Öğretmenler, yılda aşağı yukarı 180 iş günü sınıflarındaki öğrencilere belirli konuları öğretmek üzere görevlendirilmişlerdir. Ancak zaman zaman sınıflarındaki öğrencilerin öğrenme davranış sorunlarından dolayı amaçlarına ulaşmakta sıkıntıya düşerler. Öğretmenliğin ilk yıllarında sınıf yönetimi , öğretmenlerin zamanlarının önemli bir bölümünü alır.

SINIF YÖNETİMİ ÖĞELERİ

1

Çocukların yaptıkları ya da yapmak istedikleri pek çok davranışlar gibi her birinin kişilikleri, okula ve derslere yönelik tutumları, ders izleme ve çalışma alışkanlıkları, öğrenme stilleri, ailelerinden getirdikleri alışkanlıklar ve davranışlar da birbirlerinden farklıdır.Yani öğretmen sınıfında öğrencileri sayısınca farklı kişilik ve özelliklerle karşı karşıyadır.Sınıftaki çeşitliliğin artması öğretmenlik mesleğinin en zor yanıdır.Öğretmenler geçerli yaşantıların öğrenciye kazandırılması için çevre ayarlaması yapmak zorundadır.

ÇEVRE AYARLAMASI; öğrencilerin uygun bir ortamda öğrenebilmeleri için öğrencilerin, zamanın, sınıfın ve öğrenme-öğretme faaliyetlerinin organize edilmesini içerir.

2

JONES’a göre kapsamlı bir sınıf yönetimi beş bilgi ve beceri alanını kapsamalıdır. Kapsamlı bir sınıf yönetimi;

1. Öğrencilerin kişisel ve psikolojik ihtiyaçları konusunda araştırma ve kuramlara dayalı olmasını

2. öğrencilerin kişisel ihtiyaçlarının giderilmesini sağlamak için iyi yönetilen bir sınıf ortamı oluşturulmasını ve sınıfta olumlu öğretmen-öğrenci ve akran ilişkilerine dayalı ortamları

3. sınıfta oluşturulacak olumlu sınıf ortamının yanı sıra öğrencileri ve bir grup olarak sınıfın akademik gereksinimlerine yanıt verecek, öğrenmeyi kolaylaştıracak ortamların düzenlenmesini,

4. öğrenci ihtiyaçlarının anlaşılmasını, olumlu ve etkin öğrenme-öğretme ortamının oluşturulmasını yanı sıra organizasyonel ve grup yönetimi becerilerine de sahip olunmasını,

5. problemlere yönelik öğretimsel, çözümsel ve davranışsal standartların geliştirilmesini içerir.

3

Önceleri sınıf yönetimi, sınıf içerisinde istenmeyen öğrenci davranışlarından sonra öğretmenin nasıl tepki göstereceğine odaklanmışken günümüzde çok daha fazla anlam içermektedir.

Başlangıçta öğretmenler sınıf içinde disiplin sağlamak adına çoğu zamanı konuşarak geçiriyor ve öğrencilerin akademik başarısına çok zaman ayıramıyorlardı.Günümüzde ise sınıf yönetimi yalnızca öğretmen otoritesinin sınıfta hakim kılınması değil daha çok öğrenmeyi sağlayacak bir sınıf ortamının sağlanmasıyla açıklanmaktadır.

4

5

SINIF YÖNETİMİ BOYUTLARI

Sınıf yönetimi kavramı sınıf liderliği, öğrenime ilişkin sınıf atmosferi ve disiplin öğelerinden oluşur. Öğretmenin etkili bir lider olması, onun olumlu sosyal fiziksel ve entelektüel çevre sağlama becerisiyle ilgilenmesini gerektirir.Öğretmenin liderlik tarzları onun kişisel özelliklerinin bir yansımasıdır.Öğretmen otoriter , demokrat ya da vurdum duymaz bir lider olabilir. Öğretmenin liderlik tarzları sınıfın genel atmosferini ve öğrencilerin davranışlarını etkilediği gibi onun hangi davranış modelini ya da disiplin davranışlarını tercih ettiğiyle de doğrudan ilişkilidir.

