· 2013-03-18 ·...

13

Upload: others

Post on 31-Jan-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓
Page 2:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓
Page 3:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓
Page 4:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

เอกสารหมายเลข ๓ โครงรางการเสนอผลงาน

๑. ชอผลงาน การเฝาระวงเชอดอยาตานจลชพ Amoxicillin และ Enrofloxacin ในการเพาะเลยงสตวนา ๒. ระยะเวลาทดาเนนการ ตลาคม ๒๕๕๒ – เมษายน ๒๕๕๔ ๓. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดาเนนการ

๑. การใชยาเพอการรกษาโรคสตวนาอาจกอใหเกดการดอยาตานจลชพ (antimicrobial drug) ของเชอแบคทเรย ซงสงผลใหยาชนดเดมหรอยาในปรมาณเดมทเคยใชไมมประสทธภาพในการรกษาอกตอไป เชอบางสายพนธอาจมการดอยาตานจลชพไดมากกวา ๑ ชนด (multiple drug resistance) และหากมการถายทอดลกษณะการดอยาของเชอจลชพเหลานไมวาจะเปนระหวางเชอชนด (species) เดยวกน เชอในกลม (genus) เดยวกน หรอระหวางเชอทกอโรคในสตวและมนษยแลว กจะสงผลใหเกดความเสยหายอยางรนแรงตอการควบคมโรคในระดบประเทศได ๒. การตดตามเฝาระวงเชอดอยาตานจลชพเปนแนวทางหนงทจะชวยปองกนและแกไขปญหาการดอยา และยงสามารถนาไปใชเพอประกอบแนวทางในการกาหนดนโยบายการควบคมและใชยาตานจลชพเพออตสาหกรรมการเพาะเลยงสตวนาในอนาคต วธการตรวจสอบการดอยาโดยการทดสอบหาความเขมขนตาสดของยาทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของเชอ (Minimum Inhibitory Concentrations, MIC) เปนวธการหนงทสามารถบงบอกไดถงแนวโนมการดอยาตานจลชพ โดยคาทวดไดจะบอกถงระดบปรมาณการดอยาของสงมชวตนนๆ นอกจากน MIC สามารถใชเปนวธอางองสาหรบการทดสอบการดอยาดวยวธอนๆอกดวย ๓. ในการวจยครงนเทคนค MIC จะถกนามาใชในการเฝาระวงการดอยาตานจลชพสองชนดดวยกนคอ Amoxycillin และ Enrofloxacin ในเชอแบคทเรย Escherichia coli ทพบโดยทวไปในแหลงนา โดยยาตานจลชพทงสองชนดมคณสมบตในการออกฤทธไดกวาง ใชในการรกษาโรคในตดเชอในสตวเลยงและสตวเศรษฐกจหลายชนด เกษตรกรหลายรายนยมนายาทงสองนมาใชในการรกษาโรคสตวนาและเพมจานวนมากขนในปจจบน จงเปนประเดนทนาสนใจวายาทงสองทใชในการเพาะเลยงสตวนาจะมผลกระทบหรอกอใหเกดการดอยาของเชอ E coli จากแหลงเพาะเลยงสตวนามากนอยเพยงใด

๔. สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ ๑. การเกบตวอยางนาและการเตรยมเชอ E. coli ๑.๑. เกบตวอยางนาจากฟารมปลานล, กงกามกราม และตะพาบนา จากฟารมเพาะเลยงสตวนาใน

พนททดสอบ ๑๐ จงหวด โดยเกบตวอยางทกๆ ๓ เดอนเปนเวลา ๑ ป ๑.๒. จาแนกชนดเชอแบคทเรยจากตวอยางนาดวย 3M Petrifilm E. coli /Coliform และ API20E ๑.๓. นาเชอ E. coli บรสทธมาเพาะเชอบนอาหาร Iso-Sensitest agar medium เพอใชในการ

ทดสอบขนตอนตอไป ๒. ศกษาคาความไวของเชอ E. coli ดวยวธ Disk diffusion ๒.๑. นาเชอ E. coli ทงหมดทไดมาหาคาความไวของเชอตอยาตานจลชพจานวน ๖ ชนดไดแก

amoxicillin (AMX 10), chloramphenicol (C 30), enrofloxacin (ENR 5), oxytetracycline (OTC 30), norfloxacin (NOR 10) และ sulfamethoxazole-trimethoprim (SXT 23.75/1.25) โดยทาการทดลอง ๓ ซา/๑ isolate

