1 1 ˆ ˛ / 34 ˆ˙ / 1389 · and the mesiodistal width of the maxillary anterior teeth. j esthet...

1 1شماره / 34دوره / 1389سال / مجله دانشكده دندانپزشكي مشهد

ها تعيين رابطه بين عرض مزيوديستال دندان سانترال فك باال و فاصله بين مردمك

***، يلدا دادپور#**حسن آذان گو خياوي، *ظفر مهدوي ايزدي

استاديار گروه پروتزهاي دنداني، دانشكده دندانپزشكي دانشگاه آزاد اسالمي تهران*

انپزشكي دانشگاه علوم پزشكي مشهددستيار تخصصي گروه پروتزهاي دنداني دانشكده دند**

دستيار تخصصي گروه پريودانتيكس دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي مشهد***

23/11/88: تاريخ پذيرش – 28/9/88: تاريخ ارائه مقاله

چكيده

در اين . باشد مي اد بي دندان كار مشكليفك باال بويژه براي ساخت دندان مصنوعي در افر تخمين عرض مزيوديستالي دندان سانترال :مقدمه

هدف ازاين تحقيق تعيين رابطه عرض مزيوديستالي دندان . ي خارج دهاني استها ي تعيين اندازه دندان استفاده از شاخصها موارد يكي از راه

.، بودكه از ثبات خوبي در طول عمر برخوردار است ،ها سانترال فك باال با اندازه فاصله بين مردمك

عاري از ناهنجاري )سال 23±3/6زن با ميانگين سني 50 مرد و 50(ايراني فرد 100 در مقطعي- در اين مطالعه توصيفي :ها مواد و روش

براي هر فرد ميليمتر، 1/0با دقت Boley توسط گيج ها فاصله بين مردمك عرض مزيوديستالي سانترال باال و اندازه گيري ،چشمي و دنداني

------------------------------------------------------

0511-8829501-15: گروه پروتزهاي دنداني، تلفن ،پارك، دانشكده دندانپزشكيميدان مشهد، : مولف مسؤول، آدرس ####

E-mail: [email protected]

Relationship between the Mesiodistal Width of Maxillary Central Incisor and

Interpupillary Distance

Zafar MahdaviIzadi*, Hasan AzangooKhiavi**, Yalda Dadpour***

* Assistant Professor, Dept of Prosthodontics, Dental School, Islamic Azad Unersity, Tehran, Iran.

** Postgraduate Student, Dept of Prosthodontics, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences,

Mashhad, Iran.

*** Postgraduate Student, Dept of Periodontics, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences,

Mashhad, Iran. Received: 19 December 2009; Accepted: 12 February 2010

Introduction: Estimating the width of maxillary central incisor may be difficult when an artificial tooth is selected for edentulous patients. One of the ways to choose a good size for this tooth is using extra-oral landmarks in face. This study

examined the relationship between mesiodistal (MD) width of maxillary central incisor and interpupillary distance (IPD)

which is a stable landmark in lifetime.

Materials & Methods: In this descriptive cross sectional study, 100 Iranian subjects (50 males and 50 females, mean age 23±6.3 years) without ocular and dental deformities were selected. The MD width of upper central incisor and IPD were

measured three times for each subject using Boley Gauge with 0.1 mm accuracy and then, the mean values were calculated.

A mathematic equation to evaluate correlation between MD width of upper central incisor and IPD was calculated and then

examined in the other 20 subjects (10 males and 10 females, mean age 24.8±1.56 years) by statistically comparing the

difference between calculated and real size of tooth with paired t-test.

Results: In the first stage, these results were obtained: the mean MD width of maxillary central incisor was 8.6±0.4mm and the mean IPD was 62.1±2.8mm. The correlation coefficient between these two parameters was r=0.446 (P

)و همكاران ظفر مهدوي ايزدي( ... تعيين رابطه بين عرض مزيوديستال دندان 2

فرد ديگر 20در براي ارزيابي ارتباط بين اين دو پارامتر يك فرمول رياضي محاسبه شد و. مرتبه انجام شده و ميانگين آنها به دست آمدسه

و تفاوت بين اندازه كارايي فرمول جهت تعيين اندازه دندان مورد بررسي قرار گرفت )سال 8/24±56/1زن با ميانگين سني 10مرد و 10(

.مقايسه گرديد Pair t-testبا اندازه واقعي دندان توسط آزمون آماري محاسبه شده

ميلي متر و ميانگين فاصله بين 6/8±4/0 ميانگين عرض مزيوديستال دندان سانترال باال: در مرحله اول اين نتايج حاصل شد :ها يافته

فرمول كه براساس آن محاسبه گرديد) =05/0P< ()446/0r( ميزان همبستگي اين دو پارامتر. ميليمتر بدست آمد 1/62±8/2 ها مردمك

)x2 0002/0 -x 15/0 =Yمردان ( .)باشد ها مي فاصله بين مردمك xعرض مزيوديستال دندان سانترال فك باال و y: (رياضي زير ارائه شد

متر جهت تخمين ميلي 5/0با دقت ) نفر 20 مورد از 18(افراد % 90در ها فرمول در مرحله دوم تحقيق اين. )x2 0014/0 -x 22/0 =Yزنان (

.عرض مزيوديستال دندان سانترال فك باال صحت داشته و كاربردي بود

.گردد مي به عنوان يك لندمارك مناسب براي تخمين عرض دندان سانترال فك باال پيشنهاد ها فاصله بين مردمك :نتيجه گيري

.دندان بيماران بيديستال دندان سانترال فك باال، ، عرض مزيوها فاصله بين مردمك :ي كليديها واژه

