2.SEQUENCE STRATGRAFS2.1 Sequence stratigrafisi nedir?2.2 Deniz dzeyi deiimleri2.3 DENZ SEVYES LMLER 2.3.1.Oksijen izoplar 2.3.2. Ky deiimleri 2.3.3. Gel git kaytlar

Walther KanunuWalther Kanununa gre, kronostratigraik snrlar litolojik snrlar daima keserler. Ayn olan litolojik birimler ayn zaman aralnda kelirler diye bir kaide yoktur. Dolaysyla ekilde siyah izgiler litolojik snrlar gsterirlerken, krmz izgiler kronostratigrafik snrlardr.

Sequence Stratigrafisi nedir? Sequence stratigrafisi son bir ka 10 ylda gelimi olup, sedimentlerin zaman ve bolukta ne eit bir geliim gsterdiklerini jeologlarn yorumlamas iin ortaya konmutur. Bu yntem, dier yntemler gibi litoloji, fosil ierii gibi stratigrafik yntemler kullanmak yerine, kelleri deniz seviyesi deiimleri ve sediment kaynann deiimi ile oluan paketler olarak ayrp incelemektir. Bu da demektir ki bu paketler arasnda oluan snrlar kronostratigrafik yzeylerdir. Bu yzeyler, deniz seviyesi dt zaman uyumsuzluklar ve deniz seviyesi ykseldii zaman oluan ak yzeyleri (flooding surfaces) ierirler.

Deniz Seviyesi neden deiir?Deniz suyu miktarndaki deiim: Bunun birinci sebebi buzul erimeleridir. Bir ikinci sebep ise, scaklk deiimidir.Ortalama okyanus suyu scaklnn 10C artmas seviyenin yaklak 10m ykselmesine neden olmaktadr. Bu da gstermektedir ki iklimsel faktrlerin suyun artnda ciddi nemi vardr.Global scaklk arttnda buzullar erir ve deniz seviyesi ykselir, tersi durumda ise scaklk azalmas durumunda buzullar artar ve deniz seviyesi der.Deniz suyu ieren basenlerin hacmindeki deiim: Deniz suyu ieren basenlerin hacmi ve ekli deiebilir. Bunlar okyanusal kabukta oluan okyanus basenleri ya da ktasal kabuktan oluan ktasal basenler olabilmektedir. Bunun hacim deiiminin sebebi levha tektoniidir. Okyanus ortas srt yaylmas ve deniz tabanndaki art, okyanus basenlerinin hacmini azaltr. Scak mama ykselerek litosferi okyanus ortas srt boyunca kaldrr, bu da okyanusal basenlerin hacmini azaltr ve okyanuslarn ktalardaki boluklara akmasna neden olur. Bunun tersi olarak ktalarn arpmas durumunda okyanusal basenin hacmi artar ve deniz seviyesi der.

Oksijen izotoplar:Deniz seviyesi deiimlerinin lm:

Gel git kaytlarDenizlerde gzle de gzlenebilen gel git olaylar, en ksa periyotlu deniz seviyesi deiimleridir. Hemen hemen yakn lokasyonlar olmasna ramen deniz seviyesi deiimleri blgesel olarak farkllk gsterebilmektedir.

Deniz Seviyesi neden deiir?Deniz suyu miktarndaki deiimDeniz suyu ieren basenlerin hacmindeki deiim

Deniz seviyesi kavramlarSu derinlii: Deniz yzeyi ile biriken sedimentlerin st yzeyi arasndaki mesafedir.

Relatif deniz seviyesi: Deniz yzeyi ile biriken sedimentlerin alt yzeyi arasndaki mesafedir.

Eustasy: Deniz st yzeyi ile yerin merkezi arasndaki mesafedir.

Sediment ve Accommodation Space(Yatak boluu) kavramlar Yatak boluu, deniz seviyesi ve sediment miktar arasndaki iliki

Kaynaktan daha byk paralar halinde kan sediment taneleri, basene doru ilerlerken, suyun gcnn azalmas ve byk paralar tamak yerine daha kk paralara gcnn yetebilmesi nedeniyle git gide tane boyu klr.

Akarsular, deniz seviyesi deiimleri olmas durumunda denge profili kurmak maksadyla kendini yeni deniz seviyesine uydurmaya alr.

Al uyumsuzluun kesitte ve arazideki grnm

Deniz seviyesinde deime veya tektonik deiimler olmas durumunda, denge profili kurulmas maksadyla alvyonal sedimentler erosyona maruz kalr veya depolanma gsterir.Ykselim nedeniye meydana gelen erozyonAlalma nedeniye meydana gelen erozyon ya da depolanmaRelatif deniz seviyesi ykselimi nedeniyle meydana gelen depolanmaRelatif deniz seviyesinin d nedeniyle meydana gelen erozyon

Sequence stratigrafisinde en kk birim parasequence tir.

Bir parasequence, sediment kayna ile yatak boluu arasndaki dengede, var olan en ksa periyotlu deiimin sonucudur.

Yatak boluu oluum miktarndaki art sonucu grlen ardalanma. Parasequens 2, 1den kalndr.

Yatak boluu oluum miktar sabit . Parasequens 1 ve 2 birbirine eittir.

Yatak boluu oluum miktar azalyor. Parasequens 1 ve 2 birbirine eittir.

Yatak boluunun miktar azalyor. Parasequens 2, 1 den kalndr.

