216 kapital 31 01 2011

NA ZATVORAWE, PETOK, 28.01.2011, 13.00~.

MBI 10 1,99%MBID 3,04%OMB 0,32%

EVRO/DENAR 61,50DOLAR/DENAR 44,84 EVRO/DOLAR 1,37

NAFTA BRENT 97,87EURORIBOR 1,62%

pone

deln

ik.3

1. ja

nua

ri.

201

1 | b

roj

216

| go

dina

1 |

cena

20

den.

| te

l. 2

55

14 4

1 | f

aks

. 2 5

8 14

40

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (28.01)

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari... ~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

VOVEDNIKALEKSANDAR JANEV

UVOZ NA INFLACIJA� STRANA 2

3

44

SDSM IZLEZE OD SOBRANIETO

IZBORI VOMAJ?!� STRANA 12-13

KHV DOZVOLI DOKAPITALIZACIJA NA BANKATA

KOMERCIJALNA BANKA OD 11 FEVRUARI ]E SOBIRA 15 MILIONI EVRA� STRANA 11

Lon-proizvod-stvoto raste, makedonskite tekstilni brendovi tonat! � STRANA 10

Statistikata ja potvrdi lo{ata godina za makedonskite kompanii � STRANA 4

� STRANA 2-3

CENATA NA KAKAOTO ]E RU[I REKORDI NA SVETSKITE BERZI

PO [E]EROT, KAKAOTO KAPAK ZA KONDITORITE! PO [OKOVITE OD POSKAPUVAWETO NA [E]EROT I DRUGITE PREHRANBENI SUROVINI, KONDITORSKATA INDUSTRIJA NASKORO ]E SE SOOÎ SO NOV UDAR OD REKORDNIOT RAST NA CENATA NA KAKAOTO. EVROPA, VITAMINKA I MAKPROGRES VE]E NAJAVUVAAT POSKAPUVAWE NA NIVNITE PROIZVODI.

RASTAT CENITE, PA I PROIZVOD-STVOTO NA ÊLIK

]E BIDE LI 2011 GODINA NA METALUR[KATA INDUSTRIJA?!

� STRANA 12-13

ponedelnik

13

00

9

...POGLED NA DENOT...QUPÔ ZIKOV

NE-NOR-MAL-NO!� STRANA 4

MALI ELEKTRANI

Od 47 firmi, samo eden gradi hidrocentrala � STRANA 9

SAGATA SO MEDIUMITE NARAMKOVSKI

Blokiraweto na smetkata moè da ja odvede A1 vo ste~aj?!� STRANA 6

KOLUMNA JO[IO TAMURA

SEDUM PATI[TA ZA IZLEZ OD KRIZATA� STRANA 14

Navigator2 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

Porasna globalnoto proizvodstvo na aluminium vo 2010 godina vo odnos na 2009, dostignuvaj}i obem od 40,426 milioni toni, soop{ti Me|unarodniot institut za alu-minium. Lani vo svetot, vo prosek dnevno se proizveduvale po 111.800 toni aluminium. Najgolem proiz-voditel i ponatamu e Kina so 16,131 milioni toni, {to e zna~itelno pove}e od 12,964 milioni prozve-deni vo 2009 godina. Samo vo dekemvri minatata godina vo globalni ramki se proizvedeni 3,374 milioni toni aluminium, odnosno vo prosek 108.800 toni dnevno.11,2%

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

ALEKSANDAR [email protected] JANEVALEKSANDAR JANEVjanj ev@@kappital.com.mk

Inflacijata vo globalni ramki po~nuva da sta-nuva glaven problem {to gi ma~i ekonomistite, a mnogu brzo moè da se vdomi i vo makedonskata ekonomija. Na golemo se polemizira dali rastot na cenite kako posledi-ca na zgolemuvaweto na pobaruva~kata e signal na ekonomsko zakrepnuvawe ili, sepak, e alarm za nova kriza?! No, nema dilema deka rastot na cenite vo Make-donija ne e posledica na pogolema ekonomska aktivnost, nitu, pak, na zgolemuvawe na platite i na potro{uva~kata na gra|anite. Inflacijata vo Makedonija e uvozna! So vlezot na nafta, hrana i drugi surovini od stranst-vo vleguvaat i povisokite ceni na pazarot. Posled-nite statisti~ki podatoci, spored koi cenite na nekoi osnovni prehran-beni proizvodi porasnaa i do 35% za edna godina, se dovolen dokaz deka in-flacijata }e bide glavniot predizvik vo ekonomijata godinava. Nekoi ekonomisti pred-viduvaat deka lesno moè da ni se povtori 2008 godina, koga inflacijata nadmina 10%, bidej}i se o~ekuva cenite na naf-tata, p~enicata, {e}erot, masloto na svetskite berzi dopolnitelno da rastat do krajot na godinava. Povi-sokite ceni go zagrozuvaat ìvotniot standard, pla-tite ne samo {to ne ras-tat, tuku i gubat od svojata vrednost. Vo takov slu~aj,

UVOZ NA INFLACIJA

PONEDELNIK 31 JANUARI 2011PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

gra|anite tro{at pomalku. Ako tie tro{at pomalku, se namaluva pobaruva~kata na proizvodi, kompani-ite pomalku }e rabotat, ekonomijata }e stagnira. Dodeka porastot na cenite zema zagriùva~ki razmeri, a Makedonija kako uvozno zavisna zemja ne moè da se odbrani od ovoj trend, se postavuva pra{aweto kako da se ublaì cenovniot {ok, {to treba da napravat Vladata ili monetarnata vlast za da gi za{titat gra|anite od dopolnitelno zagrozuvawe na ìvotniot standard?! Evropskata centralna banka ve}e signalizira{e deka naskoro moè da se slu~i da gi zgolemi kamatnite stapki, iako odredeni evropski zemji ~uvstvuvaat seriozni posledici od dol`ni~kata kriza. Pretsedatelot na ECB, @an-Klod Tri{e, predu-predi deka guvernerite na centralnite banki mora vnimatelno da gi sledat inflaciskite pritisoci. No, vo vakov slu~aj, monetarnata politika vo zemjava ne moè mnogu efikasno da deluva, bidej}i zgolemuvaweto na osnovnata kamata moè da postigne negativen efekt vrz zakrepnuvaweto na ekonomijata - izvlekuvawe na likvidnosta od stopanst-voto i povtorna kontrakcija na kreditnata aktivnost, {to samo dopolnitelno }e ja namali potro{uva~kata. Re{enieto na problemot go ima Vladata. Taa moè so nekolku instant-merki, kako {to se subvencionirawe na nekoi osnovni prehranbeni proizvodi ili intervencija od stokovite rezervi so nafta, p~enica ili maslo da go ublaì momentalniot rast na cenite. Vo taa nasoka, kako preventivni merki, Vladata ve}e ja na-mali carinata na {e}erot od 30% na 5%, a go odloì i najavenoto poskapuvawe

na strujata. No, re{enieto na problemot treba da se bara na dolg rok. Makedonija sega bi gi odbegnala posledicite od globalniot porast na cenite na hranata i na surovinite dokolku ne be{e do tolku uvozno zavisna zemja, i pokraj toa {to ima priroden potencijal za pogolem razvoj na sopstveno-to proizvodstvo. Obemot na zemjodelskoto proizvodstvo pokaùva deka ovoj sektor ne ja zadovoluva vo celost doma{nata pobaruva~ka i sozdava potreba za uvoz od stranstvo. Zatoa, potrebna e pogolema poddr{ka od Vladata i stimulirawe na doma{noto proizvodstvo na p~enica, {e}er i drugi kulturi, koi, iako sovr{eno uspevaat na ova podnebje, sepak, gi uvezuvame. Svetskite analiti~ari prog-noziraat deka cenite kon krajot na 2011 godina }e se smirat, no, vo me|uvreme, Vladata mora budno da ja sledi inflacijata {to ni se zakanuva za da ja za~uva cenovnata stabilnost vo dràvata i da go skroti narodot, koj ve}e ne se {tedi da izleze na ulica.

I

Po {okovite od poskapuvaweto na {e}erot i drugi-te prehranbeni surovini, konditorskata industrija naskoro }e se soo~i so nov udar od rekordniot rast na cenata na kakaoto. Evropa, Vitaminka i Makprogres ve}e najavuvaat poskapuvawe na nivnite proizvodi

CENATA NA KAKAOTO ]E RU[I REKORDI NA SVECENATA NA KAKAOTO ]]]]EEEEEEE RU[I REKORDI NA SVE

PO [E]EROT, KAKAPAK ZA KOND

Cenata na kakaoto denovive se o~ekuva da go sru{i rekordot

od 3.720 dolari za metri~ki ton, otkako najgolemiot proizvoditel na kakao vo svetot, Bregot na Slonovata Koska, zabrani izvoz na kakao poradi politi~kata kriza vo ovaa zemja so izborite za pretsedatel. Ova }e bide kapak na problemot so cenite na osnovnite surovini, so koj se soo~ija doma{nite konditorski fabriki. Kako rezultat na site poskapuvawa, tie ve}e presmetu-vaat novi zgolemuvawa na cenite na nivnite krajni proizvodi i stravuvaat deka poradi toa }e im se namali proda`bata.“Kakaoto vo golem del od na{ite proizvodi u~estvuva so 50% do 60%. Go nabavuvame od kompanii-dileri od zemjite na Evrop-skata unija, a minatata godina nabavnata cena mu porasna za 27%. Vlijanieto od poslednite

slu~uvawa vo Bregot na Slono-vata Koska s$ u{te ne stignale do nas, bidej}i nabavuvame mese~no i imame nekoi zalihi. No, ako trendot prodolì, sekako deka o~ekuvam novo poskapuvawe i na ovaa surovina”, veli Savka Dimitrova, generalen direktor na fabrikata Evropa od Skopje. Pokraj poskapuvaweto na kakaoto, Dimitrova potsetuva i na poska-puvaweto na cenite na {e}erot za 39%, bra{noto za 57%, bilnata mast za 18%, p~enkarniot skrob za 47% i glikozniot sirup za 18% vo minatata godina. Spored nea, seto toa zna~itelno vlijae na zgolemuvawe na cenata na proizvodite na Evropa. “Poradi kontinuiranoto poska-puvawe na site surovini koi gi koristime vo procesot na proizvodstvo, sekojdnevno ka-

SAVKA DIMITROVAGENERALEN DIREKTOR NA EVROPA

Minatata godina cenata na kakaoto porasna za 27%. Poradi kontinuiranoto poskapuvawe na site surovini koi gi koristime vo procesot na proizvodstvo, sekojd-nevno kalkulirame novi ceni, no nikako da zavr{ime so presmetuvaweto, zatoa {to nabavnite ceni posto-jano rastat. Vo sekoj slu~aj, novite poskapuvawa na na{ite proizvodi }e bidat od 5% do 7%. Sekoga{

koga ima drasti~ni zgolemuvawa na cenite, za ista koli~ina na-bavna surovina se o~ekuva da ima i namalena potro{uva~ka na krajnite proizvodi.

MAJA [email protected]

C

Navigator 3��NE IM BE[E DENOT�LIDERI �POBEDNIK

KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

KOGA VA[ITE REZULTATI ZBORUVAAT SAMI ZA SEBE, NEMOJTE DA GI PREKINUVATE

HENRI X. KAISERAMERIKANSKI INDUSTRIJALIST

�

Za pozdravuvawe e upor-nosta na ministerot za vnatre{ni raboti na Sr-bija, Ivica Da~i}. Re{en e do kraj da ja istera idejata samo so li~ni karti da se pominuva makedonsko-srpskata granica. Iako mina-tata godina, koga be{e vo poseta na zemjava so ministerkata Gordana Jankulovska pregovaraa za realizacijata na ovaa ideja, toj sega donese i predlog-tekst, koj dokolku se usvoi, }e ovozmoì pominuvawe na dràvnite granici samo so li~ni karti. “I Srbija i Make-donija im dozvoluvaat na gra|anite na EU da vleguvaat vo na{ite zemji bez paso{i. Zo{to nie pove}e bi gi sakale Fincite, Estoncite ili ne

go prati i porane{niot direktor na MAAE i opozi-ciski politi~ki aktivist, Mohamed el Baradej, a naredi da bidat brutalno pretepani i negovite privrzanici.Ova e daleku od dene{nata sovremena demokratija koja ja propagira me|unarodnata zaednica. Najprimamlivata turisti~ka destinacija za Makedoncite treba{e da bide posetena i od na{iot premier, Nikola Gruevski, koj, sepak, se odlu~i da ostane doma. Osven Gruevski, koj ja otkaà sredbata so Muba-rak vo znak na poddr{ka za demokratijata, ne izostana poddr{kata za protestantite od celata me|unarodna zaednica.

Pretsedatelot na Egi-pet, Hosni Mubarak, si prodolì po svoe. Iako Belata ku}a go sovetuva{e da gi iskoristi protestite kako mo`nost da go slu{ne “glasot na narodot” i da gi sprovede potrebnite reformi, toj u{te edna{ go pokaà svojot avtoritet. So gumeni kur{umi, solza-vec i topovi, negovata policija se obiduva{e da gi rastera protestite koi odnesoa pove}e od 130 `rtvi, a okolu 2.000 lu|e bea povredeni. Negoviot reìm otide dotamu {to naredi sekoj politi~ar ili biznismen koj }e se pojavi na ulicite za vreme na protestite da zavr{i vo zatvor, vo pritvor ili vo doma{en pritvor. Vo doma{en pritvor poradi u~estvo na protestite Mubarak

Z

� GUBITNIK

P

� MISLA NA DENOT

SVETO JANEVSKI

Tikve{ povtorno go iznenadi pazarot –

tradicionalnite vina dobija nov izgled, podm-laden i poatraktiven za potro{uva~ite

NIKOLA TODOROV

Nitu masovnata medi-umska kampawa koja ja

po~na denovive nema da mu pomogne so izmenite vo Zakonot za visoko obrazo-vanie

HAUARD STRINGER

Soni godinava na pazarot }e lansira u{te eden nov

proizvod, Soni plej stej{n NGP, koj sigurno }e & donese mnogu prihodi na japonskata kompanija

MILE JANAKIESKI

Ako ukrainskite avtobusi vozat niz

Skopje so brzinata so koja doa|aat od Ukraina, te{ko na idnite patnici

AVTORITETOT NA DELO

BRAVO ZA UPORNOSTA!

IVICA DAÎ]

HOSNI MUBARAK

TSKITE BERZITSKITE BERZI

AKAOTO DITORITE!

pretsedatel na Upravniot odbor na Vitaminka. Toj objasnuva deka i kaj niv kakaoto u~estvuva so 60% vo proizvodstvoto na ~okoladi, koi, pak, vo vkupnoto proizvodstvo opfa}aat okolu 30%. Za Makprogres od Vinica vo tekot na minatata godina cenata na kakaoto se zgolemila za 200%. Tie se pesimisti za biznisot vo 2011 godina poradi najavite od

stranskite dostavuva~i deka trendot na poskapuvawe na surovinite, vklu~uvaj}i go i {e}erot, }e potrae do polovinata od godinava. “Izvozot vo januari opadna za 50%, a proda`bata na doma{niot pazar e namalena za 40%. Ve}e rabotime so reducirani smeni vo fabrikata, cenite gi zgolemivme za 5% do 7%, no rabotata ni se namaluva”, veli Aleksandar

znam koi drugi ~lenovi na EU, otkolku {to me|usebe se sakame i po~ituvame”, pra{a Da~i}. So ovaa izjava toj & dade primer na makedonskata vlast vo odnos na na~inot i nasokata vo treba da se razvivaat me|usosedskite odnosi. Namesto rivalstvo, srpskiot minister po-nudi sorabotka, a namesto #neras~isteni dolgovi# od minatoto, poso~i na pove}evekovna zaedni~ka isto-rija na ovie dve zemji.Sekoja ~est za esnafskiot poteg, samo da se nade-vame deka na{ata Vlada }e vozvrati so isto na podadenata raka od strana na srpskite kolegi.

IVICA DAÎ]

HOSNI MUBARAK

SIMON NAUMOSKIPRETSEDATEL NA UO NA VITAMINKAFakt e deka sekoja prat-ka {to ja pora~uvame e so nova cena. Nabavkite gi pravime na sekoi tri meseci direktno od proiz-voditeli od Belgija i Ho-landija. Duri i ako gi zgolemime cenite na na{ite proizvodi, toa nema da gi kompenzira negativnite efekti od op{toto poskapu-vawe na surovinite. Kaka-oto u~estvuva so 60% vo proizvodstvoto na ~okoladi, koi, pak, vo vkupnoto proiz-vodstvo na Vitaminka opfa-}aat okolu 30%.

ALEKSANDAR CVETANOVGENERALEN DIREKTOR NA MAKPROGRES Cenata na kakaoto minatata godina se zgolemi za 200%. Spored najavite od stranskite dostavuva~i, trendot na poskapuvawe na surovinite, vklu~uvaj}i go i {e}erot, }e potrae do polovinata od godinava. Site tie poskapuvawa pridonesoa vo janu-ari izvozot da ni opadne za 50%, a proda`bata na doma{niot pazar da se namali za 40%. Ve}e rabotime so reducirani smeni vo fabrikata, cenite gi zgolemivme od 5% do 7%, no rabotata ni se namaluva.

lkulirame novi ceni, no nikako da zavr{ime so presmetuvaweto, zatoa {to nabavnite ceni postojano rastat. Vo sekoj slu~aj, novite poskapuvawa na na{ite proizvodi }e bidat od 5% do 7%”, veli Dimitrova, objasnuvaj}ideka tie ne se zgolemeni od pred 3-4 meseci, koga porasnale od 3% do 4%. Taa predupreduva deka sekoga{ koga ima drasti~ni zgolemuvawa na cenite, za ista koli~ina nabavna surovina se o~ekuva da ima i na-malena potro{uva~ka na krajnite proizvodi.Od Vitaminka o~ekuvaat trendot na rast na berzanskata cena na kakaoto da prodolì, a toa }e povle~e poska-puvawa i kaj krajnite proizvodi. Lani tie poskapea za 2% do 4%. “Fakt e deka sekoja pratka {to ja pora~uvame izminatava godina e so nova cena. Nabavkite gi pravime na sekoi tri meseci direktno od proizvoditeli od Belgija i Ho-landija. Duri i ako gi zgolemime cenite na na{ite proizvodi, toa nema da gi kompenzira negativnite efekti od op{toto poskapuvawe na surovinite”, veli Simon Naumoski,

Cvetanov, generalen direktor na Makprogres od Vinica. Vo nivnite proizvodi (80% se ~okoladirani) kakaoto u~estvuva so okolu 15%, a dopolnitelno go koristat i vo prelivite. Go nabavuvaat od dileri od zemjite na EU. Toa {to dopolnitelno ja ote`nuva sostojbata na proiz-voditelite na ~okoladi i ~okoladni proizvodi e faktot {to od po~etokot na godinata carinata za uvoz na ~oko-ladi vo zemjava se ukina. Toa gi stava konditorite vo lo{a polo`ba na doma{niot pazar. Tie velat deka sega doma se ~uvstvuvaat isto kako i da rabotat na ev-ropskiot pazar, bez nikakva za{tita. Ote`nuva~ki e {to dràvata nema sklu~eno nitu me|unarodni spogodbi so koi bi im se olesnil plasmanot na stranskite pazari.

KAKAOTO E DEFICITARNO, SE OÊKUVA DA PRODOL@I POSKAPUVAWETO Toa {to e interesno kaj kakaoto e deka za razlika od ostanatite berzanski surovini, ~ii ceni skokaat i {peku-lativno, e deka toa e deficitarno. Za razlika od cenata na bra{noto, {e}erot, masloto za jadewe, bilnata mast i drugite inputi vo konditorskata industrija, kakaoto zavisi od ograni~enite koli~estva na proizvodstvo vo svetot. Pokraj Bregot na Slonovata Koska, kako golemi proizvodi-tel sleduvaat Gana, Indonezija i Brazil. So cenite vladeat multinacionalnite kompanii, nema novi nasadi, a se javu-vaat novi potro{uva~i kako raste~kite pazari na Kina i Indija. Zatoa, poznava~ite o~ekuvaat ovoj trend na rekord-no poskapuvawe da prodolì vo godinite {to sleduvaat. Kakaoto na svetskite berzi od 2007 godina do 2010 godina poskape za 2.000 dolari za ton, od najniskata vrednost od 1.600 dolari do najvisokata od 3.600 dolari za ton. Vo 2010 godina cenata opa|a{e, dvièj}i se od 3.600 dolari do 3.200 dolari za ton, na krajot od godinata. Sega, spored analizite na Blumberg, se o~ekuva nov nagoren trend i urivawe na rekordite od 1979 godina.

1600

3600

3200

3720

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

2007 2010januari

2010 dekemvri

2011 fevruari

RAST NA CENATA NA KAKAOTO OD 2007 DO 2010 VO TONI

Navigator4 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

Ne se potvrdi ja proekciite na Vladata za rast na makedonska-ta industrija vo

2010 godina. Poslednite statisti~ki podatoci za pad na industriskoto proiz-vodstvo od 4,3% vo 2010 godina samo ja potvrdija lo{ata godina koja ja pre-brodija makedonskite kom-panii. Samo vo dekemvri industrijata padna za 7,7%, sporedeno so istiot mesec prethodnata godina, so {to negativniot trend prodolì petti mesec po red. Podatoc-ite na Zavodot za statistika u{te edna{ se sprotivni na vladinite. Vo buxetot za 2010 godina se progno-zora rast na industriskoto proizvodstvo, posebno vo vtoroto polugodie, koga toj bi se dvièl na nivo od 3% do 3,5%. No, po s$ izgleda deka Vladata go potcenila vlijanieto na krizata.Najgolem pad minatata go-dina zabeleà metalopre-rabotuva~kata industrija za celi 55%, so {to se potvrdija i o~ekuvawata i proekciite na kompaniite vo ovoj sektor. Pad od 24,7% e zabeleàn kaj izdava~kata dejnost, a proizvodstvoto na hemiski proizvodi padna za 8%. Proizvodstvoto na mebel minatata godina beleì pad

od 9,3%, dodeka, pak, padot vo prerabotuva~kata indus-trija iznesuva 6,9%. Iako Vladata na po~etokot na godinata proektira{e rast od 3% vo grade`ni{tvoto, kako rezultat na ambicioz-nata programa za inves-ticii vo infrastrukturata, izgradbata na aerodromite i regionalnite i lokalnite pati{ta, sepak, proekciite potfrlija, a grade`nata industrija minatata godina zabeleà pad od 15,8%.Industriskoto proizvodstvo, spored podatocite na Za-vodot za statistika, lani go nosela metalnata industrija,

kade {to e zabeleàn rast od 22,2% na proizvodstvoto na osnovni metali. Zgole-menite subvencii za tutu-narite se reflektiraa so rast od 19,6% na proizvod-stvoto na tutun, a za 14,3% porasnalo proizvodstvoto na elektri~na energija gas i voda.

VLADATA PROEKTIRA RAST GODINAVA, KOM-PANIITE PESIMISTI

I za slednata godina Vla-data o~ekuva glaven dvigatel na rastot na ekomomijata da bide industriskoto proiz-vodstvo, so proektiran rast

od 5,2%, kako i rast od 4,8% vo grade`ni{tvoto. No, spored proekciite i biznis-planovite na kompaniite, mnogu te{ko deka i ovoj rast }e se realizira.Makedonskite kompanii ne se optimisti deka godinava }e imaat bum po kriznata 2010 godina. Iako pogolem del od niv vo biznis-planovite za 2011 godina proektiraat pogolemi dobivki i prihodi, sepak, ne veruvaat deka ekonomijata izleze od kriza. Gledano po sektori, najlo{i proekcii za godinava imaat kompaniite vo ~eli~nata industrija, a farmacijata

i grade`ni{tvoto o~ekuvaat da prodolì pozitivniot trend od lani. Kompaniite od prehranbenata indus-trija, iako proektiraat pogolem prihod i izvoz, o~ekuvaat godinata da bide te{ka i ~ekaat da pomine prviot kvartal za da vidat {to gi o~ekuva.O~ekuvawata na najgolemiot proizvoditel na ~elik vo dràvata, Makstil, se deka godinava nema da bide mnogu porazli~na od 2010 godina. Pri~inite se promenlivata cena i pobaruva~ka na metalite na svetskite berzi i efektite od globalnata ekonomska i finansiska kriza.“Na{ite proekcii za godina-va se sli~ni so proekciite za 2010 godina. Lani ima{e pesimisti~ki prognozi za svetskata ekonomija i za pobaruva~kata na metali, zatoa i na{ite planovi bea so namaleno proizvodstvo. No, go nadminavme proiz-vodstvoto i napravivme revidirawe na planot za godinava. Za ovaa godina proekciite se na nivoto koe go imavme vo 2004 go-

dina”, veli Aleksandar Panov, generalen direktor na Makstil. Grade`nicite, kako rezul-tat na golemite kapital-ni objekti koi gi gradi dràvata, o~ekuvaat ovaa godina grade`ni{tvoto da bide celosno angaìrano.Trajko Trpevski, generalen direktor na Beton, naja-vuva mo`nost godinava da sklu~at zdelki i na stran-skite pazari.“Ima najavi za izgradba na novi objekti. Vo plan e da se gradat katni garaì i hidrocentralata Bo{kov most. Treba da po~neme i so vtorata faza od izgradbata na Zletovica, a ima najavi za izgradba na objekt od Agencijata za elektronski komunikacii (AEK). [to se odnesuva do stranstvo, veruvam deka godinava }eima pogolemi anga`mani na grade`nata operativa tamu, bidej}i i ostanatite dràvi vo prethodniot peri-od bea pogodeni od krizata. So nivnoto zazdravuvawe, o~ekuvam tamu da se otvori mo`nost za rabota”, veli Trpevski.

5,2%rast na

industriskoto proizvodstvo o~ekuva Vladata za 2011 godina

INDUSTRISKOTO PROIZVODSTVO VO 2010 GODINA PADNA ZA 4,3%

STATISTIKATA JA POTVRDI LO[ATA GODINA ZA KOMPANIITE

7,7%padna industriskoto

proizvodstvo vo dekemvri, sporedeno so istiot mesec

prethodnata godina

Poslednite statisti~ki podatoci za pad na industriskoto proizvodstvo od 4,3% vo 2010 godina samo ja potvrdija lo{ata godina koja ja prebrodija makedonskite kompanii. Vo dekemvri industrijata padna za 7,7%, sporedeno so istiot mesec prethodnata godina, so {to negativniot trend prodolì petti mesec po red

��

ALEKSANDRA [email protected]

Navigator 5KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI...

1,9% OD VRABOTENITE VO ZEMJAVA VO NOEM-VRI 2010 GODINA NE PRIMILE PLATA

DENARI E PROSE^NATA NETO-PLATA ISPLATE-NA VO PRVITE EDIN-AESET MESECI LANI20.471

20.633 DENARI E PROSE^NATA NETO-PLATA ISPLAT-ENA VO NOEMVRI 2010 GODINA

QUPÔ ZIKOV

57...POGLED NA DENOT...

