เขยนสารคดจากชวต ปท ๓ ๑๗-๑๙ สงหาคม ๒๕๕๖

บอนอก ประจวบครขนธ

“คอพลงแหงชมชน”

โครงการเขยนสารคดจากชวต ปท 3

หลกการและเหตผล วชา วส.318 การเขยนสารคด เปนวชาทมงใหนกศกษาไดรจกการเขยนสารคดประเภทตางๆ และมโอกาส ลงมอปฏบตจรง โดยกระบวนการเขยนสารคดประกอบดวยการเกบขอมล ทงขอเทจจรงทไดจากการคนควา จากเอกสารและการเกบขอมลภาคสนาม ซงมาจากพดคยสมภาษณบคคลตนเรอง การลงมอปฏบตเพอใหเกดประสบการณตรง รวมทงการสงเกตบรบทแวดลอมตางๆ เพอน าขอมลทงหมดไปประกอบเปนสารคดทมเนอหาสาระและความเพลดเพลน หลงจากเรยนเนอหาวชาทเปนภาคทฤษฎในหองเรยน รบฟงประสบการณจากวทยากรมออาชพ และท าแบบฝกหดระยะหนงแลว นกศกษาควรมโอกาสลงพนทเพอน าความรทไดจากการเรยนและการฟงวทยากรไปทดลองปฏบตงานจรงทกขนตอน ตงแตการคดประเดน การเกบขอมลและสมภาษณ การลงมอเขยนสารคด ไปจนถงการตรวจแกไขตนฉบบ สาขาหนงสอพมพและสงพมพจงไดจดโครงการน านกศกษาออกภาคสนามเพอใหนกศกษาฝกปฏบตกระบวนการเขยนสารคดอยางบรณาการ โดยในปนไดเลอกอ าเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ ซงมประเดนทนาสนใจเกยวกบการรวมพลงชาวบานเพอปกปองชมชนและตานทานแรงกดดนจากภายนอก ผลกระทบของการสรางโรงไฟฟากบชมชน รวมถงมมมองดานวถชวต การเกษตร การอนรกษสงแวดลอม และ การทองเทยวทเออใหนกศกษาเลอกเขยนสารคดไดหลากหลาย ทงน ไดเพมระยะเวลาการจดกจกรรมเปน 3 วน เนองจากสถานทเกบขอมลอยคอนขางไกลและเพอใหนกศกษามเวลาเกบขอมลและสมผสวถชวตในชมชนมากขน วตถประสงค 1. เพอเสรมสรางความร ทกษะ และความคดสรางสรรคในการเขยนสารคดใหนกศกษาทรวมโครงการ เปดโอกาส

ใหนกศกษาประมวลความรเชงทฤษฎทไดเรยนและฝกฝนมาประยกตใชทงกระบวนการ ตงแตการเลอกประเดนและประเภทของสารคดทจะเขยน การเกบขอมล การเขยน และการแกปญหาเฉพาะหนา

2. นกศกษามปฏสมพนธกบชมชนและบคคลซงเปนตนก าเนดของเรองราวอยางใกลชด เพอใหเกดการเรยนร และการแบงปนประสบการณระหวางกน สงเสรมความเขาใจอนดระหวางนกศกษากบชมชน

3. เปดโลกทศนใหนกศกษาตระหนกถงความส าคญของปญหาสงคมแงมมตางๆ และบทบาทของตนในการ มสวนรวมชวยเหลอและแกไขปญหานน

กลมเปาหมาย นกศกษาวชา วส. 318 การเขยนสารคด นกศกษาทสนใจ ศษยเกา และอาจารย รวม 25 คน รปแบบ นกศกษาลงพนทชมชนบอนอกในจงหวดประจวบครขนธ ซงเปนชายฝงทสงบ สวยงาม และมคณคาเชง

อนรกษ สามารถคดคานการสรางโรงไฟฟาได อกทงยงมความเขมแขงในการประกอบอาชพ (เกษตรกรรม การทองเทยวเชงอนรกษ) และอนๆ นกศกษาจะไดใชเวลาสามวนในการเรยนรปญหา มมมองในการแกปญหาของชาวบาน ศกยภาพของชมชนในดานตางๆ ดวยการมปฏสมพนธและสงเกตวถชวตของคนในชมชน พรอมเกบขอมล คดประเดน และเขยนสารคด โดยมนกเขยนสารคดชวยชแนะ

ผลทคาดวาจะไดรบ 1. นกศกษาไดประสบการณจรงในการฝกเขยนสารคดทงกระบวนการ และไดงานเขยนชนสดทาย 2. นกศกษาไดฝกสมภาษณ แลกเปลยนทศนคตและมมมองตางๆกบคนในชมชน เกดความเขาใจอนดตอกน 3. นกศกษาเกดจตส านก ไดมองเหนปญหาและความส าคญในการการน าเสนอปญหาอยางรอบดาน พรอมทง

ตระหนกถงบทบาทในการมสวนรวมแกปญหาของตนเองในฐานะสอมวลชนเพอเขาสการท างานตอไป ผรบผดชอบโครงการ อ. ศรรวรศา เมฆไพบลย sanwarisam@hotmail.com 089 899 5858

+++

โครงการ “เขยนสารคดจากชวต” ปท 3 17-19 สงหาคม 2556 อ.เมอง จ.ประจวบครขนธ

17 สงหาคม 06.30 น. รถออกจากคณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มธ. ศนยรงสต 09.00 น. ของวางบนรถ 11.00 น. แวะรบอาหารกลางวน (ขาวกลอง) 12.00 น. ถงทพก เกบของ 13.00 น. “พลงชมชนบนเสนทางการตอสเพอความอยรอด” วทยากร: ส าราญ วดอกษร 14.30 น. อาหารวาง 15.00 น. การทองเทยวเชงอนรกษ วทยากร: กรณอมา พงษนอย 16.30 น. ส ารวจชมชน 1 (ชายหาดและปาชายเลน) 18.00 น. อาหารเยนทครวชมวาฬ 19.30 น. สรปบทเรยนและแนวทางการท างาน วทยากร: ศรรวรศา เมฆไพบลย 21.30 น. พกผอนตามอธยาศยทรสอรต “ครวชมวาฬ”

ครวชมวาฬ รสอรตขนาดเลก รบนกทองเทยวไดประมาณ 40 คน กจการลกษณะทองเทยวเชงอนรกษทด าเนนการโดยชาวบาน เปนของพกระรอก (กรณอมา พงษนอย) และครอบครว เลขท 89 ม. 6 ต.บอนอก อ.เมอง จ.ประจวบครขนธ โทรศพท 032-820133, 081-8575923 หรอ www.kruachomwhale.com

18 สงหาคม 07.30 น. อาหารเชาทครวชมวาฬ 08.00 น. บรรยาย “พลงงานทดแทนกบชมชน” + เยยมชมโรงผลตไฟฟาพลงแสงอาทตย วทยากร: อสนย ครธชา 10.00 น. อาหารวาง 10.15 น. ส ารวจชมชน 2 (วทยชมชน ปมน ามนชมชน) 12.00 น. อาหารกลางวน (ขาวกลอง) 13.30 น. “เทคนคและขอควรระวงในการเกบขอมลในงานสารคด” (2 ชวโมง) วทยากร: ราชศกด นลศร นกเขยน เนชนแนล จโอกราฟฟก (ภาษาไทย) 15.30 น. อาหารวาง 16.00 น. ส ารวจชมชน 3 (อาชพเกษตรกรรมและการประมง) 18.00 น. อาหารเยนทครวชมวาฬ 19.30 น. สรปประเดนการเขยนสารคดกบวทยากร และทดลองเขยน วทยากร: ราชศกด นลศร นกเขยน เนชนแนล จโอกราฟฟก (ภาษาไทย) พกคางคนทครวชมวาฬ

19 สงหาคม 07.30 น. อาหารเชาทครวชมวาฬ 08.00 น. กจกรรมปลอยซ งอนบาลปลากลางทะเล (2 ซ ง) ทบานวดเขาคนกระได (หากเมาเรอ โปรดกนยาแกเมาลวงหนาอยางนอยครงชวโมง) 10.00 น. อาหารวาง 10.15 น. พลงชมชนกบการฟนฟทรพยากรชายฝงของบานวดเขาคนกระได วทยากร: โกศล จตรจ าลอง 12.15 น. อาหารกลางวน (ขาวกลอง) 13.00 น. ส ารวจชมชน 4 (หมบานชาวประมงและวดเขาคนกระได) 14.30 น. เกบของ ออกเดนทางกลบ 19.30 น. ถงมหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต โดยสวสดภาพ กฎ กตกา มารยาท 1. แตงกายสภาพ ถกกาลเทศะ โดยพจารณาตามก าหนดการ หากมกจกรรมทตองลงพ นท ควรแตงกาย

ใหทะมดทะแมง รดกม หลกเลยงกระโปรงส น เส อแขนกด และรองเทามสน เพอปองกนอบตเหต รวมท งขอใหรกษาสมมาวาจากบผรวมโครงการทกคนตลอดการเดนทางดวย

2. จดกระเปาใหพอสมควรกบการเดนทางสามวน อยาลมของใชจ าเปน เชน ยา (หากมโรคประจ าตว โปรดแจง) เลอกเครองแตงกายทเหมาะกบกจกรรมตางๆ เชน ปลกปา ควรใสกางเกงขายาว เส อมแขน หมวก เพอปองกนยง แมลง และไอแดด แตเลอกผาเน อเบา การลงเรอหรอออกทะเล ควรเลอกชดทมเน อผาบาง แตมสเขม และควรสวมหมวกหรอทาครมกนแดด นอกจากน ควรเกบอปกรณอเลกทรอนกส เชน กลอง โทรศพท ไวบนฝงหรอหากจะน าตดตวไปดวย ควรมถงกนน าเพอปองกนของเสยหาย เปนตน

3. หากเปนไปได ควรมทปเปอรแวรขนาดกลางและกระตกน าสวนตวไปดวย เพอไมผลตขยะทไมจ าเปน อนจะเปนการส นเปลองทรพยากร หากไมมกระตก ขอใหเกบขวดน าดมพลาสตกในวนแรกไวใชสวนตวเพอเตมน าจากขวดใหญในวนตอไป

4. หากแพอาหารหรอไมรบประทานอาหารบางประเภท ขอใหแจงลวงหนาเพอการจดการทเหมาะสม

5. เครองประดบและของมคาควรถอดไวบาน เอาไปแตของจ าเปนเทาน น สงทควรจดเผอไปดวยมดงน สมดจด กระดาษ ปากกา เส อกนฝน (เผอฝนตก) เครองบนทกเสยงขนาดเลก เครองนอน เชน ถงนอน หมอน (หากไมตองการใชรวมกบผอน) หนงสออานประกอบ ยากนยง/แมลง ครมกนแดด ยาแกเมาเรอ (ในวนทลงเรอ)

ประจวบครขนธ: เปนจงหวดในภาคกลางตามการแบงการ

ปกครอง เปนจงหวดในภาคตะวนตกหากแบงทางภมศาสตร

และเปนจงหวดภาคใตตอนบนหากแบงทางอตนยมวทยา

ความเปนมา เดมสมยกรงศรอยธยามชอวา “เมองนารง”

