บทที่ 7webkc.dede.go.th/testmax/sites/default/files/04 บท... · web view4 author...

ระบบการจดการพลงงานมาตรฐานสากล ISO คมอพฒนาและ 4สำาหรบโรงงานควบคมและ

การทบทวนดานพลงงานInputs ในการวางแผน

Outputs ของการวางแผน

A.วเคราะหลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงาน

B.ชบงพนทของลกษณะการใช

และปรมาณการใชพลงงานทมนยสำาคญ

(SignificantEnergy Use & Consumption)C.ชบงโอกาสในการ

ปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน

ลกษณะการใชพลงงานในอดตและปจจบน

ตวแปรทมผลกระทบตอการใชพลงงานทมนยสำาคญสมรรถนะดานพลงงาน

SEUs ขอมลฐานพลงงาน EnPIs วตถประสงค เปาหมาย แผนปฏบต

บทท 4การวางแผนดานพลงงาน (Energy

Planning)เนอหาในบทนจะกลาวถงแนวทางในการปฏบตการวางแผนดานพลงงาน

(ขอกำาหนด 4.4) และแนวทางการปฏบตในการพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมายสมาตรฐานสากล รวมทงตวอยางเอกสารทจำาเปนเพอนำาไปประยกตใชใหสอดคลองกบขอกำาหนดดงกลาว

รปท 4-1 แผนภาพแสดงกระบวนการวางแผนดานพลงงาน

4-1


แนวทางการปฏบตตามขอกำาหนด 4.4.1 ขอกำาหนดทวไป (General)

องคกรตองดำาเนนการและจดทำาระเบยบปฏบตการของกระบวนการวางแผนดานพลงงาน (Energy Planning Procedure) ซงแสดงถงกระบวนการ ขนตอนในการปฏบต และผดำาเนนการในการวางแผนดานพลงงาน ทงนการวางแผนดานพลงงานจะตองสอดคลองกบนโยบายพลงงานและนำาไปสกจกรรมการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานอยางตอเนอง

ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน เรองการวางแผนและทบทวนดาน“พลงงาน แสดงในภาคผนวก ข” .3

แนวทางการปฏบตตามขอกำาหนด 4.4.2 ขอกำาหนดกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ(Legal Requirements and Other Requirements)

4-2


รปท 4-2 แผนภาพแสดงการดำาเนนการตามขอกำาหนด 4.4.2 (ขอกำาหนดกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ (Legal Requirements and

Other Requirements))

1. องคกรควรจดทำาระเบยบปฏบตงาน เรองกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ เพอแสดงขนตอนและผรบผดชอบในการดำาเนนการ ตลอดจนวธการเขาถงและการตรวจสอบความเปนปจจบน (Update) ของกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ ในเรองของลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงาน และประสทธภาพดานพลงงานทเกยวของกบองคกร หมายเหตสงทจำาเปนและมความสำาคญยงคอการพจารณารายละเอยดและวตถประสงคของกฎหมายและขอกำาหนดทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงาน ปรมาณการใชพลงงาน และประสทธภาพดานพลงงาน ขององคกรวามความจำาเปนตองนำามาบงคบใช

การเขาถง กฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ

ในเร อง Energy Use, Energy Consumption, Energy Efficiency ท

เกยวของกบองคกร

EnMR พจารณาความ เกยวของ และการนำา

มาบงคบใชในองคกร

จดทำาทะเบยนกฎหมายและสรปสาระสำาคญของกฎหมายและขอ

กำาหนดอน ๆ

นำากฎหมายและขอ กำาหนดอน ๆ ท

เกยวของ ไปสการ ปฏบตในองคกร และ

ทวนสอบความสอดคลอง

ดำาเนนการตรวจสอบ ความเปนปจจบน

(Update) ของกฎหมายและขอ

กำาหนดอน ๆ ทกเดอน

4-3


ในขอบขายของระบบการจดการพลงงาน โดยทผานมามกฎหมายและขอกำาหนดทเกยวของใน 4 ลกษณะดงน 1) กฎหมายและขอกำาหนดทเกยวของโดยตรงกบระบบการจดการพลงงาน

และมผลอยางมนยสำาคญตอสมรรถนะพลงงานขององคกร เชน พระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน (ฉบบท 2) พ.ศ.2550 ในบางมาตรา กฎกระทรวงกำาหนดมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการจดการพลงงานในโรงงานควบคมและอาคารควบคม พ.ศ. 2552 ทงฉบบ เปนตน กฎหมายและขอกำาหนดทเกยวของเหลานตองนำามาขนทะเบยน และนำาไปสการปฏบตอยางครบถวน

2) กฎหมายและขอกำาหนดทเกยวของกบลกษณะการใชพลงงาน แตไมมผลอยางมนยสำาคญตอสมรรถนะพลงงานขององคกร เชน พระราชบญญตการพฒนาและสงเสรมพลงงาน พ.ศ. 2535 และพระราชกฤษฎกากำาหนดพลงงานควบคม พ.ศ. 2536 กำาหนดใหพลงงานไฟฟาซงมขนาดการผลตรวมของแตละแหลงผลตตงแต 200 กโลโวลตแอมแปรขนไป เปนพลงงานควบคม ดงนนถาองคกรใดมการตดตงเครองกำาเนดไฟฟาขนาดตงแต 200 กโลโวลตแอมแปรขนไป ตองดำาเนนการขออนญาตผลตพลงงานควบคม เปนตน

3) กฎหมายและขอกำาหนดทเกยวของโดยตรงกบระบบการจดการพลงงานและมผลอยางมนยสำาคญตอสมรรถนะพลงงานขององคกร แตจะนำามาบงคบใชในบางกรณ เชน กฎกระทรวง เรอง กำาหนดประเภท หรอขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลกเกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ. 2552 ซงบงคบใชในกรณการกอสรางหรอดดแปลงอาคารทมขนาดพนทรวมกนทกชนในหลงเดยวกนตงแต 2,000 ตร.ม.ขนไป ตองมการออกแบบเพอการอนรกษพลงงาน เปนตน

4) กฎหมายและขอกำาหนดทเกยวของกบอปกรณประสทธภาพสง แตไมมผลตอการบงคบใชกบระบบการจดการพลงงานและไมมผลอยางมนยสำาคญตอสมรรถนะพลงงานขององคกร เชน กฎกระทรวงกำาหนดกระตกนำารอนไฟฟาทมประสทธภาพสง

4-4


พ.ศ. 2552 กฎกระทรวงกำาหนดเครองปรบอากาศทมประสทธภาพสง พ.ศ. 2552 เปนตน เนองจากกฎกระทรวงฯ เหลานมวตถประสงคเพอใชเปนขอแนะนำาตอผผลตและผจำาหนายอปกรณในการสงเสรมดานประสทธภาพพลงงานและสงเสรมการอนรกษพลงงาน ซงออกตามมาตรา 23 วรรคหนงและวรรคสาม ของพระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ.2535 แกไขเพมเตม พ.ศ. 2550 ในบางกรณจะกลาวอางวาตองนำามาเปนเกณฑดานสมรรถนะพลงงานในการจดซออปกรณใหมในองคกรซงองคกรสามารถดำาเนนการไดอยแลวในทางปฏบตโดยไมมความจำาเปนตองนำามาขนทะเบยนกฎหมายขององคกรเนองจากองคกรไมไดถกบงคบใหปฏบตตามกฎกระทรวง เหลาน อกทงมความยงยากในการดำาเนนการและไมสอดคลองกบความตองการของขอกำาหนด 4.2.2 และไมสอดคลองกบวตประสงคของการออกกฎกระทรวงฯ ดงกลาวดวย

ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน เรองกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ “ ”แสดงในภาคผนวก ข.1

2. วธการเขาถงและการตรวจสอบความเปนปจจบน (Update) ของกฎหมายดานพลงงานสามารถเขาไปดไดทเวบไซดของหนวยงานราชการทเกยวของตวอยางเชน1) เวบไซตของสำานกงานราชกจจาณเบกษา

(www.ratchakitchs.soc.go.th)2) เวบไซตของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

