10062

1.Technology sourcing 2.supply chain management 3. fuzzy logic 4.

Triangular Fuzzy Numbers 5. Analytic Hierarchy Process 6. Extent Analysis Method

انتخاب بهترين شيوه تامين تكنولوژي زنجيره تامين

AHPارائه مدل تامين تكنولوژي بر اساس فرايند سلسله مراتبي فازي

EAبا استفاده از روش تحليل توسعه اي

عبدالخالق شرفي

:چكيده

اسي مديريت زنجيـره تامين تكنولوژي به روشي بهينه و تصميم گيري بهينه در اين ارتباط يكي از چالش هاي اس

مي باشد لذا جهت تشريح چگونگي انتخاب متدهاي متفاوت تامين تكنولـوژي از فراينـد تحليـل سلسـله )SCM (تامين

Extent Analysis( اي بـر اسـاس روش تحليـل توسـعه )The Analytic Hierarchy Process (مراتبـي فـازي

Method( عمل تصميم گيري با چند گزينـه و شـاخص تصـميم گيـري در ابتداي زنجيره تامين چون .شود استفاده مي

البته اين بدان معني نيست كه در سـاير قسـمت هـاي . مفيد باشد فازي مي تواند AHPروبرو است لذا، بكارگيري روش

ا زنجيره تامين با چند گزينه تصميم گيري مواجه نيستيم بلكه منظور نظر تاكيد بر اين قسمت از زنجيره تامين است؛ قطع

نـرم AHPدر زمينه روش تصميم گيري . ر قسمت هاي زنجيره نيز بكار گرفت چنين فرايندي را مي توان متناسب با ساي

در اين نرم افزار درخت تصميم گيـري نمـايش داده . وجود داردExpert Choiceافزار قدرتمندي تحت عنوان نرم افزار

در ايـن مقالـه در زمينـه تـامين AHPتشريح فراينـد . باشد مي شود و سطوح مختلفي براي اين درخت قابل تعريف مي

تكنولوژي زنجيره تامين به گونه اي ارائه شده است كه منطبق بر مراحل اين نـرم افـزار قدرتمنـد باشـد بنـابراين آزمـون

. رسي مي باشـد انتخاب بهترين شيوه تامين تكنولوژي به شرحي كه توضيح داده مي شود بااستفاده از اين نرم افزار قابل بر

Expert Choice نگريسته شده است بنـابراين در بكـارگيري نـرم افـزار AHPچون در اين مقاله با ديد فازي به روش

.بايستي توجهات خاصي ملحوظ گردد

تحليل سلسـله مراتبـي ، 4 اعداد مثلثي فازي ،3منطق فازي ، 2، مديريت زنجيره تامين 1 تامين تكنولوژي : واژه هاي كليدي

6، تكنيك تحليل توسعه اي5فازي

:مقدمه

ردن درخت در اين روش با فراهم آو. نهفته است)pair wise comparisons( فازي بر مقايسات زوجيAHPاساس روش

سـپس با اين درخت، شاخص هـا و گزينـه هـاي تصـميم گيـري ليسـت مـي شـود، . شودآغاز مي سلسله مراتب تصميم، كار

مشخص مي را تايج اين مقايسه ها وزن هر يك از فاكتورها در راستاي جايگزين هاي رقيب ن. مقايسات زوجي صورت مي گيرد

كند در نهايت اين روش به طريقي، آرايه هاي حاصل از مقايسات زوجي را با يكديگر تلفيق مي نمايد تا نهايتا تصميم در نقطه

ايند تحليل سلسله مراتبي فازي را در اينجا بر اسـاس همانگونه كه پيش تر ذكر گرديد فر. حاصل شود)optimal point(بهينه

٢

بنا كرده ايم؛ با استفاده از اين روش نقاط سه بعدي فازي را بكار گرفته ايم، الزم به ذكـر اسـت روش تحليل توسعه اي

Triangular(كه منظور از نقاط سه بعدي فازي در اينجا اين است كه اعداد مورد استفاده در ايـن روش، اعـداد مثلثـي فـازي

Fuzzy Numbers(با جوانب بهينگي تامين تكنولوژيبا اين آشنايي مقدماتي حال . مي باشند )1997:Chris Floyd( در ابتداي

.زنجيره تامين به تشريح مقدمات مدل پيشنهادي در اين زمينه خواهيم پرداخت

: زنجيره تامينرويكرد انتخاب بهترين روش تامين تكنولوژي

قيده بر اين است كه مديريت زنجيره تامين، بطور فزاينده اي داراي اصول تعيـين كننـده اي جهـت توانـايي در اصوال ع

در ادبيات سنتي مديريت وظايفي چون برنامه ريزي، سازماندهي و نظارت براي مديران موافق از الزامات . رقابت كردن مي باشد

يم گيــري، نقــش ارتبــاطي و اطالعــاتي بــراي مــديران مطــرح اوليــه بــود و بعــدها نيــز نقشــهاي ديگــري چــون نقــش تصــم

شبكه اي از سازمانها كه با ارتباطي باال دستي به پـائين دسـتي، در « در واقع مينزنجيره تا و )H.Mintzberg:1975:55(گرديد

ــ ــد ارزش م ــايي تولي ــه مشــتري نه ــه شــده ب ــه صــورت محصــوالت و خــدمات ارائ ــد و ب ــا درگيرن ــت ه ــدها و فعالي ي فراين

مين فرصـتهاي بـالقوه بود هاي اخير در مديريت زنجيره تـا الزم به ذكر است كه به . د مي باش »)Christopher:1998:155( كنند

اي بـاالتر توسـط بهـره ست بلكه با ايجـاد درآمـدها و سـوده زيادي را ايجاد كرده كه دسترسي به آنها فقط با قطع هزينه ها ني

با اين وجود بايد دانست كه هر كس دنيـا را بـا ديـدگان متفـاوتي مـي ) Paividl.Anderson 2001(برداري از فرصتها مي باشد

و همه كساني كه در زمينه زنجيره تامين فعاليت مـي كننـد بـه دنبـال يـك هدفنـد و )Greenberg&Boron:1990:116(بيند

هـي فرصـت انگاشـتن تحـوالت را بـراي و گرو يد انگاشتن تحوالت را الزمه رسيدن به هدف مي داننـد گروهي از اين افراد تهد

رسيدن به آن هدف الزامي مي دانند و برقراري تناسب بين برداشت هاي اين دو گروه نه تنها در فاز تامين تكنولـوژي بلكـه در

ي ژمين تكنولو، مدلي جهت تا با در نظر گرفتن تمامي مطالب اشاره شده. جاي جايِ زنجيره تامين از مباحث حائز اهميت است

ان يكي از علل بررسي روش تامين تكنولوژي با مدل پيشنهادي آن باشد كـه نـورافكن مي تو پيشنهاد است؛ قابل زنجيره تامين

هاي ابتداي زنجيره تامين تعداد وسيعي از گزينه هاي متفاوت را جهت تصميم گيري مديران زنجيره تامين ظاهر و قابل رويـت

وژي براي ريسك پذيري وابسته به مدير و مديريت زنجيره تامين بـه صـورت اقتضـايي مي سازد و ديگر آنكه چون تامين تكنول

وهشي سزاوار و قابل درك مي نمايد و در اين راستا از نظرات بلمن و زاده كـه ارتبـاطي بـين مطرح است لذا چنين بررسي و پژ

-141 :(كرده اند نيز اسـتفاده نمـوده ايـم برقرار )(Saaty:1990 تئوري مجموعه هاي فازي و معيارهاي چندگانه تصميم گيري

1641970:Bellman R.E. , and Zadeh( .