.1-6: 1شماره / 34دوره 1389سال / مجله دانشكده دندانپزشكي مشهد

مقدمه

در سنين مختلف عمر در ها از دست دادن دندان

مان در. شناخته شده بوده استاي ديدهن از ديرباز پابيمار

ناحيه قدامي توسط پروتز خصوصاً در ها جايگزيني دندان

فونتيك و حفظ زيبايي، فانكشن،ريج بي دنداني در ايجاد

.باشد مي نشيوم موجود از اهميت بااليي برخوردارپريود

كه روابطي را اند تاكنون محققين زيادي تالش كرده

استفاده از آنها بتوان ميان اجزاي صورت پيدا كنند تا با

ايگزين ي از دست رفته را طوري انتخاب و جها دندان

گردد نمود كه هماهنگي الزم با ديگر اجزاء صورت برقرار

)1و2(.تر جلوه كند و پروتزها تا حد امكان طبيعي

لئوناردو ( از زماني كه نقاش معروف ايتاليايي

وجود ارتباط ميان اجزاي صورت را بيان كرد )داوينچي

او اين موضوع را با ترسيم . گذرد مي سال 550حدود

)3(.يك چهره نقاشي شده نشان دادخطوط بر روي

سه فاكتور اصلي در انتخاب دندان براي ساخت پروتز

يان فاكتور مسايز، كه از اين و مرنگ، فر: وجود دارد

اغلب اندازه دندان از اهميت بيشتري برخوردار بوده و

كتور نشانايت را در مورد اين فساسبيماران بيشترين ح

)1(.دهند مي

ها ي قدامي باال بخصوص سانترالها انتعيين اندازه دند

در ميان ساير نتاليوفردليل دارا بودن بيشترين نماي ه ب

جهت تامين زيبايي پروتز از اهميت زيادي ها دندان

براي تخمين اندازه آن گروهي از )4(.برخوردار است

،اند ي صورت مورد بررسي و تحقيق قرار گرفتهها لندمارك

،)5(پهناي باي زايگوماتيك ل،كندي نظير فاصله بين دو

،)6(ي بينيها و عرض پره پهناي دهان پهناي صورت،

يكي )7و8(.ها و اندازه گوشه داخلي چشم محيط جمجمه

ها ي استفاده شده، فاصله بين مردمكها ديگر از لندمارك

عمل آمده ه اين فاصله براساس تحقيقات ب )5و9و11(.باشد مي

اكثر اندازه خودسالگي ثابت شده و به حد 14در

توان از آن به عنوان يك شاخص مي بنابراين )12(.رسد مي

ثابت و تغييرناپذير در افراد نيازمند به پروتز دنداني جهت

همچنين در مقاالت، .ستفاده كردا ها تخمين سايز دندان

با اندازه عرض IPD1 ها رابطه همبستگي فاصله بين مردمك

و نيز )6(وبرونماي رمزيوديستال شش دندان قدامي از

با تانژانت لبه انسيزال همبستگي خط بين مردمك

جهت استفاده از . نشان داده شده است )13(ي باالها سانترال

ي نژادي و جنسيتي بايد ها ي آناتوميك تفاوتها لندمارك

ي ارائه ها استفاده از دانستني بنابراين )5(.در نظر گرفته شود

1. Interpupillary Distance


ي نژادي ها ه به ويژگيشده در تحقيقات مختلف با توج

پذير نباشد و در زمينه جامعه ايراني ممكن است امكان

د ن براساس اين لندمارك براي افراانتخاب سايز دندا

.تحقيق كمي صورت گرفته يا در دسترس نيست ايراني

رسي ميزان همبستگي فاصله بين هدف از اين مطالعه بر

باال در ال دندان سانترال فكيستيودمزو عرض ها مكمرد

گيري اين د ايراني بوده كه در نهايت بتوانيم با اندازهاافر

فاصله به اندازه عرض سانترال باال كه از عناصر مهم در

.زيبايي پروتز است، دست يابيم

ها مواد و روش

و در بوده )Descriptive( اين تحقيق از نوع توصيفي

باالي اول از ميان افراد در مرحله .دو مرحله انجام گرفت

فارابي تهران بيمارستان سنجي ييبيناسال كه به بخش 18

50مرد و 50( ايرانيفرد 100تعداد ،مراجعه كرده بودند

گيري به روش نمونه) سال 23±3/6 زن با ميانگين سني

ت آنها براي همكاري راجعه مستمر انتخاب شدند و موافقم

العه معيارهاي ورود به مط. پس از توجيه طرح گرفته شد

ي ها شرايط دنداني سالم در ناحيه سانترال: عبارت بودند از

،فك باال شامل عدم وجود هرگونه پوسيدگي و ترميم

عدم وجود تماس و لبه انسيزال، بخصوص در نواحي

ومالي مادرزادي و ستم و آنش شديد، كرودينگ، دياساي

شامل عدم وجود ها ضعيت نرمال چشماكتسابي و نيز و

و ) استرابيسم( و جراحي، انحراف چشم سابقه تروما

.ي مادرزادي و اكتسابيها ناهنجاري

با ايجاد رفلكس نور در ها سپس فاصله بين مردمك

ها و اندازه گيري فاصله بين دو نقطه نوراني توسط چشم

به اين ترتيب . ثبت گرديدمتر يليم 1/0با دقت Boleyگيج

سانتيمتري 40از فاصله (Light pen)كه يك قلم نوري

شد، ها تابانده مي ها به مردمك سطح با چشم روبرو و هم

نقطه نوراني كوچك و كامالً 2حاصل اين روش ايجاد

گيري توسط فرد ها جهت اندازه واضح در چشم

اي در دوردست از آنجا كه بيمار به نقطه. كننده بود معاينه

ها با ، فاصله بين مردمك)متر 6بيش از (كرد نگاه مي

روش اپتومتري جهت (گيري بود باالترين دقت قابل اندازه

ان سانترال فك عرض مزيوديستال دند ).PDتعيين فاصله

با قرار دادن آن در ناحيه تماس Boleyباال هم توسط گيج

.بين دنداني دو طرف اندازه گيري شد

سه بار تكرار ) و عرض سانترال IPD( ها اندازه گيري

و با توجه به همبستگي .اسبه گرديدشد و ميانگين آنها مح

. يك مدل رياضي پيشنهاد گرديدبين آنها

در مرحله دوم تحقيق، براي بررسي تجربي مدل

10نفر ايراني شامل 20 رياضي بدست آمده و كارايي آن

ميان از) سال 8/24±5/1( ميانگين سنيبا زن 10و مرد

سالمي دانشجويان دانشكده دندان پزشكي دانشگاه آزاد ا

واحد تهران كه شرايط ورود به مطالعه را داشتند پس از

ها گيري سپس اندازه .اعالم رضايت آنها، انتخاب شدند

همان روش قبلي صورت گرفته و به Boleyگيج توسط

.ثبت گرديدند

مدل رياضي بدست آمده قرار گرفته و در IPDمقادير

سانترال محاسبه گرديد و سپس عدد بدست آمده عرض

گيري شده با اندازه واقعي كه در دهان فرد موردنظر اندازه

اين مقايسه توسط تست آماري .بود، مقايسه گرديد

Paired t-test انجام گرفت.

ها يافته

ها ميانگين فاصله بين مردمك در مرحله اول تحقيق

و زنان mm2/2±5/63 مردان( متر ميلي 8/2±1/62

mm6/2±6/60 ( ستال دندان يديومزو ميانگين عرض

mm5/0±6/8 مردان( ميلي متر 6/8±4/0 انترال فك باالس

براساس نتايج .محاسبه گرديد) mm4/0±5/8 و زنان

و عرض ها فاصله بين مردمكضريب همبستگي بين آماري


. بدست آمد =446/0rال دندان سانترال فك باال يستيودمز

زنان مدل رياضي بدست آمده براي دو گروه مردان و

).>05/0P( گرديد رت زير محاسبهبصو

x2 0002/0 -x 15/0 = y : مردان

x2 0014/0 -x 22/0 =y : زنان

ال دندان سانترال فك باال يوديستعرض مزمعادل yكه

هم چنين در يك . ستها معادل فاصله بين مردمك xو

و عرض دندان IPDبررسي ساده و با دقت كمتر نسبت

بدست 1/7 براي زنان 4/7 نسانترال فك باال براي مردا

.آمد

در مرحله دوم، اين مدل رياضي و كارايي آن مورد

درصد 90 در ارزيابي قرار گرفت و نتايج نشان داد كه

دندان سانترال فك باال با العرض مزيوديستبيني افراد پيش

متر ميلي 5/0 با دقت ها داشتن اندازه فاصله بين مردمك

ن بررسي در جداول و نتايج اي. پذير است امكان

.نشان داده شده است 2 و 1 نمودارهاي

.فراواني اختالف اندازه واقعي عرض مزيوديستالي دندان سانترال فك باال و اندازه محاسبه شده: 1جدول تفاوت فراواني

mm20/0-0 mm 50/0-21/0 بيشتر از mm 50/0 كل

20 2 7 11 تعداد

0/100 0/10 0/35 0/55 درصد

كل افراد -مقايسه اندازه واقعي و اندازه محاسبه شده عرض مزيوديستالي دندان سانترال فك باال: 2جدول شاخص

mm P-value تفاضل تعداد انحراف معيار mm ميانگين گروه

MD 56/8 34/0 20اندازه واقعي 03/0 63/0

MD 59/8 18/0 20شده محاسبهاندازه

ي واقعي و محاسبه شده توسط مدل رياضيها سه اندازهمقاي: 1نمودار


كل افراد -)MD(با عرض مزيوديستال دندان سانترال فك باال ) PD( ها خط رگرسيون مدل رياضي تناسب فاصله بين مردمك: 2نمودار

