขนระบและวเคราะหปญหา 3) ขนตงสมมตฐานและก าหนดจดประสงคการเรยนร 4) ขนด าเนนการตามแผน 5) ขนน าเสนอผลงาน 6) ขนอภปรายและรวมกนสรป และ 7) ขนประเมนผล ผลการวจยพบวา ผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกมผลการเรยนสงกวานกเรยนทจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรความสามารถในการแกปญหาเรองสงแวดลอม ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกอยในระดบดสวนความสามารถในการแกปญหาเรอง สงแวดลอมทจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรอยในระดบพอใช รงสรรค ทองสกนอก (2547 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง ชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนรเรอง ทฤษฎจ านวนเบองตน ระดบชนมธยมศกษาปท 4 มขนตอนการจดการเรยนร 8 ขนตอน คอ 1) การจดกลม 2) ขนเชอมโยงปญหา 3) การสรางสมมตฐาน 4) การเตรยมการศกษาคนควา 5) ศกษาคนควาหาความรเพมเตม 6) สงเคราะหและน าไปใชตรวจสอบสมมตฐาน 7) สะทอนผลการเรยนร และ 8) สรป นอกจากน วชรา เลาเรยนด (2548 : 98) ไดสรปแนวทางการปฏบตการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไวดงน 1) จดกจกรรมใหนกเรยนไดเผชญหนากบปญหา ไดแสวงหาคนพบดวย

9

ตวเอง 2) จดกลมนกเรยนรวมมอกนเรยนร 3) ใหนกเรยนถามค าถามในเรองทเขาสงสย 4) นกเรยนรวมกนคดหา วธแกปญหา วางแผนแกปญหาและระบสอ วสดอปกรณ 5) นกเรยนรวมกนแสวงหาความรและเกบรวบรวมขอมลเพอแกปญหา 6) นกเรยนรวมกนแกปญหา หาค าตอบของปญหาทเลอก และ 7) รวมกนประเมนผล จากหลกการแนวคดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและงานวจยทเกยวของ ผวจยไดน ามาสงเคราะหเปนกระบวนการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน คอ ขนท 1 ก าหนดปญหา ขนท 2 ระบสาเหต ขนท 3 เสนอวธการแกปญหา ขนท 4 ประเมนวธการแกปญหา ขนท 5 เลอกวธการแกปญหา และขนท 6 แกปญหาไดบรรลวตถประสงค เพอพฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการแก ปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยก าหนดเปนกรอบแนวคดในการวจยดงน

แผนภมท 1 กรอบแนวคดทใชการวจย

ความสามารถในการแกปญหา

กำรจดกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนฐำน

ขนน ำเขำสบทเรยน 1. แจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร 2. ครน าเสนอขาวเกยวกบปญหาตาง ๆ เพอกระตนใหนกเรยนไดศกษาถงปญหาและสาเหตของการเกดปญหา 3. แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถ เกง ปานกลาง และออน 4. ครเสนอสถานการณปญหา โดยใหนกเรยนดสถานการณปญหา นกเรยนฝกระบปญหาจากสถานการณทก าหนด ขนกจกรรมกำรเรยนร 1. นกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมตามใบงานดงน

1) ก าหนดปญหา โดยนกเรยนในกลมอานสถานการณแลวชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของ

2) ระบสาเหต โดยนกเรยนในกลมชวยกนพจารณาปญหาในขอ 1 แลวระบวาอะไรเปนสาเหต

3) เสนอว ธการแกปญหา โดยใหนก เ รยนทกคนในกลมรวมกน เสนอว ธ การแกปญหา

4) ประเมนวธการแกปญหา โดยใหนกเรยนในกลมก าหนดเกณฑเพอประเมนแนวทางแกปญหา

5) เลอกวธการแกปญหา 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค และพฒนาแผนปฏบตงาน

2. ตวแทนกลมเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล ขนสรปผลกำรเรยนร ครและนกเรยน รวมกนอภปรายขนตอนกระบวนการคดแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และประโยชนทไดรบ ซงสามารถน าไปใชแกปญหาในชวตประจ าวนได

ผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร

ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร โดยใชปญหา เปนฐาน

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

10

1. เพอศกษาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2. เพอเปรยบเทยบผลการเรยนรเรองการถนอมอาหารกอนและ น 3. เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ขอค ำถำมของกำรวจย 1. ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอยในระดบใด 2. ผลการเรยนรเรองการถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตกตางกนหรอไม 3. ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอการการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอยในระดบใด

สมมตฐำนของกำรวจย ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตกตางกน

ขอบเขตของกำรวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 โรงเรยนทอยในกลมต าบลวงกระแจะ จ านวน 5 โรงเรยน ไดแก โรงเรยนบานเขาพง โรงเรยนบานวงกระแจะ โรงเรยนบานแกงระเบด โรงเรยนบานสารวตร และโรงเรยนบานเขาชาง จ านวน 90 คน กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 5โรงเรยนบานเขาชาง จ านวน 2 คน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 ภาคเรยน ท 1 ปการศกษา 2553 ไดมาจากการสมหองเรยนดวยวธการสมอยางงายโดยวธการจบสลาก 2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรตน ไดแก การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2.2 ตวแปรตาม ไดแก 2.2.1 ความสามารถในการแกปญหา

11

2.2.2 ผลการเรยนรเรองการถ อมอ 2.2.3 ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ขอบเขตของเนอหำ เนอหาทใชในการทดลอง คอ กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท 5 สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว มาตรฐาน ง 1.2 มทกษะ กระบวนการท างาน และการจดการ การท างานเปนกลม การแสวงหาความร สามารถแกปญหาในการท างาน รกการท างาน และมเจตคตทดตองาน อ ถ อมอ และผลไมในทองถน ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เนองจากส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 มนโยบายก าหนดใหโรงเรยนในสงกดทกโรงเรยนใชหลกสตรสถานศกษาโดยอางองจากหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544

ระยะเวลำในกำรทดลอง ผวจยไดก าหนดระยะเวลาในการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 เปนเวลา 5

สปดาห รวม 10 ชวโมงโดยใชเวลาเรยน สปดาหละ 2 วน ๆ ละ 1 ชวโมง

นยำมศพทเฉพำะ เพอใหเกดความเขาใจความหมายเฉพาะของค าทใชในการวจยครงนใหตรงกน ผวจยจงนยามความหมายของค าตาง ๆ ไวดงน 1. กำรจดกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนฐำน หมายถง ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรทผวจยใชสถานการณจรง เพอใหไดปญหาทเปนสอการเรยนทกระตนใหผเรยนเกดความอยากรและแสวงหาความรเพอน ามาแกปญหา ใหผเรยนเกดความเขาใจปญหานนอยางชดเจน โดยมการจด กจกรรมการเรยนร 3 ขนตอน ดงน ขนน าเขาสบทเรยน ครแจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร น าเสนอปญหาตาง ๆ เพอกระตนใหนกเรยนไดศกษา แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถ เสนอสถานการณปญหา โดยใหนกเรยนฝกระบปญหาจากสถานการณทก าหนด ขนกจกรรมการเรยนรนกเรยนปฏบตกจกรรมตามขนตอน ดงน 1) ก าหนดปญหา 2) ระบสาเหต 3) เสนอวธการแกปญหา 4) ประเมนวธการแกปญหา 5) เลอกวธการแกปญหา และ 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค กลมเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล ขนสรปผลการเรยนร ครและนกเรยนรวมกนอภปรายขนตอนกระบวนการคดแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และประโยชนทไดรบ ซงสามารถน าไปใชแกปญหาในชวตประจ าวนได

12

2. การถนอมอาหาร ม ถ เนอหายอยทอยในหลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท 5 หนวยการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร ซงประกอบดวย เนอหาเกยวกบการถนอมอาหาร ประเภทของการถนอมอาหาร ไดแก การดอง การเชอม การกวน และการตากแหง

3. ควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ หมายถง การปฏบตอนเกดจากการคดหาแนวทางเพอขจดสงทมาขดขวางสกดกนการด าเนนโครงงานดวยเหตผลจดเปนคะแนนจากแบบประเมนความสามารถในการท าโครงงานม 5 ขนตอน คอ 1) สามารถระบปญหา 2) สามารถเสนอแนวทางแกปญหาทเปนไปได 3) สามารถเสนอวธการแสวงหาความร 4) สามารถบอกประโยชนทไดรบจากการแกปญหา และ 5) ความสามารถในการน าเสนอโครงงาน

4. ผลกำรเรยนรเรองกำรถนอมอาหาร หมายถง คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดผลการเรยนรจากแบบทดสอบแบบเลอกตอบ โดยประเมนดานความร ความจ า และการน าไปใชในสงทนกเรยนไดเรยนร เรอง การถนอมอาหารประเภทการดอง การเชอม การกวน และ การตากแหง

5. ควำมคดเหน หมายถง การแสดงออกถงความรสกนกคดของนกเรยนช นประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในดานการจดกจกรรมการเรยนร ดานบรรยากาศการเรยนร และประโยชนทไดรบจากการจดการเรยนรซงไดจากการท าแบบ สอบถามความคดเหน

6. นกเรยน หมายถง ผทศกษาอยในระดบชนประถมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โรงเรยนบานเขาชาง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3

บทท 2

วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

การวจยเพอพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผวจยไดศกษาวรรณกรรม ผลงานวจยทเกยวของและน าเสนอ ดงน 1. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 :

หลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย 2. การถนอมอาหาร

ความหมายของการถนอมอาหาร ความส าคญของของการถนอมอาหาร ประโยชนของการถนอมอาหาร ประเภทของการถนอมอาหาร

3. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ประวตความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กลไกพนฐานในการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน บทบาทของผเรยนและผสอน ขอดและขอเสยของการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน แนวทางการวดและประเมนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4. ทกษะการแกปญหา ความหมายของการแกปญหา ความส าคญของการแกปญหา

13

14

องคประกอบของความสามารถในการแกปญหา 5. งานวจยทเกยวของ งานวจยในประเทศ งานวจยตางประเทศ

หลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 : กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย

หลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เปนหลกสตรแกนกลางของประเทศ ทมมาตรฐานการเรยนรเปนขอก าหนดคณภาพของผเรยนทงดานความร ทกษะ/กระบวนการ คณธรรม จรยธรรม และคานยม และมสาระการเรยนรเปนการก าหนดองคความรทเปนเนอหาสาระครอบคลมการศกษาขนพนฐานทง 12 ป และเพอใหสถานศกษา ครผสอน และผเกยวของ สามารถจดท าหลกสตรไดตามความเหมาะสมกบผเรยน และเปนไปตามจดหมายของหลกสตร กระทรวงศกษาธการ จงไดจดท าสาระการเรยนรและมาตรฐานการเรยนรแตละกลมสาระเปน ชวงชน พรอมทงก าหนดรายละเอยดทจ าเปนเกยวกบสาระการเรยนรในการจดท าหลกสตรของสถานศกษาไวอยางชดเจน

โครงสราง เพอใหการจดการศกษาเปนไปตามหลกการ จดหมายและมาตรฐานการเรยนรทก าหนดไวใหสถานศกษาและผเกยวของมแนวปฏบตในการจดหลกสตรสถานศกษา จงไดก าหนดโครงสรางของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ดงน 1. ระดบชวงชน ก าหนดเปน 4 ระยะ ตามระดบพฒนาการของผเรยน

ชวงชนท 1 ชนประถมศกษาปท 1-3 ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 4-6 ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1-3 ชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6

2. สาระการเรยนร ก าหนดสาระการเรยนรตามหลกสตร ซงประกอบดวยองคความร ทกษะหรอกระบวนการจดการเรยนร และคณลกษณะหรอคานยม คณธรรม จรยธรรม ของผเรยนเปน 8 กลมสาระ คอ 2.1 ภาษาไทย 2.2 คณตศาสตร 2.3 วทยาศาสตร 2.4 สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

15

2.5 สขศกษาและพลศกษา 2.6 ศลปะ 2.7 การงานอาชพและเทคโนโลย 2.8 ภาษาตางประเทศ 3. กจกรรมพฒนาผเรยน เปนกจกรรมทจดใหผเรยนไดพฒนาความสามารถของตนเองตามศกยภาพ ซงเพมเตมจากกจกรรมตามกลมสาระการเรยนรทง 8 กลม โดยอาจจดเปนแนวทางหนงทสนองนโยบายในการสรางเยาวชนของชาต ใหเปนผมศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย และมคณภาพ เพอพฒนาองครวมของความเปนมนษยทสมบรณ ปลกฝงและสรางจตส านกของการท าประโยชนเพอสงคม ซงสถานศกษาจะตองด าเนนการอยางมเปาหมาย มรปแบบและวธการทเหมาะสม

กจกรรมพฒนาผเรยน แบงออกเปน 3 ลกษณะ ดงน 3.1 กจกรรมแนะแนว 3.2 กจกรรมนกเรยน 3.3 กจกรรมชมนม 4. มาตรฐานการเรยนร หลกสตรการศกษาขนพนฐาน ก าหนดมาตรฐานการเรยนรตามกลมสาระ การเรยนร 8 กลม ทเปนขอก าหนดคณภาพผเรยนดานความร ทกษะ กระบวนการ คณธรรม จรยธรรม และคานยมของแตละกลม เพอใหเปนจดหมายในการพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะทพงประสงค ซงก าหนดเปน 2 ลกษณะ คอ 4.1 มาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐาน 4.2 มาตรฐานการเรยนรชวงชน 5. เวลาเรยน หลกสตรการศกษาขนพนฐานก าหนดเวลาในการจดการเรยนรและกจกรรมพฒนาผเรยนไว ดงน ชวงชนท 1 ชนประถมศกษาปท 1-3 มเวลาเรยนประมาณปละ 800-1,000 ชวโมง ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 4-6 มเวลาเรยนประมาณปละ 800-1,000 ชวโมง ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1-3 มเวลาเรยนประมาณปละ 1,000-1,200 ชวโมง ชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6 มเวลาเรยนประมาณปละ 1,000-1,200 ชวโมง

16

การงานอาชพและเทคโนโลย : สาระและมาตรฐานการเรยนร : กลมสาระการเรยนร หลกสตรการศกษาขนพนฐานเปนหลกสตรทมลกษณะเปนหลกสตรมาตรฐาน (Standard-Based Curriculum) และมลกษณะเปนหลกสตรสมรรถฐาน (Competency-Based Curriculum) กลาวคอ หลกสตรจะมสาระการเรยน (Strand) เปนกลมเนอหาและทกษะทจะตองสอน แตละสาระการเรยนรจะมมาตรฐานการเรยนร (Standard) เปนตวก าหนดคณภาพของการจดการศกษา แตละมาตรฐานการเรยนรจะมมาตรฐานการเรยนรชวงชน (Benchmark) เปนสมรรถฐานทผเรยนเรยนจบการศกษาแตละชวงชนจะตองมความรความสามารถในการเรยนตามมาตรฐานการเรยนรและมาตรฐานชวงชน มาตรฐานการเรยนรจงเปนขอก าหนดคณลกษณะความสามารถของผเรยน ทครจะจดการเรยนรใหผเรยนมคณลกษณะและความสามารถดงกลาว (กรมวชาการ 2544 : 15) ในสาระการเรยนรชวงชน สถานศกษาตองจดท าใหครบทกชวงชนทสถานศกษานน ๆ จดการเรยนการสอนเพอใหเหนภาพของสาระการเรยนรในแนวกวางและแนวลกในสวนของสาระของหลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ซงผสอนของแตละสถานศกษาอาจมจดเรมตนในการจดท าแตกตางหรอเหมอนกนกได แตสดทายผลงานทไดตองประกอบไปดวย 6 เรอง คอ สาระการเรยนรชวงชน สาระการเรยนรรายป/รายภาค ผลการเรยนรทคาดหวง รายป/รายภาค ค าอธบายรายวชา หนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ประกอบดวย สาระการเรยนร 5 สาระ คอ 1. สาระท 1 : การด ารงชวตและครอบครว 2. สาระท 2 : การอาชพ 3. สาระท 3 : การออกแบบและเทคโนโลย 4. สาระท 4 : เทคโนโลยสารสนเทศ 5. สาระท 5 : เทคโนโลยเพอการท างานและอาชพ

มาตรฐานการเรยนร มาตรฐานการเรยนรเมอจบการศกษาขนพนฐานกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและ

เทคโนโลย ประกอบดวย (กระทรวงศกษาธการ, วชาการ 2544 : 17) คอ

สาระท 1 : การด ารงชวตและครอบครว

17

มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจ มความคดสรางสรรค มทกษะ มคณธรรมมจตส านกในการใชพลงงานทรพยากรและสงแวดลอมในการท างาน เพอการด ารงชวต และครอบครวทเกยวของกบงานบาน งานเกษตร งานชาง งานประดษฐ และงานธรกจ มาตรฐาน ง 1.2 มทกษะ กระบวนการท างาน และการจดการ การท างานเปนกลม การแสวงหาความรสามารถแกปญหาในการท างาน รกการท างาน และมเจตคตทดตองาน สาระท 2 : การอาชพ มาตรฐาน ง 2.1 เขาใจมทกษะมประสบการณในงานอาชพสจรตมคณธรรมมเจตคตทดตองานอาชพและเหนแนวทางในการประกอบอาชพสจรต สาระท 3 : การออกแบบและเทคโนโลย มาตรฐาน ง 3.1 เขาใจธรรมชาตและกระบวนการเทคโนโลย ใชความร ภมปญญา จนตนาการและความคดอยางมระบบ ในการออกแบบ สรางสงของเครองใช วธการเชงกลยทธตามกระบวนการเทคโนโลย สามารถตดสนใจ เลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม โลกของงานและอาชพ สาระท 4 : เทคโนโลยสารสนเทศ มาตรฐาน ง 4.1 เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมล การเรยนร การสอสาร การแกปญหาการท างานและอาชพอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และมคณธรรม สาระท 5 : เทคโนโลยเพอการท างานและอาชพ มาตรฐาน ง 5.1 ใชเทคโนโลยในการท างานการผลตการออกแบบการแกปญหา การสรางงานสรางอาชพสจรตอยางมความเขาใจมการวางแผน เชงกลยทธและมความคดสรางสรรค ดงผงมโนทศนกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษา ปท 5

18

แผนภ

าพท 2 ผงมโน

ทศนส

าระก

ารเรย

นรการงาน

อาชพ

และเท

คโนโ

ลย ช นป

ระถม

ศกษาปท

5 ทม

า : กรมว

ชาการ, กา

รจดส

าระก

ารเรย

นรกล

มสาระก

ารเรย

นรการงาน

อาชพ

และเท

คโนโ

ลยตามห

ลกสต

รการศก

ษาข น

พ นฐาน พท

ธศกราช

2544 (ก

รงเทพฯ

: โรงพม

พองคการรบส

งสนค

าและ

พสดภ

ณฑ (ร.ส.พ.), 2546), 6

8.

19

การวจยครงนผวจยเลอกสาระ และมาตรฐานการเรยนรชวงชนท 2 ชนประถมศกษา ปท 5 ดงตารางท 1

ตารางท 1 มาตรฐานการเรยนรชวงชนท 2 สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว

สาระท มาตรฐานการเรยนรชวงชนท 2

ชนประถมศกษาปท 5

การด ารงชวตและครอบครว มาตรฐาน ง 1.2 มทกษะ กระบวนการท างาน และการจดการ การท างานเปนกลม การแสวงหาความร ความสามารถใน การแกปญหาในการท างาน รกการท างาน และมเจตคตทดตอกน

สามารถวเคราะหปญหา สาเหตของปญหาและแกปญหาดวยวธทเหมาะสม

ทมา : การจดสาระการเรยนร, กลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย (กรงเทพฯ : กรมวชาการ 2546, 2545), 40.

หลกสตรการศกษาขนพนฐานไดก าหนดโครงสรางทเปนสาระการเรยนร จ านวนเวลาอยางกวาง ๆ มาตรฐานการเรยนรทแสดงคณภาพของผเรยนเมอจบ 12 ป และเมอจบการเรยนรแตละชวงชนของสาระการเรยนรแตละกลม สถานศกษาตองน าโครงสรางดงกลาวนไปจดท าเปนหลกสตรของสถานศกษา โดยค านงถงสภาพปญหา ความพรอม เอกลกษณ ภมปญญาทองถน และคณลกษณะ อนพงประสงค ทงนสถานศกษาตองจดท ารายวชาในแตละกลมสาระใหครบถวนตามมาตรฐานทก าหนด นอกจากน สถานศกษาสามารถจดท าสาระการเรยนรเพมเตมเปนหนวยการเรยนรรายวชาใหม ๆ รายวชาทเขมขนอยางหลากหลาย ใหผเรยนไดเลอกเรยนตามความถนด ความสนใจ ความตองการ และความแตกตางระหวางบคคล โดยเลอกสาระการเรยนรจาก 8 กลม ในชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 4-6 ชวงชนท 3 มธยมศกษาปท 1-3 และชวงชนท 4 มธยมศกษาปท 4-6 และจดท ามาตรฐานการเรยนรของสาระการเรยนรหรอรายวชาน น ๆ ดวย ส าหรบชวงช นท 1 ชนประถมศกษาปท 1-3 นน ยงไมควรเลอกเรยนรายวชาทเขมขน ควรเรยนรายวชาเฉพาะพนฐานกอน

20

สถานศกษาตองจดสาระการเรยนรใหครบทง 8 กลมสาระในทกชน ใหเหมาะสมกบธรรมชาตการเรยนร และระดบพฒนาการของผเรยน โดยในชวงการศกษาภาคบงคบ คอ ชนประถมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 3 จดหลกสตรเปนรายป และชนมธยมศกษาปท 4-6 จดเปนหนวยกต

การวดการประเมนผล หลกการวดประเมนผล การวดการประเมนผลการเรยนรในกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ตามหลกสตร

การศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 มหลกการของการประเมนชนเรยนทมประสทธภาพดงน 1. การประเมนผลในชนเรยนทมประสทธภาพจะตองสงเสรมการเรยนรของผเรยน 2. การประเมนผลจะตองใชขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย 3. การประเมนผลจะตองมความเทยงตรง เชอถอได และยตธรรม

วธการเกบรวบรวมขอมลของผลการเรยนรของผเรยน วธการเกบรวบรวมขอมลผลการเรยนรของผเรยนจะตองใชวธการทหลากหลาย

เพอใหไดขอมลตรงตามสภาพความเปนจรงซงสามารถด าเนนการไดดงน 1. การตอบขอสอบ ทงในลกษณะทเปนแบบเลอกตอบ ไดแก ขอสอบแบบเลอกตอบ ถก-ผด และขอสอบชนดใหผสอบสรางค าตอบ ไดแก การเตมขอความลงในชองวาง 2. การตรวจสอบจากผลงาน เชน เรยงความ รายงานการวจย บนทกประจ าวน การทดลอง ผลงานจะเปนสงทแสดงใหเหนการน าความรและทกษะไปใชในการปฏบตงานของผเรยน 3. การสงเกตการปฏบตงาน โดยผสอนสามารถสงเกตการณน าทกษะและความร ไปใชโดยตรงในสถานการณทใหปฏบตจรง

หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชาง : กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย โรงเรยนบานเขาชาง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 ต งอย หมท 1 ต าบลวงกระแจะ อ าเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร จดการเรยนการสอน 3 ระดบ ไดแก 1) ระดบกอนประถมศกษา คอ ชนอนบาล 1 และอนบาล 2 2) ระดบชนประถมศกษา ตงแตชนประถมศกษาปท 1-6 และ 3) ระดบชนมธยมศกษา ต งแตชนมธยมศกษาปท 1-3 มคร 13 คน นกเรยน 180 คน

21

วสยทศน (Vision) โรงเรยนมสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร ครตระหนกในหนาท ชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา น าพานกเรยนมสขภาพดและมคณธรรม

พนธกจ (Mission) 1. พฒนาบคลากรทกคน 2. จดท าหลกสตรสถานศกษา 3. จดการเรยนรทปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ดานการท าความเคารพดวยการไหว 4. จดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ 5. จดการเรยนรดานสขภาพอนามย 6. จดการเรยนรดานการเมองการปกครอง 7. จดแหลงเรยนรภายในโรงเรยน 8. สรางความสมพนธอนดกบชมชนและใหชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา

เปาหมาย (Goal) นกเรยนทกคนมพฒนาการตามศกยภาพ มสขภาพอนามยด มคณธรรม จรยธรรม สามารถแสวงหาความรไดดวยตนเอง ตลอดจนน าความรไปใชในชวตประจ าวน และอยในสงคมไดอยางมความสข คณลกษณะทพงประสงค 1. มวนยและความรบผดชอบ 1.1 ตรงตอเวลาและมาเรยนสม าเสมอ 1.2 รบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย 1.3 เขาแถวรบบรการ ตามล าดบกอน-หลง 2. มสมมาคารวะ และปฏบตตนไดอยางเหมาะสม 2.1 มมารยาทในการไหว 2.2 ใชวาจาและกรยาทสภาพและเหมาะสม 2.3 ปฏบตตนตามกฎระเบยบของสถานศกษาและสงคม 3. มคณธรรม 3.1 มความซอสตย 3.2 มความประหยด

22

3.3 มความเมตตากรณา เออเฟอเผอแผ 3.4 มความเสยสละตอสวนรวม

โครงสรางหลกสตร ระดบชวงชน ก าหนดหลกสตรเปน 3 ชวงชน ตามระดบพฒนาการของผเรยน ดงน ชวงชนท 1 ชนประถมศกษาปท 1-3 ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 4-6 ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1-3 ก าหนดสาระการเรยนรตามหลกสตร ซงประกอบดวยองคความร ทกษะ หรอกระบวนการเรยนรและคณลกษณะหรอคานยม คณธรรม จรยธรรมของผเรยนเปน 8 กลม ดงน 1) ภาษาไทย 2) คณตศาสตร 3) วทยาศาสตร 4) สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 5) สขศกษาและพลศกษา 6) ศลปะ 7) การงานอาชพและเทคโนโลย และ 8) ภาษาตางประเทศ และกจกรรมพฒนาผเรยน ซงแบงออกเปน 1) กจกรรมแนะแนว และ 2) กจกรรมนกเรยน แบงออกเปนกจกรรมลกเสอ-เนตรนาร และกจกรรมตามความสนใจ มาตรฐานการเรยนรก าหนดไว 2 ลกษณะ คอ 1) มาตรฐานการเรยนรในแตละกลมสาระการเรยนร เมอผเรยนเรยนจบในแตละชวงชน คอ ชนประถมศกษาปท 3 ชนประถมศกษาปท 6 และชนมธยมศกษาปท 3 และ 2) เปนผลการเรยนรทคาดหวงรายป รายชนของแตละกลมสาระการเรยนร เมอผเรยนเรยนจบในแตละชน ตงแตชนประถมศกษาปท 1 - ชนมธยมศกษาปท 3 เวลาเรยน ชวงชนท 1 ชนประถมศกษาปท 1-3 ใชเวลาเรยน 1,000 ชวโมง ชวงชนท 2 ประถมศกษาปท 4-6 ใชเวลาเรยน 1,000 ชวโมง และชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 3 ใชเวลาเรยน 1,200 ชวโมง

ตารางท 2 โครงสรางหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชาง

สาระการเรยนร

เวลาเรยน ทงป

ชวงชนท 1 (ป.1-3) เวลาเรยน ทงป

ชวงชนท 2 (ป.4-6) เวลาเรยน ทงป

ชวงชนท 3 (ม.1-3)

เวลาเรยน/สปดาห

เวลาเรยน/ภาคเรยน

เวลาเรยน/สปดาห

เวลาเรยน/ภาคเรยน

เวลาเรยน/สปดาห

เวลาเรยน/ภาคเรยน

ภาษาไทย 280 7 140 160 4 80 160 4 80 คณตศาสตร 200 5 100 160 4 80 160 4 80

23

ตารางท 2 (ตอ)

สาระการเรยนร

เวลาเรยน ทงป

ชวงชนท 1 (ป.1-3) เวลาเรยน ทงป

ชวงชนท 2 (ป.4-6) เวลาเรยน ทงป

ชวงชนท 3 (ม.1-3)

เวลาเรยน/สปดาห

เวลาเรยน/ภาคเรยน

เวลาเรยน/สปดาห

เวลาเรยน/ภาคเรยน

เวลาเรยน/สปดาห

เวลาเรยน/ภาคเรยน

วทยาศาสตร 80 2 40 120 3 60 120 3 60 สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

120 3 60 120 3 60 160 4 80

สขศกษาและ พลศกษา

80 2 40 80 2 40 120 3 60

ศลปศกษา 40 1 20 40 1 20 80 2 40 การงานอาชพและเทคโนโลย

40 1 20 80 2 40 120 3 60

ภาษาองกฤษ 80 2 40 120 3 60 160 4 80 กจกรรมพฒนาผเรยน

80 2 40 120 3 60 120 3 60

รวม 1,000

25 500 1,000

25 500 1,200

30 600

ทมา : โรงเรยนบานเขาชาง, หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชาง (กรงเทพฯ : องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.), 2549), 5. ค าอธบายรายวชากลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย งานประกอบอาหารจานเดยว งานถนอมอาหารทเหมาะสมกบฤดกาล งานปลกผกสวนครวในแปลง งานเลยงสตวประเภทสวยงาม การผลตของใช งานชางทบรณาการกบงานตาง ๆ งานประดษฐดอกไมจากวสดธรรมชาตและสงเคราะห งานหารายไดระหวางเรยน การเลอกใช บ ารงรกษาเครองมอ-เครองใช วสดและอปกรณทใชในการท างาน กจนสยทดในการท างาน การใชพลงงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในการท างานอยางคมคาและถกวธ การพฒนางานบาน งานชาง งานเกษตร งานประดษฐ และงานธรกจ เพอการจดจ าหนาย การสรางนสยรกท างาน หลกการและทกษะทจ าเปนตอการท างานอาชพสจรตใหมคณภาพ แนวทางการน า

24

เทคโนโลยมาพฒนางานอาชพสจรต การสรางและพฒนาสงของเครองใชตามความสนใจโดยผานกระบวนการเทคโนโลย ประโยชนและผลกระทบจากสงของเครองใชหรอวธการทไดจากเทคโนโลยทใชในทองถน สวนประกอบของคอมพวเตอรเพมเตม วธการใชและประโยชนของคอมพวเตอร ระบบปฏบตการ การใชคอมพวเตอรน าเสนอขอมลและสรางงาน การใชเทคโนโลยทเปนภปญญาทองถนและสากลในงานตาง ๆ (โรงเรยนบานเขาชาง 2549 : 147) ในการจดการเรยนรสาระการเ รยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ส าหรบช นประถมศกษาปท 5 ไดมการก าหนดใหเรยนร เวลาเรยนตลอดปการศกษา 2553 จ านวน 80 ชวโมง สปดาหละ 2 ชวโมง โดยจดการเรยนรทงสน 5 สาระ คอ สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว (งานบาน งานเกษตร งานประดษฐ งานชาง) สาระท 2 การอาชพ สาระท 3 การออกแบบและเทคโนโลย สาระท 4 เทคโนโลยสารสนเทศ และสาระท 5 เทคโนโลยเพอการท างานและอาชพ ในการวจยในครงน ผวจยไดเลอกสาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว หนวย การเรยนรท 1 เรองการถนอมอาหาร จ านวน 10 ชวโมง โดยเนอหาทน ามาใชสอนม 4 ประเภท คอ 1) การเชอม 2) การกวน 3) การดอง และ 4) การตากแหง มาท าการวจย ดงตารางท 3

ตารางท 3 การจดการเรยนรกลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย สาระท 1 การด ารงชวตและ ครอบครว

สาระท หนวยท ชอหนวย เวลา

( ชวโมง ) 1 การด ารงชวตและครอบครว 1

งานบาน

- การท าความสะอาดบาน - งานซอมแซมเสอผา - การประกอบอาหาร - ถ ห (การเชอม การกวน การดอง การตากแหง)

26 4 5 7 10

2 งานเกษตร - การปลกพช – ผกสวนครว

6 6

3 งานชาง - การซอมแซมอปกรณ

4 4

4 งานประดษฐ - การประดษฐเศษวสดเหลอใช

4 4

25

การถนอมอาหาร

ประวตความเปนของการถนอมอาหาร ในสมยทมนษยยงไมรวธการประกอบอาหารใหสก สะอาด ปราศจากเชอโรคนน มนษยกนอาหารดบ ๆ และอาหารจ าพวกรากไม ผลไม เพอประทงความหวไปวนหนง ๆ ไมมการเกบรกษาอาหารไวกน เมอหมดแลวจงแสวงหาใหม พฤตกรรมดงนนเปนมลเหตเบองตนอนกอใหเกดการเกบและถนอมอาหารไวกน และเรมววฒนาการขนมาตามล าดบถงยคทมนษยรจกใชไปในการหงตมและเลยนแบบกนเรอยมา ถามอาหารแหลอเปนของสดเกบไวไมไดนานกหาวธการตาง ๆ มาใชเพอสงวนใหอาหารเกบไวไดนาน มรบประทานทงป

ความรทวไปเกยวกบการถนอมอาหาร การถนอมอาหาร เราสามารถแบงออกไดเปนประเภทของอาหารแตละชนด เชน การถนอมอาหารประเภทเนอสตว การถนอมอาหารประเภทนม การถนอมอาหารประเภทไข การถนอมอาหารประเภทผก ผลไม การถนอมอาหารประเภทบรรจขวด (หรออาหารกระปอง) การถนอมอาหารประเภทกงส าเรจรป เปนตน

ความหมายของการถนอมอาหาร ศรสมร คงพนธ (2546 : ค าน า) ใหความหมายไววา การถนอมอาหาร หมายถง การเกบรกษาอาหารชนดตาง ๆ ไวไดนาน โดยไมใหบดเนาเสยหาย และสามารถเกบอาหารชนดนน ๆ ไวรบประทานนอกฤดกาลไดอกดวย เราจะเหนวาลกษณะของอาหารนน มลกษณะแตกตางกนออกไปตามรสชาต และลกษณะของการถนอมอาหารแตละชนด ทงนขนอยกบวา ผถนอมอาหารตองการถนอมอาหารแบบไหน อยางไร ฉะนนการถนอมอาหารสามารถจ าแนกไดหลายลกษณะดวยกน สเพยร สารลก (2547 : 57) ใหความหมายของการถนอมอาหาร วา การถนอมอาหาร หมายถง การกระท าดวยวธการใดๆกตาม เพอใหสามารถเกบรกษาอาหารทบรโภคไดนานวน โดยทอาหารนนเกดการสญเสยดานปรมาณและคณภาพนอยทสด กตญญ ภานเวศ (2550 : 8) กลาววา การถนอมอาหาร หมายถง วธการยดอายอาหารเพอการเกบรกษา ใหมคณภาพและคณคาทางโภชนาการใกลเคยงกบของเดม ไมบดเนาเสยหายงาย การถนอมอาหารเปนกระบวนการแปรรป ควบคม และการท าใหอาหารสดไมแปรสภาพดวย การท าลายของจลนทรย

26

ครวไพลน (2551 : 4) การถนอมอาหาร คอ กระบวนการทเกบและรกษาอาหารเพอชะลอการเนาเสยของอาหาร หรอปองกนโรคอาหารเปนพษ ในขณะทยงรกษาคณคาทางโภชนาการ สสน และกลนใหคงอย วไล รงสาดทอง [online], เขาถงเมอ 26 มนาคม 2554, เขาถงไดจาก http://www. snr.ac.th/elearning/ ใหความหมายของการถนอมอาหารไวดงน การถนอมอาหาร หมายถง การเกบรกษาอาหารหรอแปรรปอาหารท าใหอยไดนานโดยไมบดเสย และผลของการถนอมอาหารจะชวยยดอายอาหาร การเปลยนแปลงทงในดานส กลน รส เนอ สมผส และ ยงคงคณคาทางโภชนาการของอาหารไว การถนอมอาหารเปนกระบวนการของการแปรรป ดวยวธหลายอยาง ไดแก การดอง การแชอม การตากแหงและการเชอม เปนตน จากความหมายขางตนสรปไดวา การถนอมอาหาร หมายถง การเกบรกษาอาหารหรอการแปรรปอาหารใหอยในสภาพทอยไดนานโดยไมบดเสยและผลของการถนอมอาหารจะชวย ยดอายอาหาร การเปลยนแปลงทงในดานส กลน รส เนอสมผส และยงคงคณคาทางโภชนาการของอาหารไว

ความส าคญของการถนอมอาหาร เนองจากอาหารแตละชนดคงสภาพสมบรณในระยะเวลาจ ากด ไมสามารถเกบรกษาไว

บรโภคไดในระยะเวลาทยาวนาน จงจ าเปนจะตองคนหากระบวนการทจะท าใหสามารถเกบรกษาอาหารใหใกลเคยงสภาพเดมมากทสด ทงน นอกจากจะเปนการประหยดแลว ยงเปนการปรบปรงรสชาตของอาหารใหแตกตางไปจากเดมอกดวย ซง พรพล รมยนกล (2545 : 6) กลาวถงความส าคญในการถนอมอาหารมดงน

1. เพอความประหยด ไมตองเสยเงนในการซออาหารเพมเกนความจ าเปน 2. เพอยดอายของอาหารสดใหเกบรกษาไวบรโภคไดเปนเวลนาน 3. เกบรกษาอาหารทหายากบางชนดใหมไวบรโภคตลอดป 4. เพอเกบสะสมอาหารไวรบประทานยามขาดแคลน 5. เพอรกษาคณลกษณะและคณคาทางโภชนาการของอาหารไว 6. เพอจ าหนายเพมรายไดใหแกครอบครวในกรณอาหารทถนอมรกษาไวมจ านวน

มาก นฤดม บญหลง และกลาณรงค ศรรอด (2545 : 7) กลาววา การถนอมอาหารมความส าคญหลายอยาง เชน

1. ชวยบรรเทาความขาดแคลนอาหาร เชนการเกบรกษา และแปรรปอาหารในยามสงครามเกดภยธรรมชาต เกดภาวะแหงแลงผดปกต

27

2 ชวยใหเกดการกระจายอาหาร เพราะในบางประเทศไมสามารถผลตอาหารใหเพยงพอตอความตองการของประชากรได จงจ าเปนตองอาศยอาหารจากแหลงผลตอน

3. ชวยใหมอาหารบรโภคนอกฤดกาล เชนเมอพนฤดการผลตของผลตผลเกษตรนน ๆ ไปแลว กยงสามารถน าผลตภณฑทเกบไวมาบรโภคได

4. ใชอาหารเหลอใหเกดประโยชน เชน ในกระบวนการแปรรปผลผลตการเกษตร จะมวตถดบเหลอทง ซงเราสามารถน าสวนทเหลอนนมาแปรรปเกบไวเปนอาหารได

5. ชวยใหเกดความสะดวกในการขนสง โดยทอาหารไมเนาเสย สามารถพกพาไป ทหางไกลได

6. ชวยยดอายการเกบอาหารไวใหไดนาน เพราะอาหารทผานการแปรรปเพอ การถนอมอาหารไวจะมอายการเกบทยาวนานกวาอาหารสด

7. ชวยเพมมลคาผลผลตทางการเกษตร และลดปญหาผลผลตลนตลาด จากความส าคญดงกลาวขางตน สรปไดวา ความส าคญของการถนอมอาหาร ชวยใหม

อาหารไวบรโภคนอกฤดกาล สามารถใชอาหารทเหลอใหเกดประโยชนโดยการน ามาแปรรปใหเปนสนคาทแปลกใหมและสามารถเพมรายไดใหกบครอบครว

ประโยชนของการถนอมอาหาร นฤดม บญหลง และกลาณรงค ศรรอด (2545 : 7-8) กลาววา การถนอมอาหารม

ประโยชนหลายอยาง เชน 1. ท าใหมอาหารรบประทานทงในเวลาปกตและเวลาทขาดแคลนหรอนอกฤดกาล

ของอาหารนน 2. เปนการประหยดทรพยากรธรรมชาตและรายจายเนองจากมอาหารสดตามฤดกาล

มาก จนรบประทานไมทน ถาปลอยไวจะเกดอาการเนาเสยตามธรรมชาต แตถาน ามาถนอมไมใหเนาเสย กจะสามารถเกบอาหารนนไวรบประทานในเวลาอาหารมราคาแพง หรอหายากเมออย นอกฤดกาลได