(www.dede.go.th)3) เวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม (www.diw.go.th)

3. จดทำาทะเบยนกฎหมายและสรปสาระสำาคญของกฎหมายในสวนทองคกรจะตองดำาเนนการและปฏบตตวอยาง ทะเบยนกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ ดานพลงงาน“ ” แสดง

ในภาคผนวก ข.2

4-5

http://www.diw.go.th/

http://www.dede.go.th/

http://www.ratchakitchs.soc.go.th/


4.4.3 a)ชบงแหลงพลงงานปจจบนประเมนลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบน

4.4.3 b)

กำาหนดเกณฑในการบงช SEU (Pareto 80%) ชบงบคลากรทเกยวของกบSEU ชบงตวแปรทเกยวของกบ SEU ประเมนสมรรถนะพลงงานในปจจบนของ SEU ประมาณการลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอนาคต

4.4.3 c) จดทำาเกณฑเพอบงชโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดาน พลงงานของ SEU

4. ควรตดตามความเปนปจจบนของกฎหมายเปนระยะ ๆ เชน ทก 1 เดอน เพอตรวจสอบวามการเปลยนแปลงหรอยกเลกหรอมกฎหมายดานพลงงานใหม ๆ ทเกยวของกบองคกรหรอไม

แนวทางการปฏบตตามขอกำาหนด 4.4.3 การทบทวนดานพลงงาน (Energy Review)

รปท 4-3 แผนภาพแสดงการดำาเนนการตาม ขอกำาหนด 4.4.3 (การทบทวนดานพลงงาน (Energy Review))

1. ขอบเขตของการทบทวนดานพลงงานตองครอบคลมกจกรรมตาง ๆ ดานพลงงานทงหมดทองคกรสามารถควบคมไดภายในขอบขายและขอบเขตทขอการรบรอง เชน การใชพลงงานไฟฟาและเชอเพลงในกระบวนการผลต การใชเชอเพลงสำาหรบรถโฟลคลฟทในโรงงาน โดยองคกรตองนำาขอมลการใชพลงงานมาทบทวนดานพลงงานดวย แตถาเปนการใชเชอเพลงในการขนสงสนคาหรอการขนสงวตถดบนอกขอบขายและขอบเขตของการขอการรบรองนน องคกรสามารถเลอกนำากจกรรมดงกลาวเขารวมในการ

4-6

4.4.3 a) วเคราะหลกษณะ

การใชและปรมาณการใชพลงงาน

4.4.3 b) ชบงพนทของลกษณะการใชพลงงานทมนย

สำาคญ (SEU)4.4.3 c)

ชบงโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะ

ดานพลงงาน


ทบทวนดานพลงงานหรอไมขนอยกบความตองการและขอกำาหนดขององคกร

2. ขอมลดานพลงงานทใชในการทบทวนดานพลงงาน สามารถเรมจากขอมลเบองตนทองคกรมอย หรอ อาจใชขอมลจากผลการศกษาดานวศวกรรม หรอ ขอมลจากการดำาเนนการตรวจวดดานพลงงาน (Energy Audits / ISO 50002 First edition 2014-07-01 Energy Audits — Requirements with Guidance for Use)

3. ตองจดทำาระเบยบปฏบตงาน เรองการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน เพอแสดงขนตอน วธการและเกณฑ รวมถงผรบผดชอบในการดำาเนนการ ตลอดจนชวงเวลาในการวางแผนและทบทวนดานพลงงาน ตวอยาง ระเบยบปฏบตงาน เรองการวางแผนและทบทวนดาน“

พลงงาน แสดงในภาคผนวก ข” .3

ทงนกระบวนการในการดำาเนนการทบทวนดานพลงงานมดงน

3.1 ดำาเนนการชบงแหลงพลงงานทองคกรใชอยในปจจบนภายในขอบขายและขอบเขตทขอการรบรองฯ เชน- พลงงานไฟฟาทใชในระบบการผลต การบรการ และระบบสนบสนน

การผลตและการบรการ ตาง ๆ เชน กระบวนการฉดพลาสตก หองเยน ระบบอากาศอด สำาหรบโรงงานควบคม ระบบปรบอากาศ และระบบแสงสวาง สำาหรบอาคารควบคม เปนตน

- เชอเพลงทใชสำาหรบพลงงานความรอนในกระบวนการผลต เชน นำามนเตา ถานหน หรอเชอเพลงชวมวล เปนตน

- เชอเพลงทใชในระบบการขนสงผลตภณฑ หรอการบรการ ในขอบขายทขอการรบรอง เชน นำามน ดเซล กาซปโตรเลยมเหลว (LPG) และ กาซธรรมชาต (NG) เปนตน

- พลงงานทดแทนตาง ๆ เชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานชวมวล เปนตน

4-7


หมายเหต อาจชบงรายละเอยดเพมเตมเชน หมายเลขผใชไฟฟา หมายเลขเครองวดไฟฟา ประเภทผใชไฟฟา ประเภทการคดอตราคาไฟฟา ขนาดของหมอแปลง สำาหรบพลงงานไฟฟา สวนพลงงานความรอนหรอเชอเพลงอาจระบแหลงในการจดหา เชน กาซธรรมชาตจาก ปตท. เปนตน

3.2 รวบรวมขอมลลกษณะการใชพลงงานและปรมาณการใชพลงงานในอดตและปจจบนขององคกร(อยางนอยควรรวบรวมยอนหลง 1 ป) โดยควรทำาเปนตารางขอมลปรมาณการใชพลงงานแตละประเภท ไดแก พลงงานไฟฟาและพลงงานความรอน เชน นำามนดเซล นำามนเตา ถานหน หรอ LPG เปนตน แยกเปนรายเดอน

3.3 จดทำาตารางขอมลแสดงปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการ และปรมาณการใชพลงงานแตละประเภทในแตละเดอน (อยางนอยควรมขอมลยอนหลง 1 ป)

3.4 จากขอมลในขอ 3.3 จดทำาเสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการและปรมาณการใชพลงงานแตละประเภท รวมทงหาสมการของความสมพนธดงกลาว เชน สมการถดถอยเชงเสน (Simple Linear Regression) ทงนคาความสมพนธของปรมาณการใชพลงงานและปรมาณผลผลตตองไมนอยกวา 80% (R2 ไมนอยกวา 0.8) โดยอาจแยกเปน- เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณ

การใหบรการกบปรมาณการใชพลงงานไฟฟา- เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณ

การใหบรการกบปรมาณการใชพลงงานความรอน- เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณ

การใหบรการกบปรมาณการใชพลงงานรวมหมายเหต :

4-8


(1) หากองคกรมผลตภณฑหลายประเภทควรจดทำาแยกตามชนดของผลตภณฑตามความเหมาะสม หรอ อาจตองดำาเนนการวเคราะหเพอหาสมการถดถอยพหคณ (Multiple Linear Regression) หรอกรณตวแปรทเกยวของ (Relevant Variables) ทมผลตอการใชพลงงานไมไดขนอยกบผลตภณฑประเภทเดยว หรอ ปรมาณการใหบรการในดานเดยว ซงจะสงเกตไดจากกรณท สมการแบบถดถอยเชงเสน (Simple Linear Regression) มคาความสมพนธของปรมาณการใชพลงงานและปรมาณผลผลตนอยกวา 80% (R2 นอยกวา 0.8)

(2) องคกรอาจจดทำากราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณผลผลตหรอปรมาณการใหบรการกบปรมาณการใชพลงงานลงไปถงระดบเครองจกรอปกรณทมนยสำาคญได หากเหนวามจำาเปนตอการวเคราะหขอมล

รปท 4-4 กราฟความสมพนธระหวางผลผลตและพลงงานไฟฟา

และแสดงสมการถดถอยเชงเสน (Simple Linear Regression)

3.5 ทำาการแจกแจงลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) ขององคกรใหมความชดเจนในแตละประเภท เพอประโยชนในการวเคราะห

4-9


ลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญ (SEU) และการบรหารจดการดานการใชพลงงานตอไป เชนพลงงานไฟฟา : พลงงานไฟฟาในระบบการผลต เชน แผนก