6

Sınıf yönetimin başka bir boyutu olan sınıf atmosferi , sınıfın fiziksel ve psikolojik çevre düzenlemesiyle ilgilidir. Çekici bir sınıf öğrenciyi direk olarak öğrenmeye yönlendirir. Öğretmen psikolojik açıdan güven veren bir ortam oluşturmalıdır.

Sınıf yönetiminin başka bir boyutu olan öğretmen,aile ve yöneticileri doğrudan ilgilendiren disiplin kavramıdır.Disiplin eğitimin en zor ve en temel boyutudur, çünkü disiplin olmadan etkili öğrenim olmaz. Ne yazık ki disiplin ceza ile eş tutulmaktadır. Oysa ki disiplin ceza ile karıştırılmamalıdır. Ceza yıkıcı davranışa tepkidir. Disiplin ise yıkıcı davranış ve bundan doğan tepkiyi önlemektir. Etkili bir sınıf yönetiminde disiplin, sınıf yönetiminde öğrenci davranışının yönetimi haline gelmiştir.

7

DİSİPLİN MODELLERİ

Sınıfta disiplinin sürekli kılınması konusunda birçok model ve bunlarla ilgili çalışma vardır. Hiçbir model tek başına eksiksiz olarak koruyucu, destekleyici ya da düzeltici olarak düşünülmese de bazıları diğerlerine göre daha avantajlı olabilir.

Her sınıf kendine özgüdür. Öğretmenlerin disiplin modellerinden haberdar olmaları kendilerine özgü tarz geliştirmelerinde faydalı olacaktır.

Birçok disiplin modellerinden söz etmek mümkündür. Burada belli başlı modeller üzerinde durulacaktır.

8

Davranış Değişikliği Modeli(Behavior Analysis Model)

Model Skinner’in “öğrenme teorisi” üzerine temellendirilmiş olsa da bu model Ivan Pavlov’un çalışmasıyla başlamıştır. Bu teori davranışlar ve çevre koşulları arasındaki ilişkileri araştırır.

Eğer çocuğun çevreden aldığı tepkileri denetim altına alırsak, o zaman çocuğun davranışlarını değiştirebilir ya da denetleyebiliriz. Bu model, insan davranışlarının çevresel etkiye verilen tepkiler olduğu üzerine temellendirilmiştir.

9

Öğrenmenin amacı çocuklara yeni bilgi ve beceriler kazandırmak ise; öğrenme davranışta değişimi getirir demek ise öğretim çocukların davranışlarında değişiklik oluşturmak anlamına gelmektedir. Bu modelde öğretmenin sınıftaki görevi sınıftaki çocukların davranışlarında değişiklikler ortaya çıkarabilmektir.

Öğretmen zamanının çoğunu öğretim işine ayırır, çocuklarla daha çok ilgilenebilir . Bu öğrenci başarısını getirir. Sınıfta istendik davranışları elde etmek için öğretmenler uygun davranışları ödüllendirip pekiştirmeli, uygun olmayan davranışları göz ardı etmelidir.

Davranış Değişikliği Modeli

10

Bu modelin esası doğru davranışlar sonunda pekiştireç vererek, bu davranışların yapılma sıklığını arttırmaktır.

Çocuk belli bir kişi olmayı öğrenirken, hem istendik hem de istenmeyen davranışları öğrenir. İstenmeyen davranışlar öğrenilmişse bu davranışlar sönebilir. Ailelere ve öğretmenlere düşen görev, bu tür davranışları istendik davranışlara dönüştürebilmektir.

Yetişkinlerin davranış değiştirmeleri için en temel dört yoldan birincisi: yetişkinin çocuğun önceden bilmediği davranışı öğretmesidir. İkinci olarak bu istendik davranışın yeri geldikçe ortaya konmasını sağlamaktır. Üçüncü olarak davranışın kalıcılığının sağlanması, dördüncü olarak ise yetişkinin tekrarlanan istenmeyen davranışın azalması için çaba göstermesidir.