3. ท าใหไดรบประทานอาหารทมรปลกษณะและรสชาตทแปลกออกไป เชน ผลไมกระปอง และผลไมกวน

4. ท าใหเกดการกระจายอาหารไปยงชมชนทมความอดอยากหรอขาดแคลนอยางทวถง

5. ท าใหมนษยสามารถควบคมผกและผลไมใหสกไดตมเวลาทตองการโดยใชเทคโนโลยทางอาหาร

28

6. ท าใหเกดอาชพ และการเพมพนรายไดจากการอตสาหกรรมการถนอมอาหารเพอการคาขาย ศรสมร คงพนธ \ (2546 : 3) กลาวถงประโยชนของการถนอมอาหาร ดงน

1. ท าใหมอาหารบรโภคตลอดป และมอาหารนอกฤดกาลไวรบประทาน 2. ชวยรกษาคณคาและคณภาพของอาหารใหคงทนอยไดนาน 3. ชวยประหยดรายจายคาอาหาร เพราะสามารถเกบรกษาอาหารไวได

4. ท าใหมอาหารลกษณะแปลก ๆ มกลน ส รสชาตตาง ๆ รบประทาน เชน มะขามแกว มะขามอม 5. ชวยเหลอเศรษฐกจของเกษตรมใหเกดภาวะสนคาลนตลาด และชวยเหลอในครอบครวโดยท าเปนอาชพเสรม

6. สงเสรมการผลตในครอบครว ใหชวยประหยดรายจายคาอาหาร และเพมรายไดใหกบครอบครวอกดวย

7. ท าใหอาหารมน าหนกเบา สะดวกในการเกบ สงไปขายหรอสงใหผอนทอยหางไกล 8. ชวยยดอายการเกบรกษาอาหารไวไดนาน เชน อาหารกระปอง อาหารแหง อาหารฉายรงส อาหารแชเยอกแขง จรญศร พลเวยง (2552 : 10) กลาวถงประโยชนของการถนอมอาหารไววา 1. สงเสรมการเกษตรและเศรษฐกจของเกษตรกร ปองกนไมใหอาหารลนตลาด โดยน าผลผลตบางสวนทมมากมาถนอมไว เปนการปองกนราคาตกต า 2. สงเสรมอาชพ การถนอมอาหารอาจจะท าเปนอตสาหกรรมเลก ๆ ในครวเรอนหรอขยายเปนอตสาหกรรมใหญโต 3. ชวยกระจายอาหารไปยงทองถนอน ๆ ท าใหมอาหารนอกฤดกาลไมขาดแคลนและราคาไมแพง 4. เปนการสงเสรมและแลกเปลยนวฒนธรรมของชาตดานอาหารและโภชนาการ การน าอาหารทถนอมแลวสงไปจ าหนายยงทตาง ๆ ท าใหแตละชาตไดรจกลกษณะอาหารของ ชนชาตไทยดยงขน

จากประโยชนดงกลาวขางตน สรปไดวา ประโยชนของการถนอมอาหารจะชวยยดอายการเกบอาหาร เปนการสะสมอาหารไวในยามขาดแคลน ประหยดและเปนการเพมรายไดใหกบครอบครวในการน ามาแปรรปเปนผลตภณฑตาง ๆ และสงไปจ าหนาย

29

ประเภทของการถนอมอาหาร ศรสมร คงพนธ (2550 : 6-11) กลาวถงประเภทของการถนอมไวดงน 1. การดอง

การดอง เปนการถนอมอาหารดวยการแชอาหารไวในความหวาน ความเปรยว และความเคม เพอการหยดการท าปฏกรยาของเอนไซมและน าในอาหารจนจลนทรยไมสามารถเจรญเตบโตได สวนใหญการดองมกใชกบผกและผลไม

ผกและผลไมทจะดอง ถาเปนผกควรเปนผกออนและสดและมเสยนนอย เชน แตงกวา ขง กระเทยม ผกบง ฯลฯ สวนผลมใชในการดองควรเปนผลไมดบ เนอแนน เชน มะมวง มะยม มะกอก มะนาว ฯลฯ ผกและผลไมทใชดองตองเปนผกและผลไมทมคณภาพด ถามต าหนหรอสวนทเสยใหตดออก ผกทจะดองใหน าไปผงแดด เพอใหน าในผกระเหยออกท าใหผกออนตวแผสมเกลอไดงายขน ผลไมบางอยางตองแชน าปนใส เพอใหเนอผลไมแขงตว ท าใหกรอบอรอย

ชนดของการดอง การดองมหลายชนด แตถาเรยกตามรสชาตของอาหาร แบงออกไดดงน 1.1 การดองหวาน

1.2 การดองเปรยว 1.3 การดองเคม

1.4 การดองสามรส 2. การเชอม - แชอม

การเชอม คอ การน าน าตาลและน าเคยวใหละลายแลวใสผลไมเคยวจนไดท เชน กลวยเชอม เผอกเชอม

การแชอม คอ การทน าผลไมลงแชในน าเชอมใหผลไมนนอมตว คอใหน าเชอมซมเขาไปในผลไมนนเตมทจนไมสามารถซมเขาไปไดอก การทจะใหน าเชอมซมเขาไปในผลไมจนอมตวนน ตองเพมความเขมขนของน าเชอมทก ๆ วน โดยรนน าเชอมออกอนและเตมน าตาลลงไปหรอตมน าเชอมใหงวดลงเพอใหขนขน พกไวใหเยนแลวจงน าผลไมลงแช ท าเชนน 3-4 ครง จนน าเชอมไมสามารถซมเขาไปในผลไมไดอก ทเรยกวาอมตว จงตกขน

การเลอกผลไมแชอม ผลไมตองสดใหมและเปนผลไมทมรสเปรยว เชน มะมวงดบ มะดน มะขาม มะกอก ตะลงปลง กระทอน โดยเลอกหาตามฤดกาล เพราะผลไมจะมราคาถกเหมาะกบการแปรรปไวรบประทานไดนาน

30

3. การกวน การกวนเปนวธการแปรรปผลไม โดยการน าผลไมมาผสมกบน าตาล ใชความรอน

เคยวกวน จนปรมาณน าลดนอยลงและผสมเปนเนอเดยวกน อาหารชนดนเกบไดนานเนองจากมปรมาณน าตาลประมาณ 75% (โดยน าหนก) สามารถยบย งการเจรญเตบโตของจลนทรยได

ผลไมทนยมน ามากวน ไดแก สบปะรด ทเรยน พทรา มะมวง มะละกอ มงคด มะยม มะขาม มะเฟอง มะดน และกลวย เปนตน

การเลอกผลไมในการกรวนนน มวธเลอกคอ 1) ควรเปนผลไมทมปรมาณเนอเยอมาก เพอใหไดผลตภณฑปรมาณมาก เชน สบปะรด มะมวง มะละกอ มะยม มะขาม กลวย ทเรยน พทรา มะดน มะเฟอง ขนน กระทอน ฯลฯ 2) ควรเปนผลไมแกจด สกงอม เนอนม จะท าใหผลไมกวนมรสด กลนหอม 3) นอกจากนยงใชกากผลไมทเหลอจากการท าน าผลไมมากวนได 4) ควรเปนผลไมทมเมลดนอยทสด และ 5) ควรใชผลไมตามฤดกาล

การกวนม 3 ประเภท คอ 3.1 การกวนโดยใชน าตาลกบน าใชกบพทรา มะขาม กระทอน มะปราง มะมวงดบ

3.2 การกวนโดยใชน าตาลกบกะท เชน กลวย 3.3 การกวนโดยใชน าตาลอยางเดยวใชกบ สบปะรด มะมวงสก มะละกอสก มะดน มะเฟอง ทเรยน มงคด และมะยม 4. การตากแหง

การตากแหงเปนการใชความรอน ท าใหน าหรอความชนทมอยในอาหารเหลอนอย จนจลนทรยไมสามารถเจรญเตบโตได อาหารจงเกบไดนาน ผก ผลไม และเนอสตวทกชนดน ามาตากแหงได

การเลอกผลไม ควรเปนผลไมทสกหรอแกเตมท กลนด มสสม าเสมอ (ถาผลไม มสเขยนปนจะท าใหสของผลตภณฑไมสม าเสมอ ควรน าไปบมกอน) ไมช า ไมมต าหน ไมเนาเสย ขนาดผลเทากน เชน กลวย ล าไย องน พทรา และเงาะ ฯลฯ ครวไพลน (2551 : 16) กลาวถงประเภทของการถนอมไวดงน การดอง เปนการถนอมอาหารโดยการแชหรอหมกชนอาหารในเกลอ หรอน าเกลอ หรอน าสมสายช ซงสามารถยบย งการเจรญเตบโตของจลนทรยทท าใหอาหารเนาเสย ชวยเกบอาหารไวไดนานและมรสชาตแปลกใหมขน การดองแบงออกเปน 2 ชนด 4.1 การดองเปรยว โดยการแชชนอาหารในสารละลายทเปนกรด ท าได 2 วธ คอ 1) การใชน าเกลอ โดยน าเกลอมความเขมขน 5%-8% หมกอาหารไวประมาณ 3-5 วน จะเกดกรด

31

แลคตคซงมรสเปรยวและปองกนการเจรญเตบโตของเชอจลนทรยทเปนอนตรายได และ 2) การใชน าสมสายช โดยการแชอาหารในน าสมสายช หรอปรงรสน าสมสายชดวยน าตาล เกลอ และเครองเทศ เพอใหรสชาตกลมกลอม มรสเปรยว เคม หวาน และมกลนหอมนารบประทานยงขน 4.2 การดองเคม โดยการแชชนอาหารในน าเกลอทมความเขมขน 20%-25% (เกลอ 20 กรม น า 80 กรม) หรอการหมกอาหารกบเกลอ เชน การท าน าปลา เปนตน ซงวธการดองเคมจะเกบรกษาอาหารไดนานกวาการดองเปรยว 5. การเชอม คอ การเอาน าตาลตงไฟเคยวใหละลาย แลวใสผลไมเคยวจนไดท เชน กลวยเชอม เผอกเชอม

6. การกวนเปนวธการถนอมอาหาร โดยการน าเอาผก ผลไมหรอธญชาต (ธญชาต หมายถง เมลดขาวชนดตาง ๆ) มาผสมกบน าตาล ใชความรอนเคยว กวนจนปรมาณน าลดนอยลงและผสมเปนเนอเดยวกน อาหารชนดนเกบไวไดนาน เนองจากมปรมาณน าตาลสงประมาณ 75 % (โดยน าหนก) สามารถยบย งการเจรญเตบโตของจลนทรยได

การกวนม 3 ประเภท แตละเหมาะกบผกผลไมตางกน 5.1 การกวนโดยใชน าตาลกบน าใชกบ พทรา มะขาม กระทอน มะปราง มะมวงดบ มะละกอ ขาวหนยว และขาวฟาง 5.2 การกวนโดยใชน าตาลกบกะท ใชกบ กลวย ฟกทอง เผอก มนเทศ ถวตาง ๆ เชน ถวแดง ถวด า ถวเขยว และถวเหลอง 5.3 การกวนโดยใชน าตาลอยางเดยว ใชกบ สบปะรด มะมวงสก มะละกอสก มะดน มะเฟอง ทเรยน มงคด และมะยม การตากแหง เปนการใชความรอนท าใหน าหรอความชนทมอยในอาหาร เหลอนอยจน จลนทรยไมสามารถเจรญเตบโตได อาหารจงเกบไดนาน ผก ผลไม และเนอสตวทกชนดน ามา ตากแหงได

จากประเภทของการถนอมอาหารดงกลาวขางตน สรปไดวา ปะเภทของการถนอมอาหาร แบงได ดงน การดอง หมายถง การใชสารปรงแตงอยางใดอยางหนงเตมลงไปในอาหารชนดนน เชน เกลอ น าปลา น าสม น าตาล เพอเปนการยบย งการเจรญเตบโตของจลนทรย การเชอม หมายถง การใชน าและน าตาลผสมกนเคยวใหละลายเปนน าเชอม การกวน หมายถง การท าใหน าตาลกบผลไมทกวนรวมเปนเนอเดยวกนจนขนเหนยว และการตากแหง หมายถง การใชความรอนท าใหน าหรอความชนทมอยในอาหารเหลอนอยลงจนจลนทรยไมสามารถเจรญเตบโตได

32

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน(Problem-Based Learning หรอ PBL) เปนยทธวธการเรยนวธหนง เปนทรจกกนแพรหลายในปจจบน โดยน ามาใชเพอสงเสรมและพฒนาคณภาพของการคด มงใหผเรยนมทกษะทจะก าหนดสงทตนเองตองการรไดอยางอสระมทกษะในการคนควาหาความรและเรยนรไดดวยตนเอง เปนการพฒนาผเรยนในการทจะแกไขปญหาทพบในการปฏบตงานไดมแนวคดเกยวกบ การเรยนโดยใชปญหาเปนฐานประกอบดวยเรองประวตความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กลไกพนฐานในการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน แนวทางการวดและประเมนผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทกษะ การคดแกปญหา งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มรายละเอยดดงตอไปน

ประวตความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) มณฑนา ธรรมบศย (2545 : 14-15) กลาวถงประวตความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวา ในศตวรรษท 20 จอหน ดวอ (John Dewey) นกการศกษาชาวอเมรกน ซงเปนผตนคดวธสอนแบบแกปญหาและเปนผเสนอแนวคดวา การเรยนรเกดจากการลงมอท าดวยตนเอง (Learning By Doing) แนวคดของดวอไดน าไปสแนวคดในการสอนรปแบบตาง ๆ ทใชกนอยในปจจบนแนวคดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กมรากฐานความคดมาจากดวอเชนเดยวกน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมการพฒนาขนครงแรกโดยคณะวทยาศาสตรสขภาพ (Faculty of Health Sciences) ของมหาวทยาลย McMaster ทประเทศแคนาดา ไดน ามาใชในกระบวนการตว (Tutorial Process) ใหกบนกศกษาแพทยฝกหด วธการดงกลาวนไดกลายเปนรปแบบ (Model) ทท าใหมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกาน าไปเปนแบบอยางบาง โดยเรมจากปลาย ค.ศ. 1960 มหาวทยาลย Case Western Reserve ไดน ามาใชเปนแหงแรกและไดจดตงเปนหองทดลองพหวทยาการ (Multidisplinary Laboratory) เพอท าเปนหองปฏบตการส าหรบทดลองรปแบบการสอนใหม ๆ รปแบบการสอนทมหาวทยาลย Case Western Reserve พฒนาขนมานนไดกลายมาเปนพนฐานในการพฒนาหลกสตรของโรงเรยนหลายแหงในสหรฐอเมรกาทงในระดบมธยมศกษา ระดบอดมศกษาและบณฑตวทยาลย ในชวงปลายทศวรรษท 60 มหาวทยาลย McMaster ไดพฒนาหลกสตรแพทย (Medical Curriculum) ทใชการจดการเรยนรโดยใชปญหา

33

เปนฐานในการสอนเปนครงแรก ท าใหมหาวทยาลยแหงนเปนทยอมรบและรจกกนทวโลกเปนผน า การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (World Class Leader) หาวทยาลยชนน าในสหรฐอเมรกาทน ารปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมาใชในการสอนมหลายแหง แตในยคแรก ๆ ไดน าไปใชกบหลกสตรของนกศกษาแพทย ซงเปนหลกสตรทผเรยนตองใชทกษะในการวเคราะหปญหาทางคลนกสงมาก โรงเรยนแพทยทมชอเสยงอยางเชนท Harvard Medical School และ Michigan State University, College of Human Medicine กไดน ารปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใช ดวยเหตน จงท าใหโรงเรยนแพทยในมหาวทยาลยอน ๆ ทยงใชวธสอนแบบดงเดมอยหนมายอมรบรปแบบการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ในการสอนมากขนจนกระทงกลาง ครสตศกราช 1980 การสอนโดยใชรปแบบ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จงไดขยายออกไปสการสอนในสาขาอน ๆ ทกวงการวชาชพ เชน วศวกรรมศาสตร วทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษาศาสตร สงคมศาสตร พฤตกรรมศาสตร เปนตน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจงเปนทนยมกนแพรหลายและ มการน าไปใชสอนตามมหาวทยาลยตาง ๆ มากขน ตวอยางมหาวทยาลยทน าการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใชในกระบวนการเรยนการสอน อาทเชน Harvard, New Mexico และ Bowmam Gray เปนตน นอกจากมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกาแลว มหาวทยาลยของประเทศแทบทกสวนของโลกกใหความสนใจในการน ารปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใชสอนในโรงเรยนแพทยและโรงเรยนวชาชพ (Medical and Professional School) ตวอยางเชน มหาวทยาลย Mastrichtทเนเธอรแลนด มหาวทยาลย Newcastle Monash และ Melbourne ทออสเตรเลย มหาวทยาลย Aalborg ทเดนมารก มหาวทยาลยในประเทศ แคนาดา องกฤษ ฝรงเศส ฟนแลนด แอฟรกาใต สวเดน ฮองกง สงคโปร เปนตน ความนยมการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอนทตางประเทศนน สามารถเหนไดชดเจนจากการเชอมโยงเครอขายการเรยนรของมหาวทยาลยตาง ๆ ทใชการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ในการสอนเหมอนกนทางอนเตอรเนตและจดหมายอเลกทรอนกส (E-mail) โดยมการเผยแพรทงต ารา เอกสารและ บทความจ านวนมาก มผลงานวจยทเผยแพรเฉพาะสวนบทคดยอและงานวจยทงฉบบเปนรอยเรอง แตจะเปนผลการวจยทางสาขาแพทยมากทสด ส าหรบในประเทศไทยนน การสอนโดยใชรปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานยงไมแพรหลายเทาทส ารวจดพบบทความทมผเขยนเกยวกบเรองนไมมากนก แตกมมหาวทยาลยบางแหงทสงเสรมและไดทดลองน าไปใชบางแลวอยางเชนจฬาลงกรณมหาวทยาลยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน เปนตน

34

ความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) มชอเรยกในภาษาไทยหลายค า เชน การสอนแบบใชปญหาเปนหลก การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก การเรยนรโดยใชปญหา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน เปนตน แตในการวจยครงนผวจยใชค าวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มนกการศกษาและนกวชาการไดใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน ทองสข ค าธนะ (2538 : 49) วภาภรณ บญทา (2541 : 33-34) ปนนเรศ กาศอดม (2542 : 20) อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 24) อดม รตนอมพร (2544 : 35) สภาวด ดอนเมอง (2544 : 24) ยรวฒน คลายมงคล (2545 : 55) รงสรรค ทองสกนอก (2547 : 13) วชนย ทศศะ (2547 : 63) มความเหนสอดคลองกนเกยวกบความหมายของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกวา เปนวธการเรยนวธหนงทใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรใหม และใชความรเดม ทมอยในการแกปญหา ซงเปนสถานการณทผเรยนจะตองพบในการปฏบตดวยตนเอง ในการคนควาหาความรใหมดวยตนเอง โดยผสอนเปนผสนบสนนและอ านวยความสะดวกในการเรยน การเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมวตถประสงคเพอใหผเรยนสามารถเรยนรเนอหาวชาไดตามทตองการพฒนาทกษะในการแกปญหา ศกษาคนควาดวยตนเอง คดเปน แกปญหาเปน มการตดสนใจทด ตลอดจนสามารถน าไปแกปญหาในชวตประจ าวนไดและการท างานเปนกลม บาวด และเฟเลทท (Boud and Feletti 1996 : 14) กลาววา การเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน เปนวธการส าหรบสรางหลกสตร โดยใชปญหาเปนตวกระตนและมงประเดนทกจกรรมการแก ปญหาของผเรยน บาเรลล (Barell 1998 : 7) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนกระบวนการของการส ารวจเพอจะตอบค าถามสงทอยากรอยากเหน ขอสงสยและความไมมนใจเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตในชวตจรงทมความซบซอน ปญหาทใชในกระบวนการเรยนรจะเปนปญหาทไมชดเจน มความยากหรอมขอสงสย สามารถตอบค าถามไดหลายค าตอบ การเลเกอร (Gallagher 1997 : 332-362) ไดใหความหมายไววา การเรยนโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนรทนกเรยนตองเรยนรจากการเรยน (Learn to Learn) โดยนกเรยนจะท างานรวมกนเปนกลม เพอคนหาวธแกปญหา โดยจะบรณาการความรทตองการใหนกเรยนไดรบกบ การแกปญหาเขาดวยกน ปญหาทใชมลกษณะเกยวกบชวตประจ าวนและมความสมพนธกบนกเรยนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะมงเนนพฒนานกเรยนในดานทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะไดมาและพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรโดยชน าตนเองได

35

มณฑรา ธรรมบศย (2545 : 13) ไดสรปความหมายวา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนรปแบบการเรยนรทเกดจากแนวคดตามทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม โดยใหนกเรยนสรางความรใหม จากการใชปญหาทเกดขนในโลกแหงความเปนจรง เปนบรบทของ การเรยนรเพอใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและคดแกปญหา รวมทงไดความรตามศาสตรในสาขาวชาทตนศกษา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจงเปนผลมาจากกระบวนการท างานทตองอาศยความเขาใจแกปญหาเปนฐาน มนสภรณ วทรเมธา (2545 : 14-15) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนเทคนคทใชปญหาหรอสถานการณกระตนใหผเรยนศกษาคนควาดวยตวเอง รวมกบการท างาน เปนกลม อาจารยเปนผชวยเหลอเพอชวยใหผเรยนสามารถแกปญหาได วชรา เลาเรยนด (2548 : 94) ไดสรปความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน(Problem Based Learning) หรอเรยกสน ๆ วา PBL เปนยทธวธการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญแบบหนงทชวยสงเสรมและพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของทกษะ การแกปญหาเปนวธการเรยนร ซงมความหมายอกวธหนง โดยจดกจกรรม การเรยนรทใชปญหาเปนหลกหรอจดเรมตน เพอกระตน จงใจ เราความสนใจเพอเรยนรและสราง ความรดวยตนเอง โดยเปนฐานส าหรบกจกรรมการเรยนรและกระบวนการเรยนรนน ซงปญหานนจะตองเปนปญหาเกดขนจรง เปนปญหาทนกเรยนมองเหน รบรดวยตนเอง เปนปญหาทนกเรยนสนใจ ตองการแสวงหาคนควาค าตอบและหาเหตผลมาแกปญหาหรอท าใหปญหานนชดเจน จนมองเหน แนวทางแกไข ซงจะท าใหเกดการเรยนร สามารถผสมผสานความรนนไปประยกตใชไดอยางมประสทธภาพ จากความหมายดงกลาวขางตนสามารถสรปไดวา การจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน หมายถง ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรทผวจยใชสถานการณจรง เพอใหไดปญหาทเปนสอการเรยนทกระตนใหผเรยนเกดความอยากร และแสวงหาความรเพอน ามาแกปญหา ใหผเรยนเกดความเขาใจปญหานนอยางชดเจน โดยมการจดกจกรรมการเรยนใหผเรยนรวมกนเรยนเปนกลมยอยและเรยนรดวยตนเอง มขนตอน 6 ขนตอน ดงน 1) ก าหนดปญหา 2) ระบสาเหต 3) เสนอวธการแกปญหา 4) ประเมนวธการแกปญหา 5) เลอกวธการแกปญหา และ 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค

ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นบเปนขนตอนทส าคญมาก จากการศกษางานวจยทเกยวของสรปขนตอนการจดการเรยนรไดดงน

36

อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 29) สภาวด ดอนเมอง (2544 : 51) วชนย ทศศะ (2547 : 14) มความเหนสอดคลองกนเกยวกบขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ดงน 1) ท าความเขาใจศพทและความหมายตาง ๆ ของถอยค า แนวคด และมโนทศนตาง ๆ ใหชดเจน โดยอาศยความรพนฐาน 2) ระบประเดนปญหาตามความคดเหนฯของผเรยนตอปญหาทถกตองและสอดคลองกน 3) วเคราะหปญหาหรอสถานการณ โดยใชความคดเหนอยางมเหตผลและมวจารณญาณ 4) ตงสมมตฐานโดยก าหนดกลไก อยางสมเหตสมผล 5) จดล าดบความส าคญของสมมตฐาน น ามาพจารณาเพอหาขอยตสมมตฐานทปฏเสธได 6) สรางวตถประสงคการเรยนรในการแสวงหาความรเพมเตมเพอพสจนสมมตฐาน 7) หาขอมลเพมเตมจากแหลงอนนอกกลมจากต ารา เอกสารตาง ๆ ทางวชาการและผเชยวชาญตาง ๆ ทเกยวของ 8) รวบรวม สงเคราะหขอมลใหมทไดพรอมกบทดสอบสมมตฐานทก าหนดไว น ามาเสนอตอสมาชกกลมเพอความสมบรณของขอมล และ 9) สรปขอมลใหมทไดจากการศกษารวมทงแนวทางในการน าความรและหลกการนนไปใชในการแกปญหาในสถานการณทวไปได ชตมา ปญญาพนจนกร (2540 : 11) ไดกลาวถง ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกม 4 ขนตอน คอ 1) ใชสถานการณในการสนทนาเพอกระตนความคด 2) ใชกลมสรางบรรยากาศเพอใหมโอกาสรบอทธพลจากผอน 3) เกดความขดแยงทางความคดความเขาใจ เพอจดระบบความคดใหม และ 4) มการกระตนประสบการณในบทบาทนน บนทกและประเมน สรปสถานการณ ศกษาเขากลม รวมอภปรายในการประชมกลมและตดสนใจเลอกเรองทจะอภปราย อาภรณ แสงรศม (2543 : 63) มความเหนวา ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกม 4 ขนตอนคอ 1) น าเสนอสถานการณ 2) การเรยนเปนกลมยอย ไดแก ระบปญหา วเคราะหปญหาก าหนดประเดนการเรยน 3) กจกรรมการเรยนระหวางการเรยนรดวยตนเอง ไดแก การบรรยายพเศษ หองสมด ต าราตาง ๆ ศกษานอกสถานท เอกสารทจดเตรยม และ 4) การเรยนเปนกลมยอย ไดแก อภปรายแลกเปลยนเรยนร รวบรวมความร วเคราะหและใชความรแกปญหา สรปความร ยรวฒน คลายมงคล (2545 : 79) ไดกลาวถง ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ม 7 ขนตอน คอ 1) เตรยมปญหา 2) สรางความเชอมโยงสปญหา 3) สรางกรอบการศกษา 4) ศกษาคนควาโดยกลมยอย 5) ตดสนใจหาทางแกปญหา 6) สรางผลงาน และ 7) ประเมนผลการเรยนร รงสรรค ทองสกนอก (2547 : 62) ไดกลาวถง ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกม 8 ขนตอน คอ 1) ขนการจดกลม 2) ขนเชอมโยงปญหา 3) ขนการสรางสมมตฐาน 4) ขนเตรยมการ 5) ขนการศกษาคนควา 6) ขนการสงเคราะหขอมลและน าไปใชในการตรวจสอบสมมตฐาน 7) ขนการสะทอนผลการเรยนร และ 8) ขนสรป

37

ทองจนทร หงสลดารมภ (2547, อางถงใน มนสภรณ วฑรเมธา 2544 : 54-55) ยงไดเสนอแนะขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไวดงน 1) ท าความกระจางกบถอยค าแนวคด 2) ระบปญหา 3) วเคราะหปญหา 4) ตงสมมตฐาน 5) จดล าดบความส าคญของสมมตฐาน 6) ก าหนดวตถประสงค 7) การศกษาคนควาขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม และ 8) สงเคราะหและทดสอบขอมลทไดคนควาหาเพมเตม สรปการเรยนร ล าดบขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทง 9 ขน มรายละเอยดในแตละขนตอนดงน ขนตอนท 1 ท าความกระจางกบถอยค าและแนวคด (Clarify Term and Concepts) กลมผเรยนท าความเขาใจกบปญหาทไดรบเลอก แนวคดทยงไมเขาใจ โดยหาเอกสาร ต าราอน หรอความรพนฐานของสมาชกในกลม ขนตอนท 2 ระบตวปญหา (Define the Problem) โดยสมาชกในกลมจะตองมความเขาใจทถกตองสอดคลองกน ขนตอนท 3 และขนตอนท 4 วเคราะหปญหาและตงสมมตฐาน (Analyze the Problem and Formulate Hypothesis) การวเคราะหปญหา โดยการแสดงความคดแบบระดมสมองของสมาชกในกลมและใชกระบวนการแกปญหา เพอใหไดมาซงสมมตฐานทสมเหตสมผลส าหรบปญหานนและไดสมมตฐานใหไดมากทสด ขนตอนท 5 จดล าดบความส าคญของสมมตฐาน (Identify the Priority of Hypothesis) จากสมมตฐานทไดมา กลมจะตองจดล าดบความส าคญโดยอาศยขอสนบสนนจากความจรงและความรจากสมาชกในกลม ขนตอนท 6 สรางวตถประสงคการเรยนร (Formulate Learning Objectives) ผเรยนก าหนดวตถประสงคการเรยนร แสวงหาขอมลเพมเตมสมมตฐานทคดเลอกไว ขนตอนท 7 รวบรวมขอมลนอกกลม (Collect Additional Information Outside the Group) จากวตถประสงคทก าหนดไว สมาชกแตละคนในกลม มหนาทแสวงหาขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม ซงหาจากแหลงขอมลทงเอกสารทางวชาการและผเชยวชาญดานตาง ๆ อาจแยกท างานเปนรายบคคลหรอไปเปนกลม แลวกลบมาพบกนในกลมอกครง ขนตอนท 8 สงเคราะหขอมลทไดเรยนใหม (Synthesize and Test the Newly Acquired Information) กระบวนการเรยนรแบบ Problem Based Learning จะสมบรณได โดยการวเคราะหขอมลทแสวงหามาได เพอพสจนสมมตฐานทวางไว โดยสมาชกของกลมแตละคนจะน าความรทตนเสวงหามาไดเสนอตอสมาชกอน ๆ ในกลม เพอพจารณาวาขอมลทไดมาพอเพยงตอการพสจนสมมตฐานหรอไม ดงนนกลมอาจจะพบวามขอมลบางสวนไมสมบรณ จ าเปนตองหาขอมลเพมเตมอกได

38

ขนตอนท 9 สรปขอมลใหมเปนหวขอการศกษา (Identify Generalization and Principles Derives from Studying this Problem) กระบวนการจะสนสดเมอกลมสามารถหาขอมลครบถวนตอการพสจนขอสมมตฐานท งหมดและสามารถสรปไดถงหลกการตาง ๆ ทไดจากการศกษาปญหานรวมท งเหนแนวทางในการน าความรหลกการนนไปใชในการแกปญหาในสถานการณทวไป สรปขนตอนการจดการเรยนรทผวจยไดสงเคราะหมาดงน ขนท 1 ก าหนดปญหา ขนท 2 ระบสาเหต ขนท 3 เสนอวธการแกปญหา ขนท 4 ประเมนวธการแกปญหา ขนท 5 เลอกวธการแกปญหา และขนท 6 แกปญหาไดบรรลวตถประสงคแนวคดและหลกการพนฐานของ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน มแนวคดเกยวกบการเรยนรอย 2 ประการ คอ การเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลาง (Student Centered) และการเรยนรแบบเอกตภาพ (Individualized Learning) (ทองจนทร หงสลดารมณ 2531, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2544 : 50-52) การเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลาง มทฤษฎการเรยนรทมแนวคดในการจดการเรยนรทมผเรยนเปนศนยกลาง คอ ทฤษฎมนษยนยมของโรเจอร (Roger) มความเชอวา เปาหมายของการศกษา คอ การอ านวยความสะดวกใหผเรยนเหนการเปลยนแปลงในโลกและการเรยนร คนเราอยในโลกทสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางตอเนองไดอยางมนคงนน คนตองเรยนรวาจะเรยนรอยางไรเนองจากความรนนไมมนคง โรเจอร เนนกระบวนการเรยนร (Learning Process) เปาหมายการศกษา คอ การอ านวยความสะดวกในการเรยนรใหบคคลมพฒนาการและเจรญเตบโตไปส การท างานไดเตมศกยภาพ หลกการพนฐานของการศกษาแบบมนษยนยม ทท าใหผเรยนประสบผลส าเรจใน การเรยนรนน สรปไดจากแนวคดของ Maslow, Roger and Coombs (สรางค โควตระกล 2536, อางถงใน ทองสข ค าธนะ 2538 : 51-53) 1. ผเรยนจะเรยนรไดดตอเมอความจ าเปนพนฐาน 4 ประการแรกตามหลกของ มาสโลว (Maslow) ของผเรยนไดรบการตอบสนอง 2. ความรสก (Feeling) มความส าคญเทากบความจรง (Fact) ฉะนนการเรยนรควรค านงถงความรสกของผเรยน 3. ผเรยนจะเรยนรกตอเมอบทเรยนทผเรยนสนใจและตองการจะเรยนร 4. การเรยนรเรองกระบวนการเรยนร วาควรจะเรยนรอยางไร มความส าคญมากกวาการเรยนรเนอหาความจรงตาง ๆ

39

5. การเรยนรจะเกดขนไดตอเมอผเรยนไมรสกวาตนถกคกคามหรอหวาดกลว 6. การประเมนผลการเรยนรดวยตนเองของผเรยน มความหมายและมประโยชนมากกวาการประเมนผลการเรยนรของผเรยนดวยผอน ในการเรยนรทมความส าคญในการศกษา ครควรมกจกรรม ดงตอไปน 1. ครสรางบรรยากาศในหองเรยนใหผเรยนไดรบร สมผสกบปญหาทเกยวของกบผเรยนเปนส าคญ 2. ครจะเปดเผย ยอมรบความรสกของตนเอง จรงใจในการสรางสมพนธภาพกบผเรยน 3. ครยอมรบผเรยนอยางทเขาเปน เขาใจความรสกของผเรยน 4. จดทรพยากรแหลงเรยนรใหพรอม ครตองจดสรรเอกสาร ต ารา เครองใชสถานทปฏบตงานใหมความพรอมใหผเรยนไดเลอกใช แตไมบงคบ 5. ครไมใชการบรรยาย ไมมการประเมนผลการเรยนรผเรยน โดยใชเกณฑภายนอกมาตดสน 6. สรางบรรยากาศในชนเรยนและสรางสมพนธภาพกบผเรยนทสงเสรมแรงจงใจพนฐานของผเรยน 7. ผลลพธทเกดขนในตวผเรยน คอ มการปรบตว รเรมดวยตนเอง มความรบผดชอบในตนเอง มการสรางสรรคงาน ซงการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนศนยกลางน มการกระตนสนบสนนใชความคดของผเรยนและเหนความส าคญของการยอมรบผเรยน การเรยนรแบบเอกตภาพ (Individualized Learning) เปนการจดการเรยนการสอนทน าไปสวตถประสงคของผเรยนเปนรายบคคล หรอการจดการเรยนการสอนทคลายคลงกนใหแก ผเรยน เทคนคการสอน อาจใชอยางเดยวหรอหลายอยางรวมกนโดยเปดโอกาสใหผเรยนระบเปาหมาย เลอกวธสอน เลอกสอและอปกรณการเรยนใหเหมาะสมกบผเรยนแตละคน (Gange 1988, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2545 : 51) จะเหนไดวาการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก ใชหลกการเรยนรแบบยดผเรยนเปนศนยกลางและการเรยนรแบบเอกตภาพซงในการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกน ผเรยนจะไดสมผสจรงกบปญหาทจะพบไดในสถานการณจรง เปนสงทกระตนใหเกดการเรยนร ผเรยนจะเปนผก าหนดเนอหาทตองการเรยนรอยางอสระ คนควาหาความรดวยตนเองและใชกระบวนการแกปญหาเปนหลกใหญในวธการคนควาหาความร

40

กลไกพนฐานในการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน จากความหมายและลกษณะการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะพบวาสงส าคญทตองค านงถง คอ การใหนกเรยนไดผานกลไกอยางครบถวน 3 ประการ คอ 1. การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning) คอกระบวนการเรยนรทผเรยนใช “ปญหา” เปนหลกในการแสวงหาความรดวยกลวธหาขอมลเพอพสจนสมมตฐานอนเปนการแกปญหานนโดยผเรยน จะตองน าปญหามาเชอมโยงกบความรเดม ความคดทมเหตผลและการแสวงหาความรใหม กระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนหลก สามารถเกดขนไดกบการเรยนรายบคคลหรอการเรยนรกลมยอยแตการเรยนแบบกลมยอย จะชวยใหรวบรวมความคดในการแกปญหาไดกวางขวางมากกวา 2. การเรยนรดวยตนเอง (Self-Directed Learning) เปนวธการเรยนทผเรยนมเสรภาพ ในการใชความรความสามารถในการแสวงหาความรดวยตนเอง ผเรยนจะตองบรหารเวลาของตนเองก าหนดการด าเนนงาน มความรบผดชอบตอกลม คดเลอกประสบการณการเรยนรดวยตนเอง และการประเมนผลตนเอง ซงการเรยนรดวยตนเองน มความแตกตางจากการเรยน การสอนทเนนครเปนหลก 3. การเรยนรเปนกลมยอย (Small-Group Learning) เปนวธการทผเรยนไดพฒนาความสามารถในการท างานรวมกบ ผอนเปนทมและยอมรบประโยชนของการท างานรวมกนใหคนควาหาแนวความคด สรปไดวา การจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรทประกอบดวย ปญหาการเรยนรดวยตนเองเพอหาแนวทางแกปญหา และการเรยนรเปนกลมยอย

บทบาทของผเรยนและผสอน บทบาทผเรยน การเรยนแบบใชปญหาเปนหลก เปนการเรยนรโดยใชปญหาเปน สงกระตนใหผเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาความรเพอแกปญหา ดงนนลกษณะผเรยนทเรยนดวยการใชปญหาเปนหลก จะประสบความส าเรจผเรยนจะตองมลกษณะ 5C ดงน (ทองจนทร หงสลดารมภ 2537, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2544 : 57-59) 1. ความรความสามารถ (Competence) ความรความสามารถเดมทเหมาะสมกบปญหาทจะเรยน เปนสงทอาจารยตองตระหนกเพราะถาผสอนเตรยมปญหาทยงยากซบซอน ไมสมพนธกบความรเดมของผเรยนแลว จะท าใหผเรยนเกดความล าบากและเสยเวลามากในการก าหนดทศทางการแสวงหาความรเพอน ามาแกปญหานน

41

2. ความสามารถในการตดตอกบผอน (Communication) ความสามารถในการตดตอสอสารความหมายกบผอน เนองจากการเรยนการสอนเปนกลมยอย การตดตอสอสารจะชวยใหการเรยนรในกลมมประสทธภาพ 3. ความตระหนกในความส าคญ (Concern) ผเรยนควรตระหนกถงความส าคญในความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมายและด าเนนงานใหบรรลเปาหมาย 4. ความกลาในการตดสนใจ (Courage) การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลและการตดสนใจในขอมลนน ดงนนผเรยนจะตองมความกลาในการตดสนใจ เชน ตดสนใจตงสมมตฐานเพอน ามาแกปญหา 5. ความคดรเรมสรางสรรค (Creativity) ลกษณะนมความส าคญยงทจะตองสรางใหเกดขนและตองใชเวลานานในการพฒนาอยางไรกดการเรยนการสอนแบบนจะชวยพฒนาใหเกดไดตอเมอผเรยนมประสบการณเพมขน นอกจากบทบาททผเรยนตองเรยนดวยวธการแกปญหาแลว ผเรยนจะตองเรยนเปนกลมยอยประมาณ 6-8 คน ดงนนบทบาทของผเรยนในกลมยอยจงเปนเรองส าคญมาก ทจะท าใหการท างานบรรลตามวตถประสงค บทบาทของผเรยนในกลมยอย บทบาทของผเรยนในกลมยอย เปนกระบวนการหนงของการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก โดยผเรยนจะตองมบทบาทรวมกนเพอแกปญหาทไดรบ ใหความรวมมอภายในกลม เพอสรางวตถประสงคการศกษา ถกเถยง ตอรองเพอสรางกฎเกณฑของกลม รวมกนท างานอยางมประสทธภาพและประสทธผลพรอมทจะใหค าตชมอยางเปดเผยตรงไปตรงมาตอสมาชกของกลมทกคนและตองมความซอสตยตอกลม โดยทกคนท างานทกลมมอบหมายใหตรงเวลาทก าหนด

จดมงหมายของการเรยนการสอนแบบกลมยอย คอ การเรยนการสอนในระหวางสมาชกดวยกนเปนกลมรวมมอกนท างานทงในชนเรยนและนอกชนเรยน จะตองมผท าหนาทเปนผน ากลมในการด าเนนการเรยนการสอน ไดแก ประธานและเลขาของกลม ดงนนสมาชกทกคนในกลมจะตองผลดกนเปนผน ากลม เพอเพมพนประสบการณในการเปนผน ากลมไดทวทกคน