Page 5:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

๒.๒. วดขนาดเสนผาศนยกลางของ Clear zone ทไดเพอทาการจาแนกความไวของเชอออกเปน ๓ กลมไดแก Sensitive, Intermediate และ Resistant

๓. ทดสอบหาคาตาสดของยา Amoxicillin และ Enrofloxacin ทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย (MIC) E. coli ทแยกไดโดยวธ Agar dilution plate โดยทาการทดลอง ๓ ซา/๑ isolate …

๔. วเคราะหผล ๕. ผรวมดาเนนการ (ถาม) ๑. นางสาวพทธรตน เบาประเสรฐกล สดสวนงาน ๖๐% (หวหนาโครงการ) ๒. นายทรงทรพย อรณกมล สดสวนงาน ๒๐% ๓. นางเตมดวง สมศร สดสวนงาน ๒๐% ๖. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต

๑. วางแผนการทดลอง ๒. วเคราะหผลการทดลอง ๓. เขยนรายงาน

๗. ผลสาเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ) ผลสาเรจเชงปรมาณ ไดเอกสารวชาการจานวน ๑ ฉบบ ผลสาเรจเชงคณภาพ จากการศกษาครงนพบวาเชอ E. coli จากสงแวดลอมของการเพาะเลยงสตวนาม

เปอรเชนตการดอยา Amoxicillin และ Chloramphenicol สงสดและตาสดตามลาดบ เมอเปรยบทยบการดอตอยาตานจลชพในฟารมเพาะเลยงสตวนาทง ๓ ชนดพบวา เชอ E. coli ทรวบรวมไดจากฟารมตะพาบนามการดอตอยาตานจลชพสงกวาฟารมกงกามกรามและฟารมปลานล คา MIC50 ตอยา Amoxicillin ทไดจากการศกษาครงนสงกวาคาทไดจากยา Enrofloxacin โดยรปแบบการกระจายของคา MIC ทไดเปน Bimodal distribution ซงบงชไดวาเชอแบคทเรยชนดนเคยมความไวตอยาทงสองชนดมากอนแตปจจบนเชอ E. coli เกดการดอตอยาทงสองชนดขนแลว จากการศกษาครงนพบรปแบบการดอยาตานจลชพแบบ multiple drug resistance ซงเปนการสงสญญาณใหทราบวาควรเพมความระมดระวงในการใชยาเพอการเพาะเลยงสตวนา กอนทจะไมสามารถใชยาทมอยในปจจบนในการรกษาโรคสตวนาไดอก

๘. การนาไปใชประโยชน การศกษาครงนเปนการเฝาระวงการใชยาตานจลชพใน E. coli จากระบบการเพาะเลยงสตวนา ทาใหทราบระดบการดอยาตานจลชพชนดตางๆ และคาตาสดของยาทสามารถยบยงเชอแบคทเรยชนดนได ซงสามารถนาผลดงกลาวนไปใชเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายเพอการควบคมการใชยารกษาโรคในการเพาะเลยงสตวนาในระดบประเทศได

๙. ความยงยากในการดาเนนการ/ปญหา/อปสรรค ไมพบปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานในครงน ๑๐. ขอเสนอแนะ เนองจากเชอ E. coli เปนจลนทรยทกอใหเกดโรคอาหารเปนพษ (food borne

pathogen) กบผบรโภคได ดงนนควรมการศกษาเพมเตมเพอใหทราบถงกลไกการดอยาในเชอแบคทเรยชนดน และความสามารถในการถายทอดยนดอยา โดยเฉพาะการถายทอดทเกดจาก multiple resistance-gene

Page 6:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ……………………………………… (.....นางสาวพทธรตน เบาประเสรฐกล….) ผเสนอผลงาน ………../……………..…….…./………….

