1395 ’() ˝#& %$ % # ˛ ! ? ˝ ˆk2 ˚ ˝b ?. - = e *47˜ ˛ 2...

103

دانشگاه فرهنگيان پژوهي تخصصي آموزشـ فصلنامه علمي

1395 ابستانت،شمششماره، سال دوم

رويمبتناير آموزش چندرسانهيسه تاثيمقا ويرد رفتاركيبر

رويمبتناي چندرسانه ميرد شناختكيبر يادداريويريادگيزانيبر

آموزاندانش

ام،2يسامنين قاسميمت،1يم فالحيمر 3يموريرتيمحمدحسن

دهيكچرويمبتناير آموزش چندرسانهيسه تاثيپژوهش حاضر با هدف مقا يمبتنايو چندرسانهيرد رفتاركيبر

يهيـپايمات اجتماعيدر درس تعل، دختر آموزان دانشيادداريويريادگيزانيمبريرد شناختكيبر رواز آزمايشي شبه، روش پژوهش هشتم انجام گرفت. رايبود. جامعـه آمـارياربردكاز نوع، نظر هدفو

پا آموزان دانشهيلك ،ل بودنـديمشغول به تحصـ 1393-94يليه در سال تحصكه هشتم شهر تهرانيدخترميكتش و نمونهيل از30شامل، دادند پا آموزان دانشنفر غيدختر ه بـاكسنا بودنديردولتيه هشتم مدرسه

و بـه صـورت گيري نمونهروش و گـروه1يشـيدر دو گـروه آزما،يتصـادف در دسترس انتخاب شـدندو همچنــ3پــژوهش شــامليابزارهــا.قــرار گرفتنــد،2يشــيآزما افــزار نــرم2نيآزمــون محقــق ســاخته

رويمبتنهاآنازيكيهكمحقق ساختهاي چندرسانه ديردرفتاركيبر رويمبتنيگريو يرد شـناختكيبرو تحليبودند. تجز، بود انجـام، مسـتقلt انسو آزمـون يـ وواركليـه از آزمـون تحل ها بـا اسـتفادل دادهيه

مكج نشان داديگرفت. نتا رويمبتناي ان آموزش چندرسانهيه بـريمبتنـايو چندرسـانهيرفتارردكيبرو آمـوزش چندرسـانهيتفاوت معنادار،يرد شناختكيرو رويمبتنـاي وجود دارد دريرد شـناختكـيبـررويمبتناي سه با آموزش چندرسانهيمقا م،يرد رفتاركيبر آمـوزان دانـشيادداريـويريادگيـ زان يـ بـر

بيتاث،يمات اجتماعيدختردر درس تعل دارد.يشترير

رويمبتناي چندرسانه، آموزش:هاهواژكليد رويمبتناي چندرسانه،يرد رفتاركيبر ،يرد شـناختكـيبـر.يادداري،يريادگي

، نويسنده مسئول، كارشناسي ارشد تكنولوژي آموزشي دانشگاه عالمه طباطبائي[email protected].

كارشناسي ارشد تكنولوژي آموزشي دانشگاه عالمه طباطبائي.212/10/95پذيرش:10/5/95دريافت: استاديار دانشگاه عالمه طالطبائي.3

پژوهي تخصصي آموزشـ فصلنامه علمي 104

/ شماره/ دوم سال 1395 تابستان ششم

مقدمه

ت ــور ــروزه ظه ــوژكام ــايينول ــيترونكلاه ــويك ــدين ــن مانن ــانه،1وتريامپك ــا،2يا چندرس ه

و ها،3يا فرارسانه و ارتباطاتيفناوري توسعه رشد و سـريرات وسـييتغو ...4اطالعات يعيع

نيايه نظام آموزشك اندها به وجود آورديرا در دن ايران تغيز از رات در امان نمانـده اسـتيين

دريـجديآموزشـ هـاييفنـاورن تري از مهميكي).1390، اميرتيموري( ورود، شـورمانكد

»اي چندرسـانه«ي باشـد. واژهمي در قالب دروس مختلف به بازاريآموزشهاييا چندرسانه

تريبه بعد مطرح گرد 1950از سال و تالش شد با كن رسانهيب چنديكد باال،ت آموزشيفي،

ا) 5،1993چينيه( رود اميو و ارتبـاط بهتـريننـدگيآفر، مـل تعا،يشـرويپي اجـازه، اناتكن

وك ازاي چندرسـانه).6،1996هافسـتتر( داد مـيرا افـزار نـرم اربر يهـا افزار نـرم بـه آن دسـته

ا يـ ثابـتيرهايتصـو، صـدا،ا نوشـته يـ از مـتنيقـيه در آن تلفكـ شـودمي گفتهيوتريامپك

اركبه،يريتصوهايو جلوهيا سه بعديويدو بعدكا متحريثابت هاييطراحك، متحر

عبـارت اسـتيآموزشـاي ام چندرسانهيپكي،نيبنابرا).1383، اميرتيموري( اندهگرفته شد

از، از ارتباط و تصـاوكبا استفاده ،7ريمـا( شـوديريادگيـي اشـاعهه منجـر بـهكـيريلمـات

).1384،يموسوي ترجمه

ــاملايل چندرســانهكدر دو شــاي چندرســانهيوتريامپكــهــاي برنامــه ايو چندرســانه8يتع

كـسينو برنامه،يتعاملاي چندرسانههايد شوند. در برنامهيند تولتوانمي،9يرتعامليغ را، اربر

ــادر ــي ق ــا م ــازد ب ــس ــراريامپك ــل برق و متقاب ــه ــاط دو طرف ــدكوتر ارتب ــال، ن ــيدر ح ه در ك

كيرتعامليغهاييا چندرسانه با، غيامپكاربر در برخورد پذرفعال بـودهيوتر عمدتا ي رنـدهيو

بياحمـد( صرف اطالعات ارائه شده اسـت از، 2000( 10منـدل).1381، زادهگيـو بـه نقـل

1 Computer 2 Multimedia 3 Hypermedia 4 Information and Communication Technology 5 Henich 6 Hofsteter 7 Mayer 8 Interactive Multimedia 9 Non - Interactive Multimedia 10 Mendel

و چندرسانه مقايسه تاثير آموزش چندرسانه بر اي مبتني بر رويكرد رفتاري 105 ... اي مبتني


پيتعـاملاير چندرسانهيتاثيبا بررس) 1389،يفضل در آمـوزان دانـشيليشـرفت تحصـيبـر

ر ا،ياضيدرس نتيبه رسين يبـه جـايتعـاملايه از چندرسـانهكـيآمـوزان دانـشهكـديجه

و فعاليريادگينديدر فرا، ردندكاستفادهيرتعامليغاي چندرسانه يبهتـريريادگيـ تر بودند

لوين مايز داشتند. و ريرا تحـت عنـوان تـاثيپژوهشـ)، 1388، به نقل از رنجبر، 2001(1لزيس

ا، آموزان دانشيريادگيدرياستفاده از فناور و به نتيانجام دادند رسين ه اسـتفاده كـ دنديجه

و نسبت بـهيبس آموزان دانشهك شودمي باعثيتعاملاي از چندرسانه يريادگيـ ار فعال بوده

و در نت ند.يرا تجربه نمايبهتريريادگيجهيخود مسئول باشند

دكنسـبت بـه اشـايت چندرسانهيمزترين مهم ي در ارائـهيريپـذ انعطـاف، گـر آمـوزشيال

و دست يريارگكـ در بـهيهدف اصلع آن در فراهم آوردن بازخورد است.يسريابياطالعات

بهكن استيااي چندرسانه و سـوادك مـيكمـك آمـوزان دانشيريادگيه را بـاال هـاآننـد

و مي امي لذتاي از چندرسانه آموزان دانشبرد و از اي چندرسـانهيريادگين رو مواديبرند

مز).1384،يبرات( رنديگمياركرا به السكـدرايهچندرسـانيريارگكهبهايتياز جمله

بيـكتر،تكمشـاريبرا آموزان دانشيزهيباال بردن انگ): 2،1996ميلهيم( توانميدرس را

و صحبت، گوش دادن، مختلف مثل خواندنيها مهارت ي هـا مهارتشيافزا، ردنكنوشتن

و تحليتجز،و معلم آموزان دانشتر تعامل درست،ياركهم تف،ل بهتر منابعيه ر كـ بـاال بـردن