اينكه مديريت زنجيره تامين داراي چه مرزهايي مي باشد را مي توان در مقوله استراتژيك بودن اين مديريت پاسخ گفـت ولـي

ـ اگوني از جملـه سـهامداران مـديريت زنجيـره بايد دانست كه بحث نسبيت حدود و مرزهاي اين زنجيره تحت تاثير عوامـل گون

تامين و تمايل به ريسك شركتهاي مرتبط با اين زنجيره، منابع و دارائي هاي اين شركتها و همچنين موقعيت سازماني زنجيـره

و فرصت مزيت مستمر و ) شكست تجاري (درك شده، تهديد از ميان رفتن كسب و كار ) خود منفعتي (براي تهديد فرصت طلبي

يرهاي تعديل كننده مدل در نظر گرفت، ذكر شده را مي توان به عنوان متغ تمام يا قسمتي از موارد مهم مه دادني، مي باشد؛ ادا

risk( نهفته است توجه شود كه ريسـك گـرا بـودن تامينعوامل ذكر شده باال خبر از ريسكي مي دهد كه در مديريت زنجيره

orientation(ابقه زنجيـره تـامين برمـي گـردد در صـورتي كـه ريسـك پـذيري مديريت زنجيره تامين به س)risk taking( بـه

خصوصيات روانشناسانه تيم مديريت زنجيره تامين ارجاع داده مي شود؛ كه در نظر گرفتن اين منشـاها در درك كامـل تعـديل

.كننده هاي مدل مفيد خواهد بود

در يـك ... و )marketing( و بازاريـابي )operation(، عمليـاتي )finance(چون مديريت زنجيره تامين در بر گيرنده مباحث مالي

. تامين تمام اين مباحث را تحت تاثير قرار خواهد دادشركت مي باشد به همين دليل تصميمات در ارتباط با زنجيره

با سه ديدگاه، قابـل بحـث و در اينجا نه تنها فرض ما بر اين است كه تشريح مرزهاي شركت با تمركز بر ابتداي زنجيره تامين

بكارگيري جهت تصميم بهينه مي باشد بلكه سعي كرده ايم كه مطالب ارائه شده منطبق بـر واقعيـات و تالشـهاي تحقيقـاتي

٣

و قصد آن داريم كه سهم هر كدام از اين ديـدگاهها را جهـت تـامين تكنولـوژي H.KEVIN ):2001: (156-127 باشد

.توضيح دهيم

ئـه مـدل مـذكور جيره هاي تامين با روشهاي متفاوتي از لحاظ اداره كردن تامين تكنولوژي سازگار مي شوند در ارا اينكه چرا زن

جواب داده خواهد شد؛ و يكي از نكات قابل توجه اين است كه نيازها در زنجيره تامين بايستي به دقت بررسـي و برنامـه ريـزي

را ايجــاد مــي ريشــه اختــراع و نــوآوري اســت برنامــه ريــزي، ايــن نيازهــا شــوند، اگــر بپــذيريم كــه احتيــاج و نيــاز، مــادر و

شـياري و حساسـيت خاصـي و چـه بسـا كـه و و يك زنجيره تامين به مثابه يك بنگاه ه).willy A.Sussland:-582002:57(كند

به نشانه هاي اوليه بيشتري را طالب است چراكه براي راهبري بنگاه به سوي چشم اندازهاي مطلوب، مديريت ارشد بايد نسبت

سه ديدگاه مـورد اسـتفاده در ايـن پـژوهش .)willy A.Sussland:2002:57(شيار و حساس باشدوتغيير در محيط كسب و كار ه

، ديـدگاه حـق انتخابهـا و )صرفه جـوئي هـاي اقتصـادي (ديدگاه بررسي هاي اقتصادي هزينه معامالت زنجيره تامين : عبارت از

در زمينـه تـامين H.KEVIN، اسـت كـه بـر گرفتـه و اقتبـاس از نظـر آقـاي وجود در زنجيره تامين ديدگاه مبتني بر منابع م

.H.KEVIN ):2001: (156-127 تكنولوژي مي باشد

چون در اينجا با بحث نه چندان كمي بلكه كيفي موضوع مواجه ايم لذا گام هاي اوليه مـا متوجـه پارامتريـك كـردن و فرمولـه

Piين پرسپكتيوهاي متفاوت را با كردن مي باشد؛ بنابرا

مجموعـه سـه عضـوي iنشان مي دهـيم كـه در اينجـا دامنـه انـديس

براي اينكه تعيين كنيم .دن به اين دامنه خللي را در استفاده از مدل ايجاد نخواهد نمود مي باشد؛ مسلم است كه افزو }1،2،3{

willy:61-2002:60( بايد كارهاي زير را انجام دهند) يره تامينزنج(چگونه بهتر به اهداف دست پيدا كنيم تمام سطوح مديريتي

A.Sussland:( بديل ها و گزينه هاي جايگزين را توسعه دهند؛ �

آنها را از جهت موثر بودن و كارائي بررسي كنند؛ �

استراتژي ها و منابع چند وظيفه اي را توسعه دهند؛ �

ند؛اگر الزم است، استراتژي هاي ديگر را نيز بررسي كن �

.برنامه مدون گسترش استراتژيك را ايجاد كنند �

مشـاركت مناسـب و دريافـت از در تمام سطوح، اين وظايف در چارچوب كارگاهها و جلسات هم انديشي انجام مي شود تا

بكارگيري متـد دلفـي فـازي در (نظرات گوناگون اطمينان حاصل شود و به اين ترتيب همه در حصول نتيجه سهيم باشند

جهت تـامين تكنولـوژي ي مفروض هر كدام از اين ديدگاهها ) share( سهم در اينجا ).حله ميتواند بسيار مفيد باشد اين مر

Siزنجيره تامين را با

objective function( SP(نشان مي دهيم؛ تابع هدف i

n

ii∑

=1

تابع تـامين تكنولـوژي فـرض شـده

د به صورت حدي برخورد كرد، توجه شود كـه حـدي گـرفتن ايـن تـابع صـحه از اين تابع باي گرفتن جواب براي است كه

هرجنـد اغلـب مهندسـاني كـه منطـق ديد فازي داشتن نسبت به مقوله تامين تكنولوژي است؛ منطق فازي و گذاشتن بر

آنهـا باشـد بـراي ) Bad practice(فازي را به كار مي گيرند فهم درستي از آن ندارند و اين مي تواند تمرين نامناسـبي

)Company Industry Consultants:1994:4(، ولي با توجه به اينكه منطق فازي اغلب براي كارهايي بكار گرفته مـي شـود كـه

خصصان زنجيره تامين در مرحله تامين ، بنابراين مت)Company Industry Consultants:1994:7(نيازمند دانش تخصصي است

ا بسيار مفيد مي يابند و انها مانند هر متخصص يا برنامه ريز ديگر كه با منطق فازي كـار تكنولوژي، بكارگيري اين منطق ر

).Williams, Tom:1993:43(مي كنند اين دانش تخصصي را به يك مجموعه قوانين مبتني بر ورودي كـاهش مـي دهنـد

دوديت ها باعث مي شوند كه بـه و اين مح در استفاده از منطق فازي يك سري محدوديت وجود دارد قابل توجه است كه

ن است كه افراد در مورد آن به صورت فراگير استفاده نشده است آ صورت فراگير به كار گرفته نشود ولي علت اصلي اينكه

آنچه كه مـورد توجـه مـا با اشراف به مطالب گفته شده لذا ؛ )Company Industry Consultants:1994:3(اشتباه فكر مي كنند

SPگرفت قرار خواهد i

n

ii∑

=1

Lim مي باشد؛ اينكه در اين حد گيري متغيرهاي مستقل به چه سمت و سويي ميل مـي

�

Pi كنند به تعبيري در تابع بودن

تابعي از زمينه هاي تصميمات متفـاوت مـي باشـد كـه در اينجـا جهـت Piنهفته است؛

Pi بنابراين مي تـوان .ن زمينه ها تشريح مي گرددسهولت درك سه زمينه تصميم در نظر گرفته شده و جوانب اي

را بـدين

:صورت نشان داد

I(h=Pi زمينه تصميم،II زمينه تصميم،IIIزمينه تصميم (

و تهديد از بـين ) خود منفعتي (توجه به اين نكته، كه زمينه هاي تصميم متكي به سه عامل تهديد فرصت طلبي رقباي زنجيره

، III تا I يمدد كه به نمايندگي زمينه هاي تصمصت مزيت مستمر زنجيره مي باشد؛ سبب مي گررفتن كسب و كار زنجيره و فر

هر كدام از اين عامل ها را انتخاب كنيم و سپس در محاسبه حد تابع تامين تكنولوژي، زمينه هاي تصميم را به سمت هر كدام

X)( µ({مجموعـه اي از زوج هـاي مرتـب بـه صـورت Aنظر به اينكه يك مجموعه فـازي ماننـد از اين سه عامل سوق دهيم؛

A={(X,مي باشد )1998 : 7 JanJantzen: ( هر كدام از زمينه هاي تصميم را به صورت يك سينگلتن فازي نشان مي دهيم؛ تك

ينه هاي هر كدام از اين زم ). :JanJantzen 1998 : 7( ناميده مي شود)Fuzzy singleton( يك سينگلتن فازيX) X)(, µ(جفتي

)خص مـي كنـد در اينجا منظور از نقطه فازي مختصاتي است كه يك عامل و تـابع عضـويت آن را مشـ ( را به صورت نقطه اي فازي )di (تصميم

از اين عوامل را به مجموعه زمينه هاي تصميم بكار گرفته شـده در حـل تـابع تـامين نمايش مي دهيم تا درجه تعلق هر كدام

X عنصرهاي يك مجموعـه فـازي ، بـه صـورت )Membership function(رجه تعلق يا تابع عضويت دتكنولوژي مشخص شود؛

[0,1] : µ1994 :404-400( تعريف مي شود :Luis Mateus Rocha(.بنابراين خواهيم داشت :

SP i

n

ii∑

=1

Lim

{

ه هاي تصميم مي توانند صفر و يا غير صفر باشند ولي منطقا مقداري غيـر صـفر خواهنـد داشـت توابع عضويت زمين

