การควบคมมอเตอรุ ์ · l1 = สายจ่ายกําลงั...

34
04/02/55 1 การควบคมมอเตอร์ โดย ณตฤณ จันทร์จํารัส บทนําเข้าสู ่การควบคุมมอเตอร์ (INTRODUCTION TO MOTORS CONTROL) การควบคุมมอเตอร์ หมายถึง การทําให้มอเตอร์ทํางานตามคําสั่ง และทําให้เกิดความปลอดภัย ต่อตัวมอเตอร์ ,อุปกรณ์เครื่องจักรที่ต่อกับมอเตอร์ รวมถึงทําให้เกิดความปลอดภัยต่อ ปฏงานดวย ปฏบตงานดวย จุดประสงค์ของการควบคุมมอเตอร์ เพื่อทําการเริ่มเดินมอเตอร์ (starting) เพื่อการหยุดมอเตอร์ (stopping) เพื่อการกลับทางหมุน (reversing) เพื่อควบคุมการทํางานของมอเตอร์ (running) เพือการควบคุมความเร็ว (speed control) เพื่อความปลอดภัยของผู ้ปฏิบัติงาน (safety of operator) เพื่อป้ องกันความเสียหายที่จะเกิดขึ้นกับมอเตอร์และระบบ (protection from damage) เพื่อการบํารุงรักษาอุปกรณ์เริ่มเดินมอเตอร์ (maintenance of starting requirement)

Upload: others

Post on 29-Jan-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

1

การควบคมมอเตอรโดย ณตฤณ จนทรจารส

บทนาเขาสการควบคมมอเตอร (INTRODUCTION TO

MOTORS CONTROL) การควบคมมอเตอร หมายถง การทาใหมอเตอรทางานตามคาสง และทาใหเกดความปลอดภย

ตอตวมอเตอร,อปกรณเครองจกรทตอกบมอเตอร รวมถงทาใหเกดความปลอดภยตอผปฏบตงานดวยผปฏบตงานดวย

จดประสงคของการควบคมมอเตอร เพอทาการเรมเดนมอเตอร (starting) เพอการหยดมอเตอร (stopping) เพอการกลบทางหมน (reversing) เพอควบคมการทางานของมอเตอร (running)

เพอการควบคมความเรว (speed control) เพอความปลอดภยของผปฏบตงาน (safety of operator) เพอปองกนความเสยหายทจะเกดขนกบมอเตอรและระบบ (protection from damage) เพอการบารงรกษาอปกรณเรมเดนมอเตอร (maintenance of starting requirement)

Page 2: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

2

ประเภทของการควบคมมอเตอร แบงตามลกษณะการสงอปกรณควบคมใหมอเตอรทางานเปน 3 ประเภทคอ1) การควบคมดวยมอ (Manual control)1) การควบคมดวยมอ (Manual control)

2) การควบคมกงอตโนมต (Semi Automatic control)

3) การควบคมอตโนมต (Automatic control)

1) การควบคมดวยมอ (Manual control)การควบคมดวยมอ เปนการสงงานใหอปกรณควบคมทางานโดยใชผปฏบตงานควบคมใหระบบกลไกทางกลทางานซงการสงงานใหระบบกลไกทางานนโดยสวนมากจะใชใหระบบกลไกทางกลทางานซงการสงงานใหระบบกลไกทางานนโดยสวนมากจะใชคนเปนผสงงานแทบทงสน ซงมอเตอรจะถกควบคมจากการสงงานดวยมอโดยการควบคมผานอปกรณตาง ๆ เชน ทอกเกลสวตช (toggle switch) เซฟตสวตช (safety switch) ดรมสวตช (drum switch) ตวควบคมแบบหนาจาน (face plate control) เปนตน

ประเภทของการควบคมมอเตอร 2) การควบคมกงอตโนมต (Semi Automatic control)

โดยการใชสวตชปมกด (push button) ทสามารถควบคมระยะไกล (remote control) ได (p ) ( )ซงมกจะตอรวมกบสวตชแมเหลก (magnetic switch) ทใชจายกระแสจานวนมาก ๆใหกบมอเตอรแทนสวตชธรรมดาซงสวตชแมเหลกนอาศยผลการทางานของแมเหลกไฟฟา วงจรการควบคมมอเตอรกงอตโนมตนตองอาศยคนคอยกดสวตชจายไฟใหกบสวตชแมเหลกสวตชแมเหลกจะดดใหหนาสมผสมาแตะกนและจายไฟใหกบมอเตอร และถาตองการหยดมอเตอรกจะตองอาศยคนคอยกดสวตชปมกดอกเชนเดม จงเรยกการควบคมแบบนวา การควบคมกงอตโนมต

Page 3: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

3

ประเภทของการควบคมมอเตอร 3) การควบคมอตโนมต (Automatic control)

การควบคมแบบนจะอาศยอปกรณชนา (pilot device) คอยตรวจจบการเปลยนแปลงของ (p )สงตาง ๆ เชน สวตช-ลกลอยทาหนาทตรวจวดระดบนาในถง คอยสงใหมอเตอรปมทางานเมอนาหมดถง และสงใหมอเตอรหยดเมอนาเตมถง, สวตชความดน (pressure switch) ทาหนาทตรวจจบความดนลมเพอสงใหปมลมทางาน, เทอรโมสตท ทาหนาทตดตอวงจรไฟฟาตามอณหภมสงหรอตา เปนตน วงจรการควบคมมอเตอรแบบนเพยงแตใชคนกดปมเรมเดนมอเตอรในครงแรกเทานน ตอไปวงจรกจะทางานเองโดยอตโนมตตลอดเวลา

ตวอยางการควบคมแบบอตโนมต

อปกรณในการควบคมและสญลกษณ

งานควบคมมอเตอรจาเปนจะตองใชอปกรณเพออานวยความสะดวก หรอเพอการควบคมมอเตอรใหทางานไดตามความประสงค อปกรณควบคม มอเตอรมหลายประเภท เชน อปกรณในการตดวงจร, อปกรณปองกนกระแสเกน, อปกรณปองกนโหลดเกน, อปกรณสตารท เปนตน

Page 4: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

4

อปกรณในการควบคมและสญลกษณ

อปกรณในการควบคมและสญลกษณ

Page 5: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

5

อปกรณในการควบคมและสญลกษณ

Page 6: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

6

Page 7: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

7

การเขยนแบบในงานควบคมมอเตอร

แผนผง (Diagram) หรอการเขยนแบบ (Drawing) สาหรบงานควบคมมอเตอร หมายถง การวางแผน หรอการออกแบบวงจรในการควบคมมอเตอรใหทางานไดตามความตองการโดยวธการเขยนแผนผง หรอผงงาน (Diagram) หรอการเขยนแบบตามมาตรฐานแบบใดแบบหนง อยางไรกตามรปแบบมาตรฐานของการเขยนแบบมหลายรปแบบหลายมาตรฐาน เชน มาตรฐานของประเทศสหรฐอเมรกา และแคนาดา มาตรฐานของประเทศเยอรมน เปนตนในบางครงอาจจะพบวาการเขยนแบบอาจจะรวมเอารปแบบการเขยนทแตกตางกนหลายรปแบบรวมเขาไวดวยกน แตสงทสาคญกคอการเขยนแบบสามารถแปลความหมายใหเปนทเขาใจไดถกตอง

