Eskolako Agenda 21Eskolako Agenda 21Esk

ola

ko

Ag

en

da 2

18º ejemplar8º ejemplar

8. a

lea

8. a

lea

ENKARTERRI-ENKARTERRI-EZKERRALDEAEZKERRALDEA

Temas de trabajoTemas de trabajo2009-2010eko lan gaiak2009-2010eko lan gaiak

Agua/UraAgua/UraEnergía/EnergiaEnergía/EnergiaBiodiversidad/BioaniztasunaBiodiversidad/BioaniztasunaConsumo Responsable/Kontsumo ArduratsuaConsumo Responsable/Kontsumo Arduratsua

Har ezazu parte eskola eta herria hobetzeko!!!¡¡¡Participa para mejorar tu escuela y tu municipio!!!

Los centros escolares de Abanto-Zierbena, Barakaldo, Gordexola, Ortuella, Portugalete, Sestao, Los centros escolares de Abanto-Zierbena, Barakaldo, Gordexola, Ortuella, Portugalete, Sestao, Sopuerta, Trapagaran y Valle de Carranza, avanzan en el programa de la Agenda 21 Escolar fina-Sopuerta, Trapagaran y Valle de Carranza, avanzan en el programa de la Agenda 21 Escolar fina-lizando los diagnósticos. A partir de ahora, elaborarán sus planes de acción.lizando los diagnósticos. A partir de ahora, elaborarán sus planes de acción.

ESKOLAKO AGENDA 21ESKOLAKO AGENDA 21

ENKARTERRIENKARTERRIEZKERRALDEAEZKERRALDEA

SESTAOSESTAOCPEIPS BEGOÑAKO ANDRA MARI HLBHIP

CEP ALBIZ LHI

CEP KUETO LHI

CIP SESTAO

CEPA SESTAO

CPEIPS AMOR MISERICORDIOSO HLBHIP

BARAKALDOBARAKALDOIES BEURKO BHI CPEIPS NTRA. SRA DE

BEGOÑA HLBHIP

IES ANTONIO TRUEBA BHI

CPEIPS LA INMACULADA HLBHIP

IES CRUCES BHI CPEIPS SAN VICENTE DE PAUL HLBHIP

CIP BARAKALDO CEP ZUAZO LHI

CPEIPS LA MILAGROSA HLBHIP

CEP STA TERESA DE BAGATZA-BEURKO LHI

CPEIPS EL REGATO HLBHIP CEP GURUTZETA LHI

CPEIPS NTRA. SRA DEL ROSARIO HLBHIP

CEP IBAIBE LHI

CPEIPS SAN JUAN BOSCO HLBHI`P

CEP RONTEGI LHI

CPEIPS ALAZNE HLBHI CEP ALKARTU LHI

`CEP LARREA LHI CEP MUKUSULUBA LHI

CPEIPS SAN PAULINO DE NOLA

GORDEXOLAGORDEXOLACEP EDUARDO

EZKARTZAGA LHI

ORTUELLAORTUELLAIES ORTUELLA BHI

CPEIPS SAN FELIX DE CANTALICIO HLBHIP

CEP OTXARTAGA LHI

PORTUGALETEPORTUGALETECEP MAESTRO ZUBLEDIA LHI

IES REPÉLEGA-TRUEBA BHI

COLEGIO NTRA. SRA DEL CARMEN

CEP RUPERTO MEDINA LHI

ASTI-LEKU IKASTOLA

IES BALLONTI BHI

CEP GABRIEL CELAYA LHI

IEFPS REPÉLEGA GLHBI

CPEIPS SANTA MARÍA HLBHIPSOPUERTASOPUERTA

CPEPS SAN VIATOR LBHIP

KARRANTZAKARRANTZAIES KARRANTZA BHI

TRAPAGARANTRAPAGARANCPEIPS FRANCISCANAS DE MONTPELLIER HLBFIP

ITXAROPENA IKASTOLA

CEP SAN GABRIEL LHI

IES BURDINIBARRA BHI

ABANTO-ZIERBENAABANTO-ZIERBENACEP BUENOS AIRES LHI

ETORKIZUNA IKASTOLA

IES DOLORES IBARRURI

ÍNDICE

Itinerarios sobre el agua en Barakaldo para 1º de bachiller. BARAKALDO..............................1

