20100416_095948_10288_1_10315,environmental batch plant

T.C. ULATIRMA BAKANLII DEMRYOLLAR, LMANLAR,

HAVAMEYDANLARI NAATI GENEL MDRL

KIYI YAPILARI ve LMANLAR

MALZEME, YAPIM, KONTROL ve BAKIM ONARIM TEKNK ESASLARI

ANKARA, 2007

3

NDEKLER 1. Malzeme ............................................................................................................................11

1.1. Ta / Tahkimat 11 1.1.1. Kaya Trlerinin Kaynanda Deerlendirilmesi...................................................11 1.1.2. Kaya Trlerinin zgl Nitelikleri ve Limit Deerleri.............................................11

1.2. Agregalar 13 1.2.1. Genel ....................................................................................................................13 1.2.2. Malzeme zellikleri ..............................................................................................13 1.2.3. Agrega Deneyleri..................................................................................................15 1.2.4 Tane bykl dalm (granlometri):...............................................................16

1.2.4.1. nce Agregalar ...............................................................................................16 1.2.4.2. ri Agregalar ...................................................................................................16 1.2.4.3. Kark Agregalar...........................................................................................17

1.2.5 Agrega Kabul artlar ............................................................................................19 1.3. imento 20

1.3.1. Malzeme zellikleri ..............................................................................................20 1.3.2. imento Deneyleri ................................................................................................21

1.4. Beton 22 1.4.1. Genel ....................................................................................................................22 1.4.2. Malzeme zellikleri ..............................................................................................22 1.4.3. Beton Deneyleri: ...................................................................................................26

1.4.3.1. Beton Deneyleri in Numune Alma...............................................................26 1.4.3.2. Taze Beton Deneyleri ....................................................................................26 1.4.3.3. Sertlemi Beton Deneyleri: ..........................................................................27

1.5. Betonarme Demiri 28 1.5.1. Genel ....................................................................................................................28 1.5.2. Malzeme zellikleri ..............................................................................................28

1.6. Bitml Malzemeler 28 1.6.1. Limanlar styapsnda Astar ve Yaptrc olarak kullanlacak Bitml Malzemeler........................................................................................................................................28 1.6.2. Limanlarda kaplama iin Kullanlacak Bitml Malzemeler.................................29 1.6.3. Limanlarda Bitml Temelde Kullanlacak Bitml Balayclar:..........................29 1.6.4. Limanlarda Bitml Temelde Kullanlacak Bitml Malzemeler:..........................29

1.7. Babalar 30 1.8. Usturmaalar 31 1.9. Dier Malzemeler 33

2.Yapm Teknik Esaslar ......................................................................................................37 2.1. Yapm ncesi ve Yapm Srasnda Ynetimi 37 2.2.Batimetrik lmler 38 2.2.1. skandille lm 38

2.2.2. Ekosounder ile lm ..........................................................................................38 2.2.2.1. Su Derinlii lm.......................................................................................39 2.2.2.2. Kalibrasyon....................................................................................................40

2.3.Tarama 41 2.4. Genel Kaz ve Dolgu leri 52 2.5. Ta Dolgu Dalgakranlar ve Tahkimatlar 55 2.6.skeleler 60 2.7. Rhtmlar 65

2.7.1. elik Palplanl Rhtmlar .....................................................................................65 2.7.2. Beton Bloklu Rhtmlar..........................................................................................65 2.7.3. Saha Kaplamas ...................................................................................................69

3. Kontrol Teknik Esaslar ...................................................................................................73 3.1. Malzeme ve Yapm Kontrolu 73

4

3.1.1.Agrega Kontrol ve Kabl......................................................................................73 3.1.2.imento Kontrol ve Kabl....................................................................................73 3.1.3.Beton Kontrol ve Kabl........................................................................................74 3.1.4.Betonarme Demiri Kontrol ve Kabl ....................................................................75

3.2. Yapm Kontrol 75 4. Bakm-Onarm Teknik Esaslar........................................................................................79

4.1. Deniz Yaplarnda Malzemenin Bozulmasna Neden Olan Etkenler 79 4.2- Hasar nceleme Yntemleri 81

4.2.1. Periyodik ncelemeler ...........................................................................................81 4.2.2. Geniletilmi ncelemeler......................................................................................81 4.2.3. zel ncelemeler...................................................................................................81

4.3. Deniz Yaplarnda Bakm ve Koruma 82 4.4. Liman Yaplar in Bakm Yntemleri 84 4.5. Tamir Yntemleri 89 4.6 Oyulma Korumas 90

EK A Ta/Tahkimat............................................................................................................91 a.1. Tahkimat Tann zellikleri 91

a.1.1. TS EN 13383 Koruma Tabakas Talar...............................................................91 a.1.1.1. Genel zellikler 91

a.1.1.2. Fiziksel zellikler...........................................................................................94 a.1.1.3. Dayankllk zellikleri ...................................................................................96

a.1.2. CIRIA / CUR Snflamas ......................................................................................97 a.1.2.1. Kaya Trlerinin Kaynanda Deerlendirilmesi............................................97 a.1.2.2. dealize Kaya Kalitesi ....................................................................................99 a.1.2.3. Kaya Kalitesinin Deerlendirilmesi ................................................................99

a.1.3. Karayollar Teknik artnamesi (2006) ................................................................101

5

TABLOLAR Tablo 1.1. Tahkimat Tann zellikleri ..................................................................................12 Tablo 1.2, Agrega ile ilgili Trk Standartlar ...........................................................................13 Tablo 1.3. Dona Dayankllk Deneyi Snr Deerleri ..............................................................16 Tablo 1.4. nce Agregalarn Tane Snflar ve Granlometrik Bileimleri................................16 Tablo 1.5. ri Agregalarn Tane Snflar ve Granlometrik Bileimleri ...................................17 Tablo 1.6. Kark Agregalarn Tane Snflar ve Granlometrik Bileimleri ...........................17 Tablo 1.7. Agregalarn kabul edilebilmesi iin snrlar ............................................................19 Tablo 1.8. imentolarn Basn Dayanmna Gre Snflandrlmas......................................20 Tablo 1.9. imento ile ilgili Trk Standartlar..........................................................................20 Tablo 1.10. imento Deneyleri ile ilgili Trk Standartlar .......................................................21 Tablo 1.11, Ky Yaplar ve Liman naatlarnda Kullanlan Beton Karmlarnn Nitelikleri .24 Tablo 1.12. Beton ve Betonarme ile ilgili dier Trk Standartlar ...........................................25 Tablo 1.13. Taze Beton Deneyleri Standartlar ......................................................................26 Tablo 1.14. Sertlemi Beton Deneylerine likin Trk Standartlar .......................................27 Tablo 1.15. Baba Tipleri ve Kullanm Yerleri ..........................................................................30 Tablo 1.16. Kauuk elemanlarda aranacak fiziksel zellikler: ................................................32 Tablo 2.1. Yapm ncesi ve Yapm Srasnda zlenecek Admlar..........................................37 Tablo 2.2. Su derinlii lmlerinde hata paylar (BS 6349:Part 5:1991)...............................39 Tablo 2.3. Deniz Taban sediman snflandrlmas (BS 6349:Part 5:1991)) ..........................41 Tablo 2.4. Deniz Tarama Makineleri Uygulama Limitleri (BS 6349:Part 5:1991) ...................42 Tablo 2.5. Bakm almalar iin nerilen Tarama Aralar (BS 6349:Part 5:1991) ............43 Tablo 2.6. Yapm almalar iin nerilen Tarama Aralar (BS 6349:Part 5:1991) ............44 Tablo 2.7. Arazi Oluturma ve/veya Ky Dzenleme almalar iin nerilen Tarama

Aralar (BS 6349:Part 5:1991) ......................................................................................45 Tablo 2.8. Kaya Krma ve Tarama Yaplacak Blgelerde Kullanlacak Tarama Aralar(BS

6349:Part 5:1991)...........................................................................................................46 Tablo 2.9. Deiik Malzeme ve Deniz Koullarna Bal Olarak Dikey Hata Paylar(BS

6349:Part 5:1991)...........................................................................................................48 Tablo 2.10. Deiik Malzeme ve Deniz Koullarna Bal Olarak Yatay Hata Paylar(BS

6349:Part 5:1991)...........................................................................................................49 Tablo 2.11. Zemin Tiplerine Gre ev Alar ........................................................................50 Tablo 2.12. Tarama Malzemeleri Dkm eitleri .................................................................51 Tablo 2.13. Kazk akm toleranslar (BS 6349 Part 2: 1988) ................................................63 Tablo 3.1. Beton Yapm Teknii ile ilgili Standartlar...............................................................74 Tablo 4.1 Keson kompozit tip dalgakran iin periyodik kontrol iin etkenler (JICA, 1994). ...84 Tablo 4.2. Keson kompozit tip dalgakran iin periyodik olmayan kontrol iin etkenler (JICA,

1994) ..............................................................................................................................84 Tablo 4.3. Keson tipi ky duvar iin periyodik kontrol iin etkenler (JICA, 1994) ..................85 Tablo 4.4. Keson tipi ky duvar iin periyodik olmayan kontrol iin etkenler (JICA, 1994) ...85 Tablo 4.5 Keson tipi ky duvar iin kontrol yntemleri (JICA, 1994) .....................................86 Tablo 4.6 Keson tipi ky duvar iin maksimum izin verilebilir deformasyon (JICA, 1994).....87 Tablo 4.7 Palplan tipi ky duvar iin periyodik kontrol iin etkenler (JICA, 1994) ...............87 Tablo 4.8 Palplan tipi ky duvar iin periyodik olmayan kontrol iin etkenler (JICA, 1994) .87 Tablo 4.9 Palplan tipi ky duvar iin kontrol yntemleri (JICA, 1994) .................................88 Tablo 4.10 Dey kazkl rhtm iin kontrol iin etkenler (JICA, 1994) ..................................88 Tablo 4.11 Dey kazkl rhtm iin periyodik kontrol iin etkenler (JICA, 1994) ...................88 Tablo 4.12 Dey kazkl rhtm iin periyodik olmayan kontrol iin etkenler (JICA, 1994) ....88 Tablo 4.13 Beton yaplar (PIANC, 1990)...............................................................................89 Tablo 4.14 Betonarme yaplar (PIANC, 1990)........................................................................90 Tablo a.1.Standart ri Snfn Tane Bykl Dalm in zellikler...................................91 Tablo a.2. A Snf Standart nce Snfla lgili Ktle Dalm ve Ortalama..............................92 Ktle iin (paralar hari) zellikler........................................................................................92 Tablo a.3. B Snf Standart nce Snfla ilgili Ktle Dalm iin zellikler ............................92

6

Tablo a.4. A Snf Standart Youn Snfla ilgili Ktle Dalm ve Ortalama ..........................93 Ktle iin (paralar hari) zellikler........................................................................................93 Tablo a.5. B Snf Standart Youn Snfla ilgili Ktle Dalm iin zellikler.........................93 Tablo a.6. ekil ile ilgili Kategori.............................................................................................94 Tablo a.7.Krlm veya Paralanm Yzeylerle ilgili Kategoriler ..........................................94 Tablo a.8.Younluk zellikleri................................................................................................94 Tablo a.9.Krlma Direnciyle ilgili Kategorilerin zellikleri ......................................................95 Tablo a.10.Anma direnciyle ilgili Kategorilerin zellikleri ....................................................95 Tablo a.11.elik Crufundaki Bozunmayla ilgili Kategoriler...................................................96 Tablo a.12. Su Emmeyle ilgili Kategoriler...............................................................................96 Tablo a.13. Donma ve zlme Direnciyle ilgili Kategoriler...................................................96 Tablo a.14. Tuz Kristallenmesi Direnciyle ilgili Kategoriler.....................................................97 Tablo a.15. Sonnenbrand Belirtileriyle ilgili Kategoriler ..........................................................97 Tablo a.16. Ayrma ve alterasyon dereceleri ........................................................................98 Tablo a.17. Deniz yaplar iin idealize tipik kaya kalitesi parametre aralklar.......................99 Tablo a.18. Deney sonularna gre kaya dayankll iin rehber......................................100 Tablo a.19. Tahkimat Tann zellikleri ..............................................................................101

7

EKLLER Sekil 1.1. Maksimum tane bykl 8,0 ve 16,0 mm olan kark agrega granlometri

erileri.............................................................................................................................18 Sekil 1.2. Maksimum tane bykl 32,0 ve 63,0 mm olan kark agrega granlometri

erileri.............................................................................................................................18 ekil 2.1. Ekosounder ilealma Sistemini Gsteren ema.................................................39 ekil 2.2. Beton Antifer Yerleim Plan...................................................................................57 ekil 2.3. Tipik Keson Birletirme Yerleri (BS 6349, Part 5, 1991).........................................59 ekil 4.1 - Bakmn Tanm, (JICA, 1994)..............................................................................82

9

1. MALZEME

11

1. Malzeme

1.1. Ta / Tahkimat

1.1.1. Kaya Trlerinin Kaynanda Deerlendirilmesi Deniz yaplarnda kullanlacak kaya malzemelerin seilmesinde dikkate alnan balca zellikler unlardr: renk, kaya younluu, su emme ve porozite, sreksizliklerin konumu, ayrma durumu, salam kayann mukavemeti, gradasyon, blok btnl, blok ekli, blok arl ve boyutu. Deniz yaplarnda kullanlacak doal yap gerecinin belirlenmesinde ilk adm olarak jeolojik inceleme yaplmal ve potansiyel kaya malzemesi ncelikle kaynanda irdelenmelidir. Uygun kaya malzemesi ta ocanda yaplacak kayann fiziksel ve jeolojik zelliklerinin ayrntl deerlendirilmesine dayal olarak seilmelidir. Belirli bir kaynak tesbit edildiinde dikkatlice aratrlacak ve kayann ayrma durumu laboratuvar deneyleri ile elde edilecek sonularla deerlendirilecektir. Ayrmaya kout olarak kayalarn mineralojisi, oluumu, sreksizliklerin durumu, blgesel metamorfizma, tektonizma ve faylanma kaya kalitesini belirleyen nemli faktrlerdir. Ayrma, kayalarn uzun jeolojik zaman srecinde iklim koullarna maruz kalmas sonucunda oluur ve bu srete mekanik ve kimyasal ayrma birlikte hareket eder. Ek A da verilen ayrma dereceleri petrografik deerlendirmelerle birlikte kullanlacaktr. Bu tabloda grlecei gibi ayrma derecesi III ve daha yksek ayrmaya uram malzemeler genelde tahkimat iin uygun deildir. Bu kayalar deniz koullarnda zayf dayanm zellikleri sergiler. Ancak baz durumlarda daha dk kalitede kaya malzemesi kullanlmas kanlmaz olur. Bu durumlarda kayann tatmin edici bir performansa ulamas iin tasarmda gerekli deiiklik yaplacaktr.