บทบาทผสอน การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก อาจารยผสอนจะมบทบาททแตกตางไปจาก การเรยนการสอนแบบเดม คอไมใชผเชยวชาญทท าหนาทใหความร ถายทอดความรแกผเรยน เพยงอยางเดยว แตจะเปนผจดประสบการณใหผเรยนรกในวชาชพนน ใหมวธทถกวธและเสรมสรางสตปญญาในระดบสง นอกจากนอาจารยยงมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยน สรางบทเรยนทเปนสถานการณปญหาทจะกระตนใหผเรยนไดเรยนรในเนอหาทเปนแนวคดส าคญของปญหานน ตลอดจนการประเมนผลการเรยน

42

การเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยน การทผเรยนจะเรยนรดวยตนเองไดนน อาจารยผสอนจะตองมดวยกน 2 กลม คอ

1. ผเชยวชาญ (Resource Person) เปนผใหความรแกผเรยนในแขนงทตนเชยวชาญ จะสอนเมอเปนความตองการของผเรยนและสอนในขอบเขตเนอหาทผเรยนตองการ 2. ผอ านวยความสะดวกในการเรยน (Facilitator or Tutor) อาจารยจะตองมสมรรถภาพในการชวยเหลอใหผเรยนเกดการเรยนรได โดยมความสามารถในการแนะน า (Guide) ไมใชชน า (Direct) อ านวยความสะดวกการเรยนร (Facilitator Learning) ไมใชใหความร (Dispense Information) อาจารยจะตองท าใหผเรยนในกลมเรยนรจากปญหามกจกรรมทแขงขนและเปดโอกาสใหผเรยนเรยนรจากการคนพบดวยตนเอง (Barrow 1985, อางถงใน มนสภรณ วทรเมธา 2544 : 56) ความสามารถของอาจารยเปนตวบงชทส าคญของคณภาพและความส าเรจของการจด การเรยนการสอนในแบบดงกลาว นอกจากนอาจารยยงมบทบาทในการสอนแบบตวเตอร (Small Group Tutorial) ทจะชวยสนบสนนใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง พฒนาทกษะการคด การใหเหตผล ดงนนอาจารยควรมบทบาทของตวเตอร คอ 1. อาจารยพยายามท าใหเกดโยนโสมนสการ คอ การถาม หรอกระตนใหผเรยนคดใครครวญ ตรกตรองตลอดการเรยน 2. ตองแนะน าใหผเรยนเรยนรผานขนตอนการเรยนรทละขน 3. สงเสรมผลกดนใหเกดความรความเขาใจในระดบทลกซง 4. หลกเลยงการใหความเหนตอการอภปรายของผเรยนผดหรอถก การบอกขอมลขาวสาร แตใหผเรยนไปคนควาขอมลจากแหลงอน เชน ต ารา และวารสาร เปนตน 5. จดสภาพการเรยนไมใหผเรยนเบอ รวมกนอภปราย โตตอบกนระหวางผเรยน 6. การตดสนใจทเกดขนทงหมด ควรเกดขนโดยกระบวนการกลม อาจารยเปนผดแลใหทกคนมสวนรวมในทกกจกรรมของกลม

จะเหนไดวาการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกน อาจารยอาจไมจ าเปนตองเปนผเชยวชาญในสาขาใดสาขาหนง แตตองถายทอดทกษะในกระบวนการคนควาหาความรดวยตนเองใหกบผเรยน ท าใหเกดความพอดระหวางการถามและการบอก หรอชแนะสงทผเรยนควรรโดยใชค าถาม การสะทอนกลบ การยนยนขอเทจจรงทถกตองและเกยวของ การกระตนและแนะน าไปสแนวทางทตองการ ขอดและขอเสยของการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน นกวชาการหลายทานสรปขอดและขอเสยไวดงน

43

มนสภรณ วทรเมธา (2544 : 59) กลาวถงขอดและขอเสยของการสอนแบบใชปญหาเปนฐานคอ ขอด ประกอบดวย 1. ผเรยนไดเรยนรการแกปญหาโดยตรง ท าใหพฒนาทกษะการแกปญหา สามารถถายโยงไปสการแกปญหาทซบซอน ในวชาชพและชวตประจ าวนได 2. พฒนาทกษะการศกษาคนควาดวยตนเอง 3. พฒนาทกษะในการเรยนร การตดตอสอสารและการท างานรวมกบผอน 4. พฒนาทกษะในการคดวเคราะหและการสงเคราะห 5. ชวยเปดโอกาสใหผเรยนเกดการเรยนรสงใหม ซงในหลกสตรไมไดเปดโอกาสให 6. ชวยใหผเรยนเกดความรอยางมโครงสรางงายตอการระลกไดและการน ามาใช ขอเสย ไดแก 1. อาจารยจะตองเปลยนแปลงรปแบบการสอนใหม เปลยนบทบาทเปนผอ านวยการสอนจ าเปนตองมการอบรมกอนทจะวางแผนและจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก 2. อาจารยตองมความช านาญในการเตรยมและเลอกสอการเรยนทงทเปนเอกสารโสตทศนปกรณตาง ๆ จงท าใหการเรยนการสอนบรรลวตถประสงค 3. มการเปลยนแปลงสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ เชน หองเรยนตองมหองประชมกลมยอย หองสมด อปกรณชวยสอน ดงนนสถาบนการศกษาตองเตรยมในสงเหลาน ถาสถาบนขาดปจจยในการพฒนาครงน การจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก คงประสบผลส าเรจไดยาก นอกจากนน นภา หลมรตน (2550) ไดกลาวถงขอดและขอเสยของการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐานไววา ขอด ประกอบดวย 1. สนบสนนใหมการเรยนรอยางลมลก (Deep Approach) ซงสงผลใหผเรยนเรยนอยางเขาใจและสามารถจดจ าไดนานเกดเปนการเรยนรอยางแทจรง 2. สนบสนนใหเกดการเรยนรดวยตนเอง ซงเปนคณสมบตจ าเปนททกคนควรม เพราะสามารถพฒนาไปเปนผทมการเรยนรตลอดชวต (Life Long Learner) สงผลใหสามารถปฏบตหนาทไดอยางมความสขและมประสทธภาพ

44

3. เนองจากโจทยปญหาทใชในการเรยนร เปนโจทยปญหาเกยวกบคนไขทเจบปวยดวยโรคทพบบอยและมความส าคญทางสาธารณสข สงผลใหผเรยนเหนความส าคญของสงทเรยนกบการปฏบตงานในอนาคต ท าใหเกดแรงจงใจในการเรยนรสามารถจดจ าไดดขน 4. ทงครและผเรยนสนกกบการเรยน ในสวนผเรยนรสกสนกกบการเรยนเพราะไดมบทบาทในการเรยนรเอง (Play Active Part) เชนการอภปรายถกเถยงในระหวางการท ากลมยอย ฝายครเหนพฒนาการทางดานความคดและทกษะตาง ๆ ทเกดขนในตวผเรยน นอกจากนครยงไดมโอกาสเรยนรขามสาขาทตนช านาญ โดยเรยนรไปกบผเรยน สามารถเหนความเชอมโยงของศาสตรตาง ๆ ไดชดเจนขน ท าใหเกดความคดกวางไกล 5. สงเสรมสนบสนนการท างานเปนทม ซงมประสทธภาพและประสทธผลมากกวาการท างานเดยว 6. สงเสรมสนบสนนใหมโอกาสฝกทกษะการสอสาร การแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การหาขอสรปเมอมความขดแยงเปนตน ขอจ ากด ไดแก 1. ผเรยนอาจไมมนใจในความรทตนคนความาเพราะไมสามารถก าหนดวตถประสงคไดอยางชดเจนท าใหเกดความไมมนใจและเกดความเครยดตามมา หากความเครยดมากเกนไปอาจมผลกระทบในทางลบเกยวกบการเรยนได 2. ตองใชเวลาเพมขน ทงฝายผเรยนและผสอน ฝายผเรยน เนองจากตองคนควาและศกษาดวยตนเองจงตองการเวลามากขนเมอเทยบกบการเรยนโดยการฟงบรรยาย ฝายผสอนจะตองใชเวลาคอนขางมากในชวงเตรยมการ ชวงท าหนาทเปน Tutor ในกลมยอย เปนตน 3. การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐานน อาจไมเหมาะกบผเรยนทไมชอบ การอภปรายถกเถยง ชอบฟงมากกวา 4. ในกรณทจ านวนผเรยนมาก ตองการการลงทนมาก ทงวสด เวลา และยากใน การบรหารจดการแตสามารถเปนไปไดนอกจากนน มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 45) ไดกลาวถงอปสรรคของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน วาถงแมการจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐานจะมขอดมากมาย แตผสอนบางคนไมนยมน าไปใช เนองจากผสอนสวนใหญยงไมเปลยนแปลงตนเองจากผเชยวชาญการบรรยายไปสการเปนผอ านวยความสะดวก ไมคมคาเรองเวลา เนองจากตองใชเวลามาก และไมไดรบการสนบสนนจากผมอ านาจในการจดการศกษา เชน ผบรหารทไมเขาใจหรอไมมความรเรองการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน อาจมองวาคร ไมสอนหนงสอ ปลอยใหนกเรยนคนควากนเอง ซงอาจท าใหผสอนเกดความทอแทและหมดก าลงใจทจะใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นอกจากนนผลการวจยพบวา

45

ผเรยนจ านวนมากพอใจทจะเรยนรอยางผวเผนมากกวาทจะเรยนรแบบเจาะลก บางคนเกดความวตกกงวล บางคนรสกขนเคองใจ ไมพอใจเมอรวาผสอนจะใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอนจะเหนไดวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผเรยนจะตองผานกลไก 3 ประการ คอ การใชปญหาเปนหลกในการแสวงหาความร การเรยนรโดยตนเอง และ การเรยนรเปนกลมยอยครจะท าหนาทเปนผอ านวยความสะดวก การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมขอดมากมาย แตกมขอจ ากดอยท งผทจะน าการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใชในการจดการเรยนร ควรตองฝกใหเขาใจเสยกอนทจะน าไปใช

แนวทางการวดและประเมนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แนวทางการวดและประเมนผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมดงน (วชรา เลาเรยนด 2548 : 99) 1. ใหเสนอรายงานการด าเนนการแกปญหา ทงทเปนงานเดยวและงานกลม 2. ตรวจการเขยนบนทกผลการเรยนรของตนเอง ของนกเรยนแตละคน 3. ใชแบบประเมนโดยใหเพอนประเมนกนและกน ซงตองก าหนดเกณฑการประเมนใหชดเจน 4. ใชแบบสงเกตประเมนผลระหวางการเรยนร 5. ทดสอบดวยการใหวเคราะหปญหา คดหาแนวทางการแกปญหาและด าเนนการแกปญหา เปนรายบคคลโดยก าหนดปญหาใหปฏบตตามขนตอน 6. สมภาษณเปนรายบคคล 7. ใชขอสอบ จะเหนไดวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก เปนการจดการเรยนรทเนนการใชปญหาเปนสอในการเรยนรและวธแสวงหาความร โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอทเรยกวาการสอนการแกปญหา Problem Solving Method นนเอง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นอกจากจะฝกทกษะการแกปญหาเปนกระบวนการแลว ยงฝกทกษะการคดประเภทตาง ๆ เชน ศกษาศพท สงเคราะหและประเมนผล ซงหมายถง การคดอยางมวจารณญาณและ คดสรางสรรคนนเอง การปฏบตกจกรรม นกเรยนอาจไมคนเคยกบวธการเรยนรแบบดงกลาว ครจงควรตดตามดแลและสงเสรม การปฏบตงานอยางใกลชด (วชรา เลาเรยนด 2548 : 99) นอกจากนน นนทชย ทองแปน และกาญจนา รตนโชต (2543 : 37) กลาววา หวใจส าคญของการสอน แบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน คอ ครตองเปนผทมความรอยางกวางขวางและลกซงในวชาทรบผดชอบ มวสยทศนทจะน าความรไปประยกตเขากบการด ารงชวตในสงคมและตองเปน

46

ผทสามารถใหเวลากบการเปนทปรกษาอยางเตมทเมอผเขยนตองการค าปรกษาหารอค าแนะน าหนงสอ ต ารา เอกสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศทจะใหผเรยนสามารถคนควาไดการสอน ในลกษณะนส าเรจไดเมอผสอนมการเตรยมตวดและพรอมทจะใหเวลากบผเรยนอยางเตมทกลาวโดยสรป การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning หรอ PBL) หากมองในภาพรวมแลวเปนรปแบบการสอนทสามารถน ามาใชในการพฒนาคณภาพ การเรยนรของผเรยนทมประสทธภาพอกวธหนง ท าใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะห คดแกปญหา และคดอยางสรางสรรค ผเรยนมสวนรวมในการเรยนการสอนและไดลงมอปฏบตสอดคลองกบแนวการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 นอกจากนยงเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงเรยนรทงในและนอกสถานศกษา การน าภมปญญาทองถนเขามาใหความร ในสวนของครผสอนกลดบทบาทของ การเปนผควบคมในชนเรยนลง ผเรยนมอ านาจในการจดการควบคมตนเอง ผเรยนเกดการเรยนรอยางตอเนอง ท าใหการเรยนรเปนกระบวนการตลอดชวต (Lifelong Process) เพราะความรเกา ทผเรยนมอยแลวจะน ามาเชอมโยงใหเขากบความรใหมตลอดเวลา จงท าใหไมเปนคนลาหลง ทนเหตการณทนโลก และสามารถปรบตวใหเขากบสงคมโลกในอนาคตไดอยางดผวจยคดวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนอกวธหนงทนาสนใจทจะน ามาประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ

ทกษะการแกปญหา

ความสามารถในการแกปญหาของแตละบคคลนน มความแตกตางกนออกไป เพราะคนเราจะมความสามารถในการแกปญหาไดดนน ขนอยกบสตปญญา ความร ประสบการณตลอดจนการไดรบการจงใจทดหรอไมเพยงใด ซงสงเหลานเปนปจจยส าคญตอความสามารถในการแกปญหาและวธการแกปญหานนไมมขนตอนทแนนอนตายตวเสมอไป ดงนน การจด การเรยนรจงเปนสวนหนงทจะชวยพฒนาปจจยตาง ๆ อนจะสงผลใหความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนดขน แนวคดเกยวกบการแกปญหาประกอบดวย ความหมายของการแกปญหา ความส าคญของการแกปญหา องคประกอบของความสามารถในการแกปญหา การคดแกปญหาอนาคตการศกษาอนาคต องคประกอบของเทคนคการแกปญหาอนาคต ขนตอนการคดแกปญหาอนาคตหลกการสอนวธคนควา ทกษะการคด ประเภทของการคด มรายละเอยดดงน

ความหมายของการแกปญหา จากการศกษาแนวคดนกวชาการและงานวจยเกยวกบการแกปญหาไดมผใหความหมายของการแกปญหาไวดงน

47

วาร ถระจตร (2541 : 73-4) กลาววาการแกปญหา หมายถง ความรสกทเกดขนและไมรวธการทจะไปใหถงเปาหมายทตองการได หรอเปนสงทเกดขนเมอบคคลพยายามคดหรอปฏบตใหถงจดหมายบางอยาง แตยงท าไมส าเรจในขนแรก สวนประเภทของปญหานนอาจเปนปญหาทมแนวทางการแกปญหาวางไวตายตว เชน ปญหาค าศพท สตรคณหรอเปนปญหาทมแนวทางการแก ปญหาแตกตางกนไป เชน ปญหาในชวตประจ าวน หรอปญหาทนอกจากการอยากรอยากเหนของตวเรา เปนปญหาทสงเสรมใหคนฉลาดขนเรอย ๆ ชวยใหเกดความเจรญขนหลาย ๆ ดาน สวาร คงมน (2545 : 11) ไดใหความหมายวาการแกปญหา คอ ความสามารถในการแก ปญหา เปนกระบวนการทตองอาศยความร ความคด การสงเกต ประสบการณเดม การใชหลกเกณฑ วธการและขนตอนมาใชในการแกปญหาทประสบหรอขจดอปสรรคใหหมดไปเพอใหบรรลเปาหมายทตองการ เปลว ปรสาร (2543 : 27) กลาววาการแกปญหา หมายถง กระบวนการท างานของสมองทตองอาศยความรและประสบการณเดมชวยทงทางตรงและทางออมมาจดเรยงล าดบใหสอดคลองกบสวนประกอบของสถานการณทเปนปญหา ในการพจารณาโครงสรางของปญหา เพอจดหาแนวทางปฏบตใหปญหานนหมดไปและบรรลจดหมายทตองการ วชรา เลาเรยนด (2548 : 8) ไดใหความหมายการแกปญหาวาเปนความสามารถใน การเขาใจปญหา มองเหนสาเหตของปญหาและผลทจะเกดขนจากปญหานน รวมทงสามารถคดหาวธการแกปญหานน ๆ ไดอยางมเหตผล ทกษะการแกปญหาประกอบดวย ทกษะการคดหลายประเภท เชน ทกษะการคด วเคราะห สงเคราะห การคาดคะเนเหตผล รวมทงทกษะการเขาใจกบปญหา คดหาทางแกปญหาทเปนไปไดหลายแนวทาง ประเมนผลแนวทางการแกปญหา น าแบบการแกปญหา ทบทวนวธการแกปญหาและประเมนผลการแกปญหา เปนตน ซงขนตอนในการแกปญหาอาจใชขนตอนการวจยหรอขนตอนแบบวทยาศาสตรกได สกญญา ศรสาคร (2547 : 68) กลาววาการแกปญหา คอ การด าเนนการเพอใหบรรลตามจดมงหมายทตองการโดยอาศยความร ประสบการณและความคด มาใชแกปญหาใน สถานการณตาง ๆ โดยในการแกปญหาทซบซอนอยางมคณภาพและประสบผลส าเรจ จ าเปนตองมการเลอกใชวธการหรอกระบวนการในการแกปญหาทดทสด ซงครผสอนสามารถทจะพฒนาทกษะกระบวนการแกปญหาของผเรยนได โดยใชระบบการสอนทมงเนนในเรองการพฒนาทกษะกระบวนการแกปญหา สรปไดวาการแกปญหา หมายถง กระบวนการคดหาแนวทางปฏบตเพอขจดปญหา ตาง ๆ ทเกดขนใหหมดไป โดยอาศยความรและประสบการณมาชวยในการแกปญหาสถานการณนน ๆ

48

ความส าคญของการแกปญหา ความสามารถในการแกปญหาเปนจดมงหมายทส าคญของการศกษาและมความจ าเปนอยางยงตอมนษยทกคนจะชวยท าใหบคคลตดสนใจเลอกด าเนนชวตไดสมบรณยง เปลว ปรสาร (2543 : 28) กลาววา การแกปญหาเปนสวนส าคญของการศกษา เพราะสภาพสงคมในปจจบนลวนเกยวของกบปญหา ดงนนการแกปญหาจงมความส าคญยงตอเดกในอนาคต ชวยลดความกลวในการเผชญปญหาและสามารถน าสงทตนเรยนรไปใชในการแกปญหาอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบ วาร ถระจตร (2541 : 75) ทกลาววา การฝกทกษะการแกปญหาใหกบเดก มความ จ าเปนมากตอการจดการเรยนการสอน ใหเดกไดมโอกาสเคยชนกบการแกปญหา ครจงเปนบคคลทส าคญผหนงทจะปลกฝงความรในเรองวธแกปญหาใหแกเดก เพอใหเดกไดเตรยมตวเผชญกบปญหาและทราบขนตอนตาง ๆ ในการแกปญหา

องคประกอบของความสามารถในการแกปญหา ในการแกปญหามองคประกอบของความสามารถทส าคญดงน

1. ความสามารถในการคดแกปญหา กรอสซนเกลและบรกเนอร (Grossinickle and Brueckner 1959, อางถงใน สกญญา ยตธรรมนนท 2539 : 11-12) ไดกลาวถงองคประกอบของความสามารถในการแกปญหา ดงน 1) สภาพปญหาทเกดขนจะตองมความสมพนธหรอเกยวของกบเดก 2) เปนปญหาทสามารถคดหาแนวทางแกไขได 3) ปญหาทเกดขนนนตองอยในขอบเขต ทชดเจน 4) เดกจะสามารถเสนอแนะวธการทสามารถเปนไปได 5) เดกจะไดรบการแนะน าจากครในการวางแผนการแกปญหา 6) การเกบรวบรวมขอมล การจดกระท าขอมลและการประเมนผลโดยใชวธการตาง ๆ และ 7) เดกจะน าขนตอนการแกปญหาทเคยประสบมาแลวใชในสถานการณทเปนตนก าเนดของปญหาทเกดขนตอไป 2. การวดความสามารถในการแกปญหา คลลมอลซ (Quellmalz 1985, อางถงใน สกญญา ยตธรรมนนท 2539 : 12) กลาววา การวดความสามารถในการแกปญหาควรมลกษณะดงน 1) ปญหา ทน ามาใชถามควรเปนปญหาทส าคญและเกดขนไดบอย ๆ 2) ก าหนดปญหาทมทางเลอกหรอวธการแกหลาย ๆ วธ 3) ก าหนดรปแบบค าถามทใหนกเรยนสามารถอธบายเหตผลได 4) ก าหนดค าถามใหมการเชอมโยงความคดและสรปไดทว ๆ ไป และ 5) วดทกษะความสามารถในการคดแกปญหาแบบรวม ๆ ทพยวรรณ มลทองชน (ทพยวรรณ มลทองชน 2535, อางถงใน สกญญา ยตธรรมนนท 2539 : 13) ไดพฒนาแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทเรยกวา แบบสอบ เอม อ คว เปนเครองมอทใชประเมนความสามารถในการแกปญหาในกรณทใชสถานการณจรงไมได โดยเสนอเปนกรณศกษาตามล าดบเหตการณแลวมค าถามทเปนปลายเปดแทรกเปนระยะ ๆ โดยผตอบตองตอบในหนานนและไมอนญาต ใหเปดไปดหนาถดไปหรอกลบไปท าหนาเดม

49

ลกษณะของแบบสอบ เอม อ คว ของมหาวทยาลยนวคลาสเซล ม 3 ประการ ดงตอไปน 1) เปนค าถามปลายเปด โดยใหผตอบใหเหตผลสนบสนน 2) การบรหารเวลาในการตอบจะตองท าอยางด เพอทจะไดท าขอสอบทกขอทส าคญคอไมอนญาตใหกลบไปแกขอทท าผานมาแลว และ 3) การตรวจใหคะแนนยดโมเดลค าตอบและเกณฑความสามารถในการเรยนร (Mandatory Level of Competence : MLC) โดยก าหนดวาตอบอยางไรใหผานได 1 คะแนน ตอบอยางไรไมใหผานได 0 คะแนน รวมทงหมดกคะแนนจงจะถอวาผานวชานน สรปไดวา องคประกอบของความสามารถในการแกปญหา ประกอบไปดวย 2 สวน คอ ความสามารถในการแกปญหาและการวดความสามารถในการแกปญหา

งานวจยทเกยวของ

เนองจากการคนควางานวจยทเกยวกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานพบวา มผจดท ารายงานการวจยเกยวกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในระดบประถมศกษาหรอมธยมนอยมากผวจยจงเสนอรายงานการวจยทางดานการแพทยพยาบาลเพมเตมเพอเปนแนวทางการวจยดงน

งานวจยในประเทศ อนธฌา จองค า (2535 : บทคดยอ) ไดเปรยบเทยบประสทธผลการเรยนแบบใชปญหา

เปนหลกและการเรยนการสอนแบบปกต เรองบหรกบสขภาพ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนสนปาตองวทยาคม อ าเภอสนปาตอง จงหวดเชยงใหม ขนตอนการสอนประกอบดวย ขนน าเขาสบทเรยน ขนชบงปญหา ขนสรางสมมตฐาน ขนคดเลอกสมมตฐาน ขนก าหนดวตถประสงคการเรยนร ขนจดกลมนกเรยน ขนรวบรวมสงเคราะหขอมล สรปผลการวจย พบวา นกเรยนทไดรบการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกมคาเฉลยคะแนนความรเรองบหร ทศนคตตอการสบบหร ความเชอเกยวกบโรคทเกดจากการสบบหร และความตงใจในการไมรลองสบบหรเพมขนหลงจากการสอนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05 นกเรยนทไดรบการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก มการเปลยนแปลงคะแนนเฉลยความรเรองบหร ความเชอเกยวกบโรคทเกดจากการสบบหรและความตงใจในการไมรลองบหร มากกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05 และมคาเฉลยความพงพอใจตอการเรยนการสอนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ยวด ฦาชา (2536 : 172-175) ไดศกษาการพฒนาหลกสตรฝกอบรมการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนหลกส าหรบอาจารยพยาบาล ประกอบดวย การกระตนความรเดม เสรมความรใหม ตอเตมความเขาใจใหสมบรณ เปนการทนกศกษามความร ความสามารถในการก าหนด สงทตนตองการเรยนร ตรวจสอบดวยตนเองไดถกตองวามกจกรรมใดเหมาะสมเพอใหเกด

50

การเรยนรขน และประเมนตนเองไดถกตองวาตองการเรยนเรองใดมากนอยเพยงใด เมอรความตองการทจะเรยนรของตนเองหลงขนตอนตอไปคอใชกระบวนการคนควาหาความรเปนความสามารถในการแสวงหาขอมลจากแหลงขอมล แยกแยะขอมลและเชอมโยงความเกยวพนของขอมลความรจากแหลงตาง ๆ ระบปญหาจากขอมลทมอย ตงสมมตฐานและสรปผลไดอยางมเหตผล การท างานกลม ผลการวจยพบวา ประสทธผลของหลกสตรฝกอบรมเปนไปตามเกณฑทผวจยตงไว คอ อาจารยพยาบาลมสมรรถภาพการจดการเรยนแบบทใชปญหาเปนหลกเปนไป ตามเกณฑ เรณมาศ มาอน (2537 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการใชวธการสอนแบบใชปญหาเปนฐานในการสอนวชาสขศกษาเพอพฒนาความสามารถในการแกปญหาสขภาพของผ เ รยนในระดบอดมศกษา ขนตอนการสอนประกอบดวย ขนวเคราะหปญหา ขนทบทวนคดแผนการแก ปญหานนทบทวนความรเดมหรอหาความรใหม ขนหาทางเลอกในการแกปญหา ขนประเมนกระบวนการแกปญหาและทางเลอก ขนตดสนใจเลอกแนวทางการแกปญหา ขนทดลองใชแนวทางในการแกปญหาและขนสรปผล ผลการวจยพบวา 1) ผลการทดสอบความสามารถใน การแกปญหาสขภาพของผเรยนกลมทดลองภายหลงสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .01 2) ผลการทดสอบความสามารถในการแกปญหาสขภาพของผเรยนกลมทดลอง ภายหลงเรยนสงกวากลมควบคม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐานของการวจย และ 3) ผลการทดสอบความสามารถในการแกปญหาสขภาพของผเรยนกลมทดลอง ภายหลงเรยนสงกวาเกณฑทก าหนด (รอยละ 70) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 อาภรณ แสงรศม (2543 : บทคดยอ) ไดศกษาผลการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตวเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความ พงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ขนตอนการสอนประกอบดวยการน าเสนอสถานการณปญหา ระบปญหาวเคราะหปญหา ก าหนดประเดนการเรยน อภปรายแลกเปลยนความร รวบรวมความรวเคราะหและใชความรแกปญหา สรปความร ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหามคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตวเอง หลงการเรยนสงกวากอนเรยน และมคะแนนเฉลยหลงการเรยนสงกวานกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต นกเรยนทเรยนดวยวธการสอนแบบใชปญหาเปนหลก มคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม หลง การเรยนสงกวากอนเรยน แตคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ไมแตกตางจากนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต มความพงพอใจตอการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกอยในระดบมาก

51

สภาวด ดอนเมอง (2544 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองประสทธผลการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกวชาเคหพยาบาล โรงเรยนอายรเวท กรงเทพมหานคร กระบวนการจดการเรยนการสอน มดงน 1) เตรยมแผนการสอน 2) การบรหารการเรยนการสอน ไดแก การระบปญหา การเรยนการสอนเปนกลมยอย และการแสวงหาความรดวยตนเอง และ 3) การประเมนผลการเรยน การสอนภายหลงการทดลองนกศกษาทไดรบการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก มคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถต มเจตคตทางบวกตอวธการสอน สวนพฤตกรรมการท างานกลมจากการสงเกตพบวา นกศกษามความเปนผน า มการวางแผนรวมกนในการท างาน กลาเสนอความคดเหน ยอมรบมตกลม รจกแบงงานใหท า ความรวมมอชวยเหลอเพอนและมความเสยสละและแนะน าใหน าวธนไปใชกบโรงเรยนทกระดบ รงสรรค ทองสกนอก (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร (Problem Based Learning) เรองทฤษฎจ านวนเบองตนระดบชนมธยมศกษาปท 4 ขนตอนการจดการเรยนรประกอบดวย 1) ก าหนดกรอบของปญหา 2) ก าหนดและสรางปญหา 3) สรางค าถามและออกแบบกจกรรมการเรยนร 4) ก าหนดแหลงขอมลจากปญหา และ 5) ก าหนดการประเมนผล ผลการวจยพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนเรองทฤษฎจ านวนเบองตน โดยใชชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร มผลการเรยนรสงขน วชนย ทศศะ (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการเปรยบเทยบผลการเรยนรเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกและแบบ สบเสาะหาความร ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกประกอบดวย 1) ขนเสนอสถานการณปญหา 2) ขนระบและวเคราะหปญหา 3) ขนตงสมมตฐานและก าหนดจดประสงค การเรยนร 4) ขนด าเนนการ 5) ขนน าเสนอผลงาน 6) ขนอภปรายและรวมกนสรป และ 7) ขนประเมนผลการเรยนร ขนตอนการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร ประกอบดวย 1) ขนสรางความเขาใจ 2) ขนส ารวจและคนหา 3) ขนอธบายและลงขอสรป 4) ขนขยายความร และ 5) ขนประเมนผลการวจย พบวา ผลการเรยนรทจดโดยใชปญหาเปนหลกและแบบสบเสาะหาความรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดยนกเรยนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกมผลการเรยนสงกวานกเรยนทจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร ความสามารถในการแกปญหาเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกอยในระดบด สวนความสามารถในการแกปญหาเรองสงแวดลอมของนกเรยนทจดการเรยนรแบบ สบเสาะหาความรอยในระดบพอใช ความคดเหนของนกเรยนโดยภาพรวมอยในระดบมาก นกเรยนทจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนหลก มความคดเหนตอปญหาสงแวดลอมอนดบท 1 คอ

52

การแกปญหาน าเนาเสยในคลองเจดยบชาเปนสงททกคนในชมชนตองรวมแรงรวมใจกนจงจะส าเรจ นอกจากนนกเรยนยงมความคดเหนทสอดคลองกนวาปญหาสงแวดลอมในชมชนสวนใหญคอปญหาขยะ น าเนาควนพษและเสยงรบกวน ซงปญหาเหลานเกดจากคนในชมชนโดยทกคนควรชวยกนแกไข

งานวจยตางประเทศ คอฟแมน และคณะ (Kaufman and others 1989, อางถงใน อดม รตนอมพรโสภณ 2544 : 63) ไดท าการศกษาเปรยบเทยบการเรยนแบบปกตและการใชปญหาเปนหลกของนสตแพทย ของมหาวทยาลยนวเมกซโก พบวา นสตแพทยทใชหลกสตรดวยวธการใชปญหาเปนหลก มความสามารถในการรกษาคนไขมากกวานสตแพทยท เรยนหลกสตรแบบปกตและยงมความสามารถในการเผชญกบปญหาของผปวยไดดกวา การฟลด (Garfield 1991 : 28-32, อางถงใน ชตมา ปญญาพนจนกร 2540 : 98) ศกษาผลระยะยาวของหลกสตรทใชปญหาเปนหลกในนสตแพทย มหาวทยาลยเดวส แคลฟอรเนย พบวา นสตแพทยทมปญหาเรยนออนในเทอมตนซงใชหลกสตรปญหาเปนหลก เมอตดตามถงภาคฤดรอนพบวา แมการวดประสทธผลการเรยนตามวตถประสงคหลกสตรจะไมสามารถกระท าได แตผลการศกษาแสดงถงความมทกษะการเรยน ทกษะการคด ตลอดจนความสามารถกกเกบความรไดเปนอยางด แคนเดลา (Candela 1998 : 77) ไดศกษาผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกกบ การเรยนแบบบรรยาย ทมผลตอคะแนนสอบในขอสอบแบบตวเลอกของนกศกษาผชวยพยาบาล กลมตวอยางเปนนกศกษาผชวยพยาบาลชนปท 2 จ านวน 73 คน ซงลงทะเบยนเรยนในรายวชาเดยวกนแตอยคนละวทยาเขต โดยแบงเปน 2 กลม คอ กลมทเรยนแบบใชปญหาเปนหลกและ กลมทเรยนแบบบรรยาย ทงสองกลมไดรบการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนดวยขอสอบชดเดยวกน 10 รายการ ผลการศกษาพบวา นกศกษาผชวยพยาบาลทเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมคะแนนสงกวากลมทเรยนแบบบรรยาย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แตจากการวดความพงพอใจตอวธการเรยนทงสองแบบพบวา กลมทเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมความคดเหนวาโครงสรางของการเรยนสบสนมากกวา ทงนผลมาจากนกศกษา ผชวยพยาบาลไมคนเคยกบ การเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมากอน ฟอลคเน (Faulkne 1999, อางถงใน อาภรณ แสงรศม 2543 : 55) ไดศกษาผลการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตวเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ขนตอน การสอนประกอบดวยการน าเสนอสถานการณปญหา

53

ระบปญหา วเคราะหปญหา ก าหนดประเดนการเรยน อภปรายแลกเปลยนความร รวบรวมความร วเคราะหและใชความรแกปญหา สรปความร ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานมคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตวเอง หลงการเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตและมคะแนนเฉลยหลงการเรยนสงกวานกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต นกเรยนทเรยนดวยวธการสอนแบบใชปญหาเปนหลก มคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมหลง การเรยนสงกวากอนเรยน แตคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ไมแตกตางจากนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกต มความพงพอใจตอการเรยนการสอนแบบใชปญหา เปนหลกอยในระดบมาก

สรป

ในการศกษาวจย เรองการพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานประกอบดวยวรรณกรรมทเกยวของดงน 1) หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เกยวกบหลกการ จดหมาย โครงสรางของหลกสตร สาระการเรยนร การจดหลกสตร การจดเวลาเรยนสาระและมาตรฐานการเรยนร หลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย คณภาพของผเรยน แนวการจด การเรยนรแตละชวงชน การวดและประเมนผลและเกณฑการผานชวงชน 2) หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชางไดศกษาเกยวกบโครงสรางหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชาง การวเคราะหหลกสตรกลมการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท 5 การวเคราะหหนวยการเรยนรเรองการถนอมอาหาร ชนประถมศกษาปท 5 การวเคราะหเนอหาหนวยยอยเรอง การดอง การเชอม การกวน และการตากแหง เกยวกบผลการเรยนรทคาดหวงและเวลาเรยน 3) การถนอมอาหาร การวจยครงนมงพฒนาผลการเรยนรในเรองของการถนอมอาหารเพอเพมผลผลตทางการเกษตร ดงนน จงตองทราบเกยวกบความหมายของการถนอมอาหาร 4) การจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การวจยครงนมงศกษาวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จงจ าเปนตองทราบเกยวกบแนวคดและหลกการพนฐานของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขนตอนการจดการเรยนร บทบาทของผเรยนและผสอน แนวทางการวดการประเมนผล ทกษะ การแกปญหา ทฤษฎทเกยวกบการแกปญหาองคประกอบของความสามารถในการแกปญหา และ 5) งานวจยทเกยวของ

54

การจดท างานวจยครงนไดศกษางานวจยท งภายในประเทศและตางประเทศพบวา การจด การเรยนรดงกลาวสามารถยกระดบผลการเรยนรและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนใหสงขน ซงวธการจดการเรยนรประกอบดวยขนตอนตอไปน ขนท 1 ก าหนดปญหา โดยนกเรยนในกลมทกคนอานสถานการณจ าลองในใบงาน แลวชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของ ขนท 2 ระบสาเหต โดยนกเรยนในกลมทกคนชวยกนพจารณาปญหาในขอ 1 แลวระบวาอะไรเปนสาเหต ขนท 3 เสนอวธการแกปญหา โดยใหนกเรยนทกคนในกลมรวมกนเสนอวธการแกปญหา ขนท 4 มวธการแกปญหา โดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน โดยใหนกเรยนในกลมทกคนก าหนดเกณฑเพอประเมนแนวทางแกปญหา ขนท 5 เลอกวธการแกปญหา เลอกวธการแกปญหาทดทสด ขนท 6 แกปญหาไดบรรลวตถประสงค แกปญหาไดบรรลวตถประสงคและพฒนาแผนปฏบตงาน

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

การวจยเรอง การพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) แบบหนงกลมทดสอบกอนหลง (One Group Pretest Posttest Design) โดยมขนตอนและรายละเอยดของวธการด าเนนการวจย ดงตอไปน

กำรด ำเนนกำรวจย เพอใหการด าเนนการวจยเกดประสทธภาพตรงตามวตถประสงคทต งไว ผวจยไดก าหนดรายละเอยดของการด าเนนการวจยไว 3 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การจดเตรยมโครงการวจย เปนการจดเตรยมโครงการวจยเพอใหเกดระบบ ด าเนนการตามโครงการ เปนขนตอนของนยามปญหา โดยศกษาเอกสาร ต ารา ขอมลสารสนเทศ การสมภาษณ รวมถงงานวจยทเกยวของ และเสนอโครงการวจยตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ขนตอนท 2 การด าเนนงานตามโครงการวจย ขนตอนนเปนขนตอนการทดลองจากเครองมอทไดรบการพฒนาจากจากขนตอนท 1 ไปทดลองจดการเรยนรกบกลมตวอยางทก าหนดไวเพอเกบรวบรวมขอมล น ามาตรวจสอบความถกตอง วเคราะหขอมลทางสถต และแปลผลการวเคราะหขอมล ขนตอนท 3 การรายงานผลการวจย ขนตอนนเปนขนตอนการจดท ารางรายงานผลการวจยเพอเสนอคณะกรรมการอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ตรวจสอบความถกตอง แลวปรบปรงแกไขขอบกพรองตามประเดนทคณะกรรมการอาจารยทปรกษาวทยานพนธเสนอแนะจดพมพและรายงานผลการวจยฉบบสมบรณเสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ระเบยบวธกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 โรงเรยนทอยในกลมต าบลวงกระแจะ จ านวน 5 โรงเรยน โดยนกเรยนมลกษณะและสภาพแวดลอมคลายคลงกน ตลอดจน

55

56

มผลสมฤทธทางการเรยนเฉลยใกลเคยงกน ในหองเรยนมนกเรยนทมผลการเรยน เกง ปานกลาง และออน คละจ านวนทเทา ๆ กน ไดแก โรงเรยนบานเขาพง โรงเรยนบาน วงกระแจะ โรงเรยนบานแกงระเบด โรงเรยนบานสารวตร และโรงเรยนบานเขาชาง รวมนกเรยนทงสน 90 คน กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานเขาชาง จ านวน 20 คน ภาคเรยนท1 ปการศกษา 2553 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 ทไดมาจากการสมหองเรยนดวยวธการสมอยางงายโดยวธการจบสลาก เนอหาทใชในการทดลอง ไดแก กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท 5 สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว มาตรฐาน ง 1.2 มทกษะ กระบวนการท างานและการจดการ การท างานเปนกลม การแสวงหาความร ความสามารถแกปญหาใน การท างาน รกการท างาน และมเจตคตทดตองาน ในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 หนวยการเรยนรท 1 เรอง การถนอมอาหารผกและผลไมในทองถน ตวแปรทศกษำส ำหรบกำรวจยในครงน ประกอบดวยตวแปร 2 ประเภท ดงน 1. ตวแปรตน คอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2. ตวแปรตาม คอ 1) ความสามารถในการแกปญหา 2) ผลการเรยนรเรองการถนอมอาหาร และ 3) ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

แบบแผนกำรวจย ในการวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ผวจยไดด าเนนการทดลองตามแบบแผนการวจยขนพนฐาน (Pre–Experimental Design ) แบบหนงกลมสอบกอน สอบหลง One Group Pretest Posttest Design (มาเรยม นลพนธ 2547 : 144) ดงน