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ ลงชอ…………………….………………. ลงชอ……………………………… (……นายทรงทรพย อรณกมล…….) (…นางเตมดวง สมศร….) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ………../………….………./………… ….……../…………………..…./……….. ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ ลงชอ…………………………………….... ลงชอ……………………………….……….. (…นางเตมดวง สมศร….) (…นายนพดล ภวพานช…….) ตาแหนง ผอานวยการสถาบนวจยสขภาพสตวนาจด ผอานวยการสานกวจยและพฒนาประมงนาจด ………../………….………./………… ….……../…………………..…./……….. (ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

Page 7:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

เอกสารหมายเลข ๓ โครงรางการเสนอผลงาน

๑. ชอผลงาน การตรวจฮอรโมน 17 อลฟา เมทลเทสโทสเตอโรนในปลานลแปลงเพศ ๒. ระยะเวลาทดาเนนการ ตลาคม ๒๕๕๒ – กนยายน ๒๕๕๓ ๓. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดาเนนการ

๑. การใชฮอรโมนแปลงเพศปลาโดยการใหลกปลานลระยะถงไขยบกนอาหารผสมฮอรโมน17 อลฟา เมทลเทสโทสเตอโรน (17α-Methyltestosterone, MT) ตดตอกนเปนเวลา ๒๑ วน เปนวธทนยมใชในการแปลงเพศปลานลในปจจบน เนองจากเปนวธทไมซบซอน ตนทนไมสงมาก ระยะเวลาในการใหฮอรโมนสน และใหเปอรเซนตปลานลเพศผจากการแปลงเพศสงกวา ๙๕% ๒. อยางไรกดวธการใหอาหารผสมฮอรโมนเพอการเลยงสตวไดถกหามใชในบางประเทศแลว เชน สหรฐอเมรกา บางประเทศมการกาหนดระดบฮอรโมน MT ทตกคางในสนคานาเขา เชน กลมประเทศสหภาพยโรป ประเทศไทยมการสงปลานลไปตางประเทศรวมทงสหรฐอเมรกาและกลมประเทศสหภาพยโรป แตยงไมมการศกษาถงปรมาณของ MT วามการตกคางในเนอปลานลแปลงเพศหรอไม ซงหากในการแปลงเพศปลามการใชฮอรโมนในปรมาณทมากหรอใชเปนเวลานานกอาจมการสะสมและตกคางของฮอรโมนในเนอปลาและสงแวดลอมได อนอาจสงผลกระทบตอทงผบรโภค สงแวดลอมของการเพาะเลยงสตวนา และคณภาพสนคาสตวนาสงออกของประเทศได ๓. ปรมาณการตกคางของฮอรโมนซงเปนสารสงเคราะหสามารถตรวจวดไดโดยวธคณภาพวเคราะหและปรมาณวเคราะหดวยการใชเครองแยกสาร HPLC ซงสามารถนาไปประยกตใชไดกบการวเคราะหหาปรมาณยาตกคางในเนอกง และการวเคราะหหาระยะเวลาการคงอยเมทลเทสโทสเตอโรนในอาหารปลา เปนตน การวจยในครงนจงเลอกใช HPLC-UV เพอหาการตกคางของ MT ในเนอปลานลแปลงเพศและนาในสงแวดลอมของการเพาะเลยง

๔. สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ ๑. ศกษาปรมาณตกคางของฮอรโมน 17 อลฟา เมทลเทสโทสเตอโรน หรอ MT จากเนอลกปลานลแปลง

เพศและนาในบอทดลอง ๑.๑. ทาการแปลงเพศลกปลาในกระชงบอดน โดยแบงการทดลองออกปน ๒ ชด ชดละ ๓ ซา ไดแกชด

ทดลองทใหลกปลานลกนอาหารสาเรจรปผสมฮอรโมน MT ทความเขมขน ๖๐ มลลกรม/ อาหาร ๑ กโลกรม เปนเวลา ๒๑ วน และชดควบคมทใหลกปลานลกนอาหารผสมแอลกอฮอล

๑.๒. สมเกบตวอยางลกปลานลแปลงเพศ และตวอยางนาในบอทดลองทง ๒ ชด ทระยะเวลาตางๆดงน กอนใหอาหารผสมฮอรโมนมอแรก, หลงใหอาหารผสมฮอรโมนมอแรก, หลงใหอาหารผสมฮอรโมนมอสดทาย และหลงหยดใหอาหารผสมฮอรโมนเปนระยะเวลา ๑๐ วนตดตอกน

๑.๓. นาตวอยางเนอลกปลาและนาทไดมาเตรยมเพอวเคราะหหาปรมาณตกคางของ MT ดวยเครอง HPLC-UV