เตรยมผสมวตถดบ แผนกผลตผลไมกระปอง เครองบดหยาบ เครองบดละเอยด เครองฉดพลาสตก เปนตน พลงงานไฟฟาในอปกรณสนบสนนการผลตและในการใหบรการ เชน ระบบทำาความเยน ระบบปรบอากาศ ระบบแสงสวาง ระบบอากาศอด และไฟฟาอน ๆ เปนตน

พลงงานความรอน : พลงงานความรอนในกระบวนการผลตสำาหรบโรงงานควบคม เชน เตาหลอมโลหะ เตาเผาเซรามค เตาอบส เปนตน และพลงงานความรอนสำาหรบอาคารควบคม เชน หมอไอนำา เปนตน เชอเพลงในระบบการขนสง เชน การขนยายวสดในโรงงาน (Fork Lift) การขนสงวตถดบและสนคา เปนตน

3.6 ดำาเนนการเกบขอมลจากการตรวจวดหรอการประเมนเพอหาปรมาณการใชพลงงานรวมของลกษณะการใชพลงงานแตละประเภทในขอ 3.5 ในปทผานมา ทงนขอมลของปรมาณการใชพลงงานจากมเตอรหรอจากการตรวจวดจะมความนาเชอถอมากกวาการประเมน แตอยางไรกตามการประเมนโดยใชหลกเกณฑทเหมาะสมสามารถนำามาใชในการอางองไดเชนกน ทงนควรพจารณาถงความเหมาะสมของตนทนในการดำาเนนการประกอบดวยหมายเหต : (1) ปรมาณการใชพลงงานไฟฟา (kWh/yr) = กำาลงไฟฟาของ

เครองจกรหรออปกรณ (kW) x ชวโมงการใชงานตอป (hr/yr) x ภาระของงาน (load factor) x โอกาสในการใชงาน (operating factor)

(2) ผลรวมของปรมาณการใชพลงงานไฟฟาและความรอนของลกษณะการใชพลงงานแตละประเภทใน ขอ 3.7 ตองไมเกนพลงงานรวมทใชงานจรงในปนน ๆ

4-10


3.7 นำาขอมลทไดในขอ 3.6 มาจดทำากราฟวงกลม (Pie Chart) แสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงาน โดยอาจแยกเปน- กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานไฟฟา- กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานความรอน- กราฟวงกลมแสดงสดสวนปรมาณการใชพลงงานโดยรวม (โดย

แปลงหนวยของปรมาณการใชพลงงานทงหมดเปนหนวยเดยวกน เชน เมกกะจลตอป (MJ/yr))

รปท 4-5 กราฟของสดสวนการใชพลงงานไฟฟาขององคกร

3.8 นำาลกษณะการใชพลงงาน (Energy Use) ทแจกแจงไวตามขอ 3.6 มาประเมนหาลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญ (Significant Energy Use : SEU) โดยองคกรจะตองกำาหนดเกณฑในการบงช SEU ขององคกรขนเองและจากตวอยาง

4-11


การทบทวนดานพลงงานทแสดงไวใน International StandardISO 50004 (First edition 2014.12.15) Energy Management Systems — Guidance for the Implementation, Maintenance and Improvement of an Energy Management System ทเปนมาตรฐานขอแนะนำา สำาหรบองคกรในการจดทำา นำาไปปฏบต คงรกษาไว และการปรบปรงระบบการจดการพลงงาน ใชเทคนคพาเรโต ในการบงชลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญ ดงแสดงในรปท 4-6

รปท 4-6 กราฟพาเรโตของปรมาณการใชพลงงานไฟฟา

กำาหนดเกณฑในการบงช ลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญ (SEU) คอ ลกษณะการใชพลงงานไฟฟาทมปรมาณการใชพลงงานไฟฟารวมกนมากกวา 80 % ของปรมาณการใชพลงงานไฟฟาทงหมด ซงจะไดลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญ 6 พนท ไดแก

1. แผนกฉดพลาสตก (41.17%)2. ระบบทำาความเยน (13.84%) 3. ระบบอากาศอด (11.00%)

4-12


4. แผนกชบพลาสตก (7.81%)5. แผนกอบเมดพลาสตก (5.25%)6. แผนกบดเมดพลาสตก (5.04%)

หมายเหต: เกณฑในการบงช ลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญ (SEU) ขางตน แตละองคกรสามารถกำาหนดเองไดตามความเหมาะสมของแตละองคกร

3.9 ดำาเนนการชบงตวแปรตาง ๆ ทมผลกระทบลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญ เชน คณภาพของเชอเพลง ภาระความรอน อณหภมและความชนของอากาศ เปนตน เพอใชประกอบการพจารณาการกำาหนดขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline : EnB) และ ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators : EnPI) รวมทงบคลากรทเกยวของในการปฏบตงานซงมผลกระทบตอการใชพลงงานของ SEU แสดงตวอยางในตารางท 4-1

ตารางท 4-1 การชบงตวแปรและบคลากรทมผลตอการใชพลงงานทมนยสำาคญ

SEU Area

SEU Equipme

nt

ตวแปรทเกยวของ

(Relevant Variable)

สงผลตอ SEU

บคลากรทเกยวของ

ระดบบรหาร ระดบปฏบตการ

แผนกฉดพลาสตก

เครองฉดพลาสตก

ปรมาณการผลต

หวหนาแผนก INJ. ชางเทคนค (INJ)

และ Operationชนดของ หวหนาแผนก

INJ.ชางเทคนค (INJ)

4-13


ผลตภณฑและ Operation

ความถการเปลยนแมพมพ

หวหนาแผนกขนแมพมพ

ชางเปลยนแมพมพ / วางแผนผลต

เครองอบเมดพลาสตก



และ Operationเครองบดเมดพลาสตก



และ Operationระบบทำาความเยน



และ Operationชนดของผลตภณฑ


และ Operationอณหภมอากาศภายนอก


และ Operationแผนกชบพลาสตก

กระบวนการชบพลาสตก


หวหนาแผนก CPP.

หวหนากะ/ผชวยหวหนากะ

ชนดของผลตภณฑ

หวหนาแผนก CPP.


ความเขมขนของสารเคม

หวหนาแผนก MN.

วางแผนผลต / ชาวเทคนค /หวหนากะ

เวลาในการชบหวหนาแผนก CPP.


ระบบอากาศ

เครองอดอากาศ


หวหนาแผนกฝายผลต


4-14


อดปรมาณการผลต

หวหนาแผนกฝายผลต


หมายเหต : (1) ตวแปรทเกยวของ หมายถง ตวแปรทสามารถแสดงปรมาณได ซงสงผล

ตอสมรรถนะพลงงานและมการเปลยนแปลงอยเปนประจำา ตวอยาง เชน พารามเตอรในการผลต (ปรมาณผลผลต อตราการผลต) เงอนไขของสภาพอากาศ (อณหภมภายนอก) ชวโมงการทำางาน พารามเตอรในการปฏบตการ (อณหภมในการทำางาน) เปนตน

(2) Condition หมายถง เงอนไขหรอสภาพของเครองจกร หรอกระบวนการ ทสงผลตอสมรรถนะพลงงานโดย Condition ดงกลาวหากไมไดกำาหนดเกณฑหรอวธในการปฏบตงานทเหมาะสมจะสงผลตอปรมาณการใชพลงงานทสงขน หรอสมรรถนะดานพลงงานทลดลง

3.10 ดำาเนนการตรวจประเมนสมรรถนะดานพลงงานปจจบนของเครองจกรอปกรณ รวมถงกระบวนการในการผลตของ SEU เพอใหทราบถงการสญเสยดานพลงงานและโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน ตวอยางในการตรวจประเมนสมรรถนะดานพลงงาน มดงน เครองอดอากาศ พจารณาปรมาณการใชพลงงานไฟฟาตอ

ปรมาตรของการผลตอากาศอด(ทอณหภมอากาศ 32 ๐ C) เชน 5.25 kW/m3/min at 32 ๐ C

ระบบทำาความเยน พจารณาคาสมรรถนะดานพลงงานในการทำาความเยน (Coefficient of Performance of Refrigeration System : COP)

