00 program nauki technik dentystyczny-322-09

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Autorzy:

mgr Iwonna Kozłowska

mgr Beata Peterson

mgr Małgorzata Tarnowska-Janaszkiewicz

mgr Jan Wojciechowski Recenzenci:

dr hab. n. med. Maria Gołębiewska

dr hab. n. med. Renata Wojtarowicz Opracowanie redakcyjne:

mgr Iwonna Kozłowska Korekta merytoryczna:

mgr Małgorzata Cencelewicz


2

Spis tre ści Wprowadzenie 4 I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie 6 1. Opis pracy w zawodzie 6 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego 8 II. Plan nauczania 15 III. Moduły kształcenia w zawodzie 16 1. Podstawy zawodu 16 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska 19

Analizowanie budowy, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia 23

Rozpoznawanie materiałów stosowanych w technice dentystycznej 26

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia 30

2. Modelarstwo dentystyczne 34 Modelowanie zębów stałych 36 Modelowanie łuków zębowych 39 3. Protezy ruchome 42 Wykonywanie protez całkowitych 44 Wykonywanie protez częściowych 49 Wykonywanie protez szkieletowych 53 4. Protezy stałe 57 Wykonywanie wkładów koronowych i koronowo-

korzeniowych 59 Wykonywanie koron protetycznych 62 Wykonywanie mostów protetycznych 66 5. Protezy nietypowe 70 Wykonywanie protez ruchomych z elementami

precyzyjnymi 72 Wykonywanie obturatorów i protez natychmiastowych 76 6. Ruchome aparaty ortodontyczne 79 Wykonywanie aparatów jednoszczękowych 81 Wykonywanie aparatów dwuszczękowych 85 7. Stałe aparaty ortodontyczne 89 Wykonywanie aparatów stałych 91 Wykonywanie aparatów retencyjnych 95


3

8. Praktyka zawodowa 98 Wykonywanie protez dentystycznych 100 Wykonywanie aparatów ortodontycznych 103


4

Wprowadzenie Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie absolwenta

do skutecznego wykonywania zadań zawodowych w warunkach gospodarki rynkowej. Wymaga to dobrego przygotowania ogólnego, opanowania podstawowej wiedzy i umiejętności oraz prezentowania właściwych postaw zawodowych. Absolwent szkoły powinien charakteryzować się otwartością, komunikatywnością, wyobraźnią oraz zdolnością do ciągłego uczenia się i podnoszenia kwalifikacji, a takŜe umiejętnością oceny swoich moŜliwości. Realizacja programu nauczania o modułowym układzie treści kształcenia ułatwia osiągnięcie tych zamierzeń.

Kształcenie zawodowe z wykorzystaniem podejścia modułowego, poprzez powiązanie celów i materiału nauczania z procesem pracy i zadaniami zawodowymi umoŜliwia: − przygotowanie ucznia do wykonywania typowych zadań zawodowych

na stanowiskach pracy, − integrację treści nauczania z róŜnych dyscyplin wiedzy, − stymulowanie aktywności intelektualnej i merytorycznej ucznia,

pozwalającej na indywidualizację procesu nauczania. Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, Ŝe: − preferowane są aktywizujące metody nauczania, które wyzwalają

aktywność, kreatywność, zdolność do samooceny uczącego się oraz zmieniają rolę nauczyciela w kierunku doradcy, partnera, projektanta, organizatora i ewaluatora procesu dydaktycznego,

− proces nauczania-uczenia się ukierunkowany jest na osiągnięcie wymiernych rezultatów w formie ukształtowanych umiejętności intelektualnych i praktycznych, które umoŜliwiają wykonywanie określonego zakresu pracy w zawodzie,

− wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy i umiejętności, uzyskana we wcześniejszych etapach nauki,

− program nauczania posiada elastyczną strukturę, a znajdujące się w nim moduły i jednostki moŜna aktualizować, modyfikować, uzupełniać i wymieniać w zaleŜności od potrzeb edukacyjnych.

W strukturze programu wyróŜnia się: − załoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, − plan nauczania, − programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych, literaturę.


5

Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. Dydaktyczna mapa programu nauczania, zamieszczona w załoŜeniach programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie, przedstawia schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Mapa ma ułatwić planowanie i organizację procesu dydaktycznego. W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek modułowych, który zawiera następujące elementy: − symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego, − symbol literowy, oznaczający grupę modułów:

O – dla modułu ogólnozawodowego, Z – dla modułów zawodowych,

− cyfra arabska dla kolejnej wyodrębnionej w module jednostki modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu: 322[09].O1 322[09] – symbol cyfrowy zawodu: technik dentystyczny O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy zawodu Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 322[09].Z1.01 322[09] – symbol cyfrowy zawodu: technik dentystyczny Z1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy zawodu 01 – pierwsza jednostka modułowa w module O1: Przestrzeganie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska.