گوييتغ، در حل مساله آموزان دانش يگـرليصرف به نقـش تسـهي ندهير دادن نقش معلم از

ــ ــبيريادگي ــتفاده از س ــايكو اس ــف در ه ــمختل ــ،ياددهي ــيريادگي ــرد . در ب ــام ب نين

ب،يتعاملاي چندرسانه ها،يا چندرسانه و3كالركي دارد. بنا به گفتهيريادگيدريشترياثر

د)، 2008(ريما رو هـا،يار چندرسـانه چهار عامل عمكـيمنجـر بـه شـود مـييريادگيـق يـ رد

و تعامل اجتماعينهيبهيسازمانده، رندهيادگيتيفعال،يدرونيزهيانگ .يدانش

1 Lewis & Miles 2 Milheim 3 Clark



و سـرعت كـ اسـتيعـوامل ترين از مهميكي، انه در جهانيحضور را ه در بـه وجـود آوردن

تغيبخش تغيرات امـروزييدن به ابعـاديود آمـده در تمـام رات بـه وجـ ييـ نقـش داشـته اسـت.

و،ن ابعادياترين از مهميكيهكانسان ظاهر شده استيزندگ اسـتيريادگيـ بعد آموزش

تغ را بــه1يري ادگ يــ مبــليك).1390،يمــوريرتيام( پا ييــ عنــوان و كــ دار در عمل يــً رات نســبتاً رد

را بـهآن تـوان مـينو شـود مـيسبكه در اثر تجربهكندكميفيتعري رد بالقوه آدمك عمل

بكبدن مثل آنچهيموقتهاي حالت پدي،يخستگ،يماريه بر اثر ،ديـآميديا مصرف داروها

رد كـ اسـتفاده2د از آموزشيباها انسانيريادگيبهكمكيبرا). 1390، پوريتق( نسبت داد

پيا تدبيتيهرگونه فعال، است. آموزشيريادگي،يه هدف هر آموزشك يزيـرش طرحير از

ايادگييبرايريادگيردنكه هدف آن آسانك استياشده دريـن فعاليـ رنـدگان اسـت. ت

مـيمعـيآموزشـيهـا مشخصو بـا هـدفيطيمح ،يو رضـوينـوروز(رديـگين صـورت

ش).1393 و عملگيريلكآموزش به اكميكمكرندهيادگيرد فعالكساختارها و ن امريند

هكـبل شـودمين معطوفيريادگيا به تنهي. هدف هر آموزششودميهاآنيريادگيمنجر به

دين3يادداري از).1391،يشعبان( باشدمي گر اهداف آموزشيز از ن اسـتيايادداريمنظور

شديه وارد حافظهكيه اطالعاتك ي اد گرفتـه شـده يـ بعد از ارتبـاط بـا اطالعـات، اندهفعال

ايدرازمدت انتقـالي به حافظه،يقبل دري مـواد سـازمانن اطالعـات بـه صـورت يـ ابنـد. افتـه

و برايآ مي ميدر آنجا باقيطوالنهاي مدتيند اي بـه،ن اطالعات در صورت لـزوميمانند.

و شخص بـر اسـاسينمامي مدت بازگشت وتاهكي حافظه ،فيسـ( دهـد مـي پاسـخ هـاآنند

و بازنمـا كـ دو عامل توجه به عمل،يريادگينديدر فرآ).1395 رد در حافظـه كـ آن عملييرد

بهكلندمدتب و ضـروريند بسـيگويم)يادداري(يادسپاريه به آن مرحله هسـتند.يار مهـم

پد(ياعمال به دو صورت تجسمييبازنما ميالمكو) ها در ذهندهيتصور رد.يپـذيصورت

و تمرييبازنما تيها و اكن زميرار در و اسـتفاده بعـدينگهدارينه براين يمطالب در حافظه

بسهاآناز اميه مهمكآنچه).1391،يشعبان( دارندياار ارزندهينقش دركـن استيباشد ه

1 Learning 2 Instruction 3 Retention



ميبپـردازيبـه طراحـ،د قبـل از آمـوزشيبا،ج مورد نظرمانيدن به نتايرسيبرايهر آموزش

و سالميصابر( ).1383،يان

زميتحق وكهايييا چندرسانه،1يآموزشهاييا چندرسانهينهيقات در ه با هـدف آمـوزش

ايكحا، شوندمي ساختهيريدگاي يبه چگونگاي هر نوع چندرسانهيه اثربخشكن استياز

آنييمحتوايام آموزشيپيطراح ا).1390،يموريرتيام( دارديبستگ، در هكـنيبا توجه به

و تعـداداي نـدهياز رشـد فزايآموزشهاياي چندرسانهديشورمان تولكدر برخـوردار اسـت

پايدرسهاينهيزمدرهااي چندرسانهنيا روز به روز در حـال، مختلفيليتحصهايهيو در

تع،ش استيافزا معييضرورت و جهـتيارهـاين در ارتبـاط بـاياصـول هـاييريـگ مناسـب

ــيبــ،يطراحــ اربرد كــدر مــورد هــايبررســ).1384، زاده عــوض(ش ضــرورت دارديش از ب

وهااي چندرسانه نيا،يريادگيدر آموزش راكن طريه بـرا كـ رسـاند مـي ته ق يـ آمـوزش از

ازيكـي توانمينيم. بنابرايينمايرويپيآموزش مناسبيطراحيد از الگويبا،اي چندرسانه

يطراحـي مسـالهرايادداريـويريادگيـدريآموزشـ هـاياي چندرسـانهر مناسبيعلل تاث

ازكـن اسـتيـا شودميه مطرحكيسوال،ياز طرف).1385،يجعفر شاه( دانستيآموزش ه

ــم ــاي ــف طراحــيان الگوه ــيمختل ــ دام، كــيآموزش ــدركي ــويريادگي ــوثريادداري م

هستند.تر مناسب، آموزان دانش

ن،يرد رفتاركيرو:2يرد رفتاركيرو نيرگذارترياز تاثيكي،يالديم20قرنييابتدايمهيدر

ياس تئــوررا بــر اســيريادگيــ،انيــجهــان بــوده اســت. رفتارگرا شناســي روانهــاي قطــب

S(3پاسخـكمحر - R(و معتقد بودنـديتفس واكـر نموده هـايكتـابع محـر، نش انسـانكـه

تغيطيمح و با درييبوده تغيـ مورد نظـر را بـه وجـود آورديرفتارها توانميهاآنر ر دادييـا

اكـ هـايي پاسـخ،يطـيمحهـايكبا محر، پاسخـكمحر شناسي روان).1954،نريكاس( نيـه

و پاداشمي فراهاكمحر اكهاييهيو تنبها خوانند ويآ مـيهان پاسخيه به دنبال ار كـ نـد سـر