หรอ “เมองบางนางรม” ดงปรากฏใน ค ำใหกำรชำวกรงเกำ ซง

ล าดบชอหวเมองปกษใตไวดงน “เมองปราณ เมองชะอง เมอง

นารง เมองบางตะพาน” ซงกคออ าเภอปราณบร อ าเภอชะอ า

อ าเภอเมองประจวบครขนธ และอ าเภอบางสะพาน ตามล าดบ

หลงกรงศรอยธยาเสยแกพมาเมอป พ.ศ. 2310 เมองนารง

(บางนางรม) กเลกรางไป จนสมยรชกาลท 2 โปรดใหตง “เมอง

บางนางรม” ขนใหมทปากคลองบางนางรม แตทดนไมเหมาะสม

แกการเพาะปลกจงยายทวาการเมองไปทเมองกย ในป พ.ศ. 2398

รชกาลท 4 โปรดเกลาฯ ใหเปลยนชอ “เมองกย” เปน “เมอง

ประจวบครขนธ” โดยรวมเมองกย เมองคลองวาฬ เมองบางนางรม เขา

ดวยกน แตยงคงอยทเดม (อ าเภอกยบร) ในรชกาลท 5 ซงใชการปกครอง

แบบมณฑลเทศาภบาล มการตงมณฑลราชบรขนในป พ.ศ. 2438 เมอง

ประจวบครขนธซงเปนเมองชนจตวา ขนกบแขวงเมองเพชรบร จงยายไปสงกด

แขวงเมองเพชรบร มณฑลราชบร ในป พ.ศ. 2441 โปรดเกลาฯ ใหยายทวาการ

อ าเภอเมองประจวบครขนธมาทอาวเกาะหลก ตอมาไดรวมอ าเภอเมองปราณบร

อ าเภอเมองประจวบครขนธ จงหวดเพชรบร และอ าเภอก าเนดนพคณ จงหวด

ชมพร ซงเปนเมองชนจตวามากอน เปนเมองปราณบร (จงหวดปราณบร) ทต าบลเกาะหลก

อ าเภอเมองประจวบครขนธจงไดแยกจากเมองเพชรบรมาอยในการปกครองของเมองปราณบร รชกาลท

6 ทรงเปลยนชอ “เมองปราณบร” เปน “เมองประจวบครขนธ” เพอปองกนการสบสนกบเมองปราณ

เมอวนท 16 สงหาคม 2458 ภมศาสตร ประจวบครขนธมเนอทประมาณ 6,367.620 ตร.กม. หรอประมาณ 3.97 ลานไร ทศเหนอ

ตดจงหวดเพชรบร ทศใตตดจงหวดชมพร ทศตะวนออกตดอาวไทย ทศตะวนตกตดพมา ความยาว

จากทศเหนอจรดทศใตประมาณ 212 กโลเมตร มชายฝงทะเลยาว 224.8 กโลเมตร

สวนทแคบทสดของประเทศ (12 กม.) อยในเขตต าบลคลองวาฬ อ าเภอเมอง

ประชากร ประจวบครขนธมประชากร 517,050 คน (พ.ศ. 2555) หรอเปนล าดบท

48 คกเปนความหนาแนนของประชากร 81.20 คน/ตร.กม.

การปกครอง แบงเปน 8 อ าเภอ ไดแก อ าเภอเมองประจวบครขนธ อ าเภอกยบร

อ าเภอทบสะแก อ าเภอบางสะพาน อ าเภอบางสะพานนอย อ าเภอปราณบร

อ าเภอหวหน อ าเภอสามรอยยอด

การเดนทาง จากกรงเทพฯ ใชทางหลวงแผนดนสายเอเชยหมายเลข 4 (เพชร

เกษม) ประมาณ 399 กโลเมตร ใชเวลาประมาณ 4 ชวโมงเศษ หากใชทางรถไฟ

สายใต จะมระยะทางประมาณ 318 กโลเมตร ใชเวลาเดนทาง 4-6 ชวโมง

สญลกษณประจ าจงหวด

ดอกไมประจ าจงหวด: ดอกเกด (Manilkara hexandra)

ตนไมประจ าจงหวด: เกด (Manilkara hexandra)

ค าขวญประจ าจงหวด: เมองทองเนอเกา มะพราว-สบปะรด สวยสด หาด-เขา-ถ า งามล าน าใจ

5

Gen Info

อ าเภอเมองประจวบครขนธ: อ าเภอเมองอยกงกลางของจงหวดประจวบครขนธ หางจากกรงเทพมหานครประมาณ 281 กโลเมตร มแนวชายแดนไทย-พมา ยาวประมาณ 44 กโลเมตร มจดผานแดน 1 แหง ไดแก ชองดานสงขร หมท 6 ต าบลคลองวาฬ ชองทแคบทสดของประเทศไทยกวางประมาณ 11 กโลเมตร อยในเขตต าบลหวยทราย อ าเภอเมองประจวบครขนธมอาณาเขตตดตอเขตการปกครองขางเคยงดงน ทศเหนอ ตดอ าเภอกยบร ทศตะวนออก ตดอาวไทย ทศใต ตดอ าเภอทบสะแก ทศตะวนตก ตดเขตตะนาวศร (พมา) แบงพนทการปกครองออกเปน 6 ต าบล 53 หมบาน ไดแก

ประจวบครขนธ (Prachuap Khiri Khan) ไมมการแบงหมบาน เกาะหลก (Ko Lak) 11 หมบาน คลองวาฬ (Khlong Wan) 9 หมบาน หวยทราย (Huai Sai) 13 หมบาน อาวนอย (Ao Noi) 16 หมบาน บอนอก (Bo Nok) 14 หมบาน

ทะเลไทย < มารสา

ประเทศไทยมชายฝงทะเลทงภาคตะวนออกและภาคใต รวมความยาวประมาณ 2,815 กโลเมตร

จากสภาพภมศาสตร สามารถแบงทะเลไทยออกเปน 3 สวน คอ

1. ชายฝงทะเลภาคตะวนออก หรออาวไทยตอนบน ตงแตบรเวณจดกงกลางระหวางปากแม

นาทาจนกบแมนาเจาพระยาไปทางตะวนออกจนจดเขตแดนกมพชาทแหลมสารพดพษ อ.คลองใหญ

จ.ตราด ระยะทางประมาณ 544 กม. มเกาะสาคญ เชน เกาะสชง เกาะลาน เกาะเสมด เกาะชาง

2. ชายฝงทะเลภาคใตดานตะวนออก หรอฝงอาวไทยตอนลาง เรมจากจดกงกลางระหวางปาก

แมนาทาจนกบแมนาเจาพระยาเรอยไปทางทศตะวนตกและทศใต จนจดเขตแดนมาเลเซยทปาก

แมนาสไหงโกลก จ.นราธวาส รวมความยาว ประมาณ 1,334 กโลเมตร มหมเกาะสาคญ

ประกอบดวยเกาะเตา เกาะสมย หมเกาะอางทอง และเกาะพะงน เปนตน

3. ชายฝงทะเลภาคใตดานตะวนตก เรมตงแตปากนากระบร จงหวดระนอง ซงตดสหภาพพมา

เรอยไปทางใตถงเขตแดนมาเลเซ ยทจงหวดสตลในชองแคบมะละกา ระยะทางประมาณ 937

กโลเมตร เกาะสาคญ เชน เกาะภเกต หมเกาะสมลน หมเกาะสรนทร เกาะลนตา เกาะยาว เกาะ

พระทอง หมเกาะพพ หมเกาะตะรเตา เปนตน

ขณะทชายฝงทะเลตะวนออก หรออาวไทย อยในทะเลจนใต มหาสมทรแปซฟก (18 จงหวด)

ทะเลตะวนตก (6 จงหวด) อยในทะเลอนดามน มหาสมทรอนเดย ทงสามเขตมไหลทวปกวาง

ประมาณ 350,000 ตร.กม. มความหลากหลายทางชวภาพสง ดวย

อณหภมของนาทะเล (26-31 องศาเซลเซยส) และคาความเคมในระดบท

เหมาะกบการเจรญเตบโตของสตวทะเล ทะเลไทยจงมความอดมสมบรณ

แหงหนงของโลก สามารถเทยวไดทงป โดยฝงตะวนตกเรมตงแต

พฤศจกายนถงเมษายน สวนฝงตะวนออกเรมตงแตพฤษภาคมถงตลาคม

<< อาวรป ก.ไก

Gen Info

6

อรกานต, พมพชนก > แดน “สปา หาเขา เกาทะเล” ประจวบครขนธมแหลงทองเทยวธรรมชาตทโดดเดนเพราะมชายทะเลยาวกวา 220 กม. ทางตะวนออก ขนานกบทวเขาทางตะวนตก ท าใหมชายทะเล ปา และภเขาสวยงามหลายแหง 4 ปา ปาละอ ปากยบร ปาชายเลนปราณบร ปาชายหาด อช. วนกร ปาละอ อช. แกงกระจาน หางจากหวหนประมาณ 60 กม. ทนมน าตก ความสง 15 ช น ไหล

ลดหลนลงมาเปนทางยาว ช นท 1-3 เหมาะส าหรบการเลนน า น าตกช นสงข นไปตองปนโขดหนสงชน ช นทสวยทสดคอช น 7 ซงมแองน าใหญอยกลางปารมคร ม

ปากยบร (ราตรภทร) อช. กยบร ผนปาอดมสมบรณทไดสมญา “ซาฟารเมองไทย” มสตวปา หลายชนด เชน ววแดง เกงหมอ กระทง และชาง เมออาหารขาดแคลน สตวปา โดยเฉพาะชาง กลงมากนสบประรดของชาวบาน ปญหารนแรงในชวงป 2538-2546 โดยมชางเสยชวตหลายตว เมอป 2541 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานพระราชด ารจดต งโครงการอนรกษและฟนฟสภาพปาบรเวณปาสงวนแหงชาตกยบร เพอใหปาเปนแหลงอาหารทสมบรณของสตวปา ลดปญหาชางบกท าลายพชผลเกษตร แมโครงการจะลดความรนแรงไดระดบหนง แตปญหากยงอย ปจจบนรอบๆ อช.กยบรมพ นทเกษตร 543 แปลง ม 217 แปลงประสบปญหาจากชางปา โดยเฉพาะฤดแลง (มนาคมถงพฤษภาคม) ความเสยหายสงกวาสลานบาท

ปาชายเลน อช.ปราณบร ประกอบดวยปาชายเลน ปาดบแลง และปาชายหาด มแมน าปราณบรไหลผานตอนกลางของพ นท เหมาะทจะศกษาระบบนเวศปาชายเลน มเสนทางศกษาธรรมชาตเปนสะพานไมยกระดบ หรอลองเรอชมวถชวตของมนษยกบธรรมชาต วถชาวเลได

ปาชายหาด อช. หาดวนกร มชายหาดยาว 7 กม. เรยงรายดวยทวสน o อทยานแหงชาตน าตกหวยยาง ครอบคลมพ นท อ.เมอง อ.ทบสะแก และ อ.บาง

