לייו

2012

È"Ù‰ ȯ·ÁÏ ÌÈÁ ıÙÂÓ Á"˘ 50 ˙¯·ÂÁ ¯ÈÁÓ

‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ú„ÓÏ ÈÓ‡Ï-ÔÈ·‰ „‚ȇ· ‰¯·Á � χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙¯„˙Ò‰

‰Èχ¢‡‰Èχ¢‡ÂÎÈÒÙÂÎÈÒÙרבעון הסתדרות הפסיכולוגים בישראל

ÍÂ˙· ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈÈ˙ίÚÓ ÌÈÚÓ ‰ÏÈ‚¯‰ ˙ÈÎÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ‰

ıÓÈˢ-Ò‰ ÏË ‰ÓÏ˘ Ô· ÈÏ˙

ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈÁ‡ÔÂÒψΠ‰„Ú

„ÁÈÈÓ „ÁÂÈÓ :ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏȯÈÓ˙ ‰Ù„

Ï˘ ¯ÂÙÈÒ‰ :˙¯‰ ÈÈÈÚÏ ÂÏ˘ ‰ÈÙ‰ÔÂÁÓ „ÏÈÏ ˙¯‰

˯· Òȯȇ

מחוננות... הזכות והאתגר

ÌÈÓÒ¯ÂÙÓ‰ ÌÈÎ˙Ï ‡È‰˘ ‰¯Âˆ Ïη ˙ȇ¯Á‡ ‰È‡ ÔÂ˙ÈÚ‰ ˙ίÚÓ .„·Ï· ÌÈÓÒ¯ÙÓ‰ ˙ÂȯÁ‡· Ô‰ "‰Èχ¢‡-ÂÎÈÒÙ" ÔÂ˙ÈÚ· ˙ÂÓÒ¯Ù˙Ó‰ ˙ÂÚ„ÂÓ‰

תוכן ענייניםתוכן עניינים3 ˙ίÚÓ‰ ¯·„

˙ȯ˘ ,˯· Òȯȇ ,Èχٯ ‰ÓÁ ,‡Ë ‰ÏȈ ,ÔÂ-Ô· ÈÎÂȯ¯Ï-Ô¯‡

4 ˙·ÈËÁ‰Â È"Ù‰ ˙¢„Á

„¯˘Ó· ˙Ȉ¯‡‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ‰ÁÏ¢Ó6 ˙‡ȯ·‰

‚¯·„Ï‚ ‰ÓÈÓÈ

7 ÍÂÈÁ‰ „¯˘Ó· ˙Ȉ¯‡‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ‰ÁÏ¢ÓÔӄȯ٠‰ÂÁ

˙ίÚÓ‰ ÍÂ˙· ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈÈ˙ίÚÓ ÌÈÚÓ9 ‰ÏÈ‚¯‰ ˙ÈÎÂÈÁ‰

ıÓÈˢ-Ò‰ ÏË ‰ÓÏ˘ Ô· ÈÏ˙

10 ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈÁ‡ÔÂÒψΠ‰„Ú

16 „ÁÈÈÓ „ÁÂÈÓ :ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏȯÈÓ˙ ‰Ù„

ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ Ì È ‚ Â Ï Â Î È Ò Ù Ìȇ˘Â :χ¯˘È·

Ìȯ‚˙‡ ,ÌÈ˘È20 ÌÈ˘„Á

ÔÈÈÙ ÏÂÒ

ÔÂÂÈ‚ ÏÚ Ë·Ó ÈÁ·Ó Ï ˙‚‰‰ ÏÚ ‰˜ÂÒÚ˙·

32 ÌÈËÂÚÈÓ ˙ˆ·˜ ÒÂÈ‚Ï ÔÂÈÓÔÈÈÙ ÏÂÒ

,˙„ÏÂÈ ˙˜ÏÁÓ· ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰Ï Ï„ÂÓ36 ‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ÔÂÈ¯È‰Ï ‰˜ÏÁÓ·Â

'ıÈ·ÂÓÂÏ˘ Ï˘ÈÓ ȇÏÂʇ ‰Î¯· ,Û¯·¯Ù ‰Â‡

42 ‰Ó‡¯Ë· ÌÈÏÙËÓ ·¯˜· ˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë¯„‰ ‰Ù„ ¯„ÈÈÊ ‰˘Ó

˙ÙÒÂ˙ – ‰ÒΉ ÒÓ· ÈÂÎÈʉ ˙„˜ :ÒÓ ıÂÚÈÈ ˙ÈÙ53 ˙¯‰ ÔÈ‚·

È"Ù‰ Ï˘ Á"¯ ,Ô„ ‰È¯‡ Á"¯

54 ÌȯÙÒ ,È˙·¯ ,ÌȯÙÒÔÂ-Ô· ÈÎÂÈ

˙ÂÈÁ·Â ‰Î¯„‰ :‰˜È˙‡‰ ˙„ÚÂ Ï˘ ‰ÁÏ¢Ó56 ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ˙ÂÁÓ˙‰

˙‡ ̉ÈÏÚ ˙˙Ï Ú ÂÓ˘ ÌÈ ‚„ :ÈËÙ˘Ó‰ ıÂÚÈȉ ˙ÈÙ57 ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ‰˜ÒÚ‰ ÌÎÒ‰ ÏÚ ‰ÓÈ Á ÈÙÏ ,˙Ú„‰ ıÚÂÈ ,ÈÓ‰¯·‡ ͯ· „"ÂÚ „¯˘Ó ,ÈÓ‰¯·‡ ͯ· „"ÂÚ

È"Ù‰Ï ÈËÙ˘Ó

:˙¯‰ ÈÈÈÚÏ ÂÏ ‰ÈÙ‰ „ÏÈÏ ˙¯‰ Ï˘ ¯ÂÙÈÒ‰59 ÔÂÁÓ

˯· Òȯȇ

ÏÈÙ¯ى ˙ÈÙ ˙ÈÓÚ ÌÈÈÁ :È˘È‡‰ ¯·ÁÓ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ –64 ˙¯‰ ȯÙÒ

¯¯Ï-Ô¯‡ ˙ȯ˘

מחוננות... הזכות והאתגר

תמונת מתוך:

http://www.shutterstock.com/index-in.mhtml

תמונת השער מתוך:

http://www.shutterstock.com/index-in.mhtml

מכון ברקאי המרכז לטיפול ויעוץ במשפחה, בזוג ובפרטמרכז מוביל בגישה הנרטיבית בארץ ובעולם

החלה הרשמה לשנה"ל 2012-2013• • תכנית ללימוד טיפול משפחתי וזוגי- הכוללת:

קורסים תיאורטיים ופרקטיקום בהדרכה חיה (מותאמת לדרישות ההסכמה של האגודה לטיפול

משפחתי)•• תכנית ללימודי טיפול נרטיבי

•• סדנאות לאנשי מקצוע, מותאמות עפ"י דרישה

�

מערכתמערכת

יוכי בן-נון: טלפון: 054-4807441

jbennun@netvision.net.il דוא"ל:

צילה טנא: 054-7933195 :ÔÂÙÏË09-9566711:Ò˜ÙÏË

tene_a@macam.ac.il :Ï"‡Â„

נחמה רפאלי: 054-3976394 :ÔÂÙÏË

nechamaraph@gmail.com :Ï"‡Â„

איריס ברנט: 054-6876801 :„ÈÈ ÔÂÙÏË

berenti@012.net.il :Ï"‡Â„

שרית ארנון-לרנר: 050-7446484 :„ÈÈ ÔÂÙÏË

sarit.arnon@gmail.com :Ï"‡Â„

יו"ר הפ"י - ד"ר יוכי בן-נוןמנכ"ל הפ"י - מר דני כפרי

טל: 03-5239393 פקס: 03-5230763 ת"ד: 3361 רמת-גן 52136psycho@zahav.net.il :דוא"ל

עורכות -

קוראינו המעוניינים להגיש מאמר, להגיב, או לספר על חוייותיהם המקצועיות, מוזמנים לפנות למערכת או

לעורכות.

דבר המערכת

שלום חברים, Ì‚Â ÂÚÈ¯Î‰Ï ËÚÓÎ ÌÈÈ‡Ó „·Î‰ ÌÂÁ‰˘Î ıȘ‰ Ï˘ Â‡È˘· ‰˜ÂÒÚ – ˙Á˜Ï˙Ó ‰‡ÁÓ‰ Á¯ ˙ˉÂÏ ˙È˙¯·Á‰ ‰¯È‡‰

.ÂÁ˙ÙÏ ˙Ï‚Ï‚˙Ó ‰·¯

ԉ È˙˜È˜Á‰ ÌÂÁ˙· Ô‰ ,ÌÈ¢ Ìȯ‚˙‡· ˙·¯ÂÚÓ È"Ù‰ Ìȯ·ÚÂÓ ‰Ï‡ Ìȇ˘Â· ÌÈÙË¢‰ ÌÈÁÂÂÈ„‰Â ,È˙¯·Á‰ ÌÂÁ˙·

.ÌÈÈ˘„ÂÁ‰ ÌÈÂÚ„ÈÓ· ÌÎÈχ

‡˘Â "˙ÂÂÁÓ" ‡Â‰ ÂÊ ˙¯·ÂÁÏ ¯Á·˘ ÈÊίӉ ‡˘Â‰ .Ú„ÈÓ ÂÙÈÒÂ˙ ·Ȃ˙ ̇ ÁÓ˘ .ÂÏÂÙÈË·˘

ÏÚ Â¯Ó˘ !˙ÁψÂÓ ‰ÓÈÚ ‰˘ÙÂÁ Ϙ ıȘ ÌÎÏ ÏÁ‡.ÌÎÓˆÚ

המערכת

42012 ÈÏÂÈ

החטיבות חדשות

˙ȇÂÙ¯‰ ‰·ÈËÁ‰

,·¯ ÌÂÏ˘ ˙ȇÂÙ¯‰ ‰·ÈËÁ‰ ȯ·ÁÏ

‰‚¯‡˘ ÔÂÈÚ-ÌÂÈ ÌÈȘ˙‰ ÈÂÈ· ˙ˆÚÂÓ· ˙ȇÂÙ¯ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ‰„Ú‰ ÌÈÎȯ„ÓÏ ÌÈÁÓÂÓÏ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˜ÒÚ ÔÂÈÚ‰ ÌÂÈ .'˙ȇÂÙ¯ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÂÁ˙· ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰· ̉·˘ ÌÈ·¯‰ ÌÈÙ‡·Â ˙ȇÂÙ¯‰ ÌÈȇÂÙ¯ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈ·Ï˙˘Ó ,(ÌÈÁÓÂÓ ,ÌÈÁÓ˙Ó ,ÌÈ˘È˘¯Ù) ÂÚÈ‚‰ ÔÂÈÚ‰ ÌÂÈÏ .˙ȇÂÙ¯‰ ˙ίÚÓ· ˙‡ ÂÓÈÈÒ ¯·ÎÓ ‡Ï˘ ÌÈÁÓÂÓ Ì‚ ÌÈ·Ï¢Ó ÌÂÁ˙· ÌȘÒÂÚ Ì˙ÂÁÓ˙‰ ˙˜ÈÈϘ· ԉ ˙‡ȯ·‰ ˙ÂίÚÓ· Ô‰

.˙ÂÈ˯Ù

‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ‰„Ú‰ ¯"ÂÈ ,ÔÓ„ÏÙ È· ¯"„ ÔÎ„Ú ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ· ˙ȇÂÙ¯ ˙ÙÒ‰ – ‡˘Â· ÌÈÙ˙˙˘Ó‰ ˙‡ ˜ÏÁÎ ,ADHD ÔÂÁ·‡ Ï˘ ÌÂÁ˙‰ ¢‚ÈÈ˘ ‰Ï‡) ÌÈÁÓ˙Ó‰ ˙·ÂÁÓ Ï˘ ˙ÂίÚȉ (2013 ˙˘· ‰ÈÁ·Ï

.‰Ê ÍωÓÏ ÌÈÎȯ„Ó‰

,˙‡ȯ·‰ „¯˘Ó· ‰‡ÂÙ Ï‰Ó ˘‡ Ì‚ Â˙ÂÁΠ.ÔÂÈÚ‰ ÌÂÈÏ ÚÈ‚‰ ,Ô¯‡ 'Ù¯٠,ÌÈӯ‚ ÂÏ ÂÈ‰È˘ È„Î ,‰·Â˘Á ‰˙Èȉ ڂ· ÛË¢ ¯˘˜· ˙ÂÈ‰Ï ÏΠÌÓÈÚ˘ ÌȘ˙ ˙ÒΉ ,Ï˘ÓÏ) ÌÂÁ˙‰ Ì„ȘÏ

.(ÌÈÏÂÁ‰ ˙Â٘ϠÌÈÏÂÁ‰ È˙·Ï

ÌȘÒÂÚ‰ ‡¯˜ ÔÂÈÚ‰ ÌÂÈ ˙‡¯˜Ï ȷ˜ÚÈ ‰˜·¯ 'Ù¯ÙÏ ÁÂÏ˘Ï ÌÂÁ˙· ¯Â‡Ï .ÌÈÈÈÚÓ ÌÈ˘È¯٠˙„‡ Ú„ÈÓ ·Â¯˜· ˘È„˜‰Ï ËÏÁ‰ ,‰·Á¯‰ ˙ÂÚȉ‰ ÂÈχ ÔÈÓʉÏÔ ,‡˘ÂÏ ‰ÏÏÎÓ· ÌÏ˘ ÌÂÈ „¯˘Ó ÌÈÏÂÁ‰ ˙ÂÙ˜ Ï˘ ÌȂȈ Ì‚ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ „Ú‰ ȯ·Á ,‡ .˙‡ȯ·‰ ȯ·ÁÓ ÌÈ˘˜·Ó ,È"Ù‰· ˙ȇÂÙ¯ ¯˘˜ ÂÓÈÚ ¯ÂˆÈÏ ˙ȇÂÙ¯‰ ‰·ÈËÁ‰ / ÔÂÈÚ-ÈÓÈÏ Ìȇ˘Â ˙ÂÂÈÚ¯ ÚȈ‰Ï ȄΠÌÎ˙‡ ÌÈÈÈÚÓ˘ ˙‡„Ò / ÌÈÒÎ ÈÚˆ˜Ó ‰¯˘Ú‰ ˘‚ÙÓ Ô‚¯‡Ï Ï΢

.‰·ÈËÁ‰ ˙¯·ÁÏ Ìȯ·ÁÏ

ÏÎÏ ‰‰Ó ‰˘ÙÂÁ ÌÈÚ ıȘ .ÌÈ˘Ù‰

È"Ù‰· ˙ȇÂÙ¯ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ „Ú‰ ȯ·Á ,¯"ÂÈ – ˜¯· ‰Ú ¯"„˜‰Ï ԯ‡ ,È˙¯Á ˙ȯÈÚ

˙È‚¯‡-˙È˙˜ÂÒÚ˙-˙È˙¯·Á‰ ‰·ÈËÁ‰

ÌÂÏ˘ ‰·ÈËÁ‰ ȯ·ÁÏ

ÌÎÒ‰‰ ˙‡ ˙¯‚ÂÒ Â‡ ‰Ï‡ ÌÈÓÈ· .1 ÌÈȘ˙È˘ ,‡·‰ È˙·ÈËÁ‰ ÒÎÏ ,2013 ¯‡Â¯·ÙÏ 15-12 ÌÈÎȯ‡˙· ˙ÂÂÏÓ È·‚Ï ˙˜Ȅ· .ÔÂÈˆÚ ¯È· ‡Ï˘ ÌȯÈÁÓ È˘¯Ù‰ ‡¯‰ ÌȯÁ‡ ÌÈÈ˜Ï ÂÙ„Ú‰ ÔÎÏ ÌȘ„ˆÂÓ Â‡¯

.ÔÂÈˆÚ ¯È· ·Â˘ ÒΉ ˙‡ ˙¢˜·Â ˙ÂÚˆ‰ ˙Ï·˜Ï ÁÓ˘ Á˙Ù ‰˘‰ Ì‚ .ÌÈÁÓÏ Ìȇ˘ÂÏ ‰Ò ÌȘÈ˙ ÌÈÎȯ„Ó ˙ˆÂ·˜

.ÌÈÁÓ˙Ó ˙ˆÂ·˜ ·Â˘ ÁÂ˙ÙÏ

‡˘Â· ˙È„ÂÓÈÏ ‰ˆÂ·˜ ͯ„Ï ‰‡ˆÈ .2 ,ү˜· .ıÂÚÈÈ· ÌÈÈËÒȉ„· ˙¯˜Ú ˙ÂÙ˙˙˘Ó ,χ¯‰ ‰˜·¯ ˙ÈÈÁ‰·

.‰·ÈËÁ ˙¯·Á 18

„‚ ‰¯È˙Ú‰ ‡˘Â· ÌÈ·¯ÂÚÓ Â‡ .3 ˙ÙÈ˘Á ‡˘Â· Ì˘¯‰ Ï˘ ‰˜˙‰ ÌÈÎÁÓ ,ÌÈÁ·Ï ÌÈÈÂÈÓ ˙ÂÁ„ ÌÚËÓ ‰¯È˙Ú Â˘‚‰ .‰È˙‡ˆÂ˙Ï ,È"Ù‰ ÌÚËÓ ‰¯È˙Ú ÌÈÂÎÓ‰ ‰ËÏÁ‰ Ï·˜˙˙˘ ÌÈÂÂ˜Ó Â‡Â ‰˜È˘¯Ù‰ ,ÔÂÈ‚‰‰ ÌÚ ˙·˘ÈÈ˙Ó‰

.˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰˜È˙‡‰Â

‰·ÈËÁ‰ ˙¯·ÁÏ ˙ÂÓÁ ˙Âί· .4 ˙˜ÏÓ" ‰¯ÙÒ ˙‡ˆ ÏÚ ˜Â„ˆ Èϯ‡

!"˙¯ÁÏ

,ÌÈÚ ıȘ ‰·ÈËÁ‰ „Ú ¯"ÂÈ - χ˘ Ô· ˙ȯ‡

˙ÈÈϘ‰ ‰·ÈËÁ‰

ÌÈÈÈϘ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ÌÂÏ˘

Ô‚¯‡· ÌÈ˘Á¯˙Ó‰ ÌÈÈÂÈ˘‰ ¯Â‡Ï ·˘Á ,ÂÏ˘ Úˆ˜Ó‰ Ï˘ ‰¯˘Î‰·Â ˙ÂÙÏ ÌÂ˜Ó ˘È˘ ,˙ÈÈϘ‰ ‰·ÈËÁ· ÌÈÈÂÈ˘Ï Ú‚Â· ÌÎ˙Ú„Ï Ï‡˘Ï ÌÎÈχ

˙‡¯Ï ÏÂÎÈ ,ÂÊ ‰ÈÙ ¯Á‡ ·˜ÂÚ˘ ÈÓ .‰Ï‡ ÌÎ˙‡ Ô΄ÚÏ Ï„˙˘Ó ȇ ÔÂÈÏÈ‚ Ïη˘ ˙‡ ¯Â¯· ÔÙ‡· ÚÈ·Ó Ì‚Â ,˘Á¯˙Ó· ,ÈÈ Â·˘ÁÓ ÍÂ˙Ó ˙Ú·Â ÂÊ ‰„ÓÚ .È „ÓÚ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÚ ÈÏ˘ ¯˘˜‰ ÏÚ ˙Ú˘ ͇ ÌÈ Á¯˙Ó‰ ÌÈÈÂÈ ‰ .‰ÈÓ„˜‡·Â ‰„˘· ÔÂÁ·Ï ÈÏÚ˘ È‚¯Ó ȇ ·˘ ,ÍÈω˙ ÌÈ ˆÂÈ Ô‰ ÈÓ ˙‡ ˜Â„·Ï ÈÈ Â„ÓÚ ˙‡ ·Â˘Â ·Â˘ ˙·ÈËÁ‰Ó È ·Á ÈÙ· È ÚË .˙‚ ÈÈÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÈÙÏΠԉ ,È"Ù‰· ˙¯Á‡‰ ¯"ÂÈ ‚È‰Ó˘ ÌÈÈÂÈ · ÌÈÎÓÂ˙˘ ,ÌÈÈÈϘ ·¯˜· ·Â¯ È È „ÓÚÏ˘ ,‡È‰ ,‰ˆÚÂÓ‰ .‰ÚÈÓ˘‰Ï ÈÏÚ ÔÎÏ ÌÈÈÈϘ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈ„ÓÂÚ ÌÈÈÊÎ¯Ó Ìȇ˘Â ‰˘ÂÏ˘ È"Ù‰· ˙ÈÈϘ‰ ‰·ÈËÁ‰ ÔÈ· ˙˜ÂÏÁÓ·:ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ È¯·Á ·Â¯Â ¯"ÂÈ ÔÈ·Ï

:˙ÂÁÓ˙‰‰Â ÌÈ„ÂÓÈω ÈÎ ÌÂÁ˙· .1 ˜ÈÚ‰Ï ÔÎÂÓ ‰ˆÚÂÓ‰ ¯"ÂÈ˘ „ÂÚ· ("‰·Èω ˙ÈÎÂ˙") ˙‡ËÈÒ¯·ÈÂ‡Ï ˙Â˘È‚ ˘ÂÏ˘ ÔÈ· ˙È˘ÙÂÁ ‰¯ÈÁ·-˙È·ÈËȂ˜ ,˙ÈӇȄ) ˙ÂÈÊÎ¯Ó ‰„ÓÚ‰ ,(˙È˙ίÚÓ ˙È˙‚‰˙‰ ˙ÈÂÈÁ ˙ÈӇȄ‰ ‰˘È‚‰˘ ‡È‰ ÂÏ˘ ‰ÈÏÚ ÁÂÒÙÏ ‰È‰È ¯˘Ù‡˘ Ȅη ,È„Ó ÁÈË·‰Ï ˘È ÔÎÏ ‰¯˘Î‰‰ ÍÈω˙·

.˙ÂÁÓ˙‰·Â ÌÈ„ÂÓÈÏ· ‰ÓÂ˜Ó ˙‡ ‰ˆÚÂÓ‰ ¯"ÂÈ „ÂÚ· :È‚¯‡‰ ÌÂÁ˙· .2 "ÏÚ Û‚" ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ· ‰‡Â¯ ˙ÈÚˆ˜Ó ‰„Ú ÏÎÏ ·È˙Î‰Ï ÏÂÎÈ˘ ÌÈ¯Â·Ò Â‡ ,‰¯˘Î‰‰ ÈÎ˙ ۘȉ ˙‡ ˙ÂÈ‰Ï ‰Îȯˆ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙„ÚÂÂÏ˘ ÈÙ‡ ÏÚ ËÈÏÁ‰Ï ˙ÈÚˆ˜Ó ‰ÈÓ¡

.‰·ÈËÁ ÏÎ Ï˘ ‰¯˘Î‰‰ ۘȉ ¯"ÂÈ „ÂÚ· :È Â·È ‰ Â È ‰ ÌÂÁ˙· (3 ˙Ú ÂÓ‰ ‰Ó ÂÙ¯· ÍÓ ‰ˆÚÂÓ‰ ‡ , Ù‰ Â‡È · È Â È ˙˯ى·Â ‰Ó ÂÙ¯‰˘ ÌÈ Â·Ò ÈÈϘ‰ ‰·ÈËÁ· ·Á ÌÂÁ˙Ï ‰ÚÓ ˙  ‰È‡ , Ú ÂÓ‰ ‰Ó ÂÙ¯‰ Ì ӷ ÂÈ Ù Â Â Ó Ï˘ ‰ÎÈÓ˙‰ ˙‡ È·‚‰Ï ÌȘ˙ ÛÈÒÂ‰Ï È ÂÁ˙ Ï˘ ÌÈÈ ‰ ͯÚÓ· È Ï˘ÓÓ‰

. ÂÈÚ ˜Ó-·¯ ˘Ù- Â‡È ·Ï

ÈÏ ¯Â¯·Â ˙·ίÂÓ ˙ÂÈ‚ÂÒ ˘ÂÏ˘ Ô‰ Âχ ‰ËÂ˘Ù ‰·Â˘˙· Ô‰ÈÏÚ ˙ÂÚÏ Â˘˜˙˙˘ ˙ÈË˘Ù‰ ‰Ó¯· È˙„ÓÚ ÌÓ‡ .„‚ ‡ „Ú· „Ú· ,‰·ÂÁÎ ˙ÈӇȄ‰ ‰˘È‚· ˙„„ˆÓ Ì‚ ͇ ,‰Ó¯ÂÙ¯‰ „‚ ˙„ÚÂÂÏ ‰ÈÓ¡

5 2012 ÈÏÂÈ

�

˙·ίÂÓÏ ÒÎȉÏÂ...Ï·‡ ¯ÓÂÏ Í¯Â ˘È ÈÏ .‰È‚ÂÒ ÏÎ Ï˘

,‰¯˘Î‰‰ Ï˘ Ô¢‡¯‰ ÌÂÁ˙· ,‡Ó‚Â„Ï ‰˘È‚‰ „Ú· ‡Â‰˘ ·˘ÂÁ˘ ÈÓ ˘È ̇ Ì‚ ÂÊ ‰˘È‚˘ ¯Ó‡ ‰Ê Ôȇ ,(ÈÂÓÎ) ˙ÈӇȄ‰ ‰Ï‡˘‰ .‰¯˘Î‰‰ ۘȉ ÏÎ ˙‡ ‰ÎȯˆÓ ÌÈÎȯˆ ÌÈÈÂÈ˘ ÂÏȇ ,‡È‰ ˙·Î¯ÂÓ ¯˙Âȉ ¯Ή˘ ÈÙÎ ‰¯˘Î‰‰ ÍÈω˙· ÏÏÂÁ˙‰Ï ˙Â˘È‚Ï ÌÂ˜Ó ¯˙ÂÈ ˙˙Ï È„Î ,ÌÂȉ „Ú ÌÈÈËÒ‚‡È„ ÌÈÏÎÏ ,¯˜ÁÓÏ ,˙¯Á‡ ÚÒÓÏ ÍÂÙ‰˙ ‰¯˘Î‰‰˘ ÈÏ·Ó ,ÌÈÙÒ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ¯Â·Ú Ú‚ÈÈӠͯ‡ ,¯Ó‚ È˙Ï· ˙‡ӈÚÏ ÔÂÈ˘È¯Ï ‰ÎÁÓ‰ ¯ÈÚˆ‰

.˙ÈÚˆ˜Ó ˙ˆÚÂÓ· ¯ÈÎÓ È‡ ,È‚¯‡‰ ÌÂÁ˙· ÂÓÓ˘ È˙ÂÎÓÒ‰ Û‚ΠÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ „Ú· ÈÓ Ì‚ .˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙„Ú‰ ˙¯ʂ ¯Â¯· ȯ‰ ,˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙„ÚÂÂÏ ‰ÈÓ¡ ‰ˆÚÂÓ‰ Ï˘ ̘Ӊ ÔÈ· ÔÈ„Ú ÔÂÊȇ ˘È˘ ,˙ÓÈȘ ‡È‰ ‰ÓÏ ˙¯Á‡) ÌÈÈÂÈ˘ ‚ȉ‰Ï (˙„Ú‰ Ï˘ ÈÓ‚ ˙Ó˙ÂÁ ˙ÂÈ‰Ï „·ÏÓ Ï˘ ÈÚˆ˜Ó‰ ÌÂÁ˙Ï ‰¯È„Á‰ ˙Ó¯ ÔÈ·Ï ‰¯È‡˘Ó ,‡Ó‚Â„Ï ‰·Èω ˙ÈΠ.‰„Ú ÏÎ ˙ÈÈϘ‰ ‰„ÚÂÂÏ ‰ÈÓ¡ È„Ó ËÚÓ È˙Ú„Ï ÔÎÏ ˙ÈÎÂ˙Ï „‚˙˙˘ ‰¯˜Ó· ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰„Ú‰ ÏÚ ‰˙‡ ˙ÂÙÎÏ Ôȇ ÔÎÏ ‰˙‡ ÂϷȘ ˙„Ú‰ ¯‡˘) ˙ÈÈϘ‰

.(‰ÈÓ¡ Ï˘ ‰Ï‡˘Â ˘ÈÏÙ˜ Ôȇ „Ú·˘ ÈÓ Ì‚ ,ȯ·Ȉ‰ ˙Â¯È˘‰ ÌÂÁ˙· „‚ ˘Ù‰ ˙‡ȯ·Ï ˙ÂÁ˙‰ ˙¯‡˘‰ ‰¯Â˜ ‰Ó – ÂÓˆÚ ˙‡ χ˘È ‰Ó¯ÂÙ¯‰ ̇‰Â ‰Ó¯ÂÙ¯‰ ÌÚ „ÁÈ· ‡·‰ ·Èˆ˜˙Ï

‡ÏÏ Ì‚ ˙‡ȯ·‰ „¯˘ÓÏ ¯·ÚÂÈ ‡Â‰ È˙˘‚¯‰ ÌÚÙ ‡Ï Âʉ ‰È‚ÂÒ· ?‰Ó¯ÂÙ¯‰ ÌÈ˘ 17 -Î ."‰ÓÏ˘ ËÙ˘Ó"· ÂÓÎ ÈÂÈÏÈÓ ÌÈ¯Ê‰Ï ‰¯ÂÓ‡˘ ‰Ó¯ÂÙ¯ ˙ÚˆÂÓ Â‡ „ÂÚ· .ÌÈÈ˘Ù ÌÈÈ˙Â¯È˘Ï ÌÈϘ˘ ÌÈ„‚˙Ó ˙Âȯ·Ȉ‰ ˙ÂÁ˙‰ ÏÚ ÌȘ·‡ ¯˙ÂÈ ÌÈ¯Ê‰Ï ‰ÏÂÎÈ ‰˙Èȉ Èχ ‰Ó¯ÂÙ¯Ï ÌÈ„ÓÂÚ ,ÌÈÈ˘Ù ÌÈÈ˙Â¯È˘Ï ÌȘ˜ÊÏ ÛÒÎ ˙ÂÈȈ· ÌÈÎÓÂ˙ ‰Ó¯ÂÙ¯‰ È˘‡¯ „‚Ó ¯ÒÂÁÏ ÔÂÚËÏ È„Î· ,˙ÂÁ˙‰ ˘Â·ÈÈ· ‰·¯ Ï·ÂÒ ÈÓ .‰Ó¯ÂÙ¯‰ Ï˘ ‰˙ˆÈÁ Ô˙ÂÏÈÚÈ ÂÏ Ôȇ˘ Ôίˆ‰ ?‰Ê ˜·‡ÓÓ ÌÈÈ˙È· ˙ÂÎÁÏ Íȯˆ ,¯˜È È˯٠ÏÂÙÈËÏ ÌÈÚˆÓ‡ ÁÎÂÂÈ‰Ï È„Î ˜ ˙‡ٯӷ ÌÈί‡ ÌȯÂ˙· ‡Ï˘ ‰„‡ .·¯ ÒÓÂډ τ ‡Â‰ ڈȉ‰˘ ¯Â·Ú˙˘ ÛÈ„Ú ‰È‰ ¯·Î˘ È˙˘‚¯‰ ÌÚÙ ˙‡ ÂÏ·˜È ÌÈÏÙÂËӉ ÔÓÊÓ ‰Ó¯ÂÙ¯‰ Ì˙Â¯È˘Ï ÂÈ„È· ˜ÈÊÁÓ ¯ˆÂ‡‰˘ ÛÒΉ Ìȇ˙‰ ÏÚ ˜·‡È‰Ï ÍÈ˘Ó ÔÎÓ ¯Á‡ÏÂ

.ÔÂÎÏ Ìȇ¯ ‡˘ ÈÙÎ ˙ÂÈ‚ÂÒ‰ Ï˘ ˙·ίÂÓÏ ˙‡ӂ„ ˜¯ Âχ ,˙‡Ê ÌÚ .È ¯Îʉ ‡Ï ˙ÂÈ·ίÂÓ „ÂÚ Ô È ˙ÂÈ‚ÂÒ‰ Ï˘ Ô˙·ίÂÓÏ Ú„ÂÓ È‡˘ Û‡ „Á‡ Ï΢ ·˘ÂÁ ȇ ÔÈÈ„Ú ,È ÈÏÚ‰˘ ȯ˜Ú ÔÙ‡· ·Â˘ÁÏ ÏÂÎÈ ,Â È‡Ó (˙Á‡Â) È"Ù‰ È ·Á ÌÎÏ ÁÏ˘ ·Â¯˜· .Â˙„ÓÚ ÏÚ Âχ ˙ÂÈ‚ÂÒ ˘ÂÏ ÏÚ ÔÂχ˘‰ ˙‡ ÌÈÈÈϘ‰

.·ÈÁ¯‰Ï ÏΠ¯˜Ò‰ ¯Á‡Ï ÈχÂ

˜·ÈÙÒ ÒÂÓÚ˙ÈÈϘ‰ ‰·ÈËÁ‰ ¯"ÂÈ

˙ÈÓÂ˜È˘‰ ‰·ÈËÁ‰

,Ìȯ˜È Ìȯ·Á ÏÁ‡ ,‰˘„Á‰ ‰˘‰ ÂÈÏÚ ˘Â¯Ù· ,‰ÁÈӈ ‚¢‚˘ ˙˘ ÂÊ ‡‰˙˘ ÂÏÂÎÏ Ï˘ ‰˘ ,˙ÂÚˆ˜Ó˙‰Â „ÂÓÈÏ ˙˘ ‰¯ÈˆÈÏ ,˙ÂÁÂÎ ˙ÓÈ˙¯Â ˙¢·‚˙‰ ‰„˘· ˙ÙÒ ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ï ÈÂÈ˘Ï

.ÈÓÂ˜È˘‰

"‰„˘‰ ıÚ Ì„‡‰ ÈÎ" :·Â˙Î ‰¯Â˙· ˙‡Ê ÌÈÚ„ÂÈ ÂÁ‡Â .(19 ,Î Ìȯ·„) ÌÚ Â˙ÈÈ˘Ú· ÌÂÈÓÂÈ ˙‡Ê ÌÈÂÂÁ ÌÈÓÏ ÌÈ˜Â˜Ê ÌȈÚΠ̘ÏÁ .ÂÏÙÂËÓ ÍÂÈÁ) ÔÂ˘È„Ï Ì˜ÏÁ ,(˙È˘‚¯ ‰ÏΉ) ¯Â·˘ ÛÚ Ï˘ ÚÂ·È˜Ï ,̘ÏÁ ,(Ú„ÈÓÂ Ï˘ ‰ÁÈÓˆÏ ‡È·‰Ï ÏÂÎÈ˘ ÌÂÊÈ‚Ï Â‡

.(˙ÂÏ‚˙҉ Ԅ·‡ ÈÎÈω˙) ˘„Á ÛÚ

˙‡ ‡ÂˆÓÏ ‰˘‰ ÁÈψ Ô˙ÈÈ ÈÓ ,‰ÈÈ˘Ú‰ Í˘Ó‰Ï ÂÎÂ˙· ˙ÂÁÂΉ ÂÏÙÂËÓ ˙·ÂËÏ ‰Â·˙· ,˙ÂÏ·Ò·

.ÂÓÚ ÌÈ„·ÂÚÏÂ,‰Î¯·· ,ÈÓÂ˜È˘‰ „Ú‰ ,(¯"ÂÈ) ˙¯ÂÙ ¯ÓÂÚ '¯„ '·‚ ,ÔÂÈÁ‡ ÔÂÒÁ ˙ÈÏȇ '¯„.ȯ‡ È˘ '·‚ ,ԉΠ‰È¯Â„

62012 ÈÏÂÈ

˙Ȉ¯‡‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ‰ÁÏ¢Ó˙‡ȯ·‰ „¯˘Ó·

‚¯·„Ï‚ ‰ÓÈÓÈ

ÌÂÏ˘ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ

˙‡Ê ÌÚ .‰˘˜‰ ¯È‡‰ ‚ÊÓ ˙ÂÁω ,ÌÂÁ‰ Â˙‡Â ÚÈ‚‰ ıȘ‰ Ô΄ÚÏ ‰ÁÓ˘ ȇ ÌÈ·¯ Ìȇ˘Â ÌÈÓ„˜Ó ÌÈÎÈ˘ÓÓ Â‡ ÌÈÈ˘˜Ï ԉ ‰ÈÈ˘ÚÏ Ô‰ ÌÈÚ„ÂÈÓ Âȉ˙˘ ˙Ó-ÏÚ ,ÌÎ˙‡

.Âί„· ÌÈ·ˆÈ‰

˙„·‡˙‰ ˙ÚÈÓÏ ˙ÈÓ‡ω ˙ÈÎÂ˙‰ .1 ˘ÂÏ˘Î Í˘Ó˘ ˙ÈÎÂ˙‰ ËÂÏÈÈÙ ,ÌÎÏ È˙¯ÙÈÒ ¯·Î˘ ÈÙÎ ‰„È¯È „„ÓÏ ‰˘˜ .˙ÂÙÈ ˙‡ˆÂ˙Ï ‰ÎÊ ÌÈÈ˙Ò‰ ÌÈ˘ ÌÈ„„Ó‰ ¯‡˘ ͇ ,¯ˆ˜ ÍÎ ÏÎ ÔÓÊ· ˙ÂÈ„·‡˙‰‰ ¯ÂÚÈ˘· ËÂÏÈÈÙ‰ ˙‡ˆÂ˙ .˙ÈÎÂ˙‰ ˙ÂÏÈÚÈ ˙‡ ÂÁÈΉ ÂÁ·˘ ‡ Âχ ÌÈÓÈ· .˙‡ȯ·‰ „¯˘ÓÏ Â˘‚‰ ˙ˆÏÓ‰‰Â ‡ÏÏ Ô΢ ,˙ÈÎÂ˙Ï ÌÈȷȈ˜˙ ˙Â¯Â˜Ó ˘ÂÙÈÁ· ÌȘÒÂÚ

.ÏÚÂÙÏ ˙‡ˆÏ ÏÎÂ˙ ‡Ï ˙ÈÎÂ˙‰ ˙‡ ·Âˆ˜˙ ¯‡˘Ï ÌÈÂ٠‡ ,˙‡ȯ·‰ „¯˘ÓÓ ˘¯„‰ ·Âˆ˜˙Ï ÛÒ „¯˘Ó ,Ì˙ÂÙ˙˙˘‰ ˙‡ ÌÈ˘˜·Ó ÌÈÙ˙¢‰ ÌÈ„¯˘Ó‰

.Â˙ÈÁ·Ó ÌÈ·Â˘Á‰ ÌÈ„¯˘Ó‰ „Á‡ ‡Â‰ ÍÂÈÁ‰ ‡ 18/12/12 -· ÈÎ ÌÎ˙‡ Ú„ÈÏ ¯·Î ˙˘˜·Ó ȇ ,˙„·‡˙‰ ˙ÚÈÓ ‡˘Â· ÔÂÈÚ-ÌÂÈ ÌÈÈ˜Ï ÌÈÎ˙Ó ÌȘÒÂÚ‰ ÏÎÏ ˙ÈÎÂ˙· ÂÏ ÌÈÙ˙¢‰ ÏÎÏ „ÚÂÈÓ ‰È‰È˘

.‰Î‡ÏÓ· ˙ÂÂÈÚ ,˙ÂÚˆ‰ ÌÎÏ ˘È ̇ ÌÎÈÙÏ „ÚÂÓ‰ ˙‡ ÂÓ˘ ,‡‡

.ÂÈχ Ì˙‡ ¯ȷÚ˙ ̇ ÁÓ˘ ‰Ê ÌÂÈÏ Ìȇ˘ÂÂ

˙ÈÈÓ ‰ÙȘ ÈÚ‚Ù ÌÈ„ÏÈ· ÏÂÙÈËÏ ˙ÈÓ‡ω ˙ÈÎÂ˙‰ .2

„¯˘Ó ¯˘‡Î ,‰Á¯‰ „¯˘Ó ÏÈ·ÂÓ Âʉ ˙ÈÎÂ˙‰ ˙‡ ‰Ï‡ ÌÈÓÈ· .ÂÈχ Ìȯ·ÂÁ ÍÂÈÁ‰ „¯˘Ó ˙‡ȯ·‰ ,ÌÈÚ‚Ù‰ ÌÈ„ÏÈ· ÏÂÙÈËÏ ÌÈ˯„ËÒ ˙·È˙Î ˙ÓÈÈ˙ÒÓ .‰¯˘Î‰ ˙ÂÓ˜ÓÏ ÌÈ˯„ËÒ ÌÈÏÙËÓÏ ÌÈ˯„ËÒ ¯˙ÂÈ· ·Â˘Á Âʉ ˙ÈÎÂ˙· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ÌÓÂ˜Ó ÌÈÏÙËÓ‰ ¯‚‡ÓÏ ÂÙ¯ËˆÈ ÌÈÙÒ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒ٠̇ ÁÓ˘‡Â

.‰Ï‡ ÌÈ„ÏÈ·

˙Ú¯Ù‰Ó ÌÈÏ·ÂÒ‰ Ìȯ‚·ӷ ÌÈ„ÏÈ· ÏÂÙÈË ÔÂÁ·‡ .3 ÊÂÎȯ ·˘˜

˙‡ȯ·‰ „¯˘Ó Ï"ÎÓ ¯˘È‡ ,ÌÎÏ ¯ÒÓ ¯·Î˘ ÈÙÎ ÌȇÙ¯ „ˆÏ ÔÂÁ·È‡ È˘¯ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ Ì‚ ˙‡Ê (ÌÈÈ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÌȇÙ¯ ÌÈ‚ÂϯȠ,ÌȯˇÈÎÈÒÙ)

.˙Óω ‰¯˘Î‰ ¯·ÚÈ˘ ȇ˙· :‡˘Â· ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ ¯ÙÒÓ ÂÓÈȘ Âʉ ‰˘‰ Íωӷ ¯ȷډ˘ ÌÈÎȯ„Ó ÌÈÁÓÂÓÏ ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ È˙˘ ˙˘˜·Ó ȇ .„ÏÈ˘Ë¯ ÈÏÈÏ ¯"„ ¯ÂÓ ÔˆÈ ˙·„˙‰· Ú„È‰Ó Ì¯˙Ï Ô˙ÂÂÎ ÏÚ Ô‰Ï ˙Â„Â‰Ï ÂÊ ˙Âӄʉ· „·ÂÚ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ¯Â·Èˆ ˙·ÂËÏ ,Ô‰Ï˘ ÔÂÈÒȉÓÂ

.˙‡ȯ·‰ ˙ίÚÓ·

˙¯‚ÒÓ· ,ÌÈÁÓ˙ÓÏ Ì‚ Â˙È ‰Ê ‡˘Â· ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ È„Ó ÌÈÓÈÈ˜Ó Â‡˘ ,ÌÈÁÓ˙ÓÏ ˙ÂÓÏ˙˘‰‰ ÈÓÈ Ì‰˘ ,ÌȈ¯Ó‰ ÏÎÏ ˙Â„Â‰Ï ˙Âӄʉ ·Â˘ ÂÊ ‰˘ ˙‡ ͯÚÏ Ì˙ÂÂÎ ÏÚ ,ı¯‡· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ȯÈÎ·Ó Ú„È‰Ó ˜ÈÚ‰Ï ,¯ÂӇΠ˙·„˙‰· ÂÏω ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰‰

.ÌÈÁÓ˙ÓÏ Ì‰Ï˘ ÔÂÈÒȉÓ ˙ÈÈÚÓ ‰¯È˘Ú ,„Â‡Ó ˙ÂÂ‚Ó ‰˙Èȉ ˙ÈÎÂ˙‰ ‰˘‰ ÍÈ˘Ó Â‡ .ÌÈÁÓ˙Ó 200 -Ó ‰ÏÚÓÏ ‰· ÂÙ˙˙˘‰Â

.‰‡·‰ ‰˘· Ì‚ ÌÈÁÓ˙ÓÏ ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ Ï˘ ˙¯ÂÒÓ· ˙„Ú‰ ÌÚ ÛÂ˙È˘· ÔÂÈÚ-ÈÓÈ È˘ ÂÓÈȘ˙‰ ,ÔÎ-ÂÓÎ

.ÔÂÈÚ ÈÓÈ È˘ „ÂÚ ÌÈÎÂ˙Ó ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ¯ÒÂÈ‚· ÌÈȘ˙‰ ÌÈÈÈϘ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ È˙˘‰ ÒΉ

.ÂÓÈÚ ÛÂ˙È˘· ͯÚÂ

ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˜ÂÁ· 15 ÛÈÚÒ ÔÂ˜È .4 Ì‚ ˙‡Ê ˙·˜Ú·Â „¯˘Ó‰ Ï"ÎÓ ÈÎ ¯˘·Ï ‰ÁÓ˘ ȇ ڈ‰˘ ,ÈÂÈ˘‰ ‰ÂÂ˙Ó‰ ˙‡ ¯˘È‡ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ ‰Â˜˙ ȇ .„¯˘Ó· ˙ÈËÙ˘Ó‰ ‰Î˘Ï‰ ÌÚËÓ ÈÓÚËÓ ÛÈÚÒ‰ ÈÂÈ˘ ÈÙ· ÂӢ‰˘ ÌÈÏ¢ÎÓ‰ ,‰Ê ·Ï˘· ,ÈÎ ˙¯„˙Ò‰ ÈÎ ‰ÂÂ˜Ó È‡ .Â˙‡ Ì˘ÈÈÏ ‰È‰È Ô˙È ÈΠ¯Ò‰

.‰ˆÏÓ‰Ï ‡È‰ Û‡ ۯˈ˙ χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÈÓÏ ˜¯ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ˜ÂÒÚÏ ÔÂÈ˘¯ Ô˙Ó – ÈÂÈ˘‰ ˙‰Ó

.Ì˜È˘¯Ù ÏÏÂÎ ,‰·ÈÏ È„ÂÓÈÏ ÌÈÏ˘‰˘

ÌÈÁÓ˙Ó ˙ÂÈÂÎÊ .5 :˙ÂÈÁ‰ È˙˘ ‡ˆÂ‰ ÌÈÁÓ˙Ó‰ „ÚÂ Ï˘ ‰ÈÈÙ ˙·˜Ú· ¯„ÚÈ‰Ï ‰ÁÓ˙Ó Ï˘ ÂÈ˙ÂÈÂÎÊ Ô‰Ó ‰¯È‰·Ó ‰Â˘‡¯‰ ,‰ÏÁÓ ,ÌȇÂÏÈÓ ,‰„ÈÏ ˙˘ÙÂÁ ·˜Ú ˙ÂÁÓ˙‰‰ ÍÈω˙Ó „ˆÈΠ‰Î¯‡ ˙¯„Úȉ ˙˘¯„ ‰È‚·˘ ,˙¯Á‡ ‰·ÈÒ ÏΠ‡ ˙ÂÁÓ˙‰ ÍÈω˙· „ÂÓÚÏ ‰·ÂÁ‰Â ¯„ÚÈ‰Ï ˙ÂÎʉ ÔÈ· ÔʇÏ

.˙˜˙· Ú·˜˘ ÈÙÎ „ÂÓÚÏ ,ÌÈÈ˯ى ÌȯÎÂÓ‰ ˙„ÒÂÓÏ ‰ÈÈÙ – ‰ÈÈ˘‰ Ì¯Î˘ ˙ÈÁ·Ó ÌÈÁÓ˙Ó‰ ˙‡ ÂÁÙ˜È ‡Ï˘ ˙Â˘È¯„·

.Ì˙˜ÒÚ‰ ȇ˙Â

ÏÎÎ ÌÎÈ„È· ÚÈÈÒÏ ÌÎ˙¢¯Ï „ÂÓÚÏ ÍÈ˘Ó ÈÎ ‰Â˜˙ ȇ .¯˘Ù‡˙È˘ ÏÎΠ˘¯„È˘

ÌÈÚ ıȘ ˙ί··

‚¯·„Ï‚ ‰ÓÈÓÈ ˙Ȉ¯‡ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÈÂ˘È¯ ÏÚ ‰ÂÓÓÂ

7 2012 ÈÏÂÈ

˙Ȉ¯‡‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ‰ÁÏ¢ÓÍÂÈÁ‰ „¯˘Ó·

Ôӄȯ٠‰ÂÁ

˙ÈÈ‚ÂÒ ‡È‰ ,˙˜ÂÁ¯ ÌÈ˙ÈÚÏ ˜¯ ˙ÂÏÂÚ˘ ˙ÂÈ‚ÂÒ‰ ˙Á‡ ‰È‚ÂÒ· ¯·Â„Ó .‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙ÂÓ„˜‰ ÂÈ˙ÂÚ„ ¯Ó‡Ó˘ ¯Ó‡ ÌÈ„˜‡ .˙Èχ¢ÈÏÙ˜ ‰·¯ ‰„ÈÓ·Â ‰·Â˘Á · ˙Ú‚Ï ˜¯ ‡Ï‡ ,‡˘ÂÏ ÈÓ„˜‡ ÈÂÒÈÎ ˙˙Ï „Ú ‡Ï ‰Ê ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÔÁÏ¢" Ï˘ ˙Èχ¢‡ Ë·Ó ˙„Â˜Ó ,ÛËÁ·

.‡˘Â· Ï΢ÂÓ ÔÂÈ„Â ÁÈ˘ ÔÈÓʉÏ ,"˙ÈÎÂÈÁ‰

Ú„È ÏÚ ˙ÂÒÒ·˙Ó ˙ÈÎÂÈÁ‰ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ˙˜È˘¯Ù‰ Íωӷ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ‰˜ÂÓ‰ ,ۘȉ ·Á¯ ȯÈÙӇ È˯‡È˙ ˘È‡ ,‰¯Â‰ ,„ÏÈ :˯ى Ï˘ ˘‚ÙÓ‰˘ ÁÈË·Ó ˙ÂÁÓ˙‰‰ ÈÚˆ˜Ó‰ ÍÂÈÁ‰ .‰ÁÓÂÓ Ú„È ÏÚ ÒÒ·˙È ,‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÚ ÍÂÈÁ ,‰È¯Â‡È˙ ¯·ÁÏ ˙ÏÂÎȉ ˙‡ Ì‰Ï ‰˜Ó ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ Ô˙ȉ ˜ÙÒ ÏÎ Ôȇ .˙È˙¯Â˜È· ‰·È˘Á ÈÓ¢ÈÈ Ú„È ,ȯÈÙÓ‡ Ú„È ,ÂÏ˘ ˙Ú„‰ ÏÂ˜È˘ ‡ˆÓ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ Â˙„Â·Ú ÒÈÒ··˘ Ï·˜Ó˘ Ì„‡ ÌÚ ÈÚˆ˜Ó ˘‚ÙÓ Ïη ˘Ó˙˘Ó ‡Â‰ ·˘ ˙ÂÚ„ ,˙ÂÂÓ‡ Ô·˘Á· ˙Á˜Ï ˘È ,˙‡Ê ÌÚ .˙Â¯È˘ ÂÓÓ Â‡ ,"Ô·Ï ·‡"Ó ‰¯˘Î‰‰ ÈÎÈω˙· ˙¯·ÂÚ˘ ,˙ÂÈÚˆ˜Ó ¯‰¯‰Ï ÌÈ˘¯„ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ .ͯ„ÂÓÏ Íȯ„ÓÓ ÂÏ˘ ÌÈÁÂÓ· ˘È Ìχ ,Ô‰ÈÏÚ ¯Ú¯ÚÏ Û‡Â ˘„ÁÓ ÌÚÙ Ïη ‰Ï‡ ˙ÂÚ„· ‰˘ÏΠ̯‚˘ ÈÏ·Ó ÈÚˆ˜Ó‰ ˜ÂÒÈÚ‰ ÍÂ˙· ˙‚ÂÚÓ Ô‰˘

.˘„ÂÁÓ ÔÂÈ„ ¯¯ÂÚ

Û‚‡· ÌÈÂÈ„ ÌÈÓÈȘ˙Ó Ì‰·˘ ÌÈÓÂÁ˙ È˘Ó ÂÊ ‰È‚ÂÒ ÌÈ‚„‡ ‡Ï ˙ÂÓ„˜ÂÓ ˙ÂÚ„˘ ÁÈË·‰Ï ˙Ó-ÏÚ ,È"Ù˘· ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ

.˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÓ„˜ ˙ÂÚ„ ˙ÈÁ· ‰Èȉ˙ ˙ÈÚˆ˜Ó ‰È‚ÂÒ· ¯·Â„Ó .'‡ ‰˙ÈÎÏ ˙ÂÎÂÓ‰ ‡Â‰ Ô¢‡¯‰ .˙ÈÚÓ˘Ó-„Á ‰Ú¯Î‰ ‡ÏÏ ,·Á¯ ȯ˜ÁÓ Ú„È ÛÂ‚Ï ‰˙ÎÊ˘ ˜ÒÂÚ ÈÎÂÈÁ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÏÎ .˯ٷ ÏÂÙÈËÏ ‰¯ÂÓ˘ ‰Ú¯Î‰‰ ÍÂÈÁ‰ „¯˘Ó ˙ÂÈÈ„Ó ÈÙ-ÏÚ .Â˙„Â·Ú ˙¯‚˘· ÂÊ ‰È‚ÂÒ· .ÂÏÒÎ 'Ï ‡Â‰ ÌÈÂ˙˘ ÔÈ· ıˆÂÁ‰ ڷ˜‰ Íȯ‡˙‰˘ ,Ú·˜ ‰˙ÈÎÏ ‰ÏÚÈ ,È˷ϯ‰ ÔÂ˙˘· ‰Ê Íȯ‡˙ ÈÙÏ „Ï¢ ÈÓ ÂÈ„ÂÓÈÏ ˙‡ ÍÈ˘ÓÈ ,ÔÂ˙˘ Â˙‡· ÂȯÁ‡ „Ï¢ ÈÓ˘ „ÂÚ· ,'‡ „Ú ¯·ÓËÙÒÓ ‰˘‰ ÛÂÒ È„ÈÏÈ ÌÈ„ÏÈ˘ ¯·„‰ ˘Â¯ÈÙ .Ô‚· ÌÈ˙ÚÏ .ÌÈ ˘ Ì‰Ï Â‡ÏÓ ÈÙÏ '‡ ‰˙ÈÎÏ ÌÈÏÂÚ ,¯·Óˆ„ ˙È·Ï ÌÈ„Ïȉ Ô‚Ó ¯Â·ÚÏ Ì˙ÂÎÂÓ ¯·„· ‰Ï‡˘ ˙¯¯ÂÚ˙Ó ÈÊίӉ ÈÚˆ˜Ó‰ ̯‚‰ ‡Â‰ ÈÎÂÈÁ‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ .¯ÙÒ‰ ÌÈ˘‰ Íωӷ .ÂÊ ‰È‚ÂÒ· ˙‚ Ìȯ‰ ÌȈÚÈÈ˙Ó ÂÓÈÚ˘ ÌÈ˷ȉ· ‰„˜Ó˙‰ ‰Ó‚È„¯ÙÓ .˙ÂÓ‚È„¯Ù ÂÊ ‰È‚ÂÒ ‰ÙÈÏÁ‰ ,˙ÂÏ˘· :ÈÂÈΉ ˙‡ ‰Ï·È˜˘Â ÂÓˆÚ „Ïȉ Ï˘ ÌÈÈ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ˙È˙ÂÁ˙Ù˙‰ ‰Î¯Ú‰ Úˆ·Ï ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÚ ‰ÈÙÏ ‰Ó‚È„¯ÙÏ ¯˜ÈÚ·Â ÌÈÈ˙¯·Á ,ÌÈÈ˙‚‰˙‰ ,ÌÈÈ·ÈËȂ˜‰ ÌÈÓÂÁ˙· ˙È‚ÂϘ‡-˙È˙ÂÁ˙Ù˙‰ ‰Ó‚È„¯Ù – ÂÓˆÚ „Ïȉ Ï˘ ÌÈÈ˘‚¯ Íȯˆ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÂÊ ‰ÒÈÙ˙ ÈÙÏ .˙ÂÎÂÓ – ÈÂÈΉ ˙‡ ‰Ï·È˜˘ ,ÌÈÈ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ,ÌÈÈ˘È‡ ÌÈ˷ȉ ˙ÏÏÂΉ ‰·Á¯ ‰Î¯Ú‰ Úˆ·Ï

‰È‚ÂÒ· ÔÂ„Ï Â‡Â·· (¯ÙÒ-˙È·Â Ô‚) ÌÈÈ˙·È·Ò ÌÈÈ˙ÁÙ˘Ó ˙È˘È‡-ÔÈ·‰Â ˙ÈÎÂÈÁ‰ ,˙È˙ÁÙ˘Ó‰ ‰·È·Ò‰˘ ¯Â¯· .ÂÊ ÌÈ·ÈÎ¯Ó Ô‰ ,'‡ ‰˙ÈÎÏ ‰ÏÚÈ Ì‡ ,„ÏÈÏ ‰ÙˆÓ‰ ÂÊ Ԃ‰ Ï˘ ˘È .˙ÂÓ‚È„¯Ù· ÈÂÈ˘‰ ˙ȈÓ˙ ‡Ï ÂÊ .‰Ê Ûȯˆ˙· ÌÈ·Â˘Á ‰˙ÈÎÏ ‰ÏÚÈ Ì„ÏÈ˘ ˙ȯ‰ ‰ÈÈÙȈ· ÌÈ˘‚Ù ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰˘ ‰ÈÈÏÚ‰ ˙ÈÈÁ„˘ ‰ÂÓ‡ .‚ÂÒ ÌÂ˘Ó È˘Â˜ Ì¢ ÂÏ Ôȇ˘Î '‡ .ÌÈÈ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÌÈ·ÂÎÈÚ ÌÈÈ˘˜ ‰¯Â‡ÎÏ ÌÈÏÚ˙ '‡ ‰˙ÈÎÏ ˙ÙÒ ‰˘ Ô‚· ÂÈ„ÂÓÈÏ ˙‡ ÍÈ˘ÓÓ „ÏÈ Ì‡ ÔÈ· ,„ÂÚ ˙‡Ê '‡ ‰˙ÈÎÏ ‰ÏÂÚ ‡Â‰ ̇ ÔÈ·Â "ÌÈÏ„‚‰Ó" :˙ÂÈ‰Ï ÍÙ‰ ‡È‰ ‰Î¯Ú‰‰ .˙¯Â˜È· ˙ˆÂ·˜ Ôȇ ,"‰˙Èη ¯ÈÚˆ"Î ÔÈÈÙ‡Ó ¯·Â„Ó .ÂÊ ‰ËÏÁ‰ Ï ÌÈÈ˘È‡‰ ÌȯˆÂ˙Ï ¯˘‡· ˙Èχ„ȷȄȇ ÔÂÈ„Ï ÌÈ‡È·Ó ¯·„· ÌÈڂ‰ Ï΢ ,˙·Î¯ÂÓ ‰È‚ÂÒ· ÔÎ Ì̇ ÔÂ˙ ˙ÂÈ‰Ï ÈÂ˘Ú ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Û‡ .̉È˙„ÓÚ ̉È˙ÂÈÙȈ ˙‡ ÌÈ„ÂÓÈω ͢Ӊ Ï˘ ˙ÂÈ·È˘ه‰ ¯·„· ,˙ÂÓ„˜ÂÓ ˙ÂÚ„Ï ÈÚˆ˜Ó‰ ÂÂÁËÈ· ,Â˙¯˘Î‰ ¯Â‡Ï ,˙ÙÒ ‰˘Ï ‰·ÂÁ Ô‚· ˙ÙÒ‰ ÌÈ„ÂÓÈω ˙˘ ¯·„· ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙„ÓÚÏ .ÂÂÈÒÈ ÂÓÎ ,Ì„ÏÈ ÔÈÈÚ· Ìȯ‰ Ï Ì‰È˙ÂËÏÁ‰ ÏÚ ‰· ‰ÚÙ˘‰ ,Ô‚· ÌÈÙˆÓ˘ ÔÂÂÈÎ .˙ÈÎÂÈÁ‰ ‰·È·Ò· ˙ÂËÏÁ‰‰ ÈÏ·˜Ó ÏÚ Ì‚ Â˙ˆÏÓ‰· ÍÓÒ‰ È·È˘Èȷ‡‰ ̯‚‰ ˙ÂÈ‰Ï ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó ‰È‚ÂÒ· ¯·Â„Ó˘ ‰ÚÈ„È·Â ‰ÙÈ˜Ó ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰Î¯Ú‰ ÏÚ Ô·˘Á· Á˜ÈÈ ÂÓˆÚ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰˘ ·Â˘Á ˙·Î¯ÂÓ ˙ÈÚˆ˜Ó

.ÂÊ ‰ÈÈ‚ÂÒ ÈÙÏÎ ÂÈ˙„ÓÚ ˙‡

˙‡ ÌÈ‚„‰Ï È˙¯Á· ÂÓÓ˘ È˘‰ ÌÂÁ˙‰ ,‰„Á ‰ˆÈÙ˜· ‡Â‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰˜È˘¯Ù· ˙Âӄ˜Ӊ ˙„ÓÚ‰ ˙È‚ÂÒ ‰¯Â‡ÎÏ .˙ÈÈÓ ˙‚‰˙‰· ‰ÈÚ· ÌÚ „ÏÈÏ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰ Ï˘ Ì˙„·ڷ ÌÈ¢ ‰Î ÌÈÓÂÁ˙ È˘ „ˆÈΠχ˘Ï ¯˘Ù‡

.˙Á‡ ‰ÙÈÙη ԇΠÌȯ„ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ È˙Ï· ˙ÈÈÓ ˙‚‰˙‰ ÈÙÏÎ ˙ÂÓ„˜ÂÓ‰ ˙„ÓÚ‰ ˙È‚ÂÒ ÈÎ„Ú È¯ÈÙÓ‡ Ú„È „ˆÈÎ ,‰Ê ÔÂÈ„ ˙¯‚ÒÓ· ‰ÓÈ‚„Ó ,˙Ó‡˙ÂÓ ‰Ï ˘È˘ ‰ÒÈÙ˙ .ÂÊ ‰ÚÙÂ˙ ˙ÒÈÙ˙ Ï˘ ˘„ÁÓ ‰ÈÁ· ÔÓÊÓ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰ ÏÚ ,„ÏÈ· ÏÂÙÈˉ ÏÚ Û˜È‰ ˙·Á¯ ˙ÂÎÏ˘‰ È˙ÂÂ΢ ¯Ó‡ ‚ÈÈÒ‡ .‰Ï˘ ÌÈȯ·Ȉ‰ ÌÈÈÂÓÈ„‰ ÏÚ ‰È‚ÂÒÏ

.‰¯˘Ú ÌÈ˙˘ ÏÈ‚ „Ú ÌÈ„ÏÈÏ ‰Ê ÔÂÈ„·

˘Á¯˙Ó .˙ÂÓ‚È„¯Ù ÈÂÈ˘ ÏÚ ¯·„Ï ¯˘Ù‡ ‰Ê ÌÂÁ˙· Ì‚ ˙ÈÈÓ‰ ˙‚‰˙‰Ï ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰ ‰· ‰Ó‚È„¯ÙÓ ¯·ÚÓ ‰Ó‚È„¯ÙÏ ,ÌȯȂ·Ï ڂ· ÌÈȘ‰ Ú„È‰Ó ‰Ï‡˘ „Ïȉ Ï˘ ˙‚‰˙‰· ‰ÈÚ· ÌÚ ÌÈ„ÏÈÏ ˙„¯Ù ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ˙„ÁÈÈÓ‰ Ï„·‰ ˘È .˙‚˘Ó‰· ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‡· ˙ÂÓ‚È„¯Ù‰ ÈÂÈ˘ .˙ÈÈÓ ˙Ú‚ÂÙ Â˙‚‰˙‰˘ „ÏÈ","˙ÈÈÓ Ú‚ÂÙ „ÏÈ" :ÌÈ‚˘ÂÓ‰ ÔÈ· ·¯ ‚˘ÂÓ ÏΠȯÂÁ‡Ó ."˙ÈÈÓ ˙‚‰˙‰· ‰ÈÚ· ÌÚ „ÏÈ" ,"˙ÈÈÓ

.ÌÈÒÂÁÈÈ Ï˘Â ˙ÂÁ‰ Ï˘ ‰Â˘ ˙ίÚÓ ˙·ˆÈ ˙ÈÈÓ Ú‚Ù˘ „ÏÈ˘ ˘˘Á‰ ËÏ· ‰Â˘‡¯‰ ‰Ó‚È„¯Ù·˘ „ÂÚ·

דעות מקצועיות...... קדומות או מוקדמות?

82012 ÈÏÂÈ

‰Ó‚È„¯Ù‰ ͯ„˘ ȯ‰ ,‰ÚÈ‚Ù Ï˘ "‰¯Èȯ˜" Á˙ÙÈ ,¯Á‡ „ÏÈ· ‰ÓÈ˘Ó‰ ÁÂÎ Ï Â˙„·ڷ ¯‡˘‰ ÔÈ· ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‰‡·‰ ,‰ÈÈ˘‰ ‰ÚÙÂ˙‰ ˙‡ ¯‡˙Ó‰ ‚˘ÂÓ‰ ,(ATSA) ‡˘ÂÏ ÈÓ‡Ï-ÔÈ·‰ SBP = sexual behavioral) ˙ÈÈÓ ˙‚‰˙‰· ‰ÈÚ· :‡Â‰ ,¯˙ÂÈ ˙È·ÂÈÁ ‰Ê‚¯٠ÈÏÏÎ ÔÙ‡· ˙¯Ê‚ Ô‡ÎÓ .(problem ˙‚‰˙‰· ‰ÈÚ· ÌÚ ÌÈ„ÏÈ· ÌÈÏÙËÓÏ ÏÂÙÈËÏ Ú‚Â‰ Ïη ‰ÙȘÓ ˙È„ÂÒÈ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰Î¯Ú‰ ˙˘¯„˘ ¯Â¯· .˙ÈÈÓ ˘È‚„‰Ï ·Â˘Á .„ÏÈ ÏÎÏ Ìȇ˙Ó‰ ÏÂÙÈˉ ¯Ê‚ÈÈ ‰ÓÓ˘ ڂ‰ Ïη ,˙ȯ·Ȉ ‰Ú‚¯‰ Ï˘ ‰„ÈÓ· ‰ÂÂÏÓ ÂÊ ‰Ó‚È„¯Ù˘ .˙ÈÈÓ‰ ˙‚‰˙‰· ‰ÈÚ· ÌÚ ÌÈ„ÏÈ· ÏÂÙÈË Ï˘ ‰Ê‚¯ÙÏ ˙ÈÏ·ÂÒ ‰˘È‚· ‰ÂÂÏÓ ‡Â‰ ͇ ÈÁ¯Î‰Â ıÂÁ ÏÂÙÈˉ˘ ȇ„ ̉È˙ÂÁÙ˘ÓÏ ˙ÚÈÈÒÓ‰ ‰˘È‚ ,ÌÈ„Ïȉ ÈÙÏÎ ¯˙ÂÈ ‰·¯‰ ˙È·ÈËӯ ˙‚‰˙‰ Ï˘ ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ï ÈÂÎÈÒ· ÔÈÓ‡‰Ï ‰‡ÈˆÂÓ ‰È‡ ÂÊ ‰˘È‚ .ÏÂÙÈËÏ ˙È·ÂÈÁ ‰Ê‚¯ٷ „È˙Ú· ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ‰ˆÂ·˜ ˙˙ ‰˘È˘ ˙¯˘Ù‡‰ ˙‡ ˙¯˘Ù‡ ÏÏÎÓ ˘È ,Ì˙·È·ÒÏ ÌÓˆÚÏ Í˘Ó˙Ó È˘ÓÓ ÔÂÎÈÒ ÌÈÁ˙ÙÓ‰

.ÏÂÙÈˉ ˙‡ Ì‰Ï Ìȇ˙‰Ï ̯˙‡Ï

˙„·ڷ „Â‡Ó ˙¢ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÈ‚ÂÒ È˙˘ È˙‚ˆ‰ ‰Ê ÔÂÈ„· ¯¯ÂÚÏ ˙Ó-ÏÚ ÂÊ „ˆ· ÂÊ Ô˙‡ È˙·ˆ‰ .ÈÎÂÈÁ‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‡È·Ó ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰˘ ˙ÂÓ„˜ÂÓ ˙ÂÚ„ / ˙„ÓÚ‰ ˙È‚ÂÒ ˙‡ Ï˘ ÂÈ˙„ÓÚÏ .È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÂÙÈˉ ıÂÚÈȉ ¯„ÁÏ ÂÓÚ ÌÈ¯Â‰Ï ˘È˘ ÌÈÈÂÓÈ„‰ ÏÚ ‰ÓÂˆÚ ‰ÚÙ˘‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÁÈ˘Ï ˙Â·È˘Á ˘È ÔÎÏ ˙ÂÈ˘Ù ˙ÂÚÙÂ˙ ÏÚ ÍÂÈÁ Èӯ‚Ï ÔÂ΄ڷ È„ Ôȇ ‰Ê ÌÂÁ˙· ÈÎ ‰‡¯ .‡˘Â· Úˆ˜Ó-È˘‡ ÔÈ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ·¯˜· ˙ÚÏ ˙ÚÓ ÔÂÈ„ ÁÂ˙ÙÏ Á¯Î‰ ˘È .Ú„È ¯¯Â‡Ï ¯¯ÂÚÏ ˙Ó-ÏÚ ÌÈÈÎÂÈÁ-ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈ˙Â¯È˘· ÈÓ„˜‡‰ ڄȉ ÔÈ·˘ ‰Ó ÏÚ ÁÈ˘ ¯˘Ù‡Ï ,˙ÂÓ„˜ÂÓ ˙„ÓÚ ¯·ËˆÓ‰ ÔÂÈÒÈ‰Ó Á˜ω ڄȉ ÏÚ ÈÓ¢Èȉ ڄȉ ÔÈ·Ï Â˙ÂÚˆÓ‡·˘ Ô‚Ӊ Â‰Ê .ÈÎÂÈÁ-È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙Â¯È˘‰ Ï˘ ˙ÂÚ„Ï ÔÓÊ ÛÂÏÁ· ‰ÎÂÙ‰˙ ‡Ï ˙ÂÓ„˜ÂÓ ˙ÂÚ„˘ ÁÈË·

.˙ÂÓ„˜ ˙ÂÈÚˆ˜Ó

‰Î¯··Ôӄȯ٠‰ÂÁ וך

ינח

הד

שרמ

בת

ציאר

הת

גילו

כוסי

פה

ל ש

ה חנ

ולש

מ <

<<

מכון שינוי מוביל למצוינות מקצועית והקים דורות של מטפלים מהשורה הראשונה עם כלים טיפוליים

מעולים ו“נשמה של מטפל“ || למכון מוניטין רב בארץ ובעולם בשל פיתוחיו המיוחדים ותכניות ההכשרה האיכותיות || רבים מבוגרי המכון תופסים עמדות בכירות במוסדות ציבוריים ופרטיים, ובאקדמיה.

במכון שירותים קליניים ויעוציים נרחבים

הלימודים מתקיימים באווירה ירוקה ופסטורליתץ גליל-ים, הרצליה בקיבו

לפרטים והרשמה התקשרועכשיו והבטיחו את מקומכם

09-9551973חפשו

בפייסבוק”מכון שינוי“

בקרובאתר שלנו

תכנית להסמכה בטיפול משפחתי וזוגי אינטגרטיבי

וממוקד

תכנית דו-שנתית למתקדמים:

"פסיכותרפיה ממוקדת שינוי"™

קורס קצר לטיפול קצר מועד ו"ממוקד

שינוי"™ לילדים ונוער

תכנית הכשרה למטפלים בשיטת

"האימגו"

תכנית להכשרת מדריכים בטיפול

משפחתי וזוגי

התוכנית הבינלאומית המתקדמת לבכירים ומדריכים מוסמכים

בטיפול משפחתי וזוגי

סדנאות קיץ לאנשי מקצוע:

"עבודה עם מתבגרים בלתי אפשריים"

"מרקחות ומרשמים מסיר הכישוף - התערבויות לא

קונבנציונלית בפתרון בעיות עם ילדים"

REFRAMING"כחשיבה,

כטכניקה וכאמנות בפסיכותרפיה"

סדנאות נוספות באתר המכון

machonshinui.co.il

מגוון תכניות לימודים לתשע“ג בית הספר לפסיכותרפיה

מערכתית

ההרשמה

לתכניות

הלימודים בעיצומה!

ערב פתוח לתכניות

הפסיכותרפיה

בתאריך 20/8/12

בהרשמה מראש

�

9 2012 ÈÏÂÈ

,È˙ÂÚÓ˘Ó ÔÙ‡· ‰‰Â·‚ Èχ¢ÏËȇ „˜٠˙Ó¯· ÌÈÈÈÙ‡˙Ó ÌÈ„ÏÈ Ì‰ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ¯˙ÂÈ ÌÈ·Á¯ ÌÈÈÈÙ‡Ó ˘È Èχ¢ÏËȇ‰ Ë·È‰Ï ÛÒ· .ÌÏÈ‚ È·Ó ‰ÙˆÓÏ ‰‡Â¢‰· ¯˘˜‰ ÏÚ ̉ÈÈÁ ÏÚ ˙Ú¯ÎÓ ‰ÚÙ˘‰ Ì‰Ï ˘È˘Â ,ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈÈ„ÂÁÈÈ Ì‰˘ ˙ÂÈ˘È‡‰

.Ì˙·È·Ò ÌÚ Ì‰Ï˘ ÌÈÂÁÓ ˙‡¯Â‰Ï ˙ÂÈ„ÂÁÈÈ ˙ÂίÚÓ Â· ,ÂÊ ÌÈ„ÏÈ ˙ˆÂ·˜ Ï˘ ÌÈÈ„ÂÁÈȉ ÌÈίˆÏ ‰·‰ ÍÂ˙Ó Ìȯ·ÚÂÓ ‰Ï‡ ¯Â˙ȇ ÈÁ·Ó .‰Ï‡ ˙ÂÈÎÂ˙Ï ‰ÒÈη ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ÔÂÈÒ ¯Â˙ȇ ÈÁ·Ó ÂÁ˙ÂÙ ˙¯„‚ÂÓ ‰Ï‡ ÌÈÁ·Ó ˙ÂÚˆÓ‡· .ÌÈ·Ï˘ È˘Ó ÌȷίÂÓ '‚-'· ˙Â˙Èη ÌÈÈ„ÂÒȉ ¯ÙÒ‰ È˙·· ÌÈÂÁÓ ,Ìȉ·‚‰ 5% -· ÌȇˆÓ Ô¢‡¯‰ ÔÂÈÒ‰ ·Ï˘ ˙‡ ¯·Ú˘ – ÌÈÈÈËˆÓ :˙ˆ·˜ È˙˘ ÍÈω˙˘ Û‡ ÏÚ .(1990 ,ÂÈÊ) Ìȉ·‚‰ 2%-1% · ÌȇˆÓ˘Â È˘‰ ÔÂÈÒ‰ ·Ï˘ ˙‡ Ì‚ ¯·Ú˘ – Ìȇ ¯Â˙ȇ‰ ÈÎÈω˙ ̉·˘ ÌÈ·ˆÓ ˘È ,¯ÙÒ‰ È˙· Ïη ˙ٯ‚ ‰¯Âˆ· ¯·ÚÂÓ ÔÂÈ҉ ¯Â˙ȇ‰ ̉È˙ÂÏÂÎÈ Û‡ ÏÚ ,ÌÈÂÁÓÎ Ìȯ˙Â‡Ó Ìȇ˘ ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈ„ÏÈ ˘È ,˙¢ ˙·ÈÒÓ .ÌȘÙÒÓ .˙¯Á‡ ˙·ÈÒ Ï˘· ̘ÏÁ ‰„ÈÓÏ-˙ÂȘÏÓ ÌÈÏ·ÂÒ‰ ÌÈÂÁÓ Ì˙Âȉ Ï˘· ̘ÏÁ .˙‰·‚‰ ÁÂÂË ÈÏÚ· ÌÈ„ÏÈ ÏÈ‚¯‰ Ò"‰È·· ˙Á‡ ‰˙Èη ÌÈ„ÓÂÏ Â·˘ ·ˆÓ ÌÈȘ˙Ó ˙‡Ȉӷ ,ÍΠ‡ ÍÎ :˙ˆ·˜ ¯ÙÒÓ· ‰˙Èη ˙ÂÏÂÎȉ ÁÂÂË ÍÂ˙· ÔÂÁ·Ï ˘È ˙ÂÂÁÓ‰ ˷ȉ ˙‡ .¯˙ÂÈ· ·Á¯ ˙ÂÏÂÎÈ ÏÚ Ì‰˘ ÌÈ„ÏÈ ÌÈÈÈËˆÓ ÌÈ„ÏÈ ,‰Ï‡ÎΠ¯˙‡ ‡Ï˘ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ,ÌÈÂÁÓÎ Ìȯ˙Â‡Ó ÌÈ„ÏÈ

.˙ÂÂÁÓ‰ Ï·‚

˜ÏÁÎ .Â˙ÏÂÎÈ ÈÙÏ „ÏÈ ÏÎ Ì„˜Ï ÌÈ˘¯„˘ ,ÌȯÂÓÏ Ï„‚ ¯‚˙‡ ‡È‰ ‰˙Èη ‰Ï„‚ ˙ÂȂ¯ˉ‰ ÍÂÂÈ˙ ÌÂ„È˜Ï ÌÈ˜Â˜Ê˘Â ÌÈ˘˜˙Ó˘ ÌÈ„ÏÈÏ ‰‰Â·‚ ˙ÂÚ„ÂÓ ‰˘È ,„ÁÂÈÓ‰ ÍÂÈÁ‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ó ˙ÂÏÂÎÈ ÈÏÚ· ÌÈ„ÏÈ Ï ÌÈ„ÁÂÈÓ‰ ÌÈίˆÏ ˙ÈÎÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ‰ Ï ˙ÂÚ„ÂÓ‰ ,˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ .¯˙ÂÈ ·¯ .¯˙ÂÈ Û‡ ‰ÎÂÓ ‡È‰ ÌÈÂÁÓÏ ‰È‚‚„Ù ÌÚ ÌȯÂÓ Ï˘ ˙¯Îȉ‰ – „ÂÚ ˙‡Ê .¯˙ÂÈ ‰ÎÂÓ ˙‰·‚ Ô‰· ˙ÂίÚÓ‰ Ô‰ ‰Ïȉ˜‰Â ‰ÏÈ‚¯‰ ÍÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ ‡˜Â„ ÍÎ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ‰ Ìȯ˜ÁÓ ˘È „‚Ó] ÈÓÂÒ¯Ù ÍÂ˙Ó ¯Îˢ˜) "‰ÏÈÚ¯Ó"Î ˙ίÚÓ‰ ÒÙ˙È ‰ÊÎ ‰ÚÓ ‡Ï·Â ‰ÊÎ ‰ÚÓ Ï·˜Ï Íȯˆ (‰Èˆ‚ÈÏËȇ‰ „„Ó Ï˘ ‰Â·‚‰ ÔÂÂÈΉÓ) ÌÈ„ÁÂÈÓ ÌÈίˆ ÈÏÚ· ÌÈ„ÏÈ Â·˘ ·ˆÓ ¯ˆÂ ÍÎ .[(È"Ù˘

.̉ÈίˆÏ ̇˙ÂÓ Âȇ˘ ȘÏÁ ‰ÚÓ ÌÈÏ·˜Ó

˙ÂÂÈÚ¯ Ï˘ ‰˜ÂÓÚ ‰ËÈϘ· ,ÌÈ¯È‰Ó Ú„ÈÓ „·ÈÚ ÈÎÈω˙· ̷¯· ÌÈÈÈÙ‡˙Ó ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ˙ÈÈÙ‡Ó‰ ˙ÈÈ˯‰ ˙ÈÎÈω˙‰ ‰„ÈÓω .‰Ï‡ ˙ÂÂÈÚ¯ ÌÚ ˜ÈÓÚÓ È˙·˘ÁÓ ˜Á˘ÓÓ ‰‡‰·Â ‰Èȉ˘‰ ÔÎÏ ‰Ï‡ ÌÈÈÈÙ‡Ó ˙Ó‡Â˙ ‰È‡ (˙ÂÎÂÓ‰ ˙Â˙Èη ¯˜ÈÚ·) È„ÂÒȉ ¯ÙÒ‰ ˙È· ˙‡ ÌÈ„ÏÈ‰Ó ˜ÏÁ :˙¢ È˘Â˜‰ ÌÚ ‰Ï‡ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ˙„„ÂÓ˙‰‰ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ .Ì‰Ï ‰˘˜ ‰˙Èη ˙ÂÏÈÚÙ· ‡·Áȉ· ÌȘÂÒÚ Ì˜ÏÁ .¯ÂÚÈ˘‰ ÍωÓÓ ˜Â˙È ÌÂÓÚ˘ ÏÚ ÌÈÁ„Ӡ‰ÓÙ‰Ï ÌÈË ˘˘-ȇ· ,˙‚‰˙‰ ˙ÂÚ¯Ù‰· È˘Â˜‰ ˙‡ ÌÈȈÁÓ Ì˜ÏÁ ¯ÂÚÈ˘‰ ÔÓÊ ˙‡ ÌȯȷÚÓ ÍΠ˙¯Á‡

.ÌȯÁ‡ ˙ÂÏ‚˙Ò‰ ÈÈ˘˜·Â ˙ÂÈ·È˘‡¯ÙÈ‰Ï ‰Ó„‰ ,ȯÂËÂÓ

˙ÂÈÎ˙ ÂÁ˙ÂÙ ÌÈÈÈˈÓ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ÌÈÈχ¢ÏËȇ‰ ÌÈίˆ‰ ˙‡ ˜ÙÒÏ Ôˆ¯ ÍÂ˙Ó:(Burg, 1984) ÏÈ‚¯‰ ¯ÙÒ‰ ˙È·Ï ıÂÁÓ ÌÈÂÁÓ ˙‡¯Â‰· ˙ÂÁÓ˙Ó‰

.˙Ó‡˙ÂÓ ˙È„ÂÁÈÈ ˙ÈÎ˙· ÌÈ„ÓÂÏ ÌÈ„ÏÈ Â·˘ Ú·˘· ÌÂÈ :‰¯˘Ú‰ ÌÂÈ .‡.ÌÈÈÈËˆÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈȯ‰ˆ‰ ȯÁ‡ ˙ÂÚ˘· ‰¯˘Ú‰ È‚ÂÁ .·

.ÌÈ„Ïȉ ÏÏÎÏ Ìȇ˙Ó Âȇ ÌÈ ÂÙÒ ¯ÙÒ È ·· ÌÈÈ ˙Ó‰ ÈÒÁÈ È„ Ô¯˙Ù :ÌÈÂÁÓ ˙ ÈÎ .‚

„ˆÓ .„ÁÈ Ì‚ ˙¯ÒÁ ˙¯˙È ÂÓÚ ‡È·Ó ,‰ÏÈ‚¯‰ ˙ίÚÓÏ ÈˆÈÁ ‡Â‰˘ ÈÎÂÈÁ‰ Ô¯˙Ù‰ ,¯˙ÂÈ ˙È‚ÂÓ‰ ˙ίÚÓÏ ‰Ï„‚ ˙ÂȂ¯ˉ· ˙ÈÈÙ‡˙Ó˘ ‰ÏÈ‚¯ ˙ίÚÓ ÍÂ˙Ó ‰‡ÈˆÈ‰ ,„Á‡ ˙ÂÓ‡˙ ˙ÂÎÈÈ˘ ˙˘ÂÁ˙ Á˙ÙÏ Íη ,ÌȯÁ‡Ï ÌÈÓ„ ÌÈ¢ΠÌÓˆÚ ˙ÂÂÁÏ Ì‰Ï ˙¯˘Ù‡Ó ‰„ÈÓÏÏ ‰¯ÊÁ‰Â ˙¯Á‡ ˙ίÚÓÏ ‰‡ÈˆÈ‰ ,¯Á‡ „ˆÓ .˙ÈÓÂÈ-ÌÂȉ ‰ÈÂÂÁ· ‰Ï‡ ÌÈ„ÏÈÏ ‰¯ÒÁ˘ ˙‡˘Ï ‰˘˜˘ ¯ÚÙ ˙˘ÂÁ˙ ‰Ï„‚ ψÈÙ ˙ÈÂÂÁ ˙¯ˆÂÈ ,ÌÈÓȉ ¯‡˘· ‰ÏÈ‚¯ ‰˙ÈÎ ÍÂ˙·

,ıÓÈˢ Ò‰ ÏË ,Ô¯˘‰ ·Ï ÁÙ˘· ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ

Ï˘ ÌÈÂÁÓ‰ ̯ÂÙ ˙¯·Á.È"Ù˘ Ï˘ ÊÎ¯Ó ÊÂÁÓ

.‰ÓÏ˘-Ô· ÈÏ˙ ˙ÈÁÓÂÓ ˙ÈÎÂÈÁ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ

˙„·ÂÚ .‰Î¯„‰Ï ‰ÎÓÒ‰· ˙ÊÎ¯Ó .‡·Ò-¯ÙÎ Á"Ù˘·

ÊÎ¯Ó ÊÂÁÓ· ÌÈÂÁÓ Ì¯ÂÙ.È"Ù˘ Ï˘

מענים מערכתיים לילדים מחונניםבתוך המערכת החינוכית הרגילה

מאת: נתלי בן שלמה וטל הס-שטינמץ

102012 ÈÏÂÈ

˙¢ ˙ÂίÚÓ È˙˘Ï Ï‚˙Ò‰Ï ÌÈ˘¯„ ÌÈ„Ïȉ .‰˙‡ Ô‰Ï˘ ,˙ÂÏ„· ÌÈ„ÏÈ ˙ˆ·˜Ï „Â‡Ó ÍÎ ÏÚ ÛÒ .ÌÈ¢ ÌÈÈÈÙ‡Ó ˙Âӯ ÌÈÂÒÓ È˙¯·Á ÈÂÓÈ„ ÌÚ ÌÈ„„ÂÓ˙Ó Ì‰ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ì˙Âȉ· ,‰ÏÈ‚¯‰ ˙¯‚ÒÓ·

.˙„ÁÂÈÓ ˙¯‚ÒÓ· Ì‚ ÌÈ„ÓÂω ˙ίÚÓÏ ‰‡ÈˆÈ·˘ ˙·ίÂÓÏ ÛÒ ˘È ,‰ÏÈ‚¯‰ ˙ίÚÓÏ ‰¯ÊÁ·Â ˙„ÁÂÈÓ‰ ‰ÏÈ‚¯‰ ˙ίÚÓ‰ ˙Ó‡˙‰· È˙ÈÓ‡ ͯˆ ‰¯˙È .ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï˘ ÌÈ„ÁÂÈÓ‰ ÌÈίˆÏ ˙¯˘Ù‡Ó ‰ÏÈ‚¯‰ ˙ίÚÓ‰ ‡˜Â„ ,ÍÎÓ Ô‰ ,˙ÂÈ„ÂÁÈÈ ˙ ˙ÂÈ„„ÂÓ˙‰ ˙ÓÊÓ ˙ίÚÓ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ „Â‡Ó ˙·¢Á

.˙‡Ê ˙¯˘Ù‡Ó ‰È‡ ˙¯Á‡

ÌÈÈÈÙ‡Ó ÏÚ· „ÏÈ ‡Â‰ ‰ÏÈ‚¯‰ ˙¯‚ÒÓ‰ ÍÂ˙· ÔÂÁÓ „ÏÈ ,¯ÂӇΠ„ÏÈ· ˙‡¯Ï Ôȇ ,Â˙·‰Ï .˙Ú„‰ ˙‡ ̉ÈÏÚ ˙˙Ï ˘È ÌÈÈ„ÂÁÈÈ ‰·Á¯Â ˙ÈÏÏÂÎ ‰Èȇ¯· ͯˆ ˘È .ÂÈ˙ÂÏÂÎÈ ÍÒ ˙‡ ˜¯ ÔÂÁÓ‰ ,˙ÂÈ˘‚¯ ˙ÂÏÂÎÈ ,ÌÈÈ·ÈËȂ˜ ÌÈÈ˘˜Â ˙ÂÏÂÎÈ Ô·˘Á· Á˜È˙˘ ÏÂÓ .„ÂÚ ˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ ,ÔÂÏ˘Î ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÏÂÎÈ ,‰Èˆ·ÈËÂÓ ‰·È˘Á· .Ï·˜Ó „Ïȉ˘ ÌÈÚÓ‰ ÏÂÏÎÓ ˙‡ ÔÂÁ·Ï ˘È ,‰Ï‡ ˙‡ ÌÈÙȘӉ ÌÈ‚ӠÌÈ·¯ ÌÈӯ‚· ¯ÊÚÈ‰Ï Èˆ¯ ‰Ê ‚ÂÒÓ

.ÂÓˆÚ „Ïȉ ۇ ÌÈÈÚˆ˜Ó ÌȯÂÓ ,˙ÎÁÓ ,Ìȯ‰ :„Ïȉ

ÔÂÁÓ‰ „ÏÈÏ ˙È˘È‡ ˙ÈÎ˙ ˙ÈÈ·· ÌÈÁÓ ˙¯˜Ú:(Robinson, 1999)

˜ÏÁ ‡È‰ ˙ÂÎÈÈ˘‰ ˙ÈÈ‚ÂÒ ¯ÂӇΠ:˙ÂÎÈÈ˘ ˙˘ÂÁ˙ ÁÂ˙ÈÙ .‡ ÏÈ‚Ó „„ÂÓ˙Ó‰ ÔÂÁÓ „ÏÈ Ï˘ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ÍÈω˙Ó „ˆÏ˘ ,Ô‡ÎÓ .ÍÎÏ Â˙ÂÚ„ÂÓ ‰Â˘ Â˙Âȉ ˙„·ÂÚ ÌÚ ¯ÈÚˆ ˘È ,‰Èχ ˙‡ȈӉ ˙Ó‡˙‰Â ÂÏ˘ ˙ÂÈ„ÂÁÈÈÏ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰ ÔÈ·Ï ÂÈ·˘ Û˙¢ÓÏ ‰ÓÂ„Ï ˙ÂÒÁÈÈ˙‰Ï Ì‚ ˙Â·È˘Á ˙ÂÎÈÈ˘ ˙˘ÂÁ˙ ÁÂ˙ÈÙ Ì˘Ï Ì‰Èχ ¯Â·ÈÁ‰Â ÌȯÁ‡

.(1976 È˘) Âψ‡ :È·ÈËȂ˜‰ ·ÈίÓÏ ÌÈÏÈ·˜Ó ÌÈÈ˙ÂÈ˘È‡ ÌÈ·ÈÎ¯Ó ˜ÂÊÈÁ .· ÌÈÈÓ„˜‡Â ÌÈÈ‚˘È‰ Ìȇ˘ ÔÈÈÚ ÈÓÂÁ˙Ï ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ,¯˙ÂÈ ·Á¯ ¯˘˜‰· ÂÓˆÚ ˙‡ ˙ÂÂÁÏ „ÏÈÏ ˙¯˘Ù‡Ó .ÔÂÏ˘ÈΠ‰Áψ‰ Ï˘ ÌÈÁÂÓ· „„Ó Âȇ˘ ¯˘˜‰ ‰ÒÈÙ˙‰ Ï˘ ‰„¯Ù‰Ï ˙Âӄʉ ÌÈÂÂ‰Ó ‰Ï‡ ÌȘÂÒÈÚ ‰‚¯„‰· ÍÎ .ÌÓˆÚ ÌÈÈ‚˘È‰‰ ÌȯˆÂ˙‰Ó ÂÏ˘ ˙ÈÓˆÚ‰ ÂÈ˙ÂÁψ‰Ó „¯Ù ÈÓˆÚ Í¯Ú Ï˘ ‰ÓÙ‰ ˘Á¯˙‰Ï ‰ÏÂÎÈ

.ÂÈ˙ÂÂÏ˘ÈÎÓ ,ÈχҘ„¯Ù ÔÙ‡· :ÏÂÎÒ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ˙ÏÂÎȉ ˙Â·È˘Á .‚ Ì‰Ï˘ ˙ÏÂÎȉ ˙ÈÁ·Ó ÔÂÎÈÒ· ̉ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ‡˜Â„ ˙ÂÚÈ‚Ù‰ .ÈÓ„˜‡‰ ÌÂÁ˙· ÏÂÎÒ˙Â È˘Â˜ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ,"ÏÎ ÈÚ„ÂÈ"Î Ì‰Ï ¯ˆÂ˘ È˙¯·Á‰ ÈÂÓÈ„‰ ÏÂÓ ,Ì‰Ï˘ ÏÎÒ˙Ó ÍÈω˙ ÍÂ˙· ¯‡˘È‰Ï ̉ÈÏÚ ‰˘˜Ó ‰‰Â·‚ ‡È‰ ˙Â·È˘Á ˘È ,ÍÎ ÍÂ˙Ó .ÔÓÊ Í¯Â‡Ï ˙È„ÂÓÈÏ ‰ÈÁ·Ó ÌȯÁ‡ Ìȯ˘˜‰· Ì‚ ÏÂÎÒ ˙ÏÏÂΉ ˙ÈÎÈω ˙ÂÒ˙‰Ï ¯˘˜‰· ¯ÙÒ‰ ˙È· ÍÂ˙· ˙ÂȯÁ‡ ,˙ÂÓ‡ ,˯ÂÙÒ) ‰Ï‡ ÌÈÏÂÎÒ˙· „ÏÈÏ ‰Ú·˜ ‰ÎÈÓ˙ Ô˙Ó („ÂÚ È˙¯·Á

.(1990 ,ÂÈÊ)

ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÈÎ Ìȇ¯Ó Ìȯ˜ÁÓ :˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ „„ÈÚ .„ „„ÈÚ .ÌÈ¯È˘Ú ÌÈÁ˙ÂÙÓ ÔÂÈÓ„ ÈÎÈω˙ :ÌÈ¢ Ìȯ˘˜‰· ÌÈ„Ïȉ Ï˘ ˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ‰ ÌÈÈ˘È‡ ÔÈÈÚ ÈÓÂÁ ,‰˙Èη „Óω ¯ÓÂÁ‰ ̉ÈÈ· ¯˘‚ ˙ÂÂ‰Ï ÌÈÏÂÎÈ ,È˙¯·Á ¯˘˜‰Â .Ìȯ·Á‰ ˙ˆÂ·˜·Â ‰˙Èη ˘Á¯˙Ó‰ ÔÈ·Ï ÏÚ „Ïȉ Ï˘ È˙¯ÈˆÈ‰ ÈÂËÈ·Ï „„ÈÚ Ô˙Ó ÈÙÎ „ÏÈÏ È˙ÂÚÓ˘Ó ¯Â˘È‡ ‰È‰È ‰¯ÂÓ‰ È„È Ï˘ ˙ÂÎÈÈ˘‰ ˙˘ÂÁ˙ ˙‡ ˜ÊÁÈ ‡Â‰˘ È˙¯ÈˆÈ „·ÈÚÏ ÌÂ˜Ó Ô˙Ó .Â˙˙ÈÎÏ „Ïȉ „ÏÈÏ ¯È·ÚÈ ,‰˙Èη „Óω ¯ÓÂÁ‰ Ï˘ È„ÂÓÈÏ ¯ÓÂÁ Ì‚˘ ,ÈÎÂÈÁ ¯ÒÓ ÔÂÁÓ‰ ˙ÂÈ‰Ï ÏÂÎÈ ÂÏ Ô·ÂÓ ¯·Î ‰¯Â‡ÎÏ˘ ÈÒÈÒ· ̇˙‰· ¯˙ÂÈ ‰˜ÈÓÚÓ ‰·È˘ÁÏ ÒÈÒ·

.(1990 ,ÂÈÊ) ÂÏ ˙È„ÂÁÈȉ „·ÈÚ‰ ˙Ó¯Ï ˙„„ÂÓ˙‰‰ ÍÈω˙ ÌÈÚ˜˘ÂÓ‰ ÌȈӇӉ ˜ÂÊÈÁ .‰ ÈΠ‡¯‰ Ìȯ˜ÁÓ :‰ÓˆÚ ˙ÂÂÁÓ‰ ˜ÂÊÈÁ ÈÙ ÏÚ ˙Ú˜˘‰Ï ÂÏȷ‰ ˙„„ÂÓ˙‰·Â ıÓ‡Ó· „˜Ó˙‰ ÌȘÂÊÈÁ ÏÚ ˜ÂÊÈÁ ,˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ .˙ÙÒ ‰Ú˜˘‰Â ÌÈÙÒ ÌÈˆÓ‡Ó „Ïȉ .ÌÈÈ˙ÂÚÓȉ ÌÈÒÂÙ„ ¯Ó˘Ó Á˙ÙÓ ÂÓˆÚ Ô¯˘ÈΉ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰Ó ÚÓ ÏÓ‚Â˙Ó ÂÓˆÚ ˙‡ ¯Ó˘Ï ‰ˆÂ¯˘ ,˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ .ÂÏ ¯ˆÂ˘ ÈÂÓÈ„‰ ˙‡ ÔÎÒÏ ÌÈÏÂÏÚ˘ Ìȯ‚˙‡ ÂÓˆÚ ˙„„ÂÓ˙‰‰ ÍÈω˙ ÏÚ ‰Ú˜˘‰‰ ÏÚ ÏÓ‚Â˙Ó˘ „ÏÈ

.‰Ï‡ ÌÈÎÈω˙ ˜ÊÁÈ ÍÈ˘ÓÈ ˙˜ÊÂÁ‰ Ï Ë·È‰‰ ˙‡ Ì‚ Ô·˘Á· ˙Á˜Ï ˘È ˙ÈÎ˙‰ ÍÂ˙· . ˙‡ Ì‚Â ,¯ÙÒ‰ ˙È· È·‡˘Ó ÍÂ˙Ó ‰ÚÓ Ô‰Ï ˙˙Ï „Ïȉ Ï˘ ˙ÈÈ·Ï ‰Ó„· .‰ÚÓ ˙˙Ï Ì‰Ï Û‡Â ÌÈÈ˘˜‰ Ï˘ ˷ȉ‰-˙Ó¢˙ .Ò"‰È·· ÌȯÁ‡ ÌÈÈ˘˜ ÈÏÚ· ÌÈ„ÏÈÏ ˙È˘È‡ ˙ÈÎ˙ ˙Â˘È‚¯‰Â ˙È˘‚¯‰ ˙ÂÚÈ‚Ù‰ Ë·È‰Ï ˘È„˜‰Ï ˘È ‰·¯ ·Ï

.ÈÓˆÚ‰ ÈÂÓÈ„· ‰ÚÈ‚ÙÏ ‰Ï‡ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ‰‰Â·‚‰ ¯ÙÒ‰ ˙È· „ȘÙ˙ ÈÎ ‰·‰‰ „ÂÓÚÏ ‰Îȯˆ ˙ÈÎ˙‰ ÒÈÒ·· .Ê .È‚˘ÂÓ ȄÂÓÈÏ ÒÈÒ· ˙ÈÈ·· ‡Â‰ ,(ÛÈÏÁ˙ ÂÏ Ôȇ˘) ÏÈ‚¯‰ È‚˘ÂÓ ,ÌÈËÒ˜Ë ÁÂ˙ÈÏ ˙ÂËÈ ,‰„ÈÓÏ ÈÏ‚¯‰ ˙ÈȘ‰ :¯ÓÂÏÎ ÔÈ· ÔÈÁ·‰Ï ˘È ,˙‡Ê ÌÚ .„ÂÚ ÌÈ¢‰ ڄȉ ÈÓÂÁ˙· „ÂÒÈ „ÂÓÈω ˙ÂËÈ˘ ÔÈ·Â È„ÂÓÈω ÒÈÒ·‰ Ú„È Ï˘ ‰È˜‰‰ ˙Â·È˘Á Âχ ˙ÂËÈ˘ .ÔÂÈ˘Â ‰¯ÊÁ ÏÚ ·Â¯Ï ˙ÂÒÒ·Ӊ ˙ÂÈ˯„ËÒ‰ ‰„ÈÓω ‰·È˘Á‰ ÈÎÈω˙Ï ˙ÂÁÙ ˙ÂÓȇ˙Ó ˙·¯ ÌÈÓÚÙ ˙‡¯˜ ÂÊ ‰¯˘Ú‰ .(1989 ,ÌȯÁ‡Â ̇·) ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ÌÈ„ÈÓÏ˙Ï ˙ÂÈÂӄʉ ˜ÙÒÏ ‰˙¯ËÓ III ‚ÂÒÓ ‰¯˘Ú‰ ÌȯˆÂÓ Ï˘ ÌȯˆÈ‰ ̉ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ .˙¢ ˙ÂÈÚ· ¯Â˜ÁÏ ˙ÂÈÚ· Ô¯˙Ù Ï ˙˜ÈÎË ,ÌÈÂ˙ ÛÂÒȇ ˙ÂÚˆÓ‡· ÌÈÈ˙¯ÈˆÈ

.(Reis,1981) ¯˜ÁÓ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ Ì¢ÈÈ ‰‰Â·‚ ‰Ó¯· ÍÎ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ Ìȯ˜ÁÓ :˙ÈÎ˙‰ ˙ÈÈ·· ÂÓˆÚ „Ïȉ ·ÂÏÈ˘ .Á ,ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÈÓÏ˙ ÌÚ ‰„·ڷ ˙ÂÏÈÚÈ˘ ˙ÂÈ„ÂÓÈÏ ˙Â˘È‚˘ ,¯ÓÂÏÎ .ÏÈÚÙ ÍÈω˙Î ˙ÒÙ˙ ‰„ÈÓω Ô‰· ˙Â˘È‚ Ôȉ Ú„È ËÂÏ˜Ï Ì˜ӷ ,ÏÈÚÙ ÔÙ‡· „ÂÓÏÏ ¯Á· „Ïȉ ÔÎωӷ ‰Ï‡ ÌÈ„ÏÈÏ ¯˘Ù‡˙Ó ¯˘‡Î ÈÎ ÁΉ .È·ÈÒ‡Ù ÔÙ‡· ÌÈ˙ÚÏ ÌÈÚÈ‚Ó Ì‰ ÔÈÈÚ Ì‰· Ìȯ¯ÂÚÓ˘ Ìȇ˘Â· ˜ÂÒÚÏ ‡È‰ ‰ÂÂΉ .(1989 ,ÌȯÁ‡Â ̇·) ˙‰·‚ ˙‡ˆÂ˙Ï ˙·¯˜ ˙ÂÈÂÂ˙‰· ԉ Â˙‡ ÌÈÈÈÚÓ‰ Ìȇ˘Â‰ ˙¯ÈÁ·· Ô‰ Â·Ï˘Ï ,ÍÎÓ ÚÓ˙˘Ó‰ ÏÎ ÏÚ ,ÂÏ ˙ÂÓȇ˙Ó‰ ‰„ÈÓω Èί„.'ÂΠ·˜ÚÓ ˜ÂÊÈÁ Èί„ ,¯˜Á Èί„ ,ÍÂÂÈ˙ ˙Ó¯ ,ÂÈȉ„

ÏÚ· „ÏÈ Âȉ ÔÂÁÓ „ÏÈ" ˘È˘ ÌÈÈ„ÂÁÈÈ ÌÈÈÈÙ‡Ó .˙Ú„‰ ˙‡ ̉ÈÏÚ ˙˙Ï

„ÏÈ· ˙‡¯Ï Ôȇ ,Â˙·‰Ï .ÂÈ˙ÂÏÂÎÈ ÍÒ ˙‡ ˜¯ ÔÂÁÓ‰

˙ÈÏÏÂÎ ‰Èȇ¯· ͯˆ ˘È Ô·˘Á· Á˜È˙˘ ‰·Á¯Â

,ÌÈÈ·ÈËȂ˜ ÌÈÈ˘˜Â ˙ÂÏÂÎÈ ,‰Èˆ·ÈËÂÓ ,˙ÂÈ˘‚¯ ˙ÂÏÂÎÈ

ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÏÂÎÈ"„ÂÚ ˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ ,ÔÂÏ˘Î

11 2012 ÈÏÂÈ

,͢Ó˙Ó ÍÈω˙ ‡È‰ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ¯Â·Ú ˙È˘È‡ ˙ÈÎ˙ ˙ÈÈ· ¯ÙÒ‰ ˙È·· ÌÈ¢ ÌÈӯ‚ ÔÈ· ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘ ÏÚ ÒÒ·˙Ó˘ Í¯Â‡Ï „Ïȉ Ï˘ ÌÈίˆÏ ÂÓˆÚ ˙‡ Ìȇ˙Ó ¯˘‡Â ,ÂÏ ‰ˆÂÁÓÂ:ÌÈ¢ Ìȯ¯ÂÚ˙Ó ÌÈίˆÏ ÌÈȯ˘Ù‡ ˙¯˙Ù ‰ÓÎ ‰‰ .ÔÓÊ

,È˙ÂÚÓ˘Ó ÔÙ‡· Ì„˜˙Ó ˜ÊÁ „Ïȉ · Úˆ˜Ó· :‰ˆ‡‰ .‡ ‰Â·‚ ÔÂ˙ ÌÚ „ÂÓÏÏ ‰ÏÂÚ „Ïȉ ,‰˙ÈΉ ¯‡˘Ï ‰‡Â¢‰·

.˙ÂÓ„˜˙Ó „ÂÓÈÏ ˙¯·ÂÁ ÌÚ „·ÂÚ ÔÈÙÂÏÁÏ Â‡ ,¯˙ÂÈ ˙¯Á‡ ‰˙ÈÎ Ï˘ ‰„ÈÓÏÏ ÏÈ·˜Ó· ‡ ‰˙Èη :‰¯˘Ú‰ .·

.‰˙ÈÎÏ ıÂÁÓ Ú„È ÏÚ· ¯‚Â·Ó :·„˙Ó Â‡ ¯ÂËÓ ‰¯ÂÓ È„È ÏÚ ˙ÂÎÂÁ .‚ ÔÈÈÚ ÈÓÂÁ˙· ‰˜ÓÚ‰ ˙„·ڷ „Ïȉ ˙‡ ‰ÂÂÏÓ‰ ‰‡¯Â‰· Ï˘ ‰·Á¯‰ ˙Â„Â·Ú ,ÌÈÚ„Ó· ¯˜Á ˙Âχ˘ ÂÓÎ) ÌÈÈÙȈÙÒ

.('„ΠÌÈÙÒ ˙ÂÚˆ˜Ó· ‡ Í"˙· Ìȇ˘Â „ÚˆÏ .¯˙ÂÈ ‰Â·‚ ÔÂ˙˘· ‰˙ÈÎÏ „ÏÈ Ï˘ ‰‡ÏÚ‰ :‰‚Ï„‰ .„ ÌÈ¢ Ìȯ˘˜‰· „Ïȉ ÈÈÁ ÏÚ ˙ÈËÓ¯„ ‰ÚÙ˘‰ ˘È ‰ÊÎ ‰Ó‡˙‰‰ ˙‡ ÔÂÁ·Ï ˘È (È˘‰ Ô·˘Á ÏÚ „Á‡ ÌÈ˙ÚÏ)

.„¯Ù· „ÏÈ ÏÎÏ ÂÏ˘.ÌÈÈÓ„˜‡ ‡Ï ÌÈÓÂÁ˙· ‰¯˘Ú‰ .‰

,ÌȯÈÚˆ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ‰ÎÈÁ ˙ӂ„Π‰˙ÈÎÏ ıÂÁÓ ˙·„˙‰ . ˙Âӄʉ ˘È ‰Ï‡ ˙ÂÓ˜ӷ .„ÂÚ ¯ÙÒ‰ ˙È· ÔÂ˙ÈÚ ˙„ÚÂ

.˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ‰Â ˙È˙¯·Á‰ ˙·¯ÂÚÓ‰ ,È˘È‡‰ ÈÂËÈ·‰ ˜ÂÊÈÁÏ ˙ÈÎ˙ ‡Ó‚Â„Ï :˯Ëȇ‰ ˙ÂÚˆÓ‡· ‰¯˘Ú‰ ˙ÂÈÎÂ˙ .Ê

.ÔÓˆÈÈ ÔÂÎÓ Ï˘ „"Óˆ ÌÈÓÂÁ˙· ÔÈÈÚ ˙ˆ· ˙ÈÈ·Ï "˘„Á ˜Ù‡" ˙ÂÚ ˙‡ˆ˜‰ .Á È· Û‡ Èχ ˙¢ ˙Â˙ÈÎÓ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ¯Â·Ú ÌÈ¢

.ÌÈ¢ ÌÈÏÈ‚

:ÌÂÎÈÒ

‡È‰ ‰ÏÈ‚¯‰ ˙ίÚÓ‰ ÈÎ ‰·‰‰ ˙„ÓÂÚ ‰Ê ¯Ó‡Ó ÒÈÒ·· ‡Â‰˘ ˙ÂÚ˘‰ ۘȉ Ï˘· Ô‰ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ¯Â·Ú ¯˙ÂÈ· ‰·Â˘Á ÍÈω˙· ÂÏ ˙ÓÊÓ ÂÊ ˙¯‚ÒÓ˘ ˙Âӄʉ‰ Ï˘· ԉ ‰· ‰Ï·Ó ‰˙Èȉ ¯Ó‡Ó‰ ˙¯ËÓ .˙È·ÈËӯ ˙È˙¯·Á ‰ÈˆËÙ„‡ Ï˘ ÌÈίˆÏ ¯ÙÒ‰ ˙È·· ÏÂÙÈˉ Èӯ‚ Ï˘ ˙ÂÚ„ÂÓ‰ ˙‡ ¯¯ÂÚÏ ˙Âȯ˘Ù‡‰ ˙·¯Ú˙‰‰ Èί„Ï ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈ„Ïȉ Ï ÌÈ„ÁÂÈÓ‰ ˙Ó‡˙ÂÓ ˙·¯Ú˙‰ ˙ÈÎ˙ ˙ÈÈ·· .‰ÏÈ‚¯‰ ˙ίÚÓ‰ ÍÂ˙· ÌÈÈÈÙ‡Ó‰ ˙‡Â Ìȯ‡Â˙Ó‰ ˙¯˜Ú‰ ˙‡ Ô·˘Á· ˙Á˜Ï ˘È Ï˘ ÌÈÈ„ÂÁÈȉ ÌÈÈÈÙ‡Ó‰ „ˆÏ ,ÏÏÎÎ ÂÊ ‰ˆÂ·˜ Ï˘ ÌÈÈ„ÂÁÈȉ ÌÈÈ„ÂÁÈÈ ÌÈÈÈÙ‡Ó „ÏÈ ÏÎÏ˘ Ì˘Î ,ÍÎÓ ¯˙ÂÈ .„¯Ù· „ÏÈ ÏÎ ˙Âȯ˘Ù‡Â ÌÈ·‡˘Ó ÏÚ·Â È„ÂÁÈÈ ‡Â‰ ¯ÙÒ-˙È· ÏÎ ÍÎ ,ÂÏ˘Ó ˙‡ Ô·˘Á· ˙Á˜Ï ˙·¯Ú˙‰‰ ÍÈω˙ ÍÂ˙· ·Â˘Á .˙ÂÓÈÂÒÓ ¯˙‡Ï Ô˙È˘ ÏÎÎ ˙ÂÒÏ „Ïȉ „ÓÂÏ ‰·˘ ˙ίÚÓ‰ ÈÈÈÙ‡Ó .ÂÊ ˙ίÚÓÏ ÌÈÈ„ÂÁÈȉ ÌÈÈχȈËÂÙ‰ ÌÈÚÈÈÒÓ‰ ˙ÂÁÂΉ ˙‡

˙„˜ ‡È‰ ˙Ó‡˙ÂÓ ˙È˙ίÚÓ ˙ÈÎ˙ ˙ÈÈ· ÈÎ ,¯ÂÎÊÏ ·Â˘Á ˘¯Â„‰ ÈӇȄ ÍÈω˙· ¯·Â„Ӣ ˙·¯Ú˙‰‰ ÍÈω˙· ‰ÁÈ˙Ù ÍÈω˙· Ô‰ .„Ïȉ Ï˘ ÌÈ¢‰ ÌÈίˆÏ Â˙Ó‡˙‰ ÏÚ ·˜ÚÓ ‰Î¯Ú‰‰Â ·˜ÚÓ‰ ÍÈω˙· ԉ ˙ÈÎ˙‰ Ï˘ ÔÂÎ˙‰Â ‰ÈÈ·‰ ˙ÏÂÎȉ .ÈÊίÓ È˙ÂÚÓ˘Ó „Ș٠ÌÈ¯Â‰Ï ,‰Îωӷ ˙·ˆÚÓ‰ ˙‡ Ì‰Ï ‰Èȇ¯‰Â ˙ίÚÓ‰ ÔÈ·Ï „Ïȉ ÔÈ· ¯˘‚ ˘Ó˘Ï Ì‰Ï˘ ÂÊ Í¯„· .ÍÈω˙Ï ˙ˆÂÁ Ô‰ ÂÏ˘ „ÓÂω È¯Â˘ÈÎÏ ¯·ÚÓ „Ïȉ ‰¯Âˆ· ˙˘Ó˙˘Ó „ÏÈÏ ÌÈÈËÂÂϯ‰ ÌÈӯ‚‰ ÏÎ ˙‡ ˙ÏÏÂΉ ˙‡ ˜ÙÒÏ ¯˘Ù‡ ˙ίÚÓ· ÌÈÓÈȘ‰ ÌÈ·‡˘Ó· ˙È·ËÈÓ‰

.„ÏÈ ÏÎ ¯Â·Ú ¯˙ÂÈ· Ìȇ˙Ó‰ ‰ÚÓ‰

,¯˙Î ÒÂÙ„ ÈÏÚÙÓ ˙‡ˆÂ‰ .ÌÈÂÁÓ (1990) .‡.ÂÈÊ.ÌÈÏ˘Â¯È

Ï˘ ÌÈÈ˘‚¯ ÌÈ˷ȉ ‡˘Â· ÌÈ¯Ó‡Ó ÌÂÎÈÒ ,ÔÈχ ¯Îˢ˜.È"Ù˘ ÈÓÂÒ¯Ù ,ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ

.ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ˙È˙¯·Á ˙ÂÏ‚˙Ò‰ .(1976) .ˆ ,È˘.ÔÏȇ-¯· ˙ËÈÒ¯·È‡ ,Ô‚ ˙Ó¯ .‡"Ó ˙„·Ú

Baum S.M. Emerick, I.J, Herman,G.N & Dixon,J. (1989) Identification, programs and enrichment strategies for gifted learning disabled youth. Roeper Review. 12. 48-53

Baum S.M. Renzoli ,J.S.& Hebert, T.P.(1995)

Reversing under achievement :Creative productivity as a systematic intervention. Gifted Child Quarterly, 39, 224-235.