1 Instructional Multimedia 2 Behavioral Approach 3 Stimulus Response Theory



د).1387،فيس( دارد و حالت ماشـ،يدگاه رفتاريدر ه فرمـان كـ داردينيانسان منفعل بوده

محكآن در رويطينترل عوامل محكـ محر،يرد رفتـاركياست. دريرا عامـل اصـليطـيات

و و بروز رفتار اكمي قلمداد،يريگاديظهور رويند. در امـرها نقش فعال انسانيبرا،ردكين

و ا).1377، فردانش( شودمين قائليارزش،يريادگيآموزش رويـ گرچـه رد در مـوردكـين

نيـايادآوريـوينگهـداريبـه چگـونگينند امـا توجـه چنـدانكمي بحثها سب عادتك

از،يندارند. فراموشها عادت و شـودمي پاسخ در طول زمان نسبت دادهكيبه عدم استفاده

و مروريبا استفاده از تمر هـايي . توافـق شـود مـي حفظ، پاسخي ارائهيشاگرد برايآمادگ،ن

روكوجود دارد ا يـ سـطح بـاالي هـا مهـارت سـبكيح مناسب نحـوهيرد رفتار در توضكيه

نكييها مهارت عميه ).1،1995نآندرسو( موفق نبوده است،ق باشديازمند پردازش

روهاييتيه محدودكافتنديدر، 1920يل دههياز اوا:2يرد شناختكيرو دريرد رفتاركيدر

پـ،20قرنيانيمهايه در سالكافراد وجود دارديريادگيكدر دريبـا تحـوالت ش آمـده

پي عرصه و ايعلهايي زمزمه،يعلوم شناختي حوزههاي شرفتيعلم رويه و به چالشكين رد

آنديشك شد،ن ن).1382، نـژاديشعار( مطرح ان بـه آنچـه در ذهـن يـ ردن رفتارگراكـ توجـه

تا مي و تـرين از مهـميه بعضكردكمي را مطرحهايي سوال،د بر رفتار قابل مشاهدهيكگذرد

ازها آن تغكـينديفرا: عبارت بودند رخكدر، شـود مـير رفتـار منجـر ييـه بـه ؟ دهـد مـي جـا

كنندك نميه بروزكييدگاه قرار دارد؟ رفتارهايدنيايجاكدر آموز دانش رونـد؟ مـي جـا،

ا اسـتنتاج يـ اسـتنباطيبـرايا سـرنخيـلهيرفتار را وسـ،يرد شناختكيرو).1995، آندرسون(

امي، گذردميا آنچه در ذهن انسانييشناختهايدهيپد رويداند. از تغيريادگي،ن راتييرا

اي مـي ذهنـيدرونيندهايحاصل در فرا تغيداننـد نـه نتكر در رفتـار آشـ ييـ جـاد ، جـهيار . در

ن).1382،يشـعبان( ان استيگرا شناختهاي پژوهشيموضوع اصل، شناخت ات مـورد كـ از

دريادگيتوجه آنان به نقش،انيگرا توجه شناخت رنـدگانيادگي هـاآناسـت.يريادگيرنده

ميتلق، نندگان فعال اطالعاتك را پردازش ريه نـه تنهـا تحـت تـاثكـيدگانرنـيادگيننـد.كي

1 Anderson 2 Cognitive Approach



بليگ نميط قراريمح واكمي فعاالنه انتخاب،هكرند و از خـود نشـانيمتعـدد هـاينشكـ ننـد

د).1377، فردانش( دهند مي ،ريـه فراگكـرديـگمي انجاميس هنگاميتدر،يدگاه شناختياز

تفكتكشريريادگيفعاالنه در و از قدرت بكحـدا،ر خودكرده ،هيـ گان( نـدكثر اسـتفاده را

يآموزشـير خـود را بـر طراحـيتـاث،ه علـم شـناخت كـ بـود 1970ي دهـه از اواخر).1976

).1385،يشعبان( گذاشت

ــا ــه ب ــدر رابط روك ــول ــاكياربرد اص ــاريرده ــناختيرفت ويو ش ــوزش ــدر آم ،يريادگي

يآموزشـيبا عنوان طراحيدر پژوهش)، 1377،فردانش(صورت گرفته است. هايي پژوهش

رواز يردهـــاكيرو، يـــيگراو ســـاخت يـــيگرا شـــناخت،ييرفتـــارگرايردهـــاكيمنظـــر

يه الگوهـا كـ رنـده محـور دانسـتيادگيييردهـاكيرو،را يـي گراو سـاخت يـي گرا شناخت

دريآموزشــيطراحــيبــرايمناســب و رو آمــوزان دانــشيريادگيــهســتند رد كــينســبت بــه

بيتاثييرفتارگرا ايدارند. همچنيشترير نتين به روكافتيدستجهين ،ييگرا رد ساختكيه

يكـوريو شعبانيباشد. مهرمحمدمي آموزان دانشر نگرشييتغيبرا،ردكيروترين مناسب

جايقيدر تحق) 1377( رويتحت عنوان ،يياتب رفتـارگراكميريادگيـياددهييردهاكيگاه

ا،يدر نظام آموزشييگراو انسانييگرا شناخت رسين نتايبه اكدنديج ميـه اتـب از نظـركن

و نحوه، شاگردـت معلميفعاليتوال و شاگرد در فراي نقش يريادگيـياددهينديارتباط معلم

م ويتبكبا هم تفاوت دارند. هر اكنياست . بنابراايژهيناظر بر اهداف روياربست ردهاكين

اكيد با نظر به اهدافيبايدر نظام آموزش رويه پذ، شدندهيآنان تعبيردها براكين رد.يانجام

پيقيتحق)، 1382(يوانگاهيد ويريادگيــياددهيـيالگوهـايرامون اثربخشـيرا انجـام داد

حيريادگيــياددهيين الگوهايتره مناسبكافتيدر يقـرار دارنـد. نـاعميطـه شـناختيدر

ح)، 1382( يبـرايريادگيــياددهيـين الگوهـايتره مناسبكافتيدر، طه آموزش هنريدر

تحـتيدر پژوهشـ) 1382(يمـياسـت. ابراهياز اصول شناختيرويپ، ان ترم اوليجودانش

غيتعـامليهـار رسـانهيتأثيسه اثربخشيعنوان مقا و دقـتيرتعـامليو يريادگيـ بـر سـرعت



اييآموزان دختر سال اول راهنمادانشياضير نتيبه رسين سـهيدر مقايه رسانه تعاملكديجه

غ و دقتيدر افزا،يلرتعاميبا رسانه ب،يريادگيش سرعت دارد.يشترياثر

لك د،زين) 1990(1نگلريرام طـور بـه را گرايـيو ساختنگرايي شناخت،ييدگاه رفتارگرايسه

ايهمزمان مورد بررس و پـرورش كـ افتيج دستين نتايقرار داده است. او به ه در آمـوزش

د گرايـي دگاه سـاختنيد،نينو د،ييو رفتـارگرا گرايـيختدگاه شـنا يـ نسـبت بـه دگاهيـو

دگرايي شناخت ي دورهكيـ،نيـاوجـود دارد. امـا بـايبرتـرييدگاه رفتـارگرا يـ نسبت به

اكيآموزش و پـرورش بـهيقـين سه روش را به صورت تلفيه بتواند ، ار بـرد كـ در آمـوزش

نتيبهتر چندرسـانهريأثتيبا بررس) 1389،يبه نقل از فضل، 2000(2جه را خواهد داد. مندلين

رويــبــا محوريتعــامليا پ،يرد شــناختكــيت آمــوزان در درس دانــشيليشــرفت تحصــيبــر

ا،ياضير نتيبه رسين رويبا محوريتعاملياه از چندرسانهكيآموزانه دانشكديجه ردكيت

جايشناخت رويـ بـا محوريرتعامليغياچندرسانهيبه در، ردنـدكاسـتفادهيرد رفتـاركـيت

و فعاليريگادينديفرا لوينيبهتريريادگيتر بودند مايز داشتند. و از، 2001(3لزيس به نقـل

، 1388، رنجبر ، آمـوزان دانشيريادگيدرير استفاده از فناوريرا تحت عنوان تأثيپژوهش)

