2006 yılı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri ve

1

2008 Yılı Merkezi YönetimBütçe Gerçekleşmeleri ve

Beklentiler RaporuTemmuz, 2008

2008 Yılı Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporu 2

2008 Yılı Merkezi YönetimBütçe Gerçekleşmeleri veBeklentiler Raporu

Temmuz 2008


İçindekiler

İÇİNDEKİLER............................................................................................................................................... 3

TABLOLAR ................................................................................................................................................... 4

GRAFİKLER.................................................................................................................................................. 5

EKLER ........................................................................................................................................................... 6

SUNUŞ ............................................................................................................................................................ 7

I. 2008 YILI KAMU MALİYESİHEDEF VE ÖNCELİKLERİ ................................................................ 8A. GELİR POLİTİKASI............................................................................................................................ 9B. GİDER POLİTİKASI ......................................................................................................................... 11C. BORÇLANMA POLİTİKASI .............................................................................................................. 13D. BÜTÇE HEDEFLERİ........................................................................................................................ 14

II. MERKEZİYÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ .................................................................. 16A. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ VE FAİZ DIŞI FAZLANIN GELİŞİMİ................................. 17

1. Bütçe Dengesinin Gelişimi............................................................................................................................. 172. Faiz Dışı Fazlanın Gelişimi............................................................................................................................ 18

B. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GİDERLERİNİN GELİŞİMİ................................................................ 181. Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri............................................................................................ 192. Fonksiyonel Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri ......................................................................................... 343. Kurumsal Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri............................................................................................. 35

C. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİNİN GELİŞİMİ ................................................................ 361.Genel Bütçe Gelirleri ...................................................................................................................................... 372. Özel Bütçeli İdarelerin Gelirleri ..................................................................................................................... 493. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gelirleri ............................................................................................ 51

III. MERKEZİYÖNETİM BÜTÇESİNİNFİNANSMANI VE BORÇ STOKUNUN GELİŞİMİ .......... 52A. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNİN FİNANSMAN DURUMU........................................................... 53B. MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKUNDAKİ GELİŞMELER.............................................................. 54

1. Merkezi Yönetim Dış Borç Stokundaki Gelişmeler......................................................................................... 542. Merkezi Yönetim İç Borç Stokundaki Gelişmeler ........................................................................................... 55

IV. TEMMUZ-ARALIK 2008 DÖNEMİNE İLİŞKİN BEKLENTİLER VE HEDEFLER..................... 57A. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ VE FAİZ DIŞI FAZLA........................................................ 58B. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GİDERLERİ ....................................................................................... 59C. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİ ....................................................................................... 60D. FİNANSMAN POLİTİKASI ............................................................................................................... 61

EKLER..................................................................................................................................................... 62


Tablolar

TABLO 1: 2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE HEDEFLERİ.............................................................................. 14TABLO 2: 2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BAŞLANGIÇ ÖDENEKLERİ.................................................................... 14TABLO 3: FONKSİYONEL SINIFLANDIRMAYA GÖRE BAŞLANGIÇ ÖDENEKLERİ VE BÜTÇE İÇİNDEKİ PAYLARI ....... 15TABLO 4: 2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİR HEDEFLERİ ................................................................... 15TABLO 5: MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ VE FAİZ DIŞI FAZLA .................................................................. 17TABLO 6: EKONOMİK SINIFLANDIRMAYA GÖRE BÜTÇE GİDERLERİ ................................................................... 19TABLO 7: FONKSİYONEL SINIFLANDIRMAYA GÖRE BÜTÇE GİDERLERİ............................................................... 34TABLO 8: MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİ .............................................................................................. 36TABLO 9: ÖNEMLİ VERGİ TÜRLERİ GERÇEKLEŞMELERİ VE ORANLARI ............................................................... 39TABLO 10: MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ YILSONU GERÇEKLEŞME TAHMİNİ ...................................................... 58


Grafikler

GRAFİK 1: BÜTÇE DENGESİ.............................................................................................................................. 17GRAFİK 2: FAİZ DIŞI FAZLA ............................................................................................................................. 18GRAFİK 3: MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GİDERLERİNİN GERÇEKLEŞME ORANLARI (%) ........................................ 19GRAFİK 4: PERSONEL GİDERLERİ ..................................................................................................................... 20GRAFİK 5: PERSONEL GİDERLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)............................................................. 20GRAFİK 6: SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA DEVLET PRİMİ ÖDEMELERİ........................................................ 21GRAFİK 7: SGK DEVLET PRİMİ ÖDEMELERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)............................................. 22GRAFİK 8: MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ ................................................................................................... 22GRAFİK 9: MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) .......................................... 23GRAFİK 10: KAMU PERSONELİ İÇİN YAPILAN TEDAVİ VE İLAÇ GİDERLERİ......................................................... 23GRAFİK 11: YEŞİL KART SAHİPLERİ İÇİN YAPILAN TEDAVİ VE İLAÇ GİDERLERİ................................................. 24GRAFİK 12: FAİZ GİDERLERİ ............................................................................................................................ 25GRAFİK 13: FAİZ GİDERLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ................................................................... 25GRAFİK 14: CARİ TRANSFERLER ...................................................................................................................... 26GRAFİK 15: CARİ TRANSFERLERİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)................................................................ 26GRAFİK 16: SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA TRANSFERLER ......................................................................... 27GRAFİK 17: SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA TRANSFERLERİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) .................. 28GRAFİK 18: TARIMSAL DESTEKLEME ÖDEMELERİ............................................................................................. 28GRAFİK 19: TARIMSAL DESTEKLEME ÖDEMELERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%).................................... 29GRAFİK 20: GELİRLERDEN AYRILAN PAYLAR (MAHALLİ İDARE VE FON PAYLARI) ............................................ 29GRAFİK 21: GELİRLERDEN AYRILAN PAYLARIN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ............................................ 30GRAFİK 22: SERMAYE GİDERLERİ .................................................................................................................... 30GRAFİK 23: SERMAYE GİDERLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)............................................................ 31GRAFİK 24: SERMAYE TRANSFERLERİ .............................................................................................................. 32GRAFİK 25: SERMAYE TRANSFERLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ..................................................... 32GRAFİK 26: BORÇ VERME ................................................................................................................................ 33GRAFİK 27: BORÇ VERME GİDERLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)...................................................... 33GRAFİK 28: FONKSİYONEL SINIFLANDIRMAYA GÖRE BÜTÇE GİDERLERİNİN GERÇEKLEŞME ORANLARI (%) ....... 35GRAFİK 29: MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİNİN GELİŞİMİ ....................................................................... 36GRAFİK 30: MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) .................................. 37GRAFİK 31: GENEL BÜTÇE GELİRLERİ .............................................................................................................. 37GRAFİK 32: GENEL BÜTÇE GELİRLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ..................................................... 38GRAFİK 33: VERGİ GELİRLERİNİN GELİŞİMİ ...................................................................................................... 38GRAFİK 34: VERGİ GELİRLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ................................................................. 39GRAFİK 35: GELİR VERGİSİ .............................................................................................................................. 40GRAFİK 36: GELİR VERGİSİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ..................................................................... 40GRAFİK 37: KURUMLAR VERGİSİ ..................................................................................................................... 41GRAFİK 38: KURUMLAR VERGİSİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)............................................................. 41GRAFİK 39: BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ ................................................................................. 42GRAFİK 40: BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)......................... 42GRAFİK 41: DAHİLDE ALINAN KATMA DEĞER VERGİSİ..................................................................................... 43GRAFİK 42: DAHİLDE ALINAN KATMA DEĞER VERGİSİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)............................ 43GRAFİK 43: ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ................................................................................................................ 44GRAFİK 44: ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ....................................................... 45GRAFİK 45: İTHALDE ALINAN KATMA DEĞER VERGİSİ ..................................................................................... 45GRAFİK 46: İTHALDE ALINAN KATMA DEĞER VERGİSİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ............................ 46GRAFİK 47: DAMGA VERGİSİ ........................................................................................................................... 46GRAFİK 48: DAMGA VERGİSİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) .................................................................. 47GRAFİK 49: HARÇ GELİRLERİ........................................................................................................................... 47GRAFİK 50: HARÇ GELİRLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%).................................................................. 48GRAFİK 51: VERGİ DIŞI GENEL BÜTÇE GELİRLERİ ............................................................................................ 48GRAFİK 52: VERGİ DIŞI GELİRLERİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ............................................................. 49GRAFİK 53: ÖZEL BÜTÇELİ İDARELERİN ÖZ GELİRLERİ..................................................................................... 50GRAFİK 54: ÖZEL BÜTÇELİ İDARELERİN ÖZ GELİRLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%)............................ 50GRAFİK 55: DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARIN GELİRLERİ ............................................................... 51GRAFİK 56: DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARIN GELİRLERİNİN AYLIK GERÇEKLEŞME ORANI (%) ...... 51


Ekler

EK 1: 2007-2008 YILLARI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ ................. 63EK 2: 2007-2008 YILLARI OCAK- HAZİRAN DÖNEMİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GİDERLERİ ............................. 64EK 3: GENEL BÜTÇE KAPS. KAMU İDARELERİNİN 2007-2008 YILLARI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ BÜTÇE GİD. .... 68EK 4: ÖZEL BÜTÇELİ İDARELERİN 2007-2008 YILLARI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ BÜTÇE GİDERLERİ .................. 69EK 5: DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARIN 2007-2008 YILLARI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ BÜTÇE GİD. 72EK 6: 2007-2008 YILLARI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİ .............................. 73


Sunuş

aliye Bakanlığı tarafından ilk defa 2006 yılının Temmuz

ayında kamuoyunun bilgisine sunulan ve bu yıl üçüncüsü

hazırlanan “Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve

Beklentiler Raporu”nda Ocak-Haziran dönemi merkezi yönetim bütçe

gerçekleşmeleri ile Temmuz-Aralık dönemine ilişkin hedef ve

beklentilere yer verilmektedir.

2008 yılının ilk yarısında gerek bütçe gelirlerinde gerekse bütçe giderlerinde olumlu

bir performans elde edilmiştir. 2008 yılının ilk altı ayında bütçe 1,9 milyar YTL fazla

vermiştir. Geçen yılın aynı döneminde bütçenin 5,9 milyar YTL açık verdiği göz önüne

alınırsa bütçe dengesi bu yıl 7,8 milyar YTL iyileşme göstermiştir. 2007 yılı Ocak-Haziran

döneminde faiz dışı fazla 21 milyar 9 milyon YTL iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 7,8

oranında artarak 22 milyar 657 milyon YTL olmuştur.

Bu çerçevede, 2008 yılının ilk altı aylık dönemi geçen yıl ile karşılaştırıldığında,

küresel ekonomide meydana gelen dalgalanmalara rağmen bütçenin gider tarafının

sıkılaştırıldığı, gelir tarafının ise kaydedilen olumlu gelişmeler sayesinde önemli ölçüde

iyileştirildiği ve mali disiplinin kararlılıkla devam ettirildiği bir dönem olmuştur. İlk altı ayda

elde ettiğimiz olumlu performans yılın ikinci yarısında da devam edecektir. Böylelikle, 2008

yılı sonunda merkezi yönetim bütçesine ilişkin belirlediğimiz hedeflere ulaşılmış olacaktır.

Mali saydamlığı ve hesap verebilirliği sağlamaya dönük önemli bir araç olan bu

Raporun tüm ilgililere 2008 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi gerçekleşmeleri ile yılsonu hedef

ve beklentilerimiz hakkında önemli bilgiler ve katkılar sunmasını diliyorum.

Kemal UNAKITANMaliye Bakanı

M


I. 2008 YILI KAMUMALİYESİ HEDEF VEÖNCELİKLERİ


008-2010 döneminde kamu maliyesinin hedef ve öncelikleri, 2008 Yılı

Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun hazırlanması ve uygulanmasına yön veren

Orta Vadeli Program1, Orta Vadeli Mali Plan2 ve 2008 Yılı Programında3

belirlenmiştir.

A. GELİR POLİTİKASI

Söz konusu politika belgelerinde 2008-2010 dönemi için vergi politikalarının temel

amacı; makroekonomik politikalarla uyumlu bir şekilde büyümenin ve istihdamın

desteklenmesine, ekonomide kayıt dışılığın azaltılmasına ve daha basit, adil ve geniş tabanlı

bir vergi sisteminin oluşturulmasına katkıda bulunmak olarak belirlenmiştir.

Orta Vadeli Program, Orta Vadeli Mali Plan ve 2008 Yılı Programında gelir politikası

alanında;

· Vergi kanunlarında yer alan istisna, muafiyet ve vergi indirimi hükümlerini

ekonomik ve sosyal politikalar çerçevesinde yeniden değerlendirerek vergi mevzuatının

sadeleştirilmesi,

· Kamu finansmanının sağlıklı kaynaklardan temini ve vergi matrahının yıpranmaması

amacıyla, genel ekonomik koşullar da dikkate alınarak, maktu vergi ve harçların

güncellenmesi,

· Gelir azaltıcı düzenlemelerin, makroekonomik hedefler göz önünde tutularak ve

kamu finansman imkânları izin verdiği ölçüde gerçekleştirilmesi,

· Özel girişimcilerin uzun vadeli planlama yapmalarını sağlamak ve öngörülebilirliği

artırmak amacıyla vergi politikalarında istikrarın esas olması,

· Doğrudan sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasına, istihdam ve

ihracatın arttırılmasına, yüksek katma değerli ürün kapasitesinin geliştirilerek ülke

ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulmasına yönelik vergi

politikalarına devam edilmesi,

· Kayıt dışı ekonominin azaltılması, vergi yükünün tabana yayılarak kayıtlı

mükellefler üzerindeki yükün zaman içinde düşürülmesi ve bu suretle vergi gelirleri

1 28/5/2007 tarihli ve 2007/12300 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.2 15/6/2007 tarihli ve 2007/33 sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.3 15/10/2007 tarihli ve 2007/12701 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.

2


performansının artırılması amacıyla, 2008-2010 döneminde de kayıt dışı ekonomiye karşı

yürütülen mücadelenin yoğun bir şekilde sürdürülmesi,

· Ekonomi içinde haksız rekabete yol açan kayıt dışılıkla etkin mücadele sonucunda

oluşacak kaynakların, öncelikle istihdam üzerindeki mali yüklerin düşürülmesi amacıyla

yapılacak vergi indirimleri nedeniyle oluşacak gelir kaybının telafisinde kullanılması,

· Kamu finansman dengesi de göz önünde bulundurularak mali aracılık faaliyetleri

üzerindeki vergi yükünün düşürülmesine yönelik çalışmalara devam edilmesi,

· Türk vergi sisteminin Avrupa Birliği vergi sistemine uyumuna ilişkin çalışmaların

tamamlanması, ülkemizle dış ticareti bulunan ve henüz çifte vergiyi önleme anlaşması

imzalanmamış olan ülkelerle çifte vergiyi önleme anlaşmaları imzalanması çalışmalarının

sürdürülmesi,

· Vergi mükelleflerine, elektronik ortamda verilen hizmetlerin kapsamı ve

erişilebilirliğinin artırılması, bu amaçla e-beyanname verme zorunluluğunun kapsamının

genişletilmesi,

· Mükellef ihtiyaçlarına cevap vermek üzere, telefon aracılığı ile hizmet verecek

Vergi İletişim Merkezinin kurulması,

· Büyük mükelleflere yönelik hizmetlerin tek bir merkezden sunulması amacıyla

kurulan Büyük Mükellefler Vergi Dairesinin geliştirilmesinin sağlanması,

· Vergisini tam olarak ve zamanında ödemeyenleri tespit etmek, süresinde ödenmeyen

vergi ve cezaların cebren tahsilini sağlamak için borç takip ve değerlendirme sistemi

kurulması ve bu sistem için gerekli teknolojik yatırımların yapılması,

· Vergi Dairelerinin Tam Otomasyonu Projesinin (VEDOP) mal müdürlükleri de dahil

tüm vergi dairelerinde yaygınlaştırılarak VEDOP’lu vergi dairesi sayısının 1.034’e

çıkarılması,

· Hazineye ait ve bir kamu hizmetine tahsisli olmayan taşınmazların, izlenmekte olan

ekonomi politikası çerçevesinde ekonomiye kazandırılması ve bütçeye kaynak sağlamak

üzere etkin bir şekilde değerlendirilmesine kararlılıkla devam edilmesi

temel öncelikler olarak belirlenmiştir.