๒. ศกษาปรมาณตกคางของฮอรโมน MT จากตวอยางปลานลแปลงเพศและนาในบอเลยง ของหนวยงานกรมประมง จานวน ๓ หนวยงาน และฟารมเกษตรกรจานวน ๒ ฟารม นาตวอยางมาวเคราะหหาปรมาณตกคางของ MT ดวยเครอง HPLC-UV

๓. ยนยนผลทไดจากการทดลองครงนดวยการนาตวอยางทสมไดไปตรวจดวยเครอง LC-MS/MS ๔. วเคราะหผลการทดลองทางสถตโดยใชวธ Duncan’s multiple range tests

Page 8:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

๕. ผรวมดาเนนการ (ถาม) ๑. นางสาวพทธรตน เบาประเสรฐกล สดสวนงาน ๖๐% (หวหนาโครงการ) ๒. นางสาวเบญจพร สมฤทธเวช สดสวนงาน ๒๐% ๓. นายสนตชย รงสยาภรมย สดสวนงาน ๑๐% ๔. นางเตมดวง สมศร สดสวนงาน ๑๐% ๖. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต

๑. วางแผนการทดลอง ๒. พฒนาวธตรวจวเคราะหการตกคางของ MT ในเนอปลาและนา ๓. วเคราะหผล ๔. เขยนรายงาน

๗. ผลสาเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ) ผลสาเรจเชงปรมาณ ๑. ไดเอกสารวชาการจานวน ๑ ฉบบ ๒. นาเสนอผลงานภาคบรรยายในการสมมนาวชาการดานประมงนาจด ประจาป ๒๕๕๕

ผลสาเรจเชงคณภาพ พบวาระดบ MT ในตวอยางจากบอทดลอง บอปลานลของหนวยงานในกรมประมง และบอปลานลของฟารมเกษตรกรใหผลไปในทศทางเดยวกน โดยระดบการตกคางของ MT ในปลานลแปลงเพศและนาในบอเลยงปลาจะลดลงหลงจากหยดใหอาหารผสมฮอรโมน และไมพบการตกคางของ MT ในตวอยางเนอปลานลแปลงเพศและตวอยางนาในบอทใชแปลงเพศ ทระยะเวลา ๗ วน และ ๓ วนหลงจากหยดใหอาหารผสมฮอรโมนตามลาดบ และผลการตรวจ MT ดวย HPLC-UV ใหผลทสอดคลองกบการตรวจดวยเครอง LC-MS/MS

๘. การนาไปใชประโยชน สามารถนาเทคนคการตรวจหาฮอรโมน MT ทไดในครงน ไปใชในการตรวจสนคาเนอปลานลเพอการสงออก และขอมลทไดจากการวจยครงนใชยนยนไดวาปลานลแปลงเพศทผลตจากการใชฮอรโมน MT ทระดบความเขมขน ๖๐ มลลกรม/อาหาร ๑ กโลกรม และใหอาหารผสมฮอรโมนเปนเวลา ๒๑ วน ไมเกดการตกคางของ MT ในเนอปลานลเพอการบรโภค

๙. ความยงยากในการดาเนนการ/ปญหา/อปสรรค การพฒนาเทคนคตรวจวเคราะหฮอรโมน MT ดวยเครอง HPLC-UV และการ validate เทคนคน ตองใชเวลาเนองจากยงไมมวธมาตรฐานการตรวจดงกลาวน

๑๐. ขอเสนอแนะ ควรแนะนาใหเกษตรกรผผลตลกปลานลแปลงเพศใชฮอรโมน MT ทระดบความเขมขนและระยะเวลาใหฮอรโมนตามทปรากฏในงานวจยครงน เพอไมใหเกดการตกคางของฮอรโมนทงในสนคาปลานลแปลงเพศทสงออกไปตางประเทศ และในสงแวดลอมของการเพาะเลยง

Page 9:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ…………………………...........…………… (.....นางสาวพทธรตน เบาประเสรฐกล….) ผเสนอผลงาน ………../……………..…./………….