Un carnaval con mucha energía en San Juan Bosco. BARAKALDO........................................2 La Milagrosan egindako aktibitateak. BARAKALDO................................................. ...... ...3

San Viator de Sopuerta reconocido como Escuela Sostenible.SOPUERTA.................. ...........4 Gordexolako Eduardo Eskartzaga ikastetxeak Kontsumo Arduratsuari buruzko diagnostikoa egin du udalerrian. GORDEXOLA........................................................ ............................5 Trapagarango Burdinibarra institutua hainbat ekintzekin martxan. TRAPAGARAN. .................6-7

Karrantza Institutuko ikasleek Eskolako Agenda 21i buruzKarrantza Institutuko ikasleek Eskolako Agenda 21i buruzko aktibitateak egiten jarraitzen dute. KARRANTZA.................................................................................................................8

Gabriel Celaya-ko ikasleen “Uraren Zikloa”. PORTUGALETE.. .............................. ...............9

Albiz Eskola; Mugikorrak eta imprimagailuen kartutxoak birziklatzeko lehiaketa. SESTAO.......10 Amor Misericordioso ikastetxeak badauka egutegi berria. SESTAO.......................... ...........11

Una Jornada Técnica para aclarar las dudas. ABANTO-ZIERBENA........................... .. .........12

Ortuellan “Zuhaitz Eguna” ospatuz. ORTUELLA.................................................................13

INGURUGELAREN TXOKOA............................................................................ .............14

IItinerarios sobre el agua en Barakaldo tinerarios sobre el agua en Barakaldo para 1º de bachillerpara 1º de bachiller

Barakaldo comenzó a trabajar en la Agenda 21 Escolar en el año 2005-2006. En aquel entonces, fueron 11 los centros que tomaron parte en el programa. Desde ese momen-to, se fueron sumando diferentes centros hasta llegar a los 21 que participan hoy en día.

El l Ayto de este municipipio cuenta con una oferta educativa muy amplia. Así, todos los cursos tienen la oportunidad de participar en diversos programas y actividades. El alumnado de 3º de Primaria tiene el Huerto Escolar, 5º tiene el Bosque Animado, 6º de Primaria y 1º de la ESO participan en Ezagutu Barakaldo. Además, para 4º de la ESO existen visitas organizadas al Jardín Botánico. El resto de los cursos toman parte en los itinerarios urbanos que se llevan a cabo dentro del programa de la Agenda 21 Escolar.

En el curso 2007-2008, se pensó en desarrollar un programa específi co sobre el agua en Barakaldo, y que fuera estable en el tiempo, independientemente del tema que se trabaje en Agenda 21 Escolar, para 1º de Bachiller.

Este curso, están realizando estos itinerarios 5 centros que son: IES Beurko, IES Cruces, IES Antonio Trueba y San Paulino de Nola. A pesar de que no son mucho los centros que toman parte, los participantes valoran la experiencia como muy positiva.

1.

Un Carnaval con mucha energía en Un Carnaval con mucha energía en San Juan BoscoSan Juan Bosco

El pasado viernes 12 de febrero celebramos en el Colegio San Juan bOsco de Cruces la fiesta de carnaval. Este año elegimos el tema de la energía como hilo conductor de nuestro desfile ya que nues- tro colegio colabora con el proyecto de Agen- da 21 en el cual este año estamos trabajando por un ahorro energético en el centro. Los ni- ños y niñas de primer ciclo de infantil se disfrazaron de olas como símbolo de la energía mareomotriz. El segundo ciclo eleigió la ener- gía hidraúlica y fueron de nubes de lluvia multicolor. Primer ciclo de primaria optó por el biocombustible vistiéndose los peques de bonitos girasoles y las profesoras de vistosos surtidores de biodiesel. El segun-do ciclo resplandecía luciendo sus trajes de soles en honor a la energía solar. Por último, desfiló quinto y sexto de primaria con sus batas blancas y pelos electrocutados imitan-do al científico loco del hormiguero.

Como colofón y para combatir las bajas temperaturas, tanto el alumnado , las fami-lias como el personal del centro disfrutamos de un rico chocolate caliente que el AMPA nos tenía preparado.