สะพานใหญ มพ นท 198 ตร.กม. เปนปาบนเทอกเขาตะนาวศร มน าตกหวยยาง ความสง 7 ช น ช นลางๆ เปนน าตกขนาดเลก บรเวณน าตกช นท 5 จะมองเหนสายน าตกจากผาสงประมาณ 15 เมตร งดงามมาก แตตองปนและไตโขดหนข นไป จงเปนอนตรายในชวงฤดน าหลาก น าตกช นท 4 ยงมทางแยกข นสจดชมดวงอาทตยข นทงดงามมาก สามารถมองเหนทศนยภาพชายทะเลได

ทางรถไฟสายใต (แพร) เรมจากสถานรถไฟธนบร กรงเทพฯ ผานนครปฐม, ราชบร, เพชรบร,

ประจวบครขนธ, ชมพร, สราษฎรธาน, นครศรธรรมราช, พทลง, สงขลา, ยะลา และไปสด

ปลายทางทสถานรถไฟสไหงโกลก จงหวดนราธวาส บรรจบกบทางรถไฟของมาเลเซยทสถาน

รถไฟรนเตาปนจาง ความยาวรวม 1,144.29 กโลเมตร ถอวายาวทสดในประเทศไทย ทางรถไฟ

สายนสรางสมยรชกาลทหา (สถานธนบรถงสถานเพชรบร) ตอมาในสมยรชกาลทหก ไดขยาย

เสนทางไปภาคใตและสรางทางแยกทสถานรถไฟชมทางบางซอ ขามแมนาเจาพระยาทสะพาน

พระรามหกไปบรรจบกนทสถานรถไฟชมทางตลงชน เพอเชอมทางรถไฟสายใตกบทางรถไฟสาย

เหนอ ทางรถไฟสายตะวนออกเฉยงเหนอ และสถานรถไฟกรงเทพ (หวลาโพง)

Attractions

ค า ถ า ม : “ฤดปดอาว” หมายถงชวงเวลาใด และมความสาคญอยางไร

7

5 เขา เขาหนเหลกไฟ เขาเตา เขาสามรอยยอด เขาชองกระจก เขาธงชย เขาหนเหลกไฟ หรอเขาเรดาร เปนจดดชมววบนเขาซงอยทางตะวนตกของหวหน 3 กม.

ดานบนประดษฐานพระบรมรปพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (รชกาลท 7) มจดชมววทสวยงามกระจายอยหลายแหง แตละจดมองเหนทศนยภาพของเมองหวหนแตกตางกนไป

เขาเตา หางจากหวหน 13 กม. ทนมหาดทราย 2 แหง คอ หาดทรายนอยและหาดทรายใหญ มเกาะขนาดเลกทมเปลอกหอยทบถมกนอยมากมาย และมหมบานชาวประมงเลกๆ

เขาสามรอยยอด ประกอบดวยภเขาหนสลบซบซอน มทราบน าทวมถงรมทะเล เปนทอยอาศยของนกนานาชนด มแหลงทองเทยวทส าคญ ไดแก จดชมววเขาแดง คลองเขาแดง หาดสามพระยา ถ าไทร ถ าแกว ถ าพระยานคร และหาดแหลมศาลา

เขาชองกระจก เปนภเขาขนาดเลก อยหลงศาลากลางจงหวด มบนไดข นไปจนถงยอดเขา ซงเปนทประดษฐานพระบรมสารรกธาตและพระพทธบาทจ าลอง ดานเหนอมชองโปรง คลายกบกรอบกระจก จากยอดเขามองเหนทวทศนตวเมองและอาวประจวบ

เขาธงชย เดมเปนทอยอาศยของสตวปา เชน เกง โคร า และคาง แตเนองจากมลกษณะภมศาสตร (ฮวงจย) ด คอมลกษณะเปนหวมงกร โดยมล าตว (หาดบานกรด) ทอดยาวไป สดปลายหาง (หาดแมร าพง อ.บางสะพาน) ซงมองเหนไดเฉพาะจากหาดบานกรดเทาน น ยอดเขาน ยงมลกษณะคลายหลงเตายนลงทะเลดวย ท งมงกรและเตาตามต าราจนถอวาเปนสตวมงคล จงไดรบเลอกประดษฐานพระมหาธาตเจดยภกดประกาศและพระพทธกตสรชย o วดเขาคนกระได (ผาไหม) ถ าเลกๆบนยอดเขาเหนออาวนอย ทชาวเรอสมยกอนเคยหลบ

พาย ปจจบนประดษฐานพระปางไสยาสน (ยาว 18 และ 20 ม.) และพระพทธรป ท งยงมหนงอกหนยอยสวยงาม โบสถทตนเขาเปนการแกะสลกไมท งหลงโดยมพญานาคใหญ 9 หวสองตวพนเล อยรอบโบสถ ฝาผนงภายในสลกเรองในวรรณคด นอกจากน ยงมสงปลกสรางประดบเปลอกหอยทหาไดตามชายหาด ถ ารงนกนางแอน และบอปลาขนาดใหญ

9 ทะเล หวหน ปราณบร สามรอยยอด อาวมะนาว อาวประจวบ หาดวนกร บานกรด

บางสะพาน บางสะพานนอย อาวมะนาว ทต งของกองบน 53 เคยเปนยทธภมในสมยสงครามโลกคร งทสองระหวาง

กองทพไทยและกองทพญปน บรเวณอาวมทวทศนทสวยงาม อาวประจวบ อยในเขตตวเมองประจวบฯ มความยาวประมาณ 8 กม. จากเขาตามองลาย

ทางเหนอเปนวงโคงไปจดเขาลอมหมวกทางดานทศใต หนาอาวมเกาะรปรางแปลกตาหลายเกาะ ท าใหทวทศนของอาวดสวยงาม เปนสถานทพกผอนยามเยนของชาวเมอง

8

Attractions

ค า ต อ บ : ฤดปดอาว คอชวงกลางเดอนกมภาพนธถงกลางเดอนพฤษภาคม เปนชวง

ทสตวน าเศรษฐกจ โดยเฉพาะปลาท วางไขและเจรญเตบโต กรมประมงจงควบคมการทาประมง

ต งแตจงหวดประจวบครขนธ ชมพร ถงสราษฎรธาน ครอบคลมพ นทประมาณ 26,400 ตร.กม.

มาตรการปดอาวน ประกาศใชมาต งแตป พ.ศ. 2496 ผฝาฝนตองระวางโทษปรบ 5,000-

10,000 บาท หรอจาคกไมเกน 1 ป หรอท งจาท งปรบ

สามรอยยอด ทะเลสฟาใสและชายหาดขาวยาวสดสายตา ไมไกลจากอทยานแหงชาตทาง

ทะเลแหงแรกของไทย อช.เขาสามรอยยอด มถ าพระยานคร ถ าหนปนใหญทเปนสญลกษณ ของประจวบครขนธ ซงภายในมพระทนงคหาคฤหาสน พลบพลาไมสกจตรมข ใหชม

หาดวนกร หาดทรายขาว มทวสนทะเลและสนประดพทธขนานกบทะเล พ นทรวม 38 ตร.กม. อาวบอนอก มหาดทรายยาว ทะเลสะอาด เปนจดชมวาฬบรดาทพบไดยากชนดหนงของโลก

ซงมกจะรวมตวเพอหาอาหารในบรเวณน ชวงเดอน ส.ค.-ต.ค. อาวแมร าพง ชายหาดเงยบสงบ มถนนเลยบชายหาด อยหางจากตวเมองประจวบครขนธ

86 กม. และหางจาก ถ.เพชรเกษมเขาไปทางอ าเภอบางสะพานราว 17 กม. o เกาะทะล แหลงปะการงน าต นทอดมสมบรณ มปลาทะเลและหอยมอเสอชกชม บนเกาะ

มชายหาดสวยงามสแหง มเสนทางเดนรอบเกาะ ต งคายพกแรมได เรอทองเทยวใชเวลา 30-40 นาท นอกจากน ยงมเกาะสงหและเกาะสงขรวมไปจนถงเขาบางเบด

o หาดฝงแดงหรอหาดผาแดง มลกษณะพเศษทชายหาดและบรเวณหนาผาทโดนน าและลมกดเซาะเปนสแดงอฐ มองดแปลกตา การส ารวจทางธรณวทยาพบวาเปนตะกอนยคไครสโตซน สวนแรกเปนลกษณะศลาแลงอายกวาหนงแสนป อกสวนอายกวา 240 ลานป ทอดตวยาวไกลสดตา วนทคลนลมสงบมองเหนหนาผาสแดงไดชดเจนจากเกาะทะล

อทยานวทยาศาสตรหวากอ หางจากตวเมองลงมาทางใต 12 กโลเมตร หวากอเปนพ นท

ส าคญทางดานประวตศาสตรของวงการดาราศาสตรไทย ปจจบนมศนยวทยาศาสตรส าคญคออทยานวทยาศาสตรพระจอมเกลา ณ หวากอ

ดานสงขร บรเวณทแคบทสดของประเทศเปนชองทางทไทย-พมา ใชเปนทางตดตอกนต งแตโบราณ และเปนชวงทแคบทสดของประเทศไทย ทองทต าบลคลองวาฬ อ าเภอเมองฯ โดยวดระยะจากชายทะเลอาวไทยถงชายแดนพมาประมาณ 12 กม. ดานสงขรต งอยหางจากถนนเพชรเกษมไปทางตะวนตกประมาณ 18 กม.มถนนลาดยางเขาถง