1.1.2. Kaya Trlerinin zgl Nitelikleri ve Limit Deerleri Deniz yaplar kapsamnda kullanlan kaya malzeme esas olarak koruyucu tabaka, filtre tabakas ve ekirdek / dolgu malzemesinden oluur. Kaya malzemelerin tahkimat iin kullanlabilirliini saptamaya ynelik parametreler ve ilgili limitler deiik kaynaklarda verilmektedir. Bu malzemelerin genel, fiziksel, kimyasal ve dayankllk zelliklerinin belirlenmesinde ve deney metotlar iin TS EN 13383-1, 2004a Koruma Tabakas Talar (Zrh ta) Blm 1: zellikler TS EN 13383-2, 2004b Koruma Tabakas Talar (Zrh ta) Blm 2: Deney Metotlar standard kullanlacaktr. Bu standart esas alnarak

Ky Mhendislii El Kitab (1991) (manual on the use of rock in coastal and shoreline engineering) / CIRIA (ngiltere naat Sektr Aratrma ve Enformasyon Kurumu) ve CUR (Hollanda naat Mhendislii Aratrma ve Standartlar Merkezi)

Karayollar Teknik artnamesi (2006)

gibi kaynaklar incelenmi ve inceleme sonularnn darenin deneyimleri ile birlikte deerlendirilmesi sonucunda tahkimat gerecinin kaya zellikleri, arazi ve laboratuvar deneyleri ve ilgili artname limitleri Tablo 1.1 de zetlenmitir. Bu balamda tahkimat tann taze-az ayrm, geni eklem aralna sahip veya masif, homojen, sk kristallerden oluan, salam, sert, anma, don ve hava tesirlerine kar dayankl, TS EN 13383-1 ve TS EN

12

13383-2 standartlarnda belirtilen nitelikleri tamas ve Tablo 1.1 de istenen zelliklere uygun olmaldr.

Tablo 1.1. Tahkimat Tann zellikleri Deney artname Limitleri Deney Standard

Ayrma derecesi I-II Sreksizlik aral (m) 1.00+ RQD (%) 80-100 Petrografik Grnm Kristaller iyi kenetlenmi, kil

minerali ve eriyebilir mineral olmayacaktr.

ASTM C 295

Doygun Yzey Kuru Birim Hacm Arlk (gr/cm3) 2.50

3

Hacmca Su Emme Oran % 3.0 Basn Dayanm (kgf/cm2) 500 Kaba Agregada Los Angeles Anma Direnci %

40

Tabii Don Dayanm % 5 Don Kayb Deneyi (Mg2SO4) % 25 Don Kayb Deneyi (Na2SO4) % 18 Srtnme ile Anma Kayb 15 cm3 / 50 cm2

TS 699-Ocak

1987

TS 2513- ubat 1977

TS EN 13383-1

ve TS EN 13383-2-Nisan 2004

Arazide Drme Testi Ana boyutta krlma olmayacak ve atlak olumayacaktr.

Arazide Bekleme - Yerinde Gzlem

Ocak yerinde veya kullanlaca yerde 12 ay bekledii srede atlak oluumu, paralanma ve ayrma olmayacaktr.

Not-1. Don Kayb Deneyi; Tabii Don Dayanm deneyinin abuklatrlm ekli olduundan, Tabii Don Dayanm deneyinin yaplmad durumda yaplacaktr. Don kayb deneyi iin Na2SO4 veya Mg2SO4 kullanlacaktr. Not-2. Arazide Drme Testi; Ykleyici tarafndan 3 m. ykseklie ta blounun sert bir yzey zerine drlmesi ile yaplacaktr. Not-3. Yredeki ta ocaklarnn durumuna gre Los Angeles anma deeri maksimum %50, Don Dayanm ( Na2SO4) maksimum %25, DYK zgl arl minimum 2.450 g/cm3 olarak bulunan ta ocaklarn dare anroman olarak kabul edebilecektir. Not-4.Yukardaki deneyleri Kontrol Mhendisi istedii takdirde ylda birkere merkez laboratuarnda kontrol ettirebilecektir.

13

1.2. Agregalar

1.2.1. Genel Agregalar doal, yapay ya da her iki trden parackl krlm veya krlmam, inorganik ve genellikle 100 mm ye kadar bykl olan tanelerdir. Agregalarn betonda en nemli ilevleri, byk lde anmaya kar diren, souk hava etkilerine ve beton yzeyi eskimesine kar nemli lde dayankllk salamasdr.

1.2.2. Malzeme zellikleri Ky Yaplar ve Liman inaatlarnda kullanlan Agregalar, Tablo 1.2 de verilen standartlara uygun olmaldr. Beton yapmnda kullanlmak amacyla, doal, yapay veya geri kazanma yoluyla elde edilen agregalarn ve bu malzemelerin oluturduu karmlarn zellikleri iin, TS 706 EN 12620 standart kullanlacaktr. Deney iin alnacak numunelerin hazrlanmasnda ise TS 707 de belirtilen artlara uyulacaktr.

Tablo 1.2, Agrega ile ilgili Trk Standartlar

TS 706 EN 12620 02.04.2003 Beton agregalar TS 707 19.12.1980 Beton Agregalarndan Numune Alma ve Deney Numunesi Hazrlama Yntemi TS EN 1744-1, 24.04.2000 Agregalarn Kimyasal zellikleri iin Deneyler TS 3681, 01.04.1982 Genletirilmi Perlit Agregas TS 130 29.04.1978 Agrega Karmlarnn Elek Analizi Deneyi iin Metot TS 3787 16.11.1982 Beton Agregas-Havada Soutulmu Yksek Frn Crufundan TS 3820 15.02.1983 Beton Agregalar-Organik Maddelerin Har Dayanmna Etkisinin Tayini Metodu TS 3821 15.02.1983 Beton Agregalar-Yeterlik Deneyi TS 1114 EN 13055-1, 16.04.2004 Hafif Agregalar-Blm 1: Beton, Har ve erbette Kullanm in TS EN 1367-1 08.11.2001 Agregalarn Termal ve Bozunma zellikleri iin Deneyler- Blm 1:Donmaya ve zlmeye kar direncin tayini TS EN 1367-2 12.04.1999 Agregalarn Termal ve Bozunma zellikleri iin Deneyler- Blm 2: Magnezyum Slfat Deneyi TS EN 1367-3 12.04.1999 Agregalarn Termal ve Bozunma zellikleri iin Deneyler- Blm 3: Sonnebrand Bazalt iin Kaynatma Deneyi TS EN 1744-1 Agregalarn Kimyasal zellikleri in Deneyler TS 3523 19.12.1980 Beton Agregalarndan Yzey Nemi Orannn Tayini TS 3524 19.12.1980 Yksek Frn Cruf Agregalarnda Sngerimsi ve Cams Tane Oran Tayini

14

TS 3525 19.12.1980 Yksek Frn Cruf Agregalarnda Ufalanmaya Yatknlk Tayini TS 3527 19.12.1980 Beton Agregalarnda nce Madde Oran Tayini TS 3528 19.12.1980 Beton Agregalarnda Hafif Madde Oran Tayini TS 3529 19.12.1980 Beton Agregalarnda Birim Arlklarnn Tayini TS EN 932-1 25.02.1997 Agregalarn Genel zellikleri in Deneyler- Ksm 1: Numune Alma Metotlar TS EN 932-2, 12.04.1999 Agregalarn Genel zellikleri in Deneyler- Blm 2: Laboratuvar Nmunelerinin Azaltlmas Metodu TS 10088 EN 932-3, 09.04.1997 Agregalarn Genel zellikleri in Deneyler- Ksm 3: Basitletirilmi Petrografik Tanmlama in lem ve Terminolji TS 10088 EN 932-3, 09.04.1997 Agregalarn Genel zellikleri in Deneyler- Blm 5: Genel cihazlar ve kalibrasyon TS EN 932-6, 12.04.1999 Agregalarn Genel zellikleri in Deneyler-Blm 6: Tekrarlanabilirlik ve uyarlk tarifleri TS 3530 EN 933-1, 12.04.1999 Agregalarn Geometrik zellikleri in Deneyler-Blm 1: Tane Bykl Dalm Tayini- Eleme Metodu

TS EN 933-2 03.04.1996 Agregalarn Geometrik zellikleri in Deneyler Ksm 2: Tane Boyutu Dalm Tayini-Deney Elekleri, Elek Gz Aklklarn Anma Byklkleri

TS 9582 EN 933-3 12.04.1999 Agregalarn Geometrik zellikleri in Deneyler-Blm 3: Tane ekli Tayini Yasslk ndeksi

TS 3814 EN 933-4 14.11.2001 Agregalarn Geometrik zellikleri iin Deneyler-Blm 1-Tane eklinin Tayini-ekil ndeksi

TS EN 1097-1 22.01.2002 Agregalarn Mekanik ve Fiziksel zellikleri in Deneyler-Blm 1:Anmaya Kar Direncin Tayini (Mikro-Deval) TS EN 1097-2 24.04.2000 Agregalarn Mekanik ve Fiziksel zellikleri iin Deneyler-Blm 2: Paralanma Direncinin Tayini iin Metotlar TS EN 1097-3 12.04.1999 Agregalarn Mekanik ve Fiziksel zellikleri in Deneyler-Blm 3:Gevek Yn Younluunun ve Boluk Hacminin Tayini TS EN 1097-5 12.04.1999 Agregalarn Hava Dolaml Etvde Kurutma ile Su Muhtevasnn Tayini

TS EN 1097-6 18.03.2002 Beton agregalarnda zgl arlk ve su emme oran tayini

15

1.2.3. Agrega Deneyleri Agrega seimindeki en nemli faktrlerden biri de, Alkali-Silika Reaksiyonunun minimuma indirilmesidir. Alkali-agrega reaktivitesine neden olan etmenler; imentoda bulunan alkali oksit miktarna, evre artlarna ve agregalarda alkaliye kar duyarl tanelerin bulunmasna baldr. TS 2517 de verilen kimyasal analiz yntemleriyle agregann alkali madde ieriinin bulunmas ve bulunan deerlerin TS 706 EN 12620ye gre deerlendirilmesi gerekir. Ayrca agregada alkali minerallerin kukusu var olduunda CSA A23.2-25.A, Beton agregalarnda Alkali Silika Reaktivitesinin Tayini standardnda belirtilen Har ubuklarn Hzlandrlm Genleme Deneyinde 14 gnlk deney rneklerinde: Genleme %0.20 ve bunun stnde ise malzeme kabul edilmeyecektir.

Genleme %0.15 ve %0.20 arasnda ise, idare malzemenin uygun bir metotla zararllk

snrnn altna drlmesi kaydyla onay verebilir.

Genlemesi %0.15 ve altndaki malzemelerin kullanm uygundur.

Gerekli yerlerde Alkali-Silika Reaktivitesi (ASR) bulunan malzeme kullanlmasna ancak darenin belirleyecei zel nlemler alndktan sonra izin verilecektir. Deniz yaplarnn yksek oranda klor ieren ortamlarda bulunmasndan dolay, kullanlan beton agregalarnda su emme oran, yap betonunda emilen klorlu su orann etkiler. Klor iyonlu suyun betonarme demirlerini daha ok korozyona uratabilecei tehlikesi nedeniyle TS EN 1097-6 standardnda verilen deney metoduyla agregalarn su emme oran belirlenecek ve en yksek su emme deeri: %3 gemeyecektir. Deniz yaplarnda klrr ve slfat iyonlarnn yaratt zararl etkileri minimum seviyeye indirmek iin betonda kullanlacak agregann ierdii klorr ve slfat oranlarnn da snrl olmas gerekmektedir. Agregalarn ierdii klorr ve slfat oranlarnn bulunmas iin TS EN 1744-1 de verilen test metotlar uygulanacaktr, TS 706 EN 12620 de verilen ltlere ve darenin belirleyecei snrlara uyulacaktr. Ayrca deniz yaplarnda anmaya neden olabilecek sediman bulunduu durumlarda kullanlacak agregann sertlii en az sedimanlarn sertlii kadar olmaldr. Agregalarn anmaya ve paralanmaya kar olan direnleri iri agregalar iin TS EN 1097-1 Los Angeles Anma Direnci testine gre yaplan deneylerle belirlenecektir. Bu durumlarda kullanlacak ince paracklarn yapnn zelliklerini deitirmeden olabilecek minimum dzeyde tutulacaktr. Deniz yaplar betonunda kullanlacak olan agregalarn donma ve zlme, snma ve souma, slanma ve kuruma srasnda krlma ve paralanmaya kar dayankl olmalar arttr. zellikle deniz yaplarnda agregalarn slfatl ve klor iyonlu ortamda bulunmalar nedeniyle salamlk deneyleri daha ok nem kazanmaktadr. TS EN 1367-1, TS EN 1367-2 de belirtilen test metotlarna ve TS 706 EN 12620 de verilen artlara gre agregann slfatlara kar olan dayankll test edilecek ve Tablo 1.3 te belirtilen snr deerlerine gre Kontrol Mhendisi agregann kullanlp kullanlmayacana karar verecektir.