B. GİDER POLİTİKASI

2008-2010 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program, Orta Vadeli Mali Plan ve 2008 Yılı

Programında makroekonomik istikrarın ve büyüme performansının sürdürülmesi için mali

disipline devam edilmesi amaçlanmıştır. Söz konusu politika belgelerinde bu amacı

gerçekleştirmek üzere; 2008-2010 döneminde mali kuralları belirleyen yasal düzenlemelerin

yapılacağı, kamu borç stokunun milli gelire oranının azaltılacağı, bu hedefle uyumlu bir faiz

dışı fazla seviyesinin tutturulacağı ve bütçeye esneklik kazandırılarak kamu harcamalarının

önceliklendirileceği belirtilmiştir.

Orta Vadeli Program, Orta Vadeli Mali Plan ve 2008 Yılı Programında gider politikası

alanında;

· Kamu idarelerinin, 5018 sayılı Kanunun bütçe hazırlık ve uygulama süreçleri ile iç

kontrol alanında idarelere verdiği yeni görev ve sorumlulukları gereğince yerine

getirebilmelerini sağlamak amacıyla, yeterli idari kapasiteye kavuşturulmalarına yönelik

olarak başlatılan çalışmaların yoğunlaştırılarak sürdürülmesi,

· İç denetim sisteminin genel yönetim kapsamındaki tüm kamu idarelerinde etkin bir

şekilde uygulamaya konulması için gerekli önlemlerin alınması,

· 2006 yılı başından itibaren uygulanmaya başlanan yeni kamu mali yönetimi ve

kontrol sisteminin etkin bir şekilde işlemesi açısından önemli rolü olan strateji geliştirme

birimlerinin tüm fonksiyonları ile birlikte faaliyet göstermesi için gerekli personel ve

donanıma sahip olmalarının sağlanması ve bunlara yönelik eğitim çalışmalarına devam

edilmesi,

· Çok yıllı bütçeleme anlayışının uygulanmasında elde edilen tecrübeler de göz önüne

alınarak kaynak tahsisinde etkinliğin artırılması hususunun temel önceliklerden birisi olmaya

devam etmesi; bu kapsamda, kamu idarelerinin karar verme süreçlerini güçlendirmek, mali

saydamlık ve hesap verilebilirliği artırmak amacıyla devam etmekte olan stratejik planlama ve

performans esaslı bütçeleme çalışmalarının yaygınlaştırılması,

· Kurumların, bütçe kısıtını dikkate alarak, belirlenen öncelikler çerçevesinde kaynak

tahsisini gözden geçirmesi, bu kapsamda, kamu harcamalarında etkinliğin artırılması esası

çerçevesinde, yeni hizmet sunumlarına imkân verilebilmesi amacıyla, bütün harcama

programlarının gözden geçirilerek önceliğini yitirmiş olanların iptal edilmesi,


· Kamu mali yapısındaki iyileşmeye paralel olarak eğitim, sağlık, Ar-Ge ve sosyal

nitelikli harcamalara daha fazla önem verilerek, toplumun yaşam kalitesinin yükseltilmesi,

beşeri sermayenin niteliklerinin geliştirilmesi, gelir dağılımının iyileştirilmesi, yoksullukla

mücadele ve bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması konularında iyileştirmeler

sağlanması yönünde politikaların uygulanmaya devam edilmesi, sosyal harcamaların toplam

kamu harcamaları içindeki payının artırılması,

· Mali sonuç doğuracak düzenlemelerin, kısa dönemin yanı sıra, orta ve uzun

dönemdeki etkileri de dikkate alınarak yapılması,

· Kamu kesiminde ücret ve maaşların, gelir politikaları çerçevesinde hedeflenen

enflasyon dikkate alınarak belirlenmesi,

· Merkezi yönetim bütçe kanunlarında kamu kesiminde yeni personel istihdamına

ilişkin sınırlamalara yer verilmeye devam edilmesi,

· Ücret sisteminin sadeleştirilmesi, kamu personelinin mali ve özlük haklarına ilişkin

dengesizlik ve adaletsizliklerin giderilmesi, performansa dayalı ücret sistemine geçilmesi ve

mevcut statü sayısının azaltılmasını esas alacak kapsamlı bir personel reformunun hayata

geçirilmesi,

· Alan ve ürün temelinde farklılaştırılarak üretimde etkinliğin sağlanması amacıyla

tarımsal desteklemelere devam edilmesi,

· Sağlık hizmetlerinin kalitesinden ödün verilmeksizin, ilaç ve tedavi harcamalarını

kontrol altında tutmaya yönelik tedbirlerin alınmaya devam edilmesi,

· Genel sağlık sigortasının, getireceği mali yüklerin makul düzeyde tutulması

amacıyla, sağlıkta dönüşüm programıyla birlikte uygulanması,

· 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunuyla getirilen

düzenlemelerde tasarruf sağlayıcı tedbirlerin alınması,

· İşsizlik sigortasından yararlanma koşullarının iyileştirilmesi,

· Yerel yönetimlerin harcamalarını finanse etmek amacıyla yapılan tahsislerin objektif

esaslara dayalı ve amaca yönelik kullanımının sağlanması,

· Yerel yönetimlerin personel politikalarını, açıklanan norm kadro düzenlemelerine

uygun bir şekilde yürütmesi,


· Yatırımların ve istihdamın teşvik edilmesi amacıyla Hazinenin özel mülkiyetindeki

veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların gerçek veya tüzel kişilere bedelsiz

irtifak hakkı tesis edilmesi veya bedelsiz kullanma izni verilmesi işlemlerine devam edilmesi,

· 5018 sayılı Kanun uyarınca, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin nakit

esaslı bütçe istatistiklerinin ve mali raporlarının tahakkuk esaslı olarak Avrupa Hesap Sistemi

(ESA 95) ve IMF İstatistik El Kitabı (GFSM 2001) kriterlerine uygun şekilde üretilmesi ve

raporlanmasının sağlanması

temel öncelikler olarak belirlenmiştir.

C. BORÇLANMA POLİTİKASI

Orta Vadeli Program, Orta Vadeli Mali Plan ve 2008 Yılı Programında 2008-2010

dönemi kamu borçlanma politikasının temel amacı borçlanmanın vadesi, para ve faiz

cinsinden kompozisyonu ve riskler dikkate alınarak, kamu finansman ihtiyacının en düşük

maliyet ve riskle karşılanması ve makroekonomik dengeleri gözeten, para ve maliye

politikaları ile uyumlu, sürdürülebilir, saydam ve hesap verilebilir bir borçlanma politikasının

izlenmesi olarak belirlenmiştir.

Bu kapsamda;

· 2008-2010 yılları arasında da nakit ve borç yönetiminde oluşabilecek likidite

risklerinin azaltılması amacıyla, yeterli düzeyde rezerv tutulması politikasına devam

edileceği,

· Toplam borçlanmanın, ağırlıklı olarak Türk Lirası cinsinden ve sabit faizli

enstrümanlarla gerçekleştirileceği,

· Piyasa koşulları izin verdiği ölçüde borçlanmanın vade yapısının uzatılacağı,

· Piyasa yapıcılığı sistemi, ölçüt senet ve DİBS yatırımcı tabanının geliştirilmesi

uygulamalarına devam edileceği

ifade edilmiştir.


D. BÜTÇE HEDEFLERİ

2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde bütçe giderleri toplamı 222 milyar 553 milyon

YTL, faiz hariç bütçe giderleri 166 milyar 553 milyon YTL, bütçe gelirleri ise 204 milyar 556

milyon YTL olarak belirlenmiştir. Bütçe dengesinin 17 milyar 997 milyon YTL açık vermesi,

faiz dışı fazlanın ise 38 milyar 3 milyon YTL olması öngörülmüştür.

Tablo 1: 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Hedefleri(Milyon YTL)

Bütçe Giderleri 222.553 Faiz Hariç Bütçe Giderleri 166.553 Faiz Giderleri 56.000Bütçe Gelirleri 204.556 Vergi Gelirleri 171.206Bütçe Açığı -17.997Faiz Dışı Fazla 38.003

Bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımı ile giderlerin toplam

bütçe içindeki payları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 2: 2008 Yılı Merkezi Yönetim Başlangıç Ödenekleri

(Milyon YTL)Bütçe Payı

(%)

Personel Giderleri 48.672 21,9SGK Dev. Primi Giderleri 6.405 2,9Mal ve Hizmet Giderleri 22.905 10,3Faiz Giderleri 56.000 25,2Cari Transferler 69.207 31,1Sermaye Giderleri 11.775 5,3Sermaye Transferleri 2.084 0,9Borç Verme 3.934 1,8Yedek Ödenek 1.571 0,7Toplam 222.553 100

Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere başlangıç ödeneği olarak personel giderleri ve

sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderlerine 55 milyar 77 milyon YTL, cari

transferlere 69 milyar 207 milyon YTL, sermaye giderleri ve sermaye transferlerine ise 13

milyar 859 milyon YTL ayrılmıştır.

Bütçe ödeneklerinin fonksiyonel sınıflandırmaya göre dağılımı ile ödeneklerin toplam

bütçe içindeki payları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.


Tablo 3: Fonksiyonel Sınıflandırmaya Göre Başlangıç Ödenekleri ve Bütçe İçindeki Payları


(%)

Genel Kamu Hizmetleri 88.336 39,7Savunma Hizmetleri 13.363 6,0Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 13.375 6,0Ekonomik İşler ve Hizmetler 21.408 9,6Çevre Koruma Hizmetleri 236 0,1İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 2.464 1,1Sağlık Hizmetleri 11.787 5,3Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri 3.580 1,6Eğitim Hizmetleri 28.739 12,9Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri 39.264 17,6Toplam 222.553 100

2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde, fonksiyonel sınıflandırmaya göre en büyük

payı yüzde 39,7 oranıyla genel kamu hizmetleri almaktadır. 88 milyar 336 milyon YTL olan

genel kamu hizmetlerinin 56 milyar YTL’si faiz giderlerinden oluşmaktadır. Genel kamu

hizmetlerini sırasıyla yüzde 17,6 oranıyla sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetleri ve

yüzde 12,9 oranıyla eğitim hizmetleri izlemektedir.

2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde belirlenen gelir hedefleri aşağıdaki tabloda

gösterilmiştir. Tablodan görüleceği üzere, 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde bütçe

gelirlerinin 204 milyar 556 milyon YTL, vergi gelirlerinin 171 milyar 206 milyon YTL

olması hedeflenmiştir. Vergi dışı gelirlerin ise 28 milyar 205 milyon YTL olması

öngörülmüştür. Diğer taraftan, özel bütçeli idarelerin öz gelirlerinin 3 milyar 417 milyon

YTL, düzenleyici ve denetleyici kurum gelirlerinin 1 milyar 728 milyon YTL olacağı tahmin

edilmiştir.

Tablo 4: 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gelir Hedefleri


(%)

Bütçe Gelirleri 204.556 100Genel Bütçe Gelirleri 199.411 97,5 Vergi Gelirleri 171.206 83,7 Vergi Dışı Gelirler 28.205 13,8Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri 3.417 1,7Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gelirleri 1.728 0,8


II. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇEGERÇEKLEŞMELERİ


A. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ VE FAİZ

DIŞI FAZLANIN GELİŞİMİ

2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinin ilk altı aylık gerçekleşmeleri çerçevesinde

bütçe giderleri, bütçe gelirleri, bütçe dengesi ve faiz dışı fazla aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 5: Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi ve Faiz Dışı Fazla

Gerçekleşme(Milyon YTL)

Ocak-HaziranGerç.

Gerç.Oranı

(%)

Bütçe(Milyon YTL)

Ocak-HaziranGerç.

Gerç.Oranı

(%)

ArtışOranı

(%)

Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri 204.068 100.679 49,3 222.553 100.589 45,2 -0,1Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri 190.360 94.795 49,8 204.556 102.506 50,1 8,1Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi -13.708 -5.885 42,9 -17.997 1.917 -10,7 132,6Faiz Dışı Fazla 35.045 21.009 59,9 38.003 22.657 59,6 7,8

2007 2008

1. Bütçe Dengesinin Gelişimi

Ocak-Haziran 2007 döneminde 5 milyar 885 milyon YTL açık veren merkezi yönetim

bütçesi, 2008 yılının aynı döneminde 7 milyar 802 milyon YTL iyileşme kaydederek 1 milyar

917 milyon YTL fazla vermiştir. Başka bir deyişle 2008 yılının ilk altı ayında merkezi

yönetim bütçe dengesi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 132,6 iyileşme

göstermiştir.

Grafik 1: Bütçe Dengesi

2008 yılının ilk altı aylık döneminde; Şubat, Mayıs ve Haziran aylarında bütçe fazlası

elde edilirken, Ocak, Mart ve Nisan aylarında bütçe açığı meydana gelmiştir. 2007 yılının

aynı döneminde ise bütçe fazlası Mart ve Mayıs aylarında elde edilmişti.


2. Faiz Dışı Fazlanın Gelişimi

2007 yılı Ocak-Haziran döneminde faiz dışı fazla 21 milyar 9 milyon YTL iken, bu

yılın aynı döneminde yüzde 7,8 oranında artarak 22 milyar 657 milyon YTL olmuştur. 2008

yılı için 38 milyar 3 milyon YTL olarak öngörülen faiz dışı fazla hedefinin ilk altı aylık

dönem itibarıyla yüzde 59,6’sına ulaşıldığı görülmektedir.

Aşağıdaki grafikten görüleceği üzere ilk altı ayda Mart ayı hariç sürekli olarak faiz

dışı fazla elde edilmiştir. En yüksek faiz dışı fazla 5 milyar 735 milyon YTL ile Şubat ayında

elde edilmişken, Mart ayında faiz dışı denge 117 milyon YTL açık vermiştir.

Grafik 2: Faiz Dışı Fazla

B. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GİDERLERİNİN

GELİŞİMİ

2007-2008 yıllarının ilk altı aylık dönemindeki merkezi yönetim bütçe giderlerinin

gerçekleşmeleri, gider türlerinin GSYH ve bütçe içindeki payları, artış oranları bu Raporun

(1) ve (2) numaralı eklerinde yer almaktadır.

Buna göre; 2008 yılı Ocak-Haziran döneminde bütçe giderleri, geçen yılın aynı

dönemindeki 100 milyar 679 milyon YTL gerçekleşmeye göre yüzde 0,1 oranında azalış

göstererek 100 milyar 589 milyon YTL olmuştur. 2007 yılının ilk yarısı itibarıyla bütçe

giderleri gerçekleşme oranı yüzde 49,3 iken, 2008 yılının aynı döneminde bu oran yüzde

45,2’de kalmıştır.


2008 yılının ilk altı aylık döneminde faiz hariç bütçe giderleri, 2007 yılının aynı

dönemine göre yüzde 8,2 oranında artış göstererek 79 milyar 849 milyon YTL olmuştur.

2007 yılı Ocak-Haziran döneminde 26 milyar 893 milyon YTL olan faiz giderleri,

2008 yılının aynı döneminde yüzde 22,9 oranında azalarak 20 milyar 740 milyon YTL

olmuştur. Bu tutar 2008 yılı bütçe hedefinin yüzde 37’sine tekabül etmektedir.

1. Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri

2007-2008 yılları bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya göre ilk altı aylık

gerçekleşmesi aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 6: Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri

2007 2008Personel Giderleri 43.569 21.974 48.672 24.506 50,4 50,3 11,5SGK Dev. Primi Giderleri 5.805 2.725 6.405 3.053 47,0 47,7 12,0Mal ve Hizmet Alım Giderleri 22.258 8.349 22.905 9.161 37,5 40,0 9,7Faiz Giderleri 48.753 26.893 56.000 20.740 55,2 37,0 -22,9Cari Transferler 63.292 32.776 69.207 35.226 51,8 50,9 7,5Sermaye Giderleri 13.003 4.466 11.775 4.679 34,3 39,7 4,8Sermaye Transferleri 3.542 1.877 2.084 1.126 53,0 54,0 -40,0Borç Verme 3.846 1.618 3.934 2.098 42,1 53,3 29,7Yedek Ödenek 0 0 1.571 0Toplam 204.068 100.679 222.553 100.589 49,3 45,2 -0,1

2007 Gerç.(Milyon YTL)

2007 YılıOcak-Haziran

DönemiGerç.

2008 Bütçe(Milyon YTL)


DönemiGerç.

Ocak-Haziran DönemiGerç. Oranı

(%)

ArtışOranı

(%)

2007 ve 2008 yılları bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre ilk altı aylıkkullanım oranları aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Grafik 3: Merkezi Yönetim Bütçe Giderlerinin Gerçekleşme Oranları (%)

2008 yılının ilk altı ayında en yüksek gerçekleşme oranı yüzde 54 ile sermaye

transferlerinde, en düşük gerçekleşme oranı ise yüzde 37 ile faiz giderlerinde oluşmuştur.


Personel Giderleri

2008 yılı Ocak-Haziran dönemi personel gider gerçekleşmeleri, 2007 yılının aynı

döneminde oluşan gerçekleşmelerle paralellik arz etmektedir. Personel giderleri, 2007 yılı

Ocak-Haziran dönemine göre yüzde 11,5 oranında artış göstererek 24 milyar 506 milyon YTL

olmuştur. Aylık gerçekleşme tutarlarına aşağıdaki grafikte yer verilmiştir.

Grafik 4: Personel Giderleri

2007 yılında yüzde 50,4 olan gerçekleşme oranı, bu yılın aynı döneminde yüzde 50,3

olmuştur. Aylık gerçekleşme oranı Ocak ve Nisan aylarında 2007 yılının aynı aylarına göre

daha düşük gerçekleşmiş, diğer aylarda ise aynı düzeyde kalmıştır.

Grafik 5: Personel Giderlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)


Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri

2008 yılı Ocak-Haziran dönemi sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi ödemelerine

ilişkin gerçekleşmeler, 2007 yılının aynı döneminde oluşan gerçekleşmelerle paralellik arz

etmektedir. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, 2007 yılının ilk altı aylık

dönemine göre yüzde 12 oranında artış göstererek 3 milyar 53 milyon YTL olmuştur. 2008

yılı Ocak-Haziran dönemi sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi ödemelerinin aylık

gerçekleşmeleri aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Grafik 6: Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Ödemeleri

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi ödemeleri için bütçede öngörülmüş olan 6

milyar 405 milyon YTL ödeneğin yüzde 47,7’si 2008 yılının ilk altı ayında kullanılmıştır.

2007 yılının aynı döneminde söz konusu oran yüzde 47 olarak gerçekleşmiştir.

Aylık gerçekleşme oranlarına bakıldığında, ilk altı aylık dönemde geçen yıla paralel

bir seyir izlendiği görülmektedir.


Grafik 7: SGK Devlet Primi Ödemelerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

1.3 Mal ve Hizmet Alım Giderleri

2007 yılı Ocak-Haziran döneminde 8 milyar 349 milyon YTL olarak gerçekleşen mal

ve hizmet alım giderleri, 2008 yılının aynı döneminde yüzde 9,7 oranında artarak 9 milyar

161 milyon YTL olmuştur. Mal ve hizmet alım giderlerinin aylık gerçekleşmeleri aşağıdaki

grafikte gösterilmiştir.

Grafik 8: Mal ve Hizmet Alım Giderleri

2008 yılında mal ve hizmet alım giderleri için ayrılan 22 milyar 905 milyon YTL

ödeneğin yüzde 40’ı ilk altı ayda kullanılmıştır. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere, 2008


yılının ilk altı ayında en düşük gerçekleşme oranı yüzde 4,6 ile Ocak ayında, en yüksek

gerçekleşme oranı ise yüzde 8 ile Nisan ayında meydana gelmiştir.

Grafik 9: Mal ve Hizmet Alım Giderlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Merkezi yönetim bütçesi sağlık giderleri 2008 yılı Ocak-Haziran döneminde geçen

yılın aynı dönemine göre yüzde 3,8 oranında azalarak 3 milyar 102 milyon YTL olmuştur. Bu

kapsamda, kamu personelinin tedavi ve ilaç giderleri 1 milyar 139 milyon YTL, yeşil

kartlıların tedavi ve ilaç giderleri ise 1 milyar 963 milyon YTL olmuştur.

2007 yılının ilk altı ayında kamu personeli tedavi ve ilaç giderleri için yapılan harcama

tutarı 1 milyar 191 milyon YTL iken, 2008 yılının aynı döneminde yüzde 4,4 oranında daha

düşük gerçekleşerek 1 milyar 139 milyon YTL olmuştur. Kamu personeli için yapılan tedavi

ve ilaç giderlerinin aylık gerçekleşmelerine aşağıda yer verilmiştir.Grafik 10: Kamu Personeli İçin Yapılan Tedavi ve İlaç Giderleri


2007-2008 yılları Ocak ayı tedavi ve ilaç giderlerindeki farklılığın temel nedeni, 2007

yılında sosyal güvenlik reformunun yürürlüğe girmemesi, bunun yanı sıra kamu idarelerinin

bütçelerinde tedavi ve ilaç ödeneği bulunmaması nedeniyle 2007 Ocak ayında kamu personeli

tedavi ve ilaç giderleri yapılmamış olmasıdır.

Ocak-Haziran 2007 döneminde 2 milyar 33 milyon YTL olan yeşil kartlıların tedavi

ve ilaç giderleri, 2008 yılının aynı döneminde yüzde 3,5 oranında azalarak 1 milyar 963

milyon YTL olmuştur. Aylık gerçekleşmeler aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Grafik 11: Yeşil Kart Sahipleri İçin Yapılan Tedavi ve İlaç Giderleri

1.4 Faiz Giderleri

Faiz giderleri, 2008 yılı Ocak-Haziran döneminde 2007 yılının aynı dönemine göre

yüzde 22,9 oranında azalarak 20 milyar 740 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Bu tutarın 17

milyar 377 milyon YTL’si iç borç faiz ödemesi, 3 milyar 180 milyon YTL’si dış borç faiz

ödemesi ve 182 milyon YTL’si ise iskonto giderlerinden oluşmaktadır. Bu dönemde faiz

giderleri için bütçede öngörülmüş olan 56 milyar YTL ödeneğin yüzde 37’si kullanılmıştır.

Geçen yıl bu oran yüzde 55,2 olarak gerçekleşmiştir.


Grafik 12: Faiz Giderleri

Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere faiz giderlerinin gerçekleşme oranları, Mart ve

Nisan aylarında geçen yılın üzerinde, diğer aylarda ise geçen yılın altında kalmıştır.

Grafik 13: Faiz Giderlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

1.5 Cari Transferler

2008 yılı Ocak-Haziran döneminde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre

yüzde 7,5 oranında bir artışla 35 milyar 226 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir.


Grafik 14: Cari Transferler

2008 yılı Ocak-Haziran döneminde cari transferlerin, başlangıç ödeneğine göre

gerçekleşme oranının yüzde 50,9 olduğu görülmektedir. 2007 yılının aynı döneminde söz

konusu oran yüzde 51,8’dir.

Grafik 15: Cari Transferlerin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Sosyal güvenlik kurumlarına yapılan transferler gelir, gider ve nakit ihtiyacı dikkate

alınarak önceden belirlenmiş program çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, 2007

yılı Ocak-Haziran döneminde sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 16 milyar 491

milyon YTL transfer yapılmış iken, bu yılın aynı döneminde bu transfer tutarı yüzde 6,7

oranında artarak 17 milyar 594 milyon YTL olmuştur. Bu kapsamda, 2008 yılı Ocak-Haziran


döneminde finansman açığı için Sosyal Güvenlik Kurumuna geçen yılın aynı dönemine göre

yüzde 5,2 oranında bir artışla 13 milyar 433 milyon YTL transfer yapılmıştır.

Aşağıdaki grafikte 2007 Ocak-Haziran dönemi sosyal güvenlik kurumlarına transferler

aylık bazda gösterilmektedir.

Grafik 16: Sosyal Güvenlik Kurumlarına Transferler

2007 yılı Haziran ayında sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 2 milyar 909

milyon YTL transfer yapılmış iken, bu yılın aynı döneminde söz konusu transfer miktarı

yüzde 39,8 oranında bir azalışla 1 milyar 750 milyon YTL olmuştur. Bu kapsamda, 2008 yılı

Haziran ayında finansman açığı için Sosyal Güvenlik Kurumuna geçen yılın aynı ayına göre

yüzde 65,4 oranında bir azalışla 711 milyon YTL transfer yapılmıştır. Haziran ayı içerisinde

Sağlık Bakanlığı tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna 901 milyon YTL kamulaştırma

bedeli (sermaye gideri) ödemesi yapılması nedeniyle, Kurumun finansman açığı aynı tutarda

azalmıştır.

Aşağıdaki grafikten görüleceği üzere, Ocak-Haziran 2008 döneminde, 2008 Yılı

Merkezi Yönetim Bütçesine sosyal güvenlik kurumlarına transferler için konulan 37 milyar

31 milyon YTL ödeneğin yüzde 47,5’i kullanılmıştır. Geçen yıl bu oran yüzde 49,9 olarak

gerçekleşmiştir.


Grafik 17: Sosyal Güvenlik Kurumlarına Transferlerin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Cari transferler içinde diğer önemli bir kalem olan tarımsal destekleme ödemeleri,

yılın ilk yarısında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,9 oranında azalarak 4 milyar 452

milyon YTL olmuştur.

Grafik 18: Tarımsal Destekleme Ödemeleri

Aşağıdaki grafikten görüleceği üzere, tarımsal destekleme ödemeleri için bütçeye

konulan ödeneklerin yüzde 82,4’ü Ocak-Haziran 2008 döneminde kullanılmıştır. Geçen yıl bu

oran yüzde 87 olarak gerçekleşmiştir.


Grafik 19: Tarımsal Destekleme Ödemelerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

2008 yılı Mart ayı tarımsal destekleme ödemelerinin 2007 yılının aynı dönemine göre

fazla olmasının nedeni, 2007 yılındaki kuraklığın tarım kesimi üzerindeki olumsuz etkisi

dikkate alınarak mazot, gübre desteği ile hububat primi gibi bazı tarımsal destekleme

ödemelerinin Mart ayı içinde yapılmasıdır.

Mahalli idare ve fon payları ise, Ocak-Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine

göre yüzde 15,5 oranında artarak 9 milyar 315 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 20: Gelirlerden Ayrılan Paylar (Mahalli İdare ve Fon Payları)

Bu tutarın 7 milyar 325 milyon YTL’si mahalli idarelere ayrılan pay ve 1 milyar 950

milyon YTL’si de fon ve diğer paylardan oluşmaktadır. Mahalli idare payları, 2008 yılının ilk

altı ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,5 oranında, fon ve diğer paylar ise yüzde

6,4 oranında artmıştır.


Ocak-Haziran 2007’de yüzde 47,1 olan gerçekleşme oranı, bu yılın aynı döneminde

yüzde 48’e çıkmıştır. Kuşkusuz, mahalli idare ve fonlara ayrılan pay, bütçe gelirlerinin

gelişimi ile doğrudan bağlantılıdır. Genel bütçe vergi gelirlerinde ilk altı ayda gerçekleştirilen

olumlu performans, gelirden ayrılan payların artmasına neden olmuştur.

Grafik 21: Gelirlerden Ayrılan Payların Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

1.6 Sermaye Giderleri

Ocak-Haziran 2007 döneminde 4 milyar 466 milyon YTL olan sermaye giderleri, bu

yılın aynı döneminde yüzde 4,8 oranında artarak 4 milyar 679 milyon YTL olarak

gerçekleşmiştir.Grafik 22: Sermaye Giderleri


Sermaye giderleri içinde, mamul mal alımları 176 milyon YTL, gayrimenkul alımları

ve kamulaştırmalar 1 milyar 163 milyon YTL, gayrimenkul sermaye üretim giderleri 3 milyar

37 milyon YTL, gayrimenkul büyük onarım giderleri 175 milyon YTL ve diğer sermaye

giderleri 128 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı bütçesinde sermaye giderleri için öngörülen 11 milyar 775 milyon YTL

ödeneğin yüzde 39,7’si yılın ilk yarısı itibarıyla kullanılmıştır. Söz konusu oran 2007 yılının

aynı döneminde yüzde 34,3’tür.

Sermaye giderlerinin aylık gerçekleşme oranlarına bakıldığında, bu oranların Ocak ve

Şubat aylarında geçen yılın aynı aylarına göre daha düşük, diğer aylarda ise daha yüksek

düzeyde olduğu görülmektedir.

Grafik 23: Sermaye Giderlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

1.7 Sermaye Transferleri

2008 yılı Ocak-Haziran döneminde sermaye transferleri, bir önceki yılın aynı

dönemindeki 1 milyar 877 milyon YTL gerçekleşmeye göre yüzde 40 oranında azalışla 1

milyar 126 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde

sermaye transferleri için öngörülmüş olan ödeneğin yüzde 54’ü ilk altı aylık dönem itibarıyla

kullanılmıştır. Geçen yıl bu oran yüzde 53 olarak gerçekleşmiştir.


Grafik 24: Sermaye Transferleri

2008 yılı Ocak-Haziran döneminde, 500 milyon YTL ödeneği olan KÖYDES

Projesine 403 milyon YTL, 300 milyon YTL ödeneği olan BELDES Projesine ise 125 milyon

YTL kaynak aktarılmıştır.

Aylık gerçekleşme oranlarına aşağıdaki grafikte yer verilmiştir.

Grafik 25: Sermaye Transferlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

1.8 Borç Verme

Borç verme 2008 yılı Ocak-Haziran döneminde 2 milyar 98 milyon YTL olarak

gerçekleşmiştir. Ocak-Haziran 2007 döneminde KİT’lere sermaye desteği olarak 842 milyon


YTL kaynak aktarılmış iken, 2008 yılının aynı döneminde 1 milyar 256 milyon YTL tutarında

kaynak aktarılmıştır.

Grafik 26: Borç Verme

2007 yılı Ocak-Haziran döneminde borç verme giderlerinin yüzde 42,1’i gerçekleşmiş

iken, 2008 yılının aynı döneminde ödenek kullanım oranı yüzde 53,3 olmuştur.

Grafik 27: Borç Verme Giderlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)


2. Fonksiyonel Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri

2007-2008 Ocak-Haziran dönemi bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırmaya göre

gerçekleşmeleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablodan görüleceği üzere, bütçe gider

gerçekleşmeleri içinde en yüksek gider grubunu genel kamu hizmetleri oluşturmaktadır.