6

I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik dentystyczny moŜe podejmować pracę w: – pracowniach protetycznych, – pracowniach ortodontycznych. Zadania zawodowe – sporządzanie gipsowych modeli diagnostycznych i roboczych szczęki

i Ŝuchwy, na bazie wycisków wykonanych przez lekarza dentystę oraz ich artykulacja,

– realizowanie technologicznych procedur laboratoryjnego wykonywania protez zębowych, aparatów ortodontycznych oraz szyn, obturatorów i epitez stosowanych do rehabilitacji narządu Ŝucia,

– wykonywanie napraw uzupełnień protetycznych i aparatów ortodontycznych,

– wykonywanie pracy zgodnie z projektem klinicznym. Umiej ętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: – korzystać z wiedzy z zakresu anatomii, fizjologii i patologii narządu Ŝucia,

– określać podstawowe cechy morfologiczne i czynnościowe układu stomatognatycznego, w szczególności: typy zgryzu, udział zębów w artykulacji, węzły urazowe, budowę i funkcjonowanie stawu skroniowo-Ŝuchwowego,

– wyjaśniać budowę i funkcje artykulatorów, – modyfikować metody pracy w realizowanych zadaniach zawodowych, – określać typy uzębienia i odmiany zębów stałych i mlecznych, – wskazywać róŜnice w morfologii zębów stałych i zębów mlecznych

oraz w ich wzajemnym układzie, – charakteryzować teorie i metody ustawiania zębów sztucznych

w protezach zębowych całkowitych, – opisywać profilaktyczne, lecznicze i rehabilitacyjne działanie protez, – oceniać wykonywane zadanie na etapie klinicznym i laboratoryjnym, – doskonalić jakość wykonywanych prac, – przewidywać skutki wadliwie wykonanej pracy protetycznej, – rozróŜniać rodzaje i właściwości materiałów podstawowych

i pomocniczych stosowanych w protetyce dentystycznej,


7

– przestrzegać wymagań dotyczących uŜytkowania, przechowywania oraz racjonalnego gospodarowania materiałami stosowanymi w protetyce dentystycznej i ortodoncji,

– charakteryzować i oceniać oddziaływanie materiałów podstawowych na tkanki i ustrój człowieka,

– projektować konstrukcje protetyczne, analizować i oceniać wykonywane projekty,

– uŜytkować urządzenia i aparaturę specjalistyczną, – oceniać wyciski oraz wykonywać z nich gipsowe modele robocze, – wykonywać indywidualne łyŜki wyciskowe z róŜnych materiałów

stosowanych w implantoprotetyce, protetyce dentystycznej i ortodoncji,

– wykonywać wzorniki zwarciowe, – mocować modele robocze w artykulatorach lub zgryzadłach, – formować korony zębowe, protezy, aparaty ortodontyczne i szyny

chirurgiczne, – zamieniać wosk na masę akrylową, – obrabiać mechanicznie i polerować masę akrylową, – obrabiać mechanicznie, chemicznie i termicznie stopy metali uŜywane

w protetyce dentystycznej, – doginać elementy z drutu do protez i aparatów ortodontycznych, – wykonywać ze stopów metali precyzyjne odlewy uzupełnień

protetycznych i elementy do uzupełnień protetycznych, – wykonywać naprawy uzupełnień protetycznych i aparatów

ortodontycznych, – prowadzić dokumentację wykonywanych prac protetycznych wraz

z rozliczeniem zuŜytego materiału i kosztów wykonawstwa, – posługiwać się terminologią stosowaną w dentystyce, – przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, – przestrzegać zasad aseptyki i antyseptyki, w szczególności w sytuacji

zwiększonego ryzyka epidemiologicznego (HIV, WZW, gruźlica), – organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – współpracować z zespołem dentystycznym, – korzystać z róŜnych źródeł informacji i doskonalić swoje umiejętności

zawodowe, – wykorzystywać nowoczesne techniki informacyjne, posługiwać się

oprogramowaniem systemowym i specjalistycznym, – udzielać pierwszej pomocy, – postępować zgodnie z zasadami etyki,


8

– stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych,

– stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej. 2. Zalecenia dotycz ące organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla

zawodu technik dentystyczny moŜe być realizowany w 2,5 – letniej szkole policealnej dla młodzieŜy.

Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację w zawodzie oraz ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy.

Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Treści programowe są zawarte w modułach. Moduły uwzględniające zadania i umiejętności zawodowe są podzielone na jednostki modułowe. KaŜda jednostka modułowa zawiera treści programowe, stanowiące określoną całość, a ich realizacja umoŜliwia opanowanie umiejętności niezbędnych do wykonania określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń określonych w programach jednostek modułowych.

