Мәғлүмәти Мәғлүмәти технологиялар технологиялар

семиотикаһысемиотикаһы

Ю.Н.Филиппович, А.Ю.Филиппович, Ю.Н.Филиппович, А.Ю.Филиппович, А.Ю.Филиппович, Г.А.Черкасова А.Ю.Филиппович, Г.А.Черкасова

МӘҒЛҮМӘТИТЕХНОЛОГИЯЛАРСЕМИОТИКАҺЫ « Мәғлүмәтте эшкәртеү һәм уның менән етәкселек итеүҙеңавтоматлаштырылған системалары »230102 эшмәкәрлек төрө талиптары өсөнСЛАЙД-ЛЕКЦИЯЛАР

МӘСКӘҮ, 2010 ЙЫЛ.

Авторы лекционного курса

Филиппович Юрий Николаевич Филиппович Юрий Николаевич к.т.н., доцент кафедры ИУ5 МГТУ им.Н.Э.Баумана

Филиппович Андрей Юрьевич Филиппович Андрей Юрьевич к.т.н., доцент кафедры ИУ5 МГТУ им.Н.Э.Баумана

Филиппович Анна Юрьевна Филиппович Анна Юрьевна к.т.н., доцент кафедры ИУ5 МГТУ им.Н.Э.Баумана

Черкасова Галина Александровна Черкасова Галина Александровна Научный сотрудник Института языкознания РАН, Лауреат премии Президента РФ в области образования

Дисципинаны өйрәнеүҙең маҡсаты: мәғлүмәтте һаҡлау,таратыу һәм эшкәртеүҙең тәбиғи һәм яһалма

тамғалары (семиотикаһы) системаларының ҡоролошо, уларҙы проектлау ысуылдары тураһында

белем алыу. Беренсе тема Беренсе тема

ТӘБИҒИ ТЕЛ ТАМҒАЛАР СИСТЕМАҺЫ. ТӘБИҒИ ТЕЛ ТАМҒАЛАР СИСТЕМАҺЫ. (16 сәғәт)(16 сәғәт)Икенсе тема Икенсе тема МӘҒЛҮМӘТИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР МӘҒЛҮМӘТИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР СЕМИОТИКАҺЫНЫҢ ТЕОРЕТИК НИГЕҘҘӘРЕ СЕМИОТИКАҺЫНЫҢ ТЕОРЕТИК НИГЕҘҘӘРЕ (6 сәғәт)(6 сәғәт)Өсөнсө тема Өсөнсө тема СЕМИОТИК СИСТЕМАЛАРҘЫҢ СЕМИОТИК СИСТЕМАЛАРҘЫҢ КОМПЬЮТЕР ТАНЫП –БЕЛЕҮЕ КОМПЬЮТЕР ТАНЫП –БЕЛЕҮЕ (КОГНИТОЛОГИЯҺЫ) (8 сәғәт)(КОГНИТОЛОГИЯҺЫ) (8 сәғәт)

Беренсе тема ТӘБИҒИ ТЕЛ ТАМҒАЛАР

СИСТЕМАҺЫ

ТЕМАНЫҢ ТӨП ӨЛӨШТӨРЕ 1.1. Белем биреүҙе ойоштороуҙың моделдары и методтары

—1-се-2-се лекциялар . 1.2. ТӘБИҒИ ТЕЛ системаларының нисбәт спецификацияһы

— 3-сө-4-се, 8-се лекциялар .

1.3. Белем эҫтәүҙең логик-статистик методтары — 5-се-7-се лекциялар .

ҮҘ АЛЛЫ ӨЙРӘНЕЛӘСӘК ТЕМАЛАРҘЫҢ ФАКУЛЬТАТИВ ӨЛӨШТӘРЕ

1.4. Тезаурус һүҙлек төҙөүҙең автоматлаштырылған технологияһы .

1.5. Телдең тәбиғи байлығын өйрәнеү миҫалы.

2-се тема.

МӘҒЛҮМӘТИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР СЕМИОТИКАҺЫНЫҢ ТЕОРЕТИК

НИГЕҘҘӘРЕ

ТЕМАНЫҢ ТӨП ӨЛӨШТӘРЕ

2.1. Семиотика нигеҙҙәре —1-се -2-се лекциялар . 2.2. Тамғалар системаһының ҡоролошо —3-сө лекция.

ҮҘ АЛЛЫ ӨЙРӘНЕЛӘСӘК ТЕМАЛАРҘЫҢ ФАКУЛЬТАТИВ ӨЛӨШТӘРЕ.

2.3 Мәғлүмәтте эшкәртеү һәм уның менән етәкселек итеүҙең автоматлаштырылған системаларын проектлауҙың семиотик концепцияһы

2.4. Концептуаль проектлау. 2.5. Метафорик проектлау. 2.6. Парадигматик проектлау.

3-сө тема. СЕМИОТИК СИСТЕМАЛАРҘЫҢ КОМПЬЮТЕР ТАНЫП -БЕЛЕҮЕ.

3.1. Тел һәм аң.—1-се лекция

3.2. Психолингвистика һәм когнитология (танып-белеү) нигеҙҙәре —2-се лекция .

3.2. Ассоциатив эксперимент —3 –сө лекция.

3.3. Когнитив эксперимент — 4-се лекция.

Практик дәрестәр(17 сәғәт)

1-се дәрес. Текстың тығыҙлығын нисбәтен (йышлыҡ һәм һирәклек) анализлау.

2-се дәрес. Термин һәм төшөнсәләрҙең өлөштәрен (компоненттарын) анализлау.

3-сө-5-се дәрес. Ассоциатив ( аңда сағыштырыу) тезаурусын проектла

6-сы- 8 -се дәрес. Проектирование Когнитив (танып – белеү, тойоу-һиҙеү) тезаурусын проектлау.

ҮҘ-АЛЛЫ ЭШ (85 СӘҒӘТ).

ЛЕКЦИЯ МАТЕРИАЛДАРЫН ӨЙРӘНЕҮ (16 сәғәт).

Практик эш материалдарын өйрәнеү (8 сәғәт ).

Ғилми мәҡәләләрҙе өйрәнеү (10 сәғәт).

Курс эше (51 сәғәт)

Курс эше (51 сәғәт).

Төп темалар : РӘСӘЙҘЕҢ ТАРИХИ ҺӘМ МӘҘӘНИ ҠИММӘТТӘРЕН ҺАҠЛАУҘЫҢ

МӘҒЛҮМӘТИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ.

1. XI-XVII –быуаттар рус теле һүҙлегенең электрон PDF- баҫмаһы. 2. Боронғо Русь йәһәтяҙмаларын таныуҙы автоматлаштырыу. 3. Компьютер семиографияһының мәғлүмәти технологиялары.4. 1789-1794 йылғы Рәсәй Академияһы Һүҙлеге нигеҙендә . XVIII быуат –

XIX быуат башы баҫма сығанаҡтары телен тикшереүҙең мәғлүмәти технологиялары.

Өҫтәлмә темалар ( шәхсәнә): 1. Медицина мәғлүмәти системаларының семиотик

технологиялары.2. Ым-ишара тел моделдарының предмет өлкәләрен (ПОРМ) мәғлүмәти моделләү аша тасуирлау. (һаңрау студенттар

өсөн)

Төп әҙәбиәт;

Ю.Караулов, Ю.Филиппович. Лингвокультурное сознание русской языковой личности. Моделирование состояния и функционирования. – М., 2009: Издательский центр «Азбуковник». –336 c.

Ю.Филиппович. Метафоры информационных технологий: анализ статей компьютерных журналов. / Серия «Компьютерная лингвистика». Вступ. Статья Ю.Н.Караулова. М.: МГУП, 2002.— книга в комплекте с CD ROM.

Ю.Филиппович, А.Прохоров. Семантика информационных технологий: опыты словарно- тезаурусного описания. / Серия «Компьютерная лингвистика». Вступ. Статья А.И.Новикова. М.: МГУП, 2002.— книга в комплекте с CD ROM.

Ю.Филиппович, Г.Черкасова, Д.Дельфт. Ассоциации информационных технологий: эксперимент на русском и французском языках. / Серия «Компьютерная лингвистика». Вступ. Статья Н.В.Уфимцевой. М.: МГУП, 2002.— книга в комплекте с CD ROM.

ДИСЦИПЛИНАНЫҢ МӘҒЛҮМӘТИ СЫҒАНАҠТАР БУЙЫНСА БЕЛГЕС ПРОФИЛЕНДАҒЫ УРЫНЫ;

Перечень профессий (ролей)

•Content Engineer

•Content Manager

•Web Administrator

•Web Analyst

•Web Application Developer

•Web Architect

•Web Graphic Designer

•Web Page Designer

•Web Programmer

•Web Site Project Manager

Профессиональный стандарт в области информационных технологий – М.: АП КИТ, 2008.

ПРОФЕССИЯНЫҢ ВАЗИФАЛАРЫ ҺӘМ СПЕЦИАЛИЗАЦИЯЛАРЫ

КИМӘЛ ВАЗИФАЛАР ИСЕМЛЕГЕ

1 Оператор, версткалаусы, текст йыйыусы

2 Компьютер графикаһы дизайнеры

Компьютер графикаһы буйынса техник художнигы

3 Кулланыусы Интерфей Дизайнеры

Компьютер графикаһы буйынса әйҙәүсе художник

4 Интеллектуаль интерфейстар буйынса белгес

Структур лингвист

Белем буйынса инженер

5 Мәғлүмәти йөкмәтке архитекторы

Компьютер графикаһы буйынса баш художник

Контент-проекттың әйҙәүсе менеджеры

ВАЗИФАУИ БУРЫСТАР(1-2 КИМӘЛДӘР)

• Мәғлүмәт йөкмәткеһен туплау һәм уны техник эшкәртеүҙә ҡатнашыу.

• Мәғлүмәт ресурстары тупланмаларын сканерлау

Текстар йыйыу

•Сайттар версткалау

•Мәғлүмәт йөкмәткеһен экранда күрһәтеү ҙең график эштәрен башҡарыу.

ВАЗИФАУИ БУРЫСТАР (3-СӨ КИМӘЛ)

•Башҡарыуҙы проектлауҙың визуаль концепцияһы

•Текстарҙың электрон корпустарын төҙөү һәм файҙаланыу

• Предмет өлкәләренең компьютер моделдарын уйлап сығарыу

• Белемгә нигеҙләнгән системаларҙы уйлап сығарыу, файҙаланыуға индереү һәм уларҙың эшмәкәрлеген тәьмин итеү.

Мәғлүмәт йөкмәткеһе архитектураһын проектлау

ВАЗИФАУИ БУРЫСТАР (4-5 КИМӘЛДӘР)

• Мәғлүмәт йөкмәткеһе концецияһын эшләү һәм тулыландырыу

•Электрон һүҙлектәр, тезаурустар,антологиялар төҙөүҙе етәкләү

• Компрессия һәм текстарҙы автоматик рәүештә эшкәртеү ысыуылдарын эшләү

• Күп телле текстарҙы классификациялау һәм анализлау проблемаларын тикшереү

Белемде тәҡдим итеү һәм файҙаланыу ысуылдарын эшләү

• Белемде анализлау һәм классификациялау проблемаларын тикшереү

• Белемгә нигеҙләнгән системаларҙы эшләү, файҙаланыуға индереү, уларҙың эшмәкәрлеген тәьмин итеү

Белем кимәлен тикшереү

Шәхси баһалар№ Уҡыу эшмәкәрлеге төрө балл Талаптар һәм һөҙөмтә

1 Лекция материалдарын өйрәнеү

3 балл лекция материалдарының за бер конспект өсөн

Мах 50.

Үҙ ҡулың менән яҙылған 1-10 лекция материалдары конспекты . Уның формаһы ирекле..

22 Практик дәрес эштәрен

башҡарыу

3 балл – практик эш өсөн Мах 25

« Эш дәфтәрендә» практик эштәрҙең үтәлеше буйынса отчет.

33 Ғилми мәҡәләләрҙе конспектлау

1+1=2 балл

Бер мәҡәлә һәм термин билдәләмәләре һүҙлеге өсөн.

Мах 10.

Дисциплинаның темаһы буйынса 5 төрлө автоҙың 5 ғилми мәҡәләһен өйрәнеү.

( конспекттың күләме 8000 знактан кәм түгел).

44 Экзамен Мах 20+20+20+10+10=80 1. 12-се тема. 23-сө тема. 34-се тема.

5-се практик эш ; ғилми мәҡәләне бәйән итеү

55 Факультатив эш 20 балл 16000 знактан кәм булмаған факультатив материалдар ҙың үҙ ҡулың менән яҙылған конспекты.

66 Инициатив эш 20 балл По согласованию с преподавателем

Йомғаҡлау баһалар«отлично» > 100; 80 < «яҡшы» < 100; 60 < «ҡәнәғәтләнерлек» < 80.

Рейтинг 7 аҙна, 11 аҙна