2008 gök olaylarý yýllýðýtug.tubitak.gov.tr/sites/images/tug/goy_2008.pdfyolunu açtý,...

TT ÜÜ BB ÝÝ TT AA KK UU LL UU SS AA LL GG ÖÖ ZZ LL EE MM EE VV ÝÝ

2008Gök Olaylarý Yýllýðý

T U G

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa

1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31

OCAK

2008 Takvimi ve Ay’ýn Evreleri


1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31


1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 23

24/31 25 26 27 28 29 30


1 2 3 45 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31


1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1715 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30


1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29


1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31


12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 22

23/30 24 25 26 27 28 29


1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30 31


1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 30


1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1715 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30

2

MART

MAYIS

TEMMUZ

EYLÜL

ÞUBAT

NÝSAN

HAZÝRAN

EKÝM

AÐUSTOS

KASIM

ARALIK

Yeniay Ýlkdördün Dolunay Sondördün

3

1892’den beri bilinen HolmesKuyrukluyýldýzý, Mars ile Jüpiter ara-sýnda elips biçimli bir yörüngededolanýyor. Holmes’un parlaklýðýndave büyüklüðünde, 25 Ekim 2007’deaniden beklenmedik bir þekilde artýþoldu ve kuyrukluyýldýz çýplak gözlebile seçilebilecek kadar parlak halegeldi.

Holmes’in belirgin bir kuyruðuyok; buna karþýn baþ kýsmý çok ge-niþlemiþ durumda. Holmes kuyruk-

luyýldýzýný çýplak gözle görebilmekiçin, ýþýk kirliliðinden biraz uzaklaþ-mak gerekiyor. Kuyrukluyýldýzý birdürbünle görmekse çok daha kolay.Kuyrukluyýldýzý gökyüzünde bulmakiçin, yukarýdaki haritadan yararla-nýlabilir.

Holmes Kuyrukluyýldýzý Güneþ’tenve bizden giderek uzaklaþýyor. An-cak, en azýndan yýlýn ilk birkaç ayýboyunca görülebilecek kadar parlakolacaðý düþünülüyor.

Göktaþý Etkin olduðu En etkin En yüksekyaðmuru zaman aralýðý olduðu tarih sayý/saatDörtlük 1 – 5 Ocak 3 – 4 Ocak 120Lir 16 – 25 Nisan 22 Nisan 18Eta Kova 19 Nisan – 28 Mayýs 5 – 6 Mayýs 70+Delta Kova 12 Temmuz – 19 Aðustos 27 Temmuz 20Perse 17 Temmuz – 24 Aðustos 12 – 13 Aðustos 100Orion 2 Ekim – 7 Kasým 21 Ekim 30Aslan 10 – 23 Kasým 17 – 18 Kasým 20+Ýkizler 7 – 17 Aralýk 13 – 14 Aralýk 120Büyük Ayý 17 – 26 Aralýk 22 Aralýk 10

Göktaþý Yaðmurlarý

Holmes Kuyrukluyýldýzý

2008’in Önemli Gök Olaylarý

17/P Holmes Kuyrukluyýldýzý17.11.2007E. Derman, G. Gökay

4

Tam tutulma þeridi, Kanada'nýnkuzey kýyýlarýnda baþlayacak. Asyakýtasýnýn kuzeyinden girerek ve ortaAsya'yý boydan boya geçerek Çinkýyýlarýna kadar devam edecek. Tamtutulma, Kanada'nýn kuzeyindeTürkiye saatiyle 11:23’te gözlen-meye baþlanacak ve Çin sýnýrlarýiçinde 13:20’de yeryüzündenayrýlmýþ olacak.

Tam tutulma, þeridin üzerindekibir noktada en fazla 2,4 dakika süre-cek. Bu süre diðer yerlerde dahakýsa olacak. Tutulma hattý üzerindebazý yerlerde Ay'ýn gölgesi 237 kmgeniþlikte bir daire þeklinde ve saat-te 1.850 km’lik hýzla hareket edecek.

Ülkemizden tam tutulma gözle-nemeyecek. Sadece, Güneþ'in %7gibi çok küçük bir bölümü Aytarafýndan örtülmüþ olarak, birparçalý Güneþ tutulmasý þeklinde

çok kýsa süre gözlenebilecek. Parçalý tutulma sýrasýnda

Güneþ’in çok küçük bir bölümüörtüleceðinden, ancak tutulmagözlükleriyle, tam zamanýndabakýlýrsa bu örtülme fark edilebile-cek. (Güneþ'e çýplak göz ile bakýlma-masý gerektiðini unutmamalýyýz.)

Ülkemizden görülemeyecek.Güney Kutup Bölgesi ve Avustral-

ya'da parçalý tutulma þeklindegözlenebilecek.


1 Aðustos 2008 - Tam Güneþ Tutulmasý

7 Þubat 2008 - Parçalý Güneþ Tutulmasý

Tam TutulmaÞeridi

Yer

karþýkonum

Güneþ üstkavuþum

altkavuþum

Ýç gezegen yörüngesi(Merkür, Venüs)

Dýþ gezegen yörüngesi (Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün)

kavuþum

en büyük uzaným

Karþýkonum: Gezegen - Yer - Güneþ diziliþi.Altkavuþum: Yer - Gezegen - Güneþ diziliþi.Üstkavuþum: Yer - Güneþ - Ýç Gezegen diziliþi.Kavuþum: Yer - Güneþ - Dýþ Gezegen diziliþi.En büyük uzaným: Ýç gezegenin Güneþ’le en büyük görünür

uzaklýðý.Enberi: Ay’ýn Yer’e en yakýn olduðu konum.Enöte: Ay’ýn Yer’e en uzak olduðu konum.Günberi: Yer ve diðer gezegenlerin Güneþ’e en yakýn

olduklarý konum.Günöte: Yer ve diðer gezegenlerin Güneþ’e en uzak

olduklarý konum.

Ay ve Gezegenlerin Konumlarýyla Ýlgili Bilgiler:

5

Ay, saat 21:23’te Yer’inyarýgölge (penumbra) konisi içine;22:36’da tamgölge konisine girme-ye baþlayacak. Bu tutulmada Aytamgölge konisinin içine tamamengirmeyecek. Saat 00:10 da tutulmaortasýnda Ay'ýn görünen yüzeyininbüyük bir bölümü tamgölge konisiiçinde olacak ve daha sonra gölgeazalmaya baþlayacak.

Parçalý tutulmalarda, tutulmaortasýnda bile Ay'ýn yüzeyinde tamtutulmada olduðu gibi büyük birkararma ve kýzarýklýk görülmez.Sadece tam gölge konisi içindekalan kýsmýnda kararma ve hafifkýzarýklýk gözlenir. Ay'ýn tam gölge

konisi ile örtülmeyen ve aydýnlýkolan kýsmýn parlaklýðý bu kararmayýçok iyi görmemizi engeller.

20/21 Þubat geceyarýsýndansonra saat 02:35’te Ay Yer’inyarýgölge (penumbra) konisi içinegirmeye baþlayacak. Yarýgölge ko-nisi içindeyken belirgin bir parlaklýkazalmasý gözlenmez. 03:43’teysetamgölge (umbra) konisine girmeyebaþladýðýnda doðudaki kenardakararma gözle farkedilebilecek.

Saat 05:26’da tam tutulmaortasýnda olacak ve Ay’ýn tamamýnayakýný kýzýl-bakýr renkte görünecek.Ay'ýn tamamýnýn tam gölge koni-sinde kalýþý 05:01 - 05:52 saatleriarasýnda yaklaþýk 50 dakika sürecek.07:09’daysa tam gölge konisindentamamen çýkmýþ olacak.

Tam tutulma sýrasýnda güneþýþýðýnýn kýrmýzý renkteki uzun dal-

gaboylarý, öteki görünür dalgaboy-larýna göre, Yer atmosferinde enfazla kýrýlmaya uðrar ve Ay yüzeyinekadar ulaþýr. Ay, buna baðlý olaraktam tutulma süresince bakýrrenginde görünür.


21 Þubat 2008 - Tam Ay Tutulmasý

16 Aðustos 2008 - Parçalý Ay Tutulmasý

08:17

Tamgölge

Yarýgölge

Yarýgölge

Tamgölge

02:5701:45

00:1022:36

21:23Yarýgölge

Yarýgölge

05:2605:00

03:4302:35

TUTULUM(Ekliptik)

TUTULUM(Ekliptik)

07:0905:52

6

Birleþmiþ Milletler'in 62. GenelKurulu, 20 Aralýk 2007 tarihli toplan-týsýnda 2009 yýlýný, DünyaAstronomi Yýlý (DAY 2009) ilan etti.Uluslararasý Astronomi Birliði’nin(IAU) bir giriþimi olan DünyaAstronomi Yýlý teklifi, BirleþmiþMilletler'e Galileo Galilei'nin ülkesiÝtalya tarafýndan sunulmuþtu.Türkiye de bu teklifi desteklemiþti.

2009 Dünya Astronomi Yýlý ileGalileo Galilei'nin gökyüzüne ilk kezteleskopla bakmasýnýn 400.yýldönümünü kutluyoruz. Bu olayastronomide birçok þaþýrtýcý keþfinyolunu açtý, bilimsel devrimi tetik-leyip dünya görüþümüzü derindenetkiledi. Bugün, hem yeryüzündehem de uzaydaki teleskoplarla, 24saat boyunca tüm dalgaboylarýndagözlemler yaparak evreni keþfetme-ye devam ediyoruz.