NE-NOR-MAL-NO!o slednite tri dena imam namera da pi{uvam za Velija i za negovata “borba”! ]e gi komentiram nekolkute iskaàni defetisti~ki stavovi na nekoi eksperti, i advokati, na Ramk-ovski...! Zna~i, mo`ni se kriminali na Velija

Ramkovski! Taka? I konkretni cifri se vo igra! Ad-vokatite na Ramkovski ne sporat so blokiraweto na smetkite, tuku velat “...imalo i drugi re{enija...”! ]e mi prostat advokatite... Nekolku pra{awa se nametnuvaat koga stanuva zbor za mediumskiot biznis vo ovaa zemja? Odamna sme zaklu~ile deka vo ovoj biznis kaj nas vo poslednite godini ima mnogu politika... i imalo otseko-ga{! Starata “sicilijanska praksa”, dlaboko opi{ana vo “Kum”, veli deka “...ako ne trpi{ toplo, ne vleguvaj vo kujna...”!? Ottuka, ako nekoj biznis raste so godini edin-stveno politi~ki (!?), toga{ i politi~ki propa|a koga }e dojde vreme... Toa e realnosta...(!?) E, sega... dilemite se:Mediumite, kako i site firmi, pred s$ se pravni lica koi pravat “finansiski tek na gotovi pari”, prihodu-vaat, tro{at, a razlikata ja kniàt vo profit ili zaguba (!?), no otkako }e go platat danokot kon dràvata. Taka kako {to site pravime! Pritoa, koga ima problem, pravnite lica pravat finansiski prekr{oci, a nivnite gazdi i upraviteli kako fizi~ki lica mo`no e da pravat konkretni krivi~ni dela... I toa denovive se istraùva vo slu~ajot na Ramkovski! I {to e tuka problemot!? Nema problem, sekako... Patem, se znae deka spored zakonite vo Makedonija, pomal danok ili voop{to ne pla}aat danok samo or-ganizacii kade {to rabotat hendikepirani lica!? Se nadevam deka vo firmite na Ramkovski ne rabotat hen-dikepirani, osven ako samite ne se ~uvstvuvaat za takvi. A ako e taka... toga{ “...Gospod e golem, neka pomaga...”!Ottuka, odgovorot na sive ovie pra{awa vo slednite denovi, na ova mesto, }e mi pomogne da vi argumentiram – “Zo{to jas ne sum vakov A1” (!?), kako {to mi se prodava denovive od pred Vladata! I ne samo tie imaat problem so nas koi ne{to i razbirame... Ima i drugi mediumi (televizii i vesnici) so “vrodeni maani” u{te pri

ra|awe... @ivotot e dolg... }e bideme svedoci i na drugi dramoletki, vo nekoi drugi konstelacii... ako im e za uteha na moite kolegi od A1. Na A1 i na site firmi na Pero Nakov im se blokirani smetkite!? Tuf, tuf... A znaete li na kolku firmi i lu|e vo Makedonija sekojdnevno im se blokiraat, no i im se deblokiraat smetkite? E, sega, ako smetkite se blokirani pove}e od 45 dena, sleduva ste~aj!!!? E, toa, advokate Vuji}, e isto kako Svedmilk (epizodata: Ramk-ovski – Vlada - Ala Al Kafagi)!? Vi teknuva li...? Toa e firmata kade {to Velija dolì mnogu iljadnici, ako ne i milioni evra za zemeno, a neplateno mleko! Advokate Vuji}, toa e firmata kade {to “kravarite”, kako {to gi narekuva{e Ramkovski farmerite, denes se i bez pari, a i bez kravi, a, kako {to slu{am, i bez imot, oti morale da go zaloàt ili prodadat za da gi vratat kreditite vo bankite (oti transakciskite smetki im se blokirani so meseci!!!) od vremeto koga Velija i Vladata bea vo qubov i gi manipuliraa so subvenciite (od Sved-milk pravea golema stranska investicija), a vo istata godina na makedonskiot pazar vlegoa golema mlekar-nica od Belgrad i golema mlekarnica od Zagreb!? Vi teknuva, toa e vremeto pred 2008 godina koga Velija Ramkovski so svojata “nakontena koleginica od zem-jodelskiot sektor na A1” pregovaraa so Vladata, Min-isterstvoto za zemjodelstvo, od racete na Yingo (Sitel TV) da premine vo racete na Velko (A1 TV)! Stojmenov (Kanal 5 TV), se razbira, ne be{e vo igra, oti ne se interesira{e za toj biznis. Tuka barajte go problemot... A i tuka:Kolku e kvalitetna pravnata ramka vo koja funkcionira mediumskiot biznis? Dali mediumite treba da se treti-raat “ezoteri~no” so taa naakana fraza koja denovive ja slu{ame vo “vestite vo 19” – “stolbovi na demokrati-jata” (!?) Pa, ako e A1 stolbot na demokratijata, nie drugite “vo{kari” li sme, bre...? Vo slednite denovi, po~ituvani, i za toa }e napi{am...Ponatamu... da vidime kako funkcionira reklamniot biznis vo Makedonija? Odnosot na mediumite i reklam-nite agencii!? Kako tuka rabotel Ramkovski i negovite direktori? Za qubovta so Vladata! Dali se po~ituvaat zakonite koi ja reguliraat koncentracijata na medium-ite (televizija plus vesnici!?). Li~no ne se soglasuvam so ovie ograni~uvawa, no zakonot e zakon... treba da se po~ituva, a niz demokratska procedura treba da se “te-pame” za da go smenime! Zo{to sme gi zatvorile ustite... Ajde, utre }e prodolàm...

V

XORX SOROS �finansiski investitor i milijarder

VELIKA BRITANIJA - VO RE-CESIJA AKO NE JA IZMENI EKONOMSKATA POLITIKA

...Se znae deka spored zakonite vo Makedonija, pomal danok ili voop{to ne pla}aat danok samo organizacii kade {to rabotat hendikepirani lica...!?

inansiskiot investitor i mili-jarder Xorx Soros go predupredi britanskiot premier, Dejvid Kam-eron, na mo`nosta od vra}awe na recesijata vo Velika Britanija dokolku koaliciskata Vlada ne go promeni sega{niot kurs vo ekonomijata.

Soros smeta deka ostrite vladini merki za {tedewe }e mora da se modificiraat i izmenat za da se spre~i nova ekonomska kriza vo zemjata, zatoa {to, spored negovoto mislewe, “me{avinata” od zgolemu-vawe na danocite i drasti~noto kratewe na buxetot se nebiten i nekvaliteten ekonomski plan. “Na Velika Britanija & e potre-ben “plan B” za da ja pridviì svojata ekonomija”, izjavi Soros.

K O M E R C I J A L E N O G L A S

F

Politika / Pari / Dràva6

PREGLED VESTI�


-

Direktorot na Carin-skata uprava, Van~o Kargov, najostro gi demantira obvinu-

vawata od pratenikot na SDSM, Jani Makraduli, deka toj platil 150 iljadi evra za softver koj voop{to ne e ispora~an. Kargov se povi-kuva na Izve{tajot na Evrop-skata komisija za napredokot na Makedonija vo 2010 godi-na, kade {to vo delot {to se odnesuva na Carinata se veli: "Carin-skata uprava vovede novi vnatre{ni postapki i elektronski alatki, kako elektronskiot sistem za upra-vuvawe so do-

KARGOV MU ODGOVARA NA MAKRADULI

“SOFTVEROT NE SAMO [TO STIGNA, TUKU I NA GOLEMO SE UPOTREBUVA VO CARINA!"

kumenti, koi gi poddrùvaat vnatre{nite napori za mod-ernizacija na rabotnite metodi". Kargov i negoviot tim za "Kapital" gi prezentiraa mo`nostite na integriraniot informaciski sistem. Direk-torot na Carina ubeduva deka u{te na krajot od 2008 godina e napraveno pri-mopredavawe na sistemot od strana na slovene~kata kompanija SRC, koja go ima razvieno ovoj softver. Po fazata na testirawe, vo koja se otstraneti nedosta-

tocite vo interakcija so vrabotenite vo Upravata, sistemot oficijalno startu-val so po~etokot na 2010 godina. Bez ovoj softver denes Carinata voop{to ne bi moèla da raboti, tvrdi Kargov.

"Doneseni se in-terni akti za

zadolìtelno koristewe na sistemot, so koj ni{to ne moè da se skrie – s$ e maksimalno transparentno. Sistemot e prezentiran i pred generalniot sekre-tar na Svetskata carin-ska organizacija, koj be{e iznenaden od mo`nostite na softverot. Carinskata uprava e najnapredna in-stitucija vo Makedonija koga e vo pra{awe IT-razvojot. Svetskata banka ve}e ni odo-bri novi 50 iljadi evra za dorazvivawe na ovoj sistem", veli toj. Kargov objasnuva deka vo upravata so ovoj softver se vodi celata kadrovska politika, mereweto na re-zultatite na vrabotenite, procesot na regrutirawe i vrabotuvawe.Na prezentacijata prisu-stvuva{e i pretstavnikot na SRC, Georgi Go{ev, koj e iznenaden od obvinuvawata na Makraduli, osobeno pora-di faktot {to celiot proces so implementacija na soft-verot bil voden maksimalno transparentno. Smeta deka pratenikot na SDSM nanel {teta na ugledot na SRC, kompanija za koja od pre-sudno zna~ewe se ref-

erencite, bidej}i prete`no proizveduva softver za potrebite na dràvnata uprava. Re{enija kako sis-temot vo Carinskata uprava, SRC implemetira vo pove}e zemji. Vo Slovenija, istiot softver go kupile Vladata i Parlamentot, a go koristi i Vladata na Crna Gora.Glavniot koordinator na implementacija na siste-mot, Dragan Jolevski, pak, poso~i deka so softverot se opfateni okolu 138 iljadi dokumenti, od koi 80% se interni, a bidej}i so ovoj softver tie nema potreba da se pe~atat, spored nego, stanuva zbor za zna~itelna za{teda."Vakov softver nema nitu edna institucija vo Make-donija, pritoa mislam i na privatnite kompanii. Od nego imaat korist i drugi institucii, kako Agencijata za zaplenet imot, na koja {to & vodime evidencija so ovoj sistem", izjavi Jolevski.Makraduli na poslednata sed-nica za prateni~ki pra{awa obvini deka Kargov pora~al softver od slovene~kata kom-panija, go platil 150 iljadi evra, iako Carinata nikoga{ ne go dobila.

PRODOL@UVA SAGATA SO MEDIUMITE NA VELIJA

BLOKIRAWETO NA SMET-KATA ZNA I STE AJ ZA A1?!

Iako javniot obvinitel [vrgovski tvrdi deka zamrznuvaweto na �smetkite na A1 ne zna~i blokirawe na nejzinata rabota, sepak, ek-spertite i zakonot velat drugo. Spored Zakonot za ste~aj, ako bloka-data na firmata trae podolgo od 45 dena, kompanijata odi pod ste~aj

Ako smetkata na A1 ostane blokirana podolgo od 45 dena, toga{ tele-vizijata }e otide pod ste~aj i }e

bide zatvorena. Iako javniot obvinitel Qup~o [vrgovski tvrdi deka zamrznuvaweto na smetkite na A1 televizija ne zna~i blokirawe na nejzina-ta rabota, sepak, ekspertite i zakonot velat drugo.Spored Zakonot za ste~aj, ako blokadata na firmata poradi neplateni smetki trae podolgo od 45 dena, kompanijata odi pod ste~aj, a samata procedura dodeka da se zatvori firmata se odloùva na edna godina. Sudot objavuva odluka za ste~aj, se nazna~uva ste~aen upravnik, se pravi popis na ste~ajnata masa, istata se evidenira. Se izvestuvaat i se zadolùvaat doveritelite, na koi vo slu~ajov A1 TV im e dol`nik, vo rok od 30 dena da gi prijavat svoite pobaruvawa {to gi dolì subjektot. Se formira sovet na doveriteli i potoa si te~e zakonskata procedura. Ekspertite po pravo komen-tiraat deka zamrznuvaweto na smetkite na firmi koi

se aktivni moè da zna~i i smrt za tie firmi. Dra-gan Malinovski, advokat i porane{en prv antikoru-pcioner, komentira deka zamrznuvaweto na smetka na firma e isto kako odzemawe vozduh na ~ovek. "Blokiraweto na smetkata zna~i blokirawe na dejnosta. Dokolku postapkata trae dolgo, kako {to se o~ekuva vo vakov slu~aj, toa dopolnitel-no }e gi obezvredni firmite i tie celosno }e zgasnat, a na krajot dràvata nema da moè da si gi ostvari ot{tetnite pobaruvawa", objasnuva Malinovski.Minatata nedela Javnoto obvinitelstvo podnese ba-rawe za blokada na smetkite na A1 televizija i na u{te deset kompanii na Pero Nakov bb. "Merkata e zakonska i ima za cel da gi za{titi interesite na dràvata. Na smetkata na A1 ima samo 10 milioni denari i site prilivi vo idnina }e bidat zamrznati dodeka ne se dostigne sumata od 4,4 milioni evra, kolku {to iznesuva pobaruvaweto na Obvinitelstvoto", izjavi [vrgovski. Toj veli deka koga postoi visok stepen na osnovano somnenie deka e storen kriminal, se odlu~uva za obezbeduvawe na sred-stvata.

“Nikoj nema ekskluzivitet. So~uvstvuvam so negativnite posledici {to }e gi osetat vrabotenite. Toa e moja li~na emocija, no jas ne sum zadolèn za socijalna politika, tuku da gi branam interesite na dràvata”, veli [vrgovski. Pravnite zastapnici na A1 ve-lat deka go dobile re{enieto i àlba }e podnesat otkako }e go razgledaat. "Sega treba da vidime dali nie }e najdeme nekakvi mo`nosti toa re{enie da go napadneme i da ovozmoìme na drug na~in da se obez-bedi toa pobaruvawe, na koe pretendira Javnoto ob-vinitelstvo, za da moàt A1 i drugite pravni lica nepre~eno da rabotat”, veli Don~o Nakov, advokat na A1 televizija.Na ista linija e i bran-itelot na Velija Ramkovski, advokatot Miroslav Vuji}.“Dràvata znae {to ima, znae za zgrada, za drugi podvi`ni raboti, ima mnogu drugi na~ini za obezbedu-vawe, a dali saka toa da go napravi, toa e ve}e niv-na rabota. Apsolutno i m a a t pra-

vo”, veli Miroslav Vuji}. Pretsedatelot na Krivi~niot sud, Lidija Nedelkova, veli deka smetkite moè da bidat blokirani do zavr{uvaweto na postapkata, no istra`niot sudija na sekoi 2 meseci }e ja preispituva opravdanosta na merkata. Vo me|uvreme, vo znak na protest, novinarite na A1 informativnata programa ja emituvaat od pred Vladata, a kon niv se priklu~eni i novinarite od vesnicite "[pic", "Vreme" i "Koha e re".

QUPÔ TODOROVSKI GO TU@I ANDREJ PETROV ZA KLEVETA!

Direktorot na Biroto za javna bezbednost, Qup~o Todorovski, na sud }e se presmetuva so sekre-tarot na SDSM, Andrej Petrov. Nekolku dena

otkako Petrov izjavi deka vladiniot funkcioner poseduva luksuzna hacienda od 1.900 kvadrati na Vodno, Todorovski go otfrli vakvoto tvrdewe kako nevistina. Po konsultacii so pravni eksperti, toj re{il da podnese tu`ba poradi kleveta, poradi za~uvuvawe na dostoinstvoto, ugledot i ~esta, no i poradi toa {to ~uvstvuval moralna obvrska za vakva razre{nica."Kako ~ovek koj veruva vo zakonite, so tu`bata pro-tiv Andrej Petrov o~ekuvam celata rasprava so koja se doveduva vo zabluda javnosta i so koja sum grubo o{teten i iskleveten da bide prefrlena kade {to & e mestoto, a toa e vo sudot", stoi vo izjavata na Todorovski.Pred pove}e od edna nedela Andrej Petrov iznese vo javnosta fotografija na koja tvrdi deka se nao|a luksuzna divogradba, koja, spored noviot zakon, }e ja legalizira za evtini pari.

MAKSIM [email protected]

MARIJA [email protected]

VEQANOVSKI: GRCIJA E FAKTOR ZA NESTABILNOST VO REGIONOT!

Pretsedatelot na makedonskiot Parlament, Trajko Veqanovski, za vreme na svojot prestoj vo Crna Gora ja obvini Grcija deka stanala faktor na

nestabilnost vo regionot, prenesuva srpskata agencija Beta. Toa toj go obrazloìl so primerot so sporot za imeto koj go ima Makedonija so svojot sosed, naveduvaj}i deka poradi toa se blokira ponatamo{nata integracija na zemjata vo Evropskata unija i NATO, prenesuva ovaa agencija. Inaku, Veqanovski vo Podgorica ima{e sredba so pretsedatelot na Sobranieto na Crna Gora, Ranko Kri-vokapi}. Po sredbata tie izrazija kritiki za dejstvu-vaweto na Srpskata pravoslavna crkva vo Makedonija i vo Crna Gora.

DA SE OBEDINAT MAKEDONIJA I GRCIJA

Makedonija i Grcija da se obedinat vo edna zemja so dva razli~ni parlamenti, predlaga Talis Milonas, pretsedatel na gr~kiot Institut za

me|ubalkanski odnosi. Spored nego, na ovoj na~in }e se re{at problemite koi gi ima Makedonija so gra|anite na Kosovo, koi sakaat da go anektiraat zapadniot del od zemjata i so Bugarija, koja izdava s$ pove}e paso{i na makedonski dràvjani poradi nejzinite teritori-jalni pretenzii.#Da se obedini so Grcija i da ima duma, eden zaedni~ki parlament. Ostanuvaat parlamentite od ed-nata i od drugata strana i da ima eden centralen par-lament od Skopjani i Grci, a da postoi edna dràva. Vo osnova, }e bide edna dràva so dva razli~ni parlamenti. Zaedno so Grcija }e vlezete vo NATO, }e vlezete vo Evropskata unija, toa }e se slu~i vedna{“, veli Milonas za Kanal 5 televizija. Spored nego, so ogled na aktuelnata situacija, ne se znae dali Makedonija nekoga{ }e se integrira vo Uni-jata i vo Alijansata.

SDSM: MRTV VRABOTUVA POSLU[NICI NA GRUEVSKI!

MRTV vrabotuva kadar so cel da mu sluì

na Gruevski vo svoite mediumski likvidacii, obvini opoziciskata SDSM, otkako javniot servis raspi{al oglasi za vrabotuvawe nep-osredno po, kako {to velat, hajkata protiv A1."Vo momentot koga po partiska odluka se vr{i hajka pro-tiv najvlijatelniot i najgledaniot medium vo dràvata, A1 televiz-ija, MRTV besramno objavuva oglasi za vrabotuvawe na me-diumski rabotnici. Pred pet dena e objaven oglas za vrabotuvawe na 25 mediumski rabotnici. A vo poslednite tri meseci se primeni pove}e od 100 lu|e so cel da mu sluàt na reìmot na Gruevski vo svoite mediumski likvidacii", istakna potpretsedate-lot na partijata, Gordan Georgiev.Toj potencira deka MRTV e fabrika za politi~ki kadri na VMRO-DPMNE, za {to, kako {to veli, gov-orat bezbrojnite javni oglasi preku koi se vrabotu-vaat isklu~ivo partiski vojnici i megafoni, lu|e bez kakvo bilo iskustvo, ~ij edinstven kvalitet e toa {to se fanati~ni poslu{nici na Gruevski.

PREGLED VESTI�

Politika / Pari / Dràva 7KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

-

-PO BOJKOTOT NA PARLAMENTOT OD SDSM

IZBORI VO MAJ!?Dodeka premierot, Nikola Gruevski, tret den mol~i za odlukata �na liderot na SDSM, Branko Crvenkovski, da go bojkotira Parla-mentot, ocenkite se deka opozicijata so ova go iskoristi i “pos-ledniot demokratski metod za ru{ewe na vlasta”, po {to nemi-novni se izbori! Politi~kata kriza ve}e se slu~uva!

Jankulovska, da go komentira ~ekorot na SDSM (!?) (koja go izrelativizira zna~eweto na situacijata so zborovite “Nar-odot znae {to pravi Branko! Ako re{il da go napu{ti Parlamentot, so sre}a neka mu e”), se javi i spikerot Trajko Veqanovski, a i ministerot za nadvore{ni raboti, Antonio Milo{oski. Pretsedatelot na Sobranieto, Veqanovski, smeta deka site otvoreni pra{awa treba da se re{avaat so politi~ki dijalog i oti bojko-tot na rabotata na Parlamen-tot ne e vistinskiot na~in da se napravi toa, za{to e sprotiven na nacionalnite interesi na dràvata. ”Kako pretsedatel na Sobranieto, celosno sum podgotven da gi otvoram site pra{awa koi se detektirani od opozici-jata kako problemati~ni za demokratskiot kapacitet na samiot Parlament i koja bilo druga institucija, a osobeno pra{awata povrzani so slo-bodata na mediumite", veli Veqanovski vo pismenata

izjava.[efot na diplomatijata e zagrièn kako }e vlijae ova na nadvore{no–politi~kite odnosi: “Ova odnesuvawe ne soodvetstvuva so odgov-ornosta na sekoj politi~ki ~initel vo dràva kade {to legitimitetot go potvrduvaat gra|anite, a izbranite pret-stavnici ja sproveduvaat politikata vo klu~nite insti-tucii. I vo drugi demokratski dràvi moè da se slu~i politi~kata debata da bide poostra, pomeka ili ponap-nata, no va`no e deka sekoga{, sekoj odgovoren i seriozen politi~ki ~initel, i zaradi vnatre{nite procesi i zaradi stremeìte na sopstvenata dràva pri postignuvaweto na nadvore{no-politi~kite celi, odgovornosta da ja pri-meni i demonstrira vo le-gitimnite dràvni institucii kade {to taa debata spored demokratskite pravila i pro-cesi e ovozmoèna, potrebna i neophodna za edna dràva da se pretstavi kako zrel i sta-

bilen partner vo regionot i po{irokite evropski krugovi”, smeta Milo{oski.Vo me|uvreme, premierot, Nikola Gruevski, tret den mol~i za odlukata na najgole-mata opoziciska partija da go bojkotira Parlamentot i za ocenkite na analiti~arite deka (bez razlika po ~ie sce-nario!) Makedonija vleguva vo buren period, koj vo vreme koga treba da se re{avaat krupni pra{awa od koi za-visi idninata na zemjata, moè samo dopolnitelno da ja komplicira situacijata.

I NOVA DEMOKRATIJA IZLEZE OD SOBRANIETO

Nova Demokratija od denes nema da u~estvuva vo rabotata na Sobranieto, odlu~i Cen-tralniot sovet na partijata.“Demokracia e Re ne saka da ja legitimira ovaa dis-kriminatorska, razdeluva~ka i izolaciska politika na Vladata i parlamentarnoto mnozinstvo na VMRO-DPMNE i DUI”, izjavi pretsedatelot na partijata, Imer Selmani.

KATERINA [email protected]

TRANSPORTNI DOZVOLI ]E SE IZDAVAAT I ZA VREME NA VIKEND

Poedine~ni transportni dozvoli za prevoznicite na stoki od 12 fevruari }e moàt da se vadat i vo sabota i vo nedela, soop{ti denes Ministerst-

voto za transport i vrski.“Site zainteresirani prevoznici koi i za vreme na vikendite }e imaat potreba od dobivawe poedine~ni transportni dozvoli }e moàt da go ostvarat svo-eto pravo vo navedeniot termin vo Sektorot za paten soobra}aj i infrastruktura pri Ministerstvoto za transport i vrski, {to pretstavuva{e i barawe na samite pretstavnici na prevoznite kompanii vo Make-donija”, velat od Ministerstvoto za transport i vrski.Vo nego se dodava deka na ovoj na~in se ovozmoùva neprekinato odvivawe na izvozot na stoka od Make-donija i organizirawe iten prevoz na stoka dokolku za toa se javi potreba.

MILO[OSKI: IMAME SOLIDNI PARAMETRI ZA SLOBODA NA MEDIUMITE

Vo sporedba so izminatite nekolku godini, Makedonija postignuva pove}e vo delot na slobodata na medium-ite. Vaka ministerot za nadvore{ni raboti, Antonio

Milo{oski, ja komentira{e izjavata na ambasadorot Filip Riker za aktuelnata situacija so A1 televizija."Sekoja kritika, razmisluvawe i komentar se dobredojdeni i seriozno treba da se zemat predvid, no parametrite za koi stanuva zbor vo izjavata na ambasadorot Filip Riker, sloboda na mediumi, borba protiv korupcija i organiziran kriminal, nezavisno sudstvo, se merlivi i vo poslednite nekolku godini pokaùvaat podobri rezultati", izjavi Milo{oski na javnata tribina za "Pre-dizvicite na makedonskata nadvore{na politika vo 2011 godina”. Spored nego, treba da se napravi jasna distinkcija. Slobodata na mediumite e neprikosnoven i svet princip na evrop-skata demokratija, no toa ne zna~i deka e dozvoleno poedinec ili grupa zad paravanot na slobodniot medium da se zanimava so raboti {to ne se dozvoleni ili moè da bidat kvalifikuvani kako perewe pari, zataju-vawe danok, organiziran kriminal.

SDSM: VLADATA DA SE SPRAVI SO POSKAPUVAWATA

Vladata da se otkaè od izgradbata na triumfalnata kapija i ì~arnicata na Vodno i so tie pari da ja vrati starata cena na lebot, pora~a v~era opozi-

ciskata SDSM."Vo ovie te{ki vremiwa, lebot e mnogu povaèn od triumfalna kapija i ì~arnica. Za sekoj tret gra|anin na na{ata zemja cenata na lebot e pra{awe dali }e se preìvee ili ne", istakna potpretsedatelot na parti-jata, Zoran Jovanovski.Spored SDSM, branot poskapuvawa {to intenzivno ja za-fati Makedonija ovoj period ne e iznenaduvawe. Velat, se znae{e {to }e se slu~uva so svetskite ceni na naftata i p~enicata, pa Vladata ima{e vreme da se podgotvi.Jovanovski potencira deka ima najava koja alarmira deka firmite koi se finansiski iscrpeni nema da moàt da gi izdràt poskapuvawata na surovinite i energijata, pa svoite zgolemeni tro{oci }e gi prefrlat na grb na gra|anite. Toj pora~uva deka vladinoto taktizirawe so narodot ve}e e bescelno.Na ovie tvrdewa na Jovanovski, VMRO-DPMNE vozvrati deka toj, ili nema vrska od ekonomija, ili saka da manipu-lira so javnosta. Velat deka Vladata ne moè da vlijae na dvièwata na svetskite pazari.