4-15


กระบวนการผลต พจารณาการใชพลงงานตอหนวยการผลต (Energy Intensity) เชน เครองฉดพลาสตกมสมรรถนะพลงงานในปจจบนเทากบ 12.50 kWh/kg เปนตน

กรณทกระบวนการผลตหรอเครองจกรอปกรณทไมมตวแปรทเกยวของทสงผลกระทบตอการใชพลงงาน สามารถใชปรมาณการใชพลงงานในอดต เปนคาสมรรถนะดานพลงงานปจจบนไดเชน ระบบแสงสวาง เปนตน

3.11 ทำาการประมาณการลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานในอนาคตโดยใชสมการแสดงความสมพนธ ทไดจากขอ 3.4 โดยอาจประมาณการทกชวง 3 เดอน 6 เดอนหรอ 1 ปขางหนาตามความเหมาะสม ซงตองมขอมลประมาณการปรมาณการผลต หรอปรมาณการบรการ ทคาดการณในอนาคตกอน โดยการแทนคาปรมาณการผลต หรอปรมาณการบรการ (คา X) ในสมการทไดจากขอ 3.4 (y=47.943x+115957) เพอใหไดปรมาณการใชพลงงานไฟฟา (คา Y) ทคาดไวในชวงเวลาดงกลาว

3.12 ดำาเนนการชบงและจดลำาดบความสำาคญของลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญ และบนทกโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน โดยอาจพจารณาใหคะแนนจากกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ ศกยภาพในการปรบปรง โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ ตวอยางของเกณฑในการพจารณาแสดงในตารางท 4-2

ตารางท 4-2 เกณฑในการชบงโอกาสในการปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงาน

หวขอการประเมนระดบ

คะแนน1

ระดบคะแนน

2


3


4ความสอดคลองกบขอกำาหนดกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ

หากไมสอดคลองตองดำาเนนการปรบปรง

4-16


ดานพลงงานศกยภาพในการปรบปรง (% Saving)

< 1% 1-3% 3-5% >5%

โอกาสในการใชพลงงานหมนเวยน เชนพลงงานแสงอาทตย (% ปรมาณการผลตตอปรมาณการใชพลงงานรวม)

< 1% 1-3% 3-5% >5%

โอกาสในการใชพลงงานอน ๆ เชน พลงงานเหลอทง พลงงานจากของเสย (% Saving)

< 1% 1-3% 3-5% >5%

โอกาสในการออกแบบใหม ดดแปลง หรอบรณะขนใหม (อายการใชงานของเครองจกร/อปกรณ)

< 5 ป 5-10 ป 10-15 ป > 15 ป

เกณฑในการบงชและจดลำาดบ หากลกษณะการใชพลงงานทมนยสำาคญใดมคะแนนรวมจากผลการประเมนในทกดานมากกวา 7 คะแนน หรอไมสอดคลองกบขอกำาหนดกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ ดานพลงงานจะถอวามโอกาสในการปรบปรง โดยจะตองนำาไปพจารณากำาหนดมาตรการอนรกษพลงงานตอไป

หมายเหต: เกณฑในในการชบงโอกาสในการปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงานขางตนแตละองคกรสามารถกำาหนดเองไดตามความเหมาะสมของแตละองคกร

3.14 การทบทวนดานพลงงานควรทำาอยางนอยปละ 1 ครง และจดเกบผลของการทบทวนไวเปนบนทก (อาจทำาในชวงตนป เพอเปนขอมลในการจดทำารายงานการจดการพลงงานสงในเดอนมนาคมของทกป ตามกฎหมายสำาหรบโรงงานควบคมหรออาคารควบคม)

4-17


แนวทางการปฏบตตามขอกำาหนด 4.4.4 ขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline (s))

กระบวนการในการจดทำาขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baselines : EnB) นนมความจำาเปนตองพจารณารวมกบตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators : EnPI) เนองจากในระบบการจดการพลงงานตองการใหมการแสดงผลของการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานตามเปาหมายดานพลงงานทกำาหนดไว ดงนนการวดสมรรถนะดานพลงงาน คอการเปรยบเทยบถงการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงานจากผลตางของ EnPIs เมอเปรยบเทยบกบ EnB ในชวงเวลาทกำาหนดไว ทงนกระบวนทใชเปนแนวทางในการปฏบตครงนจะอางองจาก International Standard ISO 50006 Energy Management Systems- Measuring Energy Performance Using Energy Baselines (EnB) and Energy Performance Indicators (EnPI) — General Principles and Guidance Management System (First edition 2014.12.15) มาตรฐานขอแนะนำา สำาหรบองคกรในการวดการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงาน โดยใชขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baselines) และตวชวดสมรรถนะพลงงาน (Energy Performance Indicators) สำาหรบระบบการจดการพลงงาน ดงแสดงในรปท 4-7

การพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมาย:สถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคมนน แนวทางปฏบตในขอท 3.3 ถงขอท 3.11 สามารถใชขอมลจากการดำาเนนการในขนตอน 4 การประเมนศกยภาพในการอนรกษพลงงาน ของการจดการพลงงานตามกฎหมายมาใชไดทงหมด (ยกเวนกรณขอบขายของระบบการจดการพลงงานทกำาหนดนครอบคลม

4-18


รปท 4-7 ความสมพนธระหวาง EnPI EnB และเปาหมายดานพลงงาน

(ทมา ISO 50006:2014)

1. การจดทำาขอมลฐานดานพลงงานและการรวบรวมขอมลขอมลฐานดานพลงงาน (Energy Baseline : EnB) เปนขอมลแสดงปรมาณทใชอางองเพอการเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงานขององคกร กระบวนการ ระบบ และ เครองจกรหลกทมนยสำาคญ ในชวงเวลาทกำาหนด(ขอมลพลงงานในอดต) กบขอมลดานพลงงานซงแสดงถงการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงานในอนาคต (หลงจากการปรบปรงสมรรถนะพลงงานหรอชวงเวลาทกำาหนดใหรายงานผล) ซงอธบายใหเขาใจงายขนมนคอการเปรยบเทยบตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators : EnPI)ในปจจบนกบขอมลฐานดานพลงงานนนเอง ผลตางทเกดขนคอ สมรรถนะ

4-19


พลงงานทเปลยนแปลงไปดงนนในการกำาหนดและจดทำาฐานขอมลดานพลงงาน จะดำาเนนการดงน

1.1 การกำาหนดชวงเวลาของขอมลทเหมาะสมตองกำาหนดชวงเวลาของขอมลในการจดทำาขอมลฐานดานพลงงานทเหมาะสม โดยตองพจารณาถงลกษณะธรรมชาตในการดำาเนนการ ชวงเวลาของขอมลตองเพยงพอตอการเปลยนแปลงของตวแปร เชน การเปลยนแปลงของฤดกาลในการผลต สภาพอากาศ โดยชวงเวลาในการรวมรวบขอมลควรเปนดงน 1 ป เปนชวงเวลาทนยมใชกนมากทสดเนองจากเปนชวงเวลาท

ครอบคลมชวงเวลาทสงผลตอสมรรถนะพลงงานทงดานการผลต การบรการ หรอฤดกาล

นอยกวา 1 ป ใชในกรณทลกษณะการใชพลงงานและปรมาณการใชพลงงานมความคงทตลอดทงป และการใชชวงเวลาสน ๆ สามารถครอบคลมชวงฤดกาลของการดำาเนนการในการผลต หรอการบรการ

มากกวา 1 ป ใชในกรณการผลตตามชวงฤดกาลหรอแนวโนมของธรกจสามารถรวมคาของ EnBของหลาย ๆ ปเขาดวยกนได เชน ชวงในการผลตม 2-3 เดอนใน 1 ป ตวอยางเชน โรงงานผลตนำาตาลทราย