Page 8: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

8

การเขยนแบบในงานควบคมมอเตอร

ประเภทของแบบทใชเขยนในงานควบคมมอเตอรทนยมกนทวไปแบงออกไดเปน 4 แบบคอ 1. แบบงานจรง (Working Diagram)2. แบบแสดงการทางาน (Schematic Diagram) 3. แบบวงจรสายเดยว (One Line Diagram)4. แบบวงจรประกอบการตดตง (Construction)

1.แบบงานจรง

1. แบบงานจรง (Working Diagram)

การเขยนแบบลกษณะนจะแสดงการทางานทงหมดของวงจรทงวงจรกาลง และวงจรควบคมโดยการเขยนรวมกนอยในวงจรเดยวกน เพอแสดงการทางานและความสมพนธระหวางวงจรทงสอง การเขยนสวนประกอบของอปกรณใด ๆ ๆ จะเขยนเปนชนเดยวไมแยกออกจากกน และสายตาง ๆ จะตอกนทจดเขาสายของอปกรณเทานน ซงเหมอนกบลกษณะของงานจรง ๆ

ตวอยางการทางาน

Page 9: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

9

2. แบบแสดงการทางาน

แบบแผนผงออกแบบการทางานแบงตามลกษณะวงจร ออกไดเปน 2 แบบ คอ วงจรกาลง (Power circuit) และวงจรควบคม (Control circuit)

2.1 วงจรกาลง (Power circuit) เปนวงจรทนาเอาแตเฉพาะสวนของวงจรกาลงทจายกาลงไฟฟาเขาสมอเตอรมาเขยนเทานน โดยละเวนการเขยนวงจรควบคม โดยปกตแลวจะมแตเพยงฟวสกาลง (F1), คอนแทกเตอร (K1) และหนาสมผสหลก (Main contact), โอเวอรโหลดรเลย (ตดสวนทเปนหนาสมผสออก) และมอเตอร

2.2 วงจรควบคม (Control circuit) เปนวงจรแสดงลาดบการทางานของอปกรณ โดยเรมตงแตสายเมนจายกาลงไฟฟา เขาสฟวสหรอเซอรกตเบรกเกอร, หนาสมผสของโอเวอรโหลด, สวตชปมกดปกตปด (N.C.) หรอสวตช, , ( )ปด (OFF),สวตชปมกดปกตเปด หรอสวตชเปด (ON) และเรอยลงไปจนถงขดลวด (coil) ของคอนแทกเตอร และเขาสสายนวทรล วงจรทงหมดนไลเรยงลาดบกนตงแตบนสดจนถงลางสด วงจร Schematic Diagram นมประโยชนมากในการออกแบบการทางาน และตรวจสอบการทางานของวงจร

2. แบบแสดงการทางาน

แบบแสดงการทางาน (Schematic Diagram)

Page 10: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

10

3. แบบวงจรสายเดยว

แบบวงจรสายเดยว (One Line Diagram)เปนวงจรแสดงการทางานของวงจรกาลงอกแบบหนง แตเขยนวงจรดวยสายเสนเดยว มจดประสงคเพอบอกอปกรณหลกทใชในวงจรกาลง และบอกจานวนวงจรกาลง หรอมอเตอรไฟฟาทมอยท งหมดในวงจรโดยละเวนการแสดงวงจรควบคม ผทจะเขาใจวงจรนไดดตองเปนผทมความชานาญเทานน

สญลกษณของอปกรณ ฟ L1 = สายจายกาลง เฟสท 1

F1 = Main fuseK1 = คอนแทกเตอรหลกF3 = โอเวอรโหลดรเลยM1= มอเตอรสามเฟสแบบเหนยวนา

3. แบบวงจรประกอบการตดตง

แบบวงจรประกอบการตดตง (Construction)เปนแผนผงแบบวงจรแสดงการเดนสายไฟฟาทงวงจรควบคมและวงจรกาลง แบบแผนเปนแผนผงแบบวงจรแสดงการเดนสายไฟฟาทงวงจรควบคมและวงจรกาลง แบบแผนของวงจรจะแสดงการเดนสายระหวางตตดตงอปกรณ ไปยงมอเตอร, แผงควบคม และอปกรณอนๆ สายทตอเชอมโยงระหวางต และแผงอปกรณอน ๆ แสดงโดยใชวงจรสายเดยว และมโคตกากบวาสายจดนนตอไปเขากบจดใดของแผงนน ๆ เชน แผงตอสาย (Therminal) X2 ทจด 5 จะเดนไปตอกบแผงตอสาย X3 จดท 1 เปนตน

Page 11: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

11

3. แบบวงจรประกอบการตดตง

แบบวงจรประกอบการตดตง

รเลย (RELAY) และคอนแทคเตอร (CONTACTOR)

รเลย (Relay) เปนอปกรณทาหนาทเปนสวตชมหลกการทางานคลายกบ ขดลวดแมเหลกไฟฟาหรอโซลนอยด (solenoid) รเลยใชในการควบคมวงจร ไฟฟาไดอยางหลากหลาย รเลย เปน

ไฟฟ ใ ไ ป ป สวตชควบคมททางานดวยไฟฟา แบงออกตามลกษณะการใชงานไดเปน 2 ประเภทคอ 1. รเลยกาลง ( Power relay) หรอมกเรยกกนวาคอนแทกเตอร (Contactor or Magnetic

contactor)ใชในการควบคมไฟฟากาลง มขนาดใหญกวารเลยธรรมดา 2. รเลยควบคม (Control Relay) มขนาดเลกกาลงไฟฟาตา ใชในวงจรควบคมทวไปทม

กาลงไฟฟาไมมากนก หรอเพอการควบคมรเลยหรอคอนแทกเตอรขนาดใหญ รเลยควบคมบางทเรยกกนงาย ๆ วา "รเลย“ หนาทของคอนแทกเตอร คอ การใชกาลงไฟฟาจานวนนอยเพอไปควบคมการตดตอกาลงไฟฟาจานวนมาก คอนแทกเตอรทาใหเราสามารถควบคมกาลงไฟฟาใน ไฟฟ ไ ไฟ ใ ปตาแหนงอนๆ ของระบบไฟฟาได สายไฟควบคมใหรเลยกาลงหรอคอนแทกเตอรทางานเปน

