หลัก...
TRANSCRIPT
หลก และวธการสหกรณ
กรอบคด หลกและวธการสหกรณ
“การสหกรณ” (Cooperation) ตามความหมายของระบบการรวมมอกนทางาน
เพอสนองความตองการอนจาเปน ทางเศรษฐกจและสงคมของบคคลทงหลายทสมคร
ใจเขามาทางานรวมมอกนนน ไดถอกาเนดขนในทวปยโรปในยคทมการปฏวตทาง
อตสาหกรรม ในกลางครสศตวรรษท 18 ซงยงผลใหกรรมกรโรงงาน ชาวนา และ
ผประกอบการขนาดเลกทไดรบความเดอดรอน จากการวางงาน หรอรายไดตกตา
สวนคาวา “สหกรณ” (Cooperatives) เปนองคการหรอคณะบคคลท
ประกอบดวยบคคลหลายคน ซงสมครในรวมมอกนทางาน เพอวตถประสงคและบน
หลกการดงกลาว ในกรณสหกรณออมทรพย ธรกจทสหกรณดาเนนการยอม
จากดอยทการสงเสรมการออมทรพยในหมสมาชก ไดแก การสะสมเปนหนในสหกรณ
และการรบเงนฝากประเภทตางๆ กบการใหเงนกแกสมาชกตามความจาเปนทจะตอง
ใชเงนหรอเพอดาเนนกจการทจะกอใหเกดประโยชนงอกเงยแกสมาชก
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กรอบคด หลกและวธการสหกรณ
จากแนวคดดงกลาวไดสะทอนใหเหนปรชญาสหกรณออมทรพย
หลายประการ เชน
(1)“การประหยดและออม”
เปนวถทางทจะนาไปส การชวยตนเองและสรางความมงคงใหแก
ตนเองได
การประหยด เปนพฤตกรรมทเกยวกบการจบจายใชสอยเงนทอง
หรอทรพยสนเพอการบรโภค ของตนเองและครอบครวตามสมควรแกฐานะ
และความจาเปน ทงในทางสวนตวและทางสงคมโดยไมสร ยสราย ผลดของ
การประหยดนอกจากจะสรางนสยทดใหแกผ ประพฤตปฏบตแลว
การประหยดจะทาใหมเงนเหลอจากการจบจายใชสอยตามปกตมาก
ขน สามารถซอหาทรพยสนทมคาหรอมความจาเปนไดมากขน
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กรอบคด หลกและวธการสหกรณ
สหกรณออมทรพยตงขนเพอใหสมาชกไดเรยนร และสรางนสย
ประหยดในขณะเดยวกนจะไดเงนออมของตนในรปเงนฝากและถอห น
ในสหกรณ เมอสมาชกทงหมดออมเงนไวกบสหกรณอยางสมาเสมอ
ยอมกอใหเกดกองทนรวม (Pool of Fund) เปนจานวนมากพอทจะ
จดสรรใหสมาชกซงมความจาเปนตองใชเงน ไดก ยมในอตราดอกเบย
และเงอนไขทสมควร หรออาจนาไปลงทนหรอตอทนเพอกอใหเกด
รายไดในธรกจของสหกรณตอไป
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กรอบคด หลกและวธการสหกรณ
(2) “การชวยตนเองและการชวยเหลอซงกนและกน”
เปนปรชญาพนฐานอกอยางหนงของสหกรณ สหกรณถอวา
คนทกคนมศกดศรของความเปนมนษย ซงสามารถชวยตนเองได
ไมใชเปนคนทตองพงพาอาศยคนอนหรอองคกรการสงเคราะห ทงน
ยกเวนผ เยาวหรอบคคลทพพลภาพไมสมประกอบ
การชวยตนเองไดทาใหเขามความร สกนกคดทเปนอสระ ไมอย
ใตอานาจหรอเงอนไขของผ ใหความชวยเหลอ เขาสามารถตดสนใจทา
อะไรดวยเหตผลของตนเอง นคอ ศกดศรของความเปนคน
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กรอบคด หลกและวธการสหกรณ
กจกรรมการรบฝากเงนและการใหเงนก ของสหกรณเกดขนได
กตองการการชวยตนเองของสมาชกแตละคน ในการออมเงนไวกบ
สหกรณและสหกรณใชเงนออมในสหกรณใหสมาชกทตองการความ
ชวยเหลอไดก ยม นคอปรชญาของการชวยเหลอตนเองซงนาไปส การ
ชวยเหลอซงกนและกนในบรรดาสมาชก ซงมความหมายเชนเดยวกบ
คาขวญทวา
“แตละคนเพอทกคน และทกคนเพอแตละคน”
(Each for All and All for Each)
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กรอบคด หลกและวธการสหกรณ