BERRI LABURRAK

Urtarrilean Gurutzetako ikastetxean olio ontzi bat ja-rri zuten auzokideek etxean erabiltzen duten olioa bir-ziklatzeko. Horrexegatik, ETBkoek, eskolara etorri, eta ingurumenaren lan talde-koei elkarrizketa bat egin zieten jarritako ontziari buruz. Espero dugu ontzi ho-nen erabilpena arrakastat-sua izatea.

o-t-tt

2.

La Milagrosan egindako aktibitateakLa Milagrosan egindako aktibitateak

Egindako aktibitateak

Hondakinak birziklatzen

Panpinak egitenk

3.

San Viator de Sopuerta reconocido San Viator de Sopuerta reconocido como Escuela Sosteniblecomo Escuela Sostenible

El centro San Viator de Sopuerta fue reconocido en el año 2008 como Es-cuela Sostenible. A continuación, se pueden ver algunas de las activida-des que llevan a cabo en el centro y que les ha valido para poder recibir el reconocimiento.

Lehen Hezkuntzako ikasleek Birzi Maskota egiten. Birzik bizia eman dio proiektuari.

Papera birziklatzen dugu maila guztie-tan.Papera zakarrontzi-ra botatzen da.

Goi mailako ikasleek Birzirekin zakarrontziak pres-tatzen. Zentro guztian lan egiten da Agenda 21ean.

Goi mailako ikasleek DBH-ko ikasleei zakarrontziak ematen, gelatik banatzeko.

Txoko Berdea, ingurugiroko erreferentzi puntua.

4.

Gordexolako Eduardo Eskartzaga Ikaste-Gordexolako Eduardo Eskartzaga Ikaste-txeak Kontsumo Arduratsuari buruzko txeak Kontsumo Arduratsuari buruzko

diagnostikoa egin du udalerriandiagnostikoa egin du udalerrian

Gordexolako Eduardo Eskartzaga Ikastetxeak, 2004-2005 ikas-turtean hasi zen Eskolako Agenda 21 programan parte hartzen. Baina, 2007-2008 ikasturtetik aurrera gela guztiekin ibilbide batzuk egiten dituzte udal diagnostikoa aztertzeko. Diagnos-tiko hau, Eskolako Agenda 21en barruan, ikasturtean zehar lan egiten duten gaiari buruzkoa da.

Kurtso honetan, Kontsumo Arduratsua da aukeratutako gaia. Diagnostikoa egiteko, energia eta uraren kontsumoarekin er-lazionatuta dauden hainbat gauza aztertu dira, baina super-merkatura ere joan dira bestelako aspektuak ere ikastera, hala nola saltzen diren produktuak, publizitatea eta abarrak.

5.

Trapagarango Burdinibarra Trapagarango Burdinibarra Institutua hainbat ekintzekin Institutua hainbat ekintzekin

martxanmartxan

Kaixo!!Hemen gaude berriro urritik hona zer egin dugun Institutuan Agenda 21ean azaltzeko.

Urriaren 23an ospatu genuen Agendaren eguna. Honetarako GUZTIOK, ikasleak, irakasleak, eta ez irakasleak, berdez jantzita etorri ginen, bakoitzari begizta berde bat eman zitzaiola. Honekin batera, egun batzuk lehenago, patruila berdeek apaindu zituzten Txoko Berdeak Energia Berriz-tagarriei buruzko informazio berriarekin. Ekintza honetan batxilergokoek lagundu ziguten klase-ko ordutegitik kanpokoa zelako.

Sentsibilizazioarekin jarraitzeko Zabalketa GKE-k eta Gobernuak egindako bideoak mailaz maila ikusi genituen, zenbait irakasgaietan galdera batzuei erantzunak emanez.

Gabonak baino lehen Bizkaiko Foru Aldundiko Autobusa institutura etorri zen, ikasle guztiek pro-grama berri bat ikus zezaten.

Iaz egin genuen bezala, Irudi txapelketa antolatu genuen, Energia berriztagarriei buruzkoa, logo moduan gure paper guztietan jartzeko. Sariak Gabonak baino lehen eman genituen. Oso irudi politak egin zituzten ikasleek, batez ere, DAO ikasgaian, programa berezi bat daukatelako eta irakaslearen lana oso lagungarria izan zelako. Hemen duzue irabazlea.