สายไฟฟาขนาดเลกตอเขากบสวตชควบคมและคอลยของของคอนแทกเตอร กาลงไฟฟาทปอนเขาคอลยอาจจะเปนไฟฟากระแสตรง หรอไฟฟากระแสสลบกไดขนอยกบการออกแบบการใชคอนแทกเตอรทาใหสามารถควบคมวงจรจากระยะไกล(Remote) ได ซงทาใหเกดความปลอดภยกบผปฏบตงานในการควบคมกาลงไฟฟา

Page 12: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

12

รเลย (RELAY) และคอนแทคเตอร (CONTACTOR)

คอนแทกเตอร (Contactors) นอกจากจะมหนาสมผสทงสวนเคลอนท และหนาสมผสสวนทอยกบทแลวหนาสมผสภายในของคอนแทกเตอรยงแบงออกเปน 2 สวนตามลกษณะของการทางาน ซงแบงออกเปน 2 สวนดงน คอ ทางาน ซงแบงออกเปน 2 สวนดงน คอ 1. หนาสมผสหลก (Main Contacts) โดยปกตแลวหนาสมผสหลกม 3 อน สาหรบสงผานกาลงไฟฟา 3 เฟสเขาไปสมอเตอร หรอโหลดทใชแรงดนไฟฟา 3 เฟส หนาสมผสหลกของคอนแทกเตอรมขนาดใหญทนแรงดนและกระแสไดสง หนาสมผสหลกเปนชนดปกตเปด (Normally open;N.O. contact)อกษรกากบ หนาสมผสดานแหลงจายคอ 1, 3, 5 หรอ L1, L2, L3 และดานโหลดคอ 2, 4, 6 หรอ T1, T2, T3 ดงรป2. หนาสมผสชวย (Auxiliary Contacts) หนาสมผสชนดนตดตงอยดานขางทงสองดานของตวคอนแทกเตอร มขนาดเลกทนกระแสไดตาทาหนาทชวยการทางานของวงจร เชน เปนหนาสมผสททาใหคอนแทกเตอรทางานไดตลอดเวลา หรอเรยกวา "holding" หรอ "maintaining

contact" หนาสมผสชวยนจะเปนหนาสมผสแบบโยกไดสองทาง โดยจะถกดงขน-ลงไปตามจงหวะการดด-ปลอยของคอนแทกเตอร อกษรกากบหนาสมผสชวย จะเปน13, 14 สาหรบคอนแทกเตอรทมหนาสมผสชวยแบบปกตเปด 1 ชด ถาม N.O. ชดท 2จะเปน 23, 24 และหนาสมผสชวยแบบปกตปดจะมอกษรกากบเปน 31, 32 และ 41, 42

รปแบบการทางานของรเลย (RELAY) และคอนแทคเตอร (CONTACTOR)

Page 13: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

13

รเลย (RELAY) และคอนแทคเตอร (CONTACTOR)

คอนแทกเตอร (Contactors)

รเลย (RELAY) และคอนแทคเตอร (CONTACTOR)

เปรยนเทยบ Contactor กบ Relay

Page 14: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

14

อปกรณปองกนวงจรมอเตอร

อปกรณปองกนอปกรณไฟฟาทนยมใชม 2 ประเภท คอ1 ฟวส (Fuses) ( )2. เบรกเกอร (Breakers) อปกรณเหลานไดรบการออกแบบใหปองกนใหสามารถปองกนสภาวะการเกดความผดพรองในวงจรไฟฟาได ซงจะหมายถง สภาวะโหลดเกน (Overload) และสภาวะกระแสเกน (Over current) สภาวะทง 2 ดงกลาวสามารถเกดขนไดทงในวงจรไฟฟา ทวไปและในวงจรมอเตอร ดงนนการศกษาถงการการเกดสภาวะผดพรอง, อปกรณปองกน, และการเลอกใชอปกรณปองกนจงมความสาคญเปนอยางยงในงานไฟฟากาลงการเลอกใชอปกรณปองกนจงมความสาคญเปนอยางยงในงานไฟฟากาลง

สภาพการเกดความผดพรองในวงจรไฟฟา (FAULT CONDITION)

วงจรไฟฟาทก ๆ วงจรตองการการปองกนจากสภาพการเกดความผดพรองในวงจร 2 ประการ ดงนคอ 1. สภาวะโหลดเกน (Overload)2. สภาวะกระแสเกน (Over Current)

สภาวะโหลดเกน (Overload)

เปนสภาวะของวงจรทรบกระแสมากเกนกวาสภาวะปกตของของวงจรทจะรบได เชน การเสยบเตาเสยบของอปกรณไฟฟาหลาย ๆ อยางเขาในเตารบอนเดยวกน เปนเหตใหเตารบรบกระแสมากเกนไป แลวทาใหอปกรณ ปองกนวงจรตดวงจรออกไปเนองจากเตารบรบกระแสมากเกนไป แลวทาใหอปกรณ ปองกนวงจรตดวงจรออกไปเนองจากโหลดเกนกวาคาโหลดเตมพกดของอปกรณปองกนวงจร (Rated value) มอเตอรไฟฟาสามารถเกดการโอเวอรโหลดขนไดเมอมอเตอรรบโหลดมากเกนกวาคาโหลดเตมพกดของตวมนเอง

Page 15: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

15

สภาพการเกดความผดพรองในวงจรไฟฟา (FAULT CONDITION)

สภาวะกระแสเกน (Over Current or Short Circuit)

เปนสภาวะทเกดขนเนองจากเกดการลดวงจรซงเปนสาเหตใหมกระแสไหลเขาสจด เปนสภาวะทเกดขนเนองจากเกดการลดวงจรซงเปนสาเหตใหมกระแสไหลเขาสจดลดวงจรจานวนมาก และทาใหเกดความเสยหายตออปกรณไฟฟา และทรพยสนได สภาวะของการลดวงจรนอปกรณปองกนวงจรจะตองทาการตดวงจรในทนททนใดได

อปกรณปองกนวงจรมอเตอร

อปกรณปองกนวงจรทาหนาทปองกนความเสยหายทจะเกดขนตอตวนา และหรออปกรณไฟฟา อปกรณทใชเปนหลกในการปองกนคอ 1. ฟวส (Fuses)2. เซอรกตเบรกเกอร (Circuit Breaker)

อปกรณปองกนวงจรดงกลาวมพกดกระแสทระบ 2 อยางคอ1. พกดโหลดเกน (Overload rating) เชน 5 A, 10 A, 20 A, 60 A เปนตน2. พกดกระแสเกน หรอพกดกระแสลดวงจร (Over current rating หรอ Interrupting current) ปกตจะวดเปนกโลแอมป (kA) เชน 35 kA, 50 kA เปนตน

Page 16: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

16

อปกรณปองกนวงจรมอเตอร

ฟวส (Fuses)