فـازي داراي تـابع عضـويت Aعضوهايي كه از يك مجموعه مفروض . مورد تاكيد است Supp) زمينه هاي تصميم (بنابراين

ــتند ــفر هســـ ــر صـــ ــدSupportغيـــ ــي زاده آ ناميـــ ــور لطفـــ ــه پروفســـ ــوند كـــ ــي شـــ ــه ه مـــ ن را بـــ

}صورت }0)()( >⊥∈= xAXxASupp تعريف كرده است )L.A.Zadeh:1965:338-353 .( حال كه بـه صـورت كلـي

كنيد كه هر چه در اين مبحث عميق تر مي شويم، موارد باال در مي مطالبي در ارتباط با فرموله كردن مبحث ارائه شد، توجه

به صورت واضح تر بيان مي شود تا نهايتا زمينه را بـراي ارتباط با سه ديدگاه ذكر شده و زمينه هاي تصميم بيان شده در زير

توجه كنيد كه در سير ارائه اين پژوهش سعي مي كنيم كه متغيرهـا و توابـع بكارگيري تكنيك هاي مورد بحث فراهم آوريم،

:مورد استفاده را با دقت بيشتري مورد تاكيد قرار دهيم P1= ديدگاه اول = زنجيره تامينديدگاه بررسي هاي اقتصادي هزينه معامالت S1= براي تامين تكنولوژي زنجيره P1سهم ديدگاه

S2 = براي تامين تكنولوژي زنجيره P1سهم ديدگاه

P2= ديدگاه دوم = ديدگاه حق انتخابهاي زنجيره تامين

P3 =ديدگاه سوم = ديدگاه بررسي مبتني بر منابع زنجيره تامين S3 = براي تامين تكنولوژي زنجيرهP1سهم ديدگاه

تابع تامين تكنولوژي= P3S3 + P2S2 + P1S1 )در ادامه اين تابع به صورتي بسيار كامل تر تغيير خواهد كرد(

يدگاه اول يعني بررسي هاي د H.KEVIN ) :2001: (156-127 توجه شود كه بر اساس مستندات تحقيقاتي انجام شده

اقتصادي هزينه معامالت و مبادالت از طريق مقدمات زيربنايي تهديد فرصت طلبي تعيين مي شود؛ كه اين ديدگاه به صورت

خريد يا ساخت اجزا اتوماتيكي توسط زنجيره تامين، پيگيري كردن يك : جزئي تر تصميمات زير را مورد بررسي قرار مي دهد

داخلي )R&D( يا به صورت كلي مالك يك بخش شدن، انجام دادن تحقيق و توسعه )joint venture(شترك سرمايه گذاري م

الزم به ذكر است كه توسعه ديدگاه اخير، در هر صورت بيان مي كند كه . )Alliances( يكپارچگي تكنولوژي ،يا استفاده از يك

di

= diز ��

II) Membership functionآ�� و آ�ر ��ر � )، �� از �

Membership function III)�� ،(

) Membership function I�� ، (

�

در ارتباط بـا ديـدگاه فـوق . هاي زنجيره تامين شركت را ندارد تهديد فرصت طلبي به تنهايي امكان تشريح كامل حدود و مرز

:مي توان نوشت

h = S1) خود منفعتي(تهديد فرصت طلبي (

و به طور مشابه، ديدگاه دوم يعني ديدگاه حق انتخابها بيان مي كند كه مرزهاي زنجيره تامين شركت نسـبتا توسـط

:بنابراين. شده استتعيين ) شكست تجاري(تهديد از بين رفتن كسب و كار

h = S2) تهديد از بين رفتن كسب و كار(

سومين ديدگاه، ديدگاه مبتني بر منابع است كه مدعي است مرزهاي زنجيره عرضه شركت احتماال مي تواند از طريق فرصـت

:ين يك مزيت رقابتي مستمر و ادامه دادني از طريق هماهنگي موثر منابع توضيح داده شود بنابرا ايجادبراي

h = S3)فرصت براي ايجاد يك مزيت رقابتي مستمر (

به نظر مي رسد كه كه ديدگاه سوم در نتيجه نهايي بيشترين وزن را به خـود اختصـاص دهـد چـرا كـه بـر اسـاس

تحـوالت عمـده در بازارهـاي . تاكيد بر مزيت رقابتي در امتداد زنجيره تامين از مباحـث اساسـي اسـت مستندات تحقيقاتي

تكنولوژي ايجاب مي كند كه مديريت زنجيره تامين چنين تاكيدي را مهم و با اهميت بيابد؛ در بازارهاي جهـاني و جهاني و

تقاضاي مشتريان بـدليل -2 انقالب اطالعات -1: تكنولوژي، سه تحول مهم، مديريت زنجيره تامين را در صدر توجه قرار داد

ظهور شـكل -3، تحويل، تكنولوژي،سيكل زماني محصوالت و خدمات و افزايش رقابت جهاني در عرصه هاي هزينه، كيفيت

در بـاال بـه تشـريح شـده اينكه زمينه هاي تصميم . )Ahmade Jafarnejad: 2001: 103(هاي جديدي از روابط بين سازماني

ين بـاور اسـت صورت فرصت ها و تهديدات در نظر گرفته شد بدان دليل است كه به هر حال بررسي هاي تصميم گيري بر ا

، )كه تصميم تامين تكنولوژي زنجيـره نيـز نـوعي از ايـن تصـميمات اسـت ( ژيك كه مديران هنگام اتخاذ تصميمات استرات

.تهديدات زيان و فرصت هاي كسب درآمد را متوازن و متعادل مي كنند

كنولوژي از سـوي مـديريت زنجيـره در اينجا سعي بر آن بوده است كه در ارتباط با تصميمات مربوط به روش اداره كردن ت

تامين، اقتضائات وارسي گردد تا كه تاثير اين كه مديران و تصميم گيران زنجيره معموال چگونه سنجش انجام مـي دهنـد و

ماننـد (و فرصت هـاي كسـب درآمـد ) مانند فرصت طلبي و از دادن كسب و كار (عمل مي كنند در تهديدات متفاوت زيان

.مورد بررسي قرار گيرد) مانند مزيت مستمر(و فرصت هاي كسب درآمد ) ن كسب و كارفرصت طلبي و از داد

بر اساس آنچه گفته شد متغيرهاي مستقل، زمينه هاي تصميم و متغيرهاي وابسته، روشها و شيوه هاي تـامين تكنولـوژي مـي

ريسك پذيري مديريتي زنجيـره تـامين بـه در اين ميان متغيرهاي تعديل كننده نيز در نظر گرفته شده است و در اينجا . باشد

ايـن عنوان يك تاثير تعديلي محتمل براي فرايند تصميم گيري مربوط به تامين تكنولوژي در نظر گرفته شده اسـت كـه خـودِ

حدود مشخص شده مالكيت مديريت زنجيـره تـامين و تمايـل بـه ريسـك مـديريت زنجيـره : تعديلي از طريق سه عاملِ متغير

.و سطح منابع آن تاثير گذار شده است) يريسك گراي(

فوت و فن يعني )know-how(از آنجائي كه هر زنجيره تاميني سه گزينه انتخاب اساسي براي فرا گرفتن دانش عملي و تجربي

: تكنولوژي دارند كه عبارتند از)Advanced skill(يا تجربه پيشرفته

.ي را مستقال توسعه دهدژزنجيره، تكنولو -1

ي را داشته، بخرند و يا؛ژرا كه قبال تكنولوشركتي -2

.وارد يك توفقنامه اخذ ليسانس شوند -3

قابليت و توانايي مورد نياز براي توسعه يك تكنولوژي بـه صـورت جداگانـه و مسـتقل را بنابراين چنانچه زنجيره تامين شركتي

جذب منابع (باشد مديريت مي تواند تامين خارجي نداشته باشد و زنجيره هاي عرضه شركتي ديگر، قبال آن تكنولوژي را داشته

. را مورد توجه قرار دهد و به فكر تامين از خارج محدوده زنجيره تامين باشد)Out sourcing() بيروني

الزم به ذكر است كه اگـر بـه . ما در اينجا دو روش خريد و توافقنامه اخذ ليسانس را در طول پيوستار مورد توجه قرار مي دهيم

قصد بررسي اين روشها با سيستم باينري باشيم كافي است كه در اين مرحله يكـي از ايـن دو )Fuzzy logic( منطق فازي جاي

�

دو عضوي توابع عضويت، بررسـي هـاي الزمـه را انجـام ) برد(روش را كد يك و ديگري را كد صفر دهيم و سپس با اين حوزه

كه نهايتا به يكي از دو عدد صفر يا يـك بـر مـي NOT و AND , ORطقي ، سه عمليات من )Crisp( زيرا در منطق قطعي دهيم

روشـها بـه صـورت حـدي ولي چون قصد ما بررسي كردن اين ؛ )Company Industry Consultants:1994:2(گردد انجام مي گيرد