ا و به نتيانجام دادند رسين هكـ شـود مـي باعـثيتعـاملياه اسـتفاده از چندرسـانهكدنديجه

بدانش بهيسآموزان و نسبت نتيريادگيار فعال بوده و در يريادگيـ جـهيخود مسـئول باشـند

كمـكروش آمـوزش بـهيبـه بررسـيدر پژوهشـ) 1995(4ند. ارمروديرا تجربه نمايبهتر

ايرا و به نتيانه پرداخت رسين طركديجه رايه آموزش از يريادگيـشيانه هـم باعـث افـزايق

ن شودميرندگانيادگي يآموزشـگاهيهـاتيـ نسـبت بـه فعاليتـر گرش مثبتو هم در آنان

ميا ند.كيجاد

1 Kramlinger 2 Mendel 3 Lewis & Miles 4 Armored



بـريمبتنـاي چندرسـانه، گفتـه شـديو شـناختيرد رفتـاركيبا توجه به آنچه در مورد دو رو

ماننـد عـدم توجـه بـه، جهاتيه از برخكدانستاي چندرسانه، توانمي را1يرد رفتاركيرو

جريادگيتقش فعال ويرنده در ويرتعامليغايه به چندرسانهيشب،يريگاديان آموزش اسـت

رويمبتناي چندرسانه ن2يرد شناختكيبر جريادگيز بـا نظـر بـه نقـش فعـال يـ را ان يـ رنـده در

و دانست.يتعاملايه به چندرسانهيشب،يريادگيآموزش

اك دهدمي شور ما نشانكدراي چندرسانهي خچهيتار اريبسـين فنـاوريـه متاسفانه در انتقال

ح و تايافزار سختشتر به بعديب،ياتيمهم و توجـه انـديـكآن يبـه طراحـيكد شـده اسـت

ايبـا توجـه بـه مسـائل).1385،يجعفـر شاه( اندهت آن داشتيفيكو بعديآموزش هكـنيماننـد

و از سـازمانيت آموزشـيـفيكفاقـد، موجود در بازارهاياي چندرسانه ويدهـ الزم هسـتند

و بـا توجـه بـه اهم نمـي برخورداريبمناسيآموزشيطراح دريآموزشـيت طراحـ يـ باشـند

ايريادگيج مطلوبيدن به نتايرس اريبسـ هـاي از هـدفيريادگيـويادداريهكنيو نظر به

ميآموزشهاي برنامه مهم و دستي ايابيباشند يطراحـيالگـوكيـ بـدون هـا،ن هـدف يـ به

اميآموزش نيپـذانكـ مناسب رويم تـا بـا بررسـياز آن رو بـرآن، سـتير ويرد رفتـاركـيدو

ويريادگيــدر،ردكــيروتــرين مناســب،يآموزشــهــاياي چندرســانهيدر طراحــيشــناخت

حدكرا انتخاب آموزان دانشموثريادداري و تا اكمشيرده زميالت موجود در نه را رفعين

ردكـيرو بـريمبتنـاير آمـوزش چندرسـانهيتـاثي سـهيمقا، هدف از پژوهش حاضـرم.يينما

رويمبتناي با چندرسانهيرفتار ميرد شناختكيبر آمـوزان دانـشيادداريويريادگيزانيبر

ا باشد.مي هشتميهيپايمات اجتماعيدر درس تعل، دختر پـژوهش هـايهيفرضـ،ن راستايدر

: عبارتند از

ميب.1 طريمات اجتماعيدرس تعليريادگيزانين رويمبتنايق چندرسانهياز يرد رفتـاركـيبر

رويمبتناي نسبت به چندرسانه پا آموزان دانشدريرد شناختكيبر تفـاوت، هشـتميهيدختر

معنادار وجود دارد.

1 Multimedia - based behavioral approach 2 Multimedia - based cognitive approach



ميب.2 طريمات اجتماعيدرس تعليادداريزانين رويمبتنايق چندرسانهياز يرد رفتـاركـيبـر

رويمبتناي نسبت به چندرسانه تفـاوت، هشـتميهيپادختر آموزان دانشدريرد شناختكيبر

معنادار وجود دارد.

پژوهشيروش اجرا

و فرض،ت موضوعين پژوهش از لحاظ ماهيا دل هايهياهداف و بـه ل اسـتفاده از آن در يـ آن

وينهيزم اياربردكـ از نـوع،يريادگيـ آمـوزش از روش پـژوهش،ن پـژوهش يـ اسـت. در

و چـون شـود مـي محسـوبيمكقاتياستفاده شد. پژوهش حاضر از نوع تحق آزمايشي شبه

ا ــهــدف ازكدو شــي ســهيمقا،ن پــژوهشي ــمتغكيــل مختلــف ــودي ــابرا،ر ب ن از طــرحيبن

ر استفاده شد.يز آزمونپسـ آزمون پيش

يشيآزماهاي با گروه آزمونپسـ آزمون پيشدو گروهيشيطرح آزما.2جدول

يادداريآزمون آزمونپس ر مستقليمتغ آزمونپيش تعداد هاگروه

T3 T2 X 1 T1 15 1يشيگروه آزما

T3 T2 X 2 T1 15 2يشيگروه آزما

رايايآماري جامعه كن پژوهش پا آموزان دانشيهيل، ه در كـ هشـتم شـهر تهـرانيهيدختر

نيـايآمـاري دادنـد. نمونـه مـيليكتشـ،ل بودنديمشغول به تحص 1393-94يليسال تحص

از30شامل، پژوهش پانآموزا دانشنفر ه كـ سنا بودنـديردولتيغي هشتم مدرسهيهيدختر

و به صورت تصادف گيري نمونهبا روش يشـيدر دو گـروه آزما،يدر دسترس انتخاب شدند

و گروه آزما ،ن پـژوهشيـايقرار گرفتند. در اجرا، نفر15هر گروه به تعداد، دوميشياول

افـزار نـرم2ويادداريـ آزمـون،يريادگيـ آزمـون پـس،يريادگيـ آزمـون پيشياز ابزارها

شد،اي چندرسانه و انتخابيه همگكاستفاده آزمـون پيشمحقق ساخته بودند. در استخراج

يـي بـه روايابيجهت دسـتيمات اجتماعيارشناسان آموزش تعلكاتياز نظر ها، آزمونپسو

شدييمحتوا همكاستفاده بيرا منجر گردييباالييمحتوايين امر روايه ازيـنييايپايراد. ز



ركروش پايودر و تا74بيبـا ضـر هـا آزمـونييايـ چاردسون استفاده شـد دنـد.يد گردييـ%

و جوانـان(3مربـوط بـه فصـل، سوال20شامل،ن پژوهشيا آزمون پيش 4فصـلو) قـانون

كعصر ارتباطات( هريهيپايمات اجتماعيتاب تعل) اكهشتم بود. 2يدارا،ن فصـول يـ دام از

آسبخش بو پياجتماعهايبيدند. بخش مربـوط،هيقضائيو بخش قوه،هاآنازيريشگيو

و رسانه3به فصل ازكـ . هـر4مربوط به فصـل،مايدر زندگهاو رسانه،و بخش ارتباط دام

شـد. مـي سـوال20،ه در مجمـوع كـ سـوال بـه خـود اختصـاص داده بودنـد5 هـا،ن بخشيا

و موا،يريادگي آزمون پس و آزمـونيـتهيريادگيـ آزمون پيشبايزهمانند يادداريـه شـد

و سـطوحيمفاه، از نظر تعداد،زين بـود.يمـواز، آزمـون پـس قـا بـا سـواالتيدق،يريادگيـم