Burg.B.(1984)" Special programs for the gifted children in Israel". Gifted Intenationa, 2, 30-43

Reis, S.M & Cellerino ,M.B (1983). Guiding gifted students through independent study .Teaching Exceptional Children 15(3),136-139.

Robinson, S.M. (1999). Meeting the needs of students who are gifted and have learning disabilities. Intervention in School& Clinic, 34 (4),195-204

ביבליוגרפיה:ביבליוגרפיה:

122012 ÈÏÂÈ

.˙ÂÁ˙Ù˙‰· ÌÈ·Â˘Á ÌÈ˙˘Ó ̉ ,‰ÁÙ˘Ó· ÍÂ˙· ÌÈÁ‡ Ï˘ ÌÓ˜ÈÓ ,ÌÈÁ‡ ÔÈ· ÌÈÒÁÈ ,Ì‰Ó „Á‡ .ÂÈÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó ÌÈ·¯ ÌÈӯ‚ ̄‡ ÈÈÁ· ¯˙ÂÈ· ͯ‡‰ È˙ÁÙ˘Ó‰ ¯˘˜‰ ‡È‰ ˙‡Á‡ .ÌÈÂÁÓ Ìȇ˘ ̉ÈÁ‡ ÔÈ·Ï ÌÈ·˘ ÌÈÒÁȉ ˙ÂίÚÓ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ‡Â‰ ,Â¯Ó‡Ó ˜ÒÂÚ Â·Â ‰ÁÙ˘ÓÓ ÌÈ¢ ÌÈÂÁÓ ÌÈÂÁÓ ‡Ï ÌÈÁ‡ ÈÒÁÈ˘ ¯ÂÎÊÏ ,¯˙È-˙ÏÏÎ‰Ó ÚÓÈ‰Ï ,Ô·ÂÓÎ ,˘È

.‰ÈÙ¯‚ÂÈ·Ó ¯„‚ÓÓ ,ÏÈ‚Ó ,ËÓ¯ÙÓËÓ ,̉ȄÏÈÏ Ìȯ‰‰ ÒÁÈÓ ÌÈÚÙ˘ÂÓ ,‰ÁÙ˘ÓÏ

,‰ÁÙ˘Ó· ÌÈÂÁÓ ‡Ï ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ÔÈ· ‰Èˆ‚ÈÏËȇ· ¯ÚÙ‰ ‰‡¯Ó ¯˜ÁÓ‰ Û‡ ˙ÈÂÂ˙‰ ,(silverman, 2009) Ï΢Ӊ ˙Ó Ï˘ ˙„˜ 10-5 ÔÈ· Ú ,ÏÏÎ-ͯ„· ,Ï„‚ Âȇ Ìȯ„‚ÂÓ˘ ÌȯÂη‰ ÌÈ„Ïȉ ¯ÂÚÈ˘ .ÂÈÁ‡Ï ‰‡Â¢‰· ‰Â˘ ̘ӷ Â˙‡ ˙·ˆÓÓ ÔÂÁÓ „ÏÈ Ï˘ ‡ ,¯Âη· ¯˙ÂÈ ‰·¯ ‰Ú˜˘‰ ̉ ÍÎÏ Ìȯ·Ò‰‰ .‰ÈÈÒÂÏ·· ÈÂÙˆ˘ ‰ÓÓ Ï„‚ ,ÌÈÂÁÓ ÌȯÈÚˆ‰ ̉ÈÁ‡ ˙‡ ¯˘‡Ó ¯˙ÂÈ ,˙ÂÂÁÓ ¯Â˙È‡Ï ÌȘ„·ÓÏ Ì˙‡ ÌÈÙÓ ÌȯÂÎ·Ï Ìȯ‰˘

.(David & al, 2006)

˙‡Á‡' Ï˘ Ìȯ˜ÓÎ ,ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ÌÈÁ‡Ï ÒÁÈÈ˙‰Ï ˘È ̇ ,Ìȇӄ˜‡‰ ÔÈ· ‰ÓÎÒ‰ Ôȇ ̯‚ ‰È‡ ˙ÂÂÁÓ˘ ÁÈ‰Ï ËÂ˘Ù˘ ‡ ,‰¯˙È ·Ï ˙Ó¢˙ ‰Ï ˘È„˜‰Ï ˘È˘ ,'˙·Î¯ÂÓ Â‡ ,„Á‡ „ÏÈ Ô‰· ˙ÂÁÙ˘ÓÏ ˙˘„˜ÂÓ˘ ˙¯ÙÒ‰ .‰ÁÙ˘Ó· ÌÈÁ‡ ÈÒÁÈ ÏÈ ÚÈÙ˘Ó‰ È˙ÂÚÓ˘Ó ˙Â˘È‚‰ È˙˘ ˙‡ ‰‚ȈÓ ‰¯È˘Ú ‰È‡ ,ÌÈÂÁÓ Ìȇ˘ ¯˙ÂÈ Â‡ „ÏÈ Ì‚ Ô‰· ˘È ,ÌÈÂÁÓ ¯˙ÂÈ ÂÏÈÙ‡ ‡ ,˙‡Á‡ ÈÒÁÈ· Ú‚ÂÙ Âȇ ÔÂÁÓ ‰ÁÙ˘Ó· ÌÈ„Ïȉ „Á‡ ˙Âȉ ‰ÈÙÏ ‰˘È‚ :È˙ÈȈ˘

.¯˙ÂÈ ÌÈÈ˙ÈÈÚ· – ÔÂÁÓ „ÏÈ ÌÚ ˙ÂÁÙ˘Ó· ÌÈÁ‡ ÈÒÁÈ ‰ÈÙÏ ,‰ÎÂÙ‰‰ ‰˘È‚‰Â ,Ì˙‡ ‚¯„˘Ó

'È˙˜ÂÏÁ ˜„ˆ' ˙È¢ÎÚ ‰È‚ÂÏÂÈӯ˷ ‰ÂÎÓ˘ ¯‚˙‡ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ÌÈÎȯˆ ÔÂÁÓ „ÏÈÏ Ìȯ‰ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ÌÈÎȯˆ ̉ ÔÎ-ÂÓÎ .ÂÈÁ‡Ï ÔÂÁÓ‰ „ÏÈÏ ‰ÁÙ˘Ó‰ È·‡˘ÓÓ ˙ˆ˜‰Ï Íȇ –

.ÂÈÁ‡ ÈÙÏÎ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ˙¢‚¯Â ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ÈÙÏÎ ÌÈÁ‡‰ ˙¢‚¯

יחסי הורים ילדים מחוננים שיש להם פוטנציאל להשפיע על אחאות

„Á‡‰ ‰ˆ˜· :˙ˆ˜ È˘ ÂÏ ˘È˘ Ûˆ¯ ÈÙ ÏÚ ,ÔÂÁÓ „ÏÈÏ Ìȯ‰ Ï˘ ÒÁÈ ˙ÂÙÓÏ ¯˘Ù‡ ÌÈ˙ÚÏ ·˘Á ‡Â‰˘ ¯Á‡Ó ,ÂÏ˘ ‰Â·‚‰ χȈËÂÙ‰ Ï˘·) ‰Ú˜˘‰ ¯˙ÈÏ È‡ÎÊ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ – ¯·Î „Ïȉ – ¯Á‡‰ ‰ˆ˜·Â (ÌÈ„ÁÂÈÓ ÌÈίˆ ÂÏ ˘È˘ ¯Á‡Ó ,‰ÁÙ˘Ó‰ Ï˘ ÌÈ˘¯Ó ‚Ȉ ˙·¯˜ ÂÈ· ¯ÚÙ‰ ˙‡ ¯ÈÁÓ Ïη ÌˆÓˆÏ Íȯˆ ,„ÂÚ ˙‡Ê ,˙ÂÁÙÏ È‡ÎÊ ‡Â‰ ÔÎÏ ,ÂÈÁ‡Ó ¯˙ÂÈ Ï·È˜ ÈÓ· ÚȘ˘‰Ï ˘È ̇‰ :¯·Ú· ÍÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ ˙‡ Ì‚ ‰˜ÈÒÚ‰ ÂÊ ˙ȯ˜Ú ‰Ï‡˘ .ÂÈÁ‡ ÔÈ·Ï

?Ì˙ˆÙÏ ˙ÂÁÙ ÌÚ Â„Ï¢ ‰Ï‡· ‡ ,˙ÏÂÎÈ ¯˙ÂÈ· ÂÁÈ˘ Ï˘ ‰‡ˆÂ˙ ˙ÂÈ‰Ï ‰ÏÂÎÈ ,ÌÈÂÁÓ ‡Ï‰ ÌÈÁ‡‰ ˙لډ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ· ‰˙ÂÁÙ ‰Ú˜˘‰ .Ìȯ‰ ÈÙ· ·ÈˆÓ ÔÂÁÓ „ÏÈ˘ ,˙Èχ¢ÏËȇ‰Â ˙È˘‚¯‰ ˙ÂÈ·ÈÒËȇ· „ÂÓÚÏ È¯Â‰‰ È˘Â˜‰

.Living With Intensity ̉ ÔÂÁÓ „ÏÈ ÌÚ ÌÈÈÁ‰ ,(2006) Piechowski ÈÙÏ „ÏÈÏ ˙‡Á‡ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ‡Ï È„Î ,ÌÈ„Ïȉ „Á‡ Ï˘ ˙ÂÂÁÓ‰ ˙˘ÁΉ ‡È‰ ˙¯Á‡ ‰·Â‚˙ ."ÌÈÂÁÓÏ ıÂÚÈÈ ÍÂÈÁ· ˙ÂÈ˙‡ ˙ÂÈ‚ÂÒ" ‰¯Ó‡Ó· (2011) „„ .Á ‰‡È·Ó ÍÎÏ ‡Ó‚„ .ÔÂÁÓ ÌÈÏ„‚‰ Â˙ÂÁ‡ ‡ ÂÈÁ‡˘ ¯Á‡Ï ,˙ÂÂÁÓ È˜„·ÓÏ „ÏÈ ÁÂÏ˘ÏÓ ÌÈÚÓ˘ ,Ìȯ‰ ˙¯‡˙Ó ‡È‰ ÌÂ˘Ó Íη ‰È‰˙ ÔÂÁÓÎ ÔÁ·Â‡È ÌÈ„Ïȉ „Á‡ ̇˘ Ì˙ÂÓ‡ Ï˘· ˙‡Ê ,ÌÈÂÁÓÎ ÂÁ·Â‡ ‡Ï

.ÂÈÁ‡· ‰ÚÈ‚Ù Ì‚ ,ÌÈÂÁÓÎ ÌȯÁ‡ ÌÈÁ‡ ‡ Á‡ ˙¯„‚‰ ‡Â‰ ÔÂÁÓ „ÏÈ ‰·˘ ‰ÁÙ˘Ó· ¯Á‡ Ô¯˙Ù Â˘Ë˘Ë Ìȯ‰‰ È˙‡ ,ÌÈÂÁÓ ˙˙Èη „ÓÏ ÔÂÁÓÎ ÔÁ·Â‡ ÈÁ‡" :ÍÎ ÂÁ·Â‡ ‡Ï ̇ ¯Â·‚˙· ¯·Â„Ó'˘ ÏÏ‚· ÔΠ'ÌÈÓ‡˙ ÌÈÁ˜ÂÏ ‡Ï Ï·‡ ,˙Ï·˜˙‰ ˙‡ Ì‚' ‰·Â˘˙‰ ÌÚ 'ÈÏ¢ ÔÈÈÚ' ¯˙‡· ,ıÏ‚ ÈÏ¢) "'¯˙ÂÈ ÌÈ·Ï Ìȇ˙Ó ‰Ê ,Ì˙Ò‰ ÔÓ Ê‡ ÌÈÈχȯ‰ ˙ÂÚˆ˜Ó‰ È„Î ,ÌÈÂÁÓΠ¯„‚‰ ‡Ï˘ ÌÈÁ‡ ‰¯˘Ú‰ ˙ÂÈÎÂ˙Ï ÒÈÎ‰Ï ˜·‡Ó ‡ .(ıÏ‚ ÈÏ¢ Ï˘ ‚ÂÏ·‰

.Ì˙ÂÏÙ‰Ï ‡Ï

אחים לילדים מחונניםÔÂÒψΠ‰„Ú

,˙ÈÎÂÈÁ ,˙ÈÈϘ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ‚ÂÁ‰ ˙È˙ÂÁ˙Ù˙‰.·È·‡-Ï˙ ˙ËÈÒ¯·È‡

מאת: עדנה כצנלסון

13 2012 ÈÏÂÈ

¯˜ÁÓ – ÌÈÏÈ‚¯ ÌÈÁ‡Â ÌÈÂÁÓ ÌÈÁ‡ ÈÒÁÈ

ÌÈÏÂÏÚ ,ÌÈÂÁÓ Ìȇ˘ ÌÈÁ‡˘ ‡ˆÓ ,(1982) Bank, & al Tuttle, & ,Ì˙ÓÂÚÏ .ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈÁ‡Ï ‰‡Â¢‰Ó Ï·ÒÏ Á˙Ó‰ ˙„ÈÓ ,ÔÂÁÓ „ÏÈ Ô‰·˘ ˙ÂÁÙ˘Ó·˘ ‡ˆÓ ,(1993) al „ÏÈ Ô‰· Ôȇ˘ ˙ÂÁÙ˘ÓÏ ‰‡Â¢‰· ,‰Ï„‚ ‰È‡ ÌÈÁ‡‰ ÔÈ·˘ .ÂÊ ‰Á‰ ˘ ȇ (1995)ÈChamrad et al Ï˘ ̯˜ÁÓ Ì‚ .ÔÂÁÓ

,ÌÈÂÁÓ ÌÈÁ‡ ÈÒÁÈ ÏÚ ÌÈÏ„‚ Ìȯ˜ÁÓ È˘ Â˘Ú Ï‡¯˘È· ÔÈ· ÌÈÒÁȉ ˙ίÚÓÏ Ú‚Â‰ ÏÂη Ìȯ˙ÂÒ ÌȇˆÓÓ ÂÏÚ‰ ̉ ¯„Ò· ˙·˘Á˙‰ ÍÂ˙ ,ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ˙ÂÁÙ˘Ó· ÌÈÁ‡

.ÌÈÏÈ‚ ¯ÚÙ ¯„‚Ó ,‰„ÈÏ

ÂÎ¯Ú˘ ¯˜ÁÓ· ÔΠ(2007) ÔÓ¯·-˙„ÈÙÏ ˙¯˘Â‡ Ï˘ Ô¯˜ÁÓ· ‰·˘ ‰ÁÙ˘Ó·˘ ‡ˆÓ ,(2009) Lapidot-Berman et al ,È˙ÁÙ˘Ó‰ Ϙ˘Ó‰ ÈÂÂÈ˘ Ï˘ ‰¯Ù‰ ˘È ,ÔÂÁÓ „ÏÈ ˘È Ú‚ÙÏ ÏÂÏÚ ¯·„ ,ÌÈ· ÌÈ·‡˘Ó ‰ÁÙ˘Ó‰ ÔÓ ˘¯Â„ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ,‰ È·Ò‰ ¯˜ÁÓ· ÂÙ˙˙˘‰˘ ˙‰Óȇ‰ ˙Á‡ .ÌÈ Á‡‰ ÌÈ„ÏÈ· ‰˙ÂÁ‡˘ ‰„·ÂÚ‰Ó ‰˘˘Â‡˙‰ ‡Ï ÔÈÈ„Ú' ,˙ÂÁÓ ‡Ï‰ ‰˙·˘ ‡È‰ ÔÂÁÓÎ „Ïȉ ÔÂÁ·‡˘ ‰ÚË ˙¯Á‡ ̇ ."˙ÂÁÓ ‰¯„‚‰ ÌÈÒÁȉ ·ÈË ˙‡ ˜„· ˙¯˜ÂÁ‰ .ÔÂÁÓ ‡Ï‰ „ÏÈÏ ' ÈËÓ‡¯Ë' ÌÈ „‚ÂÓ Ìȇ ÌÈÁ‡ 33 - ÔÂÁÓ Ì‰Ó „Á‡ ,ÌÈÁ‡ ˙‚ÂÊ 48 ÔÈ·

.̉ÈÈ· ÌÈÒÁȉ ·ÈË È·‚Ï 16-8 ÌÈÏÈ‚‰ ÁÂÂË· ,ÌÈÂÁÓ ‰‡˜‰ ˙Ó¯· ÌÈÏ„‚ ÌÈÏ„·‰ ˘È ,ÈÎ „ÂÚ ‰ÏÚ‰ ¯˜ÁÓ‰ ‰‡Â¢‰· ,ÌÈÂÁÓ ÌÈÏÈ‚¯ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ '˙·¯ÂÚÓ' ˙ÂÁÙ˘Ó ÍÂ˙· ˙ÏÂÎÈ· ‡˜Ó ÏÈ‚¯‰ „Ïȉ .ÔÂÁÓ „ÏÈ Ì‰· Ôȇ˘ ˙ÂÁÙ˘ÓÏ ‡˜Â„˘ ,ÔÚÂË ÔÂÁÓ‰ Á‡‰ ÂÏȇ ,ÔÂÁÓ‰ Ï˘ ˙Èχ¢ÏËȇ‰ ,ÔÎ-ÂÓÎ .¯˙ÂÈ ·ÂË ÒÁÈ Ìȯ‰‰Ó Ï·˜Ó ÔÂÁÓ ‡Ï‰ Á‡‰ ˙È˙¯·Á‰ ˙ÏÂÎÈ· ˙·¯˜ ÌÈ˙ÈÚÏ Ìȇ˜Ó ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈ„Ïȉ ÌÈ„ÏÈ Ôȇ Ô‰·˘ ˙ÂÁÙ˘Ó· .ÌÈÏÈ‚¯‰ ÌÈÁ‡‰ Ï˘ ˙È·È˯ÂÙ҉ ¯˘‡Ó ,¯˙ÂÈ ‰Ï„‚ ˙È„„‰ ‰ÎÈÓ ˘È ÌÈ˘È‚¯Ó ÌÈÁ‡‰ ,ÌÈÂÁÓ Á‡‰ ,Ï˘ÓÏ ,̇ Ô˙Ó˙Ó Á˙Ó‰ .ÔÂÁÓ „ÏÈ ‰·˘ ‰ÁÙ˘Ó· ‡ ,È˘‰Ó „Á‡ Ï„‚ ÌÈ˘ ˘¯Ù‰· „Ï ÏÈ‚¯‰ Á‡‰Â ÔÂÁÓ‰ ˙ÂÁÙ˘ÓÓ ÌÈ„ÏÈ .‰‡ ˙ÂÁÙ ˘È ʇ – ˙ÂÁ‡·Â Á‡· ¯·Â„Ó Ì‡ ,ÌÈÁ‡‰ ÔÈ· ˙È„„‰‰ ‰ÎÈÓ˙Ï ¯˙ÂÈ ‰Â·‚ ÔÂȈ ÌÈ˙ '˙ÂÏÈ‚¯' ‡Â‰˘ ‰ÎÈÓ˙‰ ÏÚ ÔÂÁÓ‰ ÂÈÁ‡Ï ÏÈ‚¯ „ÏÈ Ô˙¢ ÔÂȈ‰ ˙ÓÂÚÏ Ïˆ‡ ‰·Â‰‡ ˙ÂÁÙ ÈΉ ‰ÂÎ˙‰ ‰Ó Âχ˘ ÌÈ„Ïȉ˘Î .Ï·˜Ó ¯˙ÂÈ· ‰‡Â˘‰ ‰ÂÎ˙‰ ‡È‰ "˙¯ȉÈ"˘ ¯¯·˙‰ ,̉ÈÁ‡ Ôȇ ÌÈ„ÏÈ Ïˆ‡ 3% ˙ÓÂÚÏ ,ÌÈÂÁÓ Ï ÌÈÁ‡Ó 18.8% ÏÚ Âȉ˘ ¯·„‰ ‰Ó ÌÈÏÈ‚¯ ÌÈ„ÏÈ Âχ˘ ¯˘‡Î .ÌÈÂÁÓ ÌÈÁ‡ Ì‰Ï ˘È˘ ÌÈ„ÏÈ‰Ó 20.8% ÂÚ ,"̉ÈÁ‡Ï ÂÓÎ" Ì‰Ï ‰È‰È˘ ÌȈ¯ ˙ÓÂÚÏ ,ÂÏ˘ ˙ÈÏ΢‰ ˙ÏÂÎȉ ˙‡ ÌȈ¯ Âȉ˘ ,ÔÂÁÓ Á‡ Ì‰Ï Â˘˜·˙‰˘Î .ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ‡ÏÏ ˙ÂÁÙ˘ÓÓ ÍÎ Â·È˘‰˘ 9.1% ̉ ,‰ÁÙ˘Ó· ·Ï ˙Ó¢˙ ¯˙ÂÈ Ï·˜Ó ÈÓ ÔÈÈˆÏ ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈÈ˘ ÈÙ ÌȈ¯ ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈÁ‡‰ ."ÁˆÓ" ÏÈ‚¯‰ Á‡‰˘ ÂÚË ˙ÓÂÚÏ .ÌÈÈ·È˯ÂÙÒ ˙ÂȉÏ Ìȯ·Á ˘ÂÎ¯Ï "ÌÈÏÈ‚¯"‰ ̉ÈÁ‡Ó Á‡· ¯ÊÚÈ‰Ï ÌÈÎÂÓ "˙ÂÏÈ‚¯" ˙ÂÁÙ˘Ó· "ÌÈÏÈ‚¯" ÌÈ„ÏÈ ,˙‡Ê .Ô˘‰ Á‡Ï ¯ÊÂÚ Ï„‚‰ Á‡‰ ¯˘‡Î ˜¯ ,̉ȄÂÓÈÏ· ¯Á‡ Ìȇ˘ ÌÈÂÁÓ ‡Ï‰ ÌÈ„Ïȉ ÂÚ ÔÂÁÓ „ÏÈ Ô‰·˘ ˙ÂÁÙ˘Ó· ˙¯˜ÂÁ‰ .¯˙ÂÈ ¯ÈÚˆ ‡Â‰ ̇ Ì‚ ,ÔÂÁÓ‰ Á‡· ¯ÊÚÈ‰Ï ÌÈ„‚˙Ó ,ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ÌÚ ÌÈÁ‡ ÈÒÁÈ· ˙ÂÈÓÈËȇ ˙ÂÁÙ ,ÔΠ̇ ,‡ˆÓ

.ÏÈ‚· ‰ÈÈÏÚ‰ ÌÚ ‰ÓˆÚ˙‰˘ ‰ÚÙÂ˙

È¯Ó‚Ï ÌÈ¢ ÌȇˆÓÓ ‰ÏÚ‰ ,(2010) ,„„ Ï˘ ‰¯˜ÁÓ .(2007) ,ÔÓ¯·-˙„ÈÙÏ ˙¯˘Â‡ Ï˘ Ô¯˜ÁÓ· ÂÏÚ˘ ‰Ï‡Ó ÔÈ· ˘ÈÏÙ˜ ˙Â·È¯È ‰¯È·‚‰ ‡Ï ˙ÂÂÁÓ˘ ,‰‡ˆÓ ‡È‰ ‰˙ÚËÏ .ÌÈ„ÂÓÈÏ· ¯ÂÊÚÏ Ôˆ¯‰ ˙‡ ‰ËÈÚÓ‰ ‡Ï ÌÈÁ‡ ÔÈ· ÌÈÒÁÈÏ ÒÎ ˙·¯˜ ÌÈ˙ÈÚÏ ‡Â‰ ÔÂÁÓ „ÏÈ ÈÒÁÈ ,ÔÂÁÓ „ÏÈ Ô‰·˘ ˙ÂÁÙ˘Ó·˘ ‰‡ˆÓ ‡È‰ .ÌÈÁ‡ .ÔÂÁÓ „ÏÈ Ôȇ Ô‰· ˙ÂÁÙ˘Ó· ¯˘‡Ó ¯˙ÂÈ ÌÈ·ÂË ÌÈÁ‡‰ ,ÌÈÂÁÓ ‡ÏÏ ,ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈ„Ïȉ ÔÈ· ÌÈÏÈ‚‰ ¯ÚÙ Ì‚ ˙ÂÁÙ˘Ó· .̉ÈÈ· ˙¯·Á‰ ˙˘ÂÁ˙ ÏÚ ÚÈÙ˘‰ ‡Ï ÔÈ· ‰È˙ÙӇ ˙¯·Á Ï˘ ‰‰Â·‚ ‰Ó¯ ‰‡ˆÓ ˙·¯ ˙Á‡‰˘ ˙ÂÈÁ‡ Ï˘ ˙‚ÂÊ· .ÌȯÁ‡‰Â ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈÁ‡‰ ˙‰·‚ ‰È˙ÙÓ‡‰Â ˙¯·Á‰ ˙Ó¯ ‡ˆÓ ˙ÂÁÓ Ô‰Ó ,¯˙ÂÈ ‰ÎÂÓ ‰Ó¯· ‰˙Èȉ ,ÌȇÁ‡ ÔÈ· ˙·ȯȉ .„ÁÂÈÓ·

.˙· ‰˙Èȉ ˙ÂÁÓ‰ ¯˘‡Î

Ï˘ ÌÈÁ‡ ÈÒÁÈ ˙·ίÂÓÏ ‡È·‰Ï ÌÈÏÂÎÈ ÌÈ·¯ ÌÈӯ‚:ÂÈÁ‡Â ÔÂÁÓ „ÏÈ

ÈÙ-ÏÚ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï˘ Èχ¢ÏËȇ‰ Ô¯˙ȉ * ÌÈ„Ïȉ .ÌÈÁ‡‰ Ï ÈÓˆÚ‰ ÈÂÓÈ„· Ú‚ÙÏ ÏÂÏÚ ,ÂÈÁ‡ ,Ì‰Ó Ìȯ‰‰ Ï˘ ‰·Ê· ˙ÂÂÁÏ ÌÈÏÂÏÚ ÌÈÂÁÓ ‡Ï‰ .ÔÂÁÓ‰ „ÏÈÏ ‰‡Â¢‰· ,̉È˙ÂÏÂÎÈ· ËÈÚÓÓ˘ ËÂÙÈ˘ Ìȯ‚Â·Ó ÌÈÁ‡· ¯·Â„Ó Ì‡ ̈ÚÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ÈÂ˘Ú È˘Â˜‰ ˙ÂÏÂÎÈ· ˯ٷ ,˙ÂÏÂÎÈ· ÂÓÓ ÌÈÏÙ¢ ,ÔÂÁÓ‰ „ÏÈ‰Ó „Ïȉ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˙‡ ˙¢‰Ï ÌÈÏÂÏÚ Ìȯ‰ .˙ÂÈÏ΢‰ ‚È˘‰ „ÈÓ˙ ‡Â‰'...'Ì˙‡ ÌÈ„˜‰ ‡Â‰') ÂÈÁ‡Ï ÔÂÁÓ‰ ÌÈÏÂÏÚ Ì‰Â ,(...'ÌÈ·Ï ÂÈ· ¯ÎÈ ¯ÚÙ ˘È' ...'Ì˙‡ ÏÚ ˙ÂÁÙ Ìȷ‰‡ ̉˘Â ,ÂÓÓ ÌÈ˙ÂÁ ̉˘ ˜ÈÒ‰Ï ,¯ÙÒ‰ ˙È·· ÌȯÂÓ Ì‚ (2011 .Ú ,¯Â˘ÏÈÒ) .̉ȯ‰ ÔÂÁÓ Á‡ ÔÈ· ¯ÚÙ· ‰Ú¯Ï ˘ÂÓÈ˘ ˙¢ÚÏ ÌÈÏÂÏÚ ‰·¯‰ ‰È‰ ÍÈÁ‡') ,̉ÈÈ· ˙¢‰Ï ÌÈÏÂÏÚ Ì‰ .ÂÈÁ‡Ï ˙‡ ÌȈډÏ ('ÌÎÈÈ· ˙¢‰Ï ¯˘Ù‡-ȇ ,¯˘ÎÂÓ ¯˙ÂÈ

.‰˙ÈΉ È„ÏÈ ˙ÂÁη ‰¯ÈÓ‡· ‰ÚÈ‚Ù‰ ¯ÂÊÚÏ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÓ ÌÈ˘¯Â„ Ìȯ‰ ̉· ÌÈ·ˆÓ· * .ÌÈ„Ïȉ ÔÈ· Á˙Ó ¯ˆÂÂÈ‰Ï ÏÂÏÚ ÌÈ„ÂÓÈÏ· ̉ÈÁ‡Ï ͇ ,ÌÈÒÁȉ ˙‡ ·ÈËÈ‰Ï ‰ÈÂ˘Ú ÂÊÎ ‰¯ÊÚ˘ ËÏÁ‰· ÔÎ˙È ‰È‰˙˘ È„Î ,ÂÈ„ ¯‚· Âȇ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ :ȯ˘Ù‡ ÍÙȉ‰ Ì‚ ,Á¯-¯ˆ˜ ‡Â‰ ,‰ÎÈÓ˙Ï ˜Â˜Ê˘ „ÏÈÏ ¯ÂÊÚÏ ˙ÂÏ·Ò ÂÏ ¯¯ÂÚÓ ¯ÂÊÚÏ ˜ÈÒÙÓ Â‡ ,˙ÂÏÂÎÈ· ÏÊÏÊÓ ,¯ÒÂÓ ÛÈËÓ ¯ÊÂÚ‰ „Ïȉ ̇ ,¯Ó‡˘ ÈÙÎ .¯ÊÚ‰ Á‡‰ Ï˘ ÂÒÚÎ ˙‡ ˙ÂÏÂÏÚ ¯‚·Ӊ Ï˘ ÂÈ˙˜ÒÓ – ÌÈÈ˘‰ ÔÈ· ¯ÈÚˆ‰ ‡Â‰ ¯‚Â·Ó „ÏÈÓ ¯˙ÂÈ ÏÂÎÈ Â‡ Ú„ÂÈ ¯ÈÚˆ „ÏÈ :¯˙ÂÈ ÂÈÏÚ „È·Î‰Ï Ï˘ È˘Â˜‰ ̈Ú˙È – ÔÂÁÓ‰Ó ¯˙ÂÈ ¯ÈÚˆ ÔÂÁÓ‰˘ ÏÎÎÂ

.ÔÂÁÓ ‡Ï‰ Ì‚ ‰‰Â·‚ ˙ÏÂÎÈ ÈÏÚ· ÌÈ„ÏÈ ˘È ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈ„Ïȉ ÔÈ· * ‰˙ÂÁ ‡È‰˘ ‰ˆÂ·˜ ̉· ˘È ͇ ,È˙¯·Á‰Â È˘‚¯‰ ÌÂÁ˙· ÌÈÂÁÓ‰ ÌÈ„ÏÈ‰Ó ˜ÏÁ ψ‡ .Âχ ÌÈÓÂÁ˙· ÚˆÂÓÓ‰Ó Terrassier,) ˙ȯÎÈÒ-È„ ‡ ,˙ȯÎÈÒ-‡ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˘È ÔÈ· ÁÂΠȘ·‡Ó Á˙Ù˙‰Ï ÌÈÏÂÏÚ ‰Ê Ú˜¯ ÏÚ (1985 ‰·Â‚˙ ÌÈ·È‚Ó˘ ,ÌÈÂÁÓ‰ ÔÈ·Ï ÌÈÏÈ‚¯‰ ÌÈÁ‡‰ „ÏÈÏ ˙ÈÒÁÈ ,ÏÈ‚‰ ÈÙ-ÏÚ ‰ÈÂÙˆ È˙Ï·Â ˙È˙„ÏÈ

.ÔÂÁÓ‰

142012 ÈÏÂÈ

ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ÁÂÙÈËÏ ·¯ ÔÓÊ ˘È„˜‰Ï ÌÈÈÂ˘Ú Ìȯ‰ * ÔÂÁÓ‰ „ÏÈÏ ÔÓÊ ˙˘„˜‰ .ÌȯÁ‡‰ ÌÈÁ‡‰ ˙‡ ÁÈʉÏ ¯˙ÂÈÏ ˜Â˜Ê ·Î¯ÂÓ ‡Â‰ :˙„Á‡ ˙·ÈÒÓ ÚÂ·Ï ‰ÏÂÎÈ ¯˙ÂÈ Ï˜ ,· ÌÈÚȘ˘Ó ̉ ÔÎÏ Â˙¯‡Ù˙ ̉ÈÏÚ ,ÌÈ·‡˘Ó ÌÈÈÂ˘Ú ,ÔÓÊÏ Ë¯Ù .· ‰Ú˜˘‰· ˜ÂÙÈÒ ¯˙ÂÈ ˘È Â˙‡ Ì„˜Ï ÛÒÎ – ÂÈÁ‡· ¯˘‡Ó ¯˙ÂÈ ÔÂÁÓ‰ „ÏÈ· ÚȘ˘‰Ï Ì‚ Ìȯ‰-˙Ó¢ ¯˙È ÔΠ,Ì„ÏÈÏ Ô¯˙È Â˙È ˙ÂÈÂÏÈÚÙÏ ,ÌÈ‚ÂÁÏ ÔÂÂÎÈ˘

‰¯Â˘˜ ÌÈ˙ÚÏ ‡È‰ ÔÂÁÓ‰ „ÏÈ· ‰Ú˜˘‰‰ .‰·‰‡ ÈÈÂÏÈ‚Â ·Ï ÔÈ· ÌȯÚÙ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï È˘Â :„ÓÂÚ ‡Â‰ ̉ÈÙ· ÌÈÈ˘˜Ï Ì‚ ÈÈ˘˜Â ,˙ÂÈ˙¯·Á ˙ÂÈ˘‚¯ ˙ÂÏÂÎÈ ÔÈ·Ï ˙ÂÈχ¢ÏËȇ ˙ÂÏÂÎÈ ÌÈÈÈÙ‡Ó Ìȇ˘ ÌÈÈ˘˜ Ì‚ .˙ÂÈ˙¯·Á ˙¯‚ÒÓÏ ˙ÂÏ‚˙Ò‰ :‰¯Â‰‰ „ˆÓ ¯˙È-˙Ú˜˘‰ Ú·˙Ï ÌÈÏÂÏÚ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ

.‰Ó„Π‰„ÈÓÏÏ ‰Èˆ·ÈËÂÓ ˙ÂÈÚ· ,‰„ÈÓÏ-ȘÈÏ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ˙ÂÏ·‚ ˙ÂÁÙ ÌÈ·ÈˆÓ ÌÈ Â‰ ÌÈ ÈÚÏ * ÚÈ‚Ó ‰˘ÂÁ :˙ÂÂÂ‚Ó ˙·ÈÒÓ ˙‡Ê ̉ÈÁ‡Ï ‰‡Â¢‰· Ôȇ ÔÎÏÂ Ì‰Ó ÌÈÓÎÁΠ̉ÈÈÚ· ÌÈÒÙ˙ ̉˘ ‡ ,¯˙ÂÈ Ì‰Ï ÌÈ„Ïȉ ÒÚÎ ˙‡ ¯¯ÂÚÏ ÏÂÏÚ ‰Ê ¯ÚÙ .˙ÂÏ·‚ Ì‰Ï ÌÈ Ï Í¯Âˆ

.(1989 ,ÔÂÒψÎ) ÌÈÚ‚Ù ÌÈ¢Ӣ ÌÈ Á‡‰ ̉˘ ÍÎ ÏÚ Ì‰ÈÁ‡ ˙‡ ËȘ‰Ï ÌÈÏÂÏÚ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ * .¯˙ÂÈ ÌÈ¢ ˘È‚¯‰Ï È„Î ÌίÚÓ ËÈÚӉϠ,Ì‰Ó ÌÈÏÙ ,̉ÈÁ‡ ÏÚÓ ‡˘˙‰Ï ÌÈ˙Ù˙Ó ÌÈ„Ïȉ ÏÎ ‡Ï ÌÓ‡ ˘È‚¯‰Ï ȄΠ̉È˙¯˙È· ˘Ó˙˘‰Ï ÌÈË¢ ‰Ï‡Î ˘È ͇

.'¯˙ÂÈ ÌÈ¢' Ô‰· ˙ÂÁÙ˘Ó· Á˙Ù˙‰Ï ‰ÈÂ˘Ú ˙È„ÂÁÈÈ ˙·ίÂÓ * ÌÈ„Ïȉ ‡ „Ïȉ ¯˘‡Ó ¯Á‡ ÔÈÓ Ô· ‡Â‰ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ¯ÚÙ Ï΢Ӊ ˙Ó¯· ¯ÚÙ :ÏÂÙÎ ¯ÚÙ ¯ˆÂ .ÌÈÂÁÓ ‡Ï‰ ˙Â‰Ê ÏÚ ˙ÓÈȇÓÎ ÒÙ˙È‰Ï ‰ÏÂÏÚ ˙ÂÁÓ ˙· .ȯ„‚Ó ÔÈ·Ï ÂÈ· ¯ÚÙ‰˘ ÈÓÎ ÒÙ˙È‰Ï ÈÂ˘Ú ÔÂÁÓ Ô·Â ,ÌÈ·‰ ˙‡ ÂÁÙËÈ ÌÈ·¯ ÌÈ˙·· .¯„‚Ó‰ ÏÏ‚· ̈ÚÂÓ Â˙ÂÁ‡ Ï˘ Ô‰È˙ÂÏÂÎÈ ÁÂÙÈËÏ ÌÈ·‡˘Ó Â˘È„˜È ‡Ï ,Ô·‰ ˙ÂÂÁÓ .Ôȇ ̇ ‰ÓΠ‰ÓÎ ˙Á‡ ÏÚ ,˙ÂÂÁÓ Ô‰ ̇ Ì‚ ,˙·‰ ‰È‡˘ ˙·‰ ÔÈ·Ï ÔÂÁÓ‰ Ô·‰ ÔÈ· ¯ÚÙ‰ ˙‡ ÂÓȈÚÈ Ê‡

(2000 ,„„ .¯ ,ÔÓ¯ÂÊ) ˙ÂÁÓ

ÌÈÂÁÓ ‡ÏÏ ÌÈÂÁÓ ÌÈÁ‡ ÔÈ· ¯˙ÂÈ ·ÂË ¯˘˜Ï ÌÈӯ‚:˙ÂÈ‰Ï ÌÈÏÂÎÈ

˙‰·‚‰ ˙ÂÈÏ΢‰ ˙ÂÏÂÎÈ· ˘Ó˙˘Ó ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ * ÌÈÚÈÓ‰ ¯·„· ‰·ÂË ‰·Â˙ ÂÏ ˘È .È·ÂÈÁ ÔÈÏÓ‚ Ú‚ÓÏ Ë˜ÈÏÙ ȷˆÓÏ ˙Ï΢ÂÓ ‰·Â‚ ·È‚Ó ‡Â‰Â ÂÈÁ‡ Ï˘Â ÂÏ˘ ‡Â‰ ÔÎÏ ,ÂÈ˙¢‚¯· ˙È·È˘ه ‰ËÈÏ˘ ÂÏ ˘È .˙¯Á˙ ȄΠ¯˙È ˙‡ ÏˆÓ Âȇ ‡Â‰ .ÂÈÁ‡ ÏÚ ı¯Ù˙‰Ï ËÚÓÓ

.ÂÈÁ‡ ÏÚÓ ‡˘˙‰Ï.Â˙ÓÊÂÈÓ Â‡ ,Ì˙˘˜·Ï ,ÌÈ„ÂÓÈÏ· ÌÈÁ‡Ï ¯ÊÂÚ ‡Â‰ *

ÌÈÁ‡‰Â ,È˙ÁÙ˘Ó‰ ÈÓˆÚ‰ ÈÂÓÈ„‰ ˙‡ '‚¯„˘Ó' ‡Â‰ *.ÁψÂÓ‰ Á‡· Ìȇ‚

ÔÓÊ ÌÂ˜Ó ‰ÙÓ ÔÎÏ ,Ìȯ‰ ˙¯ÊÚÏ ˙ÂÁÙ ˜Â˜Ê ‡Â‰ *.ÌÈÏÈ‚¯‰ ÂÈÁ‡Ï

,˙È˙¯·Á ‰Èˆ˜‡¯ËÈ‡Ï ÌÈÁ‡‰ ˙¯ÊÚÏ ‰ÂÙ ‡Â‰ *.ÌÈÈÈËˆÓ ÌÈÁ‡‰ ̉· ÌȯÁ‡ ÌÈÓÂÁ˙Ï ,˯ÂÙÒ ˙ÂÈÂÏÈÚÙÏ

̇‰ ÏÚ Ï˜Ó˘ ¯·„ ,¯˙ÂÈ ÌÈ·ÂË ÂӇ ÔÂÁÓ „ÏÈ ÈÒÁÈ *.(al Chamrad, D.L & 1995 )ÌȯÁ‡‰ ÌÈ„ÏÈ· ÏÙËÏ

˙¯ÈˆÈÏ ÌÈÂÁÓ ‡Ï ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈ¯Â‰Ï ˙ˆÏÓ‰ÌÈÁ‡ ÈÒÁÈ· È·ÂÈÁ È˙ÁÙ˘Ó ÌÈϘ‡

˘È ,ÌÈÒÁȉ ˙ίÚÓ ÏÚ Ìȯ‰‰ Ï˘ ˙¯Îȉ ‰ÚÙ˘‰‰ Ï˘· ˙È˙ÁÙ˘Ó‰ ‰˜ÈӇȄ· ÌÈ¢‰ ÌÈÈÈÙ‡Ó‰ ˙‡ ÔÈ·‰Ï ÌÂ˜Ó Diane Hoekstra Tuttle,) ̉ÈÏÚ ÚÈÙ˘‰Ï ÌÈÈ¢ڢ

.(Dewey G. Cornell, 1993

˙ÂÙˆÏ Ôȇ .„ÏÈ ÔÈÈ„Ú ‡Â‰ ,ÌÎÁ Â˙Âȉ ˙¯ÓÏ ,ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ * Ì‰Ï ¯˙ÂÂÈ˘ ‡ ,ÔÈÙ‡ ¯ÈÚÊ· ¯‚·ÓÎ ÂÈÁ‡· ÏÙËÈ˘ ÂÓÓ ˙ί„‰Ï ˙ÂÏ·‚Ï ˜Â˜Ê ‡Â‰˘ ÁÈ‰Ï ˘È .ÌÎÁ Â˙Âȉ ÏÏ‚·

.(1989 ,ÔÂÒψÎ) ÌȯÁ‡ ÌÈ„ÏÈ ÂÓÎ Ìȯ‰ „Ïȉ ˙‡ ÁÙËÏ Ôȇ .ÌÈ„ÏÈ ÔÈ· ‰‡Â¢‰ Ï˘ ÁÙ· ÏÂÙÏ Ôȇ * ‰·ÏÈ ‰Ó ,‰˙‡‚ ÂÈÏÚ ‰ÁÙ˘Ó‰ ˙‡ ‚ˆÈÈÓ ÈÓÎ ÔÂÁÓ‰ ˙Â˙ÈÁ‰ ˙˘ÂÁ˙ ˙‡ ,ÂÈÏÚ ÌÒÚÎ ˙‡ ,ÌÈÁ‡‰ ˙‡È˜ ˙‡ Ìȯ·„Ó ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ Ìȯ‰ .· Ì˙ÂÏ˙ ˙‡Â Ì‰Ï˘ ˘È¯ى' ,'‰ÁÙ˘Ó‰ ˙‡‚' Ï˘ ‰Ù˘· ÌÈ˙ÈÚÏ Ì‰ÈÏÚ „ˆÓ ÌÈ˘˜ ˙¢‚¯ ˙¯¯ÂÚÓ˘ ‰¯„‚‰ – '‰ÁÙ˘Ó‰ Ï˘ ÌÈÁ‡ ÔÈ· ‰‡˜Ï Ìȯ‰‰ ˙ÈÈÙȈ (1991 ,ÔÂÒψÎ) .ÌÈÁ‡‰

.˘ÓÓ˙‰Ï ‰ÏÂÏÚ – Ì‰Ó „Á‡ Ï˘ ˙ÂÂÁÓ Ú˜¯ ÏÚ ÌÈ‚˘È‰ ‚È˘‰Ï ÌÈÂÁÓ Ìȇ˘ ÌÈ„ÏÈ‰Ó ˙ÂÙˆÏ Ôȇ * ÌÈ„Ïȉ ͯÚÓ ËÈÚÓ‰Ï Ôȇ – ÍÙÈ‰Ï .Ì‰È¯Â˘ÈÎÏ ¯·ÚÓ˘

.ÌÈÂÁÓ ‡Ï‰ „ÏÈ ÏÎÏ ˜ÈÚ‰Ï ˙ÂÒÏ ‡Ï‡ ,È˙·ÏÓ ÔÂÈ¢ ¯ÂˆÈÏ Ôȇ *

.ÔÓÊÏ ÔÓÊÓ ˙Â˙˘‰Ï ÌÈÈÂ˘Ú ÌÈίˆ‰ .ÂÈίˆ ÈÙÏ ˙˙ÈÎÏ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ÈÁ‡ ˙‡ Ï·˜Ï ıÂÁÏÏ ÌÂ˜Ó Ôȇ * ˘Â¯„Ï ÔÂÎ ‡Ï – ÍىϠ,‰‡˜ ÚÂÓÏ È„Î ÌÈÂÁÓ .‰‡È˜ ÚÂÓÏ È„Î ÌÈÂÁÓ ˙˙Î ÏÚ ¯˙ÂÂÏ ÔÂÁÓ‰ „ÏÈ‰Ó Ìȇ˘ ÌÈ„ÏÈÏ ˙˙Ï :˙ÈÈÈÚ ˙ÂÈ‰Ï ‰Îȯˆ ˙„„ÂÓ˙‰‰ ̉ ̉·˘ ÌÈÓÂÁ˙· ˙¯˙È ÁÙËÏ ÌÈÂÁÓ ˙˙η ,ÔÂÒψÎ) ̉· ÚȘ˘‰Ï ‰Èˆ·ÈËÂÓ Ì‰Ï ˘È˘ ‡ ÌȘÊÁ

.(2011 ˙ÂÂÁÓ :'¯˙È-˙ÂÈÂÎÊ' ‡Ï ͇ ,ÌÈ„ÂÁÈÈ ÌÈίˆ ÔÂÁÓ‰ „ÏÈÏ * ‰Ó ÌȘÈÚÓ Â‡ ,˙·ÂÁ ÏÚ Ìȯ˙ÂÂÓ ‰ÏÏ‚·˘ ˙ÈÂÂ˙ ‰È‡

.ÌÈÏ·˜Ó Ìȇ ÌÈÁ‡‰˘ ˙˙Ï ÌÈÁ‡ Ï˘ ˙ÂÈχ¢ÏËȇ ‡Ï ˙ÂÏÂÎÈ ÌÈˆÚ‰Ï ˘È * ,˙È˙¯·Á ,˙È·È˯ÂÙÒ ˙ÏÂÎÈ) È˙ÂÚÓ˘Ó ÌÂ˜Ó Ô‰Ï .(2011 ,ÔÂÒψΠ) (‰Ó„Π˙ÈϘÈÊÂÓ ˙ÏÂÎÈ ,˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ ˜¯ ‡Ï ˙ÂÏÂÎÈ Ï˘ ÔÂÂ‚Ó Ò ÏÚ ‰ÏÚÓ ‰ÁÙ˘Ó˘ ÏÎÎ

.ÂÈÁ‡Ï ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ÔÈ· ‰‡˜Â ˙¯Á˙ ˙ÂÁÙ ˘È – ˙Á‡ ˙È·ÂÈÁ ‰Èˆ˜‡¯Ëȇ ˘È ̉· ˙ÂÙ˙¢ ÈÓÂÁ˙ „„ÂÚÏ ˘È * ,̇ .Á˙Ó ÌÈÓÈÏÒÓ˘ ÔÈÏÓ‚-ÈÚ‚Ó Ô˙ÓÏ ,ÌÈÁ‡‰ ÔÈ· ˙ÓÈÈ˙ÒÓ ÂÈÁ‡Ï ÔÂÁÓ „ÏÈ ÔÈ· ÌȯÂÚ˘· ‰¯ÊÚ ,‡Ó‚„Ï

.ÂÊÎ ‰¯ÊÚÏ ‰ÈÈÙȈ‰ ˙‡ „‡Ó ÔÈ˘‰Ï Íȯˆ – ·È¯· ˙ÎÂ˙Ó ÌÈ„ÏÈ ÔÈ· ÌÈ·‡˘Ó‰ ˙˜ÂÏÁ ̇ ,·Â˘Â ·Â ˜Â„·Ï * ‰˜„ˆ‰Â ÔÂÎ ‡ÏÏ ¯˙ÂÈ ˙˙Ï Ìȯ¯‚ Ìȯ‰ ‡ ,˙ËÏ˘Â ÔΠ,ÌÚÙ È„ÈÓ ˙ÂÁÂÓ 'ËÒ¯Ë' ˙˘¯Â„ ÂÊ ‰Î¯Ú‰ .„Á‡ „ÏÈÏ ˙ȈȘ ‰Ù„Ú‰ .‰ËÈÏ˘Â ÔÂÎ˙ ¯˘Ù‡˙˘ ˙ÈÓˆÚ ˙ÂÚ„ÂÓ Ì˙Âȉ ÏÏ‚· ÔÂÁÓ ‡Ï‰ „Ïȉ Ï˘ ‡ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï˘

.ÌÈ„Ïȉ ÔÈ· Á˙ÓÏ Ì¯‚Ï ‰ÏÂÏÚ – ‰Ï‡Î Ìȇ˘ ÌÈ„ÏÈ Â‡ „ÏÈ ÌÈ˘‡‰Ï ‰‡˜ È·ˆÓÓ ÌÏÚ˙‰Ï Ôȇ * ‡Ï ¯·„‰ ̇ Ì‚ ,ÌȘ„ˆ ̉ ÚÂ„Ó ˜Â„·Ï ‡Ï‡ ,ÌȘ„ˆ

15 2012 ÈÏÂÈ

Ì˙Ó¯˙Ï ÌÈÚ„ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÎȯˆ Ìȯ‰ .‰¯Â‰Ï ‰‡¯ ˙ÂÏÂÎÈÏ ,ȈȘ Á˙Ó Ï˘ ÌÈ·ˆÓ· ,ÌÈÁ‡ ÔÈ· Á˙ÓÏ

.Ì˙‡ Ô˙ÓÏ Ì‰Ï˘ -ÌÈÂÁÓ ‡Ï ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ô‰·˘ ˙ÂÁÙ˘Ó ÌÚ ¯˘˜ * ‰ÎÈÓ˙ ˙ˆÂ·˜· .ÌÈÏÈÚÈ ˙„„ÂÓ˙‰ ÈÏÎ ¯˙‡Ï ¯ÂÊÚÏ È¢Ú.˙·¯˜ ÌÈ˙ÈÚÏ Âχ Ìȇ˘Â ÌÈÏÂÚ -ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ È¯Â‰Ï

Á¯Î‰· ˙ӯ‚ ‰È‡ ,‰ÁÙ˘Ó· ÔÂÁÓ „ÏÈ ˙ÂÁΠ:ÌÂÎÈÒ ˙ÂÈ‰Ï Ì‚ ÈÂ˘Ú Í‡ ,˙¢˜‰Ï ÏÂÏÚ ‡Â‰ .ÌÈÁ‡‰ ÈÒÁÈ· È˘Â˜Ï ˙ÂÚ„ÂÓ .ÌÈÁ‡‰ ÔÈ· ÔÈÏÓ‚‰ Ú‚Ó ÏÚ ‰·ÂËÏ ÚÈÙ˘Ó˘ ̯‚ ÌÈÁ‡‰ ÔÈ· Á˙Ó‰ ˙‡ ˙ÓˆÓˆÓ˘ ‰ÏÂÚÙ‰ Èί„Ï Ìȯ‰ ÈÙ‡· ÈÊÎ¯Ó Ì¯Â‚ ‡È‰ ,̉ÈÈ· ‰ÏÂÚÙ‰ ÛÂ˙È˘ ˙‡ ‰ÓȈÚÓ Ìȇ˘ ÌÈÁ‡ ÂÏ˘ ÔÂÁÓ „ÏÈ Ô‰·˘ ˙ÂÁÙ˘Ó· ˙‡Á‡‰

.ÌÈÂÁÓÎ Ìȯ„‚ÂÓ

ÔÈ· ÌÈÒÁȉ ˙ίÚÓ ( 2007 ).È, ÔÓ¯·-,˙„ÈÙÏ .ˆ ,˙¯˘‡ ˙ÈÓ„˜‡ ‰ÏÏÎÓ .ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ˙ÂÁÙ˘Ó· ÌÈÁ‡

‰ÙÈÁ Ô„¯Â‚

ıÏ‚ ÈÏ¢ Ï˘ ‚ÂÏ·‰ 'ÈÏ¢ ÔÈÚ' ¯˙‡· .˘ ,ıÏ‚

.¯˜ÁÓ ‰‡¯Â‰ ,ÁÂÙÈË :‰È¯Ùȯٷ ÌÈÂÁÓ (2010) .Á ,„È„.˙ȯ·Ú ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ¯˙‡

¯˙‡· ÌÈÂÁÓÏ ıÂÚÈÈ ÍÂÈÁ· ˙ÂÈ˙‡ ˙ÂÈ‚ÂÒ (2011) .Á ,„„/˙ȯ·Ú ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ

:ÌÈ˘Â ˙· .˙¯Á‡ Ì‚ ¯˘Ù‡ (2000) .Á ,„„ .¯ ,ÔÓ¯ÂÊ.ÌÈÏ˘Â¯È ÍÂÈÁ‰ „¯˘Ó .„Ï‡Ò ÔÂÎÓ .Ìȯ‚˙‡Â ÌÈ‚˘È‰

ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ïˆ‡ ¯ÒÂÓ ÈÈÈÙ‡Ó (1978).Ú ,ÔÂÒψΠ.‡ ,ÂÈÊ.9 ÍÂÈÁ· ÌÈÂÈÚ .ÌÈÏÈ‚¯ ÌÈ„ÏÈÂ

˙ȯÒÂÓ ˙‚‰˙‰Â ȯÒÂÓ ËÂÙÈ˘ ,(1975).Ú, ÔÂÒψΠ.M.A ˙„Â·Ú .ÌÈÏÈ‚¯ ÌÈ„ÏÈ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ïˆ‡

.·È·‡-Ï˙ ˙ËÈÒ¯·È‡

.ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ÍÂÈÁ· ÌÈÈ˘‚¯ ÌÈ˷ȉ ,(1989) .Ú ,ÔÂÒψΠ.ÍÂÈÁ‰ „¯˘Ó .ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÈÓÏ˙ ‡˘Â· ÔÂÈÚ-ÈÓÈ

ÌÈÏ˘Â¯È

„˜Ù˙ ‰ÁÙ˘Ó· ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ(1999 ) .Ú ,ÔÂÒψΠ.ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÈÓÏ˙ ‡˘Â· ÔÂÈÚ-ÈÓÈ .‰¯˘Ú‰ ˙ÂÈÎÂ˙·

ÌÈÏ˘Â¯È .ÍÂÈÁ‰ „¯˘Ó

ÍÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ ‰ÁÙ˘Ó‰ ˙„„ÂÓ˙‰ (2011) .Ú ,ÔÂÒψΠȈ¯‡‰ ÒΉ ÌÈÂÁÓ Ì‰È˘ ‡ „Á‡˘ ÌÈÓ‡˙ ÌÈ„ÏÈ ÌÚ ‰ÙÈÁ ˙ËÈÒ¯·È‡ .χ¯˘È· ˙ÂȈÓÏ ÍÂÈÁÏ ÈÚÈ·¯‰

.ÌÈÂÁÓÏ ‰˜ÏÁÓ‰ ÍÂÈÁ‰ „¯˘ÓÂ

:È˙¯·Á -È˘‚¯‰ ÌÂÁ˙· ÌÈÈ˘˜Â ˙ÂÏÂÎÈ (2011).Ú ,¯Â˘ÏÈÒ Èˆ¯‡‰ ÒΉ .ÌÈÂÁÓ ‡ÏÏ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ÔÈ· ‰‡Â¢‰

.‰ÙÈÁ ˙ËÈÒ¯·È‡ .χ¯˘È· ˙ÂȈÓÏ ÍÂÈÁÏ ÈÚÈ·¯‰

Bank, S.P. & Kahn, M.D. (1982). The sibling bond. New York, NY: Basic Books

Chamrad, D.L, Robinson, N.M., & Janos, P.M. (1995). Consequences of Having a Gifted Sibling: Myths and Realities. Gifted Child Quarterly, 39(3), 135-145.

Daniels, S., & Piechowski, M. M. (2008). Living With Intensity: Understanding the Sensitivity, Excitability and Emotional Development of Gifted Children, Adolescents and Adults. Scottsdale, AZ: Great Potential Press

David, H., & Landau, E. (2006). The first-born and the single gifted child: Findings in three decades cohorts. Australasian Journal of Gifted Education, 15(2), 27-31.

Lapidot-Berman J., & Oshrat Z., (2009)Sibling Relationships in Families with Gifted Children. Gifted Education International January 2009 vol. 25 no. 1 36-47

Laurie D. Ballering and Alberta Koch Family Relations When a Child is Gifted. Gifted Child Quarterly 1984 28: 140

Piechowski, M. (2006). "Mellow out," They say. If I only could: Intensities and sensitivities of the young and bright. Madison, WI: Yunasa Books.

Robinson, N M (1998) Synergies in the families of gifted children. Lawrence Erlbaum Associates Publishers

Silverman, L.K. (2009). What We Have Learned About Gifted Children. 30th Anniversary 1979-2009. Gifted Development Center. Retrieved on 18 November 2010 from: http://www.gifteddevelopment.com/What_is_Gifted/learned.htm

Terrassier, J-C. (1985). Dyssynchrony-uneven development. In J. Freeman (Ed.). The psychology of gifted children (pp. 265-274). New York: John Wiley

Tuttle, Diane H.; Cornell, Dewey G. (1993) Maternal Labeling of Gifted Children: Effects on the Sibling Relationship. Exceptional Children, Vol. 59(5) pp 402-410

ביבליוגרפיה:ביבליוגרפיה:

162012 ÈÏÂÈ

¯Èˆ˜˙

,¯˙ÂÈ· ‰‰Â·‚ ‰Èˆ‚ÈÏËȇ ˙Ó¯ ‡Ë·ÓÎ ,"˙ÂÂÁÓ" ‚˘ÂÓ‰ ˙‡ ÌÈ˘¯ÙÓ ÌÈ˘‡‰ ˙È·¯Ó ͯÚÓÏ Ú‚Â‰ ,¯˙ÂÈ ‰·¯‰ ·Á ‚˘ÂÓ· ¯·Â„Ó ,‰˘ÚÓÏ .ÏÎ˘Ó ÈÁ·Ó ˙ÂÚˆÓ‡· ˙Ú·˜ ÈÙÎ ÌÈÈ˙ÁÙ˘Ó ÌÈ˷ȉ Ì‚ ÂÓÎ ÌÈÈ„ÂÁÈÈ ÌÈÈ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÌÈ˷ȉ ÏÏÂΉ ,„Á‡ È˘‚¯Â È·ÈËȂ˜ The Social and Emotional ‰¯ÙÒÏ ‰Ó„˜‰· ‰¯È„‚Ó ,ÔÂÒÈ·Â ÈÒ ˙¯˜ÂÁ‰ .ÌÈÈ˙¯·Á ˙ÂÂÁÓ‰ ˙‡ ,(2002) Development of Gifted Childeren, What Do We Know ‰Ê ÌÈ¢ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ .˙ÂÈÓ˜‡-ÂȈÂÒ ,È˙‡ ÍÂÈ˘Ï ¯·ÚÓ ˙ÓÈȘ‰ ˙Ȃ¯ˉ ‰ÂÎ˙Î-ÏÚ-Û‡ .„ÂÚ ‰ÓÙ‰‰Â ‰ˆÁ‰‰ ˙ÂÈË· ,ÊÚ‰Ï ˙ÏÂÎÈ· ,ËÓ¯ÙÓË·Â ÈÙ‡ ˙ÂÂÎ˙· ‰ÊÓ ÏÚ ‰ÓÎÒ‰· ‡È‰ ,Âχ ÌÈ„ÏÈ ÏÚ ˙ÏÏÎÂÓ‰ ˙È·È˯‚Ëȇ‰ ‰·‰· ‰ÏÁ˙‰‰ ˙„˜ ,ÔÎ-ÈÙ ˙ÓÈȘ˙Ó ÂÊ ˙ÂȯÎÈÒ-‡ .ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ Ì˙ÂÁ˙Ù˙‰· ˙ÂȯÎÈÒ-‡ ˙ÓÈȘ˘ ÍÎ ‰¯È·Ò" ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ï ‰‡Â¢‰· ,˙ÂÓÈÂÒÓ ˙ÂÏÂÎÈ Ï˘ ˙ˆ‡ÂÓ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ Ï˘ ‰‡ˆÂ˙Î ,˙ˆ‡ÂÓ‰ ˙ÂÏÂÎȉ ‰·˘ ,˙ÈӇȄ ˙·ίÂÓ ¯ˆÈÈÓ ‰Ê ·ˆÓ .˙¯Á‡ ˙ÂÏÂÎÈ Ï˘ "˙ÚˆÂÓÓ ÈÓÈÙ ¯ÚÙ ¯ˆÈÈÏ ,È˘ „ˆÓ ˙ÂÏÂÏÚ Í‡ ,„ÏÈ‰Ó ˙ÈÏÏÎ ˙ÂÏÚÙ˙‰Ï ¯Â˜Ó ˙ÂÂ‰Ó ,„Á‡ „ˆÓ È„È-ÏÚ „È-ÏÚ ÌÈÂÂÁ‰ ÌȘÏÁ ÔÈ·Ï ,˙ÂÏÚÙ˙‰Ï ÌÈÎÂÊ˘ – "ÌÈ·Âˉ" ÌȘÏÁ‰ ÔÈ· Ï„‚

.˙ÂÁÙ "ÌÈ·ÂË"Î ‰·È·Ò‰

,˙È˘È‡-ÍÂ˙‰ ,˙ÈÓÈÙ‰ ‰˜ÈӇȄ‰ Ï˘ ‰˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˙‡ ¯È·Ò‰Ï ‰Ò‡ ,‰Ê ¯Ó‡Ó· È·Ï˘Ó ¯·Î ˙È˙¯·Á‰Â ˙È˘‚¯‰ Â˙‚‰˙‰ ˙‡ ‰ÂÂ˙Ó ‡È‰ „ˆÈΠÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï ,‰Â˘‰ ÌÈÈ҇ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ Ï˘ ˙ÂÈ˘È‡ ÍÂ˙‰ ˙ÂÎÏ˘‰‰ ÏÚ Ì‚ ËÚÓ ·ÎÚ˙‡ .˙Ó„˜ÂÓ‰ ˙„Ïȉ

.˙·ÈÈÁ˙Ó‰ ˙ÈÏÂÙÈˉ ‰„ÓÚ‰ ÏÚ ÌÈÏÈÓ ‰Óη

Ú˜¯

˙·Î¯ÂÓ ‰ËÏÁ‰ ‰˙Èȉ ÂÊ .'Ê ‰˙ÈÎÏ ¯˘È '‰ ‰˙ÈÎ ÛÂÒ· ıÈÙ˜‰Ï ˆÈÏÓ‰ ,11 -‰ ˙· Ï˯‡ ÏÚ .Ìȯ‰‰ ÌÚ ˙·¯ ˙ÂÁÈ˘Â ˙ÎÁÓ‰ Ï˘ ˙Ú„-˙ÂÂÁ ,ÔÂÁ·‡ ÍÈω˙ ÏÚ ‰ÒÒ·˙‰ ¯˘‡ ,¯˙ÂÈ· ‰ÂÓ˘ È· :ÌȯÈÚˆ ÌÈÁ‡ È˘ ‰Ï ˘È .˙Â˘Ù ˘ÓÁ ˙· ‰ÁÙ˘Ó· ‰¯Âη‰ ˙·‰ ‡È‰ ,Ï˯‡ ‰˙ÂÁ˙Ù˙‰ .·Ï-˙Ó¢˙ ‰·‰‡ ‰·¯‰Ï ‰˙ÎÊ ‰ÁÙ˘Ó· ‰Â˘‡¯‰ ‰„Ή ‰˙Èȉ Ï˯‡ .˘ÓÁ ˙¯„‚ÂÓ ‡È‰ ÌÂȉ „Ú ,˙ÈÒÁÈ ˙ÈËȇ ‰˙Èȉ ˙ȯÂËÂÓ‰ ‰˙ÂÁ˙Ù˙‰ ͇ ,˙Ó„˜ÂÓ ‰˙Èȉ ˙È˙Ù˘‰ Ô¯ÎÈÊ „ÁÂÈÓ·Â ÌÈ„ÁÂÈÓ ÌÈÈ·ÈËȂ˜ ÌÈ¯Â˘ÈÎ Ï˯‡ ‰È‚Ù‰ ,ÌÈÈ˙˘ ÏÈ‚Ó ÏÁ‰ .'˙ÈÊÓϘ'Î ‰„ÓÏ ‡È‰ ,ÔÓ˘· Ô˙‡ ˙ÂÎÏ ‰Ú„È ·ÂÁ¯· ˙ÂÈÂÎÓ È‚ÂÒ ‰‰ÊÓ ‰˙ȉ ‡È‰ ,Ï˘ÓÏ ÍÎ .‡ÏÙÂÓ ÌÈÂ˙ÈÚ ,˙ÂÈ„ÙÂϘȈ‡ ,ÌÈÂÏÈÓ :Û¯‰ ‡ÏÏ ˙‡¯Â˜ ‡È‰ ʇÓ ,˘ÂÏ˘ ÏÈ‚· ‰ÓˆÚ ˙ÂÁÂη ‡Â¯˜Ï ,'ÌȘÁ˘Ó‰ ˙¯Â˙' Ô‚Π‰˙‡ Ìȯ‚˙‡Ó‰ ÌÈÓÂÁ˙· ˙˘¯· Ì‚ ˙˘ÙÁÓ ÌÂÈΠ,˙‡ˆÂÓ ‡È‰˘

.ı¯‡· ˙¯ÎÂÓ ‰ËÈÒ¯·È‡· ÔÂÂ˜Ó ÈÓ„˜‡ „ÂÓÈÏÏ ÛÒ·

˙È˙Ù˘‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ .ÌÈ·¯ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ÌȯÂÙÈÒ Â˜ÏÁ· ÔÈÈÙ‡Ó ,Ï˯‡ Ï˘ ‰¯ÂÙÈÒ ,ÌÈχ¢ÏËȇ ÌÈÚÓ ‡ÂˆÓÏ Í¯Âˆ‰Â ˙ÈÓ„˜‡‰ ˙ÂÓ„˜˙‰‰ ,È˘‡„È„-¡‰ „ÂÓÈω ,‰¯È‰Ó‰

.ÌÈ·¯ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ Ì˙ÏÁ ̉ ¯·Â„Ó ÈÎ ,˙È҇Ϙ‰ ‰ÒÈÙ˙‰ ¯Â‡Ï ,‰ÁÂˢ ˙ÈË˘Ù ‰˙Èȉ ‰Ï‡ ÌÈ„ÏÈÏ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰ ,¯·Ú· ‰Á‰‰ ,˙·¯ ÌÈ˘ ͢ӷ .ÌÓˆÚ ˙ÂÁÂη ¯„˙Ò‰Ï ÌÈÏ‚ÂÒÓ ¯˘‡ ,ÌÈÁψÂÓ Ìȯ˘ÎÂÓ ÌÈ„ÏÈ· ˙ÂÁÂη ÁÈψ˙˘ ,‰¯ˆÂ ˙ÈÙȈÙÒ ‰È¯Â‚˘ ̉ ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ÈÎ ,‰˙ȉ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒى ˙ÈÎÂÈÁ‰ ÒÙ˙ ‡Â‰ Ì‚˘ ,È·ÈËȂ˜‰ ÌÂÁ˙‰ ‰È‰ ‰Áψ‰‰ „„Ó˘ Ô·ÂÓ .˙·¯Ú˙‰ ‡ÏÏ Ì‚ ,‰ÓˆÚ

.È˘‚¯‰ ÌÂÁ˙· ÈÂÏ˙ È˙ϷΠ„¯ÙÈÎ ,˙·¯ ÌÈ˘ ͢ӷ

?ÌÓ‡‰

ילדים מחונניםמיוחד ומייחד

מאת: דפנה תמיר דפנה תמיר:פסיכולוגית חינוכית מומחית, מנהלת את מכון ספירלה במודיעין, מתמחה בעבודה פסיכולוגית עם ילדים מחוננים, הוריהם והמסגרות החינוכיות המלוות אותם. דפנה עובדת עם האגף למחוננים, בתוכנית האקדמית לפיתוח סגלי הוראה המתמחים במחוננים ומלמדת במסגרת זו באוניברסיטת תל-אביב, באוניברסיטה העברית ובמכללת גורדון בחיפה. זאת נוסף לעבודה בשפ"ח אלעד וחברות בפורום מחוננים של מחוז מרכז

17 2012 ÈÏÂÈ

˙ȯÎÈÒ-‡ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ – ‰ÏÁ˙‰‰ ˙„˜

˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ˙‡ ˙· ÌÈÓÚÙ Ìȯ‡˙Ó ,ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ Ìȯ‰ ÌÈ¯Â˘ÈΉ ˙ÂÏÂÎȉ ˙‡Â ,̉ȄÏÈ ˙‡ ˙ÈÈÙ‡Ó‰ ‰Â˘‰ Marland,) ‰ÏÁ˙‰‰ ÔÓ ¯·Î ÌÈÏ‚˙Ó‰ Ì‰Ï˘ ÌÈËÏ·‰ ÏÈ‚· ,ÔÙ„ ȇˆÂÈ ‰Ù˘ È¯Â˘ÈÎ ÌÈÏ‚Ó ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ .(1972 ¯ˆÂ‡· ˘ÂÓÈ˘ ,‰¯È‰Ó ¯Â·È„ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÏÏÂÎ ,„Â‡Ó ¯ÈÚˆ Ô· „ÏÈ ¯Ó‡ ,"ÛÒÎ ÈÏ Ôȇ ÈÎ ÔÂÈ·‡ ȇ") ·Á¯Â ‰Â·‚ ÌÈÏÈÓ ‡È‰˘ ÈÙÎ ,‡ÒÈÎ ÏÚ ˙ÂÏÚÏ ˙ˆ¯Á „‚˙‰ ‡ ,ÂÓ‡Ï Ú·¯‡ ÈÂËÈ· ˙ÏÂÎÈ ,(Û¯Ù¯˘ ÏÚ ‰ÚÈ·ˆ‰ ‰˘ÚÓÏ ÈÎ ,ÂÓÓ ‰˘˜È· ‰Ú„ ˙Ú·‰ ÏÏÂÎ "˙ÂÓÎÁ" ˙Âχ˘ ˙χ˘ ,˙„˜ÂÓÓ ‰¯Â¯· ‡Â¯˜Ï ÌÓˆÚ ˙‡ „ÓÈÏ˘ ÌÈ„ÏÈ Ì‚ ¯‡Â˙ .˙˜ÒÓ ˙È˘È‡ ÌÈÈ·˘Á Ìȯ‚˙‡ ÌÚ ÌÈ„„ÂÓ˙Ó˘ ÂχΠ‡ ,˙¢ ˙ÂÙ˘· ˙ËȯÙ) ˙·ίÂÓ ¯ÂÒÈÁ ¯Â·ÈÁ ˙ÂÏÂÚÙ ÂÓÎ ,ÌÏÈ‚Ï Ìȉ·‚ ÔÎÂ˙ ÈÓÂÁ˙· ˜ÈÓÚÓ ÈÏÏÎ Ú„È ˙˘Èί ,Ô‚‰ ÏÈ‚· (ÌÈÙχ ÌÏÂÚ· ˙ÂÈ„Ó ,˘Ó˘‰ ˙ίÚÓ ,Ìȯ‡ÊÂÈ„ :̉·Â ÌÈÈ„ÂÁÈÈ

.‰¯Â·Á˙ ÈÏΠ,ÂÏω ÌÈ„ÏÈ‰Ó ÌÈ·¯ ˙ÈÈÙ‡Ó‰ ˙È˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ‰ÂÓ˙‰ ,‰˘ÏÎ È·ÈËȂ˜ ÌÂÁ˙· „Â‡Ó ‰¯È‰Ó ˙ÂÁ˙Ù˙‰ Ï˘ ‡È‰

˙ÂÁ˙Ù˙‰ „ˆÏ ,È·˘Á ‡ ,È˙Ù˘ ·Â¯Ï ‰ÎÂÓÎ ˙ÈÂÂÁ‰ ,ÌȯÁ‡‰ ÌÈÓÂÁ˙· ÌÈ„ÏÈ Ïˆ‡ .ÌÈÏÂÚÓ‰ ÌȄ˜Ù˙Ï ‰‡Â¢‰· ˙ÏÂÎÈ ÔÈ· ¯ÚÙÏ ‡È‰ ‰ÂÂΉ ,ÌÈÂÁÓ ¯‰Ó ˙Á˙Ù˙Ó˘ ˙ÓÈÂÒÓ ˙ÈχËÓ ÔÈ·Ï ,È‚ÂϯΉ ÏÈ‚Ï ‰‡Â¢‰· ,„Â‡Ó ˙¯Á‡ ˙ÂÂÎ˙ ‡/ ˙È˘‚¯‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ‡Â‰ ‰Ê ¯ÚÙ .ÚˆÂÓÓ ÔÙ‡· ˙ÂÁ˙Ù˙Ó‰ ‡Â‰Â ˙ÂÁ˙Ù˙‰· ‰ÈˆÊȯÎÈÒ-‡Ï ÈÂËÈ· ‰Ó¯· ‰Ó‡˙‰ ¯ÒÂÁ Ï˘ ·ˆÓ Û˜˘Ó ,˙È˘È‡-ÔÈ·‰ ‰Ó¯· Ì‚ ÂÓÎ ˙È˘È‡ ÍÂ˙‰

.ÌȯÁ‡ ÌÈ„ÏÈÏ ‰‡Â¢‰· ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ,¯ÈÚˆ ÏÈ‚Ó ¯·Î ,Ô· ˙ÂÎÊ· ,˙¯Á‡ ̉Èχ ÌÈÒÁÈÈ˙Ó˘ ÌÈÈ·Ó ˙Âȯ‰ ˙ÂÈÙȈ .˙‰·‚‰ ̉È˙ÂÏÂÎÈ ÈÎ ,‰Á‰Ï ˙Â¯Â˘˜ ,˙·¯ ˙ÂÈ˙¯·Á ‰ÈÈÙȈ‰Â ÈˇËÒ ·ÈÎ¯Ó ‡È‰ ‰Èˆ‚ÈÏËȇ ˙ÂÁψ‰ Ï˘ ˙ÂÙȈ¯ ¯Ó˘È „Ïȉ ÈÎ ‡È‰ ÌÈ„ÓÂÏ ,ÍÎÓ ‰‡ˆÂ˙Î .(Cross ,2011) ˘È˘ ,¯ÈÚˆ ÏÈ‚Ó ¯·Î ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ‰·¯ ‰Î¯Ú‰Ï ÌÈÎÂʉ "ÌȘÏÁ" ÌÎÂ˙·

¯·„Ï ‡Ï ,‰¯ÂÓ‰ ,˙‚‰ ,˙ÏÙËÓ‰ ,Ìȯ‰‰) ‰¯·Á‰ „ˆÓ ˙ÂÏÚÙ˙‰ .‰Â‡‚·Â ˙ÂÏÚÙ˙‰· ˙‡Ë·˙Ó˘ ,(..ÌÈ·Ò‰ ÏÚ ÌÈÎȯÚÓ ˙È·¯ÚÓ‰ ‰¯·Á·˘ ÌÂ˘Ó ,‰Î ˙È˙ÈÓ‡ ‡È‰ ÂÊ ‡Ï Ìȯ‰‰ Â˙‡Ó ÈÓ .˙‰·‚ ˙ÂÈ·ÈËȂ˜ ˙ÂÏÂÎÈ „Â‡Ó ?ÔÏÂÒ‰ ‡Â‰ ÂÏ˘ „Ïȉ ·˘ ˯ˆÂ˜· Û˙˙˘‰Ï ‰ˆÂ¯ ‰È‰ ϷȘ ,ȈÁ ڷ¯‡‰ Ô· ,ÂÏ˘ Ô˘‰ ˘Â˘Ù‰˘ ˙Ú„Ï Â‡ ?‰ÈȯÈÚ‰ Ï˘ ˙ÂÈÂˆÓ È‚ÂÁ· Û˙˙˘‰Ï ˙‚‰ Ï˘ ‰ˆÏÓ‰ ¯˘‡Î Âȯ‰ ˙‡ ˙Á ‰ÂÂ¯Ó ,Ô„¯Ó‰ ¯‚·˙Ó‰ ˙‡ ÔÈÈÓ„Ï Â‡ ‰Ó¯· ,‰˜ÈËÓ˙Ó· ˙¯‚·‰ È„ÂÓÈÏ ˙‡ 'È ‰˙Èη ÌÈÈÒÓ ‡Â‰

?˙„ÈÁÈ 5 Ï˘

.‰· ı˜ ‰Èχ ͇

˙‰·‚ ˙ÂÈÂÎȇ ÁÈÓˆ‰Ï ,ÂÊ ˙ÂÏÚÙ˙‰ ‰ÁÈÏˆÓ ,„Á‡ „ˆÓ ˯·Â¯ ,È·ÈËȂ˜‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ .ÔÂÁËÈ·Â ˙ÈÓˆÚ ‰Î¯Ú‰ Ï˘ Wisdom, Intelligence, ¯Ӈӷ ÔÈÈˆÓ ,‚¯·¯ËÒ Creativity Synthesized: A Mode of Giftedness ÏÚ ÌÈÂÁÓ ÌÈ˘‡ Ï˘ ˙ÂÂÓ‡ ˙ÓÈ˘¯ ,2008 ˙˘Ó ÍÂ˙Ó ,ÌÓˆÚ ÏÚ Â„ÓÏ˘ ‰Ó ÏÚ Ô·ÂÓÎ ˙Â˙˙˘ÂÓ‰ ,ÌÓˆÚ ‰ÂÓ‡‰ ˙‡ ÔÈÈˆÓ ‡Â‰ ,Ï˘ÓÏ ÍÎ .‰·È·Ò‰Ó ÂϷȘ˘ ·Â˘Ó ·ÈÈÁ˙‰Ï Ì‰Ï˘ ıÓ‡‰ ˙‡ ,̉È˙ÂÂÈÚ¯ ˙ÂÎȇ ¯·„· Ì‰Ï˘ ˙¯Á‡ ‰¯„‚‰· Ì‰Ï˘ ÔÂÁËÈ·‰ ˙‡Â ÁÂÂË ˙Âί‡ ˙ÂÓÈ˘ÓÏ ‰ÏÂÏÚ ,¯Á‡ „ˆÓ .(Problem redefinition) ‰ÈÚ·‰ Ï˘ ˙ÂÂÒ‰Ï Ôˆ¯Ï ÈÓÈ٠ψÈÙÏ ,„Ïȉ ˙‡ ÏÈ·Â‰Ï ,ÂÊ ˙ÂÏÚÙ˙‰

.ÌÈÓÈ˘¯Ó‰ ,ÌȯÁ‡‰ ÂȘÏÁ ˙‡ ˘ÈÁΉÏÂ

?Ô˙È ‡Â‰ ‰Ó ¯Â·Ú· – ÔÂÁÓÎ ‚ÂÈ˙‰

˙ÂÎÂʉ Âχ ˙‰·‚ ˙ÂÏÂÎÈ ,ÈχӯÂÙ‰ È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÂÁ˙· ˙Â˙ ԉ .ÔÂÁÓÎ „Ïȉ ˙‡ ˙¯Ȅ‚Ó‰ Ô‰ ,·Ï-˙Ó¢˙Ï È˘Â˜‰ ͇ .ȈÈÁ‰ "¯˙Î"‰ ˙‡Â ÈÓÈÙ‰ Û˜Â˙‰ ˙‡ ÂÏ ˙ȯÎÈÒ-‡ ˙ÂÁ˙Ù˙‰· ¯Á‡Ó ÌÂˆÚ ‡Â‰ ¯ˆÂÂÈ‰Ï ÏÂÏÚ‰ ,‰Î¯Ú‰ :˙·Âˉ ÂÈ˙ÂÏÂÎÈ ÈÙÏ ‚ÂÈ˙ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï·˜Ó ‰¯Â˜ ‰Ó ,‰Ï‡˘‰ ‰ÏÂÚ ...‰¯˜Â‰ ,„·Π,ÌȯÁ‡ ÌÈÓÂÁ˙· ¯˘‡Î ,ÔÂÁÓ‰ „ÏÈÏ ‡Â‰ ÂÏ˘ „˜Ù˙‰ ,‰È„Ú ‰˜È¯ÂËÂÓ Ô‚Π̇ ,ÂÏ ‰¯Â˜ ‰Ó ?‰ÊÓ ˙ÂÁÙ ڈÂÓÓ ÌÈˢÙÂÓ ÌÈ‚˘ÂÓ ÔÈ·Ó ‡Â‰ ,‰·‰‰ ˙Ó¯· ‰Î· ͇ ,˙˜ÂÓÚ ˙Âȯ˜Ò ˙Âχ Ï‡Â˘Â ÁÈÏˆÓ ‡Ï ‡ ,˜Á˘Ó· „ÈÒÙÓ ‡Â‰ ̇

?‰ˆÂ¯ ‰È‰˘ ÈÙÎ ¯ÈȈÏ-‡ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ,ÔÎÏ Ì„Â˜ ÔȈ˘ ÈÙÎ ¯ÒÂÁ Ï˘ ·ˆÓ ˙Ù˜˘Ó ,˙ȯÎÈÒ ‰ÂÂ˘Ó ‰· ,˙È˘È‡-ÔÈ·‰ ‰Ó¯· ‰Ó‡˙‰ ‰‡Â¢‰ .ÂÏÈ‚-È· ÌÈ„ÏÈÏ ÂÓˆÚ ˙‡ „Ïȉ ˙Âȯ‡È˙Ï ÒÈÒ· ‰˙ÂÂȉ ,ÂÊ ˙È˙¯·Á ˙ÂÈ„„‰Ï ˙ÂÒÁÈÈ˙Ó‰ ˙·¯ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ :Ï˘ÓÏ) ˙‚‰˙‰‰Â ‰·È·Ò‰ ,Ì„‡‰ ÔÈ· ¯È˘È‰ ¯˘˜Ï („ÂÚ ¯È˜Ò ,ȘˆÂ‚È ,‰¯Â„· ÈÎÈω˙Ï ˙ÈÓˆÚ ‰Î¯Ú‰Â ‰ÒÈÙ˙ ÔÈ· ,ÌÈ˘ ‡ · ,ÈËÓ¡‰ Ô„Ó‡‰ ,‰¯·Á· ÂÓÂ˜Ó ˙‡ ÍÈ¯Ú‰Ï ÂÏ ÌÈÚÈÈÒÓ‰ ÁÂÓˆÏ ,ÂÏ ÌÈȇ¯‰ ÌÈÙ˙¢‰ ˙‡ ‡ÂˆÓÏ The Mind and Society: ¯Ӈӷ ,ȘˆÂ‚È .Ì„˜˙‰Ï ,Development of Higher Mental Processes ‚ˆÂÈÓ „Ïȉ Ï˘ ˙È˙·¯˙‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰· „ȘÙ˙ Ï΢ ÔÚÂË ÌȯÁ‡ ÌÈ„ÏÈ ÔÈ·Ï ÂÈ· ÌÈÒÁÈ· ,˙È˙¯·Á‰ ‰Ó¯· :ÌÈÈÓÚÙ „Ïȉ ÍÂ˙· ,˯ى ˙Ó¯·Â ,(interpsychological) ÌÈ˜Â˜Ê ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ ,Ô· .(intrapsychological) Ì‚ ÂÓÎ ,Ì˙‡ ÌÈ··ÂÒÏ ˘˘‡Ï ˙Ó-ÏÚ ,Âʉ ‰‡Â¢‰Ï ÌÈ˜Â˜Ê Ì‰ Ì‚ ÔÎÏ .ÌÈÂÁÓÎ ÌÈ„‚ÂÓ Ì˙Âȉ ˙‡ ,ÌÓˆÚÏ ˙‡ Û˜˙Ï ‰Èχ ÌÓˆÚ ˙‡ ˙¢‰Ï ˙Ó-ÏÚ ,‰¯·ÁÏ ˙ˆÂ·˜ ÏÂÓ È˙¯·Á‰ Û˜È˙‰˘ Ì˘Î .‰ÓÓ Ìȉ·‚ Ì˙Âȉ ËÈÏ·Ó Ì‚ ‡Â‰ ,(‰Â‡‚Ï Ì¯Â‚ ‰Â‰ÓÂ) Ì˙‡ „ÁÈÈÓ ÌÈ¢‰

.‰ÓÓ ÌÈÏ„·Â ÌÈ¢ Ì˙Âȉ ˙‡

ÈÙÎ ,„Â‡Ó ˙ËÏ· ‰ÂÎ˙˘Î" ˙ÂÁ˙Ù˙‰ Ï˘ ÍÈω˙· ÌÈȘ˘

‰ËÈÒÓ ‡È‰ ,˙ȯÎÈÒ-‡ ÌȯÁ‡ ÌȘÏÁ ÏÚ ‰ÏÈÙ‡ÓÂ

̉ 'ÈÓˆÚ‰' Ï˘ ÌÈËÏ· ˙ÂÁÙ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ‰˙Â‡Ï ÌÈÎÂÊ ‡Ï

.‰¯ÂÓ‰/‰¯Â‰‰ „ˆÓ ˙ÏÚÙ˙Ó ÈÓÈÙ Á˙Ó ¯ˆÂÂÈ‰Ï ÏÂÏÚ ÍÎ ,"È˙ÈÓ‡‰" ÈÓˆÚ‰ ÔÈ· ÊÚ ˙‡ ÏÏÂΉ ,‡ÏӉ ,ÌÏ˘‰ „Ïȉ Ï˘ ˙‰·‚‰ ˙ÂÏÂÎȉ

˙¯ÒÁ‰ ˙‡ Ì‚ ÂÓÎ ,ÔÂÁÓ‰ ÈÓˆÚ‰ ÔÈ·Ï ,ÂÏ˘ ÌÈÈ˘˜‰Â

˜¯ ÏÈÎÓ‰ ,ȯ˜˘‰ "ȘÏÁ‰" ˙·‚˙Ï ˙ÂÎÂʉ ˙ÂÏÂÎȉ ˙‡ ˙ÂÏÚÙ˙‰Â ‰Î¯Ú‰ Ï˘ ˙˜ÊÁ

"‰¯·Á‰Ó

182012 ÈÏÂÈ

Ú·¯‡ ‰·˘ ‰ÁÙ˘Ó· ‰¯ÈÚˆ‰ ‡È‰ ,'‚ ‰˙ÈÎ ˙„ÈÓÏ˙ ,¯ÂÓÈÏ ˙¯Á·· ˙Ù˙˙˘Ó ÂÏ'ˆ· ˙‚Ó ‡È‰ ¯ÈÚ ÏÈ‚Ó ¯·Î .˙Â˘Ù Ï˘ ÂÓ¯·"˘ Ìȇ˘Â· ‰ÈÈÚ˙‰ „ÈÓ˙ .˙ȯÂʇ‰ ËÓÁ˘‰ ,˙ÂÂӉ ÌÈÈÁ‰ ÏÚ ˙ÂÈÓÂȘ ˙Âχ˘ ,ÏÏÁ‰ :ÂÓÎ "ÌÏÂÚ ‡Ï ‰‰Â·‚ ˙ÈÙÂÒÂÏÈÙ ‰Ó¯· Ô‰ Âχ ˙Âχ˘ .„ÂÚ ˙‰Âχ‰ ¯ÂÓÈÏ ,ÔÎ ÏÚ ÛÒ .‰¯Â¯· ‰·Â˘˙ Ô‰ÈÏÚ ˙ÂÚÏ ¯˘Ù‡ „ÈÓ˙ Ï˘ ˙·Ï˙˘‰‰ ,Ìȯ‰‰ ȯ·„Ï .ÌȯÂÙÈÒ ÌÈ¯È˘ ˙·˙ÂÎ ,ÌÈ· ÌÈÈ˘˜· „ÈÓ ‰˙ÂÂÏ ,‰ÏÈ‚¯‰ ˙È˙˙ÈΉ ˙¯‚ÒÓ· ¯ÂÓÈÏ .˙ÂÈ„ÂÁÈȉ ˙ÂÈ˘‚¯‰Â ˙ÂÈ·ÈËȂ˜‰ ‰È˙ÂÏÂÎÈ ·˜Ú ÂÚ·˘ ˙È˙¯·Á ‰˙˘˜˙‰Â ÌÈ„ÂÓÈÏ· ‰ÓÓÚ˙˘‰ ¯ÂÓÈÏ '‡ ‰˙Èη ‰ËÈÏÁ‰ ,'· ‰˙Èη .‰˙‡ ÌÈÈ·Ó ‡Ï˘ ‰˘Á˘ ¯Á‡Ó ÈÂËÈ· ˙˙Ï ‡Ï˘ ,Ï˘ÓÏ ‰„ÈÙ˜‰Â ,È˙¯·Á‰ ÌÂÁ˙· ¯Ù˙˘‰Ï ˙‡ ÂÈÈÚÈ ‡Ï ̇ ,‰˙‡ ÌÈÈÈÚÓ˘ Ìȇ˘ÂÏ ,¯ÙÒ‰ ˙È·· ÔÙ‡· ,‰ÓˆÚ ˙‡ ÌˆÓˆÏ ‰ÏÁ‰ ‰˘ÚÓÏ ÍÎ .ÌÈ„Ïȉ ¯‡˘ ˙ˆÓ‡˙Ó ‰È‡ ‡È‰ ,˙¯Á‡‰ ÌÈÈ˙˘· .ÌÂȉ „Ú Í˘Ó˘ .ÍÎÓ ‰ËÓÏ Û‡ ÌÈ˙ÚÏ ڈÂÓÓ ‡Â‰ ‰„˜Ù˙ ,ÌÈ„ÂÓÈÏ· ÌȘÏÁ Ìȇ¯ ‡Ï ÌȯÂÓ‰ Ì‚˘ ‡È‰ ,Ìȯ‰‰ Ï˘ ‰˘ÂÁ˙‰ ˙ÂÈ‰Ï ‡Ï Ôˆ¯‰ ˙‡ ‰È¯Â‰Ï ‰‡¯Ó ¯ÂÓÈÏ ,Ô· .‰·˘ ÌÈ·¯

.‰˙Èη ÌÈ„Ïȉ ¯‡˘Ó ‰Â˘

העצמי האמיתי והעצמי החלקי – פיצול הכרחי?!

