21 co so lt hoa hoc dhbk hn.pdf

Upload: tran-cong-lam

Post on 04-Apr-2018

225 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    1/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    PHN I: NHIT NG HO HC

    Mun xt mt phn ng ho hc c thc hin c hay khng cn bit:

    - iu kin no th phn ng xy ra v xy ra n mc no?

    - Phn ng xy ra nh th no? Nhanh hay chm? Nhng yu t no nh hngn tc phn ng?

    Khi tr li c c hai cu hi ny, ngi ta c thiu khin c phn ng,

    tm c iu kin ti u thc hin phn ng, nhm t hiu qu cao nht.

    Cu hi th nht l i tng ca nhitng ho hc, cn cu hi th hai l i

    tng ca ca ng ho hc.

    Nhitng hc l b phn ca vt l hc, nghin cu cc hin tng cv nhit,

    cn nhitngho hc l b phn ca nhit ng hc nghin cu nhng quan h nng

    lng trong cc qu trnh ho hc.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    2/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    CHNG I: P DNG NGUYN L THNHT

    CA NHIT NG HC VO HO HC

    I. MT S KHI NIM MU

    1. Kh l tng:- Cht kh c coi l l tng khi m khong cch gia cc phn t kh xa nhau,

    c th b qua s tng tc gia chng v coi th tch ring ca cc phn t kh l

    khng ng k (kh c p sut thp).

    - Phng trnh trng thi ca kh l tng: nu c n mol kh p sut P, nhit Tv chim th tch V th: PV = nRT = RT

    M

    m(1.1)

    trong : m- khi lng ca kh, g

    M: Khi lng mol ca kh, g

    T Nhit tuyt i, K ( T = t0C +273)

    R: Hng s kh l tng, ty theo n v ca P v V m c ga tr

    khc nhau:

    - Nu P (atm), V(dm3=l) R = 0,082 atm.l.K-1.mol1

    - Nu P (Pa=N/m2), V(m3) R = 8,314 J.K-1.mol-1

    1atm = 1,013. 105 Pa= 1,013. 105N/m2= 760 mmHg

    - Nu trong bnh c mt hn hp kh th mi kh gy nn mt p sut gi l p sut ringphn ca kh v c k hiu l Pi .Tng tt c cc p sut ring phn bng p sut

    chung P ca hn hp.Nu gi V l th tch chung ca hn hp kh ( bng dung tch bnh

    ng th phng trnh kh kh l tng c dng:

    V

    RTnPP ii

    == (1.2)

    in : Tng s mol kh trong hn hp.

    p sut ring phn Pi ca kh i trong hn hp c th tnh:

    V

    RTnP ii = hoc Pi= NiP vi Ni =

    i

    i

    n

    n

    (1.3)

    2. H v mi trng

    -H: H l i tng cn nghin cu cc tnh cht nhit ng hc. i km vi khi nim

    h l khi nim mi trng xung quanh, l ton b phn cn li ca v tr bao quanh h.

    Hc phn cch vi mi trng xung quanh bng mt mt thc hay tng tng.

    - C 4 loi h:

    + H c lp: l h khng trao i cht v nng lng vi mi trng+ H m: l h trao i cht v nng lng vi mi trng.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    3/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    + H kn l h ch trao i nng lng vi mi trng

    + H khng trao i nhit vi mi trng c gi l hon nhit.

    3.Quy c v du trong qu trnh trao i nng lng

    Nng lng trao i gia h v mi trng c th l cng , nhit, nng lng in...

    -

    H nhn nng lng: du (+)- H nhng nng lng du ()

    4.Trng thi ca h v cc thng strng thi:

    - Trng thi vm ca mt hc c trng bng nhng i lng xc nh nh: t0C, P,

    V, C...Cc thng s ny c tho c, gi l cc thng s trng thi.

    v d: gia s mol kh n, nhit T v p sut P ca mt h kh (gi s l kh l tng)

    c mi quan h cht ch, c biu din bng phng trnh trng thi ca kh l tng

    PV=nRT.

    - C hai loi thng s trng thi: dung v cng

    + Thng s trng thi dung l nhng thng s trng thi t l vi lng cht, th d

    th tch, khi lng.

    + Thng s trng thi cng khng t l vi lng cht, v d nhit p sut, nng

    , nht.

    5. Trng thi cn bng ca h

    L trng thi ti cc thng s trng thi ca h khng i theo thi gian. VD phn ng

    thun nghch CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O t trng thi cn bngkhi nng ca 4 cht khng bin i .

    6. Bin i thun nghch v bin i bt thun nghch

    - Nu h chuyn t mt trng thi cn bng ny sang mt trng thi cn bng khc v

    cng chm qua lin tip cc trng thi cn bng th s bin i c gi l thun

    nghch.y l s bin i l tng khng c trong thc t.

    - Khc vi s bin i thun nghch l s bin i bt thun nghch. l nhng bin i

    c tin hnh vi vn tc ng k. Nhng bin i xy ra trong thc tu l bt thun

    nghch.

    7.Hm trng thi

    - Mt hm F( P,V,T...) c gi l hm trng thi nu gi tr ca n ch ph thuc vo

    cc thng s trng thi ca h m khng ph thuc vo cch bin i ca h.

    - V d: n mol kh l tng:

    + trng thi 1 c c trng bng P1V1=nRT1

    + trng thi 1 c c trng bng P2V2=nRT2

    PV l mt hm trng thi, n khng ph thuc vo cch bin i t trng thi 1sang trng thi 2.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    4/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    8.Cng v nhit: L hai hnh thc trao i nng lng.

    Cng W (J, kJ)

    Nhit Q (J, kJ)

    Cng v nhit ni chung khng phi l nhng hm trng thi v gi tr ca chng ph

    thuc vo cch bin i.* Cng gin n( cng chuyn dch)

    W = - Pngoi.dV =-PndV (1.4)

    W ph thuc vo Pn ( v h sinh cng nn c du -).

    Nu qu trnh l hu hn => W = 2

    1dVPn (1.5)

    Nu gin ntrong chn khng Pn =0W=0.

    Nu gin nbt thun nghch: gin nchng li Pn khng i:

    Pn= const (Pn=Pkq)Wbtn = -Pn(V2-V1) (1.6)Nu gin n thun nghch: tc l Pn =Ph

    Wtn= 2

    1

    V

    VndVP (1.7)

    Nu kh l l tng v gin nng nhit c :

    Pn = Ph =V

    nRT=>

    1

    2ln2

    1 V

    VnRT

    V

    dVnRTW

    V

    VTN ==

    Vy WTN =- nRT ln1

    2

    V

    V=- nRT ln

    2

    1

    P

    P(1.8)

    II. NGUYN L I P DNG VO HA HC

    1. Khi nim ni nng (U)Nng lng ca h gm 3 phn

    - ng nng chuyn ng ca ton h- Th nng ca h do h nm trong trng ngoi- Ni nng ca hTrong nhit ng ho hc nghin cu ch yu ni nng.

    Ni nng ca h gm:

    - ng nng chuyn ng ca cc phn t, nguyn t, ht nhn v electron (tinhtin, quay..)

    - Th nng tng tc (ht v y) ca cc phn t, nguyn t, ht nhn v electron.Nh th ni nng (U) ca h l mt i lng dung , gi tr ca n ch ph thuc

    vo trng thi vt l m khng ph thuc vo cch chuyn cht ti trng thi . N l

    mt hm trng thi.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    5/75

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    6/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    t H=U+PV

    Ta c: Qp= H2-H1 = H (1.11)

    H c gi l entapi, n l hm trng thi v U v PV u l nhng hm trng thi.

    III. NHIT PHN NG HO HC.

    1. Nhit phn ngL nhit lng thot ra hay thu vo khi phn ng xy ra theo ng h s t lng,

    cht tham gia v sn phm cng mt nhit T.

    c th so snh nhit ca cc phn ng cn ch r iu kin phn ng xy ra:

    - Lng cc cht tham gia v sn phm to thnh theo h s t lng.- Trng thi vt l ca cc chtVi mc ch ny ngi ta a ra khi nim trng thi chun. Trng thi chun ca

    mt cht nguyn cht l trng thi l hc di p sut 101,325kPa(1atm) v nhit

    kho st n bn nht.

    V d: Cacbon tn ti hai dng th hnh l graphit v kim cng. 298K v di p

    sut 101,325kPa, graphit l bin i th hnh bn nht do trng thi chun 298K ca

    cacbon l graphit.

    - Nu phn ng c thc hin P=const th nhit phn ng c gi l nhit phnng ng p Qp= H .

    - Nu phn ng c c thc hin V=const th nhit phn ng c gi lnhit phn ng ng tch Qv= U .

    Phn ng ta nhit v phn ng thu nhit- Phn ng ta nhit: l phn ng nhng nhit lng cho mi trng. Khi

    PQH = 0. V d phn ng nung vi..

    Quan h gia nhit ng tch v nhit ng p:( ) VpUpVUH p +=+=

    Qp= Qv+ nRT (1.12)

    Trong : n = s mol sn phm kh s mol cht kh tham gia phn ng.

    R = 8.314 J/mol.K: hng s kh l tng

    T: K

    V d: C6H6 (l) +2

    15O2(k) = 6CO2(k) + 3H2O(l)

    n= 6-7,5=-1,5.

    C(r) + O2(k) = CO2(k)

    n= 1- 1= 0

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    7/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    2. Nhit sinh chun ca mt cht:

    L nhit ca phn ng to thnh 1 mol cht t cc n cht bn iu kin chun

    (cht sn phm v cht phn ng phi l cc cht nguyn cht 1atm v gi P, T=const,

    cc s liu nhit ng chun trong cc ti liu thng c xc nh nhit T=298

    K).K hiu 0 sTH , (kJ.mol

    -1)

    Nu T =298 => 0 ,298sH

    V d: 0 ,298 sH (CO2)=-393,51(kJmol-1). N l nhit phn ng ca phn ng sau 250C

    khi atmpp COO 122 ==

    Cgr + O2(k) = CO2(k).

    C graphit l n cht bn nht ca cacbon 1 atm v 298K.

    - Tnh ngha trn ta suy ra nhit sinh chun ca n cht bn bng khng.3. Nhit chy chun ca mt cht:

    L nhit ca qu trnh t chy han ton 1 mol cht bng O2 to thnh cc xit bn

    nht ( vi ha tr cao nht ca cc nguyn t), khi cc cht trong phn ng u nguyn

    cht P=1atm v gi T, P khng i (thng T=298K).0

    ,cTH (kJ.mol-1)

    V d: )( 40

    ,298 CHH c =-890,34kJ.mol-1ng vi nhit ca phn ng sau 250C v p=const

    khi atmPPP COOCH 1224 === .

    CH4 (k)+ 2O2 (k) CO2 (k) + 2H2O(l)

    Tt c cc xit bn vi ha tr cao nht ca cc nguyn tu khng c nhit chy.

    IV.NH LUT HESS V CC H QU

    1.Pht biu: Hiu ng nhit ca mt phn ng ch ph thuc vo trng thi u v trng

    thi cui ca cc cht tham gia v cc cht to thnh ch khng ph thuc vo cc giai

    on trung gian, nu khng thc hin cng no khc ngoi cng gin n.

    V d:

    Cgr + O2(k) CO2(k)

    Theo nh lut Hess: 21 HHH += (1.13)

    2.Cc h qu

    CO(k) + 1/2 O2(k)

    H

    H2H

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    8/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    H qu 1: Hiu ng nhit ca phn ng thun bng hiu ng nhit ca phn ng nghch

    nhng ngc du.: nt HH = (1.14)

    H qu 2: Hiu ng nhit ca mt phn ng bng tng nhit sinh ca cc cht cui tri

    tng nhit sinh ca cc cht u.

    = )()( thamgiaHmnphsHHss (1.15)

    Nu iu kin chun v T=298K th

    = )()( ,,, thamgiaHnphmsHH sspu 298029802980 (1.16)

    Tnh ngha ny suy ra: nhit sinh ca mt n cht bn vng iu kin chun

    bng khng: 0 sTH , (n cht) = 0.

    V d: Tnh H0 ca phn ng:

    C2H4(k) + H2 (k) --> C2H6 298K?

    Cho bit 0298 sH , ca cc cht (kJ.mol-1) nh sau:

    C2H4(k): +52,30

    C2H6(k): -84,68

    Gii:

    Ta c:0298H =

    0298 sH , (C2H6(k)) - [

    0298 sH , (C2H4(k)) +

    0298 sH , (H2(k))]

    =-84,68-52,30-0

    =-136,98kJ.mol-1H qu 3: Hiu ng nhit ca mt phn ng bng tng nhit chy ca cc cht u tri

    tng nhit chy ca cc cht cui.

    = )()( spHtgHH ccp (1.17)

    Nu iu kin chun v T=298K th

    = )()( ,,, spHtgHH ccp 298029802980 (1.18)

    3.Cc ng dng

    * nh lut Hess v cc h qu ca n c mt ng dng rt ln trong Ho hc, n chophp tnh hiu ng nhit ca nhiu phn ng trong thc t khng tho c.

    V d1: khng tho c nhit ca phn ng Cgr + 1/2 O2(k) =CO(k) v khi t chy

    Cgr ngoi CO (k) ra cn to thnh CO2(k) nhng nhit ca cc phn ng sau y o

    c:

    Cgr + O2(k) = CO2(k)0298H =-393513,57 J.mol

    -1

    CO(k) + O2(k) = CO2(k)0298H =-282989,02 J.mol

    -1

    tnh c nhit ca phn ng trn ta hnh dung s sau:

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    9/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    Cgr O2(k)

    1/2O2(k)+

    + CO2(k)

    CO(k)

    x=?

    Trng thi u (Cgr+O2) v trng thi cui (CO2(k)) ca c hai cch bin i l nh nhau,do theo nh lut Hess:

    -393.513,57 = x - 282.989,02

    x=-110507,81J.mol-1V d 2: Xc nh nng lng mng lui tinh th ca NaCl(r) bit

    + Nhit nguyn t ha Na(r)

    Na(r) Na(h) 11 724108+= molJH ..