ا صحهان آزمونيسواالت و چهارگزـحياز نوع سـواالت بـريدهـ بودنـد. نمـرهاي نـهيغلـط

تا، اساس نمرات بي بود . نمرهكياز صفر و نمـره انگريصفر انگريـبكيـي جـواب اشـتباه

بااي چندرسانه افزار نرم2حيح بود. در توضيجواب صح اكـد گفـت يـ محقق ساخته دويـه ن

و متحريتصاويدارا، افزار نرم ازيكـيهكـو نوشتار بودندكيموز، گفتار،يرنگكر ثابت

ديرد رفتـاركيرويآموزشيبر اصول طراحيمبتنها آن ايمبتنـيگـريو يصـول طراحـ بـر

تهيرد شناختكيرويآموزش و ساختيبود. در ااي چندرسانهيهاافزار نرمه ،ن پـژوهشيدر

مربـوط هـاي تـابك ها،اي چندرسانهيمربوط به اصول طراحهاي تابكاطالعات موجود در

رويمبتنيبه اصول طراح رويرد رفتاركيبر ات استاد راهنمـا اعمـاليو نظريرد شناختكيو

ديگرد اد. دوير يهيـپايمـات اجتمـاعيتـاب تعلك4و3فصلاي چندرسانه افزار نرمن راستا

از، توسط محقق، هشتم بيمـديمـولت افـزار نرمبا استفاده و توليـته،يطراحـ، لـدريا د شـد.يـه

رويمبتنياچندرسانه ،دياسـاليه در ابتداكشده بودين صورت طراحيبد،يرد رفتاركيبر

يد بعـديبـه اسـال هـاآنشـد. سـپسيآموزان نشـان داده مـ به دانشيجزئياهداف آموزش

ميهدا ايت دريفرعـيدهايو اسـالياصـليدهايشـامل اسـاليان چندرسـانهيشدند. بـود.

ويمفصل در غالب نوشتار به همراه تصـويحاتيدرس توضيمحتوا در مورد،يد اصلياسال ر

مصوت به دانش مـرتبط بـه مطلـب ارائـه شـدهيانهيدگزچنيشد. سپس سؤاليآموزان ارائه

م مـ، آموز به سؤالد. اگر دانشيگرديمطرح يبعـديد اصـليبـه اسـال، داديپاسـخ درسـت



ميهدا ويت جدتوانميشد ، رد اما اگر پاسخش به سؤال اشـتباه بـوديرا فراگيديست مطلب

ميهدايد فرعيبه اسال بهكافتيدريميشد تا آموزش ترميت ديهمان اسـال ند. سپس مجددا

م و در صورت درسـت پاسـخ دادن بـه ادامـه مسـيسوال دريمـير آموزشـيرفت پرداخـت.

و جمـع،زيـنياصليدهاياساليتماميانتها ييمطالـب بـه همـراه سـؤاالت نهـايبنـد مـرور

ا)يانــهيچهارگز( امال منفعــل بودنــد. كــآمــوزان دانــشيان چندرســانهيــوجــود داشــت. در

رويمبتنياچندرسانه دياسـاليه در ابتـداكشده بودين صورت طراحيبديرد شناختكيبر

بسكي ،يرفتـاريابـرخالف چندرسـانه شـد.يآموزان نشـان داده مـ به دانشيلكاريهدف

و اسالياصليدهاياسال، دهايتمام اسال كيـ وجـود نداشـت. هـر مطلـب بـايد فرعيبودند

ميحيز تشريبرانگ سؤال چالش دريشروع لير آن سؤال چنـدناكشد. يهـاتياز سـاكنـين

و مختلف علم و اطالعـات توان مـي آموزانه دانشكقرار داشت،يمعتبر سـتند بـه آنجـا رفتـه

ويدواژه بـه همـراه تصـاويـلكمطالـب بـه صـورت ننـد.كسبكآن سؤال در موردياريبس ر

م ايصوت ارائه ل كـ آمـوزان بودنـدن خود دانـشيشدند. سـبكبـه هـاكنـيه بـا اسـتفاده از

م آنياطالعات و شـرط ورور بـه كـ ها در ادامه دادن بـه آمـوزش پرداختند. امال آزاد بودنـد

ا،يد بعدياسال امال كـ آمـوزان دانـش،يان چندرسـانه يـ پاسخ درست دادن به سؤال نبود. در

الزم از لحـاظ هـاي ريـزي برنامـه،شيپژوهش قبـل از انجـام آزمـايفعال بودند. جهت اجرا

امين تجهردكفراهم و نكزات و آمـادهياز آزمـايانات مورد ط انجـام گرفـت.يمحـ سـازيش

رايچگونگيران برايفراگيجهت آمادگ سـياستفاده از و بـه آنـان آمـوزش داده،يديانه

ح زيآزماين اجرايشد تا در و هـم در هنگـام اجـراياديش هم وقت اضـطراب، تلف نشود

آزياهشكرانيفراگ وكي آزمون پيشكي،2و1يشيماابد. در هر دو گروه سان اجـرا شـد

ازيپــس از اطم ــان ــودن دو گــروه ن ــه روش،1يشــيدر گــروه آزما، هــم ســان ب ــب يريادگي

ــاي چندرســانه رويمبتن ــر ــاركــيب ــه شــ،2يشــيو در گــروه آزمايرد رفت ــيوهيب يريادگي

رويمبتناي چندرسانه دليتدر،يرد شناختكيبر رابودن تعـديافكليس شد. به بـه هـا، انـهياد

يانه اختصاص داده شد. اجرايراكي،2يشيو گروه آزما1يشياز افراد گروه آزماكيهر

دبيكـيتوسط،2و1يشيدر دو گروه آزمااي چندرسانهيهاافزار نرم پايـ از هشـتميهيـ ران



ا طيصورت گرفت. دوييضمن آشنا،يهيتوجي جلسهكييشان اي چندرسـانه افـزار نرمبا

جرد و نحوهير دل،اركانجامي ان پژوهش هـا، افـزار نـرمل خودآمـوز بـودنيقرار گرفتند. به

دو جلسه صـورت گرفـت.يجهت اتمام آموزش در نظر گرفته نشد. آموزشطيمدت زمان

دركييمات اجتماعيتعليريادگيآزمونكي، پس از اتمام آموزش، ان هر جلسهيدر پا سان

بـهيبدون دادن اطـالع قبلـ، آموزشيهفته از اجرا3از گذشت هر دو گروه اجرا شد. پس

دريـن آزمـون پـس با سواالتيموازيمات اجتماعيتعليادداريآزمونكي، آموزان دانش ز

هر دو گروه اجرا شد.

ها افتهي

رايا يف نمونـهيم نمود. در بخش اول به توصيبه دو بخش تقس توانمين قسمت از پژوهش

بد، پژوهشيرهايخام حاصل از متغايهو دادهيآمار ه بـاكن صورتيپرداخته شده است.