1.2 การจดทำาขอมลฐานดานพลงงานการจดทำาขอมลฐานดานพลงงาน เบองตนตองทำาความเขาใจใหชดเจนกอนวา สมรรถนะดานพลงงานทเราตองการวดนนมอะไรบาง และควรจะวดดวยวธการใดถงจะเหมาะสม รวมถงตองทำาความเขาใจตอดวยวาขอมลฐานดานพลงงานมตวแปรอะไรบางทเกยวของและมผลตอสมรรถนะดานพลงงาน ตวอยางเชน

4-20


ถาตองการจดทำาขอมลฐานดานพลงงานของ โรงแรมแหงหนง ตวแปรทเกยวของและมผลตอปรมาณการใชพลงงานของโรงแรมม 2 สวนคอ ปรมาณการใชบรการ และ อณหภมภายนอก (เนองจากการใชพลงงานสวนใหญของโรงแรม คอ ระบบปรบอากาศ) ดงนน ขอมลฐานดานพลงงานของโรงแรมจะใชขอมลการใชพลงงานยอนหลง 1 ป โดยตองหาสมการความสมพนธระหวางปรมาณการใชพลงงาน กบปรมาณการใหบรการ และอณหภมภายนอก โดยอาจตองใชการวเคราะหดวย Multiple Linear Regression ในการสรางสมการของปรมาณการใชพลงงาน เพอใชในการเปรยบเทยบการเปลยนแปลง ซงสมการทไดคอสมการของ EnPI ของโรงแรมนนเอง

ถาตองการจดทำาขอมลดานพลงงานของหมอไอนำา ทใชในกระบวนการผลต ซงคงตองวดสมรรถนะพลงงานใน 2 ดาน คอ o ดานสมรรถนะพลงงานของหมอไอนำา (Energy Efficiency)

เชน ประสทธภาพในปจจบนของหมอไอนำา (EnB) เทากบ 82.5%

o สมรรถนะพลงงานของกระบวนการในการใชไอนำาในการผลต (Energy Intensity) เชน การใชพลงงานจากไอนำาในกระบวนการผลตในป 2559 เทากบ 86 MJ/kg เปนตน

ในการปฏบตองคกรตองทำาการปรบขอมลฐานดานพลงงานในกรณตาง ๆ ดงตอไปน

- EnPIs ปจจบนไมสะทอนตอลกษณะการใชและปรมาณการใชพลงงานขององคกรอกตอไป เชน แนวโนมของ EnPIs ดขนอยางชดเจนเมอทำาโครงการอนรกษพลงงานไปแลว

- มการเปลยนแปลงทสำาคญในกระบวนการ รปแบบการปฏบตงาน หรอระบบพลงงาน เชน ปรบเปลยนเครองจกรหรอกระบวนการผลตทมนยสำาคญใหม มการผลตผลตภณฑชนดใหม มการเปลยนจากการใชนำามนเตาในหมอไอนำาเปนกาซธรรมชาต เปนตน

4-21


- ตามวธการทไดกำาหนดไวกอนหนา เชน เมอทำาการผลตไปจนเกนชวงระดบการผลตหนง ๆ แลว จะตองใชสมการในการหาขอมลฐานดานพลงงานใหมตามทกำาหนดไว เนองจากมการเปลยนแปลงปรมาณการใชพลงงานอยางชดเจน

องคกรตองจดทำาขอมลฐานดานพลงงานไวเปนบนทกในระบบการจดการพลงงาน

แนวทางการปฏบตตามขอกำาหนด 4.4.5 ตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators)

ผบรหารหรอ EnMR จะตองพจารณากำาหนดและบงชตวชวดสมรรถนะดานพลงงาน (Energy Performance Indicators : EnPI) ขององคกรตามความเหมาะสม เพอเฝาตดตามและตรวจวดสมรรถนะดานพลงงาน โดยการกำาหนดควรแบงเปน

EnPIs ในระดบบรหาร- EnPIs ในระดบองคกร - EnPIs ในระดบผลตภณฑ (ถามขอมลปรมาณการใชพลงงาน

แยกแตละผลตภณฑ)

EnPIs ในระดบปฏบตการ- EnPIs ของลกษณะการใชพลงงาน หรอกระบวนการทมนย

สำาคญ(SEU)

4-22


- EnPIs ของเครองจกร อปกรณหลกของลกษณะการใชพลงงาน หรอกระบวนการทมนยสำาคญ(SEU)

ทงนแนวทางในการปฏบตจะอางองวธการปฏบตจาก International Standard, ISO 50006 โดยมรายละเอยดดงน

1. การบงช EnPIs1.1 การกำาหนดขอบเขตของ EnPIs

โดยทวไปแลวขอบเขตของระบบการจดการพลงงานประกอบดวยพนทหรอกจกรรมภายในองคกรทดำาเนนการจดการดานสมรรถนะพลงงาน ดงนนในการวดสมรรถนะดานพลงงานจำาเปนตองกำาหนดขอบเขตของการวดทเหมาะสมของแตละ EnPI โดยขอบเขตของ EnPI อาจมการทบซอนกนได ทงนขอบเขต EnPI ม 3 ระดบ คอ องคกร ระบบ และเครองจกรอปกรณ/กระบวนการ ดงแสดงในตารางท 4-3

ตารางท 4-3 การแบงขอบเขตของ EnPI 3 ระดบระดบขอบเขตของ EnPI

รายละเอยด

องคกร (Organization)

ขอบเขตของ EnPI ทสามารถกำาหนดโดยรอบของอาณาเขตทางกายภาพของโรงงาน ของอาคารของกระบวนการ ของเครองจกรอปกรณ ทรวมเขาในความรบผดชอบของระบบการจดการพลงงานเพยงหนงเดยว ของทม ของกลมหรอหนวยธรกจ ทกำาหนดขนโดยองคกร

ระบบ (System)

ขอบเขตของ EnPI ทสามารถกำาหนดโดยอาณาเขตทางกายภาพของ กลมของกระบวนการกลมเครองจกรอปกรณททำางานแลวมผลกระทบตอการใชพลงงานอยางมนยสำาคญ (SEU)ทองคกรตองการควบคมและปรบปรงใหดขน

เครองจกร ขอบเขตของ EnPI ทสามารถกำาหนดโดยอาณาเขตทางกายภาพ

4-23


อปกรณ/กระบวนการ(Individual)

ของเครองจกรอปกรณของกระบวนการ เพยงหนงเดยว ทองคกรตองการควบคมและปรบปรงใหสมรรถนะดานพลงงานดขน

รปท 4-8 การแบงขอบเขตของ EnPI 3 ระดบ(ทมา ISO 50006:2014)

1.2 การกำาหนดและแสดงปรมาณแหลงพลงงานเมอกำาหนดขอบเขตของ EnPI แลวควรตองจดทำาแผนภาพการใชพลงงานทงหมดในขอบเขตนน ๆซงอาจเรยกวา “Energy Map” หรอ “Fence Diagram” ดงแสดงไวในรปท 4-9

Factory 2 Factory 1

4-24


รปท 4-9 แผนภาพการใชพลงงาน (Energy Map)(ทมา ISO 50006:2014)

แผนภาพการใชพลงงานจะแสดงการใชพลงงานทงหมด ทงดานเขาและดานออกของขอบเขตของ EnPI ซงสามารถแสดงถงตำาแหนงการตดตงมเตอรวดปรมาณการใชพลงงานและการไหลเวยนของผลผลตในกระบวนการซงมความสำาคญในการวเคราะหและจดทำา EnPI เชน การใชพลงงานไฟฟา การใชเชอเพลง การเปลยนแปลงของปรมาณเชอเพลงในถงนำามน รวมถงการใชพลงงานอน ๆ เชน ไอนำาและนำาเยน การวดทงหมดควรจะตองมการทวนสอบความถกตองและแมนยำาของเครองมอวดและการวดนนดวย

1.3 การกำาหนดและแสดงปรมาณของตวแปรทเกยวของตวแปรทเกยวของทสงผลกระทบตอสมรรถนะดานพลงงานตองกำาหนดและแสดงปรมาณในแตละขอบเขตของ EnPI ซงเปนสงทสำาคญทตองพจารณาวาตวแปรทเกยวของเหลานนสงผลตอสมรรถนะดานพลงงานอยางมนยสำาคญมาก สงผลนอย หรอไมสงผลเลย ตวอยางของตวแปรทเกยวของ เชน ปรมาณผลผลต ปรมาณการใชบรการ และอณหภมอากาศภายนอก เปนตน จากรปท 4-10 เปนตวอยางทแสดงถงตวแปรกบระดบความสำาคญของตวแปรตอปรมาณการใชพลงงาน