˙ÂÁ˙Ù˙‰ Ï˘ ÍÈω˙· ÌÈȘ˘ ÈÙÎ ,„Â‡Ó ˙ËÏ· ‰ÂÎ˙˘Î ˙ÂÁÙ ÌȯÁ‡ ÌȘÏÁ ÏÚ ‰ÏÈÙ‡Ó ‰ËÈÒÓ ‡È‰ ,˙ȯÎÈÒ-‡ ˙ÏÚÙ˙Ó ˙ÂÒÁÈÈ˙‰Ï ÌÈÎÂÊ ÌÓ‡ ̉ 'ÈÓˆÚ‰' Ï˘ ÌÈËÏ· ÔÈ· ÊÚ ÈÓÈÙ Á˙Ó ¯ˆÂÂÈ‰Ï ÏÂÏÚ ÍÎ .‰¯ÂÓ‰ ‡ ‰¯Â‰‰ „ˆÓ ˙ÂÏÂÎȉ ˙‡ ÏÏÂΉ ,‡ÏӉ ,ÌÏ˘‰ ,"È˙ÈÓ‡‰" ÈÓˆÚ‰ ÌÈÈ˘˜‰Â ˙¯ÒÁ‰ ˙‡ Ì‚ ÂÓÎ ,ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï˘ ˙‰·‚‰ ˙ÂÏÂÎȉ ˙‡ ˜ ÏÈÎÓ‰ ,ȯ˜˘‰ "ȘÏÁ‰" ÈÓˆÚ‰ ÔÈ·Ï ,ÂÏ˘ .‰¯·Á‰Ó ˙ÂÏÚÙ˙‰Â ‰Î¯Ú‰ Ï˘ ˙˜ÊÁ ˙·‚˙Ï ˙ÂÎÂʉ ‡Â‰ ‰·˘ ,„Ïȉ ÍÂ˙· ˙ÈÓÈÙ ‰˜ÈӇȄ ¯ˆÂÂÈ‰Ï ‰ÏÂÏÚ Ê‡ ·ÈÈÁÓ ‰Ê ˙Âȉ ,ÂÓˆÚ ÌÚ ÌÏ˘ ˘‚ÙÓÓ ÚÓÈ‰Ï ˙ÂÒÏ ÏÂÏÚ ,˘ÈÈ .·˘ ÌÈÓÈÚ ˙ÂÁÙ‰ ÌȘÏÁ‰ ÌÚ ˘‚ÙÓÏ Â˙‡ „ȘÙ˙ ÈÎ ÔÈÈˆÓ ,(2010) '·ÊÂÎ ÈÓˆÚ È˙ÈÓ‡ ÈÓˆÚ' ¯ÙÒ· ,È˙ÈÓ‡‰ ÈÓˆÚ‰ ˙‡ ¯È˙Ò‰Ï ‡Â‰ ,·ÊÂΉ ÈÓˆÚ‰ Ï˘ È˙‚‰‰ ÍÈ˘ÓÓ ,˙ÓÈÂÒÓ ˙ÂȈȘ· .ÂÈÏÚ Ô‚Ï ,‡‰È ¯˘‡ ‡‰È ‡Â‰Â ,È˙ÈӇΠÂÓˆÚ ‚ÈˆÓ ·ÊÂΉ ÈÓˆÚ‰ ,¯‡˙Ï Ë˜ÈÈ .È˙ÈÓ‡‰ Ì„‡‰ ˙‡ · ˙‡¯Ï ÌÈË ıÂÁ·Ó ÌÈÙˆ˘ ‰Ê ÈÒÁÈ·Â ‰„Â·Ú ÈÒÁÈ· ,˙ÂÈÓÂÈ-ÌÂÈ ÌÈÒÁÈ ˙ÂίÚÓ· Ìχ ÌÈÙˆÓ˘ ÌÈ·ˆÓ· .Ï˘ÎÈ‰Ï ÏÈÁ˙Ó ·ÊÂΉ ÈÓˆÚ‰ ,˙¯·Á .È·Á ‡Â‰Â È˙Â‰Ó ¯ÒÁ ˘È ·ÊÂΉ ÈÓˆÚ· ,ÌÏ˘ Ì„‡Ï ̉· ‡Ï‰" ÌȘÏÁ‰ ÌÚ ˙¯Îȉ‰ ¯ÒÂÁ ,˜ÂÈ„· ÔÙ‡‰ Â˙‡· ,‰·¯ ˙ÂϘ· ÏÂÏÚ ,·˘ ÌÈίÚÂÓ ˙ÂÁÙ‰ ‡ "ÌÈÓÎÁ Ì‰Ó ÚÓÈ‰Ï ,ÔÎÏ ,Ì‰Ó ˘Â˘ÁÏ ,ÔÂÁÓ‰ „ÏÈÏ Ì¯‚Ï ‰Ó Ú„ÂÈ ÈÓ ÈÎ .Ì˙‡ ˘Â‚ÙÏ ‡Ï˘ È„Î ÏÂΉ ˙¢ÚÏ – ‰Ó Ú„ÂÈ ÈÓ ÂÏω ÌȘÏÁ‰ ˙‡ ˘Â‚ÙÈ ‡Â‰ ̇ ÂÏ ‰¯˜È ÔÈÈ„Ú Ì‡‰ ?Ì˙‡ ¢‚ÙÈ Ì‰ Ì‚ ̇ ,ÂȯÂÓ Â‡ ÂÈ¯Â‰Ï ‰¯˜È

?ÂÎ ÏÚ ¯‡˘ÈÈ ÔÂÁÓÎ ÂÏ˘ ‚ÂÈ˙‰

.ÁÂË· ‡Ï

˜ÏÁ‰ ÏÚ ˙ÂÒÒ·˙‰Â ‡ÏÓ‰ ÈÓˆÚ‰Ó ÌȘÏÁ ˙¯˙Ò‰ Ï ·ˆÓ ÏÈ·Â‰Ï ÏÂÏÚ ,˙ÂÂÁÓ‰ Ï˘ ‚ÂÈ˙‰ ˙‡ ϷȘ ÂÈÏÚ˘ ÈÓˆÚ· .ÌÈÈ˙ÈÓ‡‰ ÂÈ˙ÂÁÂÎ ¯·„· ˙Âȉ˙Ï ÈÓÈÙ ÏÂ·Ï·Ï „Ïȉ ˙‡ Ì„‡‰ Ï˘ ÈÓÈÙ‰ ωȉ ˙ÓÈ˘ÓÏ ÒÁÈÈ˙Ó (2010) ,˘ÈÈ ,‰· ÏÈÁ˙‰Ï ¯˘Ù‡ ȇ˘" ÂÊ΢ ˙Â·È˘Á ˙ÏÚ·Î ,ÂÓˆÚ ˙‡ È‰Ó .(98 'ÓÚ) "..ÂÙ‚ ÍÂ˙· ·Ëȉ ̘Ó˙Ó Ì„‡‰˘ „Ú ,ÂÓˆÚ ˙‡ ˙‡¯Ï „Ïȉ Ï˘ ˙ÏÂÎȉ ‡Ï ̇ ,Âʉ ˙ÂÓ˜Ó˙‰‰ ˙ÈÁ·Ó .ÌÈ¢‰ ÂȘÏÁÏ ÌÂ˜Ó Ô˙‰ ÔÙ‡· ,ȯ˜ ?Â˙ÂÓÏ˘· ‰ÚȄȉ ,(‰·Â¯˜‰ Â˙·È·Ò ˙ÈÁ·Ó Ì‚ ÈχÂ) ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ˜ÙÒ· ‰ÏÈËÓ ÌȯÚÙ ˙¯ÒÁ ,ÌÈÈ˘˜ Ï˘ ÌÓÂȘ ¯·„· ˙Âχ˘ ˙ˆˆ ʇ .˙ÈÚÓ˘Ó-„Á ,˙ÂÂÁÓ‰ Ï˘ ‰˙Âȉ ˙‡ ˙ÂÂÁÓ ˙ÓÈȘ˙Ó Â· ·ˆÓ ÔÎ˙ÈÈ Íȇ :ÂÓÎ ˙ÂÈÂÓÒ ˙ÂÈÂÏ‚ ,ÔÁ·Ó· ÍÂÓ ÔÂȈ ϷȘ˘ ÔÎ˙ÈÈ Íȇ ‡ ?‰·È˙η ÌÈÈ˘˜ „ˆÏ ,ÂÏω ˙Âχ˘‰ ?‰˙Èη ¯˙ÂÈ· ·Âˉ „ÈÓÏ˙Ï ·˘Á „Ïȉ ̇ ˙‡ ˙ÂÏ·Ï·Ó ,ÈÁ¯Î‰ – ÈÓˆÚ· ψÈÙ‰ ˙Âȉ ˙‡ ˙˜ÊÁÓ

.ÂÓˆÚ ˙‡ Â˙Èȇ¯· „Ïȉ ÌÈ˘Á ̉ Ì‚ ,Ï·Ϸ· ÌÈ˘Á ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ˙‡ ÌÈ··ÂÒ‰ Ì‚ ˙¯˜Ò‰Â ڄȉ ˙‡ .˙ÂÚȂى ‰˘ÏÂÁ‰ „ˆÏ ÂÏ˘ ·¯‰ ÁÂη È˘Â˜‰ „ˆÏ ,¯˙ÂÈ· ˙Âȯ‚˙‡ ˙Âχ˘ χ˘Ï Â˙‡ ÌÈÏÈ·ÂÓ‰ ˘È˘Â ‰Èχ Ï‚¯ÂÓ Âȇ˘ ‰ÓÈ˘Ó ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ÂÏ˘ ̈ډ ,„Â‡Ó ‰Â·‚ ÈÓˆÚ ÔÂÁËÈ· ÌÚ „ÏÈ ‰‡¯ ,ʇ .‰· Ï˘ÎÈÈ˘ ÔÂÎÈÒ ,˙ÂÚÓȉ ˙ÓÂÚÏ ,Ú„ÂÈ ÁÂË· ˘È‚¯Ó ‡Â‰ ̉·˘ ÌÈ·ˆÓ· ‡Â‰ ̉·˘ ,ÌȯÁ‡ ÌÈ·ˆÓ· ˙ÂÁÂÎ ˙Âττȉ Ìȇ-¯ÒÂÁ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ψ‡ ¯ˆÂÂÈ‰Ï ‰ÏÂÏÚ ÍÎ .˙ÂÁÙ ÁÂË· ˘È‚¯Ó ˙ÂËÏ·‰ ˙ÂÏÂÎȉ ÈÙÏ ˜ „„Ó ͯÚÂÓ ‡Â‰ ‰˜ÂÓÚ ‰˘ÂÁ˙ È˘Â˜ ÍÂ˙ Ì‰Ï˘ ˙ÂËÏ·‰ ˙ÂÏÂÎȉ ÈÙÏ ÌȯÁ‡ ˙ίډ ,ÂÏ˘ ÌÂˆÚ È˘Â˜ ˙ÈÈÂÂÁ ˙ÂÁÙ ÌÈÁψÂÓ ,ÌȯÁ‡ ÌÈ˷ȉ· ¯ÈΉÏ

.ÔÂÏ˘ÈÎÏ ÈÂÎÈÒ ˜¯ ÂÏÈه ÔÂÏ˘ÈÎ ·ˆÓ· ˙ÂȉÏ

˙ÈÏÂÙÈˉ ‰„ÓÚ‰

Understanding ¯Ó‡Ó· ˙¯‡˙Ó ,(2010) ,ÈÈÏȇ Èϯ·ÓȘ the Stereotypes Against Gifted Students: A look at the social and emotional struggles of stereotyped ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‰‡· ,ÌÈ·¯ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ Ì˙ÂÂÁÓ „ˆÈÎ ,students ,˙ÂÈÓ„˜‡ ˙ÂÁψ‰ ÌÈÂÂÁ ̉ Ì ,‰ÏÈ‚¯‰ ˙ÈÎÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ· ÌÈÚ„ÂÈ˘ ‰Ï‡ ̉ ÏÏΠͯ„· .È„È˙Ú ÔÂÏ˘ÈÎÓ ÌÈ˘˘ÂÁ Ì‚ ͇ ‰Ï‡ ̉ ,‰˙Èη ‰Ï‡˘˘ ˙ηÂÒÓ‰ ‰Ï‡˘Ï ‰·Â˘˙‰ ˙‡ ,È˙˘‰ ÏÂÈË· Íȯ„Ó‰˘ ‰Ï‡ ̉ ·"ˆÈÓ‰ ÔÁ·Ó· ÂÁÈψ‰˘ ‰Ï‡˘Ï ‰ÂΉ ‰·Â˘˙‰ ÚÈ‚ Ì‰Ó Èχ ,ÂÈÈÚ ˙‡ ̉· ‰ÏÂ˙ ˘È ,‰„ÈÓ ‰˙‡· ͇ .?'È·¯ÚÓ‰ ÏÈÏ‚‰ Ï˘ ÂÈ˙ÂÏ·‚ ̉Ó' ¯˙ÂÈ Ì‰Ï ‰˘˜ ,Âȇ¯˘ ÈÙÎ Ì˙‡ ,ÌȯÁ‡ ÌÈ„„ˆ Ì‚ Ì‰Ï ‡Ï ‰˜ÒÙ‰· ‰˙Èη ·Â¯Ï ¯‡˘ÈÈ˘ Âχ ÂÈ‰È Ì‰ .˙‡¯‰Ï ÂÈ‰È Ì‚ ̉ ,‰ÏÈ·˜Ó‰ ‰˙ÈΉ ÏÂÓ Ï‚¯Â„Ή È·¯„· ÂÙ˙˙˘È ˙·ÈÒÓ· ˙ÂÙ˙˙˘‰ ÈÙ ÏÚ ,˙È·· ¯ÙÒ ‡Â¯˜Ï ÂÙÈ„ÚÈ˘ ‰Ï‡ ¯ÂÚÈ˘· ÌÓÚ˙˘‰Ï ÂËÈ ·Â˙ÎÏ Ì˜ӷ ¯È·Ò‰Ï ¯·„Ï ,‰˙ÈÎ ÈÂÎÈÒ‰ .‰¯ÂÓÏ Ì‚ Èχ ÌȯÁ‡‰ ÌÈ„ÏÈÏ Ï˜· ÍÎ ÏÚ ¯ÈډϠ,ÍÂÓ ‡Â‰ ‰˙Èη ˙È˙ˆÂ·˜ ‰„·ڷ ˙ÂϘ· ·Ï˙˘‰Ï Ì‰Ï˘ ,È˙·Î˘‰ ‰ÈÂÂȯˉ ¯Ó‚· ÁÈψ‰Ï Ì‰Ï˘ ˙ÏÂÎȉ Ìχ ÌÏ˘ ÈÓˆÚ ˙ÈÈ· ÏÚ ˙¢˜Ó‰ ˙¯È˙Ò .¯˙ÂÈ· ‰Â·‚ ‡Â‰

.È·È˯‚ËȇÂ

19 2012 ÈÏÂÈ

˜ÂÒÚÈ ,ȈÂÚÈȉ ÈÏÂÙÈˉ ˘‚„‰ ÈÎ ·Â˘Á ,˙‡Ê ÏÎ ¯Â‡Ï ˙ÂÈ·ÈËȂ˜ ˙ÂȈÙÒ˜ ȉÈÊ· ,̯·ÈÁ Ìȯ˘˜‰ ˙¯ÈˆÈ· ÂÓˆÚ ˙‡ „Ïȉ Ï ˙È·È˯‚Ëȇ ‰·‰Ï Ϙ˘Ó Ô˙ÈÈ ˙ÂÚËÂÓ ,‰Ê ÍÈω˙ .Â˙‡ (ÌȯÂÓ‰ ,Ìȯ‰‰) ˙ȈÈÁ‰ ‰·È·Ò‰ Ï˘Â „Ïȉ · ·ˆÓ‰ .ËÂ˘Ù Âȇ ,‰Î „Ú ·˙Î ‰Ó ÏÎÏ Ì‡˙‰· ÌÈȘ˙‰Ï ÏÂÎÈ ,"ÌÈ·ÂË ˙ÂÁÙ‰ ÂȘÏÁ·" ¯ÈÎÓ (Ô·ÂÓÎ Âȯ‰Â) ,ÏÙËÓ‰Ó ‰‡ÏÓ ‰¯Î‰ ÂϷȘ "ÌÈ·Âˉ ÂȘÏÁ"˘ ¯Á‡Ï ˜¯ .ÂÓˆÚ ÏÚ ¯˙ÂÈ ‰‡ÏÓ ‰ÓÏ˘ ‰ÂÓ˙ „Ïȉ ψ‡ ¯ˆÈ˘ ÔÙ‡· ,ÌÏÂÎ ¯Â·Ú· „ÈÁÙÓ ‰˘˜ ‡Â‰ Ú„ÂÓ‰ ÌÏ˘‰ ˙ÈÈ· ÍÈω˙ ÏÚ ˙ÒÒÂ·Ó „Ïȉ Ï˘ ˙È˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ˙È˙˘˙‰˘ ÏÎΠ͇ ‡Â‰˘ ˙Âȉ ,¯˙ÂÈ Û‡ ‰˘˜ ÍÈω˙‰ ,˙ȯÎÈÒ-‡ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ¯ÙÒ· ."¯˙Ή" Ô„·Â‡Ó (Èχȯ‰) ˘˘Á‰ ˙‡ Ì‚ ÂÎÂ˙· ÏÏÂÎ ÈÎÈω˙ È˘ ˉ˜ ¯‡˙Ó ,(2008) '‰ÊÈχ‰ ˙‡Ù¯Ó „ˆÈÎ' ÔÈ· ˙ÈÒÈÒ· ˙ÂÂÂÎÓ :‡È¯· ÈÓˆÚ ÌÈ·‰ ÈÓˆÚ˙ÏÂÊ-ÈÓˆÚ ˙·‚ Ï˘ÓÏ) ÈÓˆÚ˙ÏÂÊ ˙ÂÂÏ˘ÈΠ,ÂÏ ÈÓˆÚ˙ÏÂÊÏ-ÈÓˆÚ‰ ,˙ÈËÓ‡¯Ë ‡Ï ‰‚¯„· (‰ÈÂ˜Ï ‰È˙ÙÓ‡ ÏÚ ˙ÂÒÒ·Ӊ ÈÂÈÒÈÓ .(131 'ÓÚ ,Ì˘) "ÌÈÈχÓÈËÙ‡ ÌÈÏÂÎÒ˙" ÌȉӉ ˙ÂÁÙ‰ ÌȘÏÁ·" ˙Ú‚Ï ÊÚÓ ÏÙËÓ‰ Ú‚¯· ‡˜Â„ ÈÎ ,È˙„ÓÏ Ì‚ Ì˙‡ ·ÈÁ¯‰Ï ÈÏÂÙÈˉ ¯˘˜· ˙ÂÈ‰Ï Ì‰Ï ˙˙Ï – "ÌÈ·ÂË ÈÎ ‰¯Î‰‰ ,ÔÎÏ .‰ÁÂÂ¯Ï Ì˘Â „Ïȉ – ÌȯÁ‡‰ Ìȯ˘˜(‰)Ï ÔÂÊÈ ‰·‰ ,È„ÂÁÈÈ È·ÈËÈ‚Â˜Â È˘‚¯ ͯÚÓ ÈÏÚ· ÌÈ„ÏÈ· ¯·Â„Ó ,˙ȯÎÈÒ-‡‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰Ó ÌÈ¢‡¯‰ ÌÈÈÁ‰ È·Ï˘· ¯·Î ,Âχ ÌÈ„ÏÈ ÌÈ„ÁÈÈÓ‰ ÌÈ·¯ ÌÈÂÈÙ‡ ÏÚ ¯Â‡ ÍÂÙ˘Ï ‰ÏÂÎÈ ‰ÚȄȉ ,Ï˘ÓÏ ÂÓÎ .̉È˙„‡ ¯˙ÂÈ ‰˜ÈÓÚÓ ‰·‰ ¯ˆÈÈÏÂ

˙ÂÎȇ·Â ı‡ÂÓ ·ˆ˜· ˙ÂÁ˙Ù˙Ó‰ ,˙„ÁÂÈÓ‰ ̉È˙ÂÏÂÎÈ „ˆÈÎ Ï˘ ̉È˙ÂÏÂÎÈ ,˙¯Á‡‰ ̉È˙ÂÏÂÎÈÏ ‰‡Â¢‰· ‰ÓÈ˘¯Ó ,ÈÓˆÚ· ÌȘÏÁ ˙ËÏ·‰Â ‰˘‚„‰ Ï˘ ·ˆÓÏ ÏÈ·ÂÓ ,̉ȯ·Á

.ÌȯÁ‡ ÌȘÏÁ Ï˘ ‰¯˙҉ ˙ÂÚÓȉ ˙ÓÂÚÏ

,ÌÂÎÈÒÏ ÌÈ„Ïȉ Ï˘ Ì˙·ίÂÓ ÏÚ ¯Â‡ ÍÂÙ˘Ï ‰ÒÈ ¯Ó‡Ó‰ ¯·Â„Ó ÈÎ ‰·‰‰ .ÈӇȄ‰Â È˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ¯Â˘ÈÓ· ÌÈÂÁÓ‰ ‰„·ÚÏ ‰·Â˘Á ,˙ȯÎÈÒ-‡ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ·ˆ˜ Ì‰Ï˘ ÌÈ„ÏÈ· .̉ȯÂÓ ÌÚ Ì‚-ÂÓÎ ,̉ȯ‰ ÌÚ ,Ì˙ȇ ˙ȈÂÚÈȉ ˙ÈÏÂÙÈˉ ÌÈίÚÂÓ ÌȘÏÁ ÔÈ· Ï„‚ ¯ÚÙ ÌÈÈ Â· ,‰Ê È˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÔÂ‚Ò ÌÈÈ·ÈËӯ ÌÈ˙ÚÏ ,ÌÈÈ·ÈËӯ ,ÌȯÁ‡ ÌȘÏÁ „ˆÏ ,¯˙ÂÈ· ,‡ÏӉ ÌÏ˘‰ ,ÏÏÂΉ ÈÓˆÚ‰ ÏÚ ËÏ˙˘‰Ï ÏÂÏÚ ,‰ËÓ ˜ÏÁ‰ ‡Â‰ ,„ÏÈ·˘ "·Âˉ" ÔÈ· ÔÎÂÒÓ ÏˆÈÙ ˙¯ÈˆÈ È„Î „Ú ‰Â‰Ӊ ˜ÏÁ‰ ‡Â‰ ,·˘ "Ú¯"Ï ,˙ÂÏÚÙ˙‰Ï ‰ÎÂʉ ͯÚÂÓ‰ ˙¯ÈÈˈӉ ˙È˙‚‰˙‰‰ ‰ÂÓ˙‰ .˙ÂÂÁÓ‰ ˙¯„‚‰Ï ‰ÎÒ ÌÈȘ˙Ó ,˙·¯‰ ÂÈ˙ÂÏÂÎÈ „ˆÏ ¯˘‡ ,„ÏÈ Ï ‡È‰ ,˙· ÌÈÓÚ٠ψÈÙ‰Ó ,¯˙ȉ ÔÈ· ڷ‰ ¯ÒÁ .ÈÓˆÚ‰ ÂÂÁËÈ·· ˜ÂÓÚ ¯ÒÁ ÂÈÈÈÙ‡ÓÏ ,„Â‡Ó ÌÈίÚÂӉ ÌÈ„ÁÂÈÓ‰ ÂÈ¯Â˘ÈÎ ÔÈ· ̈ډ

.ÏÏη ̇ ,˙ÂÁÙ ÌÈίÚÂÓ‰ ,ÌȯÁ‡‰ Ô¯˘Î ‡ ,ÔÙ„ ‡ˆÂÈ ÈÙÂÈ Ô‚Π˙¯Á‡ ˙ÂËÏ· ˙ÂÂÎ˙ Ì‚ ,‰ÊÎ È˙ÂÁ˙Ù˙‰ Ô‚ÒÏ ÌÈ˙ÈÚÏ ÌÈÎÂÊ ,„ÁÂÈÓ· ËÏ· ¯Ó‡Ó ·Â˙ÎÏ È‡¯ Ì¯Â·Ú Ì‚Â ,‰ÈˆÊȯÎÈÒ-‡ ÏÚ ÒÒ·Ӊ

.ÌȯÁ‡ ÌÈ˘‚„‰· ÈΠ̇ ,‰Ê

χÂÓÚ Í¯ÂÚ ,·ÊÂÎ ÈÓˆÚ È˙ÈÓ‡ ÈÓˆÚ ,'Â.„ ,˘ÈÈÂ.2009 ,·È·‡ Ï˙ ,Ó"Ú· „·ÂÚ ÌÚ ÌȯÙÒ ˙‡ˆÂ‰ ,ÔÓ¯·

„ϯ‡ ˙Îȯڷ ,?‰ÊÈχ‰ ˙‡Ù¯Ó „ˆÈÎ ,ıÈȉ ,ˉ˜.2008 ,·È·‡ Ï˙ ,Ó"Ú· „·ÂÚ ÌÚ ÌȯÙÒ ˙‡ˆÂ‰ ,‚¯·„Ï‚

Cross,T.L.,(2011), On the Social and Emotional Lives of Gifted Childeren, Prufrock Press Inc. Waco, Texas

Ely, K.E, Understanding the Stereotypes Against Gifted Students: A look at the social and emotional struggles of stereotyped students, Volume 8 Issue 3 Summer (2010), academic leadership live: the online journal.

Marland, S. P, (1972). Education of the gifted and talented: Report to the Congress of the United States by the U.S. Commissioner of Education and background papers

submitted to the U.S Office of Education, 2 vols. Washington, DC: U.S. Government Printing Office.

Maureen Neihart, Sally M.Reis, Nancy M. Robinson, Sidney M. Moon, ed (2002), The Social and Emotional Development of Gifted Childeren, What Do We Know?, Prufrock Press, Inc.

Sternberg, R. J., (2008), Wisdom, intelligence, creativity, synthesized: a model of giftedness, The Routledge-Falmer International Companion to Gifted Education.

Vygotsky, LS., (1978), Mind and Society: The Development of Higher Mental Processes, Cambridge, MA: Harvard University Press.

ביבליוגרפיה:ביבליוגרפיה:

202012 ÈÏÂÈ

השימוש במבחנים פסיכולוגיים בישראל נושאים ישנים, אתגרים חדשים

‡Â·Ó

ÌÈÈÎÂÈÁ ,ÌÈÈÈϘ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ¯Â·Ú ¯˜ÈÚ· ,‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ÌÈÈÂÈÁ ‰„Â·Ú ÈÏΠ̉ ÌÈÁ·Ó ÌÈÁ·Ó· ÛË¢ ÔÙ‡· ÌȯÊÚ ,˙¯Á‡ ˙ÂÈ„Ó· ÂÓΠχ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ .ÌÈ‚¯‡Â ÌÈÈ˙˜ÂÒÚ˙ ,ÌÈÏÙÂËÓ Ï˘ Ì„È˙ÚÏ ÒÁÈ· ϯ‚ ˙¯‰ ÌÈ˙ÚÏ Ô‰˘ ,˙ÂËÏÁ‰ ˙Ï·˜·Â ÔÂÁ·‡ ÈÎÈω˙· ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÔÙ‡ ‡˘Â· ÛÈ˜Ó ÈÎ„Ú ¯˜ÁÓ Í¯Ú Ì¯Ë ,ÔÎ-ÈÙ-ÏÚ-Û‡ .ÌÈ„·ÂÚ ÌÈ„ÈÓÏ˙

.χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ

ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˙‡‰ ˘ÂÓÈ˘‰ ÔÈÈÚ· ,˙ÂÈÏÏÎ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÈÁ‰ ÌÓ‡ ˘È χ¯˘È· ˙ÂÈÓ‡Ï-ÔÈ·‰ ˙ÂÈÁ‰‰ ÏÚ ¯˜ÈÚ· ˙ÂÒÒ·˙Ó ‰Ï‡ ˙ÂÈÁ‰ .(2004 ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙¯„˙Ò‰) ÏÚ Á˜È٠χ¯˘È· Ôȇ ,˙‡Ê ˙¯ÓÏ Í‡ .(AERA, APA, & NCME, 1999) ‡˘Â· ˙Â˯ÂÙÓ‰ ‰¯È‰· ‰ÂÓ Ï·˜Ï ¯˘Ù‡Ó ‡Ï ‰Ó ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï Ì˙„Â·Ú ˙¯‚ÒÓ· ,ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÔÙ‡ Ô˙È .˘ÂÓÈ˘ ̉· ÌÈ˘ÂÚ‰ Ï˘ ˙ÈÚˆ˜Ó‰ Ì˙ӯϠÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ˙Â˙Â‡Ï ÒÁÈ· ,˙Ù˜˘Ó ÏÂÏÚ ¯˙È Á˜ÈÙ ÈΠÌÈÈÚˆ˜Ó ÌÈȘÈÏÏ ˙Î˙ÂÁ ‰ÁΉ ‰ÂÂ‰Ó Âȇ ,Á˜ÈÙ ¯„Úȉ ÈÎ ÔÂÚËÏ Ô·ÂÓΠڂ‰ ÏÂη ,χ¯˘È· ÌÂÈÎ ¯¯Â˘‰ ·ˆÓ·˘ ‡Ï‡ ,˙¢„Á ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÌÂÏ·Ï ˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ ‡Î„Ï Û‡ „ÂÓÚÏ ,Ìȯ·„‰ ÈÙ ˙‡ ÔÂÈÚ· ÔÂÁ·Ï ¯¯·Ï ȇ¯‰ ÔÓ ,ÈÂÏ‚‰ ÏÚ ¯˙Ò‰ ·¯ · ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·ÓÏ

.‰Ê ÌÂÁ˙· ÌȘÒÂÚ‰ ÈÙ· ÌÈ·ˆÈ‰ Ìȯ‚˙‡‰ ÏÚ ÚÈ·ˆ‰Ï ÌÈÈ˘˜‰ ÏÚ

ÌȯÈÎÓ ÌÂÁ˙· ÌȘÒÂÚ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙„ÓÚ ˙ÂÚˆÓ‡· ‡È‰ ·ˆÓ‰ ˙‡ ÔÂÁ·Ï ‰ÏÈÚÈ Í¯„ ˘ÂÓÈ˘‰ ‡˘Â· ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ·¯˜· ÌÈ¢ Ìȯ˜Ò ÌÏÂÚ‰ È·Á¯· ¯·Ú· ÂÎ¯Ú ,Ô· .·Â¯˜Ó Â˙‡ Bartram & Coyne, 1998; Muniz, Prieto, Almeida, & Bartram, 1999; :‡¯) ÌÈÁ·Ó· Muniz, Bartram, Evers, Boben, Matesic, Glabeke, Fernandez-Hermida, & ,ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ‰¯˜·‰Â ‰ÎÓÒ‰‰ ÈÎÈω˙· ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó ÌÈÈÂÈ˘ Âڈ· ̉È˙·˜Ú· .(Zaal, 2001 ‰˙Èȉ ÈÁΉ ¯˜ÁÓ‰ ˙¯ËÓ ,˙‡Ê Á¯· .ÌÓˆÚ ÌÈÁ·Ó‰ ¯Â·Ú ԉ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ¯Â·Ú Ô‰ ÌÈÁ·ÓÏ Ú‚Â· ·ˆÓ ˙ÂÓ˙ Ô˙ÂÚˆÓ‡· Ë˯˘Ï χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙„ÓÚ ˙‡ ÔÂÁ·Ï

.‰·ÈˆÓ ‡È‰˘ Ìȯ‚˙‡Ï ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰

˙„Ó˙Ó ‰¯˘Î‰Â Ú„È

¯Á‡Ï ÌÈÓ„˜˙Ó‰ ÌÈÈÓ„˜‡‰ ̉ȄÂÓÈÏ Íωӷ ˙ÂÙÈ˜Ó ˙¯˘Î‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȯ·ÂÚ Ï‡¯˘È· Ì˙ÎÓÒ‰ ˙‡¯˜Ï ,˙ÂÁÙÏ ÌÈÈ˙˘Î ͢ӷ ,̉È˙ÂÈÂÁÓ˙‰ Íωӷ ͯ„ÂÓ ÔÙ‡· ÌÈÒ˙Ó ÔÎÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ,‰Ï‡‰ ‰¯˘Î‰‰ È·Ï˘ È˘· .(2002 ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ) ÌÈ˘¯ÂÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙΠ̉ȄÂÓÈÏ· ˙È˯‡È˙‰ ‰ÈÁ·‰Ó Ô‰ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˙‡‰ ˘ÂÓÈ˘‰ ˙„‡ ˙·¯ ÌÈ„ÓÂÏ Ì˙ÎÓ҉ ̉È˙¯˘Î‰ ˙ÈÈÁ‰ .Ì˙ÂÁÓ˙‰ ÍÈω˙· ˙È˘¯Ù‰ ‰ÈÁ·‰Ó ԉ ÌÈÈÓ„˜‡‰ ÔÓ ,ÍÎÈÙÏ .˙‡ȯ·‰ „¯˘Ó· ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ Ï˘ ‰˙ÂȯÁ‡· ˙‡ˆÓ χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÎ

.‰‡ÏÓ‰ ‰˙·¯ÂÚÓ· Ô„È˙ (ÏÏη ̇) Âχ ÌÈÎÈω˙· ÌÈÈÂÈ˘ ͯÚÏ ‰Úˆ‰ ÏÎ ÈÎ ,‡Â‰ ȇ¯‰ ‰Â˘· ͇ ,̉È˙ÂÂÈ˘È ˙Ï·˜Ï „Ú ˙ÂÓ„ ˙¯˘Î‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȯ·ÂÚ ·"‰¯‡· ԉ ‰Ù¯ȇ· Ô‰ ‰¯Èȯ˜‰ Íωӷ ˙¯ÎÂÓ ˙¯‚ÒÓ· ÌÏ˙˘‰Ï „ÂÓÏÏ ÍÈ˘Ó‰Ï ÌÈ˘¯„ ̉ ,χ¯˘È· ̉È˙ÈÓÚÓ ˙Ó-ÏÚ ,(ÈÓˆÚ „ÂÓÈÏ ˙ÂÚˆÓ‡· ̇ ÌÈÒη ˙‡„Ò· ˙ÂÙ˙˙˘‰ ˙ÂÚˆÓ‡· ̇) Ì‰Ï˘

.(APA, 2011; BPS, 2011; EFPA, 2011) ̉È˙ÂÂÈ˘È¯ Û˜Â˙ ˙‡ ˘„ÁÏ Ï·Â˜Ó È˙‡ Ô¯˜Ú ÏÚ ÒÒÂ·Ó ("˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰" ȯ˜) ͢Ӊ È„ÂÓÈÏ Ï ÂÊ ˙·ÈÈÁÓ ‰˘È¯„Ï ÏÂȈ¯‰ ‡ˆÓ˙‰Ï ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÚ ,¯˙ÂÈ· Ìȉ·‚‰ ÌÈ˯„ËÒ· „ÂÓÚÏ ˙Ó-ÏÚ ÈΠڷ˜‰ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ‰˘È¯„ ¯„Úȉ .(APA, 1981) ˜ÙÒÓ ‡Â‰ ÌÈ˙Â¯È˘· ˙¢„Á‰ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰· ·Ëȉ ÌÈÓÂÈÓ ÌÈ΄ÂÚÓ È˙Ï· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó ˜ÏÁ ˙ÂÁÙÏ ,ÔÓʉ ÌÚ ,¯È˙Â‰Ï ÏÂÏÚ ,χ¯˘È· ÂÊ΢

.̘ÂÒÈÚ ÌÂÁ˙· ¢Á¯˙‰˘ ˙ÂÈ˘„Á ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰· ,ÌÈÈ„

מאת: סול פיין

המחבר מודה המחבר מודה לד"ר יוכי בן-נון, לד"ר יוכי בן-נון, הילה לבקוביץ הילה לבקוביץ

ולהסתדרות ולהסתדרות הפסיכולוגים הפסיכולוגים

בישראל בסיוע בישראל בסיוע ובתמיכה בביצוע ובתמיכה בביצוע

מחקר זה. כמו מחקר זה. כמו כן, המחבר מודה כן, המחבר מודה ליעקב פרידלנדר ליעקב פרידלנדר

על עריכתו על עריכתו הלשונית ועל הלשונית ועל

הערותיו התורמותהערותיו התורמות

ÔÈÈÙ ÏÂÒ ¯"„ ,‰ÁÓÂÓ È˙˜ÂÒÚ˙ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙¯·Á· ÁÂ˙ÈÙ ¯˜ÁÓ Ï"ÎÓÒ ıÂÁ‰ ÔÓ ‰ˆ¯Ó "˙„ÈÓ"‰ÙÈÁ ˙ËÈÒ¯·È‡·

21 2012 ÈÏÂÈ

ÌÂÁ˙· ‰ÏÁ ˙È‚ÂÏÂÎˉ ˙ÂÓ„˜˙‰‰ ‡È‰ ÍÎÏ ‰·ÂË ‰Ó‚„ Ì¢Èȉ ÌÏÂÚ· „Â‡Ó ¯·‚ ÌȯÁ‡‰ ÌÈ¯Â˘Ú‰ È˘· .ÌÈÁ·Ó‰ ÌÈÁ·Ó .ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈ·˘ÁÂÓÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó Ï˘ ˙·¯ ¯˜Á ˯ٷ ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·Ó ÏÏη ÌÈ·˘ÁÂÓÓ Ô¯ÙÈډ ¯Èȉ ÈÁ·Ó ÈÙ-ÏÚ ÌȯÎÈ ˙¯˙È ÈÏڷΠ‡ˆÓ ÌÈËȯÙÏ ÌȯȉÓ ÌÈϘ ÌÈÂÎ„Ú :Ô‚Π,ÌÈ·Â˘Á ÌÈ˘ÙÒ‡· ÌÈÁ·Ó ˙ÂÚˆÓ‡· ˙ÂÈ„ÈÓ ÔÂÈȈ ˙ÂËÈ˘· ˘ÂÓÈ˘ ,ÌÈÎÓÒÓÏ ˙˜ÈÂ„Ó ˙·‚ Ï ÌÂ˘È ,‰È„Ó-ÈËÏÂÓ· ˘ÂÓÈ ,ÌÈÈ·ÈËÙ„‡ ÌȇˆÓÓ È¯‚‡ÓÏ ÔÁ·ÓÏ ˙È„ÈÈÓ ‰˘È‚ ,(‰·Â‚˙ ÈÓÊ Ô‚Î)

.„ÂÚ ÈÊÈÙ ÌÂ˜Ó ÏÎÓ ÌÈÊÎÂ¯Ó Ìȇ ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈ·˘ÁÂÓÓ ÌÈÁ·Ó ,̉È˙¯˙È ˙¯ÓÏ ÌÈÁ·Ó· ‰ÈÈÓ¯ ˙Âȯ˘Ù‡Ï ڂ‰ Ïη „ÁÂÈÓ· ,˙ÂÈÚ· ÈÏÂË ‰ÈˆÓ¯ÂÙȇ Ô„·Â‡Ï ,˙¯˜Â·Ó ‡Ï ˙·ȷҷ ÌÈÚˆ·˙Ó‰ Tippins, 2009;) ˜ÂÁ¯Ó ˙Úˆ·˙Ó ‰ÈÁ·‰ ¯˘‡Î – ˙ÈÈϘ ‰ÈÈÓ¯ ÈÎ ÂÏÈ‚ ,‡˘Â· ÌÈÈÎ„Ú Ìȯ˜ÁÓ ,̯· .(ITC, 2006 ˙È·¯Ó ÈΠ˙ÂÓ„˜ÂÓ‰ ˙ÂÈÊÁ˙‰Ó ˙‡Ȉӷ ˙ÂÁÙ ‰ˆÂÙ Arthur et al.,) ˙È˯Ëȇ ‰·È·Ò· Ì‚ ÌÈÙ˜˙ ÌÈÁ·Ó‰ ¯„Úȉ· ÈÎ ¯Ú˘Ï ,ÔΠ̇ ,Ô˙È .(2010; Beaty et al., 2011 ,ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙· ˙Â¯È„Ò ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰Ï ˙·ÈÈÁÓ ‰˘È¯„ ˙ÂÁÙÏ ¯È˙ÂÈ ·ÎÚ˙È ,Âχ Ô‚Π˙ÂÓ„˜˙Ó ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎË ıÂÓȇ

.˙ÈÚˆ˜Ó ˙Â˙ÈÁ ˙„ÓÚ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó ˜ÏÁ

Ì‚ ,‰Ú¯Ï ÚÈÙ˘‰Ï ÏÂÏÚ ,‰·ÂÁ ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ Ï˘ Ô¯„Úȉ ÔÂÂÈÎÓ ˙‡Ê .χ¯˘È· ˘ÂÓÈ˘ ‰˘Ú ̉· ÌÈÁ·Ó‰ È‚ÂÒ ÏÚ ¯˜ÈÚ· ÌÈÙ˘Á ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ,ÌÈÈÓ„˜‡‰ ÌÈ„ÂÓÈω ÔÓÊ·˘ Á¯Î‰· ‡Ï ,˙ÂÈ˘È‡Â ‰Èˆ‚ÈÏËȇ Ï˘ ÌÈÈ҇Ϙ ÌÈÏÎÏ ÛÒ· .¯˙ÂÈ ˙Â΄ÂÚÓ ˙‡ү‚Ï Â‡ ,¯˙ÂÈ ÌÈÈ˘„Á ÌÈÏÎÏ ÌÈÁ·Ó‰Ó ˜ÏÁ Ô‚Π,ÌÈÁ·Ó Ï˘ ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈ‚ÂÒ ,ÍÎ ÏÚ-È˙Ï·Ï ,ÏÏÎ-ͯ„· ,ÌÂÈÎ ÌÈ·˘Á ,‰È‚ÂÏÂÙ¯‚ ÌÈÈ˙ÎÏ˘‰‰

˙Á٠̉· ˘ÂÓÈ˘‰Â ,(Anastasi & Urbina, 1997) ÌÈÓÈ‰Ó Ryan, McFarland,) (È‚¯‡‰ ÌÂÁ˙· ¯˜ÈÚ·) ÍÎÓ ‰‡ˆÂ˙Î ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÈÎ ÁÈ‰Ï Ô˙È ÍÎÈÙÏ .(Baron, & Page 1999 ¯˜ÈÚ· ˘ÂÓÈ˘ ˙¢ÚÏ ÍÈ˘Ó‰Ï ÂËÈÈ ÌÂÁ˙· ÌÈ΄ÂÚÓ ˙ÂÁÙ‰ ˙Â΄ÂÚÓ‰ ˙‡ү‚· ‡ ÌÈÈ˙ÎÏ˘‰‰Â ÌÈÈ҇Ϙ‰ ÌÈÁ·Ó·

.‰Ï‡ ÌÈÁ·Ó Ï˘ ˙ÂÁÙ

ÌÈÁ·Ó· ‰¯˜·Â Á˜ÈÙ

Ï˘ ˙È˘È‡‰ Â˙ÂȯÁ‡· ‡ˆÓ ÌÈÁ·Ó· ˙‡‰ ˘ÂÓÈ˘‰ Ï˘ ˙ÈÒÈÒ·‰ Ì˙ÂÎÊ .˙ÈÚˆ˜Ó „ÂÒÈ ˙˘È¯„ ‰Â‰Ó ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó· ˙‡ ˘ÂÓÈ˘ .(APA, 1998) ˙‡Ê ˘Â¯„Ï ÌÈÁ· ÂÈ‰È ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ (‡) :ÌÈȯ˜ÈÚ ÌÈӯ‚ È˘· ‰˙ÂÓ ÌÈÂȯËȯ˜· „ÓÚÈ ÌÈ˘Ó˙˘Ó ̉·˘ ÌÈÁ·Ó‰ (·) ÌÈÎÓÒÂÓ .(Muniz & Bartram, 2007) ÌÈÈχÓÈÈÓ ÌÈȯËÓÂÎÈÒÙ ÏÚ Ô‰ Á˜ÈÙ ˘¯„ ,˙‡ ˘ÂÓÈ˘ ÁÈË·‰Ï ˙Ó-ÏÚ˘ ,Ô‡ÎÓ

.ÌÈÁ·Ó‰ ˙ÂÎȇ ÏÚ Ô‰Â ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ ˙ÂÎÓÒ‰ ˙ÒÁÈÈ˙Ó˘ ,‰˘„Á ˙ÈÚˆ˜Ó Á˜ÈÙ ˙ËÈ˘ ˘È ‰Ù¯ȇ· ˙ÈÒÈÒ·‰ ‰˘È¯„Ï ÛÒ ,˙È˘‡¯ .ÂÏω ÌÈӯ‚‰ È˘Ï ˙Â¯È˘È ˙ÈÙȈÙÒ ‰ÎÓÒ‰Ï ‰˘È¯„ ˘È ,ÔÂÈ˘È¯ ÏÚ· ‰È‰È ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÈÎ Ú˜¯ ÈÙ-ÏÚ ˙Ú·˜ ¯˘‡ ,ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘ Ï˘ ˙¢ ˙ÂÓ¯Ï ˘ÂÓÈ˘‰ ÔÙ‡ Ô„·˘ ÌÈÁ·Ó‰ È‚ÂÒ ,È˘ÚÓ ÔÂÈÒÈ ,ÈÓ„˜‡ ,ÔÎ-ÂÓÎ .(Bartram, 2011; Bartram, 2009) ̉· ˘¯„‰

˙ÂÁÓ˙‰‰ È˯Ù ˙ÂÓ˘ · ,¯Â·Èˆ‰ ÔÂÈÚÏ ÁÂ˙Ù Ò˜Ù ÌÈȘ BPS,) ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï ‰ÎÓÒ‰ Ì‰Ï˘ ,Úˆ˜Ó-È˘‡ Ï˘ ˘ÂÓÈ˘‰ Ï ˙ȘÂÁ ‰ÙÈ·· ԇΠ¯·Â„Ó ‡Ï ÈÎ ÔÈÈˆÏ ˘È .(2010 ‚‰ ͇ ,Úˆ˜Ó‰ ÈÏÚ· Ï˘ ‰ÎÓÒ‰‰ ˙Ó¯ ÈÙ-ÏÚ ÌÈÁ·Ó· ̇˙‰· ̉ÈÁ·Ó ˙ˆÙ‰ ˙‡ ÌÈÏÈ·‚Ó ,¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰˘

.̉È˙ÂÁÂ˜Ï Ï˘ ‰ÎÓÒ‰‰ ˙ÂÓ¯Ï ˙ÂÈχȈ¯ÙÈ„ ˙ÂÎÓÒ‰ χ¯˘È· Ôȇ ,‰Ù¯ȇ· ·ˆÓÏ ‰‡Â¢‰· ˙ÂÓ¯ ÔÈ· ‰¯Â¯· ‰Á·‰ Ôȇ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï Ú‚Â· ,ÌÈ¢ ÌÈÓÂÁ˙· ÌȘÒÂÚ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÓ ˙¢¯„‰ ˙ÂÈÂÓÂÈÓ‰ ,ÌÂȉ χ¯˘È· ,‰˘ÚÓÏ .ÌÈ¢‰ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï ¯˘‡· ÈÂÏ˙ ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘ ˙¢ÚÏ ¯Â˘È‡‰ ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰Ó ˜ÏÁ˘ ÔÎ˙ÈÈ .¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰ Ï˘ ˙Â˘È¯„· ,ÌÈÎÓÒÂÓ Ìȇ˘ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ÌÈÁ·Ó ¯ÂÎÓÏ ‡Ï˘ ÌÈ‚‡Â„ Á˜ÈÙ ÏÎ ‡ˆÓ· Ôȇ ȉ˘ÏÎ ˙ȈÈÁ ‰Ï·‚‰ Ì¯Â·Ú Ôȇ ͇ ,Á˜ÙÓ ÈÚˆ˜Ó Û‚ χ¯˘È· Ôȇ˘ ÔÈÈˆÏ ¯˙ÈÓÏ .‡˘Â· Ș˙ ÈÚˆ˜Ó ÔÙ‡· ‰˘Ú ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ̇ ˜Â„·È ·Â˜ÚÈ˘

.ÌÈ„ÚÂÈÓ Ì‰ ÔÓ˘Ï ˙¯ËÓ‰ ÔÚÓÏÂ

ÌÏÂÚ‰ È·Á¯· ÌÈÓÈȘ ,ÌÓˆÚ ÌÈÁ·Ó‰ ˙ÂÎÈ‡Ï ÒÁÈÈ˙‰· ˙ÂÈÎË ˙Âίډ ÌÈÓÒ¯ÙÓ‰ ,ÌÈÈÂÏ˙-È˙Ï· ÌÈÈÚˆ˜Ó ÌÈÙ‚ ˘ÂÓÈ˘ ‰˘Ú ̉· ÌÈÁ·Ó‰ Ï˘ ˙ȯËÓÂÎÈÒÙ‰ ˙ÂÎÈ‡Ï ÒÁÈ· ‡Â‰ ̉ÈÈ· ¯˙ÂÈ· ¯ÎÂÓ‰ ÈÎ ÔÎ˙ÈÈ .ÌÈÈÙȈÙÒ ‰È„Ó· ‡ ¯Âʇ· .·"‰¯‡Ó Buros Institute of Mental Measurements -‰ Á¯Î‰· ÌÈÒÁÈÈ˙Ó Ìȇ ‰Ï‡ ˙Âίډ ÌÈËÂÙÈ ,¯Úˆ‰ ‰·¯ÓÏ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙„‚‡ ,Ï˘ÓÏ .˙ ˙ÂÈ„Ó· ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï ÏÚ ˙¯Șҷ ÔÈÈÚÏ Ô˙È Â·˘ ,ȯ·Ȉ ¯‚‡Ó ‰ÓȘ‰ ˙ÈËȯ·‰ ڂ· ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÈÂÒÁÈÈ˙‰·Â ÌÈ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó ˙„‡ ,˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ .(Bartram, 2009) „·Ï· ‰ÈÏ‚‡· ̉· ˘ÂÓÈ˘Ï ÏÚ ÈÂÏ˙-È˙Ï· Ú„ÈÓ ˜ÙÒÓ‰ ÈÚˆ˜Ó Ú„ÈÓ ¯Â˜Ó Ôȇ χ¯˘È· ÌȇˆÓ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ Ï˘ Ì˙Ó‡˙‰ ‡ ,Ì˙ÂÎȇ

.‰È„Ó· ÛË¢ ˘ÂÓÈ˘· ˘ÂÓÈ˘Ï Ú‚Â· ˙ÂȯÁ‡‰ ¯˜ÈÚ ,‰Ê΢ ÌÈÈÈÚ ·ˆÓ· ÈÙ˙Î ÏÚ ˙ÏËÂÓ ÌÈÈ˙ÂÎȇ ÌÈÏÎ ˙¯ÈÁ·Ï ˙‡‰ ÈÚˆ˜Ó‰ ÔÓ ‰Ê Ôȇ .„·ÂÚ ‡Â‰ ·˘ Ô‚¯‡‰ ÏÚ Â‡ ÂÓˆÚ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ÂÈ˙‡‰ ˙ÂÈÁ‰· ÌȘ·„ χ¯˘È· ÌÈ·¯ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ˘ ÚÓ‰ ,ÔÂΉ ÔÙ‡· ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó ,Ì˙„·ڷ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰Â ÈÎ ¯Ú˘Ï Ô˙È ,ÍÎÈÙÏ .ÏÏΉ ˙ÏÁ ˙‡Ê ÈÎ ÁÈ‰Ï Ôȇ ͇ ÌÈÁ·Ó· ˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ Ï ˙ÈÒÁÈ ‰Â·‚ ¯ÂÚÈ ˘È χ¯˘È· Ï˘ ˙ÂÎȇ‰ ˙Ó¯ ÈΠ,‰Ù¯ȇ· ·ˆÓÏ ‰‡Â¢‰· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ

.˙˜ÙÒÓ ‰È‡ ÌÈÁ·Ó‰Ó ˜ÏÁ ˙ÂÁÙÏ

ÈÁΉ ¯˜ÁÓ‰

‡Â‰ ,ÏÈÚÏ ¯‡Â˙˘ ÈÙÎ ,χ¯ È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ ‰ ·¯˜· ÔÓÂË ‡Â‰ ,‰ÊÎΠ,˙‡„ ¯ÒÂÁ Ï˘ ·ˆÓ· È Ӊ ‡˘Â ˙‡ ÔÂÁ·Ï ÂÒÏ ‡È‰ ‰Ê ¯˜ÁÓ ˙¯ËÓ .ÌÈÈÚ ˜Ó ÌÈÈ ÈÏÏ Ï‡È ËÂÙ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ Ì‰È ÂÚ„ ˙ίډ ÂÚˆÓ‡· ,ÌÂÁ˙· ÌÈÈÈÚ‰ ·ˆÓ Úˆ·Ï ۇ ¯˜ÁÓ‰ .χ¯ È· ÌÈÁ·ÓÏ ÌÈ Â˘˜‰ ÌÈ Ìȇ˘Â· ÂÓÈ ‰ ÔÙÂ‡Â Û È‰ :Ô‚Π, ÂÈ ÈÚ ÂÈ‚ÂÒ ‰ÓÎ ˙·‰· È ‡ „Úˆ ˙ÂÈÚ·‰ ,˘ÂÓÈ · ÌÈÁ·Ó‰ È‚ÂÒ ,χ¯ È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ÂÎȇ ,  „Á ÂÈ‚ÂÏÂÎË Ï˘ ıÂÓȇ‰ ˙„ÈÓ ,ÌÂÁ˙· ÂÈ ÈÚ‰

.ÌÂÁ˙· ÈÚˆ˜Ó Á ÈÙ· ͯˆ‰Â ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰  ˘Î‰‰

222012 ÈÏÂÈ

˙˘· .χ¯˘ÈÏ ˙È„ÂÁÈÈ ‰È‡ Âχ Ìȇ˘Â Ï Ì˙Â·È˘Á ˙·‰ European Federation of Psychologists -‰ 2000 ˘˘Ó ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ˙„ÓÚ ¯˜Ò ,(EFPA) Association ,‰È·ÂÏÒ ,„ω ,‰È‚Ï· ,‰ÈÏ‚‡) ˙¢ ˙ÂȇÙ¯ȇ ˙ÂÈ„Ó ÌÈÁ·ÓÏ ÌÈ¯Â˘˜‰ ÌÈÓ„ Ìȇ˘Â· ,(‰Èˇ¯˜Â „¯ÙÒ ‰Ê ¯˜Ò ȇˆÓÓ .(Muniz et al., 2001) ̉· ˘ÂÓÈ˘Ï ˙ÂÚ„· ÌȘÈÊÁÓ ‰Ù¯ȇ È·Á¯· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ˘ ,ÍÎ ÏÚ ÂÚÈ·ˆ‰ Í¯ÂˆÏ ÈÂËÈ· ÌÈ˙ ,ÌÈÁ·Ó Ï˘ Ì˙ÏÚÂ˙Ï ÒÁÈ· ,˙ÂÈ·ÂÈÁ

.̈¯‡· ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÏÚ ¯·‚ÂÓ Á˜ÈÙ· ‰„Ú ÔÂÎÏ ‰‡ˆÓ ,‰Ê‰ ¯˜Ò‰ ÌÂÒ¯Ù ¯Á‡Ï ¯Â˘ÚÓ ¯˙ÂÈ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó ‡˘Â ÏÚ ˙ȇ¯Á‡‰ EFPA-· ˙„ÁÂÈÓ Standing Committee on Tests and Testing,) .‰Ù¯ȇ· ˙ÂÈ„Ó 17 -ÎÏ Â·ÈÁ¯‰Ï ¯ÊÂÁ ¯˜Ò ͯÚÏ (SCTT ÒÁÈÈ˙‰Ï È„Î ¯˜Ò‰ ÔÂχ˘ ˙‡ ·ÈÁ¯‰Ï ËÏÁ‰ ,ÔÎ-ÂÓÎ ,ÌÂÁ˙· ˙¯Á‡‰ ÌÈ˘‰ Ï˘ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎˉ ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰Ï

.ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·ÓÏ „ÁÂÈÓ·Â

ȇÙ¯ȇ‰ ¯˜Ò‰Ó ˜ÏÁ ‡Â‰Â χ¯˘È· Í¯Ú ÈÁΉ ¯˜ÁÓ‰ χ¯˘È· ¯·Ú‰ ȇÙ¯ȇ‰ ÔÂχ˘‰ ,ÍÎÏ Ì‡˙‰· .‰Ê‰ ·Á¯ÂÓ‰ Ìȯ·ÁÏ ,ÂÈȉ„) ˙ÂȇÙ¯ȇ‰ ˙ÂÈ„Ó· ÌÈÓ‚„ÓÏ ÏÈ·˜Ó Ì‚„ÓÏ È˙·¯˙-ÔÈ· ÁÂ˙È ÌÒ¯ÂÙÈ „È˙Ú· .(ÈÓ‡ω È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ô‚¯‡· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï Ì‰È˙ÂÚ„Â ,ȇÙ¯ȇ‰ ¯˜Ò‰Ó ÌȇˆÓÓ‰ ÏÏÎ ÏÚ .ÌÏÂÚ‰ È·Á¯Ó ̉È˙ÈÓÚ Ï˘ ̉È˙ÂÚ„ „ˆÏ ‚ˆÂÈ ÌÈÈχ¯˘È Í¯Ú˘ ¯˜Ò‰ Ï˘ ÌÈ˯ÂÙÓ‰ ÌȇˆÓÓ‰ ˙‡ ‚ÈˆÓ ‰Ê ¯Ó‡Ó Ï˘ ȯ˜Ӊ ¯˜Ò‰ ȇˆÓÓÏ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ÍÂ˙ ,„·Ï· χ¯˘È· Ï˘ ¯˙ÂÈ ‰·ÂË ‰·‰ ÈÎ ‡È‰ ‰Â˜˙‰ .(2001) .Muniz et al ¯·„ Ï˘ ÂÙÂÒ· ÂÏÈ·ÂÈ˘ ˙ÂËÏÁ‰ ˘Â·È‚· ÚÈÈÒ˙ ¯˜Ò‰ ȇ˘Â

.χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙ ¯ÂÙÈ˘Ï

‰ËÈ˘

Ì‚„Ó ˙¯„˙Ò‰· Ìȯ·Á‰ ÏÏÎ ·¯˜· ıÙ‰ ¯˜Ò‰ ÔÂχ˘ Ìȯ·Á 2,619 ÏÂΉ ÍÒ· ‰ÂÓ ,(È"Ù‰) χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Â·È˘‰ (N=392) 15% -Î .(‰Ê ¯Ó‡Ó ˙·È˙Î „ÚÂÓÏ ÔÂÎ) ÔÂχ˘‰ ˘ÈÏ˘Ó ˙ÂÁÙ ÏÚ ÂÚ 54 ,ÌÈ·È˘Ó‰ ÔÈ·Ó .ÔÂχ˘Ï .ÌȄ·ÈÚ‰ ͢Ӊ· ̉ȇˆÓÓ ÂÏÏÎ ‡Ï ÍÎ Ï˘·Â ,„·Ï· ‡Ï ̉˘ ‰˙‡¯‰ ,‰Ï‡ ÌÈ·È˘Ó-‡Ï Ï˘ ÌÈÈÈÙ‡Ó‰ ˙˜È„· ,ÏÈ‚ ˙ÈÁ·Ó „Úȉ ˙ÈÈÒÂÏ· ÏÏÎÓ È˙ÂÚÓ˘Ó ÔÙ‡· ÂÏ„·

.¯„‚Ó Â‡ ˜ÂÒÈÚ ÌÂÁ˙ 338 ,ÔΠ̇ ,ÏÏÎ ¯˜ÁÓ‰ ȇˆÓÓ ÂÒÒ·˙‰ ÂÈÏÚ˘ Ì‚„Ó‰ ÏÚ „ÓÚ ÈÙÂÒ‰ ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘ ¯˘‡Î ,ÌÈχ¯˘È ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ .4.98% -η ˙ίÚÂÓ ‰Ê Ì‚„Ó ¯Â·Ú ‰„È„Ó‰ ˙ÂÚË .12.9% ‰Â˘ Âȇ ͇ ,ËÚÓ· ÍÂÓ ‰Ê ÌÈ·È˘Ó ¯ÂÚÈ˘ ÈÎ ,ÔÈÈˆÏ È‡¯ ¯˜Ò‰ ÈÙ˙˙˘Ó ·¯˜· ‰Ê ¯ÂÚÈ˘Ó ˙ÈËÒÈËËÒ ˜‰·ÂÓ ÔÙ‡· Muniz et) ,(19.25% = ÔÂȈÁ) ‰Ù¯ȇ· Í¯Ú˘ ÏÈ·˜Ó‰

.x2(1) = 1.33, p > .05 (,al., 2001 Ìȯ·‚ 25.7% - (N=251) ÌÈ˘ 74.3% ÏÏÎ ¯˜Ò‰ Ì‚„Ó

.(N=87) ÚˆÂÓÓ‰ ÏÈ‚‰Â ,83 -Ï 25 ÔÈ· Ú ¯˜ÁÓ· ÌÈÙ˙˙˘Ó‰ ÏÈ‚

.(11.2 = .˙.Ò) 52.2 ÏÚ „ÓÚ 50.0% :Ìȇ·‰ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÈÓÂÁ˙· ¯˜ÈÚ· ÌȘÒÂÚ ÌÈ·È˘Ó‰

,ȇÂÙ¯ ÏÏÂÎ) ÈÈϘ (N=141) 41.7% ,ÈÎÂÈÁ (N=169) ÌÓ‡ .È‚¯‡/È˙˜ÂÒÚ˙ (N=28) 8.3% ,(ÈÓÂ˜È˘Â È˙ÂÁ˙Ù˙‰ ͇ ,˙ÈÓÊ-· ÌÈÓÂÁ ¯ÙÒÓ· ÌȘÒÂÚ ¯˜Ò‰ ÈÙ˙˙˘ÓÓ ˜ÏÁ

.Á„ ‡Ï ‰Ê ¯·„ ,ÔÂχ˘· ˙ÂÈÎË ˙ÂÏ·‚Ó Ï˘· ‰ÈÁ·Ó ÌÈÓ‡Â˙ Ì‚„Ó‰ Ï˘ ÌÈÈÙ‡¯‚ÂÓ„‰ ÌÈÈÈÙ‡Ó‰ χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ÈÈÒÂÏ· ÏÏÎ Ï˘ ‰Ï‡Ï ˙ÈËÒÈËËÒ X2(2) = 1.36, p) ˜ÂÒÈÚ ÈÓÂÁ˙Ï Ì‡˙‰· ,È"Ù‰· ÌÈÓ¢¯‰ ÏÏÎ Ï˘ ÏÈ‚‰ ÈÂ˙ .(X2(1) = 0.35, p > .05) ÔÈÓ (> .05 ÁÈ‰Ï Ô˙È ,˙‡Ê ¯Â‡Ï .ÂÊ ‰˜È„·Ï ÌÈ˘È‚ Âȉ ‡Ï È"Ù‰ ȯ·Á ˙ÈÈÒÂÏ· ÏÏÎ ˙‡ ˙‚ˆÈÈÓ Ì‚„Ó‰ ˙·¢˙ ÈÎ ÈÏÏÎ ÔÙ‡· ‰„È„Ó‰ ˙ÂÚË ¯ÂÚÈ˘ Ï˘ ˙ÂÏ·‚Ó·) χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ̉ χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÎ ‡Ï˘ ‰„·ÂÚ· ·˘Á˙‰·Â ¯Îʉ

.(È"Ù‰· Ìȯ·Á

ÌÈÏÎ ˙ˆ È„È-ÏÚ Á˙ÂÙ˘ ÔÂχ˘ ÏÚ ÒÒ·˙‰ ÈÁΉ ¯˜ÁÓ‰ Arne ¯ÂÒÙÂ¯Ù Ï˘ Â˙¢‡¯· EFPA -· Ìȯ˜ÂÁ‰ ‡¯˜ ÔÂχ˘‰ .„ω· Ì„¯ËÒÓ‡ ˙ËÈÒ¯·ÈÂ‡Ó ,Evers EFPA Questionnaire on Test Attitudes of -‰ „ÚÂ˙ ˙ȯ˜Ӊ Â˙Ò¯‚ ÁÂ˙ÈÙ ,(EQTAP) Psychologists ˙ÈÏ‚‡Ó Ì‚¯Â˙ ÔÂχ˘‰ .(Muniz et al., 2001) ˙¯ÙÒ·-Ì‚¯˙ ˙ËÈ˘ ˙ÂÚˆÓ‡· ,ÈÁΉ ¯˜ÁÓ‰Ó ˜ÏÁÎ ˙ȯ·ÚÏ È¢Ï-„ ‰ÁÓÂÓ È˙˜ÂÒÚ˙ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ È„È-ÏÚ ÚˆÂ·˘ ¯ÊÂÁ Ì‚¯Â˙Ó‰ ÔÂχ˘‰ ¯·Ú‰ ,ÔÎÓ ¯Á‡Ï .(˙ȯ·Ú/˙ÈÏ‚‡) Ì‚¯˙‰ ˙ÂÎȇ ˙˜È„· Í¯ÂˆÏ ,ÛÒ ¯Èη È˙˜ÂÒÚ ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ËÒË-ȯٷ ˙ÈÙÂÒ‰ ‰Ò¯‚‰ ‰¯·Ú‰ ,ÛÂÒ·Ï .˙ÈÂ˘Ï ‰ÎȯÚÂ

.ÌÈËȯى ˙¯ȉ· ˙˜È„· Í¯ÂˆÏ ÌÈχ˘ ‰˘È˘Ï ˙˘ÓÁÓ „Á‡Ï ÍÈÂ˘Ó Ëȯ٠ÏÎ ,ÌÈȯ˜ÈÚ ÌÈËȯ٠25 ÔÂχ˘·

:Ìȇ·‰ Ìȇ˘Â‰ Ï˘ ˙ίÚÂÓ‰ ˙ÏÚÂ˙‰Â ˘ÂÓÈ˘‰ ۘȉ :˙ÈÏÏÎ ‰Î¯Ú‰ .1

ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ Ï˘ ÌÈÁ·Ó· ڄȉ ‰¯˘Î‰‰ ˙Ó¯ :‰¯˘Î‰Â Ú„È .2

.ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙·˘ÁÂÓÓ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎË Ï ˙ÏÚÂ˙‰Â ˘ÂÓÈ˘‰ :‰È‚ÂÏÂÎË .3

.ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ ÏÚ ˙ÂÏ·‚‰·Â Á˜ÈÙ· ͯˆ‰ :Á˜ÈÙ .4

.ÌÈÁ·Ó·.ÌÈÁ·Ó· ˙‡-‡Ï‰ ˘ÂÓÈ˘‰ ۘȉ :˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ˘ .5

structural ˙ÂÚˆÓ‡· ‰˘Ú (CFA) ˘˘‡Ó ÌÈӯ‚ ÁÂ˙È ‰ÓÈω ÌÈËȯÙÏ ÈÎ ‰‡¯‰ ,(SEM) equation modeling X2 (449) = 891.90 ,ÔÂχ˘‰ Ï˘ ÔÎÂ˙Ó‰ ‰·ÓÏ ‰¯È·Ò

.p < .001, RMSEA = .035 (CI = (031-.038) ,ÏÈÚÏ ÌȯÎʉ Ìȇ˘Â· ‰¯‰ˆ‰ ÏÈÎÓ ÔÂχ˘· Ëȯ٠ÏÎ „Á‡ Ïη ̉È˙·¢˙ ˙‡ ‚¯„Ï Â˘˜·˙‰ ÌÈ·È˘Ó‰ ¯˘‡Î ‡Ï ȯӂÏ" (1) ÔÈ· Ú˘ ˯˜ÈÏ ÌÏÂÒ ÈÙ-ÏÚ ÌÈËȯىÓ

."ÌÈÎÒÓ È¯Ó‚Ï" (5) -Ï "ÌÈÎÒÓ ‰ÂÓ˘ ˙ÂÓ¢¯ · ,˙¯Á‡ ˙·¢˙ (25 ¯ÙÒÓ) „Á‡ ËȯÙÏ È„È-ÏÚ Â‰ÂÊ Ô‰˘ ÈÙÎ ,ÌÈÁ·Ó· ˙‡-‡Ï ˘ÂÓÈ˘ Ï˘ ˙ÂÈ‚ÂÒ ÌÈ·È˘Ó‰ ¢˜·˙‰ ,‰Ê Ëȯٷ .(1988,1993) .Eyde et al Ú˘ ÌÏÂÒ· ÂÏω ˙ÂÈ‚ÂÒ‰Ó ˙Á‡ ÏÎ Ï˘ ˙¯Ȅ˙‰ ˙‡ ‚¯„Ï

."ÌÚÙ Û‡ ËÚÓÎ" (5) -Ï "„ÈÓ˙ ËÚÓÎ" (1) ÔÈ·

23 2012 ÈÏÂÈ

ÌÈÁÂ˙È ÍÈω

ÔÂÚ„ÈÓ· ˙„ÁÂÈÓ ‰Ú„ÂÓ È"Ù‰ ‰ÓÒ¯Ù ,ÌÈÙ˙˙˘Ó‰ ÒÂÈ‚Ï .2011 ıȘ· ,È"Ù‰ ÔÈ·Ï ¯·ÁÓ‰ ÔÈ· ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘· ıÙ‰ ÔÂχ˘‰ .· Û˙˙˘‰Ï ‰Óʉ ¯˜ÁÓ‰ ˙¯ËÓ Ï˘ ¯ˆ˜ ¯Â‡È˙ ÚÈÙ‰ ‰·Â ,ȯ˘χ ¯‡Â„ ˙ÂÚˆÓ‡· ‰È¯·Á ÏÎÏ ÚÈ‚‰˘ ,‰Ï˘ È˘„ÂÁ‰ ÈÓȇ ÔÙ‡· ¯˜Ò‰ ˙‡ ‡ÏÓÏ ‰È‰ Ô˙È Â·˘ ,È˯Ëȇ ¯˙‡Ï ÌÏȷ‰˘ ,ÂÊ ‰Ú„ÂÓ· ˜ÈÏ ÏÚ "˜ÈϘ‰Ï" ¢˜·˙‰ Ìȯ·Á‰ ÛÂÒȇ ·Ï˘ .Ì‰Ï˘ ÌÈÏÈÈÓ‰ ˙·Â˙ÎÏ ˙ÂÈ˘È‡ ˙¯ÂÎÊ˙ È"Ù‰ ȯ·Á ÏÎ ÂϷȘ ,ÔÂÚ„ÈÓ‰ ˙ˆÙ‰ ¯Á‡Ï ÌÈÈÚ·˘Î .ÔÈËÂÏÁÏ

.ÔÎÓ ¯Á‡Ï ˙ÂÚ·˘ ‰˘ÂÏ˘Î ÌÈÈ˙Ò‰ ÌÈÂ˙‰

ÌȇˆÓÓ‰ .ÍÈÂ˘Ó ‡Â‰ ÂÈχ˘ ȯ˜ÈÚ‰ ‡˘ÂÏ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ÍÂ˙ ,„¯Ù· Ëȯ٠ÏÎ ÍÓÒ ÏÚ Úˆ·˙‰ ÌÈÂ˙‰ ÁÂ˙È (3) "ÁÂË· ‡Ï" (1-2) "ÌÈÎÒÓ ‡Ï" :˙‡·‰ ˙Âȯ‚˘‰ ˘ÂÏ˘· ˙ÂÚȉ‰ ȯÂÚÈ˘ ÈÙ-ÏÚ Ô‰Â ÌÈÚˆÂÓÓÎ Ô‰ ÌÈ‚ˆÂÓ

.(4-5) "ÌÈÎÒÓ" -Â

‰È‰ Ô˙È ÍÎÈÙÏ .‰È‚ÂÏÂÎˉ ‡˘Â· ÌÈËȯى ,¯˜ÈÚ·Â ,ËÚÓÏ ,(2001) Muniz et al. Ï˘ ÔÂχ˘Ï ÌÈ‰Ê ¯˜Ò· ÌÈËȯى ·Â¯ „ÁÂÈÓ· Ï„‚ ‰È‰ .Muniz et al Ï˘ ÈÙ¯ȇ‰ Ì‚„Ӊ ˙Âȉ .ȇÙ¯ȇ‰ ¯˜Ò· ÌȇˆÓÓÏ Ï‡¯˘È· ÌȇˆÓÓ‰Ó ˜ÏÁ ˙¢‰Ï ˙‡Â¢‰‰ ,ÔÎÏ .˙ÈËÒÈËËÒ ‰ÈÁ·Ó ÌȘ‰·ÂÓ ÌȇˆÓ Âȉ ,ÏÚÂÙ· ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó ‡Ï „‡Ó ÌÈ˘ ÌÈÏ„·‰ Ì‚ ,(N=8,690) Ï„·‰Ï ·˘Á 0.5 -Î ,È˙ÂÚÓ˘Ó ‡Ï Ô˘ Ï„·‰Ï ·˘Á ‰ËÓ 0.2 Ï˘ ˘ه τ‚ ¯˘‡Î ,(d) "ÌÈ˘ه Èτ‚" ÍÓÒ ÏÚ Â˘Ú

.(Cohen, 1988) Ï„‚ Ï„·‰Ï ·˘Á ‰ÏÚÓ 0.8 - ÈÂÈ·

˙‡ˆÂ˙

̉˘ ˘ÂÓÈ˘‰ ۘȉ ÏÚ Âχ˘ ̉ ,ÌÈÁ·ÓÏ ÒÁÈ· χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ˙ÂÈÏÏΉ ̉È˙„ÓÚ ˙‡ ˜Â„·Ï È„Î ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ۘȉ ÈÎ ‡ˆÓ .ÌÂÁ˙‰ Ï˘ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰Â ÌÈÁ·Ó‰ Ï˘ ˙ÏÚÂ˙‰ ,ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘ÂÚ ˙¯‚ÒÓ· Ú·˜ ͯ„ ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó ̉˘ ¯ȉˆ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó 78.4% -Î .(1 'ÒÓ Û¯‚ ‡¯) ¯˙ÂÈ· ·Á¯

.˙ÈÚˆ˜Ó‰ Ì˙„Â·Ú ,ÌÈÓÈÎÒÓ 92% -Î ,˙ÈÙȈÙÒ .È·ÂÈÁ ¯·„Î Ì˙„·ڷ ÌÈÁ·Ó‰ Ï˘ ˙ÏÚÂ˙‰ ˙‡ ÌÈÎȯÚÓ ,ÌÈ·È˘Ó‰ ÏÎ ËÚÓÎ ,ÍÎÏ ÛÒÂ

.ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ÔÈÂˆÓ Ú„ÈÓ ¯Â˜Ó ÌÈÂÂ‰Ó ÌÈÁ·Ó ÈÎ ÌÈÓÈÎÒÓ 91.1% - ,‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ·¯ ¯ÊÚ ÈÏΠ̉ ÌÈÁ·Ó˘ ÌÈ˘Á ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó 32% -Î ˜¯ ,Ï˘ÓÏ .˙˜ÙÒÓ ‰¯Âˆ· Ì„˜˙Ó Âȇ χ¯˘È· ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙ ÈÎ ˘˘Á ˘È ,˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ

.(¯ÂÙÈ˘ ÏÁ ‡Ï˘ ÌÈ·˘ÂÁ 22.2%) Ô¯Á‡‰ ¯Â˘Ú· ˙ÂÈÁ·‰ Èω· ÌÈÁ·Ó· ¯ÂÙÈ˘ ÏÁ ÈÎ ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙ÂÚ„ ÚˆÂÓÓ· ˘È (Muniz et al., 2001) ‰Ù¯ȇ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ÈÎ ‡ˆÓ ,χ¯˘ÈÓ ‰Ï‡ ÌÈÂ˙Ï ‰‡Â¢‰· ÈÎ ÌȇÙ¯ȇ‰ ¯ȉˆ‰ ÏÚÂÙ·˘ ˙¯ÓÏ ˙‡Ê ,(d = 0.10 – 0.27) ˙ÈÚˆ˜Ó‰ Ì˙„·ڷ ÌÈÁ·Ó Ï˘ ˙ÏÚÂ˙Ï ÒÁÈ· ˙ÂÓ„

.(d = 0.47) ÌÈÈχ¯˘È‰ ̉È˙ÈÓÚ ¯˘‡Ó ¯˙ÂÈ ÌÈÎÂÓ ÌÈ٘ȉ· ÚˆÂÓÓ· ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó ̉

ÌÈ˘Ó˙˘Ó (59.2%) ˙ȈÁÓÓ ¯˙ÂÈ ,‰‰Â·‚ ˙¯Ȅ˙· ˘ÂÓÈ˘ ÌÈχ¯˘È ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈ˘ÂÚ Ì‰·˘ ÌÈÈÙȈÙÒ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ÔÈ·Ó ÔÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó (28.4%) Ú·¯Ï ÏÚÓ ËÚÓ ,¯„· ÔÁ·Ó· (45.0%) ˙ȈÁÓÓ ˙ÂÁÙ ,¯ÏÒ˜ÂÂ Ï˘ ÌÈÁ·Ó‰ ˙¯„ÒÓ „Á‡·

.(1 'ÒÓ ‰Ï·Ë ‡¯) TAT -‰

,ÌÈȇÙ¯ȇ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ·¯˜· .ÌÈÈ˙ÎÏ˘‰ ÌÈÁ·Ó ̉ χ¯˘È· ¯˙ÂÈ· ÌȈÂÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ˙˘ÓÁ ÍÂ˙Ó ‰Ú·¯‡ ÈÎ ÔÈÈˆÏ ÔÈÈÚÓ ‰Ù„Ú‰ ‰Ù¯ȇ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ·¯˜· ‰‡ˆÓ ͇ ,ÌÈχ¯˘È‰ ̉È˙ÈÓÚÏ ‰Ó„· ,ÔÎ Ì‚ ¯˙ÂÈ· ÌȈÂÙ‰ ÌÈÏΉ Âȉ ¯ÏҘ ÈÁ·Ó Ô‚Π"˙ÂÁ˙ÂÙÓ" ¯˙Âȉ ˙ÂÈ„Ó· „ÁÂÈÓ· ,ÌÈÈ˙ÎÏ˘‰‰ ÈÙ ÏÚ (16PF -‰Â MMPI -‰ Ô‚Î) ÌÈȯËÓÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï

.(Muniz et al., 2001) „ω ‰ÈÏ‚‡

(˙È·ÂÈÁ ‰¯Âˆ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ˙ÈÏÏÎ ‰Î¯Ú‰ .(˙È·ÂÈÁ ‰¯Âˆ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ˙ÈÏÏÎ ‰Î¯Ú‰ .11 'ÒÓ Û¯‚ 'ÒÓ Û¯‚

242012 ÈÏÂÈ

(Ì‚„Ó‰ ÏÏÎÏ ÒÁÈ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ¯˙ÂÈ· ÌȈÂÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ .1 'ÒÓ ‰Ï·Ë

ÔÁ·Ó‰ Ì˘ÔÁ·Ó‰ ‚ÂÒN*%

WISC, WAIS,) ¯ÏÒ˜ÂÂ(WPPSI

È·ÈËȂ˜20059.2

(BGT) ËÏˢ‚ ¯„·**(È˙ÎÏ˘‰) È˙ÂÈ˘È‡15245.0

TAT(È˙ÎÏ˘‰) È˙ÂÈ˘È‡15228.4

(HTP) ˘È‡-ıÚ-˙È·(È˙ÎÏ˘‰) È˙ÂÈ˘È‡5716.9

͇˘¯Â¯(È˙ÎÏ˘‰) È˙ÂÈ˘È‡5115.1

(K-ABC) ÔÓÙ‡˜(ÌÈ„ÏÈ) È·ÈËȂ˜3410.1

(BSID) ÈÏÈÈ·(ÌÈ„ÏÈ) È·ÈËȂ˜113.3

MMPIÈ˙ÂÈ˘È‡82.4

ÌÈËÙ˘Ó ˙ÓÏ˘‰(È˙ÎÏ˘‰) È˙ÂÈ˘È‡82.4

(RPM) Ô·ÈȯȷÈËȂ˜72.1

È‚ÂÏÂÎÈÒٯȠÔÁ·ÓÎ Ì‚ ·˘Á** ;ÌÈÁ·Ó È‚ÂÒ ‰˘ÂÏ˘ „Ú ÔÈȈ ·È˘Ó ÏÎ*

˙„Ó˙Ó ‰¯˘Î‰Â Ú„È ÌÈÏ·˜Ó ÌÈχ¯˘È ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ˘ ˙¯˘Î‰‰ ÏÚ ¯˜Ò‰ ÈÙ˙˙˘Ó Âχ˘ ,ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï Ú‚Â‰ ڄȉ ˙Ó¯ ˙‡ ÍÈ¯Ú‰Ï È„Î

.(2 'ÒÓ Û¯‚) ÌÈÁÓÂÓÎ ÌÂÈÎ Ì‰Ï ÔÈÓʉ ÈÚˆ˜Ó‰ Ú„ÈÓ‰ ÏÚ ̉ȄÂÓÈÏ Íωӷ ˘ÂÓÈ˘‰ Í¯ÂˆÏ ˙˜ÙÒÓ ‰˙Èȉ ,‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· Ô¢‡¯‰ ¯‡Â˙· ϷȘ˘ ‰¯˘Î‰‰˘ ÔÚË (5.3%) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó Ô˘ ËÂÚÈÓ ÌÈÁ·Ó· ˜ÂÒÚÏ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ¯È˘Î‰Ï ÌÈ„ÚÂÈÓ Ìȇ Ô¢‡¯ ¯‡Â˙ È„ÂÓÈÏ˘ ÔÂÂÈÎÓ ,ÈÂÙˆ ‰È‰ ‰Ê ‡ˆÓÓ .ÌÈÁ·Ó· Ï΢ÂÓ‰ ̷¯ ,ÔÎ ÂÓÎ .È˘‰ ¯‡Â˙· ˙˜ÙÒÓ ‰¯˘Î‰ ÂϷȘ˘ ÌÈÓÈÎÒÓ ¯˜Ò‰ ÈÙ˙˙˘ÓÓ (33.7%) „·Ï· ˘ÈÏ˘Î .ÈÚˆ˜Ó ÔÙ‡· ÏÎ Íωӷ „ÓÏ˘ ‰Ó ÏÚ ÒÒÂ·Ó ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙· Ì‰Ï˘ ڄȉ˘ ÌÈÓÈÎÒÓ Ìȇ ,(73.1%) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ÚȯÎÓ‰ Ú„ÈÓ ÌÈÏ·˜Ó ̉ ÈÎ ÌÈÓÈÎÒÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó 13.6% -Î ˜¯ ,ÌÈÈÏÓ¯ÂÙ‰ ̉ȄÂÓÈÏ ¯Á‡Ï ,ÛÂÒ·Ï .ÌÈÈÓ„˜‡‰ ̉ȄÂÓÈÏ

.(ÌÈÓÈÎÒÓ Ìȇ 45.9%) χ¯˘È· ÌÈÓÒ¯Ù˙Ó‰ ÌÈÁ·Ó‰ ˙ÂÎÈ‡Ï Ú‚Â· ˜ÙÒÓ ÌÈÈÓ„˜‡‰ ÌÈ„ÂÓÈÏ· ˙¯˘Î‰‰ ,¯ÓÂÏÎ .(d = 0.01 – 0.13) È„ÓÏ ‰Ó„ ÈÏÈÏ˘ ·ˆÓ ¯ÈÈËˆÓ (Muniz et al., 2001) ‰Ù¯ȇ·

.˘ÂÓÈ˘·˘ ÌÈÁ·Ó‰ ÏÚ ÈÚˆ˜Ó Ú„ÈÓ ¯ÒÂÁ ˘È ˙˜ÙÒÓ Ôȇ

˙ÂÓ„˜˙Ó ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎË ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎË Ï˘ ıÂÓȇ‰ ‡˘Â· .˙ÂÈ·ÂÈÁ Âȉ ‡Ï ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙· ˙ÂÓ„˜˙Ó‰ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎˉ ÈÙÏÎ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙„ÓÚ Ô¯ÙÈډ ¯Èȉ ÈÁ·Ó Ï˘ ÌÓÂ˜Ó ˙‡ ÌÈÙÈÏÁÓ ÌÈ·˘ÁÂÓÓ ÌÈÁ·Ó Ì˙Ú„Ï Ì‡ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Âχ˘ ,χ¯˘È· ˙·˘ÁÂÓÓ (15.7%) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó ÌÈËÚÓ ,ÍÎÏ Ì‡˙‰· .‰ÏÈÏ˘· ÂÚ (63.6%) ·Â¯‰Â (16.3%) ·ÂÈÁ· ÂÚ „·Ï· ÌÈËÚÓ .(3 'ÒÓ Û¯‚) ‰¯˙È .˙¯˙È ÌȇˆÂÓ Ìȇ (53.8%) ·Â¯‰ .Ô¯ÙÈÚ ¯ÈÈ ÈÁ·Ó ÈÙ-ÏÚ ,ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·Ó· ˙¯˙È ÌȇˆÂÓ Ì‰ ÈÎ ÌÈÚÂË ÌÈÏÂÎÈ Âχ ÌÈÁ·Ó ÈÎ ÌÈ¯Â·Ò ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó (25.1%) Ú·¯ ˜¯ ,‰ÎωΠÌÈω˙Ó ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·Ó Âȉ ÂÏ ÈÎ ¯·˙ÒÓ ,ÂÊÓ

.ÌÈÁ·Ó‰ ˙¯·Ú‰ ˙ÂÎȇ ˙‡ È˙ÂÚÓ˘Ó ÔÙ‡· ¯Ù˘Ï ˙È·¯Ó .˜ÈÊ‰Ï ÌÈÏÂÏÚ Ì‰˘ Ì‚ ‡Ï‡ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÈÈÈÚ· È·ÂÈÁ Ì¯Â‚Ï ÌÈ·˘Á Ìȇ ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·Ó˘ „·Ï· ÂÊ ‡Ï ˙ÂÈÁ·˘Â ,(ÔÂÎ ‰Ê Ôȇ˘ ÌÈ·˘ÂÁ „·Ï· 9.2%) ˙Â˙ÈÁ ˙„ÓÚ· ÌÈÁ· „ÈÓÚÓ Ë¯Ëȇ‰˘ ÌÈ¯Â·Ò (60.7%) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰

.(¯·„‰ ÍÎ ‡Ï˘ ÌÈ¯Â·Ò „·Ï· 8.9% - ÍÎ ÌÈ·˘ÂÁ 51.8%) ˙Â‡Ó¯Ï ıȯÓ˙ ˙ÂÂ‰Ó Ë¯Ëȇ‰ ˙ÂÚˆÓ‡· ˙ÂÚˆ·˙Ó˘ ÌÈÁ· Ï˘ Ì˙ÂÈ˯٠˙‚‰ :Ô‚Π,Âχ˘˘ ÌȯÁ‡ Ìȇ˘Â· ˙ˆ¯Á ˙„ÓÚ Â˘·‚˙‰ Ì¯Ë ÈÎ ÍÎ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ ¯˜Ò‰ ȇˆÓÓ ÌÈ·È˘Ó Ï˘ ÌÈÏËÂ·Ó ‡Ï ÌȯÂÚÈ˘ ,˙‡Ê ÌÚ .·˘ÁÓ ˙ÂÚˆÓ‡· ÌȘÙÂÓ‰ ÔÂÁ·‡ ˙ÂÁ„ Ï˘ ÌÙ˜Â˙ ˯Ëȇ‰ ˙ÂÚˆÓ‡·

.(25.1% - 39.3%) È„ÓÏ ˙ÈÏÈÏ˘ ‰Ú„‰ ̉Èχ ڂ· Ì‚˘ ÍÎ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ ‰Ï‡ Ìȇ˘Â·

(˙È·ÂÈÁ ‰¯Âˆ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ‰¯˘Î‰Â Ú„È .(˙È·ÂÈÁ ‰¯Âˆ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ‰¯˘Î‰Â Ú„È .22 'ÒÓ Û¯‚ 'ÒÓ Û¯‚

25 2012 ÈÏÂÈ

ÌÈÁ·Ó· ‰¯˜·Â Á˜ÈÙ ,ÍÎ ÏÚ ˙ÂȯÁ‡ ˙Á˜Ï ¯˙ÂÈ· Ìȇ˙Ó‰ Û‚‰ ‡Â‰ ÈÓ ,χ¯˘È· ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÏÚ Á˜ÈÙ· ͯˆ‰ ÏÚ Âχ˘ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰

.4 'ÒÓ Û¯‚· ÌÈ‚ˆÂÓ ÌÈȯ˜ÈÚ‰ ÌȇˆÓÓ‰ .ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ ÏÚ ÌÈ˘Ï ˘È˘ ˙ÂÏ·‚Ӊ 4.7% ˜¯) ‰ÙÈ·-ȯ· ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÎȯ Ô· ÌÈÁ·Ó· ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ÌÈ˯„ËÒ‰ ÌÈ˘È‚¯Ó (71.6%) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï Ï„‚‰ ̷¯ ÌÈÁ·Ó· ˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ˘ Ï˘ ÌȯÂÓÁ‰ Ìȯ˜Ó· ÏÙËÏ È„Î ‰˜È˜Á ˙˘¯„˘ ÌÈ·˘ÂÁ ÌÈ·È˘Ó‰Ó 81.4% -Î .(ÍÎÏ ÌÈ„‚˙Ó ˙Ó ÏÚ ÈχÓÈÈÓ ˙ÂÈ‰Ï Íȯˆ ‰Ê Á˜ÈÙ˘ ÔÈÓ‡Ó (5.3%) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó ÌÂÚÊ ËÂÚÈÓ ,‰Ó„ ÔÙ‡· .(ÍÎÏ ÌÈ„‚˙Ó 1.8% ˜¯)

.˙¢„Á ˙ÂËÈ˘ Ï˘ ÔÁÂ˙ÈÙ ·ÎÚÏ ‡Ï˘ ,(d = 0.18) ÌÈÁ·Ó· ‰Ú¯Ï ˘ÂÓÈ ‰ „‚Î ‰‚‰ ÈڈӇΠ‰ È Á· ‰Ó„ ͯˆ È ‡ˆÓ ,(Muniz et al., 2001) ȇÙ ȇ‰ ¯˜ÁÓ· ˙ÂÚ„ ÚˆÂÓÓ· ÌȇÙÂ¯È‡Ï ,˙‡Ê ÌÚ „ÁÈ .(d = -0.10) ÌÂÁ˙· ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰‰Ó Ú¯‚Ï È„Î ‰ÊÎ Á˜ÈÙ· Ôȇ˘ Íη ‰ÎÈÓ˙ ÔΠ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÎȯ (APA -‰ Ï Ï˘ÓÏ) ÌÈÓÈȘ‰ ÌÈÈÓ‡Ï-ÔÈ·‰ ÌÈ˯„ËÒ‰ ÍÎÏ Ú‚Â· ,ÌÈχ¯˘ÈÏ ¯˘‡Ó ¯˙ÂÈ ˙ˆ¯Á ˙ÂÈ·ÂÈÁ

.(d = -0.68) ̈¯‡· ‰ÙÈ·-ȯ· ̇ ˯ÙÏ ÈÏ·Ó) ˙ÈÓÂ‡Ï ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰„‚‡ ÈÎ ÌÈÓÈÎÒÓ (82.8%) χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙È·¯Ó ,Á˜ÈÙ‰ ÏÚ ˙ÂȯÁ‡Ï ڂ· Û‚ ̇ ¯Â¯· ˙ÂÁÙ ,˙‡Ê ÌÚ .ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÏÚ Á˜ÈÙ· ˙·¯ÂÚÓ ˙ÂÈ‰Ï ‰Îȯˆ ,(ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ· ‡ È"Ù‰· ¯·Â„Ó Ï˘ Ì˙ÂÎÓÒÏ ¯˘‡· ,ÛÂÒ·Ï .Ô΢ ÌÈÚÂË (47.3%) „·Ï· ˙ȈÁÓÎ – ÌÈ˘Ó˙˘ÓÏ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÎÓÒ‰ Ì‚ ˜ÈÚ‰Ï Íȯˆ ‰Ê

.È„ÚÏ·‰ Ì˙Ú„ ÏÂ˜È˘ ÈÙÏ ÌÈÁ·Ó ¯ÂÎÓÏ Ì‰Ï ˙¢¯‰Ï Ôȇ ÈÎ ÌÈÓÈÎÒÓ (65.1%) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ·Â¯ ,¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰ ‰„‚‡‰ Ï ˙·¯ÂÚÓ‰ ¯·„· Ô‰ ,Âχ Ìȇ˘Â· χ¯˘ÈÏ ˙Â‰Ê ËÚÓÎ ˙„ÓÚ ÂÏ·˜˙‰ ,(Muniz et al., 2001) ȇÙ¯ȇ‰ ¯˜Ò·

.(d = 0.01) ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰ Ï˘ ˙ÂÈ˘ÙÂÁ‰ ˙‡˘¯‰‰ ¯·„· ԉ (d = 0.04) ˙ÈÓ‡ω ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÈÎ ÌÈÓÈÎÒÓ (90.2%) ÌÈχ¯˘È‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÎ ËÚÓÎ ,ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘· ˙¢¯„‰ ˙ÂÏ·‚ÓÏ ¯˘‡· Ì„‡ ÏÎÏ ¯˘Ù‡Ï Ôȇ ÈÎ ÌÈ¯Â·Ò ÌÈ·È˘Ó‰Ó 84.3% ,ÔÎ ÂÓÎ .„·Ï· ÌÈÎÓÒÂÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ Ï·‚ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï Íȯˆ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ¯˜ÈÚ· ˙ÒÁÈÈ˙Ó ÂÊ ‰Ï·‚Ó ÈÎ ÌÈÓÈÎÒÓ (73.1%) ÚȯÎÓ‰ ·Â¯‰ .· ‰·ÂË ‰ËÈÏ˘ ÔÈ‚ÙÓ ‡Â‰ ̇ Ì‚ ,ÔÁ·Ó· ˘Ó˙˘‰Ï ÈÓ Ì‚ ,ÔÙ‡ Ïη .(Ì˘¯ÙÏ ‡Ï ͇) ÌÈÁ·Ó ¯È·Ú‰Ï ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȇ˘ ÌÈ˘‡Ï ¯È˙‰Ï Ô˙È ÔÈÈ„Ú˘ ÍÎ ,ÌÈ·Â˘ÓÏ ÌÈÂÁ·‡Ï

.ÍÎ ÏÚ ˙Ú„‰ ˙‡ ˙˙Ï ÂÈÏÚ ‰Óȇ˙Ó ‰¯˘Î‰Ï ˜Â˜Ê ,ÌÈÁ·Ó ˙¯·Ú‰· ˜¯ ˜ÒÂÚ˘ ÏÚ ÔÂÁ·‡‰ ˙‡Â ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ˙‡ ÏÈ·‚‰Ï ˘È˘ Íη ,˙Èχ¯˘È‰ ÂÊÏ ‰‰Ê ˙Á¯‰ ‰Ú„‰ ,ÌȇÙ¯ȇ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ·¯˜· ¯ÂÒÈ‡Ï Ú‚Â· ,ÌÈχ¯˘È‰ Ï˘ ÂÊÓ ˙ˆ¯Á ˙ÂÁÙ ‰Ú„ ÌȇÙÂ¯È‡Ï ,Ï·‡ .(d = 0.17-0.25) „·Ï· ÌÈÎÓÒÂÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ Ì‰ÈÙ

.(d = -0.66) ˘ÂÓÈ˘ ̉· ˙¢ÚÏ ÌÈÁ·Ó· ‰·ÂË ‰ËÈÏ˘ ‚ȈӉ Ì„‡ ÏÎÏ ¯˘Ù‡Ï

ÌÈÁ·Ó· ˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ˘ ˙‡ ‚¯„Ï ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Â˘˜·˙‰ ,χ¯˘È· ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó ‰·˘ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ¯ÒÂÁ ˙„ÈÓÏ Ú‚Â· ˙„ÓÚ‰ ˙‡ ÍÈ¯Ú‰Ï È„Î ÌÈ˙ÚÏ" ‡ "„ÈÓ˙ ËÚÓÎ" ,¯ÓÂÏÎ) ‰‰Â·‚ ˙¯Ȅ˙· ‚¯Â„˘ ÌÈ˘ÚÓ‰ ÔÈ· .(5 'ÒÓ Û¯‚) ˙„¯Ù "˙¯ȷÚ" ‰ÂÓ˘ Ï˘ Ô˙¯Ȅ˙ ÌȯÓÂÁ Ï˘ ÌÈÓÂÏȈ ˙Ή ‡È‰ ,(55.6%) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ȈÁÓÓ ¯˙ÂÈ Ï˘ Ì˙Ú„Ï ,¯˙ÂÈ· ‰ˆÂÙ‰ ‰ÈÚ·‰ ÈÎ ‡ˆÓ ,("˙·¯˜ ÌÈ˘ÚÓÏ ¯˘‡· .(47%) ˜ÂÒÈÚ‰ ÌÂÁ˙· ˙ÈÚˆ˜Ó ˙Â΄Ú˙‰ ¯ÒÂÁ ‡È‰ ,‰‡·‰ ‰ˆÂÙ‰ ‰ÈÚ·‰ .ÌȯˆÂÈ ˙ÂÈÂÎÊ· ÌÈ‚ÂÓ‰

(˙È·ÂÈÁ ‰¯Âˆ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ‰È‚ÂÏÂÎË .(˙È·ÂÈÁ ‰¯Âˆ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ‰È‚ÂÏÂÎË .33 'ÒÓ Û¯‚ 'ÒÓ Û¯‚

(˙È·ÂÈÁ ‰¯Âˆ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÏÚ Á˜ÈÙ .(˙È·ÂÈÁ ‰¯Âˆ· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÏÚ Á˜ÈÙ .44 'ÒÓ Û¯‚ 'ÒÓ Û¯‚

262012 ÈÏÂÈ

È„È-ÏÚ ÌÈÁ·Ó ˙¯·Ú‰ ,‰„È„Ó ˙ÂÈÂÚË· ˙·˘Á˙‰ ¯ÒÂÁ :(„¯ÂÈ ¯„Ò·) ÂÈȈ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó 30%-20% ,ÌÈÙÒ ÌÈ˙‡ ‡Ï ÔÁ·Ó‰ ȇ˙· ˙·˘Á˙‰ ¯ÒÂÁ ,ÔÁ·Ó‰ ˙ÂÏ·‚ÓÏ ¯·ÚÓ ˙ÂÈ¢¯Ù Ô˙Ó ,ÌÈ˙ÈÓÚ ÌÚ ˙ˆÚÈÈ˙‰ ¯ÒÂÁ ,ÌÈÎÓÒÂÓ ‡Ï ÌÈ˘‡

.ÌÈÓȇ˙Ó ‡Ï ÌÈÏη ˘ÂÓÈ˘Â ˘ÂÓÈ˘ Ï˘ ¯˙ÂÈ ˙‰·‚ ˙ÂÓ¯ ÏÚ ÌÈÁÂÂ„Ó ÌÈχ¯˘È‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ,(Muniz et al., 2001) ‰ÙÂ¯È‡Ó ÌÈÂ˙Ï ‰‡Â¢‰· ¯ÒÂÁ·Â (d = 0.65) ÌÈÓȇ˙Ó ‡Ï ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘· ,(d = 0.73) ÌÈÓÂÏȈ ˙Ή· :„ÁÂÈÓ· ͇ ,˙Âȯ‚˘‰ Ïη ˙‡ ‡Ï (d = 0.48) ÌÈÎÓÒÂÓ ‡Ï ÌÈ˘Ó˙˘Ó „‚ ‰Ï·‚‰‰ ¯„Úȉ· ¯˙ÂÈ ˙ËÏ· Ì‚ χ¯˘È .(d = 0.53) ÌÂÁ˙· ˙ÈÚˆ˜Ó ˙Â΄Ú˙‰ ,¯˙ÂÈ ˙‰·‚ ˙ÂÈÂÁÈ΢ χ¯˘È· ˘È ,ÌÈ˙‡ ‡Ï‰ ÌÈ˘ÚÓ‰ ¯‡˘· .(d = 0.45) ÔÁ·Ó‰ ˙ÂÏ·‚ÓÏ ¯·ÚÓ ˙ÂÈ¢¯Ù Ô˙Ó· Ì‚Â

.(d = 0.18 – 0.29) ˙ÂÈ˙ÂÚÓ˘Ó ˙ÂÁÙΠ˙ÂÎÂÓÎ Ô˘¯ÙÏ Ô˙È˘ ˙ÂÓ¯· ͇

ÔÂÈ„

ÌÈ„Úˆ ˙ËȘ· ͯˆ‰ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ ÂȇˆÓÓ χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙ Ï˘ ·ˆÓ ÏÚ ¯Â‡ ËÚÓ ÍÙ¢ ‰Ê ¯˜ÁÓ Ì˙„·ڷ ÌÈÈϯ‚Ëȇ ÌÈ·Â˘Á ÌÈÏÎÏ ÌÈ·˘Á Ô· ÌÈÁ·Ó˘ ,ÍÎ ÏÚ ¯˜ÁÓ‰ ȇˆÓÓ ÌÈ„ÈÚÓ ,„Á‡ „ˆÓ .ÂÓÂ„È˜Ï ÌÈÓȇ˙Ó ÒÁÈ· ԉ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ÌÈÁ·Ó‰ Ï˘ Ì˙ÏÚÂ˙Ï ÒÁÈ· ˙ÂÈ·ÂÈÁ‰ ˙Âίډ· Ô‰ ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‡· ¯·„‰ .χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ‡Ï ‰Ù¯Â ˙Â„Â˜Ó Ï·ÂÒ Ï‡¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ ÈÎ ÌȇˆÓÓ‰Ó ¯Â¯· ,¯Á‡ „ˆÓ .ÏÚÂÙ· ̉· ·Á¯‰ ˘ÂÓÈ˘Ï ÏÎ Í¯Â‡Ï ÌÈÏÂÚ‰ ÌÈÈÊÎ¯Ó ÌÈίˆ È˘ ÏÚ ˙ÂÚÈ·ˆÓ ‰Ï‡ ‰Ù¯Â˙ ˙„˜ .Â˙ÂÁ˙Ù˙‰Â ÂÓ„Ș ˙‡ ·ÎÚÏ ˙ÂÏÂÏÚ˘ ,˙ÂËÂ˘Ù Úˆ˜Ó‰ ÈÏÚ· ·¯˜· ‰¯˘Î‰Â Ú„È Á˙ÙÏ Í¯Âˆ‰ (1) :χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙Ï Ìȯ‚˙‡ ÌȷȈÓ ¯˜Ò‰ ȇ˘Â ÈÏÎÎ ÌÓˆÚ ÌÈÁ·Ó‰ ÏÚ Ì‚ ÂÓÎ ,ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÔÙ‡ ÏÚ ‰¯˜·Â Á˜ÈÙ· ͯˆ‰ (2) ;ÌÈÁ·Ó· ÛË¢ ˘ÂÓÈ˘ ÌÈ˘ÂÚ‰

.ÂÏω Ìȇ˘Â‰ È˘· ÒÁÈÈ˙Ó‰ ¯ˆ˜ ÔÂÈ„ ‰‰ .Úˆ˜Ó‰ ÈÏÚ· È„È· ‰„·Ú

˙„Ó˙Ó ‰¯˘Î‰Â Ú„È

˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰· ͯˆ‰ ˯¢„ Ï˘ ڄȉ ˙ÂÎȇ ˙ȈÁÓÏ ‰Â¢ ,‰Â˙ ÔÓÊ ˙„˜· ,‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ˯¢„ Ï˘ ڄȉ ˙ÂÎȇ˘ ͯÚ‰ ¯·Ú· ‰‡Ó‰ Ï˘ 70 -‰ ˙¢· ‰˙È ÂÊ ‰Î¯Ú‰˘ „ÂÚ· .(Dubin, 1972) ÔÎÓ ¯Á‡Ï ÌÈ˘ 10 -Î ÂÈ„ÂÓÈÏ ˙‡ ÌÈÈÒÓ‰ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ‰È‰È .È„ÓÏ ‰Úˆ ÂÊ ‰Î¯Ú‰ ÈÎ ¯˘Ù‡ ,ÌȯÁ‡‰ ÌÈ¯Â˘Ú· ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙· ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎˉ ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰· ·˘Á˙‰·Â ,Ìȯ˘Ú‰ ˘¯„Ï ‰Ó„· .‰¯Èȯ˜‰ ͯ‡ ÏÎÏ ˙ÈÚˆ˜Ó ˙Â΄Ú˙‰·Â ÌÈ„ÂÓÈÏ Í˘Ó‰· ͯˆ‰ ˙ÂÈÂÈÁ ˙‡ ‰˘ÈÁÓÓ ÂÊ ‰Î¯Ú‰ ,‰È‰È ¯˘‡ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ ¯Â·ÚÏ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÏÎ ÏÚ ‰·ÂÁ ÈÎ ,(APA, 1981) Ìȇ˜È¯Ó‡‰Â (BPS, 2009) ÌÈËȯ·‰ ÌÈÈ˙‡‰ ÌȄ˜· ÏÚ ¯ÂÓ˘Ï ÌÈ„ÈÓ˙Ó ÌÈˆÓ‡Ó ÂË˜È ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰" :˘¯ÂÙÓ· ˙‡Ê ڷ˜ Èχ¯˘È‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ È˙‡‰ „˜‰ ,‰˘ È„ÈÈÓ Ïη ‰Ê Ú„È ÏÚ ÂÎÓ˙ÒÈ ...Ì˙ÂÏÈÚÙ ÌÂÁ˙· ÈÚ„Ó ÈÚˆ˜Ó Ú„ÈÓ· ˙Â΄Ú˙‰ Ï˘ ‰‰Â·‚ ‰Ó¯ ÏÚ ,˙ÈÚˆ˜Ó‰ Ì˙ÂÓÂÈÓ

.(2.4 'ÚÒ ,2004 ,È"Ù‰) "ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ̉ȘÂÒÈÚ ÈÓÂÁ˙ ,ÍÎÓ ‰‡ˆÂ˙ΠÈÚˆ˜Ó‰ ÌÂÁ˙· ÌÈ„ÂÓÈω Í˘Ó‰Ï ˙·ÈÈÁÓ ‰˘È¯„ χ¯˘È· ,¯ÂӇΠ,Ôȇ ,‡˘Â‰ Ï˘ ‰·¯‰ Â˙Â·È˘Á ˙¯ÓÏ ÌÓÂÁ˙· ÌÈ˘Â„ÈÁ· ÌÈ΄ÂÚÓ È˙Ï· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ .˙ÈÚˆ˜Ó‰ ˙È˙‡‰ Ì˙·ÂÁ ˙‡ ˘¯„Î ‡ÏÓÏ ÂÏÈÎ˘È ‡Ï ÌÈ·¯ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙Á‡˘ ÍÎ ÏÚ ÚÈ·ˆÓ ¯˜Ò‰ ,¯ÂӇΠ.‰˙‡ ‡Ï ‰Ó¯· ÌÈ˙Â¯È˘ ÌÈÓÈÂÒÓ Ìȯ˜Ó· ˜ÙÒÏ ÈÚˆ˜Ó‰ ÌÓ„Ș· ¯ˆÚÈ‰Ï ÌÈÏÂÏÚ

.˙ÈÚˆ˜Ó ˙Â΄Ú˙‰ ¯ÒÂÁ ‡È‰ ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙· χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ¯˙ÂÈ· ˙ˆÂÙ‰ ˙ÂÈÚ·‰ ˙ÂÈ·È˘ه‰˘ ,ÌÈÈÓ„˜‡‰ ̉ȄÂÓÈÏ ÏÚ ¯˜ÈÚ· ˙ÈÚˆ˜Ó ÍÓ˙Ò‰Ï Ï‡¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌȈχ ,˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ ¯„Úȉ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÈÎ Ìȇ¯Ó˘ ,¯˜Ò‰ ȇˆÓÓ ÁÎÂÏ ‰ÙȯÁÓ Û‡ ÂÊ ‰ÈÚ· .ÔÓʉ ÛÂÏÁ· ˙‚‚ÂÙ˙Ó ˙Îω Ìȯ·„‰ Ú·ËÓ Ì‰Ï˘ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ .ÌÂÈÎ Ì˙¢¯Ï ÌÈ„ÓÂÚ‰ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï ˘¯„Î Ì˙‡ Â¯È˘Î‰ ‡Ï ÌÈÈÓ„˜‡‰ ̉ȄÂÓÈÏ ÈÎ ÌÈ˘Á χ¯˘È· ÌÈ·¯

.ȇ¯Î ÔÓ˘ÈÈÏ Ì„È Ï‡Ï Ôȇ ͇ ,ÌÂÁ˙· ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰ ˙ÂÓÈȘ Ô·˘ ÍΠ̇ ÌÈÈ·Ó ‰ÓÎ ÈÙÏ „Ú .˙È·ÈËÙ„‡ ‰¯Âˆ· ÌÈÁ·Ó ¯È·Ú‰Ï Ô˙È ‰˙ÂÚˆÓ‡·˘ ,(IRT) item response theory -Ï ‡Ó‚„ΠÒÁÈÈ˙ ¯„Úȉ·Â ,ÍÎÓ ‰‡ˆÂ˙Î .ÌÈÈÓ„˜‡‰ ̉ȄÂÓÈÏ Íωӷ ÂÊ ‰ËÈ˘Ï ÌÈ·¯ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÂÙ˘Á ‡Ï ,(‰Ï‡ ÂÈÓÈ· Û‡ ÌÈ˙ÚÏÂ) ÌÈ˘

("„ÈÓ˙ ËÚÓÎ" ‡ "˙·¯˜ ÌÈ˙ÈÚÏ" -· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ("„ÈÓ˙ ËÚÓÎ" ‡ "˙·¯˜ ÌÈ˙ÈÚÏ" -· ÌÈ·È˘Ó‰ ¯ÂÚÈ˘) ÌÈÁ·Ó· ˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ˘ÌÈÁ·Ó· ˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ˘ . .55 'ÒÓ Û¯‚ 'ÒÓ Û¯‚

27 2012 ÈÏÂÈ

ÂÎÊÈ ‡Ï Ì‰Ó ÌÈ·¯ ÈÎ ¯˘Ù‡ ,‡˘Â· ˙·ÂÓ ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ ÂÚ„È ‡Ï ,˙ÈχӯÂÙ ‰¯Âˆ· ‰Ê ‡˘Â „ÂÓÏÏ ˙Âӄʉ Ï·˜Ï

.Ì˙„·ڷ ÂÊ ‰ËÈ˘ Ì˘ÈÈÏ ˙Â΄Ú˙‰‰ ¯ÒÂÁ ÈÎ ÁÈ‰Ï ˘È ,ÏÈÚÏ ¯Ó‡Ï ¯˘˜‰· Ï˘ ˙ÈÒÁÈ ˙ÂÈÏÈÏ˘‰ ˙ÂÚ„‰Ó ˜ÏÁ ˙ÂÁÙÏ ¯È·ÒÓ ÌÂÁ˙· ÏÏη ÌÈ·˘ÁÂÓÓ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘ ÏÚ Ï‡¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ,¯˜Ò‰ ÈÙ-ÏÚ .˯ٷ ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·Ó·Â ¯˜ÈÚ· ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈ·˘ÁÂÓÓ ÌÈÁ·Ó· ÌȇˆÂÓ Ï‡¯˘È· ,‡˘Â· ÌÈÈ΄ډ Ìȯ˜ÁÓ‰ ¯Â‡Ï ͇ .˙ÏÚ ¯ÒÂÁ ˙¯ÒÁ ÁÎÂÏ ÔΠÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘· ÌÈÎÓÂ˙ ¯˘‡ ÈÓÂÁ˙· ¯˜ÈÚ·) ÌÏÂÚ· ‰Ï‡ ÌÈÁ·Ó· ¯·Â‚ Íω‰ ˘ÂÓÈ˘‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï ˙ˆ¯Á‰ ˙ÈÏÈÏ˘‰ ‰˘È‚‰ ,(‰„·ډ ÍÂÈÁ‰ Ô‰ ,˙Ó‡Â˙ È˙Ï·Â ˙΄ÂÚÓ È˙Ï·Î ÒÙ˙È‰Ï ‰ÈÂ˘Ú ,χ¯˘È· ‰˘ÚÏ ¯˘‡· ԉ ÌÏÂÚ· ˙Á¯‰ ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰Ú„Ï ¯˘‡·

.ÏÚÂÙ· ÌÏÂÚ· ÈÎ ÈÂÙˆ ,˙ÈÚˆ˜Ó ˙Â΄Ú˙‰ ¯ÒÂÁ Ï˘ ‰Ê ·ˆÓÏ Ì‡˙‰· ÌÂÁ˙· ˙¯Á‡ ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰Â ÌÈ·˘ÁÂÓÓ ÌÈÁ·Ó ıÂÓȇ ÂÈ‰È ('ÂΠ˙ÂȈÏÂÓÈÒ ,ÌÈÈ˘„Á ÌÈÏη ˘ÂÓÈ˘ Ô‚Î) ÌÈÁ·Ó‰ ÂÙÈ„ÚÈ ,χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÔÈ·Ó ÌÈËÚÓ ‡Ï ÈΠÌÈÈËȇ .Ì‰Ï ÌȯÎÂÓ‰ ÌÈ˘ÂÈÓ‰ ÌÈÏΉ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎˉ ÏÚ ÔÚ˘È‰Ï ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙È·¯Ó ÈÎ ‰‡¯‰˘ ,¯˜Ò· ‰˘˘Â‡ ÂÊ ‰Á‰ ÌÂÁ˙· È˙ÂÚÓ˘Ó ¯ÂÙÈ˘ ÏÁ ‡Ï˘ ÌÈÚÂË Ô· χ¯˘È· ÌÈÁ·Ó ÏÚÂÙ· ÈÎ ‡ˆÓ ,ÔÎ ÂÓÎ .Ô¯Á‡‰ ¯Â˘Ú· ÌÈÁ·Ó‰ ·ˆ˜· Ô¯ÙÈډ ¯Èȉ ÈÁ·Ó ˙‡ ÌÈÙÈÏÁÓ Ï‡¯˘È· ÌÈ·˘ÁÂÓÓ

.˙¯Á‡‰ ÌÈ˘· ÌÏÂÚ‰ È·Á¯· ˘Á¯˙Ó‰ ‰ÊÓ ¯˙ÂÈ ÈËȇ ÌÈÏη Ô΄Ú˙‰Ï ÌÈÂÒÓ Í¯Âˆ ÏÚ Ì‚ „ÈÚÓ ¯˜Ò‰ ,ÛÂÒ·Ï ÌȈÂÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ÈÎ ÌȇˆÓÓ‰Ó ‰ÏÂÚ ,Ï˘ÓÏ .ÌÈÈ˘„Á ÂÁ˙ÂÙ˘ ÌÈÈ҇Ϙ ÌÈÈ˙ÎÏ˘‰ ÌÈÁ·Ó ̉ ,χ¯˘È· ¯˙ÂÈ· ÌÂÈÎ ˙Á¯‰ ‰ÈÈË‰Ó ‰Â˘· ˙‡Ê .‰˘ 50 -Ó ¯˙ÂÈ ÈÙÏ Muniz) ÌÈȯËÓÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó ÛÈ„Ú‰Ï ·"‰¯‡·Â ‰Ù¯ȇ· χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ̇‰ ¯¯·Ï ‰È‰ ÔÈÈÚÓ .(et al., 2001 ¯·„) ÌÈÁ·Ó Ì˙‡ Ï ˙Â˘È‰ ˙ÂÒ¯‚· ˘Ó˙˘‰Ï Ì‚ ÌÈË ·¯˜· ˙¢„Á ˙‡ү‚ Ï˘ Ô˙ÂÈÓÊ ˙‡ Ì‚ Û˜˘Ó ‰È‰˘ ˙‡ ÂÈȈ ‡Ï ÌÈ·È˘Ó‰ ·Â¯ ¯Úˆ‰ ‰·¯ÓÏ ,(¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰

.ÌÈ˘Ó˙˘Ó ̉ ·˘ ÔÁ·Ó‰ ˙Ò¯‚

Úˆ˜ÓÏ ÒÁÈ· ‰Ê ·ˆÓ Ï˘ ˙ÂÎÏ˘‰‰ ˙‡ ÌÈÁ· ¯˘‡Î ,˙ÂÓ„˜˙‰Â ˙¢„Á˙‰ ¯„Úȉ ÈÎ ÔÈȈÏÓ ÒÂÓ Ôȇ ,ÈÏÏÎ ÔÙ‡· ,ÌȯÙ¢Ó ÌÈ˘„Á ÌÈÏÎ Ï˘ ÌÓ¢ÈÈ ·ÎÚÓ ‡Â‰˘ „·Ï· ÂÊ ‡Ï ˜ÒÂÚ‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ,‡Ó‚Â„Ï .ÌȘÊÏ Ì¯‚Ï ÏÂÏÚ ‡Â‰˘ ‡Ï‡ ÈÙÓ) Ô¯ÙÚ ¯ÈÈ Ï˘ ÌÈÁ·Ó Á˙ÙÏ Ô‚¯‡Ï ıÚÈÈӢ ÔÂÈÓ· ÌÈÁ·Ó Ï˘ ˙¯˙È· Ô΄ÂÚÓ ‡Ï ‡ ÚÎÂ˘Ó Âȇ ‡Â‰˘ ÌÈ·‡˘Ó· ˙„·Î ˙ÂÈÂÏÚÏ Ô‚¯‡Ï ̯‚Ï ÏÂÏÚ (ÌÈÈ˯Ëȇ

.‰Ê ‰¯˜Ó· ˙¯˙ÈÈ˙Ó Âȉ˘ ¯˘Ù‡˘ ‰˜ÈËÒÈ‚ÂÏ·Â

Ú„È ˙Â¯Â˜Ó ‡Â‰ ,ÈÚˆ˜Ó‰ ڄȉ ÁÂ˙ÈÙ ‡˘Â· ÈÏ‡È·È¯Ë ‡Ï ¯‚˙‡ ,ı¯‡Ï ıÂÁ· ̇ . È Î¯ÚÓ‰ ‰Ó¯· ÍÎÏ ÌÈ ¯„‰ ÌÈ·‡˘Ó‰ ÌÈÁ·ÓÏ ÌÈ Â˘˜‰ Ìȇ˘Â· ,‰˘· ÌÈÒÎ ˙¯˘Ú ÌÈÓÈÈ ˙Ó È ÏÁ Ô¯˙ÙÎ .„·Ï· ÌÈ„„· ÌÈÒÎ ÌÈÓÈÈ ˙Ó Ï‡¯ È· ,‰Î¯Ú‰Ï (e-learning) ˜ÂÁ¯Ó „ÂÓÈÏ ˙Â¯Â˜Ó ıÂÓȇ Ϙ˘Ï ¯˘Ù‡ ,ÂÊ ‰ÈÚ·Ï ÁÂ˙ÙÏ Ô È „ÂÚ .χ¯ È· ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ Í¯ÂˆÏ ÌÈÈÓ‡Ï-ÔÈ· ÌÈÙ‚Ó

˙ÂÏÏÎÓ· ,˙‡ËÈÒ¯·È‡· ÌÈÈË·Ï Ìȇ˘Â· ÌÈȈÈÁ ÌÈү˜ ¯·Î ‰Ï‡ ˙„ÒÂÓ·Â Ïȇ‰ ,χ¯˘È· ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰ ·¯˜·Â

.ÌÈÓȇ˙Ó‰ ˙ÂÈ˙˘˙‰Â ÌÈ·‡˘Ó‰ ÌÈÓÈȘ

ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÈÎ ,ÊÂÓ¯Ï ÔÂÂÎ˙Ó Âȇ ‰Ê ¯Ó‡Ó˘ ÔÈÈˆÏ ·Â˘Á ‡˜Â„ .̉ȄÂÓÈÏ ¯Á‡Ï „ÂÓÏÏ È¯Ó‚Ï ÌȘÈÒÙÓ Ï‡¯˘È· ÌÈÏÂÊ ÌÈ˘È‚ ÌÈ·¯ ÌÈÈÚˆ˜Ó Ú„È ˙Â¯Â˜Ó ,˯Ëȇ‰ Ô„ÈÚ· ȯ‚‡ÓÏ ‰˘È‚‰ ‡ "¯ÏÂ˜Ò Ï‚Â‚" ˙ÂÚˆÓ‡· Ï˘ÓÏ) È„ÓÏ ˙„‚‡· ˙¯·ÁÓ ˜ÏÁÎ ˙˙ȉ ÌÈȯ˘χ ˙Ú-È·˙Î ÌÈÒÎ ÌÈÓÈȘ˙Ó Ï‡¯˘È· ,ÔÎ-ÂÓÎ .(˙¢‰ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙·¢Á ˙‡„Ò ÌÈÏÏÂÎ ÌÈ˙ÚÏ˘ ,ÌÈÈ˙˘ ÌÈÈÚˆ˜Ó ·Â¯ Ï˘ Ì˙¯ËÓ Ôȇ ,˙‡Ê Ïη .ÌÈÈÎ„Ú Ìȇ˘Â· ˙˜ÒÂÚ‰ ˘ÂÓÈ˘‰ ‡˘Â· ÌÈ˘‡ Íȯ„‰Ï ÌÈȯ˘χ‰ ˙Ú‰ È·˙Î ÌÈÈÓÂ˜Ó ÌÈÒη ˙‡„Ò‰ ˙ÂËÚÓ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· „ÂÚ ÏÎ ,˙‡ÊÓ ‰¯˙È .‰Ï‡ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘· ˙„˜Ó˙Ó‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÈÎ ÁÈ‰Ï Ôȇ ,ÌÈȯËÂÏ ÂÈ‰È ‰Ï‡Î˘ ÌÈ„ÂÓÈÏ