مع،نيانگيم(يفيتوصهاي شاخص و حـدا،اريـ انحراف كثر نمـراتكحـداقل هـا دادهيهيـل)

شديتفس، خالصه و گزارش هاي افتهيپژوهشو هايهيبه آزمودن فرض،و در بخش بعد اندهر

ب، حاصل از آن ل يـ از آزمـون تحل، اول پـژوهشيهيفرضـيررسـ پرداخته شده است. جهت

يريادگيـــن نمــراتيانگيـــماي ســهيمقايبــا هـــدف بررســ)، ANCOVA( انسيــ ووارك

و برا آموزان دانش ، مستقلtاز آزمون، دوم پژوهشيهيفرصيبررسيدو گروه استفاده شد

د.ياستفاده گرد

يفيتوصهاي افتهي) الف

گروهكيكتفبه كنندگان شركتي. فراوان3جدول

درصديفراوانگروه

11550يشيگروه آزما

21550يشيگروه آزما



در15،يآزمـودن30از مجمـوع،3ي با توجه به اطالعات ارائه شـده در جـدول شـماره نفـر

رويمبتناي گروه چندرسانه(1يشيگروه آزما يشينفر در گروه آزما15و)يرد رفتاركيبر

رويمبتناي گروه چندرسانه(2 قرار گرفتند.)يرد شناختكيبر

آن ها:ف دادهيتوص ، اجـرا شـديشـيهر دو گروه آزمايبرايريادگي آزمون پيشهكپس از

ارائه شده است.،4ي در جدول شمارهيفيبه صورت توص، سب شدهكجينتا

در آزمون پيش. نمرات4جدول يريادگي آزمون پيشهر دو گروه

ثركحداحداقلانحراف استانداردنيانگيمادتعدهاگروهشاخص

11573/752/15/55/11يشيگروه آزما

21563/781/25/25/13يشيگروه آزما

بـا1،73/7يشـين گـروه آزمايانگيـم،يريادگيـ آزمـون پـيشدر،4ي طبق جـدول شـماره

م52/1انحــراف اســتاندارد 81/2اســتاندارد بــا انحــراف2،63/7يشــين گــروه آزمايانگيــو

. مي باشد

شديشيهر دو گروه آزمايبرايريادگي آزمونپسهكپس از آن سب شـده بـهكجينتا، اجرا

.،5ي در جدول شمارهيفيصورت توص ارائه شده است

يريادگيهر دو گروه در آزمون آزمونپس. نمرات5جدول

ثركاحدحداقلانحراف استانداردنيانگيمتعدادهاگروهشاخص

1151/906/25/55/14يشيگروه آزما

21503/1742/21220يشيگروه آزما

با انحـراف1،1/9يشين گروه آزمايانگيم،يريادگي آزمونپسدر،5ي طبق جدول شماره

م06/2استاندارد باشد.مي42/2با انحراف استاندارد2،03/17يشين گروه آزمايانگيو

شديشيهر دو گروه آزمايبرايادداري مونآزپسهكپس از آن سب شـده بـهكجينتا، اجرا

ارائه شده است.،6ي در جدول شمارهيفيصورت توص



يادداريهر دو گروه در آزمون آزمونپس. نمرات6جدول

ثركحداحداقلانحراف استانداردنيانگيمتعدادهاگروهشاخص

11515/879/2212يشيگروه آزما

21506/1741/15/1520يشيه آزماگرو

با انحراف1،15/8يشين گروه آزمايانگيم،يادداري آزمونپسدر،6ي طبق جدول شماره

م79/2استاندارد باشد.مي41/1با انحراف استاندارد2،06/17يشين گروه آزمايانگيو

ها دادهيل استنباطيتحل)ب

ميب:اوليهيفرض طريمات اجتماعيس تعلدريريادگيزانين بـريمبتنـايق چندرسـانه يـ از

رويمبتنـاي نسبت به چندرسانهيرد رفتاركيرو دختـر آمـوزان دانـشدريرد شـناختكـيبـر

تفاوت معنادار وجود دارد.، هشتميهيپا

ا پكنيبا توجه به يبررسـيبـرا، اسـتفاده شـد آزمـون پيشازيشيطرح آزمايش از اجرايه

ليـج تحليانس استفاده شد. نتـايوواركلياز تحل، آزمون پيشمنظور حذف اثربه،هين فرضيا

ده است.يارائه گرد،7ي در جدول شماره، انسيووارك

آزمون پيشنترل اثركبا، دو گروه آزمونپسيسهيمقايانس برايوواركليج آزمون تحلي. نتا7جدول

داريمعنيسطحFن مجذوراتيانگيميدرجه آزادمجموع مجذوراترييمنابع تغ

53/43153/4395/11002/0آزمونپيش

35/478135/478بين گروهي

38/131001/0 3/982764/3درون گروهي

29 86/613كل اصالح شده

بـا درجـهيشـين دو گـروه آزمايبـ، دهدمي نشان7يه اطالعات جدول شمارهك همان گونه

و بنابرا ميf= 38/131 مقدار،27و1يآزاد بـريپـژوهش مبنـيهيفرضـ تـوان مـينيباشد

بكنيا ميه طريمات اجتماعيدرس تعليريادگيزانين رويمبتنـايق چندرسـانهياز ردكـيبـر



بهيرفتار رويمبتناي چندرسانه نسبت پا آموزان دانشدريرد شناختكيبر ، هشـتميهيدختر

تا، تفاوت معنادار وجود دارد رد.كدييرا

F (27,1) = 131.38 , P < 0.001 Partial n2 = 0.83 ((

ميب:دوميهيفرض طريمات اجتمـاعيدرس تعليادداريزانين بـريمبتنـايق چندرسـانه يـ از

رويمبتنـاي نسبت به چندرسانهيرد رفتاركيرو دختـر آمـوزان دانـشدريرد شـناختكـيبـر

تفاوت معنادار وجود دارد.، هشتميهيپا

ميشـيدو گـروه آزمايادداريـي سـهيبـه مقا،هين فرضيايبررسيابر و دويانگيـ پرداختـه ن

بديسه قرار داديگروه را مورد مقا . جيه نتـاكـد يـ مستقل استفاده گردtن منظور از آزمونيم

ده است.يخالصه گرد،8ي آن در جدول شماره

شيگروه آزمادوياددارييسهيمقايمستقل براtج آزموني. نتا8جدول

داريمعنيسطحيدرجه آزادTانحراف استاندارنيانگيمگروه

115/879/2گروه آزمايشي01/11280001/0

206/1741/1گروه آزمايشي

با ) =01/11T(و با در نظر گرفتن مقدار محاسبه شده8ي با توجه به اطالعات جدول شماره

نـانيه با اطمكگفت توانمي، استتر بزرگ)763/2( جدولTاز مقدار28يآزادي درجه

م 99 ن فـرضيتفـاوت معنـادار وجـود دارد. بنـابرا، ادداريـدريشـيان دو گروه آزمايدرصد

ايپژوهش مبن بكنيبر ميه طريمـات اجتمـاعيدرس تعليادداريـ زانيـن ايق چندرسـانه يـ از

رويمبتن ريمبتناي نسبت به چندرسانهيرد رفتاركيبر آمـوزان دانـشدريرد شـناختكـيوبر

رد.كدييتا توانميرا، تفاوت معنادار وجود دارد، هشتميهيدختر پا

P = 0.0001 , T = 11/01 , df = 28

هـر دو گـروه در آزمـون آزمونپسنمرات(5ي جدول شمارههاين با توجه به دادهيهمچن

هــر دو گــروه در آزمــون آزمــون پــسنمــرات(6ي جــدول شــمارههــايو داده)يريادگيــ



رويمبتنـاي آمـوزش چندرسـانه گفـت توانمي)،يادداري سـه بـايدر مقايرد شـناختكـيبـر

رويمبتناي آموزش چندرسانه م،يرد رفتاركيبر آمـوزان دانـشيادداريـويريادگيزانيبر

بيتاث، هشتميهيپايمات اجتماعيدختر در درس تعل دارد.يشترير

پژوهشيهاتيمحدود

همب يان با توجه به تنها مدرسهيمحقق، طرح پژوهشيمدارس در اجراياركا توجه به عدم

در دسترس شدند.يريگمجبور به استفاده از نمونه، ار داشتنديه در اختك

ايبه دل اكنيل شـيبررس،ن پژوهش هدفيه در ازكدو و هـر يـ متغكيـل مختلـف دور بـود

و داراكن پـژوهش فاقـد گـروهيبنابرا،ندر مستقل قرار گرفتيگروه در معرض متغ دوينتـرل

بود.يشيگروه آزما

و گيري نتيجهبحث

مكهكن پژوهش نشان دادياهاي افتهي رويمبتناي ان آموزش چندرسانهيه ويرد رفتـاركيبر

رويمبتناي چندرسانه آمـوزش،يوجـود دارد. بـه عبـارتيتفاوت معنـادار،يرد شناختكيبر

رويمبتناي چندرسانه رويمبتنـاي سه با آموزش چندرسانهيدر مقايرد شناختكيبر ردكـيبـر

م،يرفتار يهيـپايمات اجتماعيدختر در درس تعل آموزان دانشيادداريويريادگيزانيبر

بيتاث، هشتم رويمبتناي دارد. چنان چه چندرسانهيشترير ماننـديرا از جهـاتيرد رفتاركيبر