16

Tablo 1.3. Dona Dayankllk Deneyi Snr Deerleri

% Snrlar; Arlka Maksimum Agrega Snf

Sodyum Slfat zeltisi Magnezyum Slfat zeltisi

nce Agrega (Kum) 15,0 22,0 ri Agrega (akl) 18,0 27,0

Beton agregalarnda kil, organik madde ve hafif maddeler gibi zararl maddelerin bulunmamas gerektiinden agregalar iin, TS 3527, TS 3528 ve TS EN 1744-1e gre gerekli deneyler de yaplacaktr.

1.2.4 Tane bykl dalm (granlometri):

1.2.4.1. nce Agregalar Beton iin ince agregalar doal kumdan, krma ta kumundan veya akl kumundan ibaret olacaktr. nce agrega genel olarak betonarme, ktle betonu ve prefabrike betonarme betonu iin TS 3530 EN 933-1 da verilen deneylere gre yaplan agrega snflandrlmas sonucunda Tablo 1.4de belirtilen artlara uygun olacaktr.

Tablo 1.4. nce Agregalarn Tane Snflar ve Granlometrik Bileimleri Kare Aklkl Elekten Geen (%) Tane Snflar

(Anma Bykl) 0,25 mm 0,5 mm 1 mm 2 mm 4 mm 8 mm

0/1 -* - 90......100 100 0/2 15 ....30 - 55......85** 90......100 100 0/4 8.....25 - 35**......75 - 90......100 100 1/2 0......5 - 0.......15*** 90......100 - 1/4 0......5 - 0.......15*** - 90......100 100 2/4 0......3 - - 0........15*** 90......100 100

* Gereinde snflandrlabilir **Elek aral kltlecek ekilde deitirilebilir ***Krma agrega iin alt tanelerin miktar en ok %20 olabilir Kontrol mhendisince lzum grlrse ince agrega, pislik ve tozdan temizlenmek zere ykanacak veya tozdan ayrlacaktr. nce agrega ince tane bakmndan fakir olduu durumda 0.1 mm filler kumu, konkasr tozu veya uygun zellikte ince kum, vibrasyon esnasnda ayrlma veya betonun kusmasna engel olmak iin agregaya ilave edilebilir. Yklenici ince agregay bir veya daha fazla boyut blmne ayrm olarak kullanabilecektir.

1.2.4.2. ri Agregalar Beton iin iri agrega doal akl veya krma tatan ibaret olacaktr. ri agrega genel olarak betonarme, ktle betonu ve prefabrike betonarme betonu iin TS 3530 EN 933-1 da verilen deneylere gre yaplan agrega snflandrlmas sonucunda Tablo 1.5de belirtilen artlara uygun olacaktr. Granlometre erisi betonun mekanik olarak vibre edilmesine elverili olacaktr.

17

Tablo 1.5. ri Agregalarn Tane Snflar ve Granlometrik Bileimleri

Kare Aklkl Elekten Geen (%) Tane Snflar (Anma Bykl) 0,25mm 4mm 8mm 16mm 31.5 mm 63mm 90mm

4/8 0...3 - 90...100 100 4/16 0...3 0...10*** 30**...60 90...100 100 4/32 0...3 0...10*** 20**...60 - 100 8/16 0...3 - 0...10*** 90...100 100 8/32 0...3 - 0...10*** 30**...60 90...100

16/32 0...3 - - 0...10*** 90...100 100 16/63 0...3 - - 0...10*** 30**...60 90...100 100 32/63 0...3 - - - 0...10*** 90...100 100

**Elek aral kltlecek ekilde deitirilebilir ***Krma agrega iin alt tanelerin miktar en ok %20 olabilir ri agrega, iindeki zararl maddeler bakmndan arndrlmas iin, TS 706 EN 12620 standartnda belirtilen artlara uyacaktr. Kontrol mhendisince gerekli grld durumlarda iri agrega pislikten temizlenmek zere ykanacaktr.

1.2.4.3. Kark Agregalar Kuyulardan, nehir yataklarndan, sahillerden, ocak veya konkasr tesisatndan elde edilen kark agregalar ancak srekli olarak ayn karakteri gsterirse kullanlmalarna izin verilecektir. Bunlar elenerek ince ve iri agregalara ayrlacaktr ve iri ile ince agregalarn iin geerli koullara uyum salayacaktr. Kark agregalar Tablo 1.6de belirtilen artlara uygun olacaktr.

Tablo 1.6. Kark Agregalarn Tane Snflar ve Granlometrik Bileimleri

Kare Aklkl Elekten Geen (%) Tane Snflar (Anma Bykl)

0,25 mm 2 mm 4 mm 8 mm 16 mm

31.5 mm 63 mm

90 mm

2/8 0...3 0...15*** 25**...75 90...100 100 0/8 0...10*** 90...100 100

0/16**** 90...100 100 0/32**** 90...100 100 0/63**** 90...100 100

**Elek aral kltlecek ekilde deitirilebilir ***Krma agrega iin alt tanelerin miktar en ok %20 olabilir ****Burada yalnz st snr taneler verilmitir. Bu snflarn st taneler iermedii duruma gre granlometrik bileimleri altta verilmitir.

18

Sekil 1.1. Maksimum tane bykl 8,0 ve 16,0 mm olan kark agrega granlometri erileri

Sekil 1.2. Maksimum tane bykl 32,0 ve 63,0 mm olan kark agrega granlometri erileri

Kark agrega, iindeki zararl maddeler bakmndan arndrlmas iin, TS 706 EN 12620 standartnda belirtilen artlara uyacaktr. Kontrol mhendisince gerekli grld durumlarda pislikten temizlenmek zere ykanacaktr.

19

1.2.5 Agrega Kabul artlar Agregalarn kabul edilebilmesi iin Tablo 1.7da belirtilen snrlar salamas gereklidir.

Tablo 1.7. Agregalarn kabul edilebilmesi iin snrlar

Agrega zellikleri Snrlar Dona kar dayankllk 18 Anma Oran 45 No 200 Eleinden Geen nce Malzeme Oran; Iri Agregada

1

No 200 Eleinden Geen nce Malzeme Oran; nce Agregada

4

No 200 Eleinden Geen nce Malzeme Oran; Yalnz ta unundan olursa

7

Kum Edeerlilii 60 Har yapabilme yetenei 85

20

1.3. imento

1.3.1. Malzeme zellikleri Beton imalatnda genel olarak yapnn trne, nem derecesine ve bulunduu ortama gre tasarlanacak imento kullanlmaldr. Deniz yaplar inaatnda kullanlacak imento trnn seimi, yapnn betonarme demiri ierip iermeyeceine ve betonun kullanlaca yerin slfat ve klor ortamna baldr.

Tablo 1.8. imentolarn Basn Dayanmna Gre Snflandrlmas

BASIN DAYANIMI (Mpa) PRZE BALAMA GENLEME DAYANIM SINIFI 2

GN 7

GN 28 GN TEST

METODU SRE (Dk)

TEST METODU mm

TEST METODU

32.5 N - 16 32.5 R 10 - 32.5 fc 52,5 75

42.5N 10 - 42.5R 10 - 42.5 fc 62,5 60

52.5N 10 - 52.5R 10 - fc 52,5 T

S E

N 1

96-1

45 TS

EN

196

-3

10

TS E

N 1

96-3

Ky Yaplar ve Liman naatlarnda kullanlan imentolar, Tablo 1.9 de verilen Trk Standartlarna (TS EN lere) uygun olmaldr.

Tablo 1.9. imento ile ilgili Trk Standartlar

TS EN 197-1 11.03.2002 imento-Blm 1:Genel imentolar - Bileim, zellikler ve uygunluk kriteri TS EN 197-2 12.02.2002 imento-Blm 2: Uygunluk Deerlendirmesi TS 22-1 ENV 413-1 23.03.1998 imento-Har imentosu-Blm 1: zellikler TS 10157 14.04.1992 imento Slfatlara Dayankl TS EN 14216 02.12.2004 imento - zel imentolar - ok dk hidratasyon sl - Bileim, zellikler ve uygunluk kriterleri TS EN 197-4 02.12.2004 imento - Yksek frn crufu katkl - Dk erken dayanml - Blm 4: Bileim, zellikler ve uygunluk kriterleri

imentonun TS EN 196-21 de verilen deney metotlarna gre bulunan klor ierii deerlerinin TS EN 197-1 de belirtilen limitlere uygunluk salamas gerekir. Slfat miktarn bulmak iin TS EN 196-2 de verilen deneyler sonucunda imento, TS EN 197-1 de belirtilen artlara uyum salamaldr. Tasarlanan deniz yaps betonarme bir yap ise, kullanlacak imentonun slfat ve klorr iyonlarna kar dayankl yapda olmas gerekir. Hem slfatlara dayankl hem de klor iyonlarna kar koruyucu imento eitleri, su ile temas sk olan yap betonlarnda kullanlmas en uygun imentodur.

21

imentoda alkali madde oran eer kullanlan agrega reaktif malzeme iermiyorsa bir probleme yol amaz. Eer kullanlan agrega alkali maddelere kar reaktif malzeme ieriyorsa kullanlan imentodaki alkali madde oran TS EN 196-21e gre bulunacak ve %0.6 y gemeyecektir..

1.3.2. imento Deneyleri TS 23 EN 196-7 standard esaslarna gre alnan rnekler iin idarenin Merkez Laboratuvarlarnda ya da idarenin onaylad bir laboratuvarda, i zel teknik artnamesinin gerektirdii deneyler yaplp Tablo 1.10daki standartlara uygun olup olmad belirlenecektir.

Tablo 1.10. imento Deneyleri ile ilgili Trk Standartlar

TS EN 196-1 11.03.2002 imento Deney Metotlar Blm 1: Dayanm TS EN 196-2 11.03.2002 imento Deney Metotlar Blm 2: imentonun Kimyasal Analizi TS EN 196-3 11.03.2002 imento Deney Metotlar Blm 3: Priz sresi ve Hacim Genleme Tayini TS ENV 196-4 03.09.1996 imento Deney Metotlar Blm 4: Katk Miktar Tayini TS EN 196-5 11.03.2002 imento Deney Metotlar Blm 5: Puzolanik imentolarda Puzolanik zellik Tayini TS EN 196-6 07.03.2000 imento Deney Metotlar Blm 6: ncelik Tayini TS 23 EN 196-7 22.02.2000 imento Deney Metotlar Blm 7:imentodan Nmune Alma ve Hazrlama Metotlar TS EN 196-8 28.01.2004 imento Deney Metotlar Blm 8: Hidratasyon ss zelti Metodu TS EN 196-9 28.01.2004 imento Deney Metotlar Blm 9: Hidratasyon ss Adiyabatik Metot TS EN 196-21 11.03.2002 imento Deney Metotlar imentoda Klorr, Karbon dioksit ve Alkali muhtevas Tayini TS 22-2 EN 413-2 23.03.1998 imento-Har imentosu - Blm 2: Deney Metotlar

22

1.4. Beton

1.4.1. Genel Beton, imento, deiik boyutlardaki akllar, kum ve sudan oluan kompozit bir maddedir. Beton iinde ayrca az miktarda skm hava veya zellikle skm hava bulunabilir. Betonun zelliklerini artrc kimyasal ve mineral katklar da ska kullanlr. Deniz yaplar iin kullanlan beton yer yaplarndan farkl olarak daha agresif bir ortamda olduundan dolay malzeme seiminde ve yapmnda dikkat edilmesi gereken etmenler vardr. Sadece beton dayanmna gre deil, betonun deniz ortamndaki zararl etkenlere kar da daha dayankl ve uzun mrl tasarlanmas gerekmektedir. Bu nedenle imentonun eidi, malzemelerin karm oranlar, su-imento oran, kullanlan kimyasal ve mineral katk maddeleri, aggrega boyutlar, beton gzeneklilii her yap iin bulunduu ortama gre TS EN 206-1 de Madde 6.2- Tasarlanm Beton ve Madde 2.3. Tarif Edilmi Beton blmlerinde listelenen artlar iin ayr ayr belirlenecek ve beton karmlarnn zellikleri Tablo 1.11de verilen deerlere uygun olacaktr. Yklenici, in yapmnda kullanlacak betonu, artname kaytlarna ve proje deerlerine uygun olarak imal etmek, yerine yerletirmek ve son dayanmna eriinceye kadar korumaktan sorumludur.