.È·˜Ú ‰ˆÓÓ ÔÙ‡· Ì˙‡ ÂÏˆÈ ÌÈ·¯

ÊÓ¯Ó Âȇ ͢Ӊ È„ÂÓÈÏ· ͯˆ‰ ÈÎ ÔÈÈˆÏ ·Â˘Á ¯‚ÒÂÓ ¯Ó‡Ó· ÂÊ Í‡ ,‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ÌÈÈÓ„˜‡‰ ÌÈ„ÂÓÈÏ· ÌÈȘÈÏ ÏÚ Á¯Î‰· ÍÎ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ Ô· ¯˜Ò‰ ȇˆÓÓ .‰ÓˆÚ ÈÙ· ‰ÈÚ· ‰‡¯Î ˘Î¯ ‡Ï ÌÈÁ·Ó· χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ÈÁΉ ڄȉ˘ ˙ÂÁÙÏ˘ ÁÈ‰Ï ¯È·Ò .ÌÈÈÓ„˜‡‰ ̉ȄÂÓÈÏ Íωӷ Á¯Î‰· Íωӷ ˘Î¯ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï Ú‚Â· ÈÚˆ˜Ó‰ Ú„È‰Ó ˜ÏÁ ‡˜Â„˘ ,‡Â‰ ¯˜Ò‰ ȇˆÓÓÓ ÚÓ˙˘Ó˘ ‰Ó ͇ ,˙ÂÁÓ˙‰‰ ڄȉ ÒÈÒ·Î ˘Ó˘Ï ÌȯÂÓ‡˘ ‰Ï‡ ̉ ÌÈÈÓ„˜‡‰ ÌÈ„ÂÓÈω ÁΠ,„ÁÂÈÓ· È˘ÁÂÓÏ ÍÙ‰ ‰Ê ÔÈÈÚ .¯˙ÂÈ· ·Â˘Á‰Â ȯ˜ÈÚ‰ ÂÊ ‰ÚÙÂ˙ .˙ÂÁÓ˙‰Ï ÌÈÓ˘¯ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÎ ‡Ï ÈÎ ‰„·ÂÚ‰ ˙ÂÈ·ÈËȂ˜‰ ˙ÂÓ‚Ó· „ÓÏ˘ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ·¯˜· ¯˜ÈÚ· ˙Á¯ Ì‚ ͇ ,ÌÓÂÁ˙· „·ÚÏ È„Î ˙ÂÁÓ˙‰ ¯Â·ÚÏ ÏÏÎ ÌÈ˘¯„ ‡Ï˘ ,˙ÂÈÎÂÈÁ‰Â ˙ÂÈ˙˜ÂÒÚ˙‰ ˙ÂÓ‚Ó· „ÓÏ˘ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ·¯˜· ¯Â·ÚÏ Ì‰Ó ÌÈ˘¯Â„ Ìȇ ,ı¯‡· ÌÈ·¯ ‰„Â·Ú ˙ÂÓÂ˜Ó˘ ÈÙÓ ¯È·Ò ,ÍÎÓ ‰‡ˆÂ˙Î .ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÎ Ì˙˜ÒÚ‰ ÈÙÏ ˙ÂÁÓ˙‰ ‰¯˘Î‰ ‡Ï· ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ ‰˘ÂÚ Ì‰Ó ˜ÏÁ ˙ÂÁÙÏ ÈÎ ÁȉÏ

.˙ÈχӯÂÙ ‰ÎÓÒ‰ ‡

ÌÈ˘ÂÚ Ìȇ ̉ÈÎȯ„Ó˘ ,ÌÈÁÓ˙Ó Ïˆ‡ ‰ÏÂÚ ‰Ó„ ‰ÈÚ· ÌÈ˘Â„ÈÁ· ÌÈ΄ÂÚÓ Ìȇ˘ ‡ ÌÈ˘„Á ÌÈÏη ˘ÂÓÈ˘ Ú„È Ì‰ÈÁÓ˙ÓÏ Â˜ÈÚÈ ‡Ï˘ ‰˜ÒÓÏ „Ú ԇÎÓ ,ÌÂÁ˙· ÌÚ ÂÎÙ‰È ÌÓˆÚ ÌÈÁÓ˙Ó‰ ¯˘‡Î .‰¯ˆ˜ ͯ„‰ È˘„Á Ì‚ Ú‚Ù˙ ‰ÓˆÚ ÏÚ ÂÊ ‰ÚÙÂ˙ ¯ÂÊÁ˙ ,ÌÈÎȯ„ÓÏ ÌÈ˘‰ ÔÂÚÈËÏ ˙ÓÈÂÒÓ ‰ÎÈÓ ‰‡ˆÓ ¯˜Ò‰ ÈÂ˙· ,Ô· .‡·‰ ¯Â„· ‡ÏÏ˘ ¯Ú˘Ï ‰È‰ Ô˙È ÈÚ·Ë ÔÙ‡·˘ ˙¯ÓÏ ,˙ÈÙȈÙÒ ‰Ê ÌÈ΄ÂÚÓ ˙ÂÁÙ ÂÈ‰È Ìȯ‚Â·Ó ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ,˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ¯˘‡Ó ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙· ˙¢„Á ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰· ˙¯ÁÂ‡Ó ‰Ù˜˙· „ÂÓÏÏ ÂÓÈÈÒ ÌȯÁ‡‰˘ ÈÙÓ ,ÌȯÈÚˆ ÍÎ ‡Ï ÈÎ Ìȇ¯Ó ¯˜Ò‰ ÈÂ˙ Ï˘ ÌÈÓÈÏ˘Ó ÌȄ·ÈÚ ,¯˙ÂÈ Û‡· ËÚÓÎ ÌȘ‰·ÂÓ ÌÈÏ„·‰ ‡ˆÓ ‡Ï ,‰˘ÚÓÏ .¯·„‰ ÏÈ‚Ï ˙Á˙Ó ÏÚÓ) ÏÈ‚ ÈÙÏ ÌÈÎÂ˙ÈÁ· ¯˜Ò‰ ȇ˘ÂÓ „Á‡ ÌÈ΄ÂÚÓ ÌÈ˘È‚¯Ó Ìȇ ÌȯÈÚˆ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ¯ÓÂÏÎ .(50 ,ÏÏη ˙¢„Á ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰· Ìȯ‚Â·Ó ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÓ ¯˙ÂÈ

.˯ٷ ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·Ó ‡˘Â·Â

282012 ÈÏÂÈ

ÌÈÁ·Ó ¯‚‡Ó ÌÚ ˙ÈÚˆ˜Ó ˙¯Îȉ ‡Â‰ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘· ȯ˜ÈÚ ·ÈÎ¯Ó ÌÈÁ·Ó ËÚÓ ‡Ï χ¯˘È· ÌÂÈÎ ÌÈÓÈȘ .ÌÈÈ˷ϯ‰ ÌÈÏΉ ÌÈËÂÙÈ˘ ¯·Ú Ì¯Ë Í‡ ,˙ÈÓÂ˜Ó ÂÁ˙ÂÙ˘ ÌÈȯÁÒÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ-ÂÓÎ .ÌÈÎÓÒÂÓ ÌÈӯ‚ È„È-ÏÚ ,ÌÈÈÂÏ˙-È˙Ï· ÌÈÈÚˆ˜Ó ˙ÂίډÂ

:Ô‚Î) ÌÈ˘Ó˙˘ÓÏ ÛÈ˜Ó ÈÎË Ú„ÈÓ ¯ÒÁ ˙ÂÁÙÏ Ì˜ÏÁ ÏÚ ,ÔÎ ,‰„È„Ó‰ ˙ÂÚË È¯ÂÚÈ˘ ,˙„ÚÂÈÓ‰ ˙¯ËÓ‰ ,˘ÂÓÈ˘ ˙ÂÈÁ‰ ˙‡ү‚ χ¯˘È· ˙ÂÓÈȘ ,ÔÎ-ÂÓÎ .('ÂΠ˙Âӯ ,Û˜Â˙ ,˙ÂÓÈ‰Ó Ìȯ˜ÁÓ ‡ÏÏ ,ı¯‡Ï ıÂÁÓ ÌȯÎÂÓ ÌÈÁ·Ó Ï˘ ˙ÂÓ‚¯Â˙Ó Ì‡˙‰· .˙Èχ¯˘È‰ ‰ÈÈÒÂÏÎÂ‡Ï Ì˙Ó‡˙‰ ÔÙ‡ ˙‡ Ìȯ‡˙Ó‰ Ì˙¢¯· Ôȇ˘ ,ÌÈ¯Â·Ò ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ·Â¯ ÈÎ ¯˜Ò‰ ÔÓ ‰ÏÂÚ ,ÍÎÏ ‰¯Ú‰‰ .χ¯˘È· ÌÈÓÒ¯Ù˙Ó‰ ÌÈÁ·ÓÏ Ú‚Â· ˜ÙÒÓ Ú„ÈÓ ˜ÏÁ˘ ‰˙Èȉ ‰Ê ¯˜Ò· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ˙ȯ˜ÈÚ‰ (‰ÁÂ˙Ù‰) ı¯‡Ï ıÂÁÓ ˙Âӯ· ÌÈ„ÈÂˆÓ ÌȯÈÎÓ Ì‰˘ ÌÈÁ·Ó‰Ó Ï„‚

.˙Èχ¯˘È‰ ‰ÈÈÒÂÏÎÂ‡Ï ÂÓ‡˙‰ ‡Ï˘

ÌÈÁ·ÓÏ Ú‚Â· Ú„ÈÓ‰ ¯ÒÂÁ ÈÈÚ· ÏÚ ¯·‚˙‰Ï È„Î ,¯ÂӇΠ·"‰¯‡·Â ‰Ù ȇ ˙˘·È· ,‰ÈÏ‚‡· ÌÈÈ ÁÒÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÏÚ ÌÈÈÙÈ ÙÒ ÌÈÁ·Ó ÏÚ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙Â È Ò ˙ÂÓÒ¯Ù˙Ówww.efpa.) ˘„Á ¯‚‡Ó ÌÈÈ ,Ï˘ÓÏ ,‰Ù ȇ· .̉· ˘ÂÓÈ ‰-ÔÈ· ÌÈÁÓÂÓ ÔÈ· ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘ ÒÈÒ· ÏÚ ÂÚ·˜ ¯·Ú ,(eu

¯˘‡Î ,ÌÈÁ·Ó‰ ˙ÂÎȇ Ï˘ ÌÈÈÚˆ˜Ó ÌÈ˯„ËÒ ÌÈÈÓÂ‡Ï ,‰ÈÓÊ ‰È„Ó ,ÌÈÓ¢ÈÈ ,ÌÈÂÈ ,˙ÂÓÏÂÒ ,‚ÂÒ) ¯‡ ÔÁ·Ó ÏÎÏ ,ۘ ,˙ÂÓÈ‰Ó ,˙Âӯ ,ÌȯÓÂÁ) Â˙ÂÎȇ ÏÚ ‰Î¯Ú‰Â (˙ÂÏÚ ¯Â‡È˙Ï Bartram 2011 ‡¯) .(˙ÈÙÂÒ ‰Î¯Ú‰Â ˙ÂÁ„‰ ˙ÂÎȇ

.(Âχ ÌÈ˯„ËÒ Ï˘ ¯˙ÂÈ Ë¯ÂÙÓ ı¯‡Ï ıÂÁÓ Âχ ˙¯ȘÒÓ ˜ÏÁ· ÔÈÈÚÏ ÌÓ‡ ÌÈÏÂÎÈ ÌÈχ¯˘È ˙‡ Ô‰Ó ÂÏ·˜È Á¯Î‰· ‡Ï ͇ ,ÌÈ¢‰ ÌÈÁ·Ó‰ ÏÚ „ÂÓÏÏ È„Î .χ¯˘È· ‰Ï‡ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï ¯˘‡· ˙˘¯„‰ ‰ÈˆÓ¯ÂÙȇ‰.‰Ï‡ Ìȯ‚‡Ó· ÌÈÏÏÎ ÌÈχ¯˘È ÌÈÁ·Ó „‡Ó ËÚÓ˘ ÔÈÈˆÏ ˘È

ÌÈÈχ¯˘È‰ ÌÈÁ·Ó‰ Âȉ ÂÏ Â‡) χ¯˘È· ‰Ó„ ¯‚‡Ó ‰È‰ ÂÏ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰˘ ,ÁÈ‰Ï ¯È·Ò ,(ȇÙ¯ȇ‰ ¯‚‡Ó· ÌÈÚÈÙÂÓ Ì˙¢¯Ï ÌÈ„ÓÂÚ‰ ÌÈÏΉ ˙‡ ¯˙ÂÈ ·ÂË ÌȯÈÎÓ Âȉ ÌÈχ¯˘È‰ ¯‚‡Ó ˜ÙÒÓ˘ Ú„ÈÓ ˙ÙÒÂ˙Ï Ë¯Ù ,ÍÎÏ ÛÒ .Ì˙ÂÎȇ ˙‡Â ˙‡ ı¯Ó˙Ï ÌÈÁ·Ó‰ ˜Â˘· ˙¯Á˙ „„ÂÚÏ ÈÂ˘Ú ‡Â‰ ,‰Ê΢ Ìȯ·„‰ Ú·ËÓ ¯ˆÂÈ ‰ÊÎ ¯‚‡Ó ,ÛÂÒ·Ï .Ì˙ÂÎȇ Ì˙Ó ˙‡ÏÚ‰ ¯˘Ù‡Ó Íη Ì˙ÂÎȇÏ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·ÓÏ Ú‚Â· ˙ÂÙȘ˘

.ÌÈÈÓÈ‰Ó È˙Ï·Â ÌÈÈÂ˜Ï ÌÈÏη ˘ÂÓÈ˘Ó ÚÓÈ‰Ï ÌÈίˆÏ

˙ÂÈÁ‰ ¯‚‡Ó Ï˘ ÈÚˆ˜Ó‰ Ú„ÈÏ ˙·¯ ̯˙Ï È¢ڢ ÛÒ ¯È˘ÎÓ ‡˘Â· ÈÓ‡Ï-ÔÈ·‰ ˙ÂÈÁ‰‰ ¯‚‡Ó ‡Â‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‡˘Â· ÌÏÂÚ· ÌÈÏÈ·ÂÓ‰ ÌÈÙ‚‰ „Á‡ .ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ .(ITC) International Test Commission -‰ ‡Â‰ ‰Ê ÌȇȈÂÓ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ˙ÂÈÓÂ‡Ï ˙„‚‡ ‚ˆÈÈÓ‰ ITC -‰ ÌÈ‚¯‡ ¯ÙÒÓ Ì‰ÈÈ·) ÌÈÁ·Ó ‡˘Â· ÌÈ¢ ÌÈ‚¯‡Â ¯Â‡Ï ˘ÂÓÈ˘Ï ˙·ÈÂÁÓ‰ ˙‡ ÂÏ‚„ ÏÚ ˙¯Á ITC -‰ .(ÌÈÈχ¯˘È ˙·È˙Î ˙‡ ÌÊÈ ‡Â‰Â ,ÌÈÈÎÂÈÁ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˙‡ Bartram, 2011,) ‡˘Â· ˙ÂÈÓ‡Ï-ÔÈ·‰ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙ÂÈÁ‰‰www.intestcom.) ITC -‰ Ï˘ ˯Ëȇ‰ ¯˙‡· .(p. 150 ˙ÂÈÁ‰ :Ï˘ÓÏ ,ÂÏω ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙ÂÈÁ‰‰ ÏÎ ˙‡ˆÓ ,(org-ÔÈ· ˙ÂÈÁ‰ ;(ITC, 2010a) Ì˙Ó‡˙‰Â ÌÈÁ·Ó Ì‚¯˙ Ï˘

˙ÂÈÁ‰ ;(ITC, 2001) ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï Ú‚Â· ˙ÂÈÓÂ‡Ï ITC,) ÌÈÈ˯Ëȇ ÌÈÁ·Ó ÌÈ·˘ÁÂÓÓ ÌÈÁ·Ó ÌÂÁ˙· ITC,) ‰È‚ÂÏÂÎË ÈÒÒÂ·Ó ÌÈÁ·Ó· ÔÁ·‰ ˙ÂÈÁ‰ ;(2006 ÌÈÁ·Ó ÁÂ˙È· ˙ÂÎȇ ˙¯˜·Ï ڂ· ˙ÂÈÁ‰Â ;(2010b

.(ÛÂÏχ È·‡ ¯"„ Í¯Ú ; ITC, 2011) ÌÈÂȈ ÁÂÂÈ„Â ·Â˘ÈÁ·Â ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙ÂÈÁ‰‰Ó ˜ÏÁÏ È ·Ú· ˙‡ү‚ ÂÓÒ¯Ù˙‰ ÌÓ‡ ÊίӉ :Ô‚Î) ÌÈ¢ ÌÈχ¯ È Ë¯Ëȇ È ˙‡· Ô‡ˆÓÏ Ô È ÂÏω ‰ È ËÓÂÎÈÒÙÏ Èχ¯ ȉ ‰„‚‡‰ ,‰Î¯Ú‰Ï ˙ÂÈÁ·Ï È ¯‡‰ È"Ù‡ ,Ï˘ÓÏ) ˙ÂÙÒ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÈÁ‰ ÌÚ „ÁÈ ("˜Ë ÈÈÒ" ˙¯·Á ÌÈ ˙‡· ÌÈÈÈÚÓ ÌÈ·¯ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒ٠̇ ˜ÙÒ Í‡ ,(2010 ,Â"χÓ ÌÈ ˙‡Ï Âχ ˙ÂÈÁ‰ Û¯ˆÏ ‰È‰ ȇ¯‰ ÔÓ ,ÔÎÏ .Ú·˜ ͯ„ ‰Ï‡

.(È"Ù‰ ¯˙‡ Ï˘ÓÏ) ¯˙ÂÈ Ï„‚ Ï‡È ËÂÙ ÈÏÚ·Â ¯˙ÂÈ ÌÈÈÏÏÎ

ÌÈÁ·Ó· ‰¯˜·Â Á˜ÈÙ

‰ÏÂÚ ,ÌÈÈÚˆ˜Ó ˙ÂÈÂÓÂÈÓÂ Ú„È Á˙ÙÏ ¯Ó˘Ï ‰˘È¯„Ï ÛÒ· ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ÏÚ Á˜ÈÙÏ ˙˜‰·ÂÓ ‰˘È¯„ ,¯˜Ò‰ ÔÓ ,¯˙ȉ ÔÈ· ,˙Ú·Â ÂÊ ‰˘È¯„ ÈÎ ÔÎ˙ÈÈ .ÈÓ‡Ï-Û‚ ˙ÂÚˆÓ‡· ÌÈÁ·Ó· ·Á¯ ˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ˘ ÏÚ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ˙ÂÈ„ÚÓ ÌÈ˘ÂÓÈ˘‰Ó ˜ÏÁ ˙ÂÁÙÏ ÈÎ ‰‡¯ Ô· .χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ÌÈÓÂÏȈ ˙Ή Ï˘ÓÏ) Ô„ʷ ÌÈÚˆ·˙Ó ÌÈ˙‡ ‡Ï‰ Ï˘ ‰ÙÈ· ·ÈÈÁÓ˘ ¯·„ ,(ÌȯˆÂÈ ˙ÂÈÂÎÊ· ÌÈ‚ÂÓ‰ ÌȯÓÂÁ ¯˜Ò· ˜„·˘ ÌÈ˘ÚÓ‰ ·Â¯ ÈÎ ÁÈ‰Ï Ô˙È ,È˘ „ˆÓ .˘ÓÓ ,‚‚¢· ‰¯Â‡ÎÏ ÌÈ˘Ú ÌÈÁ·Ó· ˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ˘Ï Ú‚Â· È˙Ï· ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ :Ï˘ÓÏ .Ú„È ¯ÒÂÁÓ ‰‡ˆÂ˙Î ˙ÂÈ¢¯Ù Ô˙Ó ,‰„È„Ó ˙ÂÈÂÚË· ˙·˘Á˙‰ ¯ÒÂÁ ,ÌÈÓȇ˙Ó ˙‡ ÌÈ˘ÈÁÓÓ ‰Ï‡ ÌȇˆÓÓ .ÔÁ·Ó‰ ˙ÂÏ·‚ÓÓ ˙‚¯ÂÁ˘

.ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ ˙ÎÓÒ‰ ÏÚ Á˜ÈÙ· ͯˆ‰

ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘· ‰ÎÓÒ‰ È„ÈÏ ‡Â·Ï Íȯˆ ‡Ï ,χ¯˘È· ˘¯„‰ Á˜ÈÙ‰ ¯˜ÈÚ ÈÎ ‰‡¯ ˙ÙË¢‰ ˙È˙˜ÂÒÚ˙‰ Ì˙ÂÏÈÚÙ ÏÚ ‰„ÂÓˆ ‰¯˜·· ÈÂËÈ· Úˆ·˙È Ì‰ÈÙ-ÏÚ˘ ÌÈω ˙ÚÈ·˜· ‡Ï‡ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ̇˙‰·Â ‰ÂΉ ‰¯Âˆ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ·"‰¯‡·Â ‰Ù¯ȇ· Á˜ÈÙ‰ ÈÎ ÔÈÈˆÏ ˘È .˜ÂÒÈÚ‰ ÌÂÁ˙Ï APA, 2011; BPS,) ‰ÎÓÒ‰ ȯ˜ – ‰Ó„ ‰¯Âˆ· ω˙Ó Á˜ÈÙ‰ ˘¯„ ·˘ ÈÙȈÙÒ‰ ˜ÂÒÈÚ‰ ÌÂÁ˙ ÈÎ ÔÎ˙ÈÈ .(2011 Èίˆ ÔÈ· ÌÈÏÏΠ· ,È˙˜ÂÒÚ˙‰ ÌÂÁ˙‰ ‡Â‰ ,¯˙ÂÈ· ·¯‰ ¯˘‡Î „ÁÂÈÓ·Â ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Á¯Î‰· Ìȇ˘ ÌÈ˘‡ ÌÈÁ·Ó‰ ÌÈÁ·Ó· Ú„È Ì‰Ï ¯ÒÁ˘ ,ÌÈÈÂÈ·Â ÌÈ˘ ÌÈ‚¯‡· ¯·Â„Ó

.(Bartram, 1996) ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ

¯˙ÂÈ· Ìȇ˙Ó‰ ÛÂ‚Ï Ú‚Â· ,ÒÂʈ˜ ¯˜Ò· ‡ˆÓ ‡Ï ˙ȈÁÓΠ͇ ,χ¯˘È· Á˜ÈÙ‰ ÏÚ ˙ÂȯÁ‡ ÂÓˆÚ ÏÚ ÏÂËÈÏ .Èχ·ÂÏ‚ ˙ÂÈ‰Ï Íȯˆ Á˜ÙÓ‰ Û‚‰˘ ÂÓÈÎÒ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰Ó Á˜ÈÙ‰ ÏÚ È‡¯Á‡ ‰È‰È ÈÓÂ‡Ï „ÒÂÓ˘ ‡Â‰ ȯ˘Ù‡ Ô¯˙Ù ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙„‚‡ Ô‚Î) ÈÓ‡Ï-ÔÈ· „ÒÂÓ ÌÚ ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘· ˙‡ȯ·‰ „¯˘Ó· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ Ïȇ‰ .(˙ȇÙ¯ȇ‰ χ¯˘È· ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ÌÈ˯„ËÒ‰ ˙ÚÈ·˜ ÏÚ ÌÂÈÎ ˙ȇ¯Á‡ ÈÎ ‰‡¯ ,ÌÈÁÓÂÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ‰ÎÓÒ‰ ‰˜ÈÚÓ˘ ÂÊ ‡È‰Â ÏÚ Ì‚ ÏÚÂÙ· ˙ÂȯÁ‡ ‰ÓˆÚ ÏÚ ˙Á˜Ï ¯˙ÂÈ· ‰Óȇ˙Ó‰ ‡È‰

.χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ˙ÂÎÓÒ‰

29 2012 ÈÏÂÈ

Á˜ÙÓ‰ Û‚‰ ÏÚ ,ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘· ‰ÎÓÒ‰ Ô˙Ó ˙‡¯˜Ï Í¯ÂˆÏ .ÌÈ˘¯„ ÌÈÈÚˆ˜Ó ÌÈÂȯËȯ˜Â ÌÈ˯„ËÒ Ú·˜Ï ˙Èχ·ÂÏ‚‰ ˙ÂÏÈÚÙ· ·˘Á˙‰·Â ,Ìȉ·‚ ÌÈ˯„ËÒ ˙ÚÈ·˜ ÌȯÎÂÓ ÂÈ‰È Ì‰˘ Ȉ¯ ,ÌÂÈÎ ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰ Ï˘Â ÌÈÁ·Ó· Ïȇ‰ ,ÔÎ ÂÓÎ .ÌÏÂÚ· ¯·Î ÌÈÓÈȘ‰ ÌÈ˯„ËÒÏ ÌÈÓ‡Â˙ ÌÈ˯„ËÒ ÁÂÒÈ· ÂÚȘ˘‰Â ÂÁ¯Ë ¯·Î ÌÈÈÓ‡Ï-ÔÈ· ÌÈÁÓÂÓ ÌÈÈÓ‡Ï-ÔÈ·‰ ÌÈ˯„ËÒ‰ ˙‡ ÂÏ·˜È χ¯˘È· ȇ ,‰Ï‡Î˘ ¯Ò‰ ÔÚÓÏ .ı¯‡· ‰ÎÓÒ‰‰ ˙Â˘È¯„ ˙ÚÈ·˜Ï ÒÈÒ·Î ÌÈÓÈȘ‰ ‰ÎÓÒ‰‰ ˙ËÈ ˙‡ ÂÙÈÏÁÈ ‰Ï‡ ÌÈ˯„ËÒ ÈÎ ÚˆÂÓ ‡Ï ,˜ÙÒ ‰ÎÓÒ‰‰ – ÌÈÈÙȈÙÒ‰ ̉ÈÓÂÁ˙· χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ̇˙‰· .ÈÂÏ˙-È˙Ï·Â „¯Ù ÔÙ‡· Ï·˜˙‰Ï ÏÎÂ˙ ÌÈÁ·Ó· ÈÏÚ· ,ÌÈÈ˙˜ÂÒÚ˙ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ÓÏ ÂÈ‰È˘ ÁÈ‰Ï ¯È·Ò ,ÍÎÏ ÈÙ-ÏÚ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï Ú‚Â· ˙¢ ˙ÂÎÓÒ‰

.Áˢ· ˙ÂÈ˙„˜‰ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ̉È˙ÂÈÂÏÈÚÙ

ÌÈ˘Ó˙˘ÓÏ ˙ÂÈ˘È‡ ˙ÂÎÓÒ‰ Á˜ÙÓ‰ Û‚‰ ˜ÈÚÈ ,˙‡Ê Á¯· ˙¯ÈÎÓÏ ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰ ˙‡ ‰ÁÈ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó· ÔÓ ,‰Ê ¯˘˜‰· .„·Ï· ˙ÂÓȇ˙Ó ˙ÂÎÓÒ‰ ÈÏÚ·Ï Ì‰ÈÁ·Ó ÌÈÁÓÂÓ· ,¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ· ÚÈÈ˙ÒÈ Á˜ÙÓ‰ Û‚‰˘ ȇ¯‰ ˙¢¯„‰ ‰ÎÓÒ‰‰ ˙ÂÓ¯ ˙ÚÈ·˜· ÌȯÈη ÌȈÚÂÈ·Â ÌÈÈÓ„˜‡ ÌÓˆÚ· ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰ ,¯˜Ò‰ ȇˆÓÓ ÈÙ-ÏÚ .ÌÈÈÙȈÙÒ ÌÈÏÎÏ ¯ÂÎÓÏ ‡Ï ÈÓÏ ¯ÂÎÓÏ ÈÓÏ Ú·˜Ï ÌÈÓȇ˙ÓÎ ÌÈ·˘Á Ìȇ ˘ÂÏ˘Ó ¯˙ȉ ÔÈ· ˙Ú·Â ÂÊ ‰„ÓÚ ÈÎ ¯Ú˘Ï Ô˙È .̉ÈÁ·Ó ˙‡ ÈÏÚ· ÌÈȯÁÒÓ ÌÈÙ‚ ̉ ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰ (‡) :˙Âȯ˜ÈÚ ˙·ÈÒ ,˙ÈÚˆ˜Ó ‰ÈÁ·Ó ÌÈ¯È˘Î Ìȇ ̉ (·) ;ÌÈËÂÓ ÍÎÈÙÏ ÔÈÈÚ (‚) ;˘¯„ÈÈ˘ ÈÙÎ Úˆ˜Ó ÏÚ· ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ˙ÂÈÂÓÂÈÓ ÍȯډÏ

.ı¯‡‰ Ïη ˙ÂÈ˯„ËÒ ˙ÂÈ‰Ï ˙ÂÎȯˆ ˙ÂÎÓÒ‰‰ ÌÈÂȯËȯ˜‰ ˙ÚÈ·˜ ‰È‰È ÚˆÂÓ‰ ÍÈω˙· ‡·‰ ·Ï˘‰ ‰ÓÎ ÈÙÏ „Ú ÂÎÓ˙Ò‰ ‰Ù¯ȇ· ˙ÂÈ„Ó·Â ·"‰¯‡· .‰ÎÓÒ‰Ï ‚ÂÒÏ Ì‡˙‰· ˙Â˘È¯„ ‰Ú·˜˘ ‰ˆÂÙ‰ ‰ËÈ˘‰ ÏÚ ÌÈ˘ ÔÂÈÚ¯‰ .C - ,B ,A :˙ÂÈ¯Â‚Ë ˘ÂÏ ,ÂÊ ‰ËÈ˘· .„·Ï· ÔÁ·Ó‰ ˙ÂÈÂÓÂÈӉ ‰¯˘Î‰‰ ˙ÂÓ ÔÈ· ÔÈÁ·‰Ï ‡Â‰ ÂÊ ‰ËÈ˘· ȯ˜ÈÚ‰ .ÌÈ¢‰ ÌÈÁ·Ó· ÈÚˆ˜Ó ÔÂÎ ˘ÂÓÈ˘ Í¯ÂˆÏ ˙¢¯„‰ ڄȉ ÈÁ·Ó ˙‡ ÌÈÏÈÎÓ (˙ÈÒÈÒ· ‰Ó¯) A ‰ˆÂ·˜· ÌÈÁ·Ó ÌÈ˘Ó˙˘ÓÏ ˙„ÚÂÈÓ (˙Ó„˜˙Ó ‰Ó¯) B ‰ˆÂ·˜ ;ÌÈ‚˘È‰‰Â ˙Ó¯) C ‰ˆÂ·˜· ;ÌÈÈ˙ˆÂ·˜ ‰Èˆ‚ÈÏËȇ ˙ÏÂÎÈ ÈÁ·Ó· Ì‚Â ˙ÂÈ˘È‡Â ‰Èˆ‚ÈÏËȇ Ï˘ ÌÈÈ˯٠ÌÈÁ·Ó ,(‰ÁÓÂÓ APA, AERA,) ÌÈÈ˙ÎÏ˘‰ ÌÈÁ·Ó Ô‚ΠÌȷίÂÓ ÌÈÁ·Ó

.(& NCME, 1954 ,˙‡Ê‰ ‰˜ÂÏÁ· ÌÈ˘Ó˙˘Ó ÔÈÈ„Ú˘ ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ ˘È˘ Û‡ ˙¢ ˙·ȷҷ ÌÈ¢‰ ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ ·¯˜· Ï·Ϸ ‰¯ˆÈ ‡È‰ ¯˙ÂÓ Ì‡‰ ˙Âχ ¯¯ÂÚ˙‰ .(Bartram, 2011) ÌÈ Ìȇ˙·Â ̇ ,ÌÈÁ·Ó ¯È·Ú‰Ï ÌÈÎÓÒÂÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȇ ÌÈËËÒÈÒ‡Ï ÌÈÎȯˆ ̉ ‰¯˘Î‰ ÂÊȇ ,ÔΠ̇ ?ÌȇˆÓÓ‰ ˙‡ ÂÁ·‡È ‡Ï ÌÈÁ·Ó ˙ÂÚˆÓ‡· ÔÁ·‡Ï ÌÈÎÓÒÂÓ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒ٠̇‰ ?Ï·˜Ï

?ÌÈÁ·Ó‰ ÁÂ˙ÈÙ· Ì‚ ˜ÂÒÚÏ ÌÈÎÓÒÂÓ ,ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈÂȯËȯ ‰Ú· EFPA -‰ ‰Ú· ,‰Ê ‚ÂÒÓ ˙Âȉ˙Ï ‰·Â‚˙Î ‚ÂÒ ÈÙ-ÏÚ ‡Ï ˙¢¯„ ˙ÂÏÂÎÈ ÒÈÒ· ÏÚ ‰ÎÓÒ‰Ï ÌÈ˘„Á Ìȇ¯˜‰ ,‰Ï‡ ÌÈÂȯËȯ˜ .(Bartram, 2009) „·Ï· ÔÁ·Ó‰ ,(EQF) European Qualification Framework -‰ Ì˘· ËËÒÈÒ‡") ˙ÂÓ ˘ÂÏ˘· ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ Ï ˙ÂÏÂÎÈÏ ÌÈÒÁÈÈ˙Ó ‰˘ÂÏ˘·Â ("‰ÁÓÂÓ ˘Ó˙˘Ó" ,"˘Ó˙˘Ó" ,"˘Ó˙˘Ó

ËËÒÈÒ‡ Ï˘ ‰Ó¯‰ .(‰„·Ú ÍÂÈÁ ,˙‡ȯ·) ÌÈÓÂÁ˙ ‰È‡Â) „·Ï· ÌÈÁ·Ó ˙¯·Ú‰ (¯˜ÈÚ·) ˙¯˘Ù‡Ó ,("1 ‰Ó¯") ‰Ó¯") ˘Ó˙˘Ó Ï˘ ‰Ó¯‰ ;(ÌÈÁÓÂÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ˙„ÚÂÈÓ ;ÌÈ¢ ÌÈÁ·Ó ÍÓÒ ÏÚ ˙ÂËÏÁ‰ ˙Ï·˜ ˙¯˘Ù‡Ó ("2 ÈÏÚ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ¯˜ÈÚ· ˙„ÚÂÈÓ ("3 ‰Ó¯") ‰ÁÓÂÓ ˙ӯ ۇ ÌÈÁ·Ó ‡˘Â· ‰Î¯„‰Â ıÂÚÈÈ ˙ÂÏÂÎÈ ,ÌÈÁ·Ó· ˙ÂÈÁÓÂÓ ÔÂÈÙ‡ :Ó ÌȷίÂÓ ‰Ó¯ ÏÎÏ ÌÈÂȯËȯ˜‰ .ÌÈÁ·Ó ÁÂ˙ÈÙ· ,(‰ÒÎÓ ‡Â‰ ‰Ó ,ÔÂχ˘‰ „ÚÂÈÓ ÈÓÏ ,¯ÓÂÏÎ) ËҘ˘‰ Ú„È ,(‰ÎÓÒ‰ ˙Ó¯ ÏÎÏ ˙¢¯„ ˙ÂÏÂÎÈ) ÚÂˆÈ·Ï ˙Â˘È¯„ ̇ ˜Â„·Ï „ˆÈÎ) ˙Â„Ú ˙Â˘È¯„ ,(‰Ó¯Ï ̇˙‰·) ˙ÂÓÂÈÓ ¯˙ÂÈ Ë¯ÂÙÓ ¯Â‡È˙Ï (2011) Bartram ‡¯ .(‡ÏÂÓ ˙Â˘È¯„‰

.Âχ ÌÈ˯„ËÒ Ï˘ ‰‡¯Î Ô˙È (ËËÒÈÒ‡) 1 ‰Ó¯Ï ‰ÎÓÒ‰Ï ˙Âί„‰‰ ˙‡ ‰·‰·Â Ú„È· ÌÈ„˜Ó˙Ó Ô‰·Â ,ÌÈ„Á‡ ÌÈÓÈ ÍÂ˙ ÌÈÏ˘‰Ï ˙Âί„‰ .ÌÈÁ·Ó ˙¯·Ú‰ Í¯ÂˆÏ ÌÈ˘¯„‰ „·Ï· ÌÈÈÒÈÒ· ˙Â˙‰Ï ˘È ¯˙ÂÈ ‰·¯‰ ˙·ίÂÓ 3 - 2 ˙ÂÓ¯Ï ˙ÂÓ„˜˙Ó Ì‚ ˘È .È˙˜ÂÒÚ˙ ÔÂÈÒÈ È˙Ï΢‰ Ú˜¯ ÒÈÒ· ÏÚ Ô˙Ï·˜ ˙‡ ˙ÏÂÎÈ ÏÚ „ÈÚÓ‰ ÁÎÂÓ Ú˜¯ ÈÏÚ· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ˘ ˙¯˘Ù‡ ‡ÏÏ ‰ÎÓÒ‰Ï ˙¢˜· ˘È‚‰Ï ÂÏÎÂÈ ÌÈÁ·Ó‰ ÌÂÁ˙· ‰‰Â·‚ ‰ÎÓÒ‰Ï ˙Â˘È¯„‰ ¯ÙÒ· ÔÈÈÚÏ ¯˘Ù‡ .˙ÙÒ ‰¯˘Î‰· ͯˆ

.www.efpa.eu -· ÌȇˆÓ‰ EFPA -‰ Ï˘ ˘ÂÓÈ˘ ÌÈ˘ÂÚ Â·˘ ÔÙÂ‡Ï ‰Óȇ˙Ó ÂÊ ‰˘„Á ‰ËÈ˘˘ ‰Ó„ ÌÈÓÂÁ˙Ó ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ô‰ ,χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ÌÂÁ˙· Ô‚Î) ÌÈÁÓÂÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȇ˘ ÌÈ˘‡ ԉ ÌÈ¢ ‰‡¯Ó ‰Ù¯ȇ· Í¯Ú˘ ÈÎ„Ú ¯˜Ò .(È˙˜ÂÒÚ˙‰Â ÈÎÂÈÁ‰ (86%) ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó Ï˘ ÚȯÎÓ‰ ·Â¯‰ ÏÚÂÙ· ÈÎ ÈÎ ÔÎ˙ÈÈ (Bartram, 2011) ÏÏÎ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȇ ÏÏÎ ¯˘Ù‡˙ ÂÊ ‰ËÈ˘ ,¯ÓÂÏÎ .‰·¯‰ ‰Â˘ Âȇ ·ˆÓ‰ χ¯˘È· ̇˙‰· ˙Á˜ÂÙÓ ˙¯ÎÂÓ ‰¯˘Î‰ ¯Â·ÚÏ ‰Ï‡ ÌÈ˘Ó˙˘ÓÏ ‰Ó¯Ï ̇˙‰·Â ÔÂ˙ ÔÁ·Ó· ˙˘¯„‰ ˘ÂÓÈ˘‰ ˙Ó¯Ï

.ÂÓˆÚ ˘Ó˙˘Ó‰Ó ˙˘¯„‰

ÌÈÁÓÂÓ ¯‚‡Ó ÌÈÎÓÒÂÓ‰ ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ ÌÈ˘¯„ ˙ÂȇÙ¯ȇ ˙ÂÈ„Ó· ,¯ÂӇΠ,˙Â¯È„Ò ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ ¯Â·ÚÏ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ,˙ÈÚˆ˜Ó ‰ÈÁ·Ó Ô΄Ú˙‰Ï ÌÈÎÈ˘ÓÓ Ì‰˘ ‡„ÂÂÏ ˙Ó-ÏÚ ¯˘Ù‡ χ¯˘È· .Ì˙ÎÓÒ‰ Û˜Â˙ ˘Â„ÈÁÏ È‡˙ ‰ÂÂ‰Ó ¯·„‰Â ˙¢¯„‰ ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰‰ ‚ÂÒ ¯ÙÒÓ .‰Ó„ ‰˘È¯„ ıÓ‡Ï ÏÚ ,˙˘¯„‰ ‰ÎÓÒ‰‰ ˙Ó¯Ï Ì‡˙‰· ˙Â˙˘‰Ï ÌÈÈÂ˘Ú ,‰Ù¯ȇ· ‚‰˘ ÈÙÎ .„¯Ù· ÔÂ„È Á˜ÙÓ‰ Û‚‰˘ ȇ¯ ÍÎ ÏÚ ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰‰ ¯Â˘È‡ Ï·˜˙È Ï‡¯˘È· Ì‚ ÈÎ ıÏÓÂÓ ‚ÂÒÏ Ú‚Â· (ÔÂχ˘ ÈÂÏÈÓ· ¯ÓÂÏÎ) È˙˘ ÈÓˆÚ ÁÂÂÈ„ ÍÓÒ ÏÚ .ÌÈ˘¯„‰ ÌÈÈχӯÂÙ‰ ÌÈ¯Â˘È‡‰ Û¯Ȉ· ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰‰ ¯ÂÓ‡˘ Á˜ÙÓ‰ Û‚‰Ó ÌÈ˘¯„‰ ÌÈ·‡˘Ó· ÌˆÓˆÏ ˙Ó ˜Ù˙Ò‰Ï ‰È‰È ¯˘Ù‡˘ ÔÎ˙ÈÈ ,˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ ÏÚÂÙ· ˜Â„·Ï ÈÏ·Ó „·Ï· ÌÈÈÓˆÚ‰ ÌÈÁÂÂÈ„‰ ÈÙ-ÏÚ ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰‰ ¯Â˘È‡·

.ÈÓ‚„Ó ˙ÂÓȇ ÒÈÒ· ÏÚ ˜¯ ‡Ï‡ ,‰¯˜Ó ‰¯˜Ó ÏÎ ˙Ó‡Ï ‰ÈÏ‚‡· ˘È ,ÌÈÎÓÒÂÓ ÌÈ˘Ó˙˘Ó ÌÂÒ¯Ù ÏÂ‰È Í¯ÂˆÏ ˘ÂÓÈ˘Ï ÌÈÁÂ˙Ù ÌÈÒ˜Ù ˙ÂÙÒ ˙ÂȇÙ¯ȇ ˙ÂÈ„Ó·Â ÌÈÒ˜Ù .‰ÎÓÒ‰‰ ÈÏÚ· Ï˘ ̉È˙ÂÓ˘ ̉·Â ·Á¯‰ ¯Â·Èˆ‰ ÌÈχȈËÂÙ ˙ÂÁ˜Ï ÌȘÈÒÚÓ ÏÚ „‡Ó ÌÈÏ˜Ó ‰Ï‡ ÌÈÎÒÂÁ Ì‚ ÌÈÒ˜Ù‰ .̉Ȅ·ÂÚ Ï ‰ÎÓÒ‰‰ ˙ÂÓȇ ÍÈω˙·

302012 ÈÏÂÈ

"ÌÈË¢Ù" ÌÈ˘Ó˙˘Ó Íȯ„‰Ï ͯˆ‰ ˙‡ ¯Â‡Ï ÌȇȈÂÓ‰Ó ˙·È˙Î „ÚÂÓÏ ÔÂÎ .ÌÈÈÒÈÒ·‰ ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ Ìȇ˘Â· (1 ‰Ó¯) ÌÂÁ˙· ÈËȯ·‰ Ò˜Ù· ÌÈÓ˘¯ 10,000 -Ó ¯˙ÂÈ ,‰Ê ¯Ó‡Ó χ¯˘È· ˘È ,‰Ó„ ÔÙ‡· .„·Ï· ÈÎÂÈÁ‰Â È‚¯‡‰ ,È˙˜ÂÒÚ˙‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ̉È˙ÂÓ˘ ÌÈÚÈÙÂÓ Â·˘ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ò˜Ù ÌÈÁ·Ó· ‰ÎÓÒ‰‰ ˙ÙÒ‰ Ϙ˘Ï Ô˙È .ÌÈÎÓÒÂÓ ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰Ó ˜ÏÁ Ïȇ‰ ͇ ,ÌÈȘ‰ Ò˜ÙÏ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ò˜Ù Ï‰Ï ÛÈ„Ú˘ ÔÎ˙ÈÈ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȇ ÌÈ„ÚÂÈÓ‰ ‰ÈÏ‚‡· ‚‰˘ ÈÙÎ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÁ·Ó· ˙ÂÎÓÒ‰Ï „¯Ù

.˙ÂÙÒ ˙ÂȇÙ¯ȇ ˙ÂÈ„Ó·Â

(ISO) ÌÈÁ·Ó ˙¯·Ú‰· ‰ÎÓÒ‰ ‡Ï· ȇ¯ ‡Â‰ ͇ ,¯˜Ò· ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‡· ‡Ï˘ ÛÒ ·Â˘Á ‡˘Â ˙¯·Ú‰· ÌÈ‚¯‡ Ï˘ ‰ÎÓÒ‰‰ ‡Â‰ ,‰¯ˆ˜ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰Ï ˜ÙÒ ‡˘Â· ˘„Á Ô˜ ÈÓÏÂÚ‰ ÌȘ˙‰ ÔÂÎÓ ÌÒ¯Ù 2011 -· .ÌÈÁ·Ó Ï˘ ÌÈ·Ï˘‰ ÏÎÏ ÒÁÈÈ˙Ó ‰Ê Ô˜˙ .ISO 10667 ¯ÙÒÓ ‰Ê ‰ÎÓÒ‰Ï Ú‚Â Âȇ ‡Â‰ .ȯÁ‡Â Íωӷ ,ÈÙÏ – ÔÁ·Ó ˙¯·Ú‰ ÌȘ˙ Ú·˜Ï „ÚÂÈÓ ‡Â‰ .ÌÈÁ·Ó‰ ˙ÂÎȇÏ ÌÈ˘Ó˙˘Ó Ï˘ ÈÎÈω˙Ï Ô‰ Ìȇ˙Ó ˙ÂÈ˙˜ÂÒÚ˙ ˙·ȷҷ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘Ï ÈÎÈω˙Ï Ô‰Â (‰Î¯„‰Â ıÂÚÈÈ ,ÔÂÈÓ ,Ï˘ÓÏ) ˯ى ˙Ó¯· ÔÂÁ·‡ ‡Â‰Â ,(˙·¯˙ ÌÈ˙ˆ ,ÌÈϘ‡ ,Ï˘ÓÏ) ‰ˆÂ·˜‰ ˙Ó¯· ÔÂÁ·‡

.ÌÂÁ˙· ÌȯÁ‡‰ ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ÌȘ˙Ï ÛÙÂÁ Âȇ

ÌÈ‚¯‡Ï ‰¯È„ ˙Âӄʉ ˜ÙÒÏ ÈÂ˘Ú ‰Ê ISO ,χ¯˘È· ÌÈÁ·Ó Úˆ·Ï ˙ÂÎÓÒ‰ Ï·˜Ï (ÌÈÈ˯٠ÌÈ˘‡Ï ‡ÏÂ) ÌÈÂÎÓÏ .ÌÈÈÓ‡ÏÈ· ÌÈ˯„ËÒÏ Ì‡˙‰· ,ÈÂÏ˙ È˙Ï· ̯‚ È„È ÏÚ È„È ÏÚ ‰ÎÓÒ‰ Ï·˜Ï ÌÈÏÂÎÈ ,Ï˘ÓÏ ,ÔÂÈÓ‰ ÈÂÎÓ ,ÌÂÈ‰Ï ÔÂÎ ‰ÎÓÒ‰ .ÌÈÁÓ˙Ó ˙ί„‰ Í¯ÂˆÏ ˜¯ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ Í‡ ,ISO -‰ Ï˘ Ìȇ˘Â‰Ó Ï„‚ ˜ÏÁ ,‰˘ÚÓÏ ,˙ÏÏÂÎ ÂÊ ÌÈÂÎÓÏ ‰Óȇ˙Ó ‰È‡Â ,ÌÈÁ·ÓÏ ˙ÈÙȈÙÒ ˙Ú‚Â ‰È‡ ‡È‰ ‰ÈÈÚ˘) ÂÊ ‰˘„Á ‰ÎÓÒ‰ ,ÍÎÈÙÏ .‰Î¯„‰· ÌȘÒÂÚ Ìȇ˘ ÌÈ˙Â¯È˘ ˜ÙÒÏ ÌÈÂÎÓÏ ¯˘Ù‡˙ (ÌȘÙÒ· Ì‚Â ÌÈίˆ· Ì‚ ‰ÏÂÚÙ Û˙˘Ï Ì‚Â ı¯‡Ï ıÂÁ·Â ı¯‡· ÌÈÈ˙ÂÎȇ ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ

.ÌÏÂÚ· ÌȯÁ‡ ÌÈÈ˙ÂÎȇ ÌÈ‚¯‡ ÌÚ

˙ˆÏÓ‰ ÔÏ‰Ï ˙‡·ÂÓ ,‰Ê È¢‡¯ ¯˜ÁÓ Ï˘ ÌȇˆÓÓ‰ ÍÓÒ ÏÚ ÌÂÁ˙‰ ÌÂ„È˜Ï ˙„ÚÂÈÓ‰ ,˙ÂÈ·È˯Ù‡ ˙ˆÏÓ‰ ¯ÙÒÓ ÂÏÈ·ÂÈ ÂÈ˙ˆÏӉ ‰Ê ¯˜ÁÓ ÈÎ ˙ÂÂ˜Ï ˘È .(2 'ÒÓ ‰Ï·Ë) χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ‡˘ÂÏ ˙ÂÚ„ÂÓ‰ ˙¯·‚‰Ï ÏÚ Ô‰ ,¯˙ÂÈ Í¯ÚÂÓ ¯˙ÂÈ ÏÈÚÈ ,¯˙ÂÈ È˙ÂÎȇ Â˙ÎÈÙ‰Ï ÂÓ¯˙ÈÂ

.·Á¯‰ ¯Â·Èˆ‰ È„È ÏÚ Ô‰Â Ì‰· ÌÈ˘Ó˙˘Ó‰ È„È

:˙ˆÏÓ‰ .2 'ÒÓ ‰Ï·Ë

ÈÏÏÎ ÌÂÁ˙˙ˆÏÓ‰

˙ÂȯÁ‡

ÌÈÁÓÂÓ Ï˘ „ÁÂÈÓ ˙ˆ ˙ÂÓÏ .1 ÌÈÁ·Ó‰ ·ˆÓ ˙‡ ˜ÓÂÚÏ ÔÁ·ÈÈ˘

Ìȯ‚˙‡‰Â χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰.ÈÁΉ ¯˜Ò‰ ÔÓ ÂÏÚ˘

ÌÂÁ˙ ÏÚ ˙ÂȯÁ‡ ÏÂËÈÈ˘ Û‚ ˙ÂÓÏ .2 χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÁ·Ó‰

˙ÂÎȇ ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰ ,‰ÎÓÒ‰).ÂÓ„˜Ï ‚‡„È (ÌÈÁ·Ó‰

ÏÚ ˙ÂÂÏ˙· ÏÂÙÈËÏ „¯˘Ó ÌȘ‰Ï .3.ÌÈÁ·Ó· ˙‡ ‡Ï ˘ÂÓÈ˘

‰ÎÓÒ‰˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰Â

Ï˘ ‰ÎÓÒ‰ ÍÈω˙ Ú·˜Ï .4 ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ) ÌÈÁ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó

˙ÂÈÁ‰‰ ˙Á˙ (ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‡Ï ˙„‚‡· ˙ÂÓÈȘ‰ ˙Â˘È¯„‰Â

.˙ȇÙ¯ȇ‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ͢Ӊ È„ÂÓÈÏ Ï˘ ¯ÎÂÓ Í¯ÚÓ ÌȘ‰Ï .5

.ÌÈÎÓÒÂÓÏ ‰·ÂÁ ˙‡ËÈÒ¯·È‡‰ È„ÚÂÂÏ ÚÈÈÒÏ .6

ÌÈÒ·ÏÈÒ‰ ˙‡ ÔÚ¯Ï ˙ÂÏÏÎÓ‰Â.ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰ ‡˘Â· Ì‰Ï˘

Ú„ÈÓ È¯‚‡Ó

¯˙‡Ó ˜ÏÁÎ) È˯Ëȇ ¯˙‡ ÌȘ‰Ï .7 ÌÈÁ·Ó ‡˘Â· (ÌÈȘ „ÒÂÓ Ï˘

:· ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈ˘Ó˙˘Ó Ï˘ Ҙ٠ωÂÈ .‡

.ÌÈÎÓÒÂÓ Ï˘ ˙ÂÈÎË ˙Â¯È˜Ò ÂωÂÈ .·

˘ÂÓÈ˘· ÌȇˆÓ˘ ÌÈÁ·Ó.χ¯˘È·

-ÔÈ·‰ ˙ÂÈÁ‰‰ ÈÎÓÒÓ ÂÊÎÂ¯È .‚ ÌȯӇÓ ‡˘Â· ˙ÂÈÓ‡Ï

.ÌȯÁ‡ ÌÈÈ˷ϯ

˙ÂÈÁ·Ï Ȉ¯‡‰ ÊίӉ ‰˜È¯ËÓÂÎÈÒÙÏ ˙Èχ¯˘È‰ ‰„‚‡‰ ÌÈÁ·Ó ˙·È˙ÎÏ ˙ÂÈÁ‰Â ˙¯˜Ú .(2010) .‰Î¯Ú‰ÏÂ

www.nite.org.il -Ó 2012 ,¯‡ÂÈÏ 17 -· „¯Â‰ .ÌÈÈÓ„˜‡ Ï˘ ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰˜È˙‡‰ „˜ .(2004) .ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙¯„˙Ò‰www. -Ó 2009 ,¯·Óˆ„Ï 24 -· „¯Â‰ .χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰

hebpsy.net

ÌÈÁÓ˙ÓÏ Ú„ÈÓ Íȯ„Ó .(2002) .ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ˆÚÂÓ .˙È‚¯‡-˙È˙˜ÂÒÚ˙-˙È˙¯·Á ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ÌÈÎȯ„ÓÏÂ

.χ¯˘È ˙È„Ó ,˙‡ȯ·‰ „¯˘Ó

American Psychological Association, American Educational Research Association, & National Council on Measurement in Education. (1954). Technical recommendations for psychological tests and diagnostic techniques. Washington, DC: American Psychological Association.

American Educational Research Association, American Psychological Association, & National Council of Measurement in Education. (1999). Standards for educational and psychological testing. Washington, DC: Authors.

American Psychological Association (1981). Ethical principles of psychologists. American Psychologist, 36, 633-638.

American Psychological Association (1998). The rights and responsibilities of test takers: Guidelines and expectations. Washington. DC: Author.

American Psychological Association. (2011). Continuing Education in Psychology. Retrieved

ביבליוגרפיה:ביבליוגרפיה:

31 2012 ÈÏÂÈ

on November 13, 2011 from http://www/apa.org/ed/ce/index.aspx

Anastasi, A., & Urbina, S. (1997). Psychological testing (7th ed.). New Jersey: Prentice Hall.

Arthur, W., Glaze, R. M., Villado, A. J., & Taylor, J. E. (2010). The magnitude and extent of cheating and response distortion effects on unproctored internet-based tests of cognitive ability and personality. International Journal of Selection & Assessment, 18, 1-16.

Bartram, D. (1996). Test qualifications and test use in the UK: the competence approach. European Journal of Psychological Assessment, 12(1), 62-71.

Bartram, D. (2009). Standing committee on tests and testing. Report to the general assembly. European Federation of Psychological Associations.

Bartram, D. (2011). Contributions of the EFPA Standing Committee on tests and testing to standards and good practice. European Psychologist, 16(2), 149-159.

Bartram, D., & Coyne, I. (1998). Variations in national patterns of testing and test use: The ITC/EFPPA international survey. European Journal of Psychological Assessment, 14(3), 249-260.

Beaty, J. C., Nye, C. D., Borneman, M. J., Kantrowitz, T. M., Drasgow, F., & Grauer, E. (2011). Proctored versus unproctored internet tests: Are unproctored noncognitive tests as predictive of job performance? International Journal of Selection and Assessment, 19(1), 1-10.

British Psychological Society. (2009). Code of ethics and conduct: Guidance published by the Ethics Committee of the British Psychological Society. Lichester, UK: Authors.

British Psychological Society. (2010). Rules for membership of the register of the British Psychological Society's qualifications in test use (RQTU). Lichester, UK: Authors.

British Psychological Society. (2011). CPD approval scheme. Lichester, UK: Authors.Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Dubin, S. S. (1972). Obsolescence or lifelong education: A choice for the professional. American Psychologist, 27, 486-498.

European Federation of Psychologists' Associations. (2011). EuroPsy – the European Certificate in

Psychology. Brussels, Belgium: Authors.

Eyde, L. D., Moreland, K. L., & Robertson, G. J. (1988). Test user qualifications: A data-based approach to promoting good test use (Report for the Test User Qualifications Working Group). Washington, DC: American Psychological Association.

Eyde, L. D., Robertson, G. J.,& Krug, S. E. (1993). Responsible test use: Case studies for assessing human behaviour. Washington, DC: American Psychological Association.

International Test Commission. (2001). International guidelines on test use. International Journal of Testing, 1, 95 114.

International Test Commission. (2006). International Guidelines on computer-based and Internet-delivered testing. International Journal of Testing, 6, 143 172.

International Test Commission (2010a). ITC guidelines for translating and adapting tests. Retrieved on September 12, 2011 from www.intestcom.org.

International Test Commission (2010b). A test taker’s guide to technology based testing. Retrieved on November 30, 2011 from www.intestcom.org.

International Test Commission (2011). ITC guidelines for quality control in scoring, test analysis, and reporting of test scores. Retrieved on January 17, 2012 from www.intestcom.org.

Muniz, J., & Bartram, D. (2007). Improving international tests and testing. European Psychologist, 12, 206-219.

Muniz, J., Bartram, D., Evers, A., Boben, D., Matesic, K., Glabeke, K., Fernández-Hermida, J.R., & Zaal, J. (2001). Testing practices in European countries. European Journal of Psychological Assessment, 17, 201-211. Muniz, J., Prieto, G., Almeida, L., Bartram, D. (1999). Test use in Spain, Portugal and Latin American countries. European Journal of Psychological Assessment, 15(2), 151-157.

Ryan, A. M., McFarland, L., Baron, H., & Page, R. (1999). An international look at selection practices: Nation and culture as explanations for variability in practice. Personnel Psychology, 52, 359-391.

Tippins, N. T. (2009). Internet alternatives to traditional proctored testing: Where are we now? Industrial and Organizational Psychology: Perspectives on Science and Practice, 2, 2-10.

322012 ÈÏÂÈ

ÌÈ·‡˘Ó ˙ÂÚȘ˘Ó ˙ÂÏÈ·ÂÓ ˙¯·Á .ȯ„ÂÓ‰ Ô‚¯‡Ï ¯˙ÂÈ· ÌÈÈÂÈÁ‰ ÌÈÒΉ „Á‡ ‡Â‰ È˘Â‡ Ô‰ Ì‚ ÂÓÎ ,χ¯˘È· ‰„·ډ ˜Â˘· Ìȇ˙‰ ¯˘‡Î ,¯˙ÂÈ· ÌÈ·Âˉ ÌÈ„·ÂÚ‰ ¯ÂÓÈ˘Â ÒÂÈ‚ Í¯ÂˆÏ ,ÌÈ·¯ Manpower,) ÔÓÂÈÓ È˙ÂÎȇ Ì„‡ ÁÂη È„ÈÓ ¯ÂÒÁÓ Ï Ìȇ ̉ ,ÌÏÂÚ· ÌȯÁ‡ ÌÈ· ˙ÂÓ˜ӷ ÔÈÈ„Ú ˙ÂÈ˙ÂÎȇ ˙ˆ· ˘È χ¯˘È· ,˙¯Á‡ ˙· ˙ÂÈ·¯ÚÓ ˙ÂÈ„Ó· ¯¯Â˘‰ ·ˆÓÏ „‚ȷ .(2011 ÍÂÓ ‰„·ډ ˜Â˘· ̂ˆÈÈ ¯ÂÚÈ˘ ¯˘‡ ,ÌÈËÂÚÈÓ Ï˘ ˙ÂÈÒÂÏ·· ¯·Â„Ó .‰˜ÂÒÚ˙-˙˙Ó ˙ÂÏ·ÂÒ 45 È· Ìȯ‚Â·Ó ,‰ÈÙÂÈ˙‡ ȇˆÂÈ ,ÌÈ·¯Ú :Ô‰ÈÈ· ,˙ÈÏÏΉ ‰ÈÈÒÂÏ··˘ ‰ÊÓ È˙ÂÚÓ˘Ó ÔÙ‡· ,Ï˘ÓÏ ,‰˜ÈËÒÈËËÒÏ ˙ÈÊίӉ ‰Î˘Ï‰ Ï˘ ÌÈÂ˙ ÈÙÏ .˙ÂÈÂÏ·‚ÂÓ ÌÚ ÌÈ˘‡Â ÌÈ„¯Á ,‰ÏÚÓ -Î Ï˘ ¯ÂÚÈ˘ ˙ÓÂÚÏ ,χ¯˘È· ˜Ë-Èȉ‰ ÌÂÁ˙· ÌȘÒÚÂÓ‰ ÏÏÎÓ „·Ï· 1% -Î ÌÈÂÂ‰Ó ÌÈ·¯Ú Ìȇӄ˜‡‰ ÌÈ·¯Ú‰ ÏÏÎÓ „·Ï· 20% -Î ,ÔÙ‡ Â˙‡· .(2010 ,Ôȯ‡·'‚) ˙ÈÏÏΉ ‰ÈÈÒÂÏ·· 20%

.(2011‡ ,ÔÓ¯ÙÙ) ÌÚˆ˜Ó· χ¯˘È· ÌÈ„·ÂÚ ‰Ò„‰Â ÌÈÚ„Ó Â„ÓÏ˘

·¯˜· ,Ï˘ÓÏ .Èχ¯˘È‰ ˜˘Ó‰ ÏÏÎÏ ÌÈÏ„‚ ÌÈ„ÒÙ‰Ï ˙ӯ‚ ‰˜ÂÒÚ˙-˙˙ Ï˘ ÂÊ ‰ÚÙÂ˙ ‡Ï‰ Ì„‡‰ ÁÂÎ Ï˘ Èχ¯˘È‰ ˜˘ÓÏ ÈÙÒΉ χȈËÂÙ‰ „Ó‡ ,„·Ï· ˙È·¯Ú‰ ‰ÈÈÒÂÏ·‰ ÌÈÏÈÎ˘Ó Ìȇ˘ ÌÈ‚¯‡ ,ÔÎ ÏÚ ¯˙È .(2010 ,Ôȯ‡·'‚) ‰˘· ÌÈϘ˘ „¯‡ÈÏÈÓ 31 -η ψÂÓ ‰‡ˆÂ˙ΠÌȯÁ˙ÓÏ ‰Ê Ì„‡-ÁÂΠ„ÈÒÙÈ ,Ì˙¢¯Ï ÌÈ„ÓÂÚ‰ ÌÈÈ˘Â‡‰ ÌÈ·‡˘Ó‰ ‡ÂÏÓ ˙‡ ψÏ

.(Cox & Blake, 1991) ÔÓÊ Í¯Â‡Ï ÁÈψ‰Ï ÁÂÓˆÏ Â˘˜˙È ÍÎÓ

,‰„Â·Ú ˙ÂÓ˜ӷ (diversity) ÔÂÂÈ‚ „„ÂÚÏ ˘È – Ôȯ¯ÂÚ ÂÈÏÚ Ôȇ˘ ËÚÓΠ¯Â¯· ÂÊ ‰ÈÚ·Ï Ô¯˙Ù‰ ˙ÂÏÈ·ÂÓ ˙¯·Á .ÌÈËÂÚÈÓ-È· Ï˘ ÒÂÈ‚ È˙ÂÚÓ˘Ó ÔÙ‡· ¯È·‚‰Ï ÂÈȉ„ ,ÒÂÈ‚‰ ·Ï˘· ÏÈÁ˙È˘ ,˙¯Á‡ ˙·¯Â ÌÈÏÚÂÙ‰ ˜· ,̘ÏÒ ,Ò‡¯Ë˘ ,¯‡Â‡ÙÓ :Ô‚ΠÈχ¯˘È‰ ˜˘Ó· ÌÈ¢ Ìȯ¢ҷ ˙‚‡Â„ χ¯˘È· ËÂÚÈÓ‰ ˙ˆ· ·¯˜· ¯˘ÎÂÓ È˙ÂÎȇ Ì„‡ ÁÂη ÔÂÓˉ χȈËÂÙ‰ ˙‡ ‰ÈÊ ¯·Î ÔÂÂÈ‚Ï Èχ¯˘È‰ ̯ÂÙ‰" :ÂÓÎ ÌÈ·Â˘Á Ìȯ"ÎÏÓ ÂӘ‰ ,Âχ ˙¯·Á Ï˘ Ô„ÈˆÏ .̇˙‰· ÂÒÈÈ‚Ï

.È˙˜ÂÒÚ˙‰ ÔÂÂÈ‚‰ ‡˘Â ˙‡ ÌÏ‚„ ÏÚ Â˙¯Á˘ "„ÁÈ· ÌÈÏÂÚ" - "‰ÂÂ˘Ó Â˜" ,"‰˜ÂÒÚ˙· ˙ÂÚ„ÂÓ ¯˙ÂÈ Ï‡¯˘È· ˙¯Á‡‰ ÌÈ˘· ˘È ,˙¯·‚ÂÓ ˙È˙¯Â˘˜˙ ‰ÙÈ˘Á ¯Á‡Ï ÈÎ Ú·˜Ï Ô˙È .È˙ÈÓ‡ ÈÂÈ˘Ï Í¯„· ÌÈ·¯ ÌÈÏ¢ÎÓ ÌÈ·ˆÈ ,˙‡Ê ÌÚ .¯·Ú· ‰˙Èȉ ¯˘‡Ó ‰˜ÂÒÚ˙· ÔÂÂÈ‚‰ ‡˘ÂÏ ÏÚ ÌÈ„ÓÚÂÓ ÒÈÈ‚Ï ‡Ï˘ ,(˙ÂÂÎÓ ‡Ï‰ ‡) ˙ÂÂÎÓ‰ ‰ËÏÁ‰‰ Âȉ ¯˙ÂÈ· ÌÈËÏ·‰ ÌÈÏ¢ÎÓ‰ „Á‡ ˙ÂÈÂӄʉ‰ ÔÂÈ¢ ˜ÂÁ ÏÚ ‰¯È·Ú ‰Â‰Ó ,‰ÈÏÙ‡Ï ˙·˘Á ÂÊ΢ ‰ËÏÁ‰ .¯„‚Ó Â‡ ÏÈ‚ ,˙„ ,ÚÊ‚ Ú˜¯

.(...Ì˙¯‰Ê‰ ‡¯) ‰È„Ó‰ ˙·Ȉ Ï˘ ˙„ÁÂÈÓ ‰„ÈÁÈ ˙Ù·˘ (1988) ‰˜ÂÒÚ˙· Ìȇ¯Ó Ìȯ˜Ò ,Ô· .˙Ú„‰ ˙‡ ‰ÈÏÚ ˙˙Ï Í¯Âˆ Ô·ÂÓÎ ˘È ,¯˙ÂÈ· ˙È˙ÈÈÚ· ‡È‰ ‰Ê ‚ÂÒÓ ‰ÈÏÙ‡ ‰˜ÂÒÚ˙· ˙ÂÈÂӄʉ ÔÂÈ¢ ˜ÂÁÏ ÌÈÚ„ÂÓ ¯·Î (ÔÈÈ„Ú ÌÏÂÎ ‡Ï ͇) χ¯˘È· ÌÈωӉ ·Â¯ ÈÎ ‰ÈÏÙ‡Ï Ì¯‚Ï ‰ÏÂÏÚ ,˙ÂÁÙ ˙¯ÎÂÓ ,¯Á‡ ‚ÂÒÓ ‰ÚÙ ˙ÓÈÈ ,Ìχ .(2011 ,˙"Ó˙‰ „¯˘Ó) ÈÚˆ˜Ó ‡Ï ˘ÂÓÈ˘· ¯·Â„Ó .Ì˙˜ÒÚ‰· ÌÈÈÈÂÚÓ‰ ÌÈ‚¯‡Ï Ì‚ ,ÌÈËÂÚÈÓ-È· Ï˘ ÒÂÈ‚ ÚÂÓÏ ÌÈ„ÓÚÂÓ ÌȘÈÒÚÓ ·¯˜· ‰˘ÂÁ˙ ˙ÓÈȘ ͇ ,ÌȘÈÂ„Ó ÌÈÂ˙ ‡ˆÓ· ÔÈÈ„Ú Ôȇ .ÔÂÈÓ ÈÁ·Ó· ÈΠ(2009 ,ÒÈÒ·) ÌÈËÂÚÈÓ-È· ‰Ú¯Ï ÌÈÏÙÓ ÌÈ„·ÂÚ ÒÂÈ‚Ï ÔÂÈÓ‰ ÈÁ·Ó˘ ÔÎ˙ÈÈ ÈÎ ,„Á‡Î ÈÎ ÚÓ‰ ÔÓ ‰Ê Ôȇ .(2011· ,ÔÓ¯ÙÙ) ‰˜ÂÒÚ˙· ÔÂÂÈ‚Ï ÌÈȯ˜ÈÚ‰ ÌÈÓÒÁ‰ „Á‡ ̉ ÔÂÈÓ ÈÁ·Ó ÌÈ˘Á‰ ,χ¯˘È· ‰„·ډ È˘ÙÁÓÓ 37% -Î ·¯˜· ¯˙ÂÈ ˙ÈÏÏΉ ‰˘‚¯‰Ï ˙ÂÓ¯Â˙ Âχ ˙¢ÂÁ˙

.(2010 ,ÒÏ„‰) ȯʂӉ ÌÎÂÈ˘Ó ˙Ú·Â ‰„·ÚÏ Ì˙Ï·˜ ȇ˘ "‰ÂÂ˘Ó Â˜" ˙˙ÂÓÚ ÔÈ· ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘· χ¯˘È· Í¯Ú˘ ¯˜ÁÓ .˙¢ÂÁ˙· ˜¯ ¯·Â„Ó Ôȇ ,ÏÚÂÙ· ÌÈ ÔÂÈÓ ÈÁ·Ó· ¯˙ÂÈ ÌÈÎÂÓ ÌÈÂÈ Â‚È˘‰ ÌÈ·¯Ú ÌÈÁ· ,ÍÎ ÏÚ ÚÈ·ˆ‰ ,‡ÏÈÓ-Ì„‡ ÔÂÈÓ‰ ÔÂÎÓÏ Ìȷ¯˜ ÚˆÂÓÓ·˘ ÌȯÚÙ) ˙ÂÈÏ΢ ˙ÂÏÂÎÈ ÌȘ„·‰ ÌÈÁ·Ó· „ÁÂÈÓ· ,ÌÈÈ„Â‰È ÌÈÁ·Ï ‰‡Â¢‰· "ȯËÓÂÎÈÒÙ‰" ÔÁ·Ó· ÌȄ‰ÈÏ ÌÈ·¯Ú ÔÈ· ‡ˆÓ ÌÈÓ„ ÌÈÏ„·‰ .(2009 ,ÒÈÒ· ;Ô˜˙ ˙ÈÈËÒ ÈˆÁÏ ÌÈÚÈ·ˆÓ Ï"ÂÁ· ÂÎ¯Ú˘ Ìȯ˜ÁÓ Ì‚ .(Turvall, Bronner, Kennet-Cohen, & Oren, 2008) ÌÈÁ·Ó· ԉ ÌÈÈ˙˜ÂÒÚ ÌÈÁ·Ó· Ô‰ ÌÈËÂÚÈÓ-È· Ï Ì˙Ú¯Ï ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó ÌÈÏ„·‰ ÏÚ È·˜Ú ÔÙ‡· ÌÈ·Ï ÔÈ· ÌÈÈ·ÈËȂ˜ ÌÈÁ·Ó· ÌÈÏ„·‰‰ .˙È„ÂÁÈÈ ˙Èχ¯˘È ‰ÈÚ·· ¯·Â„Ó ‡Ï˘ Ô‡ÎÓ .ÌÈÈÎÂÈÁ ËÚÓ ¯ÂÚÈ˘Â Ìȷω ˙·ÂËÏ ‰ÓÏ˘ Ô˜˙ ˙ÈÈËÒ Ï˘ ¯ÂÚÈ˘· ÌÈίÚÂÓ ,Ï˘ÓÏ ,·"‰¯‡· ÌȯÂÁ˘Ï ‰ÓÏÈ„Ï ˙ӯ‚ ÂÊ ‰ÚÙÂ˙ .(Roth, Bobko, Switzer, & Tyler, 2001) ÌÈÈÙÒÈ‰Ï ÌÈ·Ï ÔÈ· ˙ÂÁÙ ÌÈÏ„‚‰ ÌÈÏ„·‰ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ‰ ÌÈÁ·Ó‰ ‡˜Â„ ˙·¯˜ ÌÈ˙ÚÏ˘ ÌÂ˘Ó ˙‡Ê ˘ÓÓ Ï˘ ˙ÈÚˆ˜Ó Ô·ÂÓ .(Ployhart & Holtz, 2008) ÔÂÈÓÏ ¯˙ÂÈ· ÌÈÙ˜˙‰ ÌÈÁ·Ó‰ ̉ ,˙ˆ·˜‰-È˙˙ ÔÈ· ¯˙ÂÈ·

מבט על גיוון בתעסוקה ועל ההוגנות של מבט על גיוון בתעסוקה ועל ההוגנות של מבחני מיון לגיוס קבוצות מיעוטיםמבחני מיון לגיוס קבוצות מיעוטים

ÔÈÈÙ ÏÂÒ ¯"„ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‡Â‰ ·˙ÂΉ Ï"ÎÓÒ ,‰ÁÓÂÓ È˙˜ÂÒÚ˙ ˙¯·Á· ÁÂ˙ÈÙ ¯˜ÁÓ ıÂÁ‰ ÔÓ ‰ˆ¯Ó "˙„ÈÓ"‰ÙÈÁ ˙ËÈÒ¯·È‡·

מאת: סול פייןמאת: סול פיין

33 2012 ÈÏÂÈ

Ô΢ ,‰ÈÏÙ‡Ï Ì¯‚Ï ÌÓÚ ÏÂÏÚ Âχ ÌÈÁ·Ó· ˘ÂÓÈ˘‰˘ ÂÈÏ‡Ó È· ·¯˜· ‰„·ÚÏ ‰Ï·˜ Ï˘ ¯˙ÂÈ ÌÈÎÂÓ ÌȯÂÚÈ˘Ï ‰ÏÈ·ÂÓ ‡È‰ Ô˘ ÌÈÒÈ‚ÓÏ ÌÈ„ÓÚÂÓ ÔÈ· ÔÂÈÓ‰ ÒÁÈ˘ ÏÎÎ „ÁÂÈÓ· ,ÌÈËÂÚÈÓ‰

.(ÒÂÈ‚ ÍÈω˙· ‰Èˆ˜ÏÒ ¯˙ÂÈ ˘È˘ ÏÎÎ ,¯ÓÂÏÎ) ¯˙ÂÈ

˙‚‰

Ìȇ ÔÂÈÓ‰ ÈÁ·Ó ÈÎ ı¯Á ÔÙ‡· ˜ÈÒ‰Ï Ô˙È Ì‡‰ ?‰Ê Â‰Ê Ê‡ ,˙˜ÈÂ„Ó ‰È‡ ÂÊ ‰ÚÈ·˜ ‡È‰ ÈÏÏÎ ÔÙ‡· ÍÎÏ ‰·Â˘˙‰ ?ÌȂ‰ ÌÈÈÚˆ˜Ó ÌÈ˯„ËÒ ÈÙ-ÏÚ .ÌÈËÂ˘Ù ‰Î Ìȇ Ìȯ·„‰ ͇ ÈÂȈ ˙Ó¯· Ï„·‰‰ Ï˘ ‰Èˆ˜ÂÙ ‰È‡ ˙‚‰ ,ÌÏÂÚ· ÌÈÏ·Â˜Ó ‰Áψ‰Ï ,ÔÁ·Ó‰ Ï˘ È·ȉ ˙Ó¯· Ï„·‰‰ Ï˘ ‡Ï‡ ,ÔÁ·Ó‰ AERA, APA,) ÌÈ¢ ÌȯʂÓÓ Ìȇ·‰ ÌÈ„ÓÚÂÓ Ï˘ „ȘÙ˙· Úˆȷ‰ ˙Ó¯ ̇ ,˙ÈÙȈÙÒ .(& NCME, 1999; SIOP 2003 ˙Ó¯Ó È˙ÓËÒÈÒ ÔÙ‡· ¯˙ÂÈ ‰‰Â·‚ ‰„·ڷ ÌÈËÂÚÈÓ‰-È· Ï˘ ˙¯ÙÒ· ·˘Á Ԃ‰ Âȇ ÔÁ·Ó‰ ,Ì¯Â·Ú ‡·Ó ÔÁ·Ó‰ Úˆȷ‰ ˙‚‰ ¯ÒÂÁ" ,ÏÏÎÎ ."È·ȷ ‰Èˉ" ÏÚ· ÔÁ·ÓÎ ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ÁÈψ‰Ï ÌÈ¢ ÌÈÈÂÎÈÒ ÈÏÚ· ÌÈ˘‡Ï ¯˘‡Î ÌÈȘ˙Ó [ÔÁ·Ó Ï˘] Guion, 1966,) "„ȘÙ˙Ï Ï·˜˙‰Ï ÌÈ¢ ‡Ï ÌÈÈÂÎÈÒ ,„ȘÙ˙· ÌÈ¢ ÌÈÚˆÂÓÓ ÌÈÂȈ ˜ÈÙÓ‰ ÔÁ·Ó ,‰Ê χÂȈ¯ ÈÙÏ .(p. 26 ÌÈÚˆÂÓÓ ÌÈÂÈ ÌÚ ÔÁ·Ó ,Ԃ‰ ˙ÂÈ‰Ï ÏÂÎÈ ÔÈÈ„Ú ,˙ ˙ˆ·˜Ï ,ÍÎÏ Ì‡˙‰· .Ԃ‰ È˙Ï· ˙ÂÈ‰Ï ÔÈÈ„Ú ÏÂÎÈ ˙¢ ˙ˆ·˜Ï ÌÈ‰Ê ˜¯Â ͇ ÌÈÒÁÈÈ˙Ó˘ ÔÂÈÓ ÈÁ·Ó Ï˘ ˙‚‰‰ ‡˘Â· Ìȯ˜ÁÓ ÌÈÏÂÎÈ Ìȇ ,È·ȉ ˙Ó¯Ó ÌÈÓÏÚ˙Ó ÌÈÂȈ‰ ˙Ó¯· ÌÈÏ„·‰Ï

.Âχ ÌÈÁ·Ó Ï˘ ˙‚‰‰ ˙ÈÈ‚ÂÒ· ÚÈ¯Î‰Ï ÔÁ·Ó ÔÈ· È˯‡È˙ ¯˘˜ ‰‡¯Ó 1 'ÒÓ Û¯‚ ,‰˘ÁÓ‰ Í¯ÂˆÏ Â·˘ ·ˆÓÏ ‰Ó‚„ ‚ÈˆÓ Û¯‚‰ .„ȘÙ˙· ‰Áψ‰ Ï˘ ÔÂȯËȯ˜Ï È„È ÏÚ ‚ˆÂÓ) ÌÈ„ÓÚÂÓ‰ ÏÏÎ ¯Â·Ú ‰¯È·Ò ‰„ÈÓ· Û˜˙ ÔÁ·Ó‰ Ìȇ¯ ,„¯Ù· ‰ˆÂ·˜ Ïη ÔÂÈÚ· ,Ìχ .(r = .30 ,‰ÈÒ¯‚¯‰ ˜ ˙ˆÂ·˜Ï ‡Ï (Ô·Ï·) „·Ï· ·Â¯‰ ˙ˆÂ·˜Ï ̈ڷ Û˜˙ ÔÁ·Ó‰ ÈÎ È˙˘Ï ‰‰Ê ÚˆÂÓÓ‰ ÔÂȈ‰ ·˘ ·ˆÓ· ˙‡Ê ,(¯ÂÙ‡·) ËÂÚÈÓ‰ È·ȉ ۘ ˙‡ Û˜˘Ó‰ ȯ‡ÈÈω ˜‰ ,ÍÎÓ ‰‡ˆÂ˙Î .˙ˆ·˜‰ ˙‡ ‰˙ÂÁ ‰¯Âˆ· ‡·Ó ‡Â‰˘ Íη ,‰ÚËÓ Ì‚„Ó‰ ÏÏÎ Ï˘ r ˙ÓÂÚÏ r = .30) ·Â¯‰ ˙ˆÂ·˜ ¯Â·Ú „ȘÙ˙· ‰Áψ‰‰ ˙„ÈÓ ˙ÓÂÚÏ r = .30) ËÂÚÈÓ‰ ˙ˆÂ·˜ ¯Â·Ú ‰¯˙È ‰¯Âˆ·Â (= .60

.Ԃ‰ Âȇ ‰Ê ·ˆÓ ÈÎ ¯Â¯· .(r = .00

ÌÈÚ ÂÓÓ ÌÈÂÈ · ÌÈÏ„·‰ ‡ÏÏ ,È·ȷ ÌÈÏ„·‰ .1 'ÒÓ Û¯‚

ÌÈÂȈ ˙ˆ·˜‰ È˙˘Ï ˘È ·˘ ,¯Á‡ ·ˆÓ ‚ÈˆÓ 2 'ÒÓ Û¯‚ ÔÙ‡· Ô‰È˙˘ ¯Â·Ú Û˜˙ ÂÓˆÚ ÔÁ·Ó‰ ͇ ,ÌÈ¢ ÌÈÚˆÂÓÓ

ÌÈÂȈ‰˘ ÈÙÓ "ÌȘ„ˆÂÓ" ÌÈ·˘Á ÌÈÏ„·‰‰ ,ԇΠ.‰‰Ê ÌÈÙ˜˘Ó ̉ ,ÔÂȯËȯ˜Ï ̇˙‰·Â È·˜Ú ÔÙ‡· ÌÈ˙˘Ó ˙ˆ·˜‰ È˙˘ ÔÈ· "ÌÈÈ˙ÈÓ‡" ÌÈÈ˙·¯˙ ÌÈÏ„·‰ ‰‡¯Î

.ÔÁ·Ó‰ È„È-ÏÚ ˙„„Ó‰ ‰ÂÎ˙· ÌÈÂÒÓ „ȘÙ˙˘ ÁÈ :‰Ê΢ ·ˆÓÏ ˙È˯‡È˙ ‡Ó‚„ ‰‰ ‡ „"ÂÚ ,Ï˘ÓÏ) ˙ȯ·Ú‰ ‰Ù˘· ‰‰Â·‚ ‰Ú·‰ ˙ÏÂÎÈ ˘¯Â„ ‰ÎÂÓ ‰Ó¯ ,‰ˆÂ·˜Î ÌÈ˘„Á ÌÈÏÂÚÏ˘ ‰Á‰· .(ȇÂ˙ÈÚ ,ı¯‡‰ È„ÈÏÈ ˙ˆÂ·˜Ï ‰‡Â¢‰· ˙ȯ·Ú Ï˘ ÚˆÂÓÓ· ¯˙ÂÈ ÔÂÈÓ ÔÁ·Ó· ¯˙ÂÈ ÌÈÎÂÓ ÌÈÂȈ Â‚È˘È Ì‰ ÈÎ ÁÈ‰Ï ¯È·Ò ÌÈÏÂÚ ¯˙ÂÈ˘ ÍÎÏ ‰·ÈÒ‰ ˜ÂÈ„· ÂÊ Í‡ .˙ȯ·Ú· ‰Ú·‰· ‚ÂÒÓ ÔÁ·Ó ,ÍÎÈÙÏ .Ô„‰ „ȘÙ˙· ˙¢˜˙‰Ï ÌÈÈÂÙˆ ÌÈ˘„Á È˙˘ ÔÈ· ÌÈÂȈ· ÌÈÏ„·‰‰ ˙¯ÓÏ ,Ԃ‰Π‰‡¯Î ·˘ÁÈÈ ‰Ê

.ÌÈ„ÓÚÂÓ‰ ˙ˆ·˜

È·ȷ ÌÈÏ„·‰ ‡ÏÏ ,ÌÈÚˆÂÓÓ· ÌÈÏ„·‰ .2 'ÒÓ Û¯‚

˙˜‰·ÂÓ· ÌÈÏ„·‰Ï ˜ ˙Ú‚Â ‰È‡ È·ȷ ‰Èˉ ÈÎ ÔÈÈˆÏ ·Â˘Á È„È-ÏÚ ‚ˆÂÈÓ˘ ÈÙÎ) ˙ˆ·˜ È˙˘ ÔÈ· Û˜Â˙‰ ÈÓ‡˙Ó Ï˘ ÌÈÏ„·‰Ï Ì‚ ‡Ï‡ ,(‰ˆÂ·˜ Ïη ‰ÈÒ¯‚¯‰ ˜ Ï˘ "ÚÂÙÈ˘"‰ Ï˘ "Í˙Á"‰ È„È-ÏÚ ‚ˆÂÈÓ˘ ÈÙÎ) ‡·ÂÓ‰ ÔÂȯËȯ˜‰ ˙Ó¯· :ÔӘτΠ‡Â‰ ˘¯„‰ ¯·Ò‰‰ .(‰ˆÂ·˜ Ïη Ï˘ ‰ÈÒ¯‚¯‰ ˜

χÂȈ¯ ÏÚ ÌÈÒÒÂ·Ó ÔÂÈÓ‰ ÈÁ·Ó ·Â¯ ÈÎ ¯ÂÎÊÏ ˘È ,˙È˘‡¯ ,¯˙ÂÈ ˙‰·‚ ˙ÂÏÂÎÈ ‰Ï‚Ó „ÓÚÂÓ‰˘ ÏÎÎ – È„ÓÏ ËÂ˘Ù ˙„„Ó Ô‰˘ ÈÙÎ) „ȘÙ˙· ‰Áψ‰Ï ˙ÂÈÂÈÁ‰ ˙ÂÂÎ˙· ,¯˙ÂÈ Ìȉ·‚ ÂÈ‰È ÏÚÂÙ· „ȘÙ˙· ÁÈψ‰Ï ÂÈÂÎÈÒ ÍÎ ,(ÔÁ·Ó· .Âχ ˙ÂÏÂÎÈ Ï˘ ¯˙ÂÈ ˙ÂÎÂÓ ˙ÂÓ¯ ‰Ï‚Ó˘ ÈÓÏ ‰‡Â¢‰· ÌÈÈÈÙ‡Ó‰ „Á‡Î ˙·˘Á ,Ï˘ÓÏ ,˙ÈÏÏÎ ˙ÈÏ΢ ˙ÏÂÎÈ ÔÈ· Ì‚ ˙‡ˆÓ ‡È‰Â „ȘÙ˙ Ïη ËÚÓÎ ¯˙ÂÈ· ÌÈ·Â˘Á‰ Schmidt) „ȘÙ˙· ‰Áψ‰Ï ¯˙ÂÈ· ÌÈ·Âˉ Ìȇ·Ó‰ ˙ÂÏÂÎÈ Ï˘ ˙„ȄÓÏ ÌÈÙ¯ˆÓ˘Î .(& Hunter, 1998 ,˙·¢Á ˙ÂÈ˙ÂÈ˘È‡ ˙ÂÂÎ˙ Ï˘ ˙Â„È„Ó Ì‚ ,˙ÂÈχ¢ÏËȇ ‰¯Âˆ· „ȘÙ˙· ‰Áψ‰ ‡·Ï ÌÈÈÂ˘Ú ÔÂÈÓ‰ ÈÁ·Ó ÌÈÈÂ˘Ú Ïη ,ÔΠ̇ ,˘‚„‰ .ÌÈ„ÓÚÂÓ ·¯˜· (˙ÓÏ˘ÂÓ ‡Ï ͇) ‰ÏÈÚÈ

.ÔÁ·Ó· ÔÂȈ‰ ÏÚ ‡Ï ÔÂȯËȯ˜‰ ÈÂ·È ÏÚ ‡Â‰ ÔÂÈÓ‰ ÈÁ·Ó ,ÚÊ‚Ï ¯˘˜ ‡ÏÏ „ȘÙ˙· ‰Áψ‰Ï ˙·¢Á Âχ ˙ÂÏÂÎÈ Ìȇ·Ó ÔÂÈÓ‰ ÈÁ·Ó „ÂÚ ÏÎ ,ÔÎÏ .Ô·ÂÓÎ ,¯„‚Ó Â‡ ÏÈ‚ ˙‡ ¯˙‡Ï Ô‚¯‡Ï ¯˘Ù‡È ̉ ,‰Ó„ ‰¯Âˆ· „ȘÙ˙· ‰Áψ‰ .·Â¯‰ È·Ó Ô‰Â ËÂÚÈÓ‰ È·Ó Ô‰ ,¯˙ÂÈ· ÌÈ·Âˉ ÌÈ„ÓÚÂÓ‰

.ÌÈÁ·Ó‰ ÏÚ ¯˙ÂÂÏ Ôȇ ,‰Ï‡Î Ìȯ˜Ó· ÌÈÎÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ˙‡Ê Ïη ÌÈË ÌÈËÂÚÈÓ-È· Ï˘ ̉ÈÂȈ ÚÂ„Ó ÌÈÁ·Ó· ÈÎ ÔÎ˙ÈÈ Í‡ ,˙·Î¯ÂÓ ÌÓ‡ ÍÎÏ ‰·Â˘˙‰ ?¯˙ÂÈ Á¯Î‰· ‡Ï˘ ÌÈÈ˙·¯˙ ÌÈÈÈÙ‡ÓÓ ÌÈÚÙ˘ÂÓ˘ ÌÈ„„Ó ‰Ï‡ ‰„·ڷ ÌÈÚÂˆÈ·Ï Â‡ ,‰„È„ÓÏ ˙„ÚÂÈÓ‰ ‰ÂÎ˙Ï ÌÈ¯Â˘˜

342012 ÈÏÂÈ

ÈËȯٷ Ìȯ‚˘ ‡Ï ÌÈ‚˘ÂÓ· ˘ÂÓÈ˘‰ ‡ ÈÏÏÎ Ú„È ,Ï˘ÓÏ) ÌÈÁ·Ó Á˙ÙÏ È¯˘Ù‡ ¯·„‰ ÏÎÎ ˙ÂÒÏ ˘È ,ÔÎ ÏÚ .(ÔÁ·Ó‰ ÔȈ ¯·„‰˘ ÈÙÎ ¯ÂÎÊÏ Ô·ÂÓÎ ˘È ,Ìχ .˙·¯˙ ÈÈÂÏ˙ Ìȇ˘ ÌÈÙ˜˘Ó ÌÈÈ˙·¯˙‰ ÌÈÏ„·‰‰ ̉· Ìȯ˜Ó ÌÈÓÈȘ ÈÎ ,ÏÈÚÏ

.˙„„Ó‰ ‰ÂÎ˙· ˙È˙ÈÓ‡ ˙‰Ó

˙‡ȈӉ

ÌÈÏ„·‰‰ ȯÂÁ‡Ó ˙„ÓÂÚ‰ ˙·ÈÒ‰ ‰· ,‡È‰ ÈÙÎ ˙‡Ȉӷ ·Â Á˜È .˙·Î¯ÂÓ ‰ÂÓ˙‰ ,˙¯¯· Ôȇ ˙¢‰ ˙ˆ·˜‰ ÔÈ· ÌÈ·¯ Ìȯ˜ÁÓ ,¯ÂӇΠ.ÌÈÈÏ΢‰ ÌÈÁ·Ó‰ Ï˘ ‡Ó‚„‰ ˙‡ ÌÈÎÂÓ ÌÈÂȈ ÚˆÂÓÓ· ÌÈ‚È˘Ó ÌÈËÂÚÈÓ-È· ÈÎ Ìȇ¯Ó ÌÏÂÚ· ÔÚÓÏ .˙ÈÏÏΉ ‰ÈÈÒÂÏÎÂ‡Ï ‰‡Â¢‰· ,ÌÈÈÏ΢ ÌÈÁ·Ó· ¯˙ÂÈ ˙ÂÈ‚ÏÙ˙‰ ÔÈ· ‰Ï„‚ ‰ÙÈÙÁ ˙ÓÈȘ ÈÎ ÔÈÈˆÏ ˘È ,˜ÙÒ ¯Ò‰ .‰ˆÂ·˜ ÏÎ ÍÂ˙· ‰¯È·Ò ˙¢ Ì‚Â ˙ˆ·˜‰ È˙˘ Ï˘ ÌÈÂȈ‰ ˙‰·‚ ˙ÂÈÏÎ ˙ÂÏÂÎÈ ÈÏÚ· ÌÈ· ÌÈ„ÓÚÂÓ ‡ÂˆÓÏ Ô˙È ,ÍÎÈÙÏ .ÌÈÚˆÂÓÓ‰ ÌÈÂȈ· ÌÈÏ„·‰‰ ˙¯ÓÏ ,‰ˆÂ·˜ ÏÎ ÍÂ˙· „‡Ó ÌȯÚÙÓ ¯˜ÈÚ· ‰‡¯‰ ÏÎÎ ÌÈÚ·Â ÌÈÚˆÂÓÓ· ÌÈÏ„·‰‰ ÏÚ ÍÂÈÁ‰ ˙Ó¯ ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó‰ ÌÈÈÓ˜‡-ÂȈÂÒ‰ Ìȇ˙· ÔÓÊ Í¯Â‡Ï ‰Ï‡ ˙ÂÈÒÂÏÎÂ‡Ï ˙Â˙ȉ ˙ÂÈÂӄʉ‰ ۘȉ ÂÚ‚ÙÈ Á¯Î‰· ‡Ï Âχ ÌÈÏ„·‰ ,Ï·‡ ,(Neisser et al., 1996)

.ÌÈÁ·Ó‰ Ï˘ Ì˙‚‰·

‰Ê Û¯‚ ,ÏÈÚÏ ÌÈӄ˜‰ ÌÈÙ¯‚Ï „‚ȷ .3 'ÒÓ Û¯‚ ‡¯ ,‡Ó‚Â„Ï ÔÁ·Ó‰Â ˙ˆ·˜‰ È ÔÈ· ÌÈ ÔÁ·Ó· ÌÈÚˆÂÓÓ‰ · ·ˆÓ ‚È Ó .È·ȷ ‰Èˉ ÔÈÈ„Ú ˙ÓÈÈ Í‡ ,‰„ÈÓ ‰˙‡· ˙ˆ·˜‰ È ˘Ï Û˜˙ ÌÈ¢ ÌÈÂÈ ˘ ÍÎ ,ÔÂÈ ËÈ ˜‰ Ï˘ Í˙Á· Ï„·‰Ó ˙Ú·Â ÂÊ ‰Èˉ Ï˘ÓÏ ÁÈ .‰„·ڷ ÏÚÂÙ· „˜٠˙Ó ‰˙‡ ˙‡ Ìȇ·Ó ÔÁ·Ó· ÂÈÂÎÈÒ ˙‡ ‡·Ó ·Â¯‰ ˙ˆÂ·˜Ó „ÓÚÂÓ ‚È ‰˘ ÔÁ·Ó· 80 ÔÂÈ ˘ ÔÁ·Ó 60 -¯˙ÂÈ ÍÂÓ ÔÂÈ Ï·‡ ,75% Ï˘ ¯ÂÚÈ · „È Ù˙· ÁÈψ‰Ï ÁÈψ‰Ï ÈÂÎÈÒ ‡Â‰ Û‡ ‡·Ó ,ËÂÚÈÓ‰ ˙ˆÂ·˜Ó „ÓÚÂÓ ‚È ‰˘ ‰ÈÁ·Ó .(È ˘Ù‡ ÍÙ‰‰ Ì‚) 75% Ï˘ ¯ÂÚÈ · „È Ù˙ Â˙‡· ÔÎÏ „È Ù˙· ÁÈψ‰Ï ÌÈ ÌÈÈÂÎÈÒ ÌÈ„ÓÚÂÓ‰ È˘Ï È ËÓÂÎÈÒÙ ÔÂÈÓ ˙ÂËÏÁ‰ .ÔÂÈÓ‰ ˙ËÏÁ‰· ÌÈ¢ χΠ̉Èχ ÒÁÈÈ ‰Ï È ÂÓ¯‚È ÌÈ„ÓÚÂÓ‰ ÏÏÎÏ „ÈÁ‡ ÔÙ‡· ˙ÂÒÁÈÈ Ó ˙‡Ê ÌÈ ÂÚ ‡Ï˘ ·¯˜· ¯ È È·ÈÏ ·Â¯‰ ˙ˆÂ·˜Ó ÌÈ„ÓÚÂÓ‰ ·¯˜· ¯ÒÁ È·ÈÏ

.ËÂÚÈÓ‰ ˙ˆÂ·˜Ó ÌÈ„ÓÚÂÓ‰

.È·ȷ ÌÈÏ„·‰ ,ÌÈÚˆÂÓÓ· ÌÈÏ„·‰ .3 'ÒÓ Û¯‚

˙ÂȘ˙ ÔÂÈÓ ˙ÂËÏÁ‰ Ï·˜Ï ÌÈ‚¯‡Ï ¯˘Ù‡Ï ˙Ó-ÏÚ ÌÈÂȈ‰ ÌÏÂÒ ˙‡ "Ìȇ˙‰Ï" Ô˙È ,ÌÈ„ÓÚÂÓ‰ ÏÎ ¯Â·Ú

‰ˆÂ·˜ ÏÎÏ ÌÈ¢ Û¯ ÈÂȈ Ú·˜Ï ‡ ÌÈÈÓÏ‚‰ ‡ÏÏ ,¯ÂӇΠ.ÔÁ·Ó‰ È·ÈÏ Ì‡˙‰· ,˙È˷ϯ ˙ÈÙ‡¯‚ÂÓ„ ˜ Â˙‡ ÏÚ ÌÈÒÒ·Ӊ ÌÈÂȈ· ˘ÂÓÈ˘‰ ,ÌÈÂȈ‰ ˙Ó‡˙‰ ˜ÏÁ˘ ÍÎÏ Ì¯‚È ,ÌÈ„ÓÚÂÓ‰ ÏÎÏ „ÈÁ‡ ˙ȯ‡ÈÈÏ ‰ÈÒ¯‚¯ ‡ ,‰˙ÂÁÙ ‰„ÈÓ· ̄ȘÙ˙· ÏÚÂÙ· ÂÁÈÏˆÈ ÌÈ„ÓÚÂÓ‰Ó ˙ÂËÏÁ‰ ˙ÂÈ·È˘ه ,ÍÎÓ ‰‡ˆÂ˙Î .Ì‰Ï ‡·ÂÓ‰Ó ‰¯˙È ÈÏÚ· ÌÈ„ÓÚÂÓ ıÈÓÁ‰Ï ÏÂÏÚ Ô‚¯‡‰Â Ú‚ÙÈ˙ ÔÂÈÓ‰

.‰Â·‚ χȈËÂÙ ¯ÂÒ‡ ,·"‰¯‡ ̉ÈÈ·Â ˙¢ ˙ÂÈ„Ó·Â Ïȇ‰ ,˙‡Ê ÌÚ ,˙ÂÈÙ‡¯‚ÂÓ„ ˙ˆ·˜Ï ˙¢ ˙Âӯ Ìȇ˙‰Ï ˜ÂÁ ÈÙ ÏÚ ÌÈÏ„·‰‰ Ï˘ ˘ه‰ ˙‡ Ô˙ÓÏ ,˙ÂÙÒ ˙ÂËÈ˘ ˙ÂÓÈȘ ˙ÂËÏÁ‰ Ï˘ ÌÈÈÙȈÙÒ ÌÈÁ·Ó· ,˙¢‰ ˙ˆ·˜‰ ÔÈ· Ployhart &) ÌÈÁ·Ó‰ ÏÚ È¯Ó‚Ï ¯˙ÂÂÏ ÈÏ·Ó ,ÔÂÈÓ‰ ÏÂϘ˘ :Ï˘ÓÏ ˙ÂÏÏÂÎ Âχ Ô‚Π˙ÂËÈ˘ .(Holtz, 2008 ,Ï˘ÓÏ) ¯˙ÂÈ ÌÈÏ„‚ ÌÈÏ„·‰ ¯ÂˆÈÏ ÌÈˉ ÌÈÁ·Ó ˙ˆ·˜‰ ÔÈ· ÌÈÏ„·‰‰ ̉·˘ ÌÈÁ·Ó ÌÚ ,(˙ÏÂÎÈ ÈÁ·Ó ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ,(˙ÂÈ˘È‡ ÈÂχ˘ ,Ï˘ÓÏ) ¯˙ÂÈ ÌÈ˘ ˙¢‰ ˙˜˙Ó ‰Ù„Ú‰ Ô˙Ó ,ÌÈ„„· ÌÈÂÈˆÏ ‡Ï ÌÈÂȈ ÈÁÂÂËÏ

.„ÂÚÂ ÌÈËÂÚÈÓ È·Ï

ÌÈ·¯ Ìȯ˜ÁÓ ÈÎ ‡È‰ ‰·Âˉ ‰¯Â˘·‰ ,˙ÈÚˆ˜Ó ‰ÈÁ·Ó ˙ÂÓ¯˘ ,ÍÎ ÏÚ ¯˙ÂÈ· È·˜Ú ÔÙ‡· ÌÈÚÈ·ˆÓ ÌÏÂÚ· ÂÎ¯Ú˘ „·Ï· ˙˜ÂÁ¯ ÌÈ˙ÈÚÏ ˜¯ ·Â¯‰Ó ˙¢ ÌÈËÂÚÈÓ ·¯˜· È·ȉ ‰ÈÒ¯‚¯‰ ˜ Ï˘ Í˙Á· ˙‡ˆÓ ‡È‰ È·ȷ ‰Èˉ ˘È ¯˘‡Î ÈΠ¯˙È È·ȷ ·Â¯ ÈÙ ÏÚ ÏÂÚÙÏ ‰Ë ‡È‰˘ ÍÎ ,ÂÚÂÙÈ˘· ‡ÏÂ

.(Cascio & Aguinis, 2010) ËÂÚÈÓ‰ ˙ˆÂ·˜ ˙·ÂËÏ

ÌÂÎÈÒ ˙ˆ· ¯Â·Ú ÌÈ ÌÈÂÈ ÌȘÈÙÓ‰ ÌÈ· ÌÈÁ·Ó ,ÈÎ ÔÎ˙ÈÈ „‚ȷ ˙‡Ê ,ÌÈÓÈÂÒÓ Ìȯ˜Ó· ÌȂ‰ΠÔÈÈ„Ú ÌÈ·˘Á ˙¢ Ìȇ ԇΠ¯‡Â˙˘ ˙ÂÂÈÚ¯‰˘ Û‡ .‡˘Â· ˙ÂÁ¯‰ ˙ÂÚ„Ï ÈÎ ,¯Úˆ· ÔÈÈˆÏ ˘È ,˙ÈÚˆ˜Ó‰ ˙¯ÙÒ· ¯˜ÈÚ ÏÏÎ ÌÈ˘„Á ÒÁÈ Ì‰Ï ÌȘÈÚÓ Ìȇ ,ÌÈχ¯˘È ÌÈÈ˙˜ÂÒÚ˙ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙ÂÈ„ÂÒÈ· ˜„· È·ȷ ‰Èˉ‰ ‡˘Â ,χ¯˘È· .Ìω È‡¯ ‡Â‰Â ˙‡ËÈÒ¯·ÈÂ‡Ï ‰Ï·˜ Í¯ÂˆÏ È¯ËÓÂÎÈÒÙ‰ ÔÁ·Ó· ÌÈÏ„·‰ ÌÚ ÚÂÙÈ˘· ÌÈÏ„·‰ ‡ÏÏ ,ÂÊ ‰ÈÁ·Ó Ԃ‰ ‡ˆÓ Turvall et al., 2008;) ËÂÚÈÓ‰ ˙ˆ·˜ ˙·ÂËÏ Í˙Á· χ¯˘È· È˙˜ÂÒÚ˙‰ ÌÂÁ˙· ,Ìχ .(Zeidner, 1987 ˙·¯ ˙·¢Á ˙Âχ˘Â ÛÈ˜Ó ÔÙ‡· ‰Ê ‡˘Â ÔÁ· Ì¯Ë Â˜" ÔÈ· ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘· Í¯Ú˘ „Á‡ ¯˜ÁÓ .˙ÂÁÂ˙٠¯‡˘ Ï˘ ˙‚‰‰ ˙„ÈÓ ˙‡ ÔÁ· ÂÊ ‰·˙Î ¯·ÁÓ ÔÈ·Ï "‰ÂÂ˘Ó ‰ÈË‰Ï ˙Â„Ú ‡ˆÓ ‡Ï ÌȄ‰ÈÏ ÌÈ·¯ÚÏ ÒÁÈ· ‰¯˘ÂÈ ÔÁ·Ó ı¯‡· ÔÂÈÓ‰ ÈÂÎÓ˘ ÔÎ˙ÈÈ .(Fine & Basis, 2011) È·ȷ ÂÓÒ¯Ù Ì¯Ë ,È˙ÚÈ„È ·ËÈÓÏ Í‡ ,‡˘Â‰ ˙‡ ̉ Ì‚ ÌÈÁ· Ô‚¯‡ Ï΢ ȇ¯‰ ÔÓ ,ÍÎÈÙÏ .̉ȇˆÓÓ ˙‡ È·ÓÂÙ ÔÙ‡· ‰ÁÈ Â˙¢¯·˘ ÔÂÈÓ‰ ÈÁ·Ó Ï˘ ‰Èˉ‰ ˙„ÈÓ ˙‡ ˜Â„·È ÔÂÈÓ ÈÎÈω˙ ÁÈË·‰Ï ˙Ó ÏÚ Ì‡˙‰· ̉· ˘ÂÓÈ˘‰ ˙‡ ˙ÂÂ‚Ó ÌÈ„·ÂÚ ˙ÈÈÒÂÏ· ¯ÂˆÈÏ ˙Ó ÏÚ ÌȂ‰ ÌÈÏÈÚÈ Â˘ÈÈ ‡˘ÂÏ ˙ÂÚ„ÂÓ‰ ˙¯·‚‰Ï ÛÒ· ‡È‰ ‰Â˜˙‰ .¯˙ÂÈ

.Áˢ· ÌÈÈ˘ÚÓ ÌÈ„Úˆ Ì‚

35 2012 ÈÏÂÈ

ÈÁ·Ó :‰Ú˘‰ ˆ-È˙·¯˙ ·¯ ÔÂÈÓ .(2010) .Ï ,ÒÈÒ· Ìȯ˜ÁÓ‰ ˙‡ˆÂ˙ ,ÌÈ·¯Ú Ìȇӄ˜‡Ï ‰Î¯Ú‰Â ÔÂÈÓ

.‰Â¢Ó-˜ .˙¢¯„‰ ˙ÂÓ‡˙‰‰Â

¯‚˙‡‰ :χ¯˘È· ÌÈ·¯Ú ˙˜ÂÒÚ˙ .(2010) .È ,Ôȯ‡·'‚ ,‰È˯˜ÂÓ„Ï Èχ¯˘È‰ ÔÂÎÓ‰ .˙Èχ¯˘È‰ ‰ÏÎÏΉ Ï˘

.‰È¯ÒȘ ̯ÂÙ

‰„Â·Ú È˘ÙÁÓ Ï˘ ‰ÈÏÙ‡ ˙˘ÂÁ˙ .(2010) .˘ ,ÒÏ„‰ ,‰ÈÈ˘Ú˙‰ „¯˘Ó .ÍÎ ÏÚ ¯Â·Èˆ‰ ·˘ÂÁ ‰Ó ÌÈ„·ÂÚÂ

.‰˜ÂÒÚ˙‰Â ¯ÁÒÓ‰

ÔÂÈ¢ .(2011) ‰˜ÂÒÚ˙‰Â ¯ÁÒÓ‰ ,‰ÈÈ˘Ú˙‰ „¯˘Ó ˙„ÓÚ ˙È‚·¯ ‰˜Òډ ‰„·ڷ ‰ÈÏÙ‡ ,˙ÂÈÂӄʉ ‰ÏÎÏΠ¯˜ÁÓ Ï‰ÈÓ .ȘÒÚ‰ ¯Ê‚Ó· ÌÈÏ‰Ó ˙ÂÒÈÙ˙ ¯ÁÒÓ‰ ,‰ÈÈ˘Ú˙‰ „¯˘Ó ,‰„·ڷ ˙ÂÈÂӄʉ ÔÂÈ ˙·ȈÂ

.‰˜ÂÒÚ˙‰Â

‰„·ڷ ‰ÈÏÙ‡ ,˙ÂÈÂӄʉ ÔÂÈ¢ .(2011‡) .· ,ÔÓ¯ÙÙ ÒÎ .ÌÈÏ‰Ó ˙ÂÒÈÙ˙ ˙„ÓÚ ˙È‚·¯ ‰˜ÒÚ‰Â

.‰„·ڷ ˙ÂÈÂӄʉ ÔÂÈ¢ ˙·Ȉ Ï˘ È˙˘‰

˜Â˘· È·¯Ú‰ ¯Ê‚Ó‰ ˙·Ï˙˘‰ .(2011·) .· ,ÔÓ¯ÙÙ „¯˘Ó ,‰ÏÎÏΠ¯˜ÁÓ Ï‰ÈÓ .χ¯˘È· ‰ÏÎÏη ‰„·ډ

.‰˜ÂÒÚ˙‰Â ¯ÁÒÓ‰ ‰ÈÈ˘Ú˙‰

American Educational Research Association, American Psychological Association, & National Council of Measurement in Education. (1999). Standards for educational and psychological testing. Washington, DC: Authors.