Evrenin kökeninin aranýþý, tümDünya vatandaþlarýnýn paylaþtýðý birmiras. Astronomi, bu arayýþ içinde,binlerce yýldýr, deðiþik ülkelerden,farklý yaþlardan ve kültürden insanýnbirlikte çalýþýp ürettikleri, barýþçýl biramaca hizmet eden küresel iþbirliði-ni temsil ediyor. Bu baðlamdaastronomi, ayný zamanda biliminuluslararasý iþbirliðine nasýl bir katký-da bulunabileceðini gösteren klasikbir örnek.

Astronominin ilham ve heyecanveren keþifleri insanlýða bir çokdeðerli kültür, bilim ve teknoloji kay-naðý sunuyor. Ýnsanlar astronomininve temel bilimlerin günlük hayatýmý-za olan etkisini ve bilimsel bilgininnasýl daha eþitlikçi ve barýþçýl birtopluma katkýda bulunacaðýnýn farký-na varmalý. Tüm insanlarýn, evren-deki ye-rimizi gündüz ve gecegökyüzüne bakarak yeniden keþfet-mesine ve kiþisel merakla keþfi biraraya getirmesine yardýmcý olmakDAY 2009'un vizyonunu oluþturuyor.

DAY 2009, "Evren sizi bekliyor"çaðrýsýyla, özellikle gençler arasýndadünya çapýnda bir ilgiyi canlandýr-mayý; kiþisel keþfin heyecanýný, bil-imsel metodun deðerini, evren vebizim evrendeki yerimiz hakkýndakitemel bilgileri paylaþmanýn keyfiniaþýlamayý amaçlýyor. DAY aktivite-lerinin belki de en önemli özelliði,her katýlana teleskopla bir gökcis-mine bakma fýrsatý verilecek olmasý.

DAY 2009 aktiviteleri hem küre-sel hem bölgesel olarak gerçekleþe-cek. Her ülkede belirlenen ulusalodak noktalarý, DAY 2009 aktivite-lerini oluþturuyor ve yürütüyor. Bunoktalar, profesyonel ve amatörastronomlar, bilim merkezleri veeðitimciler arasýnda iþbirlikleri oluþ-turup, 2009 için hazýrlanýyor.

Evren Sizi Bekliyor...

Haberler...

7

Türkiye'de bu iþlevi UluslararasýAstronomi Birliði'nin üyesi olanTürk Astronomi Derneði üstleniyor.2007 sonuna kadar 93 ülke ve 14organizasyon DAY 2009'un birparçasý olmak için baþvurdu.

DAY 2009'la ilgili daha fazla bilgi için:http://www.astronomy2009.orghttp://www.astronomi2009.org (Türkçe)DAY2009 Tek Odak Noktasý:M. Ali Alpar, Türk Astronomi Derneði BaþkanýTel: (216) 483 9708E-posta: [email protected]

XVI. Ulusal Astronomi Kongresi(UAK) ve V. Ulusal ÖðrenciAstronomi Kongresi (UOAK), 1-6Eylül 2008 tarihleri arasýndaÇanakkale Onsekiz Mart Üniversite-si’nde (ÇOMÜ) düzenlenecek.Toplantý, 31 Ekim 2007 tarihindearamýzdan ayrýlan Prof. Dr. ErdalÝnönü'nün anýsýna ithaf ediliyor.

Deðerli bilimci, düþünür, yazarve siyasetçi Prof. Dr. Erdal Ýnönü,astronomi ve uzay bilimlerine herzaman ilgi duymuþ, ülkemizde bili-min ve bilimsel düþünceningeliþmesi ve yerleþmesi onun gün-deminde öncelikli bir yere sahipolmuþtur. TÜBÝTAK UlusalGözlemevi'nin kuruluþunun her aþa-masýnda gerekli desteklerin saðlan-masýnda ilgisini hiç esirgemeyenErdal Ýnönü, kongrenin açýlýþýndabilimsel katkýlarýyla anýlacak.

Kongreye bildiri ve/veya posterile katýlmak isteyenlerin, Ýnternetsitesinde ilan edilen yazým kurallarý-na uygun Türkçe/Ýngilizce özetlerini30.06.2008 tarihine kadar Dr. VolkanBAKIÞ'a e-posta yoluyla "Kongre

Tebliði" veya "Kongre Posteri" konubaþlýðý altýnda iletmeleri gerekiyor.

Ýletiþim:Araþ.Gör.Dr. Volkan Bakýþ Tel: (286) 218 00 18 Dahili: 1820 e-posta: [email protected] http://physics.comu.edu.tr/caam/uak2008

XVI. Ulusal Astronomi Kongresi ve V. Ulusal Öðrenci Astronomi Kongresi

Haberler...

8

Merkür: Güneþ'e en yakýn geze-gen olan Merkür'ün yörüngesiüzerindeki hareketi süresinceGüneþ'e olan açýsal uzaklýðý fazladeðildir. Bunun sonucu olarakGüneþ doðmadan önce doðuufkunda, Güneþ battýktan sonra Batýufkunda kýsa süre gözlenebilir.Güneþ'ten açýsal uzaklýðýnýn(uzanýmý) en büyük olduðu tarihlereyakýn günler, en uygun gözlemzamanlarýdýr. Bu günler dýþýnda günaðarmasý veya kararmasý sýrasýndaçok zor gözlenir.

Merkür, 22 Ocak (19o), 14 Mayýs(22o) ve 11 Eylül (27o) tarihlerindeen büyük doðu uzanýmda olacak vebu tarihlere yakýn günlerde akþamGüneþ battýktan sonra batý ufkundagörülecek. 3 Mart (27o), 1 Temmuz(22o) ve 22 Ekim (18o) tarihlerindeise en büyük batý uzanýmda olacakve bu tarihlere yakýn günlerdesabah Güneþ doðmadan öncedoðacak ve doðu ufkunda kýsa süregözlenebilecek. 6 Þubat, 7 Haziranve 6 Ekim tarihlerinde Güneþ ile Yerarasýnda (alt kavuþum), yörüngesiüzerinde Yer'e en yakýn konumda veaçýsal olarak Güneþ'e yakýn olacak.16 Nisan, 29 Temmuz ve 25 Kasýmtarihlerindeyse, Güneþ'in arka

tarafýnda (üst kavuþum), yörüngesiüzerinde Yer'e en uzak konumda veaçýsal olarak Güneþ'e yakýn olacak,bunun sonucu olarak bu günlereyakýn tarihlerde gözlenemeyecek.

Venüs: Güneþ'e uzaklýk sýrala-masýnda ikinci sýrada gelen Venüs,yýlýn ilk yarýsýnda sabah gökyüzündehalk arasýndaki adýyla "Sabah Yýldýzý"olarak görülecek. Yýlýn ilk günleriGüneþ doðmadan önceki yüksekliðiher gün azalacak ve Haziran'ýn ilkhaftasýnda Güneþ ile birlikte doða-cak. 9 Haziran’da Yer'e uzak konum-da Güneþ'le kavuþum konumunagelecek ve bu günlerde görüle-meyecek. Bir süre sonra akþamlarýBatý ufkunda Güneþ battýðýndaaçýsal olarak Güneþ'in birazdoðusunda kalacak ve halk arasýn-daki adýyla "Akþam Yýldýzý" olarak birsüre gözlenecek. Yýl sonuna kadarbu açýklýk her geçen gün büyüyecekve Güneþ battýðýnda Batý ufkundadaha yüksek konumda olacak. Yýlýnilk yarýsýnda doðuda, ikinci yarýsýn-da ise batýda - 3,5, - 4 kadir parlak-lýkta gözlenebilecek.

Mars: Savaþ tanrýsýnýn adýnýtaþýyan kýzýl gezegen yýlýn ilk gün-lerinde gece boyunca gökyüzündeolacak. Her geçen gün, Güneþ bat-

Gezegenlerin yýl içinde ne zaman ve neredegözlenebilecekleri, burada özet olarak veriliyor. Bu bilgileri,beþ parlak gezegen için, ilerideki sayfalarda ayrýntýlý olarakbulabilirsiniz.

Yýl Boyunca Gezegenler

týðýnda doðu tarafta daha yüksekkonuma gelmiþ bir þeklide görüle-cek ve her geçen gün daha erkenbatacak. Mart ayýnýn ikinci yarýsýn-da, Güneþ battýðý sýrada Güneyyönümüzde, meridyende ve en yük-sek konumunda olacak. Gezegeninyýl sonuna kadar Güneþ’in battýðýandaki yeri Batý'ya doðru kayacakve daha erken batarak gözlem süre-si azalacak. Yýl boyunca görünürparlaklýðý -1,5 kadirden +1,4 kadirekadar azalacak. 5 Aralýk günüGüneþ’le kavuþum konumuna gele-cek olan gezegen bir süre görün-meyecek. Yýlýn son günlerinde ysesabahlarý Güneþ doðmadan çokkýsa bir süre önce görülmeyebaþlayacaktýr, kýsa süre sonraGüneþ doðacaðý için gün aðarmasýiçinde gözlemi kýsa sürecek.

Jüpiter: Yýl içinde Yay(Sagittarius) Takýmyýldýzý’nda bulu-nacak olan Güneþ Dizgesi'nin budev gaz gezegeni yýlýn ilk gün-lerinde sabah Güneþ doðmadan azönce doðu ufkunda görülmeyebaþlayacak. Ýlerleyen her gün birazdaha erken doðarak Mayýs ayýortasýnda Güneþ doðarkenmeridyene kadar yükselmiþ olacak.9 Temmuz'da ise karþýkonumda ola-caðý için, akþam Güneþ batarkendoðacak ve gece süresince, sabahakadar gökyüzünde kalacak veGüneþ doðarken de batacak.Karþýkonum civarýnda 2 aysüresince yýl içindeki en parlak (-2,7kadir) görünümünde olacak, parlak-

lýðý yýl içinde -1,8 kadire kadar azala-cak. Ekim'in son haftasýnda Güneþbattýðýnda, akþamýn ilk saatlerindemeridyende olacak ve gece yarýsýbatacak olan Jüpiter bu tarihtensonra yýl sonuna kadar her geçengün daha erken batacak.