بحث

50مرد و 50( نفر ايراني 100در اين تحقيق تعداد

دار بين تباط معنيمورد بررسي قرار گرفتند و وجود ار) زن

ستال دندان سانترال فك يفاصله مردمكي و عرض مزيود

هم چنين در مدل رياضي براي مردان و .باال نشان داده شد

ارائه گرديد كه در مرحله بعد اين انهگصورت جداه زنان ب

5/0درصد موارد با اختالف 90فرمول قادر بود كه در

هم چنين .دمتر عرض سانترال فك را تخمين بزن ميلي

ايراني تحت نبه ترتيب براي مردان و زنا 1/7و 4/7نسبت

Bindra 2001در يك تحقيق در سال .آمدمطالعه بدست

كش از فاصله بين مردمكي كه توسط خط )10(همكارانشو

گيري شده بود براي تخمين بر روي عكس تمام افراد اندازه

العه در مط. اندازه سانترال فك باال استفاده كردند

Hasanreisoglu نسبت 2005در سال )5(و همكارانشIPD

7/7و عرض دندان سانترال باال در مردان و زنان به ترتيب

در Lattaو Cesario 1984 در سال. محاسبه شد 5/7و

ارتش اياالت متحده انجام ياعضا روير تحقيقي كه ب

داده بود جهت تعيين رابطه فاصله بين مردمكي و عرض

را به ترتيب 6/6و 5/6 يها نسبت سانترال فك باال دندان

)9(.براي مردان و زنان سفيد پوست بيان كرد

وجود اختالف در مطالعات قبلي با مطالعه حاضر

گيري فاصله بين تواند مربوط به اختالف روش اندازه مي

كه در اين مطالعه از روش بطوري .باشد ها مردمك

استفاده شد IPDگيري استاندارد اپتومتري در اندازه

Boley guage درحاليكه در مطالعات قبلي از خط كش و

هم چنين از داليل ديگر. استفاده شد ها براي اندازه گيري

در تحقيق حاضر ميانگين .ژادي باشدنتواند اختالف مي

محاسبه گرديد كه متر ميلي 1/62 ،ها صله بين مردمكاف

در كتب مرجع بسيار نزديك به ميزان بيان شده آن

كه دقت )12(است متر ميلي 5/63 پزشكي يعني چشم

ايم را گيري روشي كه ما در اين تحقيق بكار برده اندازه

در يك مطالعه مروري در سال همچنين .دهد مي نشان

89/79تا 90/57بيان شد كه اين مقدار در محدوده 2006

)6(.متر در مقاالت مختلف محاسبه گرديده است ميلي

در مردان و زنان IPDدار معنيتفاوت كته ديگر،ن

6/60±6/2 و 5/63±2/2كه به ترتيب )>05/0P( باشد مي

مقاالت در دار تفاوت معني محاسبه شدند كه اينمتر ميلي

بعضي مطالعات نيزدر )6و9(.بيان شده است نيز اشاره شده

از لندمارك آناتوميك جهت تخمين اندازه سانترال باال

)7و8(.شده استاده في داخلي چشم استها گوشهفاصله


شود كه مي براي اندازه گيري اين فاصله از نقاطي استفاده

روي بافت نرم قرار دارد و متحرك است و با گذشت بر

كه تواند دچار تغيير و عدم ثبات شود در حالي مي سن

نوجواني فاصله بين مردمكي براساس گزارشات در سنين

و نقاط ،ماند مي ايان عمر ثابت باقيتا پشده و تتثبي

گيري توسط يك قلم نوري تشكيل ازهدمرجع آن براي ان

قاط براحتي در مردمك چشم قابل نشود كه اين مي

راحتي توسط ه اين نقاط باز طرفي فاصله . تشخيص است

گيري قابل اندازه Boleyگيج ي مانند وسيله ساده و دقيق

ان يك لندمارك قابل اعتماد عنوه تواند ب مي بنابراين. است

.رود ي قدامي فك باال بكارها ه دنداندر تعيين انداز

ستال يعرض مزيود ي رياضي بدست آمدهها در مدل

گيري با اندازه متر ميلي 5/0 درصد با اختالف 90با دقت

IPD ي ها بيني بود كه كاربردي بودن اين مدل قابل پيش

نكه اختالف كمتر ازا توجه به ايب. دهد مي رياضي را نشان

براي تعيين اندازه دندان از لحاظ كلينيكي متر ميلي 5/0

كند، بنابراين فاصله بين مردمكي در اشكالي ايجاد نمي

تواند مناسب باشد البته مي تخمين اوليه عرض سانترال باال

مشخص است كه انتخاب دندان براي پروتز بايد بر اساس

.قوس فكي انجام گيرد ساير عوامل از قبيل فرم صورت و

نتيجه گيري

عنوان يك لندمارك مناسب در ه ب ها فاصله بين مردمك

انتخاب اندازه دندان سانترال فك باال جامعه ايراني براي

.شود مي ، پيشنهادها به همراه ساير شاخص

تشكر و قدرداني

بدين وسيله از رياست محترم بيمارستان فارابي تهران

د جباروند و استاد بزرگوار جناب جناب آقاي دكتر محمو

آقاي دكتر جعفر قره چاهي و نيز از دانشجويان دانشكده

دندانپزشكي آزاد تهران كه در مرحله دوم طرح ما را ياري

.نمودند صميمانه تقدير مي گردد

منابع

1. Ejlali M. Treatment of Edentulous Patient. 3rd ed. Tehran: Nashre Jahad; 1378. P. 362-85. (Persian) 2. Zarb GA, Bolender CL, Eckert SE, Fenton AH, Jacob RF, Mericske-Stern R. Prosthodontic Treatment for

Edentulous Patients: Complete Dentures and Implant-Supported Prostheses. 12th

ed. St. Louis: Mosby Co;

2003. P. 298-307.

3. Rufenacht CR. Principles of Esthetic Integration. 1st ed. Germany: Quintessence; 2000. P. 70-6. 4. Shillinburg HT Jr, Kaplan MJ, Grace SC. Tooth dimensions a comparative study. J South Calif Dent Assoc

1972; 40(9): 830-9.

5. Hasanreisoglu U, Berksun S, Aras K, Arslan I. An analysis of maxillary anterior teeth: Facial and dental proportions. J Prosthet Dent 2005; 94(6): 530-8.

6. Gomes VL, Goncalves LC, do Prado CJ, Junior IL, de Lima Lucas B. Correlation between facial measurements and the mesiodistal width of the maxillary anterior teeth. J Esthet Restor Dent 2006; 18(4): 196-205.

7. Abdullah MA. Inner canthal distance and geometric progression as a predictor of maxillary central incisor width. J Prosthet Dent 2002; 88(1): 16-20.

8. Al Wazzan KA. The relationship between intercanthal dimension and the widths of maxillary anterior teeth. J Prosthet Dent 2001; 86(6): 608-12.

9. Cesario VA Jr, Latta GH Jr. Relationship between the mesiodistal width of the maxillary central incisors and interpupillary distance. J Prosthet Dent 1984; 52(5): 641-3.

10. Bindra B, Basker RM, Besford JN. A study of the use of photographs for denture tooth selection. Int J Prosthodont 2001; 14(2): 173-7.

11. Rosenstiel SF, Ward DH, Rashid RG. Dentists’ preferences of anterior tooth proportion-a web-based study. J Prosthodont 2000; 9(3): 123-36.

12. Safir A. Refraction and Clinical Optics. 3rd ed. USA: Harper and Row; 1980. P. 209-10. 13. Malafaia FM, Garbossa MF, Neves AC, DA Silva-Concílio LR, Neisser MP. Concurrence between

interpupillary line and tangent to the incisal edge of the upper central incisor teeth. J Esthet Restor Dent 2009;

21(5): 318-22.


در كودكان مبتال به ژنژويت 10ين كولسم اينتريفبررسي پلي مور

****محمودآبادي رضا زارع، #***، حميدرضا عبدالصمدي**حامد مرتضوي، *زبان پرويز ترك

همداندانشگاه علوم پزشكي دانشكده دندانپزشكي و مركز تحقيقات دندانپزشكينتيكس، ااستاديار پريود*

دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي همدان هاي دهان بيماريگروه استاديار **

دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي همداندانشكده دهانهاي بيماريگروه دانشيار***

دانشگاه علوم پزشكي مشهد پزشكيدندان دانشكدهآسيب شناسي دهان، فك و صورت گروه استاديار ****

20/10/88: پذيرش تاريخ – 17/8/88: تاريخ ارائه مقاله

چكيده

در . دنكن مي نقش مهمي را در پاتوژنز آن ايفا ،است كه سيستم ايمني ميزبان و فاكتورهاي ژنتيكي چندعامليژنژويت يك بيماري :مقدمه

العه حاضر بررسيهدف از مط. ي پريودنتال و ماركرهاي ژنتيكي بيان شده استها ابتال به بيماري و شدت تحقيقات اخير ارتباط بين استعداد

.ژنژويت بوددر كودكان مبتال به IL-10پلي مورفيسم

كودك 100 كه مسايل اخالقي آن مورد تصويب كميته اخالق دانشگاه همدان قرار گرفته است، شاهدي،-در اين مطالعه مورد :ها مواد و روش

تهيه نمونه پس از .مورد آزمايش قرار گرفتند ژنژيويت تال به سالم و مب نفري 50دو گروه درپريودنتال يها كه براساس شاخصساله 12-8

------------------------------------------------------

09183122091 :تلفن ،هاي دهان بيماريگروه ،دانشكده دندانپزشكي، روبروي پارك مردم ،بلوار شهيد فهميده همدان،: مولف مسؤول، آدرس ####


Evaluation of Polymorphism of IL-10 in Children with Gingivitis

Parviz TorkZaban*, Hamed Mortazavi**, HamidReza Abdolsamadi***#, Reza ZareMahmoodabadi**** * Assistant Professor of Periodontics, Dental Research Center and Dental School, Hamadan University of Medical Sciences,

Hamadan, Iran.

** Assistant Professor, Dept of Oral Medicine, Dental School, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran.

*** Assistant Professor, Dept of Oral Medicine, Dental School, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran.

**** Assistant Professor, Dept of Oral & Maxillofacial Pathology, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences,

Mashhad, Iran.

Received: 8 November 2009; Accepted: 7 March 2010

Introduction: Gingivitis is a multifactorial disease in which host immune system and genetic factors have an important role in its pathogenesis. Genetic polymorphisms in cytokines and their receptors have been proposed as potential markers for

periodontal disease. Recent studies have suggested IL-10 gene polymorphism to be involved with gingivitis in children. The

aim of this study was to evaluate IL-10 gene polymorphism association with gingivitis in 8-12 year old children.

Materials & Methods: In this case-control study, approved by Hamadan University of Medical Sciences, 100 children were divided into two groups of 50 controls and cases, according to the periodontal indices. An epithelial sample from buccal

mucosa of each individual was prepared and DNA was extracted by Miller's salting out method. Then mutation at position -

1082 (H/L), -819 (C/T) in the IL-10 gene was detected by PCR-RFLP method and the data were analyzed by chi-square test.

Results: Results showed that at position-1082, distribution of H allele in case group was 34% and for control group it was 24% (P=0.27). Distribution of L allele in two groups was 98% (P=1). Callele distribution in-819 position in case group was

36% and for the control group was 42% (P=0.54) and T allele distribution for case group was 94% and for control group was

90% (P=0.71). There was no significant difference in genotype distribution between the groups.

Conclusion: This study suggests that there is no correlation between IL-10 polymorphism with gingivitis in 8-12 year old children.

Key words: Polymorphism, IL-10, gingivitis. #### Corresponding Author: [email protected]

J Mash Dent Sch 2010; 34(1): 7-14.

)و همكاران پرويز ترك زبان( ... 10پلي مورفيسم اينترلوكين بررسي 8

در IL-10 ، پلي مورفيسم ژنMillers salting out method به روش DNAاستخراج و هر فرداپي تليوم مخاط گونه به روش اسكراب از

توسط ها سپس داده. مورد بررسي قرار گرفت پريودنتال تعيين و ارتباط آن با بيماري -RFLP PCRتوسط روش ،-819و -1082نواحي

.دمورد تحليل آماري قرار گرفتن Chi-square آزمون

اللواني افر و )=27/0P(بود % 24و درگروه سالم برابر با % 34در گروه بيمار H اللفراواني ،- 1082نشان داد كه در جايگاه ها يافته :ها يافته

L 1( مشاهده شد% 98در هر دو گروهP=( . اللفراواني ،-819در جايگاه C 54/0(بود % 42 و در گروه سالم% 36در گروه بيمارP= (واني او فر

. ي مورد مطالعه تفاوت آماري نداشتها نيز در گروه ها واني ژنوتيپاهمچنين فر). =71/0P(بود % 90و در گروه سالم % 94درگروه بيمار T الل

.سال ارتباطي وجود ندارد 8-12ژنژويت در كودكان و IL-10بين پلي مورفيسم ژن نتايج پژوهش نشان داد كه :نتيجه گيري