Modułowy program nauczania w zawodzie technik dentystyczny zawiera jeden moduł ogólnozawodowy i sześć modułów zawodowych.

W module ogólnozawodowym 322[09].O1 Podstawy zawodu wyodrębniono cztery jednostki modułowe, zawierające treści kształcenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, budowy, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia, materiałów stosowanych w technice dentystycznej oraz przestrzegania przepisów prawa i ekonomiki w ochronie zdrowia.

Moduł 322[09].Z1 Modelarstwo dentystyczne składa się z dwóch jednostek modułowych i obejmuje treści dotyczące modelowania zębów stałych i łuków zębowych.

Moduł 322[09].Z2 Protezy ruchome składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści dotyczące wykonywania i naprawy ruchomych protez całkowitych, częściowych i szkieletowych.


9

Moduł 322[09].Z3 Protezy stałe składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści z zakresu wykonywania wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych oraz koron i mostów protetycznych.

Moduł 322[09].Z4 Protezy nietypowe składa się z dwóch jednostek modułowych i obejmuje treści dotyczące wykonywania protez ruchomych z elementami precyzyjnymi oraz protez natychmiastowych i obturatorów.

Moduł 322[09].Z5 Ruchome aparaty ortodontyczne składa się z dwóch jednostek modułowych i zawiera treści dotyczące wykonywania jednoszczękowych i dwuszczękowych aparatów ortodontycznych.

Moduł 322[09].Z6 Stałe aparaty ortodontyczne składa się z dwóch jednostek modułowych i zawiera treści dotyczące wykonywania aparatów stałych i retencyjnych.

Moduł 322[09].Z7 Praktyka zawodowa składa się z dwóch jednostek modułowych. Celem realizacji programu modułu jest doskonalenie zdobytych umiejętności zawodowych. W czasie praktyki uczniowie powinni realizować zadania zawodowe na indywidualnych stanowiskach pracy. Praktyka zawodowa moŜe być realizowana w pracowniach protetycznych, ortodontycznych lub w szkołach, które posiadają własne gabinety stomatologiczne.

ZaleŜności między modułami i jednostkami modułowymi przedstawiono w wykazie modułów i jednostek modułowych oraz dydaktycznej mapie programu. Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol modułu

i jednostki modułowej

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna liczba godzin na realizację

322[09].O1 Podstawy zawodu 216

322[09].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska

62

322[09].O1.02 Analizowanie budowy, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia

54

322[09].O1.03 Rozpoznawanie materiałów stosowanych w technice dentystycznej

54

322[09].O1.04 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia 46

322[09].Z1 Modelarstwo dentystyczne 216 322[09].Z1.01 Modelowanie zębów stałych 108 322[09].Z1.02 Modelowanie łuków zębowych 108


10

322[09].Z2 Protezy ruchome 500

322[09].Z2.01 Wykonywanie protez całkowitych 160 322[09].Z2.02 Wykonywanie protez częściowych 140 322[09].Z2.03 Wykonywanie protez szkieletowych 200

322[09].Z3 Protezy stałe 488

322[09].Z3.01 Wykonywanie wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych

90

322[09].Z3.02 Wykonywanie koron protetycznych 180 322[09].Z3.03 Wykonywanie mostów protetycznych 218

322[09].Z4 Protezy nietypowe 224

322[09].Z4.01 Wykonywanie protezy ruchomej z elementami precyzyjnymi

150

322[09].Z4.02 Wykonywanie obturatora i protezy natychmiastowej

74

322[09].Z5 Ruchome aparaty ortodontyczne 348 322[09].Z5.01 Wykonywanie aparatów jednoszczękowych 144 322[09].Z5.02 Wykonywanie aparatów dwuszczękowych 204

322[09].Z6 Stałe aparaty ortodontyczne 198 322[09].Z6.01 Wykonywanie aparatów stałych 123 322[09].Z6.02 Wykonywanie aparatów retencyjnych 75

322[09].Z7 Praktyka zawodowa 140 322[09].Z7.01 Wykonywanie protez dentystycznych 105 322[09].Z7.02 Wykonywanie aparatów ortodontycznych 35

Razem 2330

Na podstawie wykazu modułów i jednostek modułowych oraz schematów układu jednostek modułowych sporządzono dydaktyczną mapę programu.