    + Nhit phn ly Cl2(k)Cl2(k) 2Cl(k)

    12 672242

    += molJH ..

    + Nng lng ion ha Na(h)

    Na(h) Na+(h) + e 13 528489+= molJH ..

    +i lc i vi electron ca Cl(k)

    Cl(k) + e Cl-(k) 14 192368= molJH ..

    +Nhit ca phn ng

    Na(r) + 1/2 Cl2(k) NaCl1

    5 216414

    = molJH .. xc nh nng lng mng li tinh th NaCl ta dng chu trnh nhit ng Born

    Haber:

    Na(r) + 1/2 Cl2(k)

    Na(h) + Cl(k)

    NaCl(r)

    Na+

    (h) + Cl-

    (k)

    Trngthi u

    Trngthi cui

    1H

    3H

    4H

    5H

    x=?1/2

    Theo nh lut Hess ta c:

    xHHHHH ++++= 43215 21/

    x= )/( 43215 21 HHHHH +++ x= -765.612J.mol-1

    V. SPH THUC HIU NG NHIT VO NHIT .NH LUT KIRCHHOFF

    1. Nhit dung mol ca 1 cht

    L nhit lng cn thit nng nhit ca 1 mol cht ln 1K v trong sut qu trnhny khng c s bin i trng thi(nng chy, si, bin i th hnh...)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    10/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    - n v thng dng ca C l: J.K-1mol-1

    - Nhit dung mol ng p. Qu trnh c thc hin P=const.

    dT

    dH

    T

    HC

    p

    P =

    = => dH=CpdT => =

    2

    1

    2

    1

    dTCdH P

    ==> =2

    1

    dTCH P

    -Nhit dung mol ng tch. Qu trnh c thc hin V=const.

    dT

    dU

    T

    UC

    v

    v =

    = => dU=CvdT => =

    2

    1

    dTCU v

    ==> =2

    1

    dTCU v

    2.Nhit chuyn pha-Chuyn pha: bay hi ,nng chy, ng c, thng hoa...

    - cfH l nhit lng trao i vi mi trng khi 1 mol cht chuyn pha. P=const, khi

    mt cht nguyn cht chuyn pha th trong sut qu trnh chuyn pha, nhit khng

    thay i.

    3.nh lut Kirchhoff

    Xt 1 h kn, P=const.. Xt phn ng sau thc hin bng hai con ng:

    n1A + n2B

    n1A + n2B

    n3C + n4D

    n3C + n4D1H

    aH

    2H

    bH

    T1

    T2

    Theo nh lut Hess ta c ba HHHH ++= 12

    +=+=

    2

    1

    1

    2

    2121

    T

    T

    PP

    T

    T

    PPa dTCnCndTCnCnHBABA

    )()(

    +=2

    1

    43

    T

    T

    PPb dTCnCnH DC )(

    T dTCnCnCnCnHHBADC PP

    T

    T

    PP )]()[( 214312

    2

    1

    +++=

    => +=2

    1

    22

    T

    T

    PTT dTCHH => Cng thc nh lut Kirchhoff

    Vi: = )()( tgCspCC PPP

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    11/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    iu kin chun(P=1atm) v T1=298 K c:

    +=T

    PT dTCHH298

    00298

    0

    Nu trong khong hp ca nhit => coi constCP =0 th

    )( 298002980 += TCHH PT

    4.Mi quan h gia nng lng lin kt v nhit phn ng

    C th quy uc nng lng lin kt (Elk) tng ng vi nng lng ph vlin kt hoc

    hnh thnh lin kt.

    y ta qui c Elkng vi qu trnh ph v lin kt: nng lng lin kt l nng

    lng ng vi qu trnh ph v lin kt do nng lng lin kt cng ln th lin kt

    cng bn.

    - Mt phn ng ho hc bt k v bn cht l ph vlin kt c v hnh thnh cc linkt mi do Hp c thc tnh qua Elk ca cc lin kt ho hc.

    V d1: Ph v1 mol thnh cc nguyn t c lp:

    H2(k,cb) --> H(k,cb) + H (k,cb)

    298K, p= 1atm => EH-H = +432kJ.mol-1 = 0298H

    Trong trng hp ny Elk coi nh hiu ng nhit ca qu trnh.

    V d2: Xt phn ng N2(k) + 3H2(k) => NH3(k). Thc hin bng 2 con ng

    N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k)H

    2H(k) + 6H(k)

    EN-N3EH-H

    -6EN-H

    HNHHNN EEEH += 63

    Ti liu tham kho:

    1. Nguyn nh Chi, CSL Thuyt Ha Hc, NXB GD, 2004.2. Nguyn Hnh, , CSL Thuyt Ha Hc, Tp 2, NXB GD 1997.3. L Mu Quyn, CSL Thuyt Ha Hc - Phn Bi Tp, NXB KHKT, 2000.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    12/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    CHNG II: NGUYN L II CA NHIT NG HC CHIU V GII HN

    TDIN BIN CA QU TRNH

    MU

    Trong t nhin, cc qu trnh l hc v ho hc xy ra theo chiu hon ton xc nh.- Nhit t truyn t vt nng sang vt lnh hn- Kh t truyn t ni c p sut cao n ni c p sut thp- Cc phn ng ho hc t xy ra, v d: Zn + HCl --> ZnCl2 + H2Cn cc qu trnh ngc li th khng t xy ra c.

    Nguyn l I cho php tnh nhit ca cc phn ng nhng khng cho php tin

    on chiu v gii hn ca qu trnh

    Nguyn l II cho php gii quyt cc vn ny.

    I.NGUYN L II. HM ENTROPY

    1.Nguyn l II (Tiu chun xt chiu ca qu trnh)

    - Tn ti mt hm trng thi gi l entropi (S).

    - nhit T khng i, trong s bin i v cng nh, h trao i vi mi trng mt

    nhit lng Q th bin thin entropi ca qu trnh c xc nh:

    Nu l bin i thun nghch:T

    QdS TN

    =

    Nu l bin i bt thun nghch: TQdS bTN> Tng qut

    T

    QdS

    Du > : qu trnh bt thun nghch

    2

    1 T

    QS

    Du = : qu trnh thun nghch

    * Ch :

    V S l hm trng thi --> S ch ph thuc vo trng thi u v trng thi cui, tc

    l: ==2

    1 T

    QSS TN

    TNBTN

    >=2

    1 T

    QSS btnBTNTN

    ==> QTn> QBTN : Nhit qu trnh thun nghch ln hn nhit qu trnh bt thun nghch.

    + xc nh Sbtn , trc ht hnh dung mt qu trnh thun nghch c cng trng

    thi

    u v trng thi cu

    i v

    i qu trnh b

    t thu

    n ngh

    ch, sau

    tnh

    Stheo cng th

    c:

    =2

    1 T

    QS TN

    (khng xc nh c trc tip Sbtn)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    13/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    2. Nguyn l II p dng trong h c lp

    i vi h c lp:

    Qtn= 0 --> 0=S

    Qbtn=0 --> 0>S

    Nh vy i vi h c lp:- Trong qu trnh thun nghch (cn bng), entropi ca h l khng i.- Trong qu trnh bt thun nghch ngha l t xy ra, entropi ca h tng.iu ny c ngha rng trong cc h c lp, entropy ca h tng cho ti khi t ti gi

    tr cc i th ht ti trng thi cn bng.o li ta c th ni:

    Trong h c lp:

    - Nu dS >0 ( S tng) h t din bin

    - Nu dS=0, d2S 2 kh khuch tn vo nhau cho n khi c s phn bng u trong ton b

    th tch ca 2 bnh.

    S khuch tn cc kh l tng vo nhau l qu trnh c T=const(Q=0) --> 0>S

    (S2> S1) --> hn n ca trng thi cui (hn hp 2 kh) c trng bng S2 ln hn hn n ca trng thi u ( mi kh 1 bnh ring bit) c trng bng S1.

    Vy trong h c lp, qu trnh t xy ra theo chiu tng hn n ca h (tng

    entropi, 0>S ). Qu trnh ngc li: Mi kh t tch ra khi hn hp kh trli trng

    thi u khng th t xy ra.

    * Kt lun:

    - Entropi c trng cho hn n: hn n ca h cng ln th S cng ln.- Nu s ht trong h cng ln--> hn n cng ln--> Sln- Lin kt gia cc ht trong h cng yu --> hn n cng ln--> S ln. V d:

    SH2O(r) ,SH2O(l)< SH2O(k) .

    - S l hm trng thi v l i lng dung .b. ngha thng k ca S

    Trng thi ca mt tp hp bt k c thc c trng bng 2 cch:

    - Bng gi tr ca cc tnh cht o c : T, P,C...--> c gi l cc thng s trngthi vm.

    -

    Nhng c trng nht thi ca cc phn t to nn hc gi l cc thng s vim.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    14/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    * S thng s trng thi vi m ng vi mt trng thi vm c gi l xc sut nhit

    ng

    Nu s phn t trong h tng th S tng--> tng. Gia S v c quan h vi nhau

    thng qua h thc Bolzomann.

    H thc Boltzmann (l csca nguyn l III)S=kln

    k: hng s Boltzmann

    Nhn xt: Trong h c lp, qu trnh t din bin theo chiu tng xc sut nhit ng .

    4.Bin thin entropi ca mt squ trnh

    a. Bin thin entropi ca qu trnh bin i trng thi ca cht nguyn cht

    Trong sut qu trnh ny T=const ==> S ca mt mol cht nguyn cht trong qu

    trnh bin i trng thi xy ra P=const l

    ==2

    1 cf

    cf

    T

    H

    T

    QS

    cfH nhit chuyn trng thi

    b. Bin thin entropi ca qu trnh gin nng nhit kh l tng

    T=const, dn nn mol kh l tng t V1-->V2

    ==2

    1 T

    Q

    T

    QS TNTN

    v T=const

    V T=const --> 0=

    U 12

    V

    V

    nRTWTN ln=

    Theo nguyn l I: 0=+= TNTN WQU -->1

    2

    V

    VnRTWQ TNTN ln+==

    ==>2

    1

    1

    2

    P

    PnR

    V

    VnRS lnln ==

    Nu P1>P2 --> 0>S : qu trnh gin nny t din bin

    ==> Cch pht biu khc ca nguyn l II: Cc cht kh c th t chuyn di t ni c p

    sut cao n ni c p sut thp.c. Bin thin entropi ca cht nguyn cht theo nhit:

    un nng n mol 1 cht nguyn cht t nhit T1-->T2 vi iu kin trong khong

    nhit cht ny khng thay i trng thi

    - Trong iu kin P = const: ===2

    1

    2

    1

    2

    1 T

    dTnC

    T

    dH

    T

    QS p

    p

    p

    Vy =

    2

    1 T

    dT

    nCS pp

    - Trong iu kin V= consthttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    15/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    ===2

    1

    2

    1

    2

    1 T

    dTnC

    T

    dU

    T

    QS v

    v

    v

    ==> Vy =

    2

    1 T

    dTnCS vv

    Nu coi Cp hoc Cvkhng i theo T th:

    1

    2

    T

    TnCS pp ln=

    1

    2

    T

    TnCS vv ln=

    II. Nguyn l III ca nhit ng hc

    Nhn xt: dng tinh th hon ho ca mt cht nguyn cht OKng vi 1 trng thi

    vm ch c 1 trng thi vi m ==> OK th 1=

    1. Nguyn l III (tin Nernst)Entropi ca mt cht nguyn cht di dng tinh th hon ho OK bng khng:

    ( ) == ln00 kS K ( 1= )

    2.Entropi tuyti ca cc cht nguyn chtcc nhit T

    V d: un nng n mol 1 cht nguyn cht 0K -->TK, trong khong ny xy ra cc qu

    trnh bin i trng thi v iu kin P=const. Tnh ST?

    0K---> Tnc--->Ts--->T

    == ===

    T

    T

    pTTT T

    dT

    nCSSSS0

    0

    +

    ++

    +== =

    nc S

    nc S

    T

    K

    T

    T

    T

    T

    hP

    S

    s

    lp

    nc

    nc

    rpTTT

    dTnC

    T

    Hn

    T

    dTnC

    T

    Hn

    T

    dTnCSSS

    0

    0 )()()(

    thng th P=1atm, T=298K, n=1mol ==> )..( 110298

    molKJS

    -->Bng entropi chun ca cc cht 25oC

    * Nhn xt: Gi tr S cht nguyn cht lun > 0, tr khi xt cho ion trong dung dch, c

    th c Sion>Slng,Srn ==> c th cn c vo s mol kh 2 v ca phn ng nh

    gi ln cng nh l du ca S ca phn ng.

    0=n ==> S nh0>n ==> S > 0 ==> phn ng tng S

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    16/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    0 S nh ==> phn ng gim S

    V d: SO2(k) + 1/2 O2(k) --> SO3(k) c 0 S CO2(k) c 0=n ==> 0S

    III. HM TH NHIT NG. TIU CHUN XT CHIU CA QU TRNH

    - H c lp: 0S --> tiu chun t din bin v gii hn ca qu trnh- H khng c lp: gm h + Mi trng --> av 1 h c lp mi bng cch gp

    h v mi trng thnh 1 h c lp.

    ==> tiu chun t din bin v gii hn ca h mi l : 0+ mtSS

    mtS cha xc nh nhng c tha v cc thng s ca h bng cch tm 1

    hm thay th cho c ( mtSS + ), hm thay th ny gi l hm th nhit ng. Thng

    gp h:

    + ng nhit, ng p ==> c hm thng nhit ng p+ ng nhit, ng tch==> c hm thng nhit ng tch

    1.Hm thng nhitng p

    a.nh ngha: Xt 1 h: T, P = const

    H thc hin mt bin i no

    T

    HS

    T

    HSSS mtmt

    =

    +=+

    H Mi trng

    H _Nhit lng trao i vi mi trng HHH hmt ==

    S _Bin thin entropi ca h.T

    H

    T

    HS mtmt

    =

    =

    ==> tiu chun t din bin v gii hn ca qu trnh l:

    0+ mtSS

    0

    T

    HS

    0 STH ( ) 0 TSH t H-TS =G => G l hm trng thi

    0G

    0= STHG : P,T=const ==> qu trnh t xy ra theo chiu 0 WQdU += , m 'WpdVdW += ( 'W : cng hu ch)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    17/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    => SdTTdSPdVVdPWPdVQdG +++= '

    SdTTdSVdPWQdG ++= '

    Nguyn l II => TdSQ ; 'WPdVTdSdU +

    => SdTTdSVdPWTdSdG ++ '

    hay: SdTVdPWdG + '

    l phng trnh cbn ca nhit ng hc.