.، ژنژويت10پلي مورفيسم، اينترلوكين :ي كليديها واژه

.7-14: 1شماره / 34دوره 1389سال / مجله دانشكده دندانپزشكي مشهد

مقدمه

اي مجاور هاي لثه ژنژويت، التهابي است كه تنها بافت

مطالعات بسياري نشان داده است . كند ا مبتال ميدندان ر

ترين شكل بيماري پريودنتال كه ژنژويت مارژينال شايع

ژنژويت شديد .گردد مي است كه از دوران كودكي آغاز

در كودكان نسبتاً نامعمول است گرچه، تحقيقات متعددي

داراي نشان داده است كه بخش بزرگي از جامعه كودكان

با وجود . باشند مي پذير يف و برگشتنوعي ژنژويت خف

دبستاني و دبستاني ژنژويت به ندرت در كودكان پيش ،اين

)1(.كند مي به سمت پريودنتيت پيشرفت

ي پريودنتال كه از وجود ها شناخت تازه از بيماري

كند، منجر مي منشأ اوليه اين بيماري در كودكان حكايت

بيشتري به به اين شده است كه دندان پزشكان با تالش

پزشكي آكادمي دندان ،ردازند به طوريكهدرمان آن بپ

دنداني كودكان در سال كودكان آمريكا اهداف سالمتي

را مبتني بر تأكيد بيشتر بر روي پيشگيري، تشخيص 2000

ي پريودنتال قرار داده ها اوليه و درمان ژنژويت و بيماري

ب در ادات بهداشت دهاني خواست تا بتوان با برقراري ع

كاهش ي پريودنتال را در آيندهها كودكان، خطر بيماري

ي پريودنتال نتيجه ها عاليم كلينيكي بيماري )2و3(.داد

ي ميزبان ها بين عوامل اتيولوژيك و بافت تداخل پيچيده

)4و5(.تاس

عالوه بر ،ي التهابي نسوج لثهها طي درگيري

ايمني ي ها ي پاتوژن، واكنشها فاكتورهاي مرتبط با باكتري

كننده ها نيز در شدت تخريب اين بافت تعيين عليه باكتري

ي ها كه بر واكنش ها در اين ميان سايتوكاين. باشند مي

از .نمايند مي كننده دارند نقش مهمي را ايفا تنظيم اثر ايمني

آنجايي كه توليد انواع سايتوكاين همچون ساير عوامل

چگونگي گيرد بنابراين مي صورت ها سلولي توسط ژن

تواند ها مي توليد سايتوكايني تنظيم كننده ها وضعيت ژن

ار زي لثه تأثيرگها بيماري بطور غيرمستقيم بر شدت

)6- 8(.باشد

ها م سايتوكايناز اعضاء مه ها در اين بين اينترلوكين

كننده توليد فاكتور ممانعت( 10اينترلوكين . باشند مي

كيلو دالتون 18ولي يك پلي پپتيد با وزن مولك) سايتوكاين

ي ها و ماكروفاژ T helper 2ي ها است كه به وسيله سلول

يي كه ها فعال ترشح و از توليد اغلب يا همه سايتوكاين

با . نمايد مي شوند جلوگيري مي ترشح T helper 1توسط

توجه به نقش سيستم ايمني و فاكتورهاي ژنتيكي در

تاسيون در ناحيه ي پريودنتال و اينكه موها پاتوژنز بيماري

توليد آنها را تحت تأثير تواند ها مي پروموتور برخي ژن

بيماران داراي قرار دهد، و با توجه به اين احتمال كه

بيشتر مستعد ابتال 10 اينترلوكين ژنژويت و پلي مورفيسم

الزم است اين )8- 11(،باشند مي به پريودنتيت در آينده


رهاي محيطي از قبيل بيماران شناسايي و با كنترل فاكتو

ي دهان آنها از ابتالء ايشان ها بهداشت و تغييرات باكتري

كننده دنداني در آينده ي محافظتها ي بافتها به بيماري

لذا در اين مطالعه بر آن شديم تا تأثير . جلوگيري شود

. بر ژنژويت را بررسي كنيم 10مورفيسم ژن اينترلوكين پلي


100باشد، ميشاهدي -مورد عه كه از نوعدر اين مطال

كودك 50 ساله مورد مطالعه قرار گرفتند كه 8-12كودك

كودك فاقد بيماري ژنژويت 50واجد بيماري ژنژويت و

. نفر پسر بودند 49نفر دختر و 51از اين كودكان . بودند

كدهكنندگان به دانش جمعيت مورد مطالعه از مراجعه

اب شده و براي همه افراد دندانپزشكي همدان انتخ

حاوي اطالعات پزشكي و دندانپزشكي اي پرسشنامه

ي ها بيماران مبتال به ديابت، هپاتيت، بيماري. تكميل گرديد

لوپوس اريتروماتوز سيستميك و آرتريت اتوايميون نظير

و نيز بيماران داراي ضايعات اندودنتيك و روماتوئيد

و در رار گرفته بودندبيماراني كه تحت درمان ارتودنتيك ق

بيوتيك نهايت بيماراني كه طي دو هفته گذشته آنتي

معاينه . ، از مطالعه خارج شدندبودند مصرف نموده

لبي پس از انتخاب جمعيت مورد مطالعه و جكلينيك

جهت شركت در اين طرح، به صورت كتبي رضايت آنها

بررسي دندانپزشكي . كننده انجام شد توسط يك معاينه

خونريزي ،(PI)گيري پالك ايندكس ران شامل اندازهبيما

. بود (CI)و شاخص كالكلوس (BOPI)حين پروبينگ

پالك و شاخص خونريزي حين كودكان بر اساس شاخص

ميانگين . پروبينگ به دو گروه سالم و بيمار تقسيم شدند

سال 10/92و در گروه مورد 9/78 شاهدسني در گروه

.بود

از محلول Olearyك با شاخص در ثبت ايندكس پال

استفاده اي آشكارساز بر روي همه سطوح دنداني باالي لثه

) به جز سطوح اكلوزال(شد، و هر چهار سطح دنداني

كس داين. براي وجود يا فقدان رسوبات رنگي معاينه شدند

از تقسيم تعداد سطوح داراي پالك بر تعدد كل ،حاصل

شده و به صورت ضرب صدكه در ،سطوح به دست آمده

)12(.درصد بيان گرديد

، Simplifiedدهنده با شاخص براي ثبت نقاط خونريزي

در سالكوس يا پاكت mm1پروب را به عمق

بعد از گذشت . وارد نموديم ها اينترپروگزيمال همه دندان

ثانيه وجود خونريزي را در سطوح مزيال و ديستال 30

تعداد سطوح از تقسيم ،ايندكس حاصل. بررسي كرديم

را دهنده بر تعداد كل سطوح به دست آمد كه آن خونريزي

)13(.صد ضرب نموديمعدد در

ي باكال ها از سلول DNAژنوم Podalمطابق با روش

.گونه استخراج شد

ها يك هفته بعد از دريافت نمونه DNAخارج كردن

ري از تخريب يي دريافتي براي جلوگها نمونه .انجام شد

اي نجيرهز، واكنش DNAو پس از استخراج شدند منجمد

كه اساس انجام شد PCR-RFLPبه روش (PCR)مراز پلي

كه توسط دو DNAاز اي اين روش بر تكثير آنزيمي قطعه

اليگو ،پرايمرها .پرايمر احاطه گرديده بنا شده است

نوكلئوتيدهايي هستند كه در ابتداي دو رشته مقابل هم از

DNA ي ها د شده و موجب سنتز تواليمورد نظر هيبري

تكرار .شوند مي پليمراز DNAتوسط آنزيم DNAمكمل

اتصال پرايمرها ،مراحل جدا شدن دو رشته توسط حرارت

توسط آنزيم موجب افزايش تصاعدي قطعه DNAو سنتز

DNA محصوالت حاصل از سپس .شود مي مورد نظر

PCR تايج تحت الكتروفورز قرار گرفتند و جهت مشاهده ن

. انتقال داده شدند UV Trans- Illuminatorبر روي دستگاه

ي ها به ترتيب از پرايمر IL-10بررسي پلي مورفيسم ژن در

:زير استفاده شد


IL-10 (-1089) Generic primer (anti sense):

5- cagtgccaactgagaatttgg-3

IL-10 (-1089) primer G (sense):

5- ctactaaggcttctttgggag-3

IL-10 (-1089) primer A (sense):

5- actactaaggcttctttgggaa-3

(PCR product size=258 bp)

IL-10(-8191/-592) Generic primer (anti sense):

5-aggatgtgttccaggctcct-3

IL-10(-8191/-592) primer C (sense):

5- cccttgtacaggtgatgtaac-3

IL-10(-8191/-592) primer T (sense):