Cascio, W. F., & Aguinis, H. (2011). Applied psychology in human resource management (7th Ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.

Cox, T. H., & Blake, S. (1991). Managing cultural diversity: Implications for organizational competitiveness. Academy of Management Executive, 5(3), 45-56.

Fine, S., & Basis, L. (2011, May). Fairness between Arabs and Jews in pre-employment integrity testing. Paper presented at the 15th annual conference of the European Association of Work and Organizational Psychology, Maastricht, The Netherlands.

Guion, R. M. (1966). Employment tests and discriminatory hiring. Industrial Relations, 5, 20-37.

Manpower Group (2011). Talent Shortage Survey Results. Milwaukee, WI: Author.

Neisser, U. et al. (1996). Intelligence: Knowns and unknowns. American Psychologist, 51(2), 77-101.

Ployhart, R. E., & Holtz, B. C. (2008). The diversity-validity dilemma: Strategies for reducing racioethnic and sex subgroup differences and adverse impact in selection. Personnel Psychology, 61, 153-172.

Roth, P. L., BeVier, C. A., Bobko, P., Switzer, III, F. S., & Tyler, P. (2001). Ethnic group differences in cognitive ability in employment and educational settings: A meta-analysis. Personnel Psychology, 54, 397-330.

Schmidt, F. L., & Hunter, J. E. (1998). The validity and utility of selection methods in personnel psychology: Practical and theoretical implications of 85 years of research findings. Psychological Bulletin, 124, 262-274.

Society for Industrial and Organizational Psychology (SIOP). (2003). Principles for the validation and use of personnel selection procedures (4th ed.). Bowling Green, OH: Author.

Turvall, E., Bronner, S., Kennet-Cohen, T., & Oren, C. (2008). Fairness in the higher education admission procedure: The Psychometric Entrance Test in Arabic (Report #349). National Institute for Testing & Evaluation, Israel.

Zeidner, M. (1987). Test of the cultural bias hypothesis: Some Israeli findings. Journal of Applied Psychology, 72(1), 38-48.

:‰ÈÙ¯‚ÂÈÏ·È·

362012 ÈÏÂÈ

Ú˜¯

Èӯ‚ ̉ ,‰„¯ÁÂ È˘Ù Á˙Ó ,ÔÂȯȉ Íωӷ˘ ÍÎ ÏÚ ÚÈ·ˆÓ Ìȯ˜ÁÓ Ï˘ Ï„‚ Íω ¯ÙÒÓ ‰Ï‡ ‡ ,̇‰ Ï˘ ‰˙‡ȯ· ‡ ‰ÈÈÁ ·˘ ÔÂȯȉΠ¯„‚ÂÓ ‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ÔÂȯȉ .ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó ÔÂÎÈÒ ÔÂÈ¯È‰Ï ÌÈȈÈÁ‰ ÌÈȇÂÙ¯ ÌÈ·ˆÓ· ‡ ,˙ÈÂȯȉ ‰Ú¯Ù‰· ‰¯Â˜Ó˘ ,‰ÎÒ· ̉ ¯·ÂÚ‰ Ï˘ ¯˘Ù‡ ÌÎÂ˙Ó ÔÂÎÈÒ‰ Èӯ‚ Ï˘ ·Á¯ ÔÂÂ‚Ó ˘È .(Wong, Perry & Hokenberry, 2002) ۇ ,¯¯ÂÚÓ ÂÓˆÚ ÔÂȯȉ‰˘ ÌÈȇÂÙ¯ ÌÈηÈÒ ,ÔÂÈ¯È‰Ï ÌÈӄ˜‰ ÌÈȇÂÙ¯ ÌÈηÈÒ :˙ÂÓÏ Ì„-ıÁÏ Ô‚Π,(Levy-Shiff & Har-Even, 2002) ÌÓˆÚ ‰„ÈÏ·Â ¯·ÂÚ· ÌÈ¯Â˘˜‰ ÌÈηÈÒ ,¯Ú¢Ӊ „ÚÂÓ‰ ÈÙÏ ‰„ÈÏÏ ‰ÎÒ ,¯·ÂÚ‰ Ï ÈÓÁ¯-Í ˙ÂÂÓÏ ÈÂÎÈÒ ,ÌÈÈÓ‰ÈÊ ÌÈηÈÒ ,È˙ÈÈÚ· ¯˘‡Î˘ ÌÈÈÈˆÓ ,(2007) Richter et al .‰Ó„Π̇‰ Ï˘ ˙È¯Π‰ÏÁÓ ,Ìȯ·ÂÚ ‰·Â¯Ó ÔÂȯȉ ˙¯‰‰ ÌÈ˘‰ ˙‡ Û¢ÁÏ ÏÂÏÚ ,ÂÓˆÚ ÊÂÙ˘‡‰ ÌˆÚ ,ÌÈ˙ÚÏ ,ÊÂÙ˘‡ ÌÈ˘¯Â„‰ ÌÈηÈÒ ÌÈÚÈÙÂÓ ÔÂÎÈÒ ˙ÂÏÚ·Ï ˙·˘Á ,ÌÈ·Â¯Ó ˙ÂÂȯȉ ¯·Ú˘ ÌÈ˘ ,‰‡Â¢‰ Ì˘Ï .‰„¯Á ȯ¯ÂÚÓ ÌÈÓ¯Â‚Ï ‰˙‰ÈÊ ,˙¯ÊÂÁ ˙Â„È„Ó ÏÚ ÍÓ˙ÒÓ‰ Èί‡‰ ‰¯˜ÁÓ· ,ÈÂÏ‡Ó .(Maloni, 2006) ‰„ÈÏ· ‰Â·‚ Ï˘ ‰Â·‚ ‚¯Ȅ· ‡˷˙‰˘ ÌÈӯ‚ ,˙ÂÊÙ˘Â‡Ó ÌÈ˘ 31 ψ‡ ÌÈÈ˙„ÈÏ-ÌÂ¯Ë ÌȈÈÁÏÓ ÌÈӯ‚ ԄȘÙ˙ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰· ͯˆ‰ ÏÚ ÌÈÙÒ Ìȯ˜ÂÁ ÂÚÈ·ˆ‰ ,‰È‡ˆÓÓ ˙·˜Ú· .ÌÈȇÎÈ„ ÌÈÈÓÒ˙

.ÌÈ‚ÂÏÂÈÊÈى ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÓÂËÙÓÈÒ‰ ˙‡ ˙ÈÁÙ‰Ï

,ÌÈ˘ 2,593-Î ÏÏΠ˙ȯ·‰ ˙ˆ¯‡· Ì‚„˘ (multi center study) ÈÙÂ˙È˘-ÔÂÎÓ ¯˜ÁÓ· ÌȇˆÓÓ‰ ÔÓ .(Reagan & Salsberry, 2005) ˙Ó„˜ÂÓ ‰„ÈÏÏ ,‰„¯Á ÔÈ· È˙ÂÚÓ˘Ó ¯˘ ‰‰ÂÊ ÌÈ„ÏÈ ‡È·‰Ï ÔÂÈÒÈ· Â˙ÏÈÁ˙˘ ,ͯ‡‰ ÔÓʉ ˜¯ÙÏ ÌÈÚ„ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ÂÈÏÚ˘ ,˜ÈÒ‰Ï Ô˙È Â‚ˆÂ‰˘ ‡ ˙ÂÈÚ·Ë ˙ÂÏى ÌÈÏ˘ÂÎ ˙ÂȯÂÙ ÈÏÂÙÈË ÌÈ˙ÚÏ ÏÏÂÎ ‰Ê ÔÓÊ ˜¯Ù .‰Áψ‰· ÂÙÂÒ ÌÏÂÚÏ

.˙¯·ÂÚ ÌÈ˘˘ ˙ÂÎÂ˙Ó

˙·˜Ú· ¯˜ÈÚ· ,˙¯Á‡‰ ÌÈ˘· ·Ï ˙Ó¢˙ ¯˙ÂÈÏ ÌÈÎÂÊ ,˙‰Óȇ „ÁÂÈÓ·Â ˙¯‰ ȄȘÙ˙ ÈÏÂÙÈË ˙ӂ„ ,(Callahan et al, 1994, Bergh et al, 1999) ÌÈ˘„Á ÌÈ‚ÂÏÂÎË ÌÈÁÂ˙ÈÙ .„ÂÚ گÊ ˙Ȉȷ ¯ÂÓÈ˘ ,˙‡˜„ÂÙ ,˙ÈˆÈ·Â Ú¯Ê ˙ÂÓ¯˙ ,(˙ÈÙ‚ ıÂÁ ‰È¯Ù‰) IVF ,˙ÂȯÂÙ ‰ÈÈÏÚÏ ,(Ombelet et al, 2005) Ìȯ·ÂÚ‰ È·Â¯Ó ˙ÂÂȯ‰‰ ¯ÙÒÓ· ‰ÈÈÏÚÏ ÂÏȷ‰ ‰Ï‡ ÏÎ ÌÈÈ„È˙Ú Ìȯ‰ ÌÈ·ˆÈ Ô‰ÈÙ· ¯˙ÂÈ ˙¢˜ ˙¯ÈÁ·Ï ۇ ¯‚Â·Ó ÏÈ‚· ÌÈ˘ ·¯˜· ˙ÂÂȯ‰ ¯ÂÚÈ˘· ,(1996) McKinney et al .(¯˙ÂÈ Í¯‡ È˙„ÈÏ-ÌÂ¯Ë ÊÂÙ˘‡ ,Ìȯ·ÂÚ‰ ˙ÂÓΠ̈ӈ – ‡Ó‚„Ï) ˜ÏÁ ÌÈÏÈÙÓ Â· ȇÂÙ ÍÈω – Ìȯ·ÂÚ Ìˆӈ ˙ÂÈӇȄ-ÂÎÈÒÙ‰ ˙ÂÎÏ˘‰‰ ÔÓ ˙„Á‡ ÂÁ· ÏÈÙ‰Ï Í¯Âˆ‰ ˙‡ ÂÂÁ ÌÈ˘˘ ,‰Ï‚Ó È˙ÂÎȇ‰ ÁÂ˙ȉ Ï˘ ‰‡È¯˜ .¯¯ÂÚÏ ÏÂÏÚ ,Ìȯ·ÂÚ‰ ÔÓ ‰ÙÏÁ˙‰ ,˙ÈËÒÈϯËÙ‰ ‰˙ÒÈÙ˙˘ ,˙ȯ„ÂÓ‰ ‰‡ÂÙ¯‰ .˜ÈÚÓ ¯ÚˆÓ Ú¯ȇΠԉȯ·ÂÚÓ ˜ÏÁ ˙‡ ‰ÏÈ„‚Ó Íη ,˙ÂȇÂÙ¯ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰Ï ˙„ÏÂȉ ˙ÓÎÒ‰ ˙‡ ˙˘¯Â„ ,¯˙ÂÈ ˙ÈÂÈ¢ ‰˘ÈÙ˙· ˙‡ ÍÈ˘Ó‰Ï ,‡Ï ‡ ÏÈÙ‰Ï) ˙¢˜ ˙¯ÈÁ· ÔÈ· ÚÈ¯Î‰Ï ‰ÈÏÚ˘ ,‰¯‰‰ ‰˘È‡‰ ÏÚ ÏËÂÓ‰ ıÁω ÌÈÏÂÏÚ ,‰Ï‡ ÏÎ .('ÂΠ‰·ÈÏ ˙Ó¢˙Ï ÌÈ˜Â˜Ê ÌȯÈÚˆ‰ ‰È„ÏÈ˘ ‰Ú˘· ,ÌÈÏÂÁ‰ ˙È·· ÊÂÙ˘‡‰

.‰¯‰‰ ‰˘È‡‰ Ï˘ ÔÂÁËÈ·‰ ¯ÒÂÁ ‰„¯Á‰ ˙˘ÂÁ˙ ˙‡ ÏÈ„‚‰Ï „„ÂÓ˙‰Ï ÌÈ˘‰ Ï˘ Ôί„ ÈÎ ,‰‡¯‰ ,IVF ÈÏÂÙÈË Â¯·Ú˘ ÌÈ˘ 22 ÏÚ Ï‡¯˘È· Í¯Ú˘ ¯˜ÁÓ Benjamine & Ha’Elion, 2002) Ferber .Ô˙Ó˘Ó ˜˙ÂÓ ÔÙ‚˘ ÔÈÈÓ„Ï ‰˙Èȉ ,·‡Î ÌÚ "‰ÈˆÊÈÙ¯ËÒ˘" „ˆÏ ‰„Èω ȯȈ· ·‡Î‰ ˙ÓˆÂÚ ˙ÚÙ˘‰ ˙‡ ÂÎȯډ ,(et al, 2005 ,È˙„ÈÏ-ËÒÂÙ È˙¯·Á „˜Ù˙ ‰„Èω ¯Á‡Ï Ô‡ÎÈ„ ÏÚ ,‰„Èω ȯȈ Ï˘ (catastrophizing) Ï˘ ˘„ÁÓ ‰˙ÂÏ‚˙Ò‰ ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó ,È˙ÈÓ‡‰ ·‡Î‰ ˙ÓˆÂÚÓ ¯˙ÂÈ ,ÌÈÈÂÓÈ„ ÈÎ ‰˜ÒÓÏ ÂÚÈ‚‰Â

.‰„Èω ȯÁ‡ ̇‰ ÌÈÏÚÙÂÓ ,˙‡˜„ÂÙ· ÌȯÁ· Ìȯ‰‰Â ÌÈȯ˘Ù‡ Ìȇ ̉ ‡ ,ÌÈÏ˘Î ˙ÂȯÂÙ‰ ÈÏÂÙÈË ¯˘‡Î .„Á‡ ·‡Â ˙‰Óȇ È˙˘ Ï˘ "˙˘Ï¢Ӊ" ˙¯‰‰ ÔÓ ÌÈڷ‰ ,ÌÈÙÒ ıÁÏ Èӯ‚ ̉ÈÏÚ

מודל להתערבות פסיכולוגית מודל להתערבות פסיכולוגית במחלקת יולדות, ובמחלקה להיריון בסיכון גבוהבמחלקת יולדות, ובמחלקה להיריון בסיכון גבוה

Û¯·¯Ù ‰Â‡ ˙ȇÂٯ ˙ÈÈϘ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙÌ"·Ó¯ ȇÂÙ¯ ÊÎ¯Ó ,‰Îȯ„Ó

ȇÏÂʇ ‰Î¯· ˙ÏÙËÓ ‰ÁÓ˙Ó ˙È‚ÂÏÂÎÈÒ٠ȇÂÙ¯ ÊÎ¯Ó ,˙ÂÈÂÓ‡· ,ÈÏÒÏ ˙ËÈÒ¯·È‡ Ì"·Ó¯ ·"‰¯‡ '‚„ȯ·Ó˜

ıÈ·ÂÓÂÏ˘ Ï˘ÈÓ,'· ˙„ÏÂÈ 'ÁÓ ,˙ȇ¯Á‡ ˙ÂÁ‡Ì"·Ó¯ ȇÂÙ¯ ÊίÓ

מאת: אוה פרברוף, ברכה אזולאי, מישל שלומוביץ

37 2012 ÈÏÂÈ

˙¯Á‡‰ ÌÈ˘‰ 25 -· ‰·¯ ·Ï ˙Ó¢˙Ï ‰ÎÂÊ ˙‡˜„ÂÙ Ciccarelli & Beckman,) ˙ȯ‡ÏÂÙÂÙÏ ˙È˘Ú ˙Îω ,˙Âȇ˜„ÂÙ ˙‰Óȇ ˙ÂÈ‰Ï ˙ÂÎÙ‰‰ ÌÈ˘‰ ˙È·¯ÓÏ .(2005 ÔȘ˙ ÔÂȯȉ ¯·ÚÈ˘ ÔÈÓ‡‰Ï Ô˙‡ ‰ÏÈ·ÂÓ‰ ,‰·ÂË ‰·ÈÒ ˘È ‡È·‰Ï ÌÈÏÂÏÚ‰ ÌÈηÈÒ ˙ÂÂÁ Ô‰Ó ˙„Á‡˘ ‡Ï‡ ,ϘÂ

.È˙ÈÈÚ· ÔÂÈ¯È‰Ï ‰˜ÈÁ˘ Ï˘ ÍÈω˙ ¯‡˙Ï ‰·¯Ó ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ˙¯ÙÒ‰ ˙˜ÒÚÂÓ‰ ˙ÂÈÁ‡ ÏÚ ÏÚÙÂÓ‰ È˘‚¯‰ ıÁω .˙ÂÈÁ‡ ·¯˜· Ï˘ ‰‡ˆÂ˙ ˙ÂÈ‰Ï ÏÂÏÚ ,‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ÔÂÈ¯È‰Ï ‰˜ÏÁÓ· ˙ίÚÓ‰ ÏÚ ˙ÂÚÈÙ˘Ó‰ ˙ÂÈÏÎÏÎ ˙ÂÈÚ· ·˜Ú ,˙ˆ‰ ̈ӈ ˙‰„ʉ Ï˘ ‰‡ˆÂ˙ Ì‚ ˙ÂÈ‰Ï ˙ÂÏÂÏÚ Í‡ ,‰ÓˆÚ ˙ȇÂÙ¯‰ ‰¯Â˜Ó˘ ˙‰„ʉ ,˙ÂÊÙ˘Â‡Ó‰ ˙„ÏÂȉ ÌÚ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ì‚) ˙„ÏÂȉ Ï˘ ÂÊÏ ‰‰Ê ¯„‚Ó ÏÈ‚ ˙ˆÂ·˜Ï Ô˙ÂÎÈÈ˙˘‰· ‰·‰· ÌÈÈ˘˜Ï ÏÈ·Â‰Ï ÌÈÏÂÏÚ ‰Ï‡ ÏÎ .(˙¯ÈÚˆ ˙‰Ӈ Ô‰ ,˙„ÏÂȉ Ï˘ ÌÈȇÂٯ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈ˘ÙÒ‡Ï ˙ÂÒÁÈÈ˙‰·Â .˙Ó„˜ÂÓ ‰˜ÈÁ˘Ï ÂÏÈه ˙ˆ‰ È˘‡ ÔÈ· ÌÈÁ˙ÓÏ Ì¯‚Ï ˙‡ˆÂ˙ ̯Ӈӷ ÌÈ‚ÈˆÓ (2005) Nadav et al ‰‡Â¢‰Ï Caelli et al,) ˙Ó-˙„ÈÏ ˙·˜Ú· Ï·‡ ÏÚ Ìȯ˜ÁÓ È˘ Ï˘ ÌȇÙ¯˘ ÍÎ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ‰ ,(2002; Saflund et al, 2002 ÌÈÏÂ΢ Ìȯ‰ Ï˘ Í¯ÂˆÏ ÌÈÚ„ÂÓ ,˙„ÏÂÈ ˙˜ÏÁÓ· ˙ÂÈÁ‡Â ˙ÏÂÎÈÏ ,Ôˆ¯‰ ÔÈ· ÌȯÚÙ‰˘ ‡Ï‡ ,‰ÈËÙÓ‡·Â ‰ÎÈÓ˙· ˙È˘‚¯‰ ‰ÎÈÓ˙‰ ˙‡ ˜ÙÒÏ Ìȯ˘Ù‡Ó Ìȇ ˙È˘ÓÓ‰ ,˙Ó-˙„ÈÏÓ ˙ÂÓÏÚ˙‰‰ ÈΠ‡¯‰ ÌȯÁ‡ Ìȯ˜ÁÓ .‰˘Â¯„‰ ˙ÂÓ¯ ˙‡ ˙ÂÏÚ‰Ï Û‡Â ,Ï·‡˙‰Ï ˙ÏÂÎÈ ¯ÒÂÁÏ Ì¯‚Ï ‰ÏÂÏÚ Ìȯ˜ÂÁ‰ .(Saflund & Wredling, 2006) Ô‡ÎÈ„‰Â ‰„¯Á‰ .˙È˘‚¯ ‰ÎÈÓ˙· ·‡‰ Ï˘ ̂ ̇‰ Ï˘ ͯˆ‰ ÏÚ ÂÚÈ·ˆ‰ ˙˜ÏÁÓ ˙ÂÂˆÏ ıÂÚÈÈ ÏÚ ÂˆÈÏÓ‰ ,(2005) Nadav et al ,ÌÈ¯Â‰Ï ÚÂÈÒ Ô˙Ó· ˙ˆ‰ ˙¯˘Î‰· ÌÎ˙ÒÈ Â„È˜Ù˙ ,˙„ÏÂÈ

.È˘È‡ ÔÙ‡· ˙„ÏÂȉ ˙‡ Ì‚ ˘Ó˘È ,ͯˆ‰ ˙Ú·Â

Ìȯ˜ÁÓ‰ ¯ÙÒÓ ÈÎ ,ÌÈ˘È‚„Ó ,(1996) Kitamura et al ¯ÙÒÓÓ ‰·¯‰· ˙ÂÁÙ ,È˙„ÈÏ-ÌÂ¯Ë Ô‡ÎÈ„Ï ÌÈ˘„˜ÂÓ‰ ÌÈ˘„Á Ìȯ˜ÁÓ .‰„Èω ¯Á‡Ï Ô‡ÎÈ„ ÏÚ Â·˙Î Ìȯ˜ÁÓ‰ Á¯Î‰· ‡Ï Ô‰ ÈÎ ÌÈÚÈˆÓ ,˙¯‰ ÌÈ˘ ·¯˜· Ô‡ÎÈ„ ÌÈÁ·‰ ͯˆ‰ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ Ì‚ ͇ ,ȯˇÈÎÈÒÙ ÏÂÙÈËÏ ˙Â˜Â˜Ê ˙„ÈÚÓ‰ ˙‡ˆÂ˙ ÍÓÒ ÏÚ ˙‡Ê .È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÚÂÈÒ·Â ‰ÎÈÓ˙· ÏÚ ˙È˙ÂÚÓ˘Ó ‰¯Âˆ· ‰ÏÂÚ È˙„ÈÏ Ì¯ˉ Ô‡ÎÈ„‰ ˙Ó¯ ÈÎ

.˙¯‰ Ôȇ˘ ÌÈ˘· Ô‡ÎÈ„‰ ˙Ó¯

͇ ,˙·¯Ú˙‰ ˙ÂÈÎÂ˙· ÌȘÒÂÚ˘ ÌÈ„Á‡ ÌÈÓÂÒ¯Ù ˘È ‡Ï È˙„ÈÏ-ËÒÂÙ‰ ‡ ,‰„Èω ÈÙÏ˘ ·Ï˘Ï ÌÈڂ ̷¯ ˙ÈΠÌÈÚÈˆÓ ,(2006) Kaaresen et al .ÊÂÙ˘‡‰ ˙Ù˜˙Ï Ïˆ‡ ˜Á„‰ ˙ÂÓ¯ ˙‡ ˙ÈÁÙ‰Ï ‰¯ËÓ· ˙Ó„˜ÂÓ ˙·¯Ú˙‰Ï (2006) Saisto et al .˙Ó„˜ÂÓ ‰„ÈÏ Ï˘ Ìȯ˜Ó· ,Ìȯ‰‰psycho-) ÍÂÈÁ ‰ÈÙ¯‰ Ï˘ ˙ÈÏÂÙÈË ‰ˆÂ·˜ Ìȯ‡˙Ó

.‰„ÈÏ‰Ó ÌÈ„ÁÙ‰ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰Ï (education ÔÈ·˘ ¯Â¯·‰ ¯˘˜‰ Û‡ ÏÚ ÈÎ ÌȯÈÚÓ ,(2010) Bauer et al ˙‡ˆÂ˙ ÌÚ È˙ÈÈÚ· ÔÂÈ¯È‰Ï ÈÂÎÈÒÏ ˙È˙„ÈÏ-̯ˉ ‰˜ÂˆÓ‰ ˙˙ÁÙ‰· ÌȘÒÂÚ Ìȯ·ÈÁ Ï˘ ËÚÂÓ ¯ÙÒÓ ˜¯ ,˙ÂÈÏÈÏ˘ (2010) Bauer et al, .ÊÂÙ˘‡‰ ˙ÂÈÂÂÁÓ ÚÂ·Ï ‰ÏÂÏÚ˘ ‰„¯Á‰ ÔÂÎÈÒ· ˙¯‰ ÌÈ˘ Ï Ï„‚ Íω‰ ¯ÙÒÓ· ·˘Á˙‰· ÈÎ ÌÈ˘È‚„Ó-ÌÂ¯Ë ‰˜ÂˆÓ ÔÈ·˘ ¯˘˜·Â ,ÌÈÏÂÁ‰ È˙·· ˙ÂÊÙ˘Â‡Ó‰ ‰Â·‚

‰˜ÂˆÓ· ÏÂÙÈˉ ,ÈÏÈÏ˘ ÔÚËÓ ÈÏÚ· ‰„ÈÏ ÈÚÂ¯È‡Ï ˙È˙„ÈÏ.ÂÓÓ ÌÏÚ˙‰Ï Ôȇ ¯˙ÂÈ· ·Â˘Á ‡Â‰ ˙È˙„ÈÏ Ì¯Ë

˙¯‰ ÌÈ˘· ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰· ˜ÒÂÚ‰ ,„ÈÁÈ ÌÂү٠‡ˆÓ ·˘Â (2001) Mamella ‰Î¯Ú˘ ¯˜ÁÓ‰ ‡Â‰Â ,˙ÂÊÙ˘Â‡Ó ,˙ÈËÈÂÙ¯˙-ÂÎÈÒÙ ‰ÎÈÓ˙ Ï˘ ‰˙ÚÙ˘‰ ˙‡ „ÂÓ‡Ï ‰˙ÒÈ-̯ˉ ·Ï˘· ÌÈÏÂÁ‰ ˙È·· ˙ÂÊÙ˘Â‡Ó‰ ,˙¯‰ ÌÈ˘ ÏÚ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰ÎÈÓ˙ Ô˙Ó˘ ‰˜ÒÓÏ ÂÚÈ‚‰ Ìȯ˜ÂÁ‰ .È˙„ÈÏ ‰„ÈÏ ÚÂÓÏ ÈÂ˘Ú ,È˙„ÈÏ-ÌÂ¯Ë ·Ï˘· ÊÂÙ˘‡‰ ͢ӷ ,ÌÈ˘Ï ˙ÂÁ˙Ù˙‰Â ÈÁÂÓ-˜Ê ÂÓÎ ÌÈηÈÒ ¯Ú¢Ӊ „ÚÂÓ‰ ÈÙÏ ÌÈ˙Â¯È˘˘ ·˙ÂÎ (2006) Arrnett .‰ÈÂ˜Ï ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ-¯È È˙··Â ,ÏÏη ˙ȯ·Ȉ‰ ˙‡ȯ·‰ ˙ίÚÓ· ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙‡ȯ· Ï˘ ˙˜ÏÁÓ· ¯˜ÈÚ· Á˙Ù˙‰ ,˯ٷ ÌÈÏÂÁ‰ ˙ÂÎÈÈ˘ Ôȇ˘ ˙˜ÏÁÓ· È˘Ù ÏÂÙÈË Ï˘ ÌÈ˙Â¯È˘ .˘Ù‰ Û‡ ÏÚ ,ÏÏη ÌÈÓÈȘ ̇ ÌÈ·‡˘Ó· ÌÈÏ·‚ÂÓ ˘Ù‰ ˙‡ȯ·Ï

.‰·¯‰ Ì˙Â·È˘Á

‰È‚ÂÏ„Â˙Ó

˙Á‡‰ :˙„ÏÂÈ Ï˘ ˙˜ÏÁÓ È˙˘ ˘È Ì"·Ó¯ ȇÂÙ¯‰ Êίӷ ‰„ÈÏ Â¯·Ú ÌÈ˘Ï ,È˙„ÈÏ-ËÒÂÙ ÌÂ¯Ë È‡ÂÙ ÏÂÙÈË ˙˜ÙÒÓ ,˙¯Á‡‰ .ȯÒȘ ÁÂ˙È ˙ÂÚˆÓ‡· ‰„ÈÏ Â‡ ,(by labor) ‰ÏÈ‚¯ ˙˜ÏÁÓ‰ .˙ÂȘ˙ ˙„ÈÏ·Â ‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ˙ÂÂȯ‰· ˙ÏÙËÓ

.ÌÈÈ˙˘ Ïη ԉȄȘÙ˙ ˙‡ ˙ÂÙÈÏÁÓ

˙ˆ χ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰Ù¯Ëˆ‰ ,‰˙ÂÁÓ˙‰ ˙˘ Íωӷ ˙ÂÚ˘ ˘˘ „Ú Ú·¯‡ ͢ÓÏ ,‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ÔÂÈ¯È‰Ï ‰˜ÏÁÓ‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰Â ‰Î¯Ú‰ ,ÔÂÁ·‡ ‰ÏÏÎ ‰˙„Â·Ú .Ú·˘· ˙ÈÎÂ˙· ¯·Â„Ó .˙ÂÈÁ‡‰ ˙ˆ· ˙·Ï˙˘‰Â ˙„ÏÂÈ ÌÚ

.Ú„ÈÓ Ï˘ È‚ÂÏ„Â˙Ó ÛÂÒȇ ‡ÏÏ (design)

‰˙¯ËÓ ÏÚ-˙ÈÎÂ˙Ó ˜ÏÁ ‰ÂÂ‰Ó ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï ‰˙·ˆ‰ ˙È·· ˙¢‰ ˙˜ÏÁÓÏ ˙ȇÂÙ¯‰ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙‡ ÒÈÎ‰Ï ,˙Âȯ„ÂÓ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎË Ï˘ Ô˙ÂÁ˙Ù˙‰ ,„ÂÚ ˙‡Ê .ÌÈÏÂÁ‰ ¯·Â‚ Íω ÔÈÈÚÏ ÂÏȷ‰ ,'ÂΠ˙‡˜„ÂÙ ,˙ÂȯÂÙ ÈÏÂÙÈË ÂÓÎ ‰Èˆ˜‡¯Ëȇ· „˜Ó˙Ó‰ ,ȇÂÙ¯-È‚ÂÏÂÎÈÒÙ-ÂȈÂÒ‰ Ï„ÂÓ· ,ÏÏη ÌÈÈ˙¯·Á ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ,ÌÈ‚ÂÏÂÈ· ÌÈ˘ÙÒ‡ ÔÈ·˘ ÈÎ ‰È‰ ‰Ó„ .˯ٷ ˙‰Óȇ‰ ˙ÚÙÂ˙· Ì˙‡˷˙‰·Â ‡È‰ ÈΠ‰·ÂË ‰¯ÈÁ· ‰È‰˙ ‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ÔÂÈ¯È‰Ï ‰˜ÏÁÓ‰

.˙„ÁÂÈÓ ·Ï ˙Ó¢˙Ï ‰˜Â˜Ê

˙ÂÏ·ÂÒ‰ ,ÔÂȯ‰Ï Ìȯ˘Ú‰ Ú·˘‰Ó ˙¯‰ ÌÈ˘ :˙˜„· ÔÂÎÈÒ· ÔÂÈ¯È‰Ï ‰˜ÏÁÓ· ˙ÂÊÙ˘Â‡Ó˘Â ˙ÂÈ˙‡ȯ· ˙ÂÈÚ·Ó ¯„‚ÂÓ ‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ÔÂȯȉ .˙È‚ÂϘȂ‰ ‰˜ÏÁÓ· ‡Ï ,‰Â·‚ ,‰ÎÒ· ̉ ¯·ÂÚ‰ ‡ ,̇‰ Ï˘ ‰˙‡ȯ· ‡ ‰ÈÈÁ · ÔÂȯȉΠÌÈȈÈÁ‰ ÌÈȇÂÙ¯ ÌÈ·ˆÓ· ‡ ˙ÈÂȯȉ ‰Ú¯Ù‰· ‰¯Â˜Ó˘

.(Wong, Perry & Hokenberry, 2002) ÔÂȯȉÏ

ÍÂ˙Ó ÈÎ ÂÏ ‰È‰ ‰Ó„ :˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰Ï ‰ÈÈÙ‰ ˙ÈÈÙ‰Ï ,¯˙ÂÈ· ˙ÂÓȇ˙Ó‰ Ô‰ ˙ÂÈÁ‡‰ ,‰˜ÏÁÓ‰ ˙ˆ ¯ÊÚÈ‰Ï ˙ÂÈÁ‡‰ ÏÚ ‰È‰ ,‰ÏÈÁ .˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰Î¯Ú‰Ï ˙„ÏÂȉ ÌÈÈ¢ڢ ÌÈÓÂËÙÓÈÒ‰ ˙‡ ˙‰ÊÏ ˙Ó-ÏÚ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ‰˘È‡Ó ‰ÙˆӉ ÂÊÓ ‰‰Â·‚ ‰Ó¯· ,˙È˘‚ ‰˜ÂˆÓ ÏÚ ÚÈ·ˆ‰Ï

382012 ÈÏÂÈ

,ÔÈÈˆÏ È‡¯‰ ÔÓ .‰Âȯ‰· ÌÈηÈÒ ˙·˜Ú· ‰ÊÙ˘Â‡˘ ,‰¯‰ ,˙ÂÈÁ‡‰ ˙ˆ· ‰·Â¯Ó ˙„‚˙‰ ¯¯ÂÚ ˘„Á‰ „ȘÙ˙‰ ÈÎ ‰Úˆ‰‰ ÔÓ Ú‚ÙÈ‰Ï ÌÈÏÂÏÚ ˙„ÏÂȉ Ï˘ Ô‰È˙¢‚¯ ÈΠ¢˘Á˘ ˙‡ ˘¯ÙÏ ˙ÂÏÂÎÈ ˙„ÏÂȉ ÈΠ¯ȷ҉ ˙ÂÈÁ‡‰ .˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ·¯ÚÏ ˙ÂÁ‰Ï „„ÂÚÏ Í¯Â ‰È‰ ,ÍÎÈÙÏ .˙È˘Ù ‰ÈÚ·Ï ÊӯΠ,‰Úˆ‰‰ ·¯ÚÏ ,‰Úˆ‰‰ ˙‡ ˙ÂÏÚ‰Ï ˘È ·˘ ÔÙ‡‰ ÏÚ ˙ÂÈÁ‡‰ ˙‡ ‰Úˆ‰‰ ˙‡ ‚Ȉ‰Ï „ˆÈΠ„ÓÏ ˙ÂÈÁ‡‰ .˙„ÏÂȉ ÈÙ· ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰˜ÈÚÓ˘ ˙Â¯È˘‰ ÔÓ ¯È„Ò ˜ÏÁÎ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰Ï È˘Ù‰ ‰·ˆÓÏ ˙˘¯ÂÙÓ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ‡ÏÏ ,˙„ÏÂÈÏ ‰˜ÏÁÓ‰ ˜ÏÁ ‰˙ÂÂȉ ,ÂÊ ˙ÈÎÂÈÁ-ÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰ .˙„ÏÂȉ Ï˘ È˙ÈÈÚ·‰ ÏÈ·˜Ó· ‰˘Á¯˙‰Â ,‰˜ÏÁÓ· ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ‰˙„·ÚÓ ‰Ù˙˙˘‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ .‰ÓÈȘ˘ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰Ï ˙Â˘È‚Ù ‰ÓÈȘ ,È„ÂÚÈÒ‰ ˙ÂÂˆÏ ˙‡ˆ¯‰ ‰˙ ,˙ˆ ˙Â·È˘È· ÌÚ Èχ„ȷȄȇ ¯˘˜ ‰¯ˆÈ ˙ȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰ ÌÚ ˙ÂÚ·˜ ,ÔÎ-ÂÓÎ .‰˜ÏÁÓ· ˙Âȯ˜Ó ˙Â˘È‚Ù ÏÚ ÒÒ·˙‰· ,˙ÂÈÁ‡‰ .‰˜ÏÁÓ· ÌÈ„·ÂÚ‰ ÌȇÙ¯‰ ÌÚ ¯˘˜ Ì‚ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰¯ˆÈ ÌȇÙ¯ ¯Â È·· Ì‚ È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰Ù˙˙˘‰ ,ÌÚÙÏ ÌÚÙÓ ¯˙ÂÈ ‰‰Â·‚ ȇÂÙ¯-ÂÎÈÒÙ ˙ÂÚ„ÂÓ Â„Èω ‰Ï‡ ÏÎ .‰˜ÏÁÓ· ·Â¯· .ÌÈÈ ‚¯‰ Ô‰È߈ ÏÚ ,ÔÓˆÚ ˙„ÏÂȉ χ ‰·¯˜‰ ˙‡  ȷ‚‰Â ˙„ÏÂÈ Ï˘ ͯˆ ÔÈ· ˙¯˘‚ÓΠȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰ ‰˘ÓÈ ÌÈ ˜Ó‰ ‰˙‰ÈÊ ¯˘‡Î .‰ÓˆÚ È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÔÈ·Ï , È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰Ï ‰ÚÈ Ó ‰˜ÏÁÓ‰ ÈÎ ˙„ÏÂÈÏ È·Ò‰Ï ‰‚‡„ , È ‚ ‰˜ÂˆÓ ˙ÂÁ‡‰ È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÚ ÁÁÂ˘Ï ˙¯˘Ù‡‰ ‰Ï È ÈΠȂÂÏÂÎÈÒÙ ˙Â È Ì‚ ÚÓ˘Ï ˙·‰Ï Âȉ ˙„ÏÂȉ È·¯Ó .‰˜ÏÁÓ· ‰ÊÂÙ˘‡ Íωӷ

.˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙·¯Ú˙‰Ï „ÈÓ ÂÓÈÎ҉ ‰Úˆ‰‰

˙„ÏÂȉ ˙È·¯Ó :˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰Â ‰Î¯Ú‰ ,ÔÂÁ·‡ .ÚˆÂÓÓ· ÌÈÓÈ ‰˘ÂÏ˘ – ¯ˆ˜ ÔÓÊÏ ˙ÂÊÙ˘Â‡Ó ‰˜ÏÁÓ·˘ ,¯˙ÂÈ Í¯‡ ÔÓÊ-˜¯ÙÏ ˙ÂÊÙ˘Â‡Ó ˙„ÏÂȉ ÔÓ ˙„Á‡ ,˙‡Ê ÌÚ ¯˘Ú-‰Ú·¯‡Ï „Á‡ ˘‚ÙÓÓ ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ¯ÙÒÓ Ú ÍÎÈÙÏ ‰˙Èȉ ,ÍÎÈÙÏ .ÌÈÈ ‡Â‰ ÚˆÂÓÓ‰ ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ¯ÙÒÓ ,ÌÈ˘‚ÙÓ ÌÈ˙ÈÚÏ Ô¢‡¯‰ ˘‚ÙÓ‰ .˙‚¯Â‡Ó ˙È˙ȈÓ˙ ‰„Â·Ú ‰˘Â¯„ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰Î¯Ú‰ ,¯ˆ ÈÂÁ·‡ ÔÂÈ‡È :ÏÏÎ ˙„ÏÂȉ ÌÚ È„ÈÁȉ ,˙·¯Ú˙‰Ï ÌÈ„ÚÈ ˙·ˆ‰Â ˙ÈÓÊ ‰Ê‚‡È„ ˙ÂÏÏÂΉ ˙˜ÒÓ

.‰ÓÂÎÈÒ ‰ÓˆÚ ˙·¯Ú˙‰‰ ‰˘Á¯˙‰ ÔÎÓ ¯Á‡Ï

‰¯È‰·‰Â ‰ÓˆÚ ˙‡ ‰‚Ȉ‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰˘ ¯Á‡Ï :ÔÂȇȯ ‰ÓÈÎÒÓ Ô· ˙„ÏÂȉ˘ ‰‡„È ‡È‰ ,‰˜ÏÁÓ· ‰„ȘÙ˙ ˙‡ ˙„ÏÂȉ ˙‡ ‰„„ÂÚ ,ÔÎÓ ¯Á‡Ï .˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙·¯Ú˙‰Ï ÍÂ˙ ‰ÈÈÁ Ï˘ ‰¯ˆ˜ ‰È¯ÂËÒȉ ‰ÈÙ· ˘Â¯ÙÏ ,‰ÓˆÚ ‚Ȉ‰Ï

.‰Â‰· ˙„˜Ó˙‰

‡Ï‡ ,ÌÈ·ÂÓ ÌÈÁ·Ó ‰ÏÏÎ ‡Ï :˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰Î¯Ú‰ ‰·ˆÓ ÏÚ „ÂÓÚÏ ‰¯ËÓ· ,ÔÂȇȯ· ÛÒ‡˘ Ú„ÈÓ· ˘ÂÓÈ˘ ˜È˙‰Ó Ú„ÈÓ ,˙„ÏÂȉ Ï˘ È˙‡‰ Ú˜¯‰ ÏÚ ÈχȈÂÒ‰ È·ÈËȂ˜ „˜Ù˙ ˙ÂÓ¯ ,ÈÚˆ˜Ó-·¯‰ ˙ˆ‰Ó ȇÂÙ¯‰ ,‰È‚ÂÏÂ˙ÙÂÎÈÒÙÏ ÌÈÓÈÒ Ï˘ ‰Î¯Ú‰Â ÛÂÒȇ ,È˘‚¯Â ˙ίډ ,˙„„ÂÓ˙‰ Èί„ ˙‚‰ ,‚‡ ˙ÂÁÂÎ ˙ίډ ‰„¯Á Ï˘ ˙ÂÓ¯ ,˙ÂȇÂÙ¯‰ ˙ÂÈÚ·Ï ‰·Â‚˙‰Â ˙ÂÚ„ÂÓ‰ ÌÚ Â‡ ˙È„·Â‡ ‰ÎÒ ˙ÏÚ·Î ˙„ÏÂÈ ˙ίډ .Ô‡ÎÈ„ ‡/ „˜Ù˙Ó‰ ȯˇÈÎÈÒÙ ıÂÚÈÈÏ ‰ÙÂ˙ È˙Ù¯˙ ÏÂÙÈËÏ Í¯Âˆ

.È„ÈÈÓ ÔÙ‡· Á"‰È··

,ÌÈȘÈÏ ÍÈ¯Ù‰Ï Â‡ ˘˘‡Ï ˙ÂÂÈÒÈ Â˘Ú :˙ÈÓÊ ‰Ê‚‡È„ Ô‡ÎÈ„ ,(Ô‡ÎÈ„ ‡ ‰„¯Á ‡ÏÏ Â‡ ÌÚ) ˙ÂÏ‚˙Ò‰ ˙Ú¯Ù‰ ÂÓÎ ˙ȈȘ ‰·Â‚˙ ‡ ,‰Ú¯Ù‰ ,‰„¯Á ˙Ú¯Ù‰ ,È˙„ÈÏ-ÌÂ¯Ë ˙Ú¯Ù‰ ,(Acute Stress Reaction or Disorder) ıÁÏÏ ,ÌÈÏÂÁ‰ ˙È· Ï˘ ȯˇÈÎÈÒÙ‰ ıÂÚÈȉ ÌÚ Ú·˜ ¯˘˜ .˙ÂÈ˘È‡

.ÈÁ¯Î‰Â ·Â˘Á ÈÚˆ˜Ó ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘ ¯˘Ù‡

‰Î¯Ú‰ ,ÔÂÁ·‡ Âȉ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï ˙Âȯ˜ÈÚ‰ ‰È˙¯ËÓ :ÌÈ„ÚÈ ‰ÎÈÓ˙ Ô˙Ó ; ˙„ÏÂȉ ÊÂÙ˘‡ ˙Ù˜˙· ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰Â ˙„ÏÂÈÏ ÚÂÈÒ ,Á˙Ó Ï˘ ˙ÂÓ¯ „È¯Â‰Ï È„Î ,˙„ÏÂÈÏ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÓÊ· ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰ÎÈÓ˙ ˜ÙÒÏ ,‰ÈÈÁ·˘ ÌÈÈÂÈ˘Ï Ï‚˙Ò‰Ï ˙ίÚÓ ˙‡ ¯Ù˘Ï ,˙„„ÂÓ˙‰ Ï˘ ˙˜ÈÎË „ÓÏÏ ,¯·˘Ó Ï˘ ˙ίÚÓ ˙¯ÈˆÈ· ÚÈÈÒÏ ,ȇÂÙ¯‰ ˙ÂÂˆÏ ˙„ÏÂȉ ÔÈ·˘ ÌÈÒÁȉ ÌÓˆÚ ÌÈ„Úȉ ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ȇ˘Â˘ ÔÈÈˆÏ È‡¯‰ ÔÓ .˙ÎÓÂ˙ ˘È˘ ÌȯÊÂÁ Ìȇ˘Â ‰ÓÎ Âȉ Ìχ ,˙„ÏÂÈÏ ˙„ÏÂÈÓ Â˙˘‰ ÌÈ¯Â˘˜‰ ,Ô‡ÎÈ„ ‡ ,‰„¯ÁÏ ÌÈÏÈ·ÂÓÎ ‰„ÈÏ ÔÂȯȉ :¯ÈÎÊ‰Ï ÌÚË ÌÈڷ‰ Ì˘‡ ˙¢‚¯ ,‰È¯Â‰ ÌÚ ‰˘È‡‰ Ï˘ ÌÈÒÁȉ ˙ίÚÓ· ,ÌÈÙÂÎ ˙ÂÂȯȉ ˙·˜Ú· ˙È˘‚ ‰ÒÓÚÓ ,ÔÎÂ˙Ó-È˙Ï· ÔÂÈ¯È‰Ó ,ÔÂÈ¯È‰Ï ˙È‚ÂÏÂ˙Ù-ÂÎÈÒÙ ‰·Â‚˙ ,̄˜ È˙„ÈÏ-ËÒÂÙ Ô‡ÎÈ„ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰ ,ÌÈÈ·ÈÒҷ‡ ‡ ÌÈÈ˙„¯Á ÌÈÈÈÙ‡Ó ˙ÏÚ· ˙ÂÈ˘È‡ ÈÙÏ ‰„ÈÏÏ ‰ÎÒ ,¯·ÂÚ‰ Ï˘ ÈÓÁ¯ ÍÂ˙ ˙ÂÂÓÏ ‰ÎÒ) ‰Ó‡¯Ë-˙„ÈÏ ,Ìȯ·ÂÚ ‰·Â¯Ó ÔÂȯȉ· ÈÓÁ¯ ÍÂ˙ ˙ÂÂÓ ,¯Ú¢Ӊ „ÚÂÓ‰ ,(˙„ÏÂȉ ÈÈÁÏ ‰ÎÒ ,˙ÈËȇ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ‡ ,¯·ÂÚ· Ì‚Ù ,˙Ó ¯ÒÂÁ ,˙ÂÈ˙ÈÈÚ· ˙ÂÈ˙ÁÙ˘Ó ÌÈÒÁÈ ˙ÂίÚÓ ,È˙„ÈÏ-ÌÂ¯Ë Ô‡ÎÈ„ ,‰ÏÁÓ· ¯Â˘˜‰ Á˙Ó ,‰„Èω ÔÓ „ÁÙ ,Ï·‡ ,ȉÓȇ ˙ÂÏ˘· ÚÈ¯Î‰Ï Á¯Î‰‰Ó ڷ‰ ıÁÏ ,˙ȯ‰-„Á ˙‰Óȇ ,ȇ˜„ÂÙ ÔÂȯȉ ‰˙ÁÙ‰ ,¯Ú¢Ӊ „ÚÂÓ‰ ÈÙÏ ‰„ÈÏ ,‰ÏÙ‰) ˙¢˜ ˙¯ÈÁ· ÔÈ· ÊÂÙ˘‡‰ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰· È˘Â˜ ,(ÌÁ¯·˘ Ìȯ·ÂÚ‰ ¯ÙÒÓ· ¯ÒÂÁ ,(˙È·· ‰ÏÂÁ ‡ ¯ÈÚˆ „ÏÈ) ˙ÂÈ˙ÁÙ˘Ó ˙ÂÈÚ·Ó ‰‡ˆÂ˙Î ˙Ú·‰ ,ÌÈȇÂÙ¯ ÌÈÏÂÙÈËÏ (non-compliance) ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘ ‰„ÈÏ Ì¯Ë – ÌÈÏÂÁ-˙È·Ó ¯Â¯Á˘Ï ‰Î‰ ,ȇÂÙ¯‰ ˙ˆ· ÔÂÓ‡-ȇ

.‰„ÈÏ ¯Á‡Ï ‡ ˙¯Ȅ ,„ÚÂÓ-˙¯ˆ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰· :˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰ ,(¯ˆ˜ ÊÂÙ˘‡·) Ú·˘· ÌÈÈÓÚÙ ÏÚ ·Â¯Ï ‰„ÓÚ ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ˘‚ÙÓ‰ .Ú·˘· ÌÚÙ ÏÚ ,¯˙ÂÈ Í¯‡ ÁÂÂËÏ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰·Â ÌÈ˘ÂÏ˘ ÔÈ· ÂȯÁ‡Ï˘ ÌÈ˘‚ÙӉ ,‰Ú˘Î ͯ‡ Ô¢‡¯‰ ,˙„ÏÂȉ ÌÚ ÈÏÂÙÈˉ ‰ÊÂÁ‰Ó ˜ÏÁÎ .„Á‡ ÏÎ ˙˜„ ÌÈÚ·¯‡Ï ,„ÚÈ Â·Èˆ‰ Ô‰È˙˘Â ‰Î¯Ú‰‰ ÏÚ ‰ÓÚ ‰¯·Ú ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÓʉ ÁÂÏ ˙‡ ‰¯È‰·‰ ˙ÏÙËÓ‰ .˙·¯Ú˙‰Ï ÌÈ„ÚÈ Â‡ Ï˘ ȇÂÙ¯‰ Ô·ˆÓ ÔÈ‚· .ÌÈÈÏÂÙÈˉ ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ˙¢¯Ï „ÓÂÚ‰ ˙„ÏÂȉ Ï˘ ‰¯„Á· ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ˙È·¯Ó ¢Á¯˙‰ ,˙„ÏÂȉ .‰˘È‡Ï ÍÂÓÒ· ˙·˘ÂÈ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ¯˘‡Î ,‰˜ÏÁÓ‰ ÍÂ˙· ÏÎ „ȯÙÓ‰ ÔÂÏÈ ,˙ÂËÈÓ ˘ÂÏ˘ „Ú ÌÈÈ˙˘Î Âȉ Ìȯ„Á· ÌÈ˘ .˙ÂÈË¯Ù Ï˘ ‰˘ÂÁ˙ ¯ÂˆÈÏ ‰¯ËÓ· ,˙¯Á‡‰ ÔÓ ‰ËÈÓ ˘‚ÙÓ‰ ˙‡ ÌÈÈ˜Ï ˙Âȇ˘ Âȉ ,‰Ú ¯˘Ù‡ ȇÂÙ¯‰ Ô·ˆÓ˘

.˙ȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰ Ï˘ ‰„¯˘Ó· Ì‚

˙Âȯ‡È˙ ÏÚ ˙ÂÒÒÂ·Ó Âȉ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰‰ :È˯‡È˙ Ú˜¯ È·ˆÓ· ˙·¯Ú˙‰Â „ÚÂÓ-¯ˆ˜ ÏÂÙÈË Ï˘ ˙ÂÈӇȄ-ÂÎÈÒÙ È˙‚‰˙‰-È·ÈËȂ˜ ÏÂÙÈË ;È·È˯‡ ÏÂÙÈË ‰Ó‚Â„Ï ,¯·˘Ó ·ÂÏÈ˘· ÏÂÙÈË ;ÈχÂȈ¯/ÈËÒÈχȈËÒÈʘ‡ ÏÂÙÈË ,(CBT)

.˙È˙ίÚÓ ˙·¯Ú˙‰Â ˙ÂÈÂÓ‡‰

39 2012 ÈÏÂÈ

ÂÁΉ˘ ˙˜ÈÎË· ˘ÂÓÈ˘ ‰˘Ú :˙·¯Ú˙‰ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ È·ˆÓ· „ÚÂÓ-˙¯ˆ˜ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰Ï ˙ÂÈ·È˘هΠÌȯ˜ÁÓ· ÌÈÏÂÁ-È˙· ÈÁˢ· ȇÂÙ¯-È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÏÂÙÈË·Â ,ÏÏη ¯·˘Ó ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰Ï ˙ÂȂ˯ËÒ‡· ¢Ó˙˘‰ .˯ٷ ÈÎÂÈÁ-ÂÎÈÒ٠˷ȉ ,"ÂÈ˘ÎÚ ԇÎ"· ˙„˜Ó˙‰ :ÔӘτΠ˙È·ÈËȂ˜‰ ‰ÒÈÙ˙‰ ˙·‰ ÏÏÂΉ (psycho-education) ˙ÂÈÚ· ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰· ‰¯ÊÚ .‡Ù¯‰ ˙Á·‡ ˙‡ ˙„ÏÂȉ Ï˘ ¯Â‚ÒÓ ;ıÂÚÈ ;ͯ„ÂÓ ÔÂÈÓ„ ; ‰ÈÙ¯‰Ï ˙˜ÈÎË ;˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ

.(Reframing) ˘„ÁÓ ˙ÂÈÚ·‰Â ÌÈίˆ‰ ÈÙ-ÏÚ Â¯Á· ˙ÂÓȇ˙Ó‰ ˙˜ÈÎˉ ,‰˘È‚ÙÏ ‰˘È‚ÙÓ ‰˘È‡Ï ‰˘È‡Ó Â˙˘‰Â ,˙„ÏÂȉ ‰‚Ȉ‰˘ „·ÏÓ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙·¯Ú˙‰‰ Ï˘ ‰˙¯ËÓ .ͯˆ ‰È‰ ̇ ˙Ó¯ ˙˙ÁÙ‰ Ì‚ ‰˙Èȉ ,·ˆÂ‰˘ ÌÈÈ˘È‡‰ ÌÈ„Úȉ ˘ÂÓÈÓ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ ÁÂ˙ÈÙ ,‰„¯Á‰ ˙˙ÁÙ‰ ,˙„ÏÂȉ Ï˘ Á˙Ó‰

.‰ËÈÏ˘Ï „˜ÂÓ ¯Â˙ȇ ˙„„ÂÓ˙‰‰ ˙ÂÈÂÓÂÈÓ ÁÂ˙ÈÙ ,"ÂÈ˘ÎÚ ԇΉ" ‰È‰ ˙·¯Ú˙‰‰ „˜ÂÓ ˙„„ÂÓ˙‰ ÈÒÂل ‚‡ ˙ÂÁÂΠȉÈÊ ,˙ÂÏ‚˙Ò‰· ˙ÂÚÈÈÒÓ‰ Ï ‰¯È‚ÒÏ ˙„ÏÂȉ „„ÈÚ ; ¯·Ú· ˙„ÏÂȉ ˙‡ ¢ÓÈ˘ ,ÌÈÈ·ÂÈÁ ¯˘Ù‡˙ ,˙È·ÂÈÁ ‰È‚¯‡ ¯¯Á˘Ï ‰¯ËÓ· ,˙ÂÓ„Â ˙ÂÓ‡¯Ë ˙˘„ÂÁÓ ˙·˙‰ ÍÂ˙ ,˙È¢ÎÚ‰ ‰ÈÚ·‰ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ .˘„ÁÓ Ô·ÂˆÈÚ ˙ÂÈÈÈÙ‡ ˙ÂÈ·ÈË‚ ˙Â˘È‚·

.˙„ÏÂȉ ¯Â·Ú ‰ÏÈÎÓ ˙ÎÓÂ˙ ‰¯È‡ ¯ÂˆÈÏ ‰˙ÒÈ ÁÂ˙ÈÙ· ˙„ÏÂÈÏ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰ÚÈÈÒ ,ͯˆ ‰È‰ ¯˘‡Î ÌÈ˙ÚÏ ,‡Ó‚Â„Ï .ȇÂÙ¯‰ ˙ˆ‰ ÌÚ ˙¯Â˘˜˙‰ ˙ÂÈÂÓÂÈÓ ÈÓ·χ ˙‚ˆ‰ ,¯Ú¢Ӊ „ÚÂÓ‰ ÈÙÏ ‰„ÈÏÏ ‰Î‰‰ ‰ÏÏÎ ,ÌÈ‚Ù ˙˜ÏÁÓÏ ‰„¯Á‰ ˙„ÏÂȉ Ï˘ ÈÂÂÈÏ ,‰ÈÈ‚Ù‰Ó ˙ÂÂÓ˙

.‰Ó„ÎÂ Ì˘ ˜ÒÚÂÓ‰ ȇÂÙ¯‰ ˙ÂÂˆÏ ‰˙‚ˆ‰ ÍÂ˙ ‰˙ÁÙ˘Ó· ˘Ó˙˘‰Ï ˙„ÏÂȉ ˙‡ ‰„„ÂÚ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÚÂÈÒ ˙ÂÚˆÓ‡· ,˙È˙¯·Á ‰ÎÈÓ˙ Ï˘ ÌȯÁ‡ ÁÂÎ ˙¯˜ӷ ÌÈÏ‚ÂÒÓ ¯˘‡Â ‰Ï Ìȷ¯˜‰ ÌÈ˘‡‰ ˙‡ ˙‰ÊÏ ˙„ÏÂÈÏ ˙„ÏÂȉ ˙ÓÎÒ‰·Â ,ͯ ‰È‰ ¯˘‡Î .˙È˘‚ ‰ÎÈÓ ‰Ï ˜ÙÒÏ

.˙·¯Ú˙‰· ÂÙ˙˙˘‰ Ìȯ·Á ‡ ‰ÁÙ˘Ó-È· ,‰ÓˆÚ

:‰¯˜Ó ¯Â‡È˙

¯È‡‰Ï ÈÂ˘Ú ,ԇΠ¯‡Â˙Ó‰ „ÚÂÓ‰-˙¯ˆ˜ ˙·¯Ú˙‰‰ ¯Â‡È˙ ‰„·ÚÓ „¯Ù È˙Ï· ˜ÏÁ ‰Â‰Ӊ ,˙·ίÂÓ‰ ˙‡ ¯È‰·‰Ï ÔÙ‡· ‰Úˆ·Ï È„Î ˙Â˘Â¯„‰ ˙ÂÈÂÓÂÈÓ‰ ˙‡Â ,˙‡Ê΢ ˙ÈÈϘ

.˙Ú„‰ ÏÚ Ï·˜˙Ó ÏÈÚÈ ,˘ÂÏ˘ ˙· ‰„ÏÈÏ Ì‡Â Ú·¯‡Â ÌÈÚ·¯‡ ˙·Î ,˙È˙„ ,‰¯‰ ‰˘È‡ ‰˙Ù ‡È‰ .‰Âȯȉ· ÌÈηÈÒ ÔÈ‚· ‰ÊÙ˘Â‡ ,ı¯‡‰ Êίӷ ·Â˘ÈÈÓ Ú‚Â· ‰ÓÈÚ ıÚÈÈ˙‰Ï ‰¯ËÓ· ,‰ÏÚ· ÌÚ „ÁÈ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ χ ÌÈÓ‡˙Ï ÔÂȯȉ .‰˜ÏÁÓ‰ ȇÙ¯ ̉ÈÙ· ·Ȉ‰˘ ‰˘˜ ‰ÓÏÈ„Ï ,ÌÈ·Â¯Ó ˙ÂȯÂÙ ÈÏÂÙÈË Ï˘ ‰„ÏÂ˙ – ˙ÂÚ·˘‰ ¯˘Ú-‰Ú˘˙ Ô· .„ÁÈ Ì‚ Ìȯ·ÂÚÏÂ Ì‡Ï ÈÏ˘ ‡Â‰˘ ‚ȯÁ ÔÙ‡· Á˙Ù˙‰ ¯˘‡ ÈÙÏ ,ÔÂȯȉ‰ ˙‡ ÌÈÈÒÏ ‰˙Èȉ ȇÂÙ¯‰ ˙ˆ‰ Ï˘ Â˙ˆÏÓ‰ ,Ì‰Ï˘ ‰Ïȉ˜‰ ·¯ ÌÚ ıÚÈÈ˙‰˘ ‚Âʉ ,Ìχ .̉ÈÊ Á˙Ù˙È˘ ˙¯ËÓ .ÔÂȯȉ‰ ˙‡ ÍÈ˘Ó‰Ï ,·¯‰ ˙ˆÚÏ ÚÂÓ˘Ï ËÈÏÁ‰ È· ¯Â·Ú ‰ÏÈÎÓ ˙ÎÓÂ˙ ‰¯È‡ ¯ÂˆÈÏ ‰˙Èȉ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ÏÙËÓ‰ .˙ÂÈ˙„‰Â ˙ÂÈ˙·¯˙‰ ˙ÂÒÈÙ˙· ˙·˘Á˙‰ ÍÂ˙ ,‚Âʉ ÁÎÂÏ ÂÓˆÚ· „¯Á‰Â ÏÎÒÂ˙Ó‰ ȇÂÙ¯‰ ˙ÂÂˆÏ Ì‚ ‰¯ÊÚ ˙·¯Ú˙‰‰ .˙ÎÂÒÓ ˙ÈÚËÂÓ ‰˙Èȉ Ì˙Ú„Ï˘ ,‚Âʉ ˙ËÏÁ‰

ÍÂ˙ .˙È˙ίÚÓ ˙ÈÓÂÁ˙-·¯ ‰˙Èȉ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰ÚˆÈ·˘ ‰ÚÈÈÒ ,È˙‚‰˙‰-È·ÈËȂ˜ ÏÂÙÈË Ï˘ ˙¯˜Ú· ˘ÂÓÈ˘ .‰„¯Á ωȠ‰ÈÙ¯‰ Ï˘ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ Á˙ÙÏ Ì‡Ï ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ÂÎÏ˘‰Ï ,(È˘‚¯ ÔÙ‡·) ‚Âʉ ˙‡ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰ÈΉ ÏÈ·˜Ó· ÔÓÊ Â˙‡ ‰˙‰˘˘ Ì˙·Ó ˜Á¯Ó‰ .Ì˙ËÏÁ‰Ï ˙ÂÈ‰Ï ˙ÂÏÂÏÚ˘ ÂÏÚ˘ Ìȇ˘Â‰ ÔÈ· ‰È‰ ,‰ÁÙ˘Ó È·Â¯˜ Ï˘ Ì˙Á‚˘‰· ,Ì˙È·· ‰·ˆÓ· ˙¯„¯„ȉ ·˜Ú ,˙ÂÚ·˘ ‰˘ÂÏ˘Î ¯Á‡Ï .˙·¯Ú˙‰· ¯ËÙ ÌÈÓ‡˙‰ .ȯÒȘ ÁÂ˙È ¯Â·ÚÏ ‰˘È‡‰ ‰ˆÏ‡ ,ȇÂÙ¯‰ ÌÈȇÂÙ¯ ÌÈÏÂÙÈË ¯Â·ÚÏ ‰ˆÏ‡ ‰˘È‡‰Â ,¯˙ÂÈ ¯ÁÂ‡Ó ˙ÂÚ˘ 12 Ï˘ ÂÊ ‰„˜· .ÌÈÏÂÁ‰ ˙È·Ó ¯¯Á˙˘‰Ï ‰ÏÎÈ˘ ÈÙÏ ,ÌÈÙÒ ,Ï·‡ „·ÈÚ Ï˘ ÍÈω˙· ˙ÏÙËÓ‰ ‰„˜Ó˙‰ ,˙·¯Ú˙‰‰ :ÂÓÎ ˙Âχ˘ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ‚ÂÊÏ ‰ÚÈÈÒ ,‚Âʉ È· ÌÚ ‰È˙Â˘È‚Ù· ˘È ‰Ó ,˙ÂÓ˘ Ì‰Ï ¯ÂÁ·Ï ̇‰ ,ÌÈÓ‡˙‰ ˙‡ ˙‡¯Ï ̇‰ ¯·Â„Ó ?‰¯Â·˜‰ Ҙ˷ ÌÈÁΠ˙ÂÈ‰Ï Ì‡‰Â ˙ÂÙ‚· ˙¢ÚÏ È·¯‰ ˙‡ Û˙È˘ ‚Âʉ ,˙È˙„ ‰ÈÁ·‰ ÔÓ Ì‚ ÌȷίÂÓ Ìȇ˘Â· ‰·È˘Ï ÔÂÎ˙‰Ï ‚ÂÊÏ ‰ÚÈÈÒ Ì‚ ˙ÏÙËÓ‰ .ÂÈË·Ï· ˙ÙÒ ÌÚÙ ‰˘È‡‰Â ÏÚ·‰ .‰Ë˜‰ Ì˙· ÌÚ ‰˘È‚ÙÏ ,˙˜ÂÈ ‡ÏÏ ‰˙È·‰ ˙‡ ÔÈÈˆÏ ·Â˘Á .˙ÏÙËÓ‰ Ì‰Ï ‰˜ÙÈÒ˘ ÚÂÈÒ‰ ˙‡ ÂÎȯډ ˙¯·Á-È·˘ ÌÂ˘Ó ,˙·¯Ú˙‰Ï ÌÈÈ˘‰ Ï˘ ˙È·ÂÈÁ‰ Ì˙·Â‚˙.ÌÈÈˇÂÙ¯˙ÂÎÈÒÙ ÌÈÏÂÙÈËÓ ÚÓÈ‰Ï ÌÈ‚‰Â ,˙ÂÈ˙„ ˙ÂÈ˙¯ÂÒÓ

¯˘˜ ÏÎ ÛÂÒ· :ÊÂÙ˘‡‰ ¯Á‡Ï ˙·¯Ú˙‰Ï ‰ÈÙ‰ ‰Îȯډ ,ÌÈÏÂÁ‰ ˙È·Ó ˙„ÏÂȉ Ï˘ ‰¯Â¯Á˘ ˙‡¯˜Ï ÈÏÂÙÈË Í¯Âˆ ‰È‰ ‡Ï Ìȯ˜Ó‰ ·Â¯· .È˘‚¯‰ ‰·ˆÓ ˙‡ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰ˆÈÏÓ‰ ,Ìȯ˜Ó‰ ÔÓ ÌÈ„Á‡· ,Ìχ .˙ÙÒ ˙·¯Ú˙‰· ‰˙ى ˙·¯Ú˙‰‰ ˙‡ ÍÈ˘Ó‰Ï ˙„ÏÂÈÏ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÏÂÁ‰ ˙È·· ÌÈÈ˘Ù ÌÈ˙Â¯È˘ ÂÓÎ ,ȈÈÁ ÏÂÙÈËÏ ‰˙‡ ˙‡Ù¯ÓÏ Â‡ ,ÌÈ‚ÙÏ ‰˜ÏÁÓ· ˙ÏÚÂÙ‰ ‰ÎÈÓ ˙ˆÂ· :ÂÓˆÚ Â‡ ,È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÏÂÙÈË Í˘Ó‰Ï Á"‰È· Ï˘ ˘Ù‰ ˙‡ȯ·Ï ıÂÁ

.‰Ïȉ˜· ‰Óȇ˙Ó ˙ÈÏÂÙÈË ˙¯‚ÒÓÏ

ÌÚ ˙„ÏÂÈ· ÏÂÙÈË :˙ÂÈÁ‡‰ ˙ˆ (‡ :˙È˙ίÚÓ ˙·¯Ú˙‰ Â‰Ê .˙ÂÈÁ‡‰ ˙ˆ ¯Â·Ú ÈÚˆ˜Ó ¯‚˙‡ ‡Â‰ ,‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ÔÂȯȉ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰ ·ÂÁ· ÔÓÂË ‡Â‰˘ ÌÂ˘Ó ,„ÁÂÈÓ· ‰˘˜ ¯‚˙‡ ÏÂÓ ,‰¯‰ ‰˘È‡ Ï˘ ‰˜ÏÁ-˙Ó Ô‰˘ ,‰„¯Á‰Â ‰ËÈÏ˘‰ „·ȇ ˙ÂÈÁ‡‰ Ï˘ ‰˜ÈÁ˘‰ .˙ÂÈÂÙˆ È˙Ï·‰ ˙ÂÈÂÁ˙Ù˙‰‰Â ÚÂ„È ‡Ï‰ ˙ÂÏ·ÂÒ· ¯ÒÂÁ ‰˙ÂÁÙ ˙Â˘È‚¯ ,ÍÂÓ ˙ÂÏ·Ò ÛÒÏ ‰ÏÈ·ÂÓ ‰ÏÂÚÙ‰ ÛÂ˙È .‰˜ÏÁÓ· ˙‰¢‰ (Ô˙ÁÙ˘Ó È·Â) ˙„ÏÂȉ ÈÙÏÎ ˙„Ó˙Ó ‰Óȯʷ ÔÈÈÙ‡˙‰ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ˙ȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰ ÔÈ·˘ ,„ÁÈ ÂÎÂ˙ ˙ÂÈ˘„ÂÁ‰ ˙ˆ‰ ˙Â·È˘È .ÌÈÂÂÈΉ È˘Ó Ú„ÈÓ Ï˘ ˙ÂÙ˙˙˘‰ È„Î ÍÂ˙ ˙ȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰ È„È-ÏÚ ‰˙˘Ú ‰ÈÁ‰‰ .˘‡¯Ó ¯„‚‰˘ Ìȇ˘Â· ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ˙Ó‡˙ÂÓ ‰ÏÈÚÙ ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒى ÌÈÈ˘‚¯‰ ÌÈÎÈω˙‰ Ï˘ ÈÂËÈ· „„ÂÚ ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ˙¢‚¯ Ï˘ ‰˜È¯ÙÏ ·Á¯Ó Ì‚ ÂÏÏΠ,˙ÂÈÁ‡‰ „„ÂÓ˙‰ Ô˙ȇ ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ÂÚÈÈÒ „ÂÚ .Ìȇ-¯ÒÂÁ ,ÏÂÎÒ˙ ,ÒÚÎ ÂÓÎ ÌÈÏÈÏ˘ ÌÈ˘‚ÙÓ· .˙È„‚-‰¯·Ú‰Â ‰¯·Ú‰ Ï Ìȯ˜Ó ÔÈ· ÔÈÁ·‰Ï ˙ÂÈÁ‡Ï .˙·¯Ú˙‰ ˙ÂȂ˯Ë҇ ˙„ÏÂÈ Ï ÌÈÈÈÏ Ìȯ˜Ó Ì‚ ÂÁ˙È ÂÏω „ˆÈÎ ,˙ÂÈÁ‡‰ ˙ˆ ˙‡ „ÓÏÏ ÌÈ˘‚ÙÓ‰ ¯˘Ù‡ ,‰Ï‡ ÏÚ ÛÒ .˙„ÏÂȉ Ï ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒى ÌÈÈ˘‚¯‰ Ô‰ÈÎ¯ÂˆÏ Ô˙ÂÚ„ÂÓ ˙‡ „„ÁÏ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒى ˙ȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰ ÂÁÁ¢ ,‰ÊÎ ˘‚ÙÓ ÏΠȯÁ‡ ̉ÈÏÚ ÔÂ„Ï ·Â˘Á˘ ÌÈÈÂÈ˘ ÂÚȈ‰ ,˘‚ÙÓ· ÂÏÚ˘ ÌÈÎ˙‰ ÏÚ

.‡·‰ ˘‚ÙÓ‰ Ï˘ ‡˘Â‰ ˙‡ ÂÎ˙ ,͢Ӊ·

402012 ÈÏÂÈ

¯Â˜È·· ÌÈ˙ÚÏ ‰Ù˙˙˘‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ :ȇÂÙ¯‰ ˙ˆ‰ (· ˘‡¯ ÂÙ˙˙˘‰ ÂÏω Ìȯ˜ȷ· .˙„ÏÂÈ ˙˜ÏÁÓ· ÌȇÙ¯ ,ÍÎ ÏÚ ÛÒ .˙ȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰Â ÛÒ ¯Èη ‡Ù¯ ,‰˜ÏÁÓ‰ ˘‡¯ ÌÚ ÌÈ˘‚ÙÓ È˘ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰ÓÈȘ ,‰˘‰ Íωӷ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰Î„Ú ÌÈ˘‚ÙÓ· .˙ȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰Â ‰˜ÏÁÓ‰ ˙ÂÚˆ‰Ï ‰Èʇ‰Â ,‰˙„Â·Ú ˙ÂÓ„˜˙‰· ‰˜ÏÁÓ‰ ˘‡¯ ˙‡ ‰·˘Á ¯˘‡Î ,ÌÈ˙ÚÏ .‰˜ÏÁÓ‰ ˘‡¯ ‰ÏÚ‰˘ ˙ÂÂÈگϠ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰˙Ù ,˙„ÏÂȉ ÔÓ ˙Á‡Ï ÏÈÚÂ‰Ï ÈÂ˘Ú ¯·„‰˘ ˙ˆ‰ ˙‡ „„ÂÚ ‰Ï‡Î˘ ˙ÂÈÙ .‰· ÏÙËÓ‰ ‡Ù¯‰ χ

.˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ χ ˙„ÏÂÈ ˙ÂÙ‰Ï È‡ÂÙ¯‰ ˙‡ ˙˜ÏÁÓ ˙ÈχȈÂÒ‰ ˙„·ÂÚ‰ :˙ÈχȈÂÒ‰ ˙„·ÂÚ‰ (‚ ,ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈÏÂÁ‰ ˙È·· ˙Ó˜ÂÓÓ‰ ,ÌÈ‚Ù ˙˜ÏÁÓ ÔÈ· ‰ÓÊ ˙„·ÂÚ‰ ˙‡ ‰Ú„ÈÈ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ .˙„ÏÂȉ ˙˜ÏÁÓ ÔÈ·Ï ‰˜ÏÁÓ‰ ÌÚ ¯˘˜ ˘Â¯„ ‰È‰˘ ÌÚÙ Ïη ˙ÈχȈÂÒ‰ ,˙„ÏÂÈ ÌÚ ‰˜ÏÁÓ· ÌȯÂÈÒ ˙ίÂÚ ‰˙Èȉ ¯˘‡Î) ÌÈ‚ÙÏ ˙„ÏÂÈ Ì‰·˘ Ìȯ˜Ó· ‰ÏÂÚÙ ‰ÓÈÚ ‰Ù˙È˘ ۇ ,(Ï˘ÓÏ Â‡ ,˙ÈχȈÂÒ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰· ͯˆ ‡¯‰ ,‰Ï˘ ˙ÂÏÙÂËÓ Âȉ˘ „ÂÏȉ ̇ ,˙ÈχȈÂÒ‰ ˙„·ÂÚ‰ χ ÂÙ‰ ˙„ÏÂȉ .˙È˙ίÚÓ „ÚÂÓ‰ ÈÙÏ ‰„ÈÏ Ï˘ ‰‡ˆÂ˙Î ÌÈ‚Ù‰ ˙˜ÏÁÓ Ï‡ ¯·Ú‰

.˙·¯Ú˙‰‰ ˙‡ ÍÈ˘Ó‰Ï Ô‰Ï ‰È‰ ˘Â¯„ ,¯Ú¢Ӊ ˙ÈÈϘ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ È„È-ÏÚ ˙ÈÚ·˘ ‰Î¯„‰ :‰Î¯„‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ˙ÎÓÂ˙ ˙ίÚÓÎ ‰˘ÓÈ˘ ,‰¯Èη ˙ȇÂٯ Ìȯ¯· ÌÈ„ÚÈ ·Èˆ‰Ï ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ‰ÚÈÈÒ ‰Î¯„‰‰ .‰ÓˆÚ ÌÈÈ˘Ù‰ ÌÈίˆ· „˜Ó˙‰Ï ,„ÚÂÓ-˙¯ˆ˜ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰ ¯Â·Ú ,˙·¯Ú˙‰‰ ˙˜ÈÎË ˙‡ Á˙Ï ,˙„ÏÂȉ Ï˘ ÌÈÈ˘‚¯‰Â ‰Ê‚‡È„Ï ÚÈ‚‰Ï ,˙ÂÈ·¯Ú˙‰‰ ¯Â·Ú Ìȯ¯· ˙ÂÏ·‚ ·Èˆ‰Ï ıÂÚÈÈ· ͯˆ‰ ˙‡ Ϙ˘Ï ,˙·¯Ú˙‰ ˙˜ÈÎË ÏÚ ËÈÏÁ‰Ï ÌÈÒÁȉ È˙ίÚÓ ÔÙ‡· ÂÁ˙ ÂÏω ˙Â˘È‚Ù· .ȯˇÈÎÈÒÙ

.˙ˆ‰ È˘‡ ÔÈ·˘ ‰ÚÈÈÒ ,˙È„‚‰ ‰¯·Ú‰‰ ÏÂ‰È ˙ÚÙÂ˙· Ì‚ ‰˜ÒÚ ‰Î¯„‰‰ ˙‡ ‰¯˘Ù‡Â ,ÌȘÈÚÓ ÌÈÎ˙ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ‰Î¯„‰‰ .˙ÈÚˆ˜Ó‰Â ˙È˘È‡‰ ‰˙ÁÈӈ ‰˙ÂÁ˙Ù˙‰

.ȇÂÙ¯-ÂȈÂÒ-ÂÎÈÒÙ Ï„ÂÓ ÏÚ ˙ÒÒ·Ӊ ˙¯‚ÒÓ· ‰˙˘Ú ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ˙„ÏÂȉ ÔÈ· ¯˘˜‰ :˙˜ÒÓ ÌȇˆÓÓ È‰ÈÊ Â¯˘Ù‡ ,ȇÂÙ¯-‰¯Ù‰Â ȇÂÙ¯‰ ˙ˆ· ‰˙·¯ÂÚÓ ͢Ӊ·Â ˙„ÏÂÈ Ï˘ ˙ÂÈ˘Ù ˙ÂÈ˘‚¯ ˙ÂÈÚ· Ï˘ Ì„˜ÂÓ .ÈËÈÂÙ¯˙-ÂÎÈÒÙ ÏÂÙÈË ˙Ó‡˙ÂÓ ˙È˙ίÚÓ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ,¯˙ÂÈ ¯ÁÂ‡Ó ÌÈ˘„ÂÁ ‰Ú·˘Î ȯ‡ÈÓÈϯ٠ÌÈÂ˙ ÛÂÒÈ‡Ó 60 ÏÂΉ ÍÒ· Âȉ ‰ÈÙ¯˙ÂÎÈÒÙ ÂÏ·˜ ˙„ÏÂÈ 17 -΢ ‡ˆÓ ‰˙ÂÏÈÚÙ Í˘Ó· .‰„„Ó˘ ‰Ù˜˙· ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰ ÔÙ‡· ˙„ÏÂȉ ·Ȃ‰ ,(‰˘Î) ÌÈÏÂÁ‰ ˙È·· ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ÔÓ ˙ÂˆÂ¯Ó Ô‰ ÈÎ ÂÁÂÂÈ„Â ,È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÚÂÈÒÏ ‰Úˆ‰Ï È·ÂÈÁ ÌÈ˘‰ ÈÎ ÁÂÂÈ„ ˙ÂÈÁ‡‰ ˙ˆ .˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰‰ ۇ ,˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰Ï ·Ëȉ ·Ȃ‰ Ô‰È˙ÂÁÙ˘Ó ˙ÂÂÏ˙ Ï˘ ˙ÁÙÂÓ ¯ÙÒÓ ,˜Á„ Ï˘ ˙Â˙ÁÙÂÓ ˙ÂÓ¯ ÏÚ „„ÂÓ˙‰Ï Ô‰Ï ÌÈÚÈÈÒÓ ÈΠ¢Á ÔÓˆÚ ˙ÂÈÁ‡‰ .˙ÂÈ‚ÂÏÂÈÊÈÙ ÁψÂÓ ÔÙ‡· ÔÈ·‰Ï ÂÏÁ‰ Ô‰ .¯˙ÂÈ· ÌȘÈÚÓ ÌÈ·ˆÓ ÌÚ ‰˘˜ ·ˆÓ· ‰ÈÂˆÓ ˙„ÏÂȉ ÈÎ ˙ÂÓÒÓ‰ ˙ÂÈ‚‰˙‰ ¯˙ÂÈ ˜ÏÁ Ï˘ ˙¢¯˙˘‰ ÏÚ Ì‚ ÁÂÂÈ„ ˙ˆ‰ .‰È˙ÙÓ‡ ˘¯Â„‰ ‰Ù˘‰ È¯Â˘ÈÎ ˙‡ ‰¯È˘Ú‰˘ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰È‚ÂÏÂÈӯˉ ÔÓ ÛÒ .˙„ÏÂȉ Ï˘ ÌÈÈ˘‚¯‰ Ô‰ÈÎ¯ÂˆÏ Â˙·‰ ˙‡ ‰„„ÈÁ ÂÏ˘ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ Â˙ÂÁÎÂ" ÈÎ ˙ȇ¯Á‡‰ ˙ÂÁ‡‰ ‰ÚË ,ÍÎÏ

."˙ÈÁ¯Î‰ ‡È‰ ‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ÔÂÈ¯È‰Ï ‰˜ÏÁÓ· ȇÂÙ¯

ÌÈ˘ ÍÎ ÏÚ ‰ÚÈ·ˆÓ ,‚ˆ‰ ˙ÈÂÈÒȉ ˙·¯Ú˙‰‰ ˙ÈÎÂ˙ ‡Ï ˙È˘‚¯ ‰ÎÈÓ˙Ï ˙Â˜Â˜Ê ,Ô‰È˙ÂÁÙ˘Ó ‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ˙¯‰ .ÂÓˆÚ ÊÂÙ˘‡‰ Íωӷ Ì‚ ‡Ï‡ ,ÊÂÙ˘‡‰ ˙Ù˜˙ ¯Á‡Ï ˜¯ ˙„·ÚÏ ˙ÂÙÒ ˙ÂÚ :˙ÂÚÈˆÓ Â‡ ÂÏ ˙ÂÒ˙‰‰ ˙·˜Ú· ˙Â¯È˘Ï Â¯˘Ù‡È˘ ,‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ˙„ÏÂÈ ˙˜ÏÁÓ· ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‡Ï˘ ,ÌÈ·ÂÓ ÌÈÁ·Ó .È˙¯‚˘Ï ÍÂÙ‰Ï ˙„ÏÂÈÏ È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈÈÂ˘Ú ,ԇΠ˙‚ˆÂÓ‰ ˙·¯Ú˙‰‰ ˙ÈÎÂ˙· ˘ÂÓÈ Ì‰· ‰˘Ú ¯˜ÁÈ ÂÙÒ‡È˘ Ìȯ˜ÁÓ ÏÚ ıÏÓÂÓ .ÏÈÚÈ ‰Î¯Ú‰ ÈÏÎ ˙ÂÈ‰Ï ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙ÂÈ·¯Ú˙‰ Ï˘ ‰È˙ÂÚÙ˘‰ ˙‡ È‚ÂÏ„Â˙Ó ÔÙ‡·

.˙„ÏÂÈ ˙˜ÏÁÓ·

¯ÎÂÓ ‡Ï‰ Ï·‡V (2005) ¯·È˘ ¯˘‡ ,¯Â˘· ÏÚÈ ,·„ ¯È‡Ó ;·"È '·ÂÁ ,144 ͯΠ‰‡ÂÙ¯‰ .˙Ó-˙„ÈÏ ˙·˜Ú· Ï·‡ –

870-874

Arnett J.L. (2006). Psychology and Health. Canadian Psychology; 47 (1): 19-32.

Bauer, C.L., Victorson, D., Rosenbloom S., Barocas J., & Silver, R.K. (2010). Alleviating Distress during Antepartum Hospitalization: A Randomized Controlled Trial of Music and Recreation Therapy . Journal of Women's

Heath, 19, 3, 523-531.

Benjamine, O.,& Ha’Elion, H. (2002). Rewriting fertilization: Trust, pain, and exit points.Women's Studies International Forum, Vol. 25-26, 667-678.

Bergh, T., Ericson, A., Hillensjo, T., Nygren, K. G. & Wennerholm, U. B. (1999) Deliveries and children born after in-vitro fertilization in Sweden 1982 95: a retrospective cohort study. Lancet, 354, 1579 1585. CrossRefMedlineWeb of Science

ביבליוגרפיה:ביבליוגרפיה:

41 2012 ÈÏÂÈ

Caelli, K., Downie, J., & Letendre, A. (2002) Parents' experiences of midwife-managed care following the loss of a baby in a previous pregnancy. J Advanced Nursing, 39, 127-136.

Callahan, T. L., Hall, J. E., Ettner, S. L., Christiansen, C. L., Greene, M. F., Ciccarelli, J.C., & Beckman, L.J. (2005) Navigating rough waters: an overview of psychological aspects of surrogacy. J Soc Issues, Mar 61 (1): 21-43.

Crowley, W. F. Jr. (1994) The economic impact of multiple-gestation pregnancies and the contribution of assisted-reproduction techniques to their incidence. N Engl J Med, 331, 244 249. CrossRefMedlineWeb of Science

Ferber, S.G., Granot, M., Zimmer, E.Z. (2005) Catastrophizing labor pain comprises later maternity adjustment. Am J Obstet Gynecol, Mar; 192 (3): 826-31.

Kaaresen, P.L., Ronning, J.A., Ulvund, S.E., & Dahl, L.B. (2006) A randomized, controlled trial of the effectiveness of an early-intervention program in reducing parenting stress after preterm birth. Pediatrics, July 118 (1): a9-19.

Kitamura, T., Shima, S., Sugawara, M., & Tota, M.A. (1996) Clinical and psychosocial correlates of antenatal depression: a review. Psychother Psychosom, 65 (3): 117-23.

Levy-Shiff, R., & Har-Even, D. (2002) Maternal Adjustment and Infant Outcome in Medically Defined High-Risk Pregnancy. Developmental Psychology APA, Vol. 38, No. 1, 93 103.

Maloni, J.A. (2006) Multiple gestation: side effects of antepartum bed rest. Biol Res Nurs, Oct; 8 (2): 115-28.

Mamelle, N.J. (2001) Psychological prevention of early pre-term birth: a reliable benefit. Biol Neonate, 79 (3-4) 268-73.

Marek, M.J. (2004) Nurses attitudes toward pregnancy termination in the labor and delivery setting. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs, July-Aug; 33 (4): 472-9.

McKinney, M.K., Tuber, S.B., & Downey.

J.L. (1996) Multifetal pregnancy reduction: psychodynamic implications. Psychiatry, Winter 59 (4): 393-407.

Nadav, M., Beshor, Y. & Schieber, A. (2005) The Unknown Mourning – Mourning as a result of a Stillbirth (in Hebrew). Harfuah, 144: 870-874.

Ombelet, W., De Sutter, P., Van der Elst, J. & Martens, G. (2005) Multiple gestation and infertility treatment: registration, reflection and reactionthe Belgian project. Hum. Reprod. Update, Jan; 11: 3 - 14.

Reagan, P.B., & Salsberry, P.J. (2005) Race and ethnic differences in determinants of preterm birth in the USA: broadening the social context. Social Science & Medicine, May 60 (10): 2217-2228.

Richter, M.S., Parkes, C., & Chaw-Kant, J. (2007) Listening to the Voices of Hospitalized High-Risk Antepartum Patients. JOGNN, Volume 36, Number 4.

Saflund, K., Sjogren, B., & Wredling,, R. (2002) Physicians' attitudes and advice concerning pregnancy subsequent to the birth of a stillborn child. J Psychosomatic Obstet Gynaecol, 23: 109-115.

Saflund, K., & Wredling, R. (2006) Differences within couples' experiences of their hospital care and well-being three months after experiencing a stillbirth. Acta Obstet Gynecol Scan, 85 (10):1193-9.

Saisto, T., Toivanen, R., Salmela-Aro, K., & Halmesmäki, E. (2006) Therapeutic group psychoeducation and relaxation in treating fear of childbirth. Acta Obstet Gynecol Scand, 85(11):1315-9.

Wang, H.L., & Yu Chao, Y.M. (2006) Lived experiences on Taiwanese women with multifetal pregnancies who receive fetal reduction. J Nurs Res, June 14 (2): 143-54.

Wong, D., Perry, S., & Hockenberry, M. (2002) Assessment for risk factors . In D. L. Lowdermilk (Ed .), Maternal and child nursing care (2nd ed.), pp . 149 - 166. St. Louis, MO : C.V. Mosby

422012 ÈÏÂÈ

‡Â·Ó

Ï˘ ‰ÚÙÂ˙Ï ˙ÒÁÈÈ˙Ó‰ ˙ȯ˜ÁӉ ˙ÈÂÈÚ‰ ˙¯ÙÒ‰ Ï˘ ˙È˙ȈÓ˙ ‰¯È˜Ò ˜ÙÒÏ „Ú ‰Ê ¯Ó‡Ó .‰ÓÚ ˙„„ÂÓ˙‰‰ ˙ÂȂ˯Ë҇ ‰ÈÈÂËÈ· ,‰Ó‡¯Ë· ÌÈÏÙËÓ‰ ¯Â·Èˆ ·¯˜· ,˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë

Ô„·Â‡ ,Ìȇ-¯ÒÂÁ ,ÊÚ „ÁÙ ˙ÂÂÁÏ ÂÏ Ì¯Â‚Â Ë¯Ù‰ ÈÈÁ ÏÚ ÌÂȇ ‰Â‰Ӊ Ú¯ȇ ‡Â‰ ÈËÓ‡¯Ë Ú¯ȇ ,ÈχÙ¯ËÒ˘ ÈÙ‡ ÈÏÚ· ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÏÂÎÈ ‰Ï‡Î ÌÈÚ¯ȇ .(APA, 1994) ‰„ÁΉ ˙ÎÒ ‰ËÈÏ˘ ‡ ,‰Â‡˙ ÂÓÎ ,˙ÓÈÈ‡Ó ˙È˘È‡ ˙ÂÚÓ˘Ó ÈÏÚ· ̉˘ ‡ ,¯Â¯ÈË Ú‚È٠‡ ,Ú·Ë ÔÂÒ‡ ÂÓÎ ÔÂ˙ ·Á¯ ‡Â‰ ÌÈÈËÓ‡¯Ë ÌÈÚÂ¯È‡Ï ‰ÙÈ˘Á ˙·˜Ú· ˙ÂÈÏÈÏ˘‰ ˙·‚˙‰ ͯÚÓ .˙ÂÏÏÚ˙‰Post-) ˙ÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ˜Á„ ˙Ú¯Ù‰ ,‰„¯Á ,Ô‡ÎÈ„ ÏÏÂÎ ‡Â‰ .ÌÈÈχ„ȷȄȇ ÌÈÏ„·‰Ï Dutton,) ˙ÂÈÙ‚ ˙ÂÂÏ˙ ˙‚‰˙‰ ˙ÂÚ¯Ù‰ ,(Traumatic Stress Disorder – PTSD

.(1992; Horowitz, 1986 ıÁω Ï˘ Â˙ÚÙ˘‰· ˙„˜Ó˙Ó ‰˙È·¯Ó ÈÎ ,‰‡¯Ó ‰Ó‡¯Ë· ˙˜ÒÂÚ‰ ˙¯ÙÒ‰ Ï˘ ‰ÈÁ· ÔÙ‡· ‰Ó‡¯Ë‰ ˙‡ ÌÈÂÂÁ ÈÂˆÈ ıÁÏ ÈÚ¯ȇ ÌÚ ÌÈ˙ÓÚ˙Ó ,˙·¯Â ‡ ÌÈÏÂˆÈ ÏÚ ÈËÓ‡¯Ë‰ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰ ‰·Á¯Â‰ ,‰Â¯Á‡Ï .(Figley & Kleber, 1995; Wilson & Raphael, 1993) ¯È˘È

.˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë ȯ˜ ,ÔÈÙȘڷ Ì˙‡ ÌÈÂÂÁ˘ ÈÓÏ Ì‚ ̉È˙ÂÚÙ˘‰Â ÌÈÈËÓ‡¯Ë ÌÈÚÂ¯È‡Ï Ô·¯Â˜‰ Ï˘ ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó‰ ÌȯÁ‡‰ ̉ ,˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë ˙ÂÂÁÏ ÔÂÎÈÒ· ÌȇˆÓ˘ ‰Ï‡ È˘Ó ÈËÓ‡¯Ë ıÁÏ .ÌÈÚÈÈÒÓ ˙ÂÚˆ˜Ó ÈÏÚ·Â ‰„·ÚÏ Ìȯ·Á ,Ìȯ·Á ,‰ÁÙ˘Ó :È¢‡¯‰ ˘È˘ ,ÌÈ˘‡ È„È-ÏÚ ‰ÂÂÁ˘ È˘‚¯ ıÁÏÎ ¯„‚‰ ,(Secondary Traumatic Stress – STS) ¯ÂÊÚÏ ÔÂÈÒȉ ÍÂ˙Ó Â‡ ,Ú¯ȇ‰ ÏÚ Ú„ÈÓÏ ‰ÙÈ˘Á‰ ÔÓ Ú·Â‰ ,‰Ó‡¯Ë ÏÂˆÈ ÌÚ ·Â¯ Ú‚Ó Ì‰Ï

.(Figley & Kleber, 1995) .˙Â¯È˘È ‰Ó‡¯Ë‰ ˙‡ ‰ÂÂÁ˘ Ì„‡Ï Chrestman,) PTSD Ï˘ ÌÈÓÂËÙÓÈÒÏ ÌÈ‰Ê ËÚÓÎ ,˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë Ï˘ ÌÈÓÂËÙÓÈÒ ,ψȉ Ï˘ ÈËÓ‡¯Ë‰ Ú¯ȇ‰ Ï˘ ˙¯ÊÂÁ ‰ÈÂÂÁ :ÌÈÈÊÎ¯Ó ÔÎÂ˙ ÈÓÂÁ˙ ‰˘ÂÏ˘ ÌÈÏÏÂΠ(1995

.(Figley, 1995, 1999; Sexton, 1999) ˙„Ó˙Ó ˙¯¯ÂÚ · ˙¯ÎÊÈ‰Ó ˙ÂÚÓȉ

˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯ËÏ ıÁÏÏ ¯Â˜ÓÎ ‰„·ډ ÌÂ˜Ó :‰Ó‡¯Ë‰ ψ· ‰„·Ú

(˘Â‡‰-È˙Â¯È˘ ÌÂÁ˙·) ˘Ù‰ ˙‡ȯ· ÌÂÁ˙· ˙¯ÙÒ‰ ‰Á· ,ÌȯÁ‡‰ ÌÈ¯Â˘Ú‰ ˙˘ÂÏ˘· ÌÚ ˙ÓÚ˙‰Ï Ì„‡‰ ÈÂ˘Ú Â·˘ ËҘ˘ ‰ÂÂ‰Ó ‰„·ډ ÌÂ˜Ó .‰„·ڷ ıÁω ‡˘Â ˙‡ ‰¯È˘È ‰ÙÈ˘Á ‰Ó‡¯Ë‰ ÌÂÁ˙· ÌÈ„·ÂÚ˘ ÈÓ ¯Â·Ú .ÌȯÁ‡ Ï˘ ˙ÂÈËÓ‡¯Ë ıÁÏ ˙·‚˙ ·‡Î ıÁÏ ˙ÂÂÁÏ ÌÈÏÂÏÚ ‰Ï‡ ÌÈ„·ÂÚ ÈÎ ,‰ÓÎÒ‰ ˘È .˙È˘Â ‰ÁÈ΢ ‡È‰ ,‰Ó‡¯Ë ˙·¯˜Ï ¯Á‡ Ì„‡ Ï˘ Ï·ÒÏ ‰ÙÈ˘ÁÓ ‰¯È˘È ‰‡ˆÂ˙Î ,ÌÈÈ·ÈËȂ˜ ÌÈÈ˙‚‰˙‰ ,ÌÈÈ˘‚¯ ÌÈÈÂÈ˘ ÔÎÂ

.(Bride, Radey, & Figley, 2007; Figley, 1995; Stamm, 1995)

ÂÓÎ ÚÂÈҠ̯ÈÁ È˙ˆ ˙ÂÓÏ Ô˙È ,ıÁÏÏ ‰Â·‚ ÔÂÎÈÒ· ˙‡ˆÓ‰ ˙ÂÈ˙˜ÂÒÚ˙‰ ˙ˆ·˜‰ ÔÈ· Ô˙È ,ÔÎ-ÂÓÎ .¯È˘È È„ ‡Â‰ Ú¯ȇ‰ ÌÚ ˘‚ÙÓ‰ Ì¯Â·Ú ,‰Ïˆ‰Â ıÂÏÈÁ È„·ÂÚ Ìȇ·Î ,ÌÈ˘·ÂÁ ¯„Á· ÌȇÙ¯ ˙ÂÈÁ‡ ÂÓÎ ,‰Ó‡¯Ë‰ ÚÂ¯È‡Ó ˙ÈÊÈÙ ÌȘÁÂ¯Ó Âȉ˘ Úˆ˜Ó-È˘‡ Ì‚ ˙ÂÓÏ ‰¯Â·˜Â ȉÈÊ-È˙ ̂ ÌÈÏÂÏÎ ,ÛÒ· .‰ÓÓ Ú· ıÁω ˙‡ ‚ÙÒ ‰Ó‡¯ËÏ ÂÙ˘Á ͇ ,ÔÂÈÓ‰ ۇ ,·¯ È˘‚¯ ÔÚËÓÏ ÌÈÙ¢Á‰ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÈχȈÂÒ-ÌÈ„·ÂÚ ÂÓÎ ,˘Ù‰ ˙‡ȯ· È˙ˆ ,ÔÎÂ

.(Dutton & Rubinsteim, 1995) ‰Ó‡¯Ë‰ ÌÂÁ˙· ÌȘÒÂÚ‰ Ìȯ˜ÂÁ ÔÈ„-ÈίÂÚ

‰˙‰ÂÊ ıÁÏÓ ˙ڷ‰ ‰˜ÈÁ .‰˜ÈÁ ‡Â‰ ‰„·ڷ ıÁω ‡˘ÂÏ ¯Â˘˜ ÌÈËÏ·‰ ÌÈ‚˘ÂÓ‰ „Á‡ Sexton,) ‰ÚÈÓÏ ÏÂÙÈËÏ È˙ÂÚÓ˘Ó ‡˘ÂÎ ,˙‡Ê ¯Â‡Ï ,‰·˘Á ÌÈ„·ÂÚÏ ÈÚˆ˜Ó ÔÂÎÈÒÎ ‰ÏÈÁ˙ ‰·È·Ò Èӯ‚ ÏÚ ‰¯˜·Â ‰ËÈÏ˘ ¯ÒÂÁ· ͯΉ ,ÏÂÎÒ˙ Ï˘ ‰‡ˆÂ˙Ï ˙·˘Á ‰˜ÈÁ˘ .(1999 ‰„·ڷ ÌȈÁÏ Ï˘ ˜ÈÊÓ‰ ÌÈÈÙÂ‡Ó ‡ˆÂÈ ÏÚÂÙ ‡È‰ .‰„·ډ ˙¯ËÓ ˙‡ ‚È˘‰Ï ˙ÏÂÎÈ ¯ÒÂÁ·Â .ÏÂÓ‚˙‰ ÏÚ ‰ÏÂÚ ‰„·ډ ˙Ú·Â˙˘ È˘È‡‰ ¯ÈÁÓ‰ ÈÎ ‰˘ÂÁ˙ ‰·‰ ¯ÒÂÁ ,‰˘˜Â ‚¯„Ó ,̉· ˙ÈχËÓ ˙ÈÊÈÙ ˙Â˘È˘˙ ˙ÂÙ˜Â˙ ,˙È‚ÂÏÂÈÊÈÙ-ÂÎÈÒÙ ˙¯¯ÂÚ Ï˘ ÌÈÓÂËÙÓÈÒ· ˙ÈÈÙÂ‡Ó ‡È‰ Úˆȷ· ‰„ȯÈ ‰„Â·Ú ÈÒÁÈ· ˙ÂÈÚ· ,˙ÂÈ˙‡Ù‡ ,˙È˘È‡ ˙·¯ÂÚÓ· ‰„È¯È ,˙ÂÈȈ ,ÌÊÈÓÈÒÙ· ,ÔÎÂ

(Maslach,Jackson, & Leiter, 1996; Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001)

טראומטיזציה משנית בקרב מטפלים בטראומהטראומטיזציה משנית בקרב מטפלים בטראומה

¯„ÈÈÊ ‰˘Ó 'Ù¯ىÙÈÁ ˙ËÈÒ¯·È‡

¯„‰ ‰Ù„ '¯„‰ÁÂ˙Ù‰ ‰ËÈÒ¯·È‡‰

ÔÈÚ· ˙·Â˙Î˙ ÁÂÏ˘Ï ‡:Ï ¯Ó‡Ó‰¯„ÈÈÊ ‰˘Ó 'Ù¯Ù

˙ÂÈ˘È‡‰ ¯˜ÁÏ ‰„·ÚÓ‰˘‚¯‰Â‰ÙÈÁ ˙ËÈÒ¯·È‡31905 ÏӯΉ-¯‰

:ȯ˘χ ¯‡Â„Zeidner@research.haifa.ac.il

מאת: פרופ' משה זיידנר וד"ר דפנה הדרמאת: פרופ' משה זיידנר וד"ר דפנה הדר

43 2012 ÈÏÂÈ

. ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯ËÏ ‰˜ÈÁ˘Ó „˜ÂÓ‰ ¯·Ú ,Ô¯Á‡‰ ¯Â˘Ú· ‰¯Î‰‰ Ï˘· ,(Secondary Traumatisation) ˙È˘Ó Â¯·Ú˘ ÌÈ˘‡ ÌÚ ‰„·ڷ ÌÈÓÈȘ‰ ÌÈÈÙȈÙÒ‰ Ìȯ‚˙‡· ÏÎ ÌÚ ‰„·ÚÓ ÚÂ·Ï ‰ÈÂ˘Ú ‰˜ÈÁ˘˘ „ÂÚ· .‰Ó‡¯Ë Ï˘ ,‰¯È˘È ‰‡ˆÂ˙ ‡È‰ ˙È˘Ó ‰Ó‡¯Ë ,ÌÈÏÙÂËÓ ˙ˆÂ·˜ ÌÈÏÙÂËÓ Ï˘ ÌÈ˘˜ ÌȯÂÙÈÒÏ ˙‡¯ÓÏ Ú·˜ ͯ„ ‰ÙÈ˘Á ‰¯˙È .(Pearlman & MacIan, 1995) ‰Ó‡¯Ë ¯·Ú˘ ¯˙ÂÈ ,‰„·ڷ ˙ȯΠ˙ÂÈÂËÂÂÓÏ ‰¯Â˘˜ ‰˜ÈÁ˘ ,˙‡ÊÓ ÂÓÎ ÌÈÏÙÂËÓ ˙ÂÈÚ· Ï˘ ÌÈÈÙȈÙÒ ÌÈ‚ÂÒÏ ‰ÙÈ˘ÁÏ ¯˘‡Ó ȇ˙Ï ‰¯Â˘˜ ‰È‡ ˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë˘ „ÂÚ· ,‰Ó‡¯Ë

. (Schauben & Frazier, 1995)‰„·ډ ÌÂ˜Ó ÏÚ ¯˙ÂÈ ˙˜ÈÓÚÓ ˙ÂÚÙ˘‰ ˙¯‡˙Ó ˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë ÂÈ˙ÂÈ‚‰˙‰Ï ÂÈ˙ÂÂÓ‡Ï ,ÂÈίÚÏ ÌÈÈÂÈ˘‰ ˙‡ ‰˘È‚„Ó ,ÏÙËÓ‰ ÌÚ ÂÈÒÁÈ Â˙„Â·Ú ,ÂÈÈÁ ÏÚ ÚÈÙ˘Ó ÏÙÂËÓ‰ · ÔÙÂ‡Ï ‰¯Â˘˜Â

.(Stamm, 1997) ÂÏ˘ ˙È˙¯·Á‰ ˙˘¯‰ ÌÚ ÂÓˆÚ

‰Ó‡¯Ë ÈÚ‚ٷ È˘Ù ÏÂÙÈË· ÌȘÒÂÚ‰ ÌÈÏÙËÓ

È˙Â¯È˘ ÌÈ˙¢ ÌÈÈÏÂÙÈË ˙ÂÚˆ˜Ó· ÌÈ„·ÂÚ˘ ÌÈ˘‡ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰Ó‡¯ËÓ ÌÈÏ·ÂÒ‰ ˙·¯˜Ï ˙È˘Ù-˙‡ȯ· Ú·Ë Ï˘· ,˙ÂÈÏÈÏ˘ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙ÂÎÏ˘‰Ï „ÁÂÈÓ· ÌÈÚÈ‚Ù

.(Boscarino, Figley, & Adams, 2004) Ì˙„Â·Ú ÏÂÙÈË· ˜ÒÚ˘ ÌÈÏÙËÓ ·¯˜· ÂÎ¯Ú˘ ÌÈ¢ Ìȯ˜ÁÓ· ÌÈÏÙÂËÓ Ï˘ Ï·ÒÏ ‰ÙÈ˘Á ÈÎ ‡ˆÓ ,¯Â¯Ë ÈÚ‚Ù· È˘Ù ÌÈÏÙËÓ‰ Ï˘ ÔÂÎÈÒ‰ ˙‡ ‰¯È·‚‰ ,‰Î¯‡ ‰Ù˜˙ ͢ӷ Ì‰Ó˘ ‰Ï‡Ï ÌÈÓ„‰ ÌÈÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ÌÈÈÓÒ˙ Á˙ÙÏ ˙„·ÂÚ Ïˆ‡ .(Wee & Myers, 2002) ̉ÈÏÙÂËÓ ÂÏ·Ò ˙·‚˙ ‡ˆÓ ,χ¯˘È· ¯Â¯Ë ÈÚ‚Ù· ÂÏÙÈˢ ˙ÂÈχȈÂÒ Û˘Á˘ Ì„‡ Ï˘ ‰Ï‡Ï ˙ÂÓ„ ˙ÂÈ·ÈËȂ˜ ˙ÂÈÊÈÙ ,˙ÂÈ˘‚¯ ¯ÓÂÊ ,ÔÈ‚‡‚ ,˜ÁˆÈ-Ô· ,̯·‡-„ÏÙ) ‰Ó‡¯ËÏ ˙Â¯È˘È

.(2004 ,¯„ȷηÂ

˙Ï·˜ ˘¯Â„ Û‡ ,¯·Ú˘ ˙¢˜ ˙ÂÈÂÂÁ·Â ÏÙÂËÓ· È˘Ù ÏÂÙÈË ‰ÓÈ˘Ó‰ .ÂÓˆÚ ÈËÓ‡¯Ë‰ Ú¯ȇ‰ ÏÚ ÛÒ ,ÂÈÈÁ ÏÚ ·Á¯ Ú„È Â„Â˜Ù˙ ,ÏÙÂËÓ‰ ˙ÈȯÂËÒȉ ÏÚ Ú„È ÔÈ· ·ÂÏÈ˘ Ï˘ ˙·Î¯ÂÓ‰ ÂÈÈÁ· ÌȯÁ‡ ÌȈÁÏ ,ÂÏ˘ ‰ÎÈÓ˙‰ ˙Â¯Â˜Ó ,‰Ó‡¯Ë‰ ÈÙÏ ˙·Â‚˙ ÈËÓ‡¯Ë‰ Ú¯ȇ‰ ÏÚ Ú„ÈÓ ÔÈ·Ï ,ÌÈÈ˘È‡‰ ÂÈ˙ÂÁÂΠ,Ô· ‡ˆÓ .ÏÙËÓ‰ ÏÚ ˙¢˜ ˙Â˘È¯„ ‰ÏÈËÓ ,ÂÈχ ÏÙÂËÓ‰ Ì˙ȈÁÓ ·ˆÚ Ï·Ϸ ,Ìω ÂÂÁ ˘Ù‰ ˙‡ȯ· È„·ÂÚ ·Â¯ ÈÎ Ô¢ÈÚ‰ ,‰ÏÈ·‰ ÈÒÂÙ„· ÌÈÈÂÈ˘Â ˙‡˙ ¯·Ú ,ÌÈÏÂÁ Â˘Ú ‰‡ˆÂ˙Î ,ÌȯÁ‡ ‰ˆÂ· ȯ·Á Ï ‰ÎÈÓ˙Ï ÌÈ˜Â˜Ê Âȉ ‰ÈÈ˙˘‰Â Berah, Jones, &) Ì˙„·ڷ ‰Î¯Ή ˙È˘‚¯‰ ˙ÂÚ·Â˙‰Ó