(3) การดาเนนงานของสหกรณออมทรพย “ไมใชเพอ
กาไร” ไมใชเพอการกศล แตเพอใหบรการ (Not for profit, Not for
charity, But for service)
อตราดอกเบยเงนก ของสหกรณจะตากวาของธนาคาร
พาณชยหรอองคการเอกชนอนๆ แตดอกเบยเงนฝากของสหกรณจะ
สงกวา จงแสดงใหเหนวาสหกรณมไดหวงกาไรจากสมาชกยงไปกวา
การใหบรการ
กาไรสทธสวนทเหลอยงจายเปนเงนปนผลตามห นใหแก
สมาชก และเงนเฉลยคน ซงเทากบเปนการลดดอกเบยเงนก ใหแก
สมาชกหลงจากปดบญชสนปการเงนแลว
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กรอบคด หลกและวธการสหกรณ
การใหเงนก แกสมาชกกมใชเปนการกศล เพราะ
สหกรณจะเรยกดอกเบย หรอตนเงนก คนจากสมาชกเมอถง
กาหนด และจะยกหนใหสมาชกโดยไมมการควบคมตรวจสอบและ
ตดตามเมอสมาชกประสบความลาบากในการชาระหนสนเมอถง
กาหนดกไมได
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กรอบคด หลกและวธการสหกรณ
การจดตงกองทนสวสดการเพอวตถประสงคตางๆ เชน
การใหทนสงเสรมการศกษาของบตรสมาชก
การจายเงนชวยเหลอครอบครวในการฌาปนกจศพสมาชก หรอ
ค สมรส และ
การใหการศกษาอบรมแกสมาชก กรรมการ และพนกงานของ
สหกรณ เปนตน ในหลายสหกรณออมทรพยยงจดใหม
การประกนเงนออม และเงนก ใหแกสมาชกดวย นอกเหนอการ
ประกนชวตแบบกล ม ซงสมาชกไมตองเสยเบยประกนแตสหกรณเปนผ
เสย
นคอการถอปฏบตตามปรชญาสหกรณออมทรพย
ไมใชเพอกาไร ไมใชเพอการกศล แตเพอบรการ (สมาชก) โดยแทจรง
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
หลกการสหกรณ
หลกการท 1 การเปนสมาชกโดยสมครใจและเปดกวาง
สหกรณเปนองคการแหงความสมครใจ เปดรบบคคลทวไปทสามารถใช
บรการสหกรณไดและเตมใจจะรบผดชอบในฐานะสมาชก เขาเปนสมาชกโดย
ปราศจากการกดกนทางเพศ ฐานะทางสงคม เชอชาต การเมอง หรอศาสนา
หลกการท 2 การควบคมโดยสมาชกตามหลกประชาธปไตย
สหกรณเปนองคการประชาธปไตยทมการควบคมโดยสมาชก ซงมสวน
รวมอยางแขงขน ในการกาหนดนโยบายและการตดสนใจ บรษและสตรทไดรบ
การเลอกตงจากทประชมใหญใหเปนผแทนสมาชก ตองรบผดชอบตอสมาชก ใน
สหกรณขนปฐมสมาชกมสทธในการออกเสยงเทาเทยมกน ( สมาชกหนงคนหนง
เสยง ) สาหรบสหกรณในระดบอนๆ กดาเนนการตามแนวทางประชาธปไตย
เชนเดยวกน
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
หลกการสหกรณ
หลกการท 3 การมสวนรวมทางเศรษฐกจของสมาชก
สมาชกมสวนรวมในการลงทน (ซอหน) ในสหกรณของตนเองอยางเสมอภาค
กน และมสวนในการควบคมการใชเงนทนของสหกรณตามแนวทางประชาธปไตย ทน
ของสหกรณอยางนอยๆ สวนหนงตองเปนทรพยสนสวนรวมของสหกรณ โดยปกต
สมาชกจะไดรบผลตอบแทน (ถาม) ในอตราทจากดตามเงนลงทน (หน) ทกาหนดเปน
เงอนไขของการเขาเปนสมาชก สมาชกสามารถจดสรรเงนสวนเกนของสหกรณเพอ
วตถประสงคอยางหนงหรอทกอยางตามขอบงคบดงน คอ
เพอการพฒนาสหกรณโดยอาจกนไวเปนทนสารองซงจะนามาแบงปนกนไมได
เพอตอบแทนแกสมาชกตามสดสวนของปรมาณธรกจทสมาชกไดทากบ
สหกรณ
เพอสนบสนนกจกรรมตางๆ ทมวลสมาชกเหนชอบ
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
หลกการสหกรณ
หลกการท 4 การปกครองตนเองและความเปนอสระ
สหกรณเปนองคการทพงพาตนเองและปกครองตนเอง โดยการควบคม
ของมวลสมาชก หากสหกรณจะตองมขอตกลงผกพนกบองคการอนใด ซง