KADRIU: MORA DA OBEZBEDIME CE-LOSNO NEZAVISNA SUDSKA VLAST

Ne smee da ima me{awe vo sudskata vlast i nie, kako dràva, mora da obezbedime celosno nezavisno sudstvo, pora~uva pretsedatelot na Helsin{kiot

komitet za ~ovekovi prava, Osman Kadriu, vo nedelnoto intervju za Radio Slobodna Evropa. "Najmnogu zabele{ki ima vo odnos na aùrnosta, pris-trasnosta na sudstvoto, kako i odredeni devijantni pojavi, {to mora da priznaeme deka gi imame, kako korupcijata, sudeweto nadvor od razumnite rokovi, a ima indikacii deka vo odredeni postapki ima i sudewe vrz osnova na politi~ki diktat, so {to se naru{uva integritetot na sudskata vlast, se naru{uva onoj vaèn princip {to e podvle~en i vo na{eto pravno i ustavno ureduvawe, deka sudskata vlast e ramnopravna so drugite dve vlasti, izvr{nata i zakonodavnata, bez pravo drugite vlasti da se me{aat vo sudskata. Ako nie imame me{awe vo sud-skata vlast, toga{ sudstvoto ne e nezavisno, a ovaa borba treba da se dobie na toj na~in {to nie kako dràva mora da obezbedime da imame edna celosno nezavisna sudska vlast”, veli Kadriu. Spored nego, problem vo Makedonija e toa {to imame do-neseno paket-zakoni od oblasta na sudstvoto, no tie s$ u{te ne se sproveduvaat vo celina i toa, spored nego, gi ko~i reformskite procesi vo sudstvoto i sudskata vlast.

Odlukata na li-derot na SDSM, Branko Crven-kovski, da gi povle~e svoite pratenici od za-

konodavniot dom (poteg koj go slede{e i maliot partner vo opoziciskiot front, Tito Petkovski i negovata NSDP) vodi do scenarioto vonred-nite izbori, koi stanuvaat s$ poizvesni, da se slu~at ovaa prolet. Spored najavite, verojatno e toa da bide u{te vo maj, vedna{ po sprovedu-vaweto na popisot. Visoki izvori od SDSM velat deka, spored nivnite presmetki, duri ne e isklu~eno popisot da se odloì za naesen, oti ako situacijata vo koja navle-guva Makedonija, koja vo sekoj slu~aj zna~i politi~ka kriza, eskalira – neizbe`no }e bide taa da se re{ava. Sekako, preku merewe na silite na teren! Od SDSM, sepak, velat deka celta ne im bila da se sozdade op{testvena kriza, tuku ednostavno da se prati poraka deka “nevozmo`no e demokratsko funkcionirawe vo uslovi koga Nikola Gruevski vladee diktatorski”. “Radika-lnata vlada na Gruevski bara radikalni merki za taa da se pobedi”, velat vo partijata na Crvenkovski. Vo VMRO–DPMNE nemaat komentar za najavite za proletni izbori. Otkako premierot prvo ja pu{ti ministerkata za vnatre{ni raboti, Gordana

Vladata preku oglas }e dodeli celi 250 iljadi evra bux-etski pari za fi-nansiska poddr{ka

na gra|anski zdruènija i fondacii vo 2011 godina. Najgolemi {ansi za do-bivawe na parite imaat nevladinite organizacii koi }e konkuriraat so proekti od slednive ~etiri oblasti: zgolemuvawe na ekonomskiot rast, integracija vo NATO i EU, prodolùvawe na bor-bata protiv kriminalot i korupcijata i razvoj na obrazovanieto. Vladata }e gi dodeli sredstvata ed-nokratno, vo vid na grantovi, za period do krajot na 2011 godina. Od zainteresiranite organizacii vo kriteriumot za konkurirawe se bara da bidat registrirani spored Zakonot za zdruènija i fondacii, da sproveduvaat aktivnosti najmalku edna godina, da dejstvuvaat vo javen interes i da ne dobile sredstva od drug organ na dràvnata uprava ili od

VO USLOVI NA CELOSNA PARTIZACIJA

KAKO VLADATA ]E PODELI 250 ILJADI EVRA NA NVO SEKTOROT?

MAKSIM [email protected]

drugi izvori za ista namena. Procenkata na kvalitetot na proektite }e se vr{i vrz osnova na organiza-ciskata struktura i resursi i sposobnosta za mre`no rabotewe i sorabotka na nevladinite organizacii, kako i spored procenkata na mo`nata efektivnost na proektot za zadadenata cel. Krajniot rok za pod-nesuvawe na prijavite e 28 fevruari. Direktnata finansiska poddr{ka od dràvata za gra|anskiot sektor e praktika vo site zemji, bidej}i nevla-dinite organizacii se vaèn faktor na demokratskiot i ekonomskiot razvoj na op{testvoto. No, vo Make-donija na~inot na finansir-awe na nevladiniot sektor e samo u{te edna pri~ina za negovo kompromitirawe. Posledniot slu~aj na sporno finansirawe e dodeluvaweto na sredstva od Ministerst-voto za kultura na nevladi-nata organizacija na ~lenot na Demokratskata partija na Srbite vo Makedonija, Vasilka Kitanovi}. Taa, kako pretsedatel na Srpskiot kulturen centar, nekolku go-

dini nanazad dobivala pari za proekti od Ministerst-voto za kultura, kade {to zamenik-minister e Dragan Nedeqkovi}, vtoriot ~ovek vo partijata na Ivan Stoilk-ovi}. Spored tvrdewata na aktivisti od NVO sektorot, Kitanovi} vo izbornata 2009 godina na vakov na~in dobila pove}e od 60 iljadi evra, a lani 25.000 evra. Poznava~ite velat deka ovoj slu~aj ne e isklu~ok, tuku ~esta pojava vo finansir-aweto na nevladiniot sektor vo Makedonija. Najgolema damka vrz raboteweto na nevladiniot sektor vo Make-donija frla povrzanosta na golem del od gra|anskite organizacii so politi~kite partii. Odredeni nevladini organizacii duri i ne se trudat da ja odrùvaat iluzi-jata za potrebnata distanca. Seprisutni se primerite na instituti, organizacii, zdruènija koi "{tancaat" anketi (po vladin ili opoziciski vkus), protesti-raat, dràt tri-bini. “Finan-siraweto na nevladinite

organizacii e nesoodvetno i nedovolno, poradi {to tie prifa}aat najrazli~ni donacii.”, veli profesorot i od neodmna pretsedatel na Helsin{kiot komitet vo Makedonija, Osman Kadriu. Analiti~arite pora~uvaat deka edinstven na~in da se regulira ova e Vladata da odvojuva pove}e sredstva za finansirawe na gra|anskiot sektor, me|utoa, tie sred-stva da bidat raspredeleni transparentno i soglasno vistinski kriteriumi.

Politika / Pari / Dràva8

PREGLED VESTI�


VINER OSIGURUVAWE JA ZAVR[I 2010 GODINA SO RAST OD 23%

Osiguritelnata kompanija Viner osiguruvawe 2010 godina ja zavr{i so rast na polisiranata premija za 23%, so {to proda`bata e zgolemena za 71 mil-

ioni denari, sporedeno so 2009 godina.Od kompanijata velat deka so isplata na {teti na doma{niot pazar od 170 milioni denarii kompanijata stana lider po isplatata na ovoj tip {teti."Rezultatite od izminatata godina pokaùvaat deka na{ata kompanija uspe{no gi implementira{e site principi na profesionalno odnesuvawe, efektivnost i seriozen deloven pristap, koi od nas gi bara partnerstvoto so takov mo-}en osiguritelen brend, kako {to e Viena osiguritelna grupacija”, izjavi generalniot direktor na Viner osigu-ruvawe, Zoran Nara{anov. Na krajot na minatata godina Agencijata za supervizija na osiguruvaweto dade dozvola za osnovawe akcionersko dru{tvo za ivotno osiguruvawe Viner lajf - Viena in{urens grup Skopje.

ZA PATI[TA GODINAVA ]E SE POTRO[AT 68,1 MILIONI EVRA

Za izgradba na pati{ta godinava dràvata planira da potro{i samo 68,1 milioni evra. Iako godinava buxetot na Agencijata za pati{ta iznesuva 93,4 milioni evra,

ovaa godina }e bidat izgradeni samo nekolku regionalni pati{ta, del od lokalnite, a }e se fini{ira izgradbata na ve}e po~natite delnici. Spored godi{nata programa na Agencijata, ovaa godina }e se gradi vtorata lenta od ma-gistralata od Kumanovo, do grani~niot premin Tabanovce, a }e prodolì i realizicijata na proektot za izgradba na lokalni i regionalni pati{ta finansiran od Svetskata banka i od Evropskata banka za obnova i razvoj (EBRD). Godinava }e se gradat nekolku regionalni pati{ta me|u koi regionalniot pat Kolomot, do mostot vo Blizansko, patot od Kowsko, do ski-centarot Koùf, [tip-Strumica, Katlanovo-Veles-Katlanovo, mostot do Plasnica, patot do grani~niot premin Xep~i{te-Trebi{te, a }e se zavr{i izgradbata na patnite pravci Tetovo-Jaìnce, kako i Kumanovo-Lipkovo-Ara~inovo. Za studii za proektirawe i nadzor nad izgradba Agencijata planira da potro{i 7,8 milioni evra.Najgolem del od buxetot Agencijata planira da napolni od akcizi od nafteni derivati od 34,8 milioni evra, 20,3 milioni evra planira da pribere od patarini, 11,5 milioni evra od registracija na vozila i 24,1 milioni evra od stranski krediti, kako i od kreditite od EBRD i SB.

POVE]E TELA, POMALKU KONTROLA VRZ PARTIITE

NOVO REGULATORNO TELO ZA PARTISKITE SMETKI!

So formirawe regulatorno telo, koe }e vr{i kon-trola na na~inot na finansirawe na politi~kite

partii i izbornite kam-pawi, }e ja podobrime kontrolata, tvrdi minis-terot za pravda, Mihajlo Manevski za “Kapital”. "Vladata ja razgleda preporakata na GREKO za formirawe telo koe }e vr{i kontrola vrz finan-siraweto na politi~kite partii. Taa e usvoena i vo tek e inicijativa za formirawe na vakvo telo vo ramkite na Dràvniot zavod za revizija ili Upra-vata za javni prihodi. No, poverojatno, vo Zavodot za revizija", veli Manevski.I dodeka dràvata so godi-ni po~nuva i ne dovr{uva proekti za stavawe red vo smetkite na partiite, a ministerot se fali so novoto telo, ekspertite, se ednoglasni - za nadminu-vawe na "crnite" fondovi ne e potrebno samo da se doprecizira Zakonot, tuku i da se zaostrat kaznite. Tie predlagaat i odzemawe na mandatot na partijata od Sobranieto, kako sankcija poradi netransparentno i nenavremeno ispolnuvawe na zakonskite obvrski. Nema somnenie, velat tie, deka na~inot na finan-sirawe na partiite vo zemjava e eden od osnovnite generatori na korupcijata. Neposredno po objavu-vaweto na Izve{tajot na Unijata, i evroambasadorot Ervan Fuere istakna deka na zemjava & e potrebna podobra legislativa, no i poefikasna implementacija na Zakonot za finansirawe

GABRIELA [email protected]

na politi~kite partii i izbornite kampawi.

PASIVNI INSTITUCII, AKTIVNI SMETKI!

Pretsedatelot na Trans-parentnost Nulta koru-pcija, Sla|ana Taseva obelodeni deka li~no ministerot za finansii, Zoran Stavrevski, izgot-vil upatstvo za raspre-delba na buxetski pari na smetki na partiite. Iako Stavreski demantira{e, partiite izbegaa od ovaa tema, obiduvaj}i se da ja svedat na dnevno–politi~ka presmetka! I instituciite ne se ni{to podobri.Prviot ~ovek na Anti-korupciskata komisija, Ilmi Selami, veli deka e iznenaden {to partiite ne reagira na Izve{tajot."Odredena partija, namesto pogolema suma pari do-bila zna~itelno pomala i pritoa ne reagirala. Kolku e to~no – ne znam. Ne sme gi razgledale ovie navodi, no toa ne zna~i deka nema da gi razgle-dame", veli Selami. A Komisijata ne moè ni da se pofali deka osven “razgleduvawe” prezema i nekoj konkreten ~ekor.

Zaludni se i novi institucii i novi zakonski izmeni dodeka �ne se vovedat poostri kazni za partiite koi se finansiraat na nelegalen na~in, velat ekspertite.

HRVATSKI MODELOd 33 evropski zemji, samo ~etiri nemaat zakon za fi-nansirawe na politi~kite partii i izbornite kampawi, me|u koi [vedska i [vajcarija, kade {to partiite sami gi izgotvuaat ovie izve{tai. Vo Hrvatska, koja e na ~ekor od vlezot vo EU, minatata nedela predmet na rasprava be{e tokmu ovoj zakon. Se predviduva sekoja partija od dràvnata kasa da dobiva sredstva srazmerno so brojot na pretstavnici pri konstituiraweto na Sobranieto, dodeka partiite koi vo Sobranieto imaat ena za sekoja od niv dobivaat 10% pove}e otkolku {to e predvideno za ma{kite kolegi. Po taa formula vo 2011 godina bile podeleni re~isi 8 milioni evra.Za izbori moàt da potro{at najmnogu 2 milioni evra, kandidatite do 1 milion evra, a gradona~alnicite najm-nogu 70.000 evra. Donacijata od gra|anite se ograni~uva na 4.000 evra, dodeka od pravnite lica na 27.000 evra. I Hrvatska planira formirawe na nezavisna regulativna agencija, za realen uvid vo pratiskite smetki.

INTERNET-STRANICITE SO DOME-JNOT .MK NEMAAT POLITIKA NA PRIVATNOST

Nitu edna od 165 internet-stranici na vladini i nevla-dini dràvni institucii nema politika na privatnost, pokaùvaat rezultatite na Direkcijata za za{tita na

li~nite podatoci. Vo Makedonija, od vkupno registrirani 14.000 internet-stranici so domejn.mk, samo 41 imaat politika na privatnost. Pri poslednata proverka na internet-stranicite na nevladinite organizacii, konstatirano e deka od regis-triranite 40, nitu edna nema politika na privatnost. Makedonskite gra|ani se predupreduvaat da bidat vnimatelni pri objavuvaweto na svojata privatnost, odnosno li~nite podatoci na internet-stranicite. Predupreduvaweto za po~ituvawe i za{tita na privatnosta vaì i za kreatorite na internet-stranicite koi nudat uslugi za registracija na ovie stranici. Nadle`nite za za{tita na li~nite podatoci poso~uvaat deka treba da se podigne javnata svest deka kolku pove}e se otkrivame, tolku pove}e ima mo`nost za zloupotreba na li~nite podatoci, a osobeno pri koristeweto na socijalnite mreì.

Inicijativa za krivi~no gonewe ili prijava nem-aat dostaveno, i pokraj toa {to so godini go “ispituvaat” na~inot na koj se slevaat pari na smetkite na partiite. Na ist na~in rabotat i drug-ite institucii. Zavodot za revizija se ograduva so toa {to negovite ingerencii zavr{uvaat so izgotvuvaweto na izve{taite i detekti-raweto na nepravilnos-tite vo niv. Ponatamu,

neka razgleduvaat DKSK i Javnoto obvinitelstvo (JO). No, i vo Obvini-telstvoto inicijativite ostanuvaat vo nekoja fioka ili biduvaat samo razgledani. Vo me|uvreme, ekspertite pora~uvaat deka na~inot na koj se finansiraat politi~kite partii, osobeno parite koi se slevaat vo gotovo, se siva zona za korupcija i milionski proneveri, koi nikoj ne gi kontro-lira.

9Kompanii / Pazari / FinansiiPREGLED VESTI�


IDNIOT MESEC, TRETIOT JAVEN POVIK ZA IPARD

Vo vtorata polovina na fevruari }e bide objaven tretiot javen povik za dostavuvawe barawa za koristewe pari od pettata komponenta na Instru-

mentot za pretpristapna pomo{ na Evropskata unija za ruralen razvoj (IPARD) za periodot od 2007-2013 godina. Povikot }e trae 45 dena.Na Agencijata za finansiska poddr{ka vo zemjodelstvoto i ruralniot razvoj na raspolagawe }e & bidat staveni 20,72 milioni evra, od koi 75% se od EU, a 25% od buxetot na Makedonija. Parite se nameneti za merkata 101 - Investicii na zemjodelskite stopanstva za re-strukturirawe i nadgradba za postignuvawe na standardite na EU, za merkata 103 - Investicii za prerabotka i marketing na zemjodelski i ribni proizvodi i za merkata 302 - Diverzifikacija i razvoj na ruralnite ekonomski aktivnosti. So dosega{nite dva javni povika za IPARD bea ponudeni vkupno 64,3 milioni evra.

KD FONDOVI ]E SE DOKAPITAL-IZIRA ZA 192.000 EVRA

Dru{tvoto za upravuvawe so investiciski fondovi KD Fondovi od Skopje, po pat na privatna ponuda na obi~ni akcii }e ja zgolemi osnovnata glavnina

za 192.000 evra. Fondot }e izdade vtora emisija na 19.200 obi~ni akcii, koi }e bidat nameneti za postojniot akcioner KD Skladi dru`ba za upravqawe od Slovenija i za u{te ~etiri gra|ani koi se pojavuvaat kako novi investitori vo dru{tvoto. Od dru{tvoto velat deka celta na dokapitalizacijata e da se potvrdi serioznosta na dru{tvoto vo pogled na nivnite nameri i o~ekuvawa za rastot i razvojot na pazarot na kapital vo Makedonija. So dopolnitelnite sredstva isto taka bi se ovozmoìl i ponatamo{en

rast i razvoj na KD Fondovi, kako dru{tvo za upravuvawe so investiciski fondovi.

PO^NA “LOVOT” NA INVESTITORI ZA HEC ÊBREN I GALI[TE

Vladata po {esti pat }e se obide da najde strate{ki investitor koj }e gi izgradi najgolemite hidrocentrali na Crna reka - êbren i Gali{te. Vo javniot povik,

Vladata gi pokanuva da u~estvuvaat site zainteresirani kompanii za proktot, ~ija vrednost e revidirana na 540 milioni evra, namesto dosega{nite 800 milioni. Do sredinata na mart site zainteresirani kompanii treba da gi dostavat svoite dokumenti za pretkvalifikacija do Ministerstvoto za ekonomija. Tenderskata dokumentacija za êbren i Gali{te zaintersiranite investitori }e gi ~ini 5.000 evra. Vladata ne ja isklu~uva mo`nosta da se gradi samo najgolemata hidrocentrala êbren, dokolku investitorite go pobaraat toa vo podocne`nata faza od tenderot. Zainteresiranite investitori treba da dostavat zaveren izve{taj za finansiskata sostojba na kompanijata za posled-nite tri godini i da pokaàt deka vo poslednite dve godini kompanijata imala vkupen prihod od 100 milioni evra. V

ladata i pe t d o m a { n i i stranski inves-titori potpi{aa 12 dogovori za izgradba na mali

hidrocentrali vo zem-java, vredni 23,5 milioni evra. Ovie mali hidrocen-trali treba godi{no da proizveduvaat vkupno 57 gigavati struja. Investito-rite treba vo slednite tri godini da gi izgradat elek-tranite za koi potpi{aa dogovori so Ministerst-voto za ekonomija. Novite investitori optimisti~ki najavuvaat deka mnogu naskoro }e gi napravat i pu{tat vo upotreba elek-tranite. Pogolemi pesi-misti se investitorite koi treba da po~nat da gradat. Nere{enite imotno-pravni odnosi, nepodgotvenosta na administracijata i dolgite proceduri se samo del od problemite koi ja onevozmoùvaat navreme-nata izgradba na malite hidrocentrali vo zem-java. Od 2006 godina pa do denes, od najavenite 400 mali hidrocetrali Vladata sklu~ila dogovor za izgradba na samo 45. Deka proektot ne odi lesno potvrduva i ministerot za ekonomija, Fatmir Besimi. Od dosega potpi{anite 47 dogovori, samo na edna lokacija moèlo da se gradi, bidej}i investitorot duri sega dobil dozvola za gradewe. “Spored najavite na kom-panijata, do krajot na juli edna mala hidrocentrala treba bide operativna.

O~ekuvam do krajot na fe-vruari da se dade dozvola za gradba i za drugi sedum lokacii, za ve}e do krajot na godinata ovie elektrani da po~nat da proizveduvaat elektri~na energija, dokolku s$ odi spored dinamikata. Svesni sme deka situacijata na teren bara mnogu napori, kako od aspekt na dokument-acijata, taka i od aspekt na realizacijata na investici-ite. Problemite na teren se od razli~na priroda. Eden od naj~estite problemi e povrzan so imotno-pravnite odnosi. Se slu~uva nekoja od lokaciite za gradba na elektranata da e privatno zemji{te. Treba vreme dodeka da se dogovori investi-torot so sopstvenicite na zemji{teto, a moè da ima i formalni i tehni~ki prob-lemi”, objasnuva Besimi.Toj dodava deka nekoi od lokaciite ne se sekoga{ atraktivni za investitorite, no, i pokraj toa, Vladata }e gi nudi site predvideni lokacii dodeka ne se real-izira celiot proekt. Postojnite investitori na malite hidrocentrali vo zemjava za "Kapital" obelo-denuvaat deka docneweto na izgradbata na elektranite e rezultat na sloènite administrativni proceduri, lo{o skroenata tenderska dokumentacija, kako i na nere{enite imotno-pravni problemi. Avstriskata energetska kom-panija Energy Zoteer Bay docni so izgradbata na prvite mali hidrocentrali, od vkupno 16, za koi vo juli 2009 godina dobi koncesii za voda. Iako avstriskiot investitor najavi deka vo fevruari 2010 godina }e po~nat da gi proizvedu-vaat i prvite kilovat-~asovi struja od nekolkute mali

OD 47 FIRMI, SAMO EDNA GRADI HIDROCENTRALA

NA 12 NOVI LOKACII TREBA DA SE GRADAT MALI ELEKTRANI

KATERINA [email protected]

Slab e interesot na investiitorite za proektot 400 mali �hidrocentrali, najaven od 2006 godina. Dosega Vladata sklu~ila dogovor za koncesija samo za 47 lokacii

hidrocentrali, proektot s$ u{te e zaglaven vo ad-ministrativni lavirinti. Pretstavnikot na kompani-jata, iako be{e prisuten na dodeluvaweto na novite 12 lokacii za izgradba na malite hidroelektrani, ne saka{e da zboruva so novinarite. Toj neodamna za "Kapital" hrabro zboruva{e za problemite so koi se soo~uvaat investitorite pri izgradbata na malite hidrocentrali. “Nie imavme presmetan rizik deka verojatno }e se soo~ime so svoevidni administra-tivni pre~ki. Glavnite problemi dosega se sveduvaa na nepostoewe na urbanisti~ki planovi na lokacii kade {to treba da gradime, kako i na sloènite proceduri za da se dobijat dozvolite za gradewe. Nekoi op{tini kade {to treba da se gradat malite hidrocen-trali nemaat dovolno kapac-itet da go isturkaat proektot. Nam mnogu vreme ni odzede

vadeweto na dozvolite. Gi finaliziravme site post-apki za dobivawe dozvoli za gradewe na odredeni lokacii, za donesuvawe urbanisti~ki planovi, taka {to najverojatno naprolet }e po~neme da gi gradime prvite mali hidroelektrani “, objasnuva pretstavnikot na Energy Zotter Bay vo zemjava, Samoil Celeski. Celeski priznava deka dina-mikata na realizacijata na ovoj proekt se zabavila pove-}e otkolku {to se nadevale, no uveruva deka proektot nema da propadne i deka vo slednite godina i pol, do koga zakonski mora da gi zavr{at site 16 mali hidro-centrali, }e go realiziraat ve}e potpi{aniot dogovor so Vladata. Ministerot za ekonomija, Be-simi, veli deka dokolku in-vestitorite ne go ispo~ituvat potpi{aniot dogovor, moàt da se soo~at so kazna, duri i so raskinuvawe na dogovorot.

Vladata so pet investitori sklu~i �dogovor za izgradba na 12 mali hidrocentrali

DIREKTOR NA AGENCIJATA ZA FINANSISKA PODDR[KA VO ZEMJODELSTVOTO

TONI DIMOVSKI

Kompanii / Pazari / Finansii10 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

BERZANSKI INFORMACII

2.540

2.590

2.640

2.690

2.740

2.790

2.840

24/01/11 25/01/11 26/01/11 27/01/11 28/01/11

MBI 10

2.800

2.850

2.900

2.950

3.000

3.050

24/01/11 25/01/11 26/01/11 27/01/11 28/01/11

MBID

116,95

117,05

117,15

117,25

117,35

117,45

24/01/11 25/01/11 26/01/11 27/01/11 28/01/11

OMB

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 28.01.2011

ALK (2009) 1.431.353 4.501,42 390,18 11,54 1,03

BESK (2009) 54.562 8.580,00 341,43 25,13 0,25

GRNT (2009) 3.071.377 661,61 105,83 6,25 0,66

KMB (2009) 2.014.067 3.502,25 533,81 6,56 1,01

MPT (2009) 112.382 33.227,95 / / 0,93

REPL (2009) 25.920 42.006,00 5.625,12 7,47 0,84

SBT (2009) 389.779 3.733,21 211,39 17,66 0,85

STIL (2009) 14.622.943 238,63 0,11 2.157,99 3,33

TPLF (2009) 450.000 3.986,12 61,42 64,90 1,17

ZPKO (2009) 271.602 2.498,00 / / 0,33

P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/EХВ

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 28.01.2011

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 135.037 16 685,61

обични акции 165.407 123 -25,87

Вкупно Официјален пазар 300.444 139 25,02

обични акции 42.271 43 -6,94

Вкупно Редовен пазар 42.271 43 -6,94

28.01.2011

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

ОХИС Скопје 112,00 21,74 12.880

КЈУБИ Македонија Скопје 550,00 17,02 24.750Арцелормиттал Скопје (ХРМ) 168,60 8,8 234.350

Скопски Пазар Скопје 8.000,00 6,67 32.000

ОКТА Скопје 2.261,00 3,72 167.314

Макпетрол Скопје 33227,95 -4,12 631.331

Стопанска банка Скопје 255,65 -3,16 104.048

Реплек Скопје 42.006,00 -2,90 126.018

Комерцијална банка Скопје 3.502,25 -2,46 1.786.150

Гранит Скопје 661,61 -2,39 1.167.750

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Алкалоид Скопје 4501,42 -1,10 2.322.734

Комерцијална банка Скопје 3502,25 -2,46 1.786.150

Топлификација Скопје 3.986,12 -1,95 1.427.030

Гранит Скопје 661,61 -2,39 1.167.750

Стопанска банка Битола 3733,21 -2,27 1.093.831

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

28.01.2011АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

28.01.2011АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

ILIRIKA JIE 32.724.521,57 5,04% 14,27% 11,59% 4,99% 5,85% 27.01.2011

ILIRIKA GRP 45.662.213,22 -1,34% 2,92% 10,64% -2,30% 11,98% 27.01.2011

Иново Статус Акции 20.581.236,29 11,63% 14,28% 6,70% 11,88% -3,97% 27.01.2011

KD Brik 34.379.719,83 -1,51% 3,33% 5,13% -1,78% 15,79% 27.01.2011

KD Nova EU 28.376.997,14 5,61% 7,96% 9,43% 5,29% 3,89% 27.01.2011

КБ Публикум балансиран 25.692.326,40 3,52% 5,04% 5,57% 3,59% 3,28% 26.01.2011

28.01.2011

Lon-proizvodst-voto vo zemjava zakrepnuva, dode-ka konfekciite koi proizvedu-vaat sopstven

brend se soo~uvaat so nova kriza. Vo vreme koga proiz-voditelite na lon beleàt rast na proda`bata od celi 20%, tie koi rabotat gotov proizvod se soo~uvaat so 30% namaleno proizvodstvo. Sostojbite vo tekstilnata industrija po~naa da se pridviùvaat, za ednite vo nagorna, za drugite vo na-dolna linija.Lon-proizvoditelite velat deka zgolemenata proda`ba gi vrati vo pogonite rabot-nicite koi ostanale bez rabota vo ekot na krizata."Poleka, si gi vra}ame star-ite partneri. Germanija i An-glija go napu{taat kineskiot i se vra}aat na evropskiot pazar. Vakviot trend ni ja zgolemi proda`bata za 20%, a toa ni dozvoli ne samo da gi vratime otpu{tenite, tuku i da vrabotime novi rabotnici. Pred krizata na{ata kom-panija ima{e 140 vrabo-teni, potoa otpu{tivme {ee-setina. Sega rabotime so kapacitet od 160 vraboteni.