.(Valent, 1984; Sabin-Farrell & Turpin, 2003 ˙ÂÈ˘‚¯‰ ˙·‚˙‰ ˙‡ ‰¯˜Á (Danieli, 1988) ÈχȄ ·Á¯ ÁÂÂË ‰‡ˆÓ ‰‡Â˘ ÈÏÂˆÈ ÌÚ ÌÈ„·ÂÚ‰ ÌÈÏÙËÓ Ï˘ ,‰Ó˘‡ :Ô‰· ,̉ȯÂÙÈÒ ÚÓ˘ÓÏ ˙ÂÈ˘‚¯ ˙·‚˙ Ï˘ ˙ÂÂȇ¯ .ÌÈȈȘ ˙¢‚¯ ÏÈÎ‰Ï ˙ÏÂÎÈ ¯ÒÂÁ ‰Óȇ ,‰˘Â· ÌÚ ‰„Â·Ú Ï˘ ˙ÂÈÏÈÏ˘ ˙ÂÚÙ˘‰ ÂÏÈ‚ ÌÈÏÙËÓ ÌÚ ÂÎ¯Ú˘ ÚÓ˘ÓÏ ÌÈÏÙËÓ ˙·‚˙ .‰˘˜ ‰Ó‡¯Ë ¯·Ú˘ ÌÈÏÙÂËÓ Âȉ ,̉ÈÏÙÂËÓ Ï˘ Ï·Ò ·‡Î ,„ÁÙ· ͯΉ ÈËÓ‡¯Ë ¯ÓÂÁ ÏÂÎÒ˙ ‰˜ÂˆÓ ,‰Óȇ ,Ìω ,˙·ˆÚ ,·‡Î ,ÒÚÎ ÂÏÏΠ˙ÂÈ˘‚¯ .ÏÙÂËÓ‰ ·ˆÓ ˙‡ ˙Â˘Ï ÂÏ˘ ˙ÏÂÎÈÏ ¯˘‡· ÏÙËÓ‰ Ï˘

,ÏÂÙÈËÏ ıÂÁÓ Ì‚ ÌÈÈÏÈÏ˘ ˙¢‚¯· ˙ÂÒ˙‰ ÏÚ ÂÁÂÂÈ„ ̘ÏÁ ÌÈÏÙËÓ‰Ó ˜ÏÁ .È˘È‡-ÔÈ·Â ÈÚˆ˜Ó ,È˘‚¯ ,È‚ÂÏÂÈÊÈÙ ¯˘˜‰· ˙ÂÈ„¯ÂË ˙·˘ÁÓ ˙ÂÓÂÏÁ ,ÌÈ˘˜ ˙‡¯Ó ˙ÈÂÂÁ ÏÚ ÂÁÂÂÈ„ ÔÂÓ‡ ¯ÒÂÁ ÂÁ˙È٠ۇ ,ÌȯÁ‡‰ ÔÂÁËÈ·Ï ÌÂÁËÈ·Ï ÒÁÈ· Jenkins & Baird,) ˙ÂÏÈÚÈ· Ì˙„Â·Ú ˙‡ Úˆ·Ï Ì˙ÏÂÎÈ·

.(2002; Steed & Downing, 1998

¯ÓÂÁÏ ÌÈÙ˘Á‰ ÌÈÏÙËÓ‰ Ï˘ ˙ÂÈÏÈÏ˘‰ ˙·‚˙‰ ÌÚ ˙ÈÏÂÙÈˉ ˙ȯ·· ˙ÂÚ¯Ù‰Ï ÏÈ·Â‰Ï ˙ÂÏÂÏÚ ,ÈËÓ‡¯Ë ÏÙÂËÓÏ ÏÙËÓ‰ ÔÈ· ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ˙ÂÏ·‚‰ „·ȇÏ ÌÈÏÙÂËÓ‰ ˙ÂÚ„ÂÓ ˙¯ÈˆÈÏ ¯ÊÂÚ ·È˘˜Ó‰ ÈÎ ‡ˆÓ .(Ruzek, 1993) Û˙¢ ÍÙ‰ ,Íη ÏÙÂËÓ‰ ψ‡ ‰Ó‡¯Ë‰ ˙ÂÚÓ˘ÓÏ ‰ÓÏÈ„‰ .(Felman & Laub, 1992) ÈËÓ‡¯Ë‰ ÚÂ¯È‡Ï ,ÂÓÓ ˙„¯ÙÈ‰Ï ÏÙÂËÓÏ È„Ó ‰·¯ ˙·¯˜˙‰ ÔÈ· ˙ÈÏÂÙÈˉ ÌÈÏÂÏÚ ÌÈÏÙËӉ ÌÈÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ÌÈ˘‚ÙÓ· ˙„„Á˙Ó Â‡ ̉ÈÏÙÂËÓ ˙ÂÈÂÂÁ ˙‡ ˘ÈÁÎ‰Ï Â‡ ,ÚÓÈ‰Ï ÏÈÁ˙‰Ï Ì‰Ï˘ ˙·‚˙· ËÂÏ˘Ï ıÓ‡Ó· ÍÈω˙· ıȇ‰Ï ,ÔÈÙÂÏÁÏ

.(Baranowsky, 2002)

‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚ

ÂÏÁ‰ (Compassion Fatigue) "‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚ" ‚˘ÂÓ· Salston) "È˘Ó ÈËÓ‡¯Ë ıÁÏ" ‚˘ÂÓÏ ÏÈ·˜ÓÎ ˘Ó˙˘‰Ï ÒÁÈ· ÔÂÈ„· ‰Â˘‡¯Ï ‚ˆÂ‰ ‰Ê ‚˘ÂÓ .(& Figley, 2003 ˙¯‚ÒÓ· ˙ÂÈËÓ‡¯Ë ˙ÂÈÂÂÁÏ ÂÙ˘Á˘ ˙ÂÈÁ‡ ˙˜ÈÁ˘Ï ,‰ÏÓÁ Ï˘ ˙¢ÂÁ˙ ¯‡˙Ï ‡·Â ,(Joinson, 1992) Ô˙„Â·Ú ,ÔÂÒ‡ ‡ Ï·Ò ‰ÎÂÓ – ¯Á‡ Ì„‡ ÈÙÏÎ ˜ÂÓÚ ¯ÚˆÂ ‰È˙ÙÓÈÒ ÌÈӯ‚‰ ˙‡ ¯ÈÒ‰Ï Â‡ ,·‡Î‰ ÏÚ Ï˜‰Ï ÊÚ Ôˆ¯· ˙ÂÂÏÓ‰ ˙‡˘Ï È˙‡ÙÓ‡ ˙ÂÈ‰Ï ÏÙËÓ‰ ˙ÏÂÎÈ· ÌÈÚ‚ÂÙ ,‰Ï‡ .ÂÏ Â˙Âȉ· ,Âӄ˜ ÏÚ ÛÈ„ÚÎ ·˘Á ‰Ê ‚˘ÂÓ .ÏÙÂËÓ‰ Ï·Ò ˙‡ ˙È˙‚‰˙‰‰ ‰‡ˆÂ˙‰ ÂÊ .¯˙ÂÈ È·ÈËӯ ˙ÂÁÙ ÈËÓ‚ÈËÒ ÈËÓ‡¯Ë Ú¯ȇ ÏÚ ‰ÚÈ„ÈÓ ˙ڷ‰ ,˙Èڷˉ ˙È˘‚¯‰Â

.(Figley, 1995) ¯Á‡ Ì„‡ ‰ÂÂÁ˘

Ï˘ ‰ÎÈÓ˙‰ ˙ίÚÓ· Ìȯ·Á ÈÎ ÌÈÚÈˆÓ ‰Ï‡ ÌÈ‚˘ÂÓ ,ÂÏ·Ò Է¯Â˜‰ ÌÚ ˙‰„Ê‰Ï ÌÈ˘¯„ ,‰Ó‡¯Ë‰ Ô·¯˜ ·˘ ÍÈω˙ ÏÙËÓ‰ ¯·ÂÚ ,Ì‰Ï ‰Ó„· .ÂÈ·‰Ï ıÓ‡Ó· Ì‰È˘Ï Â‡ ,ÂÏ˘ ÌÈÓÂËÙÓÈÒÏ ,ÏÙÂËÓ‰ Ï·ÒÏ ‰ÙÈ˘Á‰ Ï˘ ˙È˙‡ÙÓ‡‰ ˙ÏÂÎȉ ·ˆÓÏ ‰‚‡„‰ ÔΠ„ÁÈ Ì‚ ˙΢Ó˙Ó ‰ÙÈ˘Á .˙È˙‡ÙÓ‡ ‰·Â‚˙Ï ˙Â‡È·Ó ,ÏÙËÓ‰ „ˆÏ ,ÏÙËÓ‰ ˙‡ ÌÈÂÂÏÓ‰ ÌÈÈËÓ‡¯Ë ˙¯ÎÈÊ ϷÒÏ Â·˘ ÍÈω˙ ,‰ÏÓÁ ˙ÂÙÈÈÚÏ ÌÈ‡È·Ó ,˙¯Á‡ ÌÈÈÁ ˙ÂÚÈ·˙ Ï˘ ÂÏ‡Ï ÌÈÓ„‰ ˙¢‚¯Â ˙¢ÂÁ˙ ‰ÂÂÁ ˙ίÚÓ‰ ¯·Á

.(Figley, 1989, 2002) Ô·¯˜‰

ÈÙÏÎ ÏÙËÓ‰ ˘Á˘ ‰È˙‡ÙÓ‡‰ ˙Ó¯ ÈÎ ,ÍΠ̇ ‰‡¯ È˙ÂÚÓ˘Ó „ȘÙ˙ ˙ÏÚ· ‡È‰ ,‰Ó‡¯Ë‰ ˙‡ ¯·Ú˘ Ì„‡‰ ÌÈ· Ìȯ˘ÎÂÓ ÌÈÏÙËÓ ,È„ÓÏ È¯ȇ ÔÙ‡· .‰ÚÙÂ˙‰ ¯·Ò‰· Ì‰Ï ˘È˘ ‰Ï‡ .ÂÊ ˙˜·„ÈÓ ‰ÚÙ˘‰Ï ¯˙ÂÈ· ÌÈÚÈ‚Ù‰ ̉ ÔÂÎÈÒ· ˙ÂÈ‰Ï ÌÈË ,‰È˙ÙÓ‡ ‡Ë·Ï ˘È‚¯‰Ï ˙ÏÂÎÈ ¯˙ÂÈ Ôˆ¯‰Ó ‡ ,‰¯ÊÚ‰Ó ˙ڷ‰ ,‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚÏ ¯˙ÂÈ ‰Â·‚

.(Figley, 1993, 1995) Ï·ÂÒ Ì„‡Ï ¯ÂÊÚÏ

442012 ÈÏÂÈ

˙ÂÓÂÏÁ ˙‡ ÌÈÓÏÂÁ ,‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚÓ ÌÈÏ·ÂÒ‰ ÌÈÏÙËÓ ÌÈ˘Á ,(Cerney, 1995) ˙ÂÈ„¯ÂË ˙·˘ÁÓ ÌÈÂÂÁ ,ÏÙÂËÓ‰ È·È˘‡ ÔÙ‡· ÌȈӇ˙Ó ,ÏÙÂËÓ‰ ˙ÂÈÂÂÁ· ̯ÎÊȉ· ‰˜ÂˆÓ ÌȯÈÎÊÓ‰ ÌÈ·ˆÓ ˙ÂÈÂÏÈÚÙ ,˙¢‚¯‰ ,˙·˘ÁÓÓ ÚÓÈ‰Ï Danieli, 1988 ; ) ÏÙÂËÓ‰ Ï˘ ˙ÈËÓ‡¯Ë‰ ‰ÈÂÂÁ‰ ˙‡ ˙ÂÈÂÏÈÚÙ· ÔÈÈÚ ÌÈ„·‡Ó ̉ .(McCann & Pearlman, 1990 Figley,) ÌÈÁ˙Ó Ô˜¯Â٠¯˘Ù‡Â ¯·Ú· ‰‡‰ Ì‰Ï Â·Ò‰˘ ÌÈÓÂËÙÓÈÒ ÌÈÂÂÁ ̉ ,ÔÎ-ÂÓÎ .(2002; Showalter, 2010 ,˘‡¯-È·‡Î ,ÊÂÎȯ· È˘Â˜ ,‰È˘· ˙ÂÚ¯Ù‰ ÂÓÎ ,˙¯¯ÂÚ Ï˘ ,˙ÂÊ‚¯Â ˙ÂÈÏÈÏ˘ ,˙¢‚¯ ˙¯ÚÒ ,·Ï-˙˜ÈÙ„ ,ÏÂÎÈÚ ˙ÂÚ¯Ù‰ ‰˜ÂˆÓ ÏÚ ÌÈ„ÈÚÓ‰ ÌÈ‡Î„Ó ˙¢‚¯Â ˙Ȅ˜Ù˙ ‰ÚȂ٠ۇ ‰Óȇ ,‰Ó˘‡ ,„ÁÙ ,‰„¯Á ,Ô‡ÎÈ„ ,˙·ˆÚ :̉· ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ Berzoff & Kita, 2010; Courtois, 1988; Dutton) ‰˘Â·Â

.(& Rubinstein, 1995; Herman, 1992

ÌÈ„·ÂÚ‰Ó 40% -Î ÈÎ ‡ˆÓ Û‡ (2008) ˙¯ÂÙ-Ô· Ï˘ ‰¯˜ÁÓ· „ÈÚ‰ ,‰ÁÙ˘Ó· ˙ÂÓÈχ· ÏÂÙÈË· ÌÈ ÒÂÚ˘ ,ÌÈÈÏ‡È ÂÒ‰ Ìȷ‚ ÌÈÓÂËÙÓÈÒ‰ .Ì‰Ï˘ È Ù‰ ‰Á¯· Ú‚ÂÙ Úˆ˜Ó‰˘ È È‡‰ ‰Ó¯· ,ÂÏ˘ ÌÂÈ-ÌÂȉ ÈÈÁ· „ÁÂÈÓ· ,ÏÙËÓ‰Ó ¯ È ÈÁÓ Ï˘ È¯Π‰Ó¯ ˙ÂÂÁÏ ÏÂÏÚ ‡Â‰ , È È‡‰ ‰Ó¯· . ÈÚˆ˜Ó‰Â ıÁÏ‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î (Berzoff & Kita, 2010) È Ù ÈÊÈÙ ˙Â È ˙ ‰„¯Á Ï˘ ˙¯·Â‚ ‰Ó¯Ó Ï·ÒÏ ,ÂÈ ÂÚÙ˘‰· ËÂÏ˘Ï ˙ÂÂÈÒȉÓÂ Ï˘· Ú‚ÙÈ‰Ï ÌÈÏÂÏÚ ÌÈÈ È‡‰ ÂÈÒÁÈ . È‚ÂÏÂÈÊÈÙ ˙¯¯ÂÚ Ï˘· ÈÏÏÎ ‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚ .˙ÂÈÓÈËȇ ˙ È È ÔÂÓ‡ Ô˙Ó· È Â Â‡ ,‰ÏÂÚ ıÁÏ Ì˙Âȉ· ,ÌÈÏÙËÓ‰ Ï Ìȷ¯˜‰Â ‰ÁÙ˘Ó‰ ÏÚ Ì‚ ÚÈÙ˘‰Ï ‰ÏÂÏÚ Ì‰È·Â¯ ÏÚ ÚÈÙ˘‰Ï ÌÈÏÂÏÚ ÌÈÏÙËÓ‰ .Ì‰Ï ‰ÎÈÓ˙‰ ˙ίÚÓ ‰·˘ ͯ„‰ ‰˙‡· ,Ì‰Ï˘ È ‚¯‰ ‰‚È҉ ˙ Ȃ‰ ¯ÒÂÁ Ï˘· ‰‚ÈÒ‰ .(Cerney, 1995) ̉ÈÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó ‰Ó‡¯Ë‰ ˙·¯˜ ÔÈ·‰Ï ÏÂÎÈ ÈÓ È ,ÌÈÈÓ‡Ó Ìȇ ÌÈÏÙËÓ‰ ¯˘‡Î ,˙˘Á¯˙Ó ÂÊ È·ÈÒËȇ ‰˘˜ ‰„·ÚÓ ‰‡ˆÂ˙Î ,ÌÈÂÂÁ ̉˘ ‰˜ÂˆÓ‰ ˙‡

.(Dutton & Rubinstein, 1995) :Ô‚Π˙ÂÈ‚‰˙‰· ‰˜ÂˆÓ‰ ‡Ë·˙˙ ,˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰Ó¯· ,ÔΠÌÈȯΠÌȯÂÁȇ ‰Î¯„‰· ˙ÁÙÂÓ ˘ÂÓÈ˘ ,˙Â˘È‚Ù ÏÂËÈ· ÌÚ ¯˙È ˙‰„ʉ .ÂÓÓ ˜Â˙È· ‡ ,ÏÙÂËÓ‰ ÌÚ ¯˙È ˙‰„ʉ· ˜˙Â˘Ó ,‰Ó‡¯Ë‰ „·ÂÚ Â·˘ ·ˆÓÏ ‡È·‰Ï ‰ÏÂÏÚ ÏÙÂËÓ‰ ÔÈÙÂÏÁÏ Â‡ ,ÏÙÂËÓ‰ Ï ˙ÈËÓ‡¯Ë‰ ‰ÈÂÂÁÏ ÂÈ˙·‚ È„È-ÏÚ ,¯˙È ˙‰„ʉ· .ÂÈÈÁ ÏÚ ˙ʯÙÂÓ ˙ÂȯÁ‡ Á˜ÂÏ ‡Â‰ · ·ˆÓÏ ‰‡ˆÂ˙Î .˘Â‡ÈÈ Ìȇ-¯ÒÂÁ ˙¢ÂÁ˙ È„È· ÚÎÂÓ ÏÙËÓ‰ ,‰Ó‡¯Ë‰ ÏÚ ÌÈ˯٠˙¯ÈÒÓÓ ÚÓÈ‰Ï ÏÙÂËÓ‰ ÏÂÏÚ ,ÍÎÓ ˙ÂÂÁÏ Â˙ÏÂÎÈ ˙‡ ÏÈ·‚Ó˘ ¯·„ ,ÏÙËÓ‰ ÏÚ Ô‚‰Ï ‰¯ËÓ·

.(Courtois, 1988) ˙ÈËÓ‡¯Ë‰ ‰ÈÂÂÁ‰ ˙‡ ‰‡ÏÓ ‰¯Âˆ· Ôˆ¯ ˘Á ÏÙËÓ‰ ,‰ÏÓÁ‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î ˙Â˘È˘˙ Ï˘ ·ˆÓ· Ô‚‰Ï ‰¯ËÓ· ,ÂÈÏÙÂËÓ ÈÙÏÎ ‰ÏÓÁ‰ ˙˘ÂÁ˙ ÏÚ ¯˙ÂÂÏ Berzoff) Ì‰Ó ˜Â˙È ¯ˆÂÈ ‡Â‰ ,ÔÎÏ ˘Â‡ÈÈ ÈÙÓ ÂÓˆÚ ÏÚ ‰ÙÈ˘ÁÓ ˙ÂÚÓȉ ‡Â‰ ÏÙÂËÓ‰Ó ˜Â˙È .(& Kita, 2010 ÈÙÓ ÂÓˆÚ ÏÚ Ô‚Ó ÏÙËÓ‰ .ÏÙÂËÓ‰ Ï˘ ÈËÓ‡¯Ë ¯ÓÂÁÏ ˙˘ÁΉ ,È˘‚¯Â È˘È‡ ˜Á¯Ó ıÂÓȇ ˙ÂÚˆÓ‡· ,ÌÈ˘˜ ˙¢‚¯ ÈÚˆ˜Ó „ȘÙ˙Ï ˙„ӈȉ ,ÔÈÈÚ-¯ÒÂÁ ,ÏÙÂËÓ‰ ˙Â‡ÈˆÓ ÏÙËÓÏ ¯˘Ù‡Ó È˘‚¯‰ ˜ÂÁȯ‰ .ÏÙÂËÓ‰ Ï˘ ‰ÈÂÏ‚ ‰Áʉ ˙·‚˙ ˙ÓÈÒÁ ͯ„ ,ÂÏ˘ ˙ÂÚÈ‚Ù‰ ˙¢‚¯ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï „„Â·Ó ÏÙÂËÓ‰ ˙‡ ¯È˙ÂÓ‰ ¯·„ ,‰ÏÏΉ ˙ÂÚÓȉ ,˙ÂÈ˘‚¯

.(Ruzek, 1993; Herman, 1992) ˙È˘‚¯ ‰ÈÁ·Ó

‰ÏÂÎÈ ÏÙËÓ‰ Ï˘ ÂÈÈÚÓ ˙¯˙Ò ˙ÂÚÓȉ‰ ,ÌÈ˙ÚÏ Steele,) È˘‚¯ ̈ӈ Ï˘Â ¯˙È-˙ÂÈ˘ÚÓ Ï˘ ‰¯Âˆ ˘Â·ÏÏ Ï˘ ‰Ê ÍÈω˙ .(Van der Hart, & Nijenhuis, 2001 Ï˘ ‰‚‰ ÈÂ‚Ó ˙ÏÚÙ‰ ÏÏÂÎ ,˘‚¯‰ ÏÂ¯Ë ÍÂ˙ „˜Ù˙ ÌÈÈ˘‚¯ ÌȘÏÁ ˜Â˙È .ÈÓÈÙ ˜Â˙È Ï˘ ‡ ,‰ÈˆÊÈχ¢ÏËȇ ÌÈ·‡˘Ó‰ ÌÂˆÓˆÏ ÏÈ·ÂÓ ,‰„·ډ ÍÈω˙· ÈÓˆÚ‰Ó ÌÈ·‡ÂÎ

.ÏÙËÓ‰ ˙¢¯Ï ÌÈ„ÓÂÚ‰ ÌÈÈÓÈى ÌÈÈ˘È‡‰ ˙¯Á‡‰ ÌÈ˘· ȯ˜ÁÓ ÒÂÒÈ· ˙Ï·˜Ó‰ ¯˙ÂÈ ‰˘„Á ‰˘È‚ "˙ÈÚˆ˜Ó ÌÈÈÁ ˙ÂÎȇ" Ï˘ ¯˙ÂÈ ‰·Á¯ ‰ÒÈÙ˙ ÏÚ ˙¯·„Ó ˙ÂÎȇ .(Stamm, 2009) "Professional Quality of Life Ì„‡‰˘ ÌÈÈÏÈÏ˘‰Â ÌÈÈ·ÂÈÁ‰ ÌÈÂÈÙ‡Ï ˙Ú‚Â ,˙ÈÚˆ˜Ó ÌÈÈÁ ÌÈÈÁ ˙ÂÎȇ Ï˘ ÏÏÂΉ ‚˘ÂÓ‰ .ÏÙËÓÎ Â˙„·ÚÏ ÒÁÈÈÓ ˙·È·Ò Ï˘ ÌÈÈÈÙ‡ÓÏ ¯Â˘˜ ‡Â‰ ,Ô΢ ·Î¯ÂÓ ‡Â‰ ,˙ÈÚˆ˜Ó ‰ÙÈ˘Á ,̉·Â Ì„‡‰ Ï˘ ÌÈÈ˘È‡ ÌÈÈÈÙ‡ÓÏ ,ÔΠ‰„·ډ ˷ȉ‰ .‰„Â·Ú Ï˘ ¯˘˜‰· ˙ÂÈ˘Ó ˙ÂÈ¢‡¯ ˙ÂÓ‡¯ËÏ ‡Â‰ ÈÏÈÏ˘‰ ˷ȉ‰ ÂÏȇ "‰ÏÓÁ‰Ó ˜ÂÙÈÒ‰" ‡Â‰ È·ÂÈÁ‰ ‰˜ÈÁ˘ :ÌÈ·ÈÎ¯Ó È˘ ÈÏÈÏ˘‰ ˷ȉ· ."‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚ" „Á‡ ÏÎÏ .(STS) Secondary Traumatic Stress- ‡Â‰ ̉ÈÈ· ÔÈÁ·Ó˘ ‰Ó ÌÈ¢ ˙Â¯Â˜Ó ÂÏω ÌÈ·ÈÎ¯Ó‰Ó Ï·ÒÈ˘ „ÁÙÏ ÈÂ˘Ú ÏÙËÓ‰ STS -·˘ „ÂÚ· .„ÁÙ‰ ËÓχ ‰È‡ ‰˜ÈÁ˘ ,ÏÙÂËÓ‰ ‰ÂÂÁ˘ ˙ÂÓ‡¯Ë‰ Ô˙Â‡Ó ÂÓˆÚ· Ï˘ ‰˘ÂÁ˙Ï ˙ÒÁÈÈ˙Ó ‡Ï‡ ,ÈËÓ‡¯Ë ÚÂ¯È‡Ó „ÁÙ ˙·¯ÚÓ

.ÒÚÎÂ ÏÂÎÒ˙ ˙ÏÏÂÎÂ ÚÈÈÒÏ ˙ÏÂÎÈ ¯ÒÂÁ

˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯ËÏ ÔÒÂÁ ˙ÂÚÈ‚Ù

ÌÈÁ˙ÙÓ ,ÌÈÈËÓ‡¯Ë ÌÈ·ˆÓÏ ÌÈÙ˘Á˘ ÌÈ˘‡‰ ÏÎ ‡Ï ,Ìȯ˜Ó‰ ·Â¯· .(Yehuda, 1999) ÌÈ¯Â˘˜ ÌÈÓÂËÙÓÈÒ-˙Âί‡ ˙‡ˆÂ˙ Á˙ÙÏ ÈÏ·Ó ,ÌÈÓÈÏÁÓ ‰Ó‡¯Ë ˙·¯˜ ,‰Ó„ ÔÙ‡· .(Hembree & Foa, 2000) ˙ÂÈ˙ÂÚÓ˘Ó ÁÂÂË ·¯˜· ,˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ï ÒÁÈÈ˙‰Ï Ô˙È ˙„ÈÓÚ Â‡¯È ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈÏÙËÓ ÔÎ ,‰Ó‡¯Ë ÈÚ‚Ù· ÌÈÏÙËÓ

.Íη ͯΉ ÔÂÎÈÒ‰ Û‡-ÏÚ ,‰Ó‡¯Ë· ÏÂÙÈˉ ˙ÂÚÙ˘‰Ï

"˙ÒÁÓ" ˙ÈÚˆ˜Ó ‰¯˘Î‰ ÈÎ ÂÈÓ‡‰ ,ȯÂËÒȉ ÔÙ‡· Ï˘ Ï·ÒÏ ‰ÙÈ˘Á‰ ˙ÚÙ˘‰Ó ‰Ó‡¯Ë· ÌÈ„·ÂÚ ÌÈÏÙËÓ ıÁÏÏ ¯Â˘˜ ‰Ó‡¯Ë· ‰„·ڷ ËÚÂÓ ÔÂÈÒÈ ,ÈÎ ‡ˆÓ .ÌȯÁ‡ .(Hellman, Morrison, & Abramowitz, 1987) ¯˙ÂÈ ·¯ ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯ËÏ ÔÂÎÈÒ Ì¯Â‚ ‰ÂÂ‰Ó ,ËÚÂÓ ˜˙ ÈÎ ‡ˆÓ „ÂÚ ÌÈÏÙËÓ Ï ˙‰ʉ ˙˘ÂÁ˙ ‡È‰ ÍÎÏ ‰·ÈÒ‰ ÈÎ ÔÚË .˙È˘Ó ÔÂÁËÈ·-¯ÒÂÁÓ ÌÈÏ·ÂÒ Ì‰Â ,ÔÈÈ„Ú ˙˘·Â‚Ó ‰È‡ ,ÌÈ˘„Á Â˘Î¯ ¯·Î ÌȘÈ˙ ÌÈ„·ÂÚ ,Ì˙ÓÂÚÏ .˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ̉È˙ÂÏÂÎÈ· „È¯Ù‰Ï Í¯„ ‡ÂˆÓÏ ÌÈÏÈÎ˘Ó Ì‰ ,ÔÎÏ ̉È˙ÂÏÂÎÈ· ÔÂÁËÈ· Neumann &) ÌÈÈ˘È‡‰ ̉ÈÈÁÏ ˙ÈÚˆ˜Ó‰ Ì˙„Â·Ú ÔÈ· ,¯˙ÂÈ ÌÈÒÂÓ ÌÈÏÙËÓ ÈÎ ‡ˆÓ ,ÔÎ-ÂÓÎ .(Gamble, 1995 ‰„Â·Ú‰Ó ˜ÂÙÈÒ Ï˘ ¯˙ÂÈ ˙‰·‚ ˙ÂÓ¯ ÏÚ ÌÈÁÂÂ„Ó Û‡ Ì‚˘ ,‡ˆÓ ÌȯÁ‡ Ìȯ˜ÁÓ .(Craig & Sprang, 2010) ‰˜ÂˆÓ ÏÚ ÌÈÁÂÂ„Ó ÌȘÈ˙ ÌÈÏÙËÓ Ì‚Â ÌÈÏÈÁ˙Ó ÌÈÏÙËÓ ˙˜ÂˆÓ˘ „ÂÚ· .ÈÂÈ· ˜˙ ÈÏÚ· ÌÈÏÙËÓ Ï˘ ÂÊÓ ,‰‰Â·‚ ÔÎ˙ÈÈ ,ÏÈÚÏ Â¯‡Â˙˘ ÌÈӯ‚‰Ó ˙Ú·Â ÌÈ˘„Á‰ ÌÈ„·ÂÚ‰ ˙„„ÂÓ˙‰‰Ó ‰˜ÈÁ˘Ó ˙Ú·Â ÌȘÈ˙‰ ÌÈ„·ÂÚ‰ ˙˜ÂˆÓ˘ Rudolph, Stamm,) ıÁω ÏÂÙÈˉ ˙Â˘È¯„ ÌÚ ˙΢ÂÓÓ‰

45 2012 ÈÏÂÈ

,˙‡Ê ÌÚ .(& Stamm, 1997; Steed & Bicknell, 2001 ‰ÙÈ˘ÁÏ ‰¯Â˘˜ ÌÈÓÂËÙÓÈÒ Ï˘ ‰‰Â·‚ ‰Ó¯ ÈÎ ‡ˆÓ Brady, Guy, Poelstra, & Brokaw) ‰Ó‡¯ËÏ ˙¯·ËˆÓ Schauben &) ÌÈÏÙÂËÓ‰ ¯ÙÒÓÏ ÔΠ,(et al., 1999 (Pearlman & MacIan, 1995) ˜˙ÂÂÏ ,(Frazier, 1995

.(Chrestman, 1995) ÈÚˆ˜Ó ÔÂÈÒȉ ˙È˘È‡ ‰Ó‡¯Ë Ï˘ ‰È¯ÂËÒȉ ‰‡ˆÓ ,ÌÈ„Á‡ Ìȯ˜ÁÓ· ÌÈÓÂËÙÓÈÒ ‰ÈÂ˜Ï ˙È˘Ù ˙‡ȯ· Ï˘ È˙ÂÚÓ˘Ó ‡·ÓÎ Kassam-Adams,) ‰Ó‡¯Ë È„·ÂÚ ·¯˜· ÌÈÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë Ï ÔΠ(1999 ; Pearlman & MacIan, 1995-Ô· Ï˘ ‰¯˜ÁÓ· Ì‚ .(Jenkins & Baird, 2002) ˙È˘Ó Ì‰Ï Ôȇ˘ ÌȯÈÚˆ ÌÈÈχȈÂÒ ÌÈ„·ÂÚ ÈÎ ‡ˆÓ (2008) ˙¯ÂÙ ÔÂÎÈÒ ÈÏÚ· Âȉ ,¯·Ú· ‰Ó‡¯Ë ÂÂÁ˘ ÌÈ„·ÂÚ ͢ÂÓÓ ˜˙Â

.˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯ËÏ ¯˙ÂÈ ‰Â·‚ ‡·ÓÎ ‰‡ˆÓ ,¯·Ú·Â ‰Â‰· ,ÌÈÙÒ ıÁÏ Èӯ‚ Ï˘ ˙ÂÁΠCordova) ÌÈÏÙËÓ ·¯˜· PTSD ˙·Â‚˙ Ï˘ È˙ÂÚÓ˘Ó ÌȯÁ‡ ıÁÏ Èӯ‚ .(et al., 1995; Follette, et al., 1994 ÌÈÈ˘˜Â ‰ÁÙ˘Ó· ˙ÂÂÓ ,ÔÈ˘Â¯È‚ :˙ÂÈ‰Ï ÌÈÈÂ˘Ú ÏÙËÓ‰ ÈÈÁ·

.(Dutton & Rubinsteim, 1995) ÌÈÈ˙‡ȯ·Â ÌÈÈÏÎÏÎ

˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÂȂ˯ËÒ‡

˙„„ÂÓ˙‰ È‚ӷ ˘ÂÓÈ˘ ÔÈ· ¯˘˜ ‡ˆÓ ÌÈ¢ Ìȯ˜ÁÓ· .(Zeidner & Ben-Zur, 1994) ˙È˘Ù ‰Á¯ ÔÈ·Ï ,ÌÈ¢ ˙¯Á‡Ó ˙ÂÁÙ ˙ÂÏÈÚÈ ˙ÂȂ˯ËÒ‡‰Ó ˜ÏÁ ÈÎ ‡ˆÓ Clohessey & Ehlers,) ÌÈÈËÓ‡¯Ë ÌÈÚ¯ȇ „·ÈÚ· ˙ÂȂ˯ËÒ‡ Ï˘ Ô˙ÂÏÈÚÈ ˙‡ ÂÁ·˘ Ìȯ˜ÁÓ· .(1999 ÏÂÙÈË· ÌȘÒÂÚ‰ ÌÈÏÙËÓÏ ¯˘˜‰· ,˙¢‰ ˙„„ÂÓ˙‰‰ ˙ÚÈ·˜· ·Â˘Á ̯‚ ‰È‰ ˙„„ÂÓ˙‰ ÈÎ ‡ˆÓ ,‰Ó‡¯Ë· Ï˘ ‰ÙÈ˘Á ÈΠ‰ÂÂÁÈ Ì„‡‰˘ ˙È˘Ó‰ ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë‰ ˙Ó¯ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÂȂ˯ËÒ‡· ˘ÂÓÈ˘ ˙˘¯Â„ ‰Ó‡¯ËÏ ÌÈÏÙËÓ Bleich, Gelkopf, &) ÔȘ˙ „˜Ù˙ ÔÂÊȇ ¯Ó˘Ï È„Î ,˙¢

.(Solomon, 2003 ÌÈχ¯˘È ÌÈÏÙËÓ ·¯˜· Í¯Ú˘ ,(2008) ÔÓ¯˜· Ï˘ ¯˜ÁÓ· ÏÙËÓ‰ ÏÎÎ ÈÎ ‡ˆÓ ,‰Ó‡¯Ë· È˘Ù ÏÂÙÈË· ÌȘÒÂÚ ¯˘‡-˙„˜ÂÓÓ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÈȂ˯ËÒ‡· ¯˙ÂÈ ËÚÂÓ ˘ÂÓÈ˘ ‰˘Ú

˙„˜ÂÓÓ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÈȂ˯ËÒ‡· ¯˙ÂÈ ·¯ ˘ÂÓÈ˘Â ‰ÈÚ· ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë Ï˘ ÌÈÈÓÒ˙ Á˙ÙÏ ÂÏ˘ ÔÂÎÈÒ‰ ,˘‚¯· ÌÈÏÙËÓ ÈÎ ‡ˆÓ ÛÒ ¯˜ÁÓ· .¯˙ÂÈ ‰Â·‚ ‡Â‰ ˙È˘Ó ÏÚ ÂÁÂÂÈ„ ,‰ÈÚ·-˙„˜ÂÓÓ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÈȂ˯ËÒ‡ ¢˘ ÌÈÏÙËÓ˘ „ÂÚ· ,˙È˘Ù ‰˜ÂˆÓ Ï˘ ¯˙ÂÈ ˙ÂÎÂÓ ˙ÂÓ¯ ÏÚ ÂÁÂÂÈ„ ˘‚¯-˙„˜ÂÓÓ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÈȂ˯ËÒ‡ ¢˘ .(Anderson, 2000) ˙È˘Ù ‰˜ÂˆÓ Ï˘ ¯˙ÂÈ ˙‰·‚ ˙ÂÓ¯ ·¯˜· ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ÌÈÈÁ‰ ˙ÂÎȇ ˙‡ ÍÈ¯Ú‰Ï ˘˜È·˘ ¯˜ÁÓ· Cicognani, Pietrantoni, Palestini, &) ̯ÈÁ È„·ÂÚ ˙ÂÚÓȉ ,˙ÈÓˆÚ ˙¯Â˜È·· ˘ÂÓÈ˘‰ ÈÎ ‡ˆÓ ,(Prati, 2009 ,‰˜ÈÁ˘Ï ‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚÏ È·ÂÈÁ ÔÙ‡· ¯Â˘˜ ‰È‰ ,‰Á҉ ȷÂÈÁ ÔÙ‡· ‰¯Â˘˜ ‰˙Èȉ ‰ÏÈÚÙ ˙„„ÂÓ˙‰˘ „ÂÚ· ÌÈÏÙËÓ ·¯˜· Í¯Ú˘ ¯˜ÁÓ· ,˙‡Ê ÌÚ .‰ÏÓÁ‰Ó ˜ÂÙÈÒÏ ÈÎ ‡ˆÓ ,ÌÈÓ‡˙‰ ÈÏ„‚Ó ÔÂÒ‡ ˙‡ ÂÂÁ˘ ÌÈ˘‡· ÂÏÙÈˢ ¯ˆ˜‰ ÁÂÂË· ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙ÂÚÙ˘‰ Âȉ ˙ÂÚÓȉ ˙ÂȂ˯ËÒ‡Ï

.(Schuster et al., 2001)

˙„„ÂÓ˙‰ È¯Â˘Èη ˘ÂÓÈ˘‰ ˙ÈÁ·· „˜Ó˙‰ ÌÈ Ìȯ˜ÁÓ ˙È˘Ó‰ ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˙‡ ÌÈÎÂÂ˙Ó‰ ,ÌÈ¢ e.g. Bober & Regehr, 2006; Johnson & Hunter,) .(1997 ; Schauben & Frazier, 1995; Yassen, 1995 ˙·‚˙ Ï˘ ˙Âȯ‚˘ È˙˘Ï ÒÁÈÈ˙‰Ï ‚‰ ,‰Ï‡ Ìȯ˜ÁÓ· ˙ÂÈÂ˘Ú ˙ÂÈ˘È‡ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ .˙ÈÚˆ˜Ó ˙È˘È‡ :˙„„ÂÓ˙‰ ,˙È˘‚¯ ‰ÈÁ·Ó ÌÈÎÓÂ˙ ÌÈÈ˘È‡ ÌÈÒÁÈ ˙˘¯ ÁÂ˙ÈÙ ÏÂÏÎÏ ÏÂÙÈËÏ ÌÈÈ˘È‡ ÌÈίˆÏ ˙ÂÚȉ ,˙ÈÓˆÚ ‰¯È˜ÁÏ ÔÓÊ ˙˘„˜‰ ÌȯÁ‡ ÌÚ ÌÈÒÁÈÏ ÔÓÊ ¯˙ÂÈ Â˘È„˜‰˘ ‰Ï‡ ÈÎ ‡ˆÓ .È˘È‡ ˙ÂÈÏÈÏ˘ ˙ÂÚÙ˘‰ Á˙ÙÏ ˙ÁÙÂÓ ÔÂÎÈÒ· Âȉ ,˙ÈÓˆÚ ‰‚‡„Ï Jenkins &) ‰Ó‡¯Ë· ÏÂÙÈË· ‰Î¯Ή ‰‚‡„‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î

.(Baird, 2002

˙„„ÂÓ˙‰ ÈÂ‚Ó ˙‡ÈˆÓ· ͯˆ‰ ˙‡ Â˘È‚„‰ ÌÈ Ìȯ˜ÁÓ ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯ËÏ ÔÂÎÈÒ‰ ˙‡ ˙ÈÁÙ‰Ï È„Î ÌÈÈ˘È‡‰ ÌÈÈÁ· Trippany, White-Kress, & Wilcoxon,) ˙È˘Ó ,‰Î¯„‰· ˘ÂÓÈ˘ ˙ÂÏÏÂÎ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂȂ˯ËÒ‡ .(2004 ÌÚ Ìȯ¯· ˙ÂÏ·‚ ˙ÚÈ·˜ ,˙‚Ϙ ÌÚ È„„‰ ÛÂ˙È˘Â ˙ÂÁÈ˘ Ulman, 2008;) ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰˜È˘¯Ù‰ ÔÂÂÈ‚Â ÌÈÏÙÂËÓ

.(Salston & Figley, 2003 ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ ÏÚ Âχ˘˘ ‰Ó‡¯Ë· ÌÈÏÙËÓ ÂÈȈ ,Ì˙„Â·Ú ˙ÂÚÙ˘‰ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï È„Î Â˘Ó˙˘‰ Ô‰·˘ :̉· ÌÈÈÊÈى ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÈίˆ‰ ˜ÂÙÈÒ ÏÚ Â„ÈÙ˜‰ ÈΠͯˆ· ¯ÈΉ ,ÔΠÈÙ‚ ¯˘ÂΠ‰È˘ ÈÏ‚¯‰Â ‰‡È¯· ‰ÏÈ· .˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ̉È˙·ÂÁÏ Ë¯Ù ˙ÂÙÒ ˙ÂÈÂÏÈÚÙ· „ÈÓ˙‰Ï ÔÈ· ÔÂÊȇ‰ ˙¯ÈˆÈ·˘ ˙Â·È˘Á‰ ˙‡ Â˘È‚„‰ ̉ ,ÍÎ ÏÚ ÛÒ ͯˆ‰ ÏÚ Â¯·È„ ÌÈÏÙËÓ‰ .ÌÈÈÚˆ˜Ó‰Â ÌÈÈ˘È‡‰ ̉ÈÈÁ ‰¯˘Î‰·Â ˙΢Ó˙Ó ˙ÈÚˆ˜Ó ˙ÂÁ˙Ù˙‰· ,‰Î¯„‰· ˙ÂÚÙ˘‰‰ ˙¯Î‰ ,Ô΢ ˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë ‡˘Â· Û˜Â˙ ˙˙ ‰˙Âȉ· ˙ÈÂÈÁ ,Ì˙„Â·Ú Ï˘ ˙Âȯ˘Ù‡‰ ¯ÂÁ˘ ¯ÂÓ‰ .ÌÈÈ˙ÚÈÓ ÌÈÏÎ ˙˘Èί ˙„„ÂÚÓ ̉È˙ÂÈÂÂÁÏ ÌÈÈ·ÂÈÁ‰ ÌÈ˷ȉ‰ ÏÚ ‰·È˘Á Ì‚ ÍΠȯ‡ÏÂÙÂÙ ÏÈÚÈ ‡ˆÓ

.(Alexander & Wells, 1991) ‰„·ډ Ï˘ ‰Ó‡¯Ë ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰Ï ‰ÏÈÚÈ ˙ÂÁÙ ÈΉ ͯ„‰ ÈÎ ‡ˆÓ ÏÂÙÈˉ ¯¯ÂÚÓ ˙¢ÂÁ˙‰Â ˙·˘ÁÓ‰ ˙¯ÈÓ ‡È‰ ,˙È˘Ó Alexander & Atcheson,) ÌÈÏÙËÓ‰ ·¯˜· ‰Ó‡¯Ë· Ï˘ ˙΢Ó˙Ó ‰˜Á„‰ ‡ ,˙ʯÙÂÓ ˙ÂÚÓȉ .(1998 ‰Èˆ¯‚Ëȇ ,˘„ÁÓ ‰Î¯Ú‰ ˙ÚÂÓ ,ÌÈÈÏÈÏ˘ ˙¯ÎÈÊ Greenberg & Safran,) ‰ÈÂÂÁ‰ Ï˘ Ô¯˙ÈÙ ,ÛÂÒ·Ï ÌÈ˘Ó˙˘Ó Ú·˜ ÔÙ‡·˘ ÌÈ˘‡ ,ÈÎ ‡ˆÓ „ÂÚ .(1987 ÌÈ„ÚÂÓ ,‰Ó‡¯Ë‰ ˙˜Á„‰ Ï˘ ˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÈȂ˯ËÒ‡· ÂÓÎ ,˙ÂȯΠ˙ÂÈÚ·Â ÈÏÂÁ Ï˘ ¯˙ÂÈ Ìȉ·‚ ÌȯÂÚÈ˘Ï .(Schedler, Mayman, & Manis, 1993) ·Ï-ÈÙ˜˙‰ ,¯·˘Ó‰ È„·ÂÚ ·Â¯ ,ÏÏÎÎ ÈÎ ÔÈÈˆÏ ÔÈÈÚÓ ,‰Ê ¯˘˜‰· ÌÈÈ˙‚‰ ÌÈÓÊȇÎÓ· Ú„ÂÓ-È˙Ï·Â Ú„ÂÓ ÔÙ‡· ÌÈ˘Ó˙˘Ó ˙‡ ÌÈÚËÓ Ì‰˘ ÍÂ˙ ,‰˜Á„‰Â ‰˘ÁΉ ÂÓÎ ,ÌÈÈÎÈÒÙ .(Beaton & Murphy, 1995) ÌȯÁ‡‰ ˙‡Â ÌÓˆÚ ˙ÈÈ˙˘ ÂÓÎ ˙ÈÏÈÏ˘ ˙„„ÂÓ˙‰ ÏÚ ÂÁÂÂÈ„ ÌÈ¢ ÌÈÏÙËÓ ÂÒ˙‰ ÌÏÂÎ .˙È˙¯·Á ‰‚ÈÒ ÔÂÎÈÒ ˙ÂÈ‚‰˙‰ ,ωÂÎχ ,‰Ï‡˘ ÂÁÂÂÈ„ ̷¯ Ìȇ-¯ÒÂÁ ˙˘ÂÁ˙ Ï˘ ˙„ÂÊÈÙ‡· ÈÓˆÚ‰ ÔÂÁËÈ·· Ìȯ·˘Ó ÈÏÈÏ˘ ÈÓÈÙ-¯Â·È„ ˆȇ‰

.(Jenkins & Baird, 2002) ÈÚˆ˜Ó‰

462012 ÈÏÂÈ

˙„ÓÏÓ ,(Lucero, 2002) ¯'ˆÂÏ Ï˘ ¯˜ÁÓ ˙‡ˆÂ˙ ‰˙Èȉ ,‰„¯Á Ô‡ÎÈ„ ,˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯ËÏ ˙„ÈÓÚ˘ ,˙È˙ÁÙ˘Ó ‰ÎÈÓ˙ ,ÌÊÈÓÈËÙ‡ Ï˘ ‰‰Â·‚ ‰Ó¯Ï ‰¯Â˘˜-˙„˜ÂÓÓ ˙„„ÂÓ˙‰· ˙ÁÙÂÓ ˘ÂÓÈ˘Â ÈÓÈÙ ‰ËÈÏ˘ „˜ÈÓ

‡ˆÓ ‰¯ËÓ-˙„˜ÂÓÓ ˙„„ÂÓ˙‰· ¯˙ÂÈ ·¯ ˘ÂÓÈ˘ .˘‚¯.ÌÈÓÂËÙÓÈÒ ˙ÂÁÙ ÌÚ ¯Â˘˜

¢ڢ Ìȯ˜ÁÓÓ ÂÏ·˜˙‰˘ ÌÈ·¯ÂÚÓ‰ ÌȇˆÓÓ‰ ¯Â‡Ï ÌÈ·¯Ú˙Ó˘ ÌÈÙÒ ÌÈӯ‚ ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÈÂ˘Ú ÈÎ ‰ÏÂÚ ,ÌÂÁ˙· È„Î .ÏÙËÓ‰ ÏÚ ÂÈ˙ÂÎÏ˘‰Ï ‰Ó‡¯Ë· ÏÂÙÈË ÔÈ·˘ ¯˘˜· ÌÈÏÙËÓ ÌÈÓÏ˘Ó˘ "‰‚‡„‰ ¯ÈÁÓ" ˙‡ ÛÈ˜Ó ÔÙ‡· ÔÈ·‰Ï ‰‚‡„Ó ÌÈڷ‰ ÌÈÈ·ÂÈÁ‰ ÌÈÁ¯‰ ˙‡ ¯Â˜ÒÏ Íȯ ,‰Ó‡¯Ë· ÌÈÏÙËÓ‰ Ï˘ ˜ÂÙÈÒ‰ ˙„ÈÓÏ ÌÈ¯Â˘˜‰ ,‰Ï‡ ÌÈÁ¯ .ÂÊ ˙„ÈÓ ˙‡ Ô˙ÓÏ ÌÈÈÂ˘Ú ,ÌȯÁ‡Ï ‰‚‡„‰Â ‰ÏÓÁ‰ ̈ÚÓ

.‰ÏÓÁÓ ˙ڷ‰ ˙Â˘È˘˙ ˙ÂÂÁÏ Ì‰Ï˘ ÔÂÎÈÒ‰

‰Ó‡¯Ë· ÏÂÙÈË· ͯΉ ˜ÂÙÈÒ‰

Ú¯ȇ ÌÈ˘‡‰ ·Â¯ ÂÂÁÈ ,̉ÈÈÁ Íωӷ ,‰Ê ÂÓÏÂÚ· ÈÎ ‰‡¯ ÈËÓ‡¯Ë‰ ÚÂ¯È‡Ï ˙ÂÏ‚˙Ò‰‰ ‰È‰˙ ,Ô˘ ˜ÏÁ ψ‡ .ÈËÓ‡¯Ë Figley, ) PTSD -·Â ‰„¯Á· ,Ô‡ÎÈ„· ‰Î¯ΠÂÈ˙‡ˆÂ˙Ï ˙„ÈÓÚ Ï˘ ˙·‚˙ ¯˘‡Ó ,˙ÂÁÙ ˙ÂÁÈ΢ Âχ ˙·‚˙ .(1995 ,ÍÎÓ ¯˙ÂÈ .(Paton & Violanti, 1996) ÌÈÈËÓ‡¯Ë ÌÈÚÂ¯È‡Ï ÌÈÈÂÈ˘Ï Ê¯Ê ˙ÂÂ‰Ï ‰ÈÂ˘Ú ‰Ó‡¯Ë ˙ÈÈÂÂÁ ,ÌÈ˘‡‰Ó ˜ÏÁ ¯Â·Ú .(Folkman & Moskowitz, 2000) ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó ÌÈÈ·ÂÈÁ ͢ӷ ,‰Ó‡¯ËÏ ˙·‚˙ Ï˘ ‰·Á¯ ˙˘˜Ï χȈËÂÙ‰ ˙¯ÓÏ ¯Â˜ÓÎ ‰Ó‡¯Ë· ˙ÂÒ˙‰ ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙¯ÙÒ‰ ‰˙‡¯ ÌÈ˘ ‰˘È‚‰Ó ¯˜ÈÚ· ‰ÚÙ˘Â‰ ÂÊ ‰Èȇ¯ .˙ÈÙ‚ ˙È˘Ù ‰‡ÂÏÁ˙Ï Ô‰È¯ˆÂ˙ ¯Á‡Â ˙ÂÚ¯Ù‰ Ï˘ Ô¯Â˜Ó ¯Á‡ ‰¯˙‰ ,˙È‚Â˙Ù‰ ˙˘ ˙È‚ÂËÏÒ‰ ‰˘È‚‰ .(Janoff-Bulman, 1992) ÌÈÈÏÈÏ˘‰ ˙„˜Ó˙Ó ıÁÏ ÈÚ¯ȇ· ˙ÂÒ˙‰‰ ¯˜Á ÈÙÏÎ ‰Â˘ ‰„ÓÚ ÈÎ Ô‰ ‰È˙ÂÁ‰ .˙ÈÙ‚ ˙È˘Ù ˙‡ȯ·Ï ÌÈÓ¯Â˙‰ ÌÈӯ‚· Ì„‡‰ Ï˘ ÂÓÂȘ ̈ÚÏ ÌÈÎÈÈ˘Â ÌÈÚÓ È˙Ï· Ìȉ ıÁÏ Èӯ‚ ,„Á‡ „ˆÓ ÌÓ‡ ÒÙ˙È‰Ï ‰ÈÂ˘Ú ÌȈÁÂÏ ÌÈÚ¯ȇ· ˙ÂÒ˙‰ ÈΠ·Â˘Á˘ ,Ô‡ÎÓ .¯‚˙‡Î Ì‚ ,¯Á‡ „ˆÓ ͇ ,·ÎÚÓ ÚȯÙÓ Ì¯Â‚Î ‰Ï‡ Ï˘ ,˙‡ȯ·‰ Èӯ‚ ,ÌÈÈ‚ÂËÏÒ‰ ÌÈÂÈÙ‡‰ ˙‡ ˜Â„·Ï Â˙·È˘Á˘ ,ÔΠ‰È‚ÂÏÂ˙Ù ÂÁ˙ÈÙ ‡Ï ȂÂ˙Ù‰ Ì¯Â‚Ï ÂÙ˘Á˘ ·È‰Ï ‰ÏÂÎÈ ˙ˆÁÂÏ ˙ÂÒ˙‰˘ ˙¯˘Ù‡Ï ‰ÁÂ˙Ù ˙ÂÈ‰Ï ‰Îȯˆ

.(Antonovsky, 1987) ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙‡ˆÂ˙ Ì‚

Ô˙È ıÈÁÏÓ Ú¯ȇ· ˙ÂÒ˙‰Ó ÌÈÏÂÚ‰ ÌÈÈ˘È‡‰ ÌÈÁ¯‰ ÔÈ· Ï˘ ˙¯·Â‚ ‰Î¯Ú‰ ,ÌÈÈÁÏ ˙¢„Á ˙ÂÈÂÚÓ˘Ó ˙‡ÈˆÓ :˙ÂÓÏ ÌÈ˘„Á ÌÈÈÓÈÙ ˙ÂÁÂÎ ÈÂÏÈ‚ ,‰ÁÙ˘Ó‰ ÌÚ Ìȯ˘˜‰ ˙Â·È˘Á ÌÈ˘‡ ,Ìȯ˜Ó‰Ó 90%-· ÈÎ ‡ˆÓ ,Ï˘ÓÏ ,ÍÎ .˙È˘Ù ˙¯‚·˙‰Â ˙ÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ‰ÁÈÓˆ ÏÚ ÂÁÂÂÈ„ ,Ô˯҉ ˙ÏÁÓ ˙‡ „¯˘˘ ‰¯Â˘˜ ‰ÁÈÓˆ‰ ˙ÈÂÂÁ ÈÎ ‡ˆÓ ,ÔÎ ÂÓÎ .(McMillan, 1999) ˙ÂÈ˘È‡-È„ÓÓÏ È·ÂÈÁ ¯˘˜·Â ,˙ÂÈ˯ÈÂÏ ‰˜ÂˆÓÏ ÈÏÈÏ˘ ¯˘˜· ˙ÂÏÈÚÈÏ ,ÔΠÒÂʈ˜ ˙ÂÓÈÚ ,‰ÈÂÂÁÏ ˙ÂÁÈ˙Ù ,˙ˆÁÂÓ ÂÓÎ Frazier, Conlon,) ÌÊÈÓÈËÙ‡ ˙ÈÓˆÚ-‰Î¯Ú‰ ,ÔÒÂÁ ,˙ÈÓˆÚ ,‰Ó‡¯Ë‰ ¯˜ÁÏ ‰¯ÒÁ ‰˘È‚Ó ‰‡ˆÂ˙Î .(& Glaser, 2001 .ÌÈÈ·ÂÈÁ ÌÈÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ÌÈÈÂÈ˘ ˙Á·‰ ‰ËÚÓ ˙¯ÙÒ ˘È ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙‡ˆÂ˙ ,˙ÈÓÊ-· ÌÈÁ· Ìȇ ÌÂÁ˙· Ìȯ˜ÁÓ‰ ·Â¯

,‰Ó‡¯Ë‰ Ï˘ ˙ÏÏÂÎ ‰Î¯Ú‰Ï ˙ÏÂÎÈ· Ú‚ÂÙ˘ ¯·„ ,˙ÂÈÏÈÏ˘Â .(1998 ,ÔÂÓÂÏÂÒ „ψ¯Â¢ ,ÔÓÒÈÂ) ‰ÈÙÏÎ ˙·‚˙‰Â ‰È˙Â¯Â˜Ó ‰È‡˘ ,„·Ï· ÌÈÈ·ÂÈÁ ‡ ,ÌÈÈÏÈÏ˘ ÌÈ˷ȉ· ˙„˜Ó˙‰˘ ,Ô‡ÎÓ ÏÈ·Â‰Ï ‰ÏÂÏÚ ,¯˙ÂÈ ÌÈÂÂ‚Ó ÌÈÈÂÈ˘Ï Ï‡ÈˆËÂÙ· ˙·˘Á˙Ó Linley &) ˙ÂÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ˙·‚˙ Ï˘ ‰ËÂÓ ‰·‰Ï

.(Joseph, 2004 ˙ÂÒ˙‰ Ï˘ ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙‡ˆÂ˙ ÔÂÁ·Ï Ȉ¯ ۇ Ô˙È˘ Ì˘Î ÌÈÏÙËÓ‰ ·¯˜· Ì‚ ‰Ï‡ ÌÈ˷ȉ ÔÂÁ·Ï ÌÂ˜Ó ˘È ,‰Ó‡¯Ë· ̇ ,ÌÈ¢ Ìȯ˜ÁÓ .ÛÈ˜Ú ÔÙ‡· ‰· ÌÈÒ˙Ó‰ ,‰Ó‡¯Ë· ‰Ó‡¯Ë ÈÚ‚Ù ÌÚ ‰„·ڢ ÍÎ ÏÚ ÂÚÈ·ˆ‰ ,ÌÈ·¯ ‡Ï ÈÎ Arnold,) „ÁÈ Ì‚ ˙ÂÈÏÈÏ˘Â ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙ÂÈÂÂÁÏ ‡È·‰Ï ‰ÏÂÎÈ Calhoun, Tedeschi, & Cann, 2005; Hodgkinson & ‰Ó‡¯Ë‰ „ˆÏ ÈÎ ÔÚË Û‡ ,ÍÎÏ Ì‡˙‰· .(Shapherd, 1994 ˙ÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ‰ÁÈÓˆ Ì‚ Á˙Ù˙‰Ï ‰ÏÂÎÈ ,˙ÈÙÂÏÁ‰ ‰ÁÈÓˆ ,(Vicarious posttraumatic growth) ˙ÈÙÂÏÁ ,˙¯Á‡ ÌÈÏÈÓ· ‡ ,‰Ó‡¯ËÏ ‰ÙÈ˜Ú ‰ÙÈ˘ÁÓ ˙ڷ‰ Ú¯ȇ‰ Ï ÌÈ¯È˘È‰ ÂÈ˙·¯Â ÌÚ ‰„·ڷ ÌÈÂÓˉ ÌÈÁ¯‰Ó ÌÈÂÂÁ ÌÈÏÙËÓ‰˘ Ì˘Î .(Arnold et al., 2005) ÈËÓ‡¯Ë‰ ,‰Ó‡¯Ë· ÈÓÂÈ-ÌÂȉ ˜ÂÒÈÚ‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î ˙ÂÈÏÈÏ˘ ˙ÂÎÏ˘‰ ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ̉ÈÈÁ· ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙ÂÎÏ˘‰ ˙ÂÂÁÏ ÌÈÈÂ˘Ú Ì‰ ÍÎ

.ÌÈÈ˘È‡‰Â ‰ÂÊ˘ ‰Ó‡¯Ë· ‰„·ډ Ï˘ ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙ÂÚÙ˘‰ ˘È ÈÎ ‡ˆÓ ˙‡ ÌÈÊ‡Ó Âχ ÌÈӯ‚˘ ÔÎ˙ÈÈ ÌÈÈ˙ÂÎȇ Ìȯ˜ÁÓ È„È-ÏÚ ˙ÂÂȇ¯· .‰Ê ‚ÂÒÓ ‰„Â·Ú Ï˘ ˙·¯‰ ˙ÂÈÏÈÏ˘‰ ˙ÂÚÙ˘‰‰ ÌÈÏÙËÓ‰ Ï΢ Û‡ ÈÎ ‡ˆÓ ,‰Ó‡¯Ë· ÌÈÏÙËÓ ÌÚ ÂÎ¯Ú˘ ‡Ï ,ÌÈÏÙËÓΠ̄ȘÙ˙· ÌÈÂÂÁ ̉˘ ÌÈÈÏÈÏ˘ ˙¢‚¯ ÏÚ ÂÁÂÂÈ„ .ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ̉ÈÈÁ ÏÚ ˙ÈÏÈÏ ‰ÚÙ˘‰ ÍÎÏ ‰˙Èȉ ÂÁÂÂÈ„ ÌÏÂÎ ˙˘ÂÁ˙· ÌÈÈ·ÂÈÁ ÌÈÈÂÈ ÂÂÁ ÈÎ ÂÁÂÂÈ„ ÌÈ· ÌÈÏÙËÓ ,˙‡ÊÓ ‰¯˙È ˙ÂÂÓ‡·Â ÌÏÂÚ‰ ˙ÒÈÙ˙· ,˙ÈÓˆÚ‰ ˙ÂÚ„ÂÓ· ,˙ÈÓˆÚ‰-˙‰ʉ ̉ .ÈËÓ‡¯Ë‰ ¯ÓÂÁÏ ‰ÙÈ˘Á‰ ˙·˜Ú· ,ÌȯÁ‡ ÏÚ ÌÓˆÚ ÏÚ ‰ÈÁ·Â ̉È˙ÂÁÂΠÌÈÏÙÂËÓ ÈÙÏÎ ¯˙ÂÈ ‰·¯ ‰Î¯Ú‰ ÏÚ Â¯ÙÈÒ Jenkins & Baird, 2002;) ÌÈίډ ÌÈÈÁ‰ Ï˘ ¯˙ÂÈ ‰·¯ ÂÏÏÎ ÌÈÙÒ ÌÈÈ·ÂÈÁ ÌÈ˷ȉ .(Steed & Downing, 1998 ˙È˘Â‡‰ ˙„ÈÓÚÏ ‰Î¯Ú‰Â ‰Â˜˙ ,ÈÁ¯ ¯Â·ÈÁ ,˙È˘È‡ ‰ÁÈÓˆ (Kassam-Adams, 1999; Schauben & Frazier, 1995) ˙˘ÂÁ˙ ˙ÈχȂϘ ‰ÎÈÓ˙ ,ÌÈÏÙÂËÓ‰ ˙¢˘Â‡˙‰Ï ˙Â„Ú ÔÎÂ

.(Salston & Figley, 2003) ˙Â¯È˘‰ Ô˙Ó ÌˆÚÓ ˙Â·È˘Á ÌÈÒÙÂ˙ ·˘ ÔÙÂ‡Ï ˙Â¯Â˘˜ ˙¯Á‡ ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙‡ˆÂ˙ ·Â¯ ÈÎ ‡ˆÓ Ï˘ÓÏ ÍÎ .Ì˙„Â·Ú ˙Â‰Ó ˙‡ ÌÈÏÙËÓ‰ ˙Âӄʉ ‰· ‡¯Â ˙˜ÙÒÓÎ Ì˙„Â·Ú ˙‡ ‡ˆÓ ÌȇÙ¯‰ ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈίˆÏ Ìȇ˙Ó ÔÙ‡· ·È‚‰Ï ˙‰ÊÏ ˙„ÁÂÈÓ Alexander &) ÈËÓ‡¯Ë Ú¯ȇ ¯Á‡Ï ÌÈÏÙÂËÓ Ï˘ ÌȇÙ¯ Ì¯ÈÁ È˙ˆ ÈÎ ‡ˆÓ ,ÔÎ-ÂÓÎ .(Atcheson, 1998 ̉ ¯˘‡Î Ì‚ ,̄ȘÙ˙Ó ˜ÂÙÈÒ ÌÈ‚ÈˆÓ ÌÈ¢ ÌÈÓÂÁ˙Ó Ï˘ ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈÂÈÙ‡Ó ˜ÂÙÈÒ ¯ÒÂÁ ÏÚ ıÁÏ ÏÚ ÌÈÁÂÂ„Ó Alexander) ˙Â‚È‰Ó Ô‚Ò ÈÏÂ‰È ÌÈϘ‡ ÂÓÎ ,Ì˙˜ÂÒÚ˙ ˜ÂÙÈÒ ,ÚÓ˘Ó .(& Wells, 1991; Ramirez et al., 1996 ˜„· ¯˜ÁÓ .‰„·ڷ ıÁÏ ÈÙÓ ıˆÂÁ ˘Ó˘Ï ÈÂ˘Ú ‰„Â·Ú‰Ó ‰ÈÈÒÂÏ· ,ÒÏ·Ӈ ˙ˆ· ÌÈÈ·ÂÈÁ‰ ÌÈÈÂÈ˘‰ ˙ÂÁÈ΢ ˙‡ ‰Á‰· ÍÓÂ˙ ,È˙¯‚˘ ÔÙ‡· ÌÈÈËÓ‡¯Ë ÌÈÚÂ¯È‡Ï ˙Ù˘Á‰ ʯÊÎ ÏÂÚÙÏ ÈÂ˘Ú ˙ÈÚˆ˜Ó ˙¯‚ÒÓ· ‰Ó‡¯Ë· ÏÂÙÈË ÈÎ Clohessey & Ehlers,) ÌÈÈ·ÂÈÁ ÌÈÈËÓ‡¯Ë-ËÒÂÙ ÌÈÈÂÈ˘Ï

ÌȯÁ‡Ï ÌȯÊÂÚ Ì‰˘ ÌÈÈÓ‡Ó ÌÈÏÙËÓ ÈÎ ‡ˆÓ „ÂÚ .(1999 Ô‰·˘ ‰Ï‡Î ˙ÂȈ‡ÂËÈÒ· .ÌÁÓ Â‰˘Ó Íη ˘È˘ ,Íη˘Â ˙„ÈÓÚ ˙‚˘ÂÓ ,˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙·˘ÁÓ· ˙ÚË ˙ÂÂÓ‡‰ ˙ίÚÓ ÂÁÂÂÈ„ ÔÂÎÈÒ· ÌÈ„ÏÈ· ÌÈÏÙËÓ‰ ÌÈÈχȈÂÒ-ÌÈ„·ÂÚ .Ì„‡‰ Ï˘ ˙È˘È‡ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ,‰„·ڷ ÈÓˆÚ‰ ͯډ ˙˘ÂÁ˙ ˜ÂÊÈÁ ÏÚ ‰¯·ÁÏ ‰Ó¯˙ Ï˘ ‰˘ÂÁ˙ ‰„·ډ ˙ÂÚˆÓ‡· ˙‚˘ÂÓ‰

.(Lonergan, Ohalloran, & Crane, 2004) Ï˘ ˙ȈÈÁ‰ ‰¯Î‰‰Â ÌÈ„·ÂÚ‰ Ï˘ ˙ÈÓÈÙ‰ ‰¯Î‰‰˘ ÔÎ˙ÈÈ Ì‰Ï ˙ÚÈÈÒÓ ,̄Ș٠˙Â·È˘Á·Â ˙ÂÚÓ˘Ó· Ì˙‡ ÌÈ··ÂÒ‰ ,ÔÓˉ ‚¯Â·ÊÈ‚ ,Ϙ„) ‰È˜˙ ˙È˘Ù ˙‡ȯ· ÏÚ ¯ÂÓ˘Ï ˙ÂÚÙ˘‰ ÈÙÓ ÌÓˆÚ ÏÚ Ô‚‰Ï È„Î ÈÎ ÔÚË ,ÍÎ .(2004 ˜ÊÁÏ ÌÈÏÙËÓ‰ ÏÚ ,‰Ó‡¯Ë· ÏÂÙÈË· ‰„·ډ Ï˘ ˙ÂÈÏÈÏ˘ Figley & Stamm,) ‰„Â·Ú‰Ó Ì‰Ï˘ ˜ÂÙÈÒ‰ ˙˘ÂÁ˙ ˙‡ ‰„·ډ Ï ÌÈÈ·ÂÈÁ‰ ÌÈË·È‰Ï ˙ÂÚ„ÂÓ‰ ÌˆÚ ,Ô‡ÎÓ .(1996 ‰„·ډ ÈÈ˘˜ ÌÚ ‰ÏÈÚÈ ˙„„ÂÓ˙‰ ͯ„Ï ˙·˘Á ,‰Ó‡¯Ë·

‰ÏÚÓ ‡È‰˘ ˙˜ˆӉ ÌÈÏÙËÓ Ï˘ ‰¯ËÓ‰ .(Pearlman & Sackvitne, 1995b) ÌÈ˷ȉ‰ ˙‡ ˘ÙÁÏ Ì‡ ÈÎ ,‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚÓ ÚÓÈ‰Ï ‰È‡ ͯ„ ÌÈÈÏÈÏ˘‰ ÌÈ˷ȉ‰ ˙‡ ÔÊ‡Ï Ì‰ÈÏÚ .Ì˙„·ڷ ÌÈÈ·ÂÈÁ‰ ˙„¯˘È‰Â ‰Áψ‰ ,˙„ÈÓÚ ,‰ÏÓÁ ,ÌÊȇ¯Ëχ· ˙„˜Ó˙‰

.(Radey & Figley, 2007; Seligman, 2003)

˙¯Á‡‰ ÌÈ˘· ¯˜Á ‰ÏÚ "‰ÏÓÁ‰Ó ˜ÂÙÈÒ" ‚˘ÂÓ‰ ‰Ê ‰·Ó ."˙ÈÚˆ˜Ó‰ ÌÈÈÁ‰ ˙ÂÎȇ" ‚˘ÂÓ· ÔÂÈ„‰ ˙¯‚ÒÓ· ÏÏÂΠ‰˜ÈÚÓ ‰„·ڷ ÌÈÏÙËÓ‰ Ï˘ Ì˙¯‡˘È‰ ˙‡ ¯È·ÒÓ ÏÂÙÈË‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î ,Ì„‡· Ìȯ¯ÂÚ˙Ó‰ ÌÈÈ·ÂÈÁ‰ ˙¢‚¯‰ ˙‡ ˜ÂÙÈÒ Ï˘ ‰‰Â·‚ ‰Ó¯ ÈÏÚ· ÌÈ˘‡ .ÌȯÁ‡Ï ˜ÈÚÓ ‡Â‰˘-ÈÚ·˘ ÌÈ˘Á ÌȯÁ‡Ï ‰¯ÊÚ Ô˙ÓÓ ˙‰ÈÏ ÌÈË ‰‚‡„‰Ó

Stamm,) ˙È˘Ù‰ Ì˙ÁÂÂ¯Ï Ì¯˙Ï Ì˙ÏÂÎÈ ÌˆÚÓ Ôˆ¯ ÌÈÏÙËÓ‰ ÌÈÂÂÁ˘ È˘Ó‰ ıÁω ÈÎ Û‡ ÔÚË .(2002; 2009 ˙˘ÂÁ˙Ï ,ÔÂÎ Â˙‡ ÌÈÏ‰Ó Ì‡ ,ÏÈ·Â‰Ï ÈÂ˘Ú Ì˙„·ڷ ̈ÚÓ ÏÙËÓ‰ ˙‡‰Ó ˙ڷ‰ ‰˘ÂÁ˙ ,ÏÙËÓ‰ Ï˘ ‚¢‚˘ ,ÍÎ .‰„·ڷ ˘Á ‡Â‰˘ ˜ÂÙÈÒ‰ ÍÂ˙Ó ÌȯÁ‡Ï ‰¯ÊÚ‰ Ô˙Ó Ï˘ ‰˘ÂÁ˙ ˙ÏÏÂΉ ,‰‚‡„‰Ó ˜ÂÙÈÒ Ï˘ ‰˘ÂÁ˙ ˙¯ˆÂ ÏÙÂËÓ‰ Ï˘ ÂÏ·Ò· ‰„ȯȷ ÁΠÏÙËÓ‰˘Î ‰ÏÂÚ˘ ,˘ÂÓÈÓ

.(Radey & Figley, 2007) ψÈÏ Ô·¯Â˜Ó Â˙ÎÈÙ‰ÓÂ

˙·‰Ï Ï„ÂÓ ÂÂ˙‰ (Radey & Figley, 2007) ÈÏ‚ÈÙ ÈÈ„¯ ˙ÂÚ˘È‰ ÍÂ˙ ,ÌÈÈχȈÂÒ-ÌÈ„·ÂÚ ·¯˜· ‰ÏÓÁ‰Ó ˜ÂÙÈÒ‰ ¯‡˙Ó‰ ,(Fredrickson, 1998) ÔÂҘȯ„¯Ù Ï˘ Ï„ÂÓ‰ ÏÚ Ï„ÂÓ· .Ì„‡‰ Ï˘ È·ÂÈÁ‰ ˘‚¯‰ ˙‡ Ìȯȷ‚Ó‰ ÌÈ˷ȉ‰ ˙‡ È·‡˘Ó ÔÈ· ÌÈÓÈȘ˙Ó‰ ÌÈÈ„„‰ ÌÈÒÁÈ Ìȯ‡˙Ó Ì‰ Ì‰Ï˘ ˙Â·È˘Á‰ ˙‡ ÌÈ˘È‚„Ó Ì‰ Í ,˘‚¯‰ ÔÈ·Ï ,ÏÙËÓ‰ Ì„‡‰ ÌÈ·‡˘Ó‰ ,˘‚¯‰ .‰Ï‡ ¯Â·Ú ÏÙËÓ‰ Ï˘ ÈÓˆÚ‰ ÏÂÙÈË·˘ ˙ÂÈÂÂÁ‰ ÔÈ·˘ ÒÁÈÏ Û˙¢ӷ ÌÈÓ¯Â˙ ,ÈÓˆÚ‰ ÏÂÙÈˉ ÌÈÚÈÙ˘Ó ÏÙËÓ‰ ˙„·ڷ ˙ÂÈÏÈÏ˘‰ ˙ÂÈÂÂÁÏ ˙ÂÈ·ÂÈÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚ ˙„ÈÓ ÏÚ Ì‚-ÂÓÎ ,‰ÏÓÁ‰Ó ˜ÂÙÈÒ‰ ˙„ÈÓ ÏÚ Íη ‰Ú‚‰Ï ˙ÂÈÊίӉ ÌÈί„‰ ,̉ȯ·„Ï .ÏÙËÓ‰ ‰ÂÂÁ ‰ÏÓÁ‰ È·ÂÈÁ‰ ˘‚¯‰ ˙¯·‚‰ :Ô‰ ‰ÏÓÁ‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î È·¯Ó ˜ÂÙÈÒÏ ÏÙËÓ‰ Ï˘ ÌÈÈ˘È‡‰ ÌÈ·‡˘Ó‰ ˙¯˘Ú‰ ,ÌÈÏÙÂËÓ‰ ÈÙÏÎ ÏÂÙÈˉ ˙Â·È˘Á ˙˘‚„‰Â ˯ٷ ,ıÁÏ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰·Â ÏÏη

.(Radey & Figley, 2007) ÏÙËÓ‰ Ï˘ ÈÓˆÚ‰

˙ÂÈÓ¢ÈÈ ˙ÂÎÏ˘‰Â ÌÂÎÈÒ

˙ÂÚÙ˘‰ ,‰Ó‡¯Ë· ÏÂÙÈË· ‰„·ÚÏ ÈÎ ‰ÏÚÓ ˙¯ÙÒ‰ ˙¯È˜Ò ÌÈί„ ˙‡ÈˆÓ· ˙Â·È˘Á‰ ‰ÏÂÚ ,Ô‡ÎÓ .ÌÈÏÙËÓ‰ ÏÚ ˙¢ ,̉ÈÏÚ ÛÒ .˙ÂÈÏÈÏ˘Ï ˙ÂÈ·ÂÈÁ‰ ˙ÂÚÙ˘‰‰ ÔÈ· ÔÂÊȇ ˙¯ÈˆÈÏ ·ˆÓ ˘ÓÓÏ È„Î ËÂ˜Ï ÌÈÏÂÎÈ ÌÓˆÚ ÌÈÏÙËÓ‰˘ ÌÈ„Úˆ ˙‡ ‡ˆÓÈ ÌÈÈÏÂÙÈË ˙„ÒÂÓ˘ ÍÎÏ ‰·¯ ˙Â·È˘Á ˘È ,‰Ê Ȉ¯ ÌÈÏΉ ˙‡ Ì‰Ï ˙˜‰Ï ÌÈÏÙËÓ‰ ˙‡ ÌÈˆÚ‰Ï ÌÈί„‰ ˙‡ ̈ӈÏ ‰ÏÓÁ·˘ ÌÈÁ¯‰Ó ˙‰ÈÏ Ì‰Ï Â¯˘Ù‡È˘

.Ì‰Ó ˙·‚Ï ‰ÏÂÏÚ ‡È‰˘ ÌȯÈÁÓ‰ Ï˘ ˙ÂÈÏÈÏ˘ ˙ÂÚÙ˘‰ ÈÙÓ ÌÓˆÚ ÏÚ Ô‚‰Ï È„Î ÈÎ ÔÚË ˙˘ÂÁ˙ ˙‡ ˜ÊÁÏ ÌÈÏÙËÓ‰ ÏÚ ,‰Ó‡¯Ë· ÏÂÙÈË· ‰„·ډ È„Î .(Figley & Stamm, 1996) ‰„Â·Ú‰Ó Ì‰Ï˘ ˜ÂÙÈÒ‰ ‰˘È‚ ÏÚ ¯ÂÓ˘Ï ÌÈÏÙËÓ‰ ÏÚ ,È·ÂÈÁ‰ ˘‚¯‰ ˙‡ ¯È·‚‰Ï ˙ÂÚˆÓ‡· ,Ì˙„Â·Ú ÈÙÏΠÌÈÏÙÂËÓ‰ ÈÙÏÎ ˙ÈÓÈËÙ‡ ˙˜Á¯˙‰ .„·Ï· ˙ÂÂÏ˘Èη ‡Ï ˙ÂÁψ‰· ˙„˜Ó˙‰ ‰ÈÂ˘Ú ,ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈÏÙÂËÓ· ÌÈ¯Â˘˜‰ Ìȇ˘ÂÓ ˙ÈχËÓ ÔÂÂÈ‚ ,ÔÎ-ÂÓÎ .ÌÈÈÓÈËÙ‡ ¯‡˘È‰Ï ÌÈÏÙËÓ‰ ˙ÏÂÎÈ ˙‡ ˜ÊÁÏ ˙ÂÁψ‰ ÂÂÁÈ ÌÈÏÙËÓ‰˘ ˙¯˘Ù‡‰ ˙‡ ‰ÏÚÓ Ìȯ˜Ó· ‰¯ËÓ‰ .(Radey & Figley, 2007) Ì˙„·ڷ ¯˙ÂÈ ˙·¯ ÌÈÈ·ÂÈÁ‰ ÌÈ˷ȉ‰ ˙‡ ˘È‚„‰Ï ˘ÙÁÏ ‡È‰ ÌÈÏÙËÓ‰ Ï˘ (Figley & Stamm, 1996; Seligman, 2003) Ì˙„·ڷ ˙È˘Ù‰ ‰Á¯‰ ˙‡ ¯Ù˘Ï ‰ÏÓÁ‰Ó ˜ÂÙÈÒ ˙ÂÂÁÏ ,ÍÎÂ

.ÌÈÏÙÂËÓÏ ÚˆÂÓ‰ ÏÂÙÈˉ ˙‡ Ì‚ ÂÓÎ Ì‰Ï˘ ÌÈÈÂÈÁ ̉ ,ÌÈÈ˙¯·Á ÌÈÈχ¢ÏËȇ ,ÌÈÈÊÈÙ ÌÈ·‡˘Ó ‰Ó‡¯Ë ψȷ ÏÂÙÈˢ Ì˘Î .‰ÏÓÁ‰Ó ˜ÂÙÈÒ‰ ˙ÓˆÚ‰· .‰ÎÈÓ˙ Ï˘ ˙˘¯Ï ˜Â˜Ê ÏÙËÓ‰ Ì‚ ,¯˘˜ ÍÂ˙· ÌÈȘ˙Ó ÌÈÈ˘È‡-ÔÈ· ÌÈÒÁÈ ÁÂÙÈËÏ ÁÂ˙ÈÙÏ ‚‡„Ï ÂÈÏÚ ,¯Ó‡ ‰Â‰ ÂÏ˘ ÌÈ¢‰ ÌÈίˆ‰ ÂÏÎÂÈÈ ÍÎ ,‰„·ÚÏ ÌÈ¯Â˘˜ Ìȇ˘ ,ÌȇÏÓ Neumann) ˘ÓÓ˙‰Ï ÔÂӇ ÔÂÁËÈ· ,˙ÂÈÓÈËȇ ,‰Î¯Ú‰· ˙ÂÙÏ „ÂÓÏÏ ÌÈÏÙËÓ‰ ÏÚ ,ÍÎÈÙÏ .(& Gamble, 1995 Ì‰Ï ¯ÂÊÚÏ ÌȯÁ‡Ï ¯˘Ù‡Ï ,‰ÎÈÓ˙ ˙Ï·˜ Ì˘Ï ÌȯÁ‡Ï Showalter,) ıÁÏ Ï˘ ˙ÂÙ˜˙· Ì‰Ï ¯ÊÂÚ ‰Ó ,¯È·Ò‰Ï ÁÁÂ˘Ï ÂÏÎÂÈ ÂÓÚ˘ Ìȇ˙Ó Ì„‡ ‡ÂˆÓÏ Ì‰ÈÏÚ .(2010 ÏÚ ˙¯Á‡ ‰·È˘ÙÒ¯Ù Ï·˜Ï È„Î ,̉È˙¢‚¯ ÏÚ ˙ÂÁÈ˙Ù· ÁÁÂ˘Ï ˙ÂÈÂӄʉ ÌÓˆÚ· ‡ÂˆÓÏ (Panos, 2007) ̉È˙ÂÈÂÂÁ ÌÚ ‰„·ډ Íωӷ ̉· ˙ÂÏÂÚ‰ ˙¢ÂÁ˙‰ ÏÚ ˙‚Ϙ ÌÚ

.(Radey & Figley, 2007) ÌÈÏÙÂËÓ‰ ÏÂÙÈËÏ ˙¢ ˙˜ÈÎË „ÂÓÏÏ ÌÈÏÙËÓ‰ ÏÚ ,ÛÂÒ·Ï ˙ÂÈχȈËÂÙ‰ ˙˜ÈÊÓ‰ ˙ÂÚÙ˘‰‰ ˙˙ÁÙ‰ Ì˘Ï ,ÈÓˆÚ Dures, Morris, Gleeson, & Rumsey,) Ì˙„Â·Ú Ï˘ ‰¯ÈӢ ÏÂÙÈˉ ˙Áψ‰ Ì˘Ï (2010; Stewart, 2009 Radey & Figley,) ÌÈÏÙÂËÓ‰ ˙‡ȯ·Â Ì˙‡ȯ· ÏÚ ˙ÂÈÂÂÁ‰ „·ÈÚ :˙ÂÏÏÂÎ ÈÓˆÚ ÏÂÙÈË Ï˘ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ .(2007 ÛÂ˜È˘Ï ÔÓÊ ˙˘„˜‰Â ˙‚Ϙ ÌÚ ˙ÂÁÈ˘ ,‰Î¯„‰ ˙ÂÚˆÓ‡· ÔÂÓȇ :ÂÓÎ ÌÈÁ˙Ó ˙‚ىϠ‰ÚÈ‚¯Ï ÌÈί„ ˙‡ÈˆÓ ,ÈÓˆÚ ˙Â˙˘ ¯ÂÓÈ ,Ú·ËÏ ¯Â·ÈÁ ‡ ,˙ÂÈÁ ,‰‚ÂÈ ,‰ÈˆËÈ„Ó ,ÈÙ‚ ,Ìȯ·Á ‰ÁÙ˘Ó ÌÚ ˙ÂÎȇ ÔÓÊ ÈÂÏÈ·Â ˙È˙¯·Á ‰ÎÈÓ˙ Ï˘ Killian, 2008; Linley & Joseph,) ÈÓÈÙ ÔÂÊȇ ˙‚˘‰ Ì˘Ï 2007; Nelson-Gardell & Harris 2003 ; Neumann ˘È ÈÎ ‡ˆÓ „ÂÚ .(& Gamble, 1995; Stewart, 2009 ˙ÈÚˆ˜Ó ˙È˙¯·Á ‰ÎÈÓ˙ ÂÓÎ ,ÌÈÈ˙·È·Ò ÌÈÓ¯Â‚Ï ˙ÂÚÓ˘Ó

482012 ÈÏÂÈ

ÌÈ„·ÂÚ ,ÍÎ .(Hodgkinson & Shepherd, 1994) ˙È˘È‡Â ˙ÂÙÈÈÚÓ ÌÈ‚ÂÓ Âȉ ,˙ÎÓÂ˙ ‰„Â·Ú ˙·È·ÒÏ ÂÎÊ˘ ÌÈÈχȈÂÒ ‰ÈÂ˘Ú ‰Ú·˜ ‰Î¯„‰ .(Boscarino et al., 2004) ‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÚÙ˘‰·Â ÏÂÙÈËÏ ÂÈ˙·‚˙· ,ÂÈ˙¢‚¯· ÔÂ„Ï ÏÙËÓÏ ¯ÂÊÚÏ .ÂÈÏÙÂËÓ ÌÚ Âȯ˘˜ ÏÚ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰Â ˙ÂÈ˘È‡‰ ÂÈ˙ÂÈÂÂÁÏ ˘È˘ ˙ÈÏËÓ¯ËÒȇ ˙È˘‚ ‰ÎÈÓ ˙˜ÙÒÓ‰ ‰Î¯„‰ ˙ÂÚˆÓ‡· ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÚÂÓÏ ÌȈÁÏ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï Ô˙È ˙ÂÈ·ÂÈÁ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙‡ˆÂ˙ ˙ÂÂÁÏ ,ÍÎÓ ¯˙ÂÈ ˙È˘Ó ,‰Î¯„‰· ‰˜ÂˆÓÏ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰ .(Linley & Joseph, 2007) ËÂ˜Ï ÂÏ ˙¯ÊÂÚ ,‰Ï·˜Ï ‰Ï Ú„ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ÏÙËÓÏ ˙ÚÈÈÒÓ ‰È¢Ú ˙ÂÏ·‚ Ú·˜Ï ÒÓÂÚ‰ ˙ÂÒÈÂÂÏ ÌÈÈ˘ÚÓ ÌÈ„Úˆ ‰Î¯„‰ ,ÈÎ ‡ˆÓ „ÂÚ .(Sexton, 1999) ‰˜ÂˆÓ‰ ˙‡ Ô˙ÓÏ ˙È˘Ó‰ ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˙‡ ˙˙ÓÓ ‰Ú·˜ ·¯˜· .(Yassen, 1995) ˙„„ÂÓ˙‰Ï ÌÈÏÎ ÌÈÏÙËÓÏ ‰˜Ó ,‰Î¯„‰ ÂϷȘ ‡Ï ÌÈÈ˘È‡‰ ̉ÈÈÁ· ‰Ó‡¯Ë ÂÂÁ˘ ÌÈÏÙËÓ .(Pearlman & McIan, 1995) ¯˙ÂÈ ‰·¯ ‰˜ÂˆÓ ‰‡ˆÓ ,‰„·ڷ ‰Î¯„‰Â ‰ÎÈÓ ÈÎ ‡ˆÓ ÌȯÁ‡ Ìȯ˜ÁÓ· ,˙‡Ê ÌÚe.g. Kassam-) ÌÈÓÂËÙÓÈÒ‰ ˙Ó¯Ï Á¯Î‰· ÌÈ¯Â˘˜ Âȉ ‡Ï

.(Adams, 1999 ˙ÂÏ·‚ ÏÚ ‰¯ÈÓ˘· ,ÌÈÏÙËÓÏ ÚÈÈÒÏ ÈÂ˘Ú ÈÓˆÚ ÏÂÙÈË Anewalt,) ÌÈÈ˘È‡‰ ÌÈÈÁÏ ‰„·ډ ÔÈ· ÔÂÊȇ ˙¯ÈˆÈ ÌÈÈÚˆ˜Ó ÌÈÈ˘È‡ ÌÈÈÁ ÏÚ· Ì„‡ ÏÚÎ ,ÂÓˆÚ ÏÚ ÏÙËÓ‰ ˙¯ÈÓ .(2009 ÌÈίˆÏ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ,˙ÂÓÏÂÚ‰ ÔÈ· ‰„¯Ù‰ ˙¯ÈˆÈ ,ÌȇÏÓ ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó‰ ÌÈӯ‚Ï ÌÈίÚÏ ˙ÂÚ„ÂÓ ÁÂ˙ÈÙ ,ÌÈÈ˘È‡‰ „Â‡Ó ÌÈÈÂÈÁ ,̇˙‰· ˙ÂÈÂÙÈ„Ú-ȯ„Ò ˙¯„‚‰Â ÂÈÈÁ· ¯˙ÂÈ· ˙¯ÈˆÈ· ÂÏ ÚÈÈÒÏ ÌÈÈ¢Ú ˙È˘Ù‰ ‰Á¯‰ ÏÚ ‰¯ÈÓ˘Ï Â¯Â·Ú Neumann & Gamble, 1995;) Ìȇȯ·Â ÌÈÊÂ‡Ó ÌÈÈÁ

.(Pfifferling & Kay, 2000 ‰‰Â·‚ ‰Ó¯Ï ‰¯Â˘˜ ‰‡ˆÓ ,‰ÎÂÓ ˙È˘‚¯ ˙ÈÓˆÚ ˙ÂÚ„ÂÓ ˙Â·È˘Á ˘È ,ÔÎÏ (Killian, 2008) ‰ÏÓÁ‰Ó ˙ÂÙÈÈÚ Ï ¯˙ÂÈ

ÂÈ˙¢‚¯Ï ˙ÈÓˆÚ ˙ÂÚ„ÂÓ Á˙ÙÈ ÏÙËÓ‰ ̇ .‰ÁÂ˙ÈÙ· ÏÂÙÈˉ ÈÎ ‰·‰ Á˙ÙÈ ‡Â‰ ,ÂÈÏÚ ÏÂÙÈˉ ˙ÂÚÙ˘‰Ï ÒÓÂÚ Ì‰· ,ÌÈÈ˘‚¯ ÌÈÈ˘˜· ͯΠ,ÂÚ·Ë ÌˆÚÓ ,‰Ó‡¯Ë·

.˘‚ÙÓ‰Ó Ú˙¯È ‡Ï ,ȇ٠¯ÒÂÁÂ È˘‚¯ ˙ÂÙÈÈÚÏ ˙Â¯Â˘˜‰ ˙ÂÚÙ˘‰ ÔÂ˙ÈÓ· È˙ÂÚÓ˘Ó „Ș٠˘È Ô‚¯‡Ï ÌÈÏÙËÓ ·¯˜· ÌȈÈÁÏÓ ÌÈÚ¯ȇ ˙ÚÙ˘‰ ̈ӈ ‰ÏÓÁ‰ ˙·È·Ò ˙¯ÈˆÈ ͯ„ ,(Ehrenreich, 2004; Stewart, 2009) .(Huggard, 2003) ÌÈÏÙÂËÓ‰ ÏÚ ˙ˆ‰ ÏÚ ‰‚Ó‰ ‰„Â·Ú ˙ÂÚÙ˘‰Ï ÌÈÚ„ÂÓ ÂÈ‰È ,Íη ¯ÈÎÈ ÌÈÈÏÂÙÈË ˙„ÒÂÓ ÈÎ ·Â˘Á ̘ÂÒÈÚÓ ‰‡ˆÂ˙Î ‰Ó‡¯Ë· ÌÈÏÙËÓ‰ ÌÈÂÂÁ˘ ˙¢‰ ̇ .˙ÂÈ·ÂÈÁÏ ˙ÂÈÏÈÏ˘‰ ˙ÂÚÙ˘‰‰ ÔÈ· ÔÂÊȇ ˙¯ÈˆÈÏ ÂÏÚÙÈ ˜ÈÚÈ ,ÌÈÏÙËÓ‰ ˜ÂÙÈÒÏ ÌÈӯ‚‰ ˙‡ Â˘È‚„È ‰„Â·Ú ˙ÂÓÂ˜Ó Â˜ÙÒÈ ,ÏÂÙÈˉ Íωӷ ÌÈÏÂÚ‰ ÌÈ¢ ÌÈÈ˘˜Ï ‰ÈˆÓÈËÈ‚Ï ÈÙÓ ¯˙ÂÈ ÌÈ‚ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÏÙËÓ‰ ÂÏÎÂÈ ,˙È˙ÚÈÓ ‰ÎÈÓ˙ .ÌÈÈÚˆ˜Ó‰Â ÌÈÈ˘È‡‰ ̉ÈÈÁ ÏÚ ÏÂÙÈˉ Ï˘ ˙¢˜ ˙ÂÎÏ˘‰ Ì˙‡ Â¯È˘ÎÈ ,ÌÂÁ˙· ÌÈÏÙËÓÏ ÍÂÈÁ ˙ÂÈÎÂ˙ ÈÎ ıÏÓÂÓ-ÂÓÎ ,‰ÏÓÁ‰ ˙ÂÙÈÈÚ Ï˘ ÔÂÎÈÒ‰ Èӯ‚ ˙‡ ˙‰ÊÏ ¯ÈÎ‰Ï ¯·ËˆÓ‰ ÍÈω˙‰ ˙‡ ÔÈ·‰Ï ,‰· ÌÈ¯Â˘˜‰ ÌÈÈÂËÈ·‰ ˙‡ Ì‚ ˙ÂÎ҉ ‰„·ډ ˙ÚÙ˘‰ ˙‡Â ‰ÏÓÁ‰ Ï˘ ͢Ó˙Ӊ Ï‰ÈÏ ˙„„ÂÓ˙‰ È¯Â˘ÈÎ Ì‰Ï Â˜È ,ÛÒÂ·Â Ì‰Ï ˙·¯Â‡‰ ÈÂÏÈ‚Ï ˙ÂȂ˯Ë҇ ÏÂÙÈˉ ÔÓÊ· ̉· ‰ÏÂÚ‰ ˙È˘‚¯ ‰˜ÂˆÓ ˙È˘È‡ ‰ÁÈÓˆÏ ‡È·‰Ï ‰¯ËÓ· ˙ÂÈ·ÂÈÁ‰ ˙ÂÈ˘È‡‰ ˙ÂÈÂÚÓ˘Ó‰ Coetzee & Klopper, 2010; Lev-Wiesel, Goldblatt,)

.(Eisikovits, & Admi, 2009 ÒÈÒ· ˙ÂÂ‰Ï ÌÈÈÂ˘Ú ˙È˘Ó‰ ‰Ó‡¯Ë‰ ÌÂÁ˙· Ìȯ˜ÁÓ ˙‡ˆÓ‰ ÌÈÏÙËÓ ˙ˆ·˜ Ï˘ Ì„˜ÂÓ È‰ÈÊÏ È˙ÂÚÓ˘Ó ÔÒÂÁ‰Â ˙ÂÚÈ‚Ù‰ Èӯ‚ ȉÈÊ .‰ÏÓÁ ˙ÂÙÈÈÚ ˙ÂÂÁÏ ÔÂÎÈÒ· ,˙·¯Ú˙‰Â ‰ÚÈÓ ˙ÂÈÎÂ˙ ˙ÈÈ· Ì„˜Ï ÈÂ˘Ú ,ÌÈÏÙËÓ‰ Ï˘ ˙ÂÈ·ÂÈÁ‰ ˙ÂÚÙ˘‰Ï ˙ÂÈÏÈÏ˘‰ ˙ÂÚÙ˘‰‰ ÔÈ· ÔÊ‡Ï Â¯˘Ù‡È˘

.‰·ÂÁ· ˙ÓÂË ‰Ê ‚ÂÒÓ ‰„·ڢ

:‰ÁÙ˘Ó· ˙ÂÓÈχ· ÌÈÏÙËÓ .(2008) .Ú ,˙¯ÂÙ-Ô· ÌÈÈ‚¯‡‰Â ÌÈÈ˙¯·Á‰ ,ÌÈÈ˘È‡‰ ÌÈ·‡˘Ó‰ ˙Ó¯˙ ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë ,„ȘÙ˙· ˙ÂÈËËÙÓ˜‰ ˙˘ÂÁ˙Ï ¯Â˘„" ¯‡Â˙ ˙Ï·˜ Ì˘Ï ¯Â·ÈÁ .‰ÁÈӈ ˙È˘Ó

.ÔÏȇ ¯· ˙ËÈÒ¯·È‡ ."‰ÈÙÂÒÂÏÈÙÏ

˙„„ÂÓ˙‰ ˙ÂȂ˯ËÒ‡ ÔÈ· ¯˘˜‰ .(2008) .‰ ,ÔÓ¯˜· (ÌÈȈÈÁ ÌÈ˙˘Ó) ‰Î¯„‰Â ˜˙ ,(ÌÈÈÓÈÙ ÌÈ˙˘Ó) ÌÈÏÙËÓ ·¯˜· ˙È˘Ó ‰ÈˆÊÈËÓ‡¯Ë ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÔÈ·Ï ÍÓÒÂÓ" ¯‡Â˙ ˙Ï·˜Ï ¯Ó‚ ˙„Â·Ú .‰Ó‡¯Ë ˙·¯Â˜·

.‰ÙÈÁ ˙ËÈÒ¯·È‡ ."˙ÈχȈÂÒ ‰„·ÚÏ

:˙ÈÊÁ‰ ˜· .(2004) .˘ ,ÔÓˉ .˜ ,‚¯Â·ÊÈ‚ ,.¯ ,Ϙ„ ¯Â¯Ë Ï˘ ‰Ù˜˙· ÌÈÈÏÏÎ ÌÈÏÂÁ È˙·· ÌÈÈχȈÂÒ ÌÈ„·ÂÚ

.163-180 ,„"Î ,‰Á¯ ‰¯·Á ,͢Ó˙Ó

˜Â˙Ó ‡ˆÈȉ .(1998) .Ê ,ÔÂÓÂÏÂÒ .È ,„ψ¯Â¢ ,.Ó ,ÔÓÒÈ ÈËÓ‡¯Ë ıÁÏ ˙·˜Ú· ÁÂÂË-Èί‡ ÌÈÈ·ÂÈÁ ÌÈÈÂÈ˘ ?ÊÚÓ

.31-55 ,Ë"Ï ,˙ÂÓ‚Ó .‰ÓÁÏÓ ÈÈ·˘ ·¯˜·

,¯„ȷη .‡ ,¯ÓÂÊ ,.¯ ,ÔÈ‚‡‚ ,.È ,˜ÁˆÈ Ô· ,.Ó ,̯·‡-„ÏÙ ÌÈÈχȈÂÒ ÌÈ„·ÂÚ Ï˘ ÌÈÈ˘‚¯ ÌÈίˆÂ ˙·‚˙ .(2004) .‡

.181-200 ,„"Î ,‰Á¯ ‰¯·Á .ÌÈÚ‚Ù-·¯ Ú¯ȇ ÁÎÂÏ

Alexander, D. A. & Atcheson, S. F. (1998). Psychiatric aspects of trauma care: Survey of nurses and doctors. Psychiatric Bulletin, 22, 132-136.

Alexander, D. A. & Wells, A. (1991). Reactions of police officers to body-handling after a major disaster: A before-and-after comparison. British

:‰ÈÙ¯‚ÂÈÏ·È·:‰ÈÙ¯‚ÂÈÏ·È·

49 2012 ÈÏÂÈ

Journal of Psychiatry, 159, 547-555.

American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th edition). Washington: APA.

Anderson, D. G. (2000). Coping strategies and burnout among veteran child protection workers. Child Abuse and Neglect, 24, 839-848.

Anewalt, P. (2009). Fired up or burned out? Understanding the importance of professional boundaries in home healthcare and hospice. Home Healthcare Nurse, 27, 590-597.

Antonovsky, A. (1987). Unraveling the mystery of health. San Francisco: Jossey-Bass.

Arnold, D., Calhoun, L., Tedeschi, R. & Cann, A. (2005). Vicarious posttraumatic growth in psychotherapists. Journal of Humanistic Psychology, 45, 239-263.

Baranowsky, A. B. (2002). The silencing response in clinical practice: On the road to dialogue. In C. R. Figley (Ed.), Treating compassion fatigue (pp. 155-170). New York: Brunner-Routledge.

Beaton, R. D. & Murphy, S. A. (1995). Working with people in crisis: Research implications. In C. R. Figley (Ed.), Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized (pp. 209-231). New York: Brunner/Mazel.

Berah, E., Jones, H. J., & Valent, P. (1984). The experience of a mental health team involved in the early phase of a disaster. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 18, 354-358.

Berzoff, J. & Kita, E. (2010). Compassion fatigue and countertransference: Two different concepts. Clinical Social Work Journal, 38, 341-349.

Bleich, A., Gelkopf, M., & Solomon, Z. (2003). Exposure to terrorism, stress-related mental health symptoms, and coping behaviors among a nationally representative sample in Israel. The Journal of The American Medical Association, 290, 612-620.

Bober, T. & Regehr, C. (2006). Strategies for reducing secondary or vicarious trauma: Do they work? Brief Treatment and Crisis Intervention, 6, 1-9.

Boscarino, J. A., Figley, C. R., & Adams, R. E. (2004). Evidence of compassion fatigue following the September 11 terrorist attacks: A study of

secondary trauma among social workers in New-York. International Journal of Emergency Mental Health, 6, 98-108.

Brady, J. L., Guy, J. D., Poelstra, P. L., & Brokaw, B. F. (1999). Vicarious traumatization, spirituality and the treatment of sexual abuse survivors: A national survey of women psychotherapists. Professional Psychology, Research and Practice, 30, 386-393.

Bride, B. E., Radey, M., & Figley, C. R. (2007). Measuring compassion fatigue. Clinical Social Work Journal, 35, 155-163.

Cerney, M. S. (1995) Treating the heroic treaters. In C.R. Figley (Ed.), Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress in those who treat the traumatized (pp. 131-149). Bristol, PA: Brunner/Mazel.

Chrestman, K. R. (1995). Secondary exposure to trauma and self reported distress among therapists. In B. H. Stamm (Ed.), Secondary traumatic stress: Self-care issues for clinicians, researchers and educators (pp. 29-36). Lutherville, MD: Sidran.

Cicognani, E., Pietrantoni, L., Palestini, L., & Prati, G. (2009). Emergency workers’ quality of life: The protective role of sense of community, efficacy beliefs and coping strategies. Social Indicators Research, 94, 449-463.

Clohessey, S. & Ehlers, A. (1999). Posttraumatic Stress Disorder symptoms, response to intrusive memories and coping in ambulance service workers. British Journal of Clinical Psychology, 38, 251-265.

Coetzee, S. K. & Klopper, C. K. (2010). Compassion fatigue within nursing practice: A concept analysis. Nursing and Health Sciences, 12, 235-243.

Cordova, M. J., Andrykowski, M. A., Kenady, D. E., McGarth, P. A., Solan, D. A., & Redd, W. H. (1995). Frequency and correlates of Posttraumatic Stress Disorder-like symptoms after treatment for breast cancer. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 63, 981-986.

Courtois, C. A. (1988). Healing the incest wound: Adult survivors in therapy. New York: Norton.Craig, C. D. & Sprang, G. (2010). Compassion satisfaction, compassion fatigue, and burnout in a national sample of trauma treatment therapists. Anxiety, Stress, and Coping, 23, 319-339.

Danieli , Y. (1988). Confronting the unimaginable:

502012 ÈÏÂÈ

Psychotherapists' reactions to victims of the Nazi Holocaust. In J. P. Wilson, Z. Harel, & B. Kahana (Eds.), Human adaptation to extreme stress - from the Holocaust to Vietnam (pp. 219-238). London: Plenum.

Dures, E., Morris, M., Gleeson, K., & Rumsey, N. (2010). "You're whatever the patient needs at the time". The impact on health and social care professionals of supporting people with Epidermolysis Bullosa. Chronic Illness, 6, 215-227.

Dutton, M. A. (1992). Empowering and healing the battered woman: A model for assessment and intervention. New York: Springer Publishing Co.

Dutton, M. A. & Rubinsteim, F. L. (1995). Working with people with PTSD: Research implications. In C.R. Figley (Ed.), Compassion fatigue (pp. 82-101). New-York: Brunner/Mazel.

Ehrenreich, J. (2004). Managing stress in humanitarian aid workers: The role of the organization. Presented at the USAID OFDS, Humanitarian Debate Series. Retrieved August 17, 2007, from http://www.interaction.org/files.cgi/4343_Managing_Stress_in _Humanitarian_Aid_Workers.ppt.

Felman, S. & Laub, D. (1992). Testimony: Crises of witnessing in literature, psychoanalysis, and history. New York: Routledge.

Figley, C. R. (1989). Helping traumatized families. San Francisco: Jossey-Bass.

Figley, C. R. (1993). Coping with stressors on the home front. Journal of Social Issues, 49, 51-71.

Figley, C. R. (1995). Compassion fatigue: Secondary traumatic stress disorders from treating the traumatized. New York: Brunner/Mazel.

Figley, C. R. (2002). Introduction. In C. R. Figley (Ed.), Treating compassion fatigue (pp. 1-14). New-York: Brunner/Rutledge.

Figley, C. R. & Kleber, R. J. (1995). Beyond the “victim”: Secondary traumatic stress. In R. J. Kleber, C. R. Figley, & P. R. Gersons (Eds.), Beyond trauma (pp.75-98). New-York: Plenum Press.

Figley, C. R. & Stamm, B. H. (1996). Psychometric review of compassion fatigue self-test. In B. H. Stamm (Ed.), Measurement of stress, trauma and adaptation (pp. 127-128). Lutherville, MD: Sidran Press.

Folkman, S. & Moskowitz, J. T. (2000). Positive affect and the other side of coping. American Psychologist, 55, 647-654.

Follette, V.M., Polusny, M. M., & Milbeck, K. (1994). Mental health and law enforcement professionals: Trauma history, psychological symptoms, and the impact of providing services to child sexual abuse survivors. Professional Psychology, 25, 275-282.

Frazier, P., Conlon, A., & Glaser, T. (2001). Positive and negative life changes following sexual assault. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69, 1048-1055.

Fredrickson, B. L. (1998). What good are positive emotions? Review of General Psychology, 2, 300-319.

Greenberg, L. & Safran, J. (1987). Emotion in Psychotherapy: Affect, cognition and the process of change. New York: Guilford Press.

Hellman, I. D., Morrison, T. L., & Abramowitz, S. I. (1987). Therapist flexibility, rigidity and work stress. Professional Psychology: Research and Practice, 18, 21-27.

Hembree, E. A. & Foa, E. B. (2000). Posttraumatic stress disorder: Psychological factors and psychosocial interventions. Journal of Clinical Psychiatry, 61, 33-39.

Herman, J. (1992). Trauma and recovery. New York: Basic Books.

Hodgkinson, P. E. & Shepherd, M. A. (1994). The impact of disaster support work. Journal of Traumatic Stress, 7, 587-600.

Horowitz, M. J. (1986). Stress response syndromes. New York: Jason Aronson.

Huggard, P. (2003). Compassion fatigue: How much can I give? Medical Education, 37, 163-164.

Janoff-Bulman, R. (1992). Shattered assumptions: Towards a new psychology of trauma. New York: Free Press.

Jenkins, S. R. & Baird, S. (2002). Secondary traumatic stress and vicarious trauma: A validational study. Journal of Traumatic Stress, 15, 423-432.

Johnson, C. N. E. & Hunter, M. (1997). Vicarious traumatization in counselors working in the New South Wales sexual assault service: An exploratory study. Work and Stress, 11, 319-328.

51 2012 ÈÏÂÈ

Joinson, C. (1992). Coping with compassion fatigue. Nursing, 22, 116-122.

Kassam-Adams, N. (1999). The risks of treating sexual trauma: Stress and secondary trauma in psychotherapists. In B. H. Stamm (Ed.), Secondary traumatic stress: Self-care issues for clinicians, researchers, and educators (pp. 37-50). Lutherville, MD: Sidran.

Killian, K. D. (2008). Helping till it hurts? A multimethod study of compassion fatigue, burnout, and self-care in clinicians working with trauma survivors. Traumatology, 14, 32-44.

Lev-Wiesel, R., Goldblatt, H., Eisikovits, Z., & Admi, H. (2009). Growth in the shadow of war: The case of social workers and nurses working in a shared war reality. British Journal of Social Work, 39, 1154-1174.