Factory 3

4-25

0 25 50 75 100 125 150Example Variable

Energy Consumption

600

400

200

00 25 50 75 100 125 150

Example Variable

Energy Consumption

600

400

200

00 25 50 75 100 125 150

Example Variable

Energy Consumption

600

400

200

0


รปท 4-10 ความสมพนธระหวางตวแปรกบระดบความสำาคญของตวแปรตอปรมาณการใชพลงงาน

1.4 การกำาหนดและแสดงปรมาณปจจยคงท (Static factor)ตวแปรทเกยวของนนจะมการเปลยนแปลงอยเปนประจำา (Routinely Change) เชน ปรมาณการผลตและคณภาพในการผลต แตปจจยคงทนนจะไมมการเปลยนแปลงบอยนก เชน สดสวนในการผลตสนคา (Product Mix) ชวโมงการทำางานของอาคาร องคกรตองบนทกเงอนไขของปจจยคงทเมอจดทำา EnPI และ EnB และมการทบทวนมนอยตลอดเวลา แมวาปจจยคงทจะดเหมอนจะไมมการเปลยนแปลงระหวางชวงเวลาทรายงานผล แตมนสามารถทจะเปลยนแปลงเปนตวแปรทเกยวของไดในอนาคต ถามการเปลยนแปลงของเงอนไข ตวอยางของปจจยคงททมศกยภาพสามารถเปลยนจากปจจยคงทเปนตวแปรทเกยวของได ดงแสดงใน ตารางท 4-4

ตารางท 4-4 ตวอยางของปจจยคงททมศกยภาพปจจยคงท รายละเอยด เงอนไขซงจะเปลยนปจจยคงทเปน

ตวแปรทเกยวของ

a) ตวแปรทมนย b) ตวแปรทมนย c) ตวแปรทไมมนย

4-26


ดานการผลต ผลตภณฑทผลตในโรงงาน

โรงงานไดผลตผลตภณฑใหมและ/หรอเปลยนสดสวนในการผลต

กะการทำางานตอวน

โรงงานทำางานแบบมกะตอวนทำางาน

การเปลยนแปลงจำานวนกะตอวนมากขนหรอนอยลงซงมผลตอปรมาณการใชพลงงานอยางมนยสำาคญ

ปรมาณผใชอาคาร

รปแบบการใชพลงงานของอาคารมาจากผเชาในปจจบน

การเปลยนแปลงผเชามผลตอการเปลยนรปแบบการใชพลงงานของอาคาร

พนท ขนาดของอาคารทถกกำาหนดเปนสวนหนงของระบบการจดการพลงงาน

การขยายพนทของอาคารมผลโดยตรงตอปรมาณการใชพลงงาน

1.5 การกำาหนดคา EnPIsเมอองคกรไดเลอก EnPI ทเหมาะสมไวแลวปจจยสำาคญในการพจารณา คอขอมลของผใชงานและความสามารถในการวดสมรรถนะดานพลงงานในรปของปรมาณหรอแสดงจำานวนได รปแบบหลกของ EnPI มดงน คาดานพลงงาน (Energy Value) อตราสวน (Ratio) ซงไดมาจากคาการวด เชน ประสทธภาพ

พลงงาน โมเดลทางสถต (Statistical Model) เชน สมการถดถอยเชงเสน

และไมเชงเสน โมเดลเชงวศวกรรมศาสตร (Engineering Based Model)

หมายเหต โมเดลทางดานสถตและดานวศวกรรมทใชประมาณการคาของปรมาณการใชพลงงาน (Energy Consumption) วตถประสงคเพอนำาขอมลดานพลงงานไปเปรยบเทยบกนในเงอนไขทเทาเทยมกน ถามการเปลยนแปลงของตวแปรทเกยวของ รปแบบตาง ๆ ทกำาหนดขนสวนมากไดอธบายถงความสมพนธระหวางคาของพลงงานและตวแปรทเกยวของในชวงเวลาฐาน

4-27


องคกรตองเสนอรปแบบของ EnPI ใหสอดคลองกบความตองการของผใชงานและความเหมาะสมในการวดสมรรถนะดานพลงงาน รปแบบของ EnPI อาจจะกำาหนดไดตามรปแบบทแสดงไวในตารางท 4-5 ถงตารางท 4-8

ตารางท 4-5 ตวอยางการกำาหนด EnPI และการนำาไปใชประโยชน-คาพลงงานจากการวด (Measured Energy Value)

รปแบบของ EnPI

การใชประโยชน ตวอยาง ขอดอย

คาพลงงานจากการวด (Measured Energy Value)

คาการวดการใชพลงงานทลดลง

การวดผลการประหยดพลงงาน

การเฝาระวงและควบคมพลงงานคงคลงและตนทน

ทำาความเขาใจแนวโนมดานปรมาณการใชพลงงาน

เมอคาการวดปรมาณการใชพลงงานทไดจากมเตอรมหรอไมม Conversion Factor

ปรมาณการใชพลงงานของระบบไฟฟาแสงสวาง (kWh)

ปรมาณการใชเชอเพลงของ Boilers (GJ)

ปรมาณการใชพลงงานไฟฟา (kWh) ระหวาง Peak hours

ความตองการพลงไฟฟาสงสด (kW)

ผลการประหยดพลงงานรวม (GJ) จากการปรบปรงประสทธภาพ

ไมไดรวมถงผลทเกดขนจากการเปลยนแปลงของตวแปร

การใหผลทคลาด เคลอนจากการใชงาน ทมากทสด

ไมไดวดถงประสทธภาพดานพลงงาน

ตารางท 4-6 ตวอยางการกำาหนด EnPI และการนำาไปใชประโยชน-อตราสวนของคาจากการวด (Ratio of Measured Valve)



อตราสวนของคาจากการวด (Ratio of measured valve)

การเฝาระวงประสทธภาพพลงงานของระบบซงมตวแปรทเกยวของตวแปรเดยว

เฝาระวงระบบซงไมม Base load หรอมนอยมาก

ใชเปนคามาตรฐานในการเปรยบเทยบสำาหรบหลายๆ องคกร (Benchmarking)

kWh/ton สำาหรบการผลต GJ/unit ของผลตภณฑ kWh/m2 ของพนทบรการ GJ/man-day ลตรของนำามนเชอเพลงตอ

ผโดยสารตอกโลเมตร ประสทธภาพ Boiler (%) พลงงานปอนเขา/พลงงาน

ปอนออก (heat rate ของเครองกำาเนดไฟฟา)

ไมรวมถง Base Load และผลของการใชพลงงานทไมเปนเชงเสน จะทำาใหมคลาดเคลอนสำาหรบโรงงานทม base load ขนาดใหญ

4-28


แสดงคาดานประสทธภาพพลงงาน

ทำาความเขาใจแนวโนมดานปรมาณการใชพลงงาน

สามารถแสดงประสทธภาพพลงงานของเครองจกรและระบบใดระบบหนง

kWh/MJ สำาหรบระบบระบายความรอน

kW/Nm3 สำาหรบระบบอากาศอด

L/100 km kWh/มลคาเพมในหนวย

ของเงน kWh/หนวยของการขาย

ตารางท 4-7 ตวอยางการกำาหนด EnPI และการนำาไปใชประโยชน- โมเดลทางสถต (Statistical Model)



โมเดลทางสถต (Statistical Model)

ระบบซงมตวแปรหลายตว ระบบทม Baes Load เปน

ปรมาณการใชพลงงาน การเปรยบเทยบทตองการ

ปรบใหอยในสภาพปกต (Normalization)

รปแบบของระบบทมความซบซอนซงมความสมพนธระหวางสมรรถนะดานพลงงานและตวแปรทเกยวของทสามารถแสดงปรมาณได