LON-PROIZVODSTVOTO RASTE, MAKEDONSKITE BRENDOVI TONAT!

TEKSTILNATA INDUSTRIJA SE DVI@I VO DVE NASOKI

Lon-proizvoditelite se so sosema optimisti~ki proekcii za ovaa go-dina. Zgolemenata proda`ba gi vrati vo pogonite rabotnicite koi os-tanale bez rabota vo ekot na krizata. Konfekciite, pak, koi rabotat gotov proizvod, beleàt polo{i rezultati od tie vo kriznite godini

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, petok - 28.01.2011)

VIKTORIJA [email protected]

20%porasna proda`bata na konfekciite koi

rabotat lon

30%e namaleno proizvodst-

voto na gotovi makedonski proizvodi

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

AKCIITE NA BERZITE VO REGIONOT VO TRETA BRZINA

I minatata nedela cenite na akciite na Makedonska berza go prodolìja nagorniot trend koj po~na go-dinava. Iako nedelata be{e odbeleàna so golem

interes za trguvawe so akcii, sepak, od druga strana, berzanskiot promet ne uspea da go sledi nivniot rast. Trendot na rast na cenite na akciite go odbeleà mi-natonedelnoto trguvawe i kaj berzite vo regionot.Minatata nedela berzanskoto trguvawe na Makedonska berza zavr{i so vkupen promet od 95 milioni den-ari, vklu~uvaj}i ja i blok-transakcijata so akciite na Ma{inopromet. Sporedeno so prometot od 124,5 mil-ioni denari od prethodnata nedela, toj be{e pomal za 23,6%. Minatata nedela indeksot na javnoposeduvanite dru{tva MBID porasna za 8%, dostignuvaj}i vrednost od duri 3.039,32 indeksni poeni, a vo isto vreme vrednosta na MBI-10 porasna za 7,4% na vkupno 2.771,38 indeksni poeni. Edinstveno indeksot na obvrznici OMB ima{e pad na vrednosta na nedelno nivo, 0,28%, na vrednost od 116,98 indeksni poeni. Isto kako i Makedonska berza, pad na prometot na minatonedelnoto trguvawe ima{e i berzata vo Zagreb. Prometot na ovaa berza padna za 15,6% na vkupno 29,2 milioni evra. Hrvatskiot berzanski indeks CROBEX zabeleà minimalen rast od 0,2%, zadrùvaj}i se na 2.302,93 indeksni poeni. Berzata vo Belgrad, za raz-lika od doma{nata i od Zagrepskata, beleì rast i na prometot i na osnovniot berzanski indeks Belex15. Berzanskiot promet iznesuva{e 8,6 milioni evra i e pogolem za 1,1% vo odnos na prethodnata nedela, dodeka, pak, indeksot Belex15 iznesuva{e 748,33 indeksni poeni, beleèj}i rast od 1,3%. Na svetskite berzi daleku polo{i rezultati od tie vo regionot. Iako Dow Jones vo tekot na nedelata nadmina 12.000 indeksni poeni, po prv pat od 2008 godina navamu, sepak, poradi nemirite vo Egipet, nedelata ja zavr{i so pad od 0,4% na 11.823,70 indeksni poeni. Haosot vo Egipet vlijae{e i vrz evropskite akcii, poradi {to panevropskiot indeks FTSEurofirst ima{e pad od 1% na vrednost od 1.143,63 indeksni poeni. Pad od 0,8% nedelava ima{e i japonskiot berzanski indeks Nik-kei 225, koj nedelata ja zavr{i so vrednost od 10.360,30 indeksni poeni.

Po~navme da nabavuvame i novi ma{ini", veli sop-stvenikot na konfekcijata Stevik od Kavadarci, Stefan Ivanovski.Spored nego, pri~inata za vakviot rast leì vo nekvalitetnata kineska stoka, no i vo poskapite trans-portni tro{oci koi peri-odov gi pla}aat evropskite uvoznici.Spored poznava~ite, periodov se otvora realna mo`nost za da se otvorat i novi tek-stilni pogoni ili, pak, da se restartiraat fabrikite koi zgasnaa izminatiov period."Izminatata godina i pol ima{e tendencija na zat-vorawe tekstilni fabriki. Tie koi uspeaja da opstanat vo krizata sega imaat golemi nara~ki. Godinava, otkako na{ite stranski partneri povtorno se vratija na evropskite pazari, o~ekuvam otvorawe na novi konfekciski pogoni", veli Marijana Perkovska, pretsedatel na tekstilniot klaster vo Makedonija i sopstvenik na Sanda.

SKAPITE SUROVINI "GI GORAT MAKEDONSKITE BRENDOVI

Konfekciite, pak, koi rabotat gotov proizvod i svojot brend go plasiraat nadvor od gra-nicite, beleàt rezultati polo{i od rezultatite vo kriznite godini. Velat, cenite

na surovinite na svetskite berzi sekojdnevno rastat."S$ poskapite inputi gi pra-vat nekonkurentni i cenite na na{ite proizvodi. Konk-retno, na{ata konfekcija prvpat dosega beleì pad vo proda`bata i toa od celi 30%.Brendot postelnini Kalina go prodavame vo zemjava, no i vo Crna Gora, Kosovo, Albanija i Francija. Pobaruva~kata ottamu drasti~no pa|a", veli Predrag Jovan~ev od Doni-teks-Sveti Nikole. Konfekciite koi do neodamna rabotea i lon i svoj proiz-vod velat deka periodov se

preorientiraat samo kon lon. Velat deka im e kon-traproduktivno da go zadràt i maliot procent na proizvo-di koi gi plasirale prete`no nadvor od zemjava.Statistikata potvrduva zgol-emuvawe na izvozot. Spored podatocite na Dràvniot za-vod za statistika, vo noemvri minatata godina e zabeleàn porast na vkupniot izvoz na stoki od 4%, vo sporedba so prethodniot mesec. Izvozot na lon, pak, e namalen za 4,4%.Zemjava najmnogu izvezuvala vo Germanija, Kosovo i Bu-garija.

17.03.2010 11

Kompanii / Pazari / Finansii 11KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

Рочности преку ноќ 1 нед. 1 мес. 3 мес.

Благајнички записи 4,00% СКИБОР 2,74% 3,63% 4,36% 5,34%

Ломбарден кредит 5,50% МКДОНИА

Извор: НБРМ

КУРСНА ЛИСТА Банка

Среден курс 3м 6м 12м 24м 36м

во денари Стопанска 5,50% 6,25% 6,50% 9,15% 9,65%

ЕМУ евро 61,5077 Комерцијална 5,50% 6,50% 6,80% 9,60% 10,00%

САД долар 44,8438 НЛБ Тутунска 5,00% 6,30% 6,70% 9,50% 9,70%

В.Британија фунта 71,5580

Швајцарија франк 47,5330

Канада долар 45,0573 EUR USD GBP CHF

Австралија долар 44,4259 61,6 45,8 71,8 48Извор: НБРМ

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Држава Валута

РочностКАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

Komercijalna banka od petokot javno ponudi na proda`ba 265.000 obi~ni akcii po cena

od 3.500 denari, koi se del od novata emisija. Bankata so ovoj poteg, koj vo petokot be{e odobren od Komisi-jata za hartii od vrednost (KHV), se obiduva da izr{i dokapitalizacija vo vred-nost od 15 milioni evra. Dozvolata od KHV & go otvori patot na bankata za planiranata dokapi-talizacija. Akciite }e se prodavaat preku Makedon-ska berza so koristewe na berzanskiot elektronski sistem za trguvawe BEST. Celta na novata emisija, {esta po red na Komerci-jalna banka, e da se zgole-mi po~etniot kapital na bankata i da se obezbedi negova optimalna adekvat-nost. Spored potadocite za minatata godina, osnovnata glavnina na bankata izne-suva 32,7 milioni evra, a adekvatnosta na kapitalot zaklu~no so noemvri izne-suva 11,11%. Vo soop{tenie na bankata, objaveno na internet-stranicata od Makedonska berza, se veli deka so dokapitalizacijata i preku kontinuirano zgolemuvawe na rezervite izdvoeni od neto-dobivkata, adekvat-nosta na kapitalot bi se zgolemila na 13,77%. No, poradi najaven rast na kreditnite aktivnosti, vo naredniot period se o~ekuva adekvatnosta na kapitalot da se promeni, no bankata }e nastojuva da ja odrùva na 12%,

KOMERCIJALNA BANKA OD 11 FEVRUARI ]E SOBIRA 15 MILIONI EVRA

KHV DOZVOLI DOKAPITALIZACIJA NA BANKATA

Za da bide uspe{na javnata ponuda na akcii, Komercijalna banka mora da prodade najmalku 60% od vkupnata koli~ina izdadeni akcii so novata emisija

METODI [email protected] NEUSPE[NI OBIDI

ZA DOKAPITALIZACIJA Komercijalna banka nekolku pati prave{e obidi za dokapitalizacija. Minatata godina najavi dokapital-izacija vo iznos od 13 milioni evra, preku emisija na obi~ni akcii preku privatna ponuda za poznat kupuva~, {vedskiot East Capital Explorer Investments AB i slovene~kiot Publikum Holding. No, taa ne se realizira bidej}i KHV ne ja dozvoli. Vo 2008 godina isto taka be{e napraven obid za dokapi-talizacija. Javnata ponuda be{e otvorena cela edna godina i zavr{i neuspe{no.

[TO TREBA DA ZNAAT POTENCIJALNITE INVESTITORI?Zainteresiranite investitori moè da kupat akcii od novata emisija na Komercijalna banka preku koja bilo brokerska ku}a ili direkcija za rabota so hartii od vrednost kaj bankite. Potencijalnite kupuva~i moè da se informiraat za site detali povrzani so emisijata vo poseben dokument, nare~en prospekt, koj go izdava Komercijalna banka. Ovoj prospekt treba da go ima sekoja brokerska ku}a, a da go dobie od bankata. Pri zapi{uvaweto na akciite, sekoj kupuva~ popolnuva upisnica, koja se dava istovremeno so nalogot za kupuvawe. Pla}aweto na akciite se pravi vo denari. Vo rok od dva dena od upisot i pla}aweto, Depozitarot za hartii od vrednost i brokerskata ku}a se dol`ni na investitorot da mu dostavat izve{taj deka e sklu~ena transakcijata.

kako {to e prepora~ano od Narodnata banka na Makedonija.

KAKO ]E SE SPROVEDU-VA JAVNATA PONUDA?

Realizacijata na javnata ponuda na obi~ni akcii e planirano da po~ne na 11 fevruari godinava i }e trae 15 dena, do 25 fevru-ari. Za da bide uspe{na, bankata mora da prodade najmalku 60% od vkupnata koli~ina izdadeni akcii od novata emisija.Dokolku akciite bidat celosno prodadeni pred istekot na rokot od 15 dena, Komercijalna banka }e ja prekine postapkata i preku soop{tenie za uspe{no realizirana emisija }e ja iz-vesti Komisijata za hartii od vrednost. Dokolku, pak, ponudata ne bide uspe{na, toga{ site zapi{ani obi~ni akcii se poni{tuvaat, a uplatenite pari, zgolemeni za depoz-itna kamata, se vra}aat vo rok od sedum dena od objavuvaweto na ponudata za neuspe{na. Spored brokerite, za raz-lika od prviot pat koga se planira{e da se napravi privatna ponuda za ve}e poznati investitori, sega kako kupuva~ moè da se

javi sekoj instituciona-len investitor, kompanija i fizi~ko lice na koj im odgovara cenata od ponu-data. So ogled na toa {to sumata e prili~no golema, brokerite smetaat deka na-jzainteresirani za akciite na Komercijalna banka }e bidat institucionalnite investitori. Tie velat deka bitna uloga pri trguvaweto }e ima i vremeto na real-izacija na nalozite, bidej-}i toa }e se pravi preku BEST sistemot na Make-donskata berza. Toa zna~i deka }e bidat realizirani nalozite koi najbrzo }e se vnesat vo sistemot.

SE OÊKUVA USPE[NA DOKAPITALIZACIJA

Vo bankata o~ekuvaat jav-nata ponuda na akcii da bide uspe{na.“O~ekuvame da ima interes za javnata ponuda i taa da se realizira uspe{no. Vo momentov, interes za akciite ima kaj institu-cionalni investitori, kako {to se fondovite, no i kaj fizi~ki lica”, izjavi Maja [terieva, finansiski direktor na Komercijalna banka.I brokerite smetaat deka dokapitalizacijata }e se realizira ekspresno, moèbi duri za samo eden

den.Komercijalna banka vo trite kvartali od minatata godina ostvari dobivka od 12,7 milioni evra, koja e za 10,3% povisoka od dobivkata za istiot period vo 2009 godina. So vakviot rezultat, bankata vo trite kvartali realizira{e 95% od planot za 2010 godina. So toa prodolì i trendot na profitabilno rabotewe, a dokapitalizacijata

}e ovozmoì podobruvawe vo ispolnuvaweto na su-pervizorskite standardi i dopolnitelen rast i odrùvawe na pazarnoto u~estvo. Od bankata ocenu-vaat deka blagodarenie na dokapitalizacijata i izdvojuvaweto na del od dobivkata za rezervi, i da ima minimalni promeni na depozitnata baza, godinava moè da se o~ekuva rast na vkupnata aktiva na

bankata od 6%. Prose~nata pazarna cena na akcijata na Komercijal-na banka minatata godina iznesuva{e 3.239,93 denari za akcija i vo odnos na 2009 godina e povisoka za 15,71%. Trendot na rast na cenata prodolì i godinava. Vo petokot na Makedonska berza akcijata na Komercijalna banka se prodava{e za 3502,25 den-ari za akcija

Dokapitalizacijata }e & ovozmoì na Komercijalna banka da �ja zgolemi adekvatnosta na kapitalot

Fokus12 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

BORO MIRÊSKI

]E BIDE LI 2011 GODINA NA METALUR[KATA INDUSTRIJA?!

Finansiskata kriza i globalniot rast na cenite ja napravi-ja minatata godina mnogu turbulentna za metalnata in-dustrija. Kaj edni

sektori se zgolemi proizvodst-voto, kaj drugi se namali, no kaj site cenata na metalite doìvea ogromen rast. Analiti~arite o~ekuvaat u{te pogolem cenoven rast vo 2011 godina.Spored Svetskata asocijacija na proizvoditeli na ~elik (WSA), proizvodstvoto na surov ~elik vo svetot lani dostigna rekordni 1.414 milioni toni, {to e za 15% pove}e otkolku vo 2009 godina. Site dràvi koi se vbrojuvaat me|u pogolemite proizvoditeli na ~elik dostignaa duri dvocifren rast vo 2010 godina. Samo vo dekemvri proizvodstvoto na surov ~elik vo 66 zemji koi podnesoa izve{taj do WSA dostigna 116,2 milioni toni, {to e za 7,8% pove}e sporedeno so istiot period vo 2009 godina.Od organizacijata istaknuvaat deka iako se zabeleùva rekorden rast na proizvodstvoto na ~elik, sepak, na krajot na 2010 godina se namalila iskoristenosta na proizvodstvenite kapaciteti. Ovoj podatok pokaùva deka iako industrijata e vo podem, sepak, se obiduva da ja izbalansira sostojbata so cel ponudata da ne ja nadvladee pobaruva~kata. Ova e u{te eden dokaz za predviduva-wata na ekspertite deka vo 2011 godina vo svetot mnogu pove}e }e se proizveduvaat metali, kako

BORO MIRÊSKI

RASTAT CENITE, PA I PROIZVODS

LIDERITE VO DAVOS SE DOGOVORIJASO PODOBRA BIZNIS-KLIMA ]E SE SPASUVA EVROZONATA

BORO MIRÊSKIna koi site lideri im posvetija osobeno vnimanie. Ministrite za finansii na Germani-ja i Francija vo nekolku~asovnata sesija gi potenciraa site pri~ini koi ja dovedoa evrozonata vo dene{nata kriza i gi istaknaa site posledici so koi doprva }e se soo~at dràvite-~lenki. "Na dràvite od evrozonata im nedostigaat soodvetni instrumenti so koi }e ja odbranat celata zona. Poradi toa, najmalku 18 meseci }ebidat potrebni za da se pojavat prvite pozitivni znaci deka evro-zonata po~nuva da zakrepnuva", re~e germanskiot minister za finansii, Volfgang [ojble. Spored nego, bliskosta na liderite od ovie dràvi e od krucijalno zna~ewe, ne samo za evrozonata, tuku za cela Evropa.

Vakviot stav go poddràa i liderite od bankarskiot sektor. "Stravot deka dràvite od evro-zonata nema da se "dràt" zaedno, is~ezna. Liderite vo Davos bea ednoglasni i site ja potenciraa zaemnata sorabotka kako klu~en faktor za re{enie na ovoj prob-lem", potencira{e Bob Dajmond, izvr{niot direktor na bankarskiot gigant Berklis. U{te poostra vo svoite osuduvawa be{e francuskata ministerka za finansii, Kristin Lagard, koja ja poistovetuva krizata vo evrozonata so bolest. "Vo tekot na 2010 godina krizata vo evrozonata be{e akutna bolest na dràvite od ovaa unija. Denes, taa stana hroni~na bolest", istakna taa.Od druga strana, liderite na na-

jgolemite evropski ekonomii zasta-naa vo odbrana na edinstveniot valuten sistem. Germanskata kancelarka, Angela Merkel, pobara pogolema disci-plina na liderite vo spravuvaweto so krizata. "Irska i Grcija se najgolemata opasnost za evrozonata. Javniot finansiski dolg koj go imaa ovie dràvi be{e vo enormno visoki i nedozvoleni granici, a nie, sepak, ne bevme nemilosrdni i go pomognavme nivnoto zakrepnuvawe. Sega, ovie dràvi ne uspevaat da go vratat dolgot na institucijata koja uspea da go odrì nivnoto postoewe", izjavi Merkel. Na ova vozvrati gr~kiot minister za finansii, Jorgos Papakonstantinu, koj gi potseti prisutnite deka Grcija pregovara so Evropskata unija (EU)

i Me|unarodniot monetaren fond (MMF) za da moè povtorno da stane aktiven u~esnik na evropskiot pazar za hartii od vrednost, so {to }e & ovozmoì na Grcija, preku investirawe vo evroobvrznici, da uspee da go vrati zaemot koj & go dodelija ovie institucii. "Grcija nema povtorno da bankroti-ra, nitu, pak, gr~kata Vlada planira da sproveduva nova postroga poli-tika za {tedewe. Ni ostanuva samo da se nadevame deka pregovorite so EU i MMF }e bidat pozitivni i }e uspeeme da dobieme prodolùvawe na rokot za vra}awe na zaemot i namaluvawe na kamatata", izjavi Papakonstantinu.Svojata poddr{ka za opstanokot na evroto vo Davos ja dade i francuskiot pretsedatel, Nikola Sarkozi, koj istakna deka "Evropa

sekundaren izbor na investitorite, na koi stabilnosta vo industrijata im otvora prostor za s$ pogolemi investicii. Spored izve{tajot na WSA, stepenot na iskoristenost na proizvodstven-ite kapaciteti za surov ~elik vo dràvite opfateni so analizata, sporedeno so noemvri, e namalen za 1,4%. Od asocijacijata istaknaa deka lider vo proizvodstvoto na ~elik vo svetot ostanuva Kina, koja e daleku ponapred od site drugi dràvi. Zaedno so nea, vo grupata pet najgolemi proizvoditeli na ~elik spa|aat i Japonija, SAD, Rusija i Indija.

Svetskata asocijacija za ~elik e edna od najgolemite i najdinami~ni industriski asocijacii vo svetot, koja e pretstavnik na 170 proiz-voditeli na ~elik, vklu~uvaj}i gi re~isi site najprofitabilni kompanii od ovaa industrija, na-cionalni i regionalni asocijacii i instituti za istraùvawa od ovaa oblast. ^lenovite na WSA proizveduvaat okolu 85% od vk-upnoto svetsko proizvodstvo na ~elik.

AVSTRALIJA “VINOVNA” ZA RASTOT NA CENATA

êlikot ne vlijae na rastot na cenite na proizvodite za {iroka

potro{uva~ka, no e klu~na surov-ina za proizvodstvo na mnogu proizvodi. Spored analizata na dnevniot vesnik "Fajnen{al tajms", samo vo noemvri i dekemvri lani cenata na ~elikot se zgolemila za edna tretina, kako rezultat na s$ pogolemite inflaciski priti-soci koi uspeaja rekordno da ja zgolemat i cenata na hranata i na naftata. Pove}eto eksperti ja poso~uvaat poplavata na isto~niot breg na Avs-tralija, koja uni{ti brojni rezervi i proizvodstveni kapaciteti za jaglen, kako glaven vinovnik za ras-tot na pobaruva~kata i na cenata na srodniot metal - ~elikot. Dràvata Kvinslend u~estvuva so pove}e od 50% vo svetskoto proiz-vodstvo na ~elik. "Kako rezultat na poplavite vo Kvinslend, najgolemite rudnici za jaglen, kako Bouen basen, se zat-vorija, a distributivnata mreà e prekinata, {to }e ima ogromni posledici vrz izvozot na ovaa surovina, koja e tesno povrzana so proizvodstvoto na ~elik. Kvinslend proizveduva okolu 80% od jaglenot vo Avstralija, a pridonesuva so okolu 10% vo avstralijanskiot

izvoz i so 2% vo bruto-doma{niot proizvod. Ova }e & nanese ogromni {teti na metalnata industrija”, istakna vicepremierot na Avs-tralija, Vejn Svon.Najgolemite proizvoditeli na jaglen, BHP Biliton, Rio tinto grup i Ikstrata pretrpea zagubi od okolu 2,3 milijardi dolari, pokaà izve{tajot na Sovetot za resursi na Kvinslend. Prekinot na proizvodstvoto pridonese za namaluvawe na prihodite na kom-paniite za najmalku 600 milioni dolari nedelno. Vakvata situacija ja "razdrma" stabilnosta na ovoj pazar, {to gi natera proizvoditelite da gi promenat kratkoro~nite strategii vo dolgoro~ni so proizvodstvo na golemi koli~ini ~elik. Del od niv }e se koristat kako rezerva, a del }e gi pokrivaat potrebite za jaglen. Spored analizata na "Fajnen{al tajms", se o~ekuva cenata na ~elikot vo 2011 godina da se zgolemi vo prosek za okolu 32%. Maksimalnata granica koja ekspertite ja pred-viduvaat e rast od 66%. Spored britanskata konsultantska kompanija za analiza na sostojbata

Iako Svetskata asocijacija na proizvoditeli na ~elik objavi deka proizvodstvoto na ovoj metal se zgolemi za 15% vo 2010 godina, ekspertite predupreduvaat deka toa ne e rezultat samo na zgolemenata pobaruva~ka, tuku i na namaluvaweto na rezervite na jaglen, predizvikano od poplavite vo Isto~na Avstralija

��

VEJN SVONVICEPREMIER NA AVSTRALIJA"Kako rezultat na poplavite vo Kvinslend, najgolemite rud-nici za jaglen, kako Bouen basen, se zatvorija, a distribu-tivnata mreà e prekinata, {to }e ima ogromni posledici

vrz izvozot na ovaa surovina, koja e tesno povrzana so proizvodstvoto na ~elik. Kvinslend proizveduva okolu 80% od jaglenot vo Avstralija, a pridonesuva so okolu 10% vo avstralijanskiot izvoz i so 2% vo bruto-doma{niot proizvod. Ova }e & nanese ogromni {teti na metalnata industrija vo svetot."