Davranış Değişikliği Modeli

11

Öğretmen istendik davranışları kazandırma konusunda kurallarını açık bir şekilde belirlemeli, her ne kadar zor olsa da rahatsızlık verici davranışı göz ardı etmeli ve kurallara uyanları övmelidir. Öğretmenler uyumlu davranışlarda bulunan öğrencilere pekiştireç olarak puan, marka, oyuncak, istedikleri bir etkinliği yapma verirken diğer öğrenciler bu ödülleri alamayarak cezalandırılmış olurlar.

Öğretmenin ABC’si veya Türkçe deyişi ile öğretmenin DDT’si bu modelin temel ilkelerini oluşturur. Bu ilkeler:

Davranış Değişikliği Modeli

12

A “antecedent” (“D” davranış): Bu davranış öncesi koşullardır. Bir davranış yapıldığında o andaki çevresel koşul ve durumlar, davranışın yapılmadan önceki koşulları içerir.

B “behaviour” (“D” davranış): Davranış, çocuğun yaptıklarının somut şeylerle ifadesidir. Öğretmenin yapması gereken istenmeyen davranışların listelenip bunları elden geldiğince kesin ve belirli biçimde kuralları açıklamasıdır.

C “consequences”(“T” tepki): Davranış sonrası çocuğa yapılanlardır. Bireyin birçok etkinliklerin üstesinden gelebilmesine yardımcı olacak en güçlü araç olumlu pekiçtireçtir.Sınıf içinde istenmeyen bir davranış ortaya çıktığında, davranış pekiştirilmezse, kuvveti azalır ve söner. Öğretmenin yapması gereken istendik davranış ardından olumlu pekiştireç vermesidir.

Davranış Değişikliği Modeli

13

Rudolf Dreikurs’un Sosyal Disiplin Modeli

Bu modelde disiplin kavramı Rudolf Dreıkurs tarafından oluşturulmuştur. Temel aldığı görüş, öğrencilerin yanlış davranışları giderilmeyen ihtiyaçlarının bir sonucudur.

Davranışlarımız, dünyaya ilişkin yorumlarımızın sonucudur. Bizi çevreleyen gerçeklerden çok, bu gerçeğe ilişkin öznel değerlendirmelerimize göre hareket ederiz. Tüm insanlar sosyal açıdan ait olma ve kabul edilme ihtiyacındadırlar. Bir öğrenci kabul görme konusunda başarısız olduğunda “hatalı hedefler” adını vereceğimiz yanlış davranış örüntüsü başlar.

14

Rudolf Dreikurs’un Sosyal Disiplin Modeli

Dreıkurs, davranış bozukluklarını Dikkat çekme ,Güç mücadelesi , Öç alma, Yetersiz görünme olarak dört gruba ayırır. İstenmeyen davranışta bulunan çocuk, davranışının altında yatan hedefin bilincinde olmadığı halde eylemlerinin mantıklı olduğunu düşünür.

Çocukların çoğu grubun bir parçası olamayacaklarını anladıkları anda dikkat çekme davranışında bulunurlar. Öğretmeni tarafından fark edilmeyen çocuk görmezlikten gelinmek yerine cezalandırılmayı tercih eder. Yaramazlık yapan öğrenciye ilgi göstermek onun uygun davranışlarını geliştirmez. Aksine bu davranışını pekiştirir.

15

Rudolf Dreikurs’un Sosyal Disiplin Modeli

Güç mücadelesine giren öğrenciler büyüklere meydan okuyarak istedikleri her şeyi elde edeceğini düşünürler. Güç ihtiyacı öğretmenle tartışarak, ona karşı çıkarak, çalışmayarak, sabırsızlık ve kabalıkla kendini gösterir.

Öç alma hedefini seçen çocuk başkalarını inciterek önem kazanma yeteneğine sahiptir. Öç almayı hedef haline getiren öğrenciler kendilerini cezalandırılmış hissederler. Bu oldukça tehlikelidir. Büyüklerin onları cezalandırması öç almak isteyen öğrenciler için yeterli bir sebeptir. Bu tür davranışlar daha çok ergenlik dönemindeki çocuklarda görülür.

16

Rudolf Dreikurs’un Sosyal Disiplin Modeli

Yetersiz görünen öğrenciler kendilerini yardımsız hissederler ve kendilerini hata olarak görürler. Bunu kendilerini bütün etkinliklerden geri çekilerek gösterirler. Öğrenciler bu hedefle ‘aptal’ı oynarlar.