เมอ T1 คอ การทดสอบกอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน X คอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน T2 คอ การทดสอบหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

เครองมอทใชในกำรวจย การวจยครงนผวจยไดก าหนดเครองมอทใชในการวจย ไดแก

T1 X T2

57

1. แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย เรอง การถนอมอาหาร นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 จ านวน 4 แผน รวม 10 ชวโมง โดยแผนการจดการเรยนรท 1-3 ใชเวลาในการจดการเรยนรแผนละ 2 ชวโมง และแผนการจดการเรยนรท 4 ใชเวลาในการจดการเรยนร 4 ชวโมง 2. แบบทดสอบวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร จ านวน 1 ฉบบเปนแบบทดสอบปรนย ชนด 4 ตวเลอก จ านวน 20 ขอ 20 คะแนน ก าหนดการใหคาคะแนน ถกได 1 คะแนน ผดได 0 คะแนน 3. แบบประเมนความสามารถในการแกปญหา เปนการประเมนหลงเรยน โดยจดท าโครงงานเกยวกบการแกปญหา เรอง การถนอมอาหาร กลมละ 1 โครงงาน โดยใชแบบประเมนโครงงานโดยก าหนดเกณฑการใหคะแนน (Scoring Rubrics) คะแนน 15 คะแนน 3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน จ านวน 1 ฉบบ จ านวน 10 ขอ แบงออกเปน 3 ดาน ดานบรรยากาศการเรยนร ดานการจดกจกรรมการเรยนร และดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) 3 ระดบ คอ เหนดวยมาก เหนดวยปานกลาง และเหนดวยนอย

กำรสรำงเครองมอทใชในกำรวจย ผวจยไดด าเนนการสรางเครองมอโดยมรายละเอยดดงตอไปน 1. แผนกำรจดกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนฐำน เรอง การถนอมอาหาร จ านวน 4 แผน ใชเวลาในการสอน 10 ชวโมง ซงผวจยไดด าเนนการสรางตามล าดบขน ดงน

1.1 ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชาง เอกสาร หนงสอ และงานวจยทเกยวของกบการพฒนาความสามารถในการแกปญหาการท างานโดยใชปญหาเปนฐาน

1.2 เลอกและก าหนดเนอหาตาง ๆ เพอน ามาใชในแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.3 สรางแผนการจดการเรยนรโดยใชโดยโดยใชปญหาเปนฐาน จ านวน 4 แผน ดงตารางท 4

58

ตารางท 4 แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

แผนท

ชอแผนการจดการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวง จ านวน (ชวโมง)

1 หมบานของแหวน 1. นกเรยนรปญหาและสามารถหาแนวทางในการแกปญหา ได 2. นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการแกปญหาได 3. นกเรยนมความร ความเขาใจในการถนอมอาหารดวย วธการดอง

2

2 มะมวงของนด 1. นกเรยนรปญหาและสามารถหาแนวทางในการแกปญหา ได 2. นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการแกปญหาได 3. นกเรยนมความร ความเขาใจในการถนอมอาหารดวย วธการกวน

2

3 ปลาชอนของโกโก 1. นกเรยนรปญหาและสามารถหาแนวทางในการแกปญหา ได 2. นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการแกปญหาได 3. นกเรยนมความร ความเขาใจในการถนอมอาหารดวย วธการตากแหง

2

4 พทราบานแปง 1. นกเรยนรปญหาและสามารถหาแนวทางในการแกปญหา ได 2. นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการแกปญหาได 3. นกเรยนมความร ความเขาใจในการถนอมอาหารดวย วธการเชอม 4. นกเรยนสามารถท าโครงงานได

4

1.4 น าแผนการจดการเรยนร ไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธใหขอเสนอแนะ 1.5 เสนอแผนการจดการเรยนรโดยโดยใชปญหาเปนฐานตอผเชยวชาญ 3 คน คอ 1) ผเชยวชาญดานการสอนกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ 2) ผเชยวชาญดานเทคนควธสอน และ 3) ผเชยวชาญดานการวดและประเมนผลตรวจสอบความถกตอง รวม 3 ทาน เพอตรวจสอบความถกตอง ความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และน ามาหาคาดชนความสอดคลอง (Index Of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.50 ขนไป ถอวาม

59

ความสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได โดยก าหนดเกณฑในการพจารณา ดงน (มาเรยม นลพนธ 2547 : 177) เหนวาสอดคลองกบจดประสงค ใหคะแนน +1 ไมแนใจ ใหคะแนน 0 เหนวาไมสอดคลอง ใหคะแนน -1

จากสตร IOC = NR

เมอ IOC หมายถง ดชนความสอดคลอง R หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ทงหมด N หมายถง จ านวนผเชยวชาญ

1.6 ปรบปรงแผนการจดการเรยนรตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญ จ านวน 3 คน คอ 1) ผเชยวชาญดานการสอนกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ 2) ผเชยวชาญดานเทคนควธสอน และ 3) ผเชยวชาญดานการวดและประเมนผลตรวจสอบความถกตอง รวม 3 ทาน และน าขอมลความคดเหนมาหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) ของแผนการจดการเรยนรไดคาดชนความสอดคลอง เทากบ 1.00 ซงแสดงวามความสอดคลอง

1.7 น าแผนการจดการเรยนรทปรบปรงแกไขดานเนอหา เรอง การใชภาษาในแผนการจดการเรยนรและใบงาน ไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานสารวตร จ านวน 28 คน ประชากรทไมใชกลมตวอยาง

1.8 น าแผนการจดการเรยนรไปใชเปนเครองมอในการวจย ทดลองกบกลมตวอยางคอนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานเขาชาง ดงแผนภาพท 4

60

แผนภมท 3 ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2. กำรสรำงแบบทดสอบวดผลกำรเรยนร เรอง การถนอมอาหารประเภทการดอง การเชอม การกวน และการตากแหง จ านวน 1 ฉบบ ใชทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนเปนแบบปรนยชนด 4 ตวเลอก ก าหนดใหคาคะแนนทได คอ ถกได 1 คะแนน ผดได 0 คะแนน จ านวน 20 ขอ 20 คะแนน ซงมขนตอนในการสราง ดงน

ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 หลกสตรสถานศกษา โรงเรยนบานเขาชาง งานวจยทเกยวของกบการพฒนาความสามารถ

ในการแกปญหาโดยใชปญหาเปนฐาน และการสรางแผนการจดการเรยนร

เลอกและก าหนดเนอหาเพอน ามาใชในแผนจดการเรยนร

สรางแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

น าแผนการเรยนรเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธ ใหขอเสนอแนะ

น าแผนการเรยนรเสนอผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) แลวน าไปวเคราะหหาคาดชนความสอดคลองปรบปรงแผนการเรยนรตามค าแนะน าของผเชยวชาญ

น าไปวเคราะห

น าแผนการจดการเรยนรไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานสารวตร จ านวน 28 คน เพอปรบปรงแผนจดการเรยนร

น าแผนการจดการเรยนรไปใชทดลองกบกลมตวอยาง

ปรบปรงแผนการจดการเรยนรตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาวทยานพนธและเสนอผเชยวชาญ

61

2.1 ศกษาหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชาง กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท 5 หนวยท 1 เรอง งานบาน หนวยยอยท 2 เรอง การถนอมอาหารและศกษาทฤษฎ หลกการเขยนและการสรางแบบทดสอบแบบปรนย 2.2 วเคราะหเนอหาและผลการเรยนรทคาดหวงใหครอบคลมเนอหาการถนอมอาหาร

ตารางท 5 วเคราะหหลกสตรเพอสรางเครองมอวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร (ขอสอบปรนย)

ผลการเรยนรทคาดหวง

ความร ค

วามจ

า

ความเขา

ใจ

การน

าไปใ

ช

รวม (ขอ)

นกเรยนมความร ความเขาใจ และความสามารถในการถนอมอาหารดวยวธการดองได

2 2 1 5

นกเรยนมความร ความเขาใจ และความสามารถในการถนอมอาหารดวยวธการกวน

2 2 1 5

นกเรยนมความร ความเขาใจ และความสามารถในการถนอมอาหารดวยวธการตากแหง

2 2 1 5

นกเรยนมความร ความเขาใจ และความสามารถในการถนอมอาหารดวยวธการเชอม

2 2 1 5

รวม 8 8 4 20 2.3 สรางแบบทดสอบวดผลการเรยนร เ รองการถนอมอาหาร โดยสรางแบบทดสอบแบบปรนย เปนแบบทดสอบชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก ก าหนดใหคาคะแนนทได คอ ถกได 1 คะแนน ผดได 0 คะแนน จ านวน 40 ขอ และน าไปใชจรง จ านวน 20 ขอ 20 คะแนน 2.4 เสนอแบบทดสอบตออาจารยทปรกษาวทยานพนธเพอตรวจสอบความถกตองและปรบปรงแกไขเรองตวเลอกของแบบทดสอบใหมความเปนปรนย 2.5 น าแบบทดสอบวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร ใหผเชยวชาญ จ านวน 3 คน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ภาษาทใชและดานวดผลดวยวธการหาคาดชนความสอดคลองของเครองมอ (Index of Item Objective Congruence: IOC) น าตาราง

62

วเคราะหคา IOC ของผเชยวชาญทง 3 คน มาค านวณคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแตละขอ ปรบปรงและแกไขตวเลอกของแบบทดสอบ ไดคาเฉลยดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร เทากบ 1.00

2.6 น าแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหารไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานสารวตร ทไมใชกลมตวอยาง จ านวน 28 คน และน ามาปรบปรงแกไขดานความถกตองของเนอหาและตรวจสอบค าผด 2.7 น าผลการทดสอบวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร มาวเคราะหรายขอ เพอหาคณภาพของแบบทดสอบดวยวธการ ดงนคอ

2.7.1 ตรวจสอบหาคาความยากงาย (Difficulty) โดยพจารณาสดสวนระหวางจ านวนผตอบแบบทดสอบถกในแตละขอตอจ านวนผเขาสอบทงหมด ซงแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร จากจ านวนขอสอบทงหมด 40 ขอ ใชเปนแบบทดสอบจรง จ านวน 20 ขอ เปนแบบทดสอบชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก มความยากงายรายขออยระหวาง 0.20 – 0.80 ซงเปนขอสอบทด สามารถน าไปใชได การตรวจสอบคาความยากงาย (P) รายขอของแบบทดสอบทใชในครงนอย 0.39 – 0.79

2.7.2 คาอ านาจจ าแนก (Discrimination) โดยตรวจสอบวาแบบทดสอบสามารถจ าแนกนกเรยนเกงและนกเรยนออนไดดเพยงใด โดยก าหนดคาอ านาจจ าแนกอยต งแต 0.20 ขนไป ซงเปนขอสอบทดสามารถน าไปใชได การตรวจสอบคาอ านาจจ าแนกรายขอ (r) ของแบบทดสอบทใชในครงนอยระหวาง 0.21 – 0.50

2.7.3 คาความเชอมน (Reliability) คอการตรวจสอบการวดคาความเชอมนทสม าเสมอและคงท โดยผวจยน าแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร มาหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชแบบคเดอร-รชารดสน (Kuder - Richardson) จากสตร KR-20 (พวงรตน ทวรตน 2540 : 123) ไดคาความเชอมนเทากบ 0.75

สรปขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร ดงแผนภาพตอไปน

63

แผนภาพท 4 ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร

3. แบบประเมนควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ เปนการประเมนหลงเรยน หลงจากเสรจสนการสอนแลวใหนกเรยนจดท าโครงงานเกยวกบการถนอมอาหาร กลมละ 1 โครงงาน โดยในการประเมนความสามารถในการแกปญหา ผวจยก าหนดใหนกเรยนท าโครงงานเปนกจกรรมหนงทเปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง รจกคดวเคราะห รจกแกปญหา และสามารถวางแผนในการท างานไดอยางมระบบ ผสอนและผเรยนรวมกนประเมนผลกจกรรมทท าวาส าเรจบรรลวตถประสงคทตงไวหรอไม อยางไร ปญหา อปสรรคทพบมอะไรบาง ใชวธการแกไข

ศกษาหลกสตรกลมสาระวชาการงานอาชพและเทคโนโลย

ศกษาทฤษฎ หลกการ และเทคนคการสรางขอทดสอบ

วเคราะหเนอหาและจดประสงคการเรยนร

สรางแบบทดสอบวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร

เสนอแบบทดสอบตออาจารยทปรกษาวทยานพนธเพอตรวจสอบความถกตองและปรบปรงแกไข

เสนอแบบทดสอบทแกไขแลวใหผเชยวชาญจ านวน 3 คน ตรวจสอบดานการใชภาษาและความถกตองและประเมนแบบทดสอบเพอหาคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบ

น าแบบทดสอบไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทไมใชกลมตวอยาง

น าผลการทดลองมาวเคราะหรายขอหาคาความยากงายคาอ านาจจ าแนก คาความเชอมน KR 20

สรางตารางวเคราะหแบบทดสอบ (Table of Test Specifications)

64

ปญหาอยางไร ผ เ รยนไดเรยนรอะไรบางจากการท าโครงงาน ในการสรางแบบประเมนความสามารถในการแกปญหาโดยใชโครงงานมล าดบขนตอนการจดท า ดงน 3.1 ศกษาวธสรางแบบประเมนความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

3.2 น าขอมลทไดจากการศกษามาประมวลเพอก าหนดโครงสรางและขอบเขตเนอหาของแบบประเมนความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนและด าเนนการสรางเครองมอโดยก าหนดเกณฑการใหคะแนนความสามารถในการแกปญหา ดงตารางท 6

ตารางท 6 ก าหนดเกณฑการใหคะแนนความสามารถในการแกปญหา

รำยกำร เกณฑกำรประเมน

1 2 3 1. สามารถระบปญหา ไมสามารถระบปญหา

ได

สามารถระบปญหาไดถกตอง 2 – 3 ปญหา ทสอดคลองกบเรองทจดท า

สามารถระบปญหาไดถกตอง 4 – 5 ปญหาทสอดคลองกบ เ ร อง ทจดท า

2. สามารถเสนอแนวทางแกปญหาทเปนไปได

ไมสามารถเลอกวธการแกปญหาได

สาม า ร ถ เ ล อ ก ว ธ ก า รแ ก ป ญ ห า ไ ด ต ร ง ก บปญหาตงแต 1 – 2 ปญหา

สามารถเ ลอกว ธการแก ปญหาไดต ร งกบปญหาต งแต 3 ปญหาขนไป

3. สามารถเสนอวธการแสวงหาความร

สามารถเ ลอกว ธการแสวงหาความรได 1 วธ

สาม า ร ถ เ ล อ ก ว ธ ก า รแสวงหาความรได 2 วธ

สามารถเ ลอกว ธการแ ส ว ง ห า ค ว า ม ร ไ ดมากกวา 3 วธขนไป

4. สามารถบอกประโยชนทไดรบจากการแกปญหา

สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาได 1 ขอ

สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาได 2 ขอ

สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาได 3 ขอขนไป

5. ความสามารถในการน าเสนอโครงงาน

น าเสนอขนตอน การปฏบตโครงงาน ต ากวา 4 หวขอ

น า เ สนอ ข น ตอนก า รปฏบต โครงงาน 5 – 7 หวขอ

น า เสนอข นตอนการปฏบตโครงงาน 8 – 10 หวขอ

เกณฑกำรประเมนผลรวม (คะแนนเตม 15 คะแนน) 11-15 คะแนน หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบสง 6-10 คะแนน หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบพอใช 1-5 คะแนน หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบปรบปรง

65

เกณฑกำรตดสนควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ 2.00 – 3.00 หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบสง 1.49 – 2.00 หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบพอใช 1.00 – 1.49 หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบปรบปรง 3.3 น าเครองมอทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธเพอใหขอเสนอแนะ

และผเชยวชาญ จ านวน 3 คน เพอตรวจสอบความเหมาะสมและความถกตองของเนอหา โดยการหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00 และน ามาปรบปรงแกไขเกณฑการประเมนความสามารถ เกณฑการแปลความหมายของคะแนน

3.4 น าเครองมอทปรบปรงแกไขไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญตรวจสอบอกครง เพอความสมบรณของเครองมอทใชในการวจยและน าไปใชกบ กลมทดลอง ดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพท 5 ขนตอนการสรางแบบประเมนความสามารถในการแกปญหา

ศกษาวธสรางแบบประเมนความสามารถในการแกปญหา

น าขอมลทไดจากการศกษามาประมวลเพอก าหนดโครงสรางและด าเนนการสรางเครองมอ

น าเครองมอเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธเพอใหขอเสนอแนะ

น าเครองมอทปรบปรงแกไขไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญตรวจสอบอกครงและน าไปใชทดลอง

ใหผเชยวชาญ 3 คนตรวจสอบความเหมาะสมและความถกตองของเนอหา โดยการหาคาดชนความสอดคลอง (IOC)

66

4. แบบสอบถำมควำมคดเหนของนกเรยนทมตอกำรจดกำรเรยนรโดยใชปญหำ เปนฐำน จ านวน 1 ฉบบ เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) ม 3 ระดบ คอ เหนดวยมาก เหนดวยปานกลาง เหนดวยนอย จ านวน 10 ขอ โดยสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 3 ดาน คอ ดานการจดกจกรรมการเรยนร ดานบรรยากาศในการเรยนร และดานประโยชนทไดรบ ซงค าถามทใชมการก าหนดคาความคดเหน 3 ระดบ โดยมขนตอนการสรางแบบสอบถามดงน 4.1 ศกษารปแบบและวธการสรางแบบสอบถามความคดเหนทมตอการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 4.2 สรางแบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนรโดยก าหนดเกณฑคาความคดเหน ดงตารางท 7

ตารางท 7 เกณฑคาระดบความคดเหน

ระดบควำมคดเหน คำคะแนน

เหนดวยมาก 3

เหนดวยปานกลาง 2

เหนดวยนอย 1

ส าหรบการใหความหมายของคาเฉลยความคดเหนทวดได ผวจยก าหนดเกณฑดง

ตารางท 8

ตารางท 8 เกณฑการแปลความหมายของคาระดบความคดเหน

คำเฉลย ระดบควำมคดเหน

2.50-3.00 เหนดวยมาก

1.50-2.49 เหนดวยปานกลาง

1.00-1.49 เหนดวยนอย

4.3 น าเสนอแบบสอบถามความคดเหนใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ และผเชยวชาญ จ านวน 3 คน คอ 1) ผเชยวชาญดานการสอนการงานอาชพ 2) ผเชยวชาญดานเทคนค

67

วธสอน และ 3) ผเชยวชาญดานการวดและประเมนผลตรวจสอบความถกตอง ใชดลพนจเพอหา คาดชนความสอดคลองของเครองมอ (Index of item Objective Congruence : IOC) ไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00 4.4 ปรบปรงตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาวทยานพนธ และผเชยวชาญ จ านวน 3 คน โดยปรบปรงดานการใชภาษาในการตงค าถามการจดล าดบของขอค าถาม 4.5 น าแบบสอบถามทไดไปทดลองใชกบกลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานเขาชาง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 จ านวน 20 คน ซงมขนตอนการสรางแบบสอบถามแสดงดงแผนภาพท 6

แผนภาพท 6 ขนตอนการสรางแบบสอบถามความคดเหน

ศกษารปแบบการสรางแบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

สรางแบบสอบถามความคดเหน

น าเสนอแบบสอบถามความคดเหนตออาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญตรวจสอบ หาคา IOC

น าแบบสอบถามคาความคดเหนไปใชเปนเครองมอวจย

ปรบปรงตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญ

68

ขนตอนกำรด ำเนนกำรวจย วธด าเนนการวจยในการทดลอง ผวจยแบงออกเปน 3 ขนตอน ดงน

1. ขนกอนทดลองสอน เปนขนทผวจยเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ ดงน 1.1 สรางเครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) แผนการจดการเรยนรเรองการถนอม

อาหารโดยใชปญหาเปนฐาน 2) แบบทดสอบวดผลการเรยนรกอนเรยนและหลงเรยน 3) แบบประเมนความสามารถในการแกปญหา 4) แบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.2 นกเรยนกลมตวอยางท าแบบทดสอบกอนเรยน (Pretest) แบบปรนย 20 ขอ 20 คะแนน 2. ขนทดลอง ผวจยด าเนนการจดการเรยนรดวยตนเองตามแผนการจดการเรยนรทสรางไว จ านวน 4 แผนเพอปองกนมใหเกดตวแปรแทรกซอนอนเนองมาจากตวคร เชนประสบการณในการสอน เปนตน ซงแตละแผนการจดการเรยนรประกอบดวย มาตรฐานการเรยนรชวงชนสาระส าคญ ผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนร จดประสงคการเรยนร กจกรรมจดการเรยนร สอการเรยนร การวดและประเมนผลการเรยนร ซงมรายละเอยดในการจดการเรยนรดงตอไปน

2.1 ระยะเวลาทดลอง ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 2.2 เวลาทใช จ านวน 10 ชวโมง เปนเวลา 5 สปดาห โดยใชเวลาเรยนสปดาหละ

2 ชวโมง 2.3 การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มรายละเอยดดงน ขนน ำเขำสบทเรยน 1. แจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกกลมใหนกเรยนทราบ 2. ครน าเสนอขาวจากวารสารเกยวกบปญหาตาง ๆ ในดานการเกษตร เพอกระตนใหนกเรยนไดศกษาถงปญหาและสาเหตของการเกดปญหา 3. แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถ เกง ปานกลาง และออน กลมละ 5 คน แลวใหนกเรยนเลอกประธานและเลขานการ 4. ครเสนอสถานการณปญหา โดยใหนกเรยนดสถานการณปญหา และวเคราะหปญหาเกยวกบสถานการณปญหาทก าหนดให นกเรยนฝกระบปญหาจากสถานการณทก าหนด ขนกจกรรมกำรเรยนร

1. นกเรยนแตละกลมรบใบงานทก าหนดให

69

2. นกเรยนแตละกลมชวยกนท ากจกรรมในใบงานดงน 1) ก าหนดปญหา โดยนกเรยนในกลมทกคนอานสถานการณจ าลองในใบงานทก าหนดให แลวชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของ 2) ระบสาเหต โดยนกเรยนในกลมทกคนชวยกนพจารณาปญหาในขอ 1 แลวระบวาอะไรเปนสาเหต 3) เสนอวธการแกปญหา โดยใหนกเรยนทกคนในกลมรวมกนเสนอวธการแกปญหา 4) ประเมนวธการแกปญหา โดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน โดยใหนกเรยนในกลมทกคนก าหนดเกณฑเพอประเมนแนวทางแกปญหา 5) เลอกวธการแกปญหา และ 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค 3. ตวแทนกลมทกกลมเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล

ขนสรปผลกำรเรยนร 1. ครและนกเรยน รวมกนอภปรายขนตอนกระบวนการคดแกปญหา ดวยการจดการ

เรยนรแบบปญหาเปนฐาน และประโยชนทไดรบ ซงสามารถน าไปใชแกปญหาในชวตประจ าวนได รายละเอยดขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสรปเปนแผนภาพท 7

ขนตอนกำรจดกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนฐำน

ขนน ำเขำสบทเรยน 1. แจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกกลมใหนกเรยนทราบ 2. ครน าเสนอขาวจากวารสารเกยวกบปญหาตางๆในดานการเกษตร เพอกระตนใหนกเรยนไดศกษาถงปญหาและสาเหตของ การเกดปญหา 3. แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถ เกง ปานกลาง และออน กลมละ 5-6 คน แลวใหนกเรยนเลอกประธานและ เลขานการ 4. ครเสนอสถานการณปญหา โดยใหนกเรยนดสถานการณปญหา และวเคราะหปญหาเกยวกบสถานการณปญหาทก าหนดให นกเรยนฝกระบปญหาจากสถานการณทก าหนด ขนกจกรรมกำรเรยนร 1. นกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมตามใบงานทก าหนดตามล าดบดงน 1) ก าหนดปญหา โดยนกเรยนในกลมทกคนอานสถานการณจ าลองในใบงาน แลวชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของ 2) ระบสาเหต โดยนกเรยนในกลมทกคนชวยกนพจารณาปญหาในขอ 1 แลวระบวาอะไรเปนสาเหต 3) เสนอวธการแกปญหา โดยใหนกเรยนทกคนในกลมรวมกนเสนอวธการแกปญหา 4) ประเมนวธการแกปญหา โดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน โดยใหนกเรยนในกลมทกคนก าหนดเกณฑเพอประเมน แนวทางแกปญหา 5) เลอกวธการแกปญหา 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค และพฒนาแผนปฏบตงาน 2. ตวแทนกลมทกกลมเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล ขนสรปผลกำรเรยนร ครและนกเรยน รวมกนอภปรายขนตอนกระบวนการคดแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และประโยชนทไดรบ ซงสามารถน าไปใชแกปญหาในชวตประจ าวนได

แผนภาพท 7 ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

70

2. ขนหลงการทดลอง ภายหลงเสรจสนการด าเนนการทดลอง ผวจยน าแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรองการถนอมอาหารมาทดสอบหลงเรยน (Post-test) แลวน าแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปสอบถามนกเรยนและใหนกเรยนจดท าโครงงานตามความสนใจกลมละ 1 โครงงาน

กำรวเครำะหขอมล 1. การตรวจสอบประสทธภาพเครองมอส าหรบการวจยครงนมรายละเอยดดงน

1.1 ตรวจสอบและหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หาคาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน

(Index of Item Objective Congruence : IOC) 1.2 ตรวจสอบแบบทดสอบวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร ด าเนนการดงน 1.2.1 หาคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลการเรยนร (Index of

Item Objective Congruence : IOC) 1.2.2 หาคาความยากงายของแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอม

อาหารมความยากงายรายขออยระหวาง 0.20-0.80 ซงเปนขอสอบทด สามารถน าไปใชได การตรวจสอบคาความยากงาย (P) รายขอของแบบทดสอบทใชในครงนอย 0.39-0.79

1.2.3 หาคาอ านาจจ าแนกของแบบทดสอบวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหารโดยก าหนดคาอ านาจจ าแนกอยตงแต 0.20 ขนไป ซงเปนขอสอบทดสามารถน าไปใชได การตรวจสอบคาอ านาจจ าแนกรายขอ (r) ของแบบทดสอบทใชในครงนอยระหวาง 0.21-0.50

1.2.4 หาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหารมาหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชแบบคเดอร-รชารดสน (Kuder - Richardson) จากสตร KR - 20 ไดคาความเชอมนเทากบ 0.75 1.3 ตรวจสอบแบบประเมนความสามารถในการแกปญหา ด าเนนการหาคาดชนความสอดคลองของแบบประเมนความสามารถในการแกปญหา (Index of Item Objective Congruence : IOC) 1.4 ตรวจสอบแบบสอบถามความคดเหน ด าเนนการหาคาดชนความสอดคลองของแบบสอบถามความคดเหน (Index of Item Objective Congruence : IOC) 2. การทดสอบสมมตฐาน

การวเคราะหขอมลจากแบบทดสอบวดวดผลการเรยนร เรอง การถนอมอาหารโดยใชสถต คอ คาเฉลย ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การเปรยบเทยบผลการเรยนร

71

กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และวเคราะหความแตกตางโดยการทดสอบคาท (t – test) แบบ dependence การวเคราะหความสามารถในการแกปญหาโดยการวเคราะหคาเฉลย ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การวเคราะหความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจากแบบสอบถาม การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความคดเหน เปนแบบประมาณคา 3 ระดบ (Rating Scale) ใชคาเฉลย (X ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

สรป

การวจยเรองการพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) แบบแผนการวจยขนพนฐาน (Pre-Experimental Designs) แบบหนงกลมสอบกอนสอบหลง One Group Pretest-Posttest Design กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนประถมศกษา ปท 5 โรงเรยนบานเขาชาง อ าเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร จ านวน 20 คน ผวจยด าเนนการวจยและเกบขอมลดวยตนเอง จากนนน ามาวเคราะหขอมล โดยเปรยบเทยบผลการเรยนรกอนและ หลงเรยนของนกเรยนทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ใชการทดสอบคาท (t-test) แบบ Dependent แบบประเมนความสามารถในการแกปญหา วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย ( X ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และขอมลทไดจากแบบสอบถามความคดเหน 3 ระดบ ระดบความสามารถในการแกปญหา วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย ( X ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ตารางท 9 สรปวธด าเนนการวจย

วตถประสงคกำรวจย วธด ำเนนกำร กลมเปำหมำย เครองมอ กำรวเครำะหขอมลและ

สถตทใช 1. เ พ อ ศ ก ษ าความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ทดสอบความสามารถ ในการแกปญหากอนและหลงจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน

น ก เ ร ย น ช นประถม ศกษา ป ท 5 โรงเรยนบานเขาชาง ส งกดส านกงาน เขตพ น ท ก า ร ศ ก ษ าก าญจน บ ร เ ข ต 3จ านวน 20 คน

แ บ บ ท ด ส อ บความสามารถในการแกปญหา

วเคราะหขอมลโดยหา

คาเฉลย ( X ) คาสวนเ บ ย ง เ บ น ม า ต ร ฐ า น (S.D.) และ t-test แบบdependence

72

ตารางท 9 (ตอ)

วตถประสงคกำรวจย วธด ำเนนกำร กลมเปำหมำย เครองมอ กำรวเครำะหขอมล

และสถตทใช 2. เพอ เปรยบเทยบผลการเรยนรเรองการถนอม อ า ห า ร ก อ น แ ล ะ โ ฐ น

ทดสอบผลการเรยนรกอนและหลงจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

นกเรยนชนประถมศกษา ปท 5 โรงเรยนบานเขาชาง สงกดส านกงานเขตพ น ท ก า ร ศ ก ษ ากาญจนบร เขต 3 จ านวน 20 คน

แบบทดสอบวดผลการเรยนร

วเคราะหขอมลโดยหา

คาเฉลย ( X )คาสวนเ บยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และ t-test แบบ dependence

3. เพอศกษาความคดเหน ข อ ง น ก เ ร ย น ช นประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

สอบถามความคดเหน ของนก เ รยนท ม ตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

นกเรยนชนประถมศกษา ปท 5 โรงเรยนบานเขาชาง สงกดส านกงานเขตพ น ท ก า ร ศ ก ษ าก า ญ จ น บ ร เ ข ต 3 จ านวน 20 คน

แ บ บ ส อ บ ถ า มความคดเหน

วเคราะหขอมลโดยหา

คาเฉลย ( X ) คาสวนเ บยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และt–test แบบ dependence

บทท 4 การวเคราะหขอมล

การพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการ

เรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผวจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลโดยมรายละเอยดตามขนตอนการด าเนนการวจย ตามล าดบตอไปน

ตอนท 1 การศกษาความสามารถในการแกปญหาเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 หลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ตอนท 3 การศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ตอนท 1 การศกษาความสามารถในการแกปญหาเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 หลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การวเคราะหขอมลเพอตอบค าถามของการวจย ขอ 1 การศกษาความสามารถใน การแกปญหาดวยโครงงาน

การศกษาความสามารถในการแกปญหาเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 หลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการประเมนหลงเรยนหลงจากเสรจสนการสอนแลว ใหนกเรยนจดท าโครงงานเกยวกบการแกปญหาการถนอมอาหาร กลมละ 1 โครงงาน ไดโครงงานทงหมด 5 โครงงาน ไดแก 1) มะละกอแกวสมนไพร 2) มะขามแกวรสตมย ากง 3) ขงดองสามรส 4) กลวยตากอบน าผง และ 5) พทราเชอมเลศรส น าเสนอผลงาน โดยการน าเสนอหนาชนเรยน ก าหนดเกณฑการใหคะแนน ความสามารถในการแกปญหาดวยโครงงาน คะแนนเตม 15 คะแนน รายละเอยดดงตารางท 10

73

74

ตารางท 10 ความสามารถในการแกปญหา

ชอโครงงาน

ความสามารถในการแกปญหา

สามารถระบป

ญหา

สามารถเสนอ

แนวท

างแก

ปญหา

ทเปน

ไปได

สา

มารถเสนอ

วธการแสว

งหาความร

สา

มารถ

บอกป

ระโย

ชนทได

รบจา

กการ

แกปญ

หา

ความส

ามารถในก

ารน าเสนอ

รวม

15 คะแนน

ระดบ

ความสามารถ

3 คะแนน

3 คะแนน

3 คะแนน

3 คะแนน

3 คะแนน

1. มะละกอแกวสมนไพร 3 3 2 3 2 13 สง

2) มะขามแกวรสตมย ากง 3 3 3 2 3 14 สง

3) ขงดองสามรส 3 3 2 2 2 12 สง

4) กลวยตากอบน าผง 3 3 3 3 2 14 สง

5) พทราเชอมเลศรส 3 3 3 2 2 13 สง

X 3.00 3.00 2.80 2.40 2.20 2.68 สง

X % 100 100 93.33 80.00 73.33 89.33 สง

ระดบความสามารถ สง สง สง สง สง สง

ล าดบท 1 1 3 4 5

จากตารางท 10 โดยภาพรวมนกเรยนมความสามารถในการแกปญหา อยในระดบสง ( X % = 89.33) เมอพจารณาเปนรายดานจากคาเฉลยของคะแนนความสามารถมากทสดไปหานอยทสดไดดงน นกเรยนมความสามารถในการระบปญหาและเสนอแนวทางแกปญหาทเปนไปได อยในระดบสงเปนล าดบท 1 ( X % = 100) รองลงมาคอเสนอวธการแสวงหาความรอยในเกณฑระดบสงเปนล าดบท 3 (X % = 93.33) รองลงมาคอสามรถบอกประโยชนทไดรบจากการแกปญหา

75

อยในเกณฑระดบสงเปนล าดบท 4 และความสามารถการน าเสนอโครงงานอยในระดบสงเปนล าดบสดทาย ( X % = 73.33) เ มอพจารณาความสามารถในการท าโครงงานแตละโครงงานพบวานกเรยนมความสามารถในการท าโครงงานอยในระดบสงเรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน ล าดบท 1 ทเทากน คอโครงงานมะขามแกวรสตมย ากง และโครงงานกลวยตากอบน าผง ล าดบ 3 ทเทากน คอ โครงงานมะละกอแกวสมนไพร และโครงงานพทราเชอมเลศรส และล าดบท 5 โครงงานขงดองสามรส ตามล าดบ

ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การวเคราะหขอมลเพอตอบค าถามของการวจยขอท 2 การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร กอนและหลงการจดการเรยนรโดย

ใชปญหาเปนฐาน ผวจยน าแผนการจดการเรยนรไปทดลองใชกบกลมตวอยาง คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 จ านวน 20 คน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โดยผวจยไดด าเนนการจดการเรยนรดวยตนเองตามแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทง 4 แผน จดกจกรรมการเรยนรคละความสามารถเพอปฏบตกจกรรมรวมกน การศกษาใบความรและใบงานแลวปฏบตงานทไดรบมอบหมาย ผวจยไดท าการทดสอบกอนเรยนและทดสอบหลงเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร จ านวน 1 ฉบบ เปนแบบทดสอบปรนยชนด 4 ตวเลอก จ านวน 20 ขอ 20 คะแนน ซงมรายละเอยดดงตารางท 11 ตารางท 11 การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การทดสอบ N คะแนนเตม X S.D. t – test Sig

(2 tailed) กอนเรยน 20 20 11.80 2.26 - 11.541 .000 หลงเรยน 20 20 15.60 1.70

จากตารางท 11 พบวา ผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนเรยน (Pretest) และ หลงเรยน (Posttest) เรองการถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบสมมตฐาน

76

โดยคาเฉลยของคะแนนความรเรอง การถนอมอาหาร หลงจากไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ( X = 11.80, S.D = 2.26) สงกวาคาเฉลยของคะแนนความรเรอง การถนอมอาหาร กอนไดรบการจดการเรยนร ( X =15.60, S.D = 1.70) การศกษาพฒนาการของความสามารถในการถนอมอาหารของนกเ รยนช นประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน รายละเอยดดงตารางท 12

ตารางท 12 ความสามารถในการถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานจ าแนกตามประเภท

ท ความสามารถในการถนอมอาหารจ าแนกตามประเภท

คะแนน การทดสอบ

ล าดบท

กอนเรยน หลงเรยน

X S.D X S.D 1 การดอง 5 2.75 0.85 3.40 0.50 4 2 การเชอม 5 3.20 0.77 4.35 0.75 1 3 การตากแหง 5 3.05 0.69 4.20 0.70 2 4 การกวน 5 2.80 0.83 3.70 0.47 3

รวม 20 11.80 2.26 15.60 1.70 จากตารางท 12 พบวาผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนเรอง ความสามารถในการถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 จ าแนกตามประเภท นกเรยนมคะแนนความสามารถในการถนอมอาหารประเภทการเชอม เปนล าดบท 1 ( X = 4.35, S.D. = 0.75) รองลงมาคอ การถนอมอาหารประเภทการตากแหง ( X = 4.20, S.D. = 0.70) การถนอมอาหารประเภทการกวน ( X = 3.70 , S.D. = 0.47) และการถนอมอาหารประเภทการดอง ( X = 3.40, S.D. = 0.50) เปนล าดบสดทาย

ตอนท 3 การศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน

การวเคราะหขอมลเพอตอบค าถามของการวจย ขอท 3 จากการวเคราะหแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอ

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอยในระดบใด มรายละเอยดดงตารางท 13

77

ตารางท 13 ความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ความคดเหนตอการจดการเรยนรโดยใช ปญหาเปนฐาน

X S.D. ระดบความ คดเหน

ล าดบท

ดานบรรยากาศการเรยนร 1. นกเรยนมอสระในการศกษา คนควาแลกเปลยนความคดเหน

3.00

0.00

เหนดวยมาก

1

2. นกเรยนมโอกาสไดลงมอปฏบตจรงจากแผนทวางไว 2.85 0.37 เหนดวยมาก 3 3. นกเรยนมความสนกสนานในกจกรรมการเรยนร 3.00 0.00 เหนดวยมาก 1

รวม 2.95 0.09 เหนดวยมาก 1

ดานการจดกจกรรมการเรยนร 4. สงเสรมใหนกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหสาเหต หาวธการแกปญหา วางแผนและปฏบตจรงในการแกปญหา

2.90

0.31

เหนดวยมาก

1

5. สงเสรมใหนกเรยนไดคดปฏบตแสดงออกเพอการแกปญหา และการคดสรางสรรค

2.65 0.49 เหนดวยมาก 3

6. สงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณปญหาทเกดขน จรงในชมชน

2.85 0.37 เหนดวยมาก 2

รวม 2.80 0.13 เหนดวยมาก 2

ความคดเหนตอการจดการเรยนรโดยใช ปญหาเปนฐาน

X S.D. ระดบความ คดเหน

ล าดบท

ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร 7. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ชวยใหนกเรยน ท างานอยางเปนระบบตามขนตอน

2.70

0.47

เหนดวยมาก

3

8. ชวยใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรจากแหลงขอมล ตาง ๆ และสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนไดดขน

2.60 0.50 เหนดวยมาก 4

9. ท าใหสามารถน ากระบวนการคดทไดฝกไปประยกตใช ในชวตประจ าวนตลอดจนการเรยนรในกลมการเรยนรอน ๆ

2.85 0.36 เหนดวยมาก 1

10. ชวยใหนกเรยนมความสามารถในการแกปญหา เขาใจ ปญหา และสามารถระบปญหาสาเหตของปญหาไดชดเจนขน

2.80 0.41 เหนดวยมาก 2

รวม 2.74 0.11 เหนดวยมาก 3

โดยภาพรวม 2.83 0.11 เหนดวยมาก

78

จากตารางท 13 พบวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทตอบแบบสอบถามเหนดวยตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมาก ( X = 2.83, S.D.=0.11) เมอพจารณาเปนรายดานนกเรยนเหนดวยมากทสดเรยงตามล าดบดงน นกเรยน สวนใหญเหนดวยมากในดานบรรยากาศการเรยนรเปนล าดบทหนง ( X = 2.95, S.D. = 0.09) รองลงมาคอ ดานการจดกจกรรมการเรยนร (X = 2.80, S.D. = 0.13) และดานประโยชนทไดรบจากการเรยนรนกเรยนเหนดวยมากเปนล าดบสดทาย ( X = 2.74, S.D. = 0.11)