5- acccttgtacaggtgatgtaat-3

15نسخه SPSSجمع آوري شده و تحت برنامه ها داده

مورد Chi-squareوارد كامپيوتر شدند و توسط آزمون

.تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتند

كمتر از ،ي آزمون مذكوردار معنيدر ضمن سطح

.در نظر گرفته شد 05/0

ها يافته

كه مسايل اخالقي آن ،شاهدي-در اين مطالعه مورد

كميته اخالق دانشگاه همدان قرار گرفت، مورد تصويب

ساله مورد بررسي قرار گرفتند به 12تا 8كودك 100

در گروه مورد و ) پسر 25دختر و 25(كودك 50طوريكه

شركت در گروه شاهد) پسر 24دختر و 26(كودك 50

و مورد به ترتيب شاهدايندكس پالك در گروه .ندا هداشت

ين ايندكس خونريزي حين همچن ،بود% 38/64و % 25/9

% 17/56پروبينگ نيز در اين دو گروه به ترتيب صفر و

ي از لحاظ متغيرهاي دار معنيطبق اين نتايج اختالف .بود

).=0P( مذكور بين دو گروه مشاهده گرديد

-1082در جايگاه H/Lي ها اللبررسي ،در اين افراد

انجام IL-10مربوط به ژن -819در جايگاه C/T يها الل و

در گروه %) 34(نفر 17نتايج حاكي از آن بود كه . گرديد

داراي شاهددر گروه %) 24(نفر 12و H اللمورد داراي

بين دو H اللبودند كه اين اختالف در خصوص اللاين

در بررسي ).=27/0P( دار نبود گروه از نظر آماري معني

نفر 49از گروه مورد و %) 98(نفر 49در الل، اين L الل

از گروه شاهد مشاهده گرديد كه در اين خصوص %) 98(

C، 18 اللدر بررسي .)=1P( نبود دار معني اختالف نيز

در گروه شاهد %) 42(نفر 21در گروه مورد و %) 36(نفر

بودند كه اين اختالف نيز از نظر آماري اللداراي اين

).=54/0P( نبود دار معني

نفر 45از گروه مورد و %)94(نفر 47نيز در T الل

نيز از نظر از گروه شاهد ديده شد كه اين اختالف%) 90(

.)2 و 1 ولاجد( )=71/0P( نبود دار معنيآماري

نيز در LLو HLو HHي ها در اين مطالعه ژنوتيپ

HHتحت بررسي قرار گرفتند كه ژنوتيپ -1082 موقعيت

از افراد )%10(نفر 5افراد گروه مورد و %) 6(نفر 2در

از افراد گروه ) %30(نفر 15در HL، ژنوتيپ شاهدگروه

و همچنين در شاهداز افراد گروه ) %10(نفر 5مورد و

نفر 29در گروه مورد %) 66(نفر LL ،33مورد ژنوتيپ

مشاهده گرديد كه بعد از آناليز شاهددر گروه %) 58(

در اه ي بين اين ژنوتيپدار معنيآماري هيچ گونه تفاوت

)=45/0P( ي مورد مطالعه به دست نيامدها گروه

در نيز CC، TT، CTي ها همچنين ژنوتيپ. )3 جدول(

مورد بررسي قرار گرفتند به طوريكه -819يت قعمو

نفر 1از افراد گروه مورد و %) 2(نفر 1در CCژنوتيپ

%) 32(نفر 16در CT، ژنوتيپ شاهداز افراد گروه %) 2(

و در نهايت شاهدگروه از%) 22(نفر 11 گروه مورد و از

نفر 38گروه مورد و از%) 66(نفر 33در TTژنوتيپ

كه بعد از آناليز گزارش گرديد شاهدگروه از%) 76(

در ها ي بين ژنوتيپدار معنيآماري هيچ گونه تفاوت

)=53/0P( ي مورد مطالعه به دست نيامدها گروه

.)4 جدول(


در بيماران داراي ژنژويت و افراد سالم -819در جايگاه IL-10ي ژن ها اني اللتوزيع فراو: 1جدول كل Cفراواني الل T فراواني الل

)درصد(تعداد )درصد( تعداد )درصد( تعداد ي مطالعهها گروه

كودكان داراي ژنژويت

كودكان سالم

82 )0/82(

87 )0/87(

18 )0/18(

13 )0/13(

100 )0/100(

100 )0/100(

P-value= 32/0

در بيماران داراي ژنژويت و افراد سالم -1082ر جايگاه د IL-10ي ژن ها توزيع فراواني الل: 2 جدول كل Cفراواني الل T فراواني الل

)درصد(تعداد )درصد( تعداد )درصد( تعداد ي مطالعهها گروه



19 )0/19(

26 )0/26(

81 )0/81(

74 )0/74(

100 )0/100(

100 )0/100(

P-value= 23/0

در بيماران داراي ژنژويت و افراد سالم -1082 در جايگاه IL-10ي ها توزيع فراواني ژنوتيپ: 3 جدول كل LLفراواني ژنوتيب HLفراواني ژنوتيب HHفراواني ژنوتيپ ي مطالعهها گروه

)درصد(تعداد )درصد(تعداد )درصد(تعداد )درصد(تعداد



2 )0/4(

5 )0/10(

15 )0/30(

16 )0/32(

33 )0/66(

29 )0/58(

50 )0/100(

50 )0/100(

P-value= 48/0

در بيماران داراي ژنژويت و افراد سالم - 819در جايگاه IL-10ي ها مقايسه توزيع فراواني ژنوتيپ: 4 جدول كل LLفراواني ژنوتيب HLفراواني ژنوتيب HHفراواني ژنوتيپ ي مطالعهها گروه

)درصد(تعداد )درصد(تعداد )درصد(تعداد )درصد(تعداد



1 )0/2(

1 )0/2(

16 )0/32(

11 )0/22(

33 )0/66(

38 )0/76(

50 )0/100(

50 )0/100(

P-value= 62/0


بحث

تحقيقات اخير به ارتباط ماركرهاي ژنتيكي به

ي ها ي كدكننده مولكولها مورفيسم ژن خصوص پلي

ي ها با بيماري ها سيستم دفاعي ميزبان مثل سايتوكاين

ممكن است ها سايتوكاين. موده اندالتهابي توجه بسياري ن

ي پريودنتال ها و بافت اي با سطوح باال در مايع شيار لثه

ي پريودنتال و ها وجود داشته و بر روي تخريب بافت

ي موجود در ها لذا پلي مورفيسم. استخوان اثر داشته باشند

و رسپتورهاي مربوط به آنها به عنوان ها اين سايتوكاين

ي پريودنتال ها استعداد ابتال به بيماريكانديد حساسيت در

پس از تهيه نمونه از جمعيت مورد )14(.باشند مي مطرح

C/Tو -1082در جايگاه H/Lي ها اللبه بررسي ،مطالعه

پرداخته شد كه بر طبق نتايج به دست - 819در جايگاه

از لحاظ ها اللآمده در هيچ يك از دو جايگاه فراواني

ي را نشان ندادند، اگرچه درصد دار معنيآماري تفاوت

ي كه مؤثر در موتاسيون است، در الل، يعني H اللفراواني

است ولي تعداد اين شاهدگروه مورد بيش از گروه

در هر گروه در حدي نمي باشد كه اين تفاوت ها نمونه

ها محسوب گردد، چه بسا با افزايش تعداد نمونه دار معني

. وجود داشته باشد ها بين گروه شدن تفاوت دار معنيامكان

انجام داد، و 2005در سال Dashashدر مطالعه مشابه كه

دو گروه كودك مبتال به ژنژويت و فاقد بيماري ژنژويت

-1082 در موقعيت IL-10ي ها اللرا از نظر تفاوت توزيع

A الل ،A/G/C/Tي ها اللدريافت كه از ميان ،مقايسه نمود

يك عامل خطرزا در ژنژويت محسوب تواند به عنوان مي

)8(.شود

، كودكان با و بدون 2006در سال Dashashهمچنين

در IL-10ي ها اللژنژويت را از نظر تفاوت توزيع

بررسي نمود و بر طبق 592و 819، 1082موقعيت

ي خود پيشنهاد كرد كه پلي مورفيسم اينترلوكين ها يافته

در پاتوژنز ژنژويت در جايگاه پروموتور نقش فعالي 10

و 2007در سال Summerضمناً )15(.كند مي كودكان ايفا

Reichert نيز اين رابطه را به اثبات 2008در سال

2001در سال Yamazakiدر عين حال )16و17(.رساندند

ها و هاپلوتايپ ها اللي را از نظر فراواني دار معنيتفاوت

و 1140و 506ي ها در موقعيت IL-10در خصوص

بيماري پريودنتال بين دو گروه بيمار و شاهد به دست

و Tervonen ،2006در سال Bableهمچنين )18(.نياورد

Mellati ي ها به ترتيب در نژادهاي 2007نيز در سال

ي به بررسي رابطه پلي مورفيسم ايرانو فنالنديآلماني،

IL-10 ي دار معنيرابطه نيز آنها با پريودنتيت پرداخته كه

ي اين مطالعه ها با يافته كه از اين نظر دكردنيافت ن

مطالعه با هاين مطالع اما در) 19-21(.مطابقت وجود دارد

Dashash ها اختالف در نتايج وجود دارد، كه اين تفاوت

:ناشي از تواند مي

تفاوت در تفاوت در تعداد افراد مورد بررسي و يا

ي ها كه تفاوتي افراد مورد مطالعه باشد چرا ها نژاد

نقش مهمي نژادي، در استعداد ابتال به ژنژويت از

ها اللهمين تفاوت بين فراواني . باشند مي برخوردار

ي ها كننده لزوم انجام مطالعات مشابه در جمعيت توجيه

در اين خصوص مطالعه صورت گرفته .باشد مي مختلف

نشان نمود كه ارتباط خاطر 2005در سال Loosتوسط

و پريودنتيت از يك جمعيت به IL 10لي مورفيسم ميان پ

)22(.جمعيت ديگر با تفاوت شديدي همراه است

نتيجه گيري

بر اساس اين مطالعه ارتباطي بين پلي مورفيسم ژن

IL-10 سال مشاهده 8-12 با بيماري ژنژويت در كودكان

ي ها اما نياز به انجام مطالعات مشابه در جمعيت. نگرديد

.شود مي اي مختلف همچنان احساسباال و نژاده


تشكر و قدرداني

اين طرح تحقيقاتي مصوب دانشگاه علوم پزشكي

وهشي دانشگاه ژباشد كه بدينوسيله از معاونت پ همدان مي

.گردد و همچنين خانم حنانه اسماعيلي سپاسگزاري مي

منابع

1. McDonald RE, Avery DR, Weddell JA.Gingivitis and periodontal disease. In: McDonald RE, Avery DR, Dean JA. Dentistry for the Child and Adoldescent. 8

th ed. St. Louis: Mosby Co; 2004. P. 446.