1.4.2. Malzeme zellikleri Beton karm oranlar, TS 802 de verilen deerlerle ve metotlarla yaplacaktr. Yklenici betonun yapda kullanmndan nce TS EN 12350-1de belirtilen artlara gre deneysel rnekler hazrladktan sonra hem taze hem de sertlemi betonu teknik artnamesinin belirttii ekilde test edip, sonular onaylattktan sonra ie balayacaktr. Tasarm karm ve test sonular ie balamadan nce idareye teslim edilecektir. Eer beton yerletirilirken pompa kullanlacaksa, beton ile ilgili testler rnekler hazrlanp idarenin labaratuvarnda ya da idarenin onaylad bir labaratuarda yaplacak , kme deneyleri de hem pompa aznda hem de pompa knda ayr ayr yaplacaktr. Ayrca retici firmann kalite kontrol belgeleri salanacak ve gerekirse kontrol mhendisi kalite kontrol program erevesinde, iyeri tetkik belgelerini isteyecektir. Su iinde kullanlacak beton mmkn olduu kadar doal akldan yaplacaktr. Bu beton sktrlmayacak ve bu sebeple betonun kvam kolay ilenmesini mmkn klacaktr. Betonlama ilerinin balarnda imeto miktar 400 kg/m3 e karlacaktr. Daha iyi bir kvam ve younluk elde etmek iin makul snrlar dahilinde filler kullanlacaktr. Betonun mmkn mertebe gzeneksiz olmas iin, kum ve akln tane ap itibaryle uygun ve boluksuz bir tertipte olmasna nem verilecektir. Betonda kullanlacak agregann zellikleri Blm 1.2 de, imentonun zellikleri de Blm 1.3de verilmektedir. Su Ky yaplar ve limanlar inaatnda beton ve har yapmak iin kullanlacak suyun her trl zararl maddeden arndrlm olmas gerekmektedir. Ayrca agrega ykamak, sulamak vb. ilerle ilgili olarak herhangi bir ama iin kullanlacak su, beton veya harcn sertlemesi, mukavemeti ve dier zelliklerine olumsuz ynde etki yapacak veya donatlarn korozyondan korunmasn TS EN 1008 de verilen limiterden fazla kil, ya, alkali, asit gibi herhangi zararl maddeyi iermeyecek pH 4 olacaktr.

23

Beton Katklar Ky yaplarnda kullanlacak beton iin katk malzemeleri olarak kullanlabilecek malzemelerin TS EN 934-6 ya gre belirlenip TS EN 934-2 de verilen standartlara uygunluk salamas gerekmektedir.

24

Tablo 1.11, Ky Yaplar ve Liman naatlarnda Kullanlan Beton Karmlarnn Nitelikleri

Snf de kullanlaca yer Su ile Temas

Durumu

Minimum Beton Snf

(Silindir) (Mpa

1 m iindeki minimum imento

miktar kg

Maks. Agrega Boyutu

mm

Deniz Suyuna

Dayankllk

A Betonarme kazklar, betonarme palplanlar ve kazk balklar

Su i C30 375 30 Dayankl olacak

B Rhtmlarn st yaplarndaki betonarme betonu

Su ile temas

minimum C25 350 30 Dayankl olacak

C

Temellerdeki betonarme betonuyla, ambar, atelye ve benzeri binalarn st yaplarndaki betonarme betonu

Su ile temas

minimum C20 325 30*

D Prefabrike plaklar (nervrl plak) betonarme betonu

Su ile temas sk C25 350 30

E Rhtm duvarlar ile dalgakranlarn bloklarndaki beton

Su i C18 300 30 Dayankl olacak

F

Rhtm kronmanlar ile dalgakranlarn kronmanlarndaki ve saha kaplamalarndaki beton

Su ile temas sk C20 325 30

Dayankl olacak

G Rhtm duvarlar iin su ii beton Su i C25 350 30** Dayankl

olacak

H Temeller vesaire iin tkama tabakas betonu grobeton

Su ile temas

minimum - 170 30

K Ar yklere maruz kaplama betonu

Su ile temas

minimum

Kiri Eilme Dayanm 4.7

Mpa*** 375 50

L Ar yklere maruz kaplama altndaki temel tabakas zayf betonu

Su ile temas

minimum

Kp Basn Dayanm 12

Mpa 170 40

*at plaklar iin maks. agrega bykl 20 mm. ye indirilecektir. **Sandk palplanlarndaki beton dolgu iin maks. agrega bykl 20 mmye indirilecektir. ***60x15x15 cm boyutundaki kiri numunesinin eilme, gerilme dayanm deerleti ortalamasdr. Labaratuarda bu deer 5.0 MPa olacaktr.

25

Tablo 1.12. Beton ve Betonarme ile ilgili dier Trk Standartlar

TS EN 206-1 19.04.2002 Beton-Blm 1:zellik, performans, imalat ve uygunluk

TS 9967 08.03.1992 Yap elemanlar tayc sistemler ve binalar-prefabrike betonarme ve ngerilmeli betondan-hesap esaslar ile imalat ve montaj kurallar (Tadil.:TS 9967/T1:16.02.1993 ve T2:1.10.1996)

TS EN 450-1 17.01.2006 Uucu Kl-Betonda kullanm iin-Blm 1: Tarifler zellikler ve uygunluk kriteri

TS EN 934-2 11.03.2002 Kimyasal katklar-Beton, har ve erbet iin Blm 2: Beton katklar-Tarifler, zellikler, uygunluk, iaretleme ve etiketleme (Tadilatlar: T1:28.01.2004 ve A1:27.12.2005)

TS EN 1008 24.04.2003 Beton-Karma suyu-Numune alma, Deneyler ve Beton Endstrisindeki ilemlerden geri kazanlan su dahil, suyun, beton karma suyu olarak uygunluunun tayini kurallar

TS 3260 21.09.1978 Beton yzey sertlii yolu ile yaklak beton dayanmnn tayini kural

TS 11747 13.04.1995 Pskrtme beton (Shotcrete) Yapm, Uygulama ve Bakm Kurallar

TS 10465 17.11.1992 Beton deney metotlar-Yap ve yap bileenlerinde sertlemi betondan nmune alnmas ve basn mukavemetinin tayini (Tahribatl metot)

TS 2756-1 11.04.1995 Muayene ve deney iin numune alma metotlar-Blm 1: Parti muayene iin kabul edilebilir kalite seviyesine (AQL) gre numune alma planlar

TS 2756-4 11.04.1995 Muayene ve deney iin numune alma metotlar-Blm 4 Yzde uyumsuzluk iin llebilen zelliklerin muayenesinde numune alma ilemleri ve diyagramlar

TS 3289 EN 1354 03.04.1996 Gzenekli Beton-Hafif Agregal-Basn Mukavemeti Tayini

TS EN 991 13.04.1998 Gaz Beton veya Hafif Agregal Gzenekli Beton-nyapml Bileenlerin Boyutlarnn Tayini

TS EN 992 13.04.1998Hafif Agregal Gzenekli Beton-Kuru Younluk Tayini TS 500 22.02.2000 Betonarme Yaplarn Tasarm ve Yapm Kurallar (Tadilatlar:TS 500/T1:6.2.2001 ve T2:19.04.2002)

26

1.4.3. Beton Deneyleri:

1.4.3.1. Beton Deneyleri in Numune Alma Betondan numune almak iin, TS 12350-1 de verilen numune alma esaslar uygulanacak ve TS 500 deki kriterlere uyulacaktr.. Beton niteliinin denetlenmesi amacyla her retimden en az bir grup (3 tane) deney eleman alnmas zorunludur. Bir birim, ayn gnde dklm 100 m3 veya 450 m2 yi aamaz. Bir ite en az 3 grup (9 Numune) alnmas gereklidir. Grubu oluturan numuneler, standart koullarda saklandktan sonra deneyler yaplr. in ilerlemesine paralel olarak, beton malzeme ve ilemleri ile ilgili test ve kontrollar yaplacaktr. Olumsuz test sonular, iin bununla ilgili ksmlarnn reddedilmesine neden olacaktr. retilen betonlara ait yaplan istatistiksel deerlendirme neticasinde her bir beton snf iin karakteristik dayanm deerinin altnda kan deney says %10 u gemeyecektir. Herhangi bir nedenle beton dayanmndan kukuya dlmesi durumunda Kontrol Mhendisi, karot alnarak test yaplmasn isteyebilir. Bu durumda karot alnacak yerlerin saptanmas ve beton dayanmnn yerinde deerlendirilmesi iin darbeli eki, sonoskop ya da zarar vermeyen bir baka alet kullanlacaktr.

1.4.3.2. Taze Beton Deneyleri Taze beton yerletirilmesi srasnda dikkat edilmesi gerekli olan kriterler, fiziksel olarak gzle gzlemlenebilen ve deneysel olarak llebilen niteliklerdir ve niceliklerdir. Taze beton yapmnda zellikle deniz yaplarnda gz nne alnacak en nemli kriterlerden birisi ilenebilirliktir. Betonun ilenebilir olmas, tanmasnda, yerletirilmesinde ve sktrlmasnda kolaylk salar. Beton yerletirilmesi srasnda dikkat edilmesi gerekenler aada verilmitir.

Beton malzemelerinin ayrimasna izin verilmemelidir Beton kanamasna (bleeding) izin verilmemelidir Priz zaman ne gerektiinden nce ne de sonra olmamaldr Beton yzeyi kolaylkla dzeltilebilmelidir

Beton dkm srasnda taze beton iin yaplacak deneylere ilikin Trk standartlar Tablo 1.13 de verilmitir. Btn betonlama ilemleri Kontrol Mhendisi tarafndan srekli ve kesin olarak kontrol edilecektir. Eer taze beton deneylerinde istenen kalite salanamazsa, beton Kontrol Mhendisi tarafndan kabul edilmeyecektir.

Tablo 1.13. Taze Beton Deneyleri Standartlar TS EN 12350-1 17.04.2002 Beton-Taze beton deneyleri-Blm 1: Numune alma TS EN 12350-2 17.04.2002 Beton-Taze beton deneyleri-Blm 2: kme (slamp) deneyi TS EN 12350-3 17.04.2002 Beton-Taze beton deneyleri-Blm 3: Vebe deneyi TS EN 12350-4 17.04.2002 Beton-Taze beton deneyleri-Blm 4: Sktrlabilme derecesi TS EN 12350-5 17.04.2002 Beton-Taze beton deneyleri-Blm 5: Yaylma tablas deneyi TS EN 12350-6 17.04.2002 Beton-Taze beton deneyleri-Blm 6: Younluk TS EN 12350-7 17.04.2002 Beton-Taze beton deneyleri-Blm 7: Hava ieriinin tayini-basn metotlar

27

1.4.3.3. Sertlemi Beton Deneyleri: Sertlemi beton deneyleri beton dkm srasnda, Kontrol Mhendisi gzetiminde alnan numunelerin iin standartlarna uyup uymadn belirlemek iin yaplr. Beton dkm srasnda alnan numuneler iin yaplacak deneylere ilikin Trk standartlar Tablo 1.14 de sralanmtr.

Tablo 1.14. Sertlemi Beton Deneylerine likin Trk Standartlar TS EN 12390-1 08.04.2002 Beton-Sertlemi beton deneyleri-Blm 1: Deney numunesi ve kalplarnn ekil, boyut ve dier zellikleri

TS EN 12390-2 08.04.2002 Beton-Sertlemi beton deneyleri-Blm 2: Dayanim deneylerinde kullanlacak deney numunelerinin hazrlanmas ve krlenmesi

TS EN 12390-3 08.04.2002 Beton-Sertlemi beton deneyleri-Blm 3: Deney nmunelerinde basn dayanm tayini

TS EN 12390-4 08.04.2002 Beton-Sertlemi beton deneyleri-Blm 4: Basn dayanm-Deney makinalarnn zellikleri TS EN 12390-6 08.04.2002 Beton-Sertlemi beton deneyleri-Blm 6: Deney numunelerinin yarmada ekme dayanmnn tayini TS EN 12390-7 08.04.2002 Beton-Sertlemi beton deneyleri - Blm 7: Sertlemi betonun younluunun tayini

TS 3289 EN 1354 03.04.1996 Gzenekli Beton-Hafif Agregal-Basn Mukavemeti Tayini

TS EN 991 13.04.1998 Gaz Beton veya Hafif Agregal Gzenekli Beton-nyapml Bileenlerin Boyutlarnn Tayini

TS EN 992 13.04.1998 Hafif Agregal Gzenekli Beton-Kuru Younluk Tayini

TS 10465 17.11.1992 Beton deney metotlar-Yap ve yap bileenlerinde sertlemi betondan nmune alnmas ve basn mukavemetinin tayini (Tahribatl metot)

TS 2756-1 11.04.1995 Muayene ve deney iin numune alma metotlar-Blm 1: Parti muayene iin kabul edilebilir kalite seviyesine (AQL) gre numune alma planlar

TS 2756-4 11.04.1995 Muayene ve deney iin numune alma metotlar-Blm 4 Yzde uyumsuzluk iin llebilen zelliklerin muayenesinde numune alma ilemleri ve diyagramlar

TS 3624 23.07.1981 Sertlemi Betonda zgl Arlk,Su Emme ve Boluk Oran Tayin Metodu

28

1.5. Betonarme Demiri

1.5.1. Genel Betonarme demiri ile ilgili olarak TS 708/Mart 1996 Beton elik ubuklar referans standart olarak kullanlacaktr. Eer yapmda beton elik hasrlar kullanlacaksa TS 4556 standardnda verilen artlar yerine getirilecektir.