    - Nu qu trnh l thun nghch-->cng l ln nht --> du =SdTVdPWdG += max'

    - T v P =const => dT=0 v dP=0 c:'

    max,WdG PT =

    max,'WG PT =

    ngha ca G: G biu th cng hu ch ca qu trnh thun nghch ng nhit ng

    p.

    2. Hm thng nhitng tch (lm tng t G)

    a.nh ngha: Xt 1 hT, V =const, h thc hin 1 bin i no

    H Mi trng

    U _Nng lng trao i vi mi trng UUU hmt ==

    S _Bin thin entropi ca qu trnh

    T

    U

    T

    US Mt

    =

    =

    Tiu chun t din bin v gii hn ca qu trnh l:

    0+ mth SS

    0

    T

    US

    0 STU

    ( ) 0 TSU t U - TS = A => A l thng tch ( nng lng Helmholtz).

    0A

    b. ngha A A = U TS

    dA = dU - TdS SdT ; 'WPdVQWQdU +=+=

    TdSQ => SdTTdSWPdVTdSdA + '

    => SdTPdVWdA '

    - Nu qu trnh l thun nghch-->cng l ln nht --> du =SdTPdVWdA = max'

    - T v V =const => dT=0 v dV=0 c:max'WdA =

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    18/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    max'WA =

    ngha ca A : Bin thin thng tch A biu th cng c ch ca qa trnhthun nghch ng nhit ng tch.

    Tm li tiu chun t din bin v gii hn ca qu trnh lT,P = const => 0dG

    T,V = const => 0dA

    Mi lin h gia G v AG = H- TS U +PV TS =(U-TS) + PV =A + PV

    Vy G = A+PV

    3.Bin thin thng p:

    SdTVdPWdG + '

    0dG --> iu kin t din bin v gii hn=> Qu trnh t din bin theo chiu lm gim G cho ti khi t gi tr Gmin: dG=0

    (G=0)

    d2G>0 (G>0)

    a. Thng p sinh chun ca 1 chtnhit T:

    L s bin thin thng p ca phn ng to thnh 1 mol cht t cc n cht

    bn iu kin chun v nhit T ca phn ng.

    K hiu: 0 sTG , (J.mol-1 hoc kJ.mol-1)

    Thng T=298K => 0298 sG , --> c bng thng p sinh chun ca cc cht 250C.

    VD:

    )(, 30298 NHG s =-16,65kJ.mol

    -1ng vi qu trnh )()()( kNHkNkH 322 21

    2

    3+

    )(, HClG s0298 =-95,5kJ.mol

    -1ng vi qu trnh )()()( kHClkClkH + 22 21

    2

    1

    => HCl(k) bn hn NH3(k) v nng lng to ra nh hn.

    -

    Tnh ngha =>

    0

    ,sTG

    (n cht) =0b. Tnh bin thin thng p ca phn ng ho hc

    V G l hm trng thi v l i lng dung nn c:

    - = )()( tgGspGG ssp

    Nu iu kin chun v 250C c:

    - = )(,)(, tgGspGG ssp 29802980

    G thun=- G nghch

    G

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    19/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    G >0; phn ng xy ra theo chiu nghch

    - TTT STHG =

    0298

    0298

    0298 298 SHG = .

    - =

    TT GG (cc qu trnh trung gian)IV. CC YU TNH HNG N THNG P

    1. nh hng ca nhit

    Xt h: ch c bin i thun nghch, khng sinh cng c ch, c P=const.

    SdTVdPWdG += ' , v 0='W (khng sinh cng hu ch) v P=const

    nn ST

    G

    P

    =

    => S

    T

    G

    P

    =

    )(, thay vo biu thc STHG = ta c:

    PT

    G

    THG

    +=

    )(

    => HGT

    GT

    P

    =

    )(

    Chia c hai v cho T2 ta c:

    22T

    H

    T

    GT

    GT

    p =

    )(

    => 2THTGT p

    =

    hoc l2

    T

    H

    T

    T

    G

    p

    =

    Phng trnh Gibbs- Helmholtz cho php xc nh G theo T:

    dT

    T

    H

    T

    Gd

    2

    =

    )(

    thng xt iu kin chun (p= 1atm) v T=298K:

    dTT

    H

    T

    Gd

    2

    00 =

    )( -> ly tch phn t 298-->T v thng thng bit gi tr 0298G v

    )(TfHT =0

    C:

    = T T

    T

    dTT

    H

    T

    Gd

    2982

    0

    298

    0

    )(

    ==> =T

    TT dTTHG

    TG

    2982

    00

    298

    0

    298 .....)( ++== bTaTfHT0

    Phng trnh Gibbs-Helmholtz

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    20/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    => )(TfG = 0

    2. nh hng ca p sut:

    Xt h: bin i thun nghch, khng sinh cng hu ch, T=const.

    T biu thc: SdTVdPWdG += ' , 0='W , T= const nn c

    VP

    G

    T

    =

    => =

    2

    1

    2

    1

    P

    P

    VdpdG

    => =2

    1

    12

    P

    P

    TT VdpGG PP

    - i vi cht rn v cht lng --> coi V=const khi P bin i ( tr min P ln) nn: )( 1212 PPVGG PP TT =

    )( 1212

    PPVGGPP

    TT += hay )( 12 PPVG =

    - i vi cht kh (coi l kh l tng) -->P

    nRTV =

    1

    22

    1

    12 P

    PnRT

    P

    dPnRTGG

    P

    P

    TT PPln==

    Vy:1

    2

    P

    PnRTG ln= hay

    1

    2

    12 P

    PnRTGG

    PP TTln+=

    Nu ban u P1=1atm (iu kin chun) th0

    2 TTGG

    P=

    PnRTGG TT ln+=0

    VD: Nn 0,5 mol kh l tng t P=1atm n P= 2atm 250C. Hi qu trnh nn c t

    xy ra c khng?

    01

    2

    1

    2 >== lnln nRTP

    PnRTG

    ==> qu trnh nn khng t xy ra.

    3. nh hng ca thnh phn cc cht. Khi nim thho

    Xt h gm i cht: ni ,1= vi s mol tng ng l n1, n2, ...ni.G=G(T, P, n1, n2...ni)

    i

    inPTinPTnPTNT

    NP dnn

    Gdn

    n

    Gdn

    n

    GdP

    P

    GdT

    T

    GdG

    jjj

    ++

    +

    +

    +

    =

    ,,,,,,,,,,,,,

    , ...)( 221

    1

    11

    'WVdpSdTdG ++=

    Ch s N ch ra rng n1,n2, n3...ni l khng i, ch s nj#i ch ra rng ch c ni l bin i.

    t: iinPT

    G

    ni

    G

    j

    =

    ,,,,

    = i

    Trong : iG thng p mol ring ca cht i trong h

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    21/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    i Th ho ca cht i

    ==> = ii dnW ' => ii dn l 1 dng cng hu ch ==> gi l cng ho

    T: += ii dnSdTVdPdG

    * ngha vt l ca i :- Th ho ca cht i ( i ) l thng p mol ring phn ca i trong hn hp- i l tng kh nng sinh cng hu ch ca h khi thm 1 lng v cng nh

    cht i vo h trong iu kin P,T v thnh phn (s mol) ca cc cht khc l khng i.

    ic tnh cho 1 mol cht.

    - i l i lng cng nhng dni l i lng dung

    - ii dn c th lm tiu chun xt chiu v gii hn trong iu kin T,P khng

    i:

    + ii dn i ph thuc vo T, P (ging Gi)

    - Nu h ch gm 1 cht kh th th ho chnh l thng p ca 1 mol cht: G= .do : V

    PP

    G

    TT

    =

    =

    T lm tng t nh hm G, s thu c phng trnh ca T (ging GT):

    PRTTT ln+=0 P(atm) (i vi 1 mol kh).

    0T

    : th ho chun ca cht kh nhit T, P=1atm v tnh cho 1 mol.

    - Nu h gm 1 hn hp kh c p sut chung l P th p sut ring phn ca kh itrong hn hp l Pi=Ni.P ( vi = i

    iin

    nN )

    )ln(ln)()()(

    PNRTPRTiTiiTiTi

    +=+= 00

    iTiTiNRTPRT lnln

    )()(++= 0

    => iPTiTi NRT ln),()( +=0

    - i vi phn ng ho hc: aA + bB --> cC + dD

    = )()( tgspG iip

    iu kin chun: = )()( tgspG iip000

    Vy trong iu kin ng nhit, ng p:

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    22/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    + Nu < )()( tgsp ii : phn ng t din bin (t tri qua phi)

    +Nu = )()( tgsp ii phn ng trng thi cn bng

    => th ho cng l tiu chun xt chiu v gii hn ca cc qu trnh (phn ng xy ra

    theo chiu gim th ho)4.Mi quan h gia du G v ln SH , v T:

    T=const --> TTT STHG =

    0>= Sn --> phn ng ch xy ra nhit cao

    - phn ng: SO2(k) + 1/2 O2 (k) --> SO3(k) kJHp 12990 , =

    050 = Sn , --> phn ng xy ra nhit thp, nhng nu thp qu th vn

    tc khng ln --> phn ng khng xy ra ngay c

    ==> iu kin: nhit khng qu thp

    Ti liu tham kho:

    1. Nguyn nh Chi, CSL Thuyt Ha Hc, NXB GD, 2004.2. Nguyn Hnh, , CSL Thuyt Ha Hc, Tp 2, NXB GD 1997.3. L Mu Quyn, CSL Thuyt Ha Hc - Phn Bi Tp, NXB KHKT, 2000.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    23/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    CHNG III: CN BNG HO HC

    I.PHN NG THUN NGHCH V PHN NG 1 CHIU

    1.Phn ng thun nghch

    L phn ng xy ra theo hai chiu tri ngc nhau trong cng mt iu kin (cim ca phn ng thun nghch: khng tin hnh n cng m dn n cn bng)

    V d: N2O4(k) 2NO2(k)

    Khi ly kh NO2 (hoc N2O4) nghin cu --> lun thu c ng thi c kh N2O4

    (hoc NO2) trong bnh ngay nhit thng do tn ti s chuyn ho gia hai kh trn -

    -> gi phn ng trn l phn ng thun nghch.

    2.Phn ng 1 chiu: L phn ng ch xy ra theo mt chiu xc nh

    V d: Phn ng phn hu KClO3(xc tc MnO2) : KClO3 --> KCl + 3/2O2

    c im: tin hnh ti cng3.Trng thi cn bng ho hc

    Mt phn ng khi t trng thi cn bng th:

    - Xt v mt ng hc: vt=vn- Xt v mt nhit ng: 0= pG

    * Vy trng thi cn bng ho hc: l trng thi ca phn ng thun nghch khi tc

    phn ng thun bng tc phn ng nghch (hoc khi bin thin th ng p bng

    khng).

    *c im ca trng thi cn bng ho hc:

    - L cn bng ng (phn ng vn xy ra theo 2 chiu ngc nhau nhng vt=vn).

    -Ti trng thi cn bng thnh phn ca cc cht khng thay i: cht tham gia

    phn ng mt i bao nhiu theo phn ng thun th li c sinh ra by nhiu theo phn

    ng nghch).

    - Trng thi cn bng ch tn ti khi cc iu kin thc hin phn ng (C, t0,p)

    khng i.

    II.PHNG TRNH NG NHIT VANT HOFF. HNG S CN BNG K1.Thit lp phng trnh ng nhit Vant Hoff

    Xt phn ng: aA + bB cC + dD

    T=const v A,B,C,D l cc kh l tng

    Ta c: ++== )()()()( BADCiiT badctgspG

    M: iTiTi PRT ln),()( +=0

    (i vi 1 mol)

    => cCTCCTCTC PRTcPcRTcc lnln )()()( +=+=00

    (cho c mol)

    Tng t: bBTBTB PRTbb ln)()( += 0 : dDTDTD PRTdd ln)()( += 0

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    24/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    a

    ATATA PRTaa ln)()( +=0

    =>

    )]ln()ln[()]ln()ln[( )()()()(b

    BTB

    a

    ATA

    d

    DTD

    c

    CTCTPRTbPRTaPRTdPRTcG ++++++= 0000

    bd

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    CTTTTT

    PPPPRTBbAaDdCcG

    +++=

    .

    .ln)]()(()()([( 0000

    bd

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C

    TTPP

    PPRTGG

    +=

    .

    .ln0

    Pi: p sut ring phn ca cc cht kh i= A,B,C,D)

    t Pbd

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C

    PP

    PP=

    .

    .

    => PTT RTGG ln+=0

    (*)

    - Ti trng thi cn bng==> 0= TG =>cb

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C

    TPP

    PPRTG

    =

    .

    .ln

    0

    t: constKPP

    PPp

    cb

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C ==

    .

    .T=const (v trng thi cn bng, thnh phn cc

    cht khng bin i na)

    ==> PT KRTG ln=0 (**)

    vP

    PT

    KRTG

    ln= (***)

    Trong : 0TT GG ,, (J)

    R=8,314J.K-1mol-1

    P (atm)

    Cc phng trnh (*) (**) v (***) c gi l cc dng khc nhau ca phng trnh

    ng nhit Vant Hoff

    2.Phng trnh hng s cn bng K:a.Hng scn bng Kp

    cb

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C

    pPP

    PPK

    =

    .

    .Pi: p sut cc kh trng thi CB

    - KP khng c n v.- Kp ch ph thuc vo bn cht phn ng v nhit .- i vi 1 phn ng xc nh, T=const --> Kp=const --> gi l hng s cn

    bng ca phn ng.

    b.Cc hng scn bng khc

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    25/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    *cb

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C

    CCC

    CCK

    =

    .