2. Ng'ang'a PM, Valderhaug J. Oral hygiene practices and periodontal health in primary school children in Nairobi, Kenya. Acta Odontol Scand 1991; 49(5): 303-9.

3. Special issue: reference manual 1994-95. American Academy of Pediatric Dentistry. Pediatr Dent 1994-1995; 16(7): 1-96.

4. Khoury MJ, McCabe LL, McCabe ER. Population screening in the age of genomic medicine. N Engl J Med 2003; 348(1): 50-8.

5. Lindhe J, Lang NP, Karring T. Clinical Periodontology & Implant Dentistry. 5th ed. Singapore: Blackwell; 2003. P.106, 163-397.

6. Addy V, McElnay JC, Eyre DG, Campbell N, D'Arcy PF. Risk factors in phenytoin-induced gingival hyperplasia. J Periodontol 1983; 54(6): 373-7.

7. Fain O, Mathieu E, Thomas M. Scurvy in patients with cancer. BMJ 1998; 316(7145): 1661-2. 8. Dashash M, Blinkhorn AS, Hutchinson IV, Pravica V, Drucker DB. The relationship between interleukin-10

gene polymorphism at position-1082 and susceptibility to gingivitis in children. J Periodontol 2005; 76(9):

1455-62.

9. Hodge PJ, Riggio MP, Kinane DF. Failure to detect and association with IL 1 genotypes in European Caucasians with generalised early onset periodontitis. J Clin Periodontol 2001; 28(5): 430-6.

10. Roitt I. Essential immunology. 6th ed. Oxford: Black well scientific; 1988. P.30-90. 11. Modeer T, Wondimu B. Periodontal diseases in children and adolescents. Dent Clin North Am 2000; 44(3):

633-58.

12. Newaman MG, Takei HH, Carranza FA. Carranza's Clinical periodontology. 9th ed. Philadelphia: W.B. Saunders Co; 2002. P. 63-113.

13. Rateitschak KH. Color Atlas of Dental Medicine: Periodontology. 2 Rev Exp ed. New York: Thieme; 1989. P. 37.

14. Galbraith GMP, Hendley TM, Sanders JJ, Palesch Y, Pandey JP. Polymorphic cytokine genotypes as markers of disease severity in adult periodontitis. J Clin Periodontol 1999; 26(11): 705-9.

15. Dashash M, Drucher DB, Blinkhorn AS. Interleukin-10 haplotype frequencies in children with gingivitis. J Periodontol 2006; 77(9): 1503-9.

16. Sumer AP, Kara N, Keles GC, Gunes S, Koprulu H, Bagci H. Association of interleukin-10 gene polymorphisms with severe generalized chronic periodontitis. J Periodontol 2007; 78(3): 493-7.

17. Reichert S, Machulla HK, Klapproth J, Zimmermann U, Reichert Y, Gläser CH, et al. The interleukin-10 promoter haplotype ATA is a putative risk factor for aggressive periodontitis. J Periodontal Res 2008; 43(1):

40-7.

18. Yamazaki K, Tabeta K, Nakajima T, Ohsawa Y, Ueki K, Itoh H, Yoshie H. Interleukin-10 gene promoter polymorphism in Japanese patients with adult and early-onset periodontitis. J Clin Periodontol 2001; 28(9):

828-32.

19. Babel N, Cherepnev G, Babel D, Tropmann A, Hammer M, Volk HD, et al. Analysis of tumor necrosis factor-alpha, transforming growth factor-beta, interleukin-10, IL-6 and interferon-gamma gene polymorphisms in

patients with chronic periodontitis. J Periodontol 2006; 77(12); 1978-83.


20. Mellati E, Arab HR, Tavakkol-Afshari J, Ebadian AR, Radvar M. Analysis of-1082 IL-10 gene polymorphism in Iranian patients with generalized aggressive periodontitis. Med Sci Monit 2007; 13(11): CR510-14.

21. Tervonen T, Raunio T, Knuuttila M, Karttunen R. Polymorphisms in the CD14 and IL-6 genes associated with periodontal disease. J Clin Periodontol 2007; 34(5); 377-83.

22. Loos BG, John RP, Laine ML. Identification of genetic risk factors for periodontitis and possible mechanisms of action. J Clin Periodontol 2005; 32(6): 159-79.

15 1شماره / 34دوره / 1389سال / دانشكده دندانپزشكي مشهد مجله

14- 25گان آن در مراجعه كنند تغييرات همراه باغيبت مادرزادي مولر سوم و بررسي فراواني

1385سال در دندانپزشكي مشهد ساله به دانشكده

****سارا توكلي زاده، ***حبيب اهللا اسماعيلي، **ماهرخ ايماني مقدم ،#*عطااهللا حبيبي

شهدمدانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي دانشكده دن فك و صورت ،جراحي دهانگروه دانشيار *

دانشگاه علوم پزشكي مشهد، مركز تحقيقات دندانپزشكي، فك و صورت ،دانشيار راديولوژي دهان **

دانشگاه علوم پزشكي مشهد بهداشتدانشيار آمار زيستي دانشكده ***

دندانپزشك ****

15/10/88: تاريخ پذيرش – 14/3/88: تاريخ ارائه مقاله

------------------------------------------------------

0511- 8829501-15 :تلفن، جراحي دهانگروه ،دانشكده دندانپزشكي ،پارك ميدان مشهد،: مولف مسؤول، آدرس ####


Frequency of Congenitally Missing of Third Molars and its associated changes in 14-25

Year Old Patients in Mashhad Dental School in 2006

Ataollah Habibi*#, Mahrokh ImaniMoghaddam**, Habibollah Esmaily***, Sara Tavakolizadeh****

* Associate Professor, Dept of Oral & Maxillofacial Surgery, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences,

Mashhad, Iran.

** Associate Professor of Oral & Maxillofacial Radiology, Dental Research Center, Mashhad University of Medical

Sciences, Mashhad, Iran.

*** Associate Professor of Biostatistics, Faculty of Health Sciences, Mashhad University of Medical Sciences,

Mashhad, Iran.

**** Dentist

Received: 6 June 2009; Accepted: 5 January 2010

Introduction: Third molars have the highest prevalence of congenital missing. Missing or presence of third molars is one of the key factors that can change the orthodontic, pediatric and surgical graft treatment. The aim of this study was to

evaluate the frequency and risk factors of congenitally missing of third molars in 14-25 year old patients in Mashhad dental

school.

Materials & Methods: In this cross-sectional analytical study, panoramic radiographs of 120 14-25 year old patients evaluated in 2006 and the frequency of congenital missing of third molars and risk factors such as gender, hypodontia and

family history was checked. The data were analyzed by Mann-Whitney and Wilcoxon tests.

Results: 1. Missing of third molars was 11.2% prevalent. No statistical difference was found between male and female. 2. In patients with third molar agenesis, 60% had agenesis in other permanent teeth and 7.5% had anomaly in permanent teeth. 3.

In 23.3 % of patients with small size of maxilla, third molar agenesis was detected. 4. No statistical difference was found

between maxilla & mandible or right & left sides in third molar agenesis.

Conclusion: Frequency of congenitally missing of third molar in our society was similar to other societies and a direct relationship was found between either small size of the maxilla, anomaly or agenesis in other teeth, and agenesis of third

molar.

Key words: Congenitally missing, panoramic radiography, third molar.

#### Corresponding Author: [email protected]

J Mash Dent Sch 2010; 34(1): 15-24.

)و همكاران عطااهللا حبيبي( ...بررسي فراواني غيبت مادرزادي مولر سوم 16

هچكيد

با در نظر گرفتن اين مسئله كه غيبت يا .مي گردند يي هستند كه دچار غيبت مادرزاديها ترين دندان ي مولر سوم شايعها دندان :مقدمه تعيين وضعيت آنها قبل از انجام ،اطفال و پيوندهاي جراحي را تحت تاثير قرار دهد ،ي ارتودنسيها مي تواند طرح درمان ها حضور اين دندان

مارانآن در بي تغييرات همراه با دف از اين مطالعه بررسي فراواني غيبت مادرزادي مولرهاي سوم و ه .امري ضروري مي باشد ها اين درمان

.بودساله مراجعه كننده به دانشكده دندانپزشكي مشهد 25-14

ساله 14-25 اني پانوراميك بيمارها در آن راديوگرافيتحليلي مي باشد كه - توصيفي ،اين مطالعه از نوع مطالعات مقطعي :ها مواد و روشمورد بررسي قرار گرفتند و در ارتباط با غيبت مادرزادي مولرهاي سوم و )1385طي سال (مراجعه كننده به دانشكده دندانپزشكي مشهد

ي تكميل شده و اطالعات به دست آمده با هيپودنشيا و سابقه خانوادگي براي هر بيمار پرسش نامه ا ،فاكتورهاي وابسته به آن نظير جنس

.مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند Wilcoxonو Mann-Whitney يها استفاده از آزمون

از افرادي % 60در -2. بود كه اختالف آماري معني داري ميان دو جنس وجود نداشت %2/11 سوم شيوع غيبت مادرزادي مولرهاي -1 :ها يافته در -3 .ي دائمي وجود داشتها آنومالي در ساير دندان ،اين افراد% 5/7 ي دائمي و درها در ساير دندان غيبت ،ر سوم بودندمول غيبت كه داراي

مولر غيبتتفاوت آماري معني داري ميان - 4 .مشاهده شدبودند، داراي غيبت مادرزادي مولر سوم فك باالداراي كوچكي از افرادي كه % 3/23