กนวรา > ของฝาก

ประทบใจกบทะเลสวย ฟาใส ภเขาลกใหญ ผคนนสยนารกกนแลว กอนกลบอยางลมแวะซอของด

เมองประจวบฯ ไปฝากเพอนๆ ใหประทบใจเหมอนไดมาเทยวกบเรา เชน

- ขนมปงชสเชคไสสบปะรดกวน รสชาตหวาน หอม อรอย มบสกตเนยแผนบางกรอบทเขากนด

กบไสสบปะรดกวนรสเปรยวอมหวาน สามารถกนเลนๆหรอเปนขนมตดเลยนกบชารอน

- มะพราวอบนาผง ความกรอบของมะพราวฝานบางๆตากแหงกบความหวานหอมของนาผงท

นามาเชอม ทาใหมะพราวอบนาผงเปนขนมทไดรบความนยมและเปนของขนชอแหงทบสะแก

- อาหารทะเลแหง นอกจากอาหารทะเลสดแลว อาหารทะเลแหงเปนของฝากทนาสนใจ เนองจาก

อรอย เกบไดนาน และคณภาพด อาท หมกแหง ปลาอนทรตากแหง เปนตน

- ผาโขมพสตร คอ ผาฝายพมพลายพนเมองอนเปนเอกลกษณของหวหน มลวดลายสสนสวยงาม

โดยแบบทมชอเสยงทสดคอ "ผาเกยวพมพทอง" มจาหนายทรานโขมพสตร หวหน

Souvenir

9

ต ำนำนเขำตำมองลำย < ธนาวฒ เปนนทานพนบานทเลาขานกนในทองถนชนบทภาคกลางบรเวณทอยใกลทะเล เชน เพชรบร ประจวบครขนธ ชลบร ตราด ชมพร เปนตน เปนเรองทอธบายถงการเกดขนของธรรมชาต เชน ภเขา แหลม และเกาะตางๆ และอธบายถงความเปนมาของสาหรายทะเลและหอยบางชนดดวย มเนอเรองโดยสงเขปดงน ทบรเวณหมบานอาวนอย ตามองลายกบยายร าพงอยบานรมทะเล ทงคมลกสาวสวยชอยมโดย เปนทหมายปองของชายหนมโดยเฉพาะเจาลาย บตรชายเจาเมองเพชรบร ซงน าของก านลมาใหยายร าพงบอยๆจนเปนคนโปรด อกคนคอเจากรงจนซงเขาทางตามองลาย เจาลายสงผใหญไปสขอนางยมจากยายร าพง แกตกลงยกให ขณะนนตามองลายไมอยบาน ฝายเจากรงจนกตดตอสขอนางยมกบตามองลายเชนกน ตามองลายตกลงยกใหโดยไมปรกษายายร าพง และทงสองกบงเอญนดหมายใหจดพธแตงงานวนเดยวกน เมอถงวนทก าหนด เจาลายและเจากรงจนตางยกขนหมากมาพรอมกน ตามองลายและยายร าพงตกใจท าอะไรไมถก ตางกลาวโทษและทะเลาะกนอยางรนแรง หยบของขวางปากน ยายร าพงหยบหมวกขวางไปทตามองลาย หมวกลอยไปตกรมหาดประจวบฯ กลายเปน "เขาลอมหมวก" ตามองลายควากระบงขวางยายร าพง กระบงลอยไปตกทจงหวดตราด กลายเปน "เกาะกระบง" ยายร าพงฉวยงอบไดกขวางไปอก งอบกระเดนไปตกเปน "แหลมงอบ" ทจงหวดจนทบร ตามองลายควาสากขวางกลบ สากปลวไปโดนเกาะแหงหนงจนทะล จงไดชอ "เกาะทะล" กอนกระเดนไปตกอกทหนงกลายเปน "เกาะสาก" ทงตามองลายและยายร าพงไมมใครยอมแพ ยายร าพงโมโหจด ขวางปาขาวของจนเหนอยลงไปนอนหมดแรง กลายเปนเขาลกใหญชอ "เขาแมร าพง" ทอาวบางสะพานใหม ฝายตามองลายกโกรธจด จบนางยมโดยฉกเปนสองซก โยนซกหนงไปทางเจาลายซงอยทางเหรอ ตกเปน "เกาะนมสาว" ทบานบางป อ าเภอปราณบร จงหวดประจวบฯ อกซกโยนไปทางเจากรงจนทางตะวนออก ตกเปน "เกาะนมสาว" ทจงหวดชลบร ตามองลายโยนขาวของในขบวนขนหมากทงหมากพลกระจดกระจายไปตกในทตางๆ โดยพลกลายเปน “หอยพลมวน” หมากกลายเปน “เกาะหมาก” ขนมจนกลายเปน “สาหรายทะเล” ปทอดกลายเปน “ปหน” กระจกสองหนาของนางยมโดยลอยไปตดทเขาลกหนง เรยกกนวา "เขาชองกระจก" ในเวลาตอมา สวนตะเกยบกลายเปน "เขาตะเกยบ" ทอ าเภอหวหน จานกตกเปน “เกาะจาน” หนาอาวคลองวาฬ เครองเพชรเครองทองทงหลายตกลงไปเปน “หอยดาว” “หอยทบทม” และแมวไปตกกลางทะเลกลายเปน "เกาะแมว" ทอ าเภอสว จงหวดชมพร เจาลายรสกเศราเสยใจในเรองราวทเกดขนและเสยชวตลง กลายเปน "เขาเจาลาย" สวนตามองลายกดมเหลาเมามายดวยความเสยใจ สดทายกเสยชวตกลายเปนภเขาชอ "เขาตามองลาย" ทหมบานอาวนอย ซงชาวประมงไดสรางศาลไวใหมาจนปจจบน

Legend has it that…

10

หมอมเจาสทธพร กฤดากร (2426-2514) ทรงลาออกจากราชการเพอประกอบอาชพเกษตรกรรม ณ บานบางเบด อ าเภอบางสะพานนอย จงหวดประจวบครขนธ เนองจากทรงเลงเหนวา ในบรรดาอาชพท งหลาย ทรงเหนวาเกษตรกรรมเปนอาชพทมโอกาส ไมตองแขงกบใครนอกจากตวเอง ทรงปรารถนาจะสรางแบบอยางของกสกรช นกลางทจะเปนทางเลอกใหมของสงคม โดยทรงบกเบกการเกษตรแผนใหม เชน น าแทรกเตอรมาใชในการเกษตรเปนคร งแรก เล ยงไกพนธเลกฮอรนสายพนธไขดก ปลกแตงโมจากสหรฐฯ ทรจกกนในชอ “แตงโมบางเบด” และรเรมทดลองปลกยาสบพนธเวอรจเนย ซงบมดวยความรอนจนเปนผลส าเรจ กลายเปนอตสาหกรรมทท ารายไดใหเกษตรกรทางเหนอ อยางไรกตาม ในป 2576 ทรงถกกลาวหาวาเปนผรวมกอการกบพระ วรวงศเธอ พระองคเจาบวร เดช พระเชษฐา ในกบฏบวรเดช และถกตดสนโทษจ าคกตลอดชวต ถกคมขงทเรอนจ าบางขวาง ทณฑนคม เกาะตะรเตา และเกาะเตา กอนจะไดรบพระราชทานอภยโทษในป พ.ศ. 2487 ในป 2490-91 ทรงด ารงต าแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรในรฐบาลนายควง อภยวงศ ทรงไดรบรางวลแมกไซไซดานบรการสาธารณะเมอ พ.ศ. 2510 นอกจากน ยงเคยเปนนกฟตบอลกองหนาของทมชาตไทยเมอป พ.ศ. 2458 ซงถอเปนทมชาตไทยชดแรก เพอสบทอดอดมการณ และเพอร าลก ถงเจาชายนกเกษตรผอทศตนเพอพฒนาการเกษตรและเกษตรกร ม.เกษตรศาสตรไดสรางสถานวจยและอนสรณสถานทฟารมบางเบด โดยต งชอวาสถานวจยสทธพรกฤดากร

มานะ สดอกบวบ (2478-2525) นกมวยสากลชอดงชาวอ าเภอหวหน “โผน กงเพชร” ไดเปนแชมเปยนโลกคนแรกของไทยเมอวนท 16 เม.ย. 2503 ภายหลงเขาเสยชวต เทศบาลต าบลหวหนรวมกบหนวยงานภาครฐบาลและเอกชน สรางอนสรณสถานโผน กงเพชร บรเวณชายหาดหวหนและท าพธเปดเมอวนท 27 ต.ค. 2537

เจรญ วดอกษร (2510-2147)

ชาวประจวบครขนธทท าธรกจทองเทยวอยทชายทะเลบอนอก อดตประธานกลมอนรกษทองถนบอนอก เขารวมคดคานการสรางโรงไฟฟาถานหนในจงหวดประจวบครขนธชวงป 2538 และถกขฆาหลายคร ง ในทสดการคดคานกประสบผลส าเรจ รฐบาลมค าสงใหยายโรงไฟฟาออกจากพ นท เจรญไดรบปรญญาเอกกตตมศกดจากมหาวทยาลยเทยงคน เขาถกยงเสยชวตหลงเดนทางไปยนขอมลความผดปกตในการออกเอกสารสทธทดนสาธารณะแกคณะกรรมาธการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย วฒสภา เครอขายศลปนมมตใหสรางรปหลอเปนอนสรณเตอนสตผมอ านาจ และใหประชาชนไดระลกถงการตอสเพอปกปองแผนดนเกดดวยชวตของเขา

Key Figures

11

บอนอก-บานกรด < ธดาดาว เมอป พ.ศ. 2540 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ไดท าสญญาสมปทานโรงไฟฟาถานหนขนาดใหญ 2 โรงในประจวบครขนธ โดยโรงแรก (734 เมกกะวตต) จะต งท ต.บอนอก อ.เมองประจวบครขนธ ด าเนนการโดยบรษท กลป เพาเวอร เจเนอเรชน จ ากด สวนอกโรง (1,400 เมกกะวตต) จะต งท ต.บานกรด ด าเนนการโดยบรษท ยเนยน เพาเวอร ดเวลลอปเมนต จ ากด

เมอรขาวการสรางโรงไฟฟาถานหน ชาวบานในพ นทไมเหนดวยเพราะเกรงวาโรงไฟฟาถานหนจะกอมลพษ ท าลายสงแวดลอมและวถชวตของชมชน จงรวมตวกนคดคาน โดยในสวนของ ต.บอนอก จดต งเปนกลมรกษทองถนบอนอก ม ‘เจรญ วดอกษร’ เปนแกนน า ขณะทบานกรดต งกลมอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมบานกรดข น โดยม ‘จนตนา แกวขาว’ แมคาขายของช าเปนแกนน าแทนสามซงเปนพนกงานรฐวสาหกจ การคดคานของชาวบานบอนอก-บานกรดเดนหนาอยางตอเนองต งแตวนท 8 ธ.ค. 2541 ท งยนหนงสอประทวงการสรางโรงไฟฟาถานหนตอผเกยวของหลายฝายหลายองคกร จนรฐบาลตองต งคณะกรรมการสอบสวนกรณการท าสญญาและการบรหารสญญาในโครงการกอสรางโรงไฟฟาบอนอก-หนกรด ในประเดนตางๆ เนองจากพบความไมโปรงใส การตอสระหวางชาวบานกบภาครฐและเอกชนยาวนานถง 7 ป ชาวบานถกขมข ทบต ลอบท าราย ถกโจมตดวยใบปลว ถกเผาปายคดคาน ถกขวางปาใสรถยนต ถกรถสบลอขบฝาเพอสลายการชมนม ถกรถชนเพอไมใหมายนหนงสอคดคาน ตลอดจนการขท าลายทะเลดวยสารเคมเพอใหปลาอพยพหรอขฆาวาฬ ในทสด โครงการดงกลาวกถกระงบไปดวยแนวทางสนตวธของชาวบานในป 2546

การปกปองทรพยากรทองถนของกลมอนรกษตางๆ ยงคงเดนหนาตอไป เชน กลมอนรกษทบสะแกทคดคานการกอสรางโรงไฟฟาถานหน อ. ทบสะแก กลมอนรกษแมร าพง คดคานโครงการกอสรางโรงถลงเหลก อ. บางสะพาน รวมท งความพยายามในการเสรมก าลงใหชมชนเขมแขง พงตนเองไดในลกษณะตางๆ ท งการประกอบอาชพ การด ารงชวต และการพฒนาทองถน เชน การจดรายการวทยชมชน การท าปมน ามนชมชน การฟนฟประมงขายฝง เปนตน