รวมถงหนวยงานของรฐบาลดวย หรอจะตองเพมเงนลงทน โดยอาศยแหลง
เงนทนจากภายนอกสหกรณ สหกรณจะตองกระทาการดงกลาวภายใตเงอนไขท
มนใจไดวามวลสมาชกจะยงคงธารงไวซงอานาจในการควบคมสหกรณตาม
แนวทางประชาธปไตย และสหกรณยงคงดารงความเปนอสระ
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
หลกการสหกรณ
หลกการท 6 การรวมมอระหวางสหกรณ
สหกรณพงใหบรการแกสมาชกอยางมประสทธผลสงสด และเสรมสราง
ความเขมแขงใหแกขบวนการสหกรณได โดยรวมมอกนในระดบทองถน
ระดบชาต ระดบภมภาค และระดบนานาชาต
หลกการท 5 การใหการศกษา อบรมและสารสนเทศ
สหกรณพงใหการศกษาและการฝกอบรมแกสมาชก ผแทนสมาชกท
ไดรบการเลอกตง ผจดการและเจาหนาทสหกรณ เพอใหบคลากรเหลานสามารถ
มสวนชวยพฒนาสหกรณของตนเองไดอยางมประสทธผล และพงใหขาวสารแก
สาธารณชนโดยเฉพาะอยางยงเยาวชนและบรรดาผนาทางความคดในเรอง
คณลกษณะและคณประโยชนของสหกรณ
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
หลกการสหกรณ
หลกการท 7 การเอออาทรตอชมชน
สหกรณพงดาเนนกจการตาง ๆ เพอพฒนาชมชนทสหกรณตงอยให
เจรญยงยน ทงนตามนโยบายทมวลสมาชกไดใหความเหนชอบ
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
Marvin A. Schaars กลาววา “การจดการสหกรณอาจแสดงให
เหนโดยใชรปสามเหลยม ซงสมาชก คณะกรรมการและฝายจดการ
ตางกมสวนอยางแขงขนเพอใหมการประสานเปนอนหนงอนเดยวกน
สาหรบสมาชกโดยปกตมกจะมองตนเองวาอย นอกวงการจดการ แต
ในทสดความรบผดชอบในการจดการกเปนของสมาชก เพราะสมาชก
ลงทนในสหกรณ ใชบรการจากสหกรณ เสยงตอการขาดทน ดงนน
การควบคมขนสดทายยอมตกอย กบสมาชก สมาชกจงมสวนทงการ
เปนเจาของ ควบคมกจการ และมหนาทสาคญในการจดการสหกรณ
ของตน”
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กล มทหนง สมาชกสหกรณในฐานะเจาของสหกรณ
มหนาทสาคญในการควบคมการจดการสหกรณ โดย
สมาชกจะสามารถใชบทบาทการควบคมการจดการสหกรณใน
ทประชมใหญฯ ซงจะมขนอยางนอยปละ 1 ครง นอกจากนน
สมาชกจะ
ใชวธการประชาธปไตยเลอกตวแทนทเหมาะสมเปน
คณะกรรมการดาเนนการ เพอบรหารงานและควบคมสหกรณ
แทนตน
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กล มทสอง คณะกรรมการดาเนนการสหกรณ ในฐานะ
ตวแทนสมาชกซงไดรบการเลอกตงในทประชมใหญ ฯ
มหนาทสาคญในการอานวยการสหกรณใหเปนไปตาม
นโยบาย ของทประชมใหญฯ และอย ภายใตกรอบของกฎหมาย
และขอบงคบสหกรณ
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กล มทสาม ฝายจดการ ซงประกอบดวย ผ จดการ
สหกรณในฐานะผ บงคบบญชาสงสดของฝายจดการ
มหนาทสาคญในการจดการเพอใหเปนไปตามนโยบาย
ของสหกรณ และ
มอบหมายผานมาทางคณะกรรมการดาเนนการ และ
กากบดแลการปฎบตงานของเจาหนาทสหกรณใหเปนไป
อยางมประสทธภาพ มอบหมายผานมาทางคณะกรรมการ
ดาเนนการ
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
การมสวนรวมในการจดการของบคคลสามฝาย
• จากแนวความคดของ Marvin A. Schaars เกยวกบการมสวนรวม
ในการจดการของบคคลสามฝาย สามารถอธบายใหชดเจนไดดงภาพท 1
การจดการสหกรณ
ควบคม สมาชก
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
•ลกษณะการจดการสหกรณออมทรพย