Satürn: Yýl boyunca AslanTakýmyýldýzý’nda bulunacak olangökyüzünün en güzel görünümlügezegeni Satürn yýlýn ilk günlerindeakþam saat 21 civarýnda doðacak vegece boyu gökyüzünde yer alacak.Her geçen gün daha erken doðacakolan Satürn 24 Þubat günükarþýkonumda olacak ve Güneþbatarken doðacak. Satürn, bu sýradagece boyunca gözlenebilecek.

Satürn, Mayýs ortasýnda Güneþbattýðýnda meridyende bulunacakve gece yarýsý batacak. Sonra, hergeçen gün daha erken batacak veEylül ayý ilk yarýsýnda kavuþumdaolacak, açýsal olarak Güneþ'e yakýnolacaðý için bir süre görülemeye-cek. Hemen ardýndan sabahlarýGüneþ'ten önce doðarak kýsa süregözlenecek olan kuþaklý dev geze-gen yýl sonunda gece yarýsý doða-cak ve sabaha kadar gözlenebile-cek. Karþýkonumda parlaklýðý 0,6kadirken diðer zamanlarda parlaklýðý1,1 kadire kadar azalacak.

Uranüs:Yýl boyunca yaklaþýk 6kadir parlaklýkta olup Kova ileBalýklar takýmyýldýzlarý sýnýrýnda.

Neptün: Yýl boyunca yaklaþýk 8kadir parlaklýðý ile Oðlak ve Yaytakýmyýldýzlarý arasýnda bulunacak.

9

Gezegenler

10

Merkür, ayýn baþýndan itibarenakþam gökyüzünde giderekyükseliyor. Ayýn ortalarýndanbaþlayarak, kolayca görülebilecekkadar yükselmiþ olacak. 21 Ocak'taakþam gökyüzünde en yüksekkonumuna ulaþacak. Bu sýrada,Güneþ'ten neredeyse 1,5 saat sonrabatacak. Merkür'ü görebilmek için,Güneþ battýktan yaklaþýk yarým saatsonra, batý-güneybatý ufkununhemen üzerine bakmak gerekiyor.21 Ocak'taki en büyük yükselimdensonra gezegen, hýzla alçalacak veÞubat'ýn ilk günleri akþamgökyüzünden kaybolacak.

Uzun zamandýr sabahgökyüzünde bulunan Venüs, artýksabah gökyüzünü terk etmeyehazýrlanýyor. Gezegen, ay boyuncaufkun üzerinde hýzla alçalacak. Ay

sonuna geldiðimizde, sabahalacakaranlýðý baþlamadan hemenönce doðuyor olacak. Gezegen,Haziran 2008'e kadar sabahgökyüzünde kalacak, ancak iyicealçalmýþ olacaðýndan Mart ayýndanitibaren görülmesi zor olacak.Venüs'ün akþam gökyüzündeyükselmesi için, 2008'in sonlarýnýbeklemek gerekiyor.

Bu ayýn en iyi konumdakigezegeni Mars. Gezegen, havakarardýðýnda doðmuþ oluyor vegecenin büyük çoðundagökyüzünde yer alýyor. Üstelikyeryüzüne yakýnlýðý nedeniyle çokparlak durumda. Bu, onu teleskoplugözlemciler için iyi bir hedefyapýyor. Mars'ý gökyüzünde bulmakiçin, hava karardýðýnda doðu ufkunadönüp gökyüzüne bakmak yeterli.Gezegen, parlaklýðý ve turuncu rengisayesinde kýþ takýmyýldýzlarýarasýnda dikkati çekiyor.

Geçen ay akþam gökyüzünü terkeden Jüpiter, artýk sabahgökyüzünde. Ne var ki, gezegeninalacakaranlýktan kurtulmasý için aysonunu beklemek gerekiyor.

Satürn, Mars'ý birkaç saatgecikmeyle izliyor. Gezegen ayýnbaþlarýnda saat 21:00 civarýndadoðuyor. Gezegeni görmek için,doðu ufkuna bakmak gerekiyor.Satürn ve Aslan Takýmyýldýzý'nýn enparlak yýldýzý Regulus yakýn görünürkonumdalar. Ancak Satürn,Regulus'a göre daha parlakgörünümde.

Venüs

Antares

4-6 Ocak sabahlarý güneydoðu ufku

Ay (4 Ocak)

Ay (5 Ocak)

Ay (6 Ocak)

Ocak 2008

Gök Olaylarý

11

03 Oca Yer günberide04 Oca Dörtlük (Quadrantid) göktaþý yaðmuru 19 Oca Ay ve Mars yakýn görünür konumda22 Oca Merkür akþam gökyüzünde en yüksek görünümde22 Oca Merkür ve Neptün çok yakýn görünümde31 Oca Venüs ve Jüpiter sabah gökyüzünde çok yakýn görünümde

1 Ocak 22:0015 Ocak 21:0031 Ocak 20:00

Dolunay22 Ocak

Sondördün30 Ocak

Yeniay8 Ocak

Ýlkdördün15 Ocak

Kraliçe

Kral

Kuðu

Andromeda

Balýklar

Balina

Kanatlý At

Aldebaran

Kapella

Deneb

Büyük AyýKüçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

BAT

ID

OÐ

U

Ejderha

Zürafa

Arabacý

Boða

Koç

Üçgen

Vaþak

Yengeç

Aslan

Suyýlaný

Ýkizler

KüçükKöpek

BüyükKöpek

Avcý

Irmak

Irmak

Tavþan

Perseus

Kutupyýldýzý

Akyýldýz(Sirius)

Procyon

Regulus

Tekboynuz

Satürn

Mars

Gezegenler

12

Þubat 2008Mars, bizden uzaklaþmayý

sürdürüyor. Buna baðlý olarak hemparlaklýðý hem de görünürbüyüklüðü azalýyor. Buna karþýngezegen hava karardýðýnda baþucu-muza yakýn konumda bulunduðun-dan, hala iyi bir hedef oluþturuyor.Mars, onunla benzer renkteparlayan Boða'nýn en parlak yýldýzýAldebaran'a göre belirgin biçimdeparlak. Ýlerleyen günlerde, Mars veAldebaran arasýndaki görünüruzaklýk artarken, aralarýndaki parlak-lýk farký azalacak.

Satürn, ayýn baþlarýnda havakarardýktan kýsa bir süre sonradoðuyor. Gezegen, 24 Þubat'ta karþýkonuma geliyor; artýk Güneþ'inbatmasýyla birlikte doðuyor ve tümgeceyi gökyüzünde geçiriyor.Satürn, gökyüzündeki konumunu

fazla deðiþtirmiyor, ancak yavaþyavaþ Regulus'a doðru yaklaþýyor.

Ayýn ilk sabahý, Venüs ve Jüpitergökyüzünde birbirlerine çok yakýngörünür konumdalar ve Güneþ'tenyaklaþýk 2 saat önce doðuyorlar.Jüpiter sabah gökyüzündeyükselirken Venüs alçaldýðý için ikiliilerleyen günlerde birbirlerindenhýzla uzaklaþacaklar. Þubatortalarýndan baþlayarak, Venüsalacakaranlýkta doðacak ve Þubat’ýnson günleri Güneþ doðmadan öncedoðu-güneydoðu ufku üzerindeMerkür'le buluþacaklar.

Merkür, ayýn baþýnda sabahgökyüzüne geçiyor ve ay boyundayükseliyor. Ayýn ortalarýndanitibaren, sabah alacakaranlýðýndadoðu-güneydoðu ufku üzerinde yeralýyor.

Venüs Jüpiter

3-5 Þubat sabahlarý güneydoðu ufku

Ay (5 Þubat)

Ay (4 Þubat)

Ay (3 Þubat)

Venüs

Merkür

Jüpiter

27 Þubat sabahý güneydoðu ufku

Gök Olaylarý

13

01 Þub Venüs ve Jüpiter sabah gökyüzünde çok yakýn görünümde04 Þub Venüs, Jüpiter ve Ay sabah gökyüzünde yakýn görünümde05 Þub Merkür altkavuþumda14 Þub Ay ve Ülker yakýn görünümde21 Þub Tam Ay tutulmasý (Parçalý tutulma baþlangýcý: 03:43)24 Þub Satürn karþýkonumda (Tüm gece gökyüzünde)

1 Þubat 22:0015 Þubat 21:0028 Þubat 20:00

Dolunay21 Þubat

Sondördün29 Þubat

Yeniay7 Þubat

Ýlkdördün14 Þubat

Kraliçe

Kral

Andromeda

Balýklar

Balina

Aldebaran

Kapella

Büyük Ayý

ÇobanKüçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

BAT

ID

OÐ

U

Ejderha

Zürafa

Arabacý

Boða

Koç

ÜçgenVaþak

Yengeç

AslanBaþak

Yelken

Suyýlaný

Kupa

Ýkizler

KüçükKöpek

BüyükKöpek

Avcý

Irmak

Irmak

Tavþan

Perseus

Kutupyýldýzý

Akyýldýz(Sirius)

Procyon

Regulus

Tekboynuz

SatürnMars

Gezegenler

14

Mart 2008Mars, hava karardýðýnda

gökyüzündeki en yüksek konu-munda bulunuyor. Gezegeninparlaklýðý azaldýðýndan, eskisi kadardikkat çekmese de, hala çevresin-deki parlak kýþ yýldýzlarý arasýndadikkat çekiyor. Gezegen, geceyarýsýna kadar rahatlýklagözlenebiliyor. Ayýn ilk yarýsý, M35açýk yýldýz kümesiyle yakýnkonumda bulunacak ve birdürbünle bakýldýðýnda ayný görüþalanýnda bulunacaklar.