Community Power

ซง หรอปะการงเทยมพนบาน (Fish Aggregating Device: FADs) เปนแหลงอนบาลสตวนาขนาดเลก และอปกรณสาหรบลอปลาทจะปกรมคลอง ชายฝงแมนาและทะเล หรอแหลงอาศยของสตวทะเล แลวถวงดวยกอนหนหรอผกโขดหนใตนาเพอใหสตวนาเขามากนซากกงไมทเนาเปอย เปนภมปญญาทเกดจากการสงเกตวาสงของลอยนาตางๆ มกมปลาเลกปลานอยอาศยรมเงา สงผลใหปลาขนาดใหญกวาตามมาเพอหาอาหารดวย ซงมหลายลกษณะ ทงกลมและร ในอดตทาดวยวสดราคาถกทหาซอไดในทองถนและยอยสลาย ในนาได เชน เศษไม เศษอวน เชอกเกา กระสอบ ลาไมไผ ทางมะพราว เปนตน นามาผกหรอมดเปนกองรวมกน ตอมาจงพฒนาเปนซงขนาดใหญ นาไปลอยทะเลพรอมกบใชแสงตะเกยงลอฝงปลาใหมารวมกลมจานวนมากๆ นอกจากจะชวยอนรกษสตวนาและเพมปรมาณการจบสตวนาของ ชาวบาน ซงยงมประโยชนทางออม คอ ชวยปองกนเรอประมงขนาดใหญ อาท เรออวนลาก เขามาทาการประมงรมชายฝงดวย--พรทพย

12

ประมงทะเล

ไทยถอวาประสบความสาเรจในการพฒนาการประมงจนตดอนดบหนงในสบของโลกทมผลผลต

สง และยงตดอนดบตนๆ ของผสงออกสนคาประมงตงแตป 2535 โดยในป 2551 ผลผลตมวล

รวมของประเทศของภาคประมงมมลคา 105,977 ลานบาท คดเปนรอยละ 1.2 ของผลผลต

มวลรวมภายในประเทศ (GDP) หรอรอยละ 10.0 ของผลผลตมวลรวมของภาคเกษตร

การประมงเกยวของกบคนไทยจานวนมาก โดยเฉพาะพนทชายฝง มหมบานกวา 2,000

แหง และมครวเรอนททาประมงทะเลตามขอมลของสามะโนประมงทะเล ป 2543 จานวน

55,981 ครวเรอน มตลาดแรงงานรองรบซงสารวจในป 2543 ถง 826,657 คน

พนททาการประมงในประเทศไทยม 6 แหง ไดแก อาวไทยฝงตะวนออก อาวไทยตอนใน

อาวไทยฝงตะวนตกตอนบน อาวไทยฝงตะวนตกตอนลาง อาวไทยตอนกลาง และอนดามน

นอกจากนยงมการทาประมงนอกนานนาในประเทศเพอนบานและการทาประมงในทะเลหลวง

ผลผลตสวนหนงเปนอาหารโปรตนของคนในประเทศ แตทกวนนทรพยากรสตวนารอยหรอลง

ไปมาก สงผลใหเรอประมงตองออกหาปลาไกลฝงมากขนและตองมเทคโนโลยสงขนดวย ศศรนทร > ประมงพนบาน

ประมงชายฝง (Inshore Fisheries) หรอประมงพนบาน (Artisanal Fisheries) คอ

การประมงเพอยงชพหรอประมงขนาดเลกของชมชนรมชายฝง มทงทใชเรอและไมใชเรอเปน

พาหนะ โดยทวไปใชเรอขนาดเลก เชน เรอพนบาน ปจจบนสวนใหญจะตดเครองยนตเขาไปดวย

ทาการประมงโดยใชเครองมองายๆ เชน แหหรอเบด จบสตวนาไดเฉพาะชนด เชน อวนลอย

ปลา อวนลอยกง อวนจมป แห เบด ลอบ ไซ เปนตน ประมงพนบานเปนการประมงเพอยงชพ

หาอาหาร สรางรายได และกอใหเกดการสรางงานในทองถน ซงปรมาณการจบสตวนาจากการ

ทาประมงพนบานคดเปนรอยละ 10 จากปรมาณผลผลตสตวนาจาก

การประมงทะเลทงหมด ปจจบนชาวประมงพนบานไดรบผลกระทบ

จากการประมงพาณชย (เรออวนลาก เรอคราดหอย) อยางมาก ประมงพาณชย (Commercial Fisheries) คอการประมง

เพอแสวงหากาไร มกเปนกองเรอทจบปลาดวยเครองมอ

ประสทธภาพสง เชน อวนลาก เบดราวทะเลลก หรออวนลอย

โดยทวไปเจาของเรอจะดาเนนการเอง สตวนาทไดจะขายในทองถนหรอตลาดคาสตวนา ประมง

พาณชยประกอบดวย "ประมงนาลก" (Deep Sea Fisheries) คอ การจบปลาในระยะหาง

จากฝง แตไมเกน 200 ไมลทะเลจากชายฝง และ "ประมงสากล" (Distant Water

Fisheries) คอ การจบปลาในมหาสมทรเปนระยะทางไกลจากทาเรอของประเทศนนๆ

เครองมอทาลายลางสงของประมงลกษณะนเปนสาเหตสาคญททาใหทรพยากรประมงเสอม

โทรมอยางรวดเรว เนองจากเครองมอเหลานจะกวาดสตวนาขนมาหมดทงทตองการและไม

ตองการ โดยเฉพาะลกปลาเศรษฐกจขนาดเลก ทมกปนอยกวาครง

Fishery

อ ะ ไ ร เ อ ย ในทะเลมสตวหลายชนดทเรามกเรยกผดๆวาปลา แตจรงๆไมใชปลา

13

ประเทศไทยมอตราการเจรญเตบโตการใชไฟฟาคอนขางสง ความตองการในชวง 5 ป ทผานมา เพมข นปละ 6-8% หรอ 1,000-1,200 เมกะวตต มการคาดการณความตองการไฟฟาในระยะ 15 ปขางหนา (ป2549-2564) วาจะเพมข นเฉลยรอยละ 5.5 หรอ 1,500-2,000 เมกกะวตตตอป ขณะทแหลงพลงงานหลกคอกาซธรรมชาต (70%) ถานหน (20%) และน ามน เปนทรพยากรทใชแลวหมดไปและมปรมาณลดลงเรอยๆ ซ าราคายงผนผวนและมแนวโนมสงข นตามสถานการณเศรษฐกจและการเมองโลก แมไทยจะผลตไฟฟาพลงน าซงเปนพลงงานหมนเวยนได แตกเปนแคสดสวนนอย จงมความพยายามจะหาแหลงพลงงานใหมๆ มาใชแทน พลงงานทดแทน หมายถงพลงงานทน ามาใชแทนน ามนเช อเพลง แบงได 2 ประเภท คอ พลงงานทดแทนจากแหลงทใชแลวหมดไป หรอพลงงานส นเปลอง ซงมกจะมผลตอสงแวดลอม ไดแก ถานหน กาซธรรมชาต นวเคลยร หนน ามน และทรายน ามน พลงงานหมนเวยน เชน แสงอาทตย ลม ชวมวล น า และไฮโดรเจน เปนพลงงานสะอาด ไมมผลกระทบตอสงแวดลอม ในป 2555 ประเทศไทยใชพลงงานทดแทนเพยง 18.2% ของพลงงานท งหมด เพมข นจากปกอนหนาเพยง 1.8% อยางไรกตาม แผนพฒนาและสงเสรมการใชพลงงานทดแทน 15 ป ระหวาง 2555-2564 มงใหมการใชพลงงานทดแทนเปนสดสวน 20% ของพลงงานท งหมด ผลกระทบจากโรงไฟฟาถานหน แมจะมราคาถก แตถานหนมขอเสยส าคญคอกาซเรอนกระจก เชน คารบอนไดออกไซด ท าใหโลกรอน อนเปนผลกระทบทวโลก นอกจากน นยงปลอยกาซทเพมสภาพความเปนกรดในสงแวดลอม คอ ซลเฟอรไดออกไซด ไนโตรเจนออกไซด โลหะหนก ข เถา และฝนละออง ซงเปนอนตรายตอสขภาพของคน สตว และพช (จนมโรงไฟฟาถานหนมากทสด) ผลกระทบจากโรงไฟฟานวเคลยร แมโรงไฟฟานวเคลยรจะกอผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสดเมอเทยบกบโรงไฟฟาพลงความรอนแบบอนๆ เพราะไมมการปลอยของเสยขณะเดนเครอง แตอนตรายทเกดข นไดกคอ โอกาสเกดอบตเหตรนแรงทมผลกระทบสง ปญหาการจดเกบและก าจดกากกมมนรงส ซงการจดการโรงไฟฟาประเภทน ตองใชเทคโนโลยระดบสงและบคลากรทมความร รวมถงตนทนคากอสรางทสงมาก บทความเรอง ความเปนไปไดในการสรางโรงไฟฟานวเคลยรในประเทศไทย ของ รศ. ดร. ธชชย สมตร นายกสมาคมนวเคลยรแหงประเทศไทย สรปไดวา ความเปนไปไดในการใชพลงงานนวเคลยรเพอผลตไฟฟาในประเทศไทย มปจจยเกยวของหลายประการ เชน ความพรอมในการใชเทคโนโลยช นสงและการพฒนาบคลากรทเกยวของ การก าหนดนโยบายและการตดสน ใจของรฐ การออกระเบยบและกฎหมายทเกยวของ การออกใบอนญาตและการควบคมดแล ความเปนไปไดในการก าจดหรอจดการกากเช อเพลงนวเคลยรภายในประเทศ ความพรอมดานเศรษฐกจและการลงทน และการยอมรบของประชาชน

Sustainable Energy

14

การใชพลงงานตอไปจะ ตองคดใหครบถวน ทง เรองสงแวดลอม พลงงาน เกษตร และชมชน จงจะ แกวกฤตได ไมวาจะ ดานใดกตาม

ณชชา > พลงงานทดแทน พลงงานแสงอาทตย จดเปนพลงงานหมนเวยนส าคญทสด เปนพลงงานสะอาด ไมท าปฏกรยาใดๆทท าใหสงแวดลอมเปนพษ ประเทศไทยซงอยใกลเสนศนยสตรไดรบพลงงานจากแสงอาทตยในเกณฑสง พลงงานโดยเฉลยทวประเทศประมาณ 4 ถง 4.5 กโลวตตชวโมงตอตารางเมตรตอวน เปนพลงงานจากรงสตรง (Direct Radiation) รอยละ 50 ทเหลอเปนพลงงานรงสกระจาย (Diffused Radiation) ซงเกดจากละอองน าในบรรยากาศ (เมฆ) การประยกตใชพลงงานแสงอาทตย - การฆาเช อในน ากอนน าไปบรโภค เพอสขอนามยในพ นทหางไกล เนองจากแสงอาทตยม

คลนแมเหลกไฟฟาหลายความถ ซงความถ UV ฆาเช อแบคทเรยได เชน การฆาเช อโดยการตากแดด การเล ยงสาหรายปรบสภาพน าเพอเพมออกซเจน

- การพฒนาเช อเพลงทางเลอก เชน การเล ยงสาหรายบางชนดเพอน ามาสกดเปนเช อเพลงชวภาพ การตดต งเซลลแสงอาทตยใหพลงงานแกรถไฟฟา หรอการใชเซลลแสงอาทตยผลตกระแสไฟฟาในหมบานทหางไกล การผลตไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตยบนหลงคาบานแลวตอเขากบสายสงของผผลตไฟฟากลางเพอใชเองและขายสวนเกนใหผผลตกลาง