1.5.2. Malzeme zellikleri Betonarme Demirlerinin Fiziksel ve Mekanik zellikleri, TS 708 den alnabilir. KGM Karayollar Teknik artnamesi, son basksnda verilen artlara uyum salanacaktr.

1.6. Bitml Malzemeler Bitm, petrol rafinerilerinde ham petroln damtlmas ile elde edilen ve yol yapm ile bakmnda kullanlan maddedir. Elastik, kohesif, geirimsiz, uzun mrl ve evre koullarna dayankl malzeme olmas nemlidir. Bina kaplamas dnda kalan yol kaplamalarnda kullanlan btn malzemeler, K.G.M. Karayolu Teknik artnamesine uygun olacaktr. Kaplama snf bitmlerin deney sonular, bitmden TS 115 EN 58 standardnda belirtilen esaslara uygun olarak alnan numunelere, TS 1081 EN 12591 standardna uygun olacaktr.

1.6.1. Limanlar styapsnda Astar ve Yaptrc olarak kullanlacak Bitml Malzemeler Bitm astar tabakas inaat iin kullanlacak olan bitml malzeme (katbek asfalt), TS-1083 standardna uygun MC-30 yada MC-70 veya TS 1082 standardna uygun asfalt emlsiyon SS-1, SS-1h malzemelerinden biri olacaktr. Bitml yaptrc tabakas olarak TS 1083e uygun RC-250, RC-800 veya TS 1082ye uygun RS-1, RS-2 malzemelerinden biri kullanlacaktr. Bitml malzemenin inaatta kullanlmadan nce darece kabul edilebilmesi iin TS 115 EN 58 standardnda gre numuneler alnacak ve malzemenin artnamesine uygun olup olmad saptanacaktr. Astar tabakas inaatna balanabilmesi iin tm bitml malzeme ihtiyacnn en az %25 inin sahada hazr olmas gerekmektedir. Kontrol Mhendisi inaatn herhangi bir aamasnda ek numuneler alp deneysel sonularn isteyebilir. Astar tabakas, pskrtlecek olan yzeylerin kuru olmas halinde ve hava scaklnn glgede +10 ve ykseliyor olmas halinde uygulanr. Astar malzemesi uygulandktan sonra malzemenin kr ve yzey iine penetre edebilmesi iin en az 24 veya malzeme kr olana kadar beklenecektir. Astar malzemesi 0.5-2.0 litre/m2 olacak ekilde pskrtlecektir. Astarn ne kadar verilecei, uygulanacak yzeyin durumuna gre Kontrol Mhendisi tarafndan kesin olarak belirlenecek ve yapm srasnda deneylerle kontrol yaplacaktr.

29

1.6.2. Limanlarda kaplama iin Kullanlacak Bitml Malzemeler Kaplama iin TS 1081 EN 12591 standardna uygun 40/60, 50/70, 70/100 veya 100/150 penetrasyonlu bitmlerden birisi iin yaplaca iklim scaklna gre dare tarafndan belirlenecektir. darenin uygun grmesi halinde binder ve anma tabakalarnda modifiye edilmi bitm kullanlacaktr. Modifiye edici madde olarak, termoplastik polimerler, kimyasal yaps sentetik hidrokarbon olan katk maddeleri ile kat bitml malzeme snfna giren ve doal asfaltit- doal hidrokarbon maddeleri ile modifiye edilmi bitm asfalt karmnda kullanlacaktr. Kaplama bitml malzemesi , kaplama yaplacak yerdeki hava scaklnn glgede en az +10 C ve daha ykseliyor iken uygulanacaktr. Yaptrc malzemesi 0.50-1.75 litre/m2 olacak ekilde uygulanacak ve kesin miktar tasarm ile saptanacaktr. Uygulamann saptanan miktarda olup olmad, yapm srasnda yaplacak deney ile belirlenecektir.

1.6.3. Limanlarda Bitml Temelde Kullanlacak Bitml Balayclar: Bitml Temelde kullanlacak balayclar iin TS 1081 EN 12591 standardna uygun iklim artlarna gre 40/60, 50/70 ve 70/100 penetrasyonlu bitm kullanlacaktr. Bitml balayclardan TS 115 EN 58 standardna gre numune alnacaktr.

1.6.4. Limanlarda Bitml Temelde Kullanlacak Bitml Malzemeler: Astar malzemesi olarak TS 1083e uygun MC-30,MC-70 veya TS-1082ye uygun SS-1, SS-1h, malzemelerinden biri kullanlacaktr. Yaptrc olarak TS 1083e uygun RC-250, RC-800 veya TS 1082 de verilen artlara uygun RS-1, RS-2 malzemelerinden biri kullanlacaktr. Yaptrc ve astar malzemesi olarak kullanlacak bitml balayclardan TS 115 EN 58 standardna gre numune alnacak ve bu numuneler zerinde yaplan deney sonularna gre malzemenin artnamelerine uygun olup olmad saptanacaktr.

30

1.7. Babalar Babalar rhtm duvarlarna (iskele ve dier uygun balama yerine) uygulama projelerinde gsterilen ve istenilen yerlere Ky Yaplar ve Limanlar Planlama ve Tasarm Teknik Esaslarna gre yaplan hesaplara gre yerletirilecektir. Malzeme ve Geometrik zellikler Baba malzemesi kalplanm ve malzeme ii gerilmeleri alnm olacak ve genellikle a) TS 519 EN 1562 standardna uygun temper dkme demir, veya b) TS 526 EN 1563 standardna uygun kresel grafitli dkme demir, veya c) TS 4034 ISO 3755 standardna uygun dkme elik olacaktr. Malzeme akmasna kar gvenlik katsays 3.0 olarak alnacaktr. Babann tam ortasnda babann iskeleye balanmas iin gerekli elemann ve betonun koyulaca bir delik braklacaktr. Babalar yerletirilmek zere sahaya getirilmeden astarla kaplanm olacaktr. Babalar genel olarak Tablo 1.15 de gsterildii ekilde kolon, T-balkl ve iki bal eimli olarak kategoriye ayrlrlar. Tablo 1.15 de ayrca her kategorinin kullanm yerleri verilmitir.

Tablo 1.15. Baba Tipleri ve Kullanm Yerleri

Tip Kullanm Yerleri

Kolon Tipi

Balama halatnn dik olmad durumlarda kullanlabilir. Tekli tip

sadece bir geminin balanmas iin kullanlmaldr

T-Balkl

Balama halatnn dik olduu durumlarda kullanlacak. Birden

fazla gemi balanmayacak

ki Bal Eimli

Her eit balama tipi kullanlabilir. Bir babaya birden fazla gemi

balanabilir.

Ankraj Elemanlar Babalar stne oturduu betona TS 1034 e uyumlu gerekli sayda civata ile balanacaktr. Btn civatalar ya paslanmaz elik olacak yada kumlanm ve scak daldrma galvanizleme ileminden geirilmi olacaktr. Ayrca civatalarn yerletirildii borularda kumlanmi ve scak daldrma galvanizli olacaktr. Ankraj elemanlarnn uyum asndan babann reticisinden salanmas nerilir. Ankraj civatalar beton iine gmlecektir, civatalar betonlama srasnda paftalar yoluyla doru yer ve kotunda tutulacaktr. Betona gml aksam boyal yada kaplamal olmayacaktr.

31

abuk Brakma Kancalar abuk brakma kancalar geminin hzl yada acil kn salayacak ekilde uzaktan kumandal olarak tasarlanmaldr. Kanca brakma sistemi elle yada elektromekanik bir ekilde yaplabilir. Bu kancalarn genel kullanm alanlar

a) Petrol, kmr yada yanc, patlayc kimyasal rn tayan gemilerin yanat iskelelerde

b) Personelin sadece kaykla yaklaabildii yerlerde kullanlmaldr. Balama Halkalar Balama halkalar kk deniz aralarnn balanmas iin uygulama projelerinde gsterilen yerlerde yada darenin belirttii yerlerde konacaktr. Halkalar hangi dalga koulunda olursa olsun deniz aracnn yanaabilecei ekilde yaplacak ve genellikle merdiven kenarlarna konulacaktr.Halkalarn kaynak yz ekme ynne bir kere paralel bir kere dik olmak zere tasarm dayanmnn 1.5 kat byklnde bir ekme iin denenecektir. Beton leri Babalarn altnn harla doldurulmas iin betonda 5 cm.lik bir kot fark braklacaktr. Ayrca babalarn alt ksmndaki nervrler iinde kronman betonunda boluklar oluturulacaktr. Babalar koymadan nce betonun yz iyice temizlenecek, murlanacak ve btn kabuk ve yabanc maddeler uzaklatrlacaktr. Babalarn alt, bir ksm imento ve ksm kumdan yaplm sulu bir harla doldurulacaktr. Har konulmadan nce betonun yz iyice slatlacaktr. Har, beton yzeyinin zerinden ve nervrler iin brakllan boluklarn iine serbeste akabilecek kadar sulu olacaktr. Nervrler tamamen harcn iine gmlecek ekilde, harcn boluklara ve nervrlerin etrafna doldurulmasna zellikle dikkat edilecektir. Har, babalarn alt dzleminden 10 cm. ykseklie kadar doldurulacak ve bundan sonra har daha prizini almadan babalar Tablo 1.11 de belirtilen C snf sulu betonla doldurulacaktr. Harlama ve betonla doldurma srekli bir ilem halinde yaplacaktr. Babalar yerletirildikten sonra son katman boyasyla kaplanacaktr. Boyama ileminden nce baba yzeyi btn pislik, ya ve yabanc maddelerden arndrlacaktr. Yalarn temizlenmesi iin ayrca zel bir temizleyici malzeme kullanlabilir. Babalarn fini tabakalar bir katman inko astar ve bir katman epoksiden oluacaktr. Boya rengine yapmdan nce karar verilecektir.

1.8. Usturmaalar Usturmaalar idarenin onay ile modern tip usturmaalar olacaktr. modern tip usturmaa kullanld takdirde aada sralanan koullara uyulacaktr. Endstriyel yalara, deniz suyuna, gne nlarna dayankl, su geirmez nitelikte, yrtksz,gzeneksiz ve atlaksz olacak, gzle muayenede tesbit edilebilecek llerde boyutsal farkllk kabul edilmeyecektir. Kauuk elemanlar, yksek kalite doal kauuk(NR) veya opsiyonel olarak Styrene Butadiene (SBR) bazl bileiklerden imal edilecek ve Avrupa artnameler Birlii EAU-E 62 de belirtilen

32

usturmaa elastomerleri ile ilgili performans deerlerini salayacaktr. Tabo 1.16da belirtilen deneyler uygulandnda, deney limitleri salanacaktr.

Tablo 1.16. Kauuk elemanlarda aranacak fiziksel zellikler: Deney Ad Deney Standard Limitler

ekme Gerilmesi

ASTM D412 Die C; AS 1180.2 ; BS 903.A2; ISO 37 ; JIS K6301 Item 3, Dumbell 3, DIN 53504

Orijinal durumda ; 16 Mpa , 96 saat sreyle 700 C sda eskitilmi durumda ; 12.8 Mpa . (Orijinal durumda ; 15 N/mm2 ), (168 saat sreyle 700 C sda eskitilmi durumda ;12.75 N/mm2)

Krlma uzamas

ASTM D412 Die C; AS 1180.2 ; BS 903.A2; ISO 37 ; JIS K6301 Item 3, Dumbell 3, DIN 53504

Orijinal durumda ; 400% 96 saat sreyle 700 C sda eskitilmi durumda ; 320% (Orijinal durumda ;300% ), (168 saat sreyle 700 C sda eskitilmi durumda ; 280%)

Sertlik

ASTM D2240; AS 1683.15.2 ; BS 903.A6; ISO 815 ; JIS K6301 Item 5A tester; DIN 53505

Orijinal durumda ;780 Shore A 96 saat sreyle 700 C sda eskitilmi durumda +60 artma (Orijinal durumda ;750 Shore A ), (168 saat sreyle 700 C sda eskitilmi durumda +50 artma)

Basnta kme

ASTM D395; AS 1683.13B ; BS 903.A6; ISO 815 ; JIS K6301 Item 10 ; DIN 53517

22 saat sreyle 700 C sda eskitilmi durumda ;30% (24 saat sreyle 700 C sda eskitilmi durumda ;40%)

Yrtlma Direnci

ASTM D624; AS 1683.12 ; BS 903.A3; ISO 34.1 ; JIS K6301 Item 9 Test piece A ; DIN 53507

DieB ; 70 kN/m ( 80 N/cm. )

Ozona Kar Diren

ASTM D1149; AS 1683.24 ; BS 903.A43; ISO 143/1 ; DIN 53509

100 saat sreyle 400 sda ve 20% germe durumunda 1 ppm olup gzle grlr bir atlak olumayacaktr.

Deniz Suyuna Dayankllk

DIN 86076, Blm 7.7 28 gn sreyle 950 C +/- 20 C sda deniz suyu ierisinde , sertlik max. +/- 100 Shore A ve hacim deiiklii max. +10% / -5% olacaktr.

Anma Dayanm BS 903.A9 DIN 53516 Metod B , 1000 devirde max. 0.5 cc ( max. 100 mm3 )

Kauuun elie Yapma Gc

BS 903.A21 Min.7 N/mm

Deney numuneleri vulkanize edilmemi kauuk bileiklerinden alnacaktr.