ฟวสม 2 ประเภทคอ ฟวสม 2 ประเภทคอ1.) ชนดมาตรฐาน (ชนดตดวงจรทนท)2.) ชนดหนวงเวลา (Time-delay หรอ slo-blow, time-lag)ฟวสกาลงสาหรบการควบคมมอเตอรเปนฟวสชนดหนวงเวลาเนองจากกระแสเรมแรกในขณะสตารทมอเตอรมคาสง 6-8 เทาของกระแสปกต ดงนนการใชฟวสชนดหนวงเวลา สามารถหนวงการตดวงจรของฟวสได

อปกรณปองกนวงจรมอเตอร

เซอรกตเบรกเกอร (Circuit Breaker) เซอรกตเบรกเกอรทนยมใชกนโดยทวไปสามารถแบงตามประเภทการทางานออกไดเปน 2 แบบคอ 1. แบบทางานดวยความรอน (Thermal Circuit Breaker) ใชวสดไบเมทลในการตดวงจร 2. แบบทางาน ดวยแมเหลกไฟฟา (Magnetic Circuit Breaker) อาศยแมเหลกไฟฟาทเกดจากกระแสทไหลเกนสรางสนามแมเหลกในการดงดดใหหนาสมผสแยกออกจากกน

http://www.lpc.rmutl.ac.th/elcen/elearning/motorcontrol/module5/circuit_breaker.swf

Page 17: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

17

อปกรณปองกนวงจรยอยของมอเตอร

วงจรยอยของมอเตอรมความแตกตางจากวงจรยอยทวไป เนองจากมอเตอรรบกระแสทเกดจากการเปลยนแปลงของโหลดตลอดเวลา ดงนนความตองการในการควบคมและการปองกนวงจรจงมความแตกตางกนออกไป อปกรณในการปองกนวงจรยอยของมอเตอรแบงเปน 4 ประเภท คอ

1. อปกรณปลดวงจร (Disconnecting devices)2 อปกรณปองกนการลดวงจร (Over current 2. อปกรณปองกนการลดวงจร (Over current หรอ Short circuit protection)3. อปกรณปองกนโหลดเกน (Over load protection)4. ชดควบคมมอเตอร (Controller)

อปกรณปองกนวงจรยอยของมอเตอร

1. อปกรณปลดวงจร (Disconnecting divices) ทาหนาทในการตดวงจรยอยของมอเตอรออกจากสายจายกาลงไฟฟาเชน เซอรกตเบรกเกอร คตเอาท เซฟตสวตช เปนตน

2. อปกรณปองกนการลดวงจร (Over current หรอ Short circuit protection) ทาหนาทในการปองกนการลดวงจรปองกนโหลดเกน3. อปกรณปองกนโหลดเกน (Over load protection) ทาหนาทในการปองกนโหลดเกนอนเนองมาจากมอเตอรรบภาระงานเกนกาลง หรอเกนพกดแรงมาของมอเตอรนน ๆ ๆ4. ชดควบคมมอเตอร (Controller) ทาหนาทในการสตารท และหยดมอเตอร

Page 18: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

18

ฟวสสาหรบปองกนสายจายไฟยอยของมอเตอร

ฟวสในวงจรกาลงฟวส F1 เปนฟวสทตอไวในวงจรกาลงเพอทาหนาทปองกนสายหากเกดการลดวงจรของวงจรกาลง (ในกรณทมอเตอรมการปองกนดวยรเลยโหลดเกนอยแลว) ขนาดของ F1 ขนอยกบชนดกาลง (ในกรณทมอเตอรมการปองกนดวยรเลยโหลดเกนอยแลว) ขนาดของ F1 ขนอยกบชนด,ขนาด และวธการเรมเดนมอเตอร ซงกนกระแสเรมเดนไมเทากน ขนาดของฟวส F1 นจะตองใหญพอทจะทนกระแสในชวงเรมเดนได คากระแสสงสดของ F1 เมอเปนฟวสชนดขาดเรวมดงน- มคาอตรากระแสสงเปน 3 เทาของกระแสของมอเตอรขณะรบโหลดเตมท เมอมอเตอรนนเปนมอเตอรกระแสสลบเฟสเดยวหรอหลายเฟสทมโรเตอรแบบกรงกระรอก (แบบทว ๆ ไปไมมโคดอกษรกากบ) - มคาอตรากระแสสงเปน 1.5 เทาของกระแสของมอเตอรขณะรบโหลดเตมท เมอมอเตอรนนเปนโรเตอรพนขดลวด(wound rotor)

ฟวสในวงจรควบคม F2 เปนฟวสซงมไวสาหรบปองกนสายของวงจรควบคม ขนาดของฟวสขนอยกบขนาดของสายทใชในวงจรควบคม โดยจะตองมคากระแสตากวากระแสสงสดทสายทนได เพอทจะใหวงจรควบคมมโอกาสหยดทางานโดยอตโนมตเมอฟวสในวงจรกาลงเปดวงจร ฟวสของวงจรควบคมจะตออยหลง F1

อปกรณปองกนโหลดเกน (OVERLOAD DEVICES)

ในสภาพการใชงานมอเตอรจะตองเกดความรอนขนอยางหลกเลยงไมได ความรอนทเกดขนเนองมาจากสาเหตหลายประการเชน อณหภมแวดลอม กระแสเนองจากการใชงาน กระแสเกนเนองจากมอเตอรรบภาระมากเกนไป หรอภาวะโหลดเกน (Overload) สาเหตเหลานทาใหมอเตอรเกดความเสยหายขนได วธการปองกนมอเตอรโดยการใชโอเวอรโหลดจงเปนวธการทใชในการปองกนมอเตอรทนยมใชกนทวไป

Page 19: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

19

ความรอนทเกดขนกบมอเตอร

ความรอนทเกดขนกบมอเตอรมสาเหตหลายประการเชน- จานวนกระแสของโหลด - ระยะเวลาของการมโหลดเกน- ความถบอยในการสตารทมอเตอร- เวลาทใชในการสตารทจนมอเตอรถงความเรวสงสด- อณหภมแวดลอม (Ambient temperature)- ความสามารถในการระบายความรอน - ชวงเวลาในการทางาน (Duty cycle)

ดงนนจงมความจาเปนอยางยงทควรจะตองทาการตดตงโอเวอรโหลดทมขนาดเหมาะสมในอปกรณสตารทมอเตอร เพอทาการปองกนมอเตอรจากการเกดโอเวอรโหลด หรอความรอนเกนพกด ซงจะสงผลตออายการใชงานของมอเตอรได

โอเวอรโหลดทางานดวยความรอน (THERMAL OVERLOAD RELAY)

โอเวอรโหลดทางานดวยความรอน (Thermal Overload Relay) โอเวอรโหลดประกอบดวยขดลวดความรอน (Heater) พนอยบนแผนไบเมทล (Bimetal) ( ) ( )