فـازي داشـتن نسـبت بـه ن را به صورت پيوستار در نظر خواهيم گرفت كه اين كار از يك طرف منطبق بر ديد است بنابراين آ

صدر توجه خـود موضوع است و از سوي ديگر در نظر گرفتن اقتضائات را در ارتباط با مديريت زنجيره تامين در انتخاب روش در

اينكه تاكيد بر ديد فازي داشتن نسبت به موضوع صورت مي گيرد بدان علت است كه منطـق فـازي بـه صـورت .قرار مي دهد

.D(بكـار گرفتـه شـده اسـت ... اخير در زمينه هايي همچون سيستم هاي تصميم گيري و كنترل وموفقيت آميزي در سالهاي

López:1( . الزم به ذكر است كه منطق فازي توسعه و بسط)Extension( تئوري قراردادي باينري است و نبايد به آن به عنـوان

شـكل زيـر .)Company Industry Consultants:1994:2( ايـن تئـوري نگريسـت )Modification(ده و تعديل كننده يك اصالح كنن

در ادامه توضـيح black boxموضوع و مطالب مطروحه قبلي را واضح تر بيان مي كند؛ در ارتباط با جزئيات اين نمودار و فرايند

:داده خواهد شد

مدل اقتضايي براي حدود و مرزهاي زنجيره تامين

مي توان گزينه هاي متفاوت تامين تكنولوژي را به صورت حقـوق مالكيـت، برقـراري توافقنامـه يـك ليسـانس، خريـد

در نظر گرفت ولي ما در اين تحقيق توجه مـان را معطـوف ... تجهيزات زنجيره، خريد تكنولوژي زنجيره، جريان منابع انساني و

.پيوستاري مي كنيم كه در باال بحث شد

ساس آنچه گفته شد در معرفي روش ها به عنوان متغيري وابسته مي توان چنين فرض كرد كه هرگاه صـحبت از روش پس بر ا

تامين تكنولوژي مي شود منظور اين است كه از اين طيف كدام موقعيت را انتخاب كنيم پس در اينجا بايد كه متناسب بـا سـه

متفـاوت در نظـر بگيـريم و از اينجـا )Membership function(وابع عضويتِديدگاه اوليه نقاط دو بعدي و سه بعدي فازي را با ت

نياز به اعداد مثلثي به زبـان بـه كـار گرفتـه AHP براي بكارگيري روش مبنايي براي اعداد مثلثي فازي ايجاد كنيم، ولي چون

حال كه انواع متغيرها توضـيح . ازيمشده در روش مذكور داريم اين عمل را تا توضيح و تشريح كامل اين روش به تعويق مي اند

نتيجه گيري هايِ در مورد روش تامين تكنولوژي . داده شد تابع هدف تامين تكنولوژي را به صورت كامل تر زير بيان مي كنيم

را در تحليل هاي از فرصت ها و تهديدات ما جستجو نمائيد كه سعي مي شود هر چه خالصـه تـر ايـن تحليـل هـا را در قالـب

.ي هاي مجزا بيان كنيمحدگير

P1S1 + P2S2 + P3S3 (Lim= (خريد )S1وابسته به تهديد فرصت طلبي رقيب و يا تامين كننده زنجيره تامين است ( High →S1 )S2 زنجيره تامين استشكست كسب وكار وابسته به تهديد ( Low →S2

)S3 زنجيره تامين استمستمر تيبمزيت رقا وابسته به فرصت ( High →S3

ا��(ز�� (�� : �� ر�� و �� ... � �� از �� ر�� آ�� و آ�ر ز!�� ا �� ي ز!�

Black box

�� $��# ز!�

I

��)Acquisition(

ي��

�ر�

II

III

)Licensing(ا��

ر��& %�ا��

�� *�ا�( و ز�$' ز!�

٧

→S2بـه عبـارتي (ريد پر ريسك است و ثانيا ديدگاه دوم، استفاده نشدهدر ارائه فوق ريسك باالست اوال به اين دليل كه خ

Low ( در صورتي كه اين ديدگاه شكست تجاري را تاكيد مي كرد، بنابراين در ارائه باال وزن بيشتر به منافع داده شده اسـت.

بر اساس سيستم باينري مـي تـوان ... و h = S1) منفعتيخود(تهديد فرصت طلبي ( قبال بحث كرده ايم كه با توجه به آنچه

:استنتاجات زير را انجام داد تا مقدمات ضرورت پرداختن به سيستم فازي متجلي شود

Max S1 ⇒ 1→ تهديد فرصت طلبي : If

Max S2 ⇒ 2→ تهديد شكست كسب و كار :If

Max S3

If: فرصت مزيت مستمر →3 ⇒

..... .............. ....................... : If

:حال با اين مفروضات مي توان نوشت

P1S1 + P3S3 ) = P1S1 + P2S2 + P3S3 (Lim =ه احتمال قوي خريدب

تهديد فرصت طلبي→1

تهديد شكست كسب وكار→ 0

فرصت مزيت مستمر→1

اهيم حدي نيز مي تواند موثر باشد هر كدام از اين نتايج فـوق و ذيـل براي درك علت نتيجه گيري ها بر اساس ضوابط فوق مف

پرداختن به نقـاط سـه وردن زمينه جهتست ولي چون در اينجا هدف، فراهم آ مبناي تئوريكي قوي تري از آنچه گفته شد دارا

:بعدي فازي است به همين مطالب اكتفا مي شود

Lim) روش تامين تكنولوژي( =خريد زمينه تصميم→ طلبي تهديد فرصت

Lim) روش تامين تكنولوژي = ( اخذ ليسانس زمينه تصميم→ از بين رفتن كسب وكارتهديد

Lim) روش تامين تكنولوژي= ( خريد زمينه تصميم→ مزيت مستمرفرصت

كردند؛ حـال در ي ويت تهديدات و فرصت هاي زنجيره عرضه اعداد صفر و يك را اختيار م در بررسي هاي فوق تابع عض

عمل كنيم الزم است كه اظهار داريم اين تابع عضويت بايستي مختار باشند كه اعداد بين صـفر و صورتي كه بخواهيم واقعي تر

لطفي زاده، پدر منطق فازي، . را متبلور مي سازد يك را نيز اختيار كنند و صحه گذاشتن بر اين مطلب، پرداختن به بحث فازي

0,1] [را به فاصله پيوسته بين اين دو مقدار يعني به صـورت } 1,0{منطق دو ارزشي تعريف شده به صورت دو جفت باينري

اسـت بنـابراين چون دقت در برنامه ريزي مربوط به تامين تكنولوژي زنجيره تامين مد نظر ). :JanJantzen 1998 : 2(توسعه داد

منطــق فــازي شــبيه يــك الگــوريتم كــامپيوتري اســت كــه داده هــا را بــه ســمت ســتاده هــا بــه دقــت برنامــه ريــزي مــي

فـازي تا اعداد مثلثي كمك مي كنند ))? , III , ? ( ,)II , ? (,)I(( نقاطي سه بعدي به صورت تعريف. )Barron:1993:111(كند

بعدي فوق تابع عضويت با عالمت سوال مشخص شده و بايد دانست كه يك مساله رايـج درنقطه سه . ادامه بحثمان ادراك شوند

طراح مفيد مـي باشـد )Intuition(در استفاده از منطق فازي، تعريف كردن توابع عضويت مي باشد، اگر چه در اين مورد شهود

تـابع .),3Company Industry Consultants:1994:2( د بكار گرفته شو)trial and error(ولي الزم است كه بسياري قوانين سعي و خطا

عضويت به وضوح مهمترين عنصر يك مجموعه فازي است بنابراين براي تعريف عمليـات مجموعـه فـازي تاكيـد اصـلي روي توابـع عضـويت مـي باشـد

٨

�ر ه�ي ا��ديه�� ت ز��

�ژي�� !�� " !��# ا��%�ب

�# '& ا��%�� (� �ر ( ز��

ه�ف: �� اول

y1

د��ه �: �� دوم

�� ه� و روش ه�: �� م

�زار )+��,��)ا.- �0,0 ��ا�) )1��.(

y3y2 yn-1yn-2 yn…………

ژي ز�� در�� ا�� )�2�� :3,�� 4� 1� ��ر روش ه� ��ا�)در �7

)1998:8 :Jan Jantzen.( را داشت مـي توانـد بـه جه شود كه ريسك پذيري مديريت زنجيره تامين كه نقش تعديل كنندگيتو

:صورت تابع زير تعريف شود تا تاثير و تاثرات الزمه صورت گيرد

ريسك پذيري مديريت زنجيره تامين = G) زمينه تصميم, تمايل به ريسك,منابع زنجيره (

:دهدنمودار زير منطبق بر معادالت ذكر شده نحوه انتخاب خريد يا اخذ ليسانس را در سيستم باينري توضيح مي

توجه شود كه مديريت زنجيره تامين در حل نهايي توابع مورد بحث جهت پاسخگوئي به روش تامين تكنولوژي، متوجه