    .Ci: nng mol/lit cc cht trng thi cn bng

    - KC ph thuc vo bn cht phn ng v nhit .- i vi 1 phn ng xc nh --> KC =f(T): KC ch ph thuc vo nhit

    *cb

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C

    nnn

    nnK

    =

    .

    .ni; s mol kh i trng thi cn bng

    Knph thuc vo bn cht cc cht , T v P chung ca h khi cn bng v tng s mol

    kh ca h khi cn bng

    *cb

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C

    NNN

    NNK

    =

    .

    .Ni: nng phn mol ca kh i:

    =

    i

    i

    in

    nN

    KNph thuc vo bn cht cc cht , T v P chung ca h khi cn bng

    c.Mi quan h gia cc hng scn bng

    - Ta c PiV=niRT (V th tch hn hp kh (lt))

    => RTCV

    RTnP i

    i

    i == thay vo phng trnh Kp ta c

    ( ) ( )

    ( ) ( )( ) ( )[ ] n

    c

    abdc

    a

    A

    b

    B

    d

    D

    c

    C

    a

    A

    b

    B

    d

    D

    c

    C

    P RTKRTCC

    CC

    RTCRTC

    RTCRTCK

    ++ === ).(.

    .

    n = s mol kh sn phm- s mol kh tham gia (da vo phng trnh phn ng)

    Vyn

    cP RTKK

    = ).( (vi R= 0,082 atm.l.mol-1

    K-1

    )-Mt khc ta c:

    Pn

    nPNP

    i

    i

    ii .. == --> thay vo Kp ta c:

    n

    cbNP PKK= . v

    n

    cbi

    nPn

    PKK

    =

    .

    ( in )cb tng s mol kh c mt trong h phn ng khi cn bng.

    Vy c:n

    cbi

    n

    n

    cbN

    n

    CPn

    PKPKRTKK

    ===

    ..)(

    *Nhn xt:

    - Khi 0=n (tng s mol kh 2 v phn ng bng nhau) --> Kp=KC=Kn=KN=K=f(T)

    - i vi 1 phn ng cho th:

    + Kp,KC ch ph thuc vo nhit

    + KN ph thuc vo nhit , P chung ca h khi cn bng

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    26/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    +Kn ph thuc vo T,P chung ca h khi cn bng, tng s mol kh ca h khi cn

    bng.

    * Ch :

    - Gi tr hng s cn bng K ca phn ng u phi gn vi 1 phn ng c th no .

    V d: SO2(k) + 1/2O2(k) SO3(k)2

    1

    22

    3

    OSO

    SO

    P

    PP

    PK

    .

    =

    2SO2(k) + O2(k) 2SO3(k)2

    2

    2

    22

    3

    P

    OSO

    SO

    P KPP

    PK ==

    .'

    SO3(k) SO2(k) + 1/2O2(k)1

    21

    3

    22 == PSO

    OSO

    P KP

    PPK

    .''

    - Nu K c gi tr kh ln --> coi phn ng xy ra hon ton, K nh -> phn ng thunnghch.

    - Nu phn ng c cht rn hoc cht lng tham gia (v khng tan ln vo cc cht khc)

    th chng khng c mt trong phng trnh hng s cn bng ( v 0 )()( TiTi = trong

    sut qu trnh phn ng--> khng cn RTlnPi)

    V d: Fe2O3(r) + 3 CO(k) 2Fe(r) + 3 CO2(k) Kp= 3

    3

    2

    CO

    CO

    P

    P

    Hg(l) + 1/2 O2(k) HgO(r) 212

    1

    O

    P

    PK =

    3. Cc phng php xc nh hng scn bng

    a.Xc nh theo thnh phn cc cht ti thiim cn bng

    V d: CaCO3(r) CaO(r) + CO2(k)

    Nung CaCO3nhit T , khi cn bng: mmHgPCO 7402 = .Tnh Kp

    Gii:

    760

    7402 == COP PK

    b.Xc nh thng qua 1 si lng nhit ng

    PT KRTG ln=0

    ==>

    =RT

    GK

    T

    P

    0

    exp

    V d: Tnh Kp ca phn ng sau 250C:

    2NH3(k) N2(k) + 3H2(k) bit1

    30298 6516

    = molkJNHG s .,)(,

    Gii:

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    27/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    13

    0298

    0298 333651622

    +=== molkJNHGG s .,),)(()(,

    630

    298 104512983148

    10333

    298=

    =

    = .,

    .,

    .,exp

    .expR

    GKP

    c. Xc nh theo phng php gin tip: Phn tch qu trnh theo 1 chu trnh kn

    V d:

    Cgr O2(k) CO2(k)

    CO(k) O2(k)1/2

    KP=?

    K1 K2

    02

    01

    0GGG +=

    )ln()ln(ln 21 KRTKRTKRT P +=

    lnKP=lnK1+lnK2 ==> K=K1.K2

    III.SCHUYN DCH CN BNG. NGUYN L LE CHATIELIER1.Schuyn dch cn bng

    - Xt v mt nhit ng, khi phn ng t trng thi cn bng--> 0=G --> 1=P

    P

    K

    khi

    hang trng thi cn bng nu ta thay i mt trong cc thng s trng thi (P,T,C)

    ca h --> 0G => cn bng b ph v, qu trnh s tin hnh theo chiu 0 vt=vn => v=0. Khi h

    t trng thi cn bng, ta thay i 1 trong cc thng s trng thi (P,C,T) => vt vn ==>

    qu trnh tin hnh theo chiu v > 0 t trng thi cn bng mi ng vi cc thng

    s mi.

    ==> gi l s chuyn dch cn bng.

    nh ngha: S chuyn dch cn bng l s chuyn t trng thi cn bng ny sang trng

    thi cn bng khc di nh hng ca cc tc ng bn ngoi (P,T,C) ln h.

    2.nh hng ca nhit ti schuyn dch cn bng. Phng trnh ng p VantHoff

    Xt phn ng: aA + bB cC + dD P=const

    Ta c:RT

    GK TP

    0=ln

    Mt khc:2

    00

    T

    H

    T

    G

    T

    T

    P

    T =

    do : => 2

    0

    RTH

    TK T

    P

    P=

    ln => phng trnh ng p Vant Hoff

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    28/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    - Nu 00 > TH (phn ng thu nhit) --> hm ng bin

    + Khi nhit tng --> Kp tng --> cn bng chuyn dch theo chiu thun ( chiu

    thu nhit)

    + Nu T gim --> Kp gim ==> cn bng chuyn dch theo chiu nghch ( chiu

    to nhit)

    - Nu 00 hm nghch bin:

    +Khi nhit tng --> Kp gim --> cn bng chuyn dch theo chiu nghch (

    chiu thu nhit)

    +Nu T gim --> Kp gim ==> cn bng chuyn dch theo chiu thun ( chiu to

    nhit)

    * Nhn xt: Kt qu ca s chuyn dch cn bng l chng li s thay i bn ngoi:

    + Khi nhit tng th cn bng chuyn dch theo chiu lm gim nhit ca hl chiu thu nhit c 0> TH

    + Khi nhit gim th cn bng chuyn dch theo chiu lm tng nhit ca h

    l chiu to nhit c 0T2 hp -->c th coi constHT =0

    th:

    =2

    1

    2

    1

    2

    0T

    T

    T

    T

    PT

    dT

    R

    HKdln

    =>

    =

    21

    011

    ln1

    2

    TTR

    H

    K

    K

    T

    T

    P

    P

    vi 0H (J) v R=8,314 J.K-1mol-1

    3. nh hng ca p sut n schuyn dch cn bng

    Ta c:n

    cbNP PKK

    = . V Kp khng ph thuc vo P--> thay i P th Kp=const nn:

    - Nu 0>n : khi tng P--> KN gim ( gi Kp=const) => chuyn dch cn bng theo

    chiu nghch ( lm gim s mol kh) v ngc li

    - Nu 0 KN tng ( gi Kp=const) => chuyn dch cn bng theo

    chiu thun ( lm gim s mol kh) v ngc li khi P gim --> KN gim --> cn bng

    dch chuyn theo chiu nghch ( lm tng s mol kh)

    - Nu 0=n => P khng nh hng ti s chuyn dch cn bng

    * Nhn xt: Kt qu ca s chuyn dch cn bng l chng li s thay i bn ngoi:

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    29/75

    Bi ging mn Csl thuyt Ha hc

    - Nu P tng => cn bng chuyn dch theo chiu P gim (gim s mol kh0 cn bng chuyn dch theo chiu tng P (tng s mol kh0>n )

    4. nh hng ca nng

    Xt phn ng: aA + bB cC + dD c constCC

    CCK

    cb

    b

    B

    a

    A

    d

    D

    c

    C

    C =

    =

    .

    .T=const

    - Nu tng CA, CB => cn bng chuyn dch theo chiu tng CC,CD ( gi KC=const) =>

    cn bng chuyn dch theo chiu thun lm gim CA,CB- Nu gim CA, CB => cn bng chuyn dch theo chiu gim CC,CD ( gi KC=const)

    => cn bng chuyn dch theo chiu nghch lm tng CA,CB

    * Nhn xt: Kt qu ca s chuyn dch cn bng l chng li thay i bn ngoi.Nutng Ci th cn bng chuyn dch theo chiu lm gim Ci v ngc li.

    5. Nguyn l chuyn dch cn bng Le Chatelier

    Khi mt hang trng thi cn bng, nu ta thay i 1 trong cc thng s trng

    thi ca h ( T, P hoc C) th cn bng s chuyn dch theo chiu chng li s thay i

    .

    Ti liu tham kho:

    1. Nguyn nh Chi, CSL Thuyt Ha Hc, NXB GD, 2004.2. Nguyn Hnh, , CSL Thuyt Ha Hc, Tp 2, NXB GD 1997.3. L Mu Quyn, CSL Thuyt Ha Hc - Phn Bi Tp, NXB KHKT, 2000.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    30/75

    Chng IV: Cn bng pha

    I. Mt s khi nim1.Pha ( ) l phn ng th ca h c thnh phn, tnh cht l hc , tnh cht ho hc

    ging nhau mi im ca phn ng th v c b mt phn chia vi cc phn khc

    ca h.- Pha ch gm 1 cht gi l pha nguyn cht (pha n) cn pha gm 2 cht tr ln--> gi

    l pha phc tp.

    - H gm 1 pha --> h ng th.

    - H 2 pha -> h d th.

    V d: H gm H2O + H2O lng + H2O hi => gm 3 pha: rn, lng, hi.

    H gm CaCO3(r), CaO(r),CO2(k) --> 3 pha: 2 fa rn + 1 pha kh

    2. Cu t: L phn hp thnh ca h c th c tch ra khi h v tn ti c bn ngoi

    h.

    S cu t trong h k hiu l R

    V d: dung dch NaCl gm 2 cu t l NaCl v H2O --> R=2

    3.S cu t c lp (K): L s ti thiu cc cu t xc nh thnh phn ca tt c

    cc pha trong h.

    - Nu cc cu t khng phn ng vi nhau v nu pha c thnh phn khc nhau th K=R

    (trong h khng c phng trnh lin h nng cc cu t)

    V d: dung dch NaCl => R=K=2.

    -Nu cc cu t tng tc vi nhau v nm cn bngvi nhau--> chng khng cn c lp

    vi nhau na--> K=R-q

    q: s h thc lin h gia cc nng ( q c th l phng trnh hng s cn bng, iu

    kin u v nng ca cc cu t)

    V d: H gm 3 cu t HCl, Cl2, H2 u l cc cht kh c tng tc,nm cn bng vi

    nhau: 2HCl(k) H2(k) + Cl2(k)

    [ ][ ][ ]2

    22

    HCl

    ClHKC = => bit c nng ca 2 cu t s bit c nng

    ca cu t cn li.

    Vy h c: R=3, q=1, ==> K= R-q=2

    Nu gi thit ban u h ch c HCl ( hoc cho t l mol H2:Cl2 ban u) => q=2 => K=1

    4.Bc t do ca h(C): L s ti thiu cc thng s trng thi cng (P,T,C) xc

    nh trng thi cn bng ca 1 h ( l s thng s trng thi cng c th thay i

    1cch c lp m khng lm bin i s pha ca h)

    V d: H2O(l) H2O(k)

    ==> cn bng c 2 pha==> C=1 v

    + C th thay i 1 trong 2 thng s P hoc T m khng lm thay i s pha ca

    h.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    31/75

    + Hoc: mt nhit xc nh th P hi H2O nm cn bng vi H2O lng l xc

    nh, tc l ch cn bit 1 trong 2 thng s T hoc P th xc nh c trng thi cn bng

    ca h.

    5.Cn bng pha: Cn bng trong cc h d th, cc cu t khng phn ng ho hc

    vi nhau nhng xy ra cc qu trnh bin i pha ca cc cu t => cn bng pha.II. Quy tc pha Gibbs.

    Xt h gm R cu t 1,2,....R c phn b trong pha ( ,...,,, pha)

    1.iu kin cc pha nm cn bng vi nhau: m bo cc cn bng sau:

    - Cn bng nhit: nhit cc pha bng nhau

    TTTT ==== ...

    -Cn bng c: p sut cc pha bng nhau

    PPPP ==== ...

    -Cn bng ho: th ho ca mi cu t trong cc pha bng nhau:iiii

    ==== ...

    2.Qui tc pha Gibbs

    - Cc thng s trng thi cng xc nh trng thi ca h l T,P, C

    Gi Ni l nng mol phn ca cu t i trong 1 pha th N 1+N2+N3+...+Ni=1

    => Vy xc nh nng ca R cu t trong 1 pha cn bit nng ca (R-1) cu

    t.

    V c pha => xc nh nng ca R cu t trong pha th s nng cnbit l (R-1).