- การสกดเช อเพลงจากสาหรายในหองทดลอง การพฒนาการเกษตร เชน การปลกพชผกสวนครว ดอกไม ในเรอนกระจกในประเทศหนาว เปนตน เรอนกระจกจะกนอากาศหนาวจากภายนอกและเกบกกความรอนจากแสงอาทตยเพอใหพชเจรญเตบโตได

- การผลตน ารอนดวยพลงงานแสงอาทตย โดยสบน าผานเครองท าน าอนจากพลงงานแสงอาทตย แลวน าน ามาเกบในถงกกอณหภม ซงจะไดน าอณหภมประมาณ 70 องศา หากตองการน ารอน ตองเขาเครองท าน ารอนอกคร ง (ประหยดพลงงานท าน ารอนได 30 องศา)

- เตาอบพลงงานแสงอาทตย ส าหรบสนคาเกษตรทตองการลดความช น ??? โรงไฟฟาพลงแสงอาทตยท ต.บอนอก ไดสมปทานผลตไฟฟาเพอสงให กฟผ. แมจะผลตไฟฟา

ใกลเคยงปรมาณทชมชนใช แตไมสามารถขายไฟใหชมชนโดยตรงได ตองขายให กฟผ.กอน

พลงงานลม เปนพลงงานธรรมชาตทเกดจากความแตกตางของอณหภม 2 ท ไดรบความสนใจน ามาพฒนาอยางกวางขวาง กงหนลมถอเปนอปกรณทน าพลงงานลมมาใชใหเปนประโยชนได โดยเฉพาะการผลตไฟฟาและในการสบน า แนวฝงทะเลอนดามนและทะเลจนใต (อาวไทย) มพลงงานลมทน ามาใชประโยชนในลกษณะพลงงานกลได (กงหนสบน ากงหนผลตไฟฟา) ในประเทศไทย ศกยภาพของพลงงานลมทใชประโยชนไดมความเรว 3-5 เมตรตอวนาท และความเขมพลงงานลมทประเมนไดระหวาง 20-50 วตตตอตารางเมตร ปจจบนไทยผลตไฟฟาจากพลงงานลมและจายเขาระบบสายสงในปรมาณนอยมาก หากเทยบกบแหลงพลงงานอนๆ โดยมการตดต งกงหนลมผลตไฟฟาขนาด 150 กโลวตต ณ แหลมพรหมเทพ จงหวดภเกต เมอป 2539 และตดต งกงหนลมขนาด 1.25 เมกะวตต 2 ตวทล าตะคอง ??? วทยชมชนบอนอกเคยผลตไฟฟาพลงลมจากกงหนลมใบพดไมและแบตเตอรไดสาเรจในป

2552 แตปจจบนไมไดดาเนนการตอ

15

วทยชมชน (community radio): วทยทบรหารจดการตามปรชญาวา การผลตรายการวทยเปน “ของ” “โดย” และ “เพอ” ชมชน เรมตนและเตบโตจากแนวคดในการสงเสรมความเทาเทยมเรองการเขาถงสอ โดยน าสอวทยเขามารบใชภาคประชาชนในรปแบบของวทยชมชน เปนการผลตรายการวทยทชาวชมชนเปนผด าเนนงานเอง ยดหลกใหคนในชมชนมสวนรวม เชน เปนอาสาสมครสงขาว เปนนกจดรายการ แขกรบเชญ วทยากร ผรวมรายการ เพอใหเกดความรสกเปน “เจาของ” และมงผลตเน อหาทสะทอนความตองการของผฟง โดยเน อหารายการจะเปนไปเพอประโยชนของชมชน ตอบสนองความตองการของผฟง โดยไมแสวงก าไร วทยชมชนไมเนนความเปนมออาชพ ผจดรายการไมจ าเปนตองมเสยงไพเราะเพราะวทยชมชนเปนการสอสารภายในชมชน ไมใชการสอสารสมวลชน การมเสยงไพเราะจงไมส าคญเทาเสยงทชมชนเลอกสรร ความผดพลาดในการจดรายการอาจเกดข นได องคการยเนสโกไดวางแนวคดของวทยชมชนเอาไว 3 ประการ 1) ประชาชนเขาถงไดงาย (accessibility) ท งในแงผฟง ผรวมผลตรายการ ผใหขอเสนอแนะ ผบรหารจดการ เนองจากวทยชมชนมคณลกษณะเฉพาะ ตางไปจากวทยธรกจและวทยบรการสาธารณะของรฐ วทยชมชนมรศมการออกอากาศแคบๆ และมงตอบสนองความตองการเฉพาะทองถนเทาน น 2) ประชาชนมสวนรวมในรปแบบตางๆ (participation) การมสวนรวมเปนลกษณะเดนทเหนไดชดเจนของวทยชมชน 3) ประชาชนบรหารจดการเอง (self-management) โดยเปนเจาของสถาน รวมกนบรหารจดการโดยยดผลประโยชนทองถนเปนเปาหมาย การไมแสวงหาก าไรคอเอกลกษณส าคญ

สถานวทยชมชนบอนอก 103.75 MHz < ธนพร

ดาเนนงานโดยกลมรกทองถนบอนอก ปจจบนมกาลงสง 500 วตต กระจายเสยงครอบคลมพนท

ประมาณ 30 กโลเมตร ตงอยวดบอนอก ต.บอนอก อ.เมอง จ.ประจวบครขนธ เรมออกอากาศ

ตงแตป 2545 ดวยแนวคดของการมสอกระจายเสยงของตวเองเพอเปนกระบอกเสยงในการตอส

คดคานโครงการโรงไฟฟาบอนอก ซงคกรนมาตงแตป 2538 แตตอนนนยงสกนแบบชาวบาน โดย

ใชเครองขยายเสยง ใชหอกระจายขาว รณรงค ทาใบปลวแจกตามประชาคมหมบานเปนหลก

ขณะทนายทนใชสอของรฐเปนเครองมอ เชน วทย อสมท. วทยกรมประชาสมพนธ วทย ตชด.

โหมโฆษณาขอดของโรงไฟฟา เนองจากสอของรฐครอบคลมพนทกวาง ชาวบานจงคดเรองของ

การชวงชงพนท แตถกคดคาน กดกนไมใหออกสอ โดยใหเหตผลเรองผลกระทบตอการ

ลงทน พวกเขาจงหนมาทาสถานวทยชมชน

สถานวทยชมชนบอนอก ออกอากาศระหวาง 06.00-21.00 น. ชวงเชา

เปนรายการธรรมะ ชวง 08.00-12.00 น. เปนรายการจากภายนอก

ชมชน เชน ขาวสารของหนวยงานทสงมา รายการจาก ประชาไท,

thaicr, media4democracy ฯลฯ หลงเทยงเปนตนไป จงเปน

เรองราวในชมชน หากเปนวนพระ หลงทาวตรเยนแลว จะมญาตโยม

ทมาคางในวดชวยจดรายการธรรมะ นอกจากนยงมรายการของ

เยาวชนในพนทดวย

Community Radio

16

ปารชาต > วาฬบรดา หรอวาฬแกลบ

สตวเลยงลกดวยนมในวงศ Balaenopteridae มการกระจายพนธในทะเลเขตรอนและเขตกงรอน

(ละตจด 40 องศาเหนอถงใต) ไมพบการอพยพยายถนเปนระยะทางไกล ในประเทศไทยพบไดในจงหวด

ชายทะเลเกอบทกจงหวดในอาวไทย แตพบบอยทต าบลบอนอก จงหวดประจวบครขนธ ลกษณะล าตวส

เทาด า รปรางคอนขางเพรยว มลายแตมสขาวประปรายตรงใตคางและใตคอ บางตวมแถบสจางบนแผน

หลง บางตวมจดสจางทงตวคลายสเทาลายกระสขาว มสน 3 สนเรยงขนานจากปลายปากบนถงรหายใจท

เหนเดนชด ขณะทวาฬชนดอนมเพยงสนเดยว จดเดนคอครบหลงทมทรงโคงอยคอนไปทางปลายหาง

แพนหางวางตวตามแนวราบ มรอยเวาตรงกงกลาง ครบคหนามปลายแหลม และมความ

ยาวรอยละ 10 ของล าตว ใตปากลางมรอง 40-70 รองพาดยาวถงสะดอ

วาฬบรดาเปนวาฬไมมฟน กนอาหารโดยการกรอง โดยจะม

ซกรองคลายหวสเทา 250-370 ซ

เมอเดอนตลาคม 2554 กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เผยวา อาวไทยเปนแหลงอาศยและศกษาวาฬบรดาแหลงใหญทสดในเอเชย โดยถอเปนสตวประจ าถนอาว

ไทย ประเมนวามประชากรราว 35 ตว และจ าแนกอตลกษณแลวกวา 30 ตว นอกจากน ยงพบวาวาฬ

บรดาในอาวไทยมขนาดเลกกวาทอนๆ สนนษฐานวาอาจเปนวาฬชนดใหม

ชอองกฤษ: Bryde’s whale

ชอวทยาศาสตร: Balaenoptera edeni

ลกษณะเดน: เปนวาฬไมมฟน มซกรอง

(Baleen) 250-370 คทขากรรไกรบน

ใตคางมลกษณะเปนรองยาวถงแนวสะดอ

40-70 รอง วาฬบรดาแตกตางจากวาฬ

ชนดอนตรงสวนหวซงมสนนน

3 สนยาวจากชองจมกไปถงรหายใจ ครบ

หลงเปนรปสามเหลยมตงตรง

ขนาด: ตวโตเตมทยาว 14-15 เมตร

นาหนก 20-25 ตน วยเจรญพนธ 9-13

ป โดยจะตกลกครงละ 1 ตวทกสองป ตง

ทอง 10-12 เดอน วาฬแรกเกดยาว 3-4

เมตร อายเฉลย 50 ป

อาหาร : ลกปลา หมก แพลงกตอน

แหลงทพบ : เกอบทกจงหวดทตดอาวไทย

ยกเวนนราธวาส พทลง ระนอง

สมทรสงคราม

Whales

17

เฉลย >> ปลาทไมใชปลา เชน (ปลา) ดาว / (ปลา) หมก / (ปลา) โลมา / (ปลา) พะยน / (ปลา) วาฬ (สวนภาษาองกฤษกเชน star fish, cuttlefish, jelly fish, shell fish)

ปลาหมายถงสตวน าเลอดเยน มกระดกสนหลง หายใจทางเหงอก (ยกเวนปลามปอด) มครบชวยคลอนไหว

มท งทมเกลดและไมม มขนาด รปราง พฤตกรรมแตกตางกน พบในแหลงน าทวไปท งทะเลและน าจด

การเขยนสารคด สารคด คอ การเลาความจรง ใหขอมลความรในลกษณะทนาสนใจ ชวนอาน ใชกลวธหรอเทคนคของงานวรรณกรรม สอดแทรกองคประกอบทนาสนใจ เพอใหผอานอยากตดตามและไดความสนกสนานเพลดเพลน สารคดทดควรมธมหลกเพยงหนง (หรอสอง) ธมเทานน และควรน าเสนอประเดนทตองการใหมเอกภาพ ล าดบความใหตอเนองสอดคลองกนทงเรอง ผเขยนควรรบสมผสทกอยางแทนผอาน ดวยการสงเกต ฟง ถาม และบอกเลาหรอบรรยายสงทไดเหน ฟง และปฏบตอยางละเอยด