Bu modelde öğrencilerin içsel ihtiyaçları olan fark edilme ve kabul görme ihtiyaçlarını gidermesi konuları vurgulanmıştır. Tüm öğrencilerin fark edildikleri ve kabul gördüklerini hissettikleri durumlarda bile yanlış davranışların meydana gelmesi olasıdır.

Dreikurs, mantıklı sonuçların uygulanmasını savunmaktadır. Öğrencilere dünyanın gerçekleri gösterilmelidir. Ancak bu yolla öğrenciler davranışlarından sorumlu olmayı öğrenirler.

Modelde yanlış davranışın önlenmesi öğrencilerle olumlu ilişkiler geliştirilmesine bağlıdır. Ancak bu şekilde öğrenciler kabul gördüklerini hissedebilirler.

17

Gerçeklik Terapisiyle Problem Çözme Modeli (Glasser Modeli)

Bu model Amerikalı psikiyatrist William Glasser tarafından geliştirilmiştir. Modelin temeli Glasser ve Harrington tarafından geliştirilen gerçeklik terapisine dayanır. Gerçeklik terapisinde danışman, danışana hastaymış gibi davranmak yerine güçsüz muamelesi yapar. Danışman , davranışlarının nedenlerini araştırmaktan çok danışanın o andaki davranışlarıyla ilgilenir.

Hastayla yarım yamalak ilgilenmek yerine, uzmanın danışanın hayatında önemli bir varlık olduğunu belirtir. Terapi toplumun ahlak kurallarına dayanır ancak, danışman, danışana kendi davranışlarının ahlaki değerlendirmesini yine kendisinin yapmasını ister.

18

Kounin Modeli

Kounin, disiplin stratejileri üzerinde yaptığı araştırmalar sonucunda etkili sınıf yöneticilerinin sınıf içinde problem ortaya çıktığında durduklarını, diğer öğretmenlerin gerekli durumlarda sınıf disiplinini sağlamalarına rağmen,birinci önceliklerini etkili öğretimin oluşturduğunu ortaya çıkarmıştır.

19

Kounin Modeli

Bu modele göre,bir öğrenci hiçbir zaman hatalı davranışından dolayı sınıfta cezalandırılmamalıdır. Kounin, öğretmenin sınıfta hatalı bir davranışta bulunan öğrenciye sert davrandığında,bu durumun diğer öğrencileri de etkileyebileceğini belirtir. Diğer öğrencilerin durumdan etkilenmesine “dalgalı etki” denir.

20

Kounin Modeli

Sınıfta istenmeyen davranış olduğunda bu davranışın ileride tekrarlanmasını veya benzeri hareketlerin oluşmasını engellemek için dalgalı etkiler kullanılır.Öğretmen istenmeyen davranışta bulunan öğrenciyi ve davranışı belirlemeli, istenmeyen davranış yerine hangi davranışın olması gerektiğini belirtmelidir.

21

Kounin Modeli

Bu modelde sert tepkiler önerilmez.Öğretmenlere bir problem karşısında gereksiz uğraşlardan çok,dersleriyle ilgilenmeleri,öğrencilerin derse dikkatlerinin sağlanması için gerekirse etkinlikleri değiştirmeleri,dersin içeriğine ağırlık vermeleri ve öğrencilerin derse etkin katılımlarının sağlanması önerilebilir.

22

Etkili Öğretmenlik Eğitimi Modeli(TET)

Bu model öğretmenlerle öğrenciler arasında iyi ilişkiler kurulmasını sağlamak amacıyla Doktor Thomas Gordon tarafından geliştirilmiştir. Carl Rogers tarafından geliştirilen kurama dayanır.

Dr.Thomas Gordon Carl Rogers

23

Etkili Öğretmenlik Eğitimi Modeli(TET)

Rogers,bir çocuğun büyümesinin, deneyimlerinin bir özeti olduğu görüşündedir.Bir çocuğa empatik anlayış, sıcaklık ve açıklık sunulursa tam olarak işbirliğine sahip,yapıcı ve güvenilir bir kişi olacaktır.