Mart ayýnda gecenin "gezegeni"Satürn. Geçen ay sonlarýna doðrukarþýkonumdan geçtiði için hemenhemen tüm gece gökyüzünde.Parlaklýðý 0,3 kadir olan gezegen,ayný zamanda gezegenimize göreceyakýn konumda olduðundan,teleskoplu gözlemciler için iyi birhedef.

Þubat'ta sabah gökyüzündeyükselen Merkür, ayýn ortalarýnakadar gözlem için uygun durumda.Gezegen gün geçtikçe ufkunüzerinde alçalsa da deneyimligözlemciler, ayýn son haftasýnakadar gezegeni görebilirler.

Jüpiter sabah gökyüzünde vehava aydýnlanmadan önce yaklaþýk2 saat boyunca gözlenebiliyor.Gezegen, her gün biraz daha erkendoðduðu için, günler ilerledikçegözlenebileceði süre de artacak.

Mart'ýn ilk yarýsý Venüs'ün artýksabah gökyüzünde gözlenebileceðison günler. Ayýn ortalarýndan sonragezegen iyice alçalmýþ olacaðý içinçok kýsa süreyle gözlenebilecek. 5Mart'ta Ay Venüs'ün önündengeçecek. Ancak, bu sýrada ufkunaltýnda kalacaðýndan, olayýülkemizden gözleyemeyeceðiz.

Venüs

Merkür

Jüpiter

YAY

2-5 Mart sabahlarý güneydoðu ufku

Ay (5 Mart)

Ay (4 Mart)

Ay (3 Mart)

Ay (2 Mart)

Gök Olaylarý

15

03 Mar Merkür sabah gökyüzünde en yüksek görünür konumunda03 Mar Jüpiter ve Ay sabah gökyüzünde yakýn görünümde05 Mar Ay, Venüs'ü örtüyor (Ülkemizden gözlenemeyecek)05 Mar Merkür, Venüs ve Ay sabah gökyüzünde yakýn görünümde12 Mar Ay ve Ülker çok yakýn görünümde14 Mar Mars ve Ay yakýn görünümde20 Mar Ýlkbahar Ilýmý (Ekinoks)25 Mar Merkür ve Venüs çok yakýn görünümde

1 Mart 22:0015 Mart 21:0031 Mart 20:00

Dolunay21 Mart

Sondördün29 Mart

Yeniay7 Mart

Ýlkdördün14 Mart

KraliçeKral

Andromeda

Balina

Aldebaran

KapellaBüyük AyýÇoban

Berenices’in Saçý

Kuzeytacý

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

BAT

IDO

ÐU

Ejderha

Zürafa

ArabacýBoða

Koç

Üçgen

Vaþak

YengeçAslanBaþak

Yelken

Suyýlaný

KupaKarga

Ýkizler

KüçükKöpek

BüyükKöpek

AvcýIrmak

Tavþan

Perseus

Kutupyýldýzý

Akyýldýz(Sirius)

Procyon

Regulus

Spika

Tekboynuz

Arkturus

Mars

Satürn

Gezegenler

16

Nisan 2008Mars, hava karardýðýnda

güneybatý yönünde yüksekte yeralýyor. Gezegen, giderek bizdenuzaklaþýyor ve buna baðlý olarak daparlaklýðý azalýyor. Ayýn baþýnda 0,8kadir olan parlaklýðý ay sonunda1,2'ye düþmüþ oluyor. Gezegen,Ýkizler'in yýldýzlarýyla güzel bir üçlüoluþturuyor. Özellikle Polluks veMars, ayýn sonunda ayný parlaklýktaolacaklar. Ýkilinin rengi de birbirineyakýn olacak. 12 Nisan'da, Ay da buüçlüye eþlik edecek.

Satürn, hava karardýðýndagözlem için en iyi konumdabulunan gezegen. Satürn, bu sýradagökyüzündeki en yüksek konumunaulaþmýþ oluyor ve bu da onuteleskoplu gözlemciler için iyi birhedef yapýyor. Satürn, Aslan'dakikonumunu pek deðiþtirmiyor ve Ay

boyunca Regulus'la güzel bir ikilioluþturuyor.

Gecenin üçüncü gezegeniJüpiter, ayýn baþlarýnda 03:00civarýnda güneydoðu ufku üzerindebeliriyor. Ay sonunda, saat 01:00'ekadar sabredenler, Jüpiter'indoðuþunu görebilecekler. YayTakýmyýldýzý’nda bulunan gezegen, -2,2 kadirle parlýyor.

Venüs, ay boyunca, sabahgökyüzünde olmasýna karþýn,Güneþ'ten çok kýsa bir süre önce,hava iyice aydýnlanmýþ olduðusýrada doðuyor. Güneþ doðmadanhemen önce, çok kýsa bir süre içinufkun üzerinde görülebilir.

Merkür, 15 Nisan'da akþamgökyüzüne geçiyor. Bundan önce,sabah gökyüzünde Güneþ'e çokyakýn görünür konumdabulunduðundan gözleme uygundeðil. Ayýn ortalarýndan baþlayarakakþam gökyüzünde hýzlayükselerek, ayýn son günlerindealacakaranlýkta da olsagörülebilecek kadar yükselecek.

Mars

Polluks Kastor

30 Nisan akþamý batý ufku

Jüpiter ve uydusu Callisto (TUG)

Gök Olaylarý

17

12 Nis Ay ve Mars yakýn görünümde15 Nis Ay, Satürn ve Regulus yakýn görünümde15 Nis Merkür altkavuþumda22 Nis Çalgý (Lirid) Göktaþý Yaðmuru

Dolunay20 Nisan

Sondördün28 Nisan

Yeniay6 Nisan

Ýlkdördün12 Nisan

1 Nisan 23:0015 Nisan 22:0030 Nisan 21:00

KraliçeKral

Aldebaran

Kapella

Büyük Ayý

Çoban

Yýlan

Terazi

Herkül

Lir


Kuzeytacý

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

BAT

ID

OÐ

U

EjderhaZürafa

ArabacýBoða

Vaþak

Yengeç

AslanBaþak

Yelken

SuyýlanýKupa

Karga

Pompa

Ýkizler

KüçükKöpek

BüyükKöpek

Avcý

Perseus

Kutupyýldýzý

Akyýldýz(Sirius)

ProcyonRegulus

Spika

Vega

Arkturus

Tekboynuz

Mars

Satürn

Gezegenler

18

Mayýs 2008Merkür, Mayýs ayýnda yýlýn en iyi

konumuna gelecek ve ayýn büyükbölümünde rahatça görülebileceðikadar yüksekte bulunacak. Merkür,14 Mayýs'ta en büyük uzanýmageldiðinde, Güneþ'ten neredeyse 2saat sonra batacak. Bu da, ufkunaçýk ve temiz olduðu bir yerdengezegenin en azýndan 1 saatboyunda rahatça gözlenebileceðianlamýna geliyor. En büyük uzanýmaulaþtýktan sonra ufkun üzerinde hergeçen gün alçalan gezegen, ayýnson günleri alacakaranlýktakaybolacak.

Birkaç ay önceki çekiciliðinikaybeden Mars, artýk geceyarýsýndan önce batýyor. Gezegen,çevresindeki parlak yýldýzlardanbiraz daha sönük (yaklaþýk 1,4 kadir)olmasýna karþýn turuncu rengiylehala dikkat çekiyor. Günlerilerledikçe Satürn'le aralarýndakigörünür uzaklýk azalýyor. Gezegen,23 Mayýs'ta Arýkovaný açýk yýldýzkümesi'nin tam ortasýnda duruyorolacak. Küçük bir teleskopla hattabir dürbünle yapýlacak gözlemde,bir saat içinde bile gezegeninkümedeki yýldýzlarýn önündekihareketi fark edilebilir.

Bir süredir Regulus'unyakýnýndaki görünür konumunukoruyan Satürn, 3 Mayýs'tan sonrageri hareketini sonlandýrarak yýldýzlýzeminde doðuya doðru hareketetmeye baþlýyor. Buna baðlý olarak,Satürn ve Regulus arasýndakigörünür uzaklýk da ilerleyengünlerde giderek artacak.

Jüpiter, -2,4 kadir parlaklýklaMayýs gecelerinin en parlakgezegeni. Ancak, geç saatlerdedoðuyor. Ay baþýnda gezegenigörmek için 02:00'a kadar beklemekgerekirken, ay sonunda gece yarýsýdoðu ufkunda beliriyor.Önümüzdeki aylarda gezegengözlemciler için çok iyi bir hedefhaline gelecek.

Venüs, sabah gökyüzündeolmasýna karþýn, Güneþ'le yakýngörünür konumda olduðundan ayboyunca gözlenemeyecek.