Spravuvaweto so finansiskata kriza kaj dràvite od ev-rozonata be{e "dviè~kata sila" na petdnevniot svetski ekonomski forum, koj se

odrà minatata nedela vo Davos, [vajcarija. Ovoj problem gi skara bankarskite lideri, ministrite za finansii, premierite, pa duri i biznismenite. Pove}e od 4.000 lideri od najrazli~ni oblasti go iskaàa svoeto mislewe za problemite i rizicite so koi }ese soo~uva svetot vo 2011 godina. Zgolemena regionalna sorabotka, kontrola na transferot na ekonom-skata mo} od zapadnite kon isto~nite dràvi, kako i pogolemi napori za industriski razvoj, bea glavnite temi

0

100

200

300

400

500

600

700

Kina Japonija SAD Rusija Indija

TOP 5 DR@AVI VO PROIZVODSTVO NA ÊLIK

IZVOR: SVETSKA ASOCIJACIJA ZA ÊLIK

2010

20102010 2010

2009

2009

2008 2007

2006

2008 2007 2006

2009 20082007 2006

2006200720082009 2010 2009 2008 2007 2006

TOP 10 MEMOARI NA POLITI^KI LIDERI

NANAI LIDERI

no.2KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

POLITIKATA NA XORX BU[ E NEGOVIOT KARAKTER�� "Momenti na odlu~uvawe" se tipi~ni

politi~ki memoari vo koj 43-ot amerikan-ski pretsedatel, Xorx Bu{, gi opi{uva politi~kite odluki koi gi donel vo tekot na pretsedatelskiot mandat

Memoarite na pora-ne{niot amerikan-ski pretsedatel Xorx Voker Bu{, "Momenti na odlu~uvawe", se

avtobiografija koja se fokusira na negovite klu~ni politi~ki od-luki i na odlukite koi gi nosel vo privatniot ìvot. Vo deloto, koe se najde vo kniàrnicite vo 2010 godina, se navedeni negovite najkontroverzni politi~ki odluki, kako i se}avawata za obidot da se otkaè od piewe alkohol vo 1986 godina, odlukata SAD da go napadne Irak vo 2003 godina, po~etokot na finansiskata kriza vo 2008 godina. Dnevniot vesnik "Wujork tajms" go opi{uva Bu{ kako pretsedatel so ogromni idei, a mali dostignu-vawa, poznat po negoviot opti-mizam, tvrdoglavost i nedostig od qubopitnost. "Momenti na odlu~uvawe", nekoga{ namerno, nekoga{ slu~ajno, na ~itatelite im nudi neopislivo ~uvstvo kako karakternite osobini i golemata interakcija me|u najrazli~ni karakteri vo toga{nata pretse-datelska administracija moè da rezultiraat so donesuvawe politi~ki odluki koi }e vlijaat na svetot. Na iznenaduvawe na celata javnost, Bu{ gi prizna site pogre{ni politi~ki odluki. Za spravuvaweto so uraganot Katrina, toj veli deka trebalo mnogu porano da ja prepoznae zakanata i mnogu pobrzo da in-tervenira. Za odlukata Amerika da go napadne Irak istaknuva deka denes ali {to vladata ne reagirala porano i ne nastapila poagresivno u{te na po~etokot koga stabilnosta vo regionot bila dovedena vo pra{awe, po padot na vladata na Sadam Husein. Za najgolem voen poraz go smeta prebrzoto povlekuvawe i premes-tuvawe od edno na drugo borbeno pole na amerikanskite vojnici, {to ja namalilo efikasnosta na obidot da se osnova demokratski sistem na Sredniot Istok."Denes, s$ u{te se ~uvstvuvam vinoven poradi toa. Sepak, prome-nata na vlasta na Sadam vo Irak be{e edna od moite najuspe{ni celi. So site te{kotii koi sledu-vaa, so eliminacijata na u{te eden diktator vo svetot uspeav da ja napravam Amerika pobez-bedna. Se obidov i da go namalam terorot, koj s$ u{te besnee niz ulicite na Sredniot Istok", izjavi Bu{ za "Wujork tajms". Vo nekolku navrati ja spomenuva i bezuslovnata poddr{ka od svojot tatko, Xorx Herbert Voker Bu{. Osobeno vnimanie vo svetot predizvika izjavata na Bu{ za sovetite koi sekojdnevno gi spode-luvale so tatko mu, koj vladee{e so SAD do 1993 godina. "Sinko, znae{ kolku e te{ka voenata sostojba i najdobro e da napravi{ s$ {to e potrebno za da ja izbegne{. No, dokolku zasegnata strana odbiva da se pokori, toga{ nema{ drug izbor. Koga odlu~i SAD da go napadne Irak, postapi mnogu pravilno. Odlukata {to ja donese e najte{kata {to mora{e da ja donese{ dosega. No, mnogu sum gord na tebe {to ja donese mnogu cvrsto i so ogromna strast". So ovie zborovi tatkoto si go po-

STVOTO NA ELIK

�� Liderite na pove}e od 4.000 dràvi i kompanii koi prisustvuvaa na godi{niot svetski ekonomski forum vo Davos gi proglasija Irska i Grcija za glavni vinovnici za eskalacijata na finansiskata kriza vo evrozonata. Se dogovorija so podobruvawe na biznis-klimata vo svetot da ja vratat stabilnosta na evroto na dolg rok

nema nikoga{ da mu go svrti grbot na evroto."

KOMPANIITE ]E GO POTTIKNAT RAZVOJOT NA SVETSKATA EKONOMIJA

Liderite od korporativniot sektor ednoglasno zaklu~ija deka }e vloàt ogromni napori da go pottiknat raz-vojot na svetskata ekonomija. Kako rezultat na toa, vo Davos se sklu~ija i nekolku biznis-dogovori. Najgolemite nafteni kompanii vo Rusija i SAD, Rosweft i Eksonmobil, potpi{aa dogovor za zaedni~ko istraùvawe na nao|ali{ta na

nafta vo Crnoto More, vreden okolu edna milijarda dolari. Iako Erik [mit se povle~e od funkcijata izvr{en direktor na Gugl, vo Davos gi pretstavi namerite na kompanijata za premestuvawe na del od biznisot vo Kina."Osven biznisot so onlajn-reklami-rawe i kreirawe internet-stranici za kompaniite, Gugl planira da najde i kineski partner za opera-tivniot sistem Android koj go nudi kompanijata na proizvoditelite na mobilni telefoni", izjavi [mit. Vo Davos pristigna i eden od na-jbogatite lu|e vo svetot, Bil Gejts,

no za razlika od site drugi biznis-lideri, toj ne dojde na forumot da sklu~uva novi biznis-dogovori, tuku da gi ubedi korporativnite lideri da se priklu~at na negovata nova kampawa, so koja bara liderite na vode~kite kompanii vo svetot da se otkaàt od polovina od nivniot profit i da go doniraat vo humanitarni celi.Najgolemo vnimanie be{e posveteno na razvojnite ekonomii, kako Indija, Brazil i Kina, ~ii kompanii s$ pove}e po~naa da kupuvaat akcii vo najgolemite evropski i amerikanski korporacii.

falil sinot za vreme na nivnata boì}na ve~era vo nivniot dom vo 2002 godina.Vo memoarite nedostigaat infor-macii kako Bu{ odlu~il da gi premesti amerikanskite vojnici od Irak vo Avganistan. Samo napi{a deka multilateralniot pristap na SAD vo obidot za vospostavuvawe, promocija i odr`livost na demokratijata na Sredniot Istok, pobaran od celata me|unarodna zaednica, propadna. Vo "Momenti na odlu~uvawe" toj gi istaknuva problemite so zatvorot Gvantanamo bej, kade {to na zatvorenicite im bil ovozmoèn pristap do bib-lioteka, kade {to imalo duri i arapska transkripcija na Hari Poter. Najmnogu bil razo~aran od zatvorskata vlast koja na sekoj zatvorenik od muslimanskata religija mu go davala Kuranot da go ~ita vo svojata }elija. Vo borbata protiv teroristi~kite napadi od muslimanskite grupi za najgolem uspeh go opi{uva zakonot so koj zatvorskata vlast vo Gvantanamo Bej bila obvrzana da izvr{uva waterboarding vrz site zatvorenici koi bile del od rakovodstvoto na Al-Kaeda. Wa-terboarding e praktika na zatvor-ska kazna, stara nekolku decenii, koga so ogromen mlaz voda se prskale zatvorenicite za odreden vremenski period da ne di{at i da dobijat ~uvstvo deka se davat vo voda. Ovaa merka bila vove-dena za vreme na vladeeweto na Bu{, a donesena od Centralnata razuznava~ka slu`ba i bila nameneta samo za osomni~enite za zavera, planirawe i izvr{uvawe teroristi~ki dela vrz SAD.“Dokolku ne ja sprovedev ovaa merka vrz niv, svesno }e go prifatev rizikot SAD da bide s$ po~esto napa|ana od Al-Kae-da”, veli Bu{ vo "Momenti na odlu~uvawe". Negoviot naslednik, Barak Obama, ja ukina merkata na vtoriot den od negoviot mandat. Bu{ gi zavr{uva memoarite "Momenti na odlu~uvawe" so izjavata deka sekoga{ posta-puval kako {to mislel deka e pravilno. Denes, toj e povle~en od politikata i uìva vo ìvo-tot na eden obi~en amerikanski gra|anin.

prodolùva

so jaglenot i ~elikot vo svetot, MEPS, rezultatite od istraùvaweto na "Fajnen{al tajms" pokaùvaat deka cenata na ton ~elik do dekemvri ovaa godina }e se iska~i na 970 dolari. Dokolku ova se potvrdi, }e bide vtoro najgolemo zgolemuvawe na cenata na ~elikot od 1940 go-dina. Spored podatocite na MEPS, najgolemo zgolemuvawe na cenata na ~elikot se slu~i vo 2004 godina, 70%, poradi zgolemenata pobaruva~ka kako rezultat na ekspanzijata na svetskata ekonomija vo toa vreme. Izvr{niot direktor na Ha~ kor-porejt fajnens, Rob Bedvods, smeta deka cenata na ~elikot }e porasne za 66% do krajot na 2011 godina poradi zgolemuvaweto na cenite na surovite materijali, {to kompaniite go koristat kako prednost za da go zgolemat profitot, koj poradi fin-ansiskata recesija vo 2008 i 2009 godina be{e drasti~no opadnat.Majkl [ilejker, analiti~ar od {va-jcarskata banka Kredit suis, prog-nozira rast na cenata na ~elikot za 41% do krajot na ovaa godina. "Cenata na ~elikot kontinuirano }e se zgolemuva vo 2011 godina i vo prviot i po~etokot na vtoriot kvartal od 2012 godina, koga ovaa industrija bi trebalo da se stabi-lizira", izjavi toj. Od site menaxeri na kompanii koi bea anketirani od "Fajnen{al tajms", prvite lu|e na trite indiski kompanii za proizvodstvo na ~elik, Tata stil, JSV i Esar istaknaa deka o~ekuvaat cenata na ~elikot godinava da se zgolemi za najmalku edna ~etvrtina. Edinstvenite koi ne sakaa da prognoziraat bea direktorite na ruskata kompanija Severstal i na XFE od Japonija. Na pra{aweto za nivnite o~ekuvawa za proizvodstvoto na ovoj metal, kompaniite se nadevaat na zgolemu-vawe za najmalku 6,2% vo odnos na minatata godina, koga proizvodstvoto se zgolemi za rekordni 15%, {to ne se slu~ilo od 1955 godina.

KINA - LIDER VO PROIZVODSTVOTO NA ÊLIK

Spored izve{tajot na WSA, godi{noto proizvodstvo na surov ~elik vo Azija minatata godina dostigna 881,2 milioni toni, {to e za 11,8% pove}e vo odnos na 2009 godina. Nejzinoto u~estvo vo svetskoto proizvodstvo na ~elik se zgolemi na 65,5% vo 2010 godina od 63,5% vo 2009 godina. Proizvodstvoto na surov ~elik vo Kina se iska~i na 626,7 milioni toni, a Japonija proizvede samo 109,6 milioni toni, {to e za 25,2% pove}e otkolku vo 2009 godina. Iako Evropskata unija lani proiz-vede samo 172,9 milioni toni surov ~elik, poradi ogromniot pad na proizvodstvoto vo Velika Britanija

i Grcija, sepak, go nadmina proiz-vodstvoto na SAD. Amerikanskite kompanii proizvedoa samo 111,8 milioni toni ~elik. Rusija i Indija proizvedoa po okolu 67 milioni toni, {to pretstavuva zgolemuvawe za 12% sporedeno so 2009 godina. Spored ova, Kina e nesomneno lider, koja prizvede re~isi ~etiri pati pove}e ~elik od ostanatite dràvi na listata na pet najgolemi proizvoditeli vo svetot. Od Kineskata asocijacija za èlezo i ~elik istaknuvaat deka cenata na kineskiot ~elik zna~itelno }e se zgolemi do krajot na godinava, no toa nema da zna~i i zgolemuvawe na izvozot. Zatoa, za da go zadrì statusot lider vo proizvodstvoto, kineskata Vlada najavi investiciski bum vo ovaa industrija i napravi 10-godi{en plan za izgradba na okolu 10 milioni ku}i za socijalno zagrozenoto naselenie, nekolku stotici avtopati, metroa i èlezni~ki prugi. So ova }e uspee da go odrì i visokoto nivo na pobaruva~ka na ~elik. Od Asocijacijata najavija deka Vladata na Kina planira da gi namali ili celosno da gi ukine danocite za proizvodite koi imaat negativno vlijanie vrz energetskata stabilnost i ìvotnata sredina, kade {to spa|a i ~elikot. Vo presret na finansiskata kriza, enormniot

rast na cenite i preventivnite merki koi treba da gi primenat vladite na dràvite, kineskata Vlada, iako malku strogo, sepak, se odlu~i da ja namali decen-tralizacijata na rudnicite, koi momentalno se rasprostraneti vo nekolku desetici regioni. So planot za razvoj na metalnata industrija, taa }e im predloì na golemite kompanii da gi prezemat pomalite rivali so cel da se obedinat i zaedno da se obidat da go stabiliziraat "razmrdaniot" pazar. Kina saka da napravi nekolku giganti za proizvodstvo na ~elik namesto mnogubrojni neprof-itni kompanii. Celta e da se formiraat grupacii koi }e bidat sposobni da proizvedat duri i po 50 milioni toni ~elik mese~no. Ovaa odluka ja poddràa i kompaniite. Najgolemite proiz-voditeli na ~elik, Hebej èlezo i ~elik grupa, najavija deka }e otkupat najmalku 10% od akciite na nekolku privatni i mali kom-panii {irum zemjata. Vtorata po golemina kompanija po izvoz na ~elik, Bao ~elik grupa, najavi deka }e go prezeme Gangdong, koja momentalno proizveduva okolu 10 milioni toni ~elik mese~no.Ekspertite ne se somnevaat vo uspe{nosta na planot na kineska-ta Vlada i smetaat deka Kina }euspee da ja zadrì liderskata pozicija vo ovaa industrija u{te najmalku 10 godini.

$365$452

$0

$100

$200

$300

$400

$500

Pred krizata (2007 godina) Za vreme na krizata (2010 godina)

ZGOLEMENI TRO[OCI ZA PROIZVODSTVO DOLARI/TONI

83,10%74,90%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Pred krizata (2007 godina) Za vreme na krizata (2010 godina)

ISKORISTENOST NA KAPACITETITE

IZVOR: SVETSKA ASOCIJACIJA ZA ÊLIK

Komentari / Analizi14 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK


JO[IO TAMURAJaponski ambasador voRepublika Hrvatska

JO[IO TAMURAJO[IO TAMURAJaponski ambasador voRepubluu ika Hrrrvatska

SEDUM PATI[TA ZA IZLEZ OD KRIZATA

Svetot denes, da se posluìme so naslovot na knigata na Tomas Fridman “Svetot

e ramna plo~a”, navistina e ramna plo~a. Fridman identifikuva{e deset raboti koi go izramnile svetot, kako {to se padot na Berlinskiot yid, poja-vata na Netskejp (Internet), kupuvawe uslugi i stoki od nadvore{ni snabduva~i i da ne nabrojuvame ponata-mu. Svetot kako navistina da stana ramna plo~a.Od druga strana, ne treba da se zanemari faktot deka globalizacijata se sovpa|a so lokalizacijata. Na primer, koga pred 30 godini rabotev vo japon-skata ambasada vo Ger-manija, potreba be{e edna nedela za da mi stignat informacii od mojot roden grad vo Japonija. A sega, vo Zagreb, preku Internet gi dobivam site lokalni vesti {to moè da se po-sakaat, re~isi istovremeno kako i site drugi vo moeto sosedstvo.So ovoj primer sakam na slikovit na~in da ilus-triram edna od pri~inite zo{to lokalizacijata ja sledi globalizacijata.

MULTIPOLARIZACIJADene{niot svet na sekoe pole e multipolariziran. Na primer, pred 50-ina godini va`nite raboti vo svetskata politika, duri i vo ekonomijata, gi naso~uvaa dvete najgolemi svetski velesili. Po zavr{uvaweto na Stude-nata vojna osnovan e G-8 kako nov me|unaroden forum, a sega i G-20, vo koj pripa|aat zemji kako Kina i Indija. Fenom-enot na multipolarizacija

prodolùva na sekoe pole. @iveeme vo globaliziran, lokaliziran i multipolar-iziran svet.Vo dene{no vreme sekoja zemja ili duri sekoja mala zemja ima va`na uloga i od nea se o~ekuva da pri-donesuva za svetot. Samo zaedno site zemji moàt da sozdadat “prekrasen vodo-pad”, kako {to go napravi toa malata kapka od poz-natata pesna na Dobri{a Cesari}.

LEKCII OD ISTORIJATA

Dozvolete nakratko da se osvrnam na neodamne{nata ekonomska kriza vo svetot i vo Japonija. Japon-skata kriza ja pottikna prezadolùvaweto na kompaniite, a na druga strana, svetskata kriza ja predizvika neodr`livoto prezadolùvawe na amerikanskite doma}in-stva. Efikasniot recept za re{avawe na ekonomskata kriza bi moèl da bide mnogu sli~en na toa.Periodot me|u 1993 i 2002 godina vo Japonija se na-rekuva izgubeno desetletie. Toa be{e vreme na golema recesija po periodot na ekonomski baloni. Brojni finansiski institucii vo toj period bankrotiraa, mnogu od niv moraa da se zdruàt ili da prezemat nekoi drugi krajni merki. Finansiskite insistucii ne reagiraa soodvetno, {to predizvika mnogu ekonom-ski te{kotii, kako padot i namaluvaweto na cenite na pazarot za nedvi`nosti. Toa be{e te{ko vreme za Japonija.

SVETSKA KRIZAPo krahot na amerikan-skite hipotekarni kredi-tori Fani Mae i Fredi

Mak, krizata, nare~ena “Crna nedela”, eruptira{e vo SAD na 14 juli 2008 godina, koga bankrotira{e investiciskata banka Le-man braders.Nivniot ste~aj predizvika veri`na reakcija kaj neza-visnite banki i celiot fi-nansiski sistem, nare~ena Lemanov {ok.Iako krizata vo pogolem del ja prediz-vika potro{uva~kata na amerikanskite doma}instva, treba da se zabeleì deka i Evropa ima{e problem so lo{oto upravuvawe so rizikot na finansiskata industrija i vo nekoi zemji prenaduvaniot balon na pazarot na stanovi.Od na{eto novosteknato iskustvo nau~ivme kako da se odnesuvame ako vo idnina se slu~i kakva bilo nova ekonomska kriza.Na primer, nau~ivme deka za soodveten odgovor na globalnata kriza najva`na e globalnata multilater-alna sorabotka, vklu~uvaj-}i ja sorabotkata me|u monetarnite institucii.Vidovme deka neuspesite na regulaciite i nad-zorite, so neodgovorno rizikuvawe na bankite, sozdavaat opasna finan-siska fragilnost. Sekoe ponatamo{no rizikuvawe mora da se spre~i.Kako soodvetni tehni~ki merki moème da go spomeneme vbrizguvaweto kapital vo finansiskite institucii, otpi{uvaweto na kreditite, politikata na spas itn..

EKONOMSKI MODEL ZA IDNINATA

Neodamne{nata ekonomska kriza be{e mnogu podlabo-ka otkolku {to izgleda{e na po~etokot. Potrebno

be{e da se pozanimava so nea na raznoviden na~in. Stariot ekonomski model go prenaglasuva{e pazarniot princip, pa sega treba da bide zamenet so modelot za idnina. Pred-vid treba da se zemat ne samo pazarnite mehanizmi, tuku i vrednostite kako moralot, ~ovekovite prava i pravnata dràva i ìvo-tnata sredina.So drugi zborovi, koga barame nov ekonomski model za idnina, treba da gi zememe predvid socijal-nite aspekti i aspektite na ìvotnata sredina.Vo pogled na socijalnite aspekti, vo posledniot period ekonomskiot model sosema se potpre vrz pazarnite mehanizmi, gi ignorira{e socijalnite temi i ne dovede do novi socijalni opasnosti - izo-lacija na poedinci. Znaeme deka ~ovekot ne moè da ìvee bez poddr{ka od drugite lu|e, kako semejst-voto, prijatelite i zaed-nicata.Za àl, od neodamna e o~igledno kako tie vrski stanuvaat s$ poslabi, a izolacijata na poedin-cite e s$ pogolem problem poradi nagliot porast na novi tehnologii. Poa|aj}i od ovie soznanija, smetam deka vo idnina treba da se rasprava i za toa kolku ekonomskata politika go promovira sistemot na se-mejnata poddr{ka ili pri-donesuvaat za zajaknuvawe na pravedno sproveduvawe na sistemot za sobirawe danok.Koga stanuva zbor za ìvotnata sredina, do neodamna toj aspekt be{e nadvor od sistemot na sovremenata ekonomija, a treba{e da bide von

nego. Morame da sfa-time deka e isklu~itelno va`no vklu~uvaweto na ekolo{kite aspekti, kako zelenata tehnologija i sli~no vo ekonomskiot sistem.Noviot ekonomski model treba da bide praveden, efikasen i odr`liv so fleksibilen i otvoren pazar na trud i zna~itelno vklu~uvawe na ekolo{kite elementi.Toa }e bara dlaboki strukturni promeni, a vo ovoj moment s$ u{te ne znaeme kako treba da izgleda toj model. Vo sekoj slu~aj, mora da bide pohu-man od ekonomskiot model koj e premnogu naso~en na pazarot i koj sega propa|a.

JAPONSKA EKONOMIJAJaponskata ekonomija kone~no pokaùva znaci na zazdravuvawe. Japonija e vo te{ka situacija po-radi visokata stapka na nevrabotenost.Kabinetot na premierot Naoto Kan na 18 juni 2010 godina, vo novata strate-gija za rast se odlu~i za silna ekonomija, silni javni finansii i soci-jalna grià. Taa strategija podrazbira vklu~uvawe na merki na strate{ka politika, kako kratewe na stapkata na korpora-tiven danok vo fiskalnata 2011 godina. So toa bi se podobrila konkurentnosta na japonskite kompanii i bi se zacvrstila nade`ta deka toa }e pomogne vo zazdravuvaweto na ekonomijata.Celta e da se pomogne na zdruèniot trud na javniot

Novata japonska strategija za rast na cvrsta ekonomija, silni javni finansii i sistem na socijalna za{tita gi zema predvid ne samo pazarnite mehanizmi, tuku i vrednostite kako moralot, ~ovekovite prava, pravnata dràva i ìvotnata sredina

��

i privatniot sektor da ja ispolni 3% nominalna stapka na rast ili 2% realna stapka na rast vo 2020 godina.Strategijata na noviot rast e bazirana na sedum strate{ki podra~ja:

Zelena inovacija (brzo 1. zgolemuvawe na obnov-livata energija)@2. ivotna inovacija (sostavot odbira medicinski ustanovi so cel da se promovira prakti~nata primena na novata medicinska za{tita)Plan za strategijata za 3. ekonomsko partnerstvo preku slobodna trgovija na Azisko-pacifi~kata oblastPromocija na turizmot i 4. lokalna revitalizacijaNacijata da se naso~i 5. kon u~ewe i tehnologiiStrategija za vrabotu-6. vawe i ~ove~ki resursiFinansiska strategija7.

Vode~kata ideja na ovaa strategija za nov rast }esozdade praveden i odr`liv sistem za sled-nite generacii. Dokolku se sprovedat soodvetno, ova bi moèl da bide eden od dobrite modeli za vo idnina, vo koj ekonomijata, ìvotnata sredina i op{testvoto }ese dopolnuvaat i }e se razvivaat za ostvaruvawe na odr`liv rast.

VO PETOK SPECIJALEN PRILOG

BIZNIS KONSALTING

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: [email protected]; TEL: 02 2551 441;LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI

KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

� MAKEDONSKITE KONSULTANTI ZA SU[TINATA NA INOVATIVNOSTA KAKO NOV KONCEPT VO DELOVNOTO RAZMISLUVAWE I DELUVAWE

� KAKO EFIKASNO DA GO INTEGRIRATE MARKETINGOT I SOCIJALNITE MEDIUMI VO RABOTEWETO VO NASOKA NA ZGOLEMENA PRODA@BA I POGOLEMA PREPOZNATLIVOST NA VA[ATA KOMPANIJA?

� KOLKU ^INI IMPLEMENATCIJATA NA ODREDEN STANDARD?

� JAVNO - PRIVATNO PARTNERSTVO - POTENCIJALI, MO@NOSTI ZA KOMPANIITE, ZAKONSKA RAMKA, SOVETI

ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJAL-NIOT PRILOG BIZNIS KONSALTING KOJ KE IZLEZE NA 4 FEVRUARI 2011 VO NEDELNIKOT KAPITAL.


Balkan / Biznis / Politika16 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

Proizvoditelite na mineralna voda vo Srbija baraat od dràvata da go namali nadomestot

za koristewe voda za ~etiri pati. Tie baraat cenata da se izedna~i so taa {to ja utvrduva Evropskata unija (EU), so cel da ne im bide zagrozeno proizvodstvoto. Proizvoditelite momentalno pla}aat nadomest od pove}e od 11 evra za kuben metar, a vo Evropskata unija na-jvisokiot iznesuva tri evra za kuben metar. Pretsedatelot na Upravniot odbor na Zdruènieto na proizvoditeli na mineralna voda, Zorica Vuk~evi}-Kqa-ji}, istakna deka od mina-tiot septemvri ne uspeal ni eden obid da se sostanat so pretstavnici od Vladata i od Direkcijata za voda pri Ministerstvoto za zemjodel-stvo za da razgovaraat za visinata na nadomestot za koristewe voda. Vuk~evi}-Kqaji}, koja e direktor vo Kwaz Milo{, navede deka vo izminatite pet godini kompanijata za nadomest na

dràvata i na lokalnata samouprava im platila 20 milioni evra, koi bi moèla da gi iskoristi za obnovu-vawe i iskoristuvawe na vodenite resursi. Taa tvrdi deka tie pari op{tinata ne gi iskoristila nitu za obnova, nitu za zgolemuvawe

na kapacitetot na vodovodot vo Aran|elovac, ~ija voda fabrikata na Kwaz Milo{ ja koristi vo procesot na proizvodstvo.“Dokolku nadomestot za ko-ristewe voda ne se dovede na prifatlivo nivo, so {to delumno }e se zgolemi

konkurentnosta na doma{nite proizvoditeli, doa|aweto na golemite trgovski sinxiri, kako germanski Bil vo Sr-bija, bi moèlo da zna~i uni{tuvawe na doma{nata industrija na mineralni vodi, bidej}i na pazarot }e bide ponudena poevtina voda

od stranski proizvoditeli”, veli taa.Direktorot na Delovnata zaednica na proizvoditeli na mineralna voda na Sr-bija, Branka [erovi}, iz-javi deka minatata godina nadomestot za koristewe voda iznesuval 1,2 dinari za litar, a ovaa godina se o~ekuva zgolemuvawe za okolu 5%, {to dopolnitelno }e vlijae na zgolemuvawe na cenata na proizvodot. Taa smeta deka nadomestot vo

strukturata na proizvodnata cena na vodata u~estvuva so 8% po litar, {to pretstavuva ogromna suma i e nepodnos-liva za proizvoditelite.“Nikoj ne saka da go izbegne pla}aweto nadomest, no barame toa da bide razu-men iznos“, istakna taa i dodava deka vo zemjite od balkanskiot region i vo EU postoel samo koncesiski nadomest, koj se dvièl od edno do tri evra za kuben metar.


STOPANSKATA KOMORA ]E PREGOVARA ZA PROBLEMOTSekretarot na Odborot za zemjodelstvo pri Stopanskata komora na Sr-bija, Milan Prostran, izjavi deka ovaa asocijacija gi poddrùva barawata na proizvoditelite na mineralna voda i e podgot-vena so Direkcijata za voda da go razgleda problemot za visina na nadomestot. Toj istakna deka ja razbira potrebata na dràvata da sobira prihodi od ovoj nadomest, no smeta deka ne treba da se zagrozi opsta-nokot na kompanijata i da im se pravi {teta na kupuva~ite.