สมรรถนะพลงงานขององคกรทมตวแปรหลายตวแปร

แสดงความสมพนธระหวางปรมาณการใชพลงงานกบตวแปรทเกยวของ

สมรรถนะดานพลงงานในการผลตกบผลตภณฑ 2 แบบขนไป

สมรรถนะพลงงานของโรงงานทม Base Load

สมรรถนะดานพลงงานของโรงแรมทมตวแปรคอ อตราผใชบรการและอณหภมภายนอก

ความสมพนธระหวางปรมาณการใชพลงงานของพดลมหรอป มนำาและอตราการไหล

สำาหรบรปแบบทมตวแปรหลายตวเปนเรองยากทจะกำาหนดรปแบบขนมาและอาจตองใชเวลาคอนขางมากเพอใหมความถกตองแมนยำา

อาจมความไมชดเจนถาม Residual Error ซงทำาใหโมเดลทจดทำาขนมความผดพลาดหรอทำาใหไมสามารถควบคมปรมาณการใชพลงงานได

อาจเกดความคลาดเคลอนไดถาไมมการทดสอบทาง

4-29


ดานสถต ตองการความ

เขาใจอยางละเอยดของระบบในการกำาหนดรปแบบหนาททถกตองของความสมพนธทถกคาดหมายเมอขอมลไมเปนเชงเสน

โมเดลจำาเปนตองคงรกษาไวเพอยนยนผลทเกดขน

ตารางท 4-8 ตวอยางการกำาหนด EnPI และการนำาไปใชประโยชน- โมเดลทางวศวกรรมศาสตร (Engineering Model)



โมเดลทางวศวกรรมศาสตร (Engineering model)

การประเมนสมรรถนะดานพลงงานจากการเปลยนแปลงของการปฏบตงานซงมตวแปรอยหลาย ๆ ตว

การเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวในระยะเวลาสนๆ ของกระบวนการผลตหรอระบบทเกยวของกบระบบการปอนกลบ

สำาหรบระบบทมความสมพนธกนภายในของตวแปรทเกยวของ (เชน อณหภม และ ความดน)

การประมาณการสมรรถนะพลงงานในชวงทเรมการออกแบบ

อตสาหกรรมหรอการผลตพลงงานทซงมการใชการคำานวณหรอแบบจำาลองในการเฝาระวงการเปลยนแปลงของตวแปรทเกยวของและปฏกรยาทเกดขน

โมเดลของการใชพลงงานไฟฟาของเครองทำานำาเยนทใชความตองการของการทำาความเยน อณหภมภายนอก (อณหภมของคอนเดนซง)และอณหภมภายใน (อณหภมของอแวปปอเรเตอร)

โมเดลการใชพลงงานของอาคารทงหมด ทใชชวโมง

โมเดลจำาเปนตองคงรกษาไวเพอยนยนผลทเกดขน

4-30


การทำางาน การใชงานของ HVAC และความตองการของผเชาอาคาร

แนวคดและกระบวนการในการกำาหนดและบงช EnPIs ขางตนนนมความสำาคญอยางมาก หลายองคกรทดำาเนนการจดทำาระบบการจดการพลงงานแลวไมประสบผลสำาเรจ สวนมากเกดจากการกำาหนดคาตวชวดสมรรถนะดานพลงงานทไมเหมาะสม และไมสามารถนำาไปวดการเปลยนของสมรรถนะดานพลงงานไดอยางถกตองนนเอง

2. การรวมรวบขอมล EnPI และ EnBองคกรควรจะชบงองคประกอบของ EnPI แตละตวและความสมพนธโดยตรงกบ EnB ทสามารถแสดงปรมาณได รปแบบของพลงงานทใชตองบงชได เชน พลงงานไฟฟา ไอนำาความดนสง รวมกบตวแปรทเกยวของ เชน ปรมาณของผลผลต อตราการไหล ความดน อณหภม และสภาพอากาศ เมอตวแปรทมศกยภาพถกบงช ขนตอนแรกคอการรวบรวมขอมลทใชในการพฒนา EnPI และ EnB ทเกยวของกน

2.1 การรวบรวมขอมลขอมลพลงงานและตวแปรทเกยวของโดยปกตเกบขอมลจากการจดมเตอร หรอมเตอรยอย รวมถงการวดจากมเตอรชวคราว หรอจากการวดชวขณะ ถาขอมลไมครบถวนอาจพจารณาตดตงมเตอรหรอระบบการเฝาระวงเพมเตม ในกรณใชคาจากการประมาณการมาใชในการคำานวณ EnPIs สมมตฐานและวธการทใชในการคำานวณตองแสดงเปนเอกสารดวย

2.2 การวดองคกรตองวดคาพลงงานและตวแปรทเกยวของทจำาเปนในการคำานวณคา EnPI และ EnB การวดสามารถดำาเนนการอยางหนงอยางใด ไดแก

4-31


การวดแบบชวขณะ (ใชเครองมอวดแบบเคลอนทหรอแบบพกพา)ใชการวดแบบชวคราว (ใชเครองบนทกการใชพลงงาน) หรอการวดแบบตอเนอง (ใชขอมลจากระบบควบคม เชน SCADA หรอ DAHS) การวดคาการใชพลงงานและตวแปรทเกยวของตองวดในชวงเวลาและความถในการวดเดยวกน

2.3 ความถในการรวบรวมขอมล

องคกรควรเลอกความถในการรวบรวมขอมลของคาพลงงานและคาตวแปรทเกยวของของ EnPI และเชอมโยงกบ EnB ความถในการรวบรวมขอมลตองเพยงพอในการจดเกบขอมล ซงแสดงเงอนไขในการผลตและมขอมลเพยงพอในการวเคราะห ความถของการมาไดซงขอมลอาจมความถมากกวาของชวงรายงานผล เพอใชในการวดและทำาความเขาใจถงผลกระทบของตวแปรทเกยวของตอสมรรถนะดานพลงงาน ตวอยางเชน รายชวโมง รายวน หรอรายสปดาห การเกบรวบรวมขอมลอาจจะมความจำาเปนในระดบการปฏบตงานทซงมการเบยงเบนอยางมนยสำาคญ เชน คาพลงงาน และตวแปรทเกยวของอาจจะมาจากการทบทวนขอมลรายเดอนในระดบองคกร องคกรควรรวบรวมขอมลใหมความถมากขนดวย ถาตองการใหขอมลทางสถตมความเทยงตรงมากขน ถาองคกรมการตดตงระบบมเตอรวดพลงงานขนใหมองคกรควรพจารณาความถของขอมลทตองการในการเฝาระวงดานพลงงานดวย

3. การใช EnPIs และ EnBs ในการวดเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงาน

การวดการเปลยนแปลงของสมรรถนะพลงงาน องคกรจะตองแสดงปรมาณของ EnPI ซงวดคาไดระหวางชวงเวลาทรายงานผลและเปรยบเทยบกบคาของ EnB ทเกยวของกน

4-32


3.1 การกำาหนดวาเมอไหรควรจะปรบขอมลฐานดานพลงงานเปนมาตรฐาน (Normalization)การเปรยบเทยบโดยตรงของปรมาณการใชพลงงาน (ไมดำาเนนการปรบเปนมาตรฐาน ) ในการวดสมรรถนะดานพลงงานใชไดในกรณเดยวคอ ตวแปรทเกยวของไมมการเปลยนแปลงอยางมนยสำาคญในกรณทตองการเปรยบเทยบสมรรถนะดานพลงงานระหวาง 2 ชวงเวลาภายใตเงอนไขเดยวกน คาของ EnPI และคา EnB ทเกยวของกนตองปรบเปนมาตรฐาน (Normalization) โดยพจารณาตวแปรทเกยวของ ดงน กรณ EnPI และ EnB มตวแปรทเกยวของเพยงตวแปรเดยวและม

ภาระฐาน (Base load) นอย สามารถใชการเปรยบเทยบโดยใชอตราสวนของปรมาณการใชพลงงานตอปรมาณของตวแปรได (ตวอยางเชน คาการใชพลงงานเฉพาะ (Specific Energy Consumption : SEC))