MerkürAldebaran

Ülker

6-9 Mayýs sabahlarý batý-kuzeybatý ufku

Ay (6 Mayýs)

Ay (7 Mayýs)

Ay (8 Mayýs)

Gök Olaylarý

19

05 May Eta Kova (Eta Aquarid) göktaþý yaðmuru10 May Ay ve Mars yakýn görünür konumda (Gündüz saatlerinde Ay,

Mars’ý örtecek)14 May Merkür akþam gökyüzünde en yüksek görünür konumda23 May Mars, Arýkovaný yýldýz kümesinin önünde

Dolunay20 Mayýs

Sondördün28 Mayýs

Yeniay5 Mayýs

Ýlkdördün12 Mayýs

1 Mayýs 23:0015 Mayýs 22:0031 Mayýs 21:00

Kraliçe

Kral

Kapella

Büyük Ayý

Küçük Ayý

Çoban


Kuzeytacý

YýlanYýlancý

Herkül

Kuðu

Lir

Akrep

Erboða

Terazi

KUZEY

GÜNEY

BAT

ID

OÐ

U

Ejderha

Zürafa

Arabacý

Vaþak

Yengeç

Aslan

Baþak

Suyýlaný

Kupa

Karga

Pompa

Ýkizler

KüçükKöpek

Perseus

Kutupyýldýzý

Procyon

Regulus

Spika

Antares

Deneb

Vega

Arkturus

TekboynuzSatürn

Mars

Çiz

elge

nin

Kul

laný

mý

Ülk

emiz

için

Gün

eþ'in

ve

par

lak

geze

genl

erin

yýl

için

de

do

ðma,

bat

ma

ve e

n b

üyük

yüks

eklið

e er

iþtik

leri

zam

anla

r b

u çi

zelg

eyle

ko

layc

ab

ulun

abili

r. S

ayfa

,sa

atle

r üs

t ve

alt

tara

fta

ola

cak

þeki

lde

kulla

nýld

ýðýn

da

ay v

egü

nler

in y

eral

dýð

ý sað

ve s

old

aki i

ki e

ðri a

lan

Örn

ek:

Ayl

ara

ait

günl

eri t

emsi

led

en y

atay

çizg

ilerl

e ge

zege

nler

e ai

t re

nkli

çizg

ileri

n ke

sim

nokt

asýn

ý yuk

arýd

anve

ya a

þaðý

dan

za

man

larl

aça

kýþt

ýrd

ýðýn

ýzd

a ge

rekl

ib

ilgiy

e ul

aþab

ilirs

iniz

.B

una

göre

, 16

May

ýsge

cesi

gez

egen

leri

n d

urum

unu

öðr

enm

ek iç

inso

ldak

i eðr

i ala

nda

May

ýsay

ýnýn

16'

sýna

ait

çizg

iyi

saða

do

ðru

izle

rken

ge

zege

nler

e ai

t re

nkli

çizg

ileri

n b

u çi

zgiy

i kes

tiði

aras

ýnd

aki b

ölg

eG

üneþ

'in u

fkun

altý

nda

old

uðu

gece

zam

anýn

ýgö

ster

mek

te. Y

azsa

ati u

ygul

amas

ýnýn

old

uðu

günl

erd

eku

llaný

lan

zam

anla

ra b

irsa

at e

klen

mes

ige

rekm

ekte

.

nokt

ayý y

ukar

ýdan

vey

aaþ

aðýd

an z

aman

lar

ileça

kýþt

ýrm

ak y

eter

. Yaz

saat

i içi

n 1

saat

ek

leye

rek

yakl

aþýk

ola

rak:

Gün

eþ20

:10'

da

bat

acak

,Jü

pite

r ge

ceya

rýsý

do

ðaca

k, M

ars

01:0

0'd

e, S

atür

n02

:30'

da

bat

acak

,Ve

nüs

05:2

0'd

ed

oða

cak

ve 1

0d

akik

a so

nra

da

Gün

eþ d

oða

cak.

Gezegenler

22

Haziran 2008Aslan Takýmyýldýzý’nda bulunan

Satürn, hava karardýðýnda batýufkuyla baþucu arasýnda bulunuyor.0,8 kadir parlaklýktaki gezegen,yýldýzlara göre doðuya doðruilerlemeyi sürdürürken, Regulus'laarasý açýlýyor. Gezegen, ay sonunda23:00 civarýnda batmýþ oluyor.

Mars, 1,6 kadir parlaklýðýyladikkat çekici olmaktan uzak, havakarardýðýnda batý ufkuna iyiceyaklaþmýþ durumda. Ancak,yýldýzlara göre doðuya doðru yaptýðýhareket, onun yavaþ yavaþalçalmasýna neden oluyor veböylece Mars gün geçtikçe Satürn'eyakýnlaþýyor.

Jüpiter, artýk gözlemciler için iyibir hedef haline geldi. Gezegen,ayýn baþlarýndan itibaren geceyarýsýndan önce çoktan doðmuþ

oluyor ve ay sonunda havakarardýðýnda doðu ufkundabeliriyor. Gezegen, karþýkonumadoðru ilerlediðinden, parlaklýðý (-2,7kadir) ve görünür büyüklüðüteleskoplu gözlemciler için ilgiçekici hale gelmiþ durumda.

Merkür, 7 Haziran'da sabahgökyüzüne geçiyor. Ancak,gezegenin sabah gözlenebilecekkadar yükselmesi için, ayýn sonlarýnýbeklemek gerekecek. Gezegenigörebilmek için Güneþ doðmadanyaklaþýk yarým saat önce doðu-kuzeydoðu ufku üzerine bakmakgerekiyor.

Venüs, 9 Haziran'da akþamgökyüzüne geçiyor, ancak "AkþamYýldýzý" olarak parlamasý için bir süredaha, Eylül sonlarýna kadarbeklememiz gerekecek.

Mars

Satürn

Ay (9 Haziran)

Ay (8 Haziran)

Ay (7 Haziran)

Regulus

7-9 Haziran akþamlarý batý ufku

M2 Küresel Yýldýz Kümesi (TUG)

Gök Olaylarý

23

07 Haz Merkür altkavuþumda09 Haz Venüs üstkavuþumda09 Haz Ay ve Satürn yakýn görünümde20 Haz Ay ve Jüpiter yakýn görünümde21 Haz Yaz gündönümü

Dolunay18 Haziran

Sondördün26 Haziran

Yeniay3 Haziran

Ýlkdördün10 Haziran

1 Haziran 23:0015 Haziran 22:0030 Haziran 21:00

Kraliçe

Kral

Büyük Ayý

ÇobanBerenices’in Saçý

Kuzeytacý

Yýlan

Yýlancý

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus

Herkül

Kuðu

Lir

Akrep

Erboða

Terazi

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

BAT

IDO

ÐU

Ejderha

Zürafa

VaþakÝkizler

Aslan

Baþak

Suyýlaný

Kupa

Karga

Kutupyýldýzý

Regulus

Spika

Arkturus

Antares

Altair

Deneb

Vega

Satürn

Mars

Jüpiter

Gezegenler

24

Temmuz 2008Bu ayýn gezegeni kuþkusuz

Jüpiter. Jüpiter, 9 Temmuz'dakarþýkonuma geliyor ve bu sýradabize yýlýn en yakýn konumunagelmiþ oluyor. Bu da onu teleskoplugözlemciler için iyi bir hedefyapýyor. Jüpiter, karþýkonumdangeçtiði için gecenin büyük birbölümünde gökyüzünde bulunuyor.-2,7 kadirle parlayan gezegeni Yaytakýmyýldýzýnýn yýldýzlarý arasýndagözden kaçýrmak olanaksýz.Gezegen her ne kadar parlak vegörece yakýn olsa da, gökyüzündefazla yükselmiyor. Bu nedenleteleskoplu gözlemler için en uygunzaman, gezegenin en yüksekkonuma ulaþacaðý gece yarýsý civarý.

Mars, ayýn ilk günü Regulus'laçok yakýn görünür konumda.Onlarýn hemen doðusunda daSatürn duruyor. Mars, artýkRegulus'tan biraz daha sönük. Mars,

yýldýzlý zemine göre doðuya doðruhareket ettiðinden, giderekRegulus'tan uzaklaþacak, ancakSatürn'le yakýnlaþacaklar. 6Temmuz'da üçlüye hilal biçimindekiAy eþlik edecek. Mars ve Satürn, 10Temmuz'da birbirlerine çok yakýngörünecekler. Ýkiliyi birbirinden ayýrtetmek çok zor deðil. Satürn, Mars'agöre belirgin biçimde parlak (-0,8kadir).

Merkür, ayýn ilk günleriGüneþ'ten yaklaþýk 80 dakika kadarönce doðuyor. 0,5 kadir parlaklýktakigezegen, hava aydýnlanmayabaþladýðýnda doðu-kuzeydoðu ufkuüzerinde kolayca görülebilir.

Venüs, artýk akþam gökyüzündeolmasýna karþýn, ufuktan fazlayükselmiyor. Ufkun açýk olduðu biryerden, Güneþ battýktan hemensonra batý-kuzeybatý ufku üzerindeçok kýsa bir süre için görülebilir.

MarsSatürn

Ay (7 Temmuz)

Ay (6 Temmuz)

Ay (5 Temmuz)

Regulus

5-7 Temmuz akþamlarý batý ufku

Mars

Satürn

Regulus

10 Temmuz akþamý batý ufku

Gök Olaylarý

25

01 Tem Merkür sabah gökyüzünde en yüksek görünür konumunda01 Tem Mars ve Regulus çok yakýn görünür konumda09 Tem Jüpiter karþýkonumda10 Tem Mars ve Satürn batý ufku üzerinde çok yakýn görünümde29 Tem Merkür üstkavuþumda29 Tem Delta Kova (Delta Aquarid) göktaþý yaðmuru

Dolunay18 Temmuz

Sondördün25 Temmuz

Yeniay3 Temmuz

Ýlkdördün10 Temmuz

1 Temmuz 23:0015 Temmuz 22:0031 Temmuz 21:00

Kraliçe

Oðlak

Andromeda

Kanatlý At

Kral

Büyük Ayý

Çoban Berenices’in Saçý

Kuzeytacý

Yýlancý

Yýlan

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus

Herkül

KuðuLir

Akrep

Erboða

Terazi

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

BAT

ID

OÐ

UEjderha

Zürafa

Vaþak

Aslan

Baþak

Karga

Kutupyýldýzý

Spika

Arkturus

Antares

Altair

Deneb

Vega

Jüpiter

Mars

Satürn

Gezegenler

26

Aðustos 2008Venüs, akþam gökyüzünde

geçen aya göre biraz yükselse de,çok kýsa bir süre için görülebiliyorve hava kararmadan battýðý içingökyüzünde bulunmasý zor. 2Aðustos akþamý, Venüs ve Ay çokyakýn görünür konumda olacaklar.Bu sýrada gezegeni ve Ay'ýgörebilmek için, ufkun açýk olduðubir yerden, batý-kuzeybatý ufkuüzerine bir dürbünle bakýlýrsa ikiligörülebilir. Bu manzarayý gözlemkoþullarý çok iyi olmadýðý sürecegörmek zor.