Za razlika od zemjite vo Evropskata unija i vo regionot, kade {to nadomestot za polnewe voda iznesuva okolu tri evra za kuben metar, srpskite proizvoditeli na mineralna voda pla}aat po 11 evra za kuben metar

��

SRBITE BARAAT POEVTIN NADOMEST ZA POLNEWE VODA

BIZNISOT SO VODA STANUVA MNOGU INTERESEN

VESNA [email protected]

Doa|aweto na golemite trgovski sinxiri vo Srbija bi moèlo da ja �uni{ti doma{nata industrija na mineralni vodi, bidej}i na pazarot }e bide ponudena poevtina voda


Balkan / Biznis / Politika 17KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

Bugarija do 2020 go-dina }e izgradi sedum avtopati{ta, sedum

brzi pati{ta i dva novi mosta na Dunav. Vo slednite deset godini vo bugarskite pati{ta }e bidat investi-rani pet milijardi evra.“Do krajot na mandatot }eizgradime 288 kilometri avtopati{ta, {to e pove}e od toa {to e izgradeno za 35 godini socijalizam”,

naglasi bugarskiot minister za regionalen razvoj, Rosen Plevnevliev.Za zavr{uvawe na izgrad-bata na avtopatot Trakija, koj ja povrzuva Sofija so cela Bugarija, }e bidat potro{eni 248,1 milioni evra. Do kone~na izgradba na ovoj paten pravec, so vkupna dolìna od 400 kilometri, ostanati se u{te 116 kilometri.

BUGARIJA VO PATI[TA INVESTIRA 5 MILIJARDI EVRA

Protestite koi vi-kendov bea orga-nizirani vo ~est

na zaginatite demonstran-ti koi zaginaa minatata nedela go preplavija plo{tadot Narodni he-roi vo Tirana, no pomi-naa bez nitu eden inci-dent. Liderot na opoziciskata partija vo Albanija, Edi Rama, za ovaa nedela na-

javi novi mirni protesti niz ulicite na Tirana. Toj istakna deka 2013 godina, koga treba da se odràt redovnite parla-mentarni izbori vo Al-banija, e premnogu daleku i deka predvremenite izbori se edinstvenoto re{enie za politi~kata kriza koja vladee vo mo-mentov. "Nie }e gi prodolìme

na{ite demonstracii na plo{tadot, pred zgradata na Vladata, no na{iot otpor }e bide miren, bez nitu edna forma na nasilstvo", izjavi Rama na pres-konferencija za albanskite mediumi. Albanskiot premier, Sali Beri{a, za v~era najavi kontraprotesti, no, gi otkaà pod pritisok na Evropskata unija i SAD.

NAJSILNITE PROTESTI VO ALBANIJA ]E PRODOL@AT NA MIREN NA IN

ELENA JOVANOVSKA

Sovetnikot na hrvat-s k i o t pr emier , Jadranka Kosor, i eden od kreato-rite na vladinata

Programa za ekonomsko zazdravuvawe, Borislav [kegro, neodamna povika dràvata da prodolì so procesot na privatizacija na pretrijatija koi se vo dràvna sopstvenost. Nego-vata ideja ja poddràa i novite ministri vo Vladata. Javnosta ova go protolkuva kako predizborie i mo`nost Vladata nabrzina da podgot-vi inicijalna ponuda na akcii (IPO). So svoj stav i predlozi za modelite na privatizacija izleze u{te eden sovetnik na Jadranka Kosor, @eqko Lovrin~evi}.“Kompaniite koi rabotat vo sektorot infrastruk-tura ne se kompanii vrz koi moè da se sprovede brza privatizacija. Kaj niv klu~en problem e restruk-turiraweto na tro{ocite, a toa ne moè da se spro-vede za nekolku meseci. Politikata moè da iz-bere IPO. Veruvam deka i del od gra|anite bi go poddràle toa, no bi bilo lo{o op{tata populisti~ka klima da se svede na podel-ba na akcii preku IPO, a da se zanemarat tehni~koto i tehnolo{koto restruk-turirawe na golemite siste-mi”, veli Lovrin~evi}.

Toj dodava deka koga e vo pra{awe infrastrukturata, dràvnite kompanii ne treba da se prodavaat so potceneti akcii.“IPO e model za dokapital-izacija, ne za privatizacija. Toj e za privatni sopstveni-ci. Golemite sistemi imaat dovolno kapital, a niven problem e toa {to kapi-talot e zamrznat, ne~ist, ne se koristi racionalno. Podelbata na nivnite akcii pod realnata cena nema ni{to da promeni. Vo ova ne gledam nikakva pridobivka za nacionalnata ekonomija. Ve}e vidovme kako pomina vakviot model vo 2007 go-dina, koga se naduja cenite na pazarot na kapital”, objasnuva Lovrin~evi}.Sovetnikot na Kosor dodava deka privatizacijata treba da se vodi na tri na~ini. Spored nego, site malcinski udeli na dràvata treba da se prodadat ekspresno, isklu~uvaj}i gi tuka golemite kompanii koi treba da se

restrukturiraat. Vo vto-rata grupa Lovrin~evi} gi stava firmite koi nemaat infrastrukturen karakter, a vo koi dràvata ima zna~aen udel, kako {to se Kroacija osiguruvawe, Hrvatskata po{tenska banka (HPB), Jadranskiot naftovod Janaf. “Li~no smetam deka za kom-paniite vo koi dràvata ima zna~aen udel treba da se bara strate{ki partner i toa nadvor od krugot na postoe~kite sopstvenici, za da ne se zacvrstuva postoe~kata oligopolna struktura. Treba da se raboti na zajaknuvawe na konkurencijata. Pritoa, treba da se ima na um deka na Hrvatska isklu~itelno & treba stranski kapital. Udelite treba da se pro-davaat na me|unaroden ten-der”, veli Lovrin~evi}.Toj objasnuva deka za Hr-vatskata po{tenska banka celosno da se restrukturira i da se dobie ~isto port-

folio }e treba najmalku godina i pol. Otkako minatiot mesec dr-àvata vnese 60,7 milioni evra dopolnitelen kapital vo ovaa banka, ekspertite pora~uvaat deka dràvata moèbi ne treba da brza, bidej}i za dve godini kom-panijata sigurno }e ima povisoka cena. Kako {to doznava “Ve~erwi list”, nekoi ruski banki ve}e se zainteresirale za HPB, kako i Evropskata banka za ob-nova i razvoj i francuskata banka Sosiete èneral. Ima najavi deka za vlez vo hrvatskiot bankarski sistem e zainteresiran i evropskiot bankarski gigant, BNP Paribas.Sovetnikot na Jadranka Ko-sor, Lovrin~evi}, ocenuva deka ako dràvata saka brzo da dojde do sveì pari, podobro e da gi dade pod koncesija avtopatite, otkolku da gi privatizira kompani-ite koi se od oblasta na infrastrukturata.

“Obvrskite za avtopatite se ogromni i del od parite tre-ba da se napravat likvid-ni. Vo pozadina na s$ e kvalitetot na upravuvawe, a sopstvenosta e irelevantna. So javnite pretprijatija nekoj }e mora da po~ne da se zanimava. Ne e re{enie vedna{ da se prodadat dràvnite kompanii po polovi~na cena, iako }e ima mnogu zainteresirani ako se slu~i ova. Mora da imame pazarni ceni za da dobieme me|unarodni investitori. Ne moète da vodite soci-jalna politika so cenite na energensite i da o~ekuvate nekoj da vloì kapi-tal”, kategori~en e Lovrin~evi}.Me|u “familijar-noto srebro”, so ~ie prodavawe i l i d a v a w e pod koncesi-j a o s iroma -{enata dràva bi moèla da

dojde do pari, s$ pove}e se spomenuvaat i {umskite resursi. Za koncesija nad {umskoto bogatstvo ve}e stignala edna stranska ponu-da od sedum milijardi evra, tvrdi za “Ve~erwi list” anonimen izvor od kompani-ite od drvnata industrija. Ministerot za zemjodelstvo i potpretsedatel na Vladata, Petar obankovi}, denovive ja isklu~i mo`nosta za proda`ba na {umite, no ne i na lovi{tata, turisti~kite dejnosti i transportot, sek-tori vo sostavot na Hrvatski {umi.

Sovetnikot na Kosor, Lovrin~evi}, ocenuva deka ako dràvata saka brzo da dojde do sveì pari, podobro e da gi dade pod koncesija avtopatite, otkolku da gi privatizira kompaniite koi se od oblasta na infrastrukturata

��

DR@AVNI FIRMI ODAT NA PRODA@BA?!JADRANKA KOSOR SE OBIDUVA DA DOJDE DO SVE@ KAPITAL

ZARABOTKATA NA HRVATSKITE FIRMI VO PRVITE DEVET MESECI OD 2010 GODINA

Kroacija osiguruvawe: prihodi 364 milioni evra, neto-dobivka 10 milioni evra, �bruto-premija 350.000 evraHrvatsko elektrostopanstvo (HEP): prihodi ({est meseci) 842 milioni evra, dolgovi �28 milioni evraHrvatski avtopati{ta: vkupni prihodi 135 milioni evra �Hrvatska po{tenska banka: imot 1,9 milijardi evra, operativna dobivka 19,6 milioni �evra, adekvatnost na kapitalot 12.08%Jadranski naftovod: neto-dobivka 12,3 milioni evra, vkupni prihodi 46,4 milioni �evra

@EQKO LOVRINÊVI] � SOVETNIK NA JADRANKA KOSOR

Svet / Biznis / Politika18 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

Germanija e edin-stvenata dràva vo evrozonata koja vo vreme na kriza doìvuva ekonomski

bum. Iako vo dekemvri nevrabotenosta porasna na 7,2%, Vladata gordo i sig-urno tvrdi deka ekonomi-jata e vo najdobra sostojba vo Evropa.Spored Frank Jorgen Vajs, pretsedatel na federativna-ta Kancelarija za vrabotu-vawe, rastot na nevrabo-tenosta ne se dolì na vlo{uvaweto na ekonomska-ta sostojba, tuku na lo{ite vremenski uslovi, koi ja dovedoa grade`nata industrija vo zastoj. I ministerkata za trud i socijalna politi-ka, Ursula fon der Lejen, smeta deka nema potreba za zagriènost. Blagodarenie na minatogodi{niot ekonomski bum, Germanija mo-mentalno ima najvisoka stapka na vrabotenost od obedinuvaweto pred 20 godini. Ekonomskiot rast od 3,7% vo 2010 godina rezultira{e so vrabo-tenost na 40,5 milioni od vkupno 82 milioni gra|ani. Spored Lejen, Germanija od ekonomskata kriza izleze u{te posilna i brziot ekonomski rast }e prodolì so isto tempo i godinava. "Ako vo po~etokot na 2010 godina ekonomskiot rast be{e predizvikan od obemniot izvoz, ovaa go-dina motor na ekonomskiot

razvoj }e bide zgolemenata doma{na pobaruva~ka", potencira{e taa. Spored ekonomistite, germanskata ekonomija godinava }e ima rast od pove}e od 2%. Za rastot da prodolì i vo narednite godini mora da se prezem-at pogolemi napori za na-maluvawe i efikasno me-naxirawe na dol`ni~kata kriza vo site dràvi od evrozonata. "Porastot na

germanskata ekonomija ne e stabilna i odr`liva pojava. Dokolku

se vlo{at fiskalnite problemi na dràvite-~lenki na evrozonata, toga{ i Germanija moè da se soo~i so stagnacija na ekonomskiot razvoj", veli direktorot na Mak-roekonomskiot institut od Dizeldorf, Gustav Horn. Ekspertite predupreduvaat deka "narcisoidnosta" na germanskata vlast moè da gi naso~i kon sprovedu-

vawe pream-bicioz-

ni politiki i da ja odvede germanskata ekonomija vo propast. Horn smeta

deka treba da zajakne potro{uva~kata mo} na gra|anite, {to bi im po-mognalo na drugite ~lenki na evrozonata da go zgole-mat izvozot kon Germanija i pobrzo da ja prebrodat ekonomskata kriza. Ministerkata za trud, pak, gi povika biznismenite da gi zgolemat platite na rabotnicite za {to poak-tivna participacija na gra|anite vo odr`livosta na ekonomskiot rast na Germanija.Spored oficijalnite podatoci, vo dekemvri

brojot na nevraboteni se zgolemi za 85.000 i nadmina tri mil-ioni lica. Spored ministerkata Lejen, mnogu e povaèn faktot deka pove}eod 50 mil-ioni lu|e vo Germanija se vrabo-teni i deka brojot na nevrabo-teni e namalen za 260.000 sporedeno so dekemvri 2009 godina. No, opozici-jata tvrdi

deka 2010 godina bila

proma{ena za germanskiot pazar

na trud. "Takanare~enoto ~udo

koe ja zgolemi vrabotenos-ta se odnesuva na porastot na vrabotuvawata za niski plati, praktikanstva ili vrabotuvawa so skrateno rabotno vreme", istakna Sabin Cimerman, portpa-rol na opozicijata.

Vo vreme na kriza Germanija ostvari najvisoka stapka na vrabote-nost vo 2010 godina i ostvari ekonomski rast od 3,7%, a godinava se prognozira rast od 2%

��

KRIZATA NE I NA[TETI MNOGU NA GERMANSKATA EKONOMIJA

GERMANIJA JA DR@I VO @IVOT EVROZONATA

Pisatelot Toni Keler smisli teorija koja, spored nego, bi moèla

da objasni zo{to menaxerite na fondovi zarabotuvaat tolku pari. Imeno, toj tvrdi deka menaxerite na fondovi se “Lejdi Gaga na finansiski-ot svet”. Od druga strana, investiciskite bankari se “pomo{ni vokali” i “tek-stopisci”, koi nikoga{ nema da zarabotat onolku kolku i lu|eto za koi rabotat.Keler svojata argumentacija

za teorijata ja prona{ol vo studijata “Ekonomska teorija na yvezdite”, koja vo 1981 godina ja izrabotil ekonom-istot [ervin Rosen od Uni-verzitetot vo ikago. Spored teorijata na Rosen, planetar-no popularnata Lejdi Gaga sozdava “softver” koj drugite èni go posakuvaat ili im treba, taka {to ne postoi granica na koli~estvoto pari koe taa moè da go zaraboti. Nejziniot “softver”, spored studijata od 80-te godini,

moàt da go kupat neograni~en broj lu|e i toa neograni~en broj pati. Menaxerite na fondovi, spored Keler, isto taka proizveduvaat nekoj vid “softver”, a toa se edinstven-ite investiciski strategii koi tie odbivaat da gi delat so ostanatite, so ogled na nivnata golema vrednost. “I kaj menaxerite na fon-dovi postoi neograni~ena suma pari koja moàt da ja zarabotat od investitorite”, smeta Keler.

MENAXERITE NA FONDOVI SE "LEJDI GAGA NA FINANSISKIOT SVET"

Protestite vo Kairo, koi po~naa pred pove}e od 10 dena, s$

u{te ne stivnuvaat. Dosega, vo protestite protiv politi~kiot reìm na pre-tsedatelot Hosni Mubarak zaginaa najmalku 130 lica, a okolu 2.000 se povredeni. Dràvata ja zafati nacio-nalen haos poradi poàrot koj go podmetnaa demon-strantite vo Dano~nata uprava vo Kairo i poradi begstvoto na okolu 700

zatvorenici od zatvorot vo pustinata Fajum izminatiot vikend."Protestite se zaludni. Egi-petskata vlast ne planira predvremeni pretsedatelski izbori pred oficijalnite, vo septemvri", izjavi pre-tsedatelot na egipetskiot Parlament. Na ovaa izjava se sprotistavi liderot na opoziciskata partija, Mo-hamed el Baradej."Mubarak ne e sposoben da go slu{ne glasot na

gra|anite. Toj ne gi ispolni nivnite barawa i poradi toa mora da si zamine od funkcijata", re~e toj.Poradi protestite, Vladata dobi brojni kritiki od me|unarodnata zaednica.

PROTESTITE VO EGIPET NE STIVNUVAAT, MUBARAK NE SE OTKA@UVA

“Sekako deka se postavuva pra{aweto na re-strukturirawe. Moàm da kaàm deka nema da bankrotirame, a nema nitu da prezememe merki za restrukturirawe na dolgot. ]e se prodolì rokot za ot-plata na kreditot na MMF i EU, a sleduvat i razgovori za uslovite na kreditot.”

JORGOS PAPANDREUpremier na Grcija

� DVA, TRI ZBORA“Jas i moite partneri vo evrozonata nikoga{ nema da & zavrtime grb na zaedni~kata valuta. Taa pretstavua glavna poddr{ka na mirot i prosperitetot, nasproti vla-dinite dol`ni~ki krizi koi gi zagriùvaat lider-ite i investitorite vo svetot. Ve uveruvam deka so Merkel nikoga{ nema da se otkaème od evroto.”

NIKOLA SARKOZIpretsedatel na Francija

“Tenziite za valutite dosega ne predizvikaa {teti na trgovijata, no postoi rizik da se zgolemi protekcionisti~kiot pritisok. O~ekuvam prodolùvawe na sega{nite valutni tenzii. Zasega tenzi-ite ne rezultiraa so {teti vrz trgovijata, no postoi rizik da dojde do toa.”

PASKAL LAMIgeneralen sekretar na Svetskata trgovska organizacija (STO)

BORO MIRÊSKI

Italijanskiot proizvodi-tel na motorni vozila, Fiat, soop{ti deka

vo poslednoto trimese~je od 2010 godina ostvaril profit od 318 milioni evra, blagodarenie na dobrata proda`ba na kamioni i grade`ni i zemjodelski vozila. Vo soop{tenieto na grupacijata Fiat se naveduva deka kolku za sporedba, vo ~etvrtiot kvartal vo 2009 godina e zabeleàna zaguba od 283 milioni evra, kako i

deka prihodite istovremeno se zgolemeni na 15 od 13,6 milijardi evra.Kompanijata, koja ovoj mesec go zgolemi svojot del vo amerikanskiot proizvoditel na avtomobili Krajsler na 25%, a do krajot na godinata e mo`no toa i dopolnitelno da go zgolemi, neodamna go odvoi oddelot za indus-triski vozila od oddelot za patni~ki avtomobili so cel da ja zgolemi efikas-nosta. Toa zna~i deka ova e

posleden pat da se objavu-vaat podatoci za Fiat kako grupacija. Podatocite za cela 2010 godina pokaùvaat deka italijanskata kompanija ostvarila profit od 520 milioni. Od grupacijata prog-noziraat deka ovaa godina novata kompanija na Fiat, koja go opfa}a oddelot za patni~ki avtomobili, }e ost-vari profit od 37 milijardi evra, dodeka Fiat indastri-jal }e zabeleì profit od 22 milijardi evra.

FIAT OSTVARI PROFIT BLAGODARENIE NA INDUSTRISKITE VOZILAAmerikanskiot softver-

ski gigant, Majkrosoft, go objavi izve{tajot

za posledniot kvartal od minatata godina, spored koj gi nadmina o~ekuvawata na site eksperti. Isto taka, ovaa kompanija minatata godina ostvari najgolemi prihodi dosega, {to e rezultat na zgolemenata proda`ba. Neto-dobivkata vo posled-nite tri godini doìvea namaluvawe na 6,63 mili-jardi dolari, vo sporedba so 6,66 milijardi dolari,

koi kompanijata gi ostvarila vo istiot period vo 2009 godina. I profitot od akciite gi nadmina o~ekuvawata na ekspertite. Iako tie o~ekuvaa akciite na Majkrosoft da se prodadat za 68 centi, sepak, akciite vo poslednoto trimese~je od 2010 godina se trguvaa za cena od 77 centi, {to ovozmoì rast na prihodite na rekordni 20 milijardi dolari, {to e za 900 milioni dolari pove-}e od istiot period vo 2009

godina. Ovie rezultati se dolàt na dobroto rabotewe na korporativniot sektor na kompanijata. Od Majkrosoft istaknaa deka kompaniite s$ pove}e kupuvale person-alni kompjuteri, serveri, kako i licencirani Office programi. Od druga strana, onlajn-divizijata na Majkrosoft, kade {to pripa|a i internet-prebaruva~ot Bing, ostvari kvartalna zaguba na profitot za 543 milioni dolari.

MAJKROSOFT SO REKORDNI KVARTALNI PRIHODI

Svet / Biznis / Politika 19KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

Globalnite investi-tori prognoziraat deka naskoro }edojde krajot na “nezauzdaniot” rast

na kineskata ekonomija. Re-zultatite od istraùvaweto Bloomberg Global Pool, spro-vedeno me|u 1.000 svetski investitori, analiti~ari i brokeri, pokaùva deka 45% od niv o~ekuvaat Kina da se soo~i so finansiska kriza vo slednite pet godini. Okolu 40% od ispi-tanicite prognoziraat deka kineskata kriza }e izbiepo 2016 godina, a samo 7%deka najnaselenata ekono-mija vo svetot podolgoro~-no }e uspee da izbegne finansiski potres.“Nema somne` deka Kina e izloèna na {pekulaciski balon pottiknat od krediti-raweto, koe ne e stabil-no”, istaknuva Stanislav Panis, valuten strateg od slovene~koto dru{tvo TRIM Broker, kogo go anketira{e Blumberg. Posledicata na kineskiot finansiski balon ja sporeduva so padot na hipotekarnite krediti na amerikanskiot pazar, {to pretstavuva rezultat od

globalnata finansiska kriza. Interesno e deka 53% odanketiranite investitorismetaat deka vo Kina pos-toi neodr`liv krediten balon, no 42% ne se sloù-vaat so taa konstatacija. Najzagrièni se investi-torite i ekspertetite od sosednite aziski dràvi: 40% od niv go identifiku-vaa postoeweto neodr`liv pazaren balon vo vtorata najgolema ekonomija vo

svetot. Stravot postoi i poradi rastot na kineskite investicii, koi vo 2010 godina porasnaa za 24%. Postoi i realna opas-nost da sozdadat “prazni delovno-stanbeni blokovi i nepotrebni fabriki”.

KINA KAKO GLOBALNA OPASNOST

Toa {to osobeno gi zagriùva ekspertite i investitorite e faktot {to sekoj finansiski {ok koj

se slu~uva vo aziskata ekonomija odeknuva {irum svetot. Premnogu silni se brojkite za site kineski makroekonomski podatoci. Dràvnata statisti~ka uprava izvesti deka ki-neskata ekonomija vo 2010 godina porasna za 10,3%, {to pretstavuva najbrz rast vo izminatite tri godini. Kineskiot bruto-doma{en proizvod (BDP) izminatata godina dostigna 39,8 milijardi juani ({est

milijardi dolari).Vkupnata vrednost na ki-neskiot izvoz i uvoz vo mi-natata godina iznesuva{e tri milijardi dolari, a 13% od trgovskata razmena se odviva{e na relacija so SAD. Kina vo noemvri drè{e 896 milijardi dolari vo zapisite na amerikanskiot trezor. Trgovijata i investici-ite me|u dvata ekonomski giganti bea tema i na mi-natonedelnata sredba me|u kineskiot pretsedatel, Hu Xintao, i amerikanskiot pretsedatel, Barak Obama, vo Belata ku}a. U{te na po~etokot istoriskiot sostanok be{e krunisan so delovni dogovori me|u kineski i amerikanski kom-panii vo vrednost od okolu 45 milijardi dolari.

UDAR OD INFLACIJATAInvestitorite koi gi ispituva{e Blumberg se zagrièni i poradi kon-tradiktornite postapki i stavovi na kineskata Vlada koga e vo pra{awe ekonomskata perspektiva. Politbiroto minatiot mesec soop{ti deka Kina }e ima “cvrsta baza” na stabilen i brz rast vo 2011 godina.

Li Daokui, sovetnik vo centralnata banka na Kina, na Svetskiot ekonom-ski forum vo Davos izjavi deka ne o~ekuva ostro svr-tuvawe na kineskiot rast i deka BDP ovaa godina moè da porasne za 9,5%. Li tvrdi deka “raste~kite ceni na nedvi`nostite se najgolema opasnost za kineskata ekonomija”. Spored nego, centralnata banka treba “postepeno da gi zgolemuva kamatnite stapki vo prvoto i vtoroto trimese~je ovaa godina”.Monetarniot regulator na Kina dva pati vo ~etvrtiot kvartal od minatata godina gi zgolemi klu~nite kamat-ni stapki za da ja prigu{i inflacijata, koja e mnogu ~uvstvitelno pra{awe u{te od vremeto na protestite vo Tijananmen vo 1989 go-dina, koga ima{e nekontro-liran rast na cenite.

53% od anketiranite

1.000 investitori vo Bloomberg Global Pool smetaat deka vo Kina

postoi neodr`liv krediten balon

�SVET 0-24 �

...BLOKIRANO I VOZILOTO NA OBAMASeveroistokot od SAD vo “sne`na opsada”

Severoisto~niot del na SAD po petti pat ovaa godina e zafaten od sneèn bran, koj donese rekordni padeì na

sneg, promeni na finansiskite pazari, kako i problemi na avtopati{tata vo okolinata na Va{ington.

...CENOVEN SKOKEdna nabavka ja podigna globalnata cena na orizot?!

Rabotnici vo stovari{te vo Xakarta, Indonezija sortiraat vre}i so oriz od najgolemata nabavka {to dosega ja napravi-

la ovaa zemja od Tajland. Nabavkata od 820.000 toni tajlanski oriz ja podigna cenata na orizot na globalniot pazar.

...KINESKA NOVA GODINAGodinata na zajakot }e im donese pogolem rast!

Kineskite rabotnici po~naa so postavuvawe ukrasi i svetilki po povod proslavata na kineskata Nova godina.

Ovaa {to doa|a e vo znakot na zajakot, a se veruva deka }e donese pove}e prosperitet.

BLUMBERG PREDVIDUVA KRAJ ZA KINESKIOT RAST

KINA DO 2016 GODINA ]E JA ZAFATI FINANSISKA KRIZA?!�� Re~isi polovina od anketiranite investitori i analiti~ari smetaat deka Kina vo slednite pet godini

}e bide zafatena od finansiska kriza poradi neodr`liviot krediten balon

VASE [email protected]

Feqton20 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

2424

Internet-ko-mpanijata Fliker (Flickr), denes edna od podru`nicite

na Yahoo, operira so in-ternet-stranica nameneta za hosting na fotografii, a vo posledno vreme i na videosodrìni. Na ovaa internet-stranica moè da se prika~at fotografii vo seka-kvi dimenzii, {to e nevozmo`no na drugite socijalni mreì. Momen-talno servisot e 34-ta najposetuvana internet-lokacija na Internet vo celiot svet, a na golemo go upotrebuvaat bloger-ite, koi potoa fotografi-ite gi vmetnuvaat vo nivnite blogovi ili gi spodeluvaat po socijal-nite mreì. Minatata go-dina, vo septemvri dojde i vesta deka Fliker hostira pove}e od 5 milijardi fotografii. Onlajn-publikacijata PC Magazine ovaa internet-stranica ja rangira{e na pettoto mesto me|u 100 najdobri internet-lokacii vo 2010 godina, a magazinot “Tajm” ja proglasi za predvod-nik na listata od 50 najdobri internet-stranici za 2009 godina. Minatogodi{nite podo-bruvawa na interfe-jsot, kako dodavawe fotografii na mapite, ja pravat internet-strani-cata u{te pokorisna, a za tie {to se re{ile da go koristat na svoite mo-bilni telefoni, Fliker lansira{e i svoja aplikacija za iPhone i Blackberry.