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา นกเรยนสวนใหญเหนดวยมาก ดานบรรยากาศ การเรยนร (X = 2.95, S.D. = 0.09) เมอพจารณาเปนรายประเดนค าถาม พบวา นกเรยนเหนดวยมากทกประเดนค าถาม โดยเหนดวยมากในประเดน นกเรยนมความสนกสนานในกจกรรม การเรยนรและนกเรยนมอสระในการศกษา คนควาแลกเปลยนความคดเหนเปนล าดบทหนงเทากน (X = 3.00, S.D. = 0.00) และเหนดวยมากในประเดนนกเรยนมโอกาสไดลงมอปฏบตจรงจาก แผนทวางไว (X = 2.85, S.D. = 0.37)

นกเรยนสวนใหญเหนดวยมากในดานการจดกจกรรมการเรยนรอยในระดบมาก ( X =

2.80, S.D. = 0.13) เมอพจารณาเปนรายประเดนค าถาม พบวา นกเรยนเหนดวยมาก ทกประเดน โดยเหนดวยมากทสดในประเดนสงเสรมใหนกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหสาเหต หาวธ การแกปญหา วางแผนและปฏบตจรงในการแกปญหา เปนล าดบทหนง ( X =2.90, S.D. = 0.31)รองลงมาเหนดวยมากในประเดน สงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณปญหาทเกดขนจรงในชมชน ( X = 2.85, S.D. = 0.37) และเหนดวยมากในประเดนสงเสรมใหนกเรยนไดคดปฏบตแสดงออกเพอการแกปญหา และการคดสรางสรรค (X =2.65, S.D. = 0.49) เปนล าดบสดทาย นกเรยนสวนใหญเหนดวยมากดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร ( X = 2.74, S.D. = 0.11) เมอพจารณาเปนรายประเดนค าถามพบวา นกเรยนเหนดวยอยในระดบมากทกประเดน โดยเหนดวยมากทสดในประเดนท าใหสามารถน ากระบวนการคดทไดฝกไปประยกตใช ในชวตประจ าวนตลอดจนการเรยนรในกลมการเรยนรอน ๆ (X = 2.85, S.D. = 0.36) รองลงมาเหนดวยมากในประเดน ชวยใหนกเรยนมความสามารถในการแกปญหา เขาใจปญหา และสามารถระบปญหาสาเหตของปญหาไดชดเจนขน (X =2.80, S.D. = 0.41) การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ชวยใหนกเรยนท างานอยางเปนระบบตามขนตอน (X = 2.70, S.D. = 0.47) และเหนดวยมากในประเดนชวยใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ และสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนไดดขนเปนล าดบสดทาย (X = 2.60, S.D. = 0.50)

79

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรองการพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) แบบแผนการวจยขนพนฐาน (Pre-Experimental Designs) แบบหนงกลมสอบกอนสอบหลง (One Group Pretest-Posttest Design) โดยมวตถประสงคของการวจยดงน 1) เพอศกษาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2) เพอเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และ 3) เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ประชากรทใชในการวจย ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทก าลงศกษาอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 โรงเรยนทอยในกลมต าบลวงกระแจะ จ านวน 5 โรงเรยน ไดแก โรงเรยนบานเขาพง โรงเรยนบานวงกระแจะ โรงเรยนบานแกงระเบด โรงเรยนบานสารวตร และโรงเรยนบานเขาชาง จ านวน 90 คน กลมตวอยางทใชในการวจยคอนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานเขาชาง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 จ านวน 20 คน ทก าลงศกษาอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 เครองมอทใชในการวจยครงนไดแก 1) แผนการจดการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทสรางขนจ านวน 4 แผน 2) แบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร เปนแบบทดสอบทใชทดสอบกอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จ านวน 1 ฉบบ เปนแบบทดสอบปรนย จ านวน 20 ขอ 3) แบบประเมนความสามารถในการแกปญหา เปนการประเมนหลงเรยน หลงจากเสรจสนการสอนแลวใหนกเรยนจดท าโครงงานเกยวกบการแกปญหาการถนอมอาหาร กลมละ 1 โครงงาน และ 4) แบบสอบถามความคดเหน การวเคราะหขอมลใชคาสถตคาเฉลย ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) คารอยละ (%) การทดสอบคาท (t–test) แบบ dependent

สรปผลการวจย

การวจยเรอง การพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลการวจยดงน

79

80

1. ความสามารถในการแกปญหาเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยใหนกเรยนท าโครงงาน ภาพรวมพบวานกเรยนมความสามารถในการแกปญหาอยในระดบสง เมอพจารณารายดานพบวานกเรยนมความสามารถในการระบปญหาและเสนอแนวทางแกปญหาทเปนไปไดอยในระดบสงเปนล าดบท 1 ความสามารถการน าเสนอโครงงานอยในระดบสงเปนล าดบสดทาย 2. ผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงยอมรบสมมตฐานการวจย โดยคาเฉลยของคะแนนความรเรอง การถนอมอาหาร หลงไดรบ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงกวาคาเฉลยของคะแนนกอนการจดการเรยนร คะแนนความสามารถในการถนอมอาหารโดยภาพรวม พบวา คาเฉลยความสามารถในการถนอมอาหารหลงการจดการเรยนรสงกวากอนการจดการเรยนร เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาการถนอมอาหารประเภทกวน มคาคะแนนเฉลยสงเปนล าดบท 1 และการถนอมอาหารประเภทการดองมคา คะแนนเฉลยสงเปนล าดบสดทาย 3. ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมากทกดาน เมอพจารณารายดาน พบวา นกเรยนเหนดวยมากในดานบรรยากาศการเรยนรเปนล าดบทหนง และดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร เปนล าดบสดทาย เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ในดานบรรยากาศการเรยนรนกเรยนเหนดวยมากในเรอง นกเรยนมอสระในการศกษา คนควาแลกเปลยนความคดเหน และนกเรยนมความสนกสนานในกจกรรมการเรยนร เปนล าดบท 1 และเหนดวยมากในเรอง นกเรยนมโอกาสไดลงมอปฏบตจรงจากแผนทวางไว เปนล าดบสดทาย และเมอพจารณาดานประโยชนทไดรบจาก การเรยนรโดยภาพรวมพบวานกเรยนเหนดวยมาก เมอพจารณาเปนรายขอพบวา นกเรยนเหนดวยมากในเรอง ท าใหสามารถน ากระบวนการคดทไดฝกไปประยกตใชในชวตประจ าวน ตลอดจน การเรยนรในกลมการเรยนรอน ๆ เปนล าดบท 1 และเหนดวยมากในเรองชวยใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ และสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนไดดขนเปนล าดบสดทาย

อภปรายผล

การพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานผวจยไดท าการอภปรายผลจากขอคนพบการวจยดงตอไปน

81

1. จากผลการวจยพบวา ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานประเมนหลงจากเสรจสนการเรยนการสอนแลว โดยภาพรวมนกเรยนมความสามารถในการแกปญหาดวยการท าและน าเสนอโครงงานอยในระดบสง ทงนอาจเปนเพราะวา โครงงานเปนการเรยนรทเกดจากความตองการของนกเรยนและเปนการเรยนทยดผเรยนเปนส าคญโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล นกเรยนแตละคนมความร ความถนด ความสามารถและความสนใจตางกน จากการทนกเรยนเรยนดวยความสนใจในสงทตนเองอยากร ท าใหนกเรยนมความสนใจ ใฝหาความร สงผลใหเกดการเรยนรและจดจ าเนอหาใหดขน เพราะไดรบความรจากการฝกปฏบตจรงซงสอดคลองกบกบงานวจยของคราจซค และคณะ (Krajik and others 1944 : 483 – 497) พบวาการสอนแบบโครงงานไดมการน า ไปใชจดกจกรรมการเรยนรในสภาพหองเรยนทแตกตางกน โดยนกเรยนจะเปนเปนผด าเนน การศกษาคนควาเรองทตนเองสนใจ เมอประสบปญหากตองประสานงานเพอขอความรวมมอ ความชวยเหลอจากผเชยวชาญทงในดานเนอหาและเทคโนโลย ซงผลทไดจากโครงงานเปนการพฒนาความคดรวบยอด และมนษยสมพนธทางวชาการของนกเรยนเปนอยางด ซงสอดคลองกบ ฮารทแมน (Hartman 1955 : 47, อางถงใน กนทมา เอมประเสรฐ 2542 : 22) ทกลาววา การจด การเรยนรโดยใชโครงงานเปนการศกษาแบบลมลก เมอเดกเขารวมโครงงาน เดกจะไดพฒนาค าถาม แสดงความสามารถ คนหาทางแกไข เสนอแนะกระบวนการแกปญหาทคดคนขน โครงงานใชเวลามากขนอยกบความสนใจของนกเรยน แลวยงสอดคลองกบ สมศกด ภวภาดาวรรธน (2544 : 81) กลาววา การเรยนรแบบใหผเ รยนจดท าโครงงานตามความสนใจของผเรยนนบเปนการเปดโอกาสใหผเ รยนแสวงหาประสบการณการเรยนรทมความหมายตอชวตประจ าวน และสามารถแสดงออกโดยใชศกยภาพทมอยในตนเองไดอยางกวางขวาง ซงในการท าโครงงานผเรยนตองมคณลกษณะส าคญ คอ มความคดสรางสรรค อภปรายแลกเปลยนเรยนรซงกนและรวมกนหาแนวทางในการแกปญหาซงสอดคลองกบ เรณมาศ มาอน (2537 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการใชวธสอนแบบใชปญหาเปนฐานในการสอนวชาสขศกษาเพอพฒนาความสามารถในการแกปญหาสขภาพของผเรยนในระดบอดมศกษา ผลการวจยพบวา ความสามารถในการแกปญหาสขภาพของนกเรยนกลมทดลองภายหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ.01 ความสามารถในการแกปญหาสขภาพของนกเรยนกลมทดลองหลงเรยนสงกวากลมควบคม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐานของการวจย และสอดคลองกบผลการวจยของ วชนย ทศศะ (2547 : บทคดยอ) ทไดศกษาเรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกและแบบสบเสาะแสวงหาความร ผลการวจยพบวานกเรยน ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกมผลการเรยนสงกวานกเรยนทจดการเรยนรแบบสบเสาะหา

82

ความร ความสามารถในการแกปญหาเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกอยในระดบด สวนความสามารถใน การแกปญหาเรองสงแวดลอมของนกเรยนทจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรอยในระดบพอใช 2. ผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผลการเปรยบเทยบคะแนนกอนเรยน (Pre-test) และหลงเรยน (Post-test) แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยคาเฉลยของคะแนนความรเรอง การถนอมอาหาร หลงจากไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงกวาคาเฉลยของคะแนนความรกอนไดรบการจดการเรยนร ทงนอาจเนองมาจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการจดการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนไดคนพบปญหาดวยตนเอง จากสถานทจรงและสถานการณจรงทเกดขนในชมชน ท าความเขาใจกบปญหา มการวางแผนรวมกนเพอหาหาแนวทางแกไขปญหา มการใชเกณฑทเหมาะสมในการประเมนวธแกปญหาเพอเลอกแนวทางทเปนวธแกปญหาทดทสด การจดท าแผนปฏบตการและด าเนนการแกปญหาตามแผนทวางไว ซงกจกรรมเหลานเปนสวนหนงในขนตอนการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) ซงประกอบดวยหลกการส าคญ 3 ประการ คอ การเรยนรโดยเนนนกเรยนเปนส าคญ การเรยนรโดยใชวธการกลมยอย (Small Group Tutorial) และการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL) (ทองจนทร หงษลดารมณ 2533 : 1- 5) และจากการเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรทเนนใหนกเรยนมโอกาสเรยนรดวยตนเอง โดยใชปญหาเปนเครองกระตนใหนกเรยนเกดความตองการทจะศกษาหาความรและค าตอบดวยตนเอง โดยใชกระบวนการแกปญหาทชวยใหนกเรยนคดเปน ท าเปนและแกปญหาเปนมการตดสนใจทดและสามารถเรยนรการท างานเปนทม รวมทงการน าทกษะทไดในการแกปญหาไปใชในชวตประจ าวนได โดยมครเปนผให การสนบสนนและอ านวยความสะดวกในการเรยนร (วภาภรณ บญฑา 2541 : 33 – 34) ในขณะเดยวกนยงคงรกษารปแบบของการเรยนในชนใหมประสทธภาพ เหมาะสมกบการจดหองเรยนในโรงเรยนโดยทวไปในปจจบนทแตละหองจดคละกนทงนกเรยนเกง ปานกลาง และออน นกเรยนทมความสามารถแตกตางกนสามารถเรยนรรวมกน ไดเลอกปญหาดวยวธการเรยนทอยบนพนฐานพฒนาการและความสนใจ นอกจากนการไดเรยนเปนกลมยอยรวมกบเพอน ๆ นกเรยนมโอกาสแลกเปลยนความร ความคด ฝกทกษะทางสงคมและเปนการเรยนทสนก เมอรสน และแพรก (Mierson and Parikh 2000 : 22) ไดเสนอแนะไววาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนรทยดนกเรยนเปนส าคญซงในการจดกจกรรมการเรยนรส าหรบการวจยครงน นกเรยนไดเรยนรจากปญหาทเกดขนจรงในชมชน จากสถานทจรง ท าใหนกเรยนไดเรยนรอยางสนกสนานและปญหาทไดมาจากตวนกเรยนเองยงเปนตวกระตนใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหน

83

ตองการทจะหาค าตอบ และไดเรยนรอยางอสระตามความสนใจ สามารถศกษาคนควาขอมลจากแหลงตาง ๆ ได เชน ใบความร วดทศน คอมพวเตอร หนงสอ รวมทงแหลงเรยนรในชมชน ท าใหไดรบประสบการณไดเขาใจสภาพปญหาอยางลกซง ไดเปลยนบรรยากาศการเรยนรท าใหเรยนรอยางสนกสนานไมเบอและความรทไดรบจะคงทน เนองจากนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ไดลงมอปฏบตดวยตนเอง ไดฝกการท างานเปนกลม ไดอภปรายแลกเปลยนความคดซงกนและกน ไดรวมกนวเคราะหปญหา สาเหต หาแนวทางแกไขทดทสด พรอมทงรวมกนวางแผนปฏบตการการแกปญหาจากสถานการณทก าหนดให และไดลงมอปฏบตจรงจากแผนปฏบตการทวางไว ไดรวมกนวเคราะหผลด ผลเสยทเกดขนจากการแกปญหา ซงสอดคลองกบแนวคดของ อมรทพย ณ บางชาง (2543 : 24) ทกลาววาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนเกดการเรยนร โดยใชปญหาหรอสถานการณทเปนอยตามสภาพจรง กระตนใหนกเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาความรดวยตนเอง และสอดคลองกบแนวคดของ วชรา เลาเรยนด (2548 : 98) ทกลาววาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนยทธวธการจดการเรยน การสอนทเนนผเรยนเปนส าคญแบบหนงทชวยสงเสรมและพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณและทกษะการแกปญหา ผเรยนสามารถน าไปใชในการท างานและด ารงชวตตลอดชวต การจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานใหประสบการณทมความหมายตอผเรยน มเปาหมายเพอใหผเรยนไดใชความรในสถานการณตาง ๆ และในสถานการณจรง เพอปรบปรงพฒนาการปฏบตงานของตนใหมประสทธภาพสงสด จดเดนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานคอ การใชปญหาจรง ใหนกเรยนไดคดหาแนวทางการแกปญหาและเพอเปนการสงเสรมทกษะการคดสรางสรรค ควรใหนกเรยนไดมการเสนอแผนปฏบตการ (Action Plan) และด าเนนการแกปญหาดวย ซงสอดคลองกบ มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 43 – 45) ทไดกลาวไววา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนนวตกรรมทางการศกษาทสามารถน าไปใชในการพฒนาหลกสตร และการปรบปรงการจดการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพ หลกการส าคญคอผสอนจะใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรเพอน ามาเปนแนวทางแกไขปญหาโดยผเรยนเปนฝายก าหนดทศทาง การเรยนรดวยตนเอง สอดคลองกบงานวจยของ อาภรณ แสงรศม (2543 : 63) ทไดศกษาผลการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานตอลกษณะการเรยนรดวยตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยนการสอน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 พบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานมคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตนเองหลงเรยนสงกวากอนเรยน สอดคลองกบ วชนย ทศศะ (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนหลกและสบเสาะหาความร พบวา ผลการเรยนของนกเรยนทจดการเรยนรโดยใช

84

ปญหาเปนหลกสงกวาผลการเรยนของนกเรยนทจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร และสอดคลองกบ เบญจวรรณ อวมมณ (2549 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การพฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการคดแกปญหา เรอง การอนรกษแมน าทาจน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน พบวา คะแนนเฉลยผลการเรยนรหลงการจดการเรยนรสงกวากอนการจดการเรยนร ทงนยงสอดคลองกบงานวจยของ วลาศณย อนทรช (2552 : บทคดยอ) ไดศกษาเรองการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนรวชาคณตศาสตร เรองอตราสวนและรอยละ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ระหวางการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบการจดการเรยนรแบบปกต พบวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และเมอพจารณาความสามารถในการถนอมอาหาร พบวา การถนอมอาหารประเภทการกวนมระดบคะแนนสงกวาการถนอมอาหารประเภทอน ๆ ทงนอาจเปนเพราะวา การกวนเปนการถนอมอาหารทนกเรยนสามารถปฏบตไดงาย ใชเวลาในการปฏบตนอยกวาวธ อน ๆ มผลงานใหเหนไดชดเจนเปนวธทใชในชวตประจ าวนและสภาพของทองถนมวตถดบท เออตอการน ามาแปรรปไดหลากหลาย เชน กลวย พทรา สบปะรด เผอก มะมวงเปนตน และ การถนอมอาหารประเภทการดองมคาเฉลยของคะแนนอยในระดบต ากวาการถนอมอาหารประเภทอน ๆ ทงนอาจเปนเพราะวา การดองใชระยะเวลาในการปฏบตงานนาน ผลงานทไดอาจไมประสบผลส าเรจเนองจากมขอจ ากดในเรองความสะอาด ขนตอนการปฏบต สภาพอากาศ การเลอกวตถดบในการถนอมอาหารและเสยงตอการเนาเสยของวตถดบ 3. ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานพบวา นกเรยนทตอบแบบสอบถามความคดเหนโดยภาพรวมนกเรยนเหนดวยมากตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทงนอาจเปนเพราะวานกเรยนเหนวาการจดกจกรรม การเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐานเปนลกษณะการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนในขณะเรยน ตองฝกคดอยางมเหตผล รวมทงรจกถายทอดค าพดหรอความร ทมอยใหเพอนรวมกลมเขาใจ ไดมโอกาสแสวงหาความรดวยตนเอง เกดทกษะในการท างานรวมกบผอน บรรยากาศการเรยนเปนกนเอง ผเรยนรสกอสระในการคด เกดทศนคตทดตอการเรยน จงท าใหอยากเรยนรเพมมากขน อกทงลกษณะการเรยนท าใหผเรยนตนตวอยตลอดเวลา ชวยพฒนาความคดสรางสรรค ผเรยนไดใชหลกการเรยนรแบบกลมยอย มการท างานเปนทม รจกแบงหนาทรบผดชอบ ไดคนควา ไดฝกการเปนผน าผตาม ผเรยนมปฏสมพนธทดตอกนภายในกลม และระหวางกลม ทกคนอาศยความรวมมอกน รวมกนคดรวมกนลงมอปฏบต มโอกาสแสดงความสามารถ ประสบการณตาง ๆ เหลาน ยอมกอใหเกดความภาคภมใจในตนเอง สอดคลองกบ

85

งานวจยของ สอดคลองกบแนวคดของ เมอรสนและแพรก (Mierson and Parikh 2000, อางถงในเบญจวรรณ อวมมณ 2549 : 121) ทวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการจดการเรยนรทเนนใหนกเรยนไดลงมอศกษาหาความรดวยตนเองอยางอสระจากแหลงความรทหลากหลาย นกเรยนเรยนรอยางสนกสนาน ไมเครยดและชอบทไดออกไปเรยนรปญหาสงแวดลอมจากสถานทจรงในชมชน ไดเรยนรเปนกลม ไดแลกเปลยนความคดเหนและชวยเหลอซงกนและกนภายใน กลม ฝกการเปนผน าและผตามทด เมอพจารณารายดานพบวา นกเรยนสวนใหญเหนดวยมากในดานบรรยากาศการเรยนรเปนล าดบทหนง ทงนอาจเนองมาจากสาระการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร เปนสาระทเกยวของกบชวตประจ าวนของนกเรยนโดยตรง ไมยงยาก นกเรยนไดรวมกนเรยนรปญหาจากสถานการณจรงทเกดขนในทองถน ไดระดมสมองและแลกเปลยนความคดเหนกนเปนกลม ไดศกษาคนควาอยางอสระตามความถนดและความสนใจของตนเอง ท าใหเกดการเรยนรทสนกสนาน ไมเครงเครยดจงสงผลใหนกเรยนมความคดเหนดานบรรยากาศการเรยนรอยในระดบเหนดวยมากเปนล าดบท 1 สอดคลองกบแนวคดของ เมอรสน และแพรก (Mierson and Parikh 2000 : 22) ทกลาววาการจด การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการจดการเรยนรทเนนใหนกเรยนไดลงมอศกษาหาความรดวยตนเองอยางอสระจากแหลงความรทหลากหลาย นกเรยนเรยนรอยางสนกสนาน ไมเครยด ไดเรยนรเปนกลม ไดแลกเปลยนความคดเหน ชวยเหลอซงกนและกนภายในกลม ฝกการเปนผน าและ ผตามทด และนกเรยนเหนดวยมากในดานประโยชนทไดรบจากการจดการเรยนรเปนล าดบสดทาย ท งนอาจเปนเพราะครยงไมไดมงเนนใหนกเรยนน าสงทไดจากการเรยนรไปใชประโยชนในชวตประจ าวน และจากการจดการเรยนรทผานมาจะมงเนนแตเนอหาการบรรยาย จงท าใหนกเรยนไมเหนความส าคญและประโยชนทจะไดรบ สอดคลองกบ มณฑรา ธรรมบศย (2549 : 45) ไดกลาวถงอปสรรคของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวา ครบางคนไมนยมน าไปใชเนองจากผสอนสวนใหญยงไมเปลยนแปลงตวเองจากผเชยวชาญการบรรยาย (Expert Teacher) ไปสการเปนผอ านวยความสะดวก (Facilitator) ไมคมเรองเวลาเนองจากตองใชเวลามากและไมไดรบ การสนบสนนจากผมอ านาจในการจดการศกษา ผบรหารอาจมองวาครไมสอนหนงสอ ปลอยใหนกเรยนคนควากนเอง ซงอาจท าใหผสอนเกดความทอแทและหมดก าลงใจทจะใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

เมอพจารณาเปนรายประเดนค าถามพบวานกเรยนเหนดวยมากทกประเดนค าถาม โดยเหนดวยมากในประเดน นกเรยนมอสระในการศกษา คนควา แลกเปลยนความคดเหนเทากบประเดน นกเรยนมความสนกสนานในกจกรรมการเรยนร ทงนอาจเปนเพราะการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน ท าใหนกเรยนไดเรยนรจากการปฏบตจรง จงท าใหนกเรยนเกดความ

86

สนกสนานในการเรยนร สอดคลองกบแนวคดของ รง แกวแดง (2550) ทกลาววา การจดการศกษาตองใหความส าคญสงสดกบผเรยน ซงมศกยภาพทางสมองทสามารถเรยนรและพฒนาได ตองใหผเรยนเปนศนยกลางการเรยน โดยมครเปนผอ านวยความสะดวก และมวธสอนทจะท าใหผเรยนไดเรยนรอยางมความสข และเนนการปฏบต (Learning by Doing) การสอนไมจ ากดอยแตในหองเรยนอกตอไป แตจะเกดขนตลอดชวตของคน โดยไมจ ากดเวลา สถานท ทงผจดและรปแบบกมหลากหลายมากขน และเหนดวยมากเปนล าดบสดทาย ในดานประโยชนทไดรบจากเรยนรในประเดน ชวยใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ และสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนไดดขน ทงนอาจเปนเพราะแหลงขอมลทใชในการศกษาคนควาเพมเตมไมเพยงพอตอความตองการของผเรยน จงท าใหผเรยนมเนอหา ตลอดจนขอมลทใชในการแลกเปลยนความร ความคดเหนทจ ากด จงท าใหความสามารถในการสอสารและการแสดงความคดเหนรวมกบบคคลอน ๆ ลดลง

ขอเสนอแนะ

จากการวจยเรอง การพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผวจยไดสรปแนวคดและขอเสนอแนะเกยวกบประเดนตอไปน คอ ขอเสนอแนะทวไปและขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป โดยมรายละเอยดดงตอไปน

ขอเสนอแนะในการน าไปใช 1. จากผลการวจยพบวา การพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน สามารถพฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนใหสงขนได ดงนนสถานศกษาและส านกงานเขตพนทการศกษา ควรสนบสนนใหครน าวธสอนโดยใชปญหาเปนฐานไปใชพฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการแกปญหาในระดบชนอนๆ และกลมสาระการเรยนรเกยวกบวชาเชงปฏบตการ ใหกวางขวางมากขน 2. ความสามารถในการถนอมอาหารของนกเรยน หลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในประเภทการดองมคาเฉลยของคะแนนเปนล าดบสดทาย ดงนน ครควรใหนกเรยนไดฝกปฏบตตามล าดบขนตอนของการถนอมอาหารโดยเนนความสะอาด เลอกวตถดบทใชใหเหมาะสมและค านงถงเวลาทใชในการปฏบตกจกรรม

87

3. จากผลการวจยพบวาความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร นกเรยนเหนดวยมากเปนล าดบสดทายในเรอง ชวยใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรจากแหลงขอมลตางๆ และสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนไดดขน ดงนน ครจงควรจดกจกรรมทเนนใหนกเรยนศกษาคนควาหาความรจากแหลงความรตาง ๆ ใหมากขน เชน ศกษาจากเอกสารในหองสมด คนหาขอมลทางอนเทอรเนต สมภาษณผรในชมชน เปนตน

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาเปรยบเทยบผลการเรยนรและความสามารถในการแกปญหาทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบการสอนวธอน ๆ เชน การจดการเรยนรแบบรวมมอกนเรยนร แบบสบเสาะหาความร และการจดการเรยนรโดยโครงงาน เปนตน 2. ควรมการวจยเปรยบเทยบผลการเรยนรทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ในกลมสาระการเรยนรอน ๆ เชน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (กจกรรมพฒนาผเรยน และกจกรรมแนะแนว) เปนตน

88

บรรณานกรม

ภาษาไทย กตญญ ภานเวศ. การถนอมอาหารต ารบไทย. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมค, 2550. กรมวชาการ. คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2544. _________. สาระมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2544. . “หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544.” ผงมโนทศนและสาระการเรยนร แกนกลางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย. กรงเทพฯ : โรงพมพ ครสภาลาดพราว, 2544. กระทรวงศกษาธการ. การสงเคราะหรปแบบการพฒนาศกยภาพของเดกไทยดวยทกษะการเรยน. กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา, 2542. _________. มาตรฐานการศกษาเพอการประกนคณภาพภายนอก ระดบการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : โรงพมพบางกอกบลอก, 2543. _________. ก หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : ส านกพมพ วฒนาพานช, 2544. _________. ก หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2545. _________. ข แนวทางการวดและประเมนผลในชนเรยนกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและ เทคโนโลย ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.), 2545. _________. คมอวดผลประเมนผลวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2546. กาญจนา วฒาย. การวจยในชนเรยนเพอพฒนาการเรยนการสอน. นครปฐม : สถาบนพฒนา ผบรหารการศกษา กระทรวงศกษาธการ, 2544. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน [ออนไลน]. เขาถงเมอ 5 มกราคม 2551. เขาถงไดจาก http://vdo.kku.ac.th/mediacenter/mediacenter/uploads/libs/html/1043/problem_based_l earning (PBL).pdf

89

การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก [ออนไลน]. เขาถงเมอ 19 มกราคม 2551. เขาถงไดจาก http://www.tu/ac/th/org/dentist/teach2.html ครวไพลน. กวน ดอง เคม อาหารไมบด อรอยขามป Food Good Idea. กรงเทพฯ : ส านกพมพ บานสยา จ ากด, 2551. จรรยา เนตรพระ. การถนอมอาหาร. ศรสะเกษ : วทยาลยเทคนคศรสะเกษ.ภาควชาอาหารและ โภชนาการ คณะคหกรรม, 2538. จรญ ขนทรง. “ความตระหนกของสมาชกสมาองคการบรหารสวนต าบลในการอนรกษแมน า ล าคลองในจงหวดนครปฐม.” วทยานพนธปรญญาสงคมมหาบณฑต สาขาวชา สงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2539. จรญศร พลเวยง. ถนอมอาหารฉบบสมบรณ. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมบาน, 2552. ชยยงค พรหมวงศ. “การหาประสทธภาพชดการสอน.” ใน เอกสารการสอนชดวชาสอ การพฒนาการ หนวยท 1-15 สาขาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 101-102. นนทบร : ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช, 2540. ชตมา ปญญาพนจกร. “รปแบบการจดการเรยนการสอนจรยธรรมทางการพยาบาลโดยบรณาการ แนวคดเชงพทธและการเนนปญหาเปนหลก.” วทยานพนธปรญญาศกษาดษฎบณฑต สาขาการอดมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2540. ฐตวฒน กวสนทรเสนาะ และคณะ. การสอนแบบโครงงาน [ออนไลน]. เขาถงเมอ 10 มกราคม 2551. เขาถงไดจาก http://www.google.co.th. ทศนา แขมมณ. ศาสตรการสอน. กรงเทพฯ : บรษทดานสทธาการพมพ, 2545. นภา หลมรตน. รปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน [ออนไลน]. เขาถงเมอ 19 มกราคม 2551. เขาถงไดจาก http://vdo.kku.ac.th/mediacenter/mediacenter/uploads/libs/html/ 1043/problem_based_learning(PBL).pdf นนทชย ทองแปน และกาญจนา รตนโชต. “การสอนแบบ Problem Base Learning.” ใน สารปฏรป 3, 32 (พฤศจกายน 2543) : 37. นคม มลเมอง. “ประสทธผลการเรยนการสอนโดยวธใชปญหาเปนหลก วชาสาธารณสขมลฐาน สถาบนราชภฏสวนดสต.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเอก สขศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2536.

90

เบญจวรรณ อวมมณ. “การพฒนาผลการเรยนรและความสามารถในการคดแกปญหา เรอง การอนรกษแมน าทาจน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใช ปญหาเปนฐาน.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและ การนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2549 ปยาน จตรเจรญ. “ผลของการฝกการคดโดยใชเทคนคหมวดความคดหกใบทมตอความสามารถใน การคดแกปญหาเชงสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5.” วทยานพนธ ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543. เปลว ปรสาร. “การศกษาความสามารถในการคดแกปญหาของเดกปฐมวยทไดรบการจด ประสบการณแบบโครงการ.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเอกการศกษาปฐมวย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2543. “แผนปฏบตการปองกน แกไขและฟนฟคณภาพน าในลมน าทาจน.” ม.ป.ท., 2545. (อดส าเนา) พวงรตน ทวรตน. วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : ส านกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2543. มนสภรณ วทรเมธา. การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลก [ออนไลน]. เขาถงเมอ 6 พฤษภาคม 2551. เขาถงไดจาก http://library.rsu.ac.th/pdf/j7chapter%207.pdf. มาเรยม นลพนธ. วธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. นครปฐม : โครงการสงเสรม การผลตต าราและเอกสารการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, 2547. มณฑรา ธรรมบศย. “การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem Base Learning).” ใน วารสารวชาการ 5, 2 (กมภาพนธ 2545) : 11-17. _________. “การสงเสรมกระบวนการคด โดยใชยทธศาสตร PBL.” ใน วารสารวทยาจารย 105, 3 (มกราคม 2549) : 43-45. ยรวฒน คลายมงคล. “การพฒนากระบวนการเรยนการสอนโดยการประยกตแนวคดการใชปญหา เปนหลกในการเรยนรเพอสรางเสรมสมรรถภาพทางคณตศาสตรของนกเรยนชน ประถมศกษาปท 5 ทมความสามารถพเศษทางคณตศาสตร.” วทยานพนธปรญญา ครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน ภาควชามธยมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2545.

91

ยวด ฦาชา. “การพฒนาหลกสตรฝกอบรมการจดการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ส าหรบอาจารย พยาบาล.” ปรญญานพนธปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาการวจยและพฒนา หลกสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2536. รงสรรค ทองสกนอก. “ชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร (Problem Base Learning) เรองทฤษฎจ านวนเบองตน ระดบชนมธยมศกษาปท 4.” วทยานพนธ ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาคณตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2547. รง แกวแดง. ยทธศาสตรการปฏรปการศกษา [ออนไลน]. เขาถงเมอ 6 กมภาพนธ 2551. เขาถงไดจาก http://www.drrung.com/tpub.html โรงเรยนบานเขาชาง. หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานเขาชาง. กาญจนบร : โรงพมพ ครสภาลาดพราว, 2549. (อดส าเนา). วชรา เลาเรยนด. เทคนคการจดการเรยนการสอนและการนเทศ. นครปฐม : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, 2545. _________. เทคนคและยทธวธพฒนาทกษะการคด การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ. นครปฐม : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร, 2548. วาร ถระจตร. เทคนคและวธสอนในระดบประถมศกษา. บรรณาธการโดย แรมสมร อยสถาพร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541. วชนย ทศศะ. “การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรองสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทสอนดวยวธสอนโดยใชปญหาเปนหลกและวธสอนแบบสบเสาะหาความร.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ มหาวทยาลยศลปากร, 2547. วภาภรณ บญทา. “การศกษาสภาพการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลกในวทยาลย พยาบาล สงกดกระทรวงสาธารณสข.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชา การพยาบาล จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541. ศรสมร คงพนธ. การถนอมอาหาร. กรงเทพฯ : ส านกพมพแสงแดด, 2550. _________. อาหารเชอม ดองและการถนอมอาหาร. กรงเทพฯ : ส านกพมพแสงแดด, 2543. สทธเดช ส าลแกว. “การพฒนาหลกสตรทองถนเรองการอนรกษปาชายเลน ส าหรบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา หลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2532.

92

สกญญา ยตธรรมนนท. “ผลของการใชเทคนคการคดแกปญหาอนาคารตามแนวคดของทอแรนซ ทมตอความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539. สกญญา ศรสาคร. “การพฒนาความสามารถในการแกปญหาอนาคต.” วทยานพนธปรญญา ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ มหาวทยาลยศลปากร, 2547. สเพยร สารลก. “การพฒนาแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานเรอง การถนอมอาหาร และการแปรรป กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย งานเกษตร ชนประถมศกษาปท 6.” การศกษาคนควาอสระ การศกษามหาบณฑตมหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547. สภาวด ดอนเมอง. “ประสทธผลการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกวชาเคหพยาบาล ของนกศกษาชนปท 1 โรงเรยนอายรเวท จงหวดกรงเทพมหานคร.” วทยานพนธ ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล, 2544. สวาร คงมน. “การพฒนาความสามารถในการแกปญหาในชวตประจ าวน โดยการสอนแบบ แกปญหาในกลมการงานและพนฐานอาชพ แขนงงานบาน ของนกเรยนชน ประถมศกษาปท 5.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา การประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน, 2545. สวทย มลค า และอรทย มลค า. การเรยนรสครมออาชพ. กรงเทพฯ : โรงพมพ ท.พ.พรนท, 2544. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ. 2545-2549 . กรงเทพฯ : สยามสปอรตซนดเดท จ ากด, 2545. ส านกงานเลขาธการวฒสภา. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540. กรงเทพฯ : กลมงานการพมพ, 2545. หงสสนย เออรตนรกษา. “การพฒนาความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โดยการใชรปแบบการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอรแรนซ.” วทยานพนธ ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2536.

93

อมรทพย ณ บางชาง. “ประสทธผลของการสอน เรอง การบรหารอนามยครอบครว โดยวธ การสอนแบบใชปญหาเปนหลกในนกเรยนพยาบาลวทยาลยพยาบาลกองทพเรอ.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชา การพยาบาลสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2543. ออมใจ บญหลา. “การศกษาความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทมแบบการคดและความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรแตกตางกน.” วทยานพนธปรญญาการศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2541. อาภรณ แสงรศม. “ผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยน การสอนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาครศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาการศกษาวทยาศาสตร ภาควชามธยมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543. อดม แยมชนพงศ. “การมสวนรวมของคณะกรรมการสภาต าบลในการอนรกษแหลงน า แมน าทาจน ศกษาเฉพาะกรณแมน าทาจน เขตอ าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม.” วทยานพนธปรญญาสงคมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2537. อดม รตนอมพรโสภณ. “ผลของการสอสารในเวลาเดยวกนและตางเวลากนในการเรยนรผานเวบ โดยใชปญหาเปนหลกทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระดบปรญญาตร.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา ภาควชาโสตทศนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544. ภาษาตางประเทศ Barell, John. PBL and Inquiry Approach. Illinois : Skylight Training and Publishing Inc., 1998. Boud, D., and Feletti, G. The Challenge of Problem Based Learning. London : Kogan Page, 1996. Candela, Lori L. “Problem Based Learning Versus Lecture : Effects on Multiple ChoiceTest Scores in Associate Degree Nursing Student.” Dissertation Abstracts International 60 (April 1998) : 177.

94

Crbbe, Anne B. “The Future Problem Solving Program.” Journal of Educational Leadership 7 (September 1987) : 27-29. Gallagher, S.A. “Problem-Based Learning : Where did it come from.” Journal for the Education of the Gifted 20, 4 (1997) : 332-362. Greenwald, Nina L. “Learning from Problem.” The Science Teacher 67 (April 2000) : 28-32. Kelinger, Fred N. Foundations of Behavioral Research. 4th ed. United States of America : Harcourt Brace Jovanovich Inc, 2000. Mierson, Sheella, and Anuj, Parikh A. “Stories from the Field, Problem-Based Learning from a Teacher’s and a Student’s Perspective.” Stories from the Field 32 (January- February 2000) : 20-27. Wood, Donald R. Problem Based Learning : How to Gain the Most from PBL. Hamilton : W.L. Griffin Printing Limited, 1994.