    T s thng s trng thi cng xc nh trng thi ca h l

    (R-1)+ 2

    trong s 2: biu th 2 thng s bn ngoi l T v P xc nh trng thi ca h

    V cc pha nm cn bng vi nhau => cc thng s khng c lp vi nhau na: c lin

    h vi nng m khi cn bng th ca mi cu t trong cc pha phi bng nhau ( iu

    kin cn bng ho)

    )(...)()( 111 ===

    )(...)()( 222 ===

    )(...)()( RRR ===

    => Mi cu t c (-1) phng trnh lin h ==> R cu t c c R(-1) phng trnh

    lin h gia cc thng s.

    Nu c thm q phng trnh lin h nng cc cu t, v d: khi c phn ng ho hc

    gia cc cu t th s phng trnh lin h cc thng s trng thi cng ca h l:

    R(-1) + q

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    32/75

    Bc t do ca h = Cc thng s trng thi s phng trnh lin h gia cc thng s

    C= [(R-1)+2]-[R(-1)+q] C=R-q-+2 C= K - q + 2 => Biu thc ton hc ca quy tc pha Gibbs

    * Nhn xt:+ Khi K tng, => C tng, tng v C gim.

    + Bc t do 20 + KC

    +Nu trong iu kin ng nhit hoc ng p th: C =K - + 1 (Nu phng trnh

    c 0=n => P khng nh hng ti phn ng --> dng phng trnh ny)

    +Nu h va ng nhit va ng p th C=K-

    V d1: Xt h 1 cu t (R=K=1), v d nc nguyn cht

    - Nu trng thi hi => =1 => C= K-+2= 1-1+2=2 => trng thi ca hi n

    c

    cxc nh bi 2 thng s trng thi cng l T v P

    - Nu hi nc nm cn bng vi nc lng th =2=> C=1-2+2=1 => trng thi ca h

    gm H2O lng v hi c xc nh bi 1 trong 2 thng s l T hoc P ( v 1nhit

    xc nh th P ca hi nc l xc nh)

    V d2: Xt h gm: Mg(OH)2 (r) MgO (r) + H2O(k)

    =2 pha rn + 1 pha kh =3 pha

    C=R-q+2=3-1-3+2=1

    => c php thay i 1 trong 2 thng s l T hoc P m khng lm thay i s pha cah hoc trng thi cn bng c xc nh bng 1 trong 2 thng s T hoc )(hOHP 2

    III.Cn bng pha trong h 1 cu t1.Cn bng pha trong h 1 cu t

    Xt h gm 1 cht nguyn cht, khi trong h c 2 pha nm cn bng nhau:

    Rn(R) Lng(L)

    Lng(L)Hi (H)

    Rn (R)Hi (H)

    ( ( ) ( ) RR ) => v h 1 cu t, s pha 3 (3 2+ K )

    => C= K-+2 =1-2+2 =1 (R=K-1) trng thi cn bng gia hai pha c c trng

    bi hoc T hoc P, tc l nu 1 trong 2 thng s trng thi l P hoc T bin i th thng

    s kia phi bin i theo: p=f(T) hoc T=f(P). C th l :

    - P=const=> cht nguyn cht nng chy, si hoc chuyn trng thi tinh th 1 nhit

    nht nh, c gi l nhit chuyn phaTcf, nhit ny khng b bin i trong

    sut qu trnh chuyn pha. Khi p sut thay i => Tcf thay i theo.

    Vd: P=1atm, nc nguyn cht ng c 00

    C v si 1000

    C P=2atm, nc nguyn cht ng c 0,00760C v si 1200C

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    33/75

    - T=const, hi nm cn bng vi lng v rn c P nht nh gi l P hi bo ho (hi

    c goi l hi bo ho)

    Cc ng cong biu th s ph thuc ca Phi bo ho ca pha rn vo nhit , ca pha lng

    vo nhit v nhit nng chy vo P ct nhau ti 1 im gi l im ba, im ba

    ny ba pha rn lng hi (R, L, H) nm cn bng vi nhau: R L

    H Khi C=1-3+2 =0 => v tr im ba khng ph thuc vo T v P m ch ph thuc vo

    bn cht cht nghin cu.

    2. nh hng ca p sut n nhit nng chy, si v chuyn dng tinh th ca

    cht nguyn chtV h 1 cu t nn th ha ng nht vi th ng p mol (Gi= i ). Khi T, P khng i

    iu kin cn bng gia hai pha v l:)()( GG =

    V h c C=1 nn nu mt thng s bin i, v d, p sut bin i mt lng dP th

    mun hai pha tn ti cn bng, nhit cng phi bin i mt lng dT. Khi th

    ng p mol phi bin i:)()()(

    dGGG

    +> )()()( dGGG +>

    Sao cho: )()()()( dGGdGG +=+ => )()( dGdG = Thay vo cng thc: dG= VdP SdT ta c:

    dTSdPVdTSdPV )()()()( =

    =>S

    V

    SS

    VV

    dP

    dT)()(

    )()(

    =

    =

    C T

    HS = suy ra:

    cfH

    V

    dP

    dT

    Tcf= phng trnh Clapeyron

    Trong H c tnh bng J th V tnh bng m3, T bng K v P bng Pa.

    - Khi mt cht si th V =Vh- Vl >0 v H hh>0 (hh:ha hi), nn p sut bnngoi tng th nhit si tng theo.

    - Khi nng chy H nc >0 v a s trng hp =V Vl-Vr >0, do P tng thnhit nng chy tng. i vi nc Vl

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    34/75

    3.nh hng ca nhit n p sut hi bo ho ca cht nguyn cht

    Xt cc trng hp: L H

    R H

    V Vr,Vl hlh VVVV = v hrh VVVV =

    Nu hi c coi l kh l tng,xt i vi 1 mol c:

    P

    RTVh = thay vo phng trnh Clayperon c:

    PRT

    H

    VT

    H

    VT

    H

    dT

    dP

    cf

    cf

    cf

    cf

    cf

    cf.

    ... 2

    =

    =

    =

    => dTT

    H

    P

    dP2

    = (v Pd

    P

    dPln= ) nn c:

    2RT

    H

    dT

    Pd

    =

    ln

    -> phng trnhClaypeyron-Clausius

    Trong khong nhit hp -> c th coi constH= khi c

    =

    211

    2 11

    TTR

    H

    P

    Pln (*)

    Biu thc (*) cho bit c th:

    -

    Tnh p sut hi bo ho

    nhit T2(hoc T1) khi bit P nhit T1 v cfH

    - Tnh nhit si P bt k khi bit nhit si mt p sut no v H bay hi.Tnh H bng cch o P1 v P2 2 nhit khc nhau.

    Ti liu tham kho:

    1. Nguyn nh Chi, CSL Thuyt Ha Hc, NXB GD, 2004.2. Nguyn Hnh, , CSL Thuyt Ha Hc, Tp 2, NXB GD 1997.3. L Mu Quyn, CSL Thuyt Ha Hc - Phn Bi Tp, NXB KHKT, 2000.

    P1,P2 : cng n v

    R=8,314J.K-1.mol-1

    H : J

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    35/75

    Chng V Dung dchI.H phn tn1.nh ngha: L h gm 2 hay nhiu cht trong cht ny c phn b trong cht kia

    di dng nhng ht rt nh.

    - Cht phn b c gi l cht phn tn, cht kia l mi trng phn tn. Cht phn tn

    v mi trng phn tn c th 1 trong 3 trng thi: rn, lng hay hi.

    Vd: ng tan trong nc => ng l cht phn tn, H2O l mi trng phn tn

    - Da vo kch thc ca ht phn tn, chia lm 3 h phn tn:

    a.H phn tn th: Kch thc ht t 10-7-10-4m

    -c im: Khngbn,cht phn tn d tch ra khi mi trng phn tn.

    -C 2 dng:

    + Huyn ph: cht phn tn l rn, pha phn tn l lng. v d: nc ph sa

    + Nh tng: cht phn tn l lng, mi trng phn tn cng l lng v d: sa c

    ln nhng ht m l lngb.Dung dch keo: (H keo): Kch thc ht t 10-7 10-9m

    - c im: tng i bn

    c. Dung dch thc (dung dch): Kch thc ht 10-10m (bng kch thc phn t hoc

    ion), trong cht phn tn v mi trng phn tn c phn b vo nhau di dng

    phn t hoc ion, gia chng khng cn b mt phn chia, to thnh 1 khi ng th gi

    l dung dch thc

    Cht phn tn c gi l cht tan, mi trng phn tn c gi l dung mi

    -c im: H ny rt bn

    2.Cc loi nng -Nng % (C%): l t l % khi lng cht tan so vi khi lng dung dch (C%chnh l

    lng cht tan c trong 100g(100kg) dung dch)

    100.%ba

    aC

    += % a,b lng cht tan v lng dung mi, tnh bng g (kg)

    -Nng mol/lit (CM): l s mol cht tan c trong 1 lit dung dch

    -Nng ng lng (CN):S mol ng lng cht tan c trong 1 lt dung dch

    -Nng molan ( ) l s mol cht tan c trong 1000gam dung mi

    -Nng phn mol:

    =i

    ii

    nnN

    II. ng lng ()Trong cc phn ng ho hc, cc cht tc dng va vi nhau theo nhng s phn khi

    lng tng ng gi l ng lng.

    Chn ng lng ca H lm n v H=1

    1.nh ngha nglng

    - ng lng ca mt cht hoc ca 1 nguyn t l phn khi lng ca cht hoc

    nguyn t tc dng va vi 1 ng lng ca H.

    V khng phi mi cht u phn ng vi H => nh ngha c m rng nhsau:

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    36/75

    ng lng ca 1 nguyn t hay 1 hp cht l s phn khi lng ca n tc dng va

    vi 1 ng lng ca 1 cht bt k

    V d: Cl2 + H2 = 2HCl

    Cl2 + Zn =ZnCl2

    => 71 phn khi lng ca Cl2 tc dng vi 2 phn khi lng ca H

    Vy kt hp vi 1 ng lng ca H ch cn 1 khi lng ca Cl2 bng khi lngnguyn t ca n => Cl=35,5, Zn= 32,5

    -Mol ng lng ca mt cht: l khi lng tnh ra g c gi tr ng bng ng lng

    V d: O=8g

    2.Cch tnh ng lng

    a.ng lng ca nguyn t

    n

    A=

    Vi nguyn t c nhiu ho tr

    khc nhau s c nhiu ng lng v ng lng ca chng gn vi 1 phn ng c th

    m chng tham gia.

    b.ng lng ca hp cht

    n

    M=

    Cch xc nh n

    - i vi phn ng oxi ho kh: n l s e trao i ng vi 1 phn t cht (n l se m 1 phn t trao i trong phn ng)

    - i vi phn ng trao i: n l s in tch (+) hoc (-) m 1 phn t cht traoi trong phn ng

    V d: H2SO4 + NaOH = NaHSO4 + H2O (1)

    981

    98

    1

    42

    42 1===

    SOH

    SOH

    M)(

    401

    40

    11 ===

    NaOHNaOH

    M)(

    H2SO4 + 2NaOH = Na2SO4 + H2O (2)

    492

    98

    2

    42

    42 2===

    SOH

    SOH

    M)(

    401

    40

    12 ===

    NaOHNaOH

    M)(

    - i vi trng hp tnh ng lng ca mt cht khng c phn ng c th th:n

    M=

    + i vi axit: n l s H axit trong phn t+ i vi baz: n l s nhm OH- baz trong phn t

    A: khi lng nguyn t nguyn tn: ho tr nguyn t

    M: khi lng phnn: tu tng trng hp

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    37/75

    + i vi mui: n l s in tch (+) hoc in tch (-) m cc ion mang

    trong 1 phn t.

    V d:2

    42

    42

    SONa

    SONa

    M= ;

    6

    342

    342

    )(

    )(SOAl

    SOAl

    M=

    +Mi quan h gia CM v

    CN: CM= n

    CN

    3.nh lut ng lng

    Cc cht tc dng va vi nhau theo cc khi lng t l vi ng lng ca chng.

    =>B

    A

    B

    A

    m

    m

    = mA l khi lng cht A tc dng va vi khi lng mB cht B

    =>B

    B

    A

    A mm

    = => n ng lng cht A phn ng va vi n ng lng cht B ( S

    ng lng cht A bng s ng lng cht B)

    => Nu c VA(l) cht A nng mol ng lng l ANC phn ng va vi VB(l) cht

    B nng mol ng lng lBN

    C th

    VA. ANC =VB. BNC -> ng dng nhiu trong chun th tch

    V d: trung ho 25ml NaOH cn 28ml dung dch axit 0,1N => tnh lng NaOH c

    trong 1l dung dch ?

    Gii

    Gi x l nng ng lng mol ca NaOH

    => x.25=0,1.28 =>x=28.0,1/25

    NaOH=40=> s g NaOH c trong 1 lt dung dch lm=40.x=40.28.0,1/25=4,48g

    III. ho tan1.Qu trnh ho tan. Nhit ho tan ca mt cht

    Qu trnh ho tan (khng phi l qu trnh trn ln) gm qu trnh

    + Qu trnh phn tn cht tan( di dng nguyn t, phn t,ion) vo trong khp

    th tch dung mi.

    +Qu trnh tng tc gia cc phn t ca dung mi vi cc phn t ca cht tan

    => to thnh dung dch (hp cht ho hc)Hp cht ho hc to thnh gi l hp cht sonvat, nu dung mi l nc th gi l hp

    cht hydrat.

    => Qu trnh ho tan c s ph v lin kt cng loi to lin kt khc loi v c th

    biu din bng s :

    T_T +

    dm

    T_d

    T+T

    dm

    +

    htH

    0> ptH

    0

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    38/75

    dm dung mi

    ptH nng lng phn tn ( cn tiu tn -> 0> ptH )

    svH nng lng qu trnh sovat (Qu trnh l to nhit --> 0 = svH hH nhit hidrat ho)

    htH nhit ho tan

    Theo s trn ta c:

    svptht HHH += (do 0 ptH --> htH c th m hoc dng)

    +Nu 0>> htsvpt HHH : qu trnh ho tan thu nhit, l qu trnh ho tan

    ca a s cht rn vo trong nc.

    +Nu 0

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    39/75

    + Khi nhit tng -> cn bng chuyn dch theo chiu thun tan

    tng.

    + Khi nhit gim -> cn bng chuyn dch theo chiu nghch tan

    gim.