Progradation: Eer, yatak boluunun art oran sabit sediment artndan az ise, parasequensin ardalanmas alttakine oranla basene doru ilerler.Bu ardalanma trne progradation denir.

Aggradation:Eer, yatak boluundaki art sediment miktarndaki arta eit ise stteki parasequens seti alttaki ile ayn hizada ardalanmaya balar. Bu ardalanma trne aggradation denir.

Retrogradation:Eer, yatak boluundaki art sediment kaynana gre fazlaysa, her depolanma zonundaki depolananlar alttaki parasequense gre daha karaya yakn depolanrlar. Bu ardalanma trne retrogradation denir.

Highstand Systems Tract (HST):ekilden de grld gibi t0- t7 zamanlar arasnda relatif su seviyesi ykselmektedir ve yeni yatak boluu olumaktadr. ekle bakacak olursak ve t0-t1 ve t1-t2 arasnda oluan yatak boluu miktar eittir.Her parasequens iindeki sediment miktarnn eit olduu da gznnde bulundurulacak olursa, burada agrradational bir ardalanmann gerekleecei aktr. t2 ile t3 arasna bakacak olursak yine yatak boluu olumaktadr fakat alttakine gre bu art oran git gide azalmaktadr. Bu durumda parasequens, alttakine gre progresyon gsterecek yani ilerleyecektir.Bylece parasequensler basene doru ilerleme gsterir.Maksimum relatif deniz seviyesi ykselimi ile maksimum relatif su seviyesi arasnda depolanan sediment paketine highstand systems tract denir.

Sequence Snr:t7nin hemen sonrasnda relatif deniz seviyesi dmeye balar. Deniz seviyesi kysal sedimentlerin st hizasndan aada kalr ve denge profili kurulmas asndan erozyona uratlmaya balar. Kaznan sedimentler yaknlarda deil de basen iine doru yer bulduklar yerlerde depolanrlar. Bunun sonucu olarak kyya yakn olan proximal blgede Bir uyumsuzluk yzeyi olumaya balar. Su seviyesi dmeye devam ettike daha fazla sediment erozyona urar. Daha ok sediment basen iine ular (t11 ve t12 arasnda daha maximum dn olduu noktaya kadar).Bu olay t16daki en dk relatif su seviyesine kadar devam eder. Sonra su seviyesi tekrar ykselmeye balar ve bypass blgesi su altnda kalana kadar sediment geii srer fakat anma durur. Bu deiimler uyumsuzluk yzeyleri olutururlar. Bu uyumsuzluk yzeylerine sequence snrlar denir.

Falling Stage Systems Tract (FSST):

Relatif su seviyesinin dmesi ve artan erozyon birleince, ilerleme basen iine doru geliir. t7 ile t16 arasndaki, yani deniz seviyesi d esnasndaki depolanan sedimentlere falling stage systems trackts denir.

Lowstand Systems Tract (LST):t16da teorik eriye bakarsak relatif deniz seviyesi d minimuma ular ve yatak boluu ne azalr ne artar.t17de kk bir miktar yatak boluu oluur, bu da kynn alttaki halinden yukarya doru kmasn salar, ilerleyen denizel sedimentler depolanmaya balar ve ak sistemi de andrmay durdurur. Bu olay t21e kadar devam eder. Minimum relatif deniz seviyesi ile yatak boluunun art arasnda oluansediment depolanmasna lowstand system tracts denir.

Trangressive Yzey:Relatif deniz seviyesi nemli lde ykselmeye balar, yatak boluunun sediment kaynandan daha fazla olduu noktaya ular ve transgresyon gerekleir. Sedimantasyon karaya doru dner ve retrogradational paraseuensler ya da setler depolanmaya balar, bu retrogradational paraseuenslerin tabanna transgresif yzey denir.

Transgressive Systems Tract (TST):Trangresif yzeyin zerinde transgresif system tracts oluur.Yatak boluunun art oran, sediment miktarndan fazla olduu aralkta oluan bir olaydr (t21 ve t23 arasnda). Bu sistemde sedimentler distal (basene yakn) alandan ok proximal (karaya yakn) alanda birikirler. Transgresif System Tractn paraseuensleriretrogradational depolanma gsterirler.

Maximum Flooding Surface:Deniz suyu ykselim oran artncadistal (uzak) blgeler tamamen ya da hemen hemen tamamen silikastik sedimentler ynnden fakirleir. nk sedimentasyon yeri karaya uzak deildir. Dolaysyla basenin derin ksmlarna ok az sediment ular. Deniz taban uyumsuzluk yzeyinin st snrna maximum flooding surface denir.

Sediment kaytlarnda be farkl periyotlu dng tanmlanmtr. lk dng 50-200 milyon yl periyotludur. kinci dng, 5-50 milyon yl, nc dng, 0.2-5 milyon yl, drdnc 100-200 bin yl , beinci dng ise 10-100 bin yl periyotludur.

Sequensler birleerek sequens setlerini olutururlar. Bu setleri oluturan dnem, sequensleri oluturan deniz seviyesi deiimlerinden daha uzun periyotlu bir dnemdir.

Eustatik deniz seviyesi dngleri ve basenlerin alalm parasequenslerin, sequenslerin ve sequens setlerinin kelmesini kontrol edecek niteliktedir. Bu fikir sequens stratigrafisinin temelini oluturur.

Oksijen izotoplar ve yerin jeolojik devirlerdeki ssal deiimi arasndaki iliki