SLUÂJNITE IDEI SE NAJDOBRI

Fliker, vsu{nost, po~nal kako dodatok za Game Neverending, multikorisni~ka onlajn-igra od kompanijata Lu-dicorp, koja pove}e bila fokusirana na socijalna-ta interakcija otkolku na

PETAR [email protected]

TREBA LI “KLIKER” ZA FLIKER?NAJGOLEMITE INTERNET-KOMPANII VO SVETOT: FLICKR

PRIKAZNI OD WALL STREET

Harvi Golub, porane{niot pretsedatel na American International Group, gigantot vo osiguritelniot biznis, istakna deka spasuvaweto

so dopolnitelni pari na ovaa kom-panija ne treba da prodlì, bidej}i dvata glavni biznisi na kompanijata me|usebno strate{ki ne se povrzani.“Poednostavno kaàno, AIG ne treba da postoi vo vakov oblik. [tom }e se podeli, smetam deka kraen rezul-tat na tie dva dela }e bide nivna zgolemena vrednost, za razlika od sostojbata koga kompanijata bi osta-nala zaedno”, veli Golub vo negov-oto intervju za Bloomberg televizija.

Kompanijata so sedi{te vo Wujork spored nego treba da bide podelena na dva dela. Osiguritelen del, koj }e go pretstavuva SunAmerican Finan-cial Group i del koj }e se zanimava so nedvi`nosti preku edinicata na Chartis.Glavniot izvr{en direktor na kompanijata, Robert Benmo{, pravi golemi obidi da ja prestrukturira kompanijata so cel vladiniot dolg od 182,3 milijardi dolari da bide vraten na najlesen na~in. Toj se obiduva da napravi imix na kom-panijata kako globalen nositel na rizici kaj nedvi`nostite i najgolem amerikanski prodava~ na polisi za

ìvotno osiguruvawe, so cel da gi ubedi investitorite da kupat del od 92%, vlog koj Ministerstvoto za finansii na SAD go ima vo kom-panijata po dadenite sredstva za spasuvawe na kompanijata. Spored Golub, ovaa strategija nema da trae u{te dolgo vreme.Golub, koj sega ima 71 godina, vo AIG premina od American Express vo tekot na 2009 godina, kako odgovo-ren za proda`ba na sredstvata na kompanijata koja se zanimava{e so iznajmuvawe na avioni, ~uvawe finansiski derivati i osiguruvawe hipoteki. Pri~inata za nego-voto zaminuvawe be{e sudirot so

GOLUB: AIG NE TREBA DA PO

Minatata godina, vo septemvri dojde i vesta deka Fliker hostira pove}e od 5 milijardi fotografii. Onlajn-publikacijata PC Maga-zine ovaa internet-stranica ja rangira{e na pettoto mesto me|u 100 najdobri internet-lokacii vo 2010 godina, a magazinot “Tajm” ja proglasi za predvodnik na listata od 50 najdobri internet-stranici za 2009 godina

fotografii vo sopstvenost na korisnicite. Vo tekot na evolutivniot razvoj, inter-net-stranicata go izostavi “~etuvaweto”, a isto taka se “otka~i” i od bazite nameneti za igrata {to ja razviva{e mati~nata kompanija. Edni od klu~nite alatki na Fliker koi bea pret-staveni podocna bea tagiraweto, obeleùvaweto na “omileni fotografii”, kako i grupnoto glasawe za fotografii. Za pravata za ovoj patent s$ u{te se vo-dat sudski postapki, zatoa {to, kako {to ve}e stana neizbe`no, ovie operacii se del do sekoja socijalna mreà vo posledno vreme.

PRODA@BATA NA FLIK-ER - HUMANITAREN ÎN

Denes ve}e se znae deka Yahoo za Fliker dal 35 milioni dolari. Po akvizicijata, Fejk vleze vo timot za tehnolo{ki razvoj na Yahoo i be{e zadolèna za kreirawe inovacii za novite proizvodi na gigantot. Vo intervjuto {to so osnova~ite go napravi wujor{kiot mese~nik Inc. bea objaveni pove}e detali za akvizicijata od Yahoo. Fejk ja opi{uva prvata sredba so rakovodstvoto na gigantot kako “uàsna”. Me|utoa, koga po {est meseci dobile povtorna pokana za razgovor, Fejk veli deka “duri toga{ ja po~uvstvuvale magijata”. Fejk veli deka edna od pri~inite za prodavawe na kompanijata bila bolesta na prijatelot na nejzin-iot soprug. So cel da mu pomognat so lekuvaweto, osnova~ite se re{ile na ~ekorot da ja prodadat kompanijata. Sepak, vo 2008 godina, Ka-terina i nejziniot soprug dadoa ostavka od Yahoo. Osobeno popularna be{e ostavkata na Baterfild, koj vo dolgo pismo do direk-torot iznakaàl mno{tvo nejasni raboti, kako taa deka za nego “nema mesto vo kompanijata otkako taa gi napu{tila svoite metalur{ki koreni”. Potoa

� HARVI GOLUBHARVI GOLUB, porane{en , porane{en direktor na direktor na AIG: AIG: “[tom“[tom AIG AIG bi bi se podelila, smetam deka kraen se podelila, smetam deka kraen rezultat na tie dva dela }e bide rezultat na tie dva dela }e bide nivna zgolemena vrednost”.nivna zgolemena vrednost”.

tipi~nite “bitki”. Ludicorp (od latinskiot prevod za “igra”) bila male~ka kom-panija za razvivawe igri, locirana vo Vankuver, osnovana od Katerina Fejk i nejziniot soprug Stujard Baterfild vo 2002 godina. No, iako brojot na koris-nici na igrata se zgolemu-val, kompanijata, sepak, ne moèla da ostvari profit. Poslednite sili vo razvo-jot na igrata bile vloèni za kreirawe na kompo-nenta za spodeluvawe na fotografii. Katerina Fejk znaela deka se raboti za kapitalna ideja u{te vo momentot koga eden od inènerite vo nejzinata kompanija kreiral “kul” alatka za spodeluvawe fotografii i mo`nost

za nivno za~uvuvawe na internet-stranicata dodeka trae igrata. Vedna{ po otkritieto, Fejk ja ukinala igrata od op-eraciite na kompanijata i zaedno so nejziniot soprug, programerot Baterfild, go transformirale ce-liot proekt i go narekle Fliker. Za pomalku od dve godini, internet-stranica-ta za spodeluvawe fo-tografii, sega sopstvenost na Yahoo, stana eden od najbrzoraste~kite biznisi na Internet. Vo edno intervju za USA TODAY, Fejk veli deka dokolku po~nele so ap-likacija za fotografii, nemalo da uspeat tolku kolku {to uspeale so neo~ekuvanata ideja koja

morala nekoga{ da se rodi. A i âd Hrli, eden od osnova~ite na You-Tube, koj e fan na Fliker, edna{ izjavi deka strani-cata odeknala tolku brzo vo javnosta “bidej}i donese inovacija za problemot koj lu|eto mislea deka ve}e e re{en - kako onlajn da se spodelat fotografii”.Samo za edna godina od lansiraweto, soobra}ajot na Fliker porasnal za 448%, za {to potvrdu-vaat internet-merewata na firmata Nielsen. Toj uspeh go zabeleà Yahoo, pa vo mart 2006 godina, za toga{ nepoznata suma pari, ja kupi kompanijata na dvajcata sopru`nici i celiot edinaeset~len tim go preseli vo sedi{teto vo

Sanivejl. Migracijata na sodrìnite od kanadskite do amerikanskite serveri trae{e edna nedela i zavr{i vo juli, koga i site podatoci od internet-stranicata stanaa predmet na za{tita pod Ustavot na SAD. Vo prvite 12 meseci po akvizicijata od Ya-hoo, Fliker porasnal od 250 iljadi do pove}e od 2 milioni registrirani korisnici.Inaku, ranata “kanadska” verzija na stranicata, nare~ena FlickrLive, be{e fokusirana na “~etuvawe”, so mo`nost za spodelu-vawe fotografii vo realno vreme. Vo toa vreme akcen-tot pove}e be{e staven na sobirawe fotografii od Internet, otkolku sobirawe

� OOficijalniot fotograf od Belata ku}a na golemo go koristi Flikerficijalniot fotograf od Belata ku}a na golemo go koristi Fliker

�� Porane{niot pretsedatel na najgolemata amerikanska osiguritelna kompanija AIG, Harvi Golub, smeta deka taa treba da bide podelena na osiguritelen del, pretstaven od SunAmerican Financial Group i del koj }e se zanimava so nedvi`nosti preku edinicata na Chartis

Feqton 21KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

be{e objaveno deka os-tavkata bila so cel pove}e da se posveti na svojata familija. Inaku, Fliker momentalno ima 40 milioni koris-nici. Spored dene{niot generalen menaxer na kompanijata, Daglas Alek-sander, toa {to ja pravi interesna ovaa mreà e faktot deka za ~lenovite postoi mo`nost za profit-abilnost od prika~uvaweto na fotografii. So toa {to na premium-korisnicite im e ovozmoèno da gi prodavaat fotografiite, i toa po ceni koi stignu-vaat duri 200 dolari, Fliker sozdava golema prepoznatlivost kako brend me|u fotoreporterite, frilenserite, kako i site

Benmo{ vo odnos na planot za deinvestirawe na grupacijata za ìvotno osiguruvawe AIA Group, po {to be{e zamenet so Stiv Miler vo juli ovaa godina. “Bob ima sosema poinakva pret-stava za toa kako treba da funk-cionira odborot na direktori za razlika od mene. Toj smeta deka odborot treba da dava poddr{ka i soglasnost za re{enijata, a mojot stav e deka treba da bide neza-visen i da sproveduva kontrola, a ne samo da dava soglasnosti za sekoe pra{awe”, veli Golub. Od kompanijata, a i samiot Benmo{, vo kompaniite SunAmerican i Char-tis go gledaat srceto na biznisot na AIG, iako taa poseduva u{te nekolku drugi vakvi kompanii. No, Golub ne e edinstveniot koj razmisluva vo ovaa nasoka. Ima i drugi investitori koi gledaat pogolem benefit vo raboteweto

qubiteli na “zamrznatite momenti”.Vo maj 2009 godina, ofici-jalniot fotograf od Belata ku}a, Pit Suza, po~na da go koristi Fliker kako kanal za objavuvawe fo-tografii od rezidencijata i rabotnata kancelarija na amerikanskiot pretsedatel. Prvi~no, ovie fotografii bea objaveni so licenca za za{tita na avtorskite prava. Podocna Fliker kreira{e nova licenca

koja gi identifikuva{e kako US Government Work, pri {to za niv ne pos-tojat nikakvi restrikcii povrzani so za{titnite prava. Edinstveno {to pi{uva na internet-stranicata e deka tie “oficijalni fotografii od Belata ku}a se dostapni za publikacija samo od strana na novinarskite organizacii”.Inaku, vo dekemvri 2006 godina, limitot za posta-vuvawe od besplatnite smetki na korisnicite se zgolemi od 20 do 100 megabajti mese~no, a pre-mium-korisnicite dobija mo`nost za neograni~eno postavuvawe fotografii od nivnite smetki. Prethodno i tie bea ograni~eni na 2 gigabajti mese~no.Pred re~isi tri godini, Fliker dozvoli pretplatenite korisnici da moàt da postavuvaat ograni~eni videosodrìni, a vo mart 2009 godina, pokraj povlekuvaweto na zabranata za postavuvawe normalni videa od strana na besplatnite korisnici, na pretplatenite im be{e dozvoleno da postavuvaat i videa so visoka rezo-lucija.

Vo naredniot broj na “Kapital” }e doznaete za internet-kompanijata Salesforce, koja e pre-poznatliva po sozdavaweto na biznis - softver.

OSTOI!

�� âd Hrli, eden od osnova~ite na YouTube, koj e fan na Flik-er, edna{ iz-javi deka inter-net-stranicata Fliker tolku brzo odeknala vo javnosta “bidej}i donese inovacija za problemot koj lu|eto mislea deka ve}e e re{en - kako onlajn da se spodelat fo-tografii”

Po~ituvani ~itateli,Feqton vo Kapital: Najgolemite internet kompanii vo svetot. Doznajte za toa kako Fejsbuk, Gugl, Amazon i ostanatite, od pretpriema~ki potfati bazirani na inovativnosta i kreativnosta na svoite osnova~i, za samo nekolku godini stanaa globalni kom-panii {to “teàt” desetici milijardi dolari.

“BLOGERSKA QUBOVNA PRIKAZNA”Kako {to e poznato, Fliker na{iroko go upotrebuvaat blogerite. In-aku, osnova~ite i sopru`nici Katerina Fejk i Stujard Batefild gi zbliìle tokmu bl-ogovite, i toa pred desetina godini. Ba-terfild, internet-programer, bil fan na razmisluvawata za ìvotot i tehnologijata, koi Katerina gi objavila na nejziniot blog caterina.net. Vo 2000 godina toj ja sretnal na nekoja zabava vo San Francisko, kade {to taa odgovorila na negovoto barawe za sosta-nok, ostavaj}i go sam Evan Vilijams, nejzinoto mom~e, inaku, denes proslaven kako osnova~ na Twitter. Po {est meseci od sredbata, na Kateriniot blog Bater-fild pro~ital deka taa raskinala so Vilijams, pa re{il povtorno da si ja isproba sre}ata. Taka pov-torno zaminal za San Francisko. Ovojpat ja pokanil vo negovata Kanada na skijawe. Na skija~kata pateka toj & predloìl zaedno da po~nat nekoja internet-stranica i taka po~nalo s$. Ostanatite detali se istorija koja sopru`nicite ne sakaat da ja spodelat so javnosta.

ИNVESTITORIREID HOFFMAN � ,TELEFILM �

� VVo kancelariite na o kancelariite na FLIKER

� AIG be{e edna od amerikanskite finansiski korporacii AIG be{e edna od amerikanskite finansiski korporacii {to primi golema dràvna pomo{ za da ne propadne {to primi golema dràvna pomo{ za da ne propadne poradi krizataporadi krizata

dokolku AIG se podeli na ovie dve kompanii. “Nikoj vo menaxmentot ova javno ne go istaknuva, bidej}i }e rezultira so nesigurnost vo raboteweto, no definitivno moè da kaè deka kompanijata vredi pove}e dokolku se podeli. Duri i da ne se podeli, pretpostavuvam deka investitorite nejzinoto rabotewe }e go ocenuvaat spored nejzinite posebni delovi”, smeta analiti~arot Xonatatn Ha~er. Glavniot fokus na interes na osiguritelnite kompanii e naso~en prete`no kon pokrivawe na ìvot-noto osiguruvawe i posledicite od nastanat rizik kaj nedvi`nostite. Nekoi od osiguritelnite kompanii se koncentrirani i vo delot na osiguru-vawe podvi`ni sredstva, kako {to se avtomobili, potoa domovi i zdravje. “SunAmerican i Chartis se i otsekoga{ bile posebni kompanii”, istakna portparolot na AIG, Mark Her, vo vrska so zabele{kite iskaàni od strana na Golub.Chartis, so koj rakovodi Kristijan Mor, ima operativen biznis vo pove-}e od 160 dràvi, dodeka, pak, SunA-merican be{e kupen od strana na AIG vo tekot na 1999 godina.

FunBusiness22 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

-

Toa {to se Bred Pit i Anxelina Xoli vo svetot na filmot, toa vo ponovo vreme se Kristijano Ronaldo i Irina [ajk vo svetot na fudbalot. Irina, dvaeset

i petgodi{en fotomodel i slavniot Kristijano se zapoznale za vreme na reklamnata kampawa na Armani i ve-}e edna godina se vo strasna qubovna

vrska. Ottoga{ tie postojano privlekuvaat vnimanie vo javnosta i se cel na mediu-mite poradi nivnata slava, pojavuvaweto vo mnogu reklami, kako i poradi golemiot broj skandali koi se ednostavvno sostaven del od ìvotot na svetskite selebriti i toa e, na nekoj na~in, cenata za noseweto epitet “slavni li~nosti”.

Irina [ajk, so pojavuvaweto vo seksi dolna obleka, pokaùvaj}i gi gordo rasko{nite oblini, ve}e e vo centarot na vnimanieto. Nejzinoto posledno pojavuvawe vo javnosta be{e na zabavata na londonskiot dizajner Kinder Agugini (Kinder Aggugini) za najnovata kolekcija za sinxirot Mejsis (Macy’s) vo Gramersi park hotel (The Gramercy Park Hotel) vo Wujork. Taa nosela crn korset, crni visoki ~izmi na Lobutin i neverojatno tesni pantaloni, koi go istaknuvaa sekoj del od nejzinoto telo i pretstavuvala magnet za fotoreporterite koi sakale da go ovekove~at sekoj santimetar od nejzinoto perfektno telo.Vo me|uvreme, fudbalskata yvezda Kristijano Ronaldo, koj ne samo {to e uspe{en na fudbal-skiot teren, tuku i kako model, sekoga{ bil vo centarot na glavnite slu~uvawa. Vo posledno vreme mediumite da pi{uvaat samo za nego i toa negovo prisustvo e neminovno vo svetot na

tabloidite. Otkako be{e objavena vesta deka Ronaldo ima dete i deka }e go priznae kako svoe, vedna{ po~naa najrazli~ni {pekulacii i intenzivno “kopawe” vo privatniot ivot na fudbalerot. No, toj i negovoto semejstvo odlu~no i cvrsto go krijat identitetot na biolo{kata majka na Kristijano Junior. Sinot go dobi vo juli minatata godina i toga{ po~naa da kruàt informacii deka Ronaldo platil nekolku mi-lioni evra na surogat-majka za da mu rodi dete. Po vakvite vesti, vedna{ se javija golem broj devojki koi tvrdea za svetskite mediumi deka tie se majki na deteto, {to poradi publicitet, {to za pari. No, fudbalerot takvite izjavi smireno gi karakterizira{e kako ne~isti lagi. Tokmu taa negova smirenost pokaà deka tie izjavi za surogat-majka ednostavno “ne dràt voda”, pa vedna{ se pojavi nova vest za 20-godi{na Britanka koja ostanala vo blaèna sostojba od ednono}na qubovna afera. Ronaldo, navodno, &

KRISTIJANO RONALDO I IRINA [AJK

SPORTSKATA BRANXELINA

Prodolùva manijata nare~ena realni {ou-programi. I godinava glavnite nositeli na televiziskata sodrìna na re~isi site programi, doma{ni i kabelski }e bidat tokmu

ovie sodrìni. Nekoi doma{no-sosedski, a nekoi otkupeni i prevedeni. “Preìvean” i “Farma” zavr{ija, “Golemiot brat” samo {to ne po~nal, “novoto” {ou “Dvorec” ("Dvor") trae petnaesetina dena, “Makedonskiot idol” nikako da premine vo nova faza, “M2” po nekolkugodi{na pauza povtorno bira talent, no i toa nekako izbledeno... Ako ova vi e mnogu ili moèbi malku, tuka se najavite za novite {ou-programi koi doprva }e po~nat: “Jas imam talent”, “Top-model”, “Doma}ine, oèni se”, a vo me|uvreme sigurno }e se pojavi u{te nekoe. Kako i da e, nikoga{ nema da ostanete bez niv. Samo {to }e zavr{i edno, po~nuva drugo. Realnite {ou-programi stanaa novite {panski serii na televizijata. Tempirani vo udaren termin, ~esto vo isto vreme so programata na konkurentnite televizii, sakale ili ne,

}e naletame na niv. So tekot na

vremeto se naviknuvame i stanuvame zavisni, bez razlika na kvalitetot.

[OU KOE OD POZNATITE PRAVI DVOR-SKI [UTOVI

Ako vi se zdosadi od dosega{nite {ou-progra-mi koi go preplavuvaat mediumskiot prostor re~isi 24 ~asa, posledniov mesec moète da gledate ne{to sosema “novo”. [outo “Dvorec” e vo celosna produkcija na srpskata televi-zija Pink. Sopstvenikot, @eqko Mitrovi}, koj denovive samiot gi re{ava problemite vo sopstveniot “dvor”, go najavuva{e proektot kako novo i originalno realno {ou, vo ~ie koncipirawe u~estvuval i samiot. Sega{nite slu~uvawa vo negovata mediumska imperija i baraweto vinovnik za negovoto truewe se “najrealnoto” realno {ou {to cirkulira niz mediumite vo porane{na Jugoslavija, koe duri go zaseni i “Dvorec”. Za “Dvorec” vele{e deka celta e Balkanot da bide vo ~ekor so svetskiot trend so sopstveno realno {ou, pa Mitrovi} po~naa da go narekuvaat i “televiziskiot Tito”, koj }e ja obedini stara Jugoslavija preku medi-umite. Imperijata Pink ja pro{iri na site porane{ni zemji koi bea vo sostavot na porane{nata federacija, zasega bez Hrvatska, no vklu~uvaj}i ja i nedostapnata Slovenija,

koja prva se otkaùva{e od u~estvata na site obedineti balkanski televiziski proekti i za kratko vreme vleze vo redot na najgleda-nite televizii na prostorot. [tom uspea vo toa, toga{ ne bi trebalo da bide problem da napravi sopstveno realno {ou. Namesto pari za licenca i otkupuvawe na pravata, sozdava originalen proizvod koj dokolku stane uspe{en, bi se prodaval kako i ostanatite negovi prethodnici. Za fidbekot i gledanosta u{te e rano da se zboruva. Gledanosta na po~etokot e golema, qubopitnosta na gleda~ite za noviot proizvod gi pobeduva i tie koi ne gi sakaat realnite {ou-programi. So tekot na vremeto, a moèbi i po prvata sezona od {outo, }e se vidi kolku navistina se gleda. Vo “Dvorec” ima po eden ili po dvajca pretstavnici od porane{nite jugoslovenski dràvi, dodeka, pak tie od Srbija raz-birlivo, dominiraat. Izborot za makedonski pretstavnik padna na makedonskata peja~ka Tamara Todevska, koja e poznata vo Srbija pokraj u~estvoto na nekolku nivni festivali i po toa {to e sestra na Tijana Dap~evi}, koja, pak, ima kariera na tie prostori, no e i dobra prijatelka na Mitrovi}. Od dosega videnoto, Tamara e edna od tie koi na {outo

SILVANA [email protected]

Ako mislevte }e se spasite od realnite {ou-programi koi izminaa, moèbi }e se razo~arate koga }e se pojavat povtorno na va{iot mal ekran. Publikata se “zarazi” od niv, a tie, pak, profitiraat i prosperiraat. Spored ponudata na televiziite vo momentov moè da se kaè deka 2011 }e bide mnogu “realna” godina. Na TV Pink treta nedela se prikaùva {outo “Dvorec”, a nema da ostaneme li{eni nitu od “Golemiot brat”, “Jas imam talent”, “Farma”, “Makedonski idol” i novi koi se vo najava

��

��

mu davaat dinamika.Konceptot na “Dvorec” (novo i razli~no realno {ou) e sli~en kako i site drugi realni {ou-programi, so malku poinakva prikazna. Trae 45 dena, u~estvuvaat 24 poznati li~nosti koi se borat za nagradata od 50 iljadi evra. Poznatite ìveat vo vistinski dvorec koj e izgraden vo filmskiot grad vo [imanovci, vo blizinata na Belgrad. Sli~no kako “Farma”, sekoja ne-dela se biraat slugi, dvorski dami, robovi, kralevi i kralici, no i dvorski {utovi. Vo zavisnost od “ulogata” koja }e im pripadne za taa nedela, }e ìveat ili vo luksuz ili vo beda. Se natprevaruvaat vo srednovekovnite vite{ki sportovi, kako me~uvawe, no imaat i kulturno-zabaven ìvot, kako balovi i nat-prevari vo tancuvawe. Po pat na eliminacija eden po eden otpa|aat u~esnicite, s$ do krajot. Pobednikot }e se bira od publikata, no i od samite “dvorjani”.

VIRUSOT NAREÊN “GOLEMIOT BRAT”Naprolet se o~ekuva novata verzija na “Golemiot brat”. Iako se zboruva{e deka na {outo }e mu dojde krajot, otkako se uvide mo`nosta za prodolùvawe na popularnosta, u{te pove}e zema zamav. Vo Srbija, po po-ve}egodi{no emituvawe gi vklu~ija Makedonija, Crna Gora i Bosna i Hercegovina. Preku no}

Ako mislevte }e se spasite od realnite {ou-programi koi izminaa, moèbi }e se razo~arate koga }e se pojavat povtorno nava{iot mal ekran. Publikata se “zarazi” od niv, a tie, pak, profitiraat i prosperiraat. Spored ponudata na televiziite vo

d r u r r , r r j rd r u r r , r r��

VISTINSKA IMITACIJA NA @IVOTOT

REALNI [OU-PROGRAMI

IVA BALÊVA

i Krrek}e

vrskavnimamite vo mnobroj skdel odtoa e, epitet

K

ur , ,}e naletame na niv. So tekot na

poraneno vklu

RONALDO I [AJK � - mladi i neskrotlivi

Pari, slava, fudbal, seksapil, skandali, surogat-majki... Toa se samo del od us-lovite da stanete del od grupata poznati parovi, kade {to sega se nametnuvaat portugalskiot fudbaler i ruskiot model

KIKI I VIKI � , i pokraj ozboruvawata, omileni na publikata

� SAY YES TO THE DRESS – nao|aweto na nevestinski fus-tan e glavnata cel na ova {ou

CAKE BOSS � prikazna za slat-karnicata na Badi, koj pravi remek-dela so torti

TAMARA � e novata yvezda koja sre}ata }e si ja pro-ba na vakvo {ou

FunBusiness 23KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK

Po ekspresnoto {irewe na infor-macijata za navodnoto truewe na sopstvenikot na imperijata Pink, @eqko Mitrovi}, i somneìte za negovite “truja~i” koi vodat do ne-

goviot baxanak i blizok sorabotnik, Zlatko Krmpoti}, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti na Srbija raboti na krivi~nata prijava podnesena od strana na Mitrovi} pred pove}e od 15 dena. Kriminalisti~kite inspektori vo Bel-grad gi prezemaat site potrebni operativni raboti, a i ministerot Ivica Da~i} najavuva brza razvrska.Z a t vrd ewa ta na Mitrovi} deka poseduva stenogram so snimeni razgovori od lu|eto od negovoto blisko opkruùvawe, srpsko-to MVR veli deka tie }e bidat zemeni pred-vid ako trueweto go potvrdat lekarite od germanskata klinika, kade {to vo momentov se pribiraat medicinskite doku-mentacii od negovoto le~ewe. Se vodat informativni razgovori so lu|eto za koi se veruva deka nivnoto svedo~ewe }e pomogne za uviduvawe na realnite fakti so podnesenata krivi~na prijava, a me|u niv se i lekarite od belgrad-skata bolnica.Portparolot na Pink, Tatjana Vojte-hovski, soop{tila deka Mitrovi} podnel krivi~ni prijavi protiv pove}e lica, a me|u glavnite osomni~eni se negoviot baxanak, Zlatko Krmpoti}, kako i nekoi pobliski sorabotnici. Taa potvrdila deka momentalnata zdravstvena sostojba na Mitrovi} s$ pove}e se podobruva i se ~uvst-vuva s$ podobro. “Dobro e {to organizmot mnogu dobro mu reagira na terapijata. Nam ni e mnogu va`no {to i doktorite potvrdija deka kaj @eqko nema ni{to od ~ar{iskite {pekulacii. Nema rak, nema sida, nema hepatitis, ne se vo pra{awe drogi, apsolutno nema ni{to od toa!”, izjavi Vojtehovski.