24

Etkili Öğretmenlik Eğitimi Modeli(TET)

Modelin temel odağı, öğretmenlerin direnişi,asiliği teşvik eden güç yöntemlerini kullanmasını önlemektir.Bunun yerine öğretmenler, daha esnek olmayı öğrenmeli ve öğrencilerin kendi kendilerini kontrol etme duygularını etkileyen önlemler almasına yardımcı olmalıdır.

25

Etkili Öğretmenlik Eğitimi Modeli(TET)

Bu model, sınıftaki sorunların çözümü için öncelikle problemin kaynağının bulunması gerektiğini belirtir.Eğer sorun öğrencideyse Gordon,öğretmenin o öğrenciyi bir danışman gibi dinlemesini önerir.Öğretmen öğrenciye sorunu bulup çözmesine yardımcı olmalıdır.

26

Etkili Disiplin Modeli(Canter Modeli)

Lee Canter ve Marlene Canter tarafından 1976’da geliştirilmiştir.Öğretmen sınıfta etkin, güçlü ve sakin olmalıdır. Öğrencilere zorlayıcı bir disiplin uygulamalıdır görüşünü savunmaktadırlar.

27

Etkili Disiplin Modeli(Canter Modeli)

Dayandığı temel ilkeler:

• Öğretmenler, öğrencilerin yaptıkları davranışlardan sorumlu olmaları konusunda ısrarcı olmalıdırlar.

• Öğretmenlerin başarısızlığı, sınıf kontrolünü kaybetmelerinden dolayıdır.

• Öğretmen sınıfı sıkı bir şekilde kontrol etmelidir.• Öğretmenin sınıfta öğrencilerden uygun davranışlar

bekleme,velilerden bu konuda destek isteme hakkı vardır.

28

Etkili Disiplin Modeli(Canter Modeli)

Öğrencilerin temel hakları:

• Öğretmenler, istenmeyen davranışlardan kendi güçleriyle vazgeçmeleri konusunda öğrenciye yardım etmelidir.

• Doğru davranışlar yaptıklarında, öğretmenler öğrenciyi desteklemelidir.

• Öğrenciler, sonuçlarına razı olmak şartıyla, istediği şekilde davranmak hakkına sahiptir.,

29

Olumlu Disiplin Modeli

Psikolog Fredric Jones’un disiplin modelinin asıl noktası,öğrencilerin öz kontrollerini oluştururken onlara yardımcı olmak ve onlara destek olmaktır. Bu doğrultuda vücut dilinin etkili kullanımını vurgulamış ve istenen davranışları motive etmek için teşvik sistemlerinin nasıl kullanılacağı üzerinde durmuştur.

30

Olumlu Disiplin Modeli

Jones’in üzerinde yoğunlaştığı temel fikirlerden birisi de derste öğretmenin zamanını nasıl kullandığına ilişkindir. Genellikle öğretmenlerin zamanlarının %50 ‘sini ders dışı şeylere harcadıklarını belirtmektedir.

31

Olumlu Disiplin Modeli

Kaybedilen bu zamanın öğretmenin beden dilini kullanarak kazanabileceğini savunmaktadır. Öğretmen, göz teması,yüz ifadeleri,beden sinyalleri ve fiziksel yakınlık ile öğrencilerini görevlerinin başında kalmaya ve uygun davranmaya motive edebilirler.Öğrencilere sağlanacak bu etkili yardım,onların daha iyi davranmalarını ve daha çok iş yapmalarını sağlayacaktır.

32

Sınıf Yönetimi ve Kurallar Sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili kurallar geliştirme bir önceki bölümde de

belirtildiği gibi, öğretmenin en önemli görevlerinden biridir. Çünkü sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili işleyen kurallar geliştirme sayesinde, öğretime ayrılan zaman ve enerji azalır, sınıfta düzen ve tutarlı beklentiler gelişir. Öğrenciler istenmeyen davranışlar gösterdiklerinde büyük bir olasılıkla ya kuralı öğrenmemişlerdir, ya da kurala nasıl uyulması gerektiğini ya da o durumda nasıl davranılması gerektiğini bilmiyorlardır.