Sentsibilizatzeko irteera batzuk egin ziren: DBHko 2. mailakoek Azterkosta egin zuten, eta 4. mai-lakoak San Jorge institutura joan ziren Energia berriztagarriei buruz han zer egiten duten ikaste-ko.

6.

Gabonak heltzean, guztioi, irakasle eta gurasoei, e-mailak bidali genizkien zoriontzeko, eta bide batez, gomendio batzuk emateko Gabon Ekologikoak izan zitzaten.

Diagnostikoarekin hasteko, Diagnostikorako Patrulia berdekoek iaz jarri genituen pegatinek, ins-tituan eragina egin zuten ala ez aztertu zuten. Horretaz gain, ikusi genuen nola eramaten geni-tuen energia berriztagarriak institutuan.

Hondakinekin gure jarrera hobetzeko, alde batetik, paperaren erabilera egokia bultzatu nahi ge-nuen eta, ostiraleroko ekintzarekin jarraitzeaz gain, asteazkenero ere jarri genuen, gripe A zela eta. Ebaluazioa ere egin genuen ikusteko zein taldek eraman zuen ostiralero paperontzia haren lekura. Talde irabazleko ikasleen artean zozketa bat egin genuen sariak emateko eta era berean animatzeko jarraitzen.Gurasoen partaidetza bultzatzeko, ikasturtearen hasieran guraso askoren e-mailak jaso genitue-nez, hilero bitan gutxienez, bidaltzen diegu berriren bat e-mailen bidez. Era honetan, institutuko Agendaren ekintzetan parte hartzeaz gain, hobeto informatuta daude eta ez dugu hainbeste pa-perik gastatzen.

Lan polita egiten ari gara guztion artean, ea jarraitzen dugun, GUZTION onurarako da eta.

Trapagarango Burdinibarra Trapagarango Burdinibarra Institutua hainbat ekintzekin Institutua hainbat ekintzekin

martxanmartxan

7.

Karrantza Institutuko ikasleek Eskolako Karrantza Institutuko ikasleek Eskolako Agenda 21i buruzko aktibitateak egiten Agenda 21i buruzko aktibitateak egiten

jarraitzen dutejarraitzen dute

8.

Gabriel Celaya-ko ikasleen Gabriel Celaya-ko ikasleen “Uraren Zikloa”; Portugalete“Uraren Zikloa”; Portugalete

Aupa!! Aupa!! Hemen gaude 3. mailako neska/mutilok, eta ikasturte Hemen gaude 3. mailako neska/mutilok, eta ikasturte honetan uraren zikloa lantzeko liburuaz aparte, plas-honetan uraren zikloa lantzeko liburuaz aparte, plas-tikarekin lotu dugu, eta maketatxo bat egin dugu gure tikarekin lotu dugu, eta maketatxo bat egin dugu gure eskolan. Modu honetan denok errazago ulertuko eskolan. Modu honetan denok errazago ulertuko dugu zein den uraren bidea gure munduan.dugu zein den uraren bidea gure munduan.Argazkietan ikusiko duzue nola ikasten duten gure txikitxoek.txikitxoek.

Agur bero bat.Agur bero bat.

9.

ALBIZ ESKOLA: MUGIKORRAK ETA ALBIZ ESKOLA: MUGIKORRAK ETA INPRIMAGAILUEN KARTUTXOAK INPRIMAGAILUEN KARTUTXOAK

BIRZIKLATZEKO LEHIAKETABIRZIKLATZEKO LEHIAKETA

Sestaoko ALBIZ eskolak AGENDA 21ean parte hartzen du. Horretarako, Sestaoko ALBIZ eskolak AGENDA 21ean parte hartzen du. Horretarako, eskolako umeek ekintza askotan parte hartzen dute,besteak beste, papera eskolako umeek ekintza askotan parte hartzen dute,besteak beste, papera

berrerabili eta birziklatu; hondakinen bilketa eta gaikako ontzietan ba-berrerabili eta birziklatu; hondakinen bilketa eta gaikako ontzietan ba-naketa egin; eskola garbi mantendu; eguzki energia aprobetxatu elektrizi-naketa egin; eskola garbi mantendu; eguzki energia aprobetxatu elektrizi-

tatea aurrezteko...etabar.tatea aurrezteko...etabar.Lehenengo hiruhilabetean ekintza berri batean murgilduta ibili da,hau Lehenengo hiruhilabetean ekintza berri batean murgilduta ibili da,hau