هاي پيشينِ اين پژوهش و ضرورت پرداختن به ادامه مبحث كه اين موضوع كاستي هاي بررسي ( آزمون به سبك رقابتي نيست

كدام ديـدگاه ": اين نيست SCMبلكه متوجه ديدگاه اقتضائي است اين بدان معني است كه سوال اساسي ) را ايجاب مي كند

. مي باشد"كاربرد هر ديدگاه چه هنگامي است؟" بلكه "درست است؟

ولوژي با يك تابع خطي مواجه نيستيم كه به دنبال تاثير و تـاثر هـاي مسـتقيم دقت مي شود كه در حل كردن تابع تامين تكن

باشيم بلكه با تابع غير خطي مواجه ايم و آنچه كه ما را در بهره گيري نهايي از اين مدل كمـك خواهـد كـرد دانسـتن مفـاهيم

هم افزايي هايي كه در اثر تـوام كـردن بعضـي مي باشد؛ الزم به ذكر است كه بايد متوجه ... تطبيق ها، مقايسه ها و ادغام ها و

ديدگاهها حادث مي شود، بود، بنابراين ما پس از كامل كردن مبحث باال و فراهم آوردن مقدمات تحليلِ فرايند سلسـله مراتبـي

. اين تاثير و تاثرها را منظور خواهيم كردEAفازي بر اساس روش

:نجيره تامين درخت سلسله مراتبي تصميم را به صورت زير رسم مي كنيمجهت انتخاب بهترين راهبرد تامين تكنولوژي ز

0

1

0

0

0

1

1

111 0 0

0

0

Acquisition

� �� ر�� ز��

Licensing

�� آ�� ز��

�� از �� ر�� آ�وآ�ر

0

0

0

111

1

1 10 0

٩

از اعداد فـازي EA بايد دانست كه در روش والا. فازي با توجه به درخت سلسله مراتبي فوق توضيح داده مي شود AHPمراحل

مي توان آرايه )Tomas.L.Saaty:1-15(ساعتي .ال. توماس 9 تا 1/9 طيف با استفاده از . براي مقايسات زوجي استفاده مي شود

.مقايسات زوجي را به صورت اعداد مثلثي نوشت

در اينجا مديريت زنجيره تامين ترجيحات خود را با مقايسه زوجي عناصر هر سطح نسبت به عناصر سطوح باالتر به شيوه فازي

.ابراز مي دارد

: از نظر تصميم گيران زنجيره تامين را به صورت جداول زير بيان مي كنيمآرايه هاي مقايسات زوجي

P3 P2 P1 Perspectives

P1

P2

P3

آرايه مقايسات زوجي شيوه هاي تامين تكنولوژي نسبت به ديدگاه بررسي هاي اقتصادي هزينه معامالت زنجيره تامين را جهت

(Evangelos and…:1997:20) : تشكيل مي دهيممديريت زنجيره تامين به صورت زير

آرايه مقايسات زوجي شيوه هاي تامين تكنولوژي نسبت به ديدگاه حق انتخابها را جهت مديريت زنجيره تامين به صـورت زيـر

:تشكيل مي دهيم

Yn Yn-1 ............... Y2 Y1 P1

A1n A1,n-1 ............... A12 A11 Y1

A2n A2,n-1 ............... A22 A21 Y2

..... ..... ............... ..... ..... .....

An-1,n An-1,n-1 ............... An-1,2 An-1,1 Yn-1

Ann An,n-1 ............... An2 An1 Yn

Yn Yn-1 ............... Y2 Y1 P2 A1n

' A1,n-1' ............... A12

' A11' Y1

A2n' A2,n-1

' ............... A22' A21

' Y2

�� ه و ��ات �� د��ه� �� ه�� در �� SCMرا�� "!��ت زو

١٠

ي مبتني بر منابع زنجيره را جهت مديريت زنجيره آرايه مقايسات زوجي شيوه هاي تامين تكنولوژي نسبت به ديدگاه بررسي ها

:تامين به صورت زير تشكيل مي دهيم

قصد ما بررسي كردن روش هاي تامين تكنولوژي بر اساس سه ديدگاه بود بـه همـين دليـل آرايـه هـاي در اينجا چون

بود فلذا الزم به ذكر است كه ) 1+3(به صورت EA وش بر اساس ر)AHP(مقايسات زوجي جهت فرايند تحليل سلسله مراتبي

. آرايه مقايسات زوجي خواهد بودm+1 ديدگاه، نياز به تشكيل mدر صورت داشتن

فازي، ضرائب هـر يـك از آرايـه هـاي مقايسـات زوجـي AHPپس از تشكيل دادن اين آرايه ها با استفاده از تعاريف و مفاهيم

هر كدام از درايه هاي آرايه هاي تشكيل شده يك عدد فازي مثلثي است، چون در محاسبات محاسبه مي گردد؛ توجه كنيد كه

جستجوي بهترين روش تامين تكنولوژي زنجيره تامين با معكوس اين اعداد فازي و يا حاصلضـرب دو بـه دوي آنهـا نيـاز پيـدا

يك عدد فازي مثلثي، ديگر يـك عـدد فـازي خواهيم كرد لذا قابل توضيح است كه حاصلضرب دو عدد فازي مثلثي يا معكوس

..... ..... ............... ..... ..... ..... An-1,n

' An-1,n-1' ............... An-1,2

' An-1,1' Yn-1

Ann' An,n-1

' ............... An2' An1

' Yn

Yn Yn-1 ............... Y2 Y1 P3

A1n" A1,n-1

" ............... A12" A11

" Y1

A2n" A2,n-1

" ............... A22" A21

" Y2

..... ..... ............... ..... ..... .....

An-1,n" An-1,n-1

" ............... An-1,2" An-1,1

" Yn-1

Ann" An,n-1

" ............... An2" An1

" Yn

١١

عـدد فـازي مثلثي نيست ولي توجه شود كه روابط مذكور فقط تقريبي از حاصلضرب واقعي دو عدد فازي مثلثي و معكوس يك

مثلثي را بيان مي كنند؛

127-156) :2001:( H.KEVIN . 9 تـا 1/9در اينجـا اشـاره كـرديم كـه جهـت بدسـت آوردن اعـداد مثلثـي از طيـف

استفاده كرده ايم؛ ولي مي توانيم اعداد مثلثي را به صورت نقاط سـه بعـدي در نظـر )[email protected](ساعتي.ال.توماس

گرفت كه هر يك از ابعاد، داراي تابع عضويتي است كه درجه تعلق هر كدام از ابعاد را به نقاط، به صورت فازي بيان مـي كنـد،

مستلزم آزمون فرض فازي جهت پيدا كردن درصد اطمينان بكارگيري اين نقاط به عنـوان بكارگيري نقاطي به سبك فوق چون

ون در اين پژوهش بر استراتژيك بودن بحث مديريت زنجيره تامين صحه ويژهچدرايه هاي مورد بررسي خواهد شد لذا

بررسـي AHPا به استناد كاربري تكنيك ايم، بررسي هاي مزبور را به مطالعات بعدي پژوهشگران وا مي گذاريم و اينج گذارده

.خود را از سر مي گيريم

را به نمايندگي از ديدگاههاي تامين تكنولـوژي آرايـه j را به نمايندگي از شيوه هاي تامين تكنولوژي زنجيره تامين و iانديس

. مي تواند قطعهاي از اعداد حسابي باشدj وiهاي مقايسات زوجي در نظر مي گيريم كه دامنه

كه خود يك عدد فازي مثلثي است را محاسـبه مـي Vk براي هر يك از سطور آرايه هاي مقايسات زوجي، ارزش در اين مرحله

: ، درايه هاي آرايه مي باشدAijمنظور از بيانگر شماره سطر درايه مي باشد؛ kكنيم كه انديس 1

1 11

−

= ==⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡×= ∑∑∑

m

i

n

jij

n

jkjk AAV

نســـبت بـــه يكـــديگر بدســـت رجـــه بزرگـــي آنهـــا را هـــا بايـــد، د Vk پـــس از محاســـبه EAدر روش

تا نهايتا منجر به محاسبه ضرائب اهميت هـر يـك از شـيوه هـاي تـامين تكنولـوژي ) Tomas.L.Saaty:1998:121-125(آوريم

A1 به طور كلي اگـر زنجيره تامين گردد، به عبارتي مطلوبيت روشهاي متفاوت متناسب با زنجيره حادث شود،

A2و

دو درايـه

A1 آرايه باشند، از آنجائي كه mلق به يكي از متع

A2بـر A1 دو عدد فازي مثلثي هستند درجه بزرگـي A2و

بـه صـورت زيـر

:تعريف مي گردد

⎪⎩

⎪⎨

⎧

−+−

=∩=≥

=≥

− )()()()(

1)(

1221

212121

21

aalu

luAAhgtAAf

AAf

A2)I hgt(Aمنظور از

مختصـات ارتفاع ناحيه اشتراك دو عدد فازي مثلثي است كه مي توان آن را بر روي دستگاه

حـد بـاالئي و پـائيني قاعـده مثلـث مـي l و uمنظـور از دكارتي به گونه اي ترسيم كرد كه هر چه بيشـتر قابـل درك باشـد،