Tablo 7: Fonksiyonel Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri

2007 2008Genel Kamu Hizmetleri 75.975 39.322 88.336 34.215 51,8 38,7 -13,0Savunma Hizmetleri 11.834 4.595 13.363 5.143 38,8 38,5 11,9Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 12.434 5.444 13.375 6.119 43,8 45,7 12,4Ekonomik İşler ve Hizmetler 23.703 12.284 21.408 12.412 51,8 58,0 1,0Çevre Koruma Hizmetleri 184 68 236 92 36,9 39,1 36,2İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 4.715 2.518 2.464 1.607 53,4 65,2 -36,2Sağlık Hizmetleri 11.276 5.446 11.787 6.598 48,3 56,0 21,2Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri 3.279 1.483 3.580 1.743 45,2 48,7 17,5Eğitim Hizmetleri 25.720 12.256 28.739 14.077 47,6 49,0 14,9Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri 34.949 17.264 39.264 18.582 49,4 47,3 7,6Toplam 204.068 100.679 222.553 100.589 49,3 45,2 -0,1

2007Gerç.

(Milyon YTL)

2007 Yılı Ocak-HaziranDönemi Gerç.

2008Bütçe

(Milyon YTL)


DönemiGerç.


(%)

ArtışOranı

(%)

Genel kamu hizmetleri için bütçede öngörülen 88 milyar 336 milyon YTL tutarındaki

ödeneğin Haziran sonu itibarıyla yüzde 38,7’si kullanılmış durumdadır. İkinci büyük grubu

oluşturan sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetlerinde gerçekleşme oranı yüzde 47,3

olmuştur. Bu oran, iskân ve toplum refahı hizmetlerinde yüzde 65,2, ekonomik işler ve

hizmetlerde yüzde 58, sağlık hizmetlerinde yüzde 56, eğitim hizmetlerinde yüzde 49,

dinlenme, kültür ve din hizmetlerinde yüzde 48,7, kamu düzeni ve güvenlik hizmetlerinde

yüzde 45,7, çevre koruma hizmetlerinde ise yüzde 39,1 ve savunma hizmetlerinde yüzde 38,5

olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılının ilk altı ayındaki gerçekleşmelere göre genel kamu hizmetleri ile iskân ve

toplum refahı hizmetleri için harcanan tutar geçen yılın aynı dönemine göre daha düşük

seviyede gerçekleşmiştir.


Grafik 28: Fonksiyonel Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderlerinin Gerçekleşme Oranları (%)

Ocak-Haziran 2008 döneminde, fonksiyonel sınıflandırmanın alt düzeyleri

incelendiğinde geçen yılın aynı dönemine göre gerçekleşme oranı en yüksek gider kaleminin

yüzde 65,2 ile iskân ve toplum refahı hizmetleri kaleminde olduğu görülmektedir.

3. Kurumsal Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri

Ocak-Haziran 2008 döneminde genel bütçeli idareler 98 milyar 303 milyon YTL, özel

bütçeli idareler 6 milyar 8 milyon YTL, düzenleyici ve denetleyici kurumlar ise 933 milyon

YTL harcama yapmışlardır. Geçen yılın aynı dönemine göre genel bütçe kapsamındaki kamu

idarelerinin harcamaları yüzde 1,6 oranında azalırken, özel bütçeli idarelerin harcamaları

yüzde 18,5, düzenleyici ve denetleyici kurumların harcamaları ise yüzde 43,6 oranında

artmıştır (Ek: 3).

Merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki icracı bakanlıklar içinde en yüksek harcamayı

2008 yılının Ocak-Haziran döneminde olduğu gibi bu yıl da Milli Eğitim Bakanlığı

gerçekleştirmiştir. Bu çerçevede, Milli Eğitim Bakanlığı 11 milyar 264 milyon YTL, Sağlık

Bakanlığı 6 milyar 258 milyon YTL ve Milli Savunma Bakanlığı 5 milyar 163 milyon YTL

harcama gerçekleştirmiştir.

Özel bütçeli idareler içinde en yüksek harcamayı 1 milyar 118 milyon YTL ile

Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü gerçekleştirmiştir. Söz konusu

Kurumu 545 milyon YTL ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ve 288

milyon YTL ile Orman Genel Müdürlüğü izlemiştir. Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar

Kurumu Genel Müdürlüğünün harcamalarının önemli bir kısmı öğrenim kredi ve


burslarından, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun harcamalarının önemli

bir kısmı da araştırma ve geliştirme projelerine yapılan desteklerden oluşmaktadır. (Ek: 4)

Düzenleyici ve denetleyici kurumlar içinde en yüksek harcamayı 724 milyon YTL ile

Telekomünikasyon Kurumu gerçekleştirmiştir. (Ek: 5)

C. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİNİN

GELİŞİMİ

Ocak-Haziran 2008 döneminde, merkezi yönetim bütçe gelirleri geçen yılın aynı

dönemine göre yüzde 8,1 oranında artışla 102 milyar 506 milyon YTL olarak gerçekleşmiş

olup, bütçe hedefinin yüzde 50,1’ine ulaşılmıştır. (Ek: 6)

Tablo 8: Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri

Gerç.(Milyon YTL)

Ocak-HaziranGerç. Toplamı

GerçekleşmeOranı

(%)

Bütçe(Milyon YTL)

Ocak-HaziranGerç. Toplamı

GerçekleşmeOranı

(%)

Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri 190.360 94.795 49,8 204.556 102.506 50,1 8,1 Genel Bütçe Gelirleri* 184.803 92.372 50,0 199.411 99.456 49,9 7,7 Vergi Gelirleri 152.835 70.588 46,2 171.206 82.752 48,3 17,2 Vergi Dışı Diğer Gelirler 31.968 21.785 68,1 28.205 16.705 59,2 -23,3Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri 3.972 1.564 39,4 3.417 1.847 54,0 18,1Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gelirleri 1.585 858 54,2 1.728 1.203 69,6 40,1

2007 2008 2007/2008Ocak-HaziranDönemi Artış

Oranı(%)

*Genel bütçe gelirlerinden düzenleyici ve denetleyici kurumların gelir fazlaları düşülmüştür.

Aşağıdaki grafikte, 2008 yılı merkezi yönetim bütçe gelirlerinin aylık gerçekleşmeleri,

2007 yılı gerçekleşmeleri ile karşılaştırmalı olarak gösterilmiştir.

Grafik 29: Merkezi Yönetim Bütçe Gelirlerinin Gelişimi


2008 yılı merkezi yönetim bütçe gelirlerinin aylık gerçekleşme oranları, 2007 yılı

gerçekleşme oranları ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Grafik 30: Merkezi Yönetim Bütçe Gelirlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

1.Genel Bütçe Gelirleri

2008 yılı Ocak-Haziran döneminde genel bütçe gelirleri 99 milyar 456 milyon YTL

olarak gerçekleşmiştir. 2007 yılı Ocak-Haziran döneminde genel bütçe gelirlerinin 92 milyar

372 milyon YTL olduğu dikkate alındığında, 2008 yılı Ocak-Haziran dönemi artış oranı

yüzde 7,7’dir.

2008 yılı Ocak-Haziran dönemi genel bütçe gelirleri aylık gerçekleşmeleri, 2007 yılı

gerçekleşmeleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.Grafik 31: Genel Bütçe Gelirleri


2008 yılı Ocak-Haziran dönemi genel bütçe gelirleri aylık gerçekleşme oranları, 2007

yılı gerçekleşme oranları ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Genel

bütçe gelirlerinin gerçekleşme oranı Ocak-Haziran 2007 döneminde yüzde 50 iken, Ocak-

Haziran 2008 döneminde yüzde 49,9 olmuştur.

Grafik 32: Genel Bütçe Gelirlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Vergi Gelirlerinin GelişimiOcak-Haziran 2007 döneminde 70 milyar 588 milyon YTL olan vergi gelirleri, bu

yılın aynı döneminde yüzde 17,2 oranında artış göstererek 82 milyar 752 milyon YTL olarak

gerçekleşmiştir.

2008 yılı Ocak-Haziran dönemi vergi gelirlerinin aylık bazda gerçekleşmeleri, 2007

yılının aynı dönemi ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki grafikte verilmiştir.Grafik 33: Vergi Gelirlerinin Gelişimi


2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde belli başlı vergi türleri itibarıyla belirlenen

hedefler ile ilk altı aylık gerçekleşmeler, 2007 yılının aynı dönemindeki gerçekleşmeler ile

karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 9: Önemli Vergi Türleri Gerçekleşmeleri ve Oranları

2007 2008Vergi Gelirleri 152.835 70.588 171.206 82.752 46,2 48,3 17,2Gelir Vergisi 34.447 15.701 38.100 18.914 45,6 49,6 20,5Kurumlar Vergisi 13.751 6.125 14.500 7.714 44,5 53,2 25,9Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 3.149 1.530 3.976 1.796 48,6 45,2 17,4Dahilde Alınan KDV 16.793 8.064 17.652 8.442 48,0 47,8 4,7Özel Tüketim Vergisi 39.111 17.684 44.719 19.775 45,2 44,2 11,8İthalde Alınan KDV 26.493 12.260 30.500 15.590 46,3 51,1 27,2Damga Vergisi 3.642 1.778 4.200 1.979 48,8 47,1 11,3Harçlar 4.744 2.319 5.400 2.573 48,9 47,6 10,9Diğer 10.706 5.125 12.159 5.969 47,9 49,1 16,5

2007Gerç.

(Milyon YTL)

2007 YılıOcak-HaziranDönemi Gerç.

2008Bütçe

(Milyon YTL)

2008 YılıOcak-HaziranDönemi Gerç.

Ocak-HaziranDönemi Gerç. Oranı

(%)

ArtışOranı

(%)

Yukarıda yer alan tablodan görüleceği üzere, 2007 yılı Ocak-Haziran dönemi vergi

gelirleri gerçekleşme oranı yüzde 46,2 iken 2008 yılının aynı döneminde bu oran yüzde 48,3

olmuştur.

2008 yılı Ocak-Haziran dönemi vergi gelirlerinin aylık bazda gerçekleşme oranları,

2007 yılının aynı dönemi ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Grafik 34: Vergi Gelirlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde gelir vergisinin aylık

bazda gelişimi gösterilmiştir.


Grafik 35: Gelir Vergisi

2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde gelir vergisinin aylık bazda gerçekleşme

oranları aşağıda gösterilmiştir. Gelir vergisinde, 2008 yılının ilk altı aylık döneminde bütçe

hedefinin yüzde 49,6’sına ulaşılmış olup, 18 milyar 914 milyon YTL tahsilât yapılmıştır.

Ocak-Haziran 2007 döneminde ise 15 milyar 701 milyon YTL gelir vergisi tahsilâtı yapılmış

olup gerçekleşme oranı yüzde 45,6 olmuştur. Buna göre, artış oranı yüzde 20,5 olarak

gerçekleşmiştir.

Grafik 36: Gelir Vergisinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde kurumlar vergisinin

aylık bazda gelişimi gösterilmiştir. 2008 yılının ilk yarısında kurumlar vergisi tahsilâtı 7


milyar 714 milyon YTL olmuştur. 2007 yılının aynı döneminde 6 milyar 125 milyon YTL

kurumlar vergisi tahsilâtı gerçekleştirilmiştir. Kurumlar vergisinde Ocak-Haziran 2008

döneminde 2007 yılının aynı dönemine göre yüzde 25,9 oranında artış sağlanmıştır.

Grafik 37: Kurumlar Vergisi

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde kurumlar vergisinin

aylık bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir. 2008 yılının ilk altı aylık döneminde kurumlar

vergisi tahsilâtında bütçe hedefinin yüzde 53,2’sine ulaşılmıştır. Kurumlar vergisinin aylık

gerçekleşme oranları geçen yılın aynı aylarına paralel bir gelişme göstermiştir.

Grafik 38: Kurumlar Vergisinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)


Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde banka ve sigorta

muameleleri vergisinin aylık bazda gelişimi gösterilmiştir. Banka ve sigorta muameleleri

vergisi, Ocak-Haziran 2007 dönemine göre yüzde 17,4’lük bir artışla 1 milyar 796 milyon

YTL olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 39: Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde banka ve sigorta

muameleleri vergisinin aylık bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir. 2008 yılının ilk altı

ayında yıllık bütçe hedefinin yüzde 45,2’sine ulaşılmıştır. Geçen yıl aynı dönemdeki

gerçekleşme oranı ise yüzde 48,6’dır.

Grafik 40: Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)


2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde dahilde alınan katma değer vergisinin

aylık bazda gelişimi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. 2008 yılının ilk altı aylık döneminde,

dahilde alınan katma değer vergisi 8 milyar 442 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Geçen

yılın aynı döneminde altı aylık gerçekleşme tutarı 8 milyar 64 milyon YTL’dir.

Grafik 41: Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde dahilde alınan katma

değer vergisinin aylık bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir.

Grafik 42: Dahilde Alınan Katma Değer Vergisinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

2007-2008 yılları Şubat ve Mart aylarındaki dahilde alınan katma değer vergisindeki

farklılığın nedeni, katma değer vergisi tahakkuklarının söz konusu aylar için öngörülen


hedefler dahilinde olmasına rağmen, geçen yıl Şubat ayına ilişkin vergi tahsilatının önemli bir

kısmının Mart ayına kaymış olmasıdır.

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde özel tüketim vergisinin

aylık bazda gelişimi gösterilmiştir. 2008 yılının ilk yarısında, özel tüketim vergisi 19 milyar

775 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Ocak-Haziran 2007 döneminde ise bu tutar 17 milyar

684 milyon YTL’dir.

Grafik 43: Özel Tüketim Vergisi

2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde özel tüketim vergisinin aylık bazda

gerçekleşme oranı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. 2008 yılının ilk altı ayında yıllık bütçe

hedefinin yüzde 44,2’sine ulaşılmıştır. Bu oran 2007 yılının aynı döneminde yüzde 45,2



Grafik 44: Özel Tüketim Vergisinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde ithalde alınan katma

değer vergisinin aylık bazda gelişimi gösterilmiştir. Ocak-Haziran 2008 döneminde, ithalde

alınan katma değer vergisi 15 milyar 590 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 45: İthalde Alınan Katma Değer Vergisi

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde ithalde alınan katma

değer vergisinin aylık bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir. 2008 yılının ilk altı ayında

yıllık bütçe hedefinin yüzde 51,1’ine ulaşılmıştır. Geçen yılın aynı dönemindeki gerçekleşme

oranı ise yüzde 46,3 olmuştur.


2008 yılının Ocak-Haziran döneminde 2007 yılının aynı dönemine göre ithalde alınan

katma değer vergisinde yüzde 27,2 oranında artış olmuştur. Bu gelişmede, ülkemizin dış

ticaret kapasitesinin genişlemesi sonucu ithalatta meydana gelen artış ile birlikte döviz

kurlarındaki bir miktar yükselişin etkisi bulunmaktadır.

Grafik 46: İthalde Alınan Katma Değer Vergisinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde damga vergisinin aylık

bazda gelişimi gösterilmiştir. Ocak-Haziran 2007 döneminde 1 milyar 778 milyon YTL

tutarında damga vergisi tahsil edilmişken, damga vergisi tahsilâtı bu yılın aynı döneminde

yüzde 11,3 oranında artış göstererek 1 milyar 979 milyon YTL düzeyine ulaşmıştır.

Grafik 47: Damga Vergisi


Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde damga vergisinin aylık

bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir. Geçen yıl yüzde 48,8 olan gerçekleşme oranı, bu yıl

yüzde 47,1 olmuştur.

Grafik 48: Damga Vergisinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde harç gelirlerinin aylık bazda gelişimi

aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Ocak-Haziran 2007 döneminde 2 milyar 319 milyon YTL

tutarında tahsilât yapılmış iken söz konusu tutar bu yılın aynı döneminde yüzde 10,9 oranında

artış göstererek 2 milyar 573 milyon YTL’ye ulaşmıştır.