กรณ EnPI และ EnB มตวแปรทเกยวของหลายตว หรอ มภาระฐาน (Base load) มาก จำาเปนตองใชโมเดลทสรางขนจากความสมพนธของปรมาณการใชพลงงานและตวแปรทเกยวของ เชน ปรมาณการใชพลงงานในรปแบบของสมการทไดจากการวเคราะห Multiple Linear Regression เปนตน

3.2 การคำานวณการเปลยนแปลงของสมรรถนะพลงงานมวธการในการเฝาระวงและวดการเปลยนแปลงของสมรรถนะดานพลงงานโดยทวไปอย 3 วธ โดยไดแทนคาของ EnPI ชวงเวลาฐาน (EnB) เปน “B” และแทนคาของ EnPI ชวงเวลาในการรายงานผลเปน “R” ดงน- ความแตกตางของคาพลงงาน แสดงผลตางระหวาง EnPI ชวงเวลา

ฐาน (EnB) กบ EnPI ชวงเวลาในการรายงานผลผลตาง = R-B

4-33


- เปอรเซนตการเปลยนแปลง แสดงการเปลยนแปลงจากชวงเวลาฐานในรปแบบเปอรเซนตของคา EnB

เปอรเซนตการเปลยนแปลง = ((R-B)/B)x 100

- อตราสวนปจจบน เปนอตราสวนของคา EnPI ชวงเวลารายงานผลหารดวยคา EnPI ชวงเวลาฐาน(EnB)

อตราสวนปจจบน = (R/B)

วธการในการประเมนการเปลยนแปลงของสมรรถนะพลงงานทง 3 วธการสามารถนำาไปใชไดกบ EnPI และ EnB ทกรปแบบ

แนวทางการปฏบตตามขอกำาหนด 4.4.6 วตถประสงคดานพลงงาน เปาหมายดานพลงงาน และแผนปฏบตดานการจดการพลงงาน (Energy Objectives, Energy Targets and Energy Management Action Plans)1. จดทำาเอกสารวตถประสงคและเปาหมายดานพลงงานเปนเอกสาร โดยควร

พจารณากำาหนดวตถประสงคและเปาหมายตาม EnPIs หลกขององคกร รวมถง EnPIs ระดบปฏบตการของเครองจกรอปกรณทมนยสำาคญทมโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน แตในกรณทไมมโอกาสในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงานใหจดทำาวตถประสงคและเปาหมายในการคงรกษาระดบของสมรรถนะพลงงานไว แสดงดงตวอยางตอไปน

ตวอยางท 1 วตถประสงคดานพลงงาน : การปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงาน

ของการผลตชนสวนยานยนต-A1

4-34


เปาหมายดานพลงงาน : ลดปรมาณการใชพลงงานรวมลง 5% ทกระดบของการผลตชนสวนยานยนต-A1 (เปรยบเทยบจากขอมลฐานพลงงานของปทผานมา) ภายในป 2561

ตวอยางท 2 วตถประสงคดานพลงงาน : การปรบปรงดานสมรรถนะดานพลงงาน

ของเครองทำานำาเยนเปาหมายดานพลงงาน : เพมประสทธของเครองทำานำาเยนขน 10% จาก

ปจจบน (คาสมรรถนะดานพลงงานในปจจบนเทากบ 0.75kW/TR) ภายในป 2561

ตวอยางท 3 วตถประสงคดานพลงงาน : การคงรกษาสมรรถนะดานพลงงานในการ

ฉดพลาสตกเปาหมายดานพลงงาน : คงรกษาสมรรถนะดานพลงงานในการฉด

พลาสตกในป 2561 ใหไมเกนกวาสมรรถนะดานพลงงานปทผานมา (8.90 kWh/kg)

2. กำาหนดมาตรการอนรกษพลงงานเพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทกำาหนด ทงนตองพจารณาถงกฎหมายและขอกำาหนดอน ๆ การเงน เงอนไขในการดำาเนนงานและธรกจ ทางเลอกดานเทคโนโลยและทศนะของผเกยวของตาง ๆ ดวย โดยอาจใชวธการใหคะแนนตามหวขอพจารณาดงทกลาวมา ซงหากมาตรการอนรกษพลงงานเรองใดไดคะแนนถงเกณฑทกำาหนดใหนำามาจดทำาแผนปฏบตงานตอไปหมายเหต ในดานการเงนตองมรายละเอยด เชน เงนลงทน การคำานวณ

ผลประหยด ระยะเวลาคนทน ในการนำามาพจารณาดวย

ตารางท 4-9 เกณฑในการจดลำาดบมาตรการอนรกษพลงงานและการปรบปรงสมรรถนะพลงงาน

4-35


หวขอพจารณา ระดบคะแนน 4

ระดบคะแนน 3



ความยากงายในเชงเทคนคหรอการปรบเปลยนเทคโนโลย

งาย(สามารถใหพนกงานทวไปขององคกรดำาเนนการได)

ปานกลาง(สามารถใหพนกงานระดบชางเทคนคและวศวกรขององคการดำาเนนการได)

ยาก(ตองวาจางผเชยวชาญเฉพาะดานภายในประเทศมาดำาเนนการ)

ยากทสด(ตองวาจางผเชยวชาญเฉพาะดานจากตางประเทศมาดำาเนนการ)

จำานวนเงนลงทน (บาท)

นอยกวา 50,000

50,000 – 100,000

100,000 – 200,000

มากกวา 200,000

ผลประหยด (บาท/ป)

มากกวา 150,000

100,000 – 150,000

50,000 – 100,000

นอยกวา 50,000

ระยะเวลาคนทน (ป)

นอยกวา 1 ป

1-2 ป 2-3 ป มากกวา 3 ป

ผลกระทบตอการผลตหรอการบรการ (% ความเสยง)

นอย (0 %) ปานกลาง (1-25%)

มาก (25-50%)

มากกวา 50%

ผลกระทบดานอาชวอนามยและความปลอดภย (% ความเสยง)

นอย (0 %) ปานกลาง (1-25%)

มาก (25-50%)

มากกวา 50%

3. จดทำาแผนปฏบตของมาตรการทผานการคดเลอกแลวเปนเอกสาร ซงแผนปฏบตตองมรายละเอยด ดงน (อาจมเอกสารประกอบแนบกบแผนปฏบตตามความจำาเปน) - กำาหนดผรบผดชอบในขนตอนตาง ๆ ใหชดเจน - กำาหนดขนตอน วธการดำาเนนการและกรอบระยะเวลาในการดำาเนน

การ

4-36


- มการทวนสอบวธการทใชในการปรบปรงสมรรถนะดานพลงงาน (ควรทวนสอบโดย EnMR หรอผทไดรบมอบหมาย โดยลงนามรบรองผลการทวนสอบในเอกสารแสดงการคำานวณผลประหยด)

- มวธการทวนสอบผลของการปฏบต (ควรทำารายละเอยดรวมอยในเอกสารแสดงการคำานวณผลประหยด)

4. วตถประสงค เปาหมาย และแผนปฏบตดานการจดการพลงงานควรประชาสมพนธใหพนกงานรบทราบ เชน ทำาประกาศตดบอรด ทำาเอกสารแจก หรอวธการอน ๆ ตามความเหมาะสม

5. EnMR และทมการจดการพลงงานตองตดตามความกาวหนาของการดำาเนนงานตามแผนปฏบตเปนระยะ เชน ตดตามทก ๆ 3 เดอน เพอตรวจสอบวาเปนไปตามแผน หรอลาชาจากปญหาอปสรรคใด ๆ รวมทงปรบปรงใหเปนปจจบนตามความจำาเปน

การพฒนาตอยอดจากการจดการพลงงานตามกฎหมาย:สถานประกอบการทเปนโรงงานควบคมและอาคารควบคมนน วตถประสงคและเปาหมายระดบองคกร สามารถใชขอมลเดยวกบการจดการพลงงานตามกฎหมายได แตเพมเตมเปาหมายในระดบ

4-37

บทที่ 7webkc.dede.go.th/testmax/sites/default/files/04 บท... · web view4 author...

Documents