توجه شود كه در تعيين ايـن ابعـاد خصوصـيات روانشناسـانه مـديران زنجيـره تـامين و ). مثلث ناشي از رسم نقطه فازي (باشد

.ند تاثير گذار باشداقتضائات مديريت زنجيره تامين مي توا

: عدد فازي مثلثي ديگر نيز از رابطه زير بدست مي آيدkميزان بزرگي يك عدد فازي مثلثي از

)(.......)(),...,( 12121 kK AAfandandAAfAAAf ≥≥=≥ در اين پژوهش براي محاسبه وزن ديدگاههاي تامين تكنولوژي در آرايه مقايسات زوجي به صورت زير عمل كرده ايـم كـه ايـن

: مي باشدEAطبق بر بررسي هاي روش محاسبه نيز دقيقا من

iknk ≠= ,,...,2,1 { })(min)( kii VVfPW ≥=′ : مطالب ذكر شده بردار وزن ديدگاههاي تامين تكنولوژي به صورت زير خواهد شدبر اساس

[ ]tPnWPWPWW )(),...,(),( 21 ′′′=′ AHPار كه نهايتا معرف بهترين شيوه تامين تكنولوژي زنجيره تامين خواهد بود، همان بـردار ضـرائب نابهنجـار اين برد

P3 و P2 و P1فازي است كه جهت گرفتن نتيجه نهايي بايستي به اوزان بهنجار شده ديدگاههاي

.تبديل شود... و

١٢

مي شود با تمركز بيشتري بر مرور جزئيـات، بهتـرين شـيوه جهت درك توضيح و تشريح مراحل پارامتريك فوق در ادامه سعي

همانگونه كه پيشتر گفته شد متناسب با درخت تصميمي كـه . تامين تكنولوژي زنجيره را متناسب با مفروضاتمان انتخاب كنيم

آورده و سپس رسم كرديم و آرايه هاي مقايسات زوجي كه تشكيل داديم ضرائب هر يك از آرايه هاي مقايسات زوجي را بدست

(Evangelos and…:1997:24-25) عناصر را بر ديگري محاسبه نمائيم درجه بزرگي هر يك از

)()(

1

1 112

1

1 11121

−

= ==

−

= ==⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡×≥⎥

⎦

⎤⎢⎣

⎡×=≥ ∑∑∑∑∑∑

m

i

n

jij

n

jj

m

i

n

jij

n

jj AAAAfVVf = درجه بزرگيV1 بر V2

)()(

1

1 113

1

1 11131

−

= ==

−

= ==⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡×≥⎥

⎦

⎤⎢⎣

⎡×=≥ ∑∑∑∑∑∑

m

i

n

jij

n

jj

m

i

n

jij

n

jj AAAAfVVf= درجه بزرگيV1 بر V2

.....)( 12 =≥ VVf = درجه بزرگيV2 بر V1




بـر Vkمحاسبه درجه بزرگي به صورت فوق محاسبه درجه بزرگي يكي به ديگري بود و حال بايد محاسبه درجـه بزرگـي يـك

.دها نيز صورت گير Vkساير

��tVVVfد .),( 1321 V3 و V2 بر V1درجه بزرگي = ≤=



:جدول مي باشند P3 و P2 و P1 اعداد بدست آمده از محاسبات فوق، وزن نابهنجار ديدگاههايt ) عددt3 , عددt2 , عدد t1 ( = W'

حـال بايـد وزنهـاي فـوق را بهنجـار كـرده لـذا بـر اسـاس رابطـه ∑ '

'W

Wi

i=W i )36-1994:225:(Trantaphllou ,(Evangelos

and…:1997:23), مقادير اوزان بهنجار شده ديدگاههاي P1 و P2 و P3 محاسبه مي گردد:

'W) = بهنجار شدهt1 عدد , بهنجار شدهt2عدد , ر شده بهنجاt3عدد (

ميـانگين . تمامي مراحل توضيح داده شده براي تمامي جداول صورت مي گيرد تا وزنهاي بهنجار شده هـر جـدول منـتج شـود

يوه هـاي تـامين هر يـك از شـ ,Trantaphllou (Evangelos and…:1997:18)):1995:35-44 (موزون نتايج بدست آمده ضريب اهميت

.تكنولوژي زنجيره تامين را بدست مي دهد

مرحله نهايي را مي توان با تشكيل جدول زير كه ضريب اهميت معيارها و گزينه ها با استفاده از تكنيك بكار گرفته شده يعني

AHPفازي را ليست مي كند، كامل كرد :

P3 P2 P1 ديدگاهها ضريب اهميت

P1سهم P2سهم P3سهم م ديدگاههاسه

روش ها

E1 سهمY1

Y1سهم P3از

Y1سهم P2از

P1 Y1ازE2 سهمY2

Y2سهم P3از

Y2سهم P2از

P1 Y2ازE3 سهمY3

Y3سهم P3از

Y3سهم P2از

P1 Y3از :به عبارتي. باالترين ضريب اهميت را مشخص كرده زيرا كه معرف بهترين روش تامين تكنولوژي است

١٣

معادله نهايي تصميم = E3 E2 E1 , (Max ,= ( ولوژي زنجيره تامين بهترين روش تامين تكن

:جدول فوق را به صورت پارامتريك زير نيز نشان مي دهيم تا محاسبات را واضح تر گفته باشيم

P3 P2 P1 ديدگاهها WEi

S1 S1 S1 Sj

Yi

jiSY

ij

jWS∑==

3

11

WY1S3 WY1S2 WY1S1 Y1

jiSY

ij

jWS∑==

3

21

WY2S3 WY2S2 WY2S1 Y2

Evangelos:پس معادله نهايي تصميم را مي توان به صورت زير نوشت كه در واقع معادله گـزينش تضـميم مـي باشـد

and…:1997:18), (Bichler:p:2)( بهترين روش تـامين تكنولـوژي زنجيـره تـامين = ) = E*

jiSY

ij

jWS∑==

3

31

, jiSY

ij

jWS∑==

3

21

, jiSY

ij

jWS∑==

3

11

(

Max = معادله نهايي تصميم

در مورد تامين تكنولوژي زنجيره تامين گفته شد منـتج بـه ايـن نتيجـه شـد كـه بـراي تـامين AHP روش آنچه كه بر اساس

هينـه را تكنولوژي زنجيره تامين چه سهمي از روش تامين در چه سهمي از ديدگاه مورد نظر بايد ضرب شود تا سرانجام روش ب

نشان دهد در صورتي كه براي كار روش هاي تامين تكنولوژي را خريد و توافقنامه اخذ ليسانس بگيريم و يـا حـداقل اعـداد بـه

نمائيم، توضيحات زير مي تواند مبناي تئوريكي قوي براي تشـكيل آزمـون فـرض هـايي دست آمده را گرد به اين دو سر طيف

نتيجه تكنيك بكار گرفته شده در اين پژوهش همـانطور كـه از معادلـه ا را مشخص كند، باشد كه ضريب اطمينان گفته هاي م

نهايي تصميم قابل استنباط است از يك منظر اولويت بندي روش ها را متجلي مي سازد و اولويت بندي نـه تنهـا بـراي تـامين

و بـا موفقيـت اسـت، ت بندي امور، كليداولوي. تكنولوژي بلكه براي تمام قسمت هاي زنجيره تامين الزامي و با اهميت مي باشد

اولويت ترين امر در مديريت، همانطور كه پيتر دراكر تاكيد مي نمايد، انجام امور درست است و تنها پس از آن است كه درستي

سـت كـه در آنچه كه الزم به تـذكر مـي باشـد ايـن ا . )willy A.Sussland: 2002 :55(شيوه هاي انجام امور معني پيدا مي كند

مقايسه نتايج به صورتي كارا و اثربخش بايستي اقتضائات در نظر گرفته شود چرا كه در غير اينصورت چه بسا كه گفته هاي اين

پژوهش را قابل كاربرد در زنجيره تامين مربوط به كسب و كار خود نيابيد؛ اينكه بر اقتضائات تاكيد مي شود بـدان دليـل اسـت

ست براي سواالت مبني بر در نظر نگرفتن و يا حذف اقتضائات و چون ما در اين پژوهش، براي بدسـت كه منطق فازي پاسخي ا

در .آوردن نقاط فازي و تشريحات مربوطه بر تابع عضويت ها متمركزيم بنابراين؛پرداختن به اين موضـوع امـري ضـروري اسـت

كمك آن مي توان كارهاي تصميم گيري با روش فـوق ي وجود دارد كه با د، نرم افزار قدرتمن AHPزمينه روش تصميم گيري