33

Performans Testi Usturmaalar daima dik ynde basn altnda test edilecektir.Basn ykleme hz dakikada 2-8 cm aralnda ve test ortamnn scakl +/- 50 C toleransla 230C olacaktr. Reaksiyon kuvveti, min. enerji snmleme(absorbsiyon) tasarm deerine (katalog deeri) ulald andaki skma(defleksiyon) oranna kadar, aralklarla kaydedilecektir. Performans testi her 10 usturmaa iin 1 adet zerinde yaplacaktr. darece gerekli grlr ise test edilen usturmaa says 2 katna kadar artrlabilecektir. Performans deerlerinde tolerans +/- 10% dur. Yksek molekler arlkl polietilen (UHMW-PE) panel Gemilerin tr , geometrisi veya boyutlar gerektirdii takdirde idarenin onay ile usturmaalarn n yzeyine UHMW-PE kapl olmak zere elik panel konulacaktr. elik panel kapal kutu formunda imal edilecek ve grnen yzeyleri epoksi boya ile boyanarak korozyondan korunacaktr.UHMW-PE kaplama , elik panele paslanmaz elik cvata ile tesbit edilecektir.

Not: 1. Efektif yanama enerjisi ve reaksiyon kuvveti deerlerinde seilen gzenlik katsays hesaplarda belirtilecektir. 2. Tekne yanama hz, yanama koullar Planlama ve Tasarm Elkitabndan alnacaktr. 3. Usturmaa ile tekne yzeyi temas alan, tekne yzeyi iin msade edilebilir basn deerini amayacak byklkte olacaktr. (Referans: PIANC, Hull Pressure Guide) 4. malat ve test sertifikalar istenecektir.

1.9. Dier Malzemeler Dier btn malzemeler iin TS ve TS EN standartlar ncelikli olarak kullanlacak ve TS yada TS EN standartlarnn kapsamad durumlarda Kontrol Mhendisinin onaylayaca uluslararas standartlara bavurulacaktr.

35

2. YAPIM TEKNK ESASLARI

37

2.Yapm Teknik Esaslar

2.1. Yapm ncesi ve Yapm Srasnda Ynetimi Tasarm ve planlama aamasndan sonraki adm iin yaplmasdr. Ana yklenici iin balamasndan nce ilerin dzenli olarak yrmesi iin uygulanacak yntemleri planlamaldr. Tablo 2.1 de yapm ncesi izlenmesi ve uyulmas gerekli yntemler genel olarak verilmitir.

Tablo 2.1. Yapm ncesi ve Yapm Srasnda zlenecek Admlar

Tasarm izimleri ve i artnamesini anlamak le ilgili btn izimlerin incelenmesi ve artnamenin okunmas .

Yapm alan etd yaplmas

alma izimleri ile sahadaki durumun karlatrlmas iin yapma balamadan nce arazinin topografik zelliklerini belirlemek iin arazi etd yaplmas. Hava durumu ve dalga iklimi ile ilgili aratrma yaplmas, hava scakl, yamur, rzgar bilgileri, gel-git ykseklikleri ve deniz akntlar gzlenecek ve yapm aamasnda yapm etkileyebilecek durumlar kaydedilmesi.

e balamadan nce yapm alan evresinde malzemelerin geici olarak depolanabilecei yerler, ulam yollar (elektrik ve su hatlarnn getirilmesi iin planlar) , trafiin akclnn salanmas ve deniz aralarnn yanaabilecei yerlerin tespit edilmesi.

Malzeme kaynaklarnn bulunmas (agregalar, kaya ocaklar, beton santrallar, hazr beton kaynaklarna yaknlk) Yapm iin engel kartabilecek durumlarn belirlenmesi (Kablo hatlar , su yada kanalizasyon hatlar , yer st engeller vs..)

Yapm malzemesi miktarlarnn hesaplanmas

Yapma balamadan nce kullanlacak malzemenin miktarnn hesaplanmas ve tasarm miktarlar ile kontrol edilmesi

Yapm tekniklerinin incelenmesi Benzer yaplarla ilgili uygulanm olan tekniklerin gzden geirilmesi

Planlama Yapm srasnda kullanlacak olan btn ekipmanlarn envanter olarak karlmas, her i kalemi iin gerekecek zaman ve i gcnn hesaplanmas, her i iin aliacak olan ekiplerin karlmas

Geici yaplarnn planlanmas

Malzeme ve ekipman iin yaplacak depolama alanlarnn belirlenmesi, antiye ulam yollarnn planlanmas ve yaplmas, Beton bloklarn yapm alannn ve depolanacak alanlarn hazrlanmas, denizden malzeme tanmas durumunda aktarma alanlarnn belirlenmesi

evre koruma nlemlerinin alnmas

Grlt, titreim veya su kirlenmesine kar nlemlerin alnmas , yapm srasnda blge evresinde trafiin akn bozabilecek durumlarn gzden geirilmesi, evre kirletici malzemelerin kullanlmasnda gerekli nlemlerin alnmas

Yapm sonras elde kalacak olan yan rnlerin kullanlabilmesi iin planlarn yaplmas

Yapm sonras retilmi olan yan rnlerin hesaplanmas, yeniden kullanma, zararl atk olmas durumunda artma yada ileme

38

Muhasebe ilemleri Malzeme, ekipman ve insangcnn kullanlmasna ynelik planlama yaplmas, malzeme tama planlar, taeron kullanma plan

Kalite Kontrol Plan

Tasarm ve yapm kalitesinin salanmas iin kalite kontrol plan hazrlanmas ve gerekli nlemlerin alnmas, yapm teknikleri ve sahaya getirilecek malzeme iin kalite kontrol belgelerinin hazrlanmas, i ve d tetkik planlarnn yaplmas

gvenlii ynetim plan

gvenlii kontrol plan hazrlanmas, saha is gvenlii iin gerekli nlemlerin almas ve kontrol, iin durdurulmasn gerektirecek koullarn belirlenmesi (yamur, rzgar ve dalgalar etc..)

Dier ynetim planlar Saha ynetimi organizasyon emas, acil durumlarda bavurulacak yntemler (kazalarda, felaket durumlarnda ..)

2.2.Batimetrik lmler

2.2.1. skandille lm skandille lm aada verilen artlarda kullanlacaktr

Ekosounderlarn kullanlmasnn dalgalarn yansmas nedeniyle sakncal olduu deniz yaplarnn evresinde

Ekosounderlarn lmlerini kontrol etmek iin, zellikle deniz yata yumuak zemin ise Deniz aralarnn kullanlabilecei derinlik tayinlerinde Ses sonarlarnn lmlerinin gvenilir olmad s derinliklerde

Derinliin 10 m yi at yada orta yada kuvvetli deniz akntlarnn olduu durumlarda iskandil kullanlmayacaktr.

2.2.2. Ekosounder ile lm Batimetrik lmler tasarm ve yapm ilerinde kullanlacak deniz dibi haritalarinin hazrlanmas iidir. Bunun iin yapm alannda belirli aralklarla oluturulan aralklarda su derinlii deniz arac, yatay pozisyonu ile ilgili bilgiler batimetrik lm sonucunda bulunacaktr (ekil 2.1). Oluturulacak a deniz taban malzemesinin zelliine ve ekosoundern sinyal asna bal olarak deiir. Eer deniz taban ar dzensizlik gsteriyorsa lm hassaslnn artrlmas iin lm a aral idarenin uygun grmesi halinde azaltlr. lmlerde deniz taban dzenli bir yap gsteriyorsa a aral artrlr. A aralnn artrld durumlarda taban girinti ve kntlarnn gzden karlmamas iin yandan tarayc ekosounderlar (ekil 2.2) kullanlmaldr.

39

ekil 2.1. Ekosounder ilealma Sistemini Gsteren ema

2.2.2.1. Su Derinlii lm Su derinliinin lmnde ekosounderlar en yaygn kullanlan ekipman olarak lmler iin kullanlacaktr. Derinlik lmnde eitli nedenlerden kaynaklanan olas hata paylar Tablo 2.2 de verilmitir.

Tablo 2.2. Su derinlii lmlerinde hata paylar (BS 6349:Part 5:1991) Hata oluturabilecek nedenler

skandil lmlerinde (m)

Ekosounderlarda (m)

Deniz Taban Malzemesi Kayalk Taban 0.05 0.05 Kum 0.10 0.10 Kil 0.15 0.15 Yumuak Silt 0.20 0.20 Aknt Hz 1.0 knot (0.05xd) 0.00 2.0 knot (0.05xd) 0.00 Deniz Dalgalar 0.3 m: Kk boyutlu deniz arac kabul edilerek

0.20 0.20

0.5 m: 10 m ve daha uzun botlar

0.25 0.25

1.0 m: 15 m ve daha uzun botlar

0.30 0.30

Sinyal As

Ekosounder

Deniz Alt lm As

lk okuma sinyali

Kaydedilen Derinlik Deniz Taban

Ekosounder Derinlii

40

Not 1. Hata pay deniz taban malzemesinin cinsine gre deiir. Ayrca kullanlan sonarn frekansna bal olarakta deiir. Not 2. Ses sonarlar deniz akntlarndan etkilenmez. Not 3. Ses sonarlarnn lm hassasl deniz dalga imesi yada gel-git dalgalar srasnda filtre ve dalga imesi kompensatr kullanlarak dzeltilir. d: Su derinlii (m) olarak

2.2.2.2. Kalibrasyon lmlerden nce ekosounder aleti suyun tuzluluk oranna ve havann scaklna gre kalibre edilmelidir.Suyun tuzluluu ve scakl hergn deiebilecei iin ekosounder kalibrasyonu her iin balangcnda ve bitiinde hergn yaplacaktr. Ayrca el ile yaplan iskandil lmleri ile ekosounder lmleri kontrol edilecektir. Ekosounder Dalgalar Frekans Sonar yaplmadan nce deniz dibi malzemesinin yzey lmlerinin doru yaplabilmesi iin malzeme eidine gre lm frekansnn belirlenmesi gerekir.. Eer deniz dibi malzeme akc amurdan oluuyorsa yksek frekansl sonarlar kullanlmaldr. Dorudan Tarayclar Eer ses sonarnn lmlerinden phe ediliyorsa, genellikle yumuak veya yosunlu zeminlerde, direk lm yaplmaldr. Denizin iine daldrlan sonar aleti ile lmler yaplr. lm Koullar lm yaplacak alanda dalgalarn hareketliliinden dolay oluabilecek lm hatalarnn olmamas iin, deniz dalgalarnn sakin olduu gnlerde lm yaplmas arttr. lm Aracnn Hz Eer lmler dzenli bir deniz yapsn gsteriyorsa, lm aralklar 50 m ye kadar karlabilir. Dzensiz olan deniz dibi haritas iin lmler 5 m ye kadar indirilebilir. lm aracnn hzda deniz dibi toporafyasna bal olarak artrlp azaltlabilir. lm aracnn hz dzensiz deniz taban iin 1-1.5 m/san, dzenli deniz taban iin 2.5 m/ san. olmaldr. (Pianc, Report of Working Group 23,2000) lm limitlerinin genellikle yaplacak yapnn yada tarama yaplacak blgenin ana eksenine dik olarak yaplmas gerekir. lm alan yap alann yada tarama yaplacak blgeyi kapsayacak ekilde snrlarn belli olmas iin yeterli bir alan kapsamaldr. Tarama iin tarama malzemesinin dklecei yer ve boaltm blgesi iinde batimetri lmleri yaplmaldr. Su seviyesi Her batimetri lm srasnda su seviyesinin 2.5 cm tolaransla llp ortalama deniz suyu seviyesine gre lm sonularnn dzeltilmesi arttr.

41

2.3.Tarama Tarama ilemleri yapabilmadan nce , tarama yaplacak alandaki batimetri haritalar karlmal ve blgenin jeolojik aratrmalardan sonra tarama yaplacak malzemenin cinsinin bilinmesi gerekmektedir (Tablo 2.3) . Deniz tabannn haritas karldktan sonra tarama yaplacak malzemenin miktar hesaplanacak ve kullanlacak uygun ekipman, malzemeler seilecek ve tarama yaplacaktr.