Ay, izleyen günlerde sýrasýylaSatürn ve Mars'a eþlik edecek.Mars, artýk havanýn kararmasýylabirlikte batmýþ oluyor. Zaten parlakolmayan gezegenin alacakaranlýktaseçilmesi çok kolay deðil. Ancak,ayýn ilk günleri gezegen halagözlenebilir durumda.

Satürn, Mars'a göre daha parlak

olmakla birlikte, ondan daha alçaktave hýzla da alçalýyor. Bu nedenleSatürn'ü de ayýn ilerleyen günlerin-de görmek zor olacak. Venüs veSatürn, 13 Aðustos'ta çok yakýngörünür konuma geliyorlar. Venüs,Satürn için rehberlik edeceðinden,gezegeni akþam gökyüzünde sonkez görmek için iyi bir fýrsat. Venüs,Satürn ve Mars, hava kararýrkensýrayla batýyorlar.

Merkür, fazla yükselmese de ayboyunca akþam gökyüzündebulunuyor. Gezegen, ayýnortalarýnda Venüs ve Satürn'le yakýngörünür konumda olacak.

Jüpiter, Güneþ battýðýndagüneydoðu yönünde yükselmiþoluyor. Gezegenin parlaklýðý artýkyavaþ yavaþ azalsa da belirgin birdüþüþ yok. -2,6 kadirle parlayangezegen, Samanyolu kuþaðýnýnhemen güneyinde duruyor.

Mars

Venüs

Satürn

Ay (2 Aðustos)

Ay (3 Aðustos)

Ay (4 Aðustos)

Regulus

2-4 Aðustos akþamlarý batý ufku

Mars

Venüs

Merkür

Satürn

13 Aðustos akþamý batý ufku

Gök Olaylarý

27

01 Aðu Tam Güneþ tutulmasý (Ülkemizden izlenemeyecek)02 Aðu Ay ve Venüs yakýn görünümde03 Aðu Ay ve Satürn yakýn görünümde04 Aðu Ay ve Mars yakýn görünümde12 Aðu Perse (Perseid) göktaþý yaðmuru13 Aðu Venüs ve Satürn çok yakýn görünümde16 Aðu Parçalý Ay tutulmasý (Parçalý tutulma baþlangýcý: 21:36)20 Aðu Merkür ve Venüs yakýn görünümde

Dolunay16 Aðustos

Sondördün23 Aðustos

Yeniay1 Aðustos

Yeniay30 Aðustos

Ýlkdördün08 Aðustos

1 Aðustos 23:0015 Aðustos 22:0031 Aðustos 21:00

Kraliçe

Perseus

Üçgen

Oðlak

Balýklar

Kova

Andromeda

Kanatlý At

Güneybalýðý

Kral

Büyük Ayý


Kuzeytacý

Yýlan

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus Herkül

Yýlancý

Kuðu Lir

Akrep

Terazi

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

BAT

IDO

ÐU

Ejderha

Zürafa

Baþak

Kutupyýldýzý

Arkturus

Antares

Deneb

Altair

Vega

Jüpiter

Gezegenler

28

Eylül 2008Ayýn ilk günleri, Venüs, Merkür

ve Mars, yakýn görünür konumdalar.Ancak, üçlü henüz hava kararma-dan batýyor. Bu nedenle görebilmekiçin gözlem koþullarýnýn iyi olmasý,ufkun açýk olmasý gerekiyor. Venüs,Mars ve Merkür'e göre çok dahaparlak olduðundan, onun yardýmýylabulunabilirler.

Venüs, akþam gökyüzündekiyavaþ yükseliþini sürdürüyor.Gezegen, Ekim sonlarýndan baþla-yarak hýzla yükselecek ve artýk dahageç saatlere kadar gökyüzündeolacak. Gezegeni görebilmek içinGüneþ battýktan yaklaþýk yarým saatsonra batý-güneybatý ufku üzerinebakmak gerekiyor. Ancak gezegenkýsa bir süre sonra batýyor.

Venüs ve Mars, yakýnlaþmayýsürdürecekler ve 11 Eylül akþamýbirbirlerine bir derecenin üçte birikadar yakýn görünecekler. Bu da

yüksekçe bir büyütmede bile, birteleskopun görüþ alanýna ayný andasýðabilecekleri anlamýna geliyor. Ýkiliarasýndaki parlaklýk farký dikkatedeðer. Ne var ki, üç gezegen de(Merkür Venüs ve Mars) havakararmadan batmýþ olacaklar.

Satürn, ayýn baþýnda sabahgökyüzüne geçtikten sonra, ayboyunca yükseliyor. Gezegeni ayýnilk günleri görmek mümkün deðil.ancak ayýn ortalarýndan sonragörülebilecek kadar yükseliyor. Ayýnson günlerindeyse, havaaydýnlanmaya baþlamadan hemenönce doðuyor.

Jüpiter, Güneþ battýðýndagökyüzündeki en yüksek konumunaulaþmýþ durumda. Parlaklýðý yavaþyavaþ azalan gezegen hala gözlemiçin çok iyi durumda; en azýndanbirkaç saat için. Çünkü artýk, geceyarýsý civarý batýyor.

Mars

Spika

Ay (1 Eylül)

Ay (2 Eylül)Venüs

Merkür

1-2 Eylül akþamlarý batý-güneybatý ufku

MarsSpika Venüs

Merkür

11 Eylül akþamý batý-güneybatý ufku

Gök Olaylarý

29

01 Eyl Merkür, Venüs, Mars ve Ay yakýn görünümde04 Eyl Satürn kavuþumda11 Eyl Merkür akþam gökyüzünde en yüksek görünür konumda11 Eyl Mars ve Venüs çok yakýn görünümde22 Eyl Sonbahar Ilýmý (Ekinoks)

1 Eylül 23:0015 Eylül 22:0030 Eylül 21:00

KraliçePerseus

Üçgen

Oðlak

Balýklar

Arabacý

Koç

Balina

Kova

Andromeda

Kanatlý At

Güneybalýðý

Kral

Büyük Ayý

Kuzeytacý

Yýlan

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus

Herkül

Yýlancý

KuðuLir

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

BAT

ID

OÐ

U

Ejderha

Çoban

Zürafa

Vaþak

Kutupyýldýzý

Arkturus

Deneb

Altair

Vega

Kapella

Fomalhaut

Jüpiter

Dolunay15 Eylül

Sondördün22 Eylül

Yeniay29 Eylül

Ýlkdördün7 Eylül

Gezegenler

30

Ekim 2008Venüs, artýk "Akþam Yýldýzý"

olarak kendini göstermeye baþlýyor.Ayýn ilk günlerinden itibaren,belirgin bir þekilde batý-güneybatýufku üzerinde yükselmeyisürdürürken, bir yandan da yavaþyavaþ güneybatýya doðru kayýyor.Dikkat edilirse, gezegenin her günbiraz daha güneyden battýðý farkedilebilir.

Jüpiter, artýk akþam gökyüzündealçalmaya baþladý. Gezegen, havakarardýðýnda meridyeni çoktangeçmiþ oluyor ve gece yarýsýndanönce batýyor. Teleskoplu gözlemleriçin en uygun zaman havakarardýktan hemen sonrasý. Çünküilerleyen saatlerde gezegen ufkunüzerinde alçalmýþ oluyor.

Satürn, sabah gökyüzünderahatça görülebilecek kadaryükselmiþ durumda. Güneþdoðmadan yaklaþýk 3 saat öncedoðu ufkundan doðuyor. Ýlerleyengünlerde gözlemciler için daha daiyi konuma gelecek.

Merkür, 6 Ekim'de altkavuþum-dan geçiyor ve ardýndan sabahgökyüzünde hýzla yükseliyor.Gezegen, ayýn ortalarýnda gözlene-bilecek kadar yükselmiþ olacak veay sonuna kadar hava aydýnlan-maya baþlamadan hemen öncedoðu ufkunda belirecek.

Mars, ay boyunca akþamgökyüzünde olsa da, Güneþ'e çokyakýn görünür konumda bulundu-ðundan, görülemeyecek.