.نيز سمت راست و چپ وجود نداشت و فك پايينو فك باالسوم در

فراواني غيبت مادرزادي مولر سوم در جامعه ما مشابه با ساير جوامع بوده و ارتباط مستقيمي ميان آژنزي مولر سوم و آژنزي و :نتيجه گيري .وجود داشت فك باالو نيز كوچكي ها آنومالي در ساير دندان

.اديوگرافي پانوراميك، مولر سومغيبت مادرزادي، ر :ي كليديها واژه

.15-24: 1شماره / 34دوره 1389سال / نپزشكي مشهد مجله دانشكده دندا

مقدمه

ي ها باستان شناسان در تحقيقاتي كه بر روي جمجمه

به اين ،اند نقاط مختلف دنيا انجام داده به دست آمده در

و ي اوليه از فكين بزرگها مطلب دست يافتند كه انسان

اين .مند بودند ي بيشتري نيز بهرهها در نتيجه از دندان

دندان يعني چهار مولر در نزد 36مطالعات مؤيد وجود

باشد ولي در اثر تكامل و تغيير رژيم غذايي اين جوامع مي

خواري به غذاهاي نرم و پخته و با كاهش رشد از خام

ي مولر چهارم علت وجودي خود را از ها دندان ،فكين

به همين ،اند ت داده و دچار غيبت مادرزادي شدهدس

ترتيب پس از آن مولر سوم نيز دستخوش اين روند

غيبت و ،ها بدشكلي ،ها تكاملي شده كه وجود آنومالي

)1- 3(.باشد مؤيد اين تئوري مي مولر سوم نهفتگي

بيشترين شيوع نهفتگي و غيبت مادرزادي مربوط به

كه اين مسئله با باشد مي )ي عقلها دندان(ي سوم ها مولر

،سابقه خانوادگي ،جنس: فاكتورهاي مختلفي از جمله

خصوصاً ها فقدان و يا وجود آنومالي در ساير دندان

فك باالي لترال و پرمولر دوم و نيز سايز نسبي ها دندان

با توجه به شيوع باالي غيبت مولرهاي .باشد ميمرتبط

براي بيماران ها انسوم و نيز مشكالتي كه وجود اين دند

كاربرد جديد آنها در پزشكي قانوني جهت كند و ايجاد مي

اي با هدف بر آن شديم تا مطالعه ،تعيين سن كرونولوژيك

تعيين شيوع غيبت مادرزادي مولر سوم انجام دهيم تا

اطالعاتي در اين زمينه در مورد جامعه خودمان به دست

.آوريم

رفته است يك طبق مطالعات جديدي كه انجام گ

ارتباط ميان ميزان تكامل ريشه مولر سوم و سن

كرونولوژيك يافت شده است به نحوي كه از تكامل اين

توان در مطالعات پزشكي قانوني استفاده دندان مي

ي ها البته هنوز اين ارتباط به اندازه ساير شاخص )4و5(.كرد


)6(.باشد رشدي قابل اعتماد نمي

وم داراي الگوي تكاملي ويژه ي سها به عالوه مولر

كلسيفيه ي سومي كه سريعترها باشند يعني مولر خود مي

تكامل ريشه پيدا كرده و سريعتر رويش ،شوند مي

)2(.يابند مي

در رويش دندان عقل اختالفات قومي و نژادي نيز

اي كه در افراد فنالندي نسبت به گردد به گونه مشاهده مي

دندان عقل ديرتر صورت سفيدپوستان آمريكايي رويش

.گيرد مي

سالگي بوده 24حدود ها رويش دندان عقل در يوناني

ي جنوب هندوستان در سن ها گروهي از بومي ولي در

.سيزده سالگي نيز رويش دندان عقل گزارش شده است

رويش دندان عقل در سياه پوستان آمريكاي شمالي زودتر

)2(.باشد از سفيدپوستان آن منطقه مي

ي متفاوتي از غيبت مادرزادي مولر سوم در ها راوانيف

در ميان جمعيت نرمال گزارش شده فك پايين و فك باال

را فك باالفراواني غيبت در مكدونالدبه نحوي كه .است

گزارش كرده )%3/26( فك پاييندر مقايسه با % 6/29

)7و8(.است

اين در حالي است كه اكثر مطالعات فراواني غيبت

فك باال را بيشتر از فك پاييني سوم ها ادي مولرمادرز

در ژاپن و نيز مطالعه Kajii كنند كه مطالعات گزارش مي

Lomholt 9و10(.باشند مؤيد اين اظهارات مي(

يي مثل سندرم داون، ها آژنزي دنداني در فنوتيپ

تواند نتيجه تداخل در اساس اكتودرمال ديسپالزيا مي

اي كه تكامل مناطق ناشناختهي ها ژنتيكي و يا ژنوتيپ

ها يافته .باشد ،دهند دنتوفاسيال را تحت تاثير قرار مي

ي ملكولي در حين ها بيانگر الگوهاي متفاوتي در سيگنال

)10(.باشند تكامل مناطق مختلف دنتوفاسيال مي

همراه استاني كه با فقدان مولر سوم نسبت آژنزي زم

)11(.افزايش مي يابد

در دپارتمان 1996ه در سال طبق بررسي ك

بيمار 786دندانپزشكي پيشگيري در سنگاپور بر روي

5/5آژنزي مولرهاي سوم ،ساله انجام گرفت 16-12

درصد گزارش شد كه در اين ميان تفاوت بارزي ميان

كوادرانت چپ و راست و نيز تفاوت در جنس مشاهده

فك با در مقايسه فك باال نگرديد اما فقدان مولرهاي سوم

)12(.شايعتر بود 2به 3به نسبت پايين

ارتباط محكمي ميان سن شروع تشكيل مولرهاي سوم

تأخير در تشكيل .و مرحله تكاملي مولر دوم وجود دارد

يكي از فاكتورهاي مؤثر در غيبت ها جوانه دندان

اي كه اگر باشد به گونه ميفك پايين مادرزادي مولر سوم

،گيري مولر دوم ظاهر نشود شكل تاجوانه مولر سوم پايين

)13(.خواهد بود درصد 100احتمال غيبت آن

و همكارانشان در سال Kajiiطبق بررسي آقاي

مشخص گرديد كه فراواني غيبت مولرهاي سوم 2004

فك باال داراي ارتباط مهمي با كاهش در سايز فك باال

نيز بافك پايين باشد، همچنين غيبت مولرهاي سوم مي

عالوه بر اين هيچ .يابد افزايش ميفك باال كاهش در سايز

فك پايين و فك باال داري ميان آژنزي در ارتباط معني

باشد كه غيبت مشاهده نشد كه اين يافته مؤيد اين نكته مي

فك پايينخلفي -مولرهاي سوم وابسته به ابعاد قدامي

فك باال خلفي -نبوده ولي در ارتباط با ابعاد قدامي

)9(.باشد يم

جهت 2005در سال Sandhu اي كه آقاي طبق مطالعه

ي سوم در راديوگرافي كودكان ها ارزيابي وضعيت مولر

درصد از 24مشخص گرديد كه ،آسيايي انجام داد -هندي

درصد در مراحل متفاوتي 76ي سوم رويش يافته و ها مولر

از رويش بودند و شيوع غيبت مادرزادي مولرهاي سوم

)14(.بوددرصد با فراواني بيشتر در جنس مؤنث 5/11


و همكارانشان در Orhan اي كه آقاي طبق مطالعه

تعيين بر روي ارتباط ميان تكامل دندان عقل و 2007سال

سن كرونولوژيك در پزشكي قانوني انجام دادند مشخص

گرديد كه تفاوت آماري واضحي ميان تكامل مولر سوم در

د ندارد و تشكيل كريپت مولرهاي سوم زنان و مردان وجو

درصد بيماران در سن هفت سالگي و 4/2در فك پايين

درصد از 3/1در فك باال تشكيل كريپت مولر سوم

بعالوه . گرديد مي هبيماران در سن هفت سالگي مشاهد

اينكه ارتباط قوي ميان مرحله تكاملي مولر سوم و سن

سنتي جوانه كرونولوژيك وجود داشت و اگر راديولو

سالگي در راديوگرافي مشاهده 14دندان عقل تا سن

)15(.گرديد آژنزي اين دندان حتمي بود مين


و به صورت تحليلي -اين مطالعه از نوع توصيفي

راديوگرافي 120باشد كه در آن تعداد مي مقطعي

مربوط به بيماران )مرد 60زن و 60شامل (پانوراميك

راديولوژي و ،ي ارتودنسيها ننده به بخشمراجعه ك

جراحي دهان و فك و صورت دانشكده دندانپزشكي

.مشهد مورد بررسي قرار گرفت

در سال Rozkovcovaبر اساس مطالعه ، حجم نمونه

5/22كه ميزان شيوع غيبت مادرزادي مولر سوم را 2004

و % 95با ضريب اطمينان )16(درصد گزارش كرده بود

.نفر محاسبه گرديد 120 ،حجم نمونه %8اشتباه

در بخش راديولوژي دانشكده با ها تمام راديوگرافي

الند با نساخت ف CC استفاده از دستگاه پالن مكا مدل

دستگاه پروسسوراتوماتيك مدل پروتك آلمان تهيه شده و

كننده با آگاهي از تعاريف همه آنها توسط يك نفر مشاهده

ي مولر بررسي ها فتگي دندانغيبت، نهفتگي و نيمه نه

.شدند

ي پانوراميك و كلينيك بيماران ها پس از بررسي كليشه