Linley, P. A. & Joseph, S. (2004). Positive change following trauma and adversity: A review. Journal of Traumatic Stress, 17, 11-21.

Linley, P. A. & Joseph, S. (2007). Therapy work and therapists’ positive and negative well-being. Journal of Social and Clinical Psychology, 26, 385-403.

Lonergan, B. A., Ohalloran, M. S., & Crane, S. C. M. (2004). The development of the trauma therapist: A qualitative study of the child therapist's perspectives and experiences. Brief Treatment and Crisis Intervention, 4, 353-366.

Lucero, M. (2002). Secondary traumatic stress disorder in therapists: Factors associated with resilience. Submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Psychology, Hampstead, NY: Hofstra University.

Maslach, C., Jackson, S. E, & Leiter, M. P. (1996). Maslach Burnout Inventory Manual. Palo Alto, CA: Consulting Psychological Press.

Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397-422.

McCann, L. & Pearlman, L.A. (1990). Vicarious traumatization: A framework for understanding the psychological effects of working with victims. Journal of Traumatic Stress, 3, 131-149.

McMillan, J. C. (1999). Better for it: How people benefit from adversity. Social Work, 44, 455-468.

Nelson-Gardell, D. & Harris, D. (2003). Childhood abuse history, secondary traumatic stress, and child welfare workers. Child Welfare, 82, 5-26.

Neumann, D. A. & Gamble, S. J. (1995). Issues in the professional development of psychotherapists: Counter-transference and vicarious traumatization in the new trauma therapist. Psychotherapy, 32, 341-347.

Panos, A. (2007). Understanding and preventing compassion fatigue - a handout for professionals. Retrieved January 4, 2008, from http://www.giftfromwithin.org/html/prvntcf.html

Paton, D. & Violanti, J. (1996). Traumatic stress in critical occupations: Recognition, consequences and treatment. Illinois: Charles C. Thomas.

Pearlman, L. A. & MacIan, P. S. (1995). Vicarious traumatization: An empirical study of the effects of trauma work on trauma therapists. Professional Psychology: Research and Practice, 26, 558-565.

Pearlman, L. A. & Saakvitne, K. W. (1995b). Treating therapists with vicarious traumatization and secondary traumatic stress disorders. In C. R. Figley (Ed.), Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress in those who treat the traumatized (pp. 150-177). Bristol, PA: Brunner/Mazel.

Pfifferling, J. H. & Kay, G. (2000) Overcoming compassion fatigue. Family Practice Management, 7, 39-48.

Radey, M. & Figley, C. R. (2007). The social psychology of compassion. Clinical Social Work Journal, 35, 207-214.

Ramirez, A. J., Graham, J., Richards M. A., Cull, A., & Gregory, W. M. (1996). Mental health of hospital consultants: The effects of stress and satisfaction at work. Lancet, 347, 724-728.

Rudolph, J. M., Stamm, B. H., & Stamm, H. E. (1997). Compassion Fatigue: A concern for mental health policy, providers, & administration. Poster at the 13th Annual Meeting of the International Society for Traumatic Stress Studies, Montreal, Canada.

Ruzek, J. (1993). Professionals coping with vicarious trauma. National Center For PTSD Clinical Newsletter, 3, 12-13.

Sabin-Farrell, R. & Turpin, G. (2003). Vicarious traumatization: Implications for the mental

522012 ÈÏÂÈ

health of health workers. Clinical Psychology Review, 23, 449-480.

Salston, M. & Figley, C. (2003). Secondary traumatic stress effects of working with survivors of criminal victimization. Journal of Traumatic Stress, 16, 167-174.

Schauben, L. J. & Frazier, P.A. (1995). Vicarious trauma: The effects on female counselors of working with sexual violence survivors. Psychology of Women Quarterly, 19, 49-64.

Schedler, J., Mayman, M., & Manis, M. (1993). The illusion of mental health. American Psychologists, 48, 1117-1128.

Schuster, M. A., Stein, B. D., Jaycox, L. H., Collins, R. L., Marshall, G. N., Elliott, M. N., et al. (2001). A national survey of stress reactions after the September 11 terrorist attacks. The New England Journal of Medicine, 345, 1507-1512.

Seligman, M. E. P. (2003). Positive psychology: Fundamental assumptions. The Psychologist, 16, 126-127.

Sexton, L. (1999). Vicarious traumatization of counselors and effects on their workplaces. British Journal of Guidance and Counseling, 27, 393-403.

Showalter, S. E. (2010). Compassion fatigue: What is it? Why does it matter? Recognizing the symptoms, acknowledging the impact, developing the tools to prevent compassion fatigue, and strengthen the professional already suffering from the effects. American Journal of Hospice and Palliative Medicine, 27, 239-242.

Stamm, B. H. (1995). Secondary traumatic stress: Self-care issues for clinicians, researchers, and educators. Lutherville, MD: Sidran. Stamm, B. H. (1997). Work-related secondary traumatic stress. PTSD Research Quarterly, 8, 1-8.

Stamm, B. H. (2002). Measuring compassion satisfaction as well as fatigue: Developmental history of the compassion satisfaction and fatigue test. In C. R. Figley (Ed.), Treating compassion fatigue (pp. 107-119). New-York: Brunner/Rutledge.

Stamm, B. H. (2009). Professional quality of life: Compassion satisfaction and fatigue subscales, R-III (ProQOL). Retrieved November 11, 2009 from http://www.proqol.org/ProQol_Test.html.

Steed, L. G. & Bicknell, J. (2001). Trauma and the therapist: The experience of therapists working with the perpetrators of sexual abuse. The Australasian Journal of Disaster and Trauma Studies, 1.

Steed, L. G. & Downing, R. (1998). A phenomenological study of vicarious traumatization amongst psychologists and professional counselors working in the field of sexual abuse/assault. The Australasian Journal of Disaster and Trauma Studies, 2.

Steele, K., Van der Hart, O., & Nijenhuis, E. R. S. (2001). Dependency in the treatment of complex posttraumatic stress disorder and dissociative disorders. Journal of Trauma and Dissociation, 2, 79-116.Stewart, D. W. (2009). Casualties of war: Compassion fatigue and health care providers. MedSurg Nursing, 18, 91-94.

Trippany, R. L., White Kress, V. E., & Wilcoxon, S. A. (2004). Preventing vicarious trauma: What counselors should know when working with trauma survivors. Journal of Counseling and Development, 82, 31-37.

Ulman, K. H. (2008). Helping the helpless. Group, 32, 209-221.

Wee, D. & Myers, D. (2002). Stress responses of mental health workers following disaster: The Oklahoma City bombing. In C. R. Figley (Ed.), Brief treatments for the traumatized (pp. 57-84). West Port, CN: Greenwood.

Wilson, J. P. & Raphael, B. (1993). International handbook of traumatic stress syndromes. New York: Plenum.

Yassen, J. (1995). Preventing secondary traumatic stress disorder. In C. R. Figley (Ed.), Compassion fatigue (pp. 178-208). New York: Brunner/Mazel.

Yehuda, R. (1999). Risk factors for post-traumatic stress syndromes. Washington, DC: American Psychiatric Press.

Zeidner, M. & Ben-Zur, H. (1994). Individual differences in anxiety, coping, and post-traumatic stress in the aftermath of the Persian Gulf war. Personality and Individual Differences, 16, 459-476.

53 2012 ÈÏÂÈ

תוספת בגין הורותנקודות הזיכוי במס הכנסה

˙"¢ Ԅ ,˜„Ò Ô·˘Á ȇ¯ „¯˘Ó Ô„ ‰È¯‡ Á"¯ ÒÓ ıÂÚÈÈ

ÏÚ ÒÓ‰ ‰·Â‚Ó (ÊʘÓ) ˙ÁÙÂÓ‰ ÌÂÎÒ‰ ‡È‰ ,ÈÂÎÈÊ ˙„˜ ÌÂÎÒ ÍÂ˙Ó ,¯ÓÂÏÎ ,ÒÓ‰ ˙˘· Â˙ÒΉ ÏÚ ÏÁ‰ ,‰ÒΉ‰ Ï˘ ‰ÏÙÎÓÏ ‰Â¢‰ ÌÂÎÒ ˙ÁÙÂÈ ,ÌÈ·ÈÈÁ ‡ ·˘ ÒÓ‰ ÏÎ Ï˘ ÈÙÒΉ È¢‰ X ÌȇÎÊ Â‡ Ì‰Ï ÈÂÎÈʉ ˙„˜ ¯ÙÒÓ

.ÈÂÎÈʉ ˙„˜

˙˙È ‰ÒΉ ÒÓ ˜ÂÁ· ‰Ú·˜ ÈÂÎÈʉ ˙Â„Â˜Ï ˙‡Îʉ.ÌÈ¢ ÌÈÈ˘È‡ ÌȯËÓ¯Ù ÈÙ-ÏÚ „·Ï· χ¯˘È È·˘Â˙Ï

.˙È˙˘ ‰Ó¯· Ú·˜ ,ÒÓ‰Ó ÈÂÎÈʉ ˙„˜ ÊÂÊȘ Í¯Ú ÌÂÎÒ § 215 ,‰˘Ï § 2,580 ‰„˜ ÏÎ Ï˘ ‰Î¯Ú 2012 ˙˘· ,‰˘‰ È˘„ÂÁÓ ˜ÏÁ· ‰ÒΉ ÂÏ ‰˙Èȉ ‡Ï ̇ ,ÔÎÏ ˘„ÂÁÏ ¯˘‡Ó ¯˙ÂÈ ‰Â·‚ ͯڷ ,‰ÒΉ ÂÏ ‰˙Èȉ˘ ÌÈ˘„ÂÁ· ‰ÎÂÊ

.‰˘‰ ÏÎ Íωӷ „·Ú˘ ÈÓ

ÒÓ· ·ÂÈÁ‰ ÌÂÎÒ ˙‡ ˙ÂÈË˜Ó ÈÂÎÈʉ ˙„˜ ÈÎ ÔÈ·‰Ï ·Â˘Á ÒÓ‰ ‰·Â‚ „Ú ÈÂÎÈÊ‰Ó ÏˆÏ ÌÈÏÂÎÈ Â‡ ÔÎÏ ÒÙ‡Ï ¯˙Âȉ ÏÎÏ ÈÂÎÈʉ ̇ ‡ ,ÒÓ· ·ÂÈÁÏ ÚÈ‚Ó Âȇ˘ ÈÓ˘ Ô‡ÎÓ ,·ÈÂÁ ·

.ÒÓ‰ ˙·Ë‰Ó ˙ÂÁÙ "‰‰ÈÈ" ,·ÂÈÁ‰Ó Ï„‚

,˙΄ÂÚÓ ˙˯ÂÙÓ ‰ÓÈ˘ ‰ È„Ó ˙ÓÒ¯ÙÓ ÌÈÒÈÓ‰ ˙¢¯.ÒÓ‰ ˙˘· Á¯Ê‡Ï ÌÈ˙ȉ ÌÈÈÂÎÈʉ ÏÎ Ï˘

˙˙È ÈÂÎÈʉ ˙Â„Â˜Ï ˙‡Îʉ ÈÎ ,¯ÓÂÏ Ô˙È ÈÏÏÎ ÔÙ‡· ÔÈ‚· ,˙·˘Â˙ È˙ÁÙ˘Ó ·ˆÓ ,ÔÈÓ ,ÏÈ‚ Ï˘ ÌȯËÓ¯Ù‰ ÈÙ-ÏÚ ÔÈ‚·Â ÌÈ˘„Á ÌÈÏÂÚÏ ÈÓÂ‡Ï Â‡ ,ȇ·ˆ ˙¯˘ ÔÈ‚· ,˙ÂÈÂÏ·‚ÂÓ ˜ÂÁÏ ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó ÌȘÈ˙ ‰ÓÎ ÂÓÒ¯ÂÙ ‰Â¯Á‡Ï .ÌÈ„ÂÓÈÏ Âȉ ‡Ï˘ ˙ÂÙÒ ÈÂÎÈÊ ˙Â„Â˜Ó "˙‰ÈÏ" ÂÏ Ìȯ˘Ù‡Ó ¯˘‡

.ÌÈ„ÏÈÏ ˙¯‰ ÔÈ‚· :˙ÂÓÈȘ

ÌÚ ‰˘È‡Ï ¯˜ÈÚ· Âȉ ˙¯‰ ÔÈ‚· Â˙È˘ ÈÂÎÈʉ ˙„˜ ¯·Ú·

ÌÏÈ˘˘ ,„¯٠‡ ,˘Â¯‚ ‰¯Â‰Ï ,˙ȯ‰-„Á ‰ÁÙ˘ÓÏ ,ÌÈ„ÏÈ:˜ÂÁ‰ Ô˜Â˙ 2012 ˙˘Ó ˙ÂÂÊÓ

¯˘‡ 2012 ÒÓ‰ ˙˘Ó ÏÁ‰ ÌÈ„ÏÈÏ ÈÂÎÈÊ ˙„˜.˙ÂÏÈ‚¯‰ ÈÂÎÈʉ ˙Â„Â˜Ï ÛÒ· Â˙ÈÈ

:"5 ÏÈ‚" ÔÈ‚· ÈÂÎÈÊ ˙„˜ .‡ ÌÈÙÈÚÒ Â˜Â˙ ,16/7/2009 ÌÂÈÓ ‰„˜ÙÏ 170 Ô˜È˙· ˙ȯ‰-„Á ‰ÁÙ˘Ó· ‰¯Â‰˘ ,ÍÎ ,‰„˜ÙÏ (‚)66 - (·)40 ˙ÙÒ ÈÂÎÈÊ ˙„˜ ÂÏ·˜È ‰‡Â˘ ‰˘È‡Â Â˙˜ÊÁ· ÂÈ„ÏÈ˘ ‡ÏÓÈ ‰· ÒÓ‰ ˙˘ „Ú ‰„Èω ˙˘ ¯Á‡Ï˘ ÒÓ‰ ˙˘· ÌÂÈÎ ˙Â˙ȉ ÈÂÎÈʉ ˙Â„Â˜Ï ‰Ó„· ,ÌÈ˘ ˘ÓÁ „ÏÈÏ

.18 ÏÈ‚ „Ú „ÏÈÏ ÈÎ Ú·˜Â (1)32 ÛÈÚÒ Ô˜Â˙ ,¯ÂÓ‡‰ Ô˜È˙‰ ˙¯‚ÒÓ· ‡ ,ÂÈÏÚ ‰Á‚˘‰ ‡ ,„ÏÈ· ÏÂÙÈË Ì˘Ï Â‡ˆÂ‰˘ ˙‡¯Â‰.ÈÂÎÈ· ¯˙ÂÈ ‡Ï ÂÈÏÚ ‰Á‚˘‰ ‡ ,¯Á‡ Ì„‡· ÏÂÙÈË Ì˘Ï

:ÌȯÁ‡ ÌÈ„ÏÈ "ËÂÚÙ" ÔÈ‚· ÈÂÎÈÊ ˙„˜ .· ,(‚)66- (·)40 ÌÈÙÈÚÒ Â˜Â˙ ÒÓ‰ ÏË ÈÂÈ˘Ï ˜ÂÁ·

."ËÂÚÙ" ÔÈ‚· ÈÂÎÈÊ ˙„˜ ÂÙÒ‰ ڷ¯‡ ÂÏ Â‡ÏÓ Ì¯Ë „ÏÈÎ Ô˜È˙‰ ÈÙ-ÏÚ ¯„‚ÂÓ – "ËÂÚÙ"

.ÒÓ‰ ˙˘· ÌÈ˘ Â˙ÒΉ ÏÚ ÏÁ‰ ÒÓ‰ „‚Î ,ȇÎÊ ‡‰È ¯·‚ ÈÎ Ú·Â Ô˜È˙‰ ̉˘ ÂÈ„ÏÈÓ „Á‡ ÏÎ „Ú· ÈÂÎÈÊ ˙Â„Â˜Ï ,˙È˘È‡ ‰ÚÈ‚ÈÓ

:ÔωÏÎ ,"˙ÂËÂÚÙ" ‡ÏÓ ‰· ÒÓ‰ ˙˘·Â Â˙„ÈÏ ˙˘· ˙Á‡ ÈÂÎÈÊ ˙„˜ .1

.ÌÈ˘ ˘ÂÏ˘ ÂÏ Ï˘ Â˙„ÈÏ ˙˘ ¯Á‡Ï˘ ÒÓ‰ ˙˘· ÈÂÎÈÊ ˙„˜ È˙˘ .2 Â˙ÈÈ Âχ ÈÂÎÈÊ ˙„˜ .‰È¯Á‡Ï˘ ÒÓ‰ ˙˘·Â ËÂÚÙ‰ ,‰È„ÏÈ ÔÈ‚· ‰˘È‡Ï ˙ÂÚÈ‚Ó‰ ÈÂÎÈʉ ˙Â„Â˜Ï ÛÒ·

.‰„˜ÙÏ Ì‡˙‰·

�

www.psychology.org.ilאתר האינטרנט של הסתדרות הפסיכולוגים בישראל

היכנסו :- )

אנחנו שם, כל הזמן

542012 ÈÏÂÈ

‰ÈÙ¯˙ÂÎÈÒÙ· ˙È˙‡ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ÏÈÈ χȯ·‚ ,¯ÏÙ˘ È·‚ ,ÔÂÓ· ˙Ȅ‰È

2012 ,Ò‚‡Ó 'ˆÂ‰

ÌÈÏÏΉ ˙Â·È˘ÁÏ ˙¯·Â‚‰ ˙ÂÚ„ÂÓ‰ ‡È·‰ ,˙ÈÚˆ˜Ó‰ ˙Âω˙‰· ÌÈÈ˙‡‰ „ÂÚ ÂÏ ˜ÈÙ‰Ï ,ÌÈÁÓÂÓ‰ Âȯ·Á ˙‡ ÌÂÁ˙· Ú„ÈÓ‰ ˙‡ Ì„˜È ¯˘‡ ,¯ÙÒ ˙ÂÓÏÈ„ ˙‰ÊÏ Úˆ˜Ó‰ ˘È‡Ï ¯ÂÊÚÈÂ

.‰ÎωΠÔ˙‡ ¯Â˙ÙÏ ˙ÂÈ˙‡ ˙„„ÂÓ˙‰Ï ÌÈ ÌÈÏ„ÂÓ ‚ÈˆÓ ¯ÙÒ‰ ˙Î¯Ú ‰¯È˜Ò‰ :˙ÂÈ˙‡ ˙ÂÓÏÈ„ ÌÚ ¯Â˜Ó ‰·ÈÒ ÈÓÂÁ˙ ˙¯„‚‰ ÍÂ˙ ˙ÂÈÚ· :‰Ï‡ ˙ÂÓÏÈ„ ˙¯¯ÂÚ˙‰Ï ˙·ÂË ˙χ˘ ,ÏÙËÓ‰ Ï˘ ˙ÂÈ˘È‡ ˙·ÂË ÏÚ ‰ÂÎ ‰¯ÈÓ È‰Ó) ÏÙÂËÓ‰ ÏÂÙÈË Ô‚Π,ÌȷίÂÓ ÌÈÏÂÙÈË· ˙ÂÈ„ÂÒ ˙¯ÈÓ˘ ,(?ÏÙÂËÓ‰ ‰˜È˙‡‰ ‡Â‰ ÛÒ ÔÈÈÚÓ ÌÂÁ˙ .È˙ˆÂ·˜ ÏÂÙÈË ,È˙ÁÙ˘Ó

.ÔÂÁ·‡ È·ˆÓ·Â ,‰ÁÓ˙Ó-Íȯ„Ó ÈÒÁÈ· ȉÈÊ ÍÈω˙Ó ÏÁ‰ ,ÌÈ·Ï˘ Ï˘ ÌȯÊ˙ ‚ˆÂÓ ,Ô„ ÌÂÁ˙ Ïη

.˙ÂÂΉ ˙ÂËÏÁ‰‰ ˙Ï·˜ ÍÈω˙· ‰ÏΠ,‰ÈÚ· Ï˘ ‰ÓÂȘ ˙ÂÓÏÈ„‰ È‚ÂÒ ˙‡ ÌÈ˘ÈÁÓÓ‰ ,‰¯˜Ó ȯ‡È˙· ¯È˘Ú ¯ÙÒ‰ ,‰¯È‰· „‡Ó ‰·È˙Ή .‰ÓÈ˘¯Ó ˙Â¯Â˜Ó ˙ÓÈ˘ ÔΠ,˙‚ˆÂÓ‰ ˙Ú΢Ó ,‡ÒÈ‚ „ÁÓ ÁÂÒȉ ˙ÂË˘Ù· ˙˘·ÂÎ ,˙È˘„È„

.‡ÒÈ‚ Í„È‡Ó ˙ÂÈÚ·‰ ˙·ίÂÓ·

!!! ‡Â¯˜Ï ‰·ÂÁ .È˙ȉ

The Significance of DreamsP. Fonagy, H. Kachele, M. Leuzinger-Bohleber, D. Taylor (Eds.)Karnac, 2012

Ú„È-¯È˙Ú ¯Ë‡ÈÎÈÒÙÎ ,È˙‡ Ô¯˜ÒÓ „ÈÓ˙ È‚ÂÙ ¯ËÈÙ Ì‚ .˙¯˘˜˙‰‰ ˙¯Â˙ È˘·‚ÓÓ Ô˜ÈËÈχÂÎÈÒÙ ,Ô˘„Á ‰˘È‚‰ Ï˘ "˜·Ó‡˜"‰ ˙‡ ‚Ȉ‰Ï ‰ÒÓ ‡Â‰ ‰Ê ¯ÙÒ· ÍÂ˙ ,Ô·ÂÓÎ ,‰˘„Á ˙¯„‡· ,˙ÂÓÂÏÁ‰ ¯˜ÁÏ ˙ÈËÈχÂÎÈÒÙ‰ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ-¯È‰ ÌÂÁ˙Ó ˘„Á Ú„ÈÓ Ï˘ ‰Èˆ¯‚Ëȇ ·ÂÏÈ˘

.ÁÂÓ-˙ÈÈÓ„‰ ȯ˜ÁÓ ˙ÚÙÂ˙ ˙‡ ÔÁ·‰ ,¯ÙÒ‰ ˙·È˙ÎÏ Â¯·Á ÌÈ·¯ Ìȯ˜ÂÁ :ÌÈ˷ȉ ‰ÓÎÓ "¯ÈÂˆÓ ¯ÂÙÈÒ"Π˙È‚ÂÏÂÈÊÈÙ ‰ÚÙÂ˙Î ,ÌÂÏÁ‰ ÌÂÏÁ‰ ̯ ‰ÓÎ „Ú ?Ú„ÂÓ-‡Ï ¯ÓÂÁ ‚ˆÈÈÓ ÌÂÏÁ‰ ‰ÓÎ „Ú „ÓÈÓ· ˙ÂÓÂÏÁ‰ "Ìȇ¯" „ˆÈÎ ?„ˆÈΠ,ÏÂÙÈˉ ÍωÓÏ „ˆÈÎ ?˙ÂÓÂÏÁÏ ÌÈ„ÏÈ ˜Á˘Ó ÔÈ· ¯˘˜‰ ‰Ó ?È˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ‰Ó ?˙ÂÓÂÏÁ‰ ÈÎ˙· ‰ÓÈÏÁ‰ ÏÚ È‚ÂÏÂÈÊÈÙ‰ Ú„ÈÓ‰ ·Ï˙˘Ó ,˙ÂÈ‚ÂÏÂ˙Ù ˙ˆ·˜ Ï˘ ˙ÂÓÂÏÁ ÔÈ· ‰‡Â¢‰Ó ÌÈ„ÓÂÏ Â‡

?˙ÂÈχӯ ˙ÂÈÒÂÏ· Ï˘ ˙ÂÓÂÏÁ ÔÈ·Ï Ú‚Â‰ ÏÂη ,‰‚˘Â‰ ‡Ï ÔÈÈ„Ú ˙ÈËÓ¯„ ͯ„-˙ˆÈ¯Ù˘ ,È˙·‰ Ú„ÈÓ‰ ͇ ,‰Î¯‡ ÔÈÈ„Ú Í¯„‰ .˙ÈÏÈω ˙ÂÏÈÚÙ‰ ˙‡ Â˙·‰Ï

!!! ˜˙¯Ó

¯ˆ˜ È˙¯Â˜È· ‡Â·Ó ,„ȯٯÂËÒ ÈÂ˙‡

2012 ,„ÓÁ ȯÙÒ/˙¯Á‡ ˙ÂÚÈ„È 'ˆÂ‰

.1989-· ‰Â˘‡¯Ï ‡ˆÈ) ˘„Á-Ô˘È ¯ÙÒ-· ¯ËÙ ,ÈËȯ· ¯Ë‡ÈÎÈÒÙ ,¯ÂËÒ Â˙Ó¯˙ ˙‡ ˙ˆÓ˙Ï ,‰ÒÓ ,(2001

.ÂÓÊ-˙· ‰ÊÈχÂÎÈÒÙÏ „ÈÂ¯Ù Ï˘ Â˙ÂÈ˘È‡Â ÂÈÈÁ ˙‡ ‰¯ˆ˜· ¯˜ÂÒ ¯ÂËÒ ÌÈÓÂÒ¯Ù‰˘ ÏÎÎ ,„ÈÂ¯Ù Ï˘ ,Â˙·È˙Î ˙‡ ÔÁ· ‡Â‰ .Ìȯ˘Ù‡Ó ,˙ÂÈ˘È‡‰ ‰·Ó ÂÓÎ ÌÈÈÊÎ¯Ó Ìȇ˘Â· ÁÂ˙È) ,˙ÈËÈχÂÎÈÒÙ‰ ‰˜ÈÎˉ ÁÂ˙È ,˙È„‚-‰¯·Ú‰Â ‰¯·Ú‰ ,˙ÂÓÂÏÁ ˙ÂÈ‚ÂÏÂ˙Ù‰ ˙ÒÈÙ˙ ,(˙ÂȈ‡ÈˆÂÒ‡ „ÂÒÈ·˘ ˘ÈÏÙ˜‰ ȉÈÊ) ˙ÂÈ˘Ù‰ ˙ÈÎÙ‰Ó‰ ‰˙Ó¯ ,(ÈÈÓ‰ ˘ÈÏÙ˜‰ ÏÚ ˘‚„‰ ,‰È‚ÂÏÂ˙Ù‰

.˙„Ï ÒÁȉ ,ÏÏη ‰¯ÈˆÈ‰Â ˙¯ÙÒ‰ ÏÚ ,‰ÊÈχÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ,Â˙ÂÈ˙ȈÓ˙· – ÈÈÚ· ¯ÙÒ‰ Ï˘ ¯˜ÈÚ .˘„ÁÓ Âȇ ¯ÂËÒ Â˙‡ ¯ÚÙ‰ ÈÙÏÎ ,‰„Ú· ˙˘‚ÂÓ ÈΠ̇ ,˙·˜Â‰ Â˙¯Â˜È··Â ‡Â‰ ·˘ ÔÙ‡‰ ÔÈ·Ï ,„ÈÂ¯Ù Ï˘ ‰·Â˙Ή Â˙¯Â˙ ÔÈ· ,ÒÙÂ˙ ‡Â‰

.‰˙‡ Ì˘ÈÈ ˙‡ ¯È„‚Ó˘ ,Ò‡Ò Ò‡ÓÂ˙ Ï˘ ËÙ˘Ó ¯ÂËÒ ıÓ‡Ó ,ÌÂÎÈÒÏ ˙‡ ˜ÈÓÚ‰Ï" ‡È‰ ‰ÊÈχÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ‰˙¯ËÓ :ÍÎ ÌÂÁ˙‰ ˙‡ ·ÈÁ¯‰Ï ÍΠ,Â˙ÏÂÊ ˙‡Â ÂÓˆÚ ˙‡ ¯ÈÎÓ ÏÙÂËÓ‰ ‰¯Î‰‰ .(177 'ÓÚ) ."ÂÈÈÁ ωÈÏ Ú‚Â˘ ‰Ó Ïη ÂÏ˘ ‰¯ÈÁ·‰ ˘ÙÂÁ

?˙‡Ê ‰˘ÂÚ ‰ÊÈχÂÎÈÒÙ‰ ˜¯ ̇‰

„‡Ó ˘È‚¯ Ì„‡Ô¯‡ ÔÈÏÈȇ ¯"„

2012 ,Ò˜ÂÙ 'ˆÂ‰

,ÌÈ˘ÂÁ‰ ˙Ó¯Ó ÏÁ‰ ,˙Â˘È‚¯‰ ‡˘Â ¯Â˘Ú· ¯ÎÂÓ ,˘‚¯‰ ˙Ó¯· ‰ÏΠÌÂÁ˙· ÌȘÒÂÚÏ „ÁÂÈÓ· Ô¯Á‡‰ Ìȯ˜ÁÓ ¯˙ÂÈ ¯˙ÂÈ .„Ïȉ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˙Â˘È‚¯ ÔÈ· ¯˘˜‰ ˙‡ ÌÈÏ‚Ó Ïˆ‡ (Ú‚ÓÏ ,¯Â‡Ï ,ϘÏ) ˙È˙˘ÂÁ˙ ˙·‚˙ ˙ÒÂÂÏ È˘Â˜‰ ÔÈ·Ï ,ÌÈ„ÏÈ-ÈÒÂÙ„ ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ï ‡/ ,˙ÂÈ˘‚¯ ,¯˙È-˙ÂÈ˙‚‰ Ô‚Π,ÌȂȯÁ ˙‚‰˙‰ ,ÌÈÈ˙ÈÈÙÎ ÌÈÒ˜Ë ,˙È˙¯·Á ˙ÂÚÓȉ ÌÂÈ˜Ï ˙ÂÚ„ÂÓ‰ ,Ìȯ‚Â·Ó Ïˆ‡ .'„Π,‰ÓÂÚÊ ,˙È‚¯Â‡‰ ,˙ÈÒÈÒ·‰ ‰ÈÚ·‰ ‰È‚ÂÏÂ˙Ù ÈÏÚ·Î ÌÈÁ·Â‡Ó ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÈÂ˘Ú ÌÈ·¯ Ìȯ‚·Ó ,˙„ÏÂÓ ˙È‚ÂÏÂÈÊÈÙ ‰ÈÚ· ˙„ÓÂÚ È˘Â˜‰ „ÂÒÈ· ¯˘‡Î ,˙È˘Ù

.ÏÂÙÈË-˙¯· ,˙ȇ˜È¯Ó‡ ˙ÈÈϘ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ,Ô¯‡ ¯"„ ‰¯È„‚Ó ,‰Ê ¯ÙÒ· ‰‰ÊÓ ‡È‰ .Ìȯ‚·‰ ·¯˜· ÂÊ ‰ÈÚ·· ‰˜Âω ‰ÈÈÒÂÏ·‰ ˙‡ ,‰· ÏÂÙÈËÏ ˙¢ ÌÈί„ ‰ÚȈÓ ,‰˙‡ ˙¯‡˙Ó ,‰ÈÚ·‰ ˙‡

.‰ÓˆÓˆÏ È„Î

ÌȯÙÒ ÈÈ˙·¯ ÌȯÙÒÔÂ-Ô· ÈÎÂÈ ¯"„ ˙Îȯڷ ÌȈÏÓÂÓ ÌȯÙÒ

55 2012 ÈÏÂÈ

,È˘Â˜‰ ÈÏÚ· ÌÈÏÙÂËÓÏ Ì‚Â ,ÌÈÏÙËÓÏ „ÚÂÈÓ ,È˘¯Ù ¯ÙÒ‰ ˙Â˘È‚· ‰ÏΠÈ˙Ù¯˙ ÏÂÙÈËÓ ÏÁ‰ ,˙¢ ÌÈί„ ¯˜ÂÒ

.˙„„ÂÓ˙‰‰ ¯ÂÙÈ˘Ï ˙ÂÈ˙‚‰˙‰! ˙Ú„Ï È‡„Î

‡ ÚÂ„Ó :˙ÈÓÈËÙ‡ ‰ÈÏ˘‡ ÒÂΉ ȈÁ ˙‡ ˙‡¯Ï ÌÈËÂ

?‰‡ÏÓ‰ ,˯˘ ÈÏË ¯"„

.2012 ,Ô„ÂÓ 'ˆÂ‰

‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÌÂÁ˙Ó ÁÓˆ˘ ¯ÙÒ „ÂÚ È¯˜ÁÓ Í·„ ‰Ï ÛÈÒÂÓ ,˙È·ÂÈÁ‰ ‡Ï ‡ ‰ÓÎ „Ú ÂÚÎ˘Ï È„Î ,ÈÚ„ÈÓÂ

.ÌÈÈÓÈÒÙ ‡Ï ÌÈÈχÂȈ¯ ÏÚ ¯˜ÁÓ‰ ȇˆÓÓ ˙‡ ÒÒ·Ó ¯ÙÒ‰ ˙ÂÈÓÈËÙ‡‰ ÏÚ ÌÈÈÁÂÓ ‰ÒÈÙ ÈÎÈω˙ ¯˙ÂÈ ·ÂË „„ÂÓ˙‰Ï ÂÏ ¯˘Ù‡Ó‰ ,Û„ÚÂÓ È˙„¯˘È‰ Ô‚ÓΠԉ ˙È·ÈËȂ˜-¯È ‰ÈÁ·Ó Ô‰ – ÔÎÏ ,ÌÈÈÁ‰Â ÌÏÂÚ‰ ÈÈ˘ ÌÚ È·ÂÈÁ‰Â ·Âˉ ˙‡ ˙‡¯Ï ÔÓʉ ÏÎ ÌÈËÂÓ Â‡ .˙È˘Ù ‰ÈÁ·Ó

.ÂÊÎ ‰È‡˘ ˙Â‡ÈˆÓ ÈÙ-ÏÚ ,·ÂËÏ ÌÈÙˆÓ ,È¯ÚˆÏ ,ÈÏÈ‚ ÈÓ¯ÓÓ ,‡˜Ú ‡„ .ÔÈÈÚÓ ,‡È¯ ,·Ëȉ ·Â˙Î ¯ÙÒ‰

.È˙ÚÎ˙˘‰ ‡Ï

ÌÈËȯÒ˙ ,˙¢„Á ˙ÂÁÙ˘ÓÌÈ˘È

Ô„¯Â‚ ÔÈËÒȯΠ¯'ˆ¯‡ ÔÈÈϯ˜2012 ,Á‡ 'ˆÂ‰

,˙ÂˆÓ‡Ó ˙‰Óȇ Ô‰ ˙¯·ÁÓ‰ È˙˘ ÍÂ˙Ó ˙ÂÓ‡Ó ˙ÂÈ‰Ï ÂÁÓˆ ¯˘‡ ˙ÂÁÙ˘Ó ÌÚ ˙„·ÂÚ Ô‰ .‰˘˜‰ ÔÂÈÒÈ ÌÈÓÂÒ¯Ù· ˙ÂÚÂ„È Û‡Â ,˙·¯ ˙ÂˆÓ‡Ó ˙¯‰ˆÂÓ‰ Ô˙¯ËÓ .‰Ê ‡˘Â· ‡Ȉ‰˘

.ıÓÂ‡Ó „ÏÈ ‰˜ÈÁÏ ˙ËϘ‰ ,‰ÁÙ˘Ó‰ ÏÚ Ï˜‰Ï ‡È‰ ,‰È‰È˘ ÏÎÎ ¯ÈÚˆ ,ıÓÂ‡Ó „ÏÈ ,ÌÂÁ˙· ÌȘÒÂÚ‰ ÏÎÏ Ú„ÈÎ ¯˙ÂÈ Â‡ ,‰ÓÁ ‰ÁÙ˘Ó ˙ÏÏÂÎ ‰È‡ ÂÏ˘ ÌÈÈÁ‰ ˙ȯÂËÒȉ˘ ‡ ,‡ˆÂÓ‰ ˙ÁÙ˘Ó· ˙ÂÏÏÚ˙‰Â ‰Áʉ ¯·Ú ¯˘‡ „ÏÈ – ÍÎÓ ¯ÒÓ˘ ¯Á‡Ï ,˙È˙ÈÈÚ· ˙‚‰˙‰ ¯ˆÈÈÏ ÏÂÏÚ ,‰‰˘ · ̘ӷ ‰ÁÙ˘Ó‰ ¯Â·Ú .˙ÂÏ‚˙Ò‰‰ ÍÈω˙Ó ˜ÏÁÎ ,˙ˆÓ‡Ó ‰ÁÙ˘ÓÏ Â‡ ,‰·ÂË-˙ÂÈÙÎÎ ˘¯Ù˙‰Ï ˙ÂÏÂÏÚ ‰Ï‡ ˙ÂÈ‚‰˙‰ ,˙ËϘ‰ ‰„¯Á ۇ ‰‚‡„ ,ÏÂÎÒ˙ ˙¢ÂÁ˙ ÂÁ˙Ù˙È ÍΠ,‰È‚ÂÏÂ˙ÙÎ

.ıÂÓȇ‰ ˙˜ÒÙ‰Ï ˙·˘ÁÓ È„Î „Ú ,ıÓ‡Ӊ „Ïȉ ÈÙÏÎ ÌÈ¯Â‰Ï ÚȈ‰Ï ,˙¯ÎÂÓ‰ ˙ÂÚÙÂ˙‰ ˙‡ ¯È·Ò‰Ï ‰ÒÓ ¯ÙÒ‰ ˙ÏÈÁ˙· ¯˜ÈÚ· ,Ì˙‡ ˜ÊÁÏ Ô˙ȇ „„ÂÓ˙‰Ï ÌÈί„ ÌȈӇӉ

.ÍÈω˙‰ ‡ ˙Ó‡ ‰ÁÙ˘Ó ÏÎÏ ‰‡È¯˜Ï ȇ¯ ,ÈÒÈÒ· ,È˘¯Ù ¯ÙÒ

.˙ˆÓ‡Ó

ÌÓˆÚ· ÌÈÁÂË· Ìȯ‰˙ÈÓÚ ÌÈÈÁ

2012 ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰È¯ÙÒ ,‰ÎÈÒÙ ,Ô„ÂÓ 'ˆÂ‰

,2006 -· ¯Â‡Ï ‡ˆÈ ,"ÌȂȉÓÎ Ìȯ‰" ¯ÙÒÏ Í˘Ó‰ ÌÎÏ È¯‰ ‰Ù˜˙ ‰˙‡ .ͯ‰ ÏÈ‚Ï ˙¯‰· ‡Â‰ „˜ÂÓ‰ ÌÚÙ‰ ¯˘‡Î ÈÏ‚¯‰ :'·-'‡‰ ˙ÈȘ‰ Ï ,¯˙ÂÈ· ˙ȯ‚˙‡ ͇ ,‰˜Â˙Ó ,˙ÂÎÓ

ÁÂ˙ÈÙ ,‰ÏÈÓ‚ ,‰„ȯ٠,‰ÏÈ· ,‰È˘.„Ïȉ Ï˘ ˙ÂÈ˘È‡‰ ˙ÂÏÂÎȉ

‰Ù˜˙· ¯·Â„Ó ,‰¯Â‰ ÏÎ Ú„ÂÈ˘ ÈÙÎ ÌÈÈÂÈ˘· ‰¯È˘Ú ,¯˙ÂÈ· ˙ÈӇȄ Ï„Ȃ Ï˘ ˜¯ ‡Ï ÏÏΠͯ„· ,ÌÈÚ¯ȇ ,‰ÁÙ˘Ó ˙¯ÈˆÈ Ï˘ ‡Ï‡ ,„Á‡ ËÂË‡Ê ÏÂÏÒÓ‰ ˘Â·È‚ Ìȯ‚Ӊ ÌÂ˜Ó ˙¯ÈÁ·

...„ÂÚ Ô·ÂÓÎ ˘È ÈÚˆ˜Ó‰ ,Ô‚ÂÚ‰ ‡È‰ ‰ÁÂË·‰ ˙¯‰‰ ,ÔÎ ÏÚ ˙‚˘‰· ‰˙Â·È˘Á ,Â˙ÁÙ˘ÓÏ ÂÏ ‡È‰ ,‰Ë˜˘Â ‰ÁÂÈ ˙È˙ÁÙ˘Ó ‰¯È‡

.ÌÈ„ÏÈÏ ˜¯ ‡Ï ,ÂÏÂÎÏ ÈÁ¯Î‰ ȇ˙ Ï˘ ÚÙ˘· ,ÂÏÈ ‰Ï ÈÓÚ ÌÈÈÁ Ï˘ ÂÂÈÒÈ Â˙ÓÎÁ Ìȇ· ԇΠ,Â È‡Ó „Á‡ ÏÎ Ï ,"ÍÏÓ‰ ͯ„" ˙‡È ÓÏ ,ÌÈÙÈË ˙ÂÈÁ‰ ,˙ÂˆÚ ÏÈ·˘" ȉÈÊ· ,‰ ÈÓ‚Â ˙ÊÂ‡Ó ‰ È‚· .ÂÏ È˯ى „Ïȉ ÏÂÓ ˙¯‰· ˙·‰· ,„ÁÂÈÓ‰ „ÏÈ ˙ÂÈ È‡ ÏÂÓ Â˙ÂÈ È‡Ï Ìȇ˙Ó‰ "·‰Ê‰

.Ô„ÈÁÎ‰Ï Â‡ Ô˙Â˘Ï ˙ Ȃ·Â ˙ÂȈ¯-È Ï· ˙ÂÈ‚‰˙‰Ï ÌÈӯ‚‰ (ËÚÓÎ) ‰Ï‡˘ ÏÎÏ ‰·Â˘˙ È˙‡ˆÓ ,ÂÈ„ÂÓÚ (ËÚÓÎ) 400 -· ˙È˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙÎ .ͯ‰ ÏÈ‚· ÌÈ„ÏÈÏ ‰ÁÙ˘Ó‰ ÈÈÁ· ÈΠ,˙ÂÓÈ˘È ˙·ÂË ˙ÂÈÁ‰‰ ÈÎ ‰„ÈÚÓ È‡ ,ÈÓˆÚ· ‰˜È˙Â

.ÌÈÚ˜¯ Ï˘ ·Á¯ „ÚÓÓ ,ÌÈ·¯ ÌÈ¯Â‰Ï ÂÏÈÚÂÈ

!!! „‡Ó ȇ„Î ,ÂÊ ‰ÈÈÒÂÏ·· ˜ÒÂÚ˘ ÈÓÏ

,ÈÚˆ˜Ó ¯ÙÒ ˘ÓÓ ‡Ï ,ÌÂÏ‡È Ôȯ‡ Ï Ô¯Á‡‰ ¯ÙÒ· ÌÈÈÒ‡."·Â¯˜" Ï·‡

‰ÊÂÈÙ˘ ˙ÈÈÚ·ÌÂÏ‡È Ôȯ‡

2012 ,˙¯Î 'ˆÂ‰

˜ÂÒÈÚÏ ,"‰·Ò‰" ÌÚÙ‰ ‰˘ÂÚ ÌÂÏ‡È ÏÈ·˜Ó· Ë˯˘Ó ‡Â‰ .‰È¯ÂËÒȉ· :Á¯-È˘‡ È˘ Ï˘ ̉ÈÈÁ· ‰Ù˜˙ ÂÏÂÓ ,Ú„ȉ ÛÂÒÂÏÈÙ‰ ,‰ÊÂÈÙ˘ ͯ· ȯÈÎ·Ó ,˙ÂÁÙ ÚÂ„È Ì„‡ ,‚¯·Ê „¯Ùχ ˙Ȉ‡‰ ‰‚ÏÙÓ‰ Ï˘ ÌÈ‚ÂχȄȇ‰ ‡È‰ ˙¯˘˜Ó‰ ‰ÈÏÂÁ‰ .¯ÏËȉ Ï˘Â ‰È‰˘ ,Ú„ȉ ÈÓ¯‚‰ ¯¯Â˘Ó‰ ,‰˙‚ Ï˘ ·‰Ï ıȯÚÓ ‰È‰ ÂÓˆÚ ‰Ë‚˘ „ÂÚ· ,‚¯·Ê¯ Ï˘ "ÂÏÈχ" ,ÂÎÂ˙· ˘Á ‡Â‰˘ ˘ÈÏÙ˜‰ ÌÚ ˙ÓÚ˙Ó ‚¯·Ê¯ .‰ÊÂÈÙ˘ Ï·˜Ï È˘Â˜‰ ÏÂÓ „Á‡ „ˆÓ ‰˙‚ Ï ‰ÈÙÂÒÂÏÈÙÏ Â˙ÎÈ˘Ó ÏÂÓ

.¯Á‡ „ˆÓ (˙ÂÁ‰) Ȅ‰ȉ ,‰ÊÂÈÙ˘Ï ‰˙‚ ÔÈ· ¯˘˜‰ ˙‡ ‰‡Ó‰ Ï˘ „ω· ‰ÊÂÈÙ˘ Ï˘ ÂÈÈÁ ˙ÚÈ¯È ˙˘¯Ù ÍÎ ÍÂ˙· Ú˜¯ ÏÚ ,˙Ȅ‰ȉ ‰Ïȉ˜‰ ÔÈ·Ï ÂÈ· ¯ÚÙ˘ Ú¯˜‰ ÏÚ ,17 -‰ ÏÚ ÌÈÈÈÚÓ ÌÈ„‚ȉ ÍÎÓ ¯Ê‚ ÌÂÏ‡È .˙‰Âχ‰ ‚˘ÂÓ ÏÚ Â¯ÂÚ¯Ú

.˙‰ÂχÏ ˙„Ï ÂÒÁÈ „ÈÂ¯Ù Ì˘Ï ÂÏ˘ ȯˇÈÎÈÒÙ‰ ڄȉ ˙‡ Ì˘ÈÈÏ ÌÂÏ‡È Ï˘ ÂÂÈÒÈ ,‰È‚ÂχȄȇ· ˙˜·„‰ Ï˘ ¯˘˜‰· ,Ô˙ÂÈ˘È‡Â ˙ÂÈÂÓ„‰ ÁÂ˙ÈÏ ÈÎ ˜ÙÒ Ôȇ .ÌȯÎÈ ,‰˙ÂÚÓ˘Ó ˙„‰ ÈÙÏÎ ‰„ÓÚ· ,˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ· ͇ ,˙ÂȯÂËÒȉ ,˙·˜Â ˙Âχ˘ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï ÔÂÈÒÈ Ô‡Î ‰È‰

.¯˘˜‰ ÏÎÏ ˙ÂÂÎ ,˙ÂÈ„ÈÓ˙ ,˙ÂÈχү·È‡ ˙ÂÈÂÓ„‰ ËÂ˯˘ .˘ÓÓ ‡Ï ,È¯ÚˆÏ ,È˙Ú„ ˙ÂÈÚÏ ?ÁÈψ‰ ̇‰ ȯÂÁ‡Ó ‰Èˆ·ÈËÂÓ‰ ,ÏÙ¯ÂÚÓ Ô‰ÈÈ· ¯˘˜‰ ,·¯ ¯ÒÁ· ‰˜ÂÏ

.Úˆ˜Ó‰ ˘È‡ ÌÂÏ‡È ˙‡ È˙Ù„Ú‰ .‰¯Â¯· ‡Ï – Ô˙Âω˙‰

562012 ÈÏÂÈ

˙ ˙ÂÈÙ ,‰˜È˙‡‰ ˙„Ú ÔÁÏ ÏÚ ˙ÂÁÂÓ ÌÈ˘‰ Í¯Â‡Ï ˙ÂÈ‚ÂÒ .˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰¯˘Î‰‰ ˙ÂÈ‚ÂÒ· ˙˜ÒÂÚ ¯˘‡ ,˙‚ӠÌÂÈÓ ‰˘ÚÓÏ ‰ÏÈÁ˙Ó‰ ,˙ÂÁÓ˙‰‰ ˙ÈÁ· ˙‡ ˙ÂÏÏÂÎ Âχ ¯·ÚÓ-Ò˜Ë ‰Â‰Ӊ ,‰ÈÁ·· ˙ÓÈÈ˙ÒÓ ˙ÂÁÓ˙‰‰ ˙ÏÈÁ˙ ÍÈω˙Ï .ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ˙ÈχӯÂÙ‰ ‰ÎÈÁ‰ ˙‡ ÏÚ‰ ˙ÚÓˉ ˙˘Á¯˙Ó ÂÎωӷ˘ ¯Á‡Ó ‰·¯ ˙Â·È˘Á ‰Ê ˙ÂÓ„Î ,Úˆ˜Ó‰ ˘È‡ ˙ÂÓ„ ,˙·¯ ÌÈÓÚÙ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰

.ϷȘ ‰˙‡˘ ‰Î¯„‰‰Â ‰¯˘Î‰‰

Ìȇ ,ÂÏ˘ ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰˜È˙‡‰ ÈÏÏ΢ ‰ÏÂÚ ‰˜È˙‡‰ „Â˜Ó ÈÓÂÁ˙ ÏÚ Ì‚ ‡Ï‡ ,ÏÂÙÈˉ ÔÂÁ·‡‰ ÈÓÂÁ˙ ÏÚ ˜¯ ÌÈÏÁ ˙·¯Ú˙‰‰ Ï˘ "Á˜Ï"‰ Ï˘ ˙¯„‚‰ ÍÂ˙Ó ˙‡Ê .‰¯˘Î‰‰ ÏΠıÚ ,ͯ„ÂÓ ,ͯ„ÂÓ Ï˘ ÏÙÂËÓ ,ÏÙÂËÓ" :˙ÈÚˆ˜Ó‰ ; "˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙·¯Ú˙‰ ¯·ڷ ÌÈ˘˜·Ó ‡ ,˘˜·Ó˘ ÈÓ ,‰Î¯Ú‰ ,ÔÂÁ·‡ ,ÏÂÙÈË"Î ˙¯„‚ÂÓ "˙ÈÚˆ˜Ó ˙·¯Ú˙‰" ˜ÂÒÈÚ‰ ÌÂÁ˙· ÌÈÈÚˆ˜Ó ‰Î¯„‰ ‡ ıÂÚÈÈ ,ÌÂ˜È˘

."‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ·

Èί‡¯È‰ ‰·Ó· ÌÈÂ˙ ̉ .ÌÈÈ„ÂÁÈÈ ÌÈÒÁÈ Ì‰ ‰Î¯„‰ ÈÒÁÈ „Á‡‰˘Î ,‰„·ÚÏ Ìȯ·Á Ì‚ ̉ ͯ„ÂӉ Íȯ„Ó‰ · ,·Î¯ÂÓ Û‡ ̉ ˙·¯˜ ÌÈ˙ÚÏ ,ͯÚÂÓ‰ ‡Â‰ ¯Á‡‰Â ÍȯÚÓ‰ ‡Â‰ ˙ÂÈ˙Ù·‰Â ˙ÂȯÁ‡‰ ,‰¯˘Âȉ ˙„ÈÓ ÔÂÎ .˙ Â˙‡· ÌÈ„·ÂÚ ÌȯˆÂ‰ ÌÈηӷ ,·Ëȉ ËÂÂÏ ˙¯˘Ù‡Ó ,ͯ„ÂӉ Íȯ„Ó‰ Ï˘ ¯˘È‰ Ï΢‰ ÍÂ˙Ó ÌÈÏÚÂÙ ÌÏÂ΢ ˙ÂÁÈË·Ó ‰Ï‡Î ÌÈÒÁÈ· ˙ÂÈÙ‰ ¯Â‡Ï ˙‡Ê ÌÚ .ÌÈÈ˙‡ ÌÈȘÈÏ ÂÚÓÈÈ˘ ÍÎ ,·Âˉ ·Ï‰Â ÌÈÏÂÎÈ ,‰Î¯„‰Ï ÌÈڂ‰ ‰˜È˙‡‰ ÈÏÏÎ ,‰Ï‡ Ìȇ˘Â· ‰„ÚÂÂÏ ÈÎ ˘È‚„‰Ï ·Â˘Á ÍÎÏ Ì„Â˜ ͇ .ÚÈÈÒÓ Ì¯Â‚ ̉ Û‡ ˙ÂÈ‰Ï ,˙ÂÁÓ˙‰‰Â ‰¯˘Î‰‰ ÈÎÈω˙Ï ÒÁÈ· ˙ڷ˜‰ ˙ÂÎÓÒ‰ .˙‡ȯ·‰ „¯˘Ó· ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙„Ú‰ Ï˘ ‡È‰ ‰ÏÂÎÎ ‰·Â¯ ˙Âχ˘Â ˙˜ÙÒ ˘È ̇ ˙˜˙‰Â ˙ÂÈÁ‰‰ ÈÙÏ ÏÂÚÙÏ ·Â˘Á ˙„ÚÂÂÏ ˙ÂÙÏ ÈÂÈÁ ,‰˜È˙‡‰ ÈÏÏÎÏ ÒÁÈ· ‡ ,‰Ï‡Ï ڂ· Íωӷ „ÂÚ ÍÎ ˙¢ÚÏ Èˆ¯ .‰˜È˙‡‰ ˙„ÚÂÂÏ Â‡ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙ÂÏÂÏÚ ¯·Î ʇ˘ ,„·ÚÈ„· ‡Ï ‰ÈÁ·Ï ‰Î‰‰Â ‰¯˘Î‰‰ ÈÏÏÎ ÏÚ ˙¯ȷÚÏ ˘˘Á Û‡˘ ÔÎ˙ÈÈ ‰ÏÂÂÚ ÏÚ ˙ÂÚË ˙ÂÏÚÏ

.˙˜˙‰ ‡ ‰˜È˙‡‰

ÏÚ ˙¯Á‡‰ ÌÈ˘· ÂÏÚ˘ ˙ÂÈÙ Ï˘ ÌÈÎ˙Ï ˙‡ӂ„ ‡Ï ÂÈ˙¢ Í¯Â‡Ï˘ ‰Î¯„‰ Ï˘ ÍÈω˙ :‰„Ú‰ Ï˘ ‰ÁÏ¢ ÍÈω˙ ÌÂÈÒ· ˙ˆÏÓ‰ ÁÂÏ˘Ó ;·Â˘Ó ‰Î¯Ú‰ È˘‚ÙÓ Âȉ Ï˘ ˙‡ ‡Ï ÒÁÈ ,ÌÈί„ÂÓ‰ ÈÙ· Ô˙ÙÈ˘Á ‡ÏÏ ,‰¯˘Î‰‰ ˘ÂÓÈ˘Â ,‰ÈÁ·‰ ˙Ú· ÌÈÁ· Ï˘Â ‰¯˘Î‰‰ Íωӷ ÌÈÎȯ„Ó

.‰‡¯Â‰ ÈÎ¯ÂˆÏ ,‰ÈÁ·‰ ȯÓÂÁ· ÌÈÁ·

,ÌÈί„ÂÓ‰ ÈÙ· ‰˙ÙÈ˘Á ‰¯˘Î‰‰ Í¯Â‡Ï ‰Î¯Ú‰Ï ¯˘‡· ÍÎÏ ‰˙Èȉ 2004 -Ó ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ‰˜È˙‡‰ ÈÏÏη ȯ‰

‰Î¯„‰· ˜ÒÂÚ‰ 9 ˜¯Ù· ¯Ó‡ Ì˘Â ˙˘¯ÂÙÓ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ,‰Î¯„‰ ȯ˘˜·Â ÌÈÈÚˆ˜Ó ÌÈÈÓ„˜‡ Ìȯ˘˜·" :‰‡¯Â‰·Â ÛË¢ ·Â˘Ó Ô˙Ó Ï˘ Ìω ÍÈω ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÂÓÈȘÈ-˙ÂÂÁ ¯ÒÓÈ ‡Ï ,ÌÈÎȯ„Ó-ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ .ÌÈί„ÂÓÏ ÌÈË„ÂËÒÏ ˙‡ ‡¯˜ ÌÈί„ÂÓ‰˘ ÈÏ·Ó ,̉Èί„ÂÓ ÏÚ ˙ÈÚˆ˜Ó ˙Ú„ ˙„ÒÂÓ· ,ÔÎ ÂÓÎ ".¯Á‡Ï ‰˙¯ÈÒÓ Ì¯Ë ,˙‡Ê‰ ˙Ú„‰ ˙ÂÂÁ ‰Î¯Ú‰‰ ÍÈω˙ ·ÈÈÁ˙Ó ,‰ÈˆËÈ„¯˜ ÍÈω˙ ¯·Ú˘ ÌÈȇÂÙ¯ .ÌÈί„ÂÓÏ ÒÁÈ· Ì‚ ‰Ê ÏÏη „·ÂÚ ÏÎÏ ‰˘Ï ˙Á‡ ·Â˘Ó‰Â ȇ¯ ‰· ,‰¯˘Î‰‰ Ï˘ ‰˙‰ÓÏ ÌÈÚ‚Â Âχ ÌÈÏÏÎ ,‰˘ÚÓÏ Ì˙ÂÈÚˆ˜Ó˘ ÍÎ ,ÌÈÁÓ˙ÓÏ ÌÈϘ‡‰Â ÌÈÏΉ ˙‡ ˜ÙÒÏ ÌÈÎȯ„Ó‰ ‡ ¯˘‡Î ,ȯ˘Ù‡ ¯·„‰ .Á˙Ù˙˙ ÏÏÎ˙˘˙ ˙Âη Ì‰Ï ÌȯÓ‡ ,ÍÎÏ ÌÈȇ¯ ̉˘Î ÌÈί„ÂÓ ÌÈÁ·˘Ó ·Â˘Ó ‡ÏÏ ˙‡Ê ‰˘Ú Íȇ .¯˙ÂÈ ‰˘˜ „·ÚÏ È˙Ó ‰Ó ÏÚ

?Û˜˘Â ÈÂÏ‚ È˙Ù˜˙

-ÏÚ ÌȯÒÓ ÌÚ·ËÓ˘ ‰ÈÁ· ȯÓÂÁ· ÌÈÁ· ˘ÂÓÈ˘Ï ¯˘‡· ,ÌÈÁ· ÌÈÎȯ„Ó Ï˘ ˙‡ ‡Ï ÒÁÈÏ ¯˘‡·Â ÌÈί„ÂÓ‰ È„È .·Âˉ ·Ï‰Â ¯˘È‰ Ï΢‰ ‰Â˘‡¯Â ˘‡¯· ÌÈ˘¯„ ԇ΢ ȯ‰ ˘ÂÓÈ˘ Ï˘ÓÏ ÍΠ,‰‰Â·‚ ˙ÂÈ˙‡ ˙¯ȷÚÏ ˙„ÚÂÓ‰ ̉ȄÚÏ· ˙¢¯ ‡ÏÏ ÌÈÁ· ÌÈÎȯ„Ó È„È-ÏÚ ‰ÈÁ·‰Â ‰¯˘Î‰‰ ȯÓÂÁ· ˙ÂÈ„ÂÒÏ ˙ڂ‰ ˙ȘÂÁ ˙È˙‡ ‰¯È·Ú ‡È‰ ,ÔÁ·‰ ‡ ,ͯ„ÂÓ‰

.ͯ„ÂÓ‰ Ï˘ ÏÙÂËÓ‰ ÈÙÏΠԉ ͯ„ÂÓ‰ ÈÙÏÎ Ô‰ ,ÔÂÈÒÈÁ ÌÈί„ÂÓ‰ ÈÙÏÎ „·ÎÓ ‡Ï ÔÙ‡· ÌÈ‚‰Â˘ ÌÈÁ· ÌÈÎȯ„Ó ¯„Úȉ· ÌÈÏÚÂÙ ,ÂÓˆÚ ‰Î¯„‰‰ „ȘÙ˙ ÈÙÏΠÌÈÁ·‰Â ˙Â¯Â˘˜‰ ˙ÂÈ˙‡ ˙¯ȷÚÏ Ë¯Ù .˙ÂÈ˙Ù· ˙ÂȯÁ‡ ,‰¯˘ÂÈ È¯‰ ,ÔÁ· Íȯ„Ó Ï˘ ÈÚˆ˜Ó‰ „ȘÙ˙‰ ˙ÈÈ·‰ ˙‰ӷ ¯˘Ù‡Ó‰ ÈÚˆ˜Ó ÌÈϘ‡ Â˙‡ ˙¯ÈˆÈ ÔÂÏ˘Èη ¯·Â„Ó˘ ÈÙÏÎ ˙ÂÚÈ·˙· ‡Â· Íȇ ÂÊ΢ ‰Î¯„‰ ‡ÏÏ .‰È‡¯ ‰Î¯„‰ „·ÎÓ ‡Ï ÒÁÈ È¯‰ ?Ì˙ÂÈÚˆ˜Ó ÏÂÏÎ˘Ï ÒÁÈ· ÌÈÁÓ˙Ó‰ Ò¯‰Ï ‰ÏÂÏÚ˘ ,˙È˘È‡ ‡Ó‚„ ‰ÂÂ‰Ó ,ÂÈί„ÂÓ Ï‡ Íȯ„Ó Ï˘ ÏÎ ˙ÏÏ¢ ȇ„ ,‰ÁÓ˙Ó‰ Ï˘ ‰È‡¯‰ ˙ÂÈÚˆ˜Ó‰ ˙‡

.ͯ„ÂÓ‰ ÈÙÏÎ ˙ÂÈÚˆ˜Ó ˙ÂÚÈ·˙· ‡Â·Ï Íȯ„Ó‰Ó ˜Â„Ȉ

Ï˘ ÂÊ ‰Â¯Á‡ ‰˘· ˙„˜Â˘ ‰˜È˙‡‰ ˙„Ú :ÂÊ ‰ÓÈ˘¯ ÈÏ¢· ÌÈ˘˜·Ó‰ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ .‰˜È˙‡‰ „ ÔÂÎ„Ú ÏÚ ‰Ï ‰Èˆ„˜‰ ‰Î¯„‰Â ‰¯˘Î‰Ï ÌÈڂ‰ ‰˜È˙‡‰ ÈÏÏÎ ÔÂ΄ڷ Û˙˙˘‰Ï ,˙¯ÂÙ ¯˘Â‡‰ ‰ÁÏ ,‰˜È˙‡‰ ˙„ÚÂÂÏ ˙ÂÙÏ ÌÈÓÊÂÓ

psycho@zahav.net.il

‰˜È˙‡‰ ˙„Ú¯"ÂÈ ,¯È˙Ú-¯ÎÈȯ ‰˜·¯ ¯"„ÛÒÂÈ-¯· ÔÈÈˢ¯Â· ˙ÂÈ '·‚

„ÏÈÙȯ‚ ‰Â‡ '·‚˙¯ÂÙ-¯˘Â‡‰ ‰Á '·‚

ıÈ·ÏÙ˜ ‰‚ '·‚

משולחנה של ועדת האתיקה

הדרכה ובחינות התמחות בפסיכולוגיה

57 2012 ÈÏÂÈ

„·ÂÚ :˙ˆÂÙ ‰˜ÒÚ‰ ˙ÂÂÎ˙Ó ‰ÓÎ ˘È ‰„·ډ ˜Â˘· ˜ÙÒÓ‰ ÔÏ·˜ Ï˘ „·ÂÚ ,ÌÈ˙Â¯È˘ Ô˙ ‡ È‡ÓˆÚ ,¯Î˘· ÁÂÎ ˙¯·Á ˙ÂÚˆÓ‡· „·ÂÚ Â‡ ,˙Â¯È˘‰ ÔÈÓÊÓÏ ÌÈ˙Â¯È˘ Úˆ·˙‰Ï ‰ÏÂÎÈ ,‰Ï‡ ‰˜ÒÚ‰‰ ˙ÂÂÎ˙ÓÓ ˙Á‡ ÏÎ .Ì„‡

.ȯ·Ȉ ˜ÈÒÚÓ ÏÂÓ Â‡ È˯٠˜ÈÒÚÓ ÏÂÓ

,ÌȘÂÁ ˙ίÚÓ ˙ÓÈȘ ,¯È΢‰ „·ÂÚ‰ ˙ÂÈÂÎÊ Ï˘ ÌÂÁ˙· ‰˙¯ËÓ˘ ,("‰„·ډ ˙˜È˜Á":ÔωÏ) ‰·Á¯‰ Ȉ ˙˜˙ ,Ï˘ÓÏ ,ÍÎ .„·ÂÚ‰ Ï˘ ˙ÂÈÒÈÒ·‰ ÂÈ˙ÂÈÂÎÊ ÏÚ Ô‚‰Ï ¯È„Ò‰Ï ,‰ÏÁÓ ,‰˘ÙÂÁ ,‰ÁÂÓ ‰„Â·Ú ˙ÂÚ˘ ,¯Î˘‰ ˙‚‰ ‡˘Â· ˙¯ËÙ˙‰Â ÌȯÂËÈÙ ,‰ÈÒÙ ,‰ÒΉ ˙ÁË·‰ ,‰‡¯·‰

.‰ÈÏÙ‡ ˙ÚÈÓÂ

‡ ,¯Â˙ÈÂÏ ˙Â˙È Ôȇ ‰˜È˜Á· ˙‚ÂÚÓ‰ ˙ÂÈÂÎʉ ·Â¯ Ô˙È ,˙‡Ê ÌÚ .‰„·ډ ‰ÊÂÁÏ ÌÈ„„ˆ‰ È„È-ÏÚ ‰È˙‰Ï ˙¯ÙÂ˘Ó ˙ÂÈÂÎÊ ÏÚ ,„È·ÚÓ‰ ÌÚ ˙ÂÓÎÒ‰Ï ÚÈ‚‰Ï ÌÈ˙ÚÏ ¯˜ÈÚ·) ‰„·ډ ˙˜È˜Á ÈÙ-ÏÚ ˙·ÈÂÁÓ‰ ‰Ï‡ ˙ÓÂÚÏ 14 ÛÈÚÒ ÈÙÏ ,ÌÈÎÒ‰Ï Ô˙È ‡Ó‚Â„Ï ÍÎ .(È˯ى ¯Ê‚Ó· „È·ÚÓ‰ ˙¢¯Ù‰ ÈÎ ,1963 -‚"΢˙ ÌȯÂËÈÙ ÈȈÈÙ ˜ÂÁÏ Â‡Â·È ÌÈÏ‰Ó ÁÂËÈ·Ï Â‡ ‰ÈÒÙ Ô¯˜ ,ÌÈÏÂÓ‚˙ ˙Ù˜Ï

.ÌȯÂËÈÙ ÈȈÈ٠̘ӷ

ȇ˙ ,ÌÈ˙Â¯È˘‰ Ô˙ ‡ ,ȇӈډ ÔÏ·˜‰ ˙ÂÈÂÎÊ Ï˘ ÌÂÁ˙· .ÁÂÎÈÂÂÏ Á˜ÈÓÏ ÌÈÂ˙ ¯˙ÂÈ ‰·¯‰ ÌÈ˘ÈÓ‚ ̉ ‰˜ÒÚ‰‰ ˙ÂÈ¢¯ Ô‚Π˙ÂÈ¢¯· ˙Â¯Â˘˜‰ ˙·ÂÁ ˙ÂÏËÂÓ ÔÏ·˜‰ ÏÚ

.ÈÓÂ‡Ï ÁÂËÈ·Ï „ÒÂÓ‰ ,ÒÓ‰

Ô˙Ó ‡˘Ó‰Â ˙ÂË·Ï˙‰‰ ·Ï˘· ,‰˜ÒÚ‰ ˙ÏÈÁ˙ ˙‡¯˜Ï ıÏÓÂÓ ,(ÔÏ·˜ Ï˘ ‰¯˜Ó· ˙Â¯È˘‰ ÔÈÓÊÓ Â‡) ˜ÈÒÚÓ‰ ÌÚ ‚È˘‰Ï ˙Ó-ÏÚ „"ÂÚ ÌÚ ıÚÂÂÈ‰Ï ÌÈ˙Â¯È˘ Ô˙ ‡ ,„·ÂÚ ÏÎÏ

.Â˙ÈÁ·Ó ·ËÈÓ‰ ˙‡

ÈÎ ¯ÂÎÊ ,ÔÏ· ‡ ,„·ÂÚ ÏÎÏ ,˙ÂÈ˷ϯ‰ ˙ÂÈÂÎÊÏ ¯·ÚÓ ‰ÓÈ˘¯· ÌÎÈÙ· ‡È· .È„ÂÁÈÈ ˜ÂÒÈÚ ÌÂÁ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙÏ ÈÙÏ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰Ï ÌȈÏÓÂÓ‰ ˙„˜ ÌÈ˘‚„ ¯ÙÒÓ ÂÊ

.‚ÂÏÂÎÈÒÙÎ ‰˜ÒÚ‰ ÌÎÒ‰ ÏÚ ‰ÓÈ˙Á

˘È ÌȇӈÚÏ Ì‚Â ÌÈ„·ÂÚÏ Ì‚ ÌÈÈ˷ϯ ÌÈ˘‚„‰ ÏÎ ‡Ï.‰Ó‡˙‰· ̉Èχ ÒÁÈÈ˙‰Ï

˙ÈÚˆ˜Ó‰ ˙ÂÙÈÙΉ ͯÚÓ ‰Ó ,ÌÎÒ‰· Ú·˜Ï ÔÂÁ·Ï ÚˆÂÓ -ÂÈȉ„) ˜ÒÚÂÓ‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ·ÏÂ˘È Â·˘ ,‰„·ډ ̘ӷ ˙ÂȯÁ‡‰ ‰Â˙ ÈÓÏ ,‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÚ Á˜ÈÙ‰ ˙ÂÎÓÒ ÈÓÏ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰˘ ÌÈӯ‚ ˘È ̇ ÁÂÂÈ„‰ ˙·ÂÁ ÈÓÏ ,˙ÈÚˆ˜Ó‰

.(̉ÈÙÏÎ ˙ÈÚˆ˜Ó ‰„ÓÚ ËÂ˜Ï Â‡ ,Ì˙ÂÁ‰Ï ÍÓÒÂÓ

ÔÈ„ ‡ ,È˙ÚÓ˘Ó ÔÈ„Ï ‰ÏÂÁ˙ ˘È ̇ ÌÎÒ‰· Ú·˜Ï ÚˆÂÓ.‰„·ډ ̘ÓÏ Ú‚Â‰ ‰˘ÏÎ ¯Á‡ ÈÓÈÙ

,‰„·ډ „Ú· ˙Ï·˜˙Ó‰ ‰¯ÂÓ˙‰ ÈÙ‡ ‰Ó ¯È„‚‰Ï ÚˆÂÓ Â‡ ,˙ÂÓÈ˘Ó ÈÙÏ Â‡ ,‰Ú˘ ÈÙÏ ,˙È˘„ÂÁ ‡È‰ ˙¯Â΢Ӊ ̇

.˙¯„‚ÂÓ ˙ÂÏËÓ

‡ ,˜ÈÒÚÓ‰ ÈÙÏÎ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙·ÂÁ ‰Ó Ú·˜Ï ıÈÏÓ Ì‡ Ô‚Π,ÌÈ„„ˆ‰ ÔÈ· ¯˘˜‰ ÌÂÈÒ Ï ‰¯˜Ó· ˙Â¯È˘‰ ÔÈÓÊÓ Ì˜ӷ ‰Ï‡ ÌÈÏÙÂËÓ· ÏÙËÏ ÍÈ˘Ó‰Ï È‡˘¯ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙Ù˜˙Ï ˙‡Ê ˙¢ÚÏ È‡˘¯ Âȇ˘ ‡ ,ÂÏ˘ ¯Á‡‰ ‰„·ډ ¯È„‚‰Ï Ú·˜Ï ˘È Ìȯ·„‰ Ï˘ ¯Á‡ ˷ȉ· .˙ÓÈÂÒÓ ÔÓÊ ¯˙ÂÂÈ ‡Ï˘ ÍÎ ,ÌÈÏÙÂËÓ‰ ÈÙÏÎ ˙ÂȯÁ‡· ‡˘È ÈÓ ÌÎÒ‰·

.‰„·ډ ‰ÊÂÁ ÌÂÈÒ ¯Á‡Ï ÏÙËÓ ‡ÏÏ ÏÙÂËÓ‰

˙Ú„‰ ÏÂ˜È˘ ¯Ó˘È ÈÎ ˙¯˘˜˙‰‰ ÌÎÒ‰· Ú·˜Ï ÚˆÂÓ ˙‡ ÌÈÈ˜Ï È‡˘¯ ‰È‰È ‡Â‰Â ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ÈÚˆ˜Ó‰ ÌÂÁ˙· ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ÌÈϷ˜Ӊ ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ÌÈ˯„ËÒ‰ ÈÏÚ·˘ ,ÂÊÎ ‡È‰ ‰˜ÒÚ‰‰ ˙¯‚ÒÓ Ì‡ ¯˜ÈÚ· ˙‡Ê .˜ÂÒÈÚ Ìȇ ,¯˙ÂÈ ÌȯÈη‰ ÂÈÏ‰Ó˘ ‡ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȇ ˜ÒÚ‰ Û¯ˆÏ ‡ ,ÌÈÓÎÒ‰· Ú·˜Ï ÚȈ „··-„· .ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÏÚ ÂÏÂÁÈ˘ ÌÈÈ·È˯ËÒÈÈÓ„‡‰ ÌÈÏ‰Ï ‰ÈÙ‰ ÌÈÁÙÒÎ

.˜ÒÚÂÓ‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰

‡Â˘ ˜ÂÒÈÚÏ ÈÂÒÈÎ ˘È ̇ ÌÎÒ‰· Ú·˜Ï ÔÂÁ·Ï ÚˆÂÓ ‰ÒÈÏÂÙÏ „ ‡Â‰ „·ÂÚ‰ ̇‰ ,‰Ù˜ ÁÂËÈ· ˙ÒÈÏÂÙ· ,ÌÎÒ‰‰

.ÈÚˆ˜Ó‰ ÁÂËÈ·‰ ÈÓ„ ÌÂÏ˘˙· ‡˘Â‰ ÈÓÂ È˘È‡ ÔÙ‡·

̇‰ ,ÌÎÒ‰· ¯È„‚‰Ï ‰˜ÒÚ‰ ̯˷ Ú·˜Ï ÚˆÂÓ ,ÌÈ„ÁÂÈÓ ÔÂÓ‡ ÈÒÁÈ ˙¯‚ÒÓ· ,ÏÏÂÎ ÌÎÒ‰· ‡È‰ ˙¯˘˜˙‰‰ ‡ ,˙ÂÚ˘ ÈÙ-ÏÚ ÌÈ„·ÂÚ Ôȇ ̉·˘ ,ÌÈÈÚˆ˜Ó ‡ ,ÌÈÈÏÂ‰È ˜ÂÁ· ¯ÂÓ‡‰ ÏÚ ˙ÎÓÒ ÂÊ ‰Úˆ‰ .˙ÂÚ˘ ‰Ú·˜˙ ‡Ó˘ ÏÚ ÏÁ Âȇ ‡Â‰ ÂÈÙÏ ,1951-‡"È˘˙ ‰ÁÂÓ ‰„Â·Ú ˙ÂÚ˘ ȄȘÙ˙· ÌÈ„·ÂÚ ÏÚ ¯˙ȉ ÔÈ·Â ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈ‚ÂÒÓ ÌÈ„·ÂÚ .È˘È‡ ÔÂÓ‡ Ï˘ ˙„ÁÂÈÓ ‰„ÈÓ ÌÈ˘¯Â„‰ ÌȄȘÙ˙· ‡ ,‰Ï‰‰ ˜ÒÚÂÓ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ‰ÈÙÏ ,‰„·ډ ÌÎÒ‰· ‰˜ÒÈÙ ˙ÒΉ ȇ ‰ÚÓ˘Ó ,È˘È‡ ÔÂÓ‡ Ï˘ ˙„ÁÂÈÓ ‰„ÈÓ ˘¯Â„‰ „ȘÙ˙· ‰‡ˆÂ˙ΠÂÈÏÚ ‰ÁÂÓ ‰„Â·Ú ˙ÂÚ˘ ˜ÂÁÓ ˙‡¯Â‰ ˙ÏÂÁ˙ ˙ÂÚ˘ ˙ÂÒÎÓ ˙ÂÏ·‚ÓÓ ˙Â˘Ï ˙¯˘Ù‡ ,¯˙ȉ ÔÈ· ,ÍÎÓ ˙ÂÚ˘'Ï ˙‡ÎÊ ¯„Úȉ ÔÎ-ÂÓΠ˜ÂÁ· ˙ÂÚ·˜‰ ‰˜ÒÚ‰‰

.˜ÂÁ· Ô˙¯„‚‰Î '˙ÂÙÒÂ

ÔÓÓÓ‰ ‡ ,ÌÂÏ˘˙· ‡˘Â‰ ÈÓ ,ÌÎÒ‰· ¯È‰·‰Ï ÚˆÂÓ ‰È‰È ‰Ê˘ ÈÈÚ· ¯È·Ò ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙¯„˙Ò‰Ï ¯·Á ÈÓ„

.˜ÈÒÚÓ‰

Úˆ˜Ó· ˜ÂÒÚÏ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ Â˙ÂÎÊÏ ÒÁÈÈ˙‰Ï ÚˆÂÓ ÈÙ-ÏÚ Â˜ÂÒÈÚÏ ÏÈ·˜Ó· ,˙¯Á‡ ˙¯‚ÒÓ· ,‚ÂÏÂÎÈÒÙÎ „Â‚È Íη Ôȇ „ÂÚ ÏÎ ˙ÂÁÙÏ Â‡ ,˙ٯ‚ ˙ÂÎÊÎ Èχ .ÌÎÒ‰‰

.ÔÈÓÊÓ‰ ‡ ˜ÈÒÚÓ‰ ÌÚ ÌÈÒ¯Ëȇ

דגשים שמוצע לתת עליהם את הדעת, לפני חתימה על הסכם העסקה של פסיכולוג

È"Ù‰Ï ÈËÙ˘Ó ıÚÂÈ ,ÈÓ‰¯·‡ ͯ· ÔÈ„-ÈίÂÚ „¯˘Ó ,ÈÓ‰¯·‡ ͯ· „"ÂÚ ÈËÙ˘Ó ıÂÚÈÈ

582012 ÈÏÂÈ

,ÔÈÓÊÓ‰ ‡ ,˜ÈÒÚÓ‰ È„¯˘Ó· Ô˙È ˙Â¯È˘‰ · ‰¯˜Ó· ˜ÏÁ Úˆ·Ï ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ Â˙ÂÎÊÏ ÌÎÒ‰· ÒÁÈÈ˙‰Ï ÚȈ

.‰Ï‡ ˙ÂÚ˘ ÔÈ‚· ‰¯ÂÓ˙ Ï·˜Ï „¯˘ÓÏ ıÂÁÓ ÂÈ˙ÂÓÈ˘ÓÓ

˙‡ ÂÁÈË·È˘ ÌÈÚˆÓ‡ Ï˘ ÌÓÂȘ ,ÌÎÒ‰· Ú·˜Ï Ì‚ Â˙ˆÚ ‰ÏÁ˘ ¯Á‡ ¯ÓÂÁ ÏÎ Ï˘ ‡ ,ÌÈÎÓÒÓ Ï˘ ˙ÂÈ„ÂÒ‰ ˙¯ÈÓ˘ ¯ÂÓ˘Ï ‰·ÂÁ ÔÈ„ ÈÙ-ÏÚ ÈÎ ¯ÂÎÊÏ ˘È .˙ÂÈ„ÂÒ‰ ˙·ÂÁ ÂÈÏÚ ÚˆÂÓ .˙˜˙· Ú·˜‰ ÔÓʉ ͢ÓÏ È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ „ÂÚÈ˙‰ ÏÚ ‰„·ډ ȯ˘˜ ÌÂÈÒ· Ô΢ ,˜ÈÒÚÓ‰ Ï˘ Â˙·ÂÁ ÂÊ ÈÎ Ú·˜Ï È‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙Â¯È˘‰ Ô˙ ‡ ,„·ÂÚ‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Íω ‡Ï ¯"ÙÚ

.ÂÓÈÚ ·Èί‡‰Â

,˙¢¯„ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ È„È-ÏÚ ˙Âω˙Ó‰ ˙ÂÓ¢¯‰˘ ÔÂÂÈÎÓ ˙‡ ¯ÂÓ˘Ï ÔÂÎ ,ËÙ˘Ó‰ ˙È·· ‰È‡¯ ˘Ó˘Ï È„Î ,ÌÈ˙ÚÏ ˙Ù˜˙Ó ˙ÁÙ˙ ‡Ï˘ ‰Ù˜˙Ï ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ÌȘÈ˙‰ ‡˘Â ˙‡ ¯È„Ò‰Ï ÌȈÈÏÓÓ Â‡ .˜ÂÁ· ‰Ú·˜‰ ˙¢ÈÈ˙‰‰ ‰ÊÂÁ· ,¯Â¯· Á¯Â‡· ˙ÂÈÏÂÙÈË ˙ÂÓ¢¯ ÏÚ ‰¯ÈӢ Ï‰ȉ ÌÈÎÓÒÓ‰ ˙‡ ¯ÂÓ˘Ï ‰·ÂÁ‰ ˙‡ ÔÈÈˆÏ ÚˆÂÓ .˜ÈÒÚÓ‰ ÌÚ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˙¢¯Ï Ì„ÈÓډϠ˙¢ÈÈ˙‰‰ ˙Ù˜˙ ÌÂ˙Ï „Ú ˜˜„ÊÈ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰˘ ˙¯˘Ù‡ ÏÏÎÓ ‡ÈˆÂ‰Ï Ôȇ .Â˙˘È¯„ ÈÙÏ ˘‚Â˙˘ ‡ ,˙ÈÚˆ˜Ó ˙ÂȯÁ‡ Ï˘· Ú·˙ÈÈ˘ ‰¯˜Ó· ,¯ÓÂÁÏ

.‰ÂÏ˙ „‚

Ï˘ ‰˜È˙‡‰ ÈÏÏÎ ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ˜ÂÁ ÈÙ-ÏÚ ÈÎ ¯È·Ò‰Ï ÚˆÂÓ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÏÚ ,È"Ù‰ Ï ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ‰˜È˙‡‰ „˜ ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ‰¯·Ú‰· ,‰˘È‚· ,ÔÂÒÁ‡· ,‰·È˙η ‰È‡¯ ˙ÂÈ„ÂÒ ÏÚ ¯ÂÓ˘Ï Ì‡ ÔÈ· ,ÌÈ·Â˙Π̉ ̇ ÔÈ· ,Ì˙ÂȯÁ‡·˘ ÌÈÓÂ˘È¯· ˘ÂÓÈ˘·Â ˘ÓÓÏ Ô˙È .‰¯Âˆ Ïη ÌȇˆÓ ̉ ̇ ÔÈ·Â ÌÈËϘÂÓ Ì‰ ˜ÈÒÚÓ‰˘ ÍÎ ‰˜ÒÚ‰‰ ÌÎÒ‰· ‰˙¯„Ò‰ ͯ„ ÏÚ ÂÊ ‰·ÂÁ

.ÍÎÏ ˙ÂȯÁ‡· ‡˘È

‰˜È˙‡‰ „˜ ÈÙ-ÏÚ ÈÎ ˜ÈÒÚÓÏ ¯È·Ò‰Ï ÚˆÂÓ ,ÔÎ-ÂÓÎ ¯˙Â˙ ‡Ï ,ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ìȇ˘ ÌÈ„·ÂÚÏ ,È"Ù‰ Ï˘ ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ÈÂÏÈÓÏ ıÂÁ ¯·„‰ ̇ ‡Ï‡ ,˙ÂÁÂ˜Ï ¯Â˘˜‰ ¯ÓÂÁÏ ˙Â˘È‚

.˙ÂÈ„ÂÒ ÏÚ ‰¯ÈÓ˘Ï ·˙η ·ÈÈÁ˙‰˘ ¯Á‡Ï ̄ȘÙ˙

˙‚‰ ˜ÂÁ· ˙·ÂÁ‰ ÌÂÈ ÈÎ ,‰˜ÒÚ‰‰ ÌÎÒ‰· ¯È„‚‰Ï ÚˆÂÓ .˜ÈÒÚÓ‰ ÏÚ ÏÂÁ˙ ,Ú„ÈÓ‰ ȯ‚‡Ó ÏÂ‰È ˙·¯Ï ,˙ÂÈ˯ى Ì˘¯Â ÌÈËÙ˘Ó‰ „¯˘Ó ˙ÂÈÁ‰Ï ‰Ê ÔÈÈÚ· ÌÈ¯Ú ˙ÂÈ‰Ï ˘È .Ô‰ÈÙÏ ‚Â‰Ï ·ÈÈÁ˙È ˜ÈÒÚÓ‰˘ ÍÎÏ ‡È·‰Ï ڄÈÓ‰ ȯ‚‡Ó

.‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ Â˙ÙÈ˘Á ˙‡ ÂÊ Í¯„· ÌˆÓˆÏ Â˙ÂÂÎ

Â˙„Â·Ú È¯ˆÂ˙· ˙ÂÈÂÎʉ ÈÓÏ ‰Ï‡˘Ï ÌÎÒ‰· ÒÁÈÈ˙‰Ï ÚˆÂÓ.(ÌȯˆÂÈ ˙ÂÈÂÎÊ ,˙ÂÏÚ· ˙ÂÎÊ) ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘

‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ Â˙ÂÎÊ ˙‡ ,ÌÎÒ‰· Ú·˜Ï ÌÈÚÈˆÓ Â‡ „ÂÚ ˙¯„˙Ò‰ Ï˘ ‰˜È˙‡‰ „˜ ÈÏÏÎ ÈÙ-ÏÚ ,Â˙„·ڷ ‚Â‰Ï ˙Âӯ ÁÈË·‰Ï „Ú ‰Ï‡ ÌÈÏÏÎ .χ¯˘È· ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ì‚ ,Ô‚ÓÏ ÂÏ ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÏÂÎÈ˘ ,˙‚‰˙‰ Ï˘ ÌÈ˯„ËÒ ˙‡Ê Ô‚ÚÏ ÔÎ ÏÚ Èˆ¯Â ȇ¯ .˙ÈÚˆ˜Ó ˙ÂȯÁ‡ Ï˘ ˙ÂÚÈ·˙·

.„·ÎÈ ˜ÈÒÚÓ‰˘ ‰˜ÒÚ‰‰ ÌÎÒ‰·

,‰˜ÒÚ‰‰ ÌÎÒ‰· ‡ ,‰„·ډ ÌÎÒ‰· Ú·˜Ï ÌÈÚÈˆÓ Â‡ ‡ ˙ÂÓÂÈÓ· ,‰Ï΢‰· ‰„·ډ Íωӷ ͯˆ‰ ‰ÏÂÚ Ì‡ ÈÎ ‡Ï ‡Â‰ ,Ì˙‡ ˘Î¯ ‡Ï ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ¯˘‡ ,˙„ÁÂÈÓ ‰¯˘Î‰· ˙‡ ˙ÂÙ‰Ï È‡˘¯ ‰È‰È ÂÓˆÚ· ˙Â¯È˘‰ ˙‡ ˙˙Ï ·ÈÈÁ ‰È‰È ‡ ,˙Â¯È˘ ˙˙Ï ˘¯„ÈÈ ‡Ï ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ .¯Á‡ ÏÙËÓÏ ÏÙÂËÓ‰ ˙Ó¯ ÈÙ-ÏÚ ÈÚˆ˜Ó‰ Â˙Ú„ ÏÂ˜È˘Ï Ì‡˙‰· ‡Ï‡ ,ÏÂÙÈË

.ÂÏ˘ ڄȉ

ÌÈÊÂÁ ˙¢ÚÏ ÌÈ‚‰Â ̉·˘ ‰„Â·Ú ˙ÂÓ˜ӷ ÈÎ Ú·˜Ï ÚȈ ‰Ï‡ ÌÈÊÂÁ· ÂÏÏÎÈ ‡Ï ,Ì‰Ó ˜ÏÁ ‡ ,˙ÂÁ˜ω ÌÚ ÌÈÈÚˆ˜Ó „ÂÓÚÏ ÏÂÎÈ Âȇ˘ ‡ ,‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÚ ÌÈÏ·Â˜Ó Ìȇ˘ Ìȇ˙ .ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ Ï˘ ‰˜È˙‡‰ „˜ ˙‡ ÌÈÓω Ìȇ˘ ‡ ,̉· Ï˘ Â˙ÂÎÊ ÈÎ Ú·˜Ï ÚˆÂÓ ,˙È˘ÚÓ ‰ÈÁ·Ó ¯˘Ù‡˘ ÏÎÎ ‰„ÈÓ ˙ÂÓ‡·Â ÌÈÈÚˆ˜Ó ÌÈÁ·Ó· ˘Ó˙˘‰Ï ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ÏÎÏ ˙ˆ˜‰Ï ˙ÈÚˆ˜Ó ‰ÈÁ·Ó ÂÈÏÚ ÌÈϷ˜Ӊ ÌÈ˯„ËÒ ͯˆ‰ ˙‡ ÂÈÙ· ÔÈÈˆÏ Â‡ ,˙ÈÚˆ˜Ó Ϸ˜Ӊ ÔÓʉ ˙‡ Á˜Ï

.ÚÂÈÒ Â‡ ÏÂÙÈË Í˘Ó‰ Ï·˜Ï

‡ ‰„·ډ ÈÓÎÒ‰· ԇΠ¯ÂÓ‡· ¯ÊÚÈ‰Ï ÂÏÎÂ˙ ÈÎ ‰Â˜ .ÌÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ Ï˘ ‰˜ÒÚ‰

פסיכולוגית חינוכית מומחית -בהנהלת דפנה תמיר

ספירלה המתאפיין ביכולת לייצר הבנה אינטגרטיבית בין מושגים מעולה הפסיכולוגיה הקלאסית מכון

, מספק מענה כולל בתחום הילד המחונן ברמה אישית, והעדכנית למושגים מעולם התוכן של המחוננות .משפחתית ובית ספרית

:הניתנים במכוןהשירותים אבחון פסיכודידקטי � יעוץ וליווי הורים � אינדיבידואלי בילד ובמתבגר טיפול � הלמידהפיתוח וייעול תהליכי סדנאות � . אנשי מקצוע בתחום המחוננות והמצוינותהכשרת �

? ? ?ת בהתמקצעות במחוננות /מתעניין

www.spirala-psy.com קיראו עלינו באתר מודיעין , אזור התעסוקה 0747-019-219: טלפון

בהנהלת דפנה תמיר פסיכולוגית חינוכית מומחית

�

59 2012 ÈÏÂÈ

˙‡ ‡Â¯˜Ï ÌÈÏÈÁ˙Ó Ì˙‡˘ ÈÙÏ ˘ÓÁ Âχ ,·˘Á ڂ¯Ï ¯ˆÚ ,¯Ó‡Ó‰ ‰ÏÈÓ‰ Ìη ˙¯¯ÂÚÓ ˙ÂȈ‡ÈˆÂÒ‡ ÂÓÈ˘ ,˙‡Ê Ì˙È˘Ú˘ ¯Á‡Ï ?"˙ÂÂÁÓ" ,˙ÂÈ·ÂÈÁ Ô‰ ˙ÂȈ‡ÈˆÂÒ‡‰ ̇‰ ,·Ï ÌȯÒÓ ˙ÂÓ‚ÈËÒ ÂχÏ ˙ÂÈÏÈÏ˘ ‡ ÌÎÏ ‰ÚÈˆÓ È‡ ?˙Â¯Â˘˜ Ô‰ ÌÈÈ˙·¯˙ ˙ÈÏ‚‡·) ˙ÂÂÁÓ˘ ÌÂ˘Ó ,ÍÎ ˙¢ÚÏ Very ‡ Gifted child ‡Â‰ ÁÂÓ‰ ÌÈ·¯ ψ‡ ˙ÒÙ˙ ,(advanced child ˙ÂËÏÁ‰‰ ÈÏ·˜Ó ·¯˜· Ì‚ ̉ÈÈ· – , ˙È˙¯·Á-˙ÈËÈÏÂÙ ‰¯„‚‰Î ‡Ï ,˙ÂÈÎÂÈÁ ˙ËÏÁÂÓ ,˙ÈÒÈÒ· ˙ÏÂÎÈ Ï ¯Â‡È˙Î ‡Ï‡ ψ‡ ,˙¯„Ú˘ ‡ ,˙ÓÈȘ˘ ˙ÈχËÂË Úˆ˜Ó-È˘‡ ,‰˘ÚÓÏ˘ „ÂÚ· ,˙‡Ê .„Ïȉ ‰Ó ˙ÂÂÁÓ ¯È„‚Ó ‰Ó ÂËÈÏÁ‰˘ ̉

.(Greenspan, 1993) ‰¯„‚‰Ï ıÂÁÓ ,˙¯‡˙Ó (1993) ‡„Ï ‰˜È¯‡ ÌÈ¯Ó '¯„ Ï˘ ‰¯ÙÒÏ ‰Ó„˜‰· ¯Â‡È˙ ,"Í„ÏÈ ˙‡ ˙Ú„Ï" – „¯‡ÙËÒ „Ïȉ Ï˘ ˙ÈÚˆ˜Ó‰ ˙¯ÙÒ· Ï·Â˜Ó ˙ÈÏÏÎ ‰Èˆ‚ÈÏËȇ ÏÚ·Î ,ÔÂÁÓ‰ ‰ÈÈÒÂÏ·‰Ó 5% ÏÚ ¯·Â„Ó) ,‰ÏÂÚÓ Ï˘ 1% -Ï ÌÈȈÓÏ ÌÈ·˘Á˘ ‡Â‰˘ ,(ÔÂÁÓÏ ·˘Á˘ ‰ÈÈÒÂÏ·‰ ¯ÙÒÓ· ÌÈ¯Â˘ÈÎ ÏÚ· Ì‚ ÏÏΠͯ„· ‡„Ï .„„· ÌÂÁ˙· ˜¯ ‡Ï ÌÈÓÂÁ˙ ˙ÂÁÈ˙Ù ÏÚ·Î ÔÂÁÓ‰ ˙‡ ˙¯‡˙Ó ÌÈ˘¯Â„‰ ÌȷίÂÓ Ìȇ˘ÂÏ ,˙Â˘È‚¯Â ,ÌÈ˘ÈÓ‚ ‰·È˘Á ÈÎÈω˙ ,˙ÂÈÚ· Ô¯˙Ù ,˙È‡ÓˆÚ ‰·È˘Á ,ÌȘÂÓÚ ,ÌÈÈ¯Â˜Ó .Ú„ÈÓ ·Ï˘Ï ‰ÏÂÚÓ ˙ÏÂÎÈ ,¯È˘Ú ÔÂÈÓ„ ,‰·È˘Á ˙Â¯È‰Ó ˘È ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈÈÈÙ‡Ó .Ô¯ÎÈÊ Ï˘ ˙È„ÂÁÈÈ ˙ÏÂÎÈ ÔÂÏ˘ÈÎ ÌÚ ÌÈÏ˘‰Ï È˘Â˜‰ ̉ ÌÈÙÒ ˜ÏÁ Ì‚˘ „ÂÚ· .˙Â¯Ó Ï·˜Ï È˘Â˜‰Â Âʉ ‰˜ÂÏÁ‰ ˙‡ ÌÈÏ·˜Ó Ìȯ‰‰Ó

,ÌÈÂÁÓ Ìȇ˘ ‰Ï‡ÎÏ ÌÈÂÁÓÏ ‰¯Â˘˜Â ,ÌÈ„Ïȉ ˙‡ ˙‚ÈÈ˙Ó ÂÊ ‰¯„‚‰ ÍΠ.„Ïȉ ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó‰ ÁÂÎ È‚ÓÏ .ÌÈÂÁ ̉ ÌÈÂÁÓ˘ ÌȯÓ‡ ,Ï˘ÓÏ Ï˘ ‰˜ÈËÈÏÂÙ· ˙ÂÚÓ˘Ó ‰·¯‰ ÍÎ ÏÎ ˙ÂÚÙ˘‰‰ .Âʉ ‰ÏÈÓ· ˙ÏÙÂ˜Ó ÌÈ„ÏÈ ˙ÂÏÂÎÈ ÔÂÁÓ‰ ÏÚ ÌÈÓ˘˘ ˙ÂÈÂÂ˙‰ Ï˘ ̉ȯ·ÁÓ ,̉È˙Â˙ÈÎÓ ‰˜Á¯‰ :˙ÂÈ‰Ï ˙ÂÈχȯ ‡Ï ˙ÂÈÙȈ ˙¯ÈˆÈ ,‰ÂÎ˘Ï ÌÈÓÂÁ˙· ̉ÈÈ˘˜Ó ˙ÂÓÏÚ˙‰Â ̉ÈÙÏΠ̉È˙ÂÏÂÎÈ ÌˆÚÓ ÌÈ˙ÈÚÏ .ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÓˆÚ ÌȇˆÂÓ ‰Ï‡ ÌÈ„ÏÈ ,˙„ÁÂÈÓ‰ ˙ÓÊÓ˘ ˙ÂÈ˙¯Á˙ „‡Ó ˙¯‚ÒÓ· ,˙ÂÈ˙¯Â˜È· ,ËÂÙÈ˘ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰‰

.‰Áψ‰ ,ÔÂÏ˘ÈÎ

„Ï „ÏÈ ÏÎ ,˙‡Ê ˙ÒÙÂ˙ ȇ˘ ÈÙÎ Ô˜ÏÁ ,„‡Ó ˙ÂÏ„‚ Ô˜ÏÁ ,"˙Â˙Ó" ÌÚ ,"˙ÂÂÁÓ"Î ¯·„Ï Ô˙È ‡Ï ÍÎ ÏÚ ,˙ÂÁÙ ,„Â‡Ó ˙˜ÊÁ ˙ÂÏÂÎÈ ÂÏ ˘È˘ „ÏÈ ‡Ï‡ ˙ÂÁÙ ÌÈÓÂÁ˙ „ˆÏ ,ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈÓÂÁ˙· ÁÂÙÈËÏ ˜Â˜Ê „ÏÈ ÏÎ .˙¢ÏÂÁ ‡ ,ÌȘÊÁ ÂÏ˘ ˜ÊÂÁ‰ ÈÓÂÁ˙Ï Ì‚ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ÏÂ Ô‡Ù˘È¯‚ ÈÏËÒ .‰˘ÏÂÁ‰ ÈÓÂÁ˙Ï Ì‚Â ‰˙Ó" :¯˙ÂÈ ÈˆȘ ÔÙ‡· ˙‡Ê ‡ËÈ· ÌÈ„ÏÈÏ ÒÁÈ· ‰˙Ó ˙ÂÈ‰Ï ˙·ÈÈÁ ‡Ï ‰˙Ó ˙ÂÈ‰Ï ‰Îȯˆ ˜¯ ‡È‰ .ÌȯÁ‡ "„Ïȉ Ï˘ ˙¯Á‡‰ ˙ÂÏÂÎÈÏ ‰‡Â¢‰· ˘È .(Playground Politics P 125) ‰˘ÓÎ ˙ÂÂÁÓÏ ÒÁÈÈ˙‰Ï ‰ÈÈË ‰ÚÈˆÓ È‡ .„Ïȉ ÌÚ ‰‰ÂÊÓ‰ ÈχËÂË „‡Ó ˙ÂÈÙȈÙÒ ˙ÂÏÂÎÈ· „˜Ó˙‰Ï .˙¢ÏÂÁ Ì‚ ˙ÂÓÈȘ ,Ô„ÈˆÏ˘ ˙‰·‚ ÂÈÈÚ „‚Ï ÌÈ˘Ï ÂÈÏÚ ÌÈÏÙËÓÎ ˙„˜ ÏÚ ,‰˙ÂÏÏη „Ïȉ ˙·ÂË ˙‡ ,ÂÏ ˙ÂÈÂ˘È‚¯‰ ,ÂÏ ˙ÂÈÙȈÙÒ‰ ˜ÊÂÁ‰ Â˙Á¯ ˙‡ ˜ÊÁÏ ,Èχ„ȷȄȇ‰ ‚Ò

ÌÈ„ÏÈ ÌÚ Âȯ˘˜ ˙‡ ˙ÏÏÂΉ ,˙È˘Ù‰ ˙ÈÎÂÈÁ‰ ˙ίÚӉ Â˙ÁÙ˘Ó ,ÂÏÈ‚-È·

.‡ˆÓ ‡Â‰ ‰·˘

ÌÈÂÁÓ ÌÈ„ÏÈ Ìȯ˙Â‡Ó Ï‡¯˘È· ÌÈÁÈψӉ ÌÈ„ÏÈÏ .'‚-'· ˙Â˙Èη ˙˘Â¯Á Á˙ÂÙ˘ ,·˙ÎÓ ÁÏ˘ ,˙ÂÈÁ·· ˙·Î˘· ÌÈ„ÏÈÏ Ìȯ‰ ÔÈ· ˙Âχ˘ Ï˘ ˘È ̇‰ ?ÚÂ„Ó ?ϷȘ ÈÓ :¯ÙÒ‰ ˙È· ͯˆ ˘È ˙Ó‡· ̇‰ ?¯ÂÚ¯ÚÏ ˙¯˘Ù‡ ÈÏ˘ ‰·Â˘˙‰ ?‰Ï‡Î˘ ¯Â˙ȇ ÈÁ·Ó· ÌÈÓÓ˜˙Ó Âȉ Ìȯ‰ ȇÂÂω !‰¯Â¯· ,ÛÂÁ„ ͯˆ ˘È .‰Ï‡‰ ÌÈÁ·Ó‰ „‚Î ,˙ÂÈÙȈÙÒ ˙ÂÈÁ·· ,Ô˙‡ ÛÈÏÁ‰Ï .(1993) Greenspan ÚÈˆÓ˘ ÈÙÎ ÏÚ ,„Ïȉ ̘ÂÓÓ ÔÎȉ ˜„·È˘ ˙ÂÈÁ· ,˙ÂÁ˙Ù˙‰· ÌÈ¢ ÌÈÓÂÁ˙ Ï˘ Ûˆ¯‰ ˙Â·Ï ˙Ó-ÏÚ ,ÂÏÈ‚-È·Ï ‰‡Â¢‰· ˙¯‚ÒÓ· ,„ÏÈ ÏÎÏ ˙ÂÓȇ˙Ó ˙ÂÈÎÂ˙ ÌÈ„ÏÈ ‰ÏÈÎÓ‰ ,˙È‚-·¯ ‰˙ÈÎ Ï˘ .ÌÈ¢ ÌÈÓÂÁ˙· ,˙¢ ˙ÂÓ¯ ÈÏÚ· ¯·ÂÚ˘ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï˘ ‰ÈÂÂÁÏ ‰ˆˆ‰ ÍÂ˙Ó ‚Ȉ‰Ï Ô˙È ,‰Ê‰ ‚ÂÒ‰Ó ÍÈω˙ Ô· „ÏÈ ,*¯È‡È ÌÚ È˙ÓÈȘ˘ ‰ÁÈ˘ Ï˘ '· Ì‚Â '‡ ·Ï˘ ˙‡ ¯·Ú ¯È‡È .11 ‰ÈÁ·‰ ÈÙÏ" :ÍÎ ˙‡Ê ¯‡˙Ó ,‰ÈÁ·‰ ˘È ,ÍÙÈ‰Ï ...¯Â·Ú‡˘ ÏÏη È˙·˘Á ‡Ï È˙Èȉ˘ ,ÌÈ¯È‰Ó ÌÈ„ÏÈ ‰Ï‡Î ‰˙Èη ÂÏ ÌÈ„ÏÈ 14 .ÔΠ̉ ¯Â·Ú‡ ‡Ï ȇ˘ ÁÂË· ȇ ˜¯Â (˙Â˙ÈÎ 2) ÈÏ˘ ‰·Î˘‰Ó ¯·Ú ¯Ó‡ ‡Ï „ÏÈ Û‡ .'· ·Ï˘ ˙‡ Ì‚ È˙¯·Ú Ï·‡ ,ÌÂÏÎ ‡Ï ,¯ÓÂÏÎ .‰Ê ÏÚ ÌÂÏÎ ÈÏ ÌÈ‚ÂÁÏ Íω ‰˙‡ ,‰Ó – È˙‡ Âχ ˜¯ Ïη ¯ÙÒÓ È‡ ?ÌÈÈÈˈӉ Ï˘ ‰Ï‡‰ "ÌÈÈÁ‰ ˙¯˜" ÏÚ È˙‡ ÌÈÏ‡Â˘˘ ÌÂ˜Ó ‡Ï ÁË· Ï„‚ ‰È‰‡˘Î ·Â¯˜· ÈÎ ,ÈÏ˘ „ÈÓ˙ ,ÌÎÁ ȇ˘ Ú„ÂÈ È‡ Ï·‡ ...¯ÙÒ‡

כתבה וערכה איריס ברנט

הסיפור של הורות לילד מחונן

:‰Ó„˜‰ ˙‡ ‰‡Â¯ ˙È˙¯ÂÒÓ‰ Ë·Ó‰ ˙„˜ .‰Â˘ Ë·Ó ˙„Â˜Ó ,ÔÂÁÓ „ÏÈÏ ˙¯‰ Ï˘ ¯ÂÙÈÒ· Ô·˙‰Ï ÌÎ˙‡ ÔÈÓÊÓ ‰Ê ËÒ˜Ë ˙„È„Ó Ï˘ ÌÈ˯„ËÒ ˙Ù˜˘Ó˘ ,˙È˯‡È˙ ‰ÈÈ·‰ ‡Ï‡ ‰È‡ ÂÊ˘ „ÂÚ· ,„Ïȉ ÌÚ ‰‰ÂÊÓ‰ ‰ÂÎ˙Î ,˙ÈχËÂËÎ ˙ÂÂÁÓ‰ ÛÈÏÁ‰Ï ÚÈˆÓ ¯Ó‡Ó‰ .̉ÈÈ· ÌÈÒÁȉ ÏÚ Âȯ‰ ÏÚ ,„Ïȉ ÏÚ ÂÊ ˙‚ÈÈ˙Ó ˙ίÚÓ Ï˘ ˙ÂÚÙ˘‰‰ ˙‡ ‚ÈˆÓ ¯Ó‡Ó‰ .‰Èˆ‚ÈÏËȇ ˙ÈÎÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ‰ ÏÚ˘ ,ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï˘ ÌÈÈÙȈÙÒ‰ ÌÈÈ˘˜·Â ˙ÂÈÙȈÙÒ‰ ˙ÂÏÂÎÈ· ˙„˜Ó˙Ó‰ ‰·È˘ÙÒ¯Ù· ,ÂÊ ˙ÂÏÎ˙Ò‰ ÌÈÏÂÎÈ Âȯ‰ „ˆÈÎ ,‰Ï‡˘‰ ÏÚ ÂÓˆÚ ÂÈÏÚ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï ˙‰·‚‰ ÂÈ˙ÂÏÂÎÈ Ï Ô˙ÚÙ˘‰ ԇΠ‰Â„È .¯·‚˙Ï ÁÙËÏ Ìȯ‰‰ ÏÚ .ÌÈÈ·È˯‡ ˙ÂÂÈگ ‰„ÈÓÏ ˙Âȯ‡È˙ ,˙È˙¯·Á‰ ‰ÈÈ·‰‰ ÌÂÁ˙Ó ˙ÂÂÈÚ¯ ÏÚ È˙˘È‚ ˙‡ ˙ÒÒ·Ó È‡ ?ÔÓÈÚ „„ÂÓ˙‰Ï ·È‚‰Ï ÌÚ ˙È˙ÁÙ˘Ó ‰„·ڷ ,ÈÈϘ‰ ÈÂÈÒÈÓ ˙‡ӂ„ ÏÚ ˙ÒÒ·˙Ó È‡ ,‰Ï‡ ˙ÂÂÈÚ Ï ˙ÂÈ˘ÚÓ‰ ˙ÂÎÏ˘‰‰ ˙‡ ˙‡¯‰Ï ˙Ó-ÏÚ ˙¯ËÓ .ÍÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ ÏÂÓ Ìȯ‰ Ï Ì˙Âω˙‰ ÏÚ ˙ÂÈ˘ÚÓ ˙ÂÎÏ˘‰ Ì‚ ˘È ‰Ï‡ ˙ÂÂÈÚ¯Ï .ÌÈÂÁÓÎ ÂÁ·Â‡ ̉ȄÏÈ Ìȯ‰

.ÌÈÂÂ‚Ó ÌÈÓÂÁ˙· ˙¢ ˙ÂÏÂÎÈ ÈÏÚ· ÌÈ„ÏÈÏ ·¯ÂÚÓ ÍÂÈÁ Ï˘ ÔÂÂÈη ,‰·È˘Á Á˙ÙÈ˘ ÁÈ˘ ÏÈ·Â‰Ï ‡È‰ ¯Ó‡Ó‰

"˙¯‰ ÈÈÈÚÏ ÂÏ˘ ‰ÈÙ‰"˙¯‰ ȇ˘Â· ˙ÂÈχ¢‡ ˙ÂÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙ÂÈ‚ÂÒ

ÌÈÈ„· ‰Ê ¯Ó‡Ó· ˙ÂÓ˘‰ ÏÎ *

602012 ÈÏÂÈ

È˙¯·Ú˘ ‰Ê· ,ÔÈÈËˆÓ È‡˘ È˙Ú„È .È˙Ú„È ‡Ï ȇ˘ È˙ÁÓ˘ Ï·‡ ,‰ÈÁ·‰ ˙‡ ·Ï˘ ˙‡ ¯·Ú ‡Ï˘ ÍÎÏ Â˙ÂÂÎ) ÔÂÁÓ È‡ ‰ÎÎ .·ÂË ‡Ï ‰Ê ÔÂÁÓ ˙ÂÈ‰Ï .('‚ „Á‡ ‰Ê ÔÂÁÓ Ï·‡ ,ıÓ‡˙‰Ï ‡Ï ÏÂÎÈ ÏÎ „ÓÂÏ ıÓ‡˙Ó Ì‚ Ï·‡ ,ÌÎÁ ‡Â‰˘ È˙¯·Á ̯Á ÌÚ „„ÂÓ˙Ó ¯È‡È ."ÌÂȉ

.„Â‡Ó „„Â·Ó ˘È‚¯Ó '‚ ‰˙ÈΠʇÓ

ÌÈÁ·Ó‰ ˙ÂÏÈÚÈ ˙ÈÈ‚ÂÒ

‰È‚ÂÒÏ ‚ÏÊÓ‰ ‰ˆ˜ ÏÚ ,ԇΠÒÁÈÈ˙‡ ‰ÓˆÚ ÈÙ· ÔÂÈ„Ï ‰Èȇ¯ ¯˘‡ ,‰·Â˘Á ˙ÂÚË Â¯ÙÒ· ‚ÈˆÓ (1993) Greenspan ÍÂ˙Ó Lorrie Shepard Ì˘· ˙¯˜ÂÁ Ï˘ The use and abuse :‡¯˜˘ ‰¯Ó‡Ó ÌÈÁ·Ó‰ ÈÎ ,‰ÚÈˆÓ ‡È‰ · ,of testing ˙ÏÂÎȉ ˙‡Â ˙È˙·È·Ò ‰Ú˜˘‰ ÌÈÙ˜˘Ó χȈËÂÙ‰ ˙‡ ‡Ï „Ïȉ Ï˘ ‰Â‰· ÔÂ‚Ó ÂÏω ÌÈÁ·Ó‰ ÌȯˆÂÈ ÍÎ .È„È˙Ú‰ ¯˙ÂÈ ¯È˘Ú‰" ,"ÈÚ ¯˙ÂÈ ‰È‰ ÈÚ‰" ·˘ ‰Ï‡ ÌÈ„ÏÈ· ÌÈÚȘ˘Ó˘ ÔÂÂÈÎÓ ,"¯È˘Ú ÌÈ˘¯Â„ ‰Ï‡ ÌÈÁ·Ó ,„ÂÚ ˙‡Ê .¯˙ÂÈ ˙ÂÚÈÙÂÓ ÌÈ„ÏÈ‰Ó ˜ÏÁ ψ‡˘ ,˙ÂÈÂÓÂÈÓ ‰Ï‡ ˙ÂÏÂÎÈ˘ ÌÂ˘Ó ,¯˙ÂÈ ¯ÁÂ‡Ó ·Ï˘· ÌÈ„ÏÈ ÌÈ·ˆÚ‰ ˙ίÚÓ ˙ÂÏ˘·Ï ˙Â¯Â˘˜ È„ÈÏ Â‡È·È ,Late Bloomers ËÚÓ Ì‰˘ ¯ÁÂ‡Ó ·Ï˘· ˜¯ ̉È˙ÂÏÂÎÈ ˙‡ ÈÂËÈ· ˙¯ÓÏ ˙‡Ê .(Greenspan, 1993) ¯˙ÂÈ ‰Ï‡ ¯˘‡Ó ˙ÂÁÙ ‡Ï ÌÈË‚ÈÏËȇ ̉˘ ÌÈÓÚÙ ,˙ÂÈÂÂ˙ .‰ÈÁ·‰ ˙‡ Ìȯ·ÂÚ˘ .ÂÈÈÁ ˙‡ ˙·ˆÚÓ „Ïȉ χ ˙„ӈ ˙·¯ ÌÈÂÁÓÎ ÌÈÒÙ˙˘ ÌÈ„Ïȉ ,ÍÎ ÏÚ ÛÒ ,˙·¯˜ ÌÈ˙ÚÏ ÌÈË ,ÌȯÂÓ‰ È„È-ÏÚ Íη ̉ÈÂÎÈÒ ̉È˙¢ÏÂÁ ˙‡ ÁÈÊ‰Ï ‰ÈÚ· .„ÏÈÏ ˜ÈÊÓ ˙Â¯È˘ ˙ίÚÓ‰ ‰˘ÂÚ ˙ÂÓ‚ÈËÒ‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î ˙¯¯ÂÚ˙Ó ˙ÙÒ ÔÂÁÓ „ÏÈ ÔÈÈÓÏ ÌÈË ¯˘‡Î ,‡È‰ ,ÂÏω ÈÂȈ ϷȘ ̇ ,ÔÏˆÚ Â‡ ‚È˘Ó-˙˙Î „ÏÈÏ˘ ÔÎ˙ÈÈ˘ „ÂÚ· Ìȉ·‚ ‰Èˆ‚ÈÏËȇ

.Ì‰Ó ÌÈÓÏÚ˙Ó˘ ÌÈÈÙȈÙÒ ÌÈÈ˘˜ ˘È

˘ÂÓÈÓ· Ìȯ‰‰ Ï˘ „ȘÙ˙‰„Ïȉ Ï˘ ˙ÂÏÂÎȉ χȈËÂÙ

‡È‰ ‰Èˆ‚ÈÏËȇ ÈÎ ‰ÓÎÒ‰ ˙ÓÈȘ ¯˜ÁÓ· ˙ÂÚ„ ȘÂÏÈÁ ˘È ,˙ÈË‚ ˙ÏÂÎÈ È‰ÂÊ Ì‡ ,‰Ï‡˘‰ ¯·„· È˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ‰ÚÓ .‡Ï˘ ‡ ,˙È˙·È·Ò ‰ÈÂÏ˙‰ ˙ÏÂÎÈ ,ÌÈÓ‡ ȯ˜ÁÓÓ ¯˜ÈÚ· ÚÈ‚‰ ÂÊ ‰Ï‡˘Ï ÈÙÎ ,‰Èˆ‚ÈÏËȇ ˙ÏÂÎÈ˘ ,‡¯‰ ¯˘‡ ¯˙ÂÈ ‰Ó„ ,IQ -‰ ÈÁ·Ó· ˙„„Ó˘

Ï˘ ÂÊÏ ¯˘‡Ó ,È‚ÂÏÂÈ·‰ ‰¯Â‰‰ Ï˘ ÂÊÏ ˘È ˙‡Ê ÌÚ „ÁÈ˘ ,‡Ï‡ ,Ï„‚Ó‰ ‰¯Â‰‰ ‰·È·Ò‰ Ï˘ ˙ÏËÂ·Ó ‡Ï ‰ÚÙ˘‰ Ì‚ handbook of parenting vo.1) ‡Â‰ ,Âχ ÌȇˆÓÓ· ÔÈÈÚÓ˘ ‰Ó (2002 ¯˜ÈÚ· ,ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‡· ‰·È·Ò‰ „ȘÙ˙˘ .„Ïȉ Ï ˙˜ÊÁ‰ ˙ÂÏÂÎȉ ÏÚ ‰ÚÙ˘‰· ,˙ÁÙËÓ ‰·È·Ò „ÏÈÏ ˜ÙÒÏ ˘È ,¯ÓÂÏΠȇ .Â˙¯˜Ò ˙‡ ÚȘ˘‰Ï ÏÎÂÈ ‰·˘ „ȘÙ˙ ÏÚ ÏÎ˙Ò‰Ï ,ÍÎÏ ÛÒ ‰ÚÈˆÓ ˙ÈÂÂÊÓ ,χȈËÂÙ‰ ˘ÂÓÈÓ· Ìȯ‰‰ ÒÈÒ·· ˙„ÓÂÚ˘ ˙ÂÏÂÎȉ ÁÂ˙ÈÙ Ï˘ ‰¯˘Ú‰ ‡˜Â„ ‡Ï ,ÌÈÈÁ· ‰Áψ‰‰ ˙Â¯Â˘˜‰ ˙ÂÏÂÎÈ ,Ï˘ÓÏ .˙ÈÙȈÙÒ ˙‡ „Ïȉ Ï˘ ÈÓˆÚ‰ ωȉ ˙ίÚÓÏ Ô¯˙ÙÏ ˙ÂÏÂÎÈ ,˙ÂÈ·È˘‡ ,Ï„‚È˘ÎÏ ÂÈÈÁ ˙Â‡ÓˆÚ ,‰„Ó˙‰ ,˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ ,˙ÂÈÚ· ‰ÂÓ˙‰ ˙‡ ˙‡¯Ï ˙ÏÂÎÈ ,‰·È˘Á· ˙ÁȘÏ ˙Ú„ ÏÂ˜È˘Ï ˙ÏÂÎÈ ,‰Ï„‚‰

.ÌÈÈÁÏ È·ÂÈÁ ÔÂÂÈÎ

ÂÁ·Â‡˘ ÌÈ„ÏÈÏ Ìȯ‰ ¯˘‡Î ,È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÏÂÙÈËÏ ÌÈÂÙ ÌÈÂÁÓÎ ÌÈÈ˘˜Ï ‰¯Â˘˜ ˙¯‰ˆÂÓ‰ ‰ÈÚ·‰ ¯Â˘ÈÓ· ÈÂËÈ· È„ÈÏ Ìȇ·˘ ,Ì„ÏÈ ÌÚ ,˙ˆÁÂÓ ˙‚‰˙‰· ,È˘‚¯‰ ,È˙¯·Á‰ ˘È ˙‡Ê ˙¯ÓÏ .„Ïȉ Ï˘ ˙ÓÙÂÓ Â‡ ˙ÂÂÁÓ‰ Ï˘ ˙ÂÚÙ˘‰Ï ÌÈ¯Ú ˙ÂÈ‰Ï ˜Â„·Ï Â˙ÁÙ˘Ó Âȯ‰ ,„Ïȉ ÈÈÁ ÏÚ ‰ÈÙ‰‰ ˙·ÈÒ ÔÈ· Ìȯ˘˜ ÂÎ˙ÈÈ „ˆÈÎ ‰¯ÊÚ ‰Ê ¯Ó‡Ó ˙·È˙Î .˙ÂÂÁÓ‰ ÔÈ·Ï ¯˘˜‰ È·‚Ï È˙·‰ ˙‡ „„ÁÏ ,„Â‡Ó ÈÏ ˙ÂÈÚ·‰ ȯ ÌȯÂÙÈÒÏ ,˙ÂÂÁÓ ÔÈ· ‰Ï‡ ,Ô˙ȇ ˙‡˘Â Âχ ˙ÂÁÙ˘Ó˘ ÌÚ ÌÈ„„ÂÓ˙Ó‰ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ ÌȯÂÙÈÒ

.ÔÂÏ˘ÈÎ Ï˘ ˙„¯Á ,˙‰·‚ ˙ÂÈÙȈ

ÏÚ ˙ÂÂÁÓ‰ Ï˘ ‰ÚÙ˘‰‰„Ïȉ Ï˘ Â˙‰Ê

Ì˙‡ ˙ÒÙÂ˙ ‰·È·Ò‰˘ ÌÈ„ÏÈ ˙·¯ ÌÈÓÚÙ ÌÈÁ˙ÙÓ ,ÌÈÂÁÓΠ̉ .ÌÓˆÚ ÏÚ ˙ÈËÒÈχȯ ‡Ï ‰ÒÈÙ˙ ÌÈÎȯˆ ̉˘ ‰ÒÈÙ˙‰ ˙‡ ÌÈˆÓ‡Ó ,ÌÈ˘ÂÚ Ì‰˘ ¯·„ Ïη ÌÈÓÏ˘ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ÌÊ‚ÂÓ „ÁÙ Á˙ÙÏ ÌÈË ̉ ÔÎÏ ÌÈ„ÏÈÏ „ÁÂÈÓ· ÔÂÎ ¯·„‰ .ÔÂÏ˘ÈÎÓ ÍÎÈÙÏ ÌÈÂÁÓ ˙Â˙Èη ÌÈ„ÓÂÏ˘ „Â‡Ó ,̉ Ì‚˘ ,ÌÈ„ÏÈ ‰·¯‰· ÌÈÙ˜ÂÓ ÌÈÎȯˆ ̉˘ ÌÈ˘Á ̉ ÔÎÏ ,ÌÈÓÎÁ ˙¯Á˙· ‰˙ÈÎÏ Ì‰È¯·Á ÌÚ ˙ÂÈ‰Ï ‰·¯‰ Ì‰Ï Ôȇ .ÔÓʉ ÏÂÎ ,‰˘˜

¯˙ÂÈ ÌȘÊÁ ̉˘ ˘È‚¯‰Ï ˙ÂÈÂӄʉ Ï ÍÂÈÁ· Ì˘Â‰ „ÏÈ ÔÎ˙ÈÈ .ÌȯÁ‡Ó Ȅη ,ÏÈ‚¯‰ ÍÂÈÁÏ ¯Â·ÚÏ ÛÈ„ÚÈ ˙ÂÈÂˆÓ ˙„„ÂÓ˙‰‰Â ıÁω ˙‡ ÂÓˆÚÓ „È¯Â‰Ï ˙ÈÎÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ‰ .‰˘˜‰ ˙È˙¯·Á‰ ‡˘Â· ˙ÂÁÈ˙Ù ˙¢ÈÓ‚ ˙ÂÏ‚Ï ‰Îȯˆ ÔÂÁÓÎ ÔÁ·Â‡˘ „ÏÈ ,˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ .‰Ê‰ ÔÂÎÈÒ· ‡ˆÓ ,ÂÏ˘ ‰˙ÈÎ‰Ó Ï„·ÂÓÂ

.„„Â·Ó ,ÍÈÈ˘ ‡Ï ,‰Â˘ ˘È‚¯‰Ï ‰˘Ú˘ ÔÁ·Ó ÍÓÒ ÏÚ ,„ÏÈ ÌÈ˙ÚÏ Ì˘ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ÏÂÎÈ '· ‰˙Èη ÂÏ ‰˙ÈΠ‡ ,„ÁÂÈÓ ‚ÂÁ Ï˘ ˙¯‚ÒÓ· ‰ÏÂÎÈ ‰ÂÓ˙‰ ,ͯ„‰ ͢Ӊ·Â ˙„ÁÂÈÓ Ìȇ˙‰Ï ÌÈÈ˘˜· Ϙ˙ÈÈ ‡Â‰Â ˙Â˙˘‰Ï ÏÂÏÚ ‡Â‰Â ÌÈ„Ïȉ ¯‡˘Ï Â˙Ó¯ ˙‡ ,ÔÎÏ .ÈÂÁ„ ÔÂÁËÈ· ¯ÒÁ „‡Ó ˘È‚¯‰Ï ¯È‡˘‰Ï ‰˙Èȉ ˙ÈÎÂÈÁ‰ ˙ÂÈÈ„Ó‰ ̇ ,˙ÏÂÎÈ ˙ÂÓ¯ ˙ÈÁ·Ó ˙ÂÂÂ‚Ó ˙Â˙ÈÎ ÍÂ˙· ˜ÙÒÏ ‰È‰ ¯˘Ù‡ ,˜ÊÂÁ ÈÓÂÁ˙ ¯˘Ù‡ .Ìω ‰ÚÓ ˙È˙˙ÈΉ ˙¯‚ÒÓ‰ ,˙ÂÈÙȈÙÒ ‰„ÈÓÏ ˙ˆ·˜ ÚȈ‰Ï ‰È‰ ,˙¢ ˙ÂÏÂÎÈ ÔÈÈÚ ÈÓÂÁ˙ ÈÙÏ ˙ÂÏÂÎÈ ÈÏÚ· ÌÈ„ÏÈ˘ ÌÈ¢ ÌÈ˘È¯٠‰·¯‰ ̉· ̯˙Ï ÌÈÏÂÎÈ ˙ÂÈÙȈÙÒ ÌȇˆÂÈ Âȉ ÌÏÂÎ ÂÊ ‰¯Âˆ· .‰‡Ï‰ ÔΠ‰¯Î‰ ÌÈÏ·˜Ó Âȉ ÌÈ„Ïȉ – ÌÈ¯Î˘ ,Ì‰Ï˘ ÔÈÈډ ˜ÊÂÁ‰ ÌÂÁ˙Ï Ì‡˙‰·

.‰ÊÓ ‰Ê ÌÈÓ¯˙ Âȉ ÌȯÁ‡ ÌÈ„ÏÈ

¯ÂÙÈÒ· ÌÈÈÂÎÈÒ ÌÈÂÎÈÒÔÂÁÓ „ÏÈÏ ˙¯‰‰

,˙ÂÈÙȈÙÒ‰ ÂÈ˙Â˙Ó ÏÚ ,„ÏÈ ÏÎ ÌÈȯȂ ÂÏ ÔÓÊ˙˘ ‰·È·Ò· Ï„‚È˘ Ȉ¯ ÂÈ˙ÂÏÂÎÈ ˙‡ ‡È·‰Ï ˙Ó-ÏÚ ,ÌÈÓȇ˙Ó Ì‚ ,ÂÏ˘ χȈËÂÙ‰ ˘ÂÓÈÓÏ ÈÂËÈ· È„ÈÏ Ï„‚È „ÏÈ Èˆ .ÈÏ΢‰ Ì‚Â È˘‚¯‰ ÌÂÁ˙· ¯˘‡Î .ÂÈ˙ÂÏÂÎÈÏ ‰¯Î‰ Ô˙È˙˘ ‰·È·Ò· ̈ÚÏ ,ÌÈÂÁÓ Ï ‰¯„‚‰Ï ÌÈÒÎ ÌÈ„ÏÈ ˙ÂÚÙ˘‰ ˘È ,· ͯΠÍÈω˙‰ ÏÎÏ ‚ÂÈ˙‰ ‡Ï ̉ ÌÈÂÎÈÒ‰ .˙˜ÈÊÓ ˙ÂÈ‰Ï ˙ÂÏÂÏÚ˘ Ï„‚Ï ÏÂÎÈ ÔÂÁÓÎ ÔÁ·Â‡˘ „ÏÈ .ÌÈËÚÓ ÂÈ˙ÂÏÂÎÈÓ ¯˙È ˙ÂÈÙȈ ¯ÂˆÈ˙˘ ‰·È·Ò· ,¯˙È ˙ÂÈ‚˘È‰ :ÂÓÎ ÌÈÂÎÈÒ ÌȈÚ˙ ˙¯Â˜È· ,¯˙È ˙ÂÈ˙¯Á˙ ,¯˙È ˙Â˙Ù‡˘

.È„Ó ‰˘˜ ˙ÈÓˆÚ ˙ÂÏÂÎÈ ÌÚ Â„Ï¢ ÌÈ„ÏÈÏ ÌÈ¯Â‰Ï :‡Â‰˘ ÌÂÁ˙ ÏÂη ,„‡Ó ˙‰·‚ ,˯ÂÙÒ ,‰˜ÈÊÂÓ ,˙ÈÏÏÎ ‰Èˆ‚ÈÏËȇ Ì‚ ,¯‚˙‡ Ô· ˘È ,‰‡Ï‰ ÔΠ,Ô¯ÎÈÊ „Á‡ „ˆÓ .˙ÈÂÁ·‡‰ ‰Ó‚ÈËÒ‰ ‡ÏÏ ˙ÂÈ‰Ï ‰Ï„‚ ˙ÂÎÊ ‰‡‰ ÂÊ ÌÓ‡

61 2012 ÈÏÂÈ

ÂÏ ˘È˘ ,„ÏÈ Ï˘ ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ï ÌÈÙ˙¢ ,˙ÂÈ¯Â˜Ó ˙·˘ÁÓ ,ÌÈÈÈÚÓ ˙ÂÂÈÚ¯ ÌÈ·Á¯ ÔÈÈÚ ÈÓÂÁ˙ ,˙„ÁÂÈÓ ˙ÂÓÊÂÈ ,˙¯˜Á ,ı˜-Ôȇ ˙¯˜Ò ,ÌÈ„ÁÂÈÓ ÏÏΠͯ„· .˙ÂÏÂÎÈ ˙ÂÈÂÓÂÈÓ Ï˘ ÔÂÂ‚Ó ,ÌÂ˜Ó Ïη ˙ÂÁΠÌÒ˜ Ì‚ Ì‰Ï ˘È ˙ÂÈ„„ÂÓ˙‰ ÔÓÊÓ ‰ÊÎ „ÏÈ ,¯Á‡ „ˆÓ

:Ï˘ÓÏ .˙¢

ÍÂ˙· ¯ÚÙ‰ ˙‡ ÏÈÎ‰Ï ÌÈ˙ÚÏ ‰˘˜ .1 ÌÈÓÂÁ˙· ˙‰·‚ ˙ÂÏÂÎÈ ÔÈ· „Ïȉ Â˙‡ Ï˘ ,ÌÈÈ·ÈËȂ˜‰ Ï˘ÓÏ ÌÈÓÈÂÒÓ ˙ÂÏÏÎÂ˘Ó ˙ÂÁÙ ˙ÂÏÂÎÈÏ Ì„Â˜Ù˙ ¯ˆÂÈ ‰Ê‰ ¯ÚÙ‰ .ÌȯÁ‡ ÌÈÓÂÁ˙·

. ÂÈÏÚ ¯·‚˙‰Ï Íȯˆ˘ Ò‡ÂÒÈ„ Ì‰Ï ¯ÎÂÓ ˙ÂÂÁÓ‰ ÔÈÈÚ Ìȯ‰ ˘È .2 ˙‡ ÌȇˆÂÓ Ì‰ ÔÎÏÂ Ì‰Ï˘ Ì˙„ÏÈÓ ‡˘Â ÌÚ ˘„ÁÓ ÌÈ„„ÂÓ˙Ó ,ÌÓˆÚ-˙ÂÚ„ÂÓ ˘¯Â„ ¯·„‰ .Ì„ÏÈ Í¯„ ‰Ê

‡Ï˘ ˙Ó-ÏÚ ,‰¯Â‰‰ „ˆÓ ˙ÈÓˆÚ.„Ïȉ ÏÚ ˙ÂÎÏ˘‰ ¯ÂˆÈÏ

¯ÚÙ‰ ˙‡ ÌÈ˘È‚¯Ó˘ ,Ìȯ‰ ˘È .3 ‰¯Â‰‰ .Ì„ÏÈ ÔÈ·Ï ÌÈ· ,˙ÂÏÂÎÈ· ͯ„ ÌÈ˘‚‰Ï Ôˆ¯‰ ˙‡ Á˙ÙÏ ÏÂÎÈ ÁÂ˙ÈÙ· ·¯Ú˙‰Ï Íη ÌÈ‚˘È‰ „ÏÈ ,„‚Ó .„Ïȉ Ï˘ Èˡ‰ ÈÓˆÚ‰ ÏÚ Â„ÏÈ ˙‡ ıÈ¯Ú‰Ï ÏÂÎÈ ‰¯Â‰‰ ‡ÏÓÏ ÂÈÏÚ ‰˘˜È ¯·„‰Â ÂÈ˙ÂÏÂÎÈ

.ÏÈ·ÂÓ È¯Â‰ „ȘÙ˙ ÈÏ·¯Â „Ïȉ ̇˘ ,¯ÂÎÊÏ Ìȯ‰‰ ÏÚ .4 ˙ÂÏÂÚÓ Ô¯ÎÈÊ ˙ÂÏÂÎÈ ÏÚ· ,„‡Ó ˙‡Ê Ôȇ ,ÌÈ˯ÙÏ ‰„ȯÈÏ ˙ÏÂÎÈ ÌÈÓÂÁ˙· Ì‚ ˜ÊÁ ‡Â‰˘ ˙¯Ó‡ Ïη˘ ¯ÂÎÊÏ ÌÈÎȯˆ Ìȯ‰ .ÌȯÁ‡ ¯˜ÈÚ· ͇ ,˜ÊÂÁ ˙„˜ ˘È „ÏÈ

.˙¢ÏÂÁ ˙‡ ¯ÈÎ‰Ï ÌÈÎȯˆÂ ÌÈÏÂÎÈ Ìȯ‰ ,Ô‡Ù˘È¯‚ ÈÏËÒ ÚÈˆÓ˘ ÈÙÎ ,̉ȄÏÈ ‡Â‰ ,‰Ùˆ¯‰ ÏÚ Â„ÏÈ ÌÚ ·˘È ‰¯Â‰ ̇ .„ÏÈ ÏÚ ÌÈÚÈ˙ÙÓ Ìȯ·„ „ÂÓÏÏ ÏÎÂÈ Ì‰· ˜ÊÁ „ÏÈ ÌÈÓÂÁ˙‰ ÏÚ „ÓÏÈ ‡Â‰

.̉· ˘ÏÁ „ÏÈ˘ Âχ ÏÚÂ

ÁÂ˙ÈÙ· ȯ‰‰ ¯‚˙‡‰„Ïȉ Ï˘ ˙ÂÎÈÈ˘‰ ˙˘ÂÁ˙

˙‡ ˜ÈÊÁ‰Ï ‡Â‰Â ·Â˘Á ¯‚˙‡ ˘È ÌÈ¯Â‰Ï ÍÂ˙Ï ÏÂÙÈÏ ‡Ï ÌÏ˘ ÏÂÏÎÓÎ ‰ÁÙ˘Ó‰ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ˙ˆ¯Ú‰ Ï˘ ˙„ÂÎÏÓ‰ Ï˘ ˙„ÂÎÏÓÏ ‡Ï Ì‚ ,ÌȯÁ‡‰ ˙ÎӉ ȄÈ-ÏÚ ,ÌȯÁ‡‰Ó ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ „„ȷ ¯ÂÓ˘Ï ¯ÓÂÏÎ .‰‰ÂÊÓ ËÈȈÙÏ Â˙ÎÈÙ‰

È·Ó „Á‡ ÏÎ Ï˘ ˙ÂÎÈÈ˘‰ ˙˘ÂÁ˙ ÏÚ ,(È„· Ì˘) ԯ‡ Ï Â˙ÁÙ˘Ó .‰ÁÙ˘Ó‰ ‡Ï ,‰ÁÈψ‰ ‰ÁÙ˘ÓÏ ‡Ó‚„ ‰ÂÂ‰Ó ÌÈÒÁȉ ˙‡ Ï˜Ï˜Ï ,˙ÂÂ˘Ï ˙˙Ï ¯˘Ù‡Ï ‰ÁÈψ‰Â ,„Ïȉ ˙‡ „„·Ï .„ÁÈ·Â Ìȷ¯˜ „‡Ó ¯‡˘È‰Ï ,‰ÁÙ˘ÓÏ ¯ÂÓ˘Ï Ì‰Ï ¯ÊÚ˘ ¯·„‰ ,Ìȯ‰‰ ȯ·„Ï ,‰ÁÙ˘Ó‰ ÍÂ˙· ÌÈ·Âˉ Ìȯ˘˜‰ ÏÚ Â·ˆÓÏ Â˜‰ ̉˘ ‰·¯‰ ˙Â·È˘Á‰ ‰È‰ ÔÂÊÁ‰Â ÌÈίډ Ì‚Â Ì„ÏÈ Ï˘ È˘Ù‰ ˙ÎÓÂ˙ ‰ÓÁ ‰ÁÙ˘Ó ˜ÈÊÁ‰Ï Ì‰Ï˘ ˙¢‰ ˙Ï· È„Î Í ,È˘‰ ÏÈ·˘· „Á‡

.‰ÁÙ˘Ó‰ È·Ó „Á‡Â „Á‡ ÏÎ Ï˘

,14 ˙· ˙ÂÁÓ ‰¯Ú ‡È‰ ¯ÂÓÈÏ Ú·˘ ,ıÁÏ ˙·˜Ú· Èχ ÚÈ‚‰˘ ÌÈÒÁÈ· ‰ÚÈ‚Ù‰ .‰ÈÈÁ· ˙‰·‚ ˙ÂÈÙÈˆÓ ˙¯ÎÈ ‰˙ȉ ‰Ï˘ ˙ÂÎÈÈ˘‰ ˙˘ÂÁ˙·Â ˙ÂÁÓ ‰„ÏÈÎ ‰¯˙‡ ‡È‰ Ì‚ .„Â‡Ó ˙ÂÈÎ˙‰ Ïη ‰Ù˙˙˘‰Â '· ‰˙Èη ¯ÂÓÈÏ .‰È¯Â‚Ó ¯ÈÚ· ÂÚȈ‰˘ ÌÈÂÁÓÏ ˙ÂÈÎ˙Ï ‰‡ÈˆÈ‰ Ï ‰˘‚¯‰‰ ˙‡ ˙¯ÎÂÊ ,ÌÈ„ÁÂÈÓ‰ ÌÈÒ·Âˇ· ‰ÚÈÒ‰ ,‰Ï‡ ‰ÚȄȉ ,˙¯Á·‰ ‰ˆÂ·˜Ï ˙ÂÎÈÈ˙˘‰‰ ‡È‰˘ ÌÈÁӢ Ìȇ‚ ‰È¯Â‰ ‰ÓÎ „Ú ıÁω ¯·„ Ï˘ ÂÙÂÒ· .˙ÈÎ˙· ‰ÏÂÏÎ ˙‡ ÛȈ‰ ,˙ÁψÂÓ ˙È„ÂÁÈÈ ˙ÂÈ‰Ï ‰˘È‚¯‰ ¯ÂÓÈÏ .‰˙‡ ÚÈΉ ¯ÂÓÈÏ .‰˙ÁÙ˘ÓÓ ‰È˙¯·ÁÓ ˙„„Â·Ó ¯˙ÂÈ ˙Ï‚ÂÒÓ ‰˙ȉ ‡Ï ‡È‰ ,‰È¯·„Ï ÏÂÏÒÓ ˙‡ ‰·ÊÚ "‰¯ÂÁÒ‰ ˙‡ ˜ÙÒÏ"-ÏÚ ,Ô¯ˇÈ˙‰ ˙Ó‚Ó ˙·ÂËÏ ˙ÂȈӉ

͢Ӊ·˘ ÔÎ˙ÈÈ .‰ÓˆÚÏ ¯·Á˙‰Ï ˙Ó ˙ÂÏÂÎȉ ˙‡ ‡È·‰Ï ÁÈψ˙ ¯ÂÓÈÏ ,ͯ„‰ ˙ÂÂÎÓ ‰¯Âˆ· ,ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‰Ï˘ ˙‰·‚‰ ÂÊ˘ ,‡È‰ ÈÏ˘ ˙ÂÓ˘¯˙‰‰ .‰¯ËÓ ˙¯‚ÒÓ‰ ȯ‚· ËÚÓ ‡Ï Ï ,˙„„ÂÓ˙‰ ˙‡ ÏÚ˙Ï ÌÈÁÈÏˆÓ Ìȇ˘ ,ÌÈÂÁÓÏ ˙„˜ÂÓÓ ‰·ÈËÈÓ ‰¯Âˆ· ˙ÂÈ‚¯‡‰ ‰Ê‰ ͯˆ‰ ˙‡ ‡È·‰Ï ÌÈÁÈÏˆÓ Ìȇ ‡Ë·˙‰Ï ˙¢‰Â ˙ÂÈ„ÂÁÈȉ ˙˘ÂÁ˙· ̉ ÔÎÏ ˙È·ÂÈÁ ÂÏÈÙ‡ ‡ ‰ÏÈÚÈ ‰¯Âˆ· ÌÈ˘˜˙Ó ÌÓˆÚ ˙‡ ÌÈ˘ÓÓÓ ‡Ï

.̉ÈÈÁ· ˙ÂÚÓ˘Ó ‡ÂˆÓÏ

Ìȯ‰‰ Ï˘ ̄ȘÙ˙ Ï˘ ‰È¯Â‡È˙‰ ÈÙÏ

Social Collaboration˙È˘‚¯ ‰ÁÈÓˆÏ

‰ÚÈ„ÈÏ ˜Â˜Ê ÔÂÁÓÎ ¯„‚ÂÓ‰ „Ïȉ ÈÙÎ Â˙‡ ÌÈÏ·˜Ó Âȯ‰˘ ,ÔÂÁËÈ·ÏÂ

È˘‚¯‰ ˷ȉ‰ ˙‡ Ì‚ ÌȘÊÁÓ ,‡Â‰˘ Michael .ÂÏ˘ Èχ¢ÏËȇ‰ ˜¯ ‡Ï ‰È¯Â‡È˙‰ ˙‡ Á˙ÈÙ˘ ,White ‰Ó ÔÈ· ¯ÚÙ‰˘ ‡ˆÓ ,˙È·È˯‡‰ ÔÈ·Ï ,Â˙Â‰Ê ,Â˙‚‰˙‰· „ÏÈÏ ¯ÎÂÓ˘ ,˙ÂÂÁÏ ,˙ÂÈÁÏ „ÏÈÏ È¯˘Ù‡ ·˘ ÔÙ‡‰ ˙¯ÊÚ· ̈ÓËˆÓ ,Â˙Â‰Ê ˙‡ ˙‡¯Ï Social -Î Â˙‡ ¯‡È˙ ‡Â‰˘ ÔÂ‚Ó ˙Ó‚¯˙Ó È‡ Â˙‡˘ ,Collaboration ÛÂ˙È˘" ‡ "˙Ù˙Â˘Ó ˙È˙¯·Á ‰ÈÈ˘Ú"Î ‰ÚÈ‚Ù ‰Ú¯Ù‰ ÔÎ˙È˙ ÌÈ˙ÚÏ ."È˙¯·Á ,˙ÂÂÁÓ Ï˘ ¯˘˜‰· .‰Ê ÍÈω˙· ÌÈÏÂÎÈ ,¯Ó‡Ó· Ìȯ‡Â˙Ó˘ ÌÈÂÎÈÒ‰ ıÁÏ ,˙ȯ‰ ‰„¯Á .‰Ê ÍÈω˙· ·¯Ú˙‰Ï ËÂÙÈ˘‰ ÁÂΠÌȇ˙Ó Ú„È· ¯ÒÂÁ ,ȯ‰ ˙‡ ‡ÏÓÏ Ìȯ‰‰ ÏÚ ÌÈ˘˜Ó ,È˙¯·Á‰

.ÈÚˆ˜Ó ÚÂÈÒÏ ÌÈ˜Â˜Ê Ì‰Â Ì„È˜Ù˙ ˙¯‰‰ ‰˘ÚÓ ˙‡ ¯‡˙Ï ˙Ó-ÏÚ Ô˙È ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ï „Ïȉ ˙Ϸ‰· Â˙‡˘ ,Ì‚ÈÙ – ‚˘ÂÓ· ˘Ó˙˘‰Ï ‡Â‰ Ì‚ÈÙ .(1975) ¯Â¯· ̯'‚ Ú·Ë ˙Ó¯Â˙˘ ,˙ȈÈÁ ‰ÎÈÓ˙ ˙ίÚÓ ¯Âʇ ÍÂ˙· ,Ì„‡ Ï˘ Â˙ÂÓ„˜˙‰Ï Ì‚ÈÙ‰Ó .ÂÏ˘ ˙·¯Â˜Ó‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ Ï˘ Â˙‚‰˙‰· Ìȯ‰‰ ÌÈ·˙Ó .˙ˆÚ ÌÈÊÓ¯ ,‰Î¯„‰ ÌȘÙÒÓ „Ïȉ ‰‚¯„‰· ˙Â˙˘Ó Ì„˜˙Ó „Ïȉ˘ ÏÎÎ „„ÂÚÏ È„Î ,Ìȯ‰‰ Ï˘ ˙ÂȂ˯ËÒ‡‰ ˙·‰ ÏÚ „Ïȉ Ï˘ Â˙ÂËÏ˙˘‰ ˙‡ .(Cazden 1983) .¯˙ÂÈ ¯˙ÂÈ ˙·ίÂÓ ˙Ù˙Â˘Ó ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ˙¯‚ÒÓ Ï˘ ‰ÓÂȘ ÔÈ·‰Ï ‰¯Â‰‰ ÏÚ .ÁψÂÓ Ì‚ÈÙÏ ‰·Â˘Á „Ïȉ Ï˘ ˙ȯÒ·‰ Ë·Ó‰ ˙„˜ ˙‡ ˙¯·Ú‰Ï ‰ÏÈÚÈ ‰È‚˯ËÒ‡ ÔÎ˙Ï È„Î

.¯˙ÂÈ ˙Ó„˜˙Ó Ë·Ó ˙„˜ ̘˘Ï Ô˙È ÌÈί„ ÂÏȇ· ÚȈ‰Ï Ȉ¯· ÏÂÙÈË Ï˘ ˙¯‚ÒÓ· ‰Ï‡ ˙Âȯ‰ ˙ÂÏÂÎÈ ÌÈ‚˘ÂÓ‰ ˙¯ÊÚ· ˙‡Ê ‰˘Ú‡ .È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙ÂÚˆÓ‡· ÌȯÁ‡Â ËÈ ,ȘˆÂ‚ÈÂÂ Ï˘ È˘ ,¯È‡È·Â ԯ‡· ÏÂÙÈË‰Ó ‡Ó‚„ „ÓÏ˘ ԯ‡ .ÌÈÂÁÓÎ ÂÁ·Â‡˘ ÌÈ„ÏÈ ÌÈÂÁÓ ˙˙Èη ˙ȯÙÒ-˙È· ˙¯‚ÒÓ· Ï˘ ˙ÂÈÂˆÓ È‚ÂÁ· Û˙˙˘‰˘ ¯È‡ÈÂ

.¯ÙÒ‰ ˙È· ÌÚËÓ Â‡„Ï ‰˜È¯‡

Lev È˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ‰ ,·Â˘Á ÈÒ¯ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ – Yygotsky .ÌÈ„ÓÂÏ ÌÈ„ÏÈ Â· ÔÙ‡‰ ˙‡ ¯˜Á ÔÙ‡· ‰„˜Ó˙‰˘ ‰È¯Â‡È˙ Á˙ÈÙ ‡Â‰ .˙È˘„È„‰ ‰„ÈÓω ÌÂÁ˙· ,ÈÙȈÙÒ ‰˘È‚Ï ˙„‚ÂÓ ‰˙Èȉ ÂÏ˘ ‰È¯Â‡È˙‰ .‰'ʇÈÙ Ô‡'Ê Ï˘ ˙ÈËÒÈϯ¢¯ËÒ‰

622012 ÈÏÂÈ

ÌÈ˘Á¯˙ÓÎ ,‰„ÈÓÏ ÈÎÈω ÒÙ ‰'ʇÈÙ ,˙È‚ÂϯȠ‰ÏÈ˘· È„Î-ÍÂ˙ ,„Ïȉ ÍÂ˙· ÈχÓÈÈÓ ‡Â‰ ̉· ‰·È·Ò‰ „ȘÙ˙˘Â ¯˙ÂÈ ˜ÈÊ‰Ï ‡Ï ‰ÈÏÚ˘ ,ÍÎÏ ÌˆÓˈÓ ‰„ÈÓÏ˘ ‰‡¯‰ ȘˆÂ‚È .„„ÂÚÏ ¯˘‡Ó ˙ÂÎÊ·Â È„Î ÍÂ˙ Û˙¢ӷ ˙˘Á¯˙Ó ¯˙ÂÈ Ú„ÂÈ˘ ¯‚Â·Ó ÌÚ ‰Èˆ˜‡¯Ëȇ‰ ˙·ˆÂÚÓ ‰„ÈÓω˘ ,ÍÎÓ ¯˙ÂÈ .„ÏÈ‰Ó ÍÎ .ÂÊ ‰Èˆ˜‡¯ËÈ‡Ï Ì‡˙‰· ˙Ú·˜Â ˙‡ ÌÈ·Ó ,Ìȯ‚·Ӊ˘ ‰‡¯‰ ‡Â‰ ¯Â·ÚÏ ÏÂÎÈ „Ïȉ˘ ,ÍÎ „Ïȉ Ï˘ ‰„ÈÓω ˙¯ÎÂÓ‰ ˙ÂÏÂÎÈÓ ÂÏ ¯ÎÂÓ ÚÂ„È˘ ‰ÓÓ ,˙Ú„Ï È¯˘Ù‡˘ ‰Ó χ ,Âψ‡ ˙¯‚˘Â ˙‡ ÌÈ·Ó Ìȯ‰‰ .‚È˘‰Ï Á˙ÙÏ ˙¯‚ÒÓ Ï ÒÂÒÈ· ͯ„ Ì„ÏÈ Ï ‰„ÈÓω ‰¯Â‰‰ ÍÎ È„È-ÏÚ .˙Ù˙Â˘Ó ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ Ï˘ ˙ȯÒ·‰ Ë·Ó‰ ˙„˜ ˙‡ ÔÈ·Ó ‰ÏÈÚÈ ‰È‚˯ËÒ‡ ÔÎ˙Ó ‡Â‰ ,„Ïȉ ˙Ó„˜˙Ó‰ Ë·Ó‰ ˙„˜ ˙¯·Ú‰Ï Ì˘· ‰Ê‰ ¯ÚÙ‰ ˙‡ ‰ÈΠȘˆÂ‚È .¯˙ÂÈ .Zone of Proximal Development „ÏÈ Ï˘ ÈÁΉ Úˆȷ‰ ÔÈ·˘ ¯ÚÙ‰ ‰Ê ÈχȈËÂÙ‰ Úˆȷ‰ ÔÈ·Ï ,ÌÈÂÒÓ ÌÂÁ˙· ¯Âʇ" Ì˘‰ ˙‡ Ú·Ë È˜ˆÂ‚È .ÂÏ˘ ˙·¯Â˜Ó – "˙·¯Â˜Ó‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ˙Ó¯Ï Â‡ ,‰ÏÁ˙‰‰ ˙„Â˜Ï ÒÁÈ· ˘È‚„‰ ȘˆÂ‚È .‰Â‰· „Ïȉ Ï˘ ‰·‰‰ Ú„È ÈÏÚ· ,Ì„‡-È· Ï˘ ̄ȘÙ˙ ˙‡ ÌÈ„ÏÈ Ï˘ Ì˙ÂÓ„˜˙‰· ÚÂÈÒ· '¯˙ÂÈ ·¯ ˙·¯Â˜Ó‰ ˙ÂÁ˙Ù˙‰‰ ¯Âʇ ÍÂ˙· ˙ÂÈÂÓÂÈÓ ÏÚ ˙ÂÒÒ·˙‰ È„È ÏÚ ,Ì‰Ï˘ „Ïȉ ˙ÂÁ˙Ù˙‰) .Ìψ‡ ˙ÂÓÈȘ ¯·Î˘

(239 'ÓÚ ‰Ú·ËÂ

,ÌÓ‡ ˙ˆÓÂ˙Ó ¯Â‡È˙· ,¯‡˙Ï ˘˜·‡ ˙È˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ˙ίÚÓ ˙·‰Ï Ô˙È „ˆÈÎ ÏÂÙÈË ˙ÂÚˆÓ‡· ÌÈ„ÏÈÏ Ìȯ‰ ÔÈ· ,ÂÊÎ

.ԯ‡· ÏÂÙÈˉ ͯ„ ,È˙ÁÙ˘Ó

˙˙Èη ¯˜·Ó ,‚ ‰˙Èη „ÏÈ ÌÂÈÎ ,ԯ‡ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰‰ ,ÂÈ·‡ ¯Â·Ú .˙ÂÈÂˆÓ ÌÈ„˘ ¯ÙÒÓ ‰˙ÏÚ‰ ,ÔÂÁÓÎ ‰Á·‡‰ ˘È ˙ÂÂÁÓÏ .˙È˘È‡‰ ‰È¯ÂËÒȉ‰Ó .Ì˙ÁÙ˘Ó· ‰Î¯‡ ˙ȯ„-ÔÈ· ‰È¯ÂËÒ‰ ˙‡ˆÂÈ ˙ÂÏÂÎÈ ÏÚ· ‰È‰ ,ԯ‡ Ï˘ ÂÈ·‡ ÔÁ·Â‡Â ,‰˜ÈËÓ˙Ó‰ ÌÂÁ˙· ÔÙ„ ˙¯‚ÒÓÏ ÂÒÈÎ‰Ï Â·¯ÈÒ Âȯ‰ ,ÔÂÁÓÎ ,ˆ¯Ó Â˙ÓÊÂÈÓ ,‡Â‰Â ÌÈÂÁÓ Ï˘ ‰ËÈÒ¯·È‡· Ô¢‡¯‰ ¯‡Â˙‰ ˙‡ ÌÈÈÒ ,ÂÈ·‡ „ˆÓ ԯ‡ Ï˘ Â˙·Ò .16 ÏÈ‚· ‰Ï·Ò ˙ÂÁÓÎ ‰Á·Â‡ ‡È‰ Û‡ ÂÈ·‡ .‰ÈÏÚ ‰¯Ê‚ ÂÊ ‰Á·‡˘ ‰„¯Ù‰‰Ó

,˙ÂÂÁÓ‰ ‡˘Â· ÈËÏÂÂÈ·Ó‡ ,ԯ‡ Ï˘ ÏÂËÈ· ‡Ë·Ó ˙È˙¯‰ˆ‰‰ ‰Ó¯·˘ ÍÎ ,˙‡Ê ˙¯ÓÏ Í‡ ,‰Ï‡ ˙¯„‚‰ ÈÙÏÎ ˙‚ÈÈ˙Ó‰ ˙ίÚÓÏ Â· ˙‡ ÒÈÎÓ ˙Â·È˘Á ˙ÒÁÈÈÓ Ô¯Â‡ Ï˘ ÂÓ‡ .˙Á· „Â‡Ó Ô¯Â‡ Ï˘ Âȯ‰ .˙ÂÈÁ·· ‰Áψ‰Ï Ï˘ ˙¯‚ÒÓÏ ˙ÂÎÈÈ˙˘‰Ó ÌÈ„„ÂÚÓ „Â‡Ó Â˘˜˙‰ Âȯ‰ ̂ ԯ‡ .˙ÂÈÂˆÓ ˙‡ ¯·Ú ‡Ï ԯ‡˘ ,‰„·ÂÚ‰ ˙‡ Ï·˜Ï .(‰ÈÈÒÂÏ·‰Ó ÊÂÁ‡‰ ÔÂÈÒÏ) ÌÈÁ·Ó‰ „Â‡Ó ˙ÂÏÂÎÈ ÏÚ· „ÏÈ Ô· ‡Â‰ ԯ‡ ,Ô¯ÎÈÊ Ï˘ ÌÈÓÂÁ˙· ÔÙ„ ˙‡ˆÂÈ ,‰‡Ï‰ ÔΠ˙ÈËÈχ ‰·È˘Á ,‰˜ÈËÓ˙Ó .˙ÂÈÂˆÓ Ï˘ ÌÈ¢ ÌÈÏÂÏÒÓ· ‡ˆÓÂ È˘Â˜· ‡˷˙‰ ˙¯‰· ÌÈÈ˘˜‰ ÍÂÓÒÏ Â˘˜˙‰ ÔÎ-ÂÓÎ .˙ÂÏ·‚ ˙·ˆ‰· ˙ÂȯÁ‡ ˙˘ÂÁ˙ ÂÈχ ¯È·Ú‰Ï ԯ‡ ÏÚ ˙Á‡ ͇ ,"ıˆÈÙ „ÏÈ" ‰È‰ ԯ‡ .˙È˘È‡ ‰˙Èȉ ,Âί„ ÒÎ ıˆÈÙ‰˘ ˙Â˙Ï„‰ ,ÔÂÏ˘ÈÎ ,ÏÂÎÒ˙ ÏÈÎ‰Ï È˘Â˜‰ ˙Ï„ Ì‚ ,Ô¢‡¯ ˙ÂÈ‰Ï ,ËÏ· ˙ÂÈ‰Ï Í¯Âˆ‰ ."È˘" ˙ÂÈ‰Ï ÂÏÈÙ‡ È˘Â˜ ,„ÁÂÈÓ ˙ÂÈ‰Ï ¯ÂÊÚÏ Ìȯ‰‰ ÂÁÈψ‰ È˙‚¯„‰ ÔÙ‡· ˘È˘ ˙·¢Á ˙ÂÈÂÓÂÈÓ· ¯ÈÎ‰Ï Ô¯Â‡Ï ˙ÏÂÎÈ· Ì„˜˙‰Ï Íη ÈÓˆÚ ˙ÂÒÈÂÂÏ ÂÏ ˙ÙÒ ˙Ï„ .ÂÏ˘ ˙ÈÓˆÚ‰ ‰ËÈÏ˘‰ È˘Â˜Ï ‰¯Â˘˜ ,ÒÚΉ ÒÎ ‰Î¯„˘ ,ÌÈÂÁÓÎ ÂÁ·Â‡˘ ÌÈ„ÏÈÏ ÈÈÈÙ‡ ÔÁ·Â‡Ó ˙Ϸ˜Ӊ ‰˘È‚‰ ÈÙÏ˘ È˘Â˜ ȇ ͇ ,‰ÎÂÓ ˙È˘‚¯ ‰Èˆ‚ÈÏËȇΠ˙ÂÓÎÒ ÏÚÎ ÂÈÏÚ ÏÎ˙Ò‰Ï ‰ÙÈ„ÚÓ ,˙ÂÏÂÎÈ ,˙ÂÈÂÂÁ Ï˘ ˙„·ÂÚÓ È˙Ï· .˙˜˙ ,˙ÂÂÂÎ ,˙¢‚¯ ,˙ÂÈÂÓÂÈÓ Â¯ÊÚ Ì‰ ÌÈ·Â¯Ó ÌÈ‚ÂχȄ ˙ÂÚˆÓ‡· ,‰‡‰ ,‰Áψ‰ Ï ˙ÂÓÎÒ ˙Â·Ï Ô¯Â‡Ï È·‡ Ô¯Â‡Ï Â˘ÓÈ˘ ÂÏω ÌÈÏÈÓ‰ .ÒÚÎ ˙ÂÏ‚Ï ˙ÈÓˆÚ ‰˜ÊÁ‰ ˙Â·Ï È„Î ÔÈÈ· ‰Ê ÏÎ .ÂÈÈÁ· ·È˘ÁÓ ‡Â‰˘ Ìȯ·„‰ ˙‡ Ô¯Â‡Ï Â¯ÊÚ˘ ÌÈ‚ÂχȄ È„Î ÍÂ˙ ‰˘Ú ˙¢ ˙Âȯ˘Ù‡ ,mind -· ˜ÈÊÁ‰Ï ¯Â·ÚÏ Ô¯Â‡Ï Â¯˘Ù‡ .ÌÈ¢ Ô¯˙Ù Èί„ ÔÁ·ÂÓ È˙Ï· ÌÏÂÚ Ï˘ ȈӉ ¯ÎÂÓ‰Ó ·ÂË ÈΉ ˙ÂÈ‰Ï ,ÔÂÎ˙ :ÂÓÎ ÌÈ‚˘ÂÓ Ï˘ ,Ô¯Â‡Ï È¯˘Ù‡˘ ‰ÓÏ ¯Â·ÚÏ ,‰‡Ï‰ ÔΠ.‰·Â‚˙ ÈÙÏ ˙Âȯ˘Ù‡ ˙‡ÏÚ‰ ¯ÓÂÏÎ ,Ìȯ‰‰ Ï˘ ‰ÏÂÚÙ‰ ÛÂ˙È˘ ‡ÏÏ Â˙‡ ÏÈ·Â‰Ï Ì‰Ï˘ ˙ÏÂÎȉ Ì˙ÎÈÓ˙ ÏÂÎÈ ‰È‰ ‡Ï ԯ‡ ,‰Ê ȯ˘Ù‡ ̘ÓÏ

.‰Ê‰ ÈÂÈ˘‰ ˙‡ ˙¢ÚÏ Ô· „ÏÈ ,¯È‡È· ÏÂÙÈËÓ ˙ÙÒ ‡Ó‚„ ‰Á·‡‰ ÍÈω˙ „ˆÈÎ ‰ÓÈ‚„Ó ,10 -‰ ˙‡ ˘ÈÏÁ‰Ï „„Â·Ï ÏÂÎÈ ,˙ÂÂÁÓÏ

˙ÂÈÏ‡È ‡Ï ˙ÂÈÙÈ ¯ÂˆÈÏ ÔÁ·Â‡Ó‰ „Ïȉ ˙È˙ÁÙ˘Ó‰ ‰„·ډ .Âȯ‰ „ˆÓ ÂÈÙÏÎ ,‰Ï‡ ˙ÂÚÙ˘‰· ‰¯ÈΉ˘ ‰Ê ‰¯˜Ó· Ï˘ ˙¯ÎÂÓ ‰ÈÂÂÁÓ ¯Â·ÚÏ ¯È‡ÈÏ ‰¯˘Ù‡-ÔÂÁËÈ· ¯ÒÂÁ ‰˘ÏÂÁ ,Ô·ÏÚ ˙ÂÚÈ‚Ù ,ÂÈ˙ÂÏÂÎÈ· ‰¯Î‰ ˙˘ÂÁ˙Ï ,ÈÓˆÚ-ÔÂÁËÈ·Ï ˙ÏÂÎÈ ˜ÊÂÁ ‰ËÈÏ˘ ˙˘ÂÁ˙ '„ ‰˙Èη „ÏÈ ,¯È‡È .ÈÓˆÚ Ï‰ÈÏ ÈÓˆÚ È˙¯‡È˙˘ ÈÙÎ .ÔÂÁÓÎ ¯˙‡ ͇ ,‰ÏÈ‚¯ ÌÈ„ÏÈ ‰¯˘Ú ÌÚ „ÁÈ ˘‚È ¯È‡È ‰ÏÚÓÏ ‰È‰Â '· ·Ï ,˙ÂÂÁÓ‰ ÈÁ·ÓÏ ÌÈÙÒ ‰Â·‚ ,‰ÙÈ „ÏÈ ¯È‡È .Ì˙‡ ¯·Ú˘ „ÈÁȉ ,Ïү„Π˜Á˘Ó :ÌÈ·Â¯Ó ˙¯˘ÈÎ ÏÚ· ,ËÂÂÈ ˙¯Á˙· ¯ÙÒ ˙È· ˙‡ ‚ˆÈÓ ‡Â‰ ¯È‡È .‰ÈÂÂȯ˷ ‰È‚ÂÏÂÎË· ÔÈÂˆÓ „‡Ó ‰ÊÎÎ Â˙ÂȯÁ‡· ‡˘Â ,¯Âη‰ Ô·‰ ‡Â‰ ÏÂÙÈËÏ Èχ ÚÈ‚‰ ¯˘‡Î .˙È·· ¯ÊÂÚ ,Ô˘ ¯·„ ÏÎÓ ˙ÂÎ·Ï ˜ÈÒÙ‰Ï ˘˜È· ¯Ó‡ ¯ÙÒ‰ ˙È·· ‡ ,˙È·· ‰˘ÈÓ˘ ÂÏ ˘È˘ ÌÈÈ˘˜ ÌÚ „„ÂÓ˙Ó ¯È‡È .ÂÏ ÌÈ„ÏÈ Ìȯ·Á ÂÏ Ôȇ .‰˙Èη ÌÈ„ÏÈ ÌÚ Âˆ¯ Ìȯ‰‰ .̯Á ÂÈÏÚ ÌÈ˘ÂÚ ‰˙Èη Ìȯ·Á‰ ÌÚ „·Ï „„ÂÓ˙‰Ï ÏÎÂÈ ¯È‡È˘ ˜ÊÁ ¯˘ÎÂÓ „ÏÈ˘ ÂÂȘ Âȯ‰ ,‰˙Èη ÍÎ ,˙ÂÎÓ ÌÈ„ÏÈÏ ¯ÈÊÁ‰Ï ÏÎÂÈ Â‰ÂÓΠ¯ȷډ Ìȯ‰‰ .ÂÏ ˜Èˆ‰Ï ‡Ï „ÓÏÈ˘ ÂÈ˙ÂÈÚ· ÏÚ ÂÓÓ Ì˙·Ê· ˙‡ ¯È‡ÈÏ „‚˙Ó˘ „ÏÈ ‡Â‰ ¯È‡È Ï·‡ .˙ÂÈ˙¯·Á‰ ÁÂË· ‡Â‰˘ Û‡ ,Û˜Â˙ Ïη ˙ÂÓÈÏ‡Ï ‡Ï ÈÂÓÈ„Ï ÂÏ ˙ӯ‚ ÂÏ˘ ˙Â˘È‚¯‰˘

.Âȯ·Á ψ‡ ·ÂË Ô‰·˘ ˙ÂÈ˙ÁÙ˘Ó ˙ÂÁÈ˘ ‰ÓÎ ¯Á‡Ï ,˙¯·Á ÏÚ ¯È‡ÈÏ ˘È˘ ÌÈ‚˘ÂÓ Â˜¯ÈÙ ‰·Â¯˜‰ ‰ÈÂÂÁ‰ ˙‡ ·‰Â ˙ÂÓÈχ ÏÚ .˙Â˘È‚¯ Ï˘ ¯Ë˘Ó‰ ˙Á˙ ˙ÂÈÁÏ Ï˘ ˙‡Â ȯÒ·‰ ̘Ӊ ˙‡ ÂÈ·‰ Ìȯ‰‰ ‰¯Î‰ ϷȘ ¯È‡È .¯È‡È Ï˘ ÂË·Ó ˙„˜ ÂÏ ˘È˘ ÌÈίÚÏ ·ÈÏ ·ÂËÏ ,ÂÈ˙ÂÚ„Ï ÂÈ¯Â‰Ó Ï·˜Ï ÔÎÏ ÁÈψ‰Â ,˙¯·Á ÏÚ ‡Ï ,Â˙‡ ˜ÊÁÏ Ìˆ¯Â Ì˙‚‡„ ˙‡ ‡Ï‡ ,ÂÈÏÚ ˙¯Â˜È· Ï˘ Ë·Ó ˙„Â˜Ó ÂÏ˘ ˙ÂÁÈ˘· ,‰˘ÚÓÏ .·ÈËÈÓ Ì˜ÓÓ Á˜ÂÏ˘ „·ÎÓ Û˙Â˘Ó ÔÂÈ„Ï ÒÈÒ· ¯ˆÂ Ï˘ ÂË·Ó ˙„˜ ÂÈÎ¯Ú ˙‡ Ô·˘Á· ÚÈ‚È ¯È‡È˘ ˆ¯ Ìȯ‰‰ Ô‡ÎÓ .¯È‡È ÈÓˆÚ ÔÂÁËÈ· Ï˘ ¯˙ÂÈ ‰¯Â¯· ‰˘ÂÁ˙Ï ˙¯ÓÚ˙‰ ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï È„Î ÈÓÈÙ ˜ÊÂÁ ÌÈÎÓÂ˙ ÌÈÙ˙Â˘Ï Âȉ Ìȯ‰‰ .Âȯ·Á ÏÚ Á˜Ï ¯È‡È˘ ÌÈÈ˙‚¯„‰‰ ÌÈ„Úˆ· ˙‡ ÒÒ·Ï ÂÈÈÁÏ ‰ËÈÏ˘ ¯ÈÊÁ‰Ï ˙Ó ˙ÂÈ‰Ï ÂÒÈÈ‚˙‰ Ìȯ‰‰ ,ÈÓˆÚ‰ ÂÂÁËÈ· ‰ÁÈÓˆÏ ¯È‡È Ï˘ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰ ˙ˆÂ·˜

63 2012 ÈÏÂÈ

ÂÈ¯Â‰Ï ¯È‡È ÔÈ· ‰¯È‡‰Â ‰ÏÂÚÙ ÛÂ˙È˘Ï ˘È‚¯Ó „„Â·Ó „ÏÈÓ .ÔÈËÂÏÁÏ ‰˙˙˘‰ ‰ÓȈÚÓ ˙„·ÎÓ ‰¯ÈÂÂ‡Ï ,˘ÏÁÂ Ì˘‡ ‰˙Èȉ˘ ‰‡·‰ ˙ÂϘ˙ȉ· .˙ÈÓÈËȇ ,ÂÏ ˜Èˆ‰Ï ˘˜È·˘ ‰˙Èη „ÏÈ ÌÚ ¯È‡ÈÏ ,·È˘˜˙" :ÂÈÈÁ· ‰Â˘‡¯Ï ¯È‡È ÂÏ ¯Ó‡ ,È˙ȇ ·È¯Ï ˘ÙÁ χ ,·È¯Ï ‰ˆÂ ‡Ï ȇ ‡Ï ȇ .ÈÏ ¯·Á ‰È‰ χ ‰ˆÂ ‡Ï ‰˙‡ ˘ÚÈ˙ ˜¯ Ï·Á .È˙‡ ·ÂÊÚ˙ ,ÍÏ ˜ÈˆÓ ˙˜ˆ‰‰ ."È˙Îω ʇ .ÍÏ˙ ËÂ˘Ù .‰ÎÎ

.È„ÈÓ ÔÙ‡· ˜ÒÙ „Ïȉ „ˆÓ

:ÂÏ Â¯˘Ù‡ ¯È‡È ÌÚ ˙ÂÁÈ˘‰ ÏÂÓ "˙·¯˜"‰ ÏÂÓ ‰„ÓÚ ËÂ˜Ï * ‰ÈÎ ‡Â‰˘ ÈÙÎ "Û¯‚‡ ˜˘" Â˙Âȉ

˙‡Ê Ï·‡ ,Ìȯ·Á ÂÏ ÂÈ‰È˘ ˙ˆ¯Ï ¯ÂÁ·Ï * È·ÂË Ì‚ ̉ Ì˙‡ ÂÏ ÌÈÚ˘ ‰Ï‡Î ÔÈ·Ï ÌÈ· ,˙ÂÓÁÏÓ ÌÈ·‰Â‡ ‡Ï ·Ï ÌȯÁ‡ Ìȷȇ ÏÂÓ ‡Ï‡ ,ÌÓˆÚ

ÔÈÈ˘ËÒÈÈÏÙ·

Ï˘ÓÏ) ,˙È˙¯ÂÒÓ‰ ˙ÈÏÂÙÈˉ ‰ÒÈÙ˙· ‰Ó¯„‰" ¯ÏÈÓ Ï˘ ‰¯ÙÒ· ˙¯‡Â˙Ó Ï·ÂÒ ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ ,("ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï˘ ,ÂÓˆÚ ˙‡ ÌÈ˘‚‰Ï ‰¯Â‰‰ Ï˘ ͯˆ‰Ó ÌÈÈËÒÈÒȘ¯‰ ÂÈίˆ ˙ÎÏ˘‰ È„Î-ÍÂ˙ ‰ÈÚ·‰ ‡Â‰ ‰¯Â‰‰ ¯ÓÂÏÎ .„ÏÈ ÏÚ ,‰¯Â‰· ‰È‰˙ ˙„˜Ó˙‰‰ ÏÂÙÈË· ÔÎÏ ˙ÂÎÏ˘‰Ï Ú„ÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ‰È‰È „ȘÙ˙˘

˙ÂÈ‰Ï ˙ÂÏÂÎÈ ˙ÂÎÏ˘‰˘ Û‡ .‰Ï‡ ‰ÈÚ·‰ ˙‡ ‰‡Â¯ ȇ ,‰·‰‰Ó ˜ÏÁ ‡Â‰ ˙ÂÂÁÓÏ ‚ÂÈ˙‰ ,Ï˘ÓÏ ‰ÈÚ·Î ˙ÂÈÙȈ ‡ ,˙ÂÏÂÎÈ ÔÈ· ¯ÚÙ‰ ‡ ,‰ÈÚ·‰ ˙Â·È˘Á ˘È ÌÈ¯Â‰Ï .‰‡Ï‰ ÔΠ˙‰·‚ Ìȯ˘Ù‡ÓÎ Ìȯ‰‰ Ï „ȘÙ˙‰Â ‰Ï„‚ ‰·È˘Á ,‰ÁÈÓˆÏ ˙ÈÙÂ˙È˘ ˙¯‚ÒÓ ÌÈÈ˙‚¯„‰‰ ÌÈ„ÚˆÏ „‰„‰Â ˙Ù˙Â˘Ó ,˙ÂÂÁÓ Ï˘ ‰¯˜Ó· .‰˘ÂÚ „Ïȉ˘ ‰Ê ‚˘ÂÓ Û˙¢ӷ ˜¯ÙÏ ‡Â‰ ͯˆ‰ ͯˆ‰ ,„ÂÚ ˙‡Ê .ÂÈ˙ÂÚÙ˘‰· Ô·˙‰Ï ¯˙ÂÈ ‰·Á¯ ‰¯Âˆ· „Ïȉ ˙‡ ¯ÈÎ‰Ï ˙„ÁÂÈÓ‰ ˙ÏÂÎÈÏ ˙˙Ï ‰ÈÈËÏ „‚ȷ

.˙ÈχËÂËÎ ˙ÂÂÁȉÏ

:ÌÈ¯Â‰Ï ˙ˆÏÓ‰ ‰ÓÎ ,ÌÂÈÒÏ „Ïȉ Ï˘ ‚ÂÈ˙Ï ·¯ÒÏ ÌÈÏÂÎÈ Ìȯ‰ ˙ÈÂÁ·‡‰ ˙ίÚÓÏ ÒÎÈ‰Ï ‡Ï ÔÂÁÓÎ .‚ÂÈ˙‰ ˘¯„ ‡Ï „ÏÈ Á˙ÙÏ È„Î .Âʉ ,Âʉ ˙ίÚÓ‰˘ ÂÈ·È Ìȯ‰˘ ·Â˘Á ˙ÂÏ·‚Ó· ˙‡Ê ‰˘ÂÚ ÌÈ„ÏÈ ˙ÈÈÓÓ˘ ,¯Ú¯ÚÏ ÌÈÏÂÎÈ Ìȯ‰ ÔÎÏ ‰Ï˘ ڄȉ ˙‡ Ï·˜Ï ‡Ï ˙Âχ˘ χ˘Ï ¯‰¯‰Ï Ìȯ‰ .ȯ˘Ù‡‰ È„ÈÁȉ ¯·„Î ,ÚˆÂÓ‰ ˙‡ ÌÈ˘Ï ‰Úˆ‰‰ ˙‡ ÚÂÓ˘Ï ÌÈÏÂÎÈ ,ÂÊ ‰Úˆ‰Ï ·¯ÒÏ ˙È„ÂÁÈÈ ˙¯‚ÒÓ· Ì„ÏÈ ,Âȯ·ÁÏ „Ïȉ ÔÈ· ‰„¯Ù‰‰ ‰·‰ ÍÂ˙Ó ‰¯˜Ó Ïη ‰ÏÈÚÂÓÓ ‰˜ÈÊÓ ¯˙ÂÈ ‰È‰˙ ˙·ÂË ˙Èȇ¯ Ï˘ ÈÈÈÚ ÏÂ˜È˘ ˙¢ÚÏ Â‡ Ìȇ˙Ó ‰Ê ÍÏ‰Ó Ì‡ ,˙ÏÏÂΉ „Ïȉ

ÌÈÈ˙¯·Á ÌÈÈ˘˜ ˘È „ÏÈÏ ÌÈ˙ÚÏ .‡Ï ˙Âӄʉ‰˘ ÌÈ·˘ÂÁ ˙ÂÚË· Ìȯ‰‰Â .Ô¯˙Ù‰ ‡È‰ ‰˘„Á ˙È„ÂÓÈÏ ‰·È·ÒÏ „„ÂÓ˙‰Ï ÛÈ„Ú ‡Â ‚ˆÓ Â‰Ê ÏÏΠͯ„· ˜ÈÁ¯‰Ï ¯˘‡Ó ÌÈÈ˙¯·Á‰ ÌÈÈ˘˜‰ ÌÚ Íȯˆ ‰¯Â‰ ÏÎ ÏÚ .Â˙˙ÈÎÓ „Ïȉ ˙‡ ÌÈӯ‚ ÌÚ ˙ˆÚÈÈ˙‰ È„Î ÍÂ˙ Ϙ˘Ï ¯ÂÂ˙ÒÈ ‡Ï ‰¯Â‰‰˘ ·Â˘Á .ÌÈÈÚˆ˜Ó

.˙ÂÂÁÓ Ï˘ ‰Á·‡‰ È„È-ÏÚ

,˙‡¯Ï ÈÏ ‰¯ÊÚ ¯Ó‡Ó‰ ˙·È˙Î ˙‡ ÏÈ·Â‰Ï ,˙ÈÏÂÙÈˉ ‰ËÏÁ‰‰˘ ÛÂ˙È˘ Ï˘ ,ÈÏÂÙÈˉ ‰˘ÚÓ· Ìȯ‰‰ ˙·˙‰ È„Î ÍÂ˙ ,È˙¯·Á ‰ÏÂÚÙ ˙‡ ˙ÒÙÂ˙ ‰ÁÙ˘Ó‰ Íȇ ‰Ï‡˘· Ï˘ ˙ÂÚÙ˘‰‰ ˙·‰Â ?˙ÂÂÁÓ‰ ÌÚ ÌÈÒÁȉ ÏÚ „Ïȉ ÏÚ ÂÊ ‰ÒÈÙ˙ ‚ÂÈ˙‰ ˙ÚÙ˘‰ Ì‚ ÂÓÎ ,Âȯ·Á Âȯ‰ ˙‡ ‰¯˘Ù‡˘ ÂÊ ‡È‰ ,„Ïȉ ÏÚ ÔÂÁÓÎ ˙„„ÂÓ˙‰Ï ¯˙ÂÈ· ÏÈÚȉ ¯È‰Ó‰ ÈÂÈ˘‰

.Â˙ÁÙ˘Ó „Ïȉ Ï˘ ‰ÁÈÓˆÏÂ

***

˙ÂÂˆÏ È˙ÂÙ˙Â˘Ï ˙Â„Â‰Ï Èˆ¯·:Ìȯ‰ ‡˘Â· È"Ù‰ ˙‚Ȉ

ȯ‰ ȯÈÓ ¯"„ ʯ‡ ¯Ó˙ ¯"„ ȯÈÓÏ ˙ÂÂÈÚ¯Ï Ô˙ÂÙ˙¢ ÏÚ

˙·È˙η ˙ÂÂÂÎÓ‰ ‰È˙¯ډ ÏÚ.¯Ó‡Ó‰

12 „Ú 5 ÏÈ‚Ó „ÏÈ· ÏÂÙÈËÏ ÌÏ˘‰ Íȯ„Ó‰ (1995) È Ô„

˘ÂÙÈÁ‰Â ÔÂÁÓ‰ „Ïȉ Ï˘ ‰Ó¯„‰ ,(1992) .‡ ¯ÏÈÓ1992 .¯Â‡Ï ‰‡ˆÂ‰ ¯È·„ .È˙ÈÓ‡‰ ÈÓˆÚ‰ ¯Á‡

‰Ï‡È„ ˙‡ˆÂ‰ .Í„ÏÈ ˙‡ ˙Ú„Ï (1992) .Ó ,„¯‡ÙËÒ.¯Â-È„

„Ïȉ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ (2004) .‚ ,˯‡‰„ ,.¯ ,¯Ù˜ ,.‡ ,ÛÂ¯Ò .‰ÁÂ˙Ù‰ ‰ËÈÒ¯·È‡‰ .·- ‡ ͯΠ.‰ÎωÓ ‰Ú·Ë

Bruner, J. S 1981 Intention in the structure of action and interaction. advances in infancy research, 1, 41-56

Greenspan., S. I. (1993) Playground Politics. Understanding the Emotional Life of your School-Age Child. Addison-Wesley Publication Company

Handbook of parenting. Vol.1 children and parenting. Marc h. borenstein ed. Second edition. Psychology press 2002

Vygotsky, l. S (1978) Mind in society. The development of higher psychological processes. Cambridge, MA; Hrvard University press

White M (2007) Maps of Narrative Practice. W.W. Norton & Company.

ביבליוגרפיה:ביבליוגרפיה:

642012 ÈÏÂÈ

È˘È‡ Ú˜¯ ‰˘ÂÏ˘Ï ·‡ ȇ .1952 -· È˙„Ï ,È·ÈÏ ,‰„ÎÏ ·Ò ,¯Â‡Â ÌÚ ,ÔÁ :ÌÈ„ÏÈ ÒÈÒ·‰ Ô‰ ‰¯Â‰Î ÈÈ˙ÂÈÂÂÁ .χȄ ,„ÎÏ Ìȇ˘Â· ȯӇÓÏ ÈÈ˙‡ˆ¯‰Ï È¢‡¯‰ ÈÈ˙ÂÈÂÒ˙‰ .‰ÁÙ˘Ó ˙¯‰ Ï˘ ˙ÂÚÈÙÂÓ ,ÈÈ„ÏÈ Ï˘ ÌÏ„Ȃ· ˙‚Ӊ Ìȯ‰" :ÌÏ„Ȃ· ÈȯÙÒ· ‰·Á¯‰· "ÌȂȉÓÎ Ìȯ‰" ,"Ì„‡ È·Î

.ÌÓˆÚ· ÌÈÁÂË· Ìȯ‰Â

‰¯ˆ˜ ‰Ù˜˙ Ì‚ ͇ ,Ô‚ ˙Ó¯· È˙Ï„‚ ¯˙ÂÈ ‰Î¯‡ ‰Ù˜˙ ‰È·Á¯Ó ı·Ș· Ï˘ Â˙ÂÓ„˜˙‰ ·˜Ú ,‡˙‡ ˙ȯ˜· È˙ÒÈÈ‚˙‰ .ÈÓÂ‡Ï ˜·· Â˙„·ڷ ,È·‡ ÏÈÁÏ È˙¯·Ú ÔÎÓ ¯Á‡Ï Ê‚‡ ˙¯ÈÈÒÏ ˙Â¯È˘ ·Â¯ ˙‡ Ì‚ È˙È˘Ú Ì˘ ,ÔÈÚÈ„ÂÓ‰ ÌÈ˘ ¯ÙÒÓ ËÚÓÏ ,ÈÏ˘ ÌȇÂÏÈÓ‰ È˙È˘Ú Ô‰· ,¯ÂÙÈÎ ÌÂÈ ˙ÓÁÏÓ ¯Á‡Ï˘

.˜Ë ‚‰Î ÔÂȯ˘ ÏÈÁÏ ‰·Ò‰ ˙È È˙˘‡ .‡·Ò ¯Ùη ¯‚ ÈÈ‡Â˘È ÌÚ ˙ÓÈÂÒÓ ‰Ù˜˙ ˜· ˙„ȘÙÎ ‰„·Ú ‰ÓÈÈÒ˘ ¯Á‡Ï ,Ìȯ‰ ˙ÁÓÎ ‰„·Ú ˙˘· .¯Ï„‡ ÔÂÎÓ· ‰¯˘Î‰ ÏÂÏÒÓ ‰‡ˆÂ˙Î ,ÛËÁ· ,˙ȯ ‰¯ËÙ 1998 ‰˘ÂÏ˘ ÌÚ „·Ï È˙¯‡˘ .ÈÁÂÓ ı·˘Ó ȯÙÒ .‰ÂÓ˘ Ô· Ì‰Ó Ô˘‰˘Î ,ÌÈ„ÏÈ Ú˜ ÏÚ ·˙Î ,"ÌȂȉÓÎ Ìȯ‰" ,È˘‰

.ÈÈÁ· ‰Ê ‰˘˜ ÈËÓ¯„ Ú¯ȇ

,˙ÈÁΉ È‚ÂÊ-˙· ˙‡ È˙¯Î‰ 2000 ˙˘· ,„¯Ù· ˙ÂÈ‚ÂÊ Ï ÌÈ ˘ÂÏ ¯Á‡Ï ,È·‚ ʇ ÌÈÈÒ˘ ,¯ÈÚˆ‰ È· ÌÚ „ÁÈ· È˙¯·Ú ÔÈÚ ı·Ș· ‰˙‡ „ÁÈ ¯Â‚Ï ,'Ê ‰˙ÈÎ ‡Ï ȇ˘ Û‡ ÏÚ .‰¯„Á „ÈÏ ,˘¯ÂÁ‰ ÈÈÁ· È˙ȯÚ˙‰ ,È·‚Ï „‚ȷ ,ı·Ș‰ ¯·Á È"Áˆ ˘‡¯ ˘Ó˘Ó ȇ ,Ï˘ÓÏ) ı·Ș‰ ·‰Â‡ „Â‡Ó È‡Â (È·Â˘È ÔÒÂÁ/̯ÈÁ ˙ˆ ,Ï˘ÓÏ) ˙‡Ê‰ ˙ȯÙΉ ÌÈÈÁ‰ ˙¯Âˆ ˙‡ ȇ ¯˘‡Î ,‰ÏÚÓÏÓ ÌȯÂÙÈˆÏ ·È˘˜‰Ï ˜Á¯Ó ,‰˜ÈÈÏ˜Ï È˙È·Ó ,ÈÈÙ‡ ÏÚ ·Î¯

.(˙¯ÂÙÒ ˙˜„ Ï˘

˙È·· ˙ÈË‚ ˙ˆÚÂÈÎ ˙„·ÂÚ ,È‚ÂÊ-˙· ,È·‚ È˙ÂÚÓ˘Ó ‰˘ „Ș٠,ÔÂÒÈÏÈ· ÌÈÏÂÁ .‰˙ȇ ÌȈÚÈÈ˙Ó‰ ÌÈ˘‡‰ ÈÈÁÏ ,¯˙ÂÈ·

‰Ë˜‰˘Î ,ÌÈÏ„‚ ÌÈ„ÏÈ ‰˘ÂÏ˘ È·‚Ï ÌÈÓÈ· ‰ÏÈÁ˙Ó 18 ˙· ‡È‰ ̉ÈÈ·Ó

.˙Â¯È˘‰ ˙˘ ˙‡ ‰Ï‡

:ÌÂÈÎ È„ÏÈ ÏÈÁ˙Ó ȇ·ˆ ˙Â¯È˘ ÌÈÈÒÓ ,¯Â‡ ¯ÈÓÒ ˙ÏÏÎÓ· ,‰‡¯Â‰Â ÍÂÈÁ È„ÂÓÈÏ „È˙Ú· „·ÚÏ ‰ÂÂÎ ÍÂ˙Ó ,ÌȈ·Ș‰ ,˙„‰È/‰È¯ÂËÒȉ/˙ÂÁ¯Ê‡Ï ‰¯ÂÓÎ .‚ÂÊ-˙· ÌÚ ¯‚ ¯Â‡ .ÌÈÈÈ·‰ ˙·ÈËÁ· ÌÈ˘„ÂÁ ‰Ú˘˙‰ Ô· È„ÎÏ ¯ÈÚ ·‡ ,ÌÚ ÌÈË¯Ò Í¯ÂÚ ‡Â‰ .Â˙˘‡ ÌÚ ÂÙÈ· ÈÁ ˙· È˙„ÎÏ ‰˜È˙ ̇ ,ÔÁ .ÌÈȯËÓ˜„ ‰¯ÂÓ ,‰˘Â¯‚ ,ÌÈ˘„ÂÁ ‰Ú·¯‡Â ˘ÂÏ˘‰ ‰‡¯Â‰Ï ‰¯ÂÓ ÌÈÈÈ·-˙·ÈËÁ· Ô¢ÏÏ ÌÈÈ˯٠ÌȯÂÚÈ˘·Â ‰˙¯˘Î‰· ˙˜˙Ó

.˙˙ ‡È‰˘ È· :„¯Ù· Ú·˘ ÏÎ È„ÏÈ ÌÚ ˘‚٠ȇ ‚ÂÊ ˙· ÌÚ ÂÈχ ‡Â·Ï „ÈÙ˜Ó ¯ÈÚˆ‰ ÏÎÏ Ú·˘· ÌÚÙ ÚÒ ȇ ,Ú· ÛÂÒ· ‡ˆÓ ,ÔÁ ÌÚ – ÌÈÏ„‚‰ È„ÏÈÓ „Á‡ .ÈÈ„Î ,̉ȄÏÈ Ï„Ȃ· Ì‰Ï ÚÈÈÒÓ Ì˙ȇ È˘È˘ ÌÂÈ· ,ÌÈÈÚ·˘· ÌÚÙ ,ÔÎ-ÂÓÎ Âψ‡ ·¯Ú ˙Á¯‡Ï ÌÈ˘‚Ù ÂÏÂÎ ,·¯Ú· ‰È„ÏÈ ,̉ȄÏÈ ̂ÂÊ-˙· ,ÈÈ„ÏÈ :ı·Ș· ÁÎÂÏ .(...‚ÂÊ È· ÈÏ· ÌÈÈ˙È·) È·‚ Ï˘ ‰Ï‡ ÌÈÓÈ· ÂÓÈÈÒ ‰ÁÙ˘Ó‰ ˙·Á¯˙‰ ,Â˙È·· Ú˜¯˜‰ ˙Ó˜· Ï„‚ ıÂÙÈ˘ Â˙ÁÙ˘Ó ˙ËÈÏ˜Ï Â¯È˘Î‰Ï ‰¯ËÓ·

.‰Ï„‚‰ ˙·Á¯ÂÓ‰

˘¯ÂÁ‰ ÔÈÚ ı·Ș· „·ÂÚ ÈÁ ȇ ÌÂÈÎ ÈÈÁ ˙‡ ˜ÏÂÁ ȇ Ì˘ ,‰¯„Á „ÈÏ˘ ‰‰ ȇ .È‚ÂÊ-˙· ,È·‚ ÌÚ ‰ÁÓ˘· „ÂÚ ‰‰Â ,(Ï"ÂÁ·Â ı¯‡·) Ï‚¯· ÏÈÈËÏ

.ÌÈÈÂÏÒ ÌÈÈÈËÏ ÌȄ˜ȯ „˜¯Ï ¯˙ÂÈ È‡ ,‰Ó˘‚‰Â ˜ÂÙÈÒ ˙˘ÂÁ˙·Â ,È˙Ò¯ÙÏ ˙ÂÁÙ˘Ó ÌÈ„ÏÈ ,˙‚ÂÊ ,Ìȯ‰· ÏÙËÓ .˘¯ÂÁ‰ ÔÈÚ ı·Ș· ˙È˯٠‰˜ÈÈϘ· ,ÌÈ‚¯‡· ÌÈωÓÏ ıÚÈÈÓ È‡ ,ÔÎ-ÂÓÎ

.Ï"ÂÁ·Â ı¯‡· ÌȄ˜ȯ – È·È·Á˙ ˙‡ È˙ÎÙ‰ ‰Â¯Á‡Ï ȇ ˜ÂÒÈÚÏ – ÌÈÈ҇Ϙ ÌÈÈÈËÏ ÌȯÂÓ ÌÈ„˜¯ ‚ÂÊ ÌÚ „ÁÈ ,¯È·ÚÓ ˙‡ˆ¯‰Â ˙‡„Ò ,ÌÈÏÂÚÓ „Â˜È¯Ï „ÁÈ ,‰˜ÈÒÂÓ ‰ÚÂ˙ ,„˜ȯ ˙Â·Ï˘Ó‰ ˙¯˘Ú‰Ï ,˙È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙ÂÏÎ˙Ò‰ ÌÚ ÌÈÒÁȉ ˙ÂίÚÓ· ÂÁÂ˙ÈÙ „ÈÁȉ

.""senses - ÂÈÈÁ· ÌÈ¢‰

:ÌÈ·È·Á˙ ȇ ,·¯Ú‰ ˙ÂÚ˘· Ú·˘· ÌÈÈÓÚÙ ÌÈ„Â˜È¯Ï ¯ÙÒ ˙È·· ,È·‚ ÌÚ „ÁÈ „˜Â¯ ‰Ê ."„˜¯‰" ,ÌÈÈ҇Ϙ ÌÈÈÈËÏ Â· ,ÂÏ˘ Û˙¢Ӊ Ú·˜‰ ·È·Á˙‰ .ÌÈ˘ ‰ÂӢΠ¯·Î ÌȘÒÂÚ ÂÁ‡ ÌȄ˜ȯ „˜¯Ï ÌÈ·‰Â‡ „Â‡Ó ÂÁ‡ ,‰ÒÏÒ ‰·Ó¯ ,‰'ˆ ‰'ˆ ÂÓÎ ,ÌÈÈÈËÏ ÈÏ‚‡ Òχ ÂÓÎ ,ÌÈÈ҇Ϙ ÌȄ˜ȯ Ì‚Â ÌÈÎω ÂÁ‡ ,ÍÎÏ ÛÒ .ËÂ¯Ë Ò˜ÂÙ ,·È·‡-Ï˙· ÏÏΠͯ„· ,ÔÂ¯Ë‡È ˙‚ˆ‰Ï

.ÚÂϘ È˯ҷ ÌÈÙˆ ÚÂÒÏ ÌÈÏ„˙˘Ó ÂÁ‡ ‰˘· ÌÈÈÓÚÙ ,„·Ï ÂÈ˘ ,Ï"ÂÁ· ˙È‚ÂÊ ‰˘ÙÂÁÏ .ÂÓˆÚ· ÌÈ‚¯‡Ó ÂÁ‡˘ ÌÈÏÂÈË· ‰¯ˆ˜ ‡È‰ ÌÈÈ˙˘‰ ÔÈ·Ó ˙Á‡ ‰˘ÙÂÁ ˙ÈÒÁÈ Ìȷ¯˜ ˙ÂÓ˜ӷ ,Ú·˘ „Ú – ‰Î¯‡ ‰ÈÈ˘‰ ‰˘ÙÂÁ‰ .ÔÂ˙Ó ‰ÈÈÙ‡ ˙ÂÓ˜ÓÏ ,‰˘ÂÏ˘-ÌÈÈÚ·˘ ,¯˙ÂÈ ¯˜'ˆ˜‰ ȯ‰) ÌÈȯ‚˙‡Â ˙ÈÒÁÈ ÌȘÂÁ¯ Ëү‡‰ ˙ÂÏ‚¯ÓÏ ˜¯Ë ,‰ÈίÂ˙· .(ÌÈÈ˙Ù¯ˆ‰ ÌÈÙχ· ˜¯Ë ,χٷ ‰˘ÂÏ˘ ,„ÏÒÈ‡Ï ÌÈÚÒ ÂÁ‡ ‰˘‰

.Ô¯˜· ˙ÂÚ·˘ ÌÈÏÂÈË·Â ÌȄ˜ȯ· ÈÈ˙ÂÈÂÂÁÓ ˙·¯ ˜ÏÁ· ˙ÂÚÈÙÂÓ‰ ,˙·Â˙ È· ˙ÂÏÚÓ

.ȯ˙‡· ÌÈÓÒ¯Ù˙Ó‰ ÈȯӇÓÓ

:ÌȯÙÒ ˙·È˙Î "Ì„‡ È·Î Ìȯ‰" Ô¢‡¯‰ ȯÙÒ ˙‡ ,¯ÈÚˆ‰ È· ˙„ÈÏ ¯Á‡Ï ·Â˙ÎÏ È˙ÏÁ˙‰ ¯Â‡Ï ‡ˆÈ ‡Â‰Â ,1990 ˙˘· ,¯Â‡ ˙‡ˆÂ‰· ,1997 -· ,ÌÈ˘ Ú·˘ ¯Á‡Ï ÈÎÈω˙· ˜ÒÂÚ ¯ÙÒ‰ .ÌÈÏÚÂÙ ˙ȯÙÒ ¯˘‡Î ,Ìȯ·ÂÚ Ìȯ‰˘ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˙·˜Ú· „Ï ‡Â‰ .ÌÈ„ÏÈ ÌÈÏ„‚Ó Ì‰ ‰˙Èȉ ‰¯È„‡‰ ˙ÂÚÓ˘Ó‰ ˙‡ ,È˙·‰ È˙ÏÂÎÈ· ˘È˘ È˙ÂӇ ÈÈÁ· ˙Â¯Â‰Ï ÌÙÂ˙È˘ ͯ„ ,ÌȯÁ‡ ÌÈ¯Â‰Ï Ì¯˙Ï ˙Ó-ÏÚ˘ ,· È˙ÚË .‰Ï‡ ˙·Â˙· ,"ÌÈ·ÂË" Ìȯ‰ ˙ÂÈ‰Ï ÂÁÈÏˆÈ Ìȯ‰˘ ¯ÙÒ· .Ì‰Ï ·Âˢ Ìȯ‰ ÂÈ‰È˘ ·Â˘Á ˙‡ ˙ÈÈÙ‡Ó ‰·È˙Î ˙¯Â È˙Á˙ÈÙ ‰Ê ÈÏ˘ ˙ÂÈ˘È‡ ˙ÂÈÂÂÁ Ï˘ ·ÂÏÈ˘ :ȯÙÒ ÏÎ ÈÂÈÒÈÓ ÌÈÚ¯ȇ Ìȯ˜Ó ,È„ÏÈ ÏÂ„È‚Ó ˙‚˘Ó‰ ,ÌÈ„ÏÈ ÌÚ Ìȯ‰ ÌÚ ‰„·ڷ ˙È˘ÚÓ ‰˘È‚ ˙¯ȉ· ˙ÂÈ˯‡È˙ ,È˘‰ ȯÙÒ .Ìȯ‰ ˙ί„‰· ˙ÈÓ¢ÈÈ ,¯ÂӇΠ,·˙Î "ÌȂȉÓÎ Ìȯ‰"

פרופיל אישי חיים עמית

פסיכולוג ומחבר ספרי הורות

שרית ארנון-לרנר

65 2012 ÈÏÂÈ

˙ÈÓ

Ú Ì

ÈÈÁ ˙

·Ȅ

‡·

‰Â

Ó˙ ˙¯‚˙‡Ó ‰˘˜ ˙„„ÂÓ˙‰ Ú˜¯ ÏÚ

‰˙¯ÈËÙ ˙·˜Ú· ,È˙ÁÙ˘Ó ˙‚‰‰· ¯Â‡Ï ‡ˆÈ ¯ÙÒ‰ .È˙˘‡ Ï˘ ˙ÈÓ‡˙Ù‰ ·¯Ï Íى ,Ô„ÂÓ ˙‡ˆÂ‰· 2006 ˙˘· .ÌÂÈÎ Ì‚ ÌÈ·¯ ÌȘ˙ÂÚ· ¯ÎÓ˘ ,¯ÎÓ ˙È˘ÚÓ ‰¯È‰· ‰¯Âˆ· ¯‡˙Ó ¯ÙÒ‰ ÒÒÂ·Ó ¯˘‡ ,˙ȯ‰ ˙Â‚È‰Ó Ï˘ Ï„ÂÓ ‰·È˘Á :˙Â‚È‰Ó ˙ÂÈÂÓÂÈÓ ‰ÂÓ˘ ÏÚ ˙·ˆ‰ ,˙È˘È‡ ‡Ó‚„ ,˙Ȃ˯ËÒ‡ ,‰ÓˆÚ‰ ,˙È‚ÂχȄ ˙¯Â˘˜˙ ,˙ÂÏ·‚ ,È˘ÈÏ˘‰ ȯÙÒ .˙¢ÈÓ‚Â ˙ȯ‰ ˙ÂÙ˙¢ ¯Â‡Ï ‡ˆÈ ,"ÌÓˆÚ· ÌÈÁÂË· Ìȯ‰" .Ô„ÂÓ ˙‡ˆÂ‰· ‡Â‰ Ì‚ ,‰Ï‡ ÌÈÓÈ· ,ÌȯÈÚˆ ÌÈ¯Â‰Ï ‰Â٠ȇ ‰Ê ¯ÙÒ· ˙ÈÓÈÙ ˙ÂÁÈÏ˘ Ï˘ ‰˘ÂÁ˙ ÍÂ˙Ó ÌÂÁËÈ· ˙‡ ˜ÊÁÏ ˘˜·Ó ‰˜ÂÓÚ ËÂÂÈ ˙„ÓÚÏ Ì˙ÂÁ‰Ï ÌÓˆÚ· ˙ÂÈ˘ÚÓ ˙ÂˆÚ ¯ÙÒ· .‰È‡¯ È˙ÁÙ˘Ó Ìȯ‰ ÌȄȯËÓ‰ ÌÈÈ҇Ϙ‰ Ìȇ˘Â· ÌÈ„ÁÙ ,‰È˘ ,‰ÏÈ· ÂÓÎ ÌȯÈÚˆ ˙Â·È¯Ó ,ÌÚÊ ÈÙ˜˙‰ ,‰ÏÈÓ‚ ,˙„¯Á ÌÈÏÎ ,„ÂÚ ˙ÂÈ˙¯·Á ˙ÂÈÚ· ,ÌÈÁ‡ ˙ȯ‰‰ ˙‚ȉӉ ˙˘È‚ Ï˘ ÌÈÈÎÂÈÁ ,˙È˘È‡ ‡Ó‚„ :ÂÓΠͯ‰ ÏÈ‚· ÌÈÓ˘ÂÈÓ‰ ÌÈί„ ;„ÂÚ ‚ÂχȄ ÏÂ‰È ,˙ÂÏ·‚ ˙·ˆ‰ Ï˘ ˙ÂÈ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ˙ÂÏÂÎÈ ÁÂ˙ÈÙÏ ,¯ˆÂ ̯˷ ˙ÂÈÚ· ÚÂÓÏ È„Î „Ïȉ ,˙Â‡ÓˆÚ ÂÓÎ Ô˙ÈÁÙ‰Ï ˙ÂÁÙÏ Â‡ È˘Ù ÔÒÂÁ ,˙ÈÓˆÚ ‰ËÈÏ˘ ,‰È˙ÙÓ‡ ‰¯Â‰Î ÈÏ˘ ˙ÂÈ˯٠˙ÂÈÂÂÁ ,Ô·ÂÓΠ;„ÂÚ ÈÏ˘ ˙È˘È‡ ˙ÂÏÎ˙҉ ȄÏÈ ÌÚ ¯ÈÚˆ

.È„ÏÈ ÏÚ ÈÏÚ ¯ÂÁ‡Ï Ë·Ó·

:ÈÚˆ˜Ó Ú˜¯ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· Ô¢‡¯ ¯‡Â˙ È˙„ÓÏ .·È·‡-Ï˙ ˙ËÈÒ¯·È‡· ‰ÈÙÂÒÂÏÈÙ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· È˘ ¯‡Â˙ È„ÂÓÈÏ È˙ÓÈÈÒ-Ï˙ ˙ËÈÒ¯·È‡· ,„Ïȉ Ï˘ ˙ÈÈϘ

¯‡Â˙ È˙ϷȘ .1983 ˙˘· ·È·‡ ÌÚËÓ "˙ÈÎÂÈÁ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ‰ÁÓÂÓ" ÏÚ· ȇ ,1990 ˙˘· ˙‡ȯ·‰ „¯˘Ó ,"ÍÓÒÂÓ È˙ÁÙ˘Ó ÏÙËÓ" ˙„ÂÚ˙ ¯·Á ‰ÁÙ˘Ó· ÏÂÙÈËÏ ‰„‚‡‰ ÌÚËÓ

.È‚¯‡ ÁÂ˙ÈÙÏ Èχ¯˘È‰ „‚ȇ· „ÂÓÏÏ ÈÏ˘ ˙È¢‡¯‰ ‰Èˆ·ÈËÂÓ‰ ˙‡ ÔÈ·‰Ï Ôˆ¯‰Ó ‰Ú· ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ ˙Â˜ÂˆÓ ÏÏ‚· ¯˜ÈÚ· ,Ì„‡‰ ˘Ù .ÂȯÁ‡Ï ˙¯‚·˙‰‰ ÏÈ‚· ÈÏ˘ ˙ÂÈ˘È‡ ,È˘ ¯‡Â˙ È„ÂÓÈÏ È˙ÓÈÈÒ˘ ¯Á‡Ï ‡Ï ,„Ïȉ Ï˘ ˙ÈÈϘ ‰È‚ÂÏÂÎÈÒÙ· ÌÈÏ˘‰Ï ,Èȯ·ÁÓ ÌÈ·¯ ÂÓÎ ,ͯˆ È˙ȇ¯ ·¯ ˜ÂÙÈÒ È˙˘Á .˙ÈÈϘ ˙ÂÁÓ˙‰

ÔÈ· ·ÂÏÈ˘‰ .ÈÎÂÈÁ ‚ÂÏÂÎÈÒÙÎ È˙„·ڷ ÚÈÙ˘‰Ï ˙¯˘Ù‡‰Â ˙È˙ίÚÓ ‰„Â·Ú ˙È˯٠‰„Â·Ú ,ÌÈÈ‚¯‡ ÌÈÎÈω˙ ÏÚ ‰„Â·Ú ,„ÈÁȉ ÏÚ ÚÈÙ˘‰Ï ˙¯˘Ù‡‰Â

.ÈÏ ÌÒ˜ – ˙ÈÈϘ ‰„·Ú ˙ÈÎÂÈÁ

ÌÈÓÂÁ˙· ˜ÒÂÚ È‡ ÌÂÈÎ È˙„·ڷ:Ìȇ·‰

,Ìȯ‰ ,Ìȯ‚·˙Ó ,ÌÈ„ÏÈ· ÏÙËÓ * ‰˜ÈÈϘ· ,Ìȯ‚·Ó ˙‚ÂÊ ,˙ÂÁÙ˘Ó ˘¯ÂÁ‰ ÔÈÚ ı·Ș È˙‡Ù· ,˙È˯Ù

.‰¯„Á „ÈÏ˘ ,˙ÂÈ‚ÂÊ ,˙¯‰ Ï˘ Ìȇ˘Â· ‰ˆ¯Ó * ÌÈω˜Ï ÍÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ ‰ÁÙ˘Ó ÌÈÈÎÂÈÁ ÌÈ˙ˆ ,ÌȯÂÓ ,Ìȯ‰ Ï˘

.ÌÈÈÏÂÙÈË ÌÈ˙ˆ ,"Ì„‡ È·Î Ìȯ‰" :ÌȯÙÒ‰ ¯·ÁÓ * Ìȯ‰" - "ÌȂȉÓÎ Ìȯ‰"

."ÌÓˆÚ· ÌÈÁÂË· ÔÈÚ· ˙ÈÓÚ" ˯Ëȇ ¯˙‡ Ï‰Ó * ,˙ˆÚÈÈ˙‰Ï ÏÈÚ٠̯Â٠· "˘¯ÂÁ‰ ȇ˘Â· ÌÈÈ¯Â˜Ó ÌÈ·¯ ÌÈ¯Ó‡Ó ÔΠ˙ίÚÓ ,‰ÁÙ˘Ó ,˙ÂÈ‚ÂÊ ,˙¯‰ ¯˙‡‰ Ì˘· .È‚¯‡ ıÂÚÈ ÍÂÈÁ‰ ÏÙÎ ˘È "˘¯ÂÁ‰ ÔÈÚ· ˙ÈÓÚ" ÔÈÈˆÓ ‡Â‰ ,„Á‡ „ˆÓ .˙ÂÚÓ˘Ó .˘¯ÂÁ‰ ÔÈÚ· „·ÂÚ È‡˘ ˙ÂË˘Ù· ˙¯˘Ù‡ ˘È˘ ÊÓ¯ ‡Â‰ ,¯Á‡ „ˆÓ ˙ÈÓÚ ÈÎ ,˘¯ÂÁ‰ ÔÈÚ· È· ¯ÊÚȉÏ

.„È„È ,Ú¯ Â˘Â¯ÈÙ ÌÈ¯Â‰Ï ˙ÂÈÂÓÏ˙˘‰Â ˙‡„Ò ‰ÁÓ * ÌÈÈ‚ÂÏÂÎÈÒÙ ÌÈÈÎÂÈÁ ÌÈ˙ˆϠ,‰ÁÙ˘Ó ,˙ÂÈ‚ÂÊ ,˙¯‰ Ï Ìȇ˘Â·

ÏÂÙÈË ıÂÚÈÈ ,ÍÂÈÁ‰ ˙ίÚÓ Ìȇ˘Â· ,Ï"ÂÁ·Â ı¯‡· È‚¯‡ ıÚÂÈ *

ÌÈωÓÏ ÔÂÓȇ ,ÌÈÏ‰Ó ÁÂ˙ÈÙ Ï˘ ˙Âω‰· ¯Â˘È‚ ,(Coaching) ÌÈ‚¯‡Â ˙¯·Á ˙¯·Ú‰ ,˙¯Èη È˙ÁÙ˘Ó Ï‰ÈÓ ,ÌÈÈ˙ÁÙ˘Ó ÈÂÈ˘ ÈÎÈω˙ ÈÂÂÈÏ ,ÈÚˆ˜Ó ωÈÏ È˙„Â·Ú ˙¯‚ÒÓ· .Ìȯ·˘Ó· ÏÂÙÈË ÌÈ˘„ÂÁ È˙„·Ú ,Ï"ÂÁ· È‚¯‡ ıÚÂÈÎ È˙ÈÁÓ˙‰Â ,‰È¯‚‰·Â ıÈ¢· ÌÈ·¯ ˘„ÁÓ Ì˜ÈÓ Ï˘ ˙ÂÈÚ·· Ì‚-˘„ÁÓ-̘ÈÓ Ï˘Â (Relocation)

Ï˘ (Re-relocation) ‰¯ÊÁ· .̉È˙ÂÁÙ˘Ó ÌÈ„·ÂÚ

ÌȯÂÓ ÌÈ„˜¯ ‚ÂÊ ÌÚ „ÁÈ ,‰ÁÓ *-„Á ÌÈ˘‚ÙÓ ˙‡„Ò ,„Â˜È¯Ï ˙ÂÚˆÓ‡· ˙ÂÈ‚Âʉ ˙¯˘Ú‰Ï ÌÈÈÓÚÙ

.Senses – ÌÈȄ˜ȯ ÌÈÏÎ

:¯·Ú· ‰ÁÙ˘Ó ˙Â¯Â‰Ï ÊίӉ ˘‡¯ *-Ï˙· ÌȈ·Ș‰ ¯ÈÓÒ ˙ÏÏÎÓ· ˙˘ „Ú 1993 ˙˘Ó ,·È·‡

.2003 ˙ÂÈÎÂ˙ ˙¯„ÒÏ ‰ÁÓÂÓ ıÚÂÈ * ‰ÈÊÈÂÂÏË· ,Ìȯ‰ ÔÓÊ ,ÌÈ¯Â‰Ï ‰Î¯„‰

.2000-2002 ÌÈ˘· ,˙ÈÎÂÈÁ‰ ˙ȯÂʇ ‰ˆÚÂÓ· ÈÎÂÈÁ ‚ÂÏÂÎÈÒÙ * ˙˘ „Ú 1979 ˙˘Ó Ô¯˘‰ ̯„

.1991 ÁÂ˙ÈÙÏ ÌÈ„˜ÙÓ ˙ˆ·˜ ‰ÁÓ * ˙‚ȉÓÏ ¯ÙÒ-˙È·· ˙Â‚È‰Ó ÈÁÓÏ Ì˘ ¯Èη Íȯ„Ó Ï"‰ˆ Ï˘ „Ú 1976 ˙˘Ó , ÌÈ„˜ÙÓ ˙ˆ·˜

.1985 ˙˘:ÈÏ˘ ÌÂȉ ¯„Ò

ȇ ,‰„·ډ ÈÙÏ ,¯˜Â·· ,ÏÏΠͯ„·

המלצות על פסיכולוגים מעניינים/ואו בעלי תפקיד מעניין ניתן להעביר במייל sarit.arnon@gmail.com :לשרית ארנון לרנר

662012 ÈÏÂÈ

·˙Î˙Ó ,ȯ˙‡· ̯ÂÙ· ˙Âχ˘Ï ‰ÂÚ ÈÈÙ‡· ·Î¯ ȇ ,ÔÎÓ ¯Á‡Ï .Ï"‡Â„· ,¯ÂӇΠ,˙Ó˜ÂÓÓ‰ ,ÈÏ˘ ‰˜ÈÈÏ˜Ï ¯ÙÒÓ ‰· „·ÂÚ È‡ .ı·Ș‰ È˙‡Ù· ¯Á‡ ˙ÂÚ˘ ¯ÙÒÓ ¯˜Â·· ˙ÂÚ˘ ,¯Ú ,ÌÈ„ÏÈ ÌÚ „·ÂÚ È‡ .ÌÈȯ‰ˆ‰ ,ÔÈ·Ï ÔÈ· .Ìȯ‚·Ó ˙ÂÁÙ˘Ó ,˙‚ÂÊ ˙Á¯‡Ï È˙È·Ï ¯ÊÂÁ ȇ ,ÌÈȯ‰ˆ· ‰Î¯ΠÈ˙„Â·Ú .‰ÁÂÓÏ ÌÈȯ‰ˆ ȇ˘Â· ıÂ·È˜Ï ıÂÁÓ ˙Â˘È‚ÙÏ ˙ÂÚÈÒ· ̉· ·¯ÂÚÓ È‡˘ ÌÈ¢ ÌÈ˘È¯٠˙‡ˆ¯‰·Â ,(„ÂÚ ÒÒÒ ,È‚¯‡ ıÂÚÈ) È˘‡Â Ìȯ‰ ÈÙ· ,ı¯‡‰ È·Á¯· ˙·¯

,‰ˆ¯Ó ‡Ï ȇ˘Î ,·¯Ú‰ ˙ÂÚ˘ .Úˆ˜Ó ˙È·· ,È·‚ ÌÚ Û˙Â˘Ó ÈÂÏÈ·Ï ˙¢„˜ÂÓ

.‰·È˙ÎÏ ,ÂÏ ‰ˆÂÁÓÂ

:Í˘Ó‰Ï ˙ÂÓÂÏÁ È˘ ·Â˙ÎÏ ÔÎ˙Ó È‡ ‰·È˙Ή ÌÂÁ˙· ÌȘÒÂÚ Ì‰È˘ ,˙ÂÁÙÏ ÌÈÙÒ ÌȯÙÒ Ô¢‡¯‰ .ÈÈÁ· ̉· È˙ÈÒ˙‰˘ Ìȇ˘Â· ˙ÂÁÙ˘Ó ,'· ˜¯Ù ˙ÂÁÙ˘Ó· ˜ÂÒÚÈ È˘‰ .ÔÂÎ ˘„ÁÓ ÏÈÁ˙‰Ï „ˆÈÎ :˙·ίÂÓ ,˙ȇ·Ò Ë·Ó ˙„Â˜Ó ,˙‡˙·Ò· ˜ÂÒÚÈ ·Â˙ÎÏ ÔÂÈÚ¯· Ì‚ Ú˘Ú˙˘Ó ȇ .˙ȯ·‚ ˙ÂÈ‚ÂÊ· ÈÂÈ˘Â ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ÈÎÈω˙ ÏÚ

.ÌÏÂÚ‰ È·Á¯· ÌÈÈ‚Âʉ ÈÈ˙ÂÚÒÓ Í¯„ ,· Û˙ ȇ ÌÈÒ˜Ó‰ ÌÊÈÓ‰ ÁÓ˘‡ ÌÈÈ‚ÂÊ ÌÈÒÁÈ ˙¯˘Ú‰ Â˙ȈÓ˙˘ ,ÒÒÒ ,‰˜ÈÒÂÓ ‰ÚÂ˙ ,ÌȄ˜ȯ ͯ„ ÌÁÂ˙ÈÙÂ

.ÏÚ Ï‡ ‡È¯ÓÈ ÌÈÈÙÎ ˘Â¯ÙÈ ÌÈȯ‚˙‡ ˙ÂÓÂ˜Ó ‰ÓÎ ÔÈÈ„Ú ˘È ,ÔÎ ÂÓΠ̉· ¯˜·Ï ‰ˆÂ¯ È˙Èȉ˘ Ò·ÂÏ‚‰ ÏÚ ,È‚ÂÊ-˙· ÏÚ ÈÏÚ ‰·Â‰‡‰ ÏÂÈˉ ͯ„·

...¯˜ÈÚ· ÌÈÈÏ‚¯‰ ͯ„ ,¯˙ÂÈ˘ ‰ÓÎ ,„˜¯Ï ÍÈ˘Ó‰Ï ,ÛÂÒ·ÏÂ

.ÏÏη ÌÈÈÁ·Â ,ÌȄ˜ȯ‰ ˙·Á¯ ÏÚ

פסיכולוגית חינוכית מומחית -בהנהלת דפנה תמיר

ספירלה המתאפיין ביכולת לייצר הבנה אינטגרטיבית בין מושגים מעולה הפסיכולוגיה הקלאסית מכון

, מספק מענה כולל בתחום הילד המחונן ברמה אישית, והעדכנית למושגים מעולם התוכן של המחוננות .משפחתית ובית ספרית

:הניתנים במכוןהשירותים אבחון פסיכודידקטי � יעוץ וליווי הורים � אינדיבידואלי בילד ובמתבגר טיפול � הלמידהפיתוח וייעול תהליכי סדנאות � . אנשי מקצוע בתחום המחוננות והמצוינותהכשרת �

? ? ?ת בהתמקצעות במחוננות /מתענייןן

www.spirala-psy.com קיראו עלינו באתר מודיעין , אזור התעסוקה 0747-019-219: טלפון

בהנהלת דפנה תמיר פסיכולוגית חינוכית מומחית

�

תמונת מתוך:

http://www.shutterstock.com/index-in.mhtml