ภาคผนวก

96

ภาคผนวก ก

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ

97

ตารางท 14 คาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนรทง 4 แผนการเรยนร

รายการประเมน ผเชยวชาญ

∑R IOC 1 2 3

แผนการจดการเรยนรท 1 1. วธการจดการเรยนร

1.1 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 2. สาระส าคญ 2.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 2.2 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 3. จดประสงคการเรยนร 3.1 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 3.2 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 3.3 สอดคลองกบการประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 4. สาระการเรยนร 4.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 4.2 สอดคลองกบการวดและประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 5. การจดกจกรรมการเรยนร 5.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 5.2 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 5.3 สอดคลองกบการวดผลและประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 6. สอการจดการเรยนร 6.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 6.2 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 7. การวดผลและประเมนผล 7.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 7.2 สอดคลองกบเนอหาสอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 7.3 สอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00

98

ตารางท 14 (ตอ)

รายการประเมน ผเชยวชาญ

∑R IOC 1 2 3

แผนการจดการเรยนรท 2 1. วธการจดการเรยนร

1.1 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 2. สาระส าคญ 2.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 2.2 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 3. จดประสงคการเรยนร 3.1 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 3.2 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 3.3 สอดคลองกบการประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 4. สาระการเรยนร 4.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 4.2 สอดคลองกบการวดและประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 5. การจดกจกรรมการเรยนร 5.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 5.2 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 5.3 สอดคลองกบการวดผลและประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 6. สอการจดการเรยนร 6.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 6.2 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 7. การวดผลและประเมนผล 7.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 7.2 สอดคลองกบเนอหาสอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 7.3 สอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00

99

ตารางท 14 (ตอ)

รายการประเมน ผเชยวชาญ

∑R IOC 1 2 3

แผนการจดการเรยนรท 3 1. วธการจดการเรยนร

1.1 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 2. สาระส าคญ 2.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 2.2 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 3. จดประสงคการเรยนร 3.1 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 3.2 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 3.3 สอดคลองกบการประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 4. สาระการเรยนร 4.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 4.2 สอดคลองกบการวดและประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 5. การจดกจกรรมการเรยนร 5.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 5.2 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 5.3 สอดคลองกบการวดผลและประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 6. สอการจดการเรยนร 6.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 6.2 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 7. การวดผลและประเมนผล 7.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 7.2 สอดคลองกบเนอหาสอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 7.3 สอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00

100

ตารางท 14 (ตอ)

รายการประเมน ผเชยวชาญ

∑R IOC 1 2 3

แผนการจดการเรยนรท 4 1. วธการจดการเรยนร

1.1 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 2. สาระส าคญ 2.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 2.2 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 3. จดประสงคการเรยนร 3.1 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 3.2 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 3.3 สอดคลองกบการประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 4. สาระการเรยนร 4.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 4.2 สอดคลองกบการวดและประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 5. การจดกจกรรมการเรยนร 5.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 5.2 สอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 5.3 สอดคลองกบการวดผลและประเมนผล +1 +1 +1 3 1.00 6. สอการจดการเรยนร 6.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 6.2 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 7. การวดผลและประเมนผล 7.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00 7.2 สอดคลองกบเนอหาสอดคลองกบเนอหา +1 +1 +1 3 1.00 7.3 สอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3 1.00

101

ตารางท 15 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนร เรอง การถนอม อาหาร

ขอท ผเชยวชาญ

∑R IOC 1 2 3

1 +1 +1 +1 3.00 1.00 2 +1 +1 +1 3.00 1.00 3 +1 +1 +1 3.00 1.00 4 +1 +1 +1 3.00 1.00 5 +1 +1 +1 3.00 1.00 6 +1 +1 +1 3.00 1.00 7 +1 +1 +1 3.00 1.00 8 +1 +1 +1 3.00 1.00 9 +1 +1 +1 3.00 1.00 10 +1 +1 +1 3.00 1.00 11 +1 +1 +1 3.00 1.00 12 +1 +1 +1 3.00 1.00 13 +1 +1 +1 3.00 1.00 14 +1 +1 +1 3.00 1.00 15 +1 +1 +1 3.00 1.00 16 +1 +1 +1 3.00 1.00 17 +1 +1 +1 3.00 1.00 18 +1 +1 +1 3.00 1.00 19 +1 +1 +1 3.00 1.00

102

ตารางท 15 (ตอ)

ขอท ผเชยวชาญ

∑R IOC 1 2 3

20 +1 +1 +1 3.00 1.00 21 +1 +1 +1 3.00 1.00 22 +1 +1 +1 3.00 1.00 23 +1 +1 +1 3.00 1.00 24 +1 +1 +1 3.00 1.00 25 +1 +1 +1 3.00 1.00 26 +1 +1 +1 3.00 1.00 27 +1 +1 +1 3.00 1.00 28 +1 +1 +1 3.00 1.00 29 +1 +1 +1 3.00 1.00 30 +1 +1 +1 3.00 1.00 31 +1 +1 +1 3.00 1.00 32 +1 +1 +1 3.00 1.00 33 +1 +1 +1 3.00 1.00 34 +1 +1 +1 3.00 1.00 35 +1 +1 +1 3.00 1.00 36 +1 +1 +1 3.00 1.00 37 +1 +1 +1 3.00 1.00 38 +1 +1 +1 3.00 1.00 39 +1 +1 +1 3.00 1.00 40 +1 +1 +1 3.00 1.00

103

ตารางท 16 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบประเมนความสามารถในการแกปญหา (โครงงาน)

รายการ ผเชยวชาญ

∑R IOC 1 2 3

1. สามารถระบปญหา (3 คะแนน) 3 หมายถง สามารถระบปญหาไดถกตอง ชดเจน สอดคลองกบเรอง ทจดท า

+1

+1

+1

3.00

1.00

2 หมายถง สามารถระบปญหาไดถกตองแตไมชดเจน สอดคลองกบเรอง ทจดท า

+1 +1 +1 3.00 1.00

1 หมายถง สามารถระบปญหาไมถกตอง +1 +1 +1 3.00 1.00 2. สามารถเสนอแนวทางแกปญหาทเปนไปได (3 คะแนน) 3 หมายถง สามารถเลอกวธการแกปญหาไดเหมาะสม

+1

+1

+1

3.00

1.00

2 หมายถง สามารถเลอกวธการแกปญหาไดเหมาะสม แตเปนไปไดนอย +1 +1 +1 3.00 1.00 1 หมายถง สามารถเลอกวธการแกปญหาไมเหมาะสม +1 +1 +1 3.00 1.00 3. สามารถเสนอวธการแสวงหาความร (3 คะแนน) 3 หมายถง สามารถเลอกวธการแสวงหาความรมากกวา 3 วธขนไป

+1

+1

+1

3.00

1.00

2 หมายถง สามารถเลอกวธการแสวงหาความรมากกวา 2 วธ +1 +1 +1 3.00 1.00 1 หมายถง สามารถเลอกวธการแสวงหาความรมากกวา 1 วธ +1 +1 +1 3.00 1.00 4. สามารถบอกประโยชนทไดรบจากการแกปญหา (3 คะแนน) 3 หมายถง สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาไดครอบคลมถกตองสมบรณ

+1

+1

+1

3.00

1.00

2 หมายถง สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาไดถกตอง แตไมครอบคลม

+1 +1 +1 3.00 1.00

1 หมายถง สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาวกวน +1 +1 +1 3.00 1.00 5. ความสามารถในการน าเสนอโครงงาน (3 คะแนน) 3 หมายถง น าเสนอขนตอนการปฏบตโครงงาน 8-10 หวขอ

+1

+1

+1

3.00

1.00

2 หมายถง น าเสนอขนตอนการปฏบตโครงงาน 5-7 หวขอ +1 +1 +1 3.00 1.00 1 หมายถง น าเสนอขนตอนการปฏบตโครงงานต ากวา 4 หวขอ +1 +1 +1 3.00 1.00

104

ตารางท 17 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ความคดเหนทมตอการจดการเรยนร ผเชยวชาญ

∑R IOC 1 2 3

ดานการจดกจกรรมการเรยนร 1. นกเรยนมอสระในการศกษา คนควาแลกเปลยนความคดเหน

+1 +1 +1 3.00 1.00

2. นกเรยนมโอกาสไดลงมอปฏบตจรงจากแผนทวางไว +1 +1 +1 3.00 1.00 3. นกเรยนมความสนกสนานในกจกรรมการเรยนร +1 +1 +1 3.00 1.00 ดานบรรยากาศการเรยนร 4. สงเสรมใหนกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหสาเหต หาวธการ แกปญหา วางแผนและปฏบตจรงในการแกปญหา

+1

+1

+1

3.00

1.00

5. สงเสรมใหนกเรยนไดคดปฏบตแสดงออกเพอการแกปญหา และ การคดสรางสรรค

+1 +1 +1 3.00 1.00

6. สงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณปญหาทเกดขนจรง ในชมชน

+1 +1 +1 3.00 1.00

ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร 7. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ชวยใหนกเรยนท างาน อยางเปนระบบตามขนตอน

+1 +1 +1 3.00 1.00

8. ชวยใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ และสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนไดดขน

+1 +1 +1 3.00 1.00

9. ท าใหสามารถน ากระบวนการคดทไดฝกไปประยกตใช ในชวตประจ าวนตลอดจนการเรยนรในกลมการเรยนรอน ๆ

+1 +1 +1 3.00 1.00

10. ชวยใหนกเรยนมความสามารถในการแกปญหา เขาใจปญหา และสามารถระบปญหาสาเหตของปญหาไดชดเจนขน

+1 +1 +1 3.00 1.00

105

ตารางท 18 คาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร

ขอท p r ขอท p r 1 0.68 0.21 21 0.68 0.36 2 0.71 0.43 22* 0.93 0.00 3* 0.82 0.21 23 0.61 0.36 4* 0.82 0.21 24 0.61 0.21 5* 0.64 0.00 25 0.50 0.43 6* 0.68 0.07 26 0.39 0.36 7* 0.82 0.21 27* 0.86 0.14 8* 0.68 0.07 28* 0.61 0.07 9 0.57 0.43 29* 0.50 0.14

10* 0.50 0.00 30* 0.61 0.07 11* 0.71 0.14 31 0.61 0.36 12 0.54 0.50 32 0.64 0.29 13 0.54 0.50 33 0.79 0.29 14 0.46 0.36 34* 0.89 0.21

15* 0.75 0.07 35 0.64 0.29 16 0.50 0.29 36* 0.71 0.00 17 0.64 0.29 37 0.75 0.21

18* 0.57 0.14 38 0.50 0.29 19* 0.82 0.07 39* 0.54 0.07 20* 0.64 0.00 40 0.68 0.21

หมายเหต : 1. ขอสอบขอท 3, 4, 7, 19, 22, 27, 34 มคา p มากกวา 0.8 ถอเปนขอสอบทงาย 2. ขอสอบขอท 5, 6, 8, 10, 11, 15, 18, 20, 28, 29, 30, 36, 39 มคา r นอยกวา 0.2 เปนขอสอบท ไมมอ านาจจ าแนก 3. เนองจากจ านวนขอสอบมเกนจ านวนทตองการ จงตดออกแบบเจาะจง ไดแกขอท 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 15, 18, 19, 20, 22, 27, 28, 29, 30, 34, 36, 39 4. คาความเชอมนของแบบทดสอบโดยใชวธการคเดอร – รชารดสน (Kuder - Richardson) จากสตร KR - 20 จากโปรแกรมคอมพวเตอร โดยใชเกณฑความเชอมนตงแต 0.70 ขนไป ซงไดคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถดานการอานเชงวเคราะห เทากบ 0.75

106

ภาคผนวก ข

การตรวจสอบสมมตฐาน

107

ตารางท 19 ความสามารถในการแกปญหา

เลขท

ความสามารถในการแกปญหา 1) สามารถระบ

ปญหา

2) สามารถเส

นอแน

วทางแก

ปญหา

ทเปน

ไปได

3) สามารถเส

นอวธการแสว

งหาความร

4) สามารถบ

อกปร

ะโยช

นทไดรบ

จากก

ารแก

ปญหา

5) คว

ามสามารถใน

การน

าเสนอ

รวม 15 คะแนน

ระดบความสามารถ

3 คะแนน 3 คะแนน 3 คะแนน 3 คะแนน 3 คะแนน 1 3 3 2 3 2 13 สง

2 3 3 3 2 3 14 สง

3 3 3 3 2 2 13 สง

4 3 3 2 2 2 12 สง

5 3 3 2 3 2 13 สง

6 3 3 2 2 2 12 สง

7 3 3 3 2 3 14 สง

8 3 3 3 3 2 14 สง

9 3 3 3 3 2 14 สง

10 3 3 3 3 2 14 สง

11 3 3 3 2 3 14 สง

12 3 3 2 3 2 13 สง

108

ตารางท 19 (ตอ)

เลขท

ความสามารถในการแกปญหา 1) สามารถระบ

ปญหา

2) สามารถเส

นอแน

วทางแก

ปญหา

ทเปน

ไปได

3) สามารถเส

นอวธการแสว

งหาความร

4) สามารถบ

อกปร

ะโยช

นทไดรบ

จากก

ารแก

ปญหา

5) คว

ามสามารถใน

การน

าเสนอ

รวม 15 คะแนน

ระดบความสามารถ

3 คะแนน 3 คะแนน 3 คะแนน 3 คะแนน 3 คะแนน

13 3 3 3 2 2 13 สง

14 3 3 3 2 3 14 สง

15 3 3 3 2 2 13 สง

16 3 3 3 3 2 14 สง

17 3 3 2 3 2 13 สง

18 3 3 2 2 2 12 สง

19 3 3 3 2 2 13 สง

20 3 3 2 2 2 12 สง

109

ตารางท 20 ผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหาร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ล าดบท คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน

1 11 15 2 9 13 3 12 16 4 10 14 5 10 18

6 8 13 7 14 16 8 13 16 9 13 15 10 16 18 11 10 15 12 9 13 13 9 15 14 14 17 15 15 18 16 13 17 17 13 16 18 12 14 19 14 18 20 11 15

110

ตารางท 21 ผลคะแนนความสามารถในการถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอน และหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ล าดบท

คะแนนความสามารถ ในการถนอมอาหาร (กอนเรยน)

คะแนนความสามารถ ในการถนอมอาหาร (หลงเรยน)

การดอง

การกวน

การตากแห

ง

การเช

อม

รวม

20 คะแนน

การดอง

การกวน

การตากแห

ง

การเช

อม

รวม

20 คะแนน

1 2 3 3 3 11 3 4 4 4 15 2 2 1 3 3 9 3 2 4 4 13

3 2 4 3 3 12 3 5 4 4 16 4 3 3 2 2 10 4 4 3 3 14 5 3 3 2 2 10 4 5 5 4 18 6 2 3 2 1 8 3 4 3 3 13 7 3 4 4 3 14 4 4 4 4 16 8 3 4 3 3 13 3 5 4 4 16 9 2 3 4 4 13 3 4 4 4 15 10 4 4 4 4 16 4 5 5 4 18 11 2 3 3 2 10 4 4 4 3 15 12 2 3 2 2 9 3 4 3 3 13 13 2 2 3 2 9 3 4 4 4 15

14 4 4 3 3 14 3 5 5 4 17

15 4 4 4 3 15 4 5 5 4 18 16 2 3 4 4 13 3 5 5 4 17 17 4 4 3 2 13 4 5 5 3 16 18 3 3 3 3 12 3 4 4 3 14 19 4 3 3 4 14 4 5 5 4 18 20 2 3 3 3 11 3 4 4 4 15

( X ) 2.75 3.20 3.05 2.80 11.80 3.40 4.35 4.20 3.70 15.60

S.D. 0.85 0.77 0.69 0.83 2.26 0.50 0.75 0.70 0.47 1.70

111

ตารางท 22 การเปรยบเทยบผลการเรยนรเรอง การถนอมอาหารของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยการทดสอบคาท (t-test) แบบ Dependent

Paired Samples Statistics

Mean N Std. Deviation Std. Error Mean Pair 1 pre 11.80 20 2.262 .506 post 15.60 20 1.698 .380

Paired Samples Correlations N Correlation Sig. Pair 1 pre & post 20 .759 .000

Paired Samples Test

Paired Differences

t

df

Sig. (2-tailed)

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

95% Confidence Interval of the

Difference Lower Upper

Pair 1

pre - post

-3.800 1.473 .329 -4.489 -3.111 -11.541 19 .000

112

ภาคผนวก ค

การจดกจกรรมโครงงาน

113

114

ภาคผนวก ง

เครองมอทใชในการวจย

115

ตารางท 23 การวเคราะหเนอหา จดประสงคการเรยนร และเวลา

แผนการ จดการเรยนรท

เนอหา จดประสงคการเรยนร เวลา/ชวโมง

1 หมบานของแหวน 1. นกเรยนสามารถก าหนดปญหาทเกยวของกบ สถานการณทก าหนดได 2. นกเรยนสามารถระบสาเหตทเกยวของกบ สถานการณทก าหนดใหได 3. นกเรยนสามารถเสนอวธการแกปญหาได 4. นกเรยนสามารถประเมนวธการแกปญหาโดยใช เกณฑทสอดคลองในการประเมนได 5. นกเรยนสามารถเลอกวธการแกปญหาได 6. นกเรยนสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสงค และพฒนาแผนปฏบตงานได

2

2 มะมวงของนด 1. นกเรยนสามารถก าหนดปญหาทเกยวของกบ สถานการณทก าหนดได 2. นกเรยนสามารถระบสาเหตทเกยวของกบ สถานการณทก าหนดใหได 3. นกเรยนสามารถเสนอวธการแกปญหาได 4. นกเรยนสามารถประเมนวธการแกปญหาโดยใช เกณฑทสอดคลองในการประเมนได 5. นกเรยนสามารถเลอกวธการแกปญหาได 6. นกเรยนสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสงค และพฒนาแผนปฏบตงานได

2

3 ปลาชอนของโกโก 1. นกเรยนสามารถก าหนดปญหาทเกยวของกบ สถานการณทก าหนดได 2. นกเรยนสามารถระบสาเหตทเกยวของกบ สถานการณทก าหนดใหได 3. นกเรยนสามารถเสนอวธการแกปญหาได 4. นกเรยนสามารถประเมนวธการแกปญหาโดยใช เกณฑทสอดคลองในการประเมนได 5. นกเรยนสามารถเลอกวธการแกปญหาได 6. นกเรยนสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสงค และพฒนาแผนปฏบตงานได

2

116

ตารางท 23 (ตอ)

แผนการ จดการเรยนรท

เนอหา จดประสงคการเรยนร เวลา/ชวโมง

4 พทราบานแปง 1. นกเรยนสามารถก าหนดปญหาทเกยวของกบ สถานการณทก าหนดได 2. นกเรยนสามารถระบสาเหตทเกยวของกบ สถานการณทก าหนดใหได 3. นกเรยนสามารถเสนอวธการแกปญหาได 4. นกเรยนสามารถประเมนวธการแกปญหาโดยใช เกณฑทสอดคลองในการประเมนได 5. นกเรยนสามารถเลอกวธการแกปญหาได 6. นกเรยนสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสงค และพฒนาแผนปฏบตงานได

4

117

แบบทดสอบกอนและหลงการจดการเรยนร เรอง การถนอมอาหาร

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย ทบตวอกษรหนาค าตอบทถกตองลงในกระดาษค าตอบ เพยงขอเดยว 1. ขอใดเปนการเกบเนอปลาไดนานทสด

ก. การหมก ข. การตากแหง

ค. การแชเยน ง. การรมควน

2. การดองแบงออกเปนกชนดอะไรบาง ก. 1 ชนด แชในน าเกลอ

ข. 2 ชนด ดองเปรยวกบดองเคม ค. 2 ชนด แชในน าสมสายชและดองเคม ง. 2 ชนด แชในน าเกลอและแชในน าสมสายช

3. การถนอมอาหารมประโยชนดานใดมากทสด ก. ท าใหไดผลผลตใหม ข. เพมผลตภณฑใหมากขน ค. ยดอายการผลต ง. ควบคมและท าลายเชอโรค

4. การถนอมอาหารวธใดไดคณคาทางโภชนาการใกลเคยงอาหารสดมากทสด ก. การตากแหง ข. การกวน ค. การดอง ง. การแชแขง

5. การถนอมอาหารโดยการตากแหงมวตถประสงคใด ก. ควบคมการแพรพนธของแมลง ข. เกบอาหารไวบรโภคนอกฤดกาล ค. ยดอายของการเกบรกษาอาหารสด ง. ชวยท าใหรสชาตอาหารดขน

118

6. นกเรยนจะเกบรกษาปลาอยางไรใหไดคณคาทางโภชนาการมากทสด ก. ตากแหง : เกบในภาชนะทปดสนท ข. ใสกลองมฝาปด : เกบในชองท าน าแขง ค. รมควน : เกบในภาชนะทแหงสะอาด ง. หมก : เกบในภาชนะทอากาศถายเท

7. การถนอมปลาดวยวธใด เกบไวไดนานทสด ก. ตากแหง ข. แชแขง ค. รมควน ง. หมก

8. การเชอมหมายถงอะไร ก. การน าผลไมแชในน าเกลอ ข. การน าผลไมแชน าเชอม ค. การน าผลไมมาเชอม ง. การน าผลไมมาแชในดางทบทม

9. น าตาลทใชในการเชอมควรเปนน าตาลชนดใด ก. น าตาลทราย ข. น าตาลกอน ค. น าตาลสด ง. น าตาลปบ

10. ผลไมประเภทใดทไมสามารถน ามาท าการเชอมได ก. มะยม ข. มะละกอ ค. มะขามปอม ง. มะขามเทศ

11. เครองปรงชนดใดตองเตรยมไวในขนตอนแรกของการเชอม ก. ผลไมทน ามาแชอม ข. น าตาล ค. น าละลายสารสม ง. เกลอปน

119

12. แหนมเปนการถนอมอาหารดวยวธใด ก. การดองเปรยว ข. การดองเคม ค. การหมกดอง ง. การใสสารกนบด

13. เกลอทใชในการหมกมประโยชนอยางไร ก. ปองกนไมใหจลนทรยเจรญเตบโตได ข. ชวยดงน าออกจากเนอสตว ค. ชวยดงน าตาลออกจากเนอสตว ง. ชวยใหรสชาตดขน

14. นอกจากเนอหมแลวเราสามารถน าเนอสตวชนดใดมาท าการหมกดองไดอก ก. เนอปลา เนอวว ข. เนอกง เนอไก ค. เนอวว เนอไก ง. ปลา กง

15. มะพราวทใชในการกวน ควรเปนมะพราวชนดใด ก. มะพราวออน ข. มะพราวทนทก ค. มะพราวขดขาว ง. มะพราวกะท

16. ไฟทใชในการกวน ควรเปนไฟแบบใด ก. ไฟออน ข. ไฟปานกลาง ค. ไฟแรง ง. ไฟแบบใดกได

17. นอกจากถวเขยวแลว ผลไมประเภทใดทสามารถน ามากวนแทนถวเขยวได ก. กลวย ข. ทเรยน ค. สปปะรด

ง. ขนน

120

18. ผลไมประเภทใดทสามารถน ามาท าการกวนได ก. มะพราว ข. กลวย ค. ฝรง ง. พทรา

19. การท าไขเคม เปนการถนอมอาหารดวยวธใด ก. การแชเยน ข. การดองเปรยว ค. การดองเคม ง. การบรรจขวดหรอกระปอง

20. ท าไมจงเลอกไขเปดในการท าไขเคม ก. ไขเปดหางาย ข. เปลอกไขเปดหนากวา ไมเตกงาย ค. ไขเปดคมกวาไขไก ง. ไขเปดราคาถก

……………………………………………..

121

เฉลยแบบทดสอบกอนและหลงการจดการเรยนร

1. ง 2. ข 3. ข 4. ง 5. ข 6. ก 7. ก 8. ค 9. ก 10. ก 11. ข 12. ค 13. ก 14. ง 15. ข 16. ก 17. ง 18. ข 19. ค 20. ข

122

แผนการจดการเรยนรท 1

กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย (งานบาน) ชนประถมศกษาปท 5 เรอง หมบานของแหวน จ านวน 2 ชวโมง มาตรฐานการเรยนรชวงชน

มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจ มความคดสรางสรรค มทกษะ มคณธรรม มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอมในการท างาน เพอการด ารงชวตและครอบครวทเกยวของกบงานบาน งานเกษตร งานชาง งานประดษฐและงานธรกจ

มาตรฐาน ง 1. 2 มทกษะ กระบวนการท างาน และการจดการ การท างานเปนกลม การแสวงหาความร ความสามารถแกปญหาในการท างาน รกการท างาน และมเจตคตทดตองาน

สาระส าคญ ในบางฤดกาล ผลผลตทางการเกษตรอาจมมากเกนไปท าใหไมสามารถรบประทาน สด ๆได จงจ าเปนตองถนอมอาหารเพอทจะสามารถเกบรกษาไวรบประทานไดนาน ๆ

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. นกเรยนรปญหาและสามารถหาแนวทางในการแกปญหาได

2. นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการแกปญหาได 3. นกเรยนมความร ความเขาใจในการถนอมอาหารดวยวธการดอง

สาระการเรยนร การถนอมอาหาร

จดประสงคการเรยนร 1. นกเรยนสามารถก าหนดปญหาทเกยวของกบสถานการณทก าหนดได 2. นกเรยนสามารถระบสาเหตทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหได 3. นกเรยนสามารถเสนอวธการแกปญหาได 4. นกเรยนสามารถประเมนวธการแกปญหาโดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมนได 5. นกเรยนสามารถเลอกวธการแกปญหาได 6. นกเรยนสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสงคและพฒนาแผนปฏบตงานได

123

ขนการจดการเรยนร 1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 แจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกกลมใหนกเรยนทราบ 1.2 ครน าเสนอเกยวกบขาวในวารสารตางๆทลงขาวเกยวกบปญหาตาง ๆ ในดานการเกษตร เพอกระตนใหนกเรยนไดศกษาถงปญหาและสาเหตของการเกดปญหา 1.3 แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถ เกง ปานกลาง และออน กลมละ 5-6 คน แลวใหนกเรยนเลอกประธานและเลขานการ 1.4 ครเสนอสถานการณปญหา โดยใหนกเรยนดสถานการณปญหา และว เคราะหปญหาเกยวกบสถานการณปญหาเรอง หมบานของแหวน จากใบงานท 2.1 แลวใหนกเรยนฝกระบปญหาจากสถานการณทก าหนดให

2. ขนกจกรรมการเรยนร 2.1 นกเรยนแตละกลมรบใบงานท 1.1 เรอง หมบานของแหวน 2.2 นกเรยนแตละกลมชวยกนท ากจกรรมในใบงานท 1.1 เรองหมบานของแหวน

ตามล าดบดงน 1) ก าหนดปญหา โดยนกเรยนในกลมทกคนอานสถานการณจ าลองในใบงานท1.1 เรองหมบานของแหวน แลวชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของ 2) ระบสาเหต โดยนกเรยนในกลมทกคนชวยกนพจารณาปญหาในขอ 1 แลวระบวาอะไรเปนสาเหต 3) เสนอวธการแกปญหา โดยใหนกเรยนทกคนในกลมรวมกนเสนอวธการแกปญหา 4) ประเมนวธการแกปญหา โดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน โดยใหนกเรยนในกลมทกคนก าหนดเกณฑเพอประเมนแนวทางแกปญหา 5) เลอกวธการแกปญหา และ 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค และพฒนาแผนปฏบตงาน 2.3 ตวแทนกลมทกกลมเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล

3. ขนสรปผลการเรยนร 3.1 ครและนกเรยน รวมกนอภปรายขนตอนกระบวนการแกปญหา ดวยการจด การเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และประโยชนทไดรบ ซงสามารถน าไปใชแกปญหาในชวต ประจ าวนได

สอการเรยนร 1. ใบงานท 1.1 เรองหมบานของแหวน

124

2. ใบความร เ รอง การก าหนดเกณฑและการเลอกเกณฑทใชในการพจารณา การตดสนใจ

3. ใบความร เรอง การใชตารางประเมนเพอหาวธการแกปญหา 4. ใบความร เรอง การถนอมอาหาร 5. ใบความรเรอง การถนอมอาหารโดยการดอง

การวดและประเมนผล 1. วธการวดและประเมนผล

การตรวจใบงานท 1.1 เรองหมบานของแหวน 2. เครองมอวดและประเมนผล

แบบประเมนใบงานท 1.1 เรองหมบานของแหวน 3. เกณฑการวดผลประเมนผล เกณฑการประเมนระดบความสามารถในการแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน

คะแนน ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 19-24 สง 13-18 ปานกลาง 7-12 ต า ≤ 6 ปรบปรง

เกณฑคาเฉลยระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

คาเฉลย ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน 3.50-4.00 สง 2.50-3.49 ปานกลาง 1.50-2.49 ต า ≤ 1.49 ปรบปรง

125

ความคดเหนและขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………….……… (นายชยรตน ศรรตนพร) ผอ านวยการโรงเรยนบานเขาชาง บนทกหลงการสอน นกเรยนตงใจเรยน รวมพดคย ตอบค าถามและสามารถบอกผกและผลไมทมอยในทองถนได แตยงมนกเรยนบางคนไมคอยเขาใจในการท าใบงานและการรวมกจกรรมกลม (นางสาวสภามาส เทยนทอง) ครผสอน

126

ใบงานท 1.1 เรอง หมบานของแหวน

ค าสง ใหนกเรยนอานสถานการณทก าหนดให เรองหมบานของแหวน แลวท ากจกรรม ตามล าดบ

ในหมบานของแหวนก าลงประสบปญหาผกกาดเขยวปลเนาเสย เนองจากฝนไมตกตามฤดกาลและมปญหาความแหงแลงท าใหผกกาดเขยวปลทปลกไวไมไดมาตรฐานตามทลกคาตองการ จงไมสามารถขายผลผลตได ท าใหผกกาดเขยวปลเหลอเปนจ านวนมาก นกเรยนคดวาแหวนจะแกปญหานอยางไรเพอใหเกดประโยชนแกหมบานของตนเอง 1. ก าหนดปญหา สมาชกทกคนในกลมทกคนชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหได มากทสด ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ 2 .สมาชกในกลมทกคนชวยกนระบสาเหตในขอท 1 โดยท าความเขาใจแลวเลอกปญหาทส าคญ ทสดเพยง 1 ปญหา ปญหาทส าคญทสด ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................

127

3. จากปญหาทส าคญทสดทระบไวในขอ 2 ใหสมาชกในกลมทกคนชวยกนเสนอวธการแกปญหา ใหไดมากทสด ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4. สมาชกในกลมทกคนชวยกนประเมนวธการแกปญหาโดยชวยกนก าหนดเกณฑทสอดคลองใน การประเมนแนวทางแกไขปญหา เกณฑท 1 ................................................................................. เกณฑท 2 ................................................................................. เกณฑท 3 ................................................................................. เกณฑท 4 ................................................................................. เกณฑท 5 ................................................................................. 5. สมาชกในกลมทกคนเลอกแนวทางแกปญหา ตามตารางประเมนผลทก าหนดให

วธแกปญหา

การลงคะแนน รวม 50

คะแนน

เกณฑท

1 (10

คะแน

น)

เกณฑท

2 (10

คะแน

น)

เกณฑท

3 (10

คะแน

น)

เกณฑท

4 (10

คะแน

น)

เกณฑท

5 (10

คะแน

น)

วธการแกปญหาทดทสดคอ........................................................................................................

128

6. แกปญหาไดบรรลวตถประสงค .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

แบบประเมนการแกปญหา แบบปญหาเปนฐาน (ใบงานท 1.1) เรองหมบานของแหวน

ขนตอนการแกปญหา แบบปญหาเปนฐาน

คะแนน 4 3 2 1 0

ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5 ขนท 6

รวมคะแนน

เกณฑในการประเมนระดบความสามารถในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

คะแนน ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 19-24 สง 13-18 ปานกลาง 7-12 ต า ≤ 6 ปรบปรง

129

เกณฑคาเฉลยระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

คาเฉลย ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน 3.50-4.00 สง 2.50-3.49 ปานกลาง 1.50-2.49 ต า ≤1.49 ปรบปรง

130

เกณฑการประเมนความสามารถในการแกปญหาดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน

ขนตอนการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

เกณฑการใหคะแนน

4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน ขนท 1 ก าหนด ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหไดชดเจน 7 ปญหาขนไป

สามารถก าหนดปญหาท เกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 5-6 ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 3-4 ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 1-2 ปญหา

ไมสามารถก าหนด ปญหาท เ กยวของกบสถานการณ ไดหรอไมตอบ

ขนท 2 ระบสาเหต สามารถระบสาเหต ทส าคญทสดทเกยวของ กบสถานการณได สมบรณชดเจน 3 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญทเกยวของกบสถานการณได ไดสมบรณชดเจน 2 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญทเกยวของกบสถานการณไดสมบรณชดเจน 1 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญทเกยวของกบสถานการณไดแตไมชดเจน

ไมสามารถระบสาเหต ทส าคญไดหรอไมตอบ

ขนท 3 เสนอวธการ แกปญหา

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 7 วธขนไป

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 5-6 วธ

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 3-4 วธ

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 1-2 วธ

ไมสามารถเสนอวธการ แกปญหาหรอไมเขยน ค าตอบ

ขนท 4 ประเมน วธการแกปญหา

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณถกตอง 4 เกณฑขนไป

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 3 เกณฑ

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 2 เกณฑ

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 1 เกณฑ

ไมสามารถประเมน วธการแกปญหา ทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาได

134

130

131

ขนตอนการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

เกณฑการใหคะแนน 4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน

ขนท 5 เลอกวธการ แกปญหา

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนได ถกตองสมพนธกบเกณฑ ทตงไวครบถวนสมบรณ

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดไดโดยใช ตารางการประเมนไดถกตอง และสมพนธกบเกณฑทตง ไวแตไมครบถวน

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดไดโดยใช ตารางการประเมนไดถกตอง แตไมสมพนธกบเกณฑทตง ไว

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดไดแตใช ตารางการประเมนไมถกตอง และไมสมพนธกบเกณฑ ทตงไว

ไมสามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดได และใชตาราง การประเมนไมถกตองและไมสมพนธ กบเกณฑทตงไว

ขนท 6 แกปญหาได บรรลวตถประสงค

สามารถแกปญหาได บรรลวตถประสงค มการ น าไปใชจรงและจดล าดบ ขนตอนการแกปญหาท ถกตองสมบรณได

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค มการน าไปใช จรง และจดล าดบขนตอน การแกปญหาถกตอง

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค มการน าไปใช ไดจรงจดล าดบขนตอน การแกปญหาไมถกตอง

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค แตไมสามารถ น าไปใชจรงและไมสามารถ ล าดบขนตอนได

ไมสามารถแกปญหา ไดบรรลวตถประสงค

131

132

ใบความรท 1.1

เรอง การก าหนดเกณฑและการเลอกเกณฑทใชในการพจารณาการตดสนใจ

เกณฑ หมายถง เหตผลทสามารถน ามาชวยในการตดสนใจเลอกสงใดสงหนง โดยเกยวของกบสถานการณปญหา และวธการแกปญหา และมความเหมาะสม

ตวอยาง นกเรยนจะมเกณฑในการแกปญหาอยางไรใหเหมาะสมทสด เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 หาไดงายในทองถน เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 สนเปลองนอยไดประโยชนมาก เกณฑท 5 ประหยดและปลอดภย

ฯลฯ จากวธแกปญหาทก าหนด ใหนกเรยนก าหนดและเลอกเกณฑในการพจารณาตดสนใจในการเลอกวธการแกปญหาทด และมความเหมาะสมทสดมา 5 เกณฑ เชน เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 หาไดงายในทองถน เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 สนเปลองนอยไดประโยชนมาก เกณฑท 5 ประหยดและปลอดภย

133

ใบความรท 1.2

เรอง การใชตารางประเมนเพอหาวธการแกปญหา

วธการใหคะแนนในการตดสนใจทจะเลอกวธการแกปญหาจากการใชตารางประเมน มดงน

1. เกณฑการใหคะแนนแตละเกณฑ จะขนอยกบเหตผลทมความส าคญ และเกยวของดานวธการแกปญหาแตละขอ

2. คะแนนของเกณฑทมความส าคญมากทสดจะไดคะแนนเตม เชน มวธการแกปญหา 10 วธ คะแนนจะเตม 10 คะแนน แตถาเปน 3 วธ คะแนน

กจะเปน 3 คะแนนเทากบจ านวนวธการแกปญหา เปนตน 3. ใสคะแนนเพอพจารณาในตารางการประเมน โดยวธการแกปญหาทดทสดส าหรบ

เกณฑน จะไดคะแนนเตม แลววธทดรองลงมา กจะไดคะแนนลดลงมาตามล าดบ 4. เมอพจารณาจนครบแลว ใหรวมคะแนนทไดจากการใหในแตละขอลงในชองรวม

คะแนนทางขวามอจนครบทกขอ 5. พจารณาวาขอใดมคะแนนสงสด แสดงวาเปนวธแกปญหาทดทสด ตวอยางเชน

นกเรยนคดวาวธการถนอมอาหารประเภทใดเหมาะสมทสด วธท 1 การถนอมอาหารโดยวธการกวน วธท 2 การถนอมอาหารโดยวธการเชอม วธท 3 การถนอมอาหารโดยวธการดอง วธท 4 การถนอมอาหารโดยวธการแชอม วธท 5 การถนอมอาหารโดยวธการฉาบ วธท 6 การถนอมอาหารโดยวธการตากแหง วธท 7 การถนอมอาหารโดยวธการรมควน วธท 8 การถนอมอาหารโดยวธการอาบรงส

134

เมอก าหนดเกณฑในการพจารณาตดสนใจเลอกวธแกปญหาดงกลาวคอ เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 ประหยด เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 หาไดงายในทองถน

ตารางการประเมนการหาวธการแกปญหาทดทสด

วธแกปญหา การลงคะแนน รวม 28 คะแนน เกณฑท

1 เกณฑท

2 เกณฑท

3 เกณฑท

4 1. การถนอมอาหารโดยวธการกวน 4 5 4 5 18 2. การถนอมอาหารโดยวธการเชอม 1 1 1 4 7 3. การถนอมอาหารโดยวธการดอง 6 3 2 6 17 4. การถนอมอาหารโดยวธการแชอม 3 2 6 1 12 5. การถนอมอาหารโดยวธการฉาบ 2 4 5 2 13 6. การถนอมอาหารโดยวธการตาก แหง

6 7 7 7 27

7. การถนอมอาหารโดยวธการรมควน 5 6 3 3 17 8. การถนอมอาหารโดยวธการอาบ รงส

2 4 5 2 13

เมอรวมคะแนนแลว พบวาวธการแกปญหาทดทสด คอ การถนอมอาหารโดยวธการ

ตากแหงเพราะวาไดคะแนนมากทสด (27 คะแนน) จากการใชเกณฑในการพจารณา 4 ขอ คอ ใชเวลานอยทสด ประหยด มความเปนไปไดมากทสดและหาไดงายในทองถน

135

ใบความรท 1.3

เรอง การถนอมอาหาร

ความหมายของการถนอมอาหาร อาหาร เปนหนงในปจจยสทมความจ าเปนตอการด าเนนชวต

ของมนษย การถนอมอาหารไดเขามามบทบาทส าคญตอมนษยเปนอยางมาก เนองจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารมการเปลยนแปลงไปจากเดม เนองจากคนสวนใหญตองการความสะดวก รวดเรว และตองการเกบรกษาอาหารไวบรโภคไดนาน ๆ การถนอมอาหารนนมมาตงแตสมยโบราณโดยชาวโรมนคนพบการรมควนเนอสตว การหมกเครองดม

แอลกอฮอล การท าเนยแขง จนกระทงป ค.ศ. 1864 หลยส ปาสเตอร ไดพบวาไวนและเบยร เกดการบดเสยจากสงมชวตเลก ๆ ทมองไมเหนดวยตาเปลา ทเรยกวา “จลนทรย” มผใหค าจ ากดความของการ ถนอมอาหารไวหลายอยาง

ซงอาจสรปไดวาการถนอมอาหาร เปนการเกบรกษาอาหารไวใหไดนาน โดยไมท าใหอาหารนนเกดการเสอมเสย และยงคงอยในสภาพทเปนทยอมรบของผบรโภค

ประเภทของการถนอมอาหาร สามารถแบงออกได 2 แบบ คอ 1. การถนอมอาหารแบบชวคราว เปนการขดขวางจลนทรยไมใหเจรญเตบโตและ

สรางความเปลยนแปลงแกอาหารในระยะส น ๆ เชนการหมกดองไวในความเคม การแชความเปรยว การแชความหวาน

2. การถนอมอาหารแบบถาวร คอ การตดกระบวนการยอยสลายใหขาดตอนลงโดยการก าจดน าจากอาหารออกโดยเดดขาด เชน การตากแหง การใชรงส การใชความเยนจด

ประโยชนของการถนอมอาหาร 1. ชวยบรรเทาความขาดแคลนอาหาร เชนการเกบรกษา และแปรรปอาหารในยาม

สงครามเกดภย ธรรมชาต เกดภาวะแหงแลงผดปกต 2 ชวยใหเกดการกระจายอาหาร เพราะในบางประเทศไมสามารถผลตอาหารให

เพยงพอตอความตองการของประชากรได จงจ าเปนตองอาศยอาหารจากแหลงผลตอน

136

3. ชวยใหมอาหารบรโภคนอกฤดกาล เชนเมอพนฤดการผลตของผลตผลเกษตรนน ๆ ไปแลว กยงสามารถน าผลตภณฑทเกบไวมาบรโภคได

4. ใชอาหารเหลอใหเกดประโยชน เชน ในกระบวนการแปรรปผลผลตการเกษตร จะมวตถดบ เหลอทงซงเราสามารถน าสวนทเหลอนนมาแปรรปเกบไวเปนอาหารได

5. ชวยใหเกดความสะดวกในการขนสง โดยทอาหารไมเนาเสย สามารถพกพาไปทหางไกลได

6. ชวยยดอายการเกบอาหารไวใหไดนาน เพราะอาหารทผานการแปรรปเพอ การถนอมอาหารไวจะมอายการเกบทยาวนานกวาอาหารสด