11

Dydaktyczna mapa programu

322[09].O1

322[09].O1.01

322[09].O1.02 322[09].O1.03

322[09].O1.04

322[09].Z1

322[09].Z1.01

322[09].Z1.02

322[09].Z4

322[09].Z4.01 322[09].Z4.02

322[09].Z5

322[09].Z5.01 322[09].Z5.02

322[09].Z2

322[09].Z2.01 322[09].Z2.02

322[09].Z2.03

322[09].Z3

322[09].Z3.01 322[09].Z3.02

322[09].Z3.03


12

Dydaktyczną mapę modułowego programu nauczania stanowi schemat powiązań między modułami oraz jednostkami modułowymi. Określa on kolejność ich realizacji i ułatwia planowanie procesu dydaktycznego. Zmiana kolejności realizacji programów modułów lub jednostek modułowych powinna być poprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy programu nauczania oraz treści jednostek modułowych, przy zachowaniu korelacji treści kształcenia.

Orientacyjna liczba godzin przeznaczona na realizację poszczególnych modułów, podana w tabeli wykazu modułów i jednostek modułowych, moŜe ulegać zmianie w zaleŜności od stosowanych przez nauczyciela metod nauczania i środków dydaktycznych.

Nauczyciele realizujący program powinni być przygotowani do zintegrowanego nauczania teorii i praktyki. Niezbędne jest przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz opracowywania materiałów edukacyjnych.

Nauczyciel kierujący procesem nabywania umiejętności powinien: − sterować procesem dydaktyczno-wychowawczym, − udzielać pomocy w realizacji zadań, − rozwijać zainteresowania zawodowe uczniów oraz wskazywać

moŜliwości dalszego kształcenia, − kształtować poŜądane postawy uczniów, jak: rzetelność,

odpowiedzialność, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy, dbałość o racjonalne wykorzystywanie materiałów, poszanowanie pracy innych osób, sumienność, dbałość o jakość i estetykę.

Podczas realizacji modułowego programu nauczania, w celu osiągnięcia załoŜonych celów kształcenia, zaleca się stosowanie następujących metod nauczania: pokazu z instruktaŜem, pokazu z objaśnieniem, metody tekstu przewodniego, metody sytuacyjnej, metody projektów, dyskusji problemowej, samokształcenia kierowanego oraz ćwiczeń

322[09].Z6

322[09].Z6.01

322[09].Z6.02

322[09].Z7

322[09].Z7.01 322[09].Z7.02


13

praktycznych. Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi wymaga przygotowania materiałów dydaktycznych, takich jak: instrukcja do metody projektów, tekst przewodni, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe. Wskazane jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych, organizowanie wycieczek na targi stomatologiczne, do nowoczesnych pracowni protetycznych i ortodontycznych oraz nawiązywanie kontaktów z firmami produkującymi materiały i sprzęt protetyczny.

W procesie nauczania-uczenia się naleŜy uwzględnić współczesne technologie oraz zwracać uwagę na samokształcenie w oparciu o róŜne źródła informacji, jak: podręczniki, czasopisma specjalistyczne, materiały informacyjne firm, poradniki. Stosowanie tych metod zapewnia dominację procesu uczenia się nad procesem nauczania, co w naturalny sposób aktywizuje uczniów do pracy i przygotowuje do planowania działań oraz dokonywania samokontroli i samooceny.

Zaleca się, aby zajęcia dydaktyczne odbywały się w grupie do 15 uczniów, w zespołach 3-8 osobowych oraz indywidualnie.

Z procesem dydaktycznym nierozerwalnie związany jest proces sprawdzania i oceniania, który wymaga opracowania kryteriów oceny, opracowania arkuszy obserwacji, arkuszy samooceny dla uczniów oraz arkuszy oceny postępów. Wiedza uczniów moŜe być sprawdzana za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów osiągnięć szkolnych. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać podczas obserwacji pracy uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń oraz na podstawie efektów ich pracy. W tym celu zaleca się zastosowanie sprawdzianów praktycznych. Ocenianie powinno uświadomić uczniowi poziom jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych i zachęcić do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny.

Szkoła realizująca kształcenie w zawodzie technik dentystyczny, według modułowego programu nauczania, powinna posiadać laboratorium protetyczno-ortodontyczne oraz zapewnić dostęp do gabinetu dentystycznego, umoŜliwiającego wykonywanie prac protetycznych i ortodontycznych w warunkach rzeczywistych kontaktów z pacjentami. Laboratorium protetyczno-ortodontyczne powinno składać się z następujących pomieszczeń: – sali ćwiczeń, – gipsowni, – odlewni, – polerowni.

Sala ćwiczeń powinna posiadać indywidualne stanowiska wyposaŜone w stół z wyciągiem miejscowym, oświetleniem miejscowym, palnikiem gazowym i mikrosilnikiem. NaleŜy zgromadzić w niej materiały i narzędzia oraz sprzęt niezbędny do wykonywania prac protetycznych


14

i ortodontycznych. W laboratorium powinny znajdować się pomieszczenia do prac specjalistycznych, w szczególności do wykonywania prac z wykorzystