gazeta@top-news.kz Основана в августе 1990 г.

Вторник, 28 апреля 2015 г. №33 (2733) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг.

Благоустройство. Яблоневый сад - в подарок.

К дате. Всем ветеранам - по серебряной монете.

ОФИЦИАЛЬНО

3 4

Біз - мемле-кетіміздің тірегі боламыз.

Ақындықтан адамгершілікті жоғары қоямын.

Бас имамның өнегесі.

Бірлігі күшті ел озады.

5

6

7

10

Нурсултан Назарбаев одержал победу на внеочередных президентских выборах.

Центральная избиратель-ная комиссия огласила пред-варительные итоги голосо-вания. Они распределились следующим образом: за Нур-султана Назарбаева проголо-совали 97,7% электората, за Тургуна Сыздыкова - 1,6 %, за Абельгази Кусаинова - 0,7 %.

По информации пресс-секретаря ЦИК РК Венеры Жексембековой, эти данные будут уточняться по мере по-ступления протоколов терри-ториальных избирательных комиссий. Окончательные итоги выборов Президента РК будут подведены до 3 мая 2015 года.

Между тем уже имеют-ся итоги явки избирателей. Участие в главном политиче-ском событии страны приня-

ли 95,22% казахстанцев от об-щего количества электората.

- Впервые в истории су-веренного Казахстана из-биратели так выразительно проявили свою гражданскую позицию, электоральную ак-тивность и политическую ответственность за будущее страны, - пояснила Венера Жексембекова.

В Костанае активное го-лосование проходило и на закрытых избирательных

участках. На избиратель-ный участок №9, который был расположен в городской больнице, выполнить свой гражданский долг пришли и тяжелобольные пациенты, и даже те, кто недавно перенес серьезные операции.

В целом по области явка избирателей составила поч-ти 97%. По этим данным наш регион находится на десятом месте по активно-сти населения в избиратель-

ном процессе.- Мы показали единение

всему миру, ведь под ку-полом нашего государства нашли свою родину предста-вители не одной националь-ности. Когда на избиратель-ных участках я видел много народу, очереди, которые стояли, чтобы получить свой бюллетень, то испытал гордость и радость за нашу страну и активных граждан.

(Окончание на 2-й стр.)

Снова в лидерах

КОСТАНАЙНАШ2Вторник, 28 апреля 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

АКЦЕНТЫ

Авто для «особенных» нуждИнвалиды общества «Үмiт-Надежда» получили новый автомобиль.

Ключи от 16-местного микроавтобуса Iveko вручил лично аким Костанайской области Нуралы Садуака-сов.

- Не зря ваша организация называется «Надежда». Вы вселяете надежду в сердца людей, которые в этом нуж-даются. Многим из тех, кто приходит к вам, вы даете чувство уверенности. Есть люди, которые хотят по-мочь и вам, - отметил глава региона Нуралы Садуака-сов. - Эта машина собрана

в Костанае. Пользуйтесь ею на здоровье!

Подарок инвалидам пре-поднесла социально-пред-принимательская корпо-рация «Тобол». Напомним, с просьбой о новом авто заместитель руководителя ОО «Үмiт-Надежда» Аруна Жаксагулова обратилась 7 апреля. Глава региона по-обещал помочь и сдержал свое слово уже через 16 дней. Кроме того, в рамках рабочей поездки Садуака-сов посетил частную клини-ку «Андрофарм». По словам его директора Сагынтая Тургаева, в ближайшей перспективе врачи центра вплотную займутся вопро-

сами бесплодия у мужчин, а перечень медуслуг попол-нится ДНК-диагностикой.

Марина КОСТРОВАФото

Олега ЯБЛОЧКИНА

ИНИЦИАТИВА

Своевременный вклад

800 млн тенге направит Евразийская группа на развитие социальных объектов Костанайской области.

На выделенные средства в текущем году планируется осуществить ряд первооче-редных экономических, со-циальных и культурных про-ектов. Большинство из них - в Рудном.

- Это, в частности, строи-тельство жилого дома в Руд-ном, в связи с тем, что нам необходимо переселить жи-телей станции Железорудная. Это и ремонт насосной стан-ции «Соколовская» до Васи-льевского испарителя, пере-дача котельной и земельного участка в собственность Ар-калыкской теплоэнергетиче-ской компании, ремонт Дома культуры в п. Октябрьский, - подчеркнул председатель

совета директоров Eurasian Resources Group Александр Машкевич.

Значительная сумма в те-кущем году будет направлена в помощь спортивным орга-низациям. В частности, на развитие хоккея, футбола, волейбола и дзюдо.

Кроме того, планируется закупить реабилитационное оборудование для детей с ДЦП, санитарный автомо-биль для Рудненской станции

скорой помощи и необходи-мое учебное оборудование для рудненских профильных колледжей и института.

Вот уже на протяжении 12 лет Евразийская группа финансирует наиболее зна-чимые социально-экономи-ческие проекты в четырех регионах Казахстана. В раз-витие Костанайской области за последние три года было вложено почти 3 млрд тенге.

Валентина МЕЛЕХОВА

ГСМ

Запрет не во вред

Дефицита топлива в Костанае не прогнозируется. Напомним, до 20 мая Казахстан ввел запрет на ввоз ди-

зельного топлива из РФ железнодорожным транспортом. По мнению местных чиновников, эта мера вынужден-

ная, поскольку топливный рынок РК перенасыщен соб-ственной продукцией.

- На сегодняшний день речь о дефиците бензина не идет, - заявил руководитель управления предпринимательства и индустриально-инновационных технологий Костанайской области Мейрам Сокитбаев. - На заводах и нефтебазах хранится большое количество нефтепродуктов, а емко-сти, как говорится, не резиновые. Мы в январе и феврале слабо выбирали объемы, которые нам выдавали - то есть не более 30-40%. Продукция накапливается на заводе, по-этому ввод запрета - скорее вынужденная мера.

Кроме того, по мнению Сокитбаева, Костанайская об-ласть, граничащая с РФ, находится в более выгодных ус-ловиях, чем другие регионы Казахстана.

При необходимости импортировать российское топливо можно автотранспортным путем. Так что введенный за-прет не отразится на костанайских автовладельцах.

Мария БЕРЕЖНАЯ

ПРОГНОЗ

Долгожданное тепло

На этой неделе в Костанайской области ожидается по-тепление.

Связано это с тем, что на территории региона устано-вится антициклон.

- Уже со среды, 29 апреля, прогнозируется повышение температуры воздуха. Ночью столбик термометра пока-жет 0-5 градусов тепла. Днем температура воздуха соста-вит +15 +20 градусов по Цельсию, - пояснила начальник отдела прогнозов погоды филиала РГП «Казгидромет» по Костанайской области Валентина Загребина.

Как говорят метеорологи, временами ожидаются не-большие осадки, туман.

Валерия ВАХНЕНКО

ФОРУМ ПОБЕДИТЕЛЕЙ

С Елбасы - к новым победам

В Костанае отпраздновали завершение президентских выборов.

Во Дворце спорта для под-ведения итогов внеочеред-ных выборов Президента РК собралось больше тысячи че-ловек. Среди них было много

молодежи, студентов, школь-ников, рабочих и служащих, людей пенсионного возраста. Под шквал аплодисментов на сцену вышли члены област-ного штаба по поддержке кандидатуры Нурсултана На-зарбаева.

- Отличительной особенно-стью выборов стала беспре-

цедентно высокая явка из-бирателей, - отметил в своем выступлении аким области Нуралы Садуакасов. - Свыше 525 тысяч жителей области пришли на избирательные участки. По данным exit-poll, Нурсултан Назарбаев полу-чил 97,5% голосов. Народ в очередной раз продемонстри-

ровал приверженность своему лидеру. Сегодня подобные по-казатели и общественная под-держка встречаются крайне редко.

В свою очередь заместитель председателя областного фи-лиала партии «Нур Отан» Алия Сапарова отметила, что победа Нурсултана Назарбае-ва стала результатом его кро-потливой и целенаправленной работы по стабильному разви-тию страны, о чем наглядно свидетельствуют достижения в социальном и экономиче-ском развитии Казахстана. В заключение торжества состо-ялся праздничный концерт с участием лучших професси-ональных коллективов и ис-полнителей области.

Александр КУЗЬМИЧЕВФото Олега ЯБЛОЧКИНА

(Окончание. Начало на 1-й стр.)- Вместе с Елбасы мы выбрали мир, спокойствие и ста-

бильность, - сказал на встрече с горожанами аким Коста-найской области Нуралы Садуакасов.

За ходом избирательного процесса в Костанайской об-ласти следили почти 2,5 тыс. наблюдателей. Междуна-родные наблюдатели от РФ отметили, что президентские выборы в регионе прошли без нарушений и при высокой активности населения.

- Возможно, в силу менталитета в Костанае явка изби-рателей высочайшая. Люди шли голосовать семьями - с детьми, бабушками, дедушками, - выразила свой восторг руководитель делегации Миссии наблюдателей от СНГ Галина Лопатинская. - Да, мы, россияне, любим своего пре-зидента точно так же, как и вы своего, но такой высокой активности на выборах у нас нет.

По данным облизбиркома, письменных жалоб от ко-станайцев не поступало, но были недовольства в устной форме, высказанные по телефону. Так, на одном из участ-ков в Затобольске избиратели жаловались на отсутствие праздничной атмосферы.

- Люди также звонили с жалобами о том, что на из-бирательном участке, расположенном в одной из школ, большая очередь. Там голосование было организовано в фойе, и в первые 40 минут создалась очередь. Мы про-сто не ожидали такую высокую активность со стороны населения, - подчеркнул зампредседателя областной из-бирательной комиссии Сералы Ахметов.

Он также сообщил, что на некоторых избирательных участках к моменту открытия - 7 часам утра - собралось больше сотни человек.

Валентина АНАТОЛЬЕВА Марина КОСТРОВА

Дина АЛИЕВА Фото Георгия ШАПОВАЛОВА

ОФИЦИАЛЬНО

Снова в лидерах

КОСТАНАЙНАШ 3Вторник, 28 апреля 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫЧТОБЫ ПОМНИЛИ

Страницы мужестваВ Костанае состоялась передача Книги военной славы областному Совету ветеранов.

Проект организован в рам-ках «Эстафеты Памяти», по-священной 70-летию Великой Победы. В ходе мероприятия были представлены экспона-ты областного краеведческо-го музея, посвященные Вели-кой Отечественной войне. Особое внимание привлекли бумажные макеты парков Победы Костаная и России, выполненные мастером Ана-толием Щепотьевым.

В своем обращении к ко-станайцам аким города Ах-медбек Ахметжанов подчер-кнул, что в областном центре проделана колоссальная ра-бота, посвященная юбилей-ной дате, и отметил вклад наших земляков в Победу.

- Все дальше в историю ухо-дят годы испытания Великой Отечественной войной, но со временем не меркнет свет салюта Победы, мужества и героизма наших ветеранов в бою и самоотверженный тыловой труд. Из нашего ре-гиона на войну были призва-

ны почти 75 тысяч человек, более сорока тысяч погибли и пропали без вести. Неумо-лим бег времени, и наш долг - свято беречь память о под-виге наших дедов и прадедов, - подчеркнул Ахметжанов.

Одним из знаковых меро-приятий празднования 70-ле-тия Великой Победы стал ин-формационно-издательский проект «Областная Книга во-енной славы» в рамках акции

«Эстафета Памяти». Книга - результат кропотливого труда ветеранских организа-ций, архивных и музейных работников, библиотекарей, коллективов школ и многих других.

Побывав во всех районных центрах и городах области, юбилейная Книга наполни-лась военно-историческими материалами. Каждая стра-ница, по словам главы горо-

да, выполняет важнейшую задачу сохранения и пере-дачи святой памяти подрас-тающему поколению.

Книгу военной славы торжественно передали об-ластному Совету ветеранов. Более того, ее копии рас-пространят по учебным за-ведениям и организациям области.

Дина АЛИЕВАФото автора

ОЗЕЛЕНЕНИЕ

Яблоки для будущих Ньютонов

В Назарбаев Интеллектуальной школе разбили яблоневый сад.

Такой подарок школьни-кам элитного учебного за-ведения в канун внеочеред-ных выборов Президента РК сделали члены армянской общины Костанайской об-ласти «Эребуни». По словам представителя общины Сер-гея Григоряна, для реализа-ции идеи было закуплено 100 яблонь, выращенных в местном питомнике.

Посадкой двух- и трехлет-них деревьев занялись чле-ны общины и школьники. По

словам директора Назарбаев Интеллектуальной школы Думана Сапакова, инициа-тиву создания сада ученики 9-11 классов восприняли на ура.

- Мы благодарны за такой подарок. У нас уже посаже-ны цветы и кустарники, но настоящего сада не было. Он занял почти гектар террито-рии, - отметил Сапаков.

За саженцами будет уха-живать садовник школы. Первые наливные яблочки появятся здесь уже через год-два.

Ирина СЕМЕНОВАФото

Олега ЯБЛОЧКИНА

ИНИЦИАТИВА

За подвиги, отвагу, терпение

СУББОТНИК

Плюс две тысячи деревьев

В Костанае общими силами облагораживали территорию бу-дущего парка отдыха. В районе дизельного завода в рамках об-щеобластного субботника высаживали деревья. Около двухсот человек приняли участие в масштабном событии: это и сотруд-ники областного и городского акиматов, и первые лица региона и Костаная, и представители бизнес-структур, государственных учреждений, неправительственных организаций. Всего запла-нировано посадить около двух тысяч саженцев лиственных и хвойных пород: пирамидальные тополя, березу, ясень, рябину.

Главный специалист документационного отдела аппарата аки-ма области Оксана Соколова отметила, что ежегодно рабочий коллектив в полном составе выходит на субботники:

- Сегодня мы здесь с самыми патриотичными чувствами! Вышли поддержать инициативу, озеленить город, навести в нем чистоту после зимы. Приятно осознавать, что являешься участником такого полезного дела.

Участие в субботнике принимали и представители волонтер-ской группы «Жылы жүрек».

- Мы тоже решили внести свой вклад в озеленение города, акимат даже предложил нам принять участие в открытии бу-дущего парка, - говорит руководитель волонтерской ячейки Виктория Захарченко. - Мы уже посадили более двадцати де-ревьев. Считаем, что акции по очистке и озеленению города необходимо проводить чаще.

Жадра МАЛИБЕКОВА

ОБРАТИТЕ ВНИМАНИЕ

Предъявите документы

Полицейские напоминают: у владельцев скутеров начнут проверять наличие водительского удостоверения.

Нововведение касается скутеров с объемом двигателя от 125 куб. см и максимальной скоростью более 50 км/ч. Водительское удостоверение с категорией «А» требуется и для мотоциклов, трициклов, квадроциклов и мопедов с аналогичными характеристиками. Водители, чье транспорт-ное средство имеет объем двигателя не более 125 куб.см, должны получить категорию «А1». Кроме того, владельцы указанного мототранспорта обязаны пройти государствен-ную регистрацию - поставить на учет в административной полиции, получить государственные номерные знаки и офор-мить страховку.

По словам старшего инспектора УАП ДВД Костанайской области Юрия Панасенко, согласно действующему законо-дательству, получить водительское удостоверение категории «А1» могут лица, достигшие 16 лет, категории «А» - 18 лет.

Милана БЕРЕЗОВСКАЯ

Предприниматели области начали оказывать помощь в рамках акции «Благодарность потомков». Напомним, что к 70-летию Победы Национальная палата предпринимателей «Атамекен» объявила о запуске социального проекта «Благо-дарность потомков», который призывает всех бизнесменов страны объединиться и помочь ветеранам Великой Отече-ственной войны. Местные бизнесмены уже собрали средства на раскрутку сайта о ВОВ. Одной из первых, кто обратился с просьбой к предпринимателям Костанайской области, стала директор ТОО «Интерстан» Людмила Говорун.

- Сайт о ветеранах Костанайской области был создан еще к 65-летию Победы, но после широкомасштабных празднеств интернет-портал «замер», - рассказывает Людмила Говорун. - Сейчас снова решено возобновить его работу, так как вете-раны трепетно относятся к памяти и хотят рассказать о том тяжелом времени нынешнему поколению.

Ежедневно сайт посещают тысячи костанайцев. Здесь в электронном доступе размещена Книга памяти «Они верну-лись с Победой!», записаны воспоминания ветеранов ВОВ, публикуются статьи о них и многое другое. Интернет-портал будет работать на постоянной основе, плодотворно собирая информацию о годах войны.

- Интернет-портал очень ценен как для родственников ве-теранов, так и для молодых людей, знающих о войне только из учебников по истории. Здесь много полезной информации, которую в учебных пособиях не встретишь. Думаю, что, читая о совершенном героизме, нынешнее поколение будет стре-миться к тому, чтобы война больше не повторилась, - отметил заместитель директора Палаты предпринимателей Костанай-ской области Манарбек Казин. В итоге Людмиле Говорун от лица предпринимателей Костанайской области был вручен конверт с денежной суммой, предназначенной на раскрутку и содержание сайта.

Валерия ВАХНЕНКО

ЯРМАРКА

Говядина, сазан… собака?Сельскохозяйственная ярмарка удивила необычным товаром.

Наряду с традиционными товарами здесь продавали… собаку. За резвого щенка по-роды алабай предприимчи-вый торговец из п. Заречный просил 50 тысяч тенге.

Что касается продуктов пи-тания, на сей раз костанайцев порадовало обилие мяса. Це-новой разброс был примерно таков: говядина – 850 тенге за килограмм, конина – 1000-1100, шужык – 1200, свинина – 700-900 тнг.

Удивительно, но одним из самых востребованных товаров стали сухофрукты.

Курагу по 750 тенге и изюм по 550 тенге за кило посе-тители ярмарки буквально

сметали с прилавков. Но самые большие очереди – по несколько десятков человек - выстроились к лоткам с куриным яйцом и куриным мясом. Яйцо мож-но было купить по 140 тен-ге за десяток. Домашнюю курочку – по 1000 тенге за тушку.

Большим спросом поль-зовалась и рыба. За карасей просили 300 тенге за кг, за щуку – 300-500 тенге (в за-висимости от величины ры-бины), за сазана – 400 тнг.

Марина КОСТРОВАФото автора

КОСТАНАЙНАШ4Вторник, 28 апреля 2015 г.

НАША ЖИЗНЬ

НОВШЕСТВА

От толстой сумки - до постамата«Казпочта» модернизирует работу почтальонов.

В этом году каждый по-чтальон Костаная будет снаб-жен мобильным переносным устройством POSTMAN. С помощью него почтальон сможет выдать пенсию, при-нять коммунальные и иные платежи (налоги, штрафы) на дому у клиента с выдачей квитанции.

Но и это еще не все. Для

удобства обслуживания клиентов почтовую кор-респонденцию, посылки и бандероли вскоре можно будет получить в любое удобное для клиента время в постаматах - автоматизи-рованных терминалах. Они созданы как альтернатива существующей службе до-ставки. Теперь не нужно бу-дет идти в отделение связи. Клиент может получить по-сылку там, где ему удобно, скажем, в торгово-развле-кательном центре, работа-

ющем круглосуточно. Все очень просто: отправивший корреспонденцию указывает номер мобильного телефона получателя. Как только по-сылка поступила в указан-ный отправителем постамат, адресату приходит сообще-ние, чтобы он забрал ее.

В перспективе на «Казпоч-те» планируют производить приемы всех коммунальных платежей по одной квитан-ции. Это будет удобно для клиента и позволит значи-тельно сократить время, не-

обходимое на оплату.- В крупных городах, таких

как Алматы, Астана, Шым-кент, эта технология уже вне-дрена. Мы готовы осущест-влять прием платежей по принципу «одна квитанция – один платеж». Тем более что у нас только в областном центре 15 отделений связи и в любом из них можно будет произвести оплату, - говорит директор областного филиа-ла АО «Казпочта» Владислав Константинов.

Александр КУЗЬМИЧЕВ

КРУГ ВОПРОСОВ

Работать на заслуженном отдыхеПенсионеры Костаная ищут дополнительную подработку.

Эту проблему они озвучи-ли на тематическом приеме граждан по программе «За-нятость-2020».

Прием вели депутат Ко-станайского областного маслихата Алма Дощанова, заместитель руководите-ля департамента Комитета труда, социальной защиты и миграции Амина Шахмутова, заместитель руководителя управления координации за-нятости и социальных про-грамм Костанайской области Аида Хусаинова.

Обратившиеся задавали вопросы по поводу содей-ствия в трудоустройстве, установления группы инва-лидности, получения направ-ления в реабилитационный центр. Всего было выслуша-но 13 человек.

Одной из наиболее ча-сто поднимаемых проблем оказалось трудоустройство пенсионеров. К примеру, Романа Яворская до пенсии

работала на фабрике «Баян Сулу», однако из-за болезни ей пришлось уволиться. Это обстоятельство стало при-чиной небольшой пенсии и поиска работы на данный момент.

- Сейчас нужно платить за квартиру, а у меня 200 тенге в кошельке. Я согласна на любую работу, лишь бы хоть как-то улучшить свое мате-риальное положение.

Депутат Дощанова пообе-щала Яворской подробно изучить ситуацию и найти подходящую вакансию.

Женщину направили на консультацию в отдел за-нятости. По словам руково-дителя ГУ «Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная» Сагындыка Умарова, спи-сок вакансий обновляется каждую неделю, и это дает

возможность найти для обра-тившейся подходящее место работы.

С вопросом о бесплатном направлении в реабилитаци-онный центр обратился инва-лид третьей группы Бахит-жан Ибраев. Алма Дощанова лично взяла на контроль его проблему и пообещала ре-шить ее.

Дина АЛИЕВАФото автора

К ДАТЕ

Награда за подвиг

Всем ветеранам - участни-кам ВОВ Нацбанк подарит серебряные монеты.

К 70-й годовщине Победы Национальный банк РК выпу-стил в обращение серебряные монеты достоинством 500 тен-ге. Памятные монеты «70 лет Великой Победе» изготовле-ны из серебра 925 пробы, вес каждой составляет 24 грамма.

На лицевой стороне в верх-ней части изображен герб РК,

в нижней - надпись «500 тенге», а по окружности монеты проходит бусовый ободок и выступающий кант.

- На оборотной стороне монеты изображение фрагмента мемориала Славы в парке им. 28 гвардейцев-панфиловцев в г.Алматы, дата «1945», обозначающая год Победы в Вели-кой Отечественной войне, и дата «2015», обозначающая год чеканки монеты. По окружности - надписи «ҰЛЫ ЖЕҢІСКЕ 70 ЖЫЛ» на государственном языке, «70 ЛЕТ ВЕЛИКОЙ ПОБЕДЕ» на русском языке и выступающий кант, - сообщила начальник отдела по работе с наличными деньгами КФ РГУ «Национальный банк РК» Гульшарат Жусупова.

Тираж серебряной монеты «70 лет Великой Победе» со-ставил 7 тыс. штук. Из них 4 776 монет Национальный банк РК на безвозмездной основе передал Министерству обороны для вручения ветеранам-участникам ВОВ.

Валентина МЕЛЕХОВА

ЗНАЙ НАШИХ

О Победе в песнях

В Костанае состоялся фестиваль молодежного творчества «Дорогами Победы». На базе Костанайского государствен-ного педагогического института прошел отборочный тур, в котором приняли участие студенты высших учебных за-ведений региона.

Со сцены КГПИ звучали военные песни, монологи, сти-хотворения. Также были показаны театрализованные пред-ставления и танцы.

- Молодые люди активно принимают участие в подобных мероприятиях, осознавая всю серьезность предстоящей даты - 70-летия Великой Победы, - отмечает начальник управле-ния по социально-воспитательной работе КГПИ Салтанат Жакаева.

По итогам фестиваля лучшим стал хор Костанайского го-сударственного педагогического института. Уже 29 апреля вокалисты выступят на гала-концерте в Астане.

Валерия ВАХНЕНКО

КУЛЬТУРА

Возвращая в прошлое

На сценах драматического и кукольного театров пройдут спектакли, посвященные Великой Отечественной войне. Актерская труппа Костанайского областного русского дра-матического театра подготовила для зрителя постановку «Вспомнить всех поименно» по мотивам народной сказки. Как рассказывает заведующая литературной частью Татьяна Созина, эта пьеса - преклонение перед ветеранами войны и тружениками тыла Костанайской области.

- В основе композиции, помимо художественного осмыс-ления событий тех лет, лежат дневники и письма земляков, ушедших на фронт из Кустанайской области и самого города, - отметила Созина.

Премьера спектакля состоится 6 мая в 16.00. В свою оче-редь областной кукольный театр подготовил пьесу «Ястре-бок» авторов Ирины и Яна Златопольских.

- Сюжет сказки захватывающий, - рассказывает заведую-щая литературной частью областного кукольного театра Роза Джумабаева. - Мальчик пишет своему отцу на фронт письмо и вкладывает в конверт бумажный самолетик, который он называет «ястребок». Получив этот самолетик, отец сочиняет для сына сказку, в которой «ястребок» летит в тыл врага, чтобы узнать о местонахождении немецкого аэродрома и передать эту информацию советскому командованию.

Чем закончится спектакль, долетит ли бумажный самоле-тик до цели, ведь на пути его ждут разные приключения? Вы сможете узнать об этом 29 апреля в 10.00. Также премьерные показы пройдут 2 и 3 мая в 10.00 и 14.00.

Лера ТУМАНОВА

ВЫСТАВКА

Память на всех однаВ Костанайской областной картинной галерее работает выставка «Победу чтим, героев помним».

В экспозиции представле-но более 90 работ художни-ков и фотографов. Как отме-чает заведующая картинной галереей Сая Калинова, вы-ставка расположилась сразу на двух этажах.

- На первом этаже пред-ставлены работы мастеров кисти, в которых раскрыва-ется тема войны с помощью графики и живописи. При-мечательно, что художники написали и портреты ветера-нов Великой Отечественной войны, которые проживают в нашем городе. По окончании выставки они подарят портре-ты героям ВОВ, - рассказыва-ет Калинова. - В выставочном

зале, расположенном на вто-ром этаже, находятся работы костанайских фотографов Олега Яблочкина, Георгия

Шаповалова, Николая Соло-вьева и других. На суд зри-телей они представили свои лучшие снимки. Выставка

будет работать в течение мая.Виктория РОМАНОВА

ФотоГеоргия ШАПОВАЛОВА

Бүгінгі нөмірде:

* Еліміздің келешегі - өз қолымызда* Қазақ деп соққан жүрегі*Бұрындық хан

Сейсенбі, 28 сәуір 2015 жыл

Біздің еліміздегі негізгі құндылық халықтар арасын-дағы ынтымақ пен татулық. Ауызбіршілік пен келісім бар жерде өсу де, экономикалық даму да болатындығын өмір көрсетіп отыр.

Халқымызда «Бірлігі жоқ ел тозады, бірлігі күшті ел озады» деген даналы сөз бар. Қазіргі таңда еліміз сол бір-ліктің арқасында ырысы мен ынтымағы артқан, берекесі шалқыған, достығы жарасқан толыққанды мемлекет болып қалыптасты.

Қазақ елі бұл күндері ха-лықаралық қоғамдастықта өзіндік ерекше орны бар республика. Бұл ретте мем-

лекет басшысының тікелей бастамасымен құрылған Қазақстан халқы Ассамблея­сының атқарып жатқан жұмыстары ауыз толтырып айтарлықтай.

Баршаға мәлім, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен 1995 жылы Қа-зақстан халқы Ассамблея-сы өз жұмысын бастаған болатын. Осы жылдың 21 наурызында біздің өңірде де облыстық Ассамблея дүниеге келді.

Өткен 20 жылда жоға-рыда аталған Ассамблея ха-лықтар достығын нығайтып, еліміздің дамуына айтар-лықтай үлестерін қосты. Ас-

самблеяның қызметі бары-сында ұлтаралық келісімді нығайтуға, мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеруге, басқа да мемлекеттік маңызы бар аса өзекті жайларды жүзеге асы-руға ерекше көңіл бөлінді.

Осы аталған уақыт ішін-де бұл бірегей институт еліміздегі барлық этнос өкілдерін ортақ мақсатқа жұмылдыра отырып, рес-публикадағы тұрақтылықты сақтап, еліміздің өркендеуіне қомақты үлестерін қосты. Мемлекетіміз 130­дан астам ұлт өкілдерін бір шаңырақ астына біріктіріп отырғаны көпке белгілі.

Бәлкім жерлестеріміздің

есінде болар, облыс орта-лығындағы Достық үйі 2007 жылы қыркүйекте Елба-сының Қостанайға сапары кезінде салтанатты түрде ашылған еді. Ол Қазақстан-дағы осындай екінші ғимарат еді.

Қазіргі танда 18 ұлт-тың мәдени орталықтарын біріктіріп отырған бұл үлкен ұжымның атқарып жатқан жұмыстары да ауқымды. Олар жыл сайын түрлі мереке-лердің ұйытқысы болып жүр. Бәрі де еліміздегі татулық пен ауыз бірлікті нығайтуға атса-лысуда. Сондықтан әрқайсы-сының өзіндік орны бар.

Достық үйі жылда

қайырымдылық шаралары-мен де айналысуды дәстүрге айналдырған. Барлық ұлттық мәдени орталықтар өздерінің салт­дәстүрлерін жаңғырта тү-суде. Қаншама ұлттың ынты-мағын жарастырып отырған аталмыш киелі шаңырақты қазіргі таңда облыс аймағы ғана емес, бүкіл еліміз жақсы біледі.

Тағы бір айта кетер жай, 2015 жыл Қазақстан Халқы Ассамблеясы жылы болып жарияланды. Сондықтан бар-лық ұлттар мен ұлыстардың өкілдері оның өз деңгейінде өтуіне атсалысатындығы бел-гілі.

Әйгерім ЕСМАҒАНБЕТОВА.

Бірлігі күшті ел озадыХалық сенім

көрсеттіӨткен жексенбіде күллі

еліміздің жұртшылығы Қа-зақстан Республикасы Прези-дентін сайлауда аса белсенділік танытып, ұйымшылдық көрсетті. Мұны біз облыс орталығындағы кейбір сайлау учаскелерінде болғанда да өз көзімізбен көр-дік. Үлкенді­кішілі қауым таңғы 7­ден бастап өздері тіркелген учаскелерге судай ағылды.

Біз республикамыз бойынша сайлаудың қорытындысы жайлы мәліметтермен де таныстық. Үстіміздегі жылы осы аса маңы-зды сайлау барша қазақстан-дықтардың ауызбірлігі мен ын-тымағын тағы да дәлелдеді.

Халқымыздың 97,7 пайы-зы қайраткерлігі мен іскерлігін әлем мойындаған Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевқа дауыс берді. Бұл көрсеткіш оның жұрт-шылық алдындағы жоғары бе-делін танытатындығы даусыз.

«Тіл-тұнық ойдың кәусары»

Дәл осындай тақырып-пен жуырда Қостанай облысы әкімдігінің тілдерді дамыту басқармасы мемлекеттік тілді қолдану аясын кеңейту және оны дамыту мақсатында Қостанай гу-манитарлық колледжінің акт за-лында облыстық байқау өткізілді.

Осынау жарысқа 20­25 жас аралығындағы оқу орындарының студенттері мен аудан және қала мектептерінің оқытушылары қа-тысты. Олар байқау барысында өздеріне берілген тақырыптың мазмұнын толық ашып, эссе жаз-ды, мәтіндерге аударма жасады.

Аталмыш байқаудың соңын-да жнңімпаздарға арнайы ди-пломдар, алғыс хаттар және басқа да бағалы сыйлықтар та-быс етілді.

Қайырымдылық көмек

Апат айтып келмейді. Оны бәріміз де жақсы білеміз. Мұны біздің жерлестеріміз де жете түсінген. Сондықтан да олар еліміздегі өзге өңірдегі тұрғын-дардың басына түскен жағдайға бей­жай қарай алмайды.

Оқырмандарға мәл ім , үстіміздегі жылғы табиғаттың күтпеген құбылысынан Қараған-ды облысында су тасқынынан бірқатар елді­мекендер зардап шекті. Қазіргі таңда оларға байтақ елміздің барлық аймақта-рынан қайырымдылық көмектері жасалып жатыр.

Біздің Қостанай облысынан да жуырда жоғарыда аталған Қарағандылықтарға 10 миллион теңгенің 100 тонна азық­түлігі жөнелтілді. Қостанайдан 7 көлік сол жаққа бет алды.

Аталған көліктерге тиелген картоп, ұн, макарон, сұйық май және басқа да аса қажетті тау-арлар ондағы тұрғындарға жет-кізілетін болады.

1 МАМЫР – ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ БІРЛІГІ КҮНІ

немесе басты құндылығымыз - ұлттар достығы мен ынтымағы

Сейсенбі, 28 сәуір 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ6 МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕ

Кез келген мемлекеттің бо-лашағы – білімді жастар. Білім-сіздің күні қараң. Көзі ашық, көкірегі ояу кез келген білімді ұрпақ өз Отанының дамуы жо-лында аянбай тер төгеді. Қазір бой жарыстыратын емес, ой жарыстыратын заманда «Алма піс, аузыма түс» деп жатудың өзі әбестік. Жалын мен жігерді, ізденіс пен талпынысты талап ететін жастық шақта ел бола-шағы үшін еңбек ету әркімнің міндеті.

Бүгінгі жас Қазақстан-ның тірегі. Жастарды білім-ге бағыттап, оларға нағыз қажетті кәсіпті таңдауына жағдай жасап, қамқорлық та-ныту мемлекетіміздің алдын-да тұрған үлкен міндеттердің қатарына жатады. Сондықтан қандай мықты мемлекет бол-масын жас тардың рухани жан-дүниесінің кемелденуіне

де айрықша көңіл бөледі. Бұл тұрғыдан алғанда

біздің қазақ елінде де қыру-ар жұмыс атқарылып жатқан-дығын күнделікті өмірден көріп те, біліп те жүрміз. Өзім студент болғандықтан жастарға туғызы-лып жатқан мүмкіндіктер мен қамқорлықтар үшін шексіз ри-замын.

Жастар да өздеріне мемле-кет тарапынан жасалып жатқан осындай игіліктерге оқуда да, еңбекте де нақты жауап беру-ге талпыныс жасап жатқандығы өзімді шынымды айтсам, үлкен қуанышқа бөлейді.

Біз болашақ журналистер-міз. Ертең қолымызға диплом алған соң бұқаралық ақрапат құралдарында қызмет атқа-рып, шама-шарқымыз келген-ше тәуелсіз еліміздің әлемдегі бәсекеге қабілетті отыз елдің қатарына қосылуына лайықты

үлесімізді қосатындығымыз даусыз.

Қазіргі таңда барлық жаңа-лықтарға жаңа көзқараспен қарайтын жалынды жастардың еліміздің өркендеуіне қай сала-да болмасын өзіндік қолтаңба-ларын қалыптастыруға талпы-ныс жасап жатқандығы белгілі.

«Жастар-болашаққа апара-тын алтын көпір»,- дейді дана халқымыз. Әрбір өскелең ұрпақ қабілет-қарымына және кәсіби біліміне сай қоғамымызда өз орнын табуы қажет.

Елбасы жастармен жүз-десулерде әрдайым мемле-кетіміздің ертеңі оларға тікелей байланысты екендігін айтып, олардан үлкен үміт күтетіндігін жасырмайды.

Үстіміздегі жыл еліміз үшін өте үлкен оқиғаларға толы. Биыл Қазақ хандығының 550 жылдығын атап өткелі отыр-

мыз. Түсінген адамға мұнда үлкен мән жатыр. Әрбір елдің жастары өздері белсенді мүше-сі болып табылатын мемлекет-тің тарихын, өткені мен бүгінін және ертеңін бес саусақтай білуге тиісті.

Со н д ы қ т а н д а ә р б і р еліміздің жастары жоғары оқу орындарының қабырға-сында білім алып жүрген кез-дері уақытты босқа өткізбей, терең білім алғандары жөн. Қазақстандағы ең жұртшылық жоғары бағалайтын құнды-лықтардың бірі халықтар до-стастығы, ұлттардың ауызбір-лігі және татулығы.

Ендеше, біз де егеменді еліміздің жарқын болашағы екендігімізді шын мәнінде сезініп, сөзімізбен ісімізде алшақтық болмауы жағына айрықша мән бергеніміз абзал.

Таңшолпан САМАТОВА.

Біз - мемлекетіміздің тірегі боламыз

Еліміздің келешегі - өз қолымызда

Еліміздегі ең басты құндылық – тәуелсіздік. Ата-бабалары-мыз егемендікті ғасырлар бойы аңсаумен өтті. Сол күнге де біз аман – есен жеттік. Қазіргі таңда қазақ елін білмейтіндер жоқ десе де болады.

Өткен кезең ішінде Қазақстанды бүкіл әлем таныды. Әрине, мұның бәрі де Елбасының көреген де салиқалы саясатының арқа-сы екендігі даусыз.

Қазақстан зайырлы мемлекет ретінде қалыптасып, талай қиындықтарды бағындырды. Дүниежүзілік қауымдастықтан өзінің лайықты орнын алып, әлемнің көптеген елдерімен терезесі тең мемлекетке айналды.

Тәуелсіздіктің нәтижесінде қай салада болмасын алған асу-ларымыз, жеткен жетістіктеріміз жеткілікті. Кешегі Кеңес Одағы кезінде Қазақстанды дүниежүзі толық білді деп айта алмаймыз. Сондықтан да біз қазір өзімізді ерекше бақытты сезінеміз.

Өткен жылдар баршамызға мемлекетіміздің болашағы өз қолымызда екендігін айқын көрсетті. Себебі, бізге сырттан келіп ешкім ештеңені де жасап бермейді.

Сондықтан осыны жете түсінетін кез әбден келді. Қазіргі таңда еңбек етемін деген азаматқа барлық жағдайдар жасалған. Тек өз кәсібіңді жетік меңгеріп, алға қарай талпыныс жасасаң болғаны.

Кезінде қазақтың ұлы ақыны Мағжан Жұмабаев «Мен жа-старға сенемін» деген екен. Ендеше, қазақ елінің тірегі де келе-шегі де арамызда жүрген жастар. Олар егемендігіімзді одан да нығайтуға өз үлестерін қоса беретіні шүбәсіз.

Серікбай Оспанов, Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі, ғалым.

Б и ы л ғ ы ж ы л д ы ң еліміздің тарихындағы, халқымыздың тағдырын-дағы алатын орны ерек-ше. Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақ хандығының құрылғанына 550 жыл толатынын және ол тарихи датаны айрықша атап өтетінімізді мәлімде-ген еді. Міне, еліміздің түпкір-түпкірінде өткізіліп жатқан іс-шаралар - өткен мен бүгін және келер тарих алдындағы үлкен тарихи маңызы бар іс-шара. Жалпы түп тарихын түгендеу мә-селесіне Елбасы әрдайым мән беріп келе жатқан-дығын айтар болсақ, қазақ хандығының 550 жылдығы да сол Елбасының өз елінің жайын ойлағандығы, түп та-мырына терең бойлағандығы.

Бай тарихымызды, төл мәдениетімізді шәкірт-теріміздің бойына сіңіру үшін және оқушылардың ғылыми-ізденісін, өз ойла-рын, еліне деген патриоттық сезімін дамыту, тарихын мен салт-дәстүрін білуге және сый-лауға тәрбиелеу мақсатында «Қазақ хандығына 550 жыл»

атты дөңгелек үстел ұйымда-стырылды. Дөңгелек үстелге Аманжол Күзембайұлы қо-наққа келді.

Ке з д е су б а р ы с ы н д а Аманжол Күзенбайұлы қа-зақ мемлекетінің тамыры тым тереңде екендігін, біздің ата-тегіміз болып табылатын ғұндар мен сақтардан, көк түріктерден және оның бергі жағындағы Алтын Ордадан, он бесінші-он тоғызыншы ға-сырлар аралығындаға Қазақ

хандығының бастау алған ке-зеңдеріннен бастап баяндады. Тарихтағы белгілі хандарымы-здың тарихы мен сол кездер-дегі тарихи оқиғалар туралы тың деректер берді. Оқушы-лардың сұрақтарына жауап бере отырып, мемлекеттің тарихының терең болуы оның тұрақтылығын, мәдениетінің бай екендігін көрсететіндігін және әр өскелең ұрпақ өз та-рихына аса жауапкершілікпен қарау керек екендігін ерекше

айтты. Лицей кітапханасына «История Казахстана» атты кітабының 10 данасын сыйға тартты.

Біз ер, дана, көсем ұлда-рын хан көтерген айбынды елміз. Нұрлы жолдағы ұлы са-парымыз оң болғай!

Г.Рахымжан, дарынды балаларға ар-

налған қазақ-түрік лицей- интернаты

директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары.

Нұрсұлу Мықтығұлова 1910 жылы қазіргі Мендіқа-ра ауданы Ақсуат ауылында дүниеге келді. Жастайынан ұлттық тәрбие, салт – дәстүр мәйігі бойына сіңірді, еңбекте шыңығып, үлкен – кішіні сый-лаумен ержетті.

Соғыс басталғанда күйеуі Нұрмағамбет бұрынғы Обаған ауданы Шоққарағай ауылын-да мұғалім болатын. 1942 жылдың сәуірінде отағасы майданға аттанғанда,қолында емшектегі Бақытжаны және 3 жасар Әміржаны мен 5 жасар

Еркебұланы ата – енесі қалған – ды.

Көп кешікпей Ленинград түбінде ерлікпен қаза тапқан күйеуі туралы «Қара қағазды» алуы жүрегі нәзік әйел үйіне оңай соқпады.

Ендігі бүкіл отбасы тауқы-меті тек өзіне жүктелді. Нұр-сұлу белін бекем буып, сол кез-дегі колхоздың қысы – жызы бітпейтін жұмысына жегілді. Ата – енесі мен балаларын қанаттыға қақтырмай, тұм-сықтыға шоқтырмады. Күндіз күлкі, түнде ұйқы көрмей, тұр-

мыстық зілдей ауырпалығын қалтыспай көтерді.

Өмірде даңғыл жол емес. Оның қиындығы да, қуанышы да болады. Нұрсұлу апа ба-лаларының азамат болғанын көрді, немере – шөбере сүйді. Ата – енесін ардақтады. Үлкен ұлы Еркебұлан әке жолын қуып, ұстаз болды.

Ортаншысы Әміржан – кәсіби геолог. Төрт жылдай Вьетнамда қызмет атқарды, ал кенжесі – Бақытжан жоға-ры білімді агроном, қызметін атқарды.

Сонымен оның ұлы да білікті мамандар. Нұрсұлу ше-шейдің қажырлы еңбегі еле-усіз қалмады. Ұлы Отан соғысы кезендегі тылдағы еңбегі баға-ланды. Марапаттарға ие болуы, талай жыл колохоз басқарма мүшесі, ауыл кеңесінің депу-таты болып сайланды. Еңбек ардагері, кешегі жауынгердің жесірі аяулы ана, мейірімді әже Нұрсұлу Жолдасбайқызы ғасыр өмір сүрді,.

Ол қазір арамызда жылда-ры Ұлы Жеңісті жақындатуға көп үлес қосты.

ТЫЛ АРДАГЕРІ

Қайтпас қайсарлық танытқан

Есімнің де өз мәні барнемесе біз ырымшыл

халықпыз Наурыз – жыл басы. Нағыз жаңа жылымыз осы Наурыз айын-

да бастау алады. Күн жылынып, қар еріп, тіршілік иелері оянып, көңілденетін кез. Ағаштар мен шөптер қар астынан сілкініп, бұл кездері еліміздің оңтүстік өңірлерінде бәйшешектер гүлдейді.

Міне, біз жуырда осынау табиғаттың шуақты күндерінде дүни-еге келген кісілермен сұхбаттасқан едік. Соны төменде оқыр-мандар назарына ұсынып отырмыз.

Наурызбай Танатқан, студент: - Наурыз - жыл басы. Менің есімімді осыған орайластырып,

ырыммен кіндік шешем қойған. Ұлыстың ұлы күні адамдар бір-біріне деген ренішін ұмытып, өзіне де өзгеге де тек ізгілік тілеген.

Мен өзім наурыз айында туылғаныма қуанамын. Себебі, бұл шақта күн жылынып, айнала мейірімге толы болады. Осы айдағы мерекелер де ерекше. Мысалы, 8 наурыз, 22 наурыз. Ал, 22 нау-рыз - Ұлыстың ұлы күнi. Бұл күнi күн мен түн теңеледi. Табиғат та, Жер-Ана да, жан-жануар да түлейдi, жаңарады.

Мереке қызған кезде жастар алтыбақан жанында ұлттық ой-ындар ойнайды. "Көкпар", "Бәйге", "Қыз қуу", "Жамбы ату" ойындары аса бір қуанышпен өтеді. Жоғары дәрежеде ұйымдастырылған Наурыз мерекесі менің есімде көпке дейін сақталады.

Наурызбай Тастеміров, студент: - Наурыз - достық, жасампаздық еңбек және бейбітшілік

мейрамы. Ата-анам есімімді наурыз айына тұспа – тұс келгендіктен со-

лай қойыпты. Туылған күнім 16 наурыз болса да, отбасымызбен 22 наурызды есте қаларлықтай тойлаймыз.

Ұлыс күні қазақ елі үшін әрқашан қасиетті, киелі саналған. Ха-лық таза да, жаңа киімдерін киген. Ауылдың ер адамдары бір-бірі-мен қос қолдарымен амандасып, төс қағыстырады, әйелдер жағы құшақтасып, бір-біріне деген ен игі тілектерің айтады.

Несібелді Байтенова, тоғыз баланың анасы «Алтын алқа» иегері: - Ертеректе ауыл адамдарын ұйқысынан тұрғызу үшiн қолда-

нылған мынадай қызық дәстүр де болған. Жастар асау тайынша-ны құрықтап, оған ерттелген ашамайға үлкен қуыршақты таңып байлап, ауыл iшiне бос жiбередi. Мөңкiп тулаған асау ауылды азан-қазан етсе де, ешкiм бұған өкпелемеген.

Күлiмдеп көрiнген күнге сәлем берiп, шаруаға кiрiседi. Наурыз күнi көзi ашылған бұлақтың суы сарқылмайды, ал егiлген талдың саясы мен жемiсi мол болады деп сенген.

Жас келiндер, бойжеткендер болса, кесте, орамал тiгiп, бозба-лалар жағы ағаштан тұрмыс бұйымдарын жасап, темiрден сәндiк бұйымдарын соққан. Мұның бәрi - күн мен түн теңесетiн шақта кәдеге асатын «ұйқыашар», «селт еткiзер» жоралғыларының сый - тартулары.

Көктемгi «өлiара» өтiсiмен, ата-бабамыз үй айналасын тазар-тып, жайылымға малды шығарған. «Жаңа жылда мұнтаздай таза үйге кiрсе, ол үй ауру-сырқаудан, пәле-жаладан аман болады» деген сенiм бойынша, үй-iшiн де қағып-сiлкiп, отпен аластатылған.

Айзат Асқарқызы.

Лицейдегі тағылымды басқосу

Сейсенбі, 28 сәуір 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 7РУХАНИЯТ

Серікбай ОСПАНОВ – қазақтың көрнекті ақыны:

Ақындықтан адамгершілікті жоғары қоямын

(Соңы. Басы өткен санда)

- Енді сіз, кейінгі ұсталыққа ден қойып жүрген інілеріңіз-ге тағылым болсын, домбыра жасаудағы өзіңіздің тәжіри-беңізбен де бөлісе кетсеңіз? Оған қажетті шикізатты қайдан аласыз? Ұлттық құндылықта-рымыздың сапасы жөніндегі пікіріңізді де білсек?

- Ең алдымен, оқырман ба-уырларыма айтарым, бұл ата-дан балаға мирас болып келе жатқан ұлттық құнды заттары-мызды мен тек ақша табу үшін ғана емес, ой еңбегінен шар-шаған кездері бойымды сер-гітіп, демалу үшін жасаймын.

Күнделікті қызметтен үйге оралған соң, ас-суымды ішіп алып, өзімнің шеберханама барамын. Сонда отырып дом-быра, бесік, сандықтарды жа-сауды қолға аламын. Өзім жеке үйде тұратын болғандықтан, ол жұмыс істеуіме өте қолайлы. Мұндай кездері маған ешкім де кедергі жасамайды. Үй ішін-дегілер де оған әбден үйренген.

Бұл аталған бұйымдармен қатар, қазақтың ежелден келе жатқан астау, ожау және басқа да ұлттық заттарды дайын-даймын. Тіпті бесіктің шүмегін де сүйектен жасаймын. Сон-дай-ақ, бұзылған домбыралар-ды да жөндеп, қалпына кел-тіретін өнерім бар.

Мен үшін істелген затта-рымның сапасы аса маңы-зды. Сол себептен домбыра істеуді қолға алғанда оның дыбыс-үнінің құлаққа аса жағымды болу жағына көбірек көңіл бөлемін. Домбыраны кез келген адам шерткен кезде ол сыңғырлап тұруы керек.

Өзімнің ұзақ жылдардан түйгенім, қызыл ағаштан жа-салған домбыра шешен сөй-лейді. Өкінішке орай, ол қолға түсе бермейді. Сонымен қатар жаңғақтан, қарағаштан, алма ағашынан істелінген ұлттық аспап та сапалылығымен да-

раланады. Үйеңкі мен қарағай да ыңғайлы. Қыз қарағай бет тақтайға өте қолайлы.

Шеберханада ұсталыққа берілгенім соншалықты, түннің бір уағына дейін отыратын кез-дерім аз емес. Оның іші әрқа-шан пайдаланылатын құрал-саймандар, үлкенді-кішілі нәскүрік, іскенже, ара, балға, түрлі пышақ пен басқа заттарға толы.

- Менің пайымдауымша, осындай ұлттық аспаптарды жасау үшін оған, психология-лық дайындықты айтпағанның өзінде, тыңғылықты ізденістер қажет екендігі айтпаса да түсінікті. Өзіңіз, ұсталыққа кіріспес бұрын, қандай еңбек-терге сүйендіңіз? Қостанайда сіз секілді домбыра жасаумен шұғылданатын қазақтың жігіт-тері бар ма?

- Өзімнің өткен кезеңдерде көңілге тоқығаным, ізденбей-тін, жалқау адамнан ештеңе шықпайды. Ол үшін барлық зейініңді, білім-білігіңді, қа-рым-қабілетіңді біржола сол жолға бағыттауың керек. Сон-дықтан, әлгі ұлттық аспаптарды қолға алмас бұрын, өз басым, көрнекті мемлекет қайраткері Өзбекәлі Жәнібековтің „Алтын домбыра туралы аңыз„, белгілі ғалым, көпке танымал зиялы азамат Сағатбек Медеубекұлы-ның „Домбыра„ деп аталатын кітаптарын бірнеше рет қайта-лап оқып шықтым.

Содан кейін зердеме түй-генімді тәжірибемен күнделік-ті ұштастыруға тырыстым. Осы уақытқа дейін жасаған домбы-рама, бесігіме, сандығыма және басқа да заттарыма орынсыз сын айтып, қайтарып берген адам болған жоқ. Соған қа-рағанда, бұл кәсіпке де өзімді біршама төселіп қалған секілді сезінемін.

Қостанай да менен басқа домбыра жасаумен айналысып жүрген өнер майталмандары баршылық. Мен олардың қата-

рына Қазақстан Республикасы-ның мәдениет қайраткері, Ілияс Омаров атындағы облыстық қазақ драма театрының актері Қабдол-Мәжит Иманов пен су-ретші Мұхамедқали Рахалиевті қосар едім.

Қазір бұл екеуі де домбы-ра жасаудың хас шеберлері. Олардың қолынан шыққан дүниелерді өнер адамдары да іздеп жүріп алады. Сол домбы-ралармен сахналарда әуелете ән шырқап, баршаға насихат-тап жүр.

Орайы келгенде, өзім тек домбыра ғана жасап қоймай, қойдың және ешкінің ащы ішектерін иіріп, ішек те дайын-дайтындығымды айтқым келеді. Мұндай ішек тағылған домбы-раның дыбысы қашанда ерек-шеленіп тұрады. Бұл да менің бойымдағы көпшілікке ақтара бермейтін сырымның бірі.

„Әке көрген оқ жонар„ де-мей ме? Қазір менің жиырма жасар ұлым Жәнібек те сонау бала кезімдегідей менің қа-сымнан қалмай, домбыраны қалай жасауды кәдімгідей үй-реніп алды.

„Сағындым Алматымдыны„ білмейтін қазақ

жоқ- Сізді бетіңізге мақтаға-

ным емес, өзге ақындардан бір ерекшелігіңіз, лирикалық өлеңдеріңіз әрдайым әнге сұранып тұрады. Сондықтан да болар, қаншама әндерге сөз жаздыңыз. Осы жөнінде бірер сөз?

- Қазір өткенге көз жүгіртіп отырсам, 200-ден астам әнге сөз жазыппын. Әрине, олар-дың әрқайсысы менің жаныма жақын, жүрегіме ыстық. Осы өлеңдерімді ұнатқан қазақтың біртуар композиторлары Ал-тынбек Қоразбаев, Ескендір Хасанғалиев, Ермұрат Үсенов, Қалибек Деріпсалдиндер та-маша әндерді дүниеге әкелді. Олар әлі күнге дейін халықтың жадында, талантты әншілер сахнада шырқаған кезде ағайындар ризашылығын қол шапалақтау арқылы білдіріп жатады.

Сондай халықтың құр-метіне бөленген туындымның бірі, Қазақстанның халық әртісі, аса дарынды әнші-сазгер Ал-тынбек Қоразбаевтың „Сағын-дым Алматымды„ әнін бұл күндері кім білмейді? Бұл ән радиодан берілгенде немесе әншілер құйқылжыта орын-дағанда кез келген бауырымыз еріксіз ұйып тыңдап қалады.

Мен, әсіресе, балалық, жа-стық шағы сол әсем қалада өткен кешегі бойжеткендер мен бозбалалар Алматыға деген сағынышын осы әнмен бастады деп ойлаймын. Соған қарағанда, оның мәтіні де тыңдармандардың көңілінен

шықса керек. Себебі ән мен мәтін үйлесім тапқан кезде ғана ол шығарманың ғұмыры ұзақ болады.

Жалпы, бұл әннің қалай дүниеге келгендігі жайлы кезін-де Алтынбек ағамыздың өзі де айтқан болатын. Ол 1974 жылы жазылды. Кейін Ресейдің халық әртісі Валентина Толкунова Қа-зақстанға келген бір сапарын-да оны екі тілде орындап, күллі қазақ елінің тыңдармандарын таңқалдырған болатын.

Сонымен қатар өзімнің туған жерім Шилі - менің мәңгілік өлеңдерімнің алтын арқауы. Сондықтан осы кіндік қаным тамған ауылға деген сүйіспеншілігім мен перзенттік махаббатымды өзімнің „Шилі өзен„ деп аталатын өлеңімде шынайы жеткізуге тырыстым. Осы өлеңге байланысты „Шилі өзен„ деп аталатын тамаша ән дүниеге келген болатын. Оның авторы — Мұхтар Сәдібеков.

Осы керемет әнді қазіргі эстрада жұлдыздарының бірі, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі Айжан Нұрмағамбетова нәшіне кел-тіріп орындап жүр. Сол әнді тыңдап отырған кезде өзім ерекше толғанысқа түсіп,

менің азамат болып қалыпта-суыма айтарлықтай еңбек сіңірген ардақты әке-шешем, туған-туысқандарым мен ба-уырларым көз алдыма еле-стейді.

Сондай ел мойындаған, яғни менің сөзіме жазылған әндердің бірі — Ескендір Ха-санғалиевтің „Ауылды аңсау„ деп аталатын туындысы десем, қателесе қоймаспын. Өйткені бұл ән де әлі күнге дейін бар-ша жұртшылықтың жүрегін ба-урайды.

Сонымен қатар ел сүйік-тісіне айналған ән өнерінің хас шеберлері „МузАрт„ тобы-ның орындауындағы „Асыл жа-зым-ай„ деп аталатын ән де жан дүниеңді қозғайды. Олардың шеберліктерінің арқасында ол да сахнадан түспей келеді.

Қостанайда тұратын та-лантты әнші-композитор Қа-либек Деріпсалдинның менің сөзіме жазылған „Айлы түнде„, „Аққу ұшып барады„ секілді ән-дері де қай қазақтың болсын рухани қазынасына айналды.

Оны ұлтымыздың күміс көмей, жез таңдай әншісі Ғазиза Жұме-кенова тамаша орындайды.

- Сіздің өзіңіздің ақындық, ұсталық қырларыңызбен қатар әншілік және композиторлық, күйшілік қабілеттеріңіз де көп-шілікке белгілі. Осы жайлы да қысқаша баяндап берсеңіз?

- Қазақта «әу» демейтін адам бар ма? Мен де дом-быраға қосылып, өзімнің ән-дерімді орындаймын. Осы кезге дейін біршама әндер де шығардым. Олардың қата-рында анама, әпкеме, жары-ма арналған «Жан апа», „Түбіт қолғап„, «Сабырлым», «Қоңыр гүл» және «Туысқандарым», „То-был ағады„ «Шилі» және басқа да әндерім бар.

Домбыраны да бір кісідей тартамын. Кезінде қазақтың ұлы ақыны Ғафу Қайырбеков „Біздің Серікбай әнші әрі күй-ші„ деп мені рухтандырып оты-ратын. Өмірде де осы ағамның сөзіне сай болуға талпынып келемін.

- Кейбір қаламгерлер Алма-тыға жете алмай жатқан кезде сіз Қостанайға оралуыңызды қалай түсіндірер едіңіз?

- Мен Алматыда оқу ор-нын бітірдім. Барлық шығар-

машылық ғұмырым сонда өтті. Алайда 1997 жылы туған жерім Қостанайға кішкентайдан тал шыбықты ат қылып мінген жан достарымның шақыруымен келдім. Бірақ қоныс аударға-ныма еш өкінбеймін.

Әрине, мұнда оралған соң, Ахмет Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік уни-верситетінің журналистика факультетінде жас кадрлар-ды даярлауға ғалым ретінде үлесімді қостым. Кандидаттық диссертация қорғадым. Доцент атандым. Кафедра меңгерушісі болдым. Кейін қазіргі мемле-кеттік педагогикалық институ-тына ауыстым. Бұл күндері сон-да студенттерге дәріс беремін.

Ең бастысы, бай тәжірибем, көргенім мен түйгендерімді шығармашыл жастардың бой-ына сіңіруді алдыма мақсат етіп қойдым. Шәкірттерім осы ең-бегімді ақтап келе жатқандығы қуантады.

- Анаңыз Күләмза және бауырларыңыз жөнінде не айтасыз?

- Анам кезінде мектеп-те еден сыпырушы, пешке от жағушы болып жұмыс істеді. Отағасының қамқоршысы бол-ды. 6 баланы дүниеге әкеліп, оларға жастайынан тәлім-тәр-бие берді. Ұлдан жалғыз ғана өзім болғандығымды жоғары-да айттым. Апаларым - Күлжан, Бижан, Тыныштық, қарында-старым - Гүлжиһан, Бижәмила-лар қанша дегенмен қыз бала емес пе, маған қайда жүрсем де тілектес болды.

Бұл күндері осы апа-қа-рындастарымнан 36 жиенім бар. Олармен өмірдегі қуа-нышты да, қайғыны да бөлісіп отырамыз. Туған туысқанның орны қашанда бөлек қой. Оны әрбір қазақ жақсы біледі.

- Біз сіздің ең алғашқы тыңдаушыңыз да, сыншыңыз да, ақылшыңыз да Гүлзада жеңгеміз деп естиміз. Сонан соң өзіңіздің ұл мен қыздарыңыз жөнінде де оқырмандардың білгені дұрыс шығар?

- Меніңше, ақын-жазушы, әнші-күйші, композиторлар-дың жары қашанда олардың тіршіліктегі тірегі, ақылшысы әрі жанашыры болу керек. Олар отағаларының жан дүни-есін қас-қабақтарынан терең

түсініп, өмірде қолдап, қуаттап отырса, нұр үстіне нұр.

Өзімнің тағдыр қосқан жұбайым Гүлзада Мешіт-байқызы — қазақтың аяулы да ардақты қызы. Менің қа-ламгер, ғалым болып жүр-генім де соның арқасы деп ойлаймын. Ол - филология ғылымдарының кандида-ты. Бұл күндері Қостанай мемлекеттік педагогика-лық институтында студент-терге дәріс береді. Шығар-маларымды компьютерге басады. Кітаптарымның

корректоры да өзі. Адамның ғұмырының сәні

де, мәні де ұрпағы емес пе? Біз де екі ұл мен екі қызға қолымыздан келгенше, уақыт талабына сай тәрбие беруге тырыстық. Тұңғышым Сәкен Алматыда тұрады. Ол сағат жөн-дейді. Үйлі-баранды. Айгүлім де отбасылы. Гүлнәрім де бақытты шаңырақтың алтын ұйытқысы. Сүт кенжем Жәнібек өзіммен бірге тұрады. Колледжді бітір-ді. Осы балаларымнан немере және шебере сүйіп отырмын.

- Өмірде ұстанған қағи-даңыз?

- Кіршіксіз адалдық. Мақтанғанды жаным сүймейді. Өмірімде қанша әндерге сөз жазған, көптеген кітаптары шыққан белгілі қаламгер бол-сам да, осы уақытқа дейін көпшіліктің алдында өзімнің шығармашылығым жайлы асы-ра айтуды ұната қоймаймын. Өзім ақындықтан гөрі, адам-гершілікті жоғары қоямын.

Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Сейсенбі, 28 сәуір 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ8 ДОСТЫҚ - ҰЛЫ КҮШ

Ресейден қоныс аударды

Біздің қазақтар әрқашан да өз-деріне ерекше ыстық ықылас-пейіл-дерін танытқан ұлт өкілдеріне айрықша құрметпен қараған. Солардың бірегейі және азаматтығы жоғары, парасатты жан – Герольд Карлович Бельгер бо-латын. Осы туған бауырымыздай бо-лып кеткен аяулы тұлғаның о дүниелік болғанына да көп өткен жоқ.

Жалпы, Герольд Бельгер кім еді? Ол еліміз бен халқымыз үшін несімен қымбат? Деген сауалдың да бой көте-руі әбден мүмкін. Оған меніңше кез келген қандасымыз толыққанды жау-ап бере алады деп ойлаймын. Себебі бұл кісі ғұмыр бойы қазақ еліне адал қызмет етті. Неміс болып туды демесең, жаны да нағыз қазақ еді.

Сонау бір жылдары көптеген ұлт өкілдері атамекенімізді паналады. Солардың қатарында осы біз үшін ар-дақты да аса сыйлы Герольд ағаның да отбасы бар еді. Олар 1941 жылы Ресей-ден ата-анасымен бірге Қазақстанға жер аударылғаны баршаға аян.

Қайран жомарт жүректі халқым-ай десеңізші! Олар өздері қаншама қиындықтарды бастан кешіп отырса да сырттан келген неміс ұлтының жанұя-сын кәдімгі туған бауырларындай құшақ жая қарсы алды. Дастарқанын-дағы соңғы бір үзім нанын балалары-ның аузынан жырып, олармен бөлісті.

Әрине, өзге елден көшіп келіп, кең жазира даласы секілді дарқан мінезді халықтың арасына тастай батып, судай сіңіп кеткен неміс әулеті де жергілік-ті жұртшылықтың бұл мейірімділігі мен қайырымдылығын өле-өлгенше ұмытқан жоқ.

Бұлар да өздерінің ерекше ниет-терімен, адал пейілдерімен жақсы-лықтарын қайтаруға тырысты. Сонау көршілес Ресейдің Саратов облысын-дағы Энгельс колхозында, яғни По-волжье аймағында 1934 жылы қазан айында дүниеге келген Герольд біздің Қостанаймен іргелес жатқан Солтүстік Қазақстан облысына қарасты ерке Есілдің жағасында орналасқан қазіргі Ыбыраев деп аталатын нағыз қазақы ауылда балалық шағы өтті.

Осындағы ұлтымыздың қара си-рақ балаларымен кәдімгі шыбықты ат қылып мініп, ойнап, қазақ мектебінде оқыды. Әрине, ол білім ордасында да өте жақсы оқыды. Қарадомалақ бала-лармен бірге өскендіктен, ана тілімізге де өте жетік болды.

Кішкентайынан өмірдің мән-мағы-насын терең түсінген жеткіншек өсе келе ана тілі – неміс тілімен қатар, орыс және қазақ тілдерін де өз орта-сындағылардан артық білді. Жергілікті халықтың тілін терең меңгерумен қа-тар ата-бабамыздан келе жатқан сал-т-дәстүр, әдет-ғұрпымызға да ерекше ден қойды.

Тіпті, сол бала кезінде қазақ тілін-де өлең де жазыпты. Содан кейін ол өзге ауылдастары секілді алдына үлкен мақсат қойып, соған жетуге талпынды. Осындай асыл арман оны кеншілер шаһары Қарағандыға алып келген еді. Бірақ мұнда жолы болмады.

Ол енді кешегі Кеңес Одағының дүркіреп тұрған шағы еді ғой. Баяғы өзге жақтан жер аударылып келген кісінің баласы деген себеп алға тар-тылды. Бірақ оның рухы түспеді. Жақсы күндерді тек алдан күтті. Өзіне сенімді бозбала көп өтпей, алып шыңдарымен бүкіл әлемге белгілі сұлу қала Алма-тыға тартты.

Бұл қала ол кезде еліміздің қай аймағынан болсын, нағыз білім қуып арман арқалап келген жігіттер мен қыздарды қабылдауға қашан да дайын еді. Герольд та солардың бірі ретінде республикамыздың ең ежелгі оқу орындарының бірі – Абай атындағы Алматы ұлттық университетінің сту-денті болып білімін одан әрі жалға-стырды.

Әрине, осы жоғары оқу орнының қабырғасында оның өмірден өз жолын табуына қамқорлық жасаған зиялы азаматтардың бірі – Кеңес Одағының батыры, көрнекті ғалым Мәлік Ғабду-линнің алар орны бөлек. Сол себептен де жан дүниесі қазақ болып кеткен Герольд оның қиын кезде өзіне қол ұшын берген тау тұлғаны өле-өлгенше ұмытқан жоқ.

Еңбек жолын мұғалімдіктен

бастадыҚызығы мен қиындығы мол сту-

денттік өмір де артта қалды. Өзінің зерделілігі мен табандылығының арқасында жоғарыда мысалға кел-тірілген жоғары оқу орнын ойдағы-дай аяқтап, көптен күткен дипломды да қолға алды. Содан кейін ол өзінің еңбек жолын Жамбыл облысындағы Байқадам кеңшарындағы орта мек-тепте орыс тілі және әдебиеті пәнінен дәріс беруден бастады.

Қағілез де қазақ тілін қазақтардан артық сөйлейтін жас маман өзі қызмет ететін білім ордасында да лайықты құрметке бөленді. Оның сұңғылалығы, темірдей тәртіпті жаны сүйетіндігі, жан-жақтылығы бірге жұмыс істеген әріптестеріне де жақсы әсер қалдыр-ды.

Алайда әдебиетке деген сүй-іспеншілік және қаламгерлік дарыны оны өзі бес жыл оқыған таңғажайып шаһар Алматыға табан тіретті. Сонда аталмыш кезеңдегі еліміздегі тиражы көп журналдардың бірі – «Жұлдызға» қызметке орналасты.

Онымен қалай танысқандығы жайлы ұлтымыздың аса талантты жа-зушысы, Қазақстанның Еңбек Ері Әбіш Кекілбай өзінің бір естелігінде: «Жұл-дызға» қазақтан өте сайрап тұрған бір неміс келіпті деген хабар бәрімізді де дүр сілкінтті. Бардық. Көрдік. Қайран қалдық. Майлы қасықтай араласып кеткенімізді де сезбей қалдық» - деп жазады.

Міне, осы бір мысалдың өзінен Герольд ағаның кейбір қырлары

көрініп тұрған жоқ па? Кейін осы қос қаламгер айнымас досқа айналады. Гераға Қазақстан-ның көрнекті жа-зушысы Әбіштің бірқатар шығар-маларын ауда-рып, оның туын-дыларының Одақ және басқа да шетелдерде жари-ялануына өзінің әріптестік септігін тигізеді.

Герольд аға нағыз шығармашы-лықтың адамы еді. Сондықтан да ол 1964 жылдан бері біржола кітап жа-зумен шұғылдан-ды. Араға біраз жылдарды салып,

жазушы ретінде халқымызға әбден танылған соң яғни, 1992 жылдан ба-стап неміс тілінде шығатын «Феникс» альманағы бас редакторының орынба-сары секілді жауапты қызметті ақарды.

Оның қызметіне деген адалдығы, адамдармен шынайы қарым-қаты-насы, кімге болсын шындықты бетке айтатын мінезі де жұртшылық тарапы-нан лайықты бағасын алды. Ол сонау бір жылдары Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланды. Мұны, әрине, зиялы қауым өкілдері жақсы біледі.

Жүрегі жомарт азамат уақыт өте Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы мемлекеттік саясат жөнін-дегі ұлттық кеңестің мүшесі ретінде де қайраткерлігімен жұрт назарына ілінді. Сөйтіп ол қаламгерлігімен бір-ге қоғамдық жұмыстарға да белсене араласқаны белгілі.

Өзін қазақтың бір ұлымын деп есептейтін Герольд аға қазақ әдеби-етінде өзіндік ерекше орны бар бірту-ар тұлғалармен де араласты. Олардың еңбектерін әрқашан да өзіне үлгі тұт-ты. Бұл орайда «Абай жолы» секілді энциклопедия жазып, ұлтымызды әлемге танытқан Мұхтар Әуезовтің лекцияларын тыңдап, көптеген қаси-еттерін ғибрат тұтты.

Егер қазақ халқының сал-т-дәстүрін, әдет-ғұрпын ардақ тұтып, оны дәріптеген өзге ұлт өкілдерінің арасында Герольд ағаның орны бөлек. Ол қашан да мемлекеттік тілдің бо-лашағына алаңдады. Сондықтан бо-лар, оның «Қазақ тілі үшін барымды беруге дайынмын. Менің рухани тірегім – Абай Құнанбайұлы, Жүсіп-бек Аймауытұлы, Мұхтар Әуезов. Қазақ тіліне үңілген сайын тереңдей түстім» деуінде де үлкен мән-мағына жатыр.

Парасатты жанға оның бойындағы туған елінің нағыз патриоты, қазақ тілінің жанашыры екендігін дәлелдей-тін ой салар пікір жатқан жоқ па? Бұл, әсіресе, кейінгі қазақ жастарына қай жағынан алсақ та өнеге дер едік. Оның қаламгер ретіндегі өзінің дараланды-рып тұратын қырлары да жетерлік.

Енді соған да аз-кем тоқталға-нымыз орынды болар. Еңбекқор да тынымсыз ізденіс үстіндегі азамат өткен ғұмырында қазақтың көптеген жазушыларының туындыларын ауда-рып, өзінің жан-жақты тұлға екендігін де айқын дәлелдеді. Бұл орайда өзінің аса сыйласқан досы Әбіш Кекілбаевтің талай кітаптарын аударғаны да белгілі.

Сонымен қатар еңбектері ұлт-

тық әдебиетіміздің алтын қорына қосылған ұлы жазушыларымыз Бей-імбет Майлин, Ханзада Есімжанов, Әбдіжәміл Нұрпейісов, Дүкенбай До-сжанов секілді қайталанбас қалам-герлердің туындыларын орыс тілінде сөйлетті. Бұл саладағы ізденістері де еленбей қалған жоқ.

Ал Герағаның өзінің төл шығар-машылығына келетін болсақ, артын-да өшпес із қалдырған сегіз қырлы, бір сырлы, дарын иесі дер едік. Оның өткен кезең ішнде қаламынан туған «Ауыл шетіндегі үй», «Даладағы шағалалар», «Алтын асу», «Тас өткел», «Бауырластықтың жанды бейнесі», «Созвучие», «Уақытпен бетпе-бет», «Гете и Абай» секілді кітаптары оны құрметтейтін әрбір азаматтың кітап сөрелерінде тұруға әбден лайықты.

Герольд Бельгер күнделік жазу-мен 2-сыныптан бастап айналысты. Бұл ретте 2012 жылы Алматыдағы «Тоғанай-Т» баспасынан жарық көр-ген «Өтеді өмір осылай» деп атала-тын кітапты аса құштарлықпен оқып шықтым. 371 беттен тұратын бұл құн-ды еңбекте қаншама үлкенді-кішілі қауым үлгі алатын ой жатыр.

Бұл кітапқа енген күнделікті ұл-тымыздың талантты жазушы Зәкір Асабаев ағамыз аса бір шеберлікпен аударыпты. Бұл еңбекті әрбір қанда-сымыздың зер салып мұқият оқып шыққаны орынды дер едім.

Осынау Зәкір ағаны мен де көптен бері білемін. Ол ұзақ жылдар бойы республикалық «Парасат» журналын-да жемісті қызмет атқарды. Оқыр-мандарын өзінің көркем шығармала-рымен тәнті етумен қатар Герағаның өзімен тығыз әріптестік қарым-қаты-наста болды.

Осы Зәкең ол туралы жазған мақа-ласында: «Сені жасы үлкендер мен қа-тарластарың Гера, Геражан десе, жасы кішілер «Гераға», «Гераата», мен таза қазақшалап «Гереке» дейтінмін» - деп ойын түйіндейді. Осы сөзден-ақ олар-дың арасындағы ағалы-інілідей тығыз қарым-атынас болғанын байқау аса қиын бола қоймас.

Өзім Алматы шаһарында тұратын әрі «Мәдениет» журналында қызмет атқаратын қаламгер ағамыздың ол ту-ралы алдағы уақытта да талай оқыған халықты толғандыратын туындылар жазатындығына сенімдімін. Өйткені жазушының тағдыры мен көңіл-күйін қолына қалам ұстаған жазушы ғана біледі емес пе?

Халықтың сүйіспеншілігіне бөлен-ген Герольд ағамыздың Отанымыз бен туған жеріне сіңірген еңбегін мем-лекетіміз де лайықты бағалады. Ол «Парасат», ІІ дәрежелі «Достық» ор-дендерімен марапатталды. Сондай-ақ әдебиетіміз бен мәдениетімізді өр-кендетуге қосқан қомақты үлесі үшін ол кезінде Қазақ КСР-нің еңбек сіңір-ген мәдениет қызметкері атағын да алған болатын.

Ол сонымен қатар Қазақстан Республикасы Президентінің Бейбіт-шілік пен рухани келісім, Бейімбет Майлин атындағы «Алтын Самұрық», Қазақстандағы «ПЕН Клуб» сыйлықта-рының лауреаты атанғаны баршаның есінде болса керек. Оның осындай атақ-дәрежелері тізе берсек жеткілікті.

Оны туған жеріндегі бауырлары да ерекше құрмет тұтты. Оның қалам-герлік, азаматтық, қайраткерлік қыр-ларын өздеріне үлгі етті. Қазақтың өзекті мәселелері десе, қарап отыра алмайтын даңқты жазушыны бәрі де құрметтеді.

Сондықтан да болса керек оған Солтүстік Қазақстан облысының құр-метті азаматы атағы берілуі де осы сөзіміздің нақты дәлелі. Мұндай құр-мет өңірді дамытуға айрықша еңбек сіңірген тұлғаларға ғана берілетіндігін ескерсек, ондағы ағайындардың Ал-матыда тұратын жерлестеріне деген ілтипаттарының жоғары екендігін көрсетеді.

Әрине, Герольд аға да сонау жастық шағында амалсыз Ресейден қоныс аударылып келген кезде жатсынбай, бауырларына басқан мұндағы қазақ жұртшылығын да ешқашан ұмытқан емес. Соңғы демі біткенше осындағы ауылда қалған үлкенді-кішілі қауымды үнемі еске алып, жалынды жастық шағына шолу жасап отыратын.

Адам баласы өзінің істеген тір-шілігімен өшпес із қалдырады. Ге-рольд Карлович те сексеннің сеңгіріне көтерілгенше өзінің қолынан қаламы түскен жоқ. Жүрегі тек қана қазақ, туған жерім, тәуелсіз елім деп соқты. Оның шығармаларынан да бүкіл азамат болып қалыптасуына септігін тигізген жайлар арқау болды.

7 жасынан бастап қазақ ағайын-дардың арасында олардың бір пер-зентіндей болып қалыптасып, та-рихымызды, мәдениетімізді, тілімізді ардақ тұтумен өткен мұндай тұлғалар халықтың жадында мәңгілік сақтала-ры хақ. Осы арада сөзіміз жалаң бол-мас үшін оны ерекше ардақ тұтатын азаматтың пікірін келтіре кетсек те артық болмас.

Оның әкесі Карл Фридрихович ма-мандығы бойынша дәрігер болатын. Ол да дүниеден өткенше өз кәсібіне адалдық танытып, жұртшылықтың ден-саулығын сақтауға бүкіл өмірін арна-ды. Жұбайы екеуі Герольдтан басқа Эльма, Роза, Алма есімді қыздарына тәлімді тәрбие берді. Олар бұл күндері Германияда тұрады.

Қаламгердің әйелі Раиса Зәкірқы-зы – педагог. Ол өз саласы бойынша білгір маман. Екеуінің қыздары Ирина Ковалева – белгілі актриса әрі кино-режиссер. Олардың Всеволод есімді немерелері мен Юлиана шөбересі де өсіп келеді.

Ерғали Алхалиев – еңбек ардагері: - Үстіміздегі жыл елбасының Жар-

лығымен Қазақстан халқы ассамблея-сы жылы болып белгіленгені баршаға мәлім. Ол өте орынды да. Себебі біздің республикамызда көптеген ұлт өкіл-дері бір үйдің адамдарындай тату-тәт-ті әрі аса сыйластықпен ғұмыр кешіп жатыр.

Осы арамызда еліміздің жарқын болашағы үшін аянбай еңбек етіп келе жатқан өзге ұлт өкілдері жайлы сөз болғанда жаны да қазақ болып кеткен Герольд Белгер жайлы газет бетінде әңгіме етіп жатқандарыңыз өте құптарлық. Ол барша халқымызға қай жағынан болсын өнеге еді.

Мұндай үш тілде еркін сөйлеп, еркін кітаптар жазатын азаматтар өте сирек. Марқұм көршілес жатқан Сол-түстік Қазақстан облысында өсіп, аза-мат болып қалыптасты. Сондықтан біз-ге де жақын. Шығармаларында қашан да татулықты, ауызбірлікті арқау етті.

Ол да қазақ тілі мемлекеттік мәртебе алған кезде қандай қуанды десеңізші. Сондықтан да ол қанда-старымызға абыз ақсақал, дарынды қаламгер, намысты азамат, еліміздің нағыз патриоты ретінде қалатындығы даусыз.

Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Қазақ деп соққан жүрегінемесе қазақ, орыс, неміс тілдерін еркін меңгерген Герольд Бельгер туралы

Сейсенбі, 28 сәуір 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 9ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНА - 550 ЖЫЛ

Әкесінің досы әрі туысы Әз Жәнібек қайтыс болған соң бес

жылдай бос тұрған хан тағына Керей мен Әз Жәнібектің балаларының ішін-де жас жағынан ең үлкені Бұрындық отырды. Оның таққа келу жолы да күр-делі. Ол Жәнібек ханның билігі тұсын-да Қазақ хандығының қалың әскерін бастап, алғаш Әбілқайырдың ұлы Шейх Хайдарға, онан соң Әбілқайыр-дың басқа баласы Шах Будақтың ұлы Мұхаммед Шайбаниге қарсы күресте ерекше ержүректігімен көзге түсті.

Әбілқайыр өлген соң Өзбек ұлы-сының тұтқасын ұстап тұрған Шейх Хайдар маң ғыттарды өзінің ықпалы-нан шығармау үшін олардың биле-ушісі Мұса мырзаны ханнан кейінгі жоғарғы лауазым болып есептелетін беклербек дәрежесіне көтеріп қойған еді. Алайда Қазақ хандығының күше-юі оның жауларының оған қарсы ашық күреске шығуын тездете түсті. Енді оған қарсы Сібірдегі Төмен жұртының би-леушісі Ибақ, Қазақ ханы Әз Жәнібек және маңғыт билері Аббас пен Мұса билер бірігіп қарсы шықты. Осы соғы-ста Бұрындық Әз-Жәнібектің тапсыр-масымен Қазақ хандығының әскерін басқарды. Жанжал Сібір билеушісі Ибақтың Шейх Хайдарды өлтіруімен аяқталды.

Енді Қыпшақ даласындағы хан-дық билік қазақ сұлтандары қолына көшті. Бұған төзе алмаған Әбілқайыр-дың немересі Мұхаммед Шайбани енді Хайдар ағасының кегін қайтару Өзбек ұлысының тоз-тозы шыққан әскерлерінің қалдығымен бас бағып, аңдып жүріп бірнеше күннен кейін Ибақ бидің ұлын өлтіріп тынды. Енді ол қазақтардан кек алуға көшті. Осы мақсатпен көмек іздеп Әмір Темірдің мұрагерлерін жағалаған ол, солардың қолдауымен Сыр бойындағы бірнеше

қамалдарды қазақтардан тартып алды. Енді ол ноғай(маңғыт) мырзаларын жағалады. Алғаш Мұса биді өзіне қара-ту үшін оларға қарсы жорықтар жаса-ды. Онан соң онымен құда-жегжаттық қатынастар орнату үшін оның қызына ғашықтық мұңын шағып жасырын хат-тар жолдаумен болды. Ақыры ол де-геніне жетті. Өзіне күйеу болған оған қарсы тұра алмаған маңғыттардың билеушісі Мұса мырза жапан даланың түкпір-түкпірінен ноғай мырзаларын жинап, Мұхаммед Шайбаниді ақ киізге отырғызып, хан көтеріп, таққа отырғыз-бақ болды. Бұл 1472 жыл еді.

Осыны естіген Бұрындық қасына Әз-Жәнібектің ұлдары Қасым, Әдік ба-стаған сұлтандарды ертіп, 50 000 әскер-мен кең даланы дүбірлетіп маңғыт-тардың мекеніне жетіп келді. Қырғын соғыс итжығыспен аяқталды. Алайда Бұрындықтың осындай жаужүректігі маңғыттарды Махмұд Шайбаниден іргелерін аулақ салуға итермеледі. Өзі жеңіске жете алмаса да, Маңғыттардың Махмұд Шайбаниді хан сайлауына мүмкіндік бермеген Бұрындық, енді Сыр бойындағы Мұхаммед Шайбани-ге бағынатын қалаларды қайта басып алуға кірісті. Мұның бәрі Бұрындықтың жауынгерлік тұлғасын айшықтай түсті. Алайда осындай жаугершілік өршіп тұрған заманда Бұрындықтың жеке басы ұрыстарда батыр ретінде тұлға-ланса да, саясаткер ретінде оның ын-жықтығы, жауапты шешім қабылдауға келгенде бостығы мен жалтақтығы уәзірлер кеңесі мен рубасыларды қа-нағаттандыра қойған жоқ. Ал атақты Әз Жәнібектің ұлдары болса, мұндай жауапты тақты иемденуге әлі балаң да, тәжірибесіз еді. Яғни Бұрындық Елба-

сына қысылтаң жағдай төнгенде амал-сыздан таққа отырғызылған қаһарман жауынгер, бірақ өкінішке орай, жігер-сіз тұлға еді. Сондықтан да оны басқа-лар тәрізді Әз Жәнібектің ұлдары да тыңдай қойған жоқ.

Мемлекетті қорғауда әркім өз білгенінше әрекет жасайтын заман туды. Дегенмен де, әкенің өсиетіне мойынсұнған Әз Жәнібектің ұлдары, оның ішінде шын мәнінде Бұрындық ханның барлық атты әскерлерінің қол-басшысы болып табылатын Қасым да айтарлықтай ұзақ уақыт Бұрындыққа қарсы шыға қоймады және таққа да та-ласқан жоқ. Мұның өзі Қазақ хандығы-ның ішкі бірлігін нығайтып, Бұрындық ханның ата жаулары Өзбек ұлысына қарсы жорықтарын үдете түсуіне толық мүмкіндіктер берді. Әбілқайыр және оның ұлы Шейх Хайдар хан өлген соң көшпелі өзбектер мекендейтін далада рубасылары мен бахадұрлардың рөлі күшейіп, олар үш этнотайпалық қа-уымдастыққа – қазақтарға, өзбектерге және маңғыттарға (ноғайларға) жік-теліп, билікке таласып, өзара жауласа түсті. Осындайда алғаш Әз Жәнібектің, онан соң Бұрындық ханның тұсында қазақ сұлтандары Өзбек ұлысындағы билікті Шайбаниліктерден тартып алды. Бас сауғалаған Шайбаниліктер өздері қашып барған маңғыттардың Астрахань хандығынан да қолдау таба алмай, біраз уақыт Сауран және Сыға-нақ маңындағы аймақтарда шағын топтарға бөлініп, ел тонап күн көрді. Осындайда ел тыныштығын ойлаған Бұрындық хан өзінің ата жаулары шайбанилік сұлтандармен туыстық қатынас орнату арқылы оларды бейбіт-шілікке шақырмақ болды. Ол осылайша,

90-жылдар ішінде қатарынан өзінің үш бірдей аяулы қыздарын шайбанилік сұлтандарға тұрмысқа ұзатты. Олардың бірі Мұхаммед Шайбанидің өзіне әйел-дікке берілсе, екіншісі – оның інісіне, ал үшіншісі – Мұхаммед Шайбанидің баласы Темір сұлтанға тұрмысқа беріл-ді. Осыдан соң қазақтармен жауласу-ды уақытша тоқтатқан Әбілқайырдың немересі Мұхаммед Шайбани өзінің соңынан ілескен аз ғана топпен 1500 жылы алғаш Бұқараны, онан соң Са-марқандты басып алып, Әмір Темірдің мұрагерлерінен билікті тартып алды. Бұл жорық 1507 жылы Хорасан, Герат тәрізді басқа қалаларды бағындыру-мен аяқталды. Ал мұның өзі Шығыс Дешті-Қыпшақтағы шайбанилік өзбек-тердің осында жаппай қоныс аударула-рын туғызды және Темір мемлекеті енді Шайбанилік Өзбектер мемлекетіне айнала бастады. Осындайда Мұхам-мед Шайбанидің қазақтарды Түркістан аймағына кіргізбеуді ойластырған әрекеті Бұрындық хан бастаған қазақ сұлтандарының жауап жорықтарына негіз болды. Мұндайда құда-жегжаттық қатынастар жайына қалды. Ал мұның өзі өз кезегінде Мұхаммед Шайбаниді Қазақ хандығына қарсы 1503-1504 жылдардан бастап төрт рет жорық ұй-ымдастыруға мәжбүрледі. Мұхаммед Шайбани өзінің жорықтарын негізінен қазақ сұлтандары ұлыстарының орта-лықтарына бағыттады. Әсіресе, оның үшінші жорығы қазақтарды қатты күй-зелтті. Соғыстан Әз Жәнібектің балала-ры Жаныш және Таныш сұлтандардың иеліктері азап шексе, ал Бұрындықтың ұлдарының ұлыстары дін аман қалды. Мұның өзі Бұрындық ханды бедел, абыройдан жұрдай етті. Елді ортақ жа-

уға, яғни өзінің күйеу баласына және жегжаттарына қарсы белсенді күре-ске ұйымдастыра алмаған оны халық мүлде естен шығарып, енді соғыстарда қолбасылық ерекше дарынымен және жаужүректігімен көзге түсіп жүрген Әз Жәнібектің ұлы Қасым сұлтанның төңірегіне топтаса бастады.

Алайда елді дүрліктірген Мұхам-мед Шайбанидің ылаңы да ұзаққа со-зыла қойған жоқ. Оның 1510 жылдың басында Ұлытау маңындағы Қасым сұлтанға қарсы соңғы, төртінші жорығы сәтсіздікпен аяқталды. Осындай аху-алдар ел арасында Қасымның беделін арттыра түссе, ал Бұрындық ханның билігін құрдымға жіберді. Ақырында ешкімге керексіз болып қалған ол, өзіне ілесіп Мәуереннахрға қоныс аударған өзінің төрт ұлы – Шайқымнан, Санжар-Жақаннан, Жақан-Бақтыдан, Кімсіңнен де қолдау таба алмай, көп қыздарының ішінен Самарқанда тұра-тын кенжесі Михр Сұлтан Ханымның қолына көшіп барды. Аса бай, қолын-да вакфтік құжаты бар бұл қызы оны өмірінің соңына дейін бағып-қақты. Елден қол үзіп елеусіз қалған ол, қайтыс болған соң көп мұсылманның бірі болып, ешбір қошеметсіз, Үргеніш маңындағы қабірге жерленді. Әрине, Бұрындықтың мұндай қасіретті тағды-ры кейінгі қазақ хандарына үлкен сабақ болды. Кейінгі тарихта хан тағы босаған сәтте алғашқы қазақ ханының ұлы Бұрындықтың ұрпақтарын таққа отырғызу туралы мәселе ешқашанда қайта көтерілген емес. Енді хандық билік Әз Жәнібек ұрпақтары қолына берік тұрақтады. Өз кезегінде олар мүмкіндіктерінше, қазақ мемлекеттігін нығайтуға үлкенді-кішілі қызметтер жасады.

Талас Омарбеков, ҚР ҰҒА Құрметті академигі.

Бұрындық (Мұрындық) хан

Аптап ыстықта аласұрған жігіт автобусқа мінді. Шіліңгір шілденің ыстығына шыдай алмай, көйлегін шешті. Құдай-ау, сап-сары терідегі сан түрлі сызық, сурет... Бір өзі бір му-зейге айналған жігітті жұрт жақтыр-мады.

«Бұған таңғалуға болмайды, – деді артта отырған жігіт ағасы. – Әскерде жүргенде қолымызға біраз сурет салып, ең соңында оны өшіре алмай масқара болғанбыз. Ауылға келгенде, әкемізден сөз естіп, таяқ та жедік».

Иә, бұрын қолына қал салғандар-дың өзі есейгенде сол үшін ұяла тын. Қазір ше? Қымсынған қызды да, жер-ге кірердей ұялған жігітті де көре ал-май қор болдық. Бір әжеміз беташар-дан бірер күн өткенде, түске таман ұйықтап жатқан келінін оятпақшы болыпты. Келін үсті нен сыпыры-лып қалған көрпенің шетінен кіндік тұстағы жылтыраған темір мен оның айналасындағы гүлдің суреттерін көріп, тал түсте талып қала жаздапты. Ақыры келіннің кіндігіндегі кесапат – шығыршық шаңы рақты шайқалтып-ты. Баяғыда жас келіндердің түндік ашқанын та машалайтын қариялар оны ұмытып, енді кіндігін ашқанда-рын көретін күнге жетті. Бір қызығы, қазір қыз түгілі кейбір келіндердің жамбас тұсы, жауырыны немесе иық тұсы, білегі немесе тобығынан тойға бергісіз суреттерді көріп, үнсіз өте беретін болдық. Осы секілді жаман әдеттен артистеріміз ада қалмай, телеарналардан тентектеу ұл-қыз-дарға жат әдетті санасына сіңіре ба-стады. Балалар концерттерінде сах-

наға шыққан ұл-қыздардың шашын өрнектеп, беттеріне бояумен сурет салғанын көргенде, ұрпақты улай ба-стағанымызға көз жеткі зуге болады.

Дәл осы мәселе жақында билік басында да сөз болды. Еліміздің төлқұжаттарына татуировкамен тү-суге тыйым салу төңірегінде сөз бол-ғанда, ақылы аздар өре түрегелді. «Онда тұрған не бар?» дегендердің арасында қазақ жастарының болуы жаға ұстатады. Тіпті танымал стилист Рафаэль Ромен заңдағы шектеуге қарамастан, жаңа төлқұ жатқа қол жеткізген. Ол денесінде татуировка бола тұра, жаңа үлгі дегі төлқұжатқа қалай түскенін ғаламтордағы видеоб-логында айтып берді. «Мен мұндай заңды қандай топастардың шығарға-нын білмеймін. Ескі төлқұжатымды жоғалтып алған соң, жаңасын алуға өтініш біл діргенмін. Алайда, халыққа қызмет көрсету орталығында менің ұсы нысымды қабылдамай тастады» дейді ол. «Бұл – менің денем. Сон-дықтан өз денеме не істесем де өзім білемін. Қызмет көрсету орталығы қабылдамаған соң, мен заңгерлердің көмегіне жүгіндім. Ақыры татуиров-камды алмай-ақ, жаңа төлқұжатқа түстім» дейді Рафаэль Ромен.

Осындай көріністерден көңіл қалған сәтте, бәрімізге ортақ бір заңның қажеттігіне көз жеткіземіз. Айтпақшы, Ресейдің Мемлекеттік Думасы өздері әзірлеп жатқан бір заң жобасынан жұртты хабардар етті. Онда сән салондарында денеге свастика, нацисттік символдар, экс-тре мистік ұйымдардың белгілерін салуға тыйым салмақшы. Символи-

ка ларды ашық жарнамалаушы жеке-леген адамдарға 10 мың рубльге, заң-ды ұйымдарға 500 мың рубльге дейін айыппұл салу көзделген. Ал салондар бірінші рет 500 мың рубль айыппұл төлейді. Екінші рет қай таласа, мүлде жабылады. Осылайша, жаға ұстатар жат әрекетпен күрес күшейтілмек-ші. Әсіресе, әсіреұлтшылдыққа той-тарыс беріледі. «Ре сей де ешқандай да ұлтшылдық көріністері болмауы керек» деген де путат тар денелерінде Гитлер, Гиммлер, СС генералдарының, фашистік танкі лердің т.б. суреттері бар жастардың көптігін жасырмайды. Мұн дай суреттерді үй жағдайында салдырғанның өзінде де ешкім жау-апсыз қалмайды. Сондықтан әлемдік тәжірибеге сүйенген көрші лер көздің жауын алатын суреттермен соғысты бастағалы отыр.

Айтпақшы, көптеген шетелде фашизм түгілі, денесіне жай сурет сал ғандарды қызметке алмай құр-тады. Бұл үшін арнайы заң қабыл-даған. Айталық, бір кездері АҚШ-та денсаулық сақтау министрлігінің шешімімен татуировкаға тыйым са-лынып, ол «гепатит дертін тара ту дың бір көзі» ретінде танылған. Алайда, қаны бұзылған халық мұндайға пысқырып та қарамағандықтан, 1996 жылы заң күшін жойған.1936 – 1950 жыл аралығында Жапонияда да де-нені тескілейтін жат құбылыс той-тарысқа тап болды. Татуировкамен тайраңдағандарға спорт зал дары мен бассейндерге кіруге рұқсат етілме-ген. Бірқатар мекемелер қызметкер-лерін тексеріп барып жұмысқа ала бастаған.Осындай ба тыл әрекеттер

жапондықтардың жаман әдетті тез жұқтыруына кедергі болған.

Дания тосын құбылыспен 1996 жылдан бері күресіп келеді. Гер ма-нияда Үшінші рейх символдарын денеге салдыруға тыйым салынған. Индуизм, буддизма және басқа да діндердің символдарын татуировка жасау заң арқылы қудаланады.

Үндістанда 2011 жылдан бері әскери қызметкерлер арасында де -неге сурет салуға тыйым салынды. Осыған дейін бұл елде жоғары дағы мәселеге қатысты заң да болмаған. Соның салдарынан түрлі ауру тарап келген. Әсіресе, Болливуд актерлеріне алаңдаушылық білдір ген мамандар үкіметтен тиісті шара қолдануды сұраған. Ақыры би лік тегілер денесін бүлдіргендерді әскери қызметке ал-мауға шешім шы ғарды. Ал үнділіктер-дің жан сақтау үшін әскерге баруға құштарлығы шексіз.

Соңғы жылдары көшеден дене-ге неше түрлi сурет салдырған жас-тарымыз терiнi тесу, кез келген жерге сырға тағу сәнге айналды. Сән салоны саудасын қыздырды, ақша тапты. Ал денсаулықты кім ойлап жатыр? Өйт-кені әр нәрсенің өз орны бар. Ол де-неге де қатысты. Бір кездері кейбір мемлекеттерде денесіне сурет салып немесе тесіп мас қаралайтын болған. Бұл қылмыс жасағандар үшін өлімге тең еді. «Өлім нен ұят күшті» дегенді олар да білген. Ал біз ше? Еуропада та туировкаға ХVІІІ ғасырға дейін тыйым салыныпты. Татуаж бен пир-синг қатерлі ісік ауруына себепші деп табылған. Бірақ сол Еуропаңыз бүгінде басына бәлені сатып алды.

Сол бәлеңіз басқа елдерге тарады. Өркениетке енді бет алған қазаққа да келіп жетті. Халқымыздың малға салған ен мен таңбасы енді ұрпағы-на да жетті. Алла тағаланың Құран Кәрiмдегі: «Адам баласын ең көркем мүсiнде жараттым» деген сөзі көзі ашық ұрпақтың арасында көкірегі соқырлардың барын айғақтайды.

Тәндi қолдан өзгертуге Исламда тыйым салынған. Мұсылмандарда де-неге сурет салу – харам тiрлiк. Екін-шіден, дәрігерлер де текке дабыл қағып отырған жоқ. Қас пен кірпікті жұлу мен бояу, теріні тесу мен кесу – қатердің алды. Денеге сурет салуда қолданатын бояулардың құрамында денатурат, метил спиртi, этиленгли-коль, альдегид секілі қауіп тудыратын қоспалар бар. Косметикадан аллер-гия болып жат қандар қаншама? Қа-лай айтсақ та, қазақты айналдырған қауіп пен қа терден құтылудың бір жолы – өзімізді-өзіміз сақтандыру. Ең ал ды мен, мектептерде денені тесу мен піскілеп өрнек салдырудың қатерлі ауру ларға соқтыратындығы тәрбие сағаттарында санаға сіңірілуі тиіс. Екіншіден, денесін «бүлдірген-дерді» мемлекеттік қызметке алуға тыйым салынуы тиіс. Мұны да мектеп-те, жоғары оқу орындарында ә деген-нен түсіндірілуі керек. Татуировкадан тағдырына дерт бұйыр ғандарды емдеу тек қана ақылы болуы тиіс. Осындай батыл әрекеттер ғана бар-лығымызды ұлтты ұятқа қалдыратын әрекеттерден аман алып қалады.

Ж.Дуанабай.

Бетті дайындаған

ОЙ САЛАР

«Келінімнің кіндігі-ай...»

Сейсенбі, 28 сәуір 2015 ж. БІЗДІҢ10 ҚАЛА ЖӘНЕ ДІН ҚОСТАНАЙ

Қазақ санасында ертеден қалыптасқан, өте нұрлы, руха-ни құныдылығымызға айналған, киелі сопылық деген ұғым бар. Ғылымда «тасаууф», «тариқат», «әулиелік», «сәйрус-сулук» де-ген терминдермен аталады.

Бұл сөздердің шығу төркіні әріде жатыр. Біреулер «саф» де-ген сөзден шықты, яғни «таза-ру» дегенді білдіреді десе, енді біреулер «арапта қой жүніне «суф» деп айтады, бұл сөз содан шықты. Себебі, сахаба-лардың көпшілігі қой жүнінен тоқылған киім киген»- дейді. Ал енді біреулер, «сахабалардың арасында әһлі-суффа деген кісілер болған, міне бұл сөз содан шықты дейтіндер де бар. Сайып келгенде, барлығының айтатыны «Рухани тәрбие» де-генге келіп тоғысады.

Кешегі өткен данышпан, небір әулие кісілер, сопы-лықтың қыр-сырын үмметке үйретіп, том-том кітаптар жа-зып, теңіздей мұра қалдырды. Солардың бірі бүкіл түркі жұр-тының бесігіне айналған, киелі Түркістанда жатқан өз бабамыз Қожа Ахмет Яссауи. «Сопылық ұстай алсаң жақсы жол. Бірақ, сенің не дүниеңде, не жүрегіңде

бір тыныштық жоқ,ендеше қайдағы сопылық» деген Абай атамыз да сопылық жөнінде жаман лебіз білдірмеген.

Тасаууф ғылымында шоқтығы биік тұлғалардан Имам Ғаззали, Абдулқадыр Жәйләни, Имам Раббани секілді тұлғалар: сопылықтың мақсат-мұратын: «Сопылық Пайғамбарымыз с.а.у-нің нұр-лы иманының саясында иман-ның ақиқат шыңына жүректің шабытымен рухани серуендеу арқылы жету. Яғни, Құран мен иман ақиқатына адами бар-лық сезімімен бөленіп, оған көкірек көзімен куә болу. Және де біз үшін иман ақиқатындағы кішкентай бір мәселені түсіну жүздеген кереметтен артық» деп түйіндеген. Демек, біздің жиі еститін сопылықтың негізгі мәнісі өте терең, адамның бүкіл кемел болмысын қамтитын ға-жайып бір сыр болып табылады.

Сондықтан сопылықта жүректің орны ерекше. Жүрек-ке жұдырықтай ет деп емес, ғаламның сыры тұнған терең теңіз деп қарайды. Сол теңіздің терең түкпірінде жатқан асыл маржандарды шығарудың жолы жүректі нұрландырған

кезде ғана жүзеге асаты-нын айтады. Данышпан хәкім Абайдың; «Хақтықтың түссе сәулесі, пенденің хикмет ке-удесі» деген сөзі осы ақиқатты меңзейтіндей.

Ал, сол сопылық жолдағы рухани талпыныстың тетігі мен кілті Алланы зікір етіп, таным көкжиегіңді кеңейту үшін терең ойға шомудан бастау ала-ды. Бұл, зікір мен пікірлеудің мыңдаған пайдалары бар. Сол пайдалардан ақыреттік пайда мен адамзаттың кемелдігіне қосар пайдасын айтпағанда, тек қана, мына жалған дүние-дегі жаны жаралы пенде ба-ласының руханиятына қосқан пайдасының өзі ұшан-теңіз.

Мәселен, кез келген адам мына жалған дүниенің мазасыз тіршілігінен бір ауық қол боса-тып көңіл көтергісі келеді. Яғни, күйбең өмірдің ауыр машақа-тынан жан дүниесін рахатқа бөлейтін бір жұбаныш іздейді. Қайғыда, қуанышта ортақпыз «көппен дүрмек» деген «бір кем дүние»-нің қуанышы, әрі кеткенде он адамнан бір еке-уіне ғана алдамшы жұбаныш беруі мүмкін.

Ал, сонда қалған оннан

тоғызы қайтпек? «Көппен дүр-мек»-тің жұбанышы отбасы бала-шаға үшін елден жырақ, көзден таса жүрген жаны жа-ралы пендеге септігі тие ме? я болмаса әртүрлі себептермен (ауру-сырқау, мүгедектік секіл-ді) қоғамдық өмірдің жұба-нышынан оқшаулануға душар болған жандардың көңіліндегі кірбіңді кетіре ме?

Мінеки, сол ойсырап тұрған олқылықтың орны тек қана «Аллаһ» деген сөзді көп қайталап, жүрегіндегі иман сәу-лесімен бүкіл болмысын нұр-ландырған кезде ғана толмақ. Яғни, әлгі бір жалғыздықтың қа-пасында қамалып жатқан бей-бақ пенденің үрейін ұшырған дүлей табиғаттың өңін өзгертіп, дұшпандығын достыққа, ыза-сын рахымшылдыққа айнал-дыратын бірден бір дүние, ол, Алланы еске алу, яғни зікір ету.

Сондықтан, сопылық жол-дың ең үлкен принціптерінің бірі «Жүректер тек қана Алла тағаланы еске алумен ғана ты-ныштық табады»( Рағд,28-аят) деген аятқа негізделеді.

Дүйсен Дайыр, Қостанай қалалық

мешітінің наиб имамы.

ТАНЫМ

Сопылық

Қостанай қалалық мешітінің бас има-мы, белгілі дін қайраткері Шоқан Әмір-хановтың бастамасымен көптеген кейінгі әріптестеріне үлгі болар жұмыстар атқа-рылып жатыр.

Алдағы Ережеп айы қарсаңында Қа-зақстан мұсылмандары діни басқармасы-ның жанынан құрылған республикалық ақпараттық-насихаттық тобының мүшесі «Нұр-Мүбәрак» ғылыми-зерттеу орта-лығының қызметкері Жасұлан Ақылханұлы Жүсіпбековтың тікелей қатысуымен Қоста-най мемлекеттік университеті, Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты, Заң академиясы, Қостанай гуманитарлық колледжі және бір қатар оқу орындарында жылы жүзді кездесулер ұйымдастырылды. Онда жат ағымдарға байланысты мазмұн-ды да әсерлі әңгімелер өткізілді.

Сондай-ақ аталған мешітте әр кеш ақшам намазынан кейін мешіт намазхан-дарымен құптан намазына дейін төрт күн уағыз насихат жүргізілді. Әрі жұмада де-меушілердің қолдауымен көмекке мұқтаж

жандарға 300 бөлке нан тегін таратылады. Әр бейсенбіде елу адамға қайырымдылық мақсатында дастархан жайылады.

Бас имамның айиуына қарағанда,

алдағы уақытта да киелі орында сауат ашу курстары барынша жанданып, қайы-рымдылық мақсатындағы жұмыстар одан әрі жалғасын табады.

Бас имамның өнегесіДөңгелек үстел өттіҚазақстан Республикасында 2015 жылғы 20 мен 25 сәуір ара-

лығында «Сақтандыру. Қорғау. Екпе жасау» ұранымен Еуропалық иммунизация апталығы өтеді.

«ҚР ҰЭМ Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Қостанай облысы тұтынушылардың құқықтарын қорғау де-партаменті» РММ имунизацияның маңыздылығы мен қауіпсіз имунизацияны насихаттау туралы ақпараттандыруын арттыру мақсатында дөңгелек үстел өткізілді.

Бұл бас қосуға «Марал ишан» мешітінің найб имамы Асқар Мейрамбекұлы мен Қостанай ауданының бас имамы Азамат Серік-байұлы қатысып, «Вакциялық екпе егуге Ислам шариғатында қар-сылығы жок» екендігі турасында сөз сөйледі. Басқа да барлық дін өкілдері өз ойларын ортаға салды.

Қонақтарды өкіл имам қабылдады

Қостанай облыстық «Марал ишан» мешітінде тек жергілікті мұсылман қауымдар ғана емес, шетелдіктер де болып тұрады. Соның бір мысалы ретінде жақында Қазақстан Республикасы Президенті сайлауына байланысты ОБСЕ-тарапынан өңірімізге келген шетелдік бақылаушылар Богдан Стэфан және Катя Рейн-хольц киелі орынға ат басын бұрды.

Құрметті қонақтарды Қазақстан мұсылмандары діни басқар-масының Қостанай облысындағы өкіл имамы Асылхан қажы Түсіп-бек жылы жүзбен қарсы алды. Оларды мешіттің жұмысымен жан-жақты таныстырды.

- Қазақстан азаматы есебінде дауысымды сөзбен емес, ісімен дәлелдеген кісіге беремін. Елбасының сайлауы бұл ел тағдыры, яғни өзімнің де тағдырым. Жер бетінде бейбітшіліктің болғанын қалаймын, - деді ҚМДБ-ның Қостанай облысындағы өкіл имамы Асылхан қажы Түсіпбек.

Діни-рухани кешЖақында Меңдіқара ауданының орталығында сол өңірдегі мұ-

сылман ағайындардың есте қаларлықтай ерекше бас қосу болып өтті. Осы жиын діни рухани мәселелерге арналды. Сол күні Бо-ровское поселкесіндегі «Юбилейный» мәдениет үйінде көпшілік қауым арнайы дайындалған концертті тамашалады.

Жиналған жұртшылық алдында ауданның әкімі В.Ионенко сөз сөйлеп, баршаға алдағы уақытта да отбасында бақыт, ел игілігі жолындағы жұмыстарында толағай табыс тіледі.

Осынау кеште облыстық «Марал ишан» мешітінің наиб имамы Дархан қажы Сыздықов Меңдіқара ауданының құрметті азамат-тары С.Бұқанов, О.Таңжарыков, С.Тишпаев, Ө.Қошановтарға жергілікті мешітке көрсеткен демеушіліктері үшін арнайы грамо-таларды салтанатты түрде тапсырды.

Шәкірттерге дәріс оқылды Осыдан біраз уақыт бұрын облыстық «Марал ишан» мешіті

мен Қостанай шаһарындағы қайырымдылық мекемесінің ара-сында екі ұжымның арасында діни ағарту жұмысын барынша жандандыру мақсатында келісім жасалған болатын.

Онда қайырымдылық мекемесінде шәкірттерге діни сабақ жүргізу жоғарыда аталған мешіттің наиб имамы, білімді маман Асқар Мейрмабекұлына жүктелген еді.

Ол жуырда осы ұжымда болып, талапкерлерге «Ақида» са-бағынан дәріс оқып, жиналғандардың көңілінен шықты. Алдағы уақытта осы жерде түрлі өзекті тақырыптарда әңгімелер өткізіліп, дәрістер жүргізілетін болады.

Кітапханада болдыЖуырда Қостанай облысындағы имамдар аттестациядан өт-

кені белгілі. Осыған арнайы комиссия жетекшісі ретінде келген ҚМДБ төрағасының орынбасары, наиб мүфти Серікбай қажы Ораз Л.Толстой атындағы Қостанай облыстық кітапханасында болған мәдени шараға да қатысты.

Онда Нұржан Наушабаевтың «Ұйықтама, Оян Алашым!» деп аталатын кітабының тұсаукесері болып өтті. Бұл еңбекті Қа-зақстанға белгілі қаламгер Ақылбек Шаяхмет құрастырды.

Бұл басқосуға есімдері елімізге кеңінен танымал зиялы қауым өкілдері шақырылды. Кеште облыстық Марал ишан мешітінің наиб имамы Бақытжан қажы Икрамұлы ҚМДБ-ның атынан көрнекті ақын Ақылбек Шаяхметке Алғыс хат тапсырды.

Аталмыш жиында наиб мүфти Серікбай қажы осындай кей-інгі жастарға берері мол құнды еңбекті дайындауға үлкен еңбек сіңірген Ақылбек Қожаұлына шығармашылық табыстар тіледі. Оның діни тақырыптарға жазып келе жатқан дүниелері де әрқа-шан жұртшылық тарапынан өзінің лайықты бағасын алып келе жатқандығын да тілге тиек етті.

Қос тілді «Наш Қостанай» газеті редакциясының ұжымы газет жанашыры, Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі, Қостанай қаласының құрметті азаматы Сағындық Орынтаевқа зайыбы Еркештің қайтыс болуына байланысты қайғысына ор-тақтасып, көңіл айтады.

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы «Хикмет» телерадиостуди-ясы Қазақ хандығының 550 жылдығына орай БАҚ өкілдері арасында тарихи-та-нымдық деректі фильмдерге республи-калық байқау жариялайды.

Байқаудың мақсаты – ел арасын-да ұмыт болып бара жатқан, ислам дініне еңбегі сіңген тарихи тұлғалар-дың есімін өскелең ұрпаққа таныстыру. Олардың бойындағы ізгі қасиеттері мен батырлық болмысын, тұлғалық бейнесі мен ерлігін көрсету.

Байқаудың шарттары:Байқауға кез-келген БАҚ өкілдері

немесе телерадио ұжымы қатыса ала-ды;

Деректі фильм Ислам дініне еңбегі сіңген белгілі бір тарихи тұлғаға арна-луы шарт;

Деректі фильм еш жерде көрсетіл-

меген немесе көшірме (плагиат) бол-мауы керек, әрі онда тың деректер болуы шарт;

Деректі фильмді түсіру барысында алынған тарихи мәліметтердің жазбаша сілтемесі көрсетілуі тиіс;

Түсірілген деректі фильмге ға-лымдардың жазбаша рецензиясы мен қысқаша түсіндірмесі болуы керек;

Деректі фильмнің көлемі 15-25 ми-нут аралығында болуы тиіс;

Жомарт жанды демеушілердің қол-дауымен:

Бас жүлде – Шетелдік автокөлікБірінші орын – 1 000 000Екінші орын – 750 000 теңгеҮшінші орын – 500 000 теңгеЫнталандыру сыйлықтары – 4

адамға Умра қажылығыЕскерту:Байқау жеңімпазын арнайы әділқа-

зылар алқасы анықтайды;Әділқазылар алқасы өз шешімдері

үшін түсіндірме беруге міндеттелмейді;Байқауға келіп түскен деректі

фильмдер www.muslim.kz сайтында жарияланады, сонымен қатар жария-лау құқығы байқауды ұйымдастырушы тарапқа беріледі.

Деректі фильмдер 2015 жылдың 7 шілдесіне дейін қабылданады.

Байқау қорытындысы 17 шілде күні Астана қаласында өтеді.

Байқауға қатысатын деректі филь-мдер AVI немесе VOB форматында екі данамен мына мекен-жайға жолдана-ды: 01000, Астана қаласы, Рақымжан Қошқарбаев көшесі, 95 үй, «Әзірет Сұлтан» мешіті, «Хикмет» телерадио-студиясы. E-mail: hikmet.tv@gmail.com Байланыс үшін телефондар: +7 7172 997 762; +7 776 131 41 01.

КОСТАНАЙНАШ 11Вторник, 28 апреля 2015 г.

ОФИЦИАЛЬНЫЙ ОТДЕЛ

Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон приемной редактора 54-27-53, факс 54-27-53

ТОО «Газета «Наш Костанай»Регистрационное свидетельство № 12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министер-

ством культуры и информации Республики Ка-захстан.

Собственник: ТОО «Газета «Наш Коста-най».

Издается с августа 1990 г. при поддержке акима города.

Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область.

Директор - гл. редактор: Елена НИКИТЕНКО.Заместитель главного редактора: Оразалы

Жаксанов. Тел. 54-62-46.Шеф-редактор: Айжан Утевова. Тел. 54-37-

58.Ответсекретарь: Ирина Востротина. Тел. 54-

37-58.Корреспонденты: Сергей Биркле (54-64-85),

Валерия Вахненко (54-05-75), Айгерим Есмаган-бетова (53-39-13), Марина Кострова (54-05-75),

Александр Кузьмичев (54-62-46), Валентина Ме-лехова (54-05-75), Зульфия Набиева (54-05-75).

Фотокорреспондент: Олег Яблочкин 54-64-85.

Рекламный отдел: тел. 54-03-01.Дежурный редактор: Александр Кузьмичев.Газета набрана и сверстана в компьютер-

ном центре «НК»: Валентина Михальцова, Инди-ра Казиханова.

Корректоры: Виктория Богдан, Куляш Туруба-ева. Тел. 54-69-71.

Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО «Костанайский Дом печати», г. Костанай, ул. Май-лина, 2/3. Объем - 1,5 печатных листа.

Тираж номера - 3276. Подписной индекс: К-315. Заказ №617.При перепечатке ссылка на «НК» обязатель-

на. Мнение авторов публикаций может не совпа-дать с точкой зрения редакции.

® - материал публикуется на правах рекламы. Ответственность за содержание рекламы и объ-явлений несет рекламодатель.

gazeta@top-news.kz

К СВЕДЕНИЮ

Что нужно знать о туберкулезе?О существовании туберкулеза люди знали издревле.

Гиппократ дал подробное описание признаков тубер-кулеза легких и предположил наследственную этиологию - причину заболевания (пере-дача заболевания по наслед-ству).

Однако Авиценна высказал инфекционную теорию забо-левания (туберкулез переда-ется от человека к человеку) и не исключал роль внешней среды при развитии болезни.

Немного истории. Роберт Кох сделал заявление о том, что обнаружены туберкулез-ные бациллы (микобактерии) 133 года назад – 24 марта 1882 года. Чаще поражаются лег-кие, среди других органов и систем - мочеполовая систе-ма, периферические лимфо-узлы, кожные покровы, глаза, опорно-двигательный аппарат, половые органы, молочные железы, оболочки головного мозга.

Возбудитель туберкулеза устойчив к воздействию фак-торов окружающей среды. В организме человека или жи-вотного микобактерии могут быстро размножаться, так как для их развития особен-но благоприятна температура, соответствующая теплоте че-ловеческого тела. Находясь вне организма, микробы не размножаются, но могут со-хранять долгое время свою жизнеспособность. Под дей-ствием прямых солнечных лучей бациллы в тонком слое мокроты погибают через 1-3 часа. В уличной пыли они могут оставаться живыми в течение 2 недель, на страни-цах книг – до 3 месяцев, в воде – до 5 месяцев. Высокая температура быстро убивает бактерии – при кипячении они погибают через несколько минут. Некоторые дезинфи-цирующие средства вызыва-ют гибель бактерий в течение 3-5 минут.

Симптомы туберкулеза лег-ких: кашель более 2 недель, выделение мокроты, крово-харканье – в запущенных слу-чаях, потеря веса, потливость по ночам, боли в грудной клетке, слабость, повышение температуры чаще до 38оС, при плевритах до 39оС. У больного с туберкулезом гор-тани отмечалась боль в горле.

При наличии кашля более 2 недель и одного или не-скольких из вышеназванных симптомов проводится микро-скопическое исследование мокроты или другого био-материала в лечебно-профи-лактических организациях. А также проводится флюо-рография, рентгенография и компьютерная томография пораженных органов и си-стем, туберкулиновая проба - реакция Манту и др. Лечение туберкулеза в Казахстане бес-платное. Лиц, контактировав-ших с больным, обследуют и по показаниям назначают про-филактическое лечение.

Источник инфекции - боль-ной туберкулезом человек, выделяющий туберкулезные палочки в окружающую сре-ду. Как правило, это больные туберкулезом легких, в мо-кроте которых содержится возбудитель. Наиболее опас-ны больные с интенсивным бактериовыделением. Один такой больной без соблюде-ния правил личной гигиены за год инфицирует до 10-12 чело-век. Основной путь передачи - воздушно-капельный: при разговоре, кашле, чихании больного, реже воздушно-пы-левой и алиментарный, кон-тактный путь возможен при прирезке больного животно-го, при соприкосновении здо-рового человека с заразным материалом (у хирургов, патологоанатомов, ветерина-ров, лаборантов, работников животноводства и мясопере-рабатывающих объектов), во время ритуала прощания на похоронах лица, умершего от туберкулеза. Внутриутробный путь передачи туберкулезной

инфекции встречается крайне редко. Наследственная пере-дача туберкулеза не доказана.

Источником инфекции мо-гут быть и пораженные тубер-кулезом сельскохозяйствен-ные животные, чаще крупный рогатый скот. Человек может заразиться при уходе за боль-ными животными, а также при употреблении в пищу не-кипяченого и непастеризован-ного молока и молочных про-дуктов, реже мяса больного животного.

Инфицирование организ-ма микобактериями тубер-кулеза не всегда приводит к развитию болезни. Ведущую роль в развитии туберкулеза играют неблагоприятные ус-ловия жизни и снижение со-противляемости организма. Восприимчивость к туберку-лезу повышается при плохом питании, длительном физиче-ском перенапряжении, стрес-сах, некоторых хронических заболеваниях, например, сахарном диабете, язвенной болезни, хроническом алко-голизме, наркомании и других нозологиях.

Есть мнение, что микобак-териями туберкулеза инфи-цировано около одной трети населения Земли. Профилак-тика туберкулееза: раннее выявление больных тубер-кулезом. Специфическая профилактика туберкулеза - проведение прививок вак-циной БЦЖ. В области, как и в целом в стране, проводятся прививки новорожденным, а также повторное введение вакцины - ревакцинация - уча-щимся 1 классов в возрасте 6-7 лет с отрицательной про-бой Манту. Заболеваемость туберкулезом среди приви-тых ниже, чем среди непри-витых, и при заражении про-текает без запущенных форм. Например, в нашей области 1 ребенок умер по причине от-каза родителей от прививок по личным убеждениям.