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ ลงชอ…………………….……………......…. ลงชอ……………………………… (…นางสาวเบญจพร สมฤทธเวช….) (…นายสนตชย รงสยาภรมย….) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ………../………….…./………… ….……../……………./……….. ลงชอ…………………………………….... (…นางเตมดวง สมศร….) ผรวมดาเนนการ ………../………….………./………… ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ ลงชอ…………………………………….... ลงชอ……………………………….……….. (…นางเตมดวง สมศร….) (…นายนพดล ภวพานช…….) ตาแหนง ผอานวยการสถาบนวจยสขภาพสตวนาจด ผอานวยการสานกวจยและพฒนาประมงนาจด ………../………….………./………… ….……../…………………..…./……….. (ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

Page 10:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

เอกสารหมายเลข ๔ โครงรางขอเสนอแนวความคด/วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน

ของ นางสาวพทธรตน เบาประเสรฐกล เพอประกอบการแตงตงใหดารงตาแหนง นกวชาการประมงชานาญการพเศษ ตาแหนงเลขท ๑๒๘๐ สานกวจยและพฒนาประมงนาจด เรอง การจดทาโซนปลอดโรค WSD สาหรบครสเตเชยนนาจด หลกการและเหตผล การแขงขนของตลาดสนคาสตวนาสงออกในปจจบนไดเพมมากขน ประเทศนาเขาสนคาสตวนาหลายประเทศไดวางกฎเกณฑมาตรฐานของสนคานาเขาเพอใหไดสนคาทด มคณภาพสงเขาประเทศ กฎเกณฑสาคญทประเทศนาเขาใหความสนใจและตงขอกาหนดเพอปองกนโรคทไมเคยปรากฏมากอนในประเทศทอาจตดมากบสนคาสตวนา กคอการปนเปอนของโรคในสนคาสตวนา เนองจากเชอทตดมากบสนคาอาจทาใหเกดการระบาดของโรคในสตวนาทงโรคอบตใหม โรคอบตซา และโรคประจาถนจากเชอสายพนธใหมทกอความรนแรงมากขนกวาเดม เกดความเสยหายตอเศรษฐกจและรายไดของประเทศเปนจานวนมาก ครสเตเชยนนาจดเปนสนคาสตวนาสวยงามสงออกชนดหนงททารายไดใหแกประเทศไทย อยางไรกดประเทศคคาทสาคญของไทยหลายประเทศ ทงในกลมสหภาพยโรป แคนาดา สงคโปร ไตหวนและออสเตรเลยไดตงกฎเกณฑวา สตวนาในกลมนจะตองปลอดตอโรค White spot disease (WSD) ซงอยในบญชรายชอโรคขององคการโรคระบาดสตวระหวางประเทศ (World Organisation for Animal Health หรอ Office International des Epizooties; OIE) โรค WSD จดเปนโรคประจาถนของประเทศไทย และเปนโรคตดตอทกอความเสยหายตออตสาหกรรมการเพาะเลยงกงคดเปนมลคามหาศาล สนคาสตวนาสวยงามในกลมนไดจากทงการเพาะเลยงและการรวบรวมจากธรรมชาต ซงมาตรการทใชในการตรวจสอบคณภาพของสนคาสงออกของกรมประมงขณะนกคอ การตรวจเฝาระวงโรคทงในแหลงนาธรรมชาตและในฟารมเพาะเลยง/รวบรวมสตวนาเพอการสงออก ซงการดาเนนการในแตละปตองใชกาลงคนจานวนมากและงบประมาณในการตรวจโรคสง มรายงานพบการระบาดของโรค WSD ของประเทศไทยครงแรกปลายป ๒๕๓๗ ในภาคตะวนออกและภาคใตทงสองฝง ปจจบนนพบการกระจายของโรคนทวประเทศ การควบคมโรคประจาถน เชน WSD โดยการเฝาระวงโรคตองใชงบประมาณสง และอาจเกดความยงยากในการควบคมโรคมากขนเมอประเทศไทยเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (Asian Economic Community, AEC) ในป ๒๕๕๘ เนองจากการเคลอนยายสตวนาจะเปนไปอยางเสรมากขน อาจสงผลใหมการแพรระบาดของโรคสตวขามแดน (Transboundary animal disease) ไดงายขนอกดวย จากขอจากดทกลาวมาทงหมด แนวคดของการจดทาโซนปลอดโรค (Disease free zoning) ซงถกนามาใชในการควบคมและปองกนโรคทงในสตวบกและสตวนาหลายชนด อาจเปนอกหนงตวเลอกทดสาหรบแนวทางการผลตครสเตเซยนนาจดปลอดโรค WSD ในประเทศไทย การจดทาโซนปลอดโรคไดถกนามาใชกบสตวบกหลายชนด เชน มา โค กระบอ และสกร ในหลายประเทศรวมทงประเทศไทย ซงไดดาเนนการโครงการจดทาเขตปลอดโรคปากและเทาเปอยในการเลยงสกรไปแลวเมอป พ.ศ. ๒๕๕๒ เนองจากโรคระบาดชนดนสงผลใหประเทศไทยไมสามารถสงออกเนอสกรสดไปตลาด