33

Sınıf yönetimi üzerine yapılan temel araştırmaların bazıları Jacob Kounin tarafından 1970’li yıllarda yapılmıştır. Kounin, düzenli sınıf ortamları yaratmanın kilit noktasının davranış problemlerini, baştan daha problemler oluşmadan engelleme becerisinin öğretmende bulunması olarak açıklar. Bu bulgular yıllar geçtikçe desteklenmektedir.

34

Kounin’e göre sınıf yönetimi düzenli bir sınıf ortamı sağlamak ve bunu koruyabilmek için öğretmenin uyguladığı stratejilerle ilgili bir kavramadır. Disiplin ise öğretmenin davranış problemleri karşısındaki tepkileri ile ilgilidir. Sınıf yönetimi problemleri önlemeye yönelikken; disiplin, problemler ortaya çıktıktan sonra izlenecek yolu gösterir.

35

Sınıf yönetimi ve öğrenme arasındaki ilişki bir çok kez ortaya konulmuştur. Konu hakkında yapılan araştırmalara göre, “etkili sınıf yönetimi, öğrenci katılımını sağlar ve rahatsız edici davranışları azaltırken öğretime ayrılan zamanı arttırır ve bütün bunlar öğrenci başarısını yükseltir.” Daha sonra yapılan araştırmalar da iyi yönetilen sınıfların, etkili okulların karakteristik özelliklerinden biri olduğunu göstermiştir.

36

Etkili okulların özellikleri olduğu gibi etkili sınıflarında özellikleri bulunmaktadır. Biehler ve Snowman’a göre bir sınıfın iyi yönetilip yönetilmediğinin göstergesi vardır. Bunlar:

1) Öğrenciler kendilerinden ne beklendiğini biliyorlardır ve beklenileni yaptıklarında başarı duygusu yaşarlar.

2) Öğrenciler, öğretmenin yönlendirdiği öğretim etkinlikleriyle meşguldür.3) Boşa geçen zaman, karışıklık ve kesinti çok az olur.4) Anlamlı, işe yönelik bir hava vardır, ama aynı zamanda sınıfın atmosferi

rahat ve hoştur.

37

Sınıf Kurallarının Oluşturulması

“Kural, davranışlarımıza yön veren, uyulması gereken ilke” olarak tanımlanmaktadır. Sınıf yönetimi açısından bakıldığında kural, “kabul edilebilir davranışlar için standartlar sağlar”, diğer bir deyişle kurallar öğrencilere sınıfta hangi davranışın kabul edilebilir hangi davranışın kabul edilemez olduğunu açıklayan yargılar” olarak tanımlanmaktadır.

38

Sınıf Yönetimi ve Kurallar Geliştirme

Sınıf yönetim konusundaki bilişsel yaklaşımlar, öğrenci anlayışı üzerinde yoğunlaşır ve üzerinde durulan nokta yönergelerin ve kuralların nedenlerinin anlatılmasını öngörür. Kurallara sadece var oldukları için uymak değil, nedenlerini anlayarak uymak önemlidir.

Bilişsel Yaklaşımlar

39

Sınıf yönetimi konusundaki bilişsel yaklaşımlar anlaşılır ve pratiktir. Öğrenciler, kuralların var olma nedenlerini anladıkça, kurallara daha çok uyarlar. Kuralların kendisinin ve başkalarının haklarını korumak için olduğunu anladığında ise kurallara uymada isteklilik artar. Araştırmalar göstermiştir ki bu sorumluluk duygu ahlaki düşüncenin gelişmesine de katkıda bulunur.

40

Etkili Sınıf Yönetimi ve Disiplinle İlgili Kuralların Planlaması

• Öğretmenler ;

– Direktifler (yönerge) verir.– Nadiren öğrencileri uyarır. Bu uyarılar öğrenmeyi aksatacak nitelikle

değildir.

Bunlar ideal koşullar mıdır? Elbette. Peki bunlara ulaşmak imkansız mıdır? Hayır.

41

İşleyişi Belirleme

Öğrenci analizi ve sınıf ortamının değerlendirilmesi. Yönerge ve kuralları planlama.