بـريمبتنـايو چندرسـانهيرتعامليغايه به چندرسانهيشب، رندهيادگيال عدم توجه به نقش فع

يتعـاملايه بـه چندرسـانهيرنـده شـبيادگياز لحاظ توجه بـه نقـش فعـالرايرد شناختكيرو

نت،ميبدان اينتا،جهيدر بـا عنـوان) 2000( پژوهش صورت گرفته توسـط منـدل،ن پژوهشيج

پبيتعاملاير چندرسانهيتاثيبررس ر آموزان دانشيليشرفت تحصير كياضيدر درس ه بـه،

نتيا رسين يرتعـامليغاي چندرسـانهيبـه جـايتعاملايه از چندرسانهكيآموزان دانش،ديجه

و فعاليريادگينديدر فرا، ردندكاستفاده و پـژوهشيـنيبهتـريريادگيـ تر بودند ز داشـتند



مايلو و ه، كـ آمـوزان دانـشيريادگيدريه از فناورر استفاديتحت عنوان تاث)، 2001(لزيس

ا نتيبه رسين اريبسـ آموزان دانشهك شودمي باعثيتعاملايه استفاده از چندرسانهكدنديجه

و تايرا تجربه نمايبهتريريادگيفعال بوده و بـا پـژوهش ارمـرودينماميدييند را ) 1995(د

بهيه به بررسك بيراكمكروش آموزش و اانه پرداخت نتيـه ازكـديجـه رسـين ه آمـوزش

رايــطر و هــم در آنــان نگــرش شــود مــيرنــدگانيادگييريادگيــشيانــه هــم باعــث افــزايق

مـيايآموزشگاهيهاتينسبت به فعاليتر مثبت جين نتـايدارد. همچنـييهمسـو، نـدكيجاد

رويآموزشـيبا عنـوان طراحـ)، 1377( با پژوهش فردانش،ن پژوهشيا يردهـاكياز منظـر

رو، كـ يـي گراو سـاخت گرايـي شـناخت،ييتارگرارف روگرايـي رد شـناختكـيه يردكـيرا

دركرنده محور دانستيادگي رو آموزان دانشيريادگيه ريتـاثييرد رفتـارگراكـينسبت بـه

ــتريب ــديش ــژوهش مهرمحم و پ ــعبانيدارد ــوريو ش جا) 1377(يك ــوان ــت عن ــاهيتح گ

در نظـام گرايـيو انسـان گرايـي شناخت،يياتب رفتارگراكميريادگيـياددهييردهاكيرو

اكيآموزش رسين نتايه به اكدنديج ميه و، شـاگردـت معلـميفعالياتب از نظر توالكن نقـش

و شاگرد در فراي نحوه و همچنـيريادگيــياددهينديارتباط معلم نيبـا هـم تفـاوت دارنـد

ــط ــه توس ــورت گرفت ــژوهش ص ــپ لك ــريرام ــ1990( نگل د) ك ــه ــه س ــارگرادگاه ي ،ييرفت

ايهمزمان مورد بررسطوربهرا گراييو ساختنگرايي شناخت و به جين نتـا يـ قرار داده است

و پـرورش نـو كـ افـتيدست د گرايـي دگاه شـناختيـد،نيه در آمـوزش دگاه يـ نسـبت بـه

يقيتحق)، 1382(يوانگاهيدج پژوهشين نتايدارد. همچنييهمسو، دارديبرترييرفتارگرا

پ ايرا دريريادگيـــياددهيــيالگوهــايثربخشــرامــون و نيتــره مناســبكــافــتيانجــام داد

حيريادگيـياددهييالگوها و ناعميطه شناختيدر ح)، 1382(يقرار دارند طه آمـوزشيدر

ازيرويپ، ان ترم اوليدانشجويبرايريادگيـياددهيين الگوهايتره مناسبكافتيدر، هنر

و ابراهياصول شناخت ريتـأثيسـه اثربخشـيتحـت عنـوان مقايدر پژوهشـ) 1382(يمياست

غيتعامليهارسانه و دقتيرتعامليو آمـوزان دختـر سـال دانشياضيريريادگيبر سرعت

ايياول راهنما نتيبه رسين غيدر مقايه رسانه تعاملكديجه شيدر افـزا،يرتعـامليسه با رسانه

و دقت ب،يريادگيسرعت تأيشترياثر مييدارد را د.ينمايد



،يدر نظـام آموزشـ هـاآنراتيباعث شده است تا تاثيكيترونكالهاييظهور فناور، امروزه

و گيب،ياددهيــيريادگينديژه در فرايبه رد. امـروزه بـا اسـتفاده از يـ شـتر مـورد توجـه قـرار

و منفـيجديانات فناوركام و با توجه به ابعـاد مثبـت و تحـ ييـتغينـه بـرايزم،آنيد درر ول

سوياز حالت سنتيت نظام آموزشكحر نيفـراهم شـده اسـت . بنـابرا،نيآمـوزش نـويبه

و گسترشياريبسهاي تالش ده اسـت. آنچـه مهـم يـ گرديآموزشيهاافزار نرمصرف رشد

ت يـ اسـت. بـا توجـه بـه اهميآموزشـيهاافزار نرمنيايآموزشيطراحيچگونگ، باشد مي

رسيآموزشيطراح هـايير فنـاوريج حاصـل از تـاثيو نتايريادگيج مطلوبيدن به نتايدر

ويجد سريبا،يريادگيد بر آموزش يعملـ هـايوهيش،ها روش، فنونيتر به بررسعيد هرچه

و بــايد آمــوزش بپــردازيــجديدر ابزارهــايآموزشــياز طراحــگيــري بهــرهيو چگــونگ م

م. بـاييرد را انتخـاب نمـاكيروترين مناسب،يآموزشيمختلف طراحيردهاكيرويسهيمقا

بـيكتا،ج پژوهش حاضريتوجه به نتا بـريشـده مبتنـيطراحـاي چندرسـانهيريارگكـهد بـر

يبـر اصـول طراحـيمبتناي سه با چندرسانهيدر مقايرد شناختكيرويآموزشياصول طراح

دريرا بـرايديـجدهـاي فرصـتدتوانـمي،يرد رفتاركيرويآموزش و پـرورش آمـوزش

ن نـدكفراهم، دانش استيعمق بخشويريادگيه همان ارتقاء سطحكبه اهدافشليجهت

تا آموزان دانشو به ايرا تجربـه نمايبهتـريادداريـويريادگياجازه دهد ن رو بـه يـ نـد. از