Page 11:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

ตางประเทศทสาคญเชน สงคโปร ญปน และเกาหลใตได สาหรบในสตวนาแมวาการจดทาโซนปลอดโรคยงเปนแนวคดทคอนขางใหม แตมการเรมดาเนนการแลวในหลายประเทศทงสหภาพยโรป เชน องกฤษ ไอรแลนด เดนมารก อตาล สเปน รวมถงประเทศออสเตรเลยดวย ดงนนเพอใหการควบคมโรคมประสทธภาพ สามารถควบคมการระบาดของโรคประจาถนใหหมดในระยะยาว ชวยสนบสนนการคาสตวนาเพอการสงออกและตงรบตอมาตรการการควบคมโรคของประเทศคคาทเพมขน ผจดทาขอเสนอแนวความคดการจดทาโซนปลอดโรคสาหรบครสเตเชยนนาจดเพอเปนแนวทางเลอกใหมของการควบคมและปองกนโรคในสตวนา บทวเคราะห/แนวคด/ขอเสนอ การจดทาโซนปลอดโรคจาเปนตองใชองคความรและขอมลจากหลายสาขา เชนระบาดวทยา การเฝาระวงโรค มาตรฐานของOIE เทคนคการตรวจวนจฉยโรค และการจดทาระบบภมสารสนเทศ ผจดทาขอสรปแนวคดในการดาเนนงานเพอจดทาโซนปลอดโรคสาหรบครสเตเชยนนาจด ของกรมประมงดงน

๑. กาหนดขอบเขตพนทหรอโซนอยางชดเจนโดยใชลกษณะทางภมศาสตรเปนตวแบงเขต เชน ภเขา หรอแมนา ซงโซนทตองกาหนดมดงตอไปน • โซนสาหรบควบคมโรค (Control zone) เพอเตรยมเปนโซนปลอดโรค (Free zone) และ • โซนกนชน (Buffer zone) • โซนทมการระบาดของโรค (Infected zone)

ซงโซนทกาหนดจะตองเปนไปตามขอกาหนดทวไปของ OIE (Aquatic Code, 2012) มกฎระเบยบรองรบการกาหนดโซน และมครสเตเชยนนาจดอาศยอยในบรเวณดงกลาวโดยทราบสถานะสขภาพของสตวในกลมนบนพนฐานของการเฝาระวงโรค

๒. ดาเนนการควบคมและเฝาระวงโรคทงเชงรกและเชงรบ โดยมการปฏบตอยางจรงจง เชน • สรางเครอขายการเฝาระวง • มการรบแจงการเกดโรคระบาด • มระบบการบนทก รายงาน/แจงเตอนโรคทสมาเสมอและมความโปรงใส • ตรวจอาการปวยในครสเตเชยนนาจดทแสดงออกดวยการพนจดวยสายตา • มการสมเกบตวอยางครสเตเชยนและสตวพาหะทความชก ๕% ทกๆ ๓ เดอน เปนเวลา ๒ ป

เพอตรวจวนจฉยโรค WSD ดวยเทคนค real-time PCR ตามวธการของ OIE ซงวธการตรวจดวยเทคนค real-time PCR เปนทยอมรบวามประสทธภาพ มความไวและจาเพาะสง

๓. นาหลกการของระบาดวทยามาใชในวางแผนและมาตรการตางๆ และจะตองดาเนนการตามมาตรการทวางไวทงหมดอยางเครงครด เชน

• มมาตรการการเฝาระวงและตรวจตดตามโรค • จดทาแผนมาตรการความมนคงทางชวภาพของโซนทกาหนดเพอใหสามารถแบงแยกการ

ระบาดของโรคจากโซนอนๆไดอยางชดเจน • มมาตรการควบคมโรคโดยเฉพาะในกรณทเกดโรคระบาด และสอบสวนโรคทเกดขน • มมาตรการการควบคมการเคลอนยายของครสเตเชยนนาจดเขา-ออกในโซนปลอดโรค และใน