    Trong mt s trng hp c th iu ch dung dch qu bo ha c nng ln hn

    ha tan s nhit T dung dch qu bo ha khng bn.- Nu htH cn bng chuyn dch theo chiu nghch tan

    gim.

    + Khi nhit gim -> cn bng chuyn dch theo chiu thun tan

    tng.

    c.nh hng ca P (i vi cht kh). nh lut Henry

    CT(kh) + dm dd (*)

    qu trnh ha tan cht kh lm gim n nn:+ Khi P tng => ha tan s tng+Khi P gim => ha tan s gim

    T cn bng (*) thy rng: S tng P s dn n s chuyn dch cn bng sang phi. Nu

    tng P ln n ln th ha tan ca cht kh cng tng ln n ln.

    nh lut Henry: mt nhit khng i, khi lng cht kh ha tan trong 1 thtch cht lng xc nh t l thun vi P ca n trn b mt cht lng.

    m= k.P

    trong : k- h s t l ph thuc vo bn cht ca cht kh, dung mi v

    nhit -> gi l h s Henry.

    P p sut ring phn ca cht kh trn mt cht lng.

    Nu trn mt cht lng c 1 hn hp kh th s ca mi kh t l vi P ring phn ca tng

    kh. nh lut Henry ch ng cho cht kh c s nh, P khng ln v kh khng tc dng

    ha hc vi dung mi.

    IV. Tnh cht ca dung dch.- Ch xt dung dch: + long

    + cht tan khng bay hi

    + cht tan khng to dung dch rn vi dung mi.VD: dd mui hoc dd ng khi un ch c H2O bay hi.

    - Dung dch l tng: l dung dch m ca n tun theo nh lut tng t nhi vi kh l tng. Cc dung dch rt long c coi nh dung dch l tng.

    ca cu t i trong dung dch l tng c tnh theo cng thc ging nh i vi

    kh l tng: iiTi NRTPT ln),()( +=0

    .

    Tuy nhin v P nh hng rt t n tnh cht ca cht lng nn y 0i v hu

    nhch ph thuc vo T.

    dung dch xt y l (rt) long-> coi l dung dch l tng.1. p sut hi bo ha ca dung dch. nh lut Raun I.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    40/75

    Kho st h 2 cu t: dung mi ch cha 1 cht tan ( cc kt lun rt ra cng ng cho

    h nhiu cu t).

    K hiu: 2 l cht tan, 1 l dung mi0

    1 : th ha ca dung mi nguyncht.

    i : th ha ca dung mi trong dung dch.

    1

    0

    11 NRT ln+=

    V N1 khi c mt cht tan , ca dungdch s gim i 1 lng l (RTlnNi).

    a. p sut hi bo ha ca dung mi nguyn cht ( 01P )

    L H(dm) ( vi cht lng L l dung mi nguyn cht)

    Hi nm cn bng vi lng gi l hi bo ha, hi bo ha gy P hi bo ha C=1-

    2+2=1: p sut hi bo ha ca dung mi nguyn cht ch ph thuc vo nhit . cng

    1 nhit , cht no cng d bay hi th P hi bo ha cng ln

    Qu trnh bay hi l qu trnh c 0>H => khi nhit tng th Phi bo ha

    cng tng.

    b. p sut hi bo ha ca dung dch ( 1P )

    Ch xt dung dch cha 1cht tan v 1 dung mi: dd (L) H

    C=2-2+2 =2

    Phi bo ha ca dung dch ph thuc vo c T v C.iu kin cn bng pha (ca cht lng v hi ca n) t0C, P xc nh l:

    li

    hi =

    m ih

    i

    h

    i PRT ln+=0 (tnh cho 1 mol).

    i

    l

    i

    l

    i NRT ln+=0

    li

    hi = => 0=

    i

    ili

    ohi

    N

    PRT ln+ 0

    constRTN

    PR

    hi

    li

    i

    i =

    =00

    ln t0C xc nh.

    Ngha l constkN

    Pi

    i

    i == => Pi= ki.Ni

    Khi Ni =1 (cht nguyn cht) th ki= Pi0 l p sut hi ca cu t i nguyn cht. T c:

    Pi= Pi0.NiKt lun:

    - Khi Ni Pi < Pi0: dung dch cha cht tan khngbay hi th Pp sut hi bo ha ca dung dch lun nh hn Pp sut hi bo ha ca dung mi

    nguyn cht cng nhit .

    - Nu nng dung dch cng ln => Pp sut hi bo ha ca dung dch cng nh.c. nh lut Rault I

    Gi N1 l nng phn mol ca dung dch

    P1

    v P1,0

    ln lt l Pp sut hi bo ha

    ca dung dch v dung mi nguyn cht cng

    mt t0C.

    Th: P1 =N1.P1,0

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    41/75

    V N1= 1-N2

    => 20101

    101N

    P

    P

    P

    PP=

    =

    ,,

    , =>21

    22

    01 nn

    nN

    P

    P

    +==

    ,

    Trong : P : gim p sut hi bo ho ca dung dch so vi dung mi.

    01,P

    P

    l gim p sut hi bo ho tng i ca dung dch

    n2: s mol cht ho tan

    n1: s mol dung mi.

    Nu dung dch long(N1-> 1)=> n1>>n2 th:

    1

    2

    01 n

    n

    P

    P=

    ,

    => Biu thc ca nh lut Rault I

    Pht biu: gim tng i ca dung dch cha cht ho tan khng bay hi t l vi s

    mol cht tan c trong 1 lng dung mi xc nh.

    2. Nhit si v nhit ng c ca dung dch. nh lut Rault IIa.Nhit si ca dung dch

    * Nhit si ca cht lng: L nhit p sut hi bo ha ca cht lng bng p

    sut bn ngoi.

    Xt cn bng L H

    C=2+2-2 =2

    Vy nhit si ca dung dch ngoi s ph thuc vo p sut bn ngai cn ph thuc

    vo nng cht ha tan.

    - p sut bn ngoi nhnhau, khi dung mi nguyn cht si th dung dch cha cht tankhng bay hi s cha si v p sut hi bo ha ca dung dch lun lun nh hn p sut

    hi bo ha ca dung mi nguyn cht cng 1 nhit . Vy dung dch cha cht tan

    khng bay hi c nhit si cao hn dung mi nguyn cht.

    - tng nhit si ca dung dch so vi dung mi nguyn cht st c tnh theo cng

    thc Rault 2:

    M

    mkkt sss ==

    trong st =ts,dd-ts,dm (ts,dd: nhit si dung dch, ts,dm: nhit si dung mi nguyn

    cht, nng molan; ks: hng s nghim si (ch ph thuc vo bn cht dung mi).

    - Khi dung dch si th hi bay ra l ca dung mi nn nng dung dch tng dn, do

    nhit si ca dung dch tng dn, nhng khi t n dung dch bo ha th hi dung

    mi bay ra lm cho cht ha tan kt tinh li, lc ny nng dung dch khng thay i v

    nhit si ca dung dch khng bin i na. Vn dng quy tc pha ta c: C=2-3+2 =1.

    Ngha l khi xut hin tinh th cht tan th nhit si ca dung dch ch cn ph thuc

    vo p sut bn ngoi.

    b. Nhit ng c ca dung dch cha cht tan khng bay hi

    Nhit ng c ca cht lng l nhit c cn bng sau: R L

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    42/75

    i vi dung dch ta c: C=2+2-2 =2

    Vy ng c ca dung dch ngoi s ph thuc vo p sut bn ngai cn ph thuc

    vo nng cht ha tan.

    Nhit ng c ca dung dch cha cht tan khng bay hi lun thp hn dung mi

    nguyn cht. V tun theo nh lut Rault 2:

    M

    mkkt ddd ==

    trong st =ts,dd-ts,dm ,ks: hng s nghim ng (ch ph thuc vo bn cht dung mi).

    3. S thm thu v p sut thm thu:

    a. S thm thu

    L s khuch tn mt chiu ca cc phn t dung mi qua mng bn thm (mng bn

    thm l mng ch cho cc phn t dung mi i qua m khng cho cc phn t cht ha tan

    lt qua). Hin tng ny thy rt r khi hai bn ca mng bn thm cha dung dch c

    nng khc nhau hoc 1 bn l dung dch cn bn kia l dung mi nguyn cht; khi

    cc phn t dung mi s khuch tn t dung dch long hoc t dung mi nguyn cht

    sang pha bn kia nhiu hn s khuch tn theo qu trnh ngc li, do lm tng th

    tch ca dung dch pha bn kia.

    b. p sut thm thu

    Hin tng thm thu lm cho mc dung dch mt pha ca mng bn thm dng ln

    cao. Chiu cao ca ct dung dch ny to nn mt p sut lm cho hin tng thm thu

    ngng li. p sut c to ra bi ct dung dch ny c trng nh lng cho s thmthu v c gi l p sut thm thu P. N c tnh theo cng thc:

    PV=nRT= RTM

    m

    Trong : V l th tch ca dung dch

    M

    mn = : s mol cht ha tan.

    R: Hng s kh l tng.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    43/75

    Chng IX: Dung dch cht in ly

    I.Tnh cht ca dung dch in li1.Cht in ly

    L cht khi ha tan trong nc, cc phn t ca n phn ly nhiu hay t thnh cc ion.Nguyn nhn c bn ca s phn li phn t thnh ion l do tng tc gia cc cht in li

    v cc phn t dung mi to thnh cc ion b hidrat ha.

    V d: NaCl + mH2O = Na+.nH2O + Cl

    -(m-n)H2O.

    Cc gi tr m, n thng khng xc nh c v ph thuc vo nng v nhit nn

    thng c vit:

    NaCl + aq = Na+.aq + Cl-.aq

    aq: Lng nc khng xc nh

    2. Cht in li mnh: L cht khi tan trong nc, tt c cc phn t ca n phn ly thnhion.

    V d: cht in ly mnh bao gm:

    + cc mui trung tnh: NaCl, NaBr, Na2SO4, NaNO3,...;

    + Cc axit mnh: HCl, HBr, HI, HNO3, H2SO4, HClO4;

    + Cc baz mnh: NaOH, KOH,...

    ch s in li mnh, trong phng trnh in li c ghi bng du

    V d: NaCl + aq Na+.aq + Cl-.aq

    Ngi ta thng vit phng trnh ny mt cch n gin nhsau:

    NaCl Na+ + Cl-

    3. Cht in li yu: cc axit hu c HCOOH, CH3COOH, mt s axit v c: H2S,

    H2CO3, H2SO3, HClO, HClO2, HClO3, H2SiO3, HF..., cc baz yu v baz t tan: NH3,

    Mg(OH)2, Fe(OH)3, cc mui t tan: HgCl2, Hg(CN)2, CdCl2,...

    L cht khi ho tan ch c mt phn cc phn t b phn ly thnh ion, trong dung dch

    cht in ly yu tn ti cn bng ng gia cc cc ion v cc phn t khng b phn ly.

    biu th s in ly khng hon ton, trong phng trnh in ly ca cht in ly yu

    dng du

    V d: Trong dung dch axit acetic tn ti cn bng

    CH3COOH H+ + CH3COO

    -

    4. Tnh cht bt thng ca dung dch cht in li so vi dung dch cht khng in

    li

    - Dung dch cht in li dn in tt, l do trong dung dch c cc phn t mangin l ion.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    44/75

    - Dung dch cht in li c gim p sut hi 'P , tng nhit si ''st , gim nhit ng c dt' v p sut thm thu P u ln hn so vi dung dch

    cht khng in li cng nng :

    1>==

    =

    i

    P

    P

    t

    t

    P

    P '''

    Tnh cht bt thng ny do cc phn t cht in li phn li thnh cc ion lm s phn

    t trong dung dch tng ln. Cc tnh cht trn ca dung dch ph thuc vo nng

    cc phn t ny. T c th tnh i bng cch sau:

    S phn t c trong dung dch=i --------------------------------------

    S phn t ho tanS phn t trong dung dch bng s ion c to thnh cng vi s phn t cha b

    phn li thnh ion.II. in ly

    nh gi mc in ly ca tng cht a ra khi nim in ly .

    1.nh ngha:

    S phn t b phn ly

    = -------------------------------- (0 b qua lc tng tc tnh in gia cc ion.

    - i vi cht in ly mnh:+ Trong dung dch long -> khong cch gia cc ion ln => b qua tng tc tnh

    in gia cc ion.

    + Trong dung dch c -> s ion c mt trong dung dch nhiu => khong cch

    gia cc ion nh =>Khng b qua tng tc tnh in gia cc ion, cc ion ht

    hoc y nhau dn n hin tng bao quanh 1 ion c th c nhiu ion tri du to

    kh quyn ion => c hin tng nh1 s phn t khng in ly.

    2.Cch xc nh

    Gi N l s phn t ho tan, q l s ion m 1 phn t phn ly ra.

    S phn t b phn ly lN, do s ion to thnh l.N.q

    S phn t cn li khng phn ly l N - .N

    S phn t c trong dung dch l N= S ion + s fn t khng phn ly= q N + (N -N)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    45/75

    q. .N + N - .N q. - + 1

    => i = -------------------------- = -----------------

    N 1

    1q

    1i

    =

    Da vo cng thc ny ta c th tnh c

    I c th xc nh bng thc nghim t vic o gim nhit ng c hoc gim

    Phi bo ha hoc t st

    P

    P

    t

    t

    t

    ti

    d

    d

    s

    s

    =

    =

    =

    '''

    nhng i o c t vic o st hoc P cho kt qa km chnh xc so vi vic o 'dt

    nn thng xc nh i t vic o 'dt :d

    d

    tti=

    '

    . Bit i tnh c v ngc li.

    V d: Mt dung dch cha 8g NaOH ho tan trong 1000g nc ng c -0,677oC.

    Hy xc nh .

    Gii:

    V q= 2

    t

    i = ----- t = t(dm) - t(dd) = 0- (-0,677) = 0,677oC

    t

    t = k.C =40

    8861 ., = 0,372 =

    12

    1821

    ,= 0,82 hay 82%.