Satürn

Ay (25 Ekim)

Ay (27 Ekim)

Ay (26 Ekim)

Merkür

25-27 Ekim sabahlarý doðu-güneydoðu ufku

Jüpiter

Venüs

31 Ekim akþamý batý-güneybatý ufku

Antares

Gök Olaylarý

31

01 Eki Ay ve Venüs yakýn görünümde06 Eki Merkür altkavuþumda21 Eki Orion (Orionid) göktaþý yaðmuru22 Eki Merkür sabah gökyüzünde en yüksek görünür konumunda25 Eki Ay ve Satürn yakýn görünümde

1 Ekim 23:0015 Ekim 22:0031 Ekim 21:00

KraliçePerseus

BoðaÜçgen

Oðlak

Balýklar

Arabacý

Koç

BalinaKova

Andromeda

Kanatlý At

Güneybalýðý

Kral

Büyük Ayý

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus

Herkül

Yýlancý

Kuðu

Lir

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

DO

ÐU

Ejderha

Çoban

Zürafa

Vaþak

Kutupyýldýzý

Deneb

Altair

Vega

Kapella

Aldebaran

Fomalhaut

BAT

I

Jüpiter

Dolunay14 Ekim

Sondördün21 Ekim

Yeniay28 Ekim

Ýlkdördün7 Ekim

Gezegenler

32

Kasým 2008Gökyüzünün iki parlak gezegeni

nihayet akþam gökyüzündebuluþuyor. Güneybatý ufku üzerindehýzlý bir yükseliþe baþlayan Venüs,giderek alçalan Jüpiter'le yakýngörünür konuma gelecek. Ne var kibunun için ayýn son günlerinibeklemek gerekiyor.

Ayýn baþýnda, Venüs havakarardýktan yaklaþýk bir saatsonrasýna kadar gökyüzündekalýyor. Bu sýrada Jüpiter'learalarýnda yaklaþýk 30 derecegörünür uzaklýk var. Ay sonunageldiðimizdeyse bu süre yaklaþýk 2saate çýkýyor.

Hava karardýðýnda güneybatýdabulunan Jüpiter, ay boyuncagiderek daha erken batacak ve ayýnson günü Venüs'le yaklaþýk aynýanda batacak.

Mars, ay boyunca akþamgökyüzünde olsa da, Güneþ'e çokyakýn görünür konumdabulunduðundan, görülemeyecek.

Satürn'ü görmek için ayýnbaþlarýnda 02:00'a kadar beklemekgerekirken, gezegen ay sonundagece yarýsý doðu ufkunda beliriyor.

Jüpiter

Ay (2 Kasým)

Ay (1 Kasým)

Ay (3 Kasým)

Venüs

1-3 Kasým akþamlarý güneybatý ufku

Jüpiter

Ay

Venüs

30 Kasým akþamý güneybatý ufku

Ay ve Venüs gündüz gökyüzünde yakýn görünümde

Gök Olaylarý

33

01 Kas Ay ve Venüs sabah gökyüzünde yakýn görünür konumda03 Kas Ay ve Jüpiter yakýn görünümde13 Kas Ay, Ülker'i örtüyor17 Kas Aslan (Leonid) göktaþý yaðmuru21 Kas Ay ve Satürn yakýn görünümde25 Kas Merkür üstkavuþumda

1 Kasým 22:0015 Kasým 21:0030 Kasým 20:00

Kraliçe

Perseus

BoðaAvcý

Ýkizler

Irmak

Irmak

Tavþan

Üçgen

Oðlak

Balýklar

Arabacý

Koç

Balina

Kova

Andromeda

Kanatlý At

Güneybalýðý

Kral

Büyük Ayý

Kartal

Yunus

Herkül

Kuðu

Lir

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

DO

ÐU

Ejderha

Zürafa

Vaþak

Kutupyýldýzý

Deneb

Altair

Vega

Kapella

Aldebaran

Fomalhaut

BAT

I

Dolunay13 Kasým

Sondördün19 Kasým

Yeniay27 Kasým

Ýlkdördün6 Kasým

Gezegenler

34

Aralýk 2008Ayýn ilk günleri, Jüpiter ve

Venüs yakýn görünür konumdalar.1 Aralýk'ta onlara Ay da eþlik edecekve bu sýrada Ay ve Venüs çok yakýnkonumda olacaklar. Ýlerleyengünlerde, Venüs'ün giderekyükselmesine, Jüpiter'in de dahaerken batmasýna baðlý olarak, aralarýaçýlacak. Jüpiter, ayýn ilk günleriGüneþ'ten yaklaþýk 3 saat sonrabatarken, ay sonunda bu süre iyicekýsalacak ve havanýn kararmasýylabatýyor olacak.

Ay boyunca batý ufkundayükselmeyi sürdüren Merkür, ayýnortalarýndan baþlayarakgözlenebilecek kadar yükselecek veayýn son günü Jüpiter'le çok yakýngörünür konuma gelecek. Bundaniki gün önce, 29 Aralýk'ta ikiliye Ay

da eþlik edecek. Merkür, 4 Ocak'akadar akþam gökyüzündeyükselmeyi sürdürecek.

Mars, 5 Aralýk'ta sabahgökyüzüne geçiyor. Uzun süredirgözlerden uzak kalan gezegeni, buay da Güneþ'e çok yakýn görünürkonumda olduðundangözleyemeyeceðiz.

Satürn, giderek gözlemciler içindaha iyi bir konuma geliyor. Ayýnbaþlarýnda gezegenin doðuþunugörmek için gece yarýsýný beklemekgerekirken, ayýn sonlarýnageldiðimizde, gezegen 22:30civarýnda tam doðu ufku üzerindebeliriyor. Ancak gezegeningökyüzünde iyice yükselmesi içinsabah saatlerini beklemekgerekiyor.

Jüpiter

Ay (2 Aralýk)

Ay (1 Aralýk)Venüs

1-2 Aralýk akþamlarý güneybatý ufku

Jüpiter

Ay (31 Aralýk)

Ay (30 Aralýk)

Ay (29 Aralýk)

Venüs (31 Ara)Venüs (30 Ara)

Venüs (29 Ara)

Merkür (31 Ara)Merkür (30 Ara)

Merkür (29 Ara)

29-31 Aralýk akþamlarý güneybatý ufku

Gök Olaylarý

35

01 Ara Ay, Venüs ve Jüpiter çok yakýn görünümde05 Ara Mars kavuþumda13 Ara Ýkizler (Geminid) göktaþý yaðmuru21 Ara Kýþ gündönümü29 Ara Ay, Jüpiter ve Merkür yakýn görünümde31 Ara Jüpiter ve Merkür çok yakýn görünümde

1 Aralýk 22:0015 Aralýk 21:0031 Aralýk 20:00

Kraliçe

Perseus

Boða

Avcý

ÝkizlerYengeç

Tekboynuz

Irmak

Irmak

Tavþan

Üçgen

Balýklar

Arabacý

Koç

Balina

Kova

Andromeda

Kanatlý At

Kral

Büyük Ayý

Yunus

Kuðu

Lir

Küçük Ayý

KUZEY

GÜNEY

DO

ÐU

Ejderha

ZürafaVaþak

Kutupyýldýzý

Deneb

Vega

Kapella

Aldebaran

BAT

I

KüçükKöpek

BüyükKöpek

Akyýldýz(Sirius)

Procyon

Dolunay12 Aralýk

Sondördün19 Aralýk

Yeniay27 Aralýk

Ýlkdördün5 Aralýk

36

Ülkemizde modern anlamda gök-bilim çalýþmalarýnýn yürütülmesi içinulusal bir gözlemevi kurulmasý ve bugözlemevinin ülkemizdeki tüm gök-bilimcilere hizmet vermesi fikri1960'larda ilk kez Ýstanbul Üniversite-si'nden Prof. Dr. Nüzhet GÖKDOÐANve Ege Üniversitesi'nden Prof. Dr.Abdullah KIZILIRMAK tarafýndangündeme getirildi. Bu fikrin o yýllardasayýlarý az olan gökbilimcilerimiztarafýndan hemen destek bulmasýn-dan sonra ilk önemli adým, TÜBÝTAKbünyesinde 1979 yýlýnda "UzayBilimleri Araþtýrma Ünitesi" adý altýn-da bir birimin kurulmasýyla atýldý. Buünite 1983'te "Ulusal GözlemeviYerseçimi Güdümlü Projesi"nedönüþtürülerek gökbilimcilerin uzunsürecek mace-rasý baþlamýþ oldu.

Ankara, Ýstanbul, Ege, Boðaziçive Orta Doðu Teknik Üniversitesi'ni

temsil eden 7 araþtýrmacý projeninyürütücülüðünü üstlendi. Projeçerçevesinde ilk aþamada Türkiyegenelinde 17 aday dað belirlendi vebunlardan aþaðýda sýralanan 4tanesinde eþ zamanlý astronomikgörüþ ve meteorolojik gözlemleryapýlmaya baþlandý. Oldukça zorkoþullar altýnda ve kýsýtlý imkanlarlayapýlan bu yerseçimi gözlemlerine oyýllarda ülkemizdeki hemen hementüm gökbilimciler destek verdiler.

Aday bölgelerde (Muðla, Kurdu:1612 m; Ýzmir, Ödemiþ: 2159 m;Adýyaman, Nemrut: 2206 m; Antal-ya, Bakýrlýtepe: 2547 m) 1982-1986yýllarý arasýnda yapýlan gözlemlersonucunda Antalya Saklýkent'te bulu-nan Bakýrlýtepe zirvesi en uygun yerolarak belirlendi. Daha sonra bir DPTprojesi halini alan ulusal gözlemeviprojesi 1992-1996 yýllarý arasýný kap-

TÜBÝTAK Ulusal Gözlemevi

37

sayan bir takvim ile yoluna devametti. Bakýrlýtepe'ye yol yapýmý ve elek-trik hattý götürülmesi çalýþmalarý budönemde tamamlandý. Gözlemevikuruluþ çalýþmalarý belirli bir aþa-maya geldiðinde TÜBÝTAK UlusalGözlemevi (TUG) Kuruluþ ve ÝþletmeYönetmeliði 17.07.1995 tarihindeResmi Gazete'de yayýmlandý.TÜBÝTAK bünyesinde enstitüstatüsünde bir AR-GE Kolaylýk Birimiolarak kimliðini kazanan TUG'un ilkmüdürü 6 Ekim 1995 tarihindeatanan Prof. Dr. Zeki Aslan oldu.