รศมทหางจากจดดงกลาวอยางนอย ๑๐ กโลเมตร • มการวเคราะหความเสยงสาหรบครสเตเชยนนาจดทนาเขาจากตางประเทศ • มการวางมาตรการในการควบคมการนาเขาของสตวนาครสเตเชยนสวยงามจากตางประเทศ

Page 12:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

• จดทาระบบและสถานทสาหรบกกกนสตวนาทงจากบรเวณอนๆนอกโซนและจากตางประเทศกอนนาเขาสโซนปลอดโรค

• มมาตรการทาลายสตวทปวยดวยโรค WSD และสตวนารวมฝงทงหมด ตามวธการของ OIE • จดทาแผนฉกเฉนในกรณทเกดโรคระบาดขน ๔. บงคบใชกฎหมายตามพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ หรอจดทาและประกาศใช

กฎหมาย ระเบยบขอบงคบ กรอบแนวทางในการดาเนนการจดทาโซนปลอดโรค เพอใหมาตรการตางๆทวางไวสามารถดาเนนการไดอยางมประสทธภาพ

๕. สงเสรมใหมการจดทาระบบคอมพารทเมนท สาหรบฟารมรวบรวมสตวนาครสเตเชยนสวยงามจากโซนปลอดโรค เพอใหสนคาทออกจากโซนดงกลาวสามารถรกษาสภาพปลอดโรคไดจนถงประเทศคคาปลายทาง โดยอาศยวธการจดการระบบคอมพารทเมนทตามมาตราฐาน OIE (ซงใชวธการจดการและการปฏบตตามระบบความมนคงทางชวภาพ (biosecurity) เชน

• พจารณาถงพนทโดยรอบและปจจยทางกายภาพของสถานทตง และสถานภาพของโรคในบรเวณใกลเคยงของฟารม

• ปจจยทางโครงสรางพนฐานของฟารม • มแผนปฏบตการดานความมนคงทางชวภาพ • มระบบการตรวจสอบยอนกลบ • มการจดทาบนทกเอกสาร และการเฝาระวงโรค และ • มการลงมอปฏบตตามมาตรการทตงไวทงหมดอยางเครงครด เปนตน ๖. อบรมและใหความรความเขาใจในระบบความมนคงทางชวภาพ แก • เจาหนาทผปฏบตงานของกรมประมง • ผประกอบการนาเขา-สงออกสตวนาครสเตเชยนสวยงาม ๗. เมอไมพบครสเตเชยนนาจดทปวยดวยโรค WSD เปนเวลา ๒ ปใหประกาศภาวะไมมสตวปวย

ดวยโรค WSD โดยทาหนงสอแจงให OIE ทราบ เพอทาการประเมนสถานะตอไป ๘. จดทาระบบภมสารสนเทศ (Geographic information system, GIS) เพอกาหนดพกดทาง

ภมศาสตรของสถานทตงเขตปลอดโรค WSD ในครสเตเชยนนาจด

ผลทคาดวาจะไดรบ ๑. ไดขอมลแหลงทมาของครสเตเชยนนาจดปลอดโรค WSD ๒. ไดโซนปลอดโรค WSD สาหรบครสเตเชยนนาจด ซงสามารถใชในการรองรบขอเรยกรองของ

ประเทศคคาสตวนาเพอการสงออก ๓. ไดขอมลพนฐานทสามารถใชเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายการเคลอนยายสตวนาเขาส

โซนปลอดโรค WSD สาหรบครสเตเชยนนาจด ๔. ใชเปนโมเดลสาหรบการพฒนาโซนปลอดโรคในสตวนาชนดอนๆในอนาคต

Page 13:  · 2013-03-18 · การดื้อต่อยาต้านจุลชีพในฟาร ์มเพาะเล ี้ยงสัตว์น้ําทั้ง ๓

ตวชวดความสาเรจ ๑. ไดแหลงทมาของครสเตเชยนนาจดปลอดโรค WSD อยางนอย ๓ แหลง ๒. ไดโซนปลอดโรค WSD สาหรบครสเตเชยนนาจดเพอการสงออกอยางนอย ๑ แหลง ๓. ไดโมเดลเพอการจดทาโซนปลอดโรคในสตวนา ๑ โมเดล

ลงชอ………………………… (นางสาวพทธรตน เบาประเสรฐกล.)

ผเสนอแนวคด