    III. Cn bng trong dung dch cht in ly yu1. Hng s in ly

    Trong dung dch cht in ly yu AB tn ti cn bng sau:

    AB A+ + B-

    Hng s in ly ca phn ng [ ]AB

    B.AK

    +

    =

    K ph thuc vo bn cht ca cht AB v nhit . i vi mi cht nht nh T=

    const th K l hng s. K c trng cho kh nng in ly ca cht in ly yu, K cng ln

    th kh nng in ly ca cht in ly cng mnh v ngc li.

    2. Mi lin h gia K v . nh lut pha long Ostwald

    AB A+ + B-

    Ban u: C 0 0

    Cn bng C- C C C

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    46/75

    ( )CC

    CK

    2

    =

    1

    .CK

    2

    = Cng thc ton hc ca nh lut pha long

    Ostwald

    T cng thc ny nhn thy rng C cng nh th cng ln, c ngha l dung dch

    cng long th in ly cng ln.

    Khi long 1/C th i vi cht in ly yu nng v cng long th

    c th coi qu trnh in ly l hon ton.

    C th xc nh c cc C khc nhau nu bit K v ngc li

    Nu < 0,05 th 1- 1 2.C = K

    C

    K =

    3. Dch chuyn cn bng trong dung dch cht in ly yu

    - S in ly ca cht in ly yu l phn ng thun nghch => cn bng trong dung dch

    cht in ly yu cng tun theo mi qui lut ca cn bng ho hc.

    VD: xt cn bng trong dung dch CH3COOH

    CH3COOH CH3COO- + H+

    Nu tng thm nng ca ion axetat bng cch thm mt vi tinh th mui axetat natri

    th theo nguyn l dch chuyn cn bng cn bng s dch chuyn t phi sang tri, sao

    cho nng ca ion axetat gim i, ngha l lm gim in ly ca axit.* Kt lun: Khi tng nng ca ion ng loi vi ion ca cht in ly th in ly ca

    cht in ly yu gim i.

    IV. Thuyt axit- baz ca Bronsted1.nh ngha axit-baz

    Axit l tiu phn (ion hay phn t) c kh nng cho H+ (proton). Baz l cht c kh nng nhn H+.V d 1: Trong dung dch HCl

    HCl + H2O = Cl-

    + H3O+

    (1)axit1 baz2 baz1 axit2

    ax1 - bz1: HCl/Cl-

    1

    1/C

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    47/75

    ax2 - bz2: H3O+/H2O l 2 cp axit baz lin hp

    V d 2: Trong dung dch NH3

    NH3+ H2O NH4+ + OH-

    bz1 ax2 ax1 bz2

    ax1- bz1- NH4+/NH3ax2- bz2- H2O/OH

    -

    Nhn xt:

    - nh ngha axit baz ch c tnh cht tng i: H2O (1) l 1 baz nhng (2)th H2O li l 1 axit.

    - mnh ca 1 cp axit baz ngoi s ph thuc vo bn cht ca cp cnph thuc vo mnh ca cp cng tn ti vi n trong dung dch.

    - i vi mt cp axit baz lin hp nu axit cng mnh th baz lin hp ca nc

    ng yu v

    ng

    c li.2. Tch s ion ca nc - ch s hydro (pH)

    Nc l cht in ly rt yu, va c tnh axit v va c tnh baz:

    H2O + H2O OH- + H3O

    +

    =>[ ]OH

    OHHK

    2

    3C

    +

    =O

    V H2O l cht in ly rt yu => [H2O]cb OHC 2 ban u.

    => [ ]+

    = OHHOHK 32C O = const= OHK 2 = Tch s ion ca H2O.=> Trong nc nguyn cht : [ ] [ ] OH3 2OHH KO ==

    +

    OHK 2 ch ph thuc vo nhit : OHK 2 =10-14 250C.

    Trong nc nguyn cht(mi trng trung tnh) : [ ] [ ] OH3 2OHH KO ==+

    250C [ ] [ ] )/(OHH OH3 2 lmolKO714 1010 + ====

    Vy: - Mi trng trung tnh l mi trng trong + = OHO3H v 250C

    710+ =O3H M.

    - Mi trng axit l mi trng trong + > OHO3H v 250C 710+ >O3H M.- Mi trng baz l mi trng trong + < OHO3H v 250C 710+

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    48/75

    Ka l hng s in ly ca axit trong nc, c trng cho mnh ca axit. Ka cng cao

    th axit cng mnh. Ka ph thuc vo bn cht ca axit v ph thuc vo nhit .

    - Axit mnh : khng dng Ka v coi 1 .

    - Axit yu ( 10 pH= 7 250C

    - Mi trng axit c 710+ >O3H M => pH 7 250C

    Cch xc nh pH: + Xc nh bng my o pH.+ S dng giy o pH.

    - Cht ch th mu: L cht thay i mu theo gi tr pH. Thng gp cc ch th mutrong phng th nghim.

    +Qu tm.

    +Metyl da cam: ch th mi trng axit yu.

    +Phenol phatalein: ch th mi trng kim.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    49/75

    - Khong chuyn mu: l khong pH trong mu ca ch th bin i c. ivi ch th mu c 1 khong chuyn mu xc nh.

    VD: phenolphtalein: + pH =0 8: khng mu.

    + pH =8-10 : hng

    +pH =10-14 thm

    Metyl da cam: + pH =0 3: hng+ pH =3-4,4 : da cam

    + pH =4,4-14 vng.

    V. Tnh pH ca cc dung dch axit- baz- mui1. Tnh pH ca dung dch axit mnh 1 bc

    Xt dung dch axit mnh HA, nng Ca, trong dung dch tn ti cc cn bng:

    HA + H2O A- + H3O

    + (1)

    2H2O H3O+ + OH- (2)

    Trong dung dch tn ti cc ion H3O+

    , OH-

    , A-

    .Phng trnh bo ton in tch: + += AOHOH 3 . Suy ra, ta c h phng trnh

    sau

    [ ][ ][ ] [ ] [ ] [ ]

    +=+=

    =

    +

    +

    a3

    OH3

    COHAOHOH

    KOH.OH2

    => [ ] [ ][ ] [ ] 0KOHCOHC

    OH

    KOH OH3a

    2

    3a

    3

    OH

    3 2

    2 =+= +++

    +

    => [ ]2

    4 22

    3

    OHaa KCCOH ++=+

    Nu dung dch c Ca> 3,16.10-7 (M) (pH pH = -lg Ca

    V d: Tnh pH ca dungdch HCl 0,01M. HCl l axit mnh v Ca> 3,16.10-7 (M)

    pH =-lg Ca

    =-lg10-2=2.

    2. Tnh pH ca dung dch baz mnh 1 bc

    Trong dung dch tn ti cn bng:

    BOH = B+ + OH-

    2H2O H3O+ + OH-

    Nu dung dch khng qu long Cb > 3,17.10-7M th b qua [OH-] do nc in ly.

    [OH-] = Cb p(OH) = - lgCb

    pH + p(OH) = 14 pH= 14 + lgCb

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    50/75

    Nu dung dch qu long Cb < 3,17.10-7M th phi tnh n [OH-] do nc in ly ra,

    do gii da vo tnh trung ho v in tch v tch s ion ca nc

    [ ][ ]

    [ ] [ ] [ ] [ ]

    +=+=

    =

    +++

    +

    b33

    OH3

    COHNaOHOH

    KOH.OH2

    [ ] [ ][ ] [ ] 0KOH.COHC

    OH

    OKHOH OHb

    2

    b2

    2=+=

    Gii phng trnh tm c OH- pH

    VD: Tnh pH ca dung dch NaOH 0,01M => pH = 14+ lgC b =14-2=12.

    3. Tnh pH ca axit yu 1 bc

    Axit HA c nng ban u l Ca

    HA + H2O A- + H3O+ (1)2H2O H3O

    + + OH- (2)

    => ta c h:

    [ ][ ][ ][ ]

    [ ]

    [ ] [ ] [ ][ ] [ ]

    =

    +=

    =

    =

    +

    +

    +

    ACHA

    OHAOH

    HA

    AOHK

    KOHOH

    a

    a

    OH

    3

    3

    3 2

    .

    Gii phng trnh bc 3 i vi [H3O+] tm c pH

    Tuy nhin khng phi gii phng trnh bc 3 m p dng cc phng php gn ng

    vi sai s < 5%

    * Nu Ca.Ka 10-12 v 0,1 10-12

    1001081

    10

    5

    1

    >=

    .,K

    C

    a

    a

    [H3O+

    ] < < Ca

    CH3COOH + H2O CH3COO- + H3O

    +

    [ ] 15 101081 + == ..,.CKOH aa3 8721081 6 ,.,lgpH == 4. Tnh pH ca baz yu 1 bc

    Xt cn bng trong dung dch baz yu B (A l axit lin hp ca B)

    B + H2O A + OH-

    2H2O H3O+ + OH-

    L lun t

    ng t nh

    tr

    ng hp axit yu thy rng tm

    c

    OH phi giiphng bc 3 . i n cc php gn ng:

    * Nu Cb.Kb 10-12 v 10010

    b

    b

    K

    Cbaz yu x

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    52/75

    Nu ion ca axit yu hoc baz c nhiu in tch th s in lythnh nhiu nc, nc sau yu hn nc trc. Nu dung dch khng

    qu long th cc nc sau c th b qua. Nu dung dch qu long th

    phn ng thu phn c th chuyn dch n mc hon ton.

    * Cc loi mui c th thu phn:

    - Mui to bi anion ca axit yu v cation ca baz mnh (to bi axit yu v bazmnh), khi ho tan trong nc to thnh mi trng kim. V d: NaCH3COO,

    Na2S, Na2CO3, NaClO

    NaCH3COO Na+ + CH3COO

    -

    CH3COO- + H2O CH3COOH + OH

    -

    - Mui to bi anion ca axit mnh vi cation ca baz yu, khi ho tan trong nc

    to mi trng axit. V d: NH4Cl, (NH4)2SO4, NH4NO3...

    NH4Cl NH4+ + Cl-

    NH4+

    + H2O NH3 + H3O+

    - Mui to bi anion ca axit yu v cation ca baz yu, khi ho tan c 2 gc u

    thu phn, pH ca mi trng cn ph thuc vo mc thu phn ca c 2 gc.

    Nu Ka(cation baz yu) > Kb(anion ca axit yu) th mi trng c pH < 7

    Nu Ka(cation baz yu) < Kb(anion ca axit yu) th mi trng c pH > 7

    Nu Ka(cation baz yu) = Kb(anion ca axit yu) th mi trng c pH = 7

    V d: NH4CH3COO,

    NH4CH3COO NH4+ + CH3COO

    -

    NH4+ + H2O NH3 + H3O

    + Ka(NH4+) = 5,6.10-10

    CH3COO- + H2O CH3COOH + OH- Kb(CH3COO-) = 5,7.10-10

    C Ka(NH4+) = Kb(CH3COO

    -) nn pH = 7

    NH4 NO2 NH4+ + NO2

    NH4+ + H2O NH3 + H3O

    + Ka(NH4+) = 5,6.10-10

    NO2- + H2O HNO2 + OH

    - Kb(NO2-) = 2.10-11

    C Ka(NH4+) > Kb(NO2

    -) nn pH < 7

    - Mui to bi axit mnh v baz mnh khng thu phn: NaCl, NaClO4

    - Mui axit l cht lng tnh. pH ca mi trng ca dung dch cha n ph thuc

    vo mnh ca tnh axit hay tnh baz. V d: Dung dch NaHCO3 l lng tnh v:

    HCO3- + H2O H2CO3 + OH

    - Kb(HCO3-) = 2,4.10-8

    HCO3- + H2O CO3

    2- + H3O+ Ka2(H2CO3) = 4,8.10

    -11

    * Tnh pH ca dung dch mui:

    Nguyn tc: Ging nhcch tnh pH ca dung dch axit yu hoc baz yu

    V d 1: Tnh pH ca dung dch mui MCl3 0,1M. Bit rng ion M3+ c tnh axit, c

    hng s in ly Ka = 2.10-3

    cc nc thy phn sau c th b qua.

    Ka.Ca = 2.10-3.10-1 > 10-12

    3102

    10

    =.

    ,

    K

    C

    a

    a< 100 nn b qua [H3O

    +] do nc in ly

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    53/75

    M3+.H2O + 2H2O MOH2+ + H3O

    +

    [ ]3102

    +

    ++

    == .M

    OH.MOHK

    3

    32

    a

    t x= [H3O+]

    32

    10210

    =

    = .,

    Kax

    x x pH

    V d 2: Cho dung dch K2CO3 0,2M, bit rng Ka2(H2CO3) = 5,6.10-11. Tnh pH ca

    dung dch, b qua nc in ly th 2 ca CO32-.

    K2CO3 2K+ + CO3

    2-

    CO32- + HOH HCO3

    - + OH-

    CO32- l baz lin hp ca HCO3

    -

    Ka.Kb = 10-14 Kb(CO3

    2-) = 411

    1414

    107811065

    1010

    == .,.,K a

    Kb.Cb = 0,2.1,78.10-4 > 10-12 nn b qua s in ly ca nc

    10010781

    204>=

    .,

    ,

    K

    C

    b

    b

    [ ] 7112010781142010781 44 ,,..,lgpH,..,.CKOH bb =+=== V d 3: Tnh pH ca NH4NO2 10

    -2 M, bit rng Ka ca NH4+ l 6,3. 10-10 v Kb ca

    NO2- l 2.10-11.

    V KaC v KbC u ln hn 10-14 rt nhiu nn phn ng ch yu trong dung dch l:

    NH4- + NO2

    - NH3 + HNO2

    Ban u: 10-2 M 10-2 M 0 0

    Cn bng: 10-2 -x 10-2 -x x x

    Vy [NH4+]=[NO2

    -] v [NH3]=[HNO2]

    Ta bit rng1a

    K ca NH4+ l:

    ][

    ]][[+

    +

    =4

    33

    1 NH

    OHNHKa

    v

    2aK ca NO2-

    l

    : ][

    ]][[

    2

    23

    2 HNO

    NOOH

    Ka

    +

    =

    =>2121 3

    2

    3 aaaa KKOHOHKK .][][. ==>=++

    => 411

    14

    105102

    102

    == ..

    aK ; MOH7410

    3 10651051036+ == .,...,][

    => pH =6,25.