da, mugikorren eta inprimagailuen kartutxoak birziklatzen. Hauek, es-da, mugikorren eta inprimagailuen kartutxoak birziklatzen. Hauek, es-kolako sarrera nagusian utzi daitezke kartoizko kutxa batean. Edonork kolako sarrera nagusian utzi daitezke kartoizko kutxa batean. Edonork

utzi ditzake mugikorrak eta kartutxoak.utzi ditzake mugikorrak eta kartutxoak.Enpresa bat arduratzen da materialaren bilketaz.Enpresa bat arduratzen da materialaren bilketaz.

Ekintza berri honetarako eskolak lehiaketa antolatu zuen ikasleen artean. Ekintza berri honetarako eskolak lehiaketa antolatu zuen ikasleen artean. Horretarako lelo bat asmatu eta marrazki bat egin behar zuten.Horretarako lelo bat asmatu eta marrazki bat egin behar zuten.

Irabazleak hauexek izan ziren: 6.A mailako NAROA VÁZQUEZ Irabazleak hauexek izan ziren: 6.A mailako NAROA VÁZQUEZ eta 3.C mailako NEREA UGALDE.eta 3.C mailako NEREA UGALDE.

ZORIONAK BIEI !!ZORIONAK BIEI !!

Leloa: “Naturari lagundu nahi badiozu, tintak eta Leloa: “Naturari lagundu nahi badiozu, tintak eta mugikorrak Albiz eskolara eraman behar dituzu”mugikorrak Albiz eskolara eraman behar dituzu”

10.

Amor Misericordioso Amor Misericordioso ikastetxeak badauka egutegiikastetxeak badauka egutegi

berria berriaGabonetan, Sestaoko Amor Misericordiosoko ikasleek, EA21 eta Euskal Norma-lkuntza taldeak antolatuta, marrazki eta lelo lehiaketa prestatu eta bertan par-te hartu genuen. Marrazkia egiteko arau bakarra zegoen, naturarekin erlazio zuzena eduki behar zuela; Jardueraren helburua, naturaren alde egitea bait zen. Lehiaketaren bigarren atala, leloa egitea zen, eta marrazkiaren antzera, na-turarekin zer ikusirik eduki behar zuen, eta euskaraz idatzirik egon behar zuen. Horrela, bi helburu batera lortzen genituen, alde batetik euskara lantzea, eta bestetik, naturaren alde egitea.

Irabazleak bi izan ziren: Marrazki lehiaketan, DBH1eko Nerea Ferreras izan zen, animaliaz osatutako marrazkia egin zuena, eta lelo lehiaketan aldiz, DBH 3ko Irene Arévalo ikasleak irabazi zuen: “DENOK ELKARREKIN NATURAREN ALDE”“DENOK ELKARREKIN NATURAREN ALDE” leloarekin.

Sari moduan, irudiarekin eta leloarekin esku egutegia egin dugu eta ikastetxe-ko ikasle guztiei banatu diegu.

Jarduera hau oso polita da ikasleekin egiteko, batez ere, guztiok etxera zerbait eramateko aukera dutelako. Hau guztia dela eta, ikastetxe guztietan egitea gomendatzen dugu.

11.

Una Jornada Técnica para Una Jornada Técnica para aclarar las dudas; aclarar las dudas; Abanto-ZierbenaAbanto-Zierbena

Alumnos y alumnas de los centros de CEP Buenos Aires, IES Dolo-res Ibarruri y Etorkizuna Ikastola se dieron cita en el Ayuntamiento de Abanto-Zierbena para pregun-tar sobre la gestión del agua en su municipio.Ya es el segundo año que traba-jan el tema, y tanto el Diagnós-tico como las acciones que van a realizar para intentar ahorrar y usar mejor el agua van por buen camino.A pesar de todo siempre quedan preguntas y dudas que los esco-lares no pueden responder, por lo que esta jornada nos valió para aclarar todas estas posibles cues-tiones. Para ello contamos con la ayuda de Goiatz Iturbe, técnica de medio ambiente del Ayunta-miento.

Algunas de las preguntas planteadas fueron:

-¿Qué barrio consume mayor y menor cantidad de agua por habitante?

