Горад у ІХ - сярэдзіне ХІІІ ст.

Паняцце "горад"Слова "горад" – ад "гарадзіць", "абгароджваць".Горад – 1) Спачатку - умацаванае паселішча.2) Пасля - адміністрацыйны, прамысловы, гандлёвы і культурны цэнтр.

Месцы ўзнікнення• Берагі рэк;• Вусця рэк;• Каля пераправы;• На скрыжаванні шляхоў.

для зручнага гандлю і рамяства!

Першыя гарады

Храналогія летапісных узгадак гарадоў:Х ст. - Тураў, Ізяслаўль, Віцебск;ХІ ст. - Берасце, Менск, Орша і

інш.;ХІІ ст. - Гомель, Гродна, Барысаў

(1102 г.) і інш.;ХІІІ ст. - Рэчыца, Новагародак,

Магілёў.Але ўзніклі многія раней!

У сярэднявечных крыніцах - >30 гарадоў на Беларусі.Самы старажытны - Полацк.

Паходжанне назваўАд рэк:

Менск, Полацк, Віцебск

Ад імён заснавальнікаў: Тураў, Ізяслаўль, Браслаў, Барысаў

Ад узроста горада: Новагародак

Ад пароды дрэва: Берасце

Ад архітэктурнага помніка: Ад язычаскіх святаў:

-

Выгляд гарадоў• Драўляныя;• Вузкія вуліцы (3 м шырынёй);Часткі горада:1) Дзядзінец (ад "дзед" -

месца збору старэйшын) - умацаваная частка;

2) Пасад - неўмацаваная (для рамеснікаў і гандляроў);

3) Торг - рынак, каля дзядзінца.

Каменныя будынкі

Цэрквы і сабор – галоўныя цэрквы горада;

Княжацкія церамы (палацы).

Жыхары• Гандляры;• Рамеснікі:

o Свабодныя - у пасадзе;o Залежныя - у дзядзінцы;

• Манахі і святары.

Рамесная вытворчасцьРамесная вытворчасць – выраб розных прадметаў ручным спосабам.Рамёствы:Ювелірнае;Кавальства;ГарбарстваБандарства

У малых гарадах - і земляробства.

(апрацоўка скур);(выраб бочак) і інш.

ГандальВывозілі:

oФутра;oМёд;oВоск;oРабы (захопленыя ў войнах).

Увозілі:• Дарагія тканіны;• Пацеркі;• Шкляны посуд;• Алей і віно ў амфарах.Адкуль: з Візантыі і Блізкага Усходу,Для каго: для князя, дружыны, багатых гараджан.

Функцыі гарадоў

2. Абарончая;3. АдміністрацыйнаяКнязь кіраваў адтуль сваёй воласцю;4. Рэлігійная і культурная:Цэрквы і школы.

1. Цэнтры рамяства і гандлюАддзяленне рамяства ад земляробства → патрэбен гандаль;

Хрысціянства на заходніх землях

Старажытнай Русі

Прычыны прыняцця хрысціянства

Неабходна замацаваць уладу князя

(улада – ад Бога);Патрэба ў ведах,

пісьменнасці;Развіццё знешніх

сувязяў з Візантыяй.

Прыняцце хрысціянства

988 г. - Уладзімір Святаславіч хрысціў кіеўлян.

Першыя хрысціяне беларускіх зямельПа летапісах, Рагнеда і Ізяслаў:1000 г. - Рагнеда стала

манашкай Анастасіяй.Ізяслаў - набожны, чытаў

рэлігійныя кнігі.

Першыя цэрквы і манастыры

Першыя драўляныя цэрквы ў Полацку і Друцку прысвечаны Багародзіцы.пач. ХІІ ст. - першы манастыр на Беларусі: Бельчыцкі Барысаглебскі манастыр: Прысвечаны першым рускім

святым Барысу і Глебу; На р. Бельчыца каля Полацка; Заснаваны, магчыма, Барысам

Усяславічам.

МанахіМанахі – члены царкоўнай абшчыны, якія давалі абяцанне весці строгі лад жыцця з адмаўленнем ад матэрыяльных выгод і жыццёвых уцех.

Царкоўная арганізацыя

Мітраполія ў Кіеве(на чале мітрапаліт)

Епархія(на чале епіскап)

Епархія ЕпархіяЕпархія

Епархія Епархія … усяго 16 епархій на Русі

Епархіі на БеларусіКаля 992 г. - епархія у Полацку.ХІІ ст. - першы вядомы полацкі епіскап Міна.1005 г. - епархія ў Тураве. Першы епіскап – Фама.

Прыняцце хрысціянства• Князь і кіруючыя вярхі, гараджане –

хутчэй;• Нізы – марудней

Па-ранейшаму выконвалі язычніцкія абрады і святкавалі язычніцкія святы;Яшчэ ў ХІ - ХІІ ст. - валхвы (язычніцкія святары).Прыклад: Волх Усяславіч – імя Усяслава Чарадзея у былінах.

Дваяверства - становішча, калі частка насельніцтва, якая прыняла хрысціянства, па-ранейшаму пакланялася язычаскім багам.

Вынікі прыняцця хрысціянства1) Узвышэнне чалавека над прыродай;2) Імкненне да маральнага ўдасканалення:

выкананне хрысціянскіх запаведзяў:Не забі;Не ўкрадзі;Шануй бацьку і маці і г.д.3) Зніклі ахвярапрынашэнні,

мнагажонства, кроўная помста;4) Развіццё пісьменнасці і адукацыі(пры цэрквах - школы, перапісваліся кнігі);

Вынікі прыняцця хрысціянства5) Будаўніцтва мураваных храмаў:ХІІ ст. - у Полацку не < 10 мураваных храмаў, 3 манастыры + драўляныя цэрквы;6) Выплата царкоўнай дзесяціны з

даніны, судовых штрафаў, мытных пошлін і г.д.

Царква

Князі

Простыя людзі7) Царква стала феадалам.