ซงทาจากโลหะ 2 ชนดเชอมตดกนโกงตวไดเมอเกดความรอนขน ขดลวดความรอนเปนทางผานของกระแสจากแหลงจายไปยงมอเตอร เมอกระแสทไหลเขามอเตอรมคาสง ทาใหชดขดลวดความรอนเกดความรอนสงขน เปนผลใหแผนไบเมทลรอนและโกงตวดนใหหนาสมผสปกตปดของโอเวอรโหลดทตออนกรมอยกบวงจรควบคมเปดวงจร ตดกระแสออกจากคอลยแมเหลกของคอนแทกเตอร จงทาใหหนาสมผสหลก (Main Contact) ของคอนแทกเตอรปลดมอเตอรออกจากแหลงจายเปนการปองกนมอเตอรจากความเสยหายไดความเสยหายได

โอเวอรโหลดรเลยมทงแบบธรรมดา คอ เมอแผนไบเมทลงอไปแลวจะกลบมาอยตาแหนงเดม เมอเยนตวลงเหมอนในเตารด กบแบบทมรเซท (Reset) คอ เมอตดวงจรไปแลว หนาสมผสจะถกลอกเอาไว ถาตองการจะใหวงจรทางานอกครง ทาไดโดยกดทปม Reset ใหหนาสมผสกลบมาตอวงจรเหมอนเดม

Page 20: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

20

โอเวอรโหลดทางานดวยความรอน (THERMAL OVERLOAD RELAY)

โอเวอรโหลดทางานดวยความรอน (Thermal Overload Relay)

สญลกษณของโอเวอรโหลดรเลยแบบม Reset ลกษณะเมอเกดการโอเวอรโหลดหนาสมผสจะเปดออกและจะถกลอกเอาไว ถา

ตองการใหตอวงจรตองกดทปม Reset อกครง http://www.lpc.rmutl.ac.th/elcen/elearning/motorcontrol/module6/overload.swf http://www.lpc.rmutl.ac.th/elcen/elearning/motorcontrol/module6/overload2.swf

การตอใชงาน

การปรบตงกระแสของโอเวอรโหลด

โดยปกตแลวการปรบตงขนาดกระแสโอเวอรโหลด มคาเทากบ 125 % ของกระแสโหลดเตมพกด(Full Load Current หรอ FLA) ของมอเตอร เชน มอเตอรมกระแสโหลด( )เตมพกดเทากบ 10 แอมปดงนนคาสงสดของการปรบตงโอเวอรโหลดมคาเทากบ

10 x 1.25 = 12.5 แอมป (A) โอเวอรโหลดโดยทวไปมปมปรบตงพกดกระแสใหทาการปรบโดยใชไขควงปรบ

ดานหนาของโอเวอรโหลด เชน 9, 10, 11, 14, 16, 18 แอมป เปนตน (ดงรป)

Page 21: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

21

มอเตอรไฟฟากระแสสลบชนดสามเฟส

มอเตอรสามเฟสมขดลวดสามชด แตละชดตอเขากบแหลงจายแรงดนระบบ 3 เฟส ใหกาลง (horse power) สงเมอเทยบกบมอเตอรไฟฟากระแสสลบเฟสเดยวขนาดเดยวกน ( p ) มอเตอรกระแสสลบสามเฟสนยมใชกนมากในงานอตสาหกรรม ดงนนการศกษาถงการทางานและการใชงานมอเตอรสามเฟสจงมความสาคญตอการนาไปใชงานตอไปมอเตอรกระแสสลบสามเฟส โดยทวไปม 2 ชนดคอ

มอเตอรสามเฟสแบบเหนยวนา (3 Phase Induction Motor )อาศยหลกการเหนยวนาแมเหลกไฟฟาระหวางสเตเตอรและโรเตอร ยงแบงไดอกเปน 2 แบบคอ- แบบโรเตอรกรงกระรอก(Squirrel Cage Rotor Type)- แบบโรเตอรพนขดลวด (Wound Rotor)

มอเตอรสามเฟสแบบซงโครนส (Synchronous Motor)

มอเตอรไฟฟากระแสสลบชนดสามเฟส

โครงสรางภายใน

โรเตอรของมอเตอรแบบกรงกระรอก (Squirrel Cage Rotor) Wound Rotor Type

Page 22: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

22

มอเตอรไฟฟากระแสสลบชนดสามเฟส

มอเตอรสามเฟสชนดทนยมใชกนมากทสดคอ มอเตอรสามเฟสเหนยวนาแบบกรงกระรอก ซงมโครงสรางงาย ราคาถก มอเตอรสามเฟสเหนยวนาแบบกรงกระรอกประกอบดวยขดลวดสเตเตอร 3 ขด แตละขดมทง ตนคอลย และปลายคอลย การตอมอเตอรสามเฟสใชงานมการตอ 2 แบบ คอ

การตอแบบสตาร หรอแบบวาย (Star or Wye or Y Connection) การตอแบบสตารทาใหแรงดนตกครอมขดลวดตากวาสายจาย = หรอเทากบ0.577 เทา

การตอแบบเดลตา หรอสามเหลยม(Delta) สวนการตอแบบเดลตามแรงดนตกครอมขดลวดเทากบแรงดนของสายจายขดลวดเทากบแรงดนของสายจาย

มอเตอรไฟฟากระแสสลบชนดสามเฟส

การตอแบบสตาร และ เดลตา

การทางานของมอเตอร

Page 23: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

23

ประเภทของการสตารทมอเตอร

มอเตอรในขณะสตารทจากจดหยดนงจาเปนจะตองใชกระแสจานวนมากในการทจะตองเอาชนะแรงเฉอยขณะหยดนงได ดงนนจงทาใหมอเตอรมกระแสในขณะสตารทสง และแรงบดหรอแรงฉดกระชากสงมากการสตารทมอเตอรเพอการลดกระแสตอนเรมตนและเพอลดแรงบดกระชากอนเปนสาเหตของการเสยหายของแบรง หรออปกรณเครองจกรทตออยกบเพลาของมอเตอรจงมหลากหลายวธการ ในโมดลนไดนาเสนอวธการสตารทในรปแบบตาง ๆ นน

วธการสตารทมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟสแบงออกเปน 2 ประเภทคอ1 การสตารทมอเตอรโดยตรง (Direct on line starting) 1. การสตารทมอเตอรโดยตรง (Direct on line starting) 2. การสตารทโดยวธลดแรงดน (Reduced voltage starting)

ประเภทของการสตารทมอเตอร(MOTOR STARTING METHODS)