الزم به ذكر است كه چون در اين مقاله، داشتن ديد فازي نسبت به مقوله تامين تكنولـوژي زنجيـره تـامين مـورد . انجام پذيرد

درخـت Expert Choice در نـرم افـزار . تاكيد است لذا استفاده از اين نرم افزار در اين راستا توجهات خاصـي را مـي طلبـد

در سطر صفر هدف تصميم گيري قرار . تصميم گيري نمايش داده مي شود و سطوح مختلفي براي اين درخت قابل تعريف است

در سطح يك فاكتورهاي تصـميم گيـري مي گيرد كه در واقع انتخاب بهترين شيوه تامين تكنولوژي مي باشد تعريف مي شود،

در ايـن . آلترناتيوها همراه با وزن هر يك تعريف مـي گردنـد انواع... و 3 و 2سطوح در همراه با وزن هر يك نعريف مي گردد،

ارزش هـر آلترنـاتيوي كـه . نرم افزار مي توان ارزش هر آلترناتيو را با توجه به فاكتور مورد نظر بصـورت خطـوط مشـاهده كـرد

ن نرم افزار وجود دارند كه براي يادگيري نحوه كار چند فايل نمونه در اي . ر آن طوالني تر است بيشتري داشته باشد، خط متناظ

آلترناتيو ها و فاكتورهاي مختلف با رنگهاي مختلف در درخـت تصـميم گيـري نشـان . مي توان از آنها استفاده نمود با نرم افزار

١�

توضيحي وارد كرد كـه داده مي شوند؛ در درخت تصميم گيري اين نرم افزار مي توان براي هر آلترناتيو يا فاكتور تصميم گيري

به هر حال اين نرم افزار مي تواند به عنـوان يـك ابـزار قدرتمنـد . با فعال شدن آن آلترناتيو توضيح در صفحه نمايش داده شود

در اينجا به عنوان مطلب پاياني، قسمت انتهايي مدل اقتضايي حدود و مرزهاي . بكار گرفته شود AHPبراي بكارگيري تكنيك

:را توضيح مي دهيمزنجيره تامين

)اخذ ليسانس( بازار ) خريد(سلسله مراتبي

به ترتيب نهديد از ميان رفتن كسب III) ( و(II)ور از تهديد فرصت طلبي و همچنين منظI)(شكل فوق منظور از در

-127: در ارتباط با تعبير جهت ها سه قضيه زير توضيح خواهنـد داد . و كار و فرصت براي مزيت مستمر و ادامه دادني مي باشد

156): 2001:( H.KEVIN :رائه مي كنداصول اساسي ديدگاه اول به گونه اي كه بكار گرفته شده است قضيه كلي زير را ا

تهديد درك شده فرصت طلبي و احتمال اينكه يك زنجيره تامين، تكنولـوژي را از طريـق تصـاحب يـا يك ارتباط مثبت بين "

".خريد تامين خواهد كرد وجود دارد

:را ارائه مي كند اصول اساسي ديدگاه دوم در اين بررسي،مطلب زير

يـك زنجيـره تـامين، تكنولـوژي را از طريـق ي كه و احتمال ،تن كسب و كار از بين رف تهديد درك شده منفي بين يك ارتباط "

". تامين خواهد كرد وجود دارد)تصاحب( خريد

: زير را ارائه مي كندمطلب سوماصول اساسي ديدگاه

كـه يـك زنجيـره تـامين، تكنولـوژي را از طريـق ي و احتمـال بـراي مزيـت مسـتمر درك شـده فرصت يك ارتباط مثبت بين "

".تامين خواهد كرد وجود دارد) تصاحب (دخري

و يـا ) در شـرايط نرمـال (سه مطلب اساسي فوق را مي توان با آزمون فرض، آزمود و اين ارتباط را با ضريب همبستگي پيرسون

.مورد مباحثه قرار داد) در شرايط غير نرمال(ضريب همبستگي اسپيرمن

تفاق مي افتد مي تواند همان بهره گيري از تحليـل فراينـد سلسـله مراتبـي اBlack boxجه كنيد كه مجموعه اعمالي كه در تو

.زمون فازي باشد قسمت آ باشد و يا متناسب با بحث مطروحه در اينEAفازي مبتني بر

:نتيجه گيري

ينه اين مقاله معطوف به چالش هاي اساسي مديريت زنجيره تامين، تامين تكنولوژي به روشي بهينه و تصميم گيري به

در گزينش ديدگاههاي متفاوت تامين تكنولوژي را مورد بررسي قرار مي دهد و نشـان مـي دهـد كـه چگونـه از بـين متـدهاي

در ايـن مقالـه ابتـدا، مفـاهيم كيفـي مربـوط بـه ديـدگاههاي متفـاوت تـامين . متفاوت تامين تكنولوژي انتخاب صورت گيرد

د تا مقدمات فرموله كـردن اسـتفاده از ديـدگاههاي متفـاوت در مي شون بيان تكنولوژي، با استفاده از روشهايي به صورت كمي

درك شـده، تهديـد از ميـان رفـتن كسـب و ) خود منفعتـي (تمركز سه ديدگاه تهديد فرصت طلبي . فراهم شود AHPتكنيك

مين در زمينه تامين تهديدات مديريت زنجيره تا و و فرصت مزيت مستمر و ادامه دادني، بر روي فرصت ها ) شكست تجاري (كار

سه ديـدگاه اين ر هاي مربوطه با توجه به ص كردن متغي پس از بدست آوردن تابع تامين تكنولوژي و مشخ .تكنولوژي مي باشد

ه روش تحليل توسعه اي پيشنهاد شد تا نهايتا پس از تلفيق نتايج حاصل از مقايسات زوجـي، تصـميم ب AHPارگيري روش بك

جهت پاسخگوئي به روش تـامين زنجيره تامين در اين مقاله مديريت .ين تكنولوژي به دست آورده شود در نقطه بهينه براي تام

بيان مي كند كـه فراينـد ه متوجه ديدگاه اقتضايي بوده است و تامين تكنولوژي، متوجه آزمون به سبك رقابتي نبوده است بلك

III

I II

١�

اند به عنوان يك روش كارا و اثـربخش مـورد اسـتفاده قـرار تحليل سلسله مراتبي فازي بر اساس روش تحليل توسعه اي مي تو

، از منطق فازي بهره الزم را گرفته و ضرورت داشتن ديد زنجيره با تمركز بر تهديدات و فرصت هاي فاز تامين تكنولوژي د و گير

، در ايـن مقالـه AHP يـك مفاهيم مربوط به منطق فازي براي بهره گيري از تكن .رار داده است فازي را همواره مورد تاكيد ق

بـراي بهـره گيـري از . گرفته استتشريح شده و نهايتا براي مقايسه نتايج به صورتي كارا و اثربخش، اقتضائات مورد تاكيد قرار

كليـد بـه عنـوان اولويت بندي امـور .، نرم افزار قدرتمندي معرفي گرديده و نحوه كار مقدماتي با آن تشريح شد AHPتكنيك

.كي از نتايج مهم اين تحقيق مي باشد يموفقيت

مراجع

1) Barron, Janet J. 1993. “Putting Fuzzy Logic into Focus.” Byte April.,P: 111

2) Industry Consultants Company, A Report prepared for Herman Johnson, Production Engineer, XYZ Corporation Prepared by Eric Durant, Technical Consultant 7 February 1994, p:2,3,4,7

3) Williams, Tom. 1993. “Fuzzy logic to make rapid inroads in the next five years.” Computer Design July, p: 43.

4) COGNITIVE CATEGORIZATION REVISITED: Extending Interval Valued Fuzzy Sets as Simulation Tools for Concept Combination Luis Mateus Rocha, Los Alamos National Laboratory, MS P990, Los Alamos, NM 87545, USA. e-mail: [email protected] In: Proceedings of the 1994 International Conference of NAFIPS/IFIS/NASA. IEEE Press. pp 400-404.

5) Tutorial On Fuzzy Logi

: Jan Jantzen dk.dtu.jj@iau technical University of Denmark, Department of Automation, Bldg 326, DK -2800 Lyngby, DENMARK. Tech. report no 98-E868, 19 Aug 1998 (logic). P:2,7,8

6) L.A.Zadeh, Fazzy Sets, Information and Control, 8(1965) pp:338-353. 7) XFL: A Language for the Definition of Fuzzy Systems D. López, F. J. Moreno, A. Barriga, S. Sánchez-Solano, Instituto de Microelectrónica de Sevilla Centro Nacional de Microelectrónica. Avda. Reina Mercedes, s/n Edif. CICA. E-41012 Sevilla, Spain, p:1

)1382مهر ماه : تاريخ اخذ مقاله از اينترنت(

8) Connecting the Planners And Doers by willy A.Sussland. Quality Progress, June 2002, P:55,57,58,60,61

9) MULTY-LAYER FRAMEWORK FOR SUPPLY CHAIN MANAGEMENT, Ahmade Jafarnejad, University of Tehran, IRAN,, The journal of Management Sciences & Regional Development, Issue3, July 2001, P:103

10) Cherstopher, M.(1998) Logistics and supply chain management-strategies for reducing cost and improving service, 2nd ed., London et al. P:15

.11) Nicola Cappetti, (Dipartimant di Ingegneria Meccanica, Universita degli Stadi d Salerno), Aniomatic

evaluotion of a Support Plate Fuzzy design for electrical accumulator in a motor rehicle, xll ADM international conference-Grand Hotel-Rimini-Italy-Scpt. 5th-7th, 2001, PP:A5-1-A5-8.