С целью раннего выявления туберкулеза у детей ежегод-но применяют внутрикожную

аллергическую пробу с 12-ме-сячного возраста и до 14 лет, если нет противопоказаний. Для раннего выявления ту-беркулеза проводится еже-годное флюорографическое обследование населения с 15 лет, в том числе групп риска. К группе риска к уязвимым слоям населения относятся медицинские работники, сту-денты, подростки в возрасте 15-17 лет, родильницы в пе-риод нахождения в роддоме, члены семьи новорожденного без вакцинации против тубер-кулеза, женщины в послеро-довом периоде, лица, контакт-ные с больным туберкулезом, и др. Для борьбы с зоонозным туберкулезом – туберкулезом животных - обследуются сель-скохозяйственные животные. Лица, контактировавшие с больным животным, подле-жат обследованию с целью исключения заболевания.

Санитарно-просветитель-ная работа по профилактике туберкулеза среди населения - один из рычагов в борьбе с этой коварной инфекцией. Однако без социальной мо-тивации - выделения мате-риальной помощи больным туберкулезом, улучшения жилищных условий, допол-нительного питания детям и подросткам из туберкулез-ных очагов, групп риска, без открытия санаторных групп в детских дошкольных учреж-дениях, без оздоровления де-тей и подростков, взрослых в санаториях это крайне затруд-нительно. Лица, прибывшие из пенитенциарной системы (из мест лишения свободы), берутся в трехдневный срок на учет и подлежат лечению. Также обществу необходимо преодолеть стигму – стереоти-пы: человек, излечившийся от данного недуга, возвращается в общество, трудовой коллек-тив, в семью.

Р. АБДЫКАЛЫКОВ, руководитель Управления

по защите прав потребителей

г. Костаная

ПО ПОВОДУ

Изменение регистрационных данных

индивидуального предпринимателя, частного нотариуса, частного судебного исполнителя,

адвоката, профессионального медиатораУправление государственных доходов по г.Костанаю доводит до

сведения налогоплательщиков, что согласно статье 566 Кодекса Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет»:

1. Изменение регистрационных данных индивидуального пред-принимателя, частного нотариуса, частного судебного исполнителя, адвоката, профессионального медиатора производится налоговым органом на основании налогового заявления о регистрационном уче-те индивидуального предпринимателя, частного нотариуса, частного судебного исполнителя, адвоката, профессионального медиатора.

2. Индивидуальный предприниматель обязан представить на-логовое заявление в налоговый орган по месту нахождения не позднее десяти рабочих дней со дня изменения регистрационных данных, указанных в свидетельстве о государственной регистрации индивидуального предпринимателя, и (или) данные об участниках (членах) совместного предпринимательства, указанных в налого-вом заявлении.

2-1. В случае отсутствия в свидетельстве о государственной реги-страции индивидуального предпринимателя идентификационного номера такое свидетельство подлежит замене на основании на-логового заявления индивидуального предпринимателя, представ-ленного в налоговый орган по месту нахождения.

При этом налоговое заявление представляется без приложения документов, предусмотренных подпунктом 1) пункта 3 статьи 566 Налогового кодекса.

2-2. Частный нотариус, частный судебный исполнитель, адвокат, профессиональный медиатор обязаны представить в электронном виде налоговое заявление посредством веб-портала «электронного правительства» не позднее десяти рабочих дней со дня изменения места нахождения частного нотариуса, частного судебного испол-нителя, адвоката, профессионального медиатора.

3. К налоговому заявлению для изменения регистрационных дан-ных индивидуального предпринимателя прилагаются документы, представляемые при государственной регистрации индивидуаль-ного предпринимателя в соответствии с законодательством Респу-блики Казахстан о частном предпринимательстве.

Документы, предусмотренные настоящим пунктом, не представ-ляются в случае, если налоговое заявление для изменения регистра-ционных данных индивидуального предпринимателя представлено в электронном виде.

4. Изменение регистрационных данных индивидуального пред-принимателя, указанных в свидетельстве о государственной реги-страции индивидуального предпринимателя, производится налого-вым органом в течение одного рабочего дня, следующего за днем получения налогового заявления, представленного для изменения регистрационных данных, если иное не установлено настоящим пунктом.

Налоговые органы отказывают в изменении регистрационных данных индивидуальному предпринимателю в случае, если:

1) индивидуальный предприниматель в соответствии со статьей 579 Налогового кодекса признан бездействующим налогоплатель-щиком;

2) данные документа, удостоверяющего личность, указанные в налоговом заявлении, не соответствуют сведениям, содержащимся в национальных реестрах идентификационных номеров;

3) место нахождения, указанное в налоговом заявлении, отсут-ствует в информационной системе «Адресный регистр».

5. Изменение сведений о месте нахождения частного нотариуса, частного судебного исполнителя, адвоката, профессионального медиатора производится налоговым органом в течение одного ра-бочего дня, следующего за днем получения налогового заявления, представленного для изменения регистрационных данных.

Налоговые органы отказывают в изменении сведений о месте нахождения частного нотариуса, частного судебного исполнителя, адвоката, профессионального медиатора в случаях, установленных пунктом 4 статьи 565 Налогового кодекса.

Управление государственных доходов по г.Костанаю сообщает к сведению налогоплательщиков, что по вопросам разъяснения Налогового кодекса можно обратиться в юридический отдел УГД г.Костаная по адресу: г.Костанай, ул. Мауленова, д.21, каб. 402 или по телефону 28-13-09.

С. ДОНЕНБАЕВ, руководитель УГД по г.Костанаю

ИНФОРМАЦИОННОЕ СООБЩЕНИЕ

С 15 апреля 2015 года в судах Костанайской области приступил к прохождению стажировки следующий кан-дидат в судьи:

Катаев Константин Мирасбекович, 1976 г.р., казах, уроженец Акмолинской области, образование высшее, работает специалистом по исполнительному производ-ству Центра кредитного анализа Костанайского региона АО «Банк ЦентрКредит»

Желающие выразить свое мнение, отзывы, пожелания и критические замечания по указанной кандидатуре могут обратиться в областной суд, кабинет 413В или по теле-фону 544-123.

Доверенное лицо Барсакбаева Адиля Салематовича Кадыров Канат Маликович в порядке внесудебной реализации залогового имущества объявляет о проведении торгов по продаже:

- право временного возмездного долгосрочного землепользования на условиях аренды сроком до 24.01.2050 г. на оставшийся срок аренды на земельный участок, делимый, площадью 783,0 га с кадастровым номером 12-186-009-141 (торги состоятся 30.04.2015 г. в 10.00)

- право временного возмездного долгосрочного землепользования на условиях аренды сроком до 30.03.2049 г. на оставшийся срок аренды на земельный участок, делимый, площадью 170,1 га с кадастровым номером 12-186-009-098 (торги состоятся 30.04.2015 г. в 10.30)

- право временного возмездного долгосрочного землепользования на условиях аренды сроком до 12.04.2053 г. на оставшийся срок аренды на земельный участок, делимый, площадью 400,2 га с кадастровым номером 12-186-009-204 (торги состоятся 30.04.2015 г. в 11.00)

- право временного возмездного долгосрочного землепользования на условиях аренды сроком до 12.04.2053 г. на оставшийся срок аренды на земельный участок, делимый, площадью 317,2 га с кадастровым номером 12-186-009-205 (торги состоятся 30.04.2015 г. в 11.30).

Земельные участки расположены в с. Раздольное (за пределами черты населенного пункта) Наурзумского района, Костанайской области и предназначены для ведения крестьянского хозяйства. Адрес проведения торгов: ул. Набереж-ная, 8, с. Раздольное Наурзумского района.

Покупная цена вносится наличными деньгами в течение 5 календарных дней с момента проведения торгов.Заявки принимаются в срок до 28.04.2015 г. по месту нахождения доверенного лица: г. Костанай, пр. Абая, 27, кв. 28.

Тел. 8 747 575 75 52.

КОСТАНАЙНАШ12Вторник, 28 апреля 2015 г.

ЛИТЕРАТУРНЫЙ ЭКСПРЕССКОНКУРС

Последний конкурс для начинающих литераторов «Парад дебютантов» прошел в 2013 году, и после него оргкомитетом было принято решение проводить этот турнир один раз в два года.

Видимо, для этого есть ве-ские причины, и главное не отсутствие участников или их низкий уровень, а что-то более принципиальное. Хочу отметить, что в этом конкур-се почти всегда победитель легко становился лауреатом или дипломантом следующе-го по рейтингу более серьез-ного молодежного турнира «Весенние голоса», т.е. имя автора становилось в канву действующего в области ли-тературного движения. Даль-нейшее же зависело от само-го автора, от его отношения к литературному делу. Конеч-но, не всегда повышенное внимание к вундеркиндам идет на пользу, прежде все-го, им самим. Некоторым авторам было достаточно получить пару «настоящих» медалей, публикаций в СМИ подборок стихов, интервью, чтобы «успокоиться», веро-ятно, до конца жизни уверо-вав, что «у каждой звезды свой путь». Если «звезды» за-жигают, значит, это кому-то нужно, в последующих же

действиях некоторых наших юных «звезд» сквозило ино-гда полное нежелание ярко гореть в дальнейшем, а зна-чит, налицо ненужность для этого самого литературного движения.

Областной литературный конкурс «Парад дебютан-тов» 2015 года пришел к своему финалу с очень не-плохим списком авторов приличного уровня. В номи-нациях «Поэзия» и «Проза» участвовали более двадцати начинающих авторов из об-ластного центра, городов и районов области, в основном впервые дерзнувших подать свои опыты на суд серьез-ных литературных экспер-тов. Конечно, как на любом конкурсе, успех сопутствует далеко не всем. Основной бедой начинающих авторов является незнание, несоблю-дение основных критериев русского стихосложения. Отсутствие рифм, досадные ритмические сбои, стилисти-ческое несоответствие тек-ста, наивная вторичность, подражание эстрадной поп-се и пр. В прозе - опять же стилистические ошибки, не-грамотное построение пред-ложений, примитивный сю-жет, лепетание в выражение темы: «ребенок что-то хочет сказать, да не может» - вот и догадывайтесь сами.

Но это - для тех, кто не по-

пал в фавориты. Среди них же шла нешуточная борьба за лауреатство, обознача-ющаяся оценками жюри в какую-либо сторону. Они и подвели черту конкурса, выявив победителей и лау-реатов.

Символично, что награж-дение прошло во Всемир-ный день поэзии, и впервые за многолетнюю историю - у памятника А.С. Пушкину в Костанае. Как сказал один из членов оргкомитета «Па-рада дебютантов», возмож-но, отныне итоги многих ко-станайских конкурсов будут подводиться здесь. Но это всего лишь одно из мнений. Хотя в нем есть определен-ный резон.

Итак, под сенью памятни-ка гению мировой литерату-ры лауреатские звания полу-чали самые одаренные юные литературные силы области. Третье место в номинации «Поэзия» дипломы, призы и медали 12-го областного конкурса «Парад дебютан-тов» получили студентка КФ ЧелГУ Юлия Ибатуллина и студентка Костанайского экономического колледжа Анастасия Кравченко, вто-рой стала поэтесса из Алтын-саринского района Наталья Малюка, а золотая медаль победителя торжественно вручена Дарье Матвиенко, также студентке КФ ЧелГУ.

Поэтический уровень этого автора говорит о том, что с ним можно рассчитывать на успех и на конкурсах более серьезного масштаба.

В «Прозе» произошла небольшая сенсация, пото-му что в число лауреатов попала ученица 8-го класса средней школы №2 п. Зато-больск Костанайского рай-она Наталья Коноплева. Ее конкурсная работа высоко отмечена жюри за зрелое оформление образов, стили-стическую грамотность и сю-жетное соответствие. И еще за грамотность текста, что не очень часто встретишь ныне у наших школьников. У На-тальи – третье место, звание лауреата областного кон-курса и бронзовая медаль. А «серебро» и «золото» оказа-лись у ее старших подруг по литературному цеху студен-ток Костанайского филиала ЧелГУ Ольги Щербининой и Юлии Ибатуллиной соот-ветственно.

Юля Ибатуллина посте-пенно и неуклонно выходит в число лидеров молодой костанайской прозы. Ее под-борка рассказов подкупила свежестью восприятия обра-зов, яркой палитрой чувств, новизной изобразительных средств.

«Парад» завершен. Следу-ющий состоится в 2017 году. Наверняка лидеры нынеш-

него к тому времени достиг-нут определенных высот в литературе, не раз найдут признание в конкурсах бо-лее серьезного уровня. Но этот день навсегда оста-нется в памяти как момент

старта в большую литера-туру, где ждут не только победы, но и неудачи, без которых этих самых побед не бывает. Главное, не схо-дить с дистанции. Владимир РАСТЁГИН

Есть такой жанр «литература для детей», которая объединяет удивительных писателей и поэтов, выдумывающих на первый взгляд очень понятные и тривиальные происшествия из детской жизни.

Но это только на первый взгляд. Потому что проник-нуться в мир ребенка, тем более написать что-либо на языке его понимания проис-

ходящего вокруг, – это для взрослого человека кропот-ливый труд. Представляем вам одного из таких людей, поэта, автора известной в нашей области и далеко за ее пределами книги стихов «Светофор» - Сергея Ончу.

- Сергей Михайлович, Вы известный автор, пишущий для самых маленьких почитателей поэзии в возрасте от 3 до 10 лет. Что подвига-ет Вас писать стихи для них и больше ни для кого

другого?- Во-первых, думаю, все

взрослые когда-то были сами детьми и жили примерно теми же «реалиями», что и теперь их дети. В психологии есть такое понятие - «мыш-ление ребенка». Думаю оно значительно ярче, чем взрослое. Образней и скру-пулезней. Это совершенно другой уровень восприятия окружающей жизни. Не по-кривлю душой, если скажу, что он богаче, чем наш, в наше прагматичное время.

Поэтому стараюсь в своих стихах выразить специфику детского мышления, пользу-ясь их интонациями, а ино-гда и «словарем». Успех того или иного стихотворения зависит от реакции на него ребят. Если я слышу смех, вижу понимание в лицах и громкие аплодисменты, значит, я попал в «их тему». И, во-вторых, хочу, чтобы наши детки воспитывались не на американских или японских мультиках, тем более не тратили впустую время на компьютерные игры, а приобщались к чтению книг, что давало бы им расширение круго-зора и фантазии. Надеюсь, мои нынешние и будущие книжки будут помогать им в этом.

- А как все-таки рож-даются Ваши произведе-ния, что подталкивает к их созданию?

- Каждый пишущий стихи знает, что тема того или ино-го стихотворения появляется внезапно, объяснить такой всплеск сознания невозмож-но, так как это, думаю, что-то из понимания «тонкой мате-рии». Каждый пишет, как он дышит. Видимо, я до сих пор дышу воздухом детства. Он рождает героев, которые оживают в моих стихах и вы-творяют чудесные, зачастую забавные вещи... Главное здесь не переиграть в разви-тии темы, а, как мне кажет-ся, вовремя остановить свою фантазию. Может быть даже недоговорить, пусть ребенок

сам додумывает что-то в силу своего восприятия.

- Вы автор книги дет-ских стихов «Светофор», которая разошлась во множестве переизданий. Какой вывод Вы сделали, насколько нужна коста-найцам такая литература?

- Нужна. И не только ко-станайцам. У меня немало родственников и друзей за пределами Казахстана. По-верьте, понятие «детство» не имеет ни границ, ни нацио-нальности. Отзывы о «Свето-форе» детей и внуков моих родственников и знакомых за рубежом слово в слово повторяют отзывы костанай-ских ребят и их родителей.

- Кто поддерживает Вас в творчестве, пестует и наставляет?

- Прежде всего, конечно, моя супруга. Она первый слушатель «новорожден-ных» стихов, а также первый требовательный редактор. Большое спасибо редакции литературно-художествен-ного журнала «Берега кz», где я неизменно публикуюсь на протяжении многих лет. И той литературной среде, которая образует меня как автора в региональном «Ков-чеге».

- Недавно Вы вошли в состав ОО «Ассоциация литераторов Северного Казахстана». Как думае-те, что даст Вам членство там, что Вы можете дать этому союзу?

- На протяжении послед-них лет мечтал стать членом

Ассоциации литераторов. Старался по уровню дотя-нуться до нее. И наконец мечта исполнилась. Конеч-но, очень рад такому при-знанию. Ведь это значит, что я взошел на новую твор-ческую ступеньку, которая дает статус профессионала в избранном деле. Откры-ваются новые возможности и успешная их реализация, поскольку для целеустрем-ленных и одухотворенных людей даже линия гори-зонта достижима. В свою очередь я, думается, внесу своим творчеством некото-рое разнообразие и живую связь между поколениями читателей.

- Когда Ваши почитате-ли увидят новые книги, какие строите планы на будущее?

- Сейчас работаю над дву-мя новыми сборниками сти-хов. Одна, развивая успех прошлой, будет называться «Светофор-2», куда войдут не только имевшие наи-больший успех у малышей стихотворения из прошлой книги, но и новые, которые имели не меньший успех, когда я их читал на встре-чах со своими читателями. А еще одна книжка (назва-ние пока не выбрано) – это совсем новые стихи, напи-санные недавно, но апро-бированные в публикациях на страницах региональных печатных изданий.

- Спасибо за интерес-ную беседу.

Тарас ЖАРА

«ПАРАД» во Всемирный день поэзии

Сергей ОНЧА: «Детство не имеет ни границ, ни национальности»