Yönergeler öğrencilerin günlük aktivitelerinde izleyecekleri rutinleri belirtir.

Deneyimli öğretmenler deneyimsiz olanlara göre kuralları, öğrencilerin otomatik olarak takip edeceği rutinler haline gelene kadar planlayıp öğretirler ve bu işleyiş bir düzen ve denge duygusu sağlar.

42

Etkili Kurallar Oluşturma

Araştırmalar göstermektedir ki tutarlı ve sık sık açıklanan açık ve mantıklı kurallar sadece davranış problemlerini azaltmakla kalmaz aynı zamanda okuldakiler arasında sorumluluk ve aitlik duygularını da geliştirir.

43

Etkili kurallar oluşturma da dikkate alınacak genel stratejiler:— Bilişsel yaklaşımın kurallara bakış açısı öğrenenin bu kuralları

öğretmesiyle ilgilidir. — Kurallar için anlamlı nedenler belirtin.— Öğrencilerin katkıda bulunmalarını sağlayın.— Sınıf ve okul kurallarında istikrarlı olun.— Kuralları olumlu cümleler halinde belirtin.— Genel olarak, kurallar, yapılmaması gerekenler yerine, öğrencilerin

göstermesi istenen davranışların açık ifadeleri olarak belirtilmelidir.— Kurallar listesini kısa tutun.— Olumlu davranışı pekiştirin ve ödüllendirin.— Kurallara uyma konusunda örnek olun.

44

Kuralların Uygulanması

• Planları uygulama aşamasında üç önemli olayın altını çizmek gerekir.– Davranış biçimleri okulun ilk birkaç gününde yerleşir.– Kurallar ve yönergeler dikkatlice öğretilmelidir.– Kurallar ve yönergeler düzenli olarak denetlenmelidir.

45

Okula Başlama

Araştırmalar göstermektedir ki davranış biçimleri okulun birkaç gününde şekillenir. İlk izlenimler, öğrencilerin derse karşı tutumları ve sınıf aktivitelerine katılımlarında kalıcı izler bırakır.

– Kurallar,rutinler ve beklentiler belirlenir.– Öğrenci kendi sınıfı, öğretmeni ve beklenen standartlarla ilgili ilk

izlenimlerini ilk günde edinir.İlk gün, sınıf çalışmasına, açıkça ifade edilmiş, çabukça ve başarıyla tamamlanabilen bir öğretim etkinliği ile başlamak sınıf yönetimi ve kuralları uygulamada önemlidir.

46

Bizim öğretmen daha ilk günden bazı kurallar

üzerinde durmayı sever.

47

Kuralların İşleyişlerin ÖğretilmesiÖğretmen;• Yönergeleri model olarak göstererek ve bunları uygulayarak öğrencilerin

anlamalarını kolaylaştırır.• Örneklerini sesli düşünme yoluyla ve ayrıntılı olarak tartışarak birleştirir.

48

Sınıfta ders süresinin verimli biçimde işlenmesi, öğretmenin en önemli mesleki sorumluluk ve yeterlik göstergesidir.

49

Kurallar ve Uygulanmasını Denetleme

• Etkili öğretmenler, davranış bozukluklarına anında tepki gösterir, öğrencileri bozulan kuralları tartışmaya yönlendirir, kuralın neden önemli olduğunu ve davranışın neden uygunsuz olduğunu tartışmalarını ister. Öğrencilerin kuralları anlaması, onların bu kurallara sonuçlarına bakmasızın uyma olasılığını artırır.

50

Bilişsel yaklaşıma göre sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili kurallar geliştirme öğrencilerde sorumluluk geliştirme süreci olarak düşünülür. Öğrenci anlayışı üzerinde yoğunlaşılır ve üzerinde durulan nokta yönergelerin ve kuralların nedenlerinin anlatılmasını öngörür. Kurallara sadece varoldukları için uymak değil, nedenlerini anlayarak uymak önemlidir. Sınıf yönetimi ve disiplinle ilgile ilgili kurallar geliştirmede etkili olan diğer yaklaşım davranışçı yaklaşımdır.