1. การสตารทมอเตอรโดยตรง (Direct on line starting) เปนการสตารทดวยแรงดนเตมพกด (Full-Voltage Starting) วธการเปนการสตารทดวยแรงดนเตมพกด (Full-Voltage Starting) วธการสตารทมอเตอรแบบนเปนทนยมกนมาก ใชสาหรบมอเตอรทมขนาดเลกซงมอเตอรจะถกตอผานอปกรณสตารทแลวตอเขากบสายไฟกาลงโดยตรงทาใหมอเตอรสตารทดวยแรงดนเทากบสายจายแรงดนทนททนใด และกระแสขณะสตารทสงถงประมาณ 600 % ของแรงดนเตมพกด กอใหเกดอนตรายตอมอเตอร หรอวงจรไฟฟาอน ๆ ทตอรวมสายจายกาลงมอเตอรได

Page 24: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

24

ประเภทของการสตารทมอเตอร(MOTOR STARTING METHODS)

1. การสตารทมอเตอรโดยตรง (Direct on line starting)

ประเภทของการสตารทมอเตอร(MOTOR STARTING METHODS)

2. การสตารทโดยวธการลดแรงดน (Reduced Voltage Starting) เปนการลดกระแสในขณะสตารทมอเตอรไมใหสงจนเปนอนตรายจงตองมการลดแรงดนในขณะสตารทซงเปนผลทาให

ใกระแสในขณะสตารทลดลงดวย การสตารทมอเตอรโดยวธการลดแรงดนมหลายวธเชน

2.1 การใชหมอแปลงออโต (Auto-Transformer Reduced-Voltage Starter) วธการสตารทมอเตอรแบบนใชหมอแปลงออโตทมขดลวดหลายชดทสามารถเปลยนแทปแรงดนไดหลายระดบเชน 50%, 65% หรอ 80% ของแรงดนสายจาย เปนตน

2.2 การสตารทโดยการใชชดขดลวดบางสวน(Part-Winding Starter) การสตารทแบบนใชขดลวดแยกกน 2 ชดตอขนานกนภายในสเตเตอรของมอเตอร สามารถลดกระแสขณะสตารทได ถง 20%-35 % ของกระแสเตมพกด

2.3 การใชความตานทานปฐมภม (Primary Resistance Starter)เปนวธการทงายทสด โดยการใชความตานทานตออนกรมกบขดลวดแตละเฟสของมอเตอร ทาใหแรงดนขณะสตารทตกครอมความตานทานและขดลวดมอเตอรในแตละเฟสรบแรงดนจากสายจายกาลงประมาณ 70%-80%และเมอมอเตอรหมนไปไดสกระยะหนงความตานทานกจะถกตดออกไปและปลอยใหมอเตอรรบแรงดนจากสายจายไดโดยตรง

Page 25: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

25

ประเภทของการสตารทมอเตอร(MOTOR STARTING METHODS)

2. การสตารทโดยวธการลดแรงดน (ตอ) 2.4 การใชขดลวดเหนยวนาปฐมภม(Primary Reactance Starter)เปนวธการสตารทฐ ( y )

มอเตอรทมลกษณะคลายกบการใชความตานทานในขอ 2.3 แตใชขดลวดเหนยวนาตอแทนความตานทานมขอดกวาการใช ความตานทานคอ สามารถลดการสญเสยพลงงานฟฟาเนองจากความรอนได

2.5 การสตารทแบบสตาร-เดลตา (Star-Delta Starter)การสตารทแบบสตาร-เดลตานเปนวธการทนยมใชกนมาก เนองจากออกแบบงาย และเหมาะสาหรบการสตารทมอเตอรสามเฟสแบบเหนยวนาใชสาหรบมอเตอรทมการตอขดลวดภายในทมปลายสายตอออกมาขางนอก 6 ปลาย และมอเตอรจะตองมพกดแรงดนสาหรบการตอแบบเดลตาทออกมาขางนอก 6 ปลาย และมอเตอรจะตองมพกดแรงดนสาหรบการตอแบบเดลตาทสามารถตอเขากบแรงดนสายจายไดอยางปลอดภยปกตพกดทตวมอเตอรสาหรบระบบแรงดน 3 เฟส 380 V จะระบเปนเปน 380/660 V ในขณะสตารทมอเตอรจะทาการตอแบบสตาร (Star หรอ Y) ซงสามารถลดแรงดนขณะสตารทได และเมอมอเตอรหมนไปไดสกระยะหนงมอเตอรจะทาการตอแบบเดลตา (Delta หรอ D) ซงจะไดกลาวถงรายละเอยดในโมดลตอ ๆ ไป

ประเภทของการสตารทมอเตอร(MOTOR STARTING METHODS)

2. การสตารทโดยวธการลดแรงดน (ตอ) 2 6 การสตารทสลปรงมอเตอร (Slip ring motor starter) มอเตอรสลปรงเปนมอเตอรทม 2.6 การสตารทสลปรงมอเตอร (Slip ring motor starter) มอเตอรสลปรงเปนมอเตอรทม

โรเตอรเปนแบบขดลวดพน และมวงแหวนลน (Slip ring) สาหรบตอความตานทานภายนอกเขาไปยงขดลวดโรเตอรในการเรมสตารทมอเตอรมจดประสงคเพอลดกระแสขณะสตารท

2.7 การสตารทโดยการใชอปกรณโซลดสเตต(Solid State motor starter)เปนการสตารทมอเตอรโดยการใฃอปกรณอเลกทรอนกสทเปนประเภทโซลดสเตต โดยปกตเปนพวกเอสซอาร (Silicon Control Rectifier; SCR) ซงในขณะทมอเตอรเรมเรงความเรวอปกรณเอสซอาร (Silicon Control Rectifier; SCR) ซงในขณะทมอเตอรเรมเรงความเรวอปกรณโซลดสเตตจะชวยควบคมแรงดนและกระแสใหเหมาะสม เอสซอารมความสามารถในการสวตชไดอยางรวดเรวทาใหแรงบดขณะสตารตเรยบไมกระชาก

Page 26: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

26

ประเภทของการสตารทมอเตอร

แสดงการสตารทมอเตอรโดยใชความตานทานการสตารทมอเตอรสลปรง

การสตารทโดยตรง

วงจรสตารทมอเตอรโดยตรง หมายถง วงจรทมการตอแหลงจายไฟฟากาลงเขาสตวมอเตอรเพอเรมเดน(start) มอเตอรโดยตรง โดยไมผานอปกรณหรอวธการลดแรงดนใด ( ) ๆ กอนถงตวมอเตอร

เปนการสตารทดวยแรงดนเตมพกด (Full-Voltage Starting) วธการสตารทมอเตอรแบบนเปนทนยมกนมากใชสาหรบมอเตอรทมขนาดเลก ซงมอเตอรจะถกตอผานอปกรณสตารทแลวตอเขากบสายไฟกาลงโดยตรง ทาใหมอเตอรสตารทดวยแรงดนเทากบสายจายแรงดนทนททนใดทาใหมอเตอรมกระแสขณะสตารทสงถงประมาณ 600 % ของแรงดนเตมพกด