اي مبني بر موارد زير براي هر بيمار تكميل پرسشنامه

14-25 سن بيمارمحدوده (سن و جنس بيماران : گرديد

نظير (وجود يا فقدان سابقه بيماري خاص ، )سال بود

در فرد مورد ) داون سندرم اكتودرمال ديسپالزيا و يا

وجود يا فقدان مادرزادي مولرهاي سوم در يكي ،مطالعه

بررسي فقدان و يا ،از اقوام درجه يك فرد تحت مطالعه

ي عقل موجود با توجه به كليشه ها موقيعت دندان

پانوراميك تهيه شده به نحوي كه اگر هيچ اثري از جوانه

شد و ميدندان عقل نبود به صورت غايب در نظر گرفته

اگر دندان كامالً توسط بافت سخت احاطه گرديده بود،

نهفته كامل و اگر توسط بافت نرم و سخت احاطه شده

.گرديد بود نيمه نهفته محسوب مي

سپس معاينه كلينيكي بر روي هر فرد انجام گرفت كه

ي دائمي غيبت و يا آنومالي مشاهده ها اگر در ساير دندان

گرديد و همچنين دندان ثبت مي شد، همراه با شماره مي

.گرفت اكلوژن بيمار بر اساس طبقه بندي انگل مدنظر قرار

به عنوان كوچكي در ،مولري بود IIIاگر بيمار كالس

.شد محسوب ميفك باال سايز

جهت بررسي ها داده ،آوري اطالعات پس از جمع

ارتباط ميان غيبت مادرزادي مولرهاي سوم با فاكتورهاي

زغيبت و يا آنومالي در ساي ،بقه خانوادگيسا ،جنس

با استفاده از فك باالو نيز كوچكي در سايز ها دندان

مورد Wilcoxon و Mann-Whitney u-test يها آزمون

سطح ها در همه آزمون .تجزيه و تحليل قرار گرفت

.در نظر گرفته شد 05/0دار معني

ها يافته

) درصد 50(نفر 60 ،بيمار مورد مطالعه 120از تعداد

5/19ميانگين سن .مذكر و به همان تعداد مؤنث بودند

.سال بود 14-25محدوده سني و سال

مورد مولر سوم ي اـه ج نشان داد كه از كل دندانـنتاي


) درصد 2/11(دندان 54تعداد ،)دندان 480(مطالعه

.)1جدول ( بودندغايب

سوم بر حسب وضعيت ي مولرها توزيع فراواني دندان: 1جدول آنها

درصد تعداد دندان

2/11 54 غايب

5/21 103 نهفته كامل

3/33 160 نيمه نهفته

0/34 163 رويش يافته

0/100 480 كل

ي بين دو جنس از نظر دار معنينتايج نشان داد تفاوت

.)2جدول ( غايب وجود ندارد مولر سوم وجود دندان

افراد )درصد 5/22( نفر 27دهد مي نشان 3جدول

.حداقل يك مولر غايب دارند

همچنين در كل افراد ميانگين و انحراف معيار تعداد

22/0±5/0فك باال در 23/0±54/0دندان مولر سوم غايب

بين ي دار معنيبود كه تفاوت 24/0±57/0و در فك پائين

.)Wilcoxonو z=54/0و P=6/0(نداشت دو فك وجود

و انحراف معيار تعداد مولر غايب همچنين ميانگين

22/0±5/0و 23/0±54/0سمت راست و چپ به ترتيب

و z=2/0و P=82/0(ي نداشتند دار معنيكه تفاوت بود

Wilcoxon(.

ها همچنين ارتباط بين غيبت مولر سوم با ساير دندان

. آمده است 4مورد بررسي قرار گرفت كه نتايج در جدول

غيبت مولر سوم همراه با اد درصد افر 10در بيش از

7/6در در حالي كهنيز وجود داشت ها غيبت ساير دندان

غيبت ولي نداشتوجود درصد افراد غيبت مولر سوم

.)4جدول ( بوداتفاق افتاده ها ساير دندان

ي با دار معنيسابقه خانوادگي غيبت دنداني ارتباط

ين يفك پا ،)P>001/0(غيبت مولر سوم در فك باال

)001/0


ي غايب مولر سوم به تفكيك جنسها توزيع فراواني تعداد دندان: 2جدول كل مؤنث مذكر

دادتع درصد تعداد درصد تعداد درصد(

0 )7/76( 46 )3/78( 47 )5/77 ( 93

1 )7/6( 4 )0/10( 6 )3/8 ( 10

2 )7/11( 7 )0/5( 3 )3/8 ( 10

3 )0/5( 3 )7/1( 1 )3/3 ( 4

4 )0/0( 0 )0/5( 3 )5/2 ( 3

120 ) 0/100( 60 )0/100( 60 )0/100( كل

81/0P= 23/0 وZ=

ك جنس و فكينتوزيع فراواني مولر غايب به تفكي: 3جدول تعداد )درصد(فكين تعداد )درصد( فك پائين تعداد )درصد( فك باال

n( )4/18 (11 )3/18 (11 )3/23 (14=60(مذكر

n( )7/16 (10 )0/15 (9 )7/21 (13=60(مؤنث

n( )5/17 (21 )7/16 (20 )5/22 (27=120(كل

X2=48/0 و X2 82/0=P=24/0 و X2 62/0=P=05/0 و P=81/0 نتيجه آزمون

در افراد تحت مطالعه ها غايب و ساير دندان سوم توزيع فراواني مولر: 4 جدول ها غيبت در ساير دندان

تعداد )درصد( جمع تعداد )درصد(خير تعداد )درصد(بلي

غيبت در مولر سوم

27) 5/22( 15) 5/12( 12) 0/10( بلي

93) 5/77( 85) 8/70( 8) 7/6( خير

120) 0/100( 100) 3/83( 20) 7/16( كل

P 40/0=Phi>001/0 نتيجه آزمون توافق


44.4

74.258.4

3.66 7.1

0

20

40

60

80

فك باال فك پائين هر دو فك

با سابقه خانوادگي بدون سابقه خانوادگي

توزيع فراواني غيبت مولر سوم بر حسب سابقه خانوادگي غيبت دنداني به تفكيك فك: 1نمودار

43.756.3

82.7

17.3

020406080

100

بلي خير

بلي خير

توزيع فراواني افراد تحت مطالعه بر حسب غيبت مولر سوم و آنومالي: 2نمودار

با غيبت مولر سوم فك باالتوزيع فراواني افراد تحت مطالعه بر حسب كوچكي سايز نسبي : 5جدول فك باالكوچكي سايز نسبي

تعداد )درصد(كل تعداد )درصد(خير تعداد )درصد(بلي غيبت مولر سوم

21) 5/17( 11) 2/12( 10) 3/23( بلي

99) 5/82( 79) 8/87( 20) 7/66( خير

120)0/100( 90)0/100( 30)0/100( كل

008/0= P 9/6=X2

درصد

غيبت مولر سوم

آنومالي


بحث

يي هستند كه دچار ها مولرهاي سوم شايعترين دندان

موقعيت و بررسي فقدان و يا. گردند غيبت مادرزادي مي

چه از نظر مشكالتي كه براي ها املي اين دندانمرحله تك

بيماران ايجاد مي كند و چه از نظر كاربرد آنها در تعيين

.باشد سن كرونولوژيك در پزشكي قانوني بسيار مفيد مي

فراواني غيبت مادرزادي مولرهاي سوم در مطالعه ما

3/8 ،درصد تنها يك دندان عقل 3/8شامل (درصد 2/11

درصد هر 5/2درصد سه دندان و 3/3 ،درصد دو دندان

5/21فراواني نهفتگي كامل اين دندان ،)چهار دندان عقل

طبق . درصد بود 3/33ي عقل نيمه نهفته ها درصد و دندان

5/11شيوع غيبت مادرزادي مولر سوم Sandhuمطالعه

76يي كه در مراحل مختلف رويش هستند ها درصد، دندان

درصد از جمعيت 24يافته درصد و مولرهاي سوم رويش

ن نزديك به آدادند كه نتايج هندي را تشكيل مي-آسيايي

و Rozkovcovaدر حالي كه )14(.نتايج مطالعه ما بود

درصد 5/22 شيوع غيبت مادرزادي مولر سوم را همكاران

)16(.كه با مطالعه ما شباهت دارد اند گزارش كرده

شده ار آژنزي يي كه اكثراً دچها مطالعه ما دندان در

آن دندان لترال انسيزور پس از پرمولر دوم پائين و ،بودند

احتمال آژنزي دنداني در Bredy در مطالعه. بودندفك باال

اين احتمال درصد و 9/5زمان حضور هر چهار مولر سوم

زماني كه غيبت يك و يا هر چهار دندان مولر سوم وجود

ه اين نتايج ك )17(درصد گزارش شده بود 6/27 ،داشت

بيان داشت Silva به عالوه .نزديك به نتايج مطالعه ما بود

گردند پرمولر دوم يي كه دچار آژنزي ميها كه اكثر دندان

و فك باال ي دوم ها و پس از آن پر مولرفك پايين

باشند كه اين نتايج ميفك باال ي لترال انسيزور ها دندان

الً به دليل حجمكمي متفاوت با نتايج ما بود كه احتما

)18(.باشد مي Silva نمونه بيشتر در مطالعه

ي ها حتمال آنومالي در ساير دندانا در مطالعه ما

3/56در افرادي كه داراي آژنزي مولر سوم بودند، ،دائمي

درصد و احتمال آنومالي دنداني در افرادي كه فاقد آژنزي

درصد مشاهده گرديد و اكثر

1 1 ˆ ˛ / 34 ˆ˙ / 1389 · and the mesiodistal width of the maxillary anterior teeth. j esthet...

Documents