7. ชวยเพมมลคาผลผลตทางการเกษตร และลดปญหาผลผลตลนตลาด

137

ใบความรท 1.4

เรอง การถนอมอาหารโดยการดอง

การดอง การดอง เปนวธการถนอมอาหารทใช กนมานาน เพอชะลอการเนาเสยของผลไมและเปนการยดอายการเกบรกษาผลตภณฑไดหลายเดอนโดยไมตองอาศยหองเยน จงลงทนนอย ใชเครองจกรนอยและไมตองอาศยเทคโนโลยชนสงในการผลต กระบวนการดองเรมมขนจากความตองการยดอายการเกบอาหารเพอใชในระหวางทไมใชฤดกาลของผลตผลนน ๆ หรอเพอไวบรโภคในระหวางเดนทางไกล โดยเฉพาะการเดนเรอ นอกจากเหตผลในการยดอายแลวการดองยงท าใหเกดลกษณะ เฉพาะในดานกลนรสทเปนทชนชอบของผบรโภคอกดวย เชอกนวาแตงกวาเปนผลตภณฑ ผลไมดองชนดแรกทไดมการผลตขนเมอ 4,500 ปกอนในเมโสโปเตเมย โดยคลโอพตรา เชอวาการบรโภคแตงกวาดองจะท าใหสวย ในสงครามกองทพจเลยส ซซาร และนโปเลยน ใชแตงกวาดองเปนอาหารของกองทพ ปจจบนการบรโภคผลไมดองยงคงเปนทนยม ในประเทศสหรฐอเมรกาผลไมดองทมยอดจ าหนายสงสดไดแก แตงกวาดอง ในองกฤษจะนยมใชหวหอมดองในอาหารและหวบทดองปรงรสเปนเครองเคยง ส าหรบประเทศจนมผลตภณฑผลไมดองมากมาย อาท Radish กะหล าปล พรก แตงกวา ฯลฯ ไตหวนนยมทอดอง แตงกวาดอง กะหล าปลดอง และ Rradish ดอง ญปนนยม ทอ และผกกาดดอง เกาหลนยมใชกะหล าปลใน การท ากมจ สวนอนเดยจะนยมดองผลไมหลายชนดรวมกน

การคดเลอก ควรมการคดแยกผลไมทเนา แตก หรอนมเละออกเสยกอน จากนนจงคดเลอกขนาดทเหมาะสมในการดองเพมเตม

การท าความสะอาด ควรท า ความสะอาดเพอก าจดดนทตดมากบผลไม ซงเปนแหลงของแบคทเรยทเปนสาเหตท าใหผลไมดองทไดไมกรอบ

138

บรรจขวด บรรจผลไมใน ขวดปากกวางทท าจากดน แกว หรอพลาสตกเกรดทใชกบอาหารทผานการฆาเชอแลว ไมควรบรรจในภาชนะทท าจากอลมเนยม ทองแดง สงกะส หรอ เหลก เพราะวสดเหลานสามารถเกดปฏกรยากบกรดหรอเกลอ ท าใหผลตภณฑผลไมดองมสทไมด โดยทวไปภาชนะในการดองขนาด 1 แกลลอนจะสามารถใสผลไมสดไดประมาณ 5 ปอนด การบรรจไมควรบรรจมากเกนไป เนองจากจะท าใหน าดองลนออกจากขวดในระหวางการใหฆาเชอ ซงจะท าใหเกดคราบตดทบรเวณขอบปากขวด ท าใหปดขวดไมสนท แตหากบรรจนอยเกนไป จะท าใหไมสามารถไลอากาศออกใหหมด

เทน าดองลงในภาชนะ น าดองทใชจะมสวน ผสมดงน

- เกลอ ใชเมดเกลอทบรสทธเกรดทใชในการผลตอาหาร ควรเปนเกลอทไมไดเตมไอโอดน เพราะไอโอดนจะยบย งกระบวนการหมกของแบคทเรย - น าตาลทใชอาจเปนน าตาลจากออยหรอหวบท ควรใชน าตาลทรายขาวเพอใหผลตภณฑท ไดมสออนใส สวนน าตาลทรายแดงจะท าใหผลตภณฑทไดมสคล ามากขนแตกลนรสแรง สามารถใชน าผงเปนสารใหความหวานได แตเนองจากมความหวานมากกวาน าตาล จงควรใชในปรมาณเพยง ของน าตาลเทานน - เครองเทศ ใชของสด เพอกลนรสและคณภาพทด ไมควรใชเครองเทศทผาน การบดละเอยด เนองจากจะท าใหผลตภณฑมสคล า จงควรใชเครองเทศทเปนชน ๆ บรรจในถงผาขาวบางผกปากทสามารถน าออกกอนบรรจน าดองใสในขวดดองได - น า ตองสะอาด ไมเปนน ากระดาง ปราศจากสงเจอปน โดยเฉพาะสารประกอบของเหลก ซงจะท าใหผลไมดองมสคล า - สารสม ใชในการเพมความกรอบ ใหใชสารสม 1/8 ชอนชา ตอโหลขนาด 1 ควอทซ

- อน ๆ เชน กรดซตรก วตถกนเสยพวกโซเดยมเบนโซเอต

เกบรกษา ตลอดระยะเวลาการเกบ จะเกดการหมกดองอยางคอยเปนคอยไป โดยระยะเวลาใน

การดองทเหมาะสมจะขนกบชนดของผลไม รวมทงความตองการทางดานรสชาตของผบรโภค

139

แผนการจดการเรยนรท 2

กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย (งานบาน) ชนประถมศกษาปท 5 เรอง มะมวงของนด จ านวน 2 ชวโมง มาตรฐานการเรยนรชวงชน

มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจ มความคดสรางสรรค มทกษะ มคณธรรม มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอมในการท างาน เพอการด ารงชวตและครอบครวทเกยวของกบงานบาน งานเกษตร งานชาง งานประดษฐและงานธรกจ

มาตรฐาน ง 1. 2 มทกษะ กระบวนการท างาน และการจดการ การท างานเปนกลม การแสวงหาความร ความสามารถแกปญหาในการท างาน รกการท างาน และมเจตคตทดตองาน

สาระส าคญ ในบางฤดกาล ผลผลตทางการเกษตรอาจมมากเกนไปท าใหไมสามารถรบประทาน สด ๆได จงจ าเปนตองถนอมอาหารเพอทจะสามารถเกบรกษาไวรบประทานไดนาน ๆ

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. นกเรยนรปญหาและสามารถหาแนวทางในการแกปญหาได 2. นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการแกปญหาได 3. นกเรยนมความร ความเขาใจในการถนอมอาหารดวยวธการกวน

สาระการเรยนร การถนอมอาหาร

จดประสงคการเรยนร 1. นกเรยนสามารถก าหนดปญหาทเกยวของกบสถานการณทก าหนดได 2. นกเรยนสามารถระบสาเหตทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหได 3. นกเรยนสามารถเสนอวธการแกปญหาได 4. นกเรยนสามารถประเมนวธการแกปญหาโดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมนได 5. นกเรยนสามารถเลอกวธการแกปญหาได 6. นกเรยนสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสงคและพฒนาแผนปฏบตงานได

140

ขนการจดการเรยนร 1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 แจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกกลมใหนกเรยนทราบ 1.2 ครน าเสนอเกยวกบขาวในวารสารตาง ๆ ทลงขาวเกยวกบปญหาตาง ๆ ในดานการเกษตร เพอกระตนใหนกเรยนไดศกษาถงปญหาและสาเหตของการเกดปญหา 1.3 แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถ เกง ปานกลาง และออน กลมละ 5-6 คนแลวใหนกเรยนเลอกประธานและเลขานการ 1.4 ครเสนอสถานการณปญหา โดยใหนกเรยนดสถานการณปญหา และวเคราะหปญหาเกยวกบสถานการณปญหาเรอง มะมวงของนด จากใบงานท 2.1 แลวใหนกเรยนฝกระบปญหาจากสถานการณทก าหนดให

2. ขนกจกรรมการเรยนร 2.1 นกเรยนแตละกลมรบใบงานท 2.1 เรอง หมบานของแหวน

2.2 นกเรยนแตละกลมชวยกนท ากจกรรมในใบงานท 2.1 เรอง มะมวงของนดตามล าดบดงน 1) ก าหนดปญหา โดยนกเรยนในกลมทกคนอานสถานการณจ าลองในใบงานท 2.1 เรอง มะมวงของนด แลวชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของ 2) ระบสาเหต โดยนกเรยนในกลม ทกคนชวยกนพจารณาปญหาในขอ 1 แลวระบวาอะไรเปนสาเหต 3) เสนอวธการแกปญหา โดยใหนกเรยนทกคนในกลมรวมกนเสนอวธการแกปญหา 4) ประเมนวธการแกปญหา โดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน โดยใหนกเรยนในกลมทกคนก าหนดเกณฑเพอประเมนแนวทางแกปญหา 5) เลอกวธการแกปญหา และ 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค

2.3 ตวแทนกลมทกกลมเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล 3. ขนสรปผลการเรยนร

ครและนกเรยน รวมกนอภปรายขนตอนกระบวนการแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และประโยชนทไดรบ ซงสามารถน าไปใชแกปญหาในชวตประจ าวนได

สอการเรยนร 1. ใบงานท 2.1 เรอง มะมวงของนด

2. ใบความร เ รอง การก าหนดเกณฑและการเลอกเกณฑทใชในการพจารณา การตดสนใจ

3. ใบความร เรอง การใชตารางประเมนเพอหาวธการแกปญหาทดทสด

141

4. ใบความรเรอง การถนอมอาหารโดยการกวน

การวดและประเมนผล 1. วธการวดและประเมนผล

การตรวจใบงานท 1.1 เรอง มะมวงของนด 2. เครองมอวดและประเมนผล

แบบประเมนใบงานท 1.1 เรอง มะมวงของนด 3. เกณฑการวดผลประเมนผล เกณฑการประเมนระดบความสามารถในการแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน

คะแนน ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 19-24 สง 13-18 ปานกลาง 7-12 ต า ≤ 6 ปรบปรง

เกณฑคาเฉลยระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

คาเฉลย ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน 3.50-4.00 สง 2.50-3.49 ปานกลาง 1.50-2.49 ต า ≤ 1.49 ปรบปรง

142

ความคดเหนและขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………….………… (นายชยรตน ศรรตนพร) ผอ านวยการโรงเรยนบานเขาชาง บนทกหลงการสอน นกเรยนมสวนรวมในการท ากจกรรมมากขน คนไหนไมเขาใจกยกมอถามทนท จากการท าใบงานนกเรยนรจกคดวเคราะหเกยวกบปญหาทเกดขนในทองถนดานการเกษตรและใหนกเรยนไปสอบถามผปกครองหรอชาวบานในชมชนเรองผลผลตทางการเกษตรทมมากในทองถนเพอน ามาเปนขอมลในการท างาน การใหนกเรยนไปสอบถามผปกครองหรอชาวบานในชมชนควรแนะน าเรองมารยาท วธการสอบถาม (นางสาวสภามาส เทยนทอง) ครผสอน

143

ใบงานท 2.1 เรอง มะมวงของนด

ค าสง ใหนกเรยนอานสถานการณทก าหนดให เรองมะมวงของนด แลวท ากจกรรมตามล าดบ

ขณะนมะมวงมราคาถกมาก เนองจากมะมวงในตลาดมมากเกนความตองการของผบรโภค ทบานของนดมมะมวงสกอกหลายกระจาดทยงไมไดขาย นกเรยนคดวานดควรแกปญหาอยางไรเพอไมใหมะมวงเนาเสยไปอยางไรประโยชน 1. ก าหนดปญหา สมาชกทกคนในกลมทกคนชวยกนก าหนดปญหาทเ กยวของกบสถานการณทก าหนดใหไดมากทสด .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. สมาชกในกลมทกคนชวยกนระบสาเหตในขอท 1 โดยท าความเขาใจแลวเลอกปญหาทส าคญ ทสดเพยง 1 ปญหา ปญหาทส าคญทสด ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

144

3. จากปญหาทส าคญทสดทระบไวในขอ 2 ใหสมาชกในกลมทกคนชวยกนเสนอวธการแกปญหา ใหไดมากทสด .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4. สมาชกในกลมทกคนชวยกนประเมนวธการแกปญหาโดยชวยกนก าหนดเกณฑทสอดคลองใน การประเมนแนวทางแกไขปญหา เกณฑท 1 ................................................................................. เกณฑท 2 ................................................................................. เกณฑท 3 ................................................................................. เกณฑท 4 ................................................................................. เกณฑท 5 ................................................................................. 5. สมาชกในกลมทกคนเลอกแนวทางแกปญหา ตามตารางประเมนผลทก าหนดให

วธแกปญหา

การลงคะแนน รวม 50

คะแนน

เกณฑท

1 (10

คะแน

น)

เกณฑท

2 (10

คะแน

น)

เกณฑท

3 (10

คะแน

น)

เกณฑท

4 (10

คะแน

น)

เกณฑท

5 (10

คะแน

น)

วธการแกปญหาทดทสดคอ........................................................................................................

145

6. แกปญหาไดบรรลวตถประสงค .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

แบบประเมนการคดแกปญหา แบบปญหาเปนฐาน (ใบงานท 2.1) เรองมะมวงของนด

ขนตอนการคดแกปญหา แบบปญหาเปนฐาน

คะแนน 4 3 2 1 0

ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5 ขนท 6

รวมคะแนน

เกณฑในการประเมนระดบความสามารถในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

คะแนน ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 19-24 สง 13-18 ปานกลาง 7-12 ต า ≤ 6 ปรบปรง

146

เกณฑคาเฉลยระดบความสามารถในการคดแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

คาเฉลย ระดบความสามารถในการคดแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน 3.50-4.00 สง 2.50-3.49 ปานกลาง 1.50-2.49 ต า ≤1.49 ปรบปรง

147

เกณฑการประเมนความสามารถในการแกปญหาดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน

ขนตอนการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

เกณฑการใหคะแนน

4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน ขนท 1 ก าหนด ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหไดชดเจน 7 ปญหาขนไป

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 5-6 ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 3-4 ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 1-2 ปญหา

ไมสามารถก าหนด ปญหาทเกยวของกบ สถานการณ ไดหรอไมตอบ

ขนท 2 ระบสาเหต สามารถระบสาเหตท ส าคญทสดทเกยวของกบสถานการณได สมบรณ ชดเจน 3 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได ไดสมบรณชดเจน 2 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได สมบรณชดเจน 1 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได แตไมชดเจน

ไมสามารถระบสาเหต ทส าคญไดหรอไมตอบ

ขนท 3 เสนอวธการ แกปญหา

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 7 วธขนไป

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 5-6 วธ

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 3-4 วธ

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 1-2 วธ

ไมสามารถเสนอวธการ แกปญหาหรอไมเขยน ค าตอบ

ข น ท 4 ป ร ะ เ ม นวธการ แกปญหา

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 4 เกณฑขนไป

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 3 เกณฑ

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 2 เกณฑ

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 1 เกณฑ

ไมสามารถประเมน วธการแกปญหา ทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาได

147

148

ขนตอนการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

เกณฑการใหคะแนน 4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน

ขนท 5 เลอกวธการ แกปญหา

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนได ถกตองสมพนธกบเกณฑ ทตงไวครบถวนสมบรณ

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไดถกตอง สมพนธกบเกณฑทตงไว แตไมครบถวน

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไดถกตอง แตไมสมพนธกบเกณฑทตง ไว

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไมถกตอง และไมสมพนธกบเกณฑ ทตงไว

ไมสามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดได และใชตาราง การประเมนไมถกตอง และไมสมพนธกบ เกณฑทตงไว

ขนท 6 แกปญหาได บรรลวตถประสงค

สามารถแกปญหาได บรรลวตถประสงค มการ น าไปใชจรงและจดล าดบ ขนตอนการแกปญหาท ถกตองสมบรณได

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค มการน าไปใช จรง และจดล าดบขนตอน การแกปญหาถกตองแตไม สมบรณได

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค มการน าไปใช ไดจรงจดล าดบขนตอน การแกปญหาไมถกตองและ ไมสมบรณ

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค แตไมสามารถ น าไปใชจรงและไมสามารถ ล าดบขนตอนได

ไมสามารถแกปญหา ไดบรรลวตถประสงค

148

149

ใบความรท 2.1 เรอง การก าหนดเกณฑและการเลอกเกณฑทใชในการพจารณาการตดสนใจ

เกณฑ หมายถง เหตผลทสามารถน ามาชวยในการตดสนใจเลอกสงใดสงหนง โดยเกยวของกบสถานการณปญหา และวธการแกปญหา และมความเหมาะสม ตวอยาง นกเรยนคดวาวธการแกปญหาวธใดเหมาะสมทสด เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 หาไดงายในทองถน เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 สนเปลองนอยไดประโยชนมาก เกณฑท 5 ประหยดและปลอดภย จากวธแกปญหาทก าหนด ใหนกเรยนก าหนดและเลอกเกณฑในการพจารณาตดสนใจในการเลอกวธการแกปญหาทด และมความเหมาะสมทสดมา 5 เกณฑ เชน เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 หาไดงายในทองถน เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 สนเปลองนอยไดประโยชนมาก เกณฑท 5 ประหยดและปลอดภย

150

ใบความรท 2.2

เรองการใชตารางประเมนเพอหาวธการแกปญหาทดทสด

วธการใหคะแนนในการตดสนใจทจะเลอกวธการแกปญหาทดทสด

จากการใชตารางประเมนมดงน 1. เกณฑการใหคะแนนแตละเกณฑ จะขนอยกบเหตผลทม

ความส าคญ และเกยวของดานวธการแกปญหาแตละขอ 2. คะแนนของเกณฑทมความส าคญมากทสดจะไดคะแนนเตม เชน มวธการแกปญหา

10 วธ คะแนนจะเตม 10 คะแนน แตถาเปน 3 วธ คะแนนกจะเปน 3 คะแนน เทากบจ านวนวธ การแกปญหา เปนตน

3. ใสคะแนนเพอพจารณาในตารางการประเมน โดยวธการแกปญหาทดทสดส าหรบเกณฑน จะไดคะแนนเตม แลววธทดรองลงมา กจะไดคะแนนลดลงมาตามล าดบ

4. เมอพจารณาจนครบแลว ใหรวมคะแนนทไดจากการใหในแตละขอลงในชองรวมคะแนนทางขวามอจนครบทกขอ

5. พจารณาวาขอใดมคะแนนสงสด แสดงวาเปนวธแกปญหาทดทสด ตวอยางเชน นกเรยนคดวาวธการถนอมอาหารประเภทใดเหมาะสมทสด วธท 1 การถนอมอาหารโดยวธการกวน วธท 2 การถนอมอาหารโดยวธการเชอม วธท 3 การถนอมอาหารโดยวธการดอง วธท 4 การถนอมอาหารโดยวธการแชอม วธท 5 การถนอมอาหารโดยวธการฉาบ วธท 6 การถนอมอาหารโดยวธการตากแหง วธท 7 การถนอมอาหารโดยวธการรมควน วธท 8 การถนอมอาหารโดยวธการอาบรงส

151

เมอก าหนดเกณฑในการพจารณาตดสนใจเลอกวธแกปญหาดงกลาวคอ เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 ประหยด เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 หาไดงายในทองถน

ตารางการประเมนการหาวธการแกปญหาทดทสด

วธแกปญหา การลงคะแนน รวม 28 คะแนน เกณฑท

1 เกณฑท

2 เกณฑท

3 เกณฑท

4 1. การถนอมอาหารโดยวธการกวน 4 5 4 5 18 2. การถนอมอาหารโดยวธการเชอม 1 1 1 4 7 3. การถนอมอาหารโดยวธการดอง 6 3 2 6 17 4. การถนอมอาหารโดยวธการแชอม 3 2 6 1 12 5. การถนอมอาหารโดยวธการฉาบ 2 4 5 2 13 6. การถนอมอาหารโดยวธการตาก แหง

6 7 7 7 27

7. การถนอมอาหารโดยวธการรมควน 5 6 3 3 17 8. การถนอมอาหารโดยวธการอาบ รงส

2 4 5 2 13

เมอรวมคะแนนแลว พบวาวธการแกปญหาทดทสด คอ การถนอมอาหารโดยวธการตากแหงเพราะวาไดคะแนนมากทสด (27 คะแนน) จากการใชเกณฑในการพจารณา 4 ขอ คอ ใชเวลานอยทสด ประหยด มความเปนไปไดมากทสดและหาไดงายในทองถน

152

ใบความรท 2.3

เรอง การถนอมอาหารโดยการกวน

การกวน การถนอมอาหารดวย วธการกวน คอ การทน าเนอผลไมทสกแลวผสมกบน าตาล โดย

ใชความรอน เพอกวนผสมใหกลมกลนกน โดยมรสหวาน และใหเขมขนขน การใส น าตาลในการกวนม 2 วธ คอ ใสน าตาลแตนอยใชกวนผลไม เพอท าแยม เยลล เปนตน และการกวนโดยใชปรมาณน าตาลมาก เชน การกวนผลไมแบบแหง เชน กลวยกวน สบปะรดกวน ทเรยนกวน เปนตน

ประโยชนของผกและผลไม 1. ชวยใหเกบอาหารไวนาน

2. ชวยใหอาหารมกลน รสชาต ตางไปจากอาหารสด ผกและผลไมทใชกวนไดแก เผอก มนเทศ ฟกทอง สบปะรด กลวย มะขาม

ขอควรระวง 1. เมอเรมกวนใหใชไฟปานกลาง พอเรมงวดใหลดไฟออน ตองคอยคนตลอดเวลาและระวงอยาใหอาหารไหมตดกระทะ ถาไหมตองเปลยนกระทะทนท 2. การกวนกบน าตาลอยางเดยว เชน มะละกอกวนเสน จะไดอาหารกวนทตกผลก แขง ไมใส ถาใสน ามะนาว เปนสวนผสมดวยขณะกวน จะไดอาหารกวนใส เหนยว และน าตาลไมตกผลก

153

แผนการจดการเรยนรท 3

กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย (งานบาน) ชนประถมศกษาปท 5 เรอง ปลาชอนของโกโก จ านวน 2 ชวโมง มาตรฐานการเรยนรชวงชน

มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจ มความคดสรางสรรค มทกษะ มคณธรรม มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอมในการท างาน เพอการด ารงชวตและครอบครวทเกยวของกบงานบาน งานเกษตร งานชาง งานประดษฐและงานธรกจ

มาตรฐาน ง 1. 2 มทกษะ กระบวนการท างาน และการจดการ การท างานเปนกลม การแสวงหาความร ความสามารถแกปญหาในการท างาน รกการท างาน และมเจตคตทดตองาน

สาระส าคญ ในบางฤดกาล ผลผลตทางการเกษตรอาจมมากเกนไปท าใหไมสามารถรบประทาน สด ๆได จงจ าเปนตองถนอมอาหารเพอทจะสามารถเกบรกษาไวรบประทานไดนาน ๆ

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. นกเรยนรปญหาและสามารถหาแนวทางในการแกปญหาได 2. นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการแกปญหาได 3. นกเรยนมความร ความเขาใจในการถนอมอาหารดวยวธการตากแหง

สาระการเรยนร การถนอมอาหาร

จดประสงคการเรยนร 1. นกเรยนสามารถก าหนดปญหาทเกยวของกบสถานการณทก าหนดได 2. นกเรยนสามารถระบสาเหตทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหได 3. นกเรยนสามารถเสนอวธการแกปญหาได 4. นกเรยนสามารถประเมนวธการแกปญหาโดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน

ได 5. นกเรยนสามารถเลอกวธการแกปญหาได 6. นกเรยนสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสงคและพฒนาแผนปฏบตงานได

154

ขนการจดการเรยนร 1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 แจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกกลมใหนกเรยนทราบ 1.2 ครน าเสนอเกยวกบขาวในวารสารตาง ๆ ทลงขาวเกยวกบปญหาตาง ๆ ในดานการเกษตร เพอกระตนใหนกเรยนไดศกษาถงปญหาและสาเหตของการเกดปญหา 1.3 แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถ เกง ปานกลาง และออน กลมละ 5-6 คนแลวใหนกเรยนเลอกประธานและเลขานการ 1.4 ครเสนอสถานการณปญหา โดยใหนกเรยนดสถานการณปญหา และวเคราะหปญหาเกยวกบสถานการณปญหาเรอง ปลาชอนของโกโก จากใบงานท 3.1 แลวใหนกเรยนฝกระบปญหาจากสถานการณทก าหนดให

2. ขนกจกรรมการเรยนร 2.1 นกเรยนแตละกลมรบใบงานท 3.1 เรอง ปลาชอนของโกโก

2.2 นกเรยนแตละกลมชวยกนท ากจกรรมในใบงานท 3.1 เรองปลาชอนของโกโกตามล าดบดงน 1) ก าหนดปญหา โดยนกเรยนในกลมทกคนอานสถานการณจ าลองในใบงานท 3.1 เรองปลาชอนของโกโก แลวชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของ 2) ระบสาเหต โดยนกเรยนในกลมทกคนชวยกนพจารณาปญหาในขอ 1 แลวระบวาอะไรเปนสาเหต 3) เสนอวธการแกปญหา โดยใหนกเรยนทกคนในกลมรวมกนเสนอวธการแกปญหา 4) ประเมนวธการแกปญหาโดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน โดยใหนกเรยนในกลมทกคนก าหนดเกณฑเพอประเมนแนวทางแกปญหา 5) เลอกวธการแกปญหาทดทสด และ 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค

2.3 ตวแทนกลมทกกลมเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล 3. ขนสรปผลการเรยนร

ครและนกเรยน รวมกนอภปรายขนตอนกระบวนการคดแกปญหา ดวยการจด การเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และประโยชนทไดรบ ซงสามารถน าไปใชแกปญหาในชวตประจ าวนได

สอการเรยนร 1. ใบงานท 3.1 เรอง ปลาชอนของโกโก 2. ใบความร เ รอง การก าหนดเกณฑและการเลอกเกณฑทใชในการพจารณา การตดสนใจ

155

3. ใบความร เรอง การใชตารางประเมนเพอหาวธการแกปญหาทดทสด 4. ใบความรเรอง การถนอมอาหารโดยการตากแหง

การวดและประเมนผล 1. วธการวดและประเมนผล

การตรวจใบงานท 3.1 เรอง ปลาชอนของโกโก 2. เครองมอวดและประเมนผล

แบบประเมนใบงานท 3.1 เรอง ปลาชอนของโกโก 3. เกณฑการวดผลประเมนผล เกณฑการประเมนระดบความสามารถในการแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน

คะแนน ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 19-24 สง 13-18 ปานกลาง 7-12 ต า ≤ 6 ปรบปรง

เกณฑคาเฉลยระดบความสามารถในการคดแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

คาเฉลย ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน 3.50-4.00 สง 2.50-3.49 ปานกลาง 1.50-2.49 ต า ≤ 1.49 ปรบปรง

156

ความคดเหนและขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………… (นายชยรตน ศรรตนพร) ผอ านวยการโรงเรยนบานเขาชาง บนทกหลงการสอน นกเรยนสามารถสอบถามผปกครองและชาวบานในชมชนเกยวกบผกและผลไมทมอยในทองถนและเมอกลบมาทโรงเรยนนกเรยนสามารถน าความรทไดจากการสอบถามมาปฏบตกจกรรมในใบงานทก าหนดใหไดดขน (นางสาวสภามาส เทยนทอง) ครผสอน

157

ใบงานท 3.1 เรอง ปลาชอนของโกโก

ค าสง ใหนกเรยนอานสถานการณทก าหนดให เรองปลาชอนของโกโกแลวท ากจกรรม ตามล าดบ

โกโกไปจายตลาดใหแม โกโกซอปลาชอนมาหลายตว แมบอกวา “โกโกซอปลาชอนมามากเกนไป มหน าซ าเปนปลาชอนทแมคาท าเสรจแลวจะขงไวกไมได” นกเรยนคดวาโกโกควรแกปญหาอยางไรจงเกดประโยชนและประหยดมากทสด

1. ก าหนดปญหา สมาชกทกคนในกลมทกคนชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหได มากทสด ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. สมาชกในกลมทกคนชวยกนระบสาเหตในขอท 1 โดยท าความเขาใจแลวเลอกปญหาทส าคญ ทสดเพยง 1 ปญหา ปญหาทส าคญทสด ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

158

3. จากปญหาทส าคญทสดทระบไวในขอ 2 ใหสมาชกในกลมทกคนชวยกนเสนอวธการแกปญหา ใหไดมากทสด .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4. สมาชกในกลมทกคนชวยกนประเมนวธการแกปญหาโดยชวยกนก าหนดเกณฑทสอดคลองใน การประเมนแนวทางแกไขปญหา เกณฑท 1 ................................................................................. เกณฑท 2 ................................................................................. เกณฑท 3 ................................................................................. เกณฑท 4 ................................................................................. เกณฑท 5 ................................................................................. 5. สมาชกในกลมทกคนเลอกแนวทางแกปญหา ตามตารางประเมนผลทก าหนดให

วธแกปญหา

การลงคะแนน รวม 50

คะแนน

เกณฑท

1 (10

คะแน

น)

เกณฑท

2 (10

คะแน

น)

เกณฑท

3 (10

คะแน

น)

เกณฑท

4 (10

คะแน

น)

เกณฑท

5 (10

คะแน

น)

วธการแกปญหาทดทสดคอ........................................................................................................

159

6. แกปญหาไดบรรลวตถประสงค .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

แบบประเมนการคดแกปญหา แบบปญหาเปนฐาน (ใบงานท 3.1) เรองปลาชอนของโกโก

ขนตอนการคดแกปญหา แบบปญหาเปนฐาน

คะแนน 4 3 2 1 0

ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5 ขนท 6

รวมคะแนน

เกณฑในการประเมนระดบความสามารถในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

คะแนน ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 19-24 สง 13-18 ปานกลาง 7-12 ต า ≤ 6 ปรบปรง

160

เกณฑคาเฉลยระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

คาเฉลย ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน 3.50-4.00 สง 2.50-3.49 ปานกลาง 1.50-2.49 ต า ≤1.49 ปรบปรง

161

เกณฑการประเมนความสามารถในการแกปญหาดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน

ขนตอนการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

เกณฑการใหคะแนน

4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน ขนท 1 ก าหนดปญหา สามารถก าหนดปญหา

ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 7 ปญหาขนไป

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 5-6 ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 3-4 ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 1-2 ปญหา

ไมสามารถก าหนด ปญหาทเกยวของ กบสถานการณได หรอไมตอบ

ขนท 2 ระบสาเหต สามารถระบสาเหตท ส าคญทสดทเกยวของกบ สถานการณได สมบรณ ชดเจน 3 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได ไดสมบรณชดเจน 2 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได สมบรณชดเจน 1 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได แตไมชดเจน

ไมสามารถระบสาเหต ทส าคญไดหรอไมตอบ

ขนท 3 เสนอวธการ แกปญหา

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 7 วธขนไป

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 5-6 วธ

สามารถเสนอวธการแก ปญหาไดตรงประเดนชดเจน 3-4 วธ

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 1-2 วธ

ไมสามารถเสนอวธการ แกปญหาหรอไมเขยน ค าตอบ

ขนท 4 ประเมนวธการ แกปญหา

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 4 เกณฑขนไป

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 3 เกณฑ

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 2 เกณฑ

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 1 เกณฑ

ไมสามารถประเมน วธการแกปญหา ทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาได

161

162

ขนตอนการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

เกณฑการใหคะแนน 4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน

ขนท 5 เลอกวธการ แกปญหา

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนได ถกตองสมพนธกบเกณฑ ทตงไวครบถวนสมบรณ

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไดถกตอง สมพนธกบเกณฑทตงไวแต ไมครบถวน

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไดถกตอง แตไมสมพนธกบเกณฑทตง ไว

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไมถกตอง และไมสมพนธกบเกณฑ ทตงไว

ไมสามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดได และใชตาราง การประเมนไมถกตอง และไมสมพนธกบ เกณฑทตงไว

ขนท 6 แกปญหาได บรรลวตถประสงค

สามารถแกปญหาได บรรลวตถประสงค มการ น าไปใชจรงและจดล าดบ ขนตอนการแกปญหาท ถกตองสมบรณได

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค มการน าไปใช จรง และจดล าดบขนตอน การแกปญหาถกตองแตไม สมบรณได

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค มการน าไปใช ไดจรงจดล าดบขนตอน การแกปญหาไมถกตองและ ไมสมบรณ

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค แตไมสามารถ น าไปใชจรงและไมสามารถ ล าดบขนตอนได

ไมสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสง

162

163

ใบความรท 3.1

เรอง การก าหนดเกณฑและการเลอกเกณฑทใชในการพจารณาการตดสนใจ เกณฑ หมายถง เหตผลทสามารถน ามาชวยในการตดสนใจเลอกสงใดสงหนง โดยเกยวของกบสถานการณปญหา และวธการแกปญหา และมความเหมาะสม

ตวอยาง นกเรยนคดวาวธการแกปญหาวธใดเหมาะสมทสด เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 หาไดงายในทองถน เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 สนเปลองนอยไดประโยชนมาก เกณฑท 5 ประหยดและปลอดภย

ฯลฯ จากวธแกปญหาทก าหนด ใหนกเรยนก าหนดและเลอกเกณฑในการพจารณาตดสนใจในการเลอกวธการแกปญหาทด และมความเหมาะสมทสดมา 5 เกณฑ เชน เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 หาไดงายในทองถน เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 สนเปลองนอยไดประโยชนมาก เกณฑท 5 ประหยดและปลอดภย

164

ใบความรท 3.2

เรองการใชตารางประเมนเพอหาวธการแกปญหาทดทสด

วธการใหคะแนนในการตดสนใจทจะเลอกวธการแกปญหาทดทสดจากการใชตารางประเมน มดงน

1. เกณฑการใหคะแนนแตละเกณฑ จะขนอยกบเหตผลทมความส าคญ และเกยวของดานวธการแกปญหาแตละขอ

2. คะแนนของเกณฑทมความส าคญมากทสดจะไดคะแนนเตม เชน มวธการแกปญหา 10 วธ คะแนนจะเตม 10 คะแนน แตถาเปน 3 วธ คะแนนกจะเปน 3 คะแนนเทากบจ านวนวธการแกปญหา เปนตน

3. ใสคะแนนเพอพจารณาในตารางการประเมน โดยวธการแกปญหาทดทสดส าหรบเกณฑน จะไดคะแนนเตม แลววธทดรองลงมา กจะไดคะแนนลดลงมาตามล าดบ

4. เมอพจารณาจนครบแลว ใหรวมคะแนนทไดจากการใหในแตละขอลงในชองรวมคะแนนทางขวามอจนครบทกขอ

5. พจารณาวาขอใดมคะแนนสงสด แสดงวาเปนวธแกปญหาทดทสด ตวอยางเชน นกเรยนคดวาวธการถนอมอาหารประเภทใดเหมาะสมทสด วธท 1 การถนอมอาหารโดยวธการกวน วธท 2 การถนอมอาหารโดยวธการเชอม วธท 3 การถนอมอาหารโดยวธการดอง วธท 4 การถนอมอาหารโดยวธการแชอม วธท 5 การถนอมอาหารโดยวธการฉาบ วธท 6 การถนอมอาหารโดยวธการตากแหง วธท 7 การถนอมอาหารโดยวธการรมควน วธท 8 การถนอมอาหารโดยวธการอาบรงส

165

เมอก าหนดเกณฑในการพจารณาตดสนใจเลอกวธแกปญหาดงกลาวคอ เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 ประหยด เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 หาไดงายในทองถน

ตารางการประเมนการหาวธการแกปญหาทดทสด

วธแกปญหา การลงคะแนน รวม 28 คะแนน เกณฑท

1 เกณฑท

2 เกณฑท

3 เกณฑท

4 1. การถนอมอาหารโดยวธการกวน 4 5 4 5 18 2. การถนอมอาหารโดยวธการเชอม 1 1 1 4 7 3. การถนอมอาหารโดยวธการดอง 6 3 2 6 17 4. การถนอมอาหารโดยวธการแชอม 3 2 6 1 12 5. การถนอมอาหารโดยวธการฉาบ 2 4 5 2 13 6. การถนอมอาหารโดยวธการตาก แหง

6 7 7 7 27

7. การถนอมอาหารโดยวธการรมควน 5 6 3 3 17 8. การถนอมอาหารโดยวธการอาบ รงส

2 4 5 2 13

เมอรวมคะแนนแลว พบวาวธการแกปญหาทดทสด คอ การถนอมอาหารโดยวธการ

ตากแหงเพราะวาไดคะแนนมากทสด (27 คะแนน) จากการใชเกณฑในการพจารณา 4 ขอ คอ ใชเวลานอยทสด ประหยด มความเปนไปไดมากทสดและหาไดงายในทองถน

166

ใบความร 3.3

เรองการถนอมอาหารโดยการตากแหง

การถนอมอาหารโดยวธตากแหง เปนกระบวนการลดน า หนกของอาหารท าใหอาหารมน าหนกเบาขน โดยใชตวกลางท าหนาทถายเท ความรอนจากบรรยากาศไปสอาหารทมความชนอยโดยวธใดวธหนง แลวรบ ความชนจากอาหารระเหยไปสบรรยากาศภายนอกอาหาร ท าใหอาหารม ความชนลดลงไปเรอย ๆ จนในทสดแหงเปนอาหารแหง โดยทว ๆ ไปอากาศ จะมบทบาทส าคญท าหนาทเปนตวกลางในการถายเทความรอนและความ ชนดงกลาว หลกเกณฑการถนอมอาหารตากแหงคอ จะตองลด ยบย ง และปองกนปฏกรยาทางเคมทงหลายและการเจรญเตบโตของ จลนทรยทกชนด เพอใหไดอาหารตากแหงทเกบไดนาน ไมบดเนาเพราะการเจรญเตบโตของ จลนทรยหรอไมมสารเคมตกคางเนองจากปฏกรยาทางเคมระหวางกรรมวธ เตรยมการผลต หรอระหวางการเกบ เชน ผกหรอผลไมตองลวกน ารอนกอน น าไปตากแหง เพอหยดปฏกรยาเอนไซมและลดปรมาณแบคทเรยทมอย เปนตน อาหารตากแหงท าไดสองวธดวยกนคอ

การตากโดยใชแสงแดด วธนเปนวธทเกาแกทสด ท ากนมาตงแต สมยโบราณและยงคงท ากนอย จนถงปจจบน

เพราะวาวธนเสยคาใชจายนอย ใชอปกรณนอย และกรรมวธตากแหงกงาย จงยงคงเปนวธทเหมาะสม ส าหรบอตสาหกรรมในครวเรอนซงปจจบนมเตาอบพลงแสงอาทตย ทสะดวกและปลอดภยจากการไตตอมของแมลงขณะตาก ดวยตอบแสงอาทตยใชในครวเรอน มาตราสวน 1 : 20

การตากดวยเครองมอตากแหง เครองมอทใชในการตากแหง ชนดตาง ๆ สวนใหญจะใชหลกการน าและการพาความ

รอนในการตากแหง เชน - เครองมอตากแหงแบบตอบลมรอนไฟฟา (Cabinet Dryer) ใช หลกการพาความรอนในการตากผก ผลไมและเนอสตวใหแหง - เครองระเหยแหง (Spray Dryer) ใชหลกการพาความรอนในการตากอาหารพวกไข น านมโค น านมถวเหลอง เปนตน อาหารทจะเขาเครองมอจะอยในสภาพของเหลวหรอคลาย แปงเปยก และไดอาหารตากแหง เปนผงแหง มความชนไมเกนรอยละ 3

167

- เครองมอตากแหงแบบ Drum Dryer ใชหลกการน าความรอน ในการตากแหงอาหารพวกน านม น าผก กลวย เปนตน อาหารทจะปอนเขา เครองตองเปนพวกของเหลวหรอมลกษณะคลายแปงเปยก - เครองมอตากแหงแบบ Freeze Dryer ใชหลกการน าความรอน ในการตากอาหารทอยในลกษณะแชแขง อาหารทเหมาะในการตากคอ เนอแชแขง ไดเนอแหงทด มความหนาแนนนอยกวาตากแหงดวยเครองตาก ชนดอน กลนและสคลายธรรมชาตมาก คนรปเปนเนอสดไดสมบรณและเกบ ไดนาน เพราะวธตากแหงชนดนใชอณหภมต าในการตากความชนจาก อาหารจะกระจายไปสบรรยากาศโดยวธการระเหด ไมใชระเหยแบบวธตาก ชนดอน ๆ แตวธนตองเสยคาใชจายในการตากแหงสงเปน 4 เทาของคาใชจายในการตากโดยเครองมอตากแหงชนดอน คณคาทางอาหารของอาหารตากแหงจะสญเสยไปในระหวางการตากแหงบาง เชน เนอตากแหง จะมวตามนนอยกวาเนอสดเลกนอย สวนโปรตนนนขนอยกบวธตากแหง