12) H.mintzberg, The manager’s Job: Folklore and Fact, “Harvard Business Review, july-Auyust 1975, P:55

١�

.13) Baron, Robert. A. & Jerald Greenberg; Behavior in organization’s: Understand and Managing the Side of

Work; 3red ed. , Boston: Allyn and Bacon, 1990, P:116 14) Evangelos Triantaphyllou, Boris Kovalerchuk, Lawrence Mann Jr Gerald M.Knapp, Louisiana State University, Baton Rouge, Louisiana,USA, Detemining the most important criteria in maintenance decision making, Journal of Quality in Maintenance Engineering, Val.3, No 1, 1997, pp: 16-28, MCB University Press,1355-2511

15) Triantaphllou, E.and MANN, SH, "Some critical issues in making decision with pairwaise comparisons", Proceeding of the Third International Symposium on the AHP, George Washington University, Washington University, Washington, DC, 11-13 July 1994, pp: 225-36

16) Trantaphllou, E.and MANN, SH, "Using the analytic hierarchy process for decision making in engineering application: some challenges" , Industrial Engineering Applications and Practice, Vol 2. No 1, 1995, pp:35-44

Design and Implementation of an Intelligent Decision Analysis System for E-Sourcing 17) Martin Bichler,

Juhnyoung Lee, Chang Hyun Kim, Ho Soo Lee

IBM T.J. Watson Research Center P.O. Box 218, Yorktown Heights, NY 10598 bichler, jyl, changkim, leehs}@us.ibm.com{

18) Bellman R.E. , and Zadeh L.A., "Decision-making in a fuzzy environment," Management Science 17 (1970), pp: 141-164, .

19) Saaty, T. L. and G. Hu, (1998), “Ranking by Eigenvector Versus Other Methods in the Analytic Hierarchy Process”, Appl. Math. Letters,Vol. 11, No. 4, pp. 121-125.

20) THE SEVEN PILLARS OF THE ANALYTIC HIERARCHY PROCESS,pp:1-15 Thomas L. Saaty 322 Mervis Hall University of Pittsburgh Pittsburgh, PA 15260 USA [email protected]

21) Thomas L. Saaty. Multicriteria Decision Making – The Analytic Hierarchy Process, volume I of the Analytic Hierarchy Process Series. RWS Publications, Pittsburgh, PA, second edition, 1990.

22) H.KEVIN STEENSAM and KEVIN G.CORLEY, organizational context as a moderator of theories on firm boundaries for technology sourcing, academy of management journal, 44(2): 271-291, 2001 23) Harvard Business Review on Managing the value chain, c:2000 , pp:127-156 24) Chris Floyd, Managing technology for corporate success, 1997

: در زمينه تامين تكنولوژي ه نويسندپيشينه مطالعاتي فارسي زبان

1367، سازمان برنامه و بودجه، )نواز شريف(، مديريت انتقال تكنولوژي و توسعه )ترجمه(اصالني رشيد .1

، بررسي تطبيقي سياستهاي كالن تكنولوژي، نظام هاي پژوهشي و آموزشي در )ترجمه(تقوي گيالني مهرداد و ملكي فر عقيل .2

1377تحقيقاتي صنايع دفاع،-كشورهاي عمده صنعتي، انتشارات موسسه آموزشي

1377علي احمدي عليرضا، مديريت تحقيق تا توسعه تكنولوژي، مركز انتشارات علمي دانشگاه آزاد اسالمي، .3

1376 هاي تحقيق و توسعه تكنولوژي در كشورهاي مختلف جهان، موسسه فرهنگي انتشاراتي سامه مهبودي فريدون، سيستم .4

١٧

1378، تكنولوژي در خدمت بنگاه، انتشارات سازمان مديريت صنعتي، )ترجمه(نصير زاده غالمرضا .5

شور، انتشارات موسسه ، سيري در سياست علم و تكنولوژي شش ك)ترجمه و گردآوري(ملكي فر عقيل و طباطبائيان سيد كمال .6

1377 تحقيقاتي صنايع دفاعي، -آموزشي

1367، تكنولوژي و فرهنگ، نشر مركز، )ترجمه(شالگوني بهرام .7

1368تكنولوژي فردا و فرداي تكنولوژي، وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمي، .8

1366عباسپور مجيد، تكنولوژي هاي آينده و جهان امروز، انتشارات صدرا، .9

1369الم، انتقال تكنولوژي به جهان سوم، انتشارات انجمن فيزيك ايران، پروفسور عبدالس .10

1369پروفسور عبدالسالم، دانش تكنولوژي و آموزش علوم، نشر فيروز سپاهان، .11

1358جمعي از نويسندگان، توسعه و توسعه نيافتگي، گروه مطالعات شهري، منطقه اي نشر ايران، .12

1372عتي ژاپن، انتشارات شركت سهامي بيمه ايران، شهيدي محمد نقي، بررسي استراتژي صن .13

1376يوسف پور قربان، انتقال تكنولوژي در جهان سوم و ايران، نشر تنديس، .14

1365، )ع(حسيني حسين و كرمي جهانگير، تكنولوژي و سياست دفاعي، انتشارات دانشگاه امام حسين .15

اي تحقيقاتي و تكنولوژي ژاپن، سازمان پژوهش هاي علمي و شريفي محمد علي، آشنايي با نحوه حمايت و توسعه فعاليت ه .16

1364صنعتي ايران،

، 1369، پروفسور عبدالسالم، ترجمه لطيف كاشي گر، ...يادداشت هايي درباره دانش، تكنولوژي و آموزش علوم و تاثير آنها در .17

.فرهنگستان علوم جهان سوم

1369 سازمان صنايع ملي ايران، نصير زاده غالمرضا مقدمه اي بر انتقال تكنولوژي، مركز آموزش و پژوهش .18

1374، انتشارات دانشگاه صنعتي شريف، )جلد اول(وفايي ابوالحسن، سلسله انتشارات تكنولوژي .19

1374، تكنولوژي و توسعه در سومين انقالب صنعتي، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، )ترجمه(زنگنه جمشيد .20

1374 تكنولوژي مناسب يا تكنولوژي عقب افتاده، شركت انتشارات علمي و فرهنگي، ،)ترجمه(موفقيان ناصر .21

شهيدي محمد نقي، انتقال تكنولوژي و صنعتي كردن كشورهاي در حال توسعه، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، .22

)چگونگي انتقال تكنولوژي در واحدهاي توليدي: عنوان دوم(، 1371

1375چرخه توسعه، موسسه خدمات فرهنگي رسا، شريف النسبي مرتضي، .23

، انتشارات )مديريت سازمانهاي تحقيقاتي(، مديريت بر مديريت ناپذير )ترجمه(تحقيقاتي صنايع دفاعي -موسسه آموزشي .24

1376تحقيقاتي صنايع دفاعي، -موسسه آموزشي

1377امير احمدي هوشنگ، ابزارهاي توسعه صنعتي، موسسه نشر و پژوهش شيراز، .25

1376، شركت سهامي انتشار، 21نقي زاده محمد، به سوي قرن .26

، سازمان )مركز انتقال تكنولوژي آسيا و اقيانوسيه(راهنماي سياست گذاري و برنامه ريزي تكنولوژي در منطقه آسيا و اقيانوسيه .27

1371طرح مطالعات خطوط اساسي توسعه تكنولوژي كشور، : برنامه، مترجم

1376، تكنولوژي در تمدن جهان، انتشارات نشر و پژوهش فروزان فر، )ترجمه(بدره اي فريدون، .28

1369آذرنگ عبدالحسين، چند بحث و نظر درباره تكنولوژي، موسسه فرهنگي نشر دريا، .29

1372،)دفتر تحقيقات صنعتي(مفاهيم اساسي در فرايند انتقال تكنولوژي، وزارت صنايع .30

آذرنگ عبدالحسين، انتشارات كوير: 1373، ) علمي و فني كشورهاي خاورميانهراهبردي براي خود اتكائي(انتقال تكنولوژي .31

مركز انتشارات ... نراقي يوسف و) ترجمه(، )1990راهبردهايي براي دهه (علم و تكنولوژي در كشورهاي در حال توسعه .32

1373انتشارات علمي و فرهنگي، . كميسيون ملي يونسكو در ايران

10062

Documents