و دست اندريمسوول و تربياران تعلكن پيتوص،تيم و : گرددمي ارائهييشنهادهايه

تهيشناختيآموزشياستفاده از اصول طراح• و تدويدر يآموزشهاياي چندرسانهنيه

از• و مدارس هايالسكدريتعاملهاياي چندرسانهاستفاده درس

ازيجهت افزا، معلمانيبرايآموزشهاي ارگاهكيبرگزار• ش مهارت آنـان در اسـتفاده

هااي چندرسانه

و نـوفي هـا اربسـت روشكجهـتيافـزار سختهايز مدارس به دستگاهيتجه• نيعـال

اي چندرسانهاز جملهيآموزش

ون به عالقهيهمچن اگر پژوهشمندان : شودمي ارائهيشنهاداتيپ،ن حوزهيان



همهايي پژوهشياجرا- رويدر پسرانين رابطه بر

همهايي پژوهشياجرا- رويدر و دختـران در درسين رابطه بر و هـاي پسران مختلـف

گوناگونيليمقاطع تحص

روهايي وهشپژياجرا- بهاي گروهيبا عنوان حاضر بر و در مـدتينمونه با تعداد شـتر

تريزمان طوالن

رويمبتناي آموزش چندرسانهيسهيمقا- بـر گرايـيو سـاختنيشـناخت،يرد رفتاركيبر

آموزان دانشيادداريويريادگيزانيم

رويمبتناي آموزش چندرسانهيسهيمقا- بـر گرايـي سـاختنويشـناخت،يرد رفتاركيبر

پيزان انگيم و آموزان دانشيليشرفت تحصيزه

بـياجرا- هـاي چندرسـانهيدر طراحـيقـيرد تلفكـيرويريارگكـهپژوهش در رابطه بـا

يآموزش

جاياجرا- و وين آموزشينوهاي گاه روشيپژوهش در رابطه با نقش در نظام آمـوزش

ا رانيپرورش

منابع

غيتعامليهار رسانهيسه تأثيامق«).1382(،زهرا،يميابراه و، بـر سـرعتير تعـامليـو دقـت

پادانشيريادگييداريپا نامـهانيـپا،»شـهر تهـران17ه پـنجم منطقـهيآموزان دختر

.يدانشگاه عالمه طباطبائ: ارشد. تهرانيارشناسك

ساواالن.: تهران،يريادگيـياددهيهاي رسانه).1383(،محمدحسن،يموريرتيام

سمت.: . تهران،يآموزشيهااميپيطراح).1390(،محمدحسن،يموريرتيام

بـريشـنهاديپيالگويو ارائهيآموزشهاي چندرسانهيروند طراح«).1384(.،رمكا،يبرات

ت معلـم يـ دانشـگاه ترب، ارشـديارشناسـكي نامه پايان،»گرايي رد ساختنكياساس رو

.ك رج



و بررسي«).1390(،كيومرث، پور تقي تأثيرمدل طراحـي آموزشـي رايگلـوث بـر يـادگيري

،»يادداري درس علوم تجربـي سـال دوم مـدارس راهنمـايي پسـرانه شهرسـتان كليبـر

و نامـه پايان . دانشـگاه عالمـه شناسـي روانكارشناسـي ارشـد دانشـكده علـوم تربيتـي

.طباطبايي

دانشـگاه آزاد انتشـارات،يس اثـربخش در آمـوزش عـاليتدر).1382(،كملو،يوانگاهيد

و چالوس.ياسالم واحد نوشهر

و ارتباطات در نوآورير فناوريتاثيبررس«).1388(،يعباسعل، رنجبر وياطالعات آموزش

.يساريارشد. دانشگاه آزاد اسالميارشناسكي نامه پايان،»پرورش

،)زشو آمـويريادگيـ شناسـي روان(نينـويپرورشـ شناسي روان).1387(،بركايعل،فيس

دوران.: تهران

آگاه.: تهران،يپرورش شناسي روان).1395(،بركايعل،فيس

،)اي چندرسـانه(يآموزشـيهـا افزار نـرميابيو ارزشـيطراحـ).1385(،فرشـته،يجعفر شاه

.يريام: تهران

ر.يبكريام: تهران،يتيترب شناسي روان).1382( بر،كايعل، نژاديشعار

سمت.: تهران،يو پرورشيآموزشيها ارتمه).1382(،حسن،يشعبان

پيتدرهاي روش).1391(،حسن،يشعبان ،)ركتفيو راهبردهاها مهارتآموزش( شرفتهيس

سمت.: تهران

(يسالمصديقهو معصومه،انيصابر دوران.: تهران،ميسيچگونه طرح درس بنو).1383،

(زادهگيـبمحمدرضـاو رضـايعل،ياحمديعل ويرسـان اطـالع هـايهكنقـش شـب«).1381،

يفنـاوريهينشـر،»شـورهاكيو فنـيدر ارتقاء سطح علمـاي چندرسانههاييفناور

.5-20صص،3ي شماره، اطالعات



و ارزشيتحل«).1384(،رجيا، زاده عوض يسـيدرس زبـان انگليآموزشهاي چندرسانهيابيل

،»ريمـاي هفتگانـهو اصـوليدرسـي بـر اسـاس اهـداف برنامـهييدوم راهنمايهيپا

.ييدانشگاه عالمه طباطبا، ارشديارشناسكي نامه پايان

رويآموزشيطراح«).1377(،هاشم، فردانش گرايي شناخت،ييرفتارگرايردهاكياز منظر

.10-20صص،24ي شماره)،س( دانشگاه الزهراي فصلنامه،»گراييو ساختن

و رسـانهيمدارس از وسـايان برخوردارزيم«).1389(،ده فاطمهيس،د محلهيسيفضل هـايل

بهيآموزش يارشناسـكي نامه پايان،»ييراهنماي آن توسط معلمان دورهيريارگكو

.يساريدانشگاه آزاد اسالم، ارشد

ي موسسـه: تهـران،يمهسـا موسـوي ترجمـه،اي چندرسانهيريادگي).1384(،چاردير،ريما

و پرورش مد ويريآموزش . ريزي برنامهت

(يكـــوريشـــعبانبختيـــارو محمـــود،يمهرمحمـــد رويجا«).1377، يردهـــاكيگـــاه

در نظــام گرايــيو انســانگرايــي شــناخت،يياتــب رفتــارگراكميريادگيـــياددهيــ

. 102-121صص،7ي شماره،يانسان مدرس علومي فصلنامه،»يآموزش

انتشـارات آسـتان قـدس: مشـهد،آموزش خوانـدن شناسي روان).1382( محمد.يعل،يناعم

.يرضو

ويدار،ينوروز (يرضوسيد عباس وش سمت: تهران،يآموزشيطراحيمبان).1393،

Anderson , J . R . (1995). Learning and Memory . An intrgrated Approach .John Wiley & sons . INC . New York .

Armored, J. E. (1995). Educational psychology principles and application.Englewood Cliffs. New York: Mac Grawhill.

Clark , C , & Mayer , E . R . (2008). Elearning and the science of multimedia learning . Publishing by Pfeiffer , an impring of wiley , 989 market street , San fransisco , ca 94103 _ 1741 _ Retrieved 1388 / 8 / 28 from http: // www. Pfeiffer.com .

Gagne , R . M . (1976). The condition of learning . 3rd . New York: f loh . figure 3 . 2 .



Henich , R . (1993). Instructional media and the new technology of instruction . New York: Macmillan Publishing .

Hofsteter , F . T . (1996). Multimedia literary . New York: Mac Graw _ Hill Kramlinger , T . (1990). Behaviorism Versus Humanism , traning and

Development Journal . vo 44 . Milheim , W. D . (1996). Intractivity and computer _ based Instruction .

Journal of Educational Tecnology System , 24 (3) , 233-225 . Selle , B , & Glasgow , Z . (1998). Talking instructional design decisions (2nd

Edition). Upper Saddle River , N , Y ,: Merril Publishing PP 184 , 186 .

Skiner , B . F . (1954). The science of learning and art of teaching . Harvard Education . Review , 33 , 383 _ 385 .

1395 ’() ˝#& %$ % # ˛ ! ? ˝ ˆ*k2 *˚ ˝b ?. - = e *47˜ ˛ 2...

Documents

1395 ’() ˝#& %$ % # ˛ ! ? ˝ ˆk2 ˚ ˝b ?. - = e *47˜ ˛ 2...