สหกรณออมทรพยซงเปนองคการธรกจทอย ภายใตสภาพแวดลอม
อนประกอบไปดวย
• ระบบเศรษฐกจ ภายใตยคโลกาภวฒนทมภาวะการแขงขนอยาง
รนแรง
• กฎหมาย สหกรณออมทรพยจะตองดาเนนงานภายใตกรอบของ
กฎหมายทเกยวของกบการดาเนนงานของสหกรณออมทรพย กฎหมายท
สาคญไดแก พระราชบญญตสหกรณ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย
ประมวลกฎหมายรษฎากร กฎหมายวาดวยการบญช ระเบยบและหนงสอสง
การของนายทะเบยนสหกรณ กฎหมายแรงงานและประกนสงคม กฎหมาย
เกยวกบดอกเบย กฎหมายเกยวกบสวสดการสงเคราะหของสมาชกสหกรณ
ออมทรพย พระราชบญญตวาดวยความผดจากการใชเชค พ.ศ. 2535
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
• จากแนวคดในการจดการดงกลาว จะเหนไดวาทกฝายท
เกยวของกบการจดการสหกรณ จะตองมความรบผดชอบใน
หนาทความรบผดชอบอยางสมบรณ และมการประสานงานกน
เปนอยางด จงจะทาใหการจดการสหกรณสามารถบรรล
เปาหมายไดอยางเหมาะสมในเวลาอนสมควร
• หากแตปรากฏการณทเกดขนและมกพบเหนอย บอย ๆ คอ
การทบคคลทงสามกล ม หรอกล มใดกล มหนงไมไดปฏบตหนาท
ของตนอยางถกตองเหมาะสม ทาใหเกดปญหาตามมา และสงผล
เสยตอสหกรณอย เนอง ๆ
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
• ปญหาดงกลาวจะหมดไปหากบคคลทง 3 กล ม ไดร
เขาใจและตระหนกเหนความสาคญในบทบาทของตนและ
ปฎบตหนาทในความรบผดชอบอยางถกตองเหมาะสม
จาก คมอผจดการสหกรณออมทรพย
โดย สถาบนวชาการดานสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
กาหนดแนวทางการบรหารจดการ สอ. มจธ.
ปรบปรงการทางาน ใหเปนระบบ เรยนร ไดเรว และ
พฒนาไดอยางตอเนอง สาหรบใหผ ทางานเขาใจไดงาย และใช
เปนค มอในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ ดารงความเสยงใน
ระดบตา และประกนการทางานของกรรมการทปฏบตตามกรอบ
หรอเกณฑทวางไว
กรรมการทกคนจะตองมสวนรวมกนศกษาและวางระบบ
การทางานของแตละงาน มการเรยนร และพฒนาไดตอเนอง
อยางยงยน ม งส สหกรณคณภาพ ซงจะสงผลให สหกรณ ฯ ม
ความมนคง มงม จดสวสดการไดหลากหลาย
กาหนดแนวทางการบรหารจดการ สอ. มจธ. สงเสรมเจาหนาทใหมการพฒนาและเพมขดความสามารถใน
การทางาน มความรกในองคกร และปฏบตงานอยางท มเทเสยสละ ม
ความมนคง อย ด มสข โดยการปรบปรงระเบยบสวสดการคารกษา
พยาบาลและคาเลาเรยนบตร เรมจดสรรทนสวสดการเจาหนาท
ปรบปรงสภาพแวดลอมของททางาน เพอสรางสขภาพทด มความสข
มแรงบนดาลใจ และเออประโยชนแกสมาชกทกคน
ใหความสาคญกบการพฒนากรรมการและเจาหนาท โดยการ
เขารวมอบรม สมมนา กบสหกรณอนๆ เพอใหไดมการเรยนร และม
ความร ความเขาใจในปรชญาและหลกการสหกรณ ตลอดจนศกษา
วธการทางานทดจากเพอนสหกรณ
กาหนดแนวทางการบรหารจดการ สอ. มจธ.
การใหความร กบสมาชกทมอายสมาชกไมเกน 10 ป ใหม
ความร ความเขาใจเกยวกบหลกการและปรชญาของสหกรณออม
ทรพย การวางแผนการออม และการมสวนรวมในการควบคม
การบรหารและการเลอกกรรมการดาเนนการ
สาหรบสมาชกทมอายสมาชกเกน 10 ป ใหมสวนรวมใน
การเลอกกรรมการดาเนนการทมความร ความเขาใจเกยวกบแนว
ทางการบรหารสหกรณ ตลอดจนมความมนใจในการอาสาเขามา
ชวยทางานสบทอดเจตนารมณของสหกรณออมทรพยฯ เพอ
ความ มนคง มงม อย ด มสข ของสมาชกทกคน