Page 27: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

27

การสตารทโดยตรง

ดการทางาน

การกลบทางหมนมอเตอร 3 เฟส

มอเตอรสามเฟสมขดลวดสามชด แตละชดตอเขากบแหลงจายแรงดนระบบ 3 เฟส และสามารถทาการกลบทางหมนไดโดยการสลบปลายสายทตอเขากบแหลงจายแรงดน 3 เฟสคใดคหนงการเลอกวธการกลบทางหมนหมนขนอยกบลกษณะงาน และชนดของมอเตอร

การกลบทางหมนมอเตอรสามเฟสดวยคอนแทกเตอรทนยมกนโดยทวไป ม 3 แบบขนอยกบลกษณะการใชงาน คอ 1. วงจรกลบทางหมนมอเตอรโดยตรง (Direct reversing)2 วงจรกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร (Reversing after stop) 2. วงจรกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร (Reversing after stop) 3. วงจรกลบทางหมนแบบจอกกง (Reversing by Jogging )

Page 28: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

28

การกลบทางหมนมอเตอร 3 เฟส

1. วงจรกลบทางหมนมอเตอรโดยตรง (Direct reversing)วธการกลบทางหมนมอเตอรสามเฟสทาไดโดยการสลบสายเมนคใดคหนงทตอเขากบ มอเตอร สวนอกเสนหนงตอไวเหมอนเดม ลกษณะการกลบทางหมนแบบกลบทางหมนโดยตรง หมายถง วงจรสามารถทาการกลบทางหมนมอเตอรไดทนทตลอดเวลาทมอเตอรทาการหมนอย โดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และเมอตองการหยดมอเตอรกสามารถทาไดโดยการกดสวตช S1 (OFF)

1. วงจรกลบทางหมนมอเตอรโดยตรง (DIRECT REVERSING)

ดการกลบทางหมนโดยตรง

Page 29: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

29

1. วงจรกลบทางหมนมอเตอรโดยตรง (DIRECT REVERSING)

วงจรกลบทางหมนมอเตอรโดยตรง (Direct reversing)วธการกลบทางหมนมอเตอรสามเฟสทาไดโดยการสลบสายเมนคใดคหนงทตอเขากบมอเตอร สวนอกเสนหนงตอไวเหมอนเดม ลกษณะการกลบทางหมนแบบกลบทางหมนโดยตรง หมายถง วงจรสามารถเสนหนงตอไวเหมอนเดม ลกษณะการกลบทางหมนแบบกลบทางหมนโดยตรง หมายถง วงจรสามารถทาการกลบทางหมนมอเตอรไดทนทตลอดเวลาทมอเตอรทาการหมนอย โดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และเมอตองการหยดมอเตอรกสามารถทาไดโดยการกดสวตช S1 (OFF)

ลกษณะการทางานของวงจร1) คอนแทกเตอร K1 ทาหนาทตอใหมอเตอรหมนขวา และคอนแทกเตอร K2 ทาหนาทตอใหมอเตอรหมนซาย2) เรมเดนมอเตอรใหหมนซายหรอขวากอนกไดโดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และสามารถทาการกลบทางหมนไดตลอดเวลาโดยไมจาเปนตองทาใหมอเตอรหยดหมนกอน3) เมอตองการหยดมอเตอรใหทาการกดปมสวตช S1 3) เมอตองการหยดมอเตอรใหทาการกดปมสวตช S1 4) ถากดสวตชปมกด S2 และ S3 พรอมกนจะไมมคอนแทกเตอรตวใดทางาน และคอนแทกเตอร K1และ K2 ไมสามารถทางานพรอมกนได เนองจากม interlock contact K1 และ K2 ตอไวกอนเขาคอลยแมเหลกของ K1 และ K2 เพอเปนการปองกนการลดวงจร5) เมอเกดการโอเวอรโหลดขน โอเวอรโหลดรเลย F3 แบบมรเซทดวยมอ จะทาหนาทตดวงจรควบคมออกไป

การกลบทางหมนมอเตอร 3 เฟส

2. วงจรกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร (Reversing after stop) ลกษณะการกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร หมายถง วงจรจะกลบทางหมนมอเตอร ได เมอทาการหยดมอเตอรกอนเทานน การเรมเดนมอเตอรจะเรมเดนใหหมนขวาหรอซายกอนกได โดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และเมอตองการหยดมอเตอรกสามารถทาได โดยการกดสวตช S1 (OFF)

Page 30: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

30

2. วงจรกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร (REVERSINGAFTER STOP

ดการทางานของวงจร

2. วงจรกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร (REVERSING AFTER STOP

วงจรกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร (Reversing after stop) ลกษณะการกลบทางหมนหลงจากหยดมอเตอร หมายถง วงจรจะกลบทางหมนมอเตอรได เมอทาการหยดมอเตอรกอนเทานน การเรมเดนมอเตอรจะเรมเดนใหหมนขวาหรอซายกอนกได โดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และเมอตองการหยดมอเตอรกสามารถทาไดโดยการกดสวตช S1 (OFF)

ลกษณะการทางานของวงจร1) คอนแทกเตอร K1 ทาหนาทตอใหมอเตอรหมนขวา และคอนแทกเตอร K2 ทาหนาทตอใหมอเตอรหมนซาย2) เรมเดนมอเตอรใหหมนซายหรอขวากอนกไดโดยการกดสวตช S2 หรอ S3 ในขณะทมอเตอรกาลงหมนอยไมสามารถทาการกลบทางหมนได จะตองทาใหมอเตอรหยดหมนเสยกอนโดยการกดสวตช S1อยไมสามารถทาการกลบทางหมนได จะตองทาใหมอเตอรหยดหมนเสยกอนโดยการกดสวตช S13) ถากดสวตชปมกด S2 และ S3 พรอมกนจะไมมคอนแทกเตอรตวใดทางาน และคอนแทกเตอร K1 และ K2 ไมสามารถทางานพรอมกนได เนองจากม interlock contact K1 และ K2 ตอไวกอนเขาคอลยแมเหลกของ K1 และ K2 เพอเปนการปองกนการลดวงจร4) เมอเกดการโอเวอรโหลดขน โอเวอรโหลดรเลย F3 แบบมรเซทดวยมอ จะทาหนาทตดวงจรควบคมออกไป

Page 31: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

31

การกลบทางหมนมอเตอร 3 เฟส

3. วงจรกลบทางหมนแบบจอกกง (Reversing by Jogging ) ลกษณะการกลบทางหมนแบบจอกกง หมายถงการกลบทางหมนมอเตอรโดยการกด สวตชปมกดคางไว เมอปลอยมอออกจากสวตชปมกดมอเตอรกจะหยดหมน การเรมเดนมอเตอรจะเรมเดนใหหมนขวาหรอซายกอนกได โดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และเมอไมตองการใหวงจรทางานกทาการปลดสวตช S1 ออกซง S1 เปนสวตชแบบมลอคในตวเอง