TUG'da sýra kurulacak teleskop-lara gelmiþti. Büyük bir teknolojiyatýrýmý gerektiren teleskop yapýmýkonusunda ülkemizde bir olanakolmadýðý için yurtdýþý imkanlarýaraþtýrýlmaya baþlandý. ÖnceHollanda Utrecht Üniversitesi'ndenhibe yoluyla 40 cm ayna çaplý birteleskop saðlandý ve Bakýrlýtepe'yekurularak T40 teleskopu adýný aldý vedeðiþen yýldýzlarýn ýþýkölçümügözlemlerinde uzun yýllar kullanýldý.Diðer taraftan Rusya ile Türkiyearasýnda imzalanan bilimsel iþbirliðianlaþmasý çerçevesinde KazanDevlet Üniversitesi'ne ait 150 cmayna çaplý teleskopun TUG'a kurul-masý konusunda protokol imzalandý.Protokol gereði teleskop çalýþmayabaþladýktan sonra gözlem zamanýnýn%40'ý Türk, %60'ý Rus araþtýrma-cýlara ayrýlacaktý. Teleskoplar belir-lendikten sonra gözlemevi yer-leþkesindeki yerlerinini aldýlar. Özelbir mimari tasarýma sahip olan vegüneþ enerjisi yoluyla ýsýtýlacak olanmerkez bina, 40 ve 150 cm aynaçaplý teleskoplarýn çalýþacaðý binalar1996-1997 yýllarýnda süren zorluçalýþmalarla tamamlandý.

Gözlemevi'nde ilk ýþýk 40 cm'likT40 teleskopundan Ocak 1997'dealýndý. RTT150 adý verilen 150 cm'likteleskopun ise kurulum ve ilk ýþýkgözlemleri için biraz daha zamangerekiyordu.

2500 m yükseklikte modern biraraþtýrma merkezi kurmak hiç dekolay olmadý. Saklýkent'ten gözleme-vine yol açýlmasý, elektrik hattýnýndöþenmesi, teleskop ve hizmetbinalarýnýn yapýlmasý, gözlemevindeçalýþacak teknik, idari ve araþtýrmacýpersonelinin oluþturulmasý gibiönemli aþamalar birer birer aþýlarak5 Eylül 1997 tarihinde döneminCumhurbaþkaný ve Baþbakanýtarafýndan TUG'un resmi açýlýþýyapýldý.

TUG'un açýlýþýndan sonra 150 cmçaplý teleskopun gözlem projelerinehazýr hale getirilmesi için Türk veRus teknik ekipleri beraber çalýþarakEylül 2001'de RTT150 teleskopundanilk ýþýðý aldýlar.

RTT150 Teleskopu

38

Günümüze kadar teleskop veodak düzlemi alýcýlarý altyapýsýnýsürekli geliþtirmeye ve güncel tut-maya çalýþan TUG teleskop ailesine2003 yýlýnda ABD Michigan Üniver-sitesi ile yapýlan bir projeçerçevesinde 45 cm ayna açýklýklýROTSEIIId adlý robotik bir teleskopkatýldý. Öncelikli olarak Gama ýþýnýpatlamasý gösteren yýldýzlarýn optikbölgedeki gözlemlerine ayrýlan buteleskopun zamanýnýn %30'u Türkaraþtýrýcýlarýnýn projelerine ayrýlmýþtýr.

RTT150 teleskopunda parlak gök-cisimlerinin tayflarýnýn alýna-bilmesiiçin 2004 yýlýnda Coude tayfçekeri veardýndan da sönük cisimlerintayflarýnýn alýnabilmesi için TFOSCalýcýsý kullanýlmaya baþlandý. TFOSCalýcýsý tayf veya görüntüleme amaçlýkullanýlabilecek þekilde tasarlanmýþmodern bir alýcý özelliðindedir. 2006yýlýnda ise T40 teleskopunun yerineoptik ve elektronik olarak daha iyiözellikleri olan ve gerektiðindearaþtýrýcýlarýn Ýnternet yoluyla uzak-tan kullanabildikleri 40 cm çaplý

YT40 teleskopu kuruldu. Modern birCCD kamera ve çeþitli renk süzgeç-leri ile donatýlan bu teleskoptadeðiþen yýldýzlarýn CCD ýþýkölçümüyanýnda görüntüleme çalýþmalarý dayapýlabilmektedir.

Gözlemevindeki gökbilim çalýþ-malarýnýn yanýnda halka ve amatörgökbilimcilere yönelik etkinlik,eðitim-öðretim çalýþmalarý sürdürül-mekte, yazýlý ve görsel medya kuru-luþlarýnýn doðru ve açýklayýcý bilgiyeulaþmasý saðlanmaktadýr.

TUG geride býraktýðý 10 yýldasýnýrlý kadrosu ve Türk gökbilimci-lerinin sürekli desteði ile ülkemizdekien büyük ve modern astronomikurumu olma yolunda büyük özve-rilerle ve emin adýmlarla ilerliyor.

TUG’da Yeni TeleskoplarÜlkemizde artan gökbilimci

sayýsýyla orantýlý olarak daha fazlateleskop zamaný ihtiyacýnýnhissedilmesi, RTT150 teleskopununkuruluþ protokolü dolayýsýyla Rusaraþtýrmacýlarla zaman paylaþýmlýolarak kullanýlmasý son yýllardaTUG’da yeni teleskoplarýn kurulmasýgerekliliðine iþaret ediyordu. Buamaçla 2005 yýlýnda baþlatýlan çalýþ-malar bu yýl modern iki teleskopunkurulmasýyla sonuçlanacaktýr.

T100 ve T60 adý verilen 1 m ve60 cm çaplý, robotik özelliklere sahipiki modern teleskop ABD’de iki farklýfirma tarafýndan imal edilmektedir.Odak düzlemi alýcýlarýyla birliktetoplam maliyetleri 2 milyon dolarýbulacak olan teleskoplardan T60’ýnimalatý tamamlanmýþtýr. TUG teknikekibinin yerinde yapacaðý kabul test-lerinden sonra Mart 2008’deAntalya’ya gelmesi planlanan T60

T60 Teleskopu

39

teleskopu Nisan-Mayýs 2008 döne-minde TUG’da mevcut YT40teleskopunun yerine kurulacak veyýlýn ikinci yarýsýnda gözlem proje-lerine baþlanabilecektir.

T100 teleskopunun TUG’da yer-leþtirileceði Güney Tepe’deki binasý-nýn inþaatý 2007 sonbaharýndatamamlanmýþtýr. Teleskopun 6.85 mçaplý 2.5 ton aðýrlýðýndaki kubbesi iseTUG teknik ekibi tarafýndan 4 güngibi kýsa sürede baþarýyla monteedilmiþtir. Teleskopun Aðustos 2008tarihinde gözlemevine ulaþýp 1 ayiçerisinde de kuruluþ ve test aþama-larýnýn biti-rilmesi planlanmaktadýr.

T60 ve T100 teleskoplarý sahipolduklarý robotik özellikler dolayýsýylakullanýcýlara uzaktan eriþim ilegözlem yapma imkaný verecektir.T60 teleskopu ve T100 teleskoplarýtamamen görüntüleme ve deðiþenyýldýzlarýn ýþýkölçümü gözlemleriprojelerine ayrýlacaðý için RTT150teleskopunda daha fazla zaman tayfkonulu gözlem projeleri için kul-lanýlabilecektir.

TUG’da Ek Tesis Binasý

2007 yýlý içerisinde gözlemeviyerleþkesinde altyapý geliþtirmeçalýþmalarý devam etmiþ ve merkezibinaya ek bir hizmet binasý yapýla-rak dinlenme, yaþam ve çalýþma bi-rimlerinde yeni düzenlemeleryapýlmýþtýr.

Ek hizmet binasý TUG'un mevcutaltyapýsýnda önemli deðiþiklikler veyenilikler getiriyor. Mutfak, yemeksalonu, TV odasý, spor salonu,modern ve yüksek kapasitelihijyenik su depolarý, arýtma tesisi,kiler gibi yaþam birimlerinin olduðuek bina, mevcut Merkez Bina'dangeçilebilen ayrý bir tesis. Bu sayedemerkez bina tamamen bilgisayarlaboratuvarý, T60 ve T100 teles-koplarýna ait gözlem ve kontrol bi-rimleri ile dinlenme birimlerindenoluþacak þekilde yeniden yapý-landýrýlacak. 2008 yýlý içerisinde"Saklýkent'ten Yerleþkeye Su Hattý"adlý önemli bir altyapý projesi uygu-lamaya konulacaktýr.

T100 TeleskopuT100 Teleskop Binasý

TÜBÝTAK ULUSAL GÖZLEMEVÝ’nin yayýnýdýr.(Að sayfasý: http://www.tug.tubitak.gov.tr Tel: (242) 227 84 01 Faks: (242) 227 84 00)

Hazýrlayanlar:Alp AKOÐLU (TÜBÝTAK Bilim ve Teknik Dergisi) Dr. Tuncay ÖZIÞIK (TÜBÝTAK Ulusal Gözlemevi)

Prof. Dr. Zeynel TUNCA (Ege Üniversitesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü)

Grafik - Tasarým ve Uygulama: Alp AKOÐLU (TÜBÝTAK Bilim ve Teknik Dergisi)

Reform Matbaasý’nda basýlmýþtýr. Tel: (312) 341 20 92

2008 gök olaylarý yýllýðýtug.tubitak.gov.tr/sites/images/tug/goy_2008.pdfyolunu açtý,...

Documents