Tablo 2.3. Deniz Taban sediman snflandrlmas (BS 6349:Part 5:1991)) Sediman eidi Sediman Boyutlar (mm)

Kayalar >200 akllar

ri 200-60 Orta 20-6 nce 6-2

Kum ri 2-0,6

Orta 0,6-0,2 nce 0,2-0,06

Silt ri 0,06-0,02

Orta 0,02-0,006 nce 0,006-0,002 Kil

42

Tablo 2.4. Deniz Tarama Makineleri Uygulama Limitleri (BS 6349:Part 5:1991) Birim Tarama Ekipman eitleri

Parametreler Traylerli

Emme (Trailer Suction)

Emme (Suction)

Kesici (Cutter Section)

Koval (Bucket Wheel)

Sabit Emme (Stationary Suction)

Tutar Kaldrr (Grab Hopper)

Tutar Kaldrr (Grab Pontoon)

Silsile Kepe (Bucket Chain)

Hidrolik Kepe (Hydraulic Backhoe)

Daldra (Dipper)

alabilecei minimum su derinlii

m 4 3 1 3 1.5 3 3 3 2 1.5

alabilecei maksimum su derinlii

m 35 35 35 20 85 45 80 35 25 15

Maksimum dalga ykseklii m 3 2 2 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5

Maksimum kabarma ykseklii m 2 1.5 1 0.6 1 1 1 1 0.7 0.7

Maksimum akm hz knots 3 2 2 2 2 1.5 1.5 1.5 1.5 0.5

Minimum kesme genilii m U 1) U 5 5 U 5 5 10 2 3

Maksimum kesme genilii (Tek geite)

m U U 175 105 U 15 70 200 50 25

Minimum dnme akl m 75 75 U U U 75 U U U U

Minimum su Tketimi m3/h U U 300 350 450 U U U U U

Maksimum Para bykl mm 500 200 500 450 150 450 3500 2500 3000 2500

Maksimum toprak kesme dayanm kN/m2 75 U 500 400 NA 100 300 350 450 500

Maksimum kaya krma gc 1 kN/m2 100 U 30000 10000 NA 500 1000 3000 10000 5000

U : Uygulanamaz Not 1: Maksimum kaya krma gc kayann eidine bal Not 2: Akm hz dnda kalan ksmlarda minimum deerler en kk i makinas maksimum deerlerde en byk i makinas iin geerlidir. Not 3: Rakamlarn hibirisi kesin deerler deildir, fakat bu snrlar dnda kalan uygulamalar zor ve yaygn deildir.

43

Tablo 2.5. Bakm almalar iin nerilen Tarama Aralar (BS 6349:Part 5:1991)

Bakm Taramas Yaplacak Blgelerde Kullanlacak Tarama Aralar Parametreler Standart Traylerli (Standart Trailer)

Hafif Trayler (Light Trailer)







Daldra (Dipper)

Duba Boaltc

Deniz Taban Malzemeleri Gevek Silt 1 1 1 1 2 2 2 2 U 1 Yapkan Silt 1 2 1 1 1 1 1 2 U 1 nce Kum 1 1 1 1 2 2 2 2 U 1 Ortaboy Kum 1 1 1 1 2 2 2 2 U 1 ri Kum 1 2 1 1 2 2 2 1 U 1 alslacak Blgenin Koullar Kapal Blge 3 2 1 1 1 2 2 2 U 1 Kontroll Blge 1 1 1 1 1 1 1 1 U 2 Ak Deniz 1 2 3 3 3 U 3 3 U U Malzemenin Atlaca Yer Kyya atma 2 2 1 1 U 2 2 2 U 1 Dalgalara brakma 1 1 1 1 U U U U U U Ak Denize Dkme 1 1 U U 1 1 1 1 U U Kazlacak Malzeme Miktar

44

Tablo 2.6. Yapm almalar iin nerilen Tarama Aralar (BS 6349:Part 5:1991)

Parametreler Standart Traylerli (Standart Trailer)








Daldra (Dipper)

Duba Boaltc

Deniz Taban Malzemeleri Gevek Silt 1 1 1 1 2 2 2 2 3 1 Yapkan Silt 1 1 1 1 1 1 1 2 3 1 nce Kum 1 1 1 1 2 2 1 2 3 1 Ortaboy Kum 1 1 1 1 2 2 1 2 2 1 ri Kum 1 1 1 12 1 1 2 2 1 akl 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 Gevek Kil 1 2 3 1 1 2 1 2 2 1 Orta Sertlikteki Kil 2 3 3 2 2 2 1 1 2 2 Sert Kil 3 U 3 2 3 3 1 1 1 3 Kayalar U U 3 3 3 2 2 1 1 U Cok Zayf Kaya 3 U 1 2 3 3 2 1 1 3 Zayf Kaya U U 1 3 U U 3 1 1 U Orta Zayflktaki Kaya U U 1 U U U U 1 2 U nceden lenmi Kaya 2 U 3 U 3 2 2 1 1 U alslacak Blgenin Koullar Kapal Blge U 3 1 1 1 1 1 1 1 1 Kontroll Blge 1 1 1 2 2 1 2 1 2 3 Ak Deniz 1 2 3 3 3 3 3 2 3 U Malzemenin Atlaca Yer Kyya atma 1 2 1 1 U U U U U 1 Dalgalara brakma 1 1 2 1 U U U U U U Ak Denize Dkme 1 1 3 3 1 1 1 1 1 U Kazlacak Malzeme Miktar

45

Tablo 2.7. Arazi Oluturma ve/veya Ky Dzenleme almalar iin nerilen Tarama Aralar (BS 6349:Part 5:1991)

Arazi Oluturma ve/veya Ky Dzenleme Yaplacak Blgelerde Kullanlacak Tarama Aralar









Daldra (Dipper)

Duba Boaltc

Deniz Taban Malzemeleri nce Kum 1 1 1 1 U 2 2 2 3 1 Ortaboy Kum 1 1 1 1 U 2 1 1 3 1 ri Kum 1 2 1 1 U 2 1 1 3 1 akl 1 3 1 1 U 2 1 1 3 1 ri Yuvarlak akl 2 U 2 2 U 2 2 1 2 3 ok Zayf Kaya 3 U 1 2 U 3 2 1 1 3 Zayf Kaya U U 2 3 U U U 1 3 U alslacak Blgenin Koullar Kapal Blge U 3 1 1 U 1 2 2 2 2 Kontroll Blge 1 1 1 1 U 1 1 1 1 1 Ak Deniz 1 3 3 3 U U 3 3 3 U Malzemenin Yerletirilme Metodu Direk Dkme 3 2 U U U 1 1 1 1 U Direk Pompalama U U 1 1 U U U U U 1 Tama ve pompalama 1 2 U U U 2 2 2 3 U

Dkme ve pompalama 1 1 U U U 1 1 1 1 U

Kazlacak Malzeme Miktar

46

Tablo 2.8. Kaya Krma ve Tarama Yaplacak Blgelerde Kullanlacak Tarama Aralar(BS 6349:Part 5:1991) Kaya Krma ve Tarama Yaplacak Blgelerde Kullanlacak Tarama Aralar









Daldra (Dipper)

Duba Boaltc

Deniz Taban Malzemeleri ok Zayf Kaya U U U U 1 2 2 1 1 1 Zayf Kaya 2 U U U 1 3 3 2 1 1 Orta Zayflkta Kaya 2 U U U 1 U U 3 3 2 Krlm Kaya U 1 1 2 2 3 3 2 1 1 alslacak Blgenin Koullar Kapal Blge 1 1 3 U 2 2 1 2 1 1 Kontroll Blge 2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 Ak Deniz 3 3 1 1 2 3 3 2 3 2 Malzemenin Atlaca Yer Kyya atma U U U U 1 1 U U U U Dalgalara brakma U U U U U U U U U U Ak Denize Dkme U U U 1 2 2 1 1 1 1 Kazlacak Malzeme Miktar

47

Kayalk Deniz Tabannda Tarama Kaya taramalar maliyeti en yksek olan tarama eididir. Baz durumlarda kayann patlatma yolu ile krlmasna gerek kalmadan, baz tarayclar kayann zelliine gre nceden ilemeye gerek kalmadan etkili olarak kullanlabilir. (BS 6349:Part 5: 1991) Bakalam kayalar ve koral (coral) kayalklar genellikle ilem yaplmadan taranabilir fakat doal ve metamorfik kayalar iin genellikle ilem grmeden tarama ilemi yaplmaz. Ayrca kaya tabakasnn kalnl, d artlardan etkilenip etkilenmedii, krkl bir yapya sahip olup olmad ve dayanm kayann taranabilirliini belirler. Kayalarn n ilemesi Kayalar krma, paralama, blme, yzeyden patlatma veya oyuk ap dinamitler patlatma kayalarn taranabilirliini salar. Krma metodu ile deniz aracndan ar bir ubuk braklr. Bunu yaparken arln kaya parasnn zerine dik olarak dmesi salanmaldr.Kayann deniz tabannda ucu sivri olan ekipmanlar ile krlp pompalanmasda bir yntem olarak kullanlabilir. Kayalarn patlatclar aracl ile blnmeside sz konusu olabilir.Yzeyden patlama da etkin yntemlerden biridir. Patlatmada oluan deniz dalgalar kayann parcalanmasnada neden olur. Delme ve patlatma metodu ise en ok kullanlan yntemlerden biridir. Yzeyden dubalarla yada ulalamayan yerlerden dalglarla yaplan delme ilemlerinden sonra yerletirilen patlayclar ayn anda yada sra ile patlatlarak kayalarn taranabilecek boyutlara gelmesi salanr. Tarama Toleranslar Altta verilen faktrler tarama iinin toleransn etkiler.

Dalgalarn ykseklii, kabarmas ve frekans Tarama yaplan malzemenin cinsi Taraycnn bykl ve cinsi Tarama arac personelinin tecrbesi Tarama derinlii ve derinlik len ekipman Gel-git yada rmak akmlarnn hz

Tarama yaplacak blge deniz ulam iin kullanlacaksa, tarama toleranslar azaltlabilir yada belli bir alt ve st limit deerleri belirtilecektir. st limitin stnde kalan btn malzemelerin temizlenmesi istenecek ve alt limitin altnda fazla tarama yaplmamas istenecektir. Deniz trafiinin salanmas iin yaplan taramalarda, tarama yapldktan sonra deniz taban batmetri lmleri yaplacaktr. Deniz ii ev taramalarnda, zellikle derin blgelerde, toleranslarn salanmas ok daha masrafl ve zaman alc olabilir. Bu durumlarda ar tarama kanlmaz olacaktr. Eer kanal iin tarama yaplacaksa fazla tarama, bir sonraki bakm iin yaplacak taramann ertelenmesi anlamna gelir.

48

Tablo 2.9. Deiik Malzeme ve Deniz Koullarna Bal Olarak Dikey Hata Paylar(BS 6349:Part 5:1991)









Daldra (Dipper)

Deniz Taban Malzemesi mm mm mm mm mm mm mm mm mm

Gevek Silt 200 200 200 200 200 200 200 150 200 Yapkan Silt 300 300 150 150 250 250 150 150 150 nce Kum 200 200 150 150 200 200 150 150 150 Orta Boyut Kum 200 200 150 150 200 200 150 150 150 akl 200 200 150 150 200 200 150 150 150 Gevek Kil 250 250 150 150 250 250 150 150 150 Orta Sklktaki Kil 300 300 150 150 300 300 150 150 150 Kat Kil 250 250 150 150 250 250 200 150 200 ok Zayf Kaya 300 U1) 300 250 U 300 300 350 300 Zayf Kaya U U 300 250 U 350 300 350 300 Orta Zayflktaki Kaya U U 300 U U U U 350 350 lenmi Kaya 350 U 350 350 350 350 350 350 375 Deniz Koullarna Gre Hata Ayarlamas Kapal Blge Kk Duba 125 150 150 150 175 175 100 100 100 Orta Byklkteki Duba 700 150 125 125 150 150 100 100 100 Byk Duba 75 150 100 150 150 150 75 75 - Ak Deniz Kk Duba 300 350 U U 500 U U U U Orta Byklkteki Duba 250 350 350 350 400 400 350 300 300 Byk Duba 200 350 300 300 350 300 300 250 350 Akmlar Orta iddetli (0.5 m/s) 0 0 0 0 100 100 0 0 0 iddetli (1.0 m/s) 100 100 50 50 200 200 100 0 0

U Uygulanamaz Not 1 - Hata Paylar + veya Not 2 Deniz koullarndan kaynaklanan hatalar Deniz Taban Malzemesi hatalarna eklenecektir Not 3 Kesin hatapaylar olmamakla birlikte alt snr olarak verilmeleri halinde yapmda sorluk kabilir.

49

Tablo 2.10. Deiik Malzeme ve Deniz Koullarna Bal Olarak Yatay Hata Paylar(BS 6349:Part 5:1991)









Daldra (Dipper)

Deniz Taban Malzemesi mm mm mm mm mm mm mm mm mm Gevek Silt 2500 2000 500 500 500 500 500 250 500 Yapkan Silt 2500 2500 500 500 500 500 500 250 500 nce Kum 2500 2000 500 500 500 500 500 250 500 Orta Boyut Kum 2500 2000 500 500 500 500 500 250 500 akl 2500 2000 500 500 500 500 500 250 500 Gevek Kil 2500 2500 500 500 700 700 500 250 500 Orta Sklktaki Kil 2500 2500 500 500 700 700 500 250 500 Kat Kil 2500 2500 500 500 700 500 500 250 500 ok Zayf Kaya 2500 U 500 500 U 700 700 700 700 Zayf Kaya U1) U 500 500 U 800 600 600 600 Orta Zayflktaki Kaya U U 600 600 U U 700 800 700 lenmi Kaya 2500 U 1000 800 1000 1000 1000 700 800 Deniz Koullarna Gre Hata Ayarlamas Kapal Blge Kk Duba 500 700 700 700 1000 700 700 400 400 Orta Byklkteki Duba 500 700 500 500 1000 500 700 350 350 Byk Duba 500 700 500 500 1000 500 700 350 300 Ak Deniz Kk Duba 2000 2500 U U 2000 U U U U Orta Byklkteki Duba 1750 2500 1000 1000 1750 1500 1500 700 1000 Byk Duba 1500 2500 1000 1000 1750 1500 1500 700 700 Akmlar Orta iddetli (0.5 m/s) 1000 1500 500 500 1500 1000 1000 200 300 iddetli (1.0 m/s) 2500 3000 1500 1800 3000 2000 2000 700 700 U Uygulanamaz Not 1 - Hata Paylar + veya Not 2 Deniz koullarndan kaynaklanan hatalar Deniz Taban Malzemesi hatalarna eklenecektir Not 3 Kesin hatapaylar olmamakla birlikte alt snr olarak verilmeleri halinde yapmda zorluk kabilir.