โครงสราง ชอเรอง ความน า สวนเชอม เนอเรอง >>> ความจบ

เนอหา ธมหลกทตองการน าเสนอ (เนอหา/ประเดนหลก) ประเดนท 1 ประเดนท 2 ประเดนท 3 ทงทายใหคด

องคประกอบ < Thread (ตวละครเลาเรอง, สงของทเชอมโยงเรอง) < ขอเทจจรง (สถต ตวเลข ประวตความเปนมา) < ประจกษพยาน (บคคล เรองเลา) < เสยง (ค าสมภาษณ, บทสนทนา) < ภาพ (การบรรยายสถานท เวลา บรรยากาศ) < การสงเกต (ความรสกของตวละคร ความรสกและ < ความคดเหนสวนตว สมผสทงหาของผเขยน)

การเกบขอมล ขอมลในการเขยนสารคดประกอบดวย ขอมลโดยตรง (จากการสมภาษณหรอการซกถามผร การสงเกตพฤตกรรม ปฏกรยาของคนรอบขาง และบรรยากาศแวดลอม การมสวนรวมหรอลงมอปฏบตดวยตนเอง) และ ขอมลโดยออม (การคนควา การอานหนงสอ ต ารา เอกสารตางๆ การฟงค าบอกเลาของผอนตอเรองหนงๆ) ซงควรจะมทงสามอยางประกอบกน ไมวาจะเขยนสารคดอะไรกตาม แนวทางการเกบขอมลบคคล ควรสอบถามหลายคนๆ ในแตละประเดน อยาคดวาไดแลว พอแลว ทงนเพอตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดและเพอใหเหนแงมมความคดทแตกตาง นอกจากนควรสอบถามคนหลายๆกลม เพอเปนตวแทนความคดเหนของผมสวนไดสวนเสยทกฝาย เนอหาทน าเสนอจะไดครบถวนและรอบดานทสด การสมภาษณคนจ านวนมากยงเออใหผเขยน "เลอก" บคคลทน าเสนอประเดนไดชดเจนและแหลมคมทสดได ท าใหงานเขยนมพลงมากขน ขอมลยงมาจากการสงเกตบคลก สหนาแววตา ค าพด พฤตกรรม ลกษณะนสย รวมไปถงบรบทรอบตวของบคคล เชน บานเรอน ทท างาน ผคนแวดลอม สตวเลยง ดวย ทงน นอกจากการบนทกเสยง ผเกบขอมลควรจดบนทกสวนตวไวดวย สงหลกๆ ทควรจดม 3 อยางดวยกน คอ (1) ขอความส าคญ ทฟงแลวมนใจวาตองใชหรอมโอกาสไดใช (อาจจะจดขอความนนและ/หรอ ชวงเวลาในแถบบนทกเสยงเพอใหรต าแหนงและสามารถกลบไปฟงซ าไดงาย) (2) อากปกรยาของผพด สหนา แววตา รวมทงบรรยากาศแวดลอม ทงสถานท เวลา อากาศ ผฟงคนอนๆ อารมณโดยรวมของกลม (3) อยาลมจดความรสก/ปฏกรยาของตวเองในขณะนน เชน ชอบ ไมชอบ เหนดวย ไมเหนดวย แงคดทไดจากการฟง ประเดนคาใจเพอไวถามตอหรอถามบคคลอน เปนตน หลกส าคญในการเกบขอมล คอ การศกษาประเดนลวงหนา มเรองราวทตองการร ชองวางทตองการเตมเตม ค าถามทตองการค าตอบ และแสวงหาผรหรอชองทางทจะตอบ เตม หรอใหขอมลทตองการไดถกตองครบถวนทสด ทงในแงวชาการ ผลกระทบ ความรสก และอนๆ โดยเลอกบคคลทเชอถอได รลก

18

Feature writing

รจรง ในเรองนนๆ ควรใหความเคารพผใหขอมลไมวาจะเปนใคร ควรนดหมายเวลาลวงหนาหากท าได และรกษาเวลาอยางเครงครด ซกถามอยางมมารยาทและมสมมาวาจา ใชความออนนอมจรงใจเปนทตง ไมใชอคตหรอตดสนคนลวงหนา และใชเวลาของเขาใหเกดประโยชนสงสด เชน ไมถามค าถามพนๆทหาค าตอบเองได เปนตน

ขอคดในการเขยนสารคด อยาเสยดาย ทงเวลาและขอมล ในการเกบขอมล ตองใชเวลาเกบขอมลใหมากทสด แตถงเวลา

เขยน ขอใหกลนกรอกงและเลอกสรร คดและตดทอนเฉพาะขอมลทใช นาสนใจ และมพลงในการบอกเลาประเดนทดทสดเทานน อยาเสยดายหรออวดวาท างานหนกดวยการใสขอมลทไมจ าเปน

ไมหลง/หลดประเดน สงทตองการน าเสนอจะตองชดเจนตงแตตนจนจบ มเอกภาพทงเรอง เชคความถกตองของขอมลทกครง (วนเดอนป ชอนามสกล ยศ ต าแหนงหนาท ขอมลเฉพาะทไม

ควรผด) อยาเชอแหลงขาวทกอยาง ตรวจสอบเสมอแมเรองเลกนอย รบฟงค าแนะน าของ บ.ก. และ ค าวจารณของผอาน ระวงประเดนทางกฎหมาย (การละเมด) และจรรยาบรรณ ทงการเขยนเรองและถายภาพ

การเขยนทด

• เปนตวของตวเอง แตละคนมลลาในการเลาเรองตางกน ไมตองเลยนแบบใคร • ใชภาษาไทยทด ถกอกขระ ไวยากรณ (หลกเลยง passive voice “ไดรบ” ≄ “ถก”) • เขยนใหรเรอง อานเขาใจงาย หลกเลยงภาษาตางประเทศหรอศพทเฉพาะ หลกเลยงค าศพทหรอ

ส านวนทใชกนเกรอจนเฝอ (เชน ใบหนาเปอนยม) • เฉพาะเจาะจง เลอกกรยาทมพลงแสดงการกระท า อธบายดวยรายละเอยด อยาใชค าพดลอยๆ

หรอค าคณศพทดาดๆ เชน สวย แพง ถก จ านวนมาก เยอะ เตมไปหมด (ซงแตละคนก าหนดนยามไมเทากน) แตใหเลอกค าทเจาะจง อธบายชดเจน เหนภาพ เขาใจไดตรงกนโดยไมผดเพยน

• การใชค าหยาบคาย ตองอยใน “-” และมเหตผลทดพอเทานน • เลอกใชภาษาเขยนหรอภาษาพดใหเหมาะกบบรบทของเรอง แนวหนงสอ และกลมผอาน • ใหความส าคญกบ lead และ ending ความน าชวยดงความสนใจใหเขาสเรอง (เปดดวยภาพ เสยง

การกระท า) ความจบททรงพลงหรอกระแทกใจชวยใหผอานจดจ าเรองนนไปอกนาน • เรยบเรยงขอมลใหเปนล าดบ ลนไหล ไมสะดด ระวงการเขยนวกวน ซ าซาก หรอย าประเดนเดม

เมอพดเรองหนงจบแลว ไมจ าเปนตองพดซ าหรอตอกย าอก • อยาสรปความ ใหตวละครพดเองหรอแสดงใหผอานเหนจากการเลาเรอง การพรรณนา โดยเฉพาะ

บกลก ลกษณะ การกระท า ค าพด ปฏกรยาของบคคล • ใชสมผสทงหาบรรยายใหเกดความรสก เหนภาพ ไดกลน รบรรส และตระหนกถงรายละเอยด • เครองหมายค าพดมคณคาและความหมาย ใชเมอมสงทนาสนใจและตรงใจ หรอเปนสงทผพดจะท า

ไดดกวาเราเขยน อยาใสเครองหมายค าพดกบการเอยถงขอเทจจรงทวไป แตเกบไวส าหรบความคดเหนและประสบการณทพเศษเฉพาะจรงๆ

• ใชความคดสรางสรรค หาประเดนแปลกใหม ทดลองวธการเลาเรองใหมๆ • เขยนแลวเขยนอกจนกวาจะดทสด (ในเวลาทอ านวย)

SHOW, DON’T TELL KISS KEEP IT SIMPLE, STUPID

WRITE TO EXPRESS, NOT TO IMPRESS

19

ทะเลคอชวต ไรปลำไรอนำคต การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการประมงแบบท าลายลาง ศตรตวฉกาจของทะเลและวถชวต ชาวประมง ภาคใตของไทย โดยเฉพาะอาวไทย เปนถนฐานชาวประมงมาชานาน และประจวบครขนธกเปนสถานทหนงในผคนประกอบอาชพประมงเปนหลก มทะเลเปนสายธารหลอเลยงชวต ทวาความสมบรณของชายหาดและทองทะเลทอยไกลจากตวเมองซงอดแนนไปดวยรสอรตและสถานบนเทงยามราตร จวนจะลมสลายไปทกทจากการเผชญหนาศตรส าคญแหงทองทะเล คอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการประมงเกนขนาดทบอนท าลายทะเลไมหยดหยอน เวลาเปลยนแปลงสงตางๆอยางรวดเรวส าหรบนวฒน เฉลมวงศ และเขากเปนหวงอนาคตของชมชน หากบอกวาเลอดประมงไหลเวยนอยในตวของเขากคงไมผดนก นวฒนเรมออกหาปลาตงแตอาย 12 และหาเลยงครอบครวดวยการประมงกวา 40 แลว “ตอนทผมเรมหาปลา ทะเลมฉลามและปลากระเบนเตมไปหมด มปลาหลายชนดใหจบ แตตอนนไมมใหเหนแลว” นวฒนเลาถงความตกต าทนาใจหายของทองทะเลในความรสกของชาวประมงพนบาน อนเปน ผลจากการตกตวงผลประโยชนอยางโลภโมโทสนของเรออวนลากพาณชยในทะเลอาวไทย “ผมเหนเรออวนลากครงแรกเมอราว 20 ปกอน มนกวาดทกอยางไปแมกระทงไขปลา เพราะใชตาขายตาถมาก นเปนเรองแยมากเพราะปลาจะขยายพนธไมไดจนสญพนธไปในทสด” เรออวนลากคอเรอประมงทมอวนขนาดใหญ ลากกวาดตงแตพนทะเลไปเกอบจรดผวน า เรอประมงทงหมดในประเทศไทยมเรออวนลากเพยงรอยละ 13 แตจบปลาไดมากกวาครงของปรมาณการจบปลาทงหมด ส าหรบชาวประมงพนบานบางกลม ปลาทจบไดนนลดหายไปครงหนงเมอเทยบกบทผานมา “ผมวาเปนเพราะเรออวนลากจบปลามากเกนไป ไมเหลอไวใหชมชนไดยงชพเลย” นวฒนกลาวเสรม ภาวะหนสนคอสงทชาวประมงพนบานวตกกงวลอยเสมอ แคสภาพอากาศทย าแยหรอพายทโหมกระหน ากหมายถงหนสนทก าลงเพมขนอกหนงวน องศดา กลนไพฑรย ชาวประมงพนบานจากเขาแดง กลาววา เรออวนลากทก าลงคกคามอาวไทยยงท าใหวถประมงของเขาล าบากยงขน “เรออวนลากมตาขายขนาดใหญทสามารถลากไปตามพนทะเลและกวาดทกสงทกอยางไปได” เขากลาวกบส านกขาวอลจาซรา “พวกนนจบกระทงลกปลา นนแสดงวาปลายงเหลอนอยลงทกท เพราะพวกเขาจบสตวน าทจะเตบโตในอนาคตไปจากทะเล” เรออวนลากพาณชยไมไดแคดดสตวน าออกจากทะเลเทานน แตยงลากเครองมอประมงพนบานทชาวบานวางไวไปดวย “เมอปทแลวผมตองเสยเงน 15,000 บาทซอเครองมอประมงใหมเพราะโดนเรออวนลากกวาดไป” องศดาเลา “ซงเปนรอบทสามแลว” ทางเดยวทเขาจะซอเครองมอประมงใหมไดกคอการกยมเงน และหากเครองมอยงถกลากไปกอนทเขาจะจายเงนกไดหมดอก เขากจะตดอยในวงวนของหนสนทไมมวนสนสด และไมมอะไรรบรองไดวาเขาจะจบปลาไดมากขน กำรลมสลำยของระบบนเวศทำงทะเล “เราออกไปไดหมกตอนกลางคน แตพอบอกวาตอนนมหมกเหลอใหไดไมเยอะแลว” องศดาบอก “การท านากงปลอยน าเสยลงทะเล และท าใหหมกไมอาจมชวตอยได”

Feature Story

20

แนวชายฝงสวนใหญกลายเปนนากง และจ านวนมากเปนนากงของบรษทซเปอรมารเกตรายใหญของไทยทมงขายทงในและนอกประเทศ นาขาวจ านวนไมนอยกกลายเปนนากง รวมถงปาโกงกางซงเปนกลไกส าศญในระบบนเวศทางทะเลกกลายเปนนากง ใชทงปยเคมและยาปฏชวนะ ทองพน กลนไพฑรย แมขององศดา เลาวาการสญเสยปาโกงกางท าใหเกดอนตรายอยางอนดวย “ปาสงเกตวาสภาพอากาศแปรปรวนกวาสมยทปาเดกๆ เดยวนมพายบอยขนและรนแรงขน ถาพายมาทางตะวนตกทยงมปาโกงกางคอยกน จะไมแยเทาไร แตทางตะวนออกเฉยงเหนอนน ปาโกงกางถกเจาของนากงท าลายหมดแลว ถาพายเขาทางนน เราจะโดนหนกมาก” ครอบครวนเหนวา ชาวประมงหลายครอบครวตองปรบตวกบจ านวนปลาทลดลงใหไดดวยการปรบเรอประมงใหจบหมกและปไดดวย “เราจบปลาไดไมมากพออกแลว และถายงเปนเชนนตอไปเรอยๆ ทกคนในชมชนตองแยแนๆ” เขายงเปนหวงเรองสภาพอากาศทเปลยนแปลงไปจากทเคยไดเหนมาตลอดชวตอยางมากดวย “สมยกอน ฤดกาลเปนไปตามธรรมชาต แตปจจบนนไมมฤดหนาวแลว แถมฤดรอนกรอนอยางทไมเคยรอนมากอน” เขาบอก นองสาวของเขาซงเปนชาวสวนสบปะรดกสงเกตเหนไดเชนกน อณหภมทสงขนท าใหชาวสวนท างานล าบากมากตอนกลางวนอนรอนระอ “เดกๆปวยเพราะอากาศรอน และผใหญกเหนอยงายขน เราตองอาบน าวนละสามครงเพอใหท างานได” ผลกระทบจากสภาวะโลกรอนตอมหาสมทรยงชดเจนส าหรบเขา ความเปลยนแปลงนเกดขนอยางรวดเรวมาก “เหนไดชดเลยวาน าทะเลอนขนมาก” องศดากลาว “เมอน าทะเลรอนขน ซากสตวทกนทะเลจะลอยตวขนมาบนพนผวน า ท าใหมสาหรายทะเลจ านวนมาก สาหรายพวกนจะกนออกซเจนบนผวน า ท าใหปลาหายใจไมไดเพราะน าเนา สาหรายพวกนยงลนและเกาะตาขายของชาวประมง จะตกทงกยากเพราะพอดงขนมา มนกจะไหลหลดมอไป” ในฐานะตวแทนกลมประมงชาวบาน องศดากลาวถงความกงวลตออนาคตของชมชนวา “ชาวประมงหลายคนเลกอาขพประมงไปแลวเนองจากเปนหนเปนสนจากการกยมเพอซอเรอ และเครองมอประมง เมอจบปลาไดไมมากพอ กตองชายเรอเพอใชหน” ในภาวะททงการเกษตรและการประมงถกคกคามเชนน เขาไมแนใจวาชมชนจะเอาตวรอดไดอยางไร แตสงหนงทเขาแนใจกคอมนษยเปนตนเหตของปญหาทเกดขน “สมยทผมยงเดก เราจบปลาเฉพาะทเราตองการ แตสมยนไมมการรกษาสมดลระหวางมนษยและธรรมชาตอกแลว” ขณะทคยกนอยนน บนทาเรอขางๆ คนงานเรอประมงอวนลากทสวมรองเทาบตและหมวกคาวบอยก าลงแยกปลาตวใหญออกจากกองปลาเลกปลานอยทตดตาขายขนมา หรอทเรยกวา “เศษปลา” โดยเศษปลาทวาอาจมสดสวนสงถงรอยละ 60 ของจ านวนปลาทเรออวนลากจบได โดยรอยละ 30 ของเศษปลานนเปนปลาเศรษฐกจวยออนทงสน ปลาจากการจบสตวน าพลอยไดยงรวมถงปลากระเบนและฉลามทก าลงดนกระแดวบนเรอและลกปลาจ านวนมหาศาลทตดอยกบอวนตาถ ปลาเหลานไมใชเปาหมายของเรออวนลาก แตกลบถกลากขนมา เมอไมสามารถขายเปนอาหารมนษยได เศษปลาเหลานจงถกน าไปบดและอบแหงเพอน าไปเปนอาหารสตวและอาหารกงส าหรบนากง ทาเรอซงอาบดวยเมอกเหนยวๆของเศษปลาคอสงตอกย าวาเรออวนลากเหลานไมไดท าลายแคทองทะเลเทานน แตยงท าลายชวตของชมชนประมงดวย หลงจากรถสตวทะเลแชแขงเคลอนจากไป ลกเรอเรออวนลากกใชน าฉดชะลางรางไรวญญาณของเหลาลกปลาซงเปนชวตของทะเลทงไปอยางไรคา เฉกเชนชวตของมหาสมทรทก าลงใกลตายลงทกทโดยทไมมใครใสใจ เรอง นโคล จอหนสตน / ภำพ เรงฤทธ คงเมอง, กรนพซ / เผยแพรครงแรก Aljazeera .

21

ธดาดาว เดชศร (จบแจง) ธนาวฒ พฒนานรกษสกล (บอลลน) ปารชาต คลฉายยา (ปลา) ผาไหม ยงฤทธ (พลอย) พรทพย เยอนแยม (แตน) พมพชนก สรพงศทกษณ (จบแจง) ราตรภทร รนภาคลาภ (นน) ณชชา ทบทมทอง (นม) มารสา สหาวฒน (เม) วาลษา มะตาราก (วา) ธนพร นวพนธศร (พนช) ศศรนทร โพธศร (มดหม) อรกานต จามรมาน (จบ) ณฐพงษ สมสนสวสด (เจฟ) ศกนตลา สขธรรม (ฟา) กนวรา ภอภวฒน (โอ) เพญพรรณ โฮ (บ) แพร บลลงกการณ แพรว เรองสวรรค กรชกนก ศรเมอง (เมร) ชมพนท ทบทมชย (พลอย) ราชศกด นลศร (พฮก)

ราชศกด นลศร (พฮก) นกเขยนประจ ากองบรรณาธการนตยสาร เนชนแนล จโอกราฟฟก (ภาษาไทย) มประสบการณในการเขยนสารคดหลากหลายรปแบบ มลลาในการสบคนขอมลและเทคนคเขาถงชาวบานทไมเหมอนใคร และยากทใครจะลอกเลยนแบบได) แตมหลายสงทสามารถ และสมควร เรยนรจากผชายคนน

Trippers

"ดอกหางนกยงสแดงฉาน บานอยเตมฟากสวรรค คนเดนผานไปมากน เขาด นดนหาสงใด"

ปญญามขายทนหรอ จะแยงซ อไดทไหน

อยางทโกหรหราราคาเทาใด จะใหพอขายนามาแลกเอา

ฉนมา ฉนเหน ฉนแพ ยนแตเสยงดาวาโงเขลา

เพลงทนไมหวานเหมอนบานเรา ใครไมเขาถงพอเขาเยาะเยย

นจะใหอะไรกนบางไหม

มหาวทยาลยใหญโตเหวย แมนทานมอาจใหอะไรเลย

วานนงเฉยอยาบนอยาโวยวาย

ฉนเยาว ฉนเขลา ฉนทง ฉนจงมาหาความหมาย

ฉนหวงเกบอะไรไปมากมาย สดทายใหกระดาษฉนแผนเดยว

มดจรงหนอสถาบนอนกวางขวาง

ปลอยฉนอางวางขบเคยว เดนหาปรญญาจนหนาเซยว เทยวมาเทยวไปไมรวน

"ดอกหางนกยงสแดงฉาน บานอยเตมฟากสวรรค เกนพอใหเจาแบงปน

จงเกบกนอยาเดนผานเลยไป!"

เพลงเถอนแหงสถาบน วทยากร เชยงกล

“Go to, boy. The world is yours.

Nothing is done, nothing is known. The greatest poem isn't written, the best railroad isn't built yet,

the perfect state hasn't been thought of. Everything remains to be done

—right, everything." Evelyn Nixon

The Autobiography of Lincoln Steffens,

Lincoln Steffens

“ไปเถดคนหนม โลกน เปนของเจา

ไมมอะไรทท าไปแลว ไมมอะไรทรไปแลว บทกวทดทสดยงไมไดเขยน

ทางรถไฟทดทสดยงไมไดสราง รฐทสมบรณแบบยงไมมใครคดข น

ทกสงยงรอใหท า ใชแลว ทกสงเลย” อฟลน นกซน

อตชวประวตของลงคอลน สเตฟเฟนส,

ลงคอลน สเตฟเฟนส*

* ลงคอลน สเตฟเฟนส (1866-1936) นกเขยนและนกขาวชาวอเมรกน เขาเรมอาชพนกขาวในนวยอรกและสรางชอจาก

การรายงานขาวทกจรตของเทศบาลเมองหลายแหงในสหรฐฯ เขายงเปนผสนบสนนแนวคดคอมมวนสมของสหภาพโซเวยต

โครงการน เปนสวนหนงของวชา วส 318 การเขยนสารคด

กลมวชาหนงสอพมพและสงพมพ คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2556