a arte na empresa de rafael martinez sobrino
DESCRIPTION
Rafael quixo darlle un toque artístico á entrada da súa empresa e, para iso, imitou a arte de Gaudí.TRANSCRIPT
A ARTE NA EMPRESA DE
Rafael MartÄnez Sobrino
AgustÄn Ferreira Lorenzo Decembro, 2009
Rafael Mart�nez Sobrino � un industrial guard�s que, xunto con Julio Cividanes (xa falecido), fundou, no ano 1963, a empresa de materiais de construci�n Cividanes MartÄnez. Inicialmente esta empresa estaba na r�a Brasilino �lvarez, no centro da Guarda, m�is tarde, o almac�n pasar�a �s antigas naves da cer�mica Santa Tecla, co�ecida como A Katanga, na estrada A Guarda—Camposancos. Hoxe almac�n, oficina e venta de material est� centralizado neste �ltimo lugar. No ano 2005 Rafael Mart�nez pasou a ser o �nico propietario da empresa. Na actualidade, Cividanes MartÄnez est� a nome del e do seu fillo Rafael.
M�is, Rafael, xa xubilado, non pode vivir alonxado do que creou e do que viviu toda a vida, as� que, segue indo pola empresa e m�strase igual de activo que antes. Pero agora descubrimos algu-nhas das s�as inquedanzas e vemos que se sinte atra�do pola arte, e as� podemos ver como na fa-
chada da nave da s�a empresa, ou na base da cheminea da antiga f�brica, aparecen uns murais que dan unha nota de colorido e de frescura ao seu establecemento. Estes murais est�n feitos con anacos de cer�mica (gres e/ou azulexos), partidos expresamente para realizar estes murais.
Pero, como xurdiu en Rafael Mart�nez a idea de plasmar a arte na s�a empresa?
Pois, segundo nos conta el mesmo, foi nun restaurante de Lanzarote onde lle viu a inspiraci�n. Mentres estaba a comer, decatouse que, a uns oito metros da mesa na que estaba, hab�a un mural, r�plica dunha obra de Gaud�. Pensou que ser�a unha boa idea facer algo similar no seu establece-mento. Tomou as medidas mentalmente. Fixouse na lonxitude das baldosas que reclamaba a s�a atenci�n, e sacou deste xeito a lonxitude aproximada que deber�a ter o mural. Logo, xa na s�a em-presa, elixiu a parede que servir�a de lenzo do seu propio mural, no lado dereito da mesma, adap-tando a medida a esta, e as� podemos apreciar unha r�plica da obra de Gaud� na estrada de Cam-
Detalle dos anacos de cer�mica que que incrustados conveniente-mente dar�n lugar ao motivo elixido. A t�cnica de rotura permite
que a maior parte dos anacos te�an un corte homox�neo, sen muescas que poidan afear a composici�n.
posancos, v�xase a foto n�mero 3.
De internet sacar�a o seguinte modelo (foto 4), tam�n r�plica de Gaud�, que colocar�a igualmente na fa-chada, pero neste caso no lado esquerdo.
Estes dous decorados est�n feitos con restos de azulexos esnaquizados. Para conseguir que os bordes non se danen e non te�an deficiencias, utiliza a seguinte t�cnica: sit�a a cer�mica correspondente, gres ou azulexo, sobre uns sacos de tea, dobrados, de xeito que absorban o impacto do golpe. Logo utiliza un mar-telo de madeira e, deste xeito, consigue as pezas que vai utilizar na decoraci�n.
O terceiro motivo decorativo foi ideado polo propio Rafael, logo de que un viaxante lle presentara dous bosquexos que non lle satisfixeran. Este terceiro motivo at�pase na base da cheminea. Rafael tomou as me-didas da mesma e fixo un debuxo a escala 1:20. Que poder�a realizar? Logo de matinar, pensou nunha cara. Fixo o debuxo e oq ue sa�u foi o m�is parecido � faciana dunha curuxa. A t�cnica utilizada foi a mesma que os anteriores debuxos, pero aqu� en vez de utilizar azulexo, empregou fundamentalmente gres e refractarios. As diferentes tonalidades dos materiais conforman un debuxo limpo con li�as perfectamente definidas.
Finalmente, temos un cuarto mural (Foto n� 13) que pode verse no lateral esquerdo da base da chemi-nea. Este mural � unha homenaxe a unha das industrias punteiras e m�is importantes que houbo na comar-
Detalle do cadrado ampliado, onde se pode apreciar que o conxunto est� formado por pequenos pedazos de material que foron pegados un a un ata dar for-
ma � figura que se pretend�a conseguir.
Vista da nave dende a porta de acceso � empresa.
Primeiros planos que amosan diferentes detalles dun mesmo motivo, neste caso do ollo.
Evidentemente, as pezas son lixeiramente m�is pe-quenas que as que conforman a cara. Todos estes
detalles hai que telos en conta para conseguir obter a imaxe que se pretende, non deixando nada � azar.
O bosquexo plasmouse primeiramente nun papel coas medidas perfectamente tomadas a escala 1:20.
ca: a de Lomba Cami�a, co�ecida como a FÅbrica das Cachadas. Aqu� Rafael fixo unha composici�n dun “ordenamento ca�tico” utilizando refractarios e gres producidos integramente na mencionada industria cer�-mica. Non en van, Rafael adquiriu practicamente todo o material que quedaba do esplendor desa f�brica, material que ten a venda no seu establecemento. As m�is variadas formas e tonalidades, brancas, grises e casta�as, est�n representadas nesta obra de arte que nos permite apreciar unha pequena parte do que se xeraba na f�brica das Cachadas.
De seguir a este ritmo, a empresa Cividanes MartÄnez pode converterse nunha referencia que merece a pena visitar.
Detalle de parte do material utilizado na confecci�n do mural feito con pezas fabricadas nas Cachadas (A G�ndara, Salcidos). Estas pezas de material refractario e
gres non so serven para desempe�ar unha funci�n pr�ctica, sen�n tam�n para constru�r unha obra de arte modernista.
A base da cheminea pola s�a cara oeste, a que da � estrada. Neste “orde” desordenadoUtil�zanse as m�is variadas pezas en formas e tama�os, tanto de gres como de material
refractario.
Rafael MartÄnez So-brino, cofundador da
empresa Cividanes Mar-tÄnez, da Guarda, dedica-da � venta de materiais
de construci�n.