อาหารตากแหงมน าหนกเบากวาน าหนกอาหารสด งายตอการขนสง และอายการเกบนานขน เพราะอาหารตากแหงมสารอาหารทเขมขนขน ความชนต ากวาอาหารสด อาหารตากแหงแตละชนดจะมความชนจ ากด อยในขอบเขต เชน ผลไมแหงมความชนรอยละ 4 และเนอตากแหงมความ ชนอยรอยละ 4 เปนตน อาหารตากแหงทมคณภาพดจะไมมราขนบนผวอาหารไมมน าตาล เกาะอาหาร เวลาคนรปเปนอาหารสดใชเวลาคนรปภายใน 20 นาท มอตราสวนของความหวานตอความเปนกรดหรอทเรยกวาความอรอยอยในเกณฑ ทก าหนดของมาตรฐานอาหารตากแหงแตละชนด ไมมปรมาณซลเฟอรไดออกไซดหรอสารกนหนเกนกวาทอนญาตไวในกฎหมายอาหาร และตองเปน อาหารแหงทเปนทยอมรบของผบรโภคดวย

การถนอมอาหารตากแหงตองค านงถงภาชนะทใชเกบรกษา อาหารแหง ซงตองเปนภาชนะปดสนท เกบไวในทไมอบชน แตเปนทเยน เพอยดอายการเกบ

168

แผนการจดการเรยนรท 4

กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย (งานบาน) ชนประถมศกษาปท 5 เรอง พทราบานแปง จ านวน 4 ชวโมง มาตรฐานการเรยนรชวงชน

มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจ มความคดสรางสรรค มทกษะ มคณธรรม มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอมในการท างาน เพอการด ารงชวตและครอบครวทเกยวของกบงานบาน งานเกษตร งานชาง งานประดษฐและงานธรกจ

มาตรฐาน ง 1. 2 มทกษะ กระบวนการท างาน และการจดการ การท างานเปนกลม การแสวงหาความร ความสามารถแกปญหาในการท างาน รกการท างาน และมเจตคตทดตองาน

สาระส าคญ ในบางฤดกาล ผลผลตทางการเกษตรอาจมมากเกนไปท าใหไมสามารถรบประทาน สด ๆได จงจ าเปนตองถนอมอาหารเพอทจะสามารถเกบรกษาไวรบประทานไดนาน ๆ

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. นกเรยนรปญหาและสามารถหาแนวทางในการแกปญหาได

2. นกเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการแกปญหาได 3. นกเรยนมความร ความเขาใจในการถนอมอาหารดวยวธการเชอม 4. นกเรยนสามารถท าโครงงานได

สาระการเรยนร การถนอมอาหาร

จดประสงคการเรยนร 1. นกเรยนสามารถก าหนดปญหาทเกยวของกบสถานการณทก าหนดได 2. นกเรยนสามารถระบสาเหตทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหได 3. นกเรยนสามารถเสนอวธการแกปญหาได 4. นกเรยนสามารถประเมนวธการแกปญหาโดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน

ได 5. นกเรยนสามารถเลอกวธการแกปญหาได

169

6. นกเรยนสามารถแกปญหาไดบรรลวตถประสงคและพฒนาแผนปฏบตงานได 7. นกเรยนสามารถน าขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมาใชใน

การจดท าโครงงานได

ขนการจดการเรยนร 1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 แจงจดประสงคการเรยนรและวธการเรยนร บทบาทสมาชกกลมใหนกเรยนทราบ 1.2 ครน าเสนอเกยวกบขาวในวารสารตาง ๆ ทลงขาวเกยวกบปญหาตาง ๆ ในดานการเกษตร เพอกระตนใหนกเรยนไดศกษาถงปญหาและสาเหตของการเกดปญหา 1.3 แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถ เกง ปานกลาง และออน กลมละ 5-6 คนแลวใหนกเรยนเลอกประธานและเลขานการ 1.4 ครเสนอสถานการณปญหา โดยใหนกเรยนดสถานการณปญหา และวเคราะหปญหาเกยวกบสถานการณปญหาเรอง พทราบานแปง จากใบงานท 4.1 แลวใหนกเรยนฝกระบปญหาจากสถานการณทก าหนดให

2. ขนกจกรรมการเรยนร 2.1 นกเรยนแตละกลมรบใบงานท 4.1 เรอง พทราบานแปง

2.2 นกเรยนแตละกลมชวยกนท ากจกรรมในใบงานท 4.1 เรอง พทราบานแปงตามล าดบดงน 1) ก าหนดปญหา โดยนกเรยนในกลมทกคนอานสถานการณจ าลองในใบงานท 4.1 เรอง พทราบานแปง แลวชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของ 2) ระบสาเหต โดยนกเรยนในกลมทกคนชวยกนพจารณาปญหาในขอ 1แลวระบวาอะไรเปนสาเหต 3) เสนอวธการแกปญหา โดยใหนกเรยนทกคนในกลมรวมกนเสนอวธการแกปญหา 4) ประเมนวธการแกปญหา โดยใชเกณฑทสอดคลองในการประเมน โดยใหนกเรยนในกลมทกคนก าหนดเกณฑเพอประเมนแนวทางแกปญหา 5) เลอกวธการแกปญหาทดทสด และ 6) แกปญหาไดบรรลวตถประสงค 2.3 ตวแทนกลมทกกลมเสนอแนวทางแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล

3. ขนสรปผลการเรยนร 3.1 ครและนกเรยน รวมกนอภปรายขนตอนกระบวนการคดแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และประโยชนทไดรบ ซงสามารถน าไปใชแกปญหาในชวตประจ าวนได

170

3.2 นกเรยนน าขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตามทไดฝกปฏบตมาจดท าเปนโครงงานเรอง การถนอมอาหาร ประเภทใดประเภทหนงตามความสนใจ กลมละ 1 โครงงาน พรอมทงน าเสนอ

สอการเรยนร 1. ใบงานท 4.1 เรอง พทราบานแปง 2. ใบความร เ รอง การก าหนดเกณฑและการเลอกเกณฑทใชในการพจารณา

การตดสนใจ 3. ใบความร เรอง การใชตารางประเมนเพอหาวธการแกปญหาทดทสด 4. ใบความร เรอง การถนอมอาหารโดยการเชอม 5. ใบความรเรอง การจดท าโครงงาน

การวดและประเมนผล 1. วธการวดและประเมนผล

1.1 การตรวจใบงานท 1.1 เรอง พทราบานแปง 1.2 การตรวจโครงงาน

2. เครองมอวดและประเมนผล 2.1 แบบประเมนใบงานท 1.1 เรอง พทราบานแปง 2.2 แบบประเมนความสามารถในการท าโครงงาน 3. เกณฑการวดผลประเมนผล เกณฑการประเมนระดบความสามารถในการแกปญหา ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน

คะแนน ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 19-24 สง 13-18 ปานกลาง 7-12 ต า ≤ 6 ปรบปรง

171

เกณฑคาเฉลยระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

คาเฉลย ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน 3.50-4.00 สง 2.50-3.49 ปานกลาง 1.50-2.49 ต า ≤ 1.49 ปรบปรง

ความคดเหนและขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………….…………………… …………………………………………………………………………………….………………… (นายชยรตน ศรรตนพร) ผอ านวยการโรงเรยนบานเขาชาง บนทกหลงการสอน

นกเรยนมความสนกสนานในการลงมอปฏบตกจกรรมตามโครงงานทนกเรยนเลอก นกเรยนรจกแบงหนาทในการท างาน มความรบผดชอบรวมกนภายในกลม ดานการน าเสนอผลงาน นกเรยนยงไมกลาแสดงออกในการน าเสนองานขาดการตอเนอง นกเรยนในหองเรยนจงไมสนใจฟง นงคยกน (นางสาวสภามาส เทยนทอง) ครผสอน

172

ใบงานท 4.1 เรอง พทราบานแปง

ค าสง ใหนกเรยนอานสถานการณทก าหนดให เรอง พทราบานแปง แลวท ากจกรรมตามล าดบ

ทบานของแปงประกอบอาชพปลกพทราเพอเปนสนคาสงออก แตในปนผลผลตมมากเกนความตองการของตลาด อกท งผลผลตบางสวนไมสามารถเกบเกยวไดตามก าหนด จงท าใหปรมาณพทรามมากและเนาเสย นกเรยนจะชวยแปงแกปญหาอยางไรเพอไมใหพทราเนาเสยไปอยางไรประโยชน

1. ก าหนดปญหา สมาชกทกคนในกลมทกคนชวยกนก าหนดปญหาทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหได มากทสด ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. สมาชกในกลมทกคนชวยกนระบสาเหตในขอท 1 โดยท าความเขาใจแลวเลอกปญหาทส าคญ ทสดเพยง 1 ปญหา ปญหาทส าคญทสด ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

173

3. จากปญหาทส าคญทสดทระบไวในขอ 2 ใหสมาชกในกลมทกคนชวยกนเสนอวธการแกปญหา ใหไดมากทสด ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 4. สมาชกในกลมทกคนชวยกนประเมนวธการแกปญหาโดยชวยกนก าหนดเกณฑทสอดคลองใน การประเมนแนวทางแกไขปญหา เกณฑท 1 ................................................................................. เกณฑท 2 ................................................................................. เกณฑท 3 ................................................................................. เกณฑท 4 ................................................................................. เกณฑท 5 ................................................................................. 5. สมาชกในกลมทกคนเลอกแนวทางแกปญหาทดทสด ตามตารางประเมนผลทก าหนดให

วธแกปญหา

การลงคะแนน รวม 50

คะแนน

เกณฑท

1 (10

คะแน

น)

เกณฑท

2 (10

คะแน

น)

เกณฑท

3 (10

คะแน

น)

เกณฑท

4 (10

คะแน

น)

เกณฑท

5 (10

คะแน

น)

วธการแกปญหาทดทสดคอ........................................................................................................

174

6. แกปญหาไดบรรลวตถประสงค ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... แบบประเมนการแกปญหา แบบปญหาเปนฐาน (ใบงานท 4.1) เรอง พทราบานแปง

ขนตอนการคดแกปญหา แบบปญหาเปนฐาน

คะแนน 4 3 2 1 0

ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5 ขนท 6

รวมคะแนน

เกณฑในการประเมนระดบความสามารถในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

คะแนน ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 19-24 สง 13-18 ปานกลาง 7-12 ต า ≤ 6 ปรบปรง

175

เกณฑคาเฉลยระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

คาเฉลย ระดบความสามารถในการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน 3.50-4.00 สง 2.50-3.49 ปานกลาง 1.50-2.49 ต า ≤1.49 ปรบปรง

176

เกณฑการประเมนความสามารถในการแกปญหาดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน

ขนตอนการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

เกณฑการใหคะแนน

4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน ขนท 1 ก าหนดปญหา สามารถก าหนดปญหา

ทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหไดชดเจน 7 ปญหาขนไป

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 5-6 ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 3-4 ปญหา

สามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ทก าหนดใหไดชดเจน 1-2 ปญหา

ไมสามารถก าหนดปญหา ทเกยวของกบสถานการณ ไดหรอไมตอบ

ขนท 2 ระบสาเหต สามารถระบสาเหตท ส าคญทสดทเกยวของกบ สถานการณได สมบรณ ชดเจน 3 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได ไดสมบรณชดเจน 2 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได สมบรณชดเจน 1 กรณ

สามารถระบสาเหตทส าคญ ทเกยวของกบสถานการณได แตไมชดเจน

ไมสามารถระบสาเหต ทส าคญไดหรอไมตอบ

ขนท 3 เสนอวธการ แกปญหา

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 7 วธขนไป

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 5-6 วธ

สามารถเสนอวธการแก ปญหาไดตรงประเดนชดเจน 3-4 วธ

สามารถเสนอวธการ แกปญหาไดตรงประเดน ชดเจน 1-2 วธ

ไมสามารถเสนอวธการ แกปญหาหรอไมเขยน ค าตอบ

ขนท 4 ประเมนวธการ แกปญหา

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 4 เกณฑขนไป

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 3 เกณฑ

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 2 เกณฑ

สามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาและ เขยนรปประโยคสมบรณ ถกตอง 1 เกณฑ

ไมสามารถประเมนวธการ แกปญหาทเหมาะสมและ สอดคลองกบปญหาได

176

177

ขนตอนการแกปญหาแบบปญหาเปนฐาน

เกณฑการใหคะแนน 4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน

ขนท 5 เลอกวธการ แกปญหา

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนได ถกตองสมพนธกบเกณฑ ทตงไวครบถวนสมบรณ

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไดถกตอง สมพนธกบเกณฑทตงไว แตไมครบถวน

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไดถกตอง แตไมสมพนธกบเกณฑทตง ไว

สามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดโดยใช ตารางการประเมนไมถกตอง และไมสมพนธกบเกณฑ ทตงไว

ไมสามารถเลอกวธการ แกปญหาทดทสดไดและ ใชตารางการประเมน ไมถกตองและไมสมพนธกบเกณฑทตงไว

ขนท 6 แกปญหาได บรรลวตถประสงค

สามารถแกปญหาได บรรลวตถประสงค มการ น าไปใชจรงและจดล าดบ ขนตอนการแกปญหาท ถกตองสมบรณได

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค มการน าไปใช จรง และจดล าดบขนตอน การแกปญหาถกตองแตไม สมบรณได

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค มการน าไปใช ไดจรงจดล าดบขนตอน การแกปญหาไมถกตองและ ไมสมบรณ

สามารถแกปญหาไดบรรล วตถประสงค แตไมสามารถ น าไปใชจรงและไมสามารถ ล าดบขนตอนได

ไมสามารถแกปญหาได บรรลวตถประสงค

177

178

ใบความรท 4.1

เรอง การก าหนดเกณฑและการเลอกเกณฑทใชในการพจารณาการตดสนใจ เกณฑ หมายถง เหตผลทสามารถน ามาชวยในการตดสนใจเลอกสงใดสงหนง โดยเกยวของกบสถานการณปญหา และวธการแกปญหา และมความเหมาะสม

ตวอยาง นกเรยนคดวาวธการแกปญหาวธใดเหมาะสมทสด เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 หาไดงายในทองถน เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 สนเปลองนอยไดประโยชนมาก เกณฑท 5 ประหยดและปลอดภย

ฯลฯ จากวธแกปญหาทก าหนด ใหนกเรยนก าหนดและเลอกเกณฑในการพจารณาตดสนใจในการเลอกวธการแกปญหาทด และมความเหมาะสมทสดมา 5 เกณฑ เชน เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 หาไดงายในทองถน เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 สนเปลองนอยไดประโยชนมาก เกณฑท 5 ประหยดและปลอดภย

179

ใบความรท 4.2

เรอง การใชตารางประเมนเพอหาวธการแกปญหาทดทสด

วธการใหคะแนนในการตดสนใจทจะเลอกวธการแกปญหาทดทสดจากการใชตารางประเมน มดงน

1. เกณฑการใหคะแนนแตละเกณฑ จะขนอยกบเหตผลทมความส าคญ และเกยวของดานวธการแกปญหาแตละขอ

2. คะแนนของเกณฑทมความส าคญมากทสดจะไดคะแนนเตม เชน มวธการแกปญหา 10 วธ คะแนนจะเตม 10 คะแนน แตถาเปน 3 วธ คะแนนกจะเปน 3 คะแนนเทากบจ านวนวธการแกปญหา เปนตน

3. ใสคะแนนเพอพจารณาในตารางการประเมน โดยวธการแกปญหาทดทสดส าหรบเกณฑน จะไดคะแนนเตม แลววธทดรองลงมา กจะไดคะแนนลดลงมาตามล าดบ

4. เมอพจารณาจนครบแลว ใหรวมคะแนนทไดจากการใหในแตละขอลงในชองรวมคะแนนทางขวามอจนครบทกขอ

5. พจารณาวาขอใดมคะแนนสงสด แสดงวาเปนวธแกปญหาทดทสด

ตวอยางเชน นกเรยนคดวาวธการถนอมอาหารประเภทใดเหมาะสมทสด วธท 1 การถนอมอาหารโดยวธการกวน วธท 2 การถนอมอาหารโดยวธการเชอม วธท 3 การถนอมอาหารโดยวธการดอง วธท 4 การถนอมอาหารโดยวธการแชอม วธท 5 การถนอมอาหารโดยวธการฉาบ วธท 6 การถนอมอาหารโดยวธการตากแหง

180

วธท 7 การถนอมอาหารโดยวธการรมควน วธท 8 การถนอมอาหารโดยวธการอาบรงส เมอก าหนดเกณฑในการพจารณาตดสนใจเลอกวธแกปญหาดงกลาวคอ เกณฑท 1 ใชเวลานอยทสด เกณฑท 2 ประหยด เกณฑท 3 มความเปนไปไดมากทสด เกณฑท 4 หาไดงายในทองถน

ตารางการประเมนการหาวธการแกปญหาทดทสด

วธแกปญหา การลงคะแนน รวม 28 คะแนน เกณฑท

1 เกณฑท

2 เกณฑท

3 เกณฑท

4 1. การถนอมอาหารโดยวธการกวน 4 5 4 5 18 2. การถนอมอาหารโดยวธการเชอม 1 1 1 4 7 3. การถนอมอาหารโดยวธการดอง 6 3 2 6 17 4. การถนอมอาหารโดยวธการแชอม 3 2 6 1 12 5. การถนอมอาหารโดยวธการฉาบ 2 4 5 2 13 6. การถนอมอาหารโดยวธการตาก แหง

6 7 7 7 27

7. การถนอมอาหารโดยวธการรมควน 5 6 3 3 17 8. การถนอมอาหารโดยวธการอาบ รงส

2 4 5 2 13

เมอรวมคะแนนแลว พบวาวธการแกปญหาทดทสด คอ การถนอมอาหารโดยวธการ

ตากแหงเพราะวาไดคะแนนมากทสด (27 คะแนน) จากการใชเกณฑในการพจารณา 4 ขอ คอ ใชเวลานอยทสด ประหยด มความเปนไปไดมากทสดและหาไดงายในทองถน

181

ใบความรท 4.3

เรองการถนอมอาหารโดยการเชอม การเชอม การเชอม เปนการเพมปรมาณน าตาลในอาหารใหสงขน โดยใชความรอนท าใหอาหารสก และน าตาลซมผานเขาไปในเนออาหาร อาหารจะไมเหยวยน และเกบไวไดนาน น าตาลเปนสารถนอมทชวยยบย งการเจรญเตบโตของจลนทรย

ผกและผลไมทนยมน ามาเชอม 1. ผก เชน ฟกทอง เผอก มนเทศ มะเขอเทศ รากบว ฟก มนส าปะหลง 2. ผลไม เชน สาเก มะยม กระเจยบ มะตม พทรา สบปะรด จาวตาล กลวย และเปลอก

ของผลไมบางชนด เชน เปลอกสมโอ เปลอกมะนาว เปลอกแตงโม

การเลอกผกและผลไม 1. ควรเลอกผก ผลไม ทใหม สด มมากในฤดกาล ไมแกจด สก หรอออนเกนไป

- ผก ถาออนเกนไปเนอจะนมเละ และถาแกจดเกนไปจะมเสยนมาก - ผลไม ถาดบเกนไปเนอจะแขง และมกลนผลไมนอย ถาสกเกนไปจะนมเละ

2. ควรเลอกผก ผลไม ใหเหมาะกบวธการเชอม - การเชอมแบบเรว ใชผก ผลไม ทมเนอนม มปรมาณน ามาก หรอผก ผลไมเนอแนนกได เชน สบปะรด พทรา เงาะ กลวย จาวตาล ฟกทอง ฟกเขยว เผอก มนเทศ มะละกอ มะยม มะเขอเทศ องน กระทอน มนส าปะหลง สมโอ เปนตน - การเชอมแบบชาหรอการเชอมแหง ควรใชผลไม ทมเนอแนน มเสนใยมาก เพราะตองใชเวลาเคยวนาน เชน ฟกเขยว สาเก มะตม รากบว เปลอกสมโอ เปลอกมะนาว เปลอกแตงโม เปนตน

การเตรยมผกและผลไม 1. การเตรยมผก

- ผกชนดทมเมลด เชน ฟกทอง ฟกเขยว มะเขอเทศ ตองแคะเมลดออก หากเปนฟกทองและฟกเขยวใหเอาไสออกดวย แลวหนเปนชนขนาดเทา ๆ กน ถาเอาไสออกไมหมดจะ ท าใหน าเชอมขน เพราะไสจะเละปนอยในน าเชอม

182

- ผกทมเปลอก เชน รากบว ฟก มนเทศ เผอก มนส าปะหลง ปอกเปลอกออกใหหมด หนเปนชนขนาดเทาๆกน เพอน าตาลจะไดซมเขาเนอไดด

2. การเตรยมผลไม - สาเก จาวตาล กลวย สบปะรด ปอกเปลอกลางสะอาด หนชนขนาดเทาๆกน

- มะยม เมอลางสะอาดแลว น ามาคลงพอช า ไมตองเอาเมลดออก แชน าปนใสนาน 3 ชวโมง - พทราจน (แหง) ควานเมลดออก แลวแชน าเพอใหเนอนมจะไดดดซมน าเชอม ไดด ส าหรบพทราไทยไมตองเอาเมลดออกและไมตองแชน า - มะตมปอกเปลอกหนเปนแวนหนาประมาณครงนว แคะเมลดออก แลวแชน าปนใสนานครงชวโมง - เปลอกสมโอ ปอกผวเขยวออกใหหมด หนเปนชนสเหลยมขนาดประมาณ 2x2 นว แลวคนดวยน าปนใสจนหมดรสขม น าไปตมเปลยนน าหลายๆครงจนหายขม

- เปลอกแตงโม ลางน าใหสะอาด ปอกเปลอกเขยวออกหนเปนชนขนาด 2x2 นว

ลกษณะของผกและผลไมเชอมทด - ผกและผลไมเชอม มความมนเปนเงา ผวตงเรยบไมเหยว - ลกษณะเนอผลไมแขง ไมเละ - ถาเชอมเรว เมอทงใหเยน น าตาลจะไมตกผลก - สควรเปนสตามชนดของผกและผลไม

ลกษณะผกและผลไมทตองแกไข 1. ลกษณะเหยวยน

สาเหต : เกดจากน าตาลซมเขาเนอไมทว เนองจากใชน าเชอมเขมขนมากเกนไปในครงแรกหรอเพมน าตาลเรวเกนไป

การแกไข : ควรเชอมนานขนและเพมน าตาลทละนอย 2. มกลนน าตาลทราย

สาเหต : เกดจากตมน าเชอมไมเดอด และใชเวลาเชอมนอย การแกไข : ควรตมน าเชอมใหเดอดกอน แลวจงใสผก ผลไม และควรเชอมให

นานขน 3. การขนรา

สาเหต : เกดจากอาหารมความชนมากหรอภาชนะบรรจไมแหงสนท

183

การแกไข : ควรใชภาชนะทแหง สะอาด มฝาปดมดชด และใหอาหารแหงกอนบรรจภาชนะ 4. เนอนอกแขง

สาเหต : เกดจากแชน าปนใสนานเกนไป หรอน าปนใสเขมขนเกนไป การแกไข : ควรเตมน า และลดเวลาในการแชใหนอยลง

184

ใบความรท 4.4

เรอง การจดท าโครงงาน

โครงงานเปนกจกรรมทใหผเรยน คนควาและลงมอปฏบตดวยตนเองตามความสนใจโดยอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตร หรอกระบวนการวจยในการศกษาหาค าตอบซงจะท าใหผเ รยนเกดการพฒนาทกษะการคด โดยผสอนเปนทปรกษา แนะน าใหผเ รยนท าดวยความสนกสนานเปนธรรมชาต

ผเรยนไดอะไรจากการท าโครงงาน เลอกประเดนเอง ผเรยนไดเลอกเรอง ประเดนทตองการจะศกษาดวยตนเอง

หาวธการดวยตนเอง ผเรยนเลอกและหาวธการตลอดจนแหลงของมลทหลากหลายดวยตนเอง

ปฏบตดวยตนเอง ผเรยนลงมอปฏบต (เรยนร) ดวยตนเอง บรณาการตามสภาพจรง ผเรยนไดบรณาการทกษะ ประสบการณความร สงแวดลอม

รอบตวตามสภาพจรง สรางองคความรดวยตนเอง ผเรยนเปนผสรปและสรางองคความรดวยตนเอง แลกเปลยนกบผอน ผเรยนไดแลกเปลยนการเรยนรกบผอน น าไปใชไดจรง ผเรยนไดน าความรไปใชจรง

ประเภทของโครงงาน โครงงานประเภทส ารวจ รวบรวมขอมล

โครงงานประเภทน ผเรยนส ารวจและรวบรวมขอมลแลวน าขอมลเหลานน มาจ าแนกเปนหมวดหมน าเสนอเพอใหเหนลกษณะหรอความสมพนธในเรองทตองการศกษา เชนการศกษาวงจรชวตของสตวชนดใดชนดหนง

โครงงานประเภททดลอง โครงงานประเภทน ผเรยนตองก าหนดปญหา ตงจดประสงคหรอสมมตฐาน ออกแบบการทดลองด าเนนการทดลองรวบรวมขอมล แปรผล และสรปผลการทดลอง เพอศกษาผลของตวแปรหนงทมผลตอตวแปรอกตวหนงทตองการศกษา โดยควบคมตวแปรอน ๆ ทอาจมผลตอตวแปรทตองการศกษา เชน น าประเภทไหนถกใจพลดาง

185

โครงงานประเภทพฒนาหรอประดษฐ โครงงานประเภทน จะใชกระบวนการทางเทคโนโลยมาประดษฐสงของใหมหรอปรบปรงเปลยนแปลงของเดมใหมประสทธภาพสงขน เพอประโยชนใชสอย เชน สงประดษฐเครองแกะเปลอกทเรยน

โครงงานประเภททฤษฎ โครงงานประเภทน น าเสนอ หลกการ หรอแนวคดใหมทผจดท าโครงงานไดตงกตกาหรอขอตกลงขนมาเองหรอเปนการจดท าโดยการขยายทฤษฎหรอแนวคดเดม เชน โครงงานทฤษฎของจ านวนเฉพาะ

ขนตอนการจดท าโครงงาน 1. การคดและเลอกหวเรอง 1.1 คดและเลอกหวเรองของโครงงาน 1.2 หวเรองมาจากเรองทอยากรของตนเอง

1.3 หวเรองมความหมายเฉพาะเจาะจง ชดเจนสามารถสอความไดถงเนอหาของโครงงาน

2. การวางแผนงาน 2.1 เตรยมการท าอะไรกอน – หลง 2.2 ก าหนดหวขอเคาโครงของโครงงาน

2.2.1 ชอโครงงาน 2.2.2 ทมาและความส าคญ 2.2.3 วตถประสงค 2.2.4 สมมตฐาน 2.2.5 ตวแปรทเกยวของ 2.2.6 ขอบเขตของการศกษา 2.2.7 การด าเนนการศกษาและผลการศกษา 2.2.8 สรปและอภปราย 2.2.9 ประโยชนทไดรบ 2.2.10 ขอเสนอแนะ

3. การด าเนนงาน ปฏบตตามขนตอนโดยครทปรกษาคอยใหค าแนะน าและตดตามผลทกระยะ

186

4. การเขยนรายงาน 4.1 เขยนอธบายผลทเกดขน โดยสอใหผอนเขาใจ

4.1.1 แนวคด 4.1.2 วธการด าเนนงาน 4.1.3 ผลทไดรบ 4.1.4 ขอสรป 4.1.5 ขอเสนอแนะ

5. การน าเสนอผลงาน 5.1 จดท าเปนเอกสาร 5.2 จดนทรรศการ 5.3 น าเสนอโดยวดทศน สไลดประกอบการน าเสนอ 5.4 รายงานดวยวาจา 5.5 น าเสนอโดยใชคอมพวเตอร

187

โครงงาน เรอง การถนอมอาหารประเภทการกวน กลมท 1 มะขามแกวรสตมย ากง

สวนผสม มะขามเปยก ½ กโลกรม น าตาลทราย 1/2 ถวยตวง

พรกปน 1 ชอนโตะ ใบมะกรดหนฝอย ¼ ถวยตวง ขาหนฝอย ¼ ถวยตวง ตะไครหนฝอย ¼ ถวยตวง กงแหงหนหยาบ ½ ถวยตวง

วธท า 1. น ามะขามเปยกลอกซางออกน ามาสบใหละเอยด 2. น ามะขามเปยกมาตมน าทง 3. หนใบมะกรด ตะไคร ขา หนฝอยแลวน ามาควใหแหง 4. ตงกระทะทองเหลอง ใสมะขามเปยก น าตาลทรายกวนใหเขากนจนเหนยว 5. ใสใบมะกรด ตะไคร ขา พรกปน กงแหง กวนใหเขากน 6. ตกขนใสภาชนะทสะอาด ทงไวพออน 7. น ามาปนใหเมดกลมพอประมาณ เสรจแลวคลกดวยน าตาลทราย 8. น ามาใสภาชนะทมฝาปดสนท

188

โครงงาน เรอง การถนอมอาหารประเภทการตากแหง กลมท 2 กลวยตากอบน าผง

สวนผสม กลวยน าวาแกจดสกงอม 1 หว น าผง ¼ ถวยตวง เกลอปน ¼ ชอนชา

วธท า 1. เลอกกลวยน าวาแกสกงอม น ามาปอกเปลอกดงเสนใยออกใหหมด จมลงในน าเกลอ 2. น ามาวางเรยงบนกระดง ตากแดดประมาณ 2-3 วน หมนกลบกลวยอยเสมอเพอใหแหงเรวขน

3. น ากลวยทแหงหมาดๆมาทบหรอคลงบนเขยงโดยใชขวดเปลากดใหแบน 4. น ากลวยมาคลกน าผงแลวเขาตอบ จนกระทงกลวยเปลยนเปนสน าตาลเขม 5. บรรจใสถงพลาสตกหรอกลองเกบไวเพอรบประทาน

189

โครงงาน เรอง การถนอมอาหารประเภทการเชอม กลมท 3 มะละกอแกวสมนไพร

สวนผสม มะละกอดบ 1 กโลกรม น าตาลทราย 2 ถวยตวง น าดอกอญชน ½ ถวยตวง น ากระเจยบ ½ ถวยตวง ใบเตย

วธท า 1. น ามะละกอดบมาลางใหสะอาด ปอกเปลอกใหเรยบรอย 2. น ามะละกอมาหนใหเปนแทงสเหลยม แลวน ามาแชน าปนใส เพอใหกรอบ 3. น ามะละกอทหนไวตงบนเตาใสน าตาลทรายและน าสมนไพรทเตรยมไว 4. ใสใบเตยหน เคยวจนกระทงเหนยว 5. ตกใสภาชนะทงไวใหเยน แลวน ามาบรรจใสภาชนะทมฝาปด

190

โครงงาน เรอง การถนอมอาหารประเภทการเชอม กลมท 4 พทราเชอมเลศรส

สวนผสม พทราตากแหง 300 กรม น าตาลทราย 1 ถวยตวง น าสะอาด ½ ถวยตวง

วธท า 1. น าพทราแชน าทงไวใหนม น ามาลางใหสะอาด ทบใหพอแตก

2. ผสมน าตาลทรายกบน าตมใหเดอดแลวกรอง ใสกระทะตงไฟประมาณ 10 นาท ใสพทรา ลดใชไฟออน ๆ เชอมจนน าตาลซมเขาเนอพทรา

3. ตกขนใสภาชนะ ทงไวใหเยน บรรจใสกลองปดฝาใหสนท

191

โครงงาน เรอง การถนอมอาหารประเภทการดอง กลมท 5 ขงดองสามรส

สวนผสม ขงออน 500 กรม น าตาลทราย 1 ½ ถวยตวง เกลอปน 2 ชอนโตะ น าสมสายช ½ ถวยตวง

วธท า 1. ตดขงออกเปนแงงเลก ๆ ลางใหสะอาด ปอกเปลอกแลวลางอกครงหนง ซอยบาง ๆ

2. น าขงทซอยแลวมาแชในน า เกลอใหทวมประมาณ 30 นาท 3. บบขงขนจากน าเกลอ บรรจใสขวด

4. ผสมน าสมสายช น าตาล เกลอ ต งไฟคนใหละลาย ปลอยใหเดอดแลวกรอง เทน าสมรอน ๆ ลงในขวดขงใหเตมขวด ปดฝาใหสนท

192

แบบประเมนความสามารถในการแกปญหา

กลมท................................

1.................................................................... 2............................................................ 3.................................................................... 4............................................................

ค าชแจง ใหท าเครองหมาย ในชองทตรงกบความเปนจรง

รายการ เกณฑการประเมน

รวม 3 2 1

1. สามารถระบปญหา 2. สามารถเสนอแนวทางแกปญหาทเปนไปได 3. สามารถเสนอวธการแสวงหาความร 4. สามารถบอกประโยชนทไดรบจากการแกปญหา 5. ความสามารถในการน าเสนอ

รวมคะแนน

เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการแกปญหา

รายการ เกณฑการประเมน 1. สามารถระบปญหา 3 หมายถง สามารถระบปญหาไดถกตอง ชดเจน สอดคลองกบเรองทจดท า

2 หมายถง สามารถระบปญหาไดถกตองแตไมชดเจน สอดคลองกบเรองทจดท า 1 หมายถง สามารถระบปญหาไมถกตอง

2. สามารถเสนอแนวทางแกปญหา ทเปนไปได

3 หมายถง สามารถเลอกวธการแกปญหาไดเหมาะสม 2 หมายถง สามารถเลอกวธการแกปญหาไดเหมาะสม แตเปนไปไดนอย 1 หมายถง สามารถเลอกวธการแกปญหาไมเหมาะสม

3. สามารถเสนอวธการแสวงหาความร 3 หมายถง สามารถเลอกวธการแสวงหาความรมากกวา 3 วธขนไป 2 หมายถง สามารถเลอกวธการแสวงหาความรมากกวา 2 วธ 1 หมายถง สามารถเลอกวธการแสวงหาความรมากกวา 1 วธ

4. สามารถบอกประโยชนทไดรบจาก การแกปญหา

3 หมายถง สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาไดครอบคลมถกตองสมบรณ 2 หมายถง สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาไดถกตองแตไมครอบคลม 1 หมายถง สามารถระบประโยชนทไดจากการแกปญหาวกวน

5. ความสามารถในการน าเสนอ 3 หมายถง น าเสนอขนตอนการปฏบต 8-10 หวขอ 2 หมายถง น าเสนอขนตอนการปฏบต 5-7 หวขอ 1 หมายถง น าเสนอขนตอนการปฏบตต ากวา 4 หวขอ

193

เกณฑการประเมนผลรวม (คะแนนเตม 15 คะแนน) 11-15 คะแนน หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบสง 6-10 คะแนน หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบพอใช 0-5 คะแนน หมายถง ความสามารถในการแกปญหาอยในระดบปรบปรง

194

แบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนร

ดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน ค าชแจง

1. แบบสอบถามความคดเหนทมตอการจดการเรยนรดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐานมทงหมด 10 ขอ โดยแตละขอประกอบดวยขอความเกยวกบความคดเหนทมตอการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐานอยทางดานซาย สวนดานขวามอเปนระดบความคดเหน 3 ระดบ ซงเกณฑส าหรบการใชพจารณาขอความทก าหนดใหมความหมายดงตอไปน

ระดบ 3 หมายถง เหนดวยมาก ระดบ 2 หมายถง เหนดวยปานกลาง ระดบ 1 หมายถง เหนดวยนอย 2. ใหนกเรยนใสเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบการปฏบตหรอความความ

คดเหนของนกเรยนทเปนจรง

ตวอยาง

รายการประเมน ระดบความคดเหน

มาก 3

ปานกลาง 2

นอย 1

1. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานท าใหนกเรยนเรยนรอยางม ความสข

2. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานท าใหนกเรยนมความ กระตอรอรนทจะเรยน

ขอ 1 แสดงวานกเรยนเหนดวยมากทสดกบขอความทวา “การเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน ท าใหนกเรยนเรยนรอยางมความสข” ขอ 2 แสดงวานกเรยนเหนดวยปานกลางกบขอความทวา “การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานท าใหนกเรยนมความกระตอรอรนทจะเรยน”

195

ค าชแจง โปรดอานขอความแตละขออยางละเอยดแลวพจารณาวา เมอนกเรยนเรยนเรอง การแกปญหาทกษะชวตดวยการจดการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน จากกจกรรม การเรยนรทครจดขน นกเรยนเคยปฏบตหรอมความคดเหนตามขอความเหลาน ในระดบใด กรณาใสเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบการปฏบตหรอ ความคดเหนทเปนจรงของนกเรยน

ความคดเหนทมตอการจดการเรยนร

ระดบความคดเหน

มาก ปานกลาง นอย

ดานการจดกจกรรมการเรยนร 1. นกเรยนมอสระในการศกษา คนควาแลกเปลยนความคดเหน 2. นกเรยนมโอกาสไดลงมอปฏบตจรงจากแผนทวางไว 3. นกเรยนมความสนกสนานในกจกรรมการเรยนร

ดานบรรยากาศการเรยนร 4. สงเสรมใหนกเรยนไดฝกระบปญหา วเคราะหสาเหต หาวธการแกปญหา วางแผนและปฏบตจรงในการแกปญหา 5. สงเสรมใหนกเรยนไดคดปฏบตแสดงออกเพอการแกปญหา และการคดสรางสรรค 6. สงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากสถานการณปญหาทเกดขน จรงในชมชน

ดานประโยชนทไดรบจากการเรยนร 7. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ชวยใหนกเรยน ท างานอยางเปนระบบตามขนตอน 8. ชวยใหนกเรยนสามารถศกษาหาความรจากแหลงขอมล ตาง ๆ และสามารถตดตอสอสารกบบคคลอนไดดขน 9. ท าใหสามารถน ากระบวนการคดทไดฝกไปประยกตใช ในชวตประจ าวนตลอดจนการเรยนรในกลมการเรยนรอน ๆ 10. ชวยใหนกเรยนมความสามารถในการแกปญหา เขาใจ ปญหา และสามารถระบปญหาสาเหตของปญหาไดชดเจน ขน

196

ภาคผนวก จ

รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอ

197

รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย ……………………..

1. ดร. อรณวรรณ แกวแกมเสอ ปรชญาดษฎบณฑต ( ป.ดร.) มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ขาราชการบ านาญ (คร ค.ศ. 4 การงานอาชพและเทคโนโลย) โรงเรยนวดลาดหญา อ าเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 2. อาจารยอนนตา กยสาคร คร ค.ศ. 3 (การงานอาชพและเทคโนโลย) โรงเรยนบานสารวตร อ าเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3 3. อาจารยดวงรตน สบายยง คร ค.ศ. 3

โรงเรยนอนบาลกาญจนบร อ าเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1

198

ภาคผนวก ฉ

- หนงสอขอเชญเปนผตรวจเครองมอวจย - หนงสอขออนญาตทดลองเครองมอวจย - หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

199

200

201

202

203

204

ประวตผวจย

ชอ -นามสกล นางสาวสภามาส เทยนทอง

ทอย 171 ถนนกรมพระราชวงบวร ต าบลบานเหนอ อ าเภอเมองกาญจนบร งหวดกาญจนบร 71000 โทรศพท 081 - 0088385

ประวตการศกษา พ.ศ. 2542 ส าเรจการศกษาระดบปรญญาคหกรรมศาสตรบณฑต วชาเอกอาหารและโภชนาการศกษา สถาบนเทคโนโลย ราชมงคล

พ.ศ. 2549 ศกษาตอระดบปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา หลกสตรและการนเทศ ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ประวตการท างาน พ.ศ. 2548-2553 ครโรงเรยนบานเขาชาง อ าเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาญจนบร เขต 3

พ.ศ. 2554-ปจจบน ครโรงเรยนเขาดนวทยาคาร อ าเภอทามวง จงหวดกาญจนบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาญจนบร เขต 1

205

ประวตผวจย

ชอ – นามสกล นางสาวสภามาส เทยนทอง ทอย 171 ถนนกรมพระราชวงบวร ต าบลบานเหนอ อ าเภอเมองกาญจนบร

จงหวดกาญจนบร 71000 โทรศพท 081 - 0088385 ประวตการศกษา พ.ศ. 2542 ส าเรจการศกษาระดบปรญญาคหกรรมศาสตรบณฑต วชาเอกอาหารและ

โภชนาการศกษา สถาบนเทคโนโลยราชมงคล พ.ศ. 2549 ศกษาตอระดบปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและ

การนเทศ ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ประวตการท างาน พ.ศ. 2548 - 2553 ครโรงเ รยนบานเขาชาง อ า เภอไทรโยค จง หวด

กาญจนบ ร ส งกดส านกงานเขตพ น ทการศกษาประถมศกษากาญจนบร เขต 3

พ.ศ. 2554 - ปจจบน ครโรงเรยนเขาดนวทยาคาร อ าเภอทามวง จงหวดกาญจนบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษากาญจนบร เขต 1