51

Sınıf Yönetimi ve Kurallar Geliştirme: Davranışçı Yaklaşımlar

Davranışçı yaklaşıma göre, öğrencilerden beklenenleri belirten sınıf kuralları, öğrencilere kazandırılmalıdır. Bunu kazandırmak için yapılacak şey, kuralları, sınıfta öğrencilerin ne yapacaklarını söyleme, gösterme ve uyulama ve kurallara uygun davranışlar gösterdiklerinde de, bu davranışlarını onaylama ve ödüllendirme olmalıdır.

Davranışçı yaklaşıma göre kuralları oluşturma ve uygulama sürecinde genel olarak aşağıdaki ilkeler önemlidir.

52

Belirgin olma: kurallar açık olmalıdır. Kural, öğrencinin ne yapacağını gözlenebilir şekilde betimlendiğinde, kurala uyulup, uyulmadığına açıkça, tartışmasız bir şekilde karar verilir. Bazı öğretmenler her duruma uygun diye, nereye istenirse çekilebilecek kurallar oluşturur. Bu kurallar çok kullanışsızdır. Ör: “adam gibi davran”, “uslu çocuk olun” gibi.

53

Tasarruf: çok sayıda kural oluşturma etkili değildir. Kurallar çok sayıda olduğunda öğretmen ve öğrenciler kuralları hatırlamakta zorluk çekerler. Kuralları öğretmenler planlamalı ve öğrencileri kuralın kuralın oluşturulmasına katmalıdır. Ancak çocuklara kural oluşturma fırsatı verme, kurallarla ilgili bir başka olumsuz yanıdır ancak sınıf kurallarının gereği öğrencilerle tartışılabilir. Bazen öğretmenlerin gereksiz kuralları, öğrencilere uygun olmayan davranışlarda bulunmak için fikir verir.

54

Davranışın SonuçlarıKuralların öğrenci davranışını yönetebilmesi için, kurala uygun davranmayı izleyen pekiştirme veya ceza arasında ilişkinin kurulması için öğretmenin sistematik çabaya yer vermesi gereklidir. Bu uğraşlardan biri, ipuçlarına yer verebilir.– Kurallar yazılı yada resimlendirilmiş bir

şekilde ilan edilebilir.– Dersin başında kurallar söylenebilir yada

bir öğrenciye okutulabilir.– Dersin başında öğrenciler rol oynayarak

kuralları gösterebilir.– Kurallara kimin uyduğuna, öğrencilerin

dikkati çekilerek modelleme sağlanabilir.

55

Sınıfta İletişim ve Disiplinle İlgili Kurallar Geliştirme

Sınıfta iletişimin gerçekleşmesi için öğrencilerin yerinde oturma, dinlenme, ödev yapma, izin verildiğinde konuşma ve yönergelere uygun davranma gibi davranışları göstermeleri gerekir.

Ana-baba ve öğretmen gibi çocuğun yaşamında önemli yeri olan yetişkinlerin, çocuğun yaptıklarını uyarma, eleştirme yada yapamadıklarını onun yerine yapma yada yapılışını gösterme gibi dikkat etme, ilgilenme niteliğindeki geribildirimleri, kesin bir genelleme yapmamak şartıyla çocuğun yaptığı bu davranışları artırabilir.

56

Sınıfta Davranış Problemlerinin Yönetimi

Davranış problemlerini azaltmada ve yok etmede evde ve okulda çeşitli stratejilerin kullanıldığı bilinmektedir. Sınıfta etkili disiplini sağlamak için öneriler:– İstenmeyen davranışı oluşmadan önlemeye çalışın.– Mümkün olduğunca istenmeyen davranışı söndürmeye çalışın.– İstenmeyen davranışı yok etmek için zaman geçmesini bekleyen veya

ortam değiştirin.– İyi bir model olmayı unutmayın.– Öğretmeyi sevgi ve ilgi ile gerçekleştirin.

57

Hazırlayanlar

• 100209022 Merve ÇINAR• 100208000 Esra TIRTIR• 100209024 Merve ÖZKAYA• 100209008 Tuğba IŞIK• 100209045 Berrin ASLAN• 100209036 Hilal DÖNER