Grafik 49: Harç Gelirleri


Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde harç gelirlerinin aylık

bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir. Haziran sonu itibarıyla, 2007 yılında gerçekleşme

oranı yüzde 48,9, bu yıl ise yüzde 47,6 olmuştur.

Grafik 50: Harç Gelirlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

Vergi Dışı Genel Bütçe Gelirlerinin Gelişimi

2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde vergi dışı genel bütçe gelirlerinin aylık

bazda gelişimi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. 2008 yılı bütçesinde vergi dışı genel bütçe

gelirleri için belirlenen bütçe hedefi 28 milyar 205 milyon YTL olup, ilk altı aylık dönemde

16 milyar 705 milyon YTL tahsilat gerçekleştirilmiştir. Vergi dışı gelirlerde geçen yılın aynı

dönemine göre yüzde 23,3’lük bir azalma olmuştur.

Grafik 51: Vergi Dışı Genel Bütçe Gelirleri


Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde vergi dışı gelirlerin

aylık bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir. 2007 yılında ilk altı aylık gerçekleşme oranı

yüzde 68,1 iken 2008 yılının aynı döneminde gerçekleşme oranı yüzde 59,2 olmuştur.

2007 yılı Mart ayında 5 milyar 842 milyon YTL Telekom hisse satışına ilişkin tahsilât

yapılması nedeniyle vergi dışı gelirlerin arızi olarak yükselmesi, bu yılın Mart ayında vergi

dışı gelirlerin geçen yılın aynı ayına göre düşük görünmesine neden olmuştur. Diğer taraftan,

2008 yılının Haziran ayında 1 milyar 928 milyon YTL Telekom hisse satış geliri ile 1 milyar

300 milyon YTL işsizlik sigortası fonundan olmak üzere toplam 3 milyar 228 milyon YTL

vergi dışı gelir elde edilmiştir. Bu durum 2007 yılı Haziran ayına göre daha yüksek bir

gerçekleşme oranı elde edilmesine neden olmuştur.

Ayrıca, geçen yıl KİT ve kamu bankalarından elde edilen temettü gelirlerinin büyük

kısmı Mayıs ayında elde edilmiş olmasına rağmen, bu yıl söz konusu temettü gelirleri büyük

ölçüde Nisan ayında elde edilmiştir.

Grafik 52: Vergi Dışı Gelirlerin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)

2. Özel Bütçeli İdarelerin Gelirleri

2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde özel bütçeli idarelerin öz gelirlerinin aylık

bazda gelişimi aşağıda gösterilmiştir. Ocak-Haziran 2008 döneminde, özel bütçeli idarelerin

öz gelirleri 1 milyar 847 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu gelirlerin 2007

yılının aynı döneminde 1 milyar 564 milyon YTL olduğu dikkate alındığında, 2008 yılında

yüzde 18,1 oranında bir artış kaydedildiği görülmektedir.


Grafik 53: Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde özel bütçeli idarelerin

öz gelirlerinin aylık bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir. 2008 yılının ilk altı ayında yıllık

bütçe hedefinin yüzde 54’üne ulaşılmıştır. 2008 yılının ilk altı ayında özel bütçeli idarelerin

öz gelirleri Mayıs ayı dışında Ocak-Haziran 2007 dönemi gerçekleşme oranlarının üzerinde

gerçekleşmiştir.

Grafik 54: Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)


3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gelirleri

2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde düzenleyici ve denetleyici kurumların

gelirlerinin aylık bazda gelişimi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Ocak-Haziran 2008

döneminde, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 1 milyar 203 milyon YTL olarak

gerçekleşmiş ve söz konusu gelirlerde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40,1 oranında

artış meydana gelmiştir.

Grafik 55: Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gelirleri

Aşağıdaki grafikte 2007-2008 yılları Ocak-Haziran döneminde düzenleyici ve

denetleyici kurumların gelirlerinin aylık bazda gerçekleşme oranı gösterilmiştir.

Grafik 56: Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gelirlerinin Aylık Gerçekleşme Oranı (%)


III. MERKEZİ YÖNETİMBÜTÇESİNİN FİNANSMANI VEBORÇ STOKUNUN GELİŞİMİ


A. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNİN FİNANSMAN

DURUMU

2008 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla merkezi yönetim bütçesinin nakit açığı 108

milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu açık ağırlıklı olarak borçlanma yoluyla

kapatılmıştır.

Ocak-Haziran döneminde net dış borçlanma 2,7 milyar YTL, net iç borçlanma 3,8

milyar YTL olmak üzere toplam net borçlanma tutarı 6,5 milyar YTL olmuştur. Aynı

dönemde merkezi yönetim bütçesi dışındaki kuruluşlara 194 milyon YTL tutarında ikrazen

kredi kullandırılmış olup, bu kuruluşlardan 317 milyon YTL tutarında tahsilât

gerçekleştirilmiş ve böylece net tahsilât 122 milyon YTL tutarında gerçekleşmiştir.

Özelleştirme gelirlerinden Hazineye aktarılan 63 milyon YTL ile söz konusu dönemde

sağlanan toplam finansman tutarı 6,7 milyar YTL olarak gerçekleşmiş ve merkezi yönetimin

kasa/banka kalemi 6,6 milyar YTL tutarında artış göstermiştir.

Hazine nakit gerçekleşmelerinin yılın ilk altı aylık dönemine ilişkin geçici sonuçlara

göre nakit bazda toplam 95,9 milyar YTL gelir elde edilmiş, 79 milyar YTL faiz dışı harcama

yapılmış ve 16,9 milyar YTL faiz dışı fazla oluşmuştur. Toplam 19,9 milyar YTL faiz

ödemesinden sonra Hazine nakit dengesi 3 milyar YTL açık vermiştir.

2008 yılının ilk yarısında genel bütçenin finansmanı çerçevesinde, nakit bazda

gerçekleştirilen iç borçlanma tutarı net 32,6 milyar YTL olmuştur. Aynı dönemde

gerçekleştirilen 29,7 milyar YTL nakit anapara ödemesi ile birlikte söz konusu döneme ilişkin

net iç borçlanma 2,9 milyar YTL olmaktadır. Diğer taraftan, 16,6 milyar YTL faiz ödemesi de

dikkate alındığında söz konusu dönemde toplam 46,2 milyar YTL tutarında iç borç servisi

gerçekleştirilmiştir. Bu haliyle daha önceki dönemlerde olduğu gibi iç borçlanma, söz konusu

dönemde sağlanan finansman kalemleri içerisinde yüzde 58 ile en büyük paya sahiptir.

Geçen yıl olduğu gibi 2008 yılında da stratejik ölçütler çerçevesinde iç borçlanma

politikaları belirlenmiş ve bu kapsamda borçlanma politikasının yürütülmesinde karşı karşıya

kalınabilecek faiz ve döviz kuru risklerinin hafifletilmesi amacıyla borçlanmanın faiz

yenileme süresinin uzatılması ve ağırlıklı olarak YTL cinsinden gerçekleştirilmesi, ortalama

vadenin piyasa koşullarının elverdiği ölçüde uzatılması ile nakit ve borç yönetiminde

oluşabilecek likidite riskinin azaltılması amacıyla yıl boyunca yeterli düzeyde rezerv

tutulması hedeflerine paralel olarak borçlanma yapılmıştır.


Yılın ilk yarısında nakit iç borçlanma ihtiyacının yüzde 98’lik kısmı YTL cinsi senet,

geri kalan yüzde 2’lik kısmı ise döviz cinsi senet ihracı yoluyla karşılanmıştır. YTL cinsi

senetlerin yüzde 78’ini sabit faizli Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS), yüzde 18’ini

Değişken Faizli Devlet Tahvilleri ve yüzde 4’ünü TÜFE’ye Endeksli Devlet Tahvilleri

oluşturmuştur. 2007 yılının genelinde 34 ay olan iç borçlanmanın ortalama vadesi 2008 yılı

Haziran ayı itibarıyla ortalama 28,6 ay olmuştur. 2007 yılında yüzde 18,4 seviyesinde

gerçekleşen iskontolu borçlanmanın ortalama yıllık bileşik faizi ise 2008 yılı Ocak-Haziran

döneminde yüzde 17,8 olmuştur.

2008 yılında da DİBS’in likiditesinin artırılması ve verim eğrisinin geliştirilmesi

hedeflerine paralel olarak, piyasada daha az sayıda, likiditesi yüksek ve derinliği olan

senetlerin yer almasına yönelik bir borçlanma stratejisi benimsenmiştir. Bunun yanı sıra, aktif

borç yönetimi stratejisi çerçevesinde değişim ihaleleri daha etkin olarak kullanılmaya

başlanmıştır. 2008 yılının ikinci yarısında da talep koşullarıyla uyumlu, risk/maliyet

kriterlerini göz önünde bulunduran esnek borçlanma politikaları uygulanmaya devam

edilecektir.

B. MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKUNDAKİ

GELİŞMELER

Merkezi yönetim toplam borç stoku 2008 yılı Haziran sonu itibarıyla 2007 yıl sonuna

göre 14,7 milyar YTL artış göstererek 348,2 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Bu artışın 9

milyar YTL’lik kısmı dış borç stokunda meydana gelen artıştan kaynaklanmaktadır. İç borç

stokunun toplam stok içerisindeki ağırlığı yüzde 75, dış borç stokunun ise yüzde 25 olmuştur.

Toplam stokun yüzde 57,2’si sabit faizli borçlardan ve yüzde 42,8’i değişken faizli borçlardan

oluşmaktadır. YTL cinsinden borç stoku 2007 yıl sonuna göre 0,1 puan artarak yüzde 68,8

olarak gerçekleşmiştir. Döviz cinsi/dövize endeksli borç stokunun toplam stok içerisindeki

payı sırasıyla yüzde 30,8 ve yüzde 0,4 olmuştur.

1. Merkezi Yönetim Dış Borç Stokundaki Gelişmeler

2007 yılı sonunda 67,1 milyar dolar olarak gerçekleşen merkezi yönetim dış borç

stoku, 4,1 milyar dolar artarak 2008 yılı Haziran ayı sonunda 71,2 milyar dolar olarak

gerçekleşmiştir. Yurtdışı piyasalara ihraç edilen tahvillerden oluşan stok bu stokun yüzde

55’ini oluşturmaktadır.


2008 yılı Haziran sonu itibarıyla uluslararası kuruluşlardan sağlanan kredi stokunun

toplam içerisindeki payı yüzde 28,8, hükümet kuruluşlarından sağlanan kredi stokunun payı

yüzde 7,2, diğer kuruluşlardan sağlanan kredi stokunun payı ise yüzde 9,1 olarak

gerçekleşmiştir. 2007 yıl sonuna göre stok artışındaki en büyük değişim Uluslararası Para

Fonu (IMF) kaynaklı borçlarda gerçekleşmiştir. IMF dış borç stoku 2007 yıl sonuna göre

yüzde 40,6’lık bir artış ile 7,1 milyar dolardan 10 milyar dolara yükselmiştir.

Son 5 aylık dönemde gerçekleştirilen borçlanma ve ödemeler ile stokun döviz yapısı

da değişmiş, özellikle IMF’den yapılan kullanımlar çerçevesinde SDR cinsi borç stokunun

toplam dış borç stoku içerisindeki payı 2007 yıl sonuna göre 3,5 puan artarak 2008 yılı

Haziran sonu itibarıyla yüzde 14,1’e yükselmiştir. Buna karşın USD cinsinden yapılan tahvil

ihraçlarına rağmen Dolar cinsi borç stokunda 3,3 puanlık bir azalış meydana gelmiştir.

Haziran sonu itibarıyla Avro cinsi dış borç stokunun toplam stoka oranı yüzde 29,5 olarak

gerçekleşirken, Japon Yeni cinsinden borçların oranı ise yüzde 3,5 olarak gerçekleşmiştir.

Merkezi yönetim dış borç stokunun faiz yapısı incelendiğinde, sabit faizli borç

stokunun toplam stok içerisindeki payının 2007 yıl sonuna göre 3,3 puan azalarak yüzde 71,5


2. Merkezi Yönetim İç Borç Stokundaki Gelişmeler

2008 yılının ilk altı aylık döneminde 34,8 milyar YTL tutarındaki anapara ödemesine

karşılık gerçekleştirilen 40,5 milyar YTL tutarındaki borçlanma neticesinde 2007 yılı sonunda

255,3 milyar YTL olan merkezi yönetim iç borç stoku, 2008 yılı Haziran sonu itibarıyla net

5,7 milyar YTL artış göstererek 261 milyar YTL düzeyine yükselmiştir.

Merkezi yönetim iç borç stokunun döviz kompozisyonu incelendiğinde, 2007 yıl sonu

itibarıyla 229,2 milyar YTL olan YTL cinsi senetlerin toplam değeri, Haziran 2008 sonunda

239,7 milyar YTL düzeyine yükselmiş; aynı cins senetlerin iç borç stoku içerisindeki payı ise

yüzde 89,8’den yüzde 91,8’e çıkmıştır. Döviz cinsinden ve dövize endeksli senetlerin toplam

değeri 26,1 milyar YTL seviyesinden 21,3 milyar YTL seviyesine gerilerken, stok

içerisindeki payı da yüzde 10,2’den yüzde 8,2’ye düşmüştür.

Merkezi yönetim iç borç stokunun faiz yapısına bakıldığında ise 2007 yılı sonunda

sabit getirili senetlerin merkezi yönetim iç borç stoku içerisindeki payı yüzde 50,2 (128,1

milyar YTL) iken, 2008 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla yüzde 52,4’e (136,8 milyar YTL)


yükselmiştir. Değişken faizli senetlerin payı ise aynı dönemde yüzde 49,8 (127,2 milyar YTL)

seviyesinden yüzde 47,6 (124,2 milyar YTL) seviyesine düşmüştür.

Merkezi yönetim toplam iç borç stokunun ortalama vadeye kalan süresi 2007 yılı

sonunda 25,7 ay iken 2008 yılı Haziran ayı sonunda 23 aya düşmüştür. Aynı dönemde, nakit

dışı iç borç stokunun ortalama vadeye kalan süresi 25,7 ay seviyesinden 20,6 ay seviyesine;

nakit iç borç stokunun ortalama vadeye kalan süresi ise 25,7 aydan 23,3 aya gerilemiştir. Söz

konusu azalmaların nedeni yeni nakit dışı ihraç yapılmaması ve önceki yıllarda ihraç edilen

senetlerin itfa tarihlerinin yaklaşmasıdır.


IV. TEMMUZ-ARALIK 2008DÖNEMİNE İLİŞKİNBEKLENTİLER VEHEDEFLER


A.MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ VE FAİZ

DIŞI FAZLA

2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde 222 milyar 553 milyon YTL öngörülen

merkezi yönetim bütçe giderlerinin 2008 yılı sonunda 232 milyar 899 milyon YTL, 166

milyar 553 milyon YTL öngörülen faiz hariç bütçe giderlerinin 177 milyar 149 milyon YTL,

56 milyar YTL öngörülen faiz giderlerinin ise 55 milyar 750 milyon YTL olarak

gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

Tablo 10: Merkezi Yönetim Bütçesi Yılsonu Gerçekleşme Tahmini

2007Gerçek.

(Milyon YTL)Bütçe

(Milyon YTL)

Gerçek.Tahmini

(Milyon YTL)

2007Gerçek.

2008G.T.

Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri 204.068 222.553 232.899 23,8 23,8 Faiz Hariç Bütçe Giderleri 155.315 166.553 177.149 18,1 18,1 Faiz Giderleri 48.753 56.000 55.750 5,7 5,7Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri 190.360 204.556 216.990 22,2 22,1Vergi Gelirleri 152.835 171.206 174.615 17,8 17,8

Bütçe Açığı -13.708 -17.997 -15.909 -1,6 -1,6Faiz Dışı Bütçe Fazlası 35.045 38.003 39.841 4,1 4,1

2008 GSYH'ye Oranı*(%)

* 2008 GSYH: 979.942 milyon YTL (2009-2011 OVP Çalışmalarında Kullanılan Revize Tahmin)

Diğer taraftan, 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde 204 milyar 556 milyon YTL

olarak hedeflenen merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 216 milyar 990 milyon YTL, 171 milyar

206 milyon YTL olarak hedeflenen vergi gelirlerinin ise 174 milyar 615 milyon YTL olarak

gerçekleşeceği öngörülmektedir.

Bu veriler kapsamında, merkezi yönetim bütçe açığının 15 milyar 909 milyon YTL,

faiz dışı fazlanın ise 39 milyar 841 milyon YTL olarak gerçekleşmesi öngörülmüştür.

Böylece, 17 milyar 997 milyon YTL olan bütçe hedefine göre bütçe açığı 2 milyar 88 milyon

YTL daha az, faiz dışı fazla ise 38 milyar 3 milyon YTL bütçe hedefine göre 1 milyar 838

milyon YTL daha fazla gerçekleşecektir.

2007 yılı gerçekleşmeleri ile karşılaştırıldığında, merkezi yönetim bütçe giderlerinin,

merkezi yönetim bütçe açığının ve faiz dışı fazlanın GSYH’ye oranlarının 2008 yılı sonunda

aynı düzeyde gerçekleşeceği, 2007 yılında yüzde 22,2 olan merkezi yönetim bütçe gelirlerinin

GSYH’ye oranının ise yüzde 22,1 düzeyinde olacağı beklenmektedir.


B. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GİDERLERİ

2008 yılı sonunda toplam bütçe giderlerinin 232 milyar 899 milyon YTL, faiz hariç

bütçe giderlerinin 177 milyar 149 milyon YTL, faiz giderlerinin ise 55 milyar 750 milyon

YTL olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu durumda, 2008 yıl sonunda merkezi yönetim

bütçe giderlerinin, faiz hariç bütçe giderlerinin ve faiz giderlerinin GSYH’ye oranlarının

2007 yıl sonu gerçekleşme oranlarıyla aynı düzeyde olacağı tahmin edilmektedir. Söz konusu

oranlar sırasıyla yüzde 23,8, yüzde 18,1 ve yüzde 5,7’dir.

Ocak-Haziran 2008 döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 100 milyar 589

milyon YTL olup, 222 milyar 553 milyon YTL olarak öngörülen toplam bütçe ödeneklerinin

yüzde 45,2’si kullanılmış durumdadır. 166 milyar 553 milyon YTL olarak öngörülen faiz

hariç bütçe gideri ödeneklerinin yüzde 47,9’u, 56 milyar YTL olarak öngörülen faiz gideri

ödeneklerinin ise yüzde 37’si kullanılmıştır.

Temmuz-Aralık 2008 döneminde merkezi yönetim bütçe giderlerinin 132 milyar 310

milyon YTL, faiz hariç bütçe giderlerinin 97 milyar 300 milyon YTL, faiz giderlerinin ise 35

milyar 10 milyon YTL olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.

2008 yıl sonuna ilişkin yapılan revizyonlar esas itibarıyla makroekonomik hedeflerde

meydana gelen değişim ile merkezi yönetim bütçesinin gelir ve giderlerini etkileyen politika

kararlarındaki değişikliklere dayanmaktadır. Başlangıç ödeneklerine göre yılsonu

gerçekleşme hedefinin yukarıda olmasının başlıca nedenleri aşağıda yer almaktadır:

· Personel giderlerinde; enflasyon farkı ve ücret iyileştirmesinin etkileri,

· Mal ve hizmet alım giderlerinde; aile hekimliğinin yaygınlaştırılması, özürlülerin

eğitimine ayrılan kaynağın artırılması, başta enerji ve akaryakıt olmak üzere diğer mal ve

hizmetlerin fiyatlarında yaşanan artışlar ve yılın ikinci yarısında ortaya çıkacak ilave

maliyetler,

· Cari transferlerde; 5510 sayılı Kanunun 1 Ekimden itibaren yürürlüğe girmesiyle

birlikte ortaya çıkan ilave maliyetler, SSK işveren payındaki yüzde 5 oranında indirimin

etkisi, terörden zarar görenlere ödenen tazminat, özürlülerin evde bakımı giderlerindeki

artışlar, genel bütçe gelirlerinde yaşanacak olumlu performansa paralel olarak gelirden ayrılan

payların artması ve mahalli idarelere genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan payların

artırılmasına ilişkin düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle mahalli idarelere ayrılan payların

artması, çiftçilere yapılacak kuraklık desteği ödemeleri,


· Sermaye giderlerinde; GAP Eylem Planı çerçevesinde Güneydoğu Anadolu Projesi

(GAP) kapsamındaki yatırımlara öncelik vermek kaydıyla münhasıran ekonomik kalkınma ve

sosyal gelişmeye yönelik yapılacak yatırımlar ile diğer yatırımlarda ortaya çıkan artışlar.

Ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi, sosyal gelişmenin sağlanması, altyapının

geliştirilmesi ile kurumsal kapasitenin geliştirilmesi gibi temel amaçlarla uygulamaya konulan

GAP Eylem Planının 2008 yılı bütçesine 2 milyar 300 milyon YTL ilave yükü bulunmaktadır.

Mahalli idarelere genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan payın artırılmasına ilişkin

yapılan düzenlemenin de 2008 yılı bütçesine ilave maliyeti 900 milyon YTL civarındadır.

Zorunlu istihdam yüklerinin hafifletilmesi, nitelikli işgücü ihtiyacının karşılanması,

istihdamın teşvik edilmesi, işgücü maliyetlerinin düşürülmesi ve kayıt dışı istihdamın

azaltılması amacıyla İş Kanunu ve bazı kanunlarda değişiklik yapılmıştır. Söz konusu

düzenlemeler içinde yer alan SSK işveren hissesine isabet eden beş puanlık prim indiriminin

2008 yılı bütçesine ilave yükü 381 milyon YTL’dir.

2008 yılı ilkbahar döneminde Türkiye’de meydana gelen kuraklık nedeniyle zarar

gören çiftçilere sağlanacak nakdi desteğin maliyeti yaklaşık 450 milyon YTL civarındadır.

C. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİ

2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinde 204 milyar 556 milyon YTL olarak

hedeflenen merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 12 milyar 434 milyon YTL daha fazla

gerçekleşerek 216 milyar 990 milyon YTL olacağı tahmin edilmektedir. Yılın ilk yarısında

vergi tahsilâtında elde edilen yüksek performans ile 15/5/2008 tarihli ve 5763 sayılı Kanun

uyarınca işsizlik sigortası fonu ve özelleştirme fonundan aktarılacak tutarlar nedeniyle vergi

dışı gelirlerde beklenen artışlar, bütçe gelirleri yıl sonu tahmininin yukarıya çekilmesinde

etkili olmuştur.

Buna göre, vergi gelirlerine ilişkin bütçe hedefi 171 milyar 206 milyon YTL iken yıl

sonu gerçekleşmesinin 3 milyar 409 milyon YTL daha fazla gerçekleşerek 174 milyar 615

milyon YTL olacağı tahmin edilmektedir. 33 milyar 350 milyon YTL olan merkezi yönetim

bütçesi vergi dışı gelirlerinin (özel bütçe ve düzenleyici ve denetleyici kurum bütçe gelirleri

dahil) ise bütçe hedefini 9 milyar 25 milyon YTL aşarak 42 milyar 375 milyon YTL olarak

gerçekleşeceği beklenmektedir.


2008 yılının ilk yarısında vergi gelirlerinde 82 milyar 752 milyon YTL tutarında

tahsilât yapılmış olup bu tutar bütçe başlangıç hedefinin yüzde 48,3’üne tekabül etmektedir.

Temmuz-Aralık 2008 döneminde ise 91 milyar 863 milyon YTL vergi geliri tahsil edileceği

beklenmektedir.

D. FİNANSMAN POLİTİKASI

Kamu borç ve risk yönetiminin temel ilkeleri;

a) Makroekonomik dengelerin gözetilerek para ve maliye politikaları ile uyumlu

sürdürülebilir, saydam ve hesapverebilir bir borçlanma politikasının izlenmesi,

b) Finansman ihtiyaçlarının, iç ve dış piyasa koşulları ve maliyet unsurları göz önüne

alınarak belirlenen risk düzeyi çerçevesinde, orta ve uzun vadede mümkün olan en düşük

maliyetle karşılanması

olarak belirlenmiştir.

Bu kapsamda 2008 yılında sürdürülen “stratejik ölçüt” politikası çerçevesinde,

borçlanma politikasının yürütülmesinde karşı karşıya kalınabilecek faiz, döviz kuru ve likidite

risklerinin hafifletilmesi amacıyla;

· Nakit iç borçlanmanın ağırlıklı olarak YTL cinsinden yapılması,

· YTL cinsi borçlanmanın ağırlıklı olarak sabit faizli enstrümanlarla yapılarak gelecek

12 ayda faizi yenilenecek senetlerin payının azaltılması,

· Ortalama vadenin piyasa koşulları elverdiği ölçüde uzatılarak vadesine 12 aydan az

kalmış senetlerin payının azaltılması,

· Nakit ve borç yönetiminde oluşabilecek likidite riskinin azaltılması amacıyla güçlü

rezerv tutulması

hususları borçlanma politikasının ana unsurları olarak uygulanmaktadır.

Bu kapsamda yürütülecek olan borçlanma politikası ve hedeflenen faiz dışı fazla

sayesinde, 2007 yıl sonu itibarıyla yüzde 38,8 olan AB tanımlı brüt kamu borç stokunun

GSYH’ye oranının 2008 yıl sonunda yüzde 37 seviyelerine düşürülmesi hedeflenmektedir.


EKLER


EK 1: 2007-2008 Yılları Ocak-Haziran Dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri

GerçekleşmeGSYHPayı(%)

Bütçe Payı

(%)

Ocak-HaziranDönemi Toplamı

Ocak-HaziranGerç. Oranı

(%)

BütçeÖdenek ve

Hedefi

GSYH Payı

(%)

BütçePayı (%)

Ocak-HaziranDönemiToplamı

Ocak-HaziranDönemi Gerç.

Oranı(%)

Bütçe Giderleri 204.067.683 23,8 100,0 100.679.443 49,3 222.553.217 22,7 100,0 100.588.532 45,2 -0,1Faiz Hariç Giderler 155.314.792 18,1 76,1 73.785.977 47,5 166.553.167 17,0 74,8 79.848.723 47,9 8,2

Personel Giderleri 43.568.839 5,1 21,4 21.973.698 50,4 48.672.049 5,0 21,9 24.506.018 50,3 11,5Sosyal Güv.Kur. Devlet Primi 5.804.535 0,7 2,8 2.725.467 47,0 6.405.463 0,7 2,9 3.052.826 47,7 12,0Mal ve Hizmet Alımları 22.257.921 2,6 10,9 8.349.462 37,5 22.905.423 2,3 10,3 9.160.912 40,0 9,7Cari Transferler 63.291.858 7,4 31,0 32.775.646 51,8 69.206.600 7,1 31,1 35.225.506 50,9 7,5Sermaye Giderleri 13.003.480 1,5 6,4 4.466.456 34,3 11.775.030 1,2 5,3 4.678.999 39,7 4,8Sermaye Transferleri 3.542.364 0,4 1,7 1.877.314 53,0 2.084.420 0,2 0,9 1.126.196 54,0 -40,0Borç Verme 3.845.795 0,4 1,9 1.617.934 42,1 3.933.510 0,4 1,8 2.098.266 53,3 29,7Yedek Ödenekler 0 0,0 0,0 0 1.570.672 0,2 0,7 0 0,0

Faiz Giderleri 48.752.891 5,7 23,9 26.893.466 55,2 56.000.050 5,7 25,2 20.739.809 37,0 -22,9Bütçe Gelirleri 190.359.773 22,2 100,0 94.794.653 49,8 204.556.459 20,9 100,0 102.505.969 50,1 8,1Genel Bütçe Gelirleri 184.802.653 21,6 97,1 92.372.210 50,0 199.410.938 20,3 97,5 99.456.251 49,9 7,7

Vergi Gelirleri 152.835.111 17,8 80,3 70.587.563 46,2 171.206.312 17,5 83,7 82.751.678 48,3 17,2Teşebbüs ve Mülkiyet Geliri 8.239.102 1,0 4,3 5.700.097 69,2 8.978.314 0,9 4,4 5.035.370 56,1 -11,7Özel Gelirler ile Alınan Bağışlar ve Yardımlar 1.844.605 0,2 1,0 1.377.374 74,7 801.520 0,1 0,4 355.694 44,4 -74,2Diğer Gelirler 15.706.237 1,8 8,3 8.753.657 55,7 14.118.022 1,4 6,9 9.171.151 65,0 4,8Sermaye Gelirleri 6.079.990 0,7 3,2 5.953.519 97,9 4.306.770 0,4 2,1 2.029.786 47,1 -65,9Alacaklardan Tahsilat 97.608 0,0 0,1 0 0,0 0,0 0,0 112.572

Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri 3.971.935 0,5 2,1 1.564.043 39,4 3.417.133 0,3 1,7 1.846.926 54,0 18,1Düzen. ve Denet. Kurumların Gelirleri 1.585.185 0,2 0,8 858.400 54,2 1.728.388 0,2 0,8 1.202.792 69,6 40,1Bütçe Dengesi -13.707.910 -1,6 -5.884.791 42,9 -17.996.758 -1,8 1.917.437 -10,7 132,6Faiz Dışı Denge (Maliye Tanımlı) 35.044.981 4,1 21.008.676 59,9 38.003.292 3,9 22.657.246 59,6 7,8

(Bin YTL)

2007 2008 Ocak-HaziranDönemi

ArtışOranı

(%)


EK 2: 2007-2008 Yılları Ocak- Haziran Dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri

2007 2008

Gerç. Bütçe 2007 Gerç. 2008 Bütçe 2007 Gerç. 2008 Bütçe 2007 2008 2007 2008Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri 204.068 222.553 23,83 22,71 100,00 100,00 100.679 100.589 49,34 45,20 -0,09A) Faiz Hariç Bütçe Giderleri 155.315 166.553 18,14 17,00 76,11 74,84 73.786 79.849 47,51 47,94 8,221. Personel Giderleri 43.569 48.672 5,09 4,97 21,35 21,87 21.974 24.506 50,43 50,35 11,52Memurlar 36.402 40.521 4,25 4,13 17,84 18,21 18.859 20.573 51,81 50,77 9,09İşçiler 3.459 3.707 0,40 0,38 1,69 1,67 1.371 1.618 39,63 43,65 18,07Sözleşmeli Personel 1.739 2.427 0,20 0,25 0,85 1,09 725 1.278 41,69 52,66 76,29Geçici ve Diğer Personel 1.969 2.017 0,23 0,21 0,96 0,91 1.019 1.036 51,75 51,37 1,732. Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi 5.805 6.405 0,68 0,65 2,84 2,88 2.725 3.053 46,95 47,66 12,01Memurlar 4.757 5.249 0,56 0,54 2,33 2,36 2.276 2.483 47,84 47,30 9,10İşçiler 606 649 0,07 0,07 0,30 0,29 242 273 40,01 41,98 12,43Sözleşmeli Personel 189 299 0,02 0,03 0,09 0,13 75 161 39,69 53,92 114,92Geçici ve Diğer Personel 252 208 0,03 0,02 0,12 0,09 132 136 52,45 65,54 3,063. Mal ve Hizmet Alım Giderleri 22.258 22.905 2,60 2,34 10,91 10,29 8.349 9.161 37,51 39,99 9,72a) Savunma-Güvenlik 7.599 8.411 0,89 0,86 3,72 3,78 2.200 2.631 28,95 31,29 19,59Milli Savunma Bakanlığı 5.990 6.784 0,70 0,69 2,94 3,05 1.780 2.066 29,72 30,46 16,06Jandarma Genel Komutanlığı 955 1.034 0,11 0,11 0,47 0,46 242 345 25,39 33,37 42,29Emniyet Genel Müdürlüğü 654 593 0,08 0,06 0,32 0,27 178 220 27,17 37,16 24,01b) Sağlık Giderleri 6.625 6.741 0,77 0,69 3,25 3,03 3.225 3.102 48,68 46,02 -3,80Genel Tedavi ve Sağlık Malzemesi Giderleri 1.736 1.802 0,20 0,18 0,85 0,81 763 715 43,96 39,69 -6,29Genel İlaç Giderleri 975 1.089 0,11 0,11 0,48 0,49 428 424 43,92 38,94 -0,97Yeşil Kart Sağlık Hizmetleri 3.914 3.850 0,46 0,39 1,92 1,73 2.033 1.963 51,96 50,99 -3,47 -İlaç 1.307 1.240 0,15 0,13 0,64 0,56 717 674 54,85 54,37 -5,93 -Tedavi ve Sağlık Malzemeleri 2.607 2.610 0,30 0,27 1,28 1,17 1.317 1.289 50,51 49,38 -2,13c) Borçlanma Genel Giderleri 59 130 0,01 0,01 0,03 0,06 37 47 62,58 36,48 27,55d) Diğer Mal ve Hizmet Giderleri 7.974 7.624 0,93 0,78 3,91 3,43 2.887 3.380 36,20 44,33 17,07

(Milyon YTL)GSYH Payı

(%)Bütçe İçindeki Paylar

(%)Ocak-Haziran

Dönemi


(%)

ArtışOranı

(%)


2007 2008

Gerç. Bütçe 2007 Gerç. 2008 Bütçe 2007 Gerç. 2008 Bütçe 2007 2008 2007 20084. Cari Transferler 63.292 69.207 7,39 7,06 31,02 31,10 32.776 35.226 51,78 50,90 7,47a)Görev Zararları 1.401 1.551 0,16 0,16 0,69 0,70 511 770 36,43 49,65 50,88 -KİT' Görev Zararları 700 733 0,08 0,07 0,34 0,33 280 402 40,01 54,84 43,57 -Halk Bankası 172 211 0,02 0,02 0,08 0,09 84 101 48,55 47,87 20,96 -Ziraat Bankası 204 400 0,02 0,04 0,10 0,18 65 169 31,80 42,26 160,05 -Diğer Görev Zararları 325 207 0,04 0,02 0,16 0,09 82 98 25,23 47,38 19,78b)Hazine Yardımları 36.273 39.912 4,24 4,07 17,78 17,93 18.030 19.305 49,70 48,37 7,07 - Sosyal Güvenlik Kurumlarına Hazine Yardımları 808 932 0,09 0,10 0,40 0,42 385 449 47,73 48,22 16,59İşsizlik Sigortası Fonu (Nakit bazlı) 808 932 0,09 0,10 0,40 0,42 385 449 47,73 48,22 16,59- Sağlık, Emeklilik ve Sosyal Yardım Giderleri 33.063 37.031 3,86 3,78 16,20 16,64 16.491 17.594 49,88 47,51 6,68Devlet Sosyal Güvenlik Katkısı 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0Sosyal Güvenliği Olmayanların Sağlık Primi 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0Faturalı Ödemeler 4.942 4.566 0,58 0,47 2,42 2,05 2.587 1.820 52,34 39,85 -29,65Ek Karşılıklar 0 1.082 0,00 0,11 0 0,00Emeklilere Ek Ödeme 2.298 2.579 0,27 0,26 1,13 1,16 1.130 1.259 49,17 48,82 11,44Sosyal Güvenlik Açık Finansmanı 25.823 28.804 3,02 2,94 12,65 12,94 12.775 13.433 49,47 46,64 5,15 - Mahalli İdareler 1.706 1.235 0,20 0,13 0,84 0,55 837 913 49,05 73,91 9,07 Belediyelere Yardım (Denkleştirme Ödeneği) 69 50 0,01 0,01 0,03 0,02 60 51 87,08 102,81 -14,97 İl Özel İdareleri (Köy Hiz. Pers. ve Diğer) 1.772 1.170 0,21 0,12 0,87 0,53 776 767 43,82 65,49 -1,28Diğer -135 15 -0,02 0,00 0,01 0 95 0,00 645,89 -Diğer Hazine Yardımları 696 714 0,08 0,07 0,34 0,32 316 349 45,39 48,83 10,39DFİF 326 350 0,04 0,04 0,16 0,16 152 176 46,63 50,29 15,79Terör Tazminatı 219 120 0,03 0,01 0,05 118 120 53,60 99,99 2,03Diğer 151 244 0,02 0,02 0,07 0,11 153 53 101,23 21,60 -65,43c) Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yapılan Transferler 682 336 0,08 0,03 0,33 0,15 447 199 65,53 59,26 -55,44Siyasi Partilere Yardım 325 80 0,04 0,01 0,16 0,04 325 80 99,99 100,20 -75,31Diğer 357 256 0,04 0,03 0,17 0,11 122 119 34,17 46,46 -2,51d)Hane Halkına Yapılan Transferler 996 1.101 0,12 0,11 0,49 0,49 504 533 50,61 48,41 5,78Burslar ve Harçlıklar 503 508 0,06 0,05 0,25 0,23 262 278 52,10 54,60 5,93Eğitim Amaçlı Diğer Transfer 313 467 0,04 0,05 0,15 0,21 146 155 46,66 33,29 6,25Sağlık Amaçlı Transfer 49 65 0,01 0,01 0,02 0,03 24 25 49,21 38,81 4,11Yiyecek Amaçlı Transfer 119 55 0,01 0,01 0,06 0,02 67 70 56,07 127,45 4,56Barınma Amaçlı Transfer 11 6 0,00 0,00 0,01 0,00 5 5 42,30 80,32 8,14


(%)

ArtışOranı

(%)(Milyon YTL)

GSYH Payı(%)

Bütçe İçindeki Paylar(%)

Ocak-HaziranDönemi


2007 2008

Gerç. Bütçe 2007 Gerç. 2008 Bütçe 2007 Gerç. 2008 Bütçe 2007 2008 2007 2008e) Tarımsal Destekleme 5.555 5.400 0,65 0,55 2,72 2,43 4.834 4.452 87,01 82,45 -7,89Doğrudan Gelir Desteği Ödemeleri Dahil MuhtelifTarımsal Desteklemeler 2.618 2.554 0,31 0,26 1,28 1,15 2.525 1.414 96,44 55,36 -44,00Fark Ödemesi Destekleme Ödemeleri 0 1.758 0,00 0,18 0,79 0 1.848 105,12Ürün Destekleme Ödemeleri 1.708 0,20 0,00 0,84 0,00 1.476 0 86,41 -100,00Hayvancılık Destekleme Ödemeleri 741 731 0,09 0,07 0,36 0,33 687 1.029 92,73 140,75 49,79Tarım Reformu Uygulama Projesi (ARİP) 26 69 0,00 0,01 0,01 0,03 4 9 14,91 12,35 121,06Kırsal Kalkınma Amaçlı Tarımsal Destekleme Ödemeleri 0 93 0,00 0,01 0,04 0 47 50,75Çay Desteklenmesine İlişkin Hizmetler 146 0,02 0,00 0,07 0,00 90 0 61,57 -100,00Tarım Ürünleri Sigortası 39 55 0,00 0,01 0,02 0,02 24 45 60,62 81,81 89,00Telafi Edici Ödemeler Kapsamındaki Tarımsal Ödemeler 0 80 0,00 0,01 0,04 0 0,00Diğer Tarımsal Amaçlı Transferler 277 60 0,03 0,01 0,14 0,03 28 58 10,19 96,08 104,20f) Hane Halkına Yapılan Diğer Transferler 618 633 0,07 0,06 0,30 0,28 143 275 23,09 43,42 92,48Hazine Teşvik Ödemeleri 0 300 0,00 0,03 0 0,00KOSGEB 0 110 0,00 0,01 0 0,00Tabii Afetten Zarar Gören Çiftçilere Yardım 0 30 0,00 0,00 0 0,00Diğer 0 193 0,00 0,02 0 0,00g) Sosyal Amaçlı Transferler 67 228 0,01 0,02 0,03 0,10 14 121 21,39 53,33 742,75SHÇEK 0 215 0,00 0,02 0 0,00Diğer 0 13 0,00 0,00 0 0,00h) Yurtdışına Yapılan Transferler 507 654 0,06 0,07 0,25 0,29 227 255 44,73 38,96 12,41Kıbrıs 125 136 0,01 0,01 0,06 0,06 55 60 44,00 44,12 9,09Uluslararası Kur. Katılma Payı 243 335 0,03 0,03 0,12 0,15 110 128 45,33 38,22 16,09Diğer 138 183 0,02 0,02 0,07 0,08 61 67 44,34 36,48 8,79i) Gelirden Ayrılan Paylar 17.121 19.391 2,00 1,98 8,39 8,71 8.067 9.315 47,12 48,04 15,47 -Mahalli İdare Payları 13.286 15.059 1,55 1,54 6,51 6,77 6.235 7.325 46,93 48,64 17,48Büyükşehir Belediyelerine 4.921 5.759 0,57 0,59 2,41 2,59 2.313 2.276 47,00 39,53 -1,59İl Özel İdarelerine ve Diğer Belediyelere 8.364 9.300 0,98 0,95 4,10 4,18 3.922 5.049 46,89 54,29 28,72 -Fon ve Diğer Paylar 3.742 4.332 0,44 0,44 1,83 1,95 1.832 1.950 48,95 45,01 6,42Savunma Sanayiİ Destekleme Fonu 1.684 2.107 0,20 0,22 0,83 0,95 773 937 45,87 44,48 21,33SYDTF 1.539 1.673 0,18 0,17 0,75 0,75 705 780 45,81 46,64 10,64Diğerleri 683 552 0,08 0,06 0,33 0,25 354 313 51,88 56,66 -11,745. Sermaye Giderleri 13.003 11.775 1,52 1,20 6,37 5,29 4.466 4.679 34,35 39,74 4,76Mamul Mal Alımları 1.508 1.761 0,18 0,18 0,74 0,79 201 176 13,36 10,01 -12,50Gayrimenkul Alımları ve Kamulaştırılması 640 564 0,07 0,06 0,31 0,25 358 1.163 55,97 206,36 224,93Gayrimenkul Sermaye Üretim Giderleri 9.564 7.883 1,12 0,80 4,69 3,54 3.662 3.037 38,29 38,53 -17,06Gayrimenkul Büyük Onarım Giderleri 881 838 0,10 0,09 0,43 0,38 164 175 18,64 20,84 6,26Diğer Sermaye Giderleri 411 729 0,05 0,07 0,20 0,33 81 128 19,73 17,54 57,816. Sermaye Transferleri 3.542 2.084 0,41 0,21 1,74 0,94 1.877 1.126 53,00 54,03 -40,01a) Yurtiçi Sermaye Transferleri 3.354 1.862 0,39 0,19 1,64 0,84 1.855 1.107 55,29 59,45 -40,30KÖY-DES Projesi 2.000 500 0,23 0,05 0,98 0,22 1.303 403 65,17 80,67 -69,05


(%)

ArtışOranı

(%)(Milyon YTL)

GSYH Payı(%)


Ocak-HaziranDönemi


2007 2008

Gerç. Bütçe 2007 Gerç. 2008 Bütçe 2007 Gerç. 2008 Bütçe 2007 2008 2007 2008BELDES Projesi 299 300 0,03 0,03 0,15 0,13 149 125 49,87 41,67 -16,23TÜBİTAK AR-GE Ödeneği 516 450 0,06 0,05 0,25 0,20 200 303 38,81 67,23 51,02Kalkınma Ajansları 0 103 0,00 0,01 0,00 0,05 0 0 0,00İller Bankası 162 43 0,02 0,00 0,08 0,02 87 55 54,17 127,64 -36,69Evrensel Hizmetler 0 66 0,00 0,01 0,00 0,03 0 0 0,00Diğer 378 401 0,04 0,04 0,18 0,18 114 30,27 0,00 -100,00b) Yurtdışı Sermaye Transferleri 188 222 0,02 0,02 0,09 0,10 23 19 12,05 8,52 -16,44Kıbrıs 172 200 0,02 0,02 0,08 0,09 15 9 8,74 4,59 -38,74Diğer 16 22 0,00 0,00 0,01 0,01 8 10 46,80 44,24 27,397. Borç Verme 3.846 3.934 0,45 0,40 1,88 1,77 1.618 2.098 42,07 53,34 29,69a) Yurtiçi Borç Verme 3.561 3.709 0,42 0,38 1,74 1,67 1.529 2.000 42,94 53,93 30,80KİT Sermaye 1.905 1.578 0,22 0,16 0,93 0,71 842 1.256 44,22 79,59 49,05Risk Hesabı 252 590 0,03 0,06 0,12 0,27 130 37 51,43 6,26 -71,54Öğrenim Kredisi 1.087 1.151 0,13 0,12 0,53 0,52 506 628 46,54 54,59 24,21Diğer 317 390 0,04 0,04 0,16 0,18 51 79 16,10 20,27 55,12b) Yurtdışı Borç Verme 285 225 0,03 0,02 0,14 0,10 89 98 31,18 43,69 10,63Kıbrıs (Kredi) 245 225 0,03 0,02 0,12 0,10 89 98 36,27 43,69 10,63Kıbrıs (Teşvik) 40 0 0,00 0,00 0,02 0,00 0 08. Yedek Ödenekler 0 1.571 0,00 0,16 0,00 0,71 0 0Personel Giderlerini Karşılama Ödeneği 0 420 0,00 0,04 0,00 0,19 0 0Yedek Ödenek 0 570 0,00 0,06 0,00 0,26 0 0Doğal Afet Giderlerini Karşılama Ödeneği 0 70 0,00 0,01 0,00 0,03 0 0Yatırımları Hızlandırma Ödeneği 0 245 0,00 0,03 0,00 0,11 0 0İlama Bağlı Borçları Karşılama Ödeneği 0 215 0,00 0,02 0,00 0,10 0 0Özellikli Giderleri Karşılama Ödeneği 0 25 0,00 0,00 0,00 0,01 0 0Yeni Kurulan Dairelerin Giderlerini Karşılama Ödeneği 0 25 0,00 0,00 0,00 0,01 0 0B. Faiz Giderleri 48.753 56.000 5,69 5,71 23,89 25,16 26.893 20.740 55,16 37,04 -22,88


(%)

ArtışOranı

(%)(Milyon YTL)

GSYH Payı(%)


Ocak-HaziranDönemi


EK 3: Genel Bütçe Kaps. Kamu İdarelerinin 2007-2008 Yılları Ocak-Haziran Dönemi Bütçe Gid.2007