    6.Tnh pH ca dung dch axit nhiu bc:

    - i vi axit nhiu bc nh H2S, H2SO3, H3PO4 s in ly theo nhiu nc, nc utin mnh nht cn cc nc sau yu dn.

    V d: Nhs in ly ca axit H2S

    H2S + H2O HS- + H3O

    + Ka1 = 10-7

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    54/75

    HS- + H2O S2- + H3O

    + Ka2 = 10-13

    Do nc 2 yu hn nhiu so vi nc 1 nn c th b qua s in ly ca nc 2 v a v

    bi ton tnh pH ca axit 1 bc.

    VI. Cn bng trong dung dch cht in ly t tan

    1.Tch s ha tan ca cht in ly t tanXt dung dch bo ha cht in ly t tan AmBn: Trong dung dch lun tn ti cn bng

    gia phn rn khng tan v ion ca n trong dung dch:

    AmBn (r) mAn+ + nBm-( thc cht l AmBn (r) AmBn dd (tan) --> mA

    n+ + nBm- ).

    Kc = [An+ ]m[Bm-]n

    Trong trng hp ny Kc c trng cho tnh tan ca cht in ly t tan v c gi l tch

    s ha tan ca cht in ly t tan Ks.* nh ngha: Tch s ha tan ca 1 cht in ly t tan l tch s nng ca cc ion trong

    dung dch bo ho cht in ly t tan (vi s m l h s tng ng trong phng trnhin ly).

    VD: CaSO4 Ca2+ + SO4

    2- ]][[,

    += 242

    4SOCaK CaSos

    Nhvy Ks l 1 trng hp ca hng s cn bng Kc, bn cht ca Ks l hng s cn bng

    K, do mi tnh cht ca K u p dng c i vi Ks.

    - Ks ph thuc vo bn cht tng cht v nhit .2. Mi quan h gia tch s tan Ks v ho tan s

    Gi s l nng ca dung dch bo ho, v d i vi dung dch

    Ag2SO4 2Ag

    +

    + SO42-

    2s s

    4s,CaSOK = [ ] [ ]

    bh

    2

    4bh SO.Ag+ 2 = (2s)2.s = 4s3 3

    s

    4

    Ks =

    ho tan ca cht in ly t tan s gim i, nu thm vo dung dch mt lng ion

    ng loi.

    V d: Cho AgIs,K = 1,5.10-16 t = 250C. Tnh ho tan ca AgI trong ncnguyn cht v trong dung dch KI 0,1M.

    Gii:

    AgI Ag+ + I- (*) ho tan ca AgI l s

    s s

    bhbhAgIs, I.AgK+= = s2 M816 102211051 === .,.,,Ks AgIs

    Trong dung dch KI 0,1M KI = K+ + I-

    0,1 0,1

    Nng ca ion I- tng ln lm cho cn bng (*) dch chuyn theo chiu nghch lm

    cho ho tan ca AgI gim xung. Gi s l ho tan ca AgI trong dung dch KI

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    55/75

    AgI Ag+ + I-

    s s + 0,116105110 + =+== .,),'(']][[, ssIAgK AgIs V s

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    56/75

    Chng VII: ng ho hc

    Nhit ng ho hc nghin cu phn trc ch mi cho php xt on chiu hng

    t din bin ca mt phn ng ho hc v ch kho st h trng thi cn bng, nn

    khng h cho bit mt tn hiu no v tc , ngha l s bin i cc tham s ca h theothi gian.

    V d: Phn ng gia H2(K) + 1/2 O2(K) = H2O(l) c Go298 = -237,2 kJ/mol, G

    o298 ca

    phn ng rt m, c ngha l v mt nhit ng hc phn ng c th xy ra mt cch hon

    ton T= 298K v P = 1atm (K= 1041), song thc t cho thy phn ng hu nhkhng

    xy ra iu kin cho, bi v tc ca phn ng cc k nh, do iu kin

    thng ngi ta tng phn ng ny khng xy ra.

    ng ho hc l mn khoa hc nghin cu v tc v c ch ca cc qu trnh

    ho hc.I.khi nim v vn tc phn ng1. nh ngha vn tc phn ng

    Vn tc trung bnh ca phn ng: c o bng bin thin nng ca mt

    trong cc cht tham gia phn ng hay to thnh sau phn ng trong mt n v thi gian.

    Xt phn ng: aA + bB cC + dD

    Gi s thi im t1 nng ca cc cht l CA1, CB1, CC1, CD1, thi im t2 th

    nng tng ng l CA2, CB2, CC2, CD2. Khi vn tc trung bnh ca phn ng l:

    12

    AA

    tbA,tt

    CCV 12

    = ,

    12

    BB

    tbB,tt

    CCV 12

    = ,

    12

    CC

    tbC,tt

    CCV 12

    = ,

    12

    DD

    tbD,tt

    CCV 12

    =

    t

    CVtb =

    (+)- ng vi cht kho st l sn phm

    (-) - ng vi cht kho st l cht tham gia

    Vn tc tc thi ca phn ng:

    limV0

    =t dt

    dC=

    t

    C

    vn tc ca 1 phn ng l n tr:

    dt

    dC

    a

    1V A= =

    dt

    dC

    b

    1 B =dt

    dC

    c

    1 C =dt

    dC

    d

    1 D

    2.Cc yu t nh hng ln vn tc

    - Nng cc cht.

    - Nhit

    - Cht xc tc.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    57/75

    II. Thuyt va chm hot ng1.Ni dung:

    Gi s xt phn ng A(K) + B(K) AB(K). phn ng xy ra th A v B phi va chm

    vi nhau.

    C 2 loi va chm:+ Va chm gy phn ng: gi l va chm c hiu qu(s va chm ny nh).

    + Va chm khng gy phn ng: gi l va chm khng hiu qu(s va chm ny ln).

    gy va chm c hiu qu => cc phn t phi c nng lng ln hn nng lng

    trung bnh ca h => gi l cc phn t hot ng => vn tc phn ng t l vi tn s va

    chm gia cc phn t hot ng.

    2.Phn b Boltzman:

    C kh l tng A vi tng s mol l N, trong c s phn t hot ng l N* th:

    RT

    EA

    eN

    N =*

    => Biu thc nh lut phn b Boltzman.

    Trong : EA- c gi l nng lng hot ho, n v J.mol-1

    R - l hng s kh l tng, R = 8,314 J.K-1.mol-1

    III. nh hng ca nng cc cht tham gia phn ng n vn

    tc v nh lut tc dng khi lng.1. nh lut tc dng khi lng

    a. i vi h ng th( Cc cht phn ng cng 1 pha).

    * nh lut: Vn tc phn ng t l thun vi tch nng cc cht tham gia phn ng(vi s m thch hp).

    V d: aA +bB -> cC (1)

    => v =k[A]n[B]m => gi l phng trnh ng hc ca phn ng.

    trong [A], [B]: Nng mol/l ca A, B thi im xt.

    v : Vn tc tc thi thi im xt.

    n,m: Bc phn ng i vi cht A, B -> Xc nh bng thc nghim.

    (n+m): Bc chung ca phn ng.

    k: H s t l ph thuc vo bn cht ca cht tham gia v nhit.Vi 1 phn ng c th T =const -> k=const-> gi l hng s vn tc.

    Khi [A]=[B]=1mol/l-> v=k -> gi l v ring ca phn ng.

    b.i vi phn ng d th: Nu phn ng c cht rn tham gia -> coi nng cht rn =

    const v a vo hng s vn tc => cht rn khng c mt trong phng trnh ng hc

    ca phn ng.

    V d 1: C(gr) + O2(K) CO2(K)v = nOk ][]Ok'.const.[ n2 2=

    C. Gii thch: Khi nng tng th vn tc tng: Theo thuyt va chm hat ng: Khinng cc cht tham gia phn ng tng th s phn t hot ng c trong 1 n v th

    tch tng -> dn n s va chm c hiu qu tng -> vn tc tng.

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    58/75

    2.Bc phn ng:

    * Bc phn ng c xc nh bng tng s m trong phng trnh ng hc (m+n). Bc

    phn ng c th nguyn, hoc l s thp phn hoc bng 0.

    - Nu (m+n)=1: phn ng bc 1.

    - Nu (m+n)=2: phn ng bc 2.

    - Nu (m+n)=3: phn ng bc 3.

    * Cch xc nh bc phn ng:

    - Xc nh theo tng cht ri cng li:

    Dng phng php c lp: Coi nng cc cht # bng const ( ch c nng cht kho

    st bc thay i theo thi gian) bng cch cho nng cc cht ln hn rt nhiu nng

    cht xt.

    Mt phn ng ha hc l phn ng tng cng ca nhiu giai on trung gian. Mi giai

    on trung gian gi l

    1 giai on s cp. Vn tc ca giai on s cp n

    o chm cht squyt nh vn tc ca c phn ng.

    S phn t tham gia vo 1 giai on s cp gi l phn t s ca giai on s cp .

    Phn t s ca giai on s cp chm nht xc nh bc chung ca phn ng.

    VD: 2HI + H2O2= 2H2O + I2 (a)

    V=k[H2O2]n[HI]m

    Phn ng (a) xy ra theo theo 2 giai on s cp:

    HI + H2O2 -> HIO + H2O (1) xy ra chm

    HIO + HI -> I2

    + H2

    O (2) xy ra nhanh.

    giai on (1) quyt nh bc phn ng -> phn t s ca (1) quyt nh bc ca

    phn ng (a).

    Phng trnh ng hc ca (a) cng l ca (1): v= k[H2O2][HI]

    Phn t s ca (1) v (2) u l 1+1=2.

    Bc ca p (a) l 1+1=2.

    * Ch : nu phn ng n gin ch xy ra theo 1 giai on th n=a, m=b (a, b l cc

    h s t lng trong phng trnh phn ng) => Bc phn ng (m+n) =(b+a).

    IV. nh hng ca nhit ln vn tc phn ng

    1.Quy tc Vant HoffBng thc nghim Vant Hoff cho thy rng nhit c tng thm 10oC th vn tc

    ca phn ng tng ln ln, trong khong t 2- 4.

    =+t

    10t

    V

    V

    - l h s nhit cho bit vn tc tng ln bao nhiu ln khi nhit tng thm10oC.

    Tng qut: nhit t1 vn tc ca phn ng l v1, nhit t2 vn tc ca phn ng l v2, ta c:

    110

    tt

    2 VV12

    = l biu thc ton hc ca quy tc Vant Hoff

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    59/75

    - Quy tc Vant Hoff ch gn ng trong khong nhit khng cao lm.2. Phng trnh Arrhenius:

    lnT

    Alnk += => T

    A

    .ek =

    Trong : A v l nhng hng s c trng cho phn ng xc nh bng thc

    nghim.* Theo th lnk- 1/A vi tg = A* Da vo gi tr K hai nhit khc nhau:

    =

    +=

    +=

    121

    2

    1

    1

    2

    2

    T

    1

    T

    1A

    K

    Kln

    lnT

    AlnK

    lnT

    AlnK

    * Gii thch nh hng ca nhit ti v theo thuyt va chm:

    Khi nhit thay i -> c s phn b li nng lng trong h-> s phn t hot ng

    thay i -> v thay i.

    C th: khi nhit tng vn tc tng do: chuyn ng nhit ca cc phn t tng ln

    tn s va chm ca cc cht tham gia tng v khi nhit cao th cc phn t km bn

    d phn ng vi nhau.

    * ngha ca A trong phng trnhArrheniusXt phn ng: A(k) + B(k) -> AB(k) c bc i vi A v B u bng 1.

    Phng trnh ng hc: =kCA.C

    B(a)

    RT

    E

    ii

    i

    eCC

    =* (Ci mol/l ca phn t hat ng i).

    Theo thuyt va chm hot ng v ch ph thuc vo Ci*

    => RTE

    B

    RT

    E

    ABA

    AAi

    eCeCCCv

    == ** vi l h s t l.

    => RTEE

    BA

    BA

    eCCv

    )( +

    = .

    t EA + EB = Ea gi l nng lng hot ha ca phn ng. Ea l nng lng cn thit

    a mt mol cc cht tham gia phn ng c nng lng trung bnh tr thnh hot

    ng.

    => RTE

    BA

    a

    eCCv

    = (b)

    => So snh (a) v (b), c: RTEa

    ek

    = => lnRT

    Elnk a += => ln

    T

    Alnk +=

    A=-Ea/R

    * ngha ca Ea:

    hiu r ngha ca Ea ta xt gin nng lng ca phn ng:

    I2(K) + H2(K) 2HI(K)

    Ea

    KH2I2

    Ea

    E

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 21 Co So LT Hoa hoc DHBK HN.pdf

    60/75

    Cc cht tham gia c nng lng ng vi mc I, mun phn ng c vi nhau phivt qua hng ro th nng c cao l K. Hiu gia mc nng lng K v I chnh lnng lng hot ho ca phn ng thun Ea. Hiu gia mc nng lng K v II l nng

    lng ca phn ng nghch. Hiu gia mc I v II c gi l hiu ng nhit ca phnng thun.Vy nng lng hot ho Ea: Chnh l hng ro th nng m cc cht tham gia phi

    vt qua hnh thnh cc sn phm phn ng. Nh vy, nu cc lin kt trong cc chttham gia cng bn th nng lng hot ho ca phn ng cng ln.V.nh hng ca xc tc ln vn tc phn ng1. nh ngha:

    Cht xc tc l cht lm tng vn tc phn ng, nhng n khng b bin i v tiu tn

    do phn ng xy ra.

    Nu cht xc tc v cc cht tham gia phn ng trong cng mt pha th c gi l xc

    tc ng th.

    V d: 2SO2(K) + O2(K) 2SO3(K)

    Nu cht xc tc khc pha vi cc cht tham gia phn ng th c xc tc d th.

    V2O5(r)

    V d: 2SO2(K) + O2(K) 2SO3(K)

    Xc tc men ng vai