50

ev Taramas Deniz ii ev oluturulmas iin yaplacak taramalarda, ev yapm iin deiik metot uygulanabilir.

Dikine kesilen bir tabakann su akm ile doal bir eim oluturaca hesaplanarak ev as dorultusunda basamak eklinde kesim oluturarak, doal eim

olumasna yardmc olma. Basamak ykseklii en az 0.75 m en fazla 2.5 m olacaktr. Taraycnn ayn anda ev as dorultusunda hem dikey hem yatay hareket

ettirilmesi ile oluturulabilir. Fakl zemin tiplerine gre tarama srasnda oluabilecek yaklak ev eimleri Tablo 2.11te

verilmitir.

Tablo 2.11. Zemin Tiplerine Gre ev Alar ev As Zemin Tipi Durgun Su Hareketli Su

Kaya Hemen hemen dik Hemen hemen dik ok Youn Kil 450 450 Youn Kil 400 350 Kumlu Kil 250 150 Kaba Kum 200 100 nce Kum 150 50 amur ve alvyon 100 ila 10 50 yada daha az

Tarama Malzemesinin Dklmesi Tarama malzemesi denize dkme, akntya brakma, yada boru hatlarnn yerletirilmesi gibi ilerde alan ukurun yanna dklmesi eklinde olabilir. Tablo 2.12 de gsterildii gibi deiik dkm eitleri tercih edilebilir. Dklecek taranan malzemede evreye zarar verecek maddeler bulunmas durumunda evre Bakanlnn onayndan sonra dkm tipi ve yeri seilecektir.

51

Tablo 2.12. Tarama Malzemeleri Dkm eitleri Tip 1 Tip 2 Tip 3 Tip 4 Tip 5 Tip 6 Tip 7 Tip 8 Tip 9

Dkm Alan zellii

Basamak Oluumu

Deniz Tabannda Dogal ykselti

Deniz Tabannda Tmsek

Su ii Berm Oluumu Yapay Atol

Yapay Ada/Burun

Gl, nehir ii ykselti

Gl, nehir ii ada/burun

Karada styap oluumu

Dkm eidi Su ii Dkm Su ii Dkm

Su ii Dkm

Su ii Dkm

berm yapm, su ii dkm, limitli dkm

Berm yapm, su dkm, snrlanm dkm

Su Dkm Su Dkm Toprak Dkm

Dkm Malzemesi Depolamaekli

Yatay Hareket Yok

- - Yatay Hareket YokLimitli dkm Limitli dkm Limitli dkm Limitli dkm Limitli dkm

st Koruma rts

st Kapal su dkm

st Kapal su dkm Alt rt

st Kapal su dkm

Kullanma Ynelik Fonksiyonlar

Var Var Var

Notlar Tip 1 ve 5, Tip 7 iinde geerlidir

52

2.4. Genel Kaz ve Dolgu leri Kuruda kaz : Yklenici, kaz ukurlarn kuruda tutmak iin gerekli pompa gcn kuracak ve gerektiinde zaman devaml olarak pompaj yaplmasn salayabilmek zere pompalar ve yedek tahrik gc bulundurulmak suretiyle btn gerekli tedbirleri, Kontrol Mhendisinin talimat gereince doldurulacaktr. Yklenici Kontrol Mhendisini tatmin edecek ekilde btn kaz ukurlarnn kenarlarna kenarlarn gmesine ve zaman dahilinde herhangi bir harekete mani olmaya yeterli olan ister ahaptan, ister elik palplantan veya uygun bulunan dier ekillerde destekler tertip edecektir. Btn destekler bu hususta Kontrol Mhendisi tarafndan onaylanan zamanlarda ve Kontrol Mhendisinin onaylayaca ekilde kartlacaktr. Kaz ukurlar planlarda belirtilmi olan ve Kontrol Mhendisinin verecei talimat erevesindeki, genilik, uzunluk,derinilik ve evlerde yaplacaktr. Kaz ukurlarnn tabanlarnn beton yaplara temel zemini tekil edecei yerlerde 25cm kalnlnda bir kaz tabakas bozulmam olarak braklacak ve bu tabaka ancak beton dklecei zaman kazlp kaldrlacaktr. Buna ramen beton tabakalar iin yaplan kaznn planlarda gsterilmi olan veya Kontrol Mhendisinin talimat erevesindeki kotlardan daha aa seviyelere inmesi halinde, fazla kazlan miktarlar eer talep ediliyorsa betonla veya Kontrol Mhendisinin uygun grecei dier elverili malzemeyle doldurulacaktr. Bu gibi fazla beton veya dolgulara bir bedel denmeyecektir. Beton kaz ukurlarnn yanlarna dklmesine izin verilen veya bu hususta talimat verilmi olan yerlerde, kaz ukurlarnn tabanlarnn belirtilen snrlar dnda kazlmas hali iin geerli hkmler tatbik edilecektir. Kaz ukurlar tabanlar ve yanlar Kontrol Mhendisini tamamen tatmin edecek ekilde dzenlenip dzeltilmeden evvel hi bir ekilde kaz ukuru taban ve yanlarna beton konmayacaktr. Betonarme betonu dklecek olan yerlerde ve aksi belirtilmi olan veya Kontrol Mhendisi tarafndan bu hususta talimat verilen yerlerde, kaz ukurunun yzeyi 8 cm kalnlnda belirtilen ekilde zayf bir kitle betonu tabakasyla bitirilecektir. Kontrol Mhendisinin verecei talimata gre, kazdan karlan malzeme ya rhtm arkas veya sahalarn dolgusu iin kullanlacak veya bu amala kullanlmak zere depo edilecek veya antiye yerinden uzaklatrlarak baka yerlere dklecektir. Kazlarak elde edilecek olan her eit malzeme darenin mal olacaktr. Herhangi bir belirli kazya balamadan evvel Yklenici bu kaz iine ait tekliflerini bildirecek ve Kontrol Mhendisi de plan ve maksada uygun olan ana hatlar tespit edecektir. Kaz miktar, bu suretle tayin edilmi kaz ukurunun snrlar arasnda kalan net hacim olarak llendirilecektir. Kaz iinin bedeli, baka kalem ilere ait birim fiyatlara dahil deilse, birim fiyat cetvelindeki buna uygun birim fiyatlar zerinden denecektir. Birim fiyat cetvelinde belirtilen kaz birim fiyatlarnn pompaj, destek ve kaplama v.b her eit tm masraflar kapsad kabul edilecektir. Yerinde braklan destek ve kaplamalar iin

53

Kontrol Mhendisinin talimatna uyularak yerinde braklmlarsa Kontrol Mhendisinin tesbit edecei fiyatlar denecektir. Ancak Yklenicinin, artnamelerde veya planlarda belirtilen hususlar veya Kontrol Mhendisinin verdii talimat yerine getirmekteki ihmali yznden Kontrol Mhendisinin bu gibi malzemeyi yerinde brakmaya lzum grm olmas hali, bundan mstesnadr. Su altnda kaz: Kaz, mmkn olduu kadar belirtilen veya planlarda gsterilen veya Kontrol Mhendisi tarafndan verilen talimat erevesindeki profiller ve seviyelere yakn yaplacak ve bu gibi profil veya seviyelerin iinde bulunan btn malzeme kesinlikle kazlarak kaldrlacaktr. Mevcut zemin yzeyi , herhangi bir kaz iine balamadan evvel plankoteler yaparak Kontrol Mhendisi ile Yklenici arasnda anlamaya varlmak suretiyle saptanacaktr. Tamamlanm kazlar herhangi bir anroman veya beton dklmeden nce veya kazlan yzey herhangi bir ekilde kaplanmadan nce lmler alnarak kontrol edilecek ve Kontrol Mhendisi tarafndan uygun grlecektir. Yzeylerin plankotesi iin veya kontrol edilmesinin gerekecei hususunda Yklenici, Kontrol Mhendisini nceden haberdar edecek, plankote ve kontrol ilemleri iin kolaylk gsterecek, ii vesaireyi temin edecektir. Kazlmak suretiyle elde edilmi olan malzeme Kontrol Mhendisinin karar verecei ekilde, ya gtrlp dklecek veya baka yerlerde dolgu olarak kullanlacaktr. Rhtm arkas dolgular: Uygun grlen kazdan kan malzeme antiyede depo edilecek ve gereken yerlerde rhtm arkas dolgusu olarak kullanlacaktr. Rhtm arkas dolgusu svlamaya olanak vermeyecek malzeme olacak ekilde projesinde gsterildii gibi kalnl 40 cm yi amayan tabakalar halinde konacak , iyice tokmaklanarak sktrlacak , konsolide edilecek, dolgu sulandnda konsolidasyon daha iyi oluyorsa, dolgu ilemi esnasnda sulanacaktr. Dolgu: Kontrol Mhendisi tarafndan izin verilmi olan yerler dnda btn dolgular bu ie elverili malzemeden olacak ve uygun bir tarzda konularak tamamen konsolide edilcektir. Btn bu ilemler Kontrol Mhendisince kabul edilir bir ekilde olacaktr. Kontrol Mhendisi tarafndan uygun grld takdirde kaz malzemesi dolgu malzemesi olarak kullanlabilicektir. Bakm mddetinin sonuna kadar dolgularda meydana gelebilecek btn oturmalardan Yklenici sorumlu olaca gibi bunlar dzeltmekle de gene Yklenici ykmldr. Dolgunun ayr olarak lld yerlerde dolgular yerine konmu ve konsolide edilmi dolgunun hacmi olarak llenecektir.

54

Genel dolgu ileri: Dolgu taramadan kacak malzeme, Kontrol Mhendisinin uygun grd bir mahalden temin edilecek ariyet dolgu malzemesi veya ocak art kategorilerine ayrlmam ta veya ocaktaki kategori fazlas malzeme ile tabaklar halinde serilmek, gerekirse sulamak ve sktrmak suretiyle tekil edilecektir. Btn dolgu ilerinde sonradan yaplacak drenaj, kaplama, tesisat vs. gibi iler gznne alnarak dolgu st kotlar buna gre saptanacaktr. Dolgu st kotlarnda oturmalardan sonra tolerans 5 cm dir. Mevcut zemin kotlar, Yklenici iyerini teslim ald zaman bir kereye mahsus olmak zere kesin olarak rperlere balanmak suretiyle kontrollkle birlikte saptanacaktr. Dolgu st kotlarndaki tolerans 5 cm dir Mevcut zemin kotlar, yklenici iyerinin teslim ald zaman bir kereye mahsus olmak zere kesin olarak rperlere balanmak suretiyle kontrollukla birlikte saptanacaktr. Dolgu hesabnda bu kotlar esas olarak alnacaktr. Rhtmlar ve dalgakranlarn arkasndaki anroman ve tkama dolgular yapldktan sonra alnan kesin kesitler dolgu hesab iin esas kabul edilir. Ayrca yaplacak dolgu miktarlar, dolgu yaplacak yerlerdeki lmelerle saptanr. Dolgu hesab net hacim zerinde yaplr. Zeminde veya dolgu malzemesindeki oturmalar dikkate alnmaz. Yklenici, kendi alma program gerei olarak herhangi bir yerde dolgu malzemesi deposu yaparsa bunu srmek iin yapaca masraf karl ayrca bir bedel denmez.

55

2.5. Ta Dolgu Dalgakranlar ve Tahkimatlar Dalgakranlarn yapmnda kullanlacak yntemler dalgakrann eidine gre deiir. lkemizde en ok kullanlan dalgakran yaplarnn yapm esaslar bu balk altnda anlatlacaktr. Dolgu leri (ekirdek, Filtre ve Koruma Tabakalar) Dalgakran ve tahkimat anroman plan ve projelerde gsterilen ekil ve boyutta belirtilmi olan kategorideki talardan oluacaktr. Tadolgu dalgakranlar genellikle taocaklarndan alnan deiik boyutlardaki kayalarla yaplr. Kayalarn seiminde malzeme blmnde verilen artlara uygun kayalar kullanlacaktr. Kaya ocann gelitirilmesinde ve patlatma metodunun seiminde deiik boyuttaki kayalarn elde edilebilmesi iin zen gsterilmelidir. Plan yaplrken ocaktan yapm alanna kadar olan yollarda, tama, seim ve ilemenin yaplmas ve depo alanlar dikkate alnacaktr. Projesine gre dalgakran malzemesinin yerletirilmesi dorudan kamyonlarla malzemenin dklmesi veya vinler yardmyla yerletirilmesiyle yaplr. Yapnn yerine ve zelliine gre denizdende dalgakran inaat yaplabilir. Dorudan doldurmada malzemenin segregasyona uramas mmkndr, iri paralar altta ve kk paralar da stte kalarak homojen olmayan bir yap olutururlar. Karadan yaplan dolgu ilerinde yapnn yapm srasnda dalga etkisi altnda erozyonuna uramas kanlmaz olur. Btn bu dezavantajlara ramen karadan yaplan yapm ekonomik olmas nedeniyle tercih nedenidir. Herbir tabakann yz ortalama olarak projede belirtilmi olan yzeyden; 2 tona kadar olan kategorilerde 0.5 m den; 2 ton dan yu

20100416_095948_10288_1_10315,environmental batch plant

Documents