(Bin YTL)2008

(Bin YTL)Artış

Oranı (%)Cumhurbaşkanlığı 13.023 20.916 60,61TBMM 150.386 160.970 7,04Anayasa Mahkemesi 2.591 2.971 14,67Yargıtay 20.828 22.370 7,40Danıştay 16.816 18.662 10,98Sayıştay 30.150 32.785 8,74Başbakanlık 484.700 847.333 74,82Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı 176.025 197.844 12,40Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği 4.669 5.160 10,52Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü 26.782 36.003 34,43Devlet Personel Dairesi Başkanlığı 4.057 4.427 9,12Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu 4.282 4.748 10,88Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı 57.369 69.585 21,29Hazine Müsteşarlığı 29.193.470 23.831.720 -18,37Dış Ticaret Müsteşarlığı 44.631 45.560 2,08Gümrük Müsteşarlığı 100.949 94.809 -6,08Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı 85.424 40.273 -52,86Diyanet İşleri Başkanlığı 891.118 1.043.348 17,08Özürlüler İdaresi Başkanlığı 1.651 1.832 10,96Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü 1.328 1.803 35,77Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü 1.094 1.676 53,20Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü 1.326 1.642 23,83Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü 231.043 397.874 72,21Avrupa Birliği Genel Sekreterliği 1.680 2.216 31,90Adalet Bakanlığı 1.262.231 1.364.934 8,14Milli Savunma Bakanlığı 4.611.506 5.162.552 11,95İçişleri Bakanlığı 690.331 692.261 0,28Jandarma Genel Komutanlığı 1.122.421 1.315.253 17,18Emniyet Genel Müdürlüğü 2.774.053 3.086.953 11,28Sahil Güvenlik Komutanlığı 60.773 73.321 20,65Dışişleri Bakanlığı 281.670 275.193 -2,30Maliye Bakanlığı 17.428.334 17.525.385 0,56Gelir İdaresi Başkanlığı 604.117 665.759 10,20Milli Eğitim Bakanlığı 10.382.220 11.263.579 8,49Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 369.011 421.944 14,34Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 170.651 206.175 20,82Karayolları Genel Müdürlüğü 2.527.958 1.881.233 -25,58Sağlık Bakanlığı 5.100.638 6.258.270 22,70Ulaştırma Bakanlığı 214.264 250.033 16,69Denizcilik Müsteşarlığı 24.311 24.439 0,53Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 5.373.356 5.048.537 -6,04Tarım Reformu Genel Müdürküğü 12.210 13.610 11,47Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 12.852.800 13.517.794 5,17Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 73.526 89.789 22,12Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 233.939 147.623 -36,90Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 1.374.066 1.347.004 -1,97Petrol İşleri Genel Müdürlüğü 1.842 2.001 8,63Kültür ve Turizm Bakanlığı 365.775 366.901 0,31Çevre ve Orman Bakanlığı 372.544 366.415 -1,65Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 43.444 49.799 14,63Genel Bütçeli idareler Toplamı 99.873.383 98.303.284 -1,57Özel Bütçeli İdareler Toplamı 5.069.444 6.007.516 18,50Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Top. 649.548 932.526 43,57Hazine Yardımları ve Düzenleyici Denetleyici Kurumların GelirFazlası (-) -4.912.932 -4.654.794 -5,25Merkezi Yönetim Bütçe Toplamı 100.679.443 100.588.532 -0,09


EK 4: Özel Bütçeli İdarelerin 2007-2008 Yılları Ocak-Haziran Dönemi Bütçe Giderleri2007

(Bin YTL)2008

(Bin YTL)Artış Oranı

(%)Yüksek Öğretim Kurulu 4.450 5.073 14,00Ankara Üniversitesi 121.539 126.689 4,24Ortadoğu Teknik Üniversitesi 69.660 78.305 12,41Hacettepe Üniversitesi 123.808 128.509 3,80Gazi Üniversitesi 109.562 119.096 8,70İstanbul Üniversitesi 173.934 183.670 5,60İstanbul Teknik Üniversitesi 60.767 66.553 9,52Boğaziçi Üniversitesi 37.148 37.607 1,24Marmara Üniversitesi 70.897 79.848 12,63Yıldız Teknik Üniversitesi 34.172 43.502 27,30Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi 19.212 20.942 9,00Ege Üniversitesi 106.359 116.189 9,24Dokuz Eylül Üniversitesi 95.311 91.308 -4,20Trakya Üniversitesi 36.423 39.130 7,43Uludağ Üniversitesi 72.101 76.416 5,98Anadolu Üniversitesi 74.680 90.956 21,79Selçuk Üniversitesi 88.732 92.464 4,21Akdeniz Üniversitesi 54.021 60.289 11,60Erciyes Üniversitesi 55.514 57.773 4,07Cumhuriyet Üniversitesi 39.801 44.569 11,98Çukurova Üniversitesi 69.328 75.098 8,32Ondokuz Mayıs Üniversitesi 56.815 58.429 2,84Karadeniz Teknik Üniversitesi 53.433 61.620 15,32Atatürk Üniversitesi 86.088 91.702 6,52İnönü Üniversitesi 36.988 43.859 18,58Fırat Üniversitesi 52.716 54.297 3,00Dicle Üniversitesi 46.060 47.417 2,95Yüzüncü Yıl Üniversitesi 40.421 42.291 4,63Gaziantep Üniversitesi 37.971 34.184 -9,97İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 18.276 19.255 5,36Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 13.073 15.042 15,06Harran Üniversitesi 30.418 33.524 10,21Süleyman Demirel Üniversitesi 51.184 54.504 6,49Adnan Menderes Üniversitesi 40.747 45.535 11,75Zonguldak Karaelmas Üniversitesi 37.747 37.533 -0,57Mersin Üniversitesi 37.697 44.481 18,00Pamukkale Üniversitesi 39.221 40.428 3,08Balıkesir Üniversitesi 23.033 25.988 12,83


2007(Bin YTL)

2008(Bin YTL)

Artış Oranı(%)

Kocaeli Üniversitesi 58.825 63.076 7,23Sakarya Üniversitesi 40.464 49.618 22,62Celal Bayar Üniversitesi 31.163 34.965 12,20Abant İzzet Baysal Üniversitesi 21.930 24.018 9,52Mustafa Kemal Üniversitesi 19.392 27.376 41,17Afyon Kocatepe Üniversitesi 26.876 28.634 6,54Kafkas Üniversitesi 21.653 19.121 -11,69Çanakkale 18 Mart Üniversitesi 28.992 28.865 -0,44Niğde Üniversitesi 15.942 18.865 18,34Dumlupınar Üniversitesi 23.375 26.489 13,32Gaziosmanpaşa Üniversitesi 28.182 30.572 8,48Muğla Üniversitesi 26.447 29.503 11,56Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 28.138 29.181 3,71Kırıkkale Üniversitesi 24.291 27.443 12,98Osmangazi Üniversitesi 38.977 42.130 8,09Galatasaray Üniversitesi 12.808 12.923 0,90Ahi Evran Üniversitesi 5.445 7.307 34,20Kastamonu Üniversitesi 4.553 6.626 45,53Düzce Üniversitesi 14.227 15.947 12,09Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 6.925 9.905 43,03Uşak Üniversitesi 3.626 5.464 50,69Rize Üniversitesi 4.663 7.821 67,72Namık Kemal Üniversitesi 7.335 9.813 33,78Erzincan Üniversitesi 6.269 9.822 56,68Aksaray Üniversitesi 3.932 7.747 97,02Giresun Üniversitesi 3.896 6.782 74,08Hitit Üniversitesi 3.817 5.701 49,36Bozok Üniversitesi 3.035 5.168 70,28Adıyaman Üniversitesi 3.108 6.116 96,78Ordu Üniversitesi 3.203 5.492 71,46Amasya Üniversitesi 4.406 5.623 27,62Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi 2.220Ağrı Dağı Üniversitesi 3.075Sinop üniversitesi 2.928Siirt üniversitesi 2.014Nevşehir üniversitesi 2.833Karabük üniversitesi 4.538Kilis Yedi Aralık Üniversitesi 1.883Çankırı Karatekin Üniversitesi 3.279Artvin Çoruh Üniversitesi 1.865Bilecik Üniversitesi 3.392Bitlis Eren Üniversitesi 2.365Kırklareli Üniversitesi 2.672Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi 2.714Bingöl Üniversitesi 1.304Muş Alparslan Üniversitesi 1.219Mardin Artuklu Üniversitesi 797Batman Üniversitesi 1.463Yüksek Öğrenim Kurumları Toplamı 2.745.202 3.032.749 10,47


2007(Bin YTL)

2008(Bin YTL)

Artış Oranı(%)

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi 38.027 44.062 15,87Atatürk Kültür,Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı 6.222 8.372 34,55Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü 2.267 2.636 16,28Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu 364.612 544.566 49,35Türkiye Bilimler Akademisi Başkanlığı 1.442 1.947 35,02Türkiye Adalet Akademisi Başkanlığı 0 2.442Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü 955.582 1.117.921 16,99Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü 158.002 182.771 15,68Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü 45.565 49.658 8,98Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü 51.195 52.759 3,05Orman Genel Müdürlüğü 158.685 288.110 81,56Vakıflar Genel Müdürlüğü 141.420 193.670 36,95Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 12.858 10.298 -19,91Türk Akreditasyon Kurumu 969 859 -11,35Türk Standartları Enstitüsü 635 63.394 9.883,31Milli Prodüktivite Merkezi 4.101 4.898 19,43Türk Patent Enstitüsü 826 5.801 602,30Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü 0 0Türkiye Atom Enerjisi Kurumu 21.549 28.915 34,18Savunma Sanayii Müsteşarlığı 11.535 11.220 -2,73Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Gelişirme ve Dest. İdaresi Bşk. 2.413 11.500 376,59İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi 4.779 5.420 13,41Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı 11.231 13.439 19,66Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı 7.677 5.742 -25,21GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı 7.543 9.578 26,98Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 7.881 8.436 7,04Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü 14.447 16.256 12,52Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 61.400 74.361 21,11Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu 228.894 211.957 -7,40Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 2.485 3.343 34,53Mesleki Yeterlilik Kurumu Başkanlığı 436Özel Bütçeli Diğer İdareler Top. 2.324.242 2.974.767 27,99ÖZEL BÜTÇELİ İDARELER TOPLAMI 5.069.444 6.007.516 18,50


EK 5: Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların 2007-2008 Yılları Ocak-Haziran Dönemi Bütçe Gid.2007

(Bin YTL)2008

(Bin YTL)Artış Oranı

(%)Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 24.433 35.281 44,40Telekominikasyon Kurumu 579.126 723.573 24,94Sermaye Piyasası Kurulu 28.123 23.908 -14,99Bankaclık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 0 25.678Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu 0 31.017Kamu İhale Kurumu 0 46.030Rekabet Kurumu 17.866 16.927 -5,26Tütün,Tütün Mam. ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzen. Kurumu 0 30.112Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Toplamı 649.548 932.526 43,57


EK 6: 2007-2008 Yılları Ocak-Haziran Dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri

2007 2008

Gerç. Bütçe 2007 2008 2007 2008 2007 2008 2007 2008Merkezi Yönetim Bütçesi Gelirleri 190.360 204.556 22,2 20,9 100,0 100,0 94.795 102.506 49,8 50,1 8,1Vergi Gelirleri 152.835 171.206 17,8 17,5 80,3 83,7 70.588 82.752 46,2 48,3 17,2Gelir, Kar ve Ser. Kazanç. Üz. Al. Ver. 48.198 52.600 5,6 5,4 25,3 25,7 21.826 26.628 45,3 50,6 22,0 Gelir Vergisi 34.447 38.100 4,0 3,9 18,1 18,6 15.701 18.914 45,6 49,6 20,5 -Beyana Dayanan Gelir Vergisi 1.506 1.513 0,2 0,2 0,8 0,7 779 935 51,7 61,8 20,1 -Basit Usulde Gelir Vergisi 197 215 0,0 0,0 0,1 0,1 146 156 74,1 72,5 6,7 -Gelir Vergisi Tevkifatı 31.679 35.141 3,7 3,6 16,6 17,2 14.253 17.227 45,0 49,0 20,9 -Geçici Gelir Vergisi 1.065 1.231 0,1 0,1 0,6 0,6 524 597 49,2 48,5 13,9 Kurumlar Vergisi 13.751 14.500 1,6 1,5 7,2 7,1 6.125 7.714 44,5 53,2 25,9 -Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi 152 220 0,0 0,0 0,1 0,1 148 525 97,3 238,7 255,6 -Kurumlar Vergisi Tevkifatı 43 16 0,0 0,0 0,0 0,0 -39 98 -92,5 613,3 -349,6 -Geçici Kurumlar Vergisi 13.557 14.264 1,6 1,5 7,1 7,0 6.016 7.090 44,4 49,7 17,9Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler 3.645 4.029 0,4 0,4 1,9 2,0 1.756 2.071 48,2 51,4 17,9 Veraset ve İntikal Vergisi 125 152 0,0 0,0 0,1 0,1 65 54 52,2 35,8 -16,4 Motorlu Taşıtlar Vergisi 3.521 3.877 0,4 0,4 1,8 1,9 1.691 2.016 48,0 52,0 19,2Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 63.590 71.382 7,4 7,3 33,4 34,9 29.399 32.393 46,2 45,4 10,2 Dahilde Alınan KDV 16.793 17.652 2,0 1,8 8,8 8,6 8.064 8.442 48,0 47,8 4,7 Özel Tüketim Vergisi 39.111 44.719 4,6 4,6 20,5 21,9 17.684 19.775 45,2 44,2 11,8 -Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin ÖTV 22.052 25.638 2,6 2,6 11,6 12,5 9.946 11.354 45,1 44,3 14,2 -Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin ÖTV 4.293 4.611 0,5 0,5 2,3 2,3 1.705 2.040 39,7 44,2 19,6 -Kolalı Gazoz, Alkollü İç. ve Tüt. Mamül.İlişkin ÖTV 11.720 13.207 1,4 1,3 6,2 6,5 5.533 5.895 47,2 44,6 6,6 Alkollü İç. 1.889 2.005 0,2 0,2 1,0 1,0 905 977 47,9 48,7 8,0 Tüt. Mamül 9.647 11.000 1,1 1,1 5,1 5,4 4.552 4.830 47,2 43,9 6,1 Kolalı Gazoz 185 202 0,0 0,0 0,1 0,1 76 88 41,3 43,4 15,0 -Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallara İlişkin ÖTV 1.045 1.263 0,1 0,1 0,5 0,6 500 486 47,8 38,5 -2,8Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 3.149 3.976 0,4 0,4 1,7 1,9 1.530 1.796 48,6 45,2 17,4Şans Oyunları Vergisi 327 400 0,0 0,0 0,2 0,2 179 201 54,9 50,1 11,8Özel İletişim Vergisi 4.211 4.635 0,5 0,5 2,2 2,3 1.941 2.180 46,1 47,0 12,3Uluslararası Ticaret ve Muamelerden Alınan Vergiler 28.970 33.502 3,4 3,4 15,2 16,4 13.486 17.086 46,5 51,0 26,7 Gümrük Vergileri 2.441 2.952 0,3 0,3 1,3 1,4 1.207 1.475 49,5 50,0 22,2 İthalatta Alınan Katma Değer Vergisi 26.493 30.500 3,1 3,1 13,9 14,9 12.260 15.590 46,3 51,1 27,2 Diğer Dış Ticaret Gelirleri 37 50 0,0 0,0 0,0 0,0 18 21 48,6 42,1 16,9Damga Vergisi 3.642 4.200 0,4 0,4 1,9 2,1 1.778 1.979 48,8 47,1 11,3Harçlar 4.744 5.400 0,6 0,6 2,5 2,6 2.319 2.573 48,9 47,6 10,9Başka Yerde Sınıflandırılmayan Diğer Vergiler 46 93 0,0 0,0 0,0 0,0 23 22 51,1 23,6 -6,3Diğer Gelirler 37.525 33.350 4,4 3,4 19,7 16,3 24.207 19.754 64,5 59,2 -18,4

Ocak-HaziranDönemi Gerç. Oranı

(%)

ArtışOranı

(%)(Milyon YTL)

GSYH Payı(%)

Bütçe İçindekiPaylar

(%)

Ocak-HaziranDönemi


Dikmen Cad. O6100 ANKARAwww.bumko.gov.tr

2006 yılı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri ve

Documents