Koj e Zlatko Krmpoti}, navodniot truja~ na @eqko Mitrovi}? Krmpoti} & e relativno dobro poznat i na makedonskata javnost. Povozrasnite sekako deka go pametat kako fudbaler na Crvena zvezda, i toa kako ~len na {ampionskata generacija, predvodena od legendarnite Vladimir Petrovi}-Piòn, Dragan [esti} i Dule Savi}. Negovata sopruga Lola e sestra na Milica Mitrovi}, sopruga na mediumskiot magnat, no i kosopstvenik na TV Pink. Otkako be{e poso~en kako navodniot truja~, vedna{ mu be{e zabranet vlezot vo prostoriite na televizijata. “Jas nikoga{ ne

sum bil vraboten vo Pink, pa sega nekoj da mi go zabranuva vlezot. Vo poslednite godini samo dva pati sum vlegol vo televizijata, i toa vo poseta na mojata sopruga, koja e vrabotena tamu”, izjavi Krmpoti} za srpskite mediumi, pora~uvaj}i mu na Mitrovi} deka pod dejstvo na negovite “lekovi” mora da go pome{al negoviot identitet. Krmpoti} go nose{e crveno-beliot dres vo periodot od 1978 do 1986 godina. Be{e del od sostavot koj vo 1979 godina igra{e vo finaleto na

toga{niot kup na UEFA, a be{e i na stadionot Poqud vo Split, edna godina podocna, koga na predvreme prekinatiot natprevar, zaedno so ostanatite fudbaleri na Hajduk, rone{e solzi za po~inatiot pretseda-tel na Socijalisti~kata federacija, Josip Broz Tito. Krmpoti} be{e vo sostavot na jugosloven-skata reprezentacija na Svetskoto prvenstvo vo

[panija vo 1982 godina. Od ovaa selekcija javnosta toga{ o~ekuva{e vo najmala raka borba za bronzen medal, no Krmpoti} i osta-natite se vratija posramoteni u{te po prvata runda na Mundijalot. Iako be{e standarden defanzivec vo Crvena zvezda, ne uspea da napravi golem transfer vo stranstvo, pa vo 1987 godina premina vo toa vreme nea-firmiraniot tim na Gen~erbirligi od Turcija. Kako trener, Krmpoti} rabote{e vo mali i neatraktivni klubovi, a vo Makedonija e poznat kako porane{en {ef na stru~niot {tab na Sloga jugomagnat.

dal 1,5 milioni evra za devojkata da mol~i i da se otkaè od roditelskite prava, no taa se predomislila i sakala da go vidi deteto. Tie navodi, luto i ostro, gi demantira{e sestrata na Kristijano, revoltirana od mediumskata hajka i haosot vo nivniot privaten ivot {to go predizvikale tokmu mediumite.“Ne sakam da komentiram kako deteto dojde vo na{eto semejstvo, no toj e sin na mojot brat

i e moj vnuk. Negova majka e ènata koja e so nego 24 ~asa na den, a toa e mojata majka i nikoj drug”, veli Katja Aveiro, sestrata na portugalskata fudbalska yvezda. Taa tvrdi deka nejziniot brat ne e zame{an vo nikakva sudska borba za staratelstvo na negoviot sin, zatoa {to majkata na deteto e “mrtva”. “Ne postoi èna koja se javuva sekoj den i saka da si go slu{ne sinot".

TRUEWETO NA @EQKO MITROVI]

ОТКАЗИ И NAGRADISlu~ajot “trueweto na Mitrovi}” se slu~i vedna{ po startot na makedonskata filijala na imperijata Pink. Vo Pink-15 s$ u{te gi nema najavenite prog-rami, bidej}i gazdata zavr{i vo bolnica. Od izvori na "Kapital" doznavame deka Mitrovi} bil zadovolen od lojalnosta na vrabotenite vo Pink-15, za razlika od nivnite kolegi vo Slovenija i Srbija, koi predni~ele vo {irewe na tra~evite za nego. Zatoa i skopskata filijala ne e na listata so najaveni otkazi, tuku }e bide nagradena...

SILVANA [email protected]

ne samo {to ja vrati slavata, tuku virusot nare~en “Golemiot brat” se pro{iri na celiot Balkan. Novata sezona ja vklu~uva i Hrvatska, kade zainteresiranosta za u~estvo bila ogrom-na. Konceptot ostanuva nepromenet, odnosno nepredvidliv do samiot kraj. Na kastinzite samo vo Hrvatska se prijavile pove}e od 5.000 kandidati, a na niv imalo i lu|e od Slovenija, site so cel na brz na~in da stignat do lesna zarabotka i, sekako, pet minuti slava. Ili, vkupno, na kastinzite za “Golemiot brat” vo porane{nite jugoslovenski prostori se pri-javile pove}e od 15.000 kandidati!Ova {ou se pokaà kako dobitna kombinacija za makedonskite blizna~ki Viki i Kiki, koi pred u~estvoto imale obidi za manekenstvo i po nekoe u~estvo na muzi~ki spotovi. U{te so prvata no} vo ku}ata na “Golemiot brat”, Viki stana edna od najozboruvanite u~esni~ki poradi romansata so 13 godini postariot Karlo. Prvite dena be{e “sram” za dràvata, no nabrzo gleda~ite go promenija misleweto otkako se “uverija” deka nivnata “qubov” e iskrena. Re~isi vedna{ otkako se spoija dvete sestri, Viki izleze od {outo, pa Kiki prodolì tamu kade {to sestra & zastana. Vtorata be{e malku posmirena i pointeresna za publikata, no i taa potklekna na zborovite na zavod-liviot fudbaler Manuel, koj be{e milenik na ènskata publika. Na krajot i dvete “zavr{ija” me|u poomilenite u~esnici, iako ne stignaa do finaleto. Toa {to gi odrà vo centarot na vnimanieto podocna e vrskata na Viki i Karlo, za koja site se sakaa da doznaat kako }e zavr{i, a za da ostanat tamu, postojano pravea ne{to novo. Prvo Viki se preseli vo Belgrad, pa Karlo vo Skopje i po~na nov ivot. Svadbenite yvona treba{e da se slu{nat za kratko vreme, no namesto toa ja raskinaa svr{uva~kata po ednogodi{no zabavuvawe. Karlo se vrati vo Belgrad i prikaznata zavr{i. Potoa euforijata zamre, a so toa i mediumskiot interes za akterite vo ova {ou. Sestrite imaat 20 godini i se vratija na svojot “normalen” ìvot... Ovaa prikazna za Viki i Kiki, vsu{nost, e najdobriot primer za toa {to s$ moè da se slu~i so va{iot ivot ako se prijavite na vakvo {ou.

SVETLATA STRANA NA REALNITE [OU-PROGRAMI

No, realnite {ou-programi imaat i posvetla strana. Nivnata cel e da ja zabavuvaat pub-likata, pa, taka, ima i takvi koi ne gi obvr-zuvaat u~esnicite da iveat nekolku nedeli vo ku}a so nepoznati lu|e, pod odredeni pravila. Takvo e {outo “Jas imam talent”, koe naskoro }e po~ne da se emituva. Tuka se prijavuvaat lu|e koi imaat vistinski talenti, koi ne mora da se povrzani samo so peeweto.

�� Baxanakot Krmpoti}, koj vodi na listata na som-nitelni sorabotnici koi go truele gazdata na Pink, mu pora~a na Mitrovi} deka mora da go pome{al negoviot identitet pod dejstvo na “lekovite”

K O M E R C I J A L E N O G L A S K O M E R C I J A L E N O G L A S

U{te edno novo {ou koe }e se emituva naskoro e “Doma}ine, oèni se”, koe e po princip na amerikanskoto “Farmerot saka èna”. Vo emisijata }e se pretstavuva na~inot na koj ìvee srpskiot selanec, na koj mu nedostiga u{te edna rabota za da bide sre}en, a toa e sopruga. Vo ova {ou }e se vloàt site napori za da se najde srodnata du{a na toj koj se prijavil za u~estvo. Ova e edna od pozabavnite realni {ou-programi koja naide na golema popu-larnost vo svetot, pa ne se o~ekuva ni{to pomalku nitu kaj nas.“Top-model” }e bide emisija sozdadena spored istoimenuvanoto amerikansko {ou. Mladite devojki }e imaat mo`nost da stanat supermodeli. Pobedni~kata }e potpi{e ek-skluziven dogovor, a nejzinoto lice }e se najde na naslovnite stranici na svetskite spisanija. Moèbi najrealna od site ovie realni {ou-programi }e bide taa vo koja }e se promeni celosniot izgled na nekoja li~nost. Vo emisijata so pomo{ na estetskite hirur-gii, frizeri, {minkeri, stilisti }e se promeni izgledot na tie koi }e se prijavat za u~estvo.Temite na realnite {ou-programi se razli~ni i odat od krajnost vo krajnost. Vo posledno vreme stanaa mesto na natprevar me|u poznatite li~nosti. Na po~etokot u~estvuvaa obi~nite lu|e, no sega toa e promeneto. Re~isi i da nema nekoj koj ne e poznat na javnosta. Za volja na vistinata, re~isi site ne se vo ekot na svojata popularnost i u~estvata gi pri-fa}aat za “spas” na karierata, pokrivawe na nekoj dolg, da napravat ili promoviraat nov album i sli~no. Za makedonskite u~esnici, pak, ovie {ou-programi se pokaàa po-ve}e kako pozitivni, bidej}i, iako nikoj dosega nema pobedeno, vpe~atokot koj tie go ostavile kaj gleda~ite vo sosednite zemji rezultiral so pro{iruvawe na nivnata kariera na tie prostori. Takov e slu~ajot so Toni Zen, koj gi osvoii simpatiite na site gleda~i. Ova se pokaà i kako uspe{no za karierata na Boki 13, koj e poznat po svojata nesekojd-nevnost. So u~estvoto na “Golemiot brat” i “Farma” se pretstavi sebesi na najubav na~in. Na po~etokot nesfaten od publikata, no otkako stana najgolemiot zabavuva~, gi osvoi nejzinite simpatii. Tamara u{te pove}e }e ja zasaka publikata i ova u~estvo vo “Dvorec” }e bide samo nejzina promocija plus. Tie koi imaat kabelska televizija u{te podobro se zapoznaeni so poubavata strana na realnite {ou-programi. Diskaveri ima poseben kanal samo za niv, kade 24 ~asa se emituvaat emisii od takov tip. Takvo e Cake boss ("Majstor za torti"), kade se pra-vat najneverojatni torti so sekakvi formi, od krivata kula vo Piza, do celi gradovi kako Wujork zaedno so site negovi detali, seto toa od torta. Say yes to the dress ("Kaì da za fustanot") e prikazna za najpoznatata prodavnica za ven~anici vo SAD, a toa {to ja pravi tolku popularna e posvetenosta na vrabotenite na sekoja idna nevesta da & ja najdat ven~anicata od soni{tata. Ova se samo del od mnogubrojnite realni {ou-programi koi se najgledani vo svetot. Popularnosta se pro{irila vo svetski ramki poradi nesekojdnevnite nastani na sekojdnevnite lu|e. A toa, vsu{nost, e zna~eweto na re-alnoto {ou...

Ova {ouza makepred u~i po neso prvaViki staporadi Karlo. Pno nabrotkako siskrenasestri, Vtamu kadmalku pono i ta

“SOMNITELNITE LICA” VO ROZOVIOT DVOREC

MITROVIЌ � – go bara truja~ot me|u bliskite

KRMPOTIЌ � – àl po Tito, no ne i po @eqko

24 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIKRabota / Finansii / Обrazovanie

FARMACIJAIzvor: VremeObjaveno: 27.01.2011Farmacevtskata kompanija DEMAKS NOVA od Skopje objavuva oglas za vrabotuvawe na 3 stru~ni sorabotnika (medicinski pretstavnici). Potrebni kvalifikacii: -visoko obrazovanie (medicinski fakultet), -aktivno poznavawe na angliski jazik -odli~no poznavawe na MS offi ce, Power Point - poloèn voza~ki ispit. Ve{tini i sposobnosti: -odli~ni komunikaciski, analiti~ki i organizaciski sposobnosti -stru~nost i elokventnost, energi~nost -poèlno e prethodno iskustvo pri grupni prezentacii i rabota na teren. Nudime: -rabota vo dinami~na sredina, dobri uslovi, vrvna obuka, mo`nost za dokaùvawe na va{ite profesionalni sposobnosti. Internacionalna kariera Site zainteresirani kandidati da dostavat CV fotografija i motivaciono pismo na makedonski jazik na e-mail: [email protected]. Nepotponite aplikacii nema da bidat razgledani.

OBRAZOVANIEIzvor: VestObjaveno: 28.01.2011Dekanot na Fakultetot za bezbednost-Skopje na Univerzitetot „Sv.Kliment Ohridski”-Bitola, raspi{uva konkurs za izbor na: 1.Nastavnik 1.1. Katedra za op{testveno politi~ki i pravni nauki: 2.Sorabotnik 2.1. Katedra za krivi~no pravni i kriminolo{ki nauki Prijavite se podnesuvaat do Arhivata na Fakultetot ili po po{ta na adresa Fakultet za bezbednost, ul.„Idrizovo” b.b. p.fah 103 Skopje, so naznaka „Za konkurs”. Konkursot trae 8(osum) dena od denot na objavuvaweto.

OBRAZOVANIEIzvor: VremeObjaveno: 28.01.2011Rektorot na prviot privaten , univerzitet-FON raspi{uva: Konkurs za izbor/reizbor na nastavnici i sorabotnici. Konkursot trae 8(osum) dena. Dokument-ite se dostavuvaat li~no vo arhivata na FON ili po po{ta na bul.Vojvodina b.b. vo Skopje.

OBRAZOVANIEIzvor: VremeObjaveno: 28.01.2011PSU „Jahja Kemal” objavuva konkurs za slednite rabotni mesta: 1) profesor po Informatika, na opredeleno vreme so poln fond na ~asovi za obrazovnata edinica vo Skopje. Kandidatite treba da gi ispolnat slednite uslovi: -Da imaat zavr{eno soodveten fakultet i odli~no da go poznavaat angliskiot jazik. Potrebnite dokumenti da se dostavat li~no do Centralnata Uprava na PSU „Jahja Kemal”, Plo{tad Makedonija-Skopje, Tel:02/3240-024 Konkursot trae do 01.02.2011 godina. Kandidatite treba da dostavat fotokopija na diplomata za zavr{eno obrazovanie i CV.

PROIZVODSTVOIzvor: Ve~erObjaveno: 28.01.2011Dru{tvoto za proizvodstvo, trgovija i uslugi JUGOHROM FEROALOJS DOO Jegunovce objavuva oglas za potreba od vrabotuvawe na rabotnici-diplomirani inèneri na opredeleno vreme na 6({est) meseci. 1.Inèner za bezbednost i zdravje pri rabota -2(dve) lica so ili bez rabotno iskustvo. -Potrebna stru~na sprema: diplomiran inèner od tehni~ka struka (metalurg,elektro,ma{inski fakultet) so poloèn stru~en ispit za bezbednost i zdravje pri rabota. Oglasot vaì do 04.02.2011 godina. Oglasot e objaven isto taka i vo Agencijata za posreduvawe pri vrabotuvawe Tetovo. Aplikaciite da se dostavuvaat na E-mail adresa: [email protected]. Adresa: Jugohrom Feroalojs DOO 1215 s.Jegunovce Kontakt telefoni: 044/398/430; 398-444 Faks: 044/398-491; 044/398-498

Izbor na aktuelni oglasi

PRETPLATETE SE NA

Pove}e informacii na 02/ 2551441 ili [email protected]

25KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK Obuki / Finansii i smetkovodstvo

Kursot e dizajniran za po~etnici – za zdobivawe na kvalifikacija i prekvalifikacija odnosno celosno osposobuvawe za rabota vo finansiskoto smetkovodstvo.Kursevite se nameneti za kandidati so SSS I VSS.Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodveten raboten materijal.

Upisot e vo tek.Informacii sekoj raboten den od 09 – 20 ~asot.

Ruzveltova 6, 1000 Skopjetel/ faks 02/ 3213-409 , 02/ 3215-026 e-mail: [email protected]; [email protected] www.kds.com.mk

KURS ZA FINASISKO SMETKOVODSTVO

(72 ÂSA)

Ednodneven seminar

„VNATRE[NATA REVIZIJA VO TRGOVSKITE DRU[TVA I JAVNITE PRETPRIJATIJA VO REPUBLIKA

MAKEDONIJA”

PREDAVA^: Trajko Spasovski, rakovoditel vo �Sektorot za centralna vnatre{na revizija, Ministerstvo za finansii na Republika Makedonija.

10 fevruari 2011 godina �

10:00-16:30 ~asot �

Stopanska komora na Makedonija, �sala 1 na 5-ti kat

Site u~esnici na seminarot }e dobijat raboten materijal i sertifikat za u~estvo.

Zainteresiranite za u~estvo na ovoj seminar moàt da se prijavat najdocna do 4 fevruari 2011 godina.

Prijavniot list i podetalni informacii moè da se prevzemat od sajtot na Stopanskata komora na Makedonija: www.mchamber.mk

KONTAKT:Len~e Zikovatel: 02 32 44 054 faks: 02 32 44 088e-mail:[email protected]

Anita Mitrevskatel: 02 32 44 057 faks: 02 32 44 [email protected]

26 KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIKObuki / Menaxment / HR / EU

OBUKA: MENAXIRAWE NA EU PROEKTI (EU PROJECT MANAGEMENT)

Vremetraewe: 2 meseci/ 2 pati nedelno h 2 ~asa (vkupno 32 ~asa) Sleden termin: 1 fevruari 2011OBUKATA E NAMENETA ZA MLADI LU\E SO ILI BEZ RABOTNO ISKUSTVO KOI IMAAT INTERES ZA RABOTA NA EVROPSKI PROEKTI VO NEPROFITNIOT,PROFITNIOT, ILI VO JAVNIOT SEKTOR.

OBUKATA OPFAЌA: Оsnovi na proekten menaxment, {to e proekt, {to zna~i terminot proekten �menaxment, menaxirawe so proekti nasproti menaxirawe na organizacii, Фazi vo proektniot ciklus, voved vo osnovnite fazi i komponenti na proektniot �ciklus, Аnalizi na potrebi, problemi, rizici, efektivnost, � cost-benefit, zainteresirani strani (stakeholders), Фormulirawe na celi i aktivnosti, � inputs, outputs, outcomes, deliverables; definirawe na analiza na konceptite na effectiveness, efficiency, impact; Voved vo vremensko planirawe �Voved vo analiza na logikata na proektot ( � logical framework analysis)Menaxirawe na timovi, menaxirawe na vreme, menaxirawe na tro{oci, menax- �irawe na rizici, itn.Voved vo evropskite fondovi i programi �Evropski programi otvoreni za Makedonija i regionot � (IPA, FP7, TEMPUS, Europe for Citizens, Culture, CIP, IPARD, Cross-Border Cooperation, itn.); tekovno sledewe na mo`nostite vo ramkite na EU programite, razliki pome|u EU i drugi progami, razliki pome|u razli~ni evropski programi, itn. Podgotvuvawe na proekti, identifikacija i selektirawe na partneri, �dogovarawe i pregovarawe na partnerstva, osnovni nasoki za sproveduvawe na proekti, menaxirawe na odnosi so donatori, gradewe na odnosi so donatori, analiza na donatoriski principi i praktiki, itn. Buxetirawe, buxetsko planirwe, finansisko rakovodewe so proekti �Analiza na vistinski, odobreni i sprovedeni EU proekti, prakti~na rabota so �EU formati i instrumenti koi se koristat vo EU proekti, itn.

CENA:Cena za eden u~esnik e 4,000 den (+DDV). Mo`no e pla}awe na rati. Na krajot na obukata sekoj u~esni dobiva sertifikat.

NAÎN NA PRIJAVUVAWE: Prijavete go va{eto u~estvo na telefonite: 02 3 103 673 / 02 5 296 589,ili elektronski na [email protected]

Direktor na obukata e Dr. Risto Karajkov. Dr. Karajkov ima doktorat po me|unaroden razvoj od Univerzitetot vo Bolowa, Italija. Negovite istraùva~ki sorabotki vklu~uvaat i prestoj pri presti`niot Center for Civil Society Studies na Johns Hopkins University, vo SAD, kako i na UNU WIDER vo Helsinki. Dr. Karajkov ima pove}e od 10-godi{no iskustvo vo NVO sektorot vo Makedonija, regionot, i po{iroko.

ZABELE[KA: PO@ELNO E (NO NE NEOPHODNO) UÊSNICITE NA OBUKITE DA IMAAT OSNOVNI POZNAVAWA NA ANGLISKI JAZIK I RABOTEWE SO KOMPJUTER.

27KAPITAL / 31.01.2011 / PONEDELNIK Tenderi / Konferencii i saemi

Analiza na finansiski izve{tai i relativno vrednuvawe na kompaniiteJanuari 2011Primeko Business & Personal Coaching Januari 2011Ksantika, Agencija za komunikaciiFinansiska edukacija za kreditni òngleriJanuari 2011

Sinergija PlusKurs za ofis menaxerJanuari 2011KDSInterna revizija Januari 2011PrimekoObuka za odnosi so javnostJanuari 2011ITC Konsalting

Relaxed Management (Tailor Made Training)Januari 2011 Ksantika,Agencija za komunikaciiRe{enie za va{ata finansiska idninaSekoj PonedelnikSinergija PlusChoose your perfect job. Start creating your future today!!!

Internet marketingJanuari 2011ITC KonsaltingCreative communication (Tailor Made Training)Januari 2011 Ksantika,Agencija za komunikaciiKurs za smetkovodstvoJanuari 2011KDS

Nau~i i zbogati se!Januari 2011Sinergija PlusFinansiski menaxmentJanuari 2011PrimekoPi{uvawe CV i Motivaciono pismo; Komunikaciski ve{tini; i Podgotovka za intervju za vrabotuvawe

Januari 2011ITC Konsalting@ivotni ve{tini i li~en razvojSekoj petokZorba Konsalting

Za pove}e informacii odete na www.no.net.mk

Vodi~ za neformalno obrazovanie - Aktuelni obuki

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA

DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. Op{tina Aerodrom

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAIzbor na firma za odrùvawe na sportski � i detski igrali{ta na teritorija na op{tina Aerodrom.Link � : https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt-egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=0c3b28ca-4a33-44dd-8aac-99-fabee30237&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. JP Makedonska Radiotelevizija

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKANabavka i instalirawe �na dvokanalen HD/SD server.Link � : https://e-nabavki.gov.mk/eProcure-mentIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieRPP.aspx?EntityId=519e6316-4fa7-4557-9ea4-02-d321d7cce2&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: Grad Skopje1.

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAIzgradba na Gradska plaà 2 na lokacija na �major korito na reka Vardar od kameni most do most Goce Del~ev (lev breg)Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt- �egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=93a70bb0-360e-4b73-8109-22c9510cf7ce&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: Op{tina Bosilovo1.

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAîstewe na odvodnata kanalska mreà vo �Op{tina Bosilovo.Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcure- �mentIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieRPP.aspx?EntityId=b12a48b1-2a15-40a6-8d4b-9-dadfcb4499e&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. JZU Univerzitetska Klinika za Nefrologija

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKASistem za evidencija na rabotno vreme, �kompjuterska oprema i ma{ina za perewe.Link: � https://e-nabavki.gov.mk/eProcure-mentIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieRPP.aspx?EntityId=43eebbba-a2cb-40cf-b585-604822-ce625f&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. JZU Zdravstven dom Tetovo

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKALekovi na tovar na FZOM. �Link � : https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt-egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=48c7a2eb-090a-4cd0-8f0d-78-f472af9baa&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: Op{tina Karpo{1.

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKARekonstrukcija na postoe~ka ulica 1010, naselba �Kozle, Op{tina Karpo{.Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcure- �mentIntegration/PublicAccess/Dossie/dosi-eRPP.aspx?EntityId=5a896f0c-355f-4c2d-882a-2-c689ab1b368&Level=2


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. JZU Institut po belodrobni zaboluvawa kaj decata Kozle Skopje

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKANafta i nafteni derivati. �Link: � https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt-egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=22694c9d-21df-459d-8c17-5-b9f2686c707&Level=2

KAPITAL TENDERI


DOGOVOREN ORGANNaziv na dogovorniot organ: 1. JP “Solidarnost” Vinica

PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKAUslugi za privremeno vrabotuvawe na rabot- �nici za potrebite na JP Solidarnost Vinica.Link: � https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementInt-egration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP.aspx?EntityId=0b77a07b-25b2-4604-aa36-47-aa7a750776&Level=2

Na 22 i 23 mart 2011 godina Me|unaroden kongres za ishrana i zdravstvo vo Francija

BIZNIS-FORUM VO DI@ONZa vreme na 6. Me|unaroden kongres za ishrana i zdravstvo vo Diòn, }e se odrì binzis-forum (brokerski nastan) na koj{to }e moàt da se razmenat iskustva so drugi u~esnici za vreme na kongresot.

Ovoj nastan gi targetira industriite za prehranbeni proizvodi, laboratoriite, �tehni~ki centri koi se zanimavaat so hrana i ishrana. Poentata na ovoj nastan vo sporedba so drugi nastani so sli~ni temi e senzorskiot pristap (vkus, aroma, struktura/sostav....).

Sekoja organizacija (industrija, javna ili privatna istraùva~ka laboratorija, �tehni~ki centar), koja ima tehnolo{ka ili know-how ponuda ili barawe ili koja bara partneri e dobredojdena za da se priklu~i vo delovnite sredbi so kompanii od cela Evropa.

Brokerskiot nastan se organizira vo ramkite na 6. Me|unaroden kongres za ishra- �na i zdravstvo vo Diòn. Nad 370 sredbi me|u kompaniite se organizirani za vreme na posledniot Kongres vo 2010 godina.

Site informacii i registracija ( pred registracija na brokerskiot nastan) moè da se najdat na www.taste-nutrition-health.com ili na linkot na gorenavedeniot kongres.

On-line Registracijahttp://b2match.eu/taste-nutrition-health2011/participants/new

EEN Proekt www.een.mk

SOFÊ JOVANOVSKA [email protected], Tel: +389 (02) 3244060

LAZO ANGELEVSKI [email protected] Tel: +389 (02) 3244090

TOP 100

VO FEVRUARI 2011 ^ITAJTE VOSPECIJALNI PRILOZI

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA:TEL. 02 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKIILI ISPRATETE E-MAIL NA: [email protected] KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

KONSALTING ZDRAVI I AKTIVNI TRANSPORT I LOGISTIKA


216 kapital 31 01 2011

Documents