-¿Cuál es la depuradora más cercana a nuestro pueblo, o la que nos corresponde?

-¿Qué proponeis para que la gente de Gallarta use menos agua?

-El Ayuntamiento, ¿qué hace para ahorrar agua? ¿Utiliza algún sistema en concreto?

-...

Escolares de los centros de Buenos Aires, Dolores Ibarruri y Etorkizuna Ikastola en el salón de plenos del Ayuntamiento

JORNADA TÉCNICA EN EL AYUNTAMIENTO DE ABANTO-ZIERBENA

12.

Ortuellan “zuhaitz Ortuellan “zuhaitz eguna” ospatuzeguna” ospatuz

Pasaden martxoaren 16an Ortuellako San Fe-Pasaden martxoaren 16an Ortuellako San Fe-lix, Otxartaga eta Ortuella BHI ikastetxeek lix, Otxartaga eta Ortuella BHI ikastetxeek Zuhaitz Eguna ospatu zuten.Zuhaitz Eguna ospatu zuten.Ikasle guztiek El Barrakonen bildu ziren talde-Ikasle guztiek El Barrakonen bildu ziren talde-landaketa egiteko asmoz, El Argomal deritzon landaketa egiteko asmoz, El Argomal deritzon gunean hain zuzen ere.gunean hain zuzen ere.

Zuhaizkak Udaletxeak eman zituen, geure ingu-Zuhaizkak Udaletxeak eman zituen, geure ingu-rua bertoko espeziekin inguratzeko helburua-rua bertoko espeziekin inguratzeko helburua-rekin.rekin.Era berean, ikasleek arbola mota ezberdinen Era berean, ikasleek arbola mota ezberdinen arteko ezberdintasunak eta hauek landatzeko arteko ezberdintasunak eta hauek landatzeko moduak ikasi zituzten.moduak ikasi zituzten.

13.

INGURUINGURUGELARENGELAREN TXOKOATXOKOA

Eskola Agenda 21aren koordinatzaileak diren Ingurugelako kideentzat gune hau za-balik geratzen da, haien esperientziak, kontaketak edota animoak jasotzeko prest.

Ale honetan, Jose Manuel Gutierrezek, Meatzalde (Abanto-Zierbena, Ortuella eta Trapa-garan), Sestao eta Portugaleteko koordinatzailea denak, ipuin polit bat eskaintzen digu:

Oihaneko kolibria

Askotan gure ingurumen aldeko ekimen sinpleenak egiteak ezer ez duela balio pent-sarazten digu. Zergatik egingo dut nik besteek ez badute egiten? Zertarako balio du nik egiten dudana neu bakarrik egiten badut? Ideia honen inguruan Eloísa Tréllez-ek, Argentinan ospatutako Ingurumen Hezkuntzari buruzko 6. Iberoamerikar Kongresuan, kontatu zuen ipuintxo bat:“Bazen behin oihanean bizi zen kolibri txiki bat. Poz pozik, lorez lore. Gora eta be-hera. Behin batean, sute bat piztu zen zuhaitzen artean eta animalia guztiak ihes egin zuten antxintxiketan oihanetik. Animalia guztiak? Animaliak harriduraz begiratzen zuten kolibrí txikia, oihanetik eta oihanera irten eta itzultzen ari zela. Oihanerako bidean, bere moko txikian ur tantatxoa zeraman. Beste animaliek horretaz kontu-ratzean burlaka hasi ziren:- Ha, ha, ha. Horrela pentsatzen al duzu hiltzea sua?. - Nik ahal dudana egiten dut, erantzun zien kolibriak.”Eloísak jarraitzen du esaten kolibriak asko duela irakasteko: bere hegazkadak infini-tua sinboloaren antza du; badaki aurrera eta atzera hegan egiten; haizearen alde eta kontra; txikia, libre eta arina da eta horregatik ez du atsekaberik eta katerik zamat-zen. Bere ahalegin eta ekarpenak xume eta argiak dira, tantaka, tantaka emankor eta eskuzabal. Kolorez betea eta sentibera da, une guztietan eta bakoitzean gozatzen du eta mezu sakon, ohartezin eta txiki xuxurlatzen dizkigu.Gandhi handiak bera ere horretaz konturatu zen. “Egingo dudan ia guztia funsgabe-koa izango da, baina egitea inportantea izango da”.

14.