3. วงจรกลบทางหมนแบบจอกกง (REVERSING BY JOGGING )

ดการทางานของวงจร

Page 32: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

32

3. วงจรกลบทางหมนแบบจอกกง (REVERSING BY JOGGING )

วงจรกลบทางหมนแบบจอกกง (Reversing by Jogging ) ลกษณะการกลบทางหมนแบบจอกกง หมายถง การกลบทางหมนมอเตอรโดยการกดสวตชป ไ ป ป ปมกดคางไว เมอปลอยมอออกจากสวตชปมกดมอเตอรกจะหยดหมน การเรมเดนมอเตอรจะเรมเดนใหหมนขวาหรอซายกอนกได โดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และเมอไมตองการใหวงจรทางานกทาการปลดสวตช S1 ออกซง S1 เปนสวตชแบบมลอคในตวเอง

ลกษณะการทางานของวงจร1) คอนแทกเตอร K1 ทาหนาทตอใหมอเตอรหมนขวา และคอนแทกเตอร K2 ทาหนาทตอใหมอเตอรหมนซาย2) เรมเดนมอเตอรใหหมนซายหรอขวากอนกไดโดยการกดสวตช S2 หรอ S3 และจะตองกดสวตชตลอดเวลาทตองการใหมอเตอรหมนถาปลอยมอออกจากสวตชปมกดมอเตอรจะหยดกดสวตชตลอดเวลาทตองการใหมอเตอรหมนถาปลอยมอออกจากสวตชปมกดมอเตอรจะหยดหมน3) ถากดสวตชปมกด S2 และ S3 พรอมกนจะไมมคอนแทกเตอรตวใดทางาน และคอนแทกเตอร K1 และ K2 ไมสามารถทางานพรอมกนได 4) เมอเกดการโอเวอรโหลดขน โอเวอรโหลดรเลย F3 แบบมรเซทดวยมอ จะทาหนาทตดวงจรควบคมออกไป

การสตารทมอเตอรแบบสตาร-เดลตา แบบอตโนมต

การสตารทมอเตอร 3 เฟสทมขนาดใหญกระแสขณะสตารทมคาสงซงเปนสาเหตใหเกดอนตรายตอมอเตอรได ดงนนขณะสตารทมอเตอรจะตองหาวธการในการลดกระแส

จานวนน วธการหนงทนยมใชคอ การสตารทมอเตอรแบบสตาร และรนแบบเดลตา หรอแบบ (Y-D) ซงวธการตอแบบสตาร-เดลตา สาหรบระบบแรงดน 380/220 โวลต สามารถทาการสตารทแบบสตาร-เดลตาไดมอเตอรจะตองมพกดเทากบ 380/660 V. วงจรสตารทมอเตอรแบบสตาร-เดลตาดวยการใชรเลยตงเวลาการควบคมแบบอตโนมต มอย 2 วธคอ 1) ตอสตารดวยคอนแทกเตอร K2 กอนแลวจงจายไฟเขาคอนแทกเตอร K1 ทาไดโดยการใชรเลยต งเวลาแบบมหนาสมผสปกตปดอนเดยว2) จายไฟเขาคอนแทกเตอร K1 กอนแลวจงตอสตารดวยคอนแทกเตอร K2 ทาไดโดยการใชรเลยตงเวลาแบบหนาสมผสโยกได 2 ทางในทนจะขอกลาวถงเฉพาะวธท 1 เทานน

Page 33: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

33

การสตารทมอเตอรแบบสตาร-เดลตา แบบอตโนมต

การสตารทมอเตอรแบบสตาร-เดลตา แบบอตโนมต

ดการทางาน

Page 34: การควบคมมอเตอรุ ์ · L1 = สายจ่ายกําลงั เฟสที่ี 1 F1 = Main fuse K1 = คอนแทกเตอร์หลกั

04/02/55

34

การสตารทมอเตอรแบบสตาร-เดลตา แบบอตโนมต

ลกษณะการทางานของวงจร

1) วงจรกาลงของการสตารทมอเตอรแบบสตาร-เดลตา การสตารทจะตองเรยงกนจาก 1) วงจรกาลงของการสตารทมอเตอรแบบสตาร-เดลตา การสตารทจะตองเรยงกนจากการตอวงจรแบบสตาร (Y) กอน แลวจงตอแบบเดลตา (D)2) เมนคอนแทกเตอร (Main contactor) คอ K1 ทาหนาทจายไฟฟากาลงเขาขวหลกของมอเตอร คอU1, V1 และ W1 สวนคอนแทกเตอร K2 ทาหนาทในการตอชอตปลายของมอเตอรใหเปนแบบสตาร หรอแบบวารย (Y) และคอนแทกเตอร K3 ทาหนาทในการตอปลายสายของมอเตอรใหเขากบตนขวของมอเตอรเปนแบบเดลตา (D)3) คอนแทกเตอรสตาร กบคอนแทกเตอรเดลตา(D) (จะตองม interlock ซงกนและกน การควบคมม 2 อยางคอ เปลยนจากสตารไปเดลตาโดยกดดวย Push button กบเปลยนโดยอตโนมตดวยการใชรเลยตงเวลา (ในทนคอ K4T)

การสตารทมอเตอรแบบสตาร-เดลตา แบบอตโนมต

ลาดบขนการทางาน

1) กด S2 ทาใหคอนแทกเตอรสตาร (Y) K2 และ ไทเมอรรเลย K4T ทางาน หนาสมผส 1) กด S2 ทาใหคอนแทกเตอรสตาร (Y) K2 และ ไทเมอรรเลย K4T ทางาน หนาสมผสปกตปดของ K2 ในแถว 4 ตดวงจร K3 และหนาสมผสปกตปดในแถว 2 ตอวงจรใหเมนคอนแทกเตอร K1 2) มอเตอรทางานแบบสตารหลงจากท K1 ทางานและปลอย S2 ไปแลว K2, K4T และ K1 จะทางานตลอดเวลาดวย holding contact ของ K1 ในแถว 3 3) รเลยตงเวลา K4T ทางานหลงจากเวลาทตงไวK2 และ K4T จะถกตดวงจรดวยหนาสมผสของรเลยตงเวลา K4T และหนาสมผสปกตปดของ K2 ในแถว 4 กาลงกลบตาแหนงเดม4) ชวงทางานแบบเดลตา เมอหนาสมผสของ K2 กลบมาทเดมเรยบรอยแลว K3 จะทางานคกบ K1 ขณะนมอเตอรหมนแบบเดลตา และ K2 จะถก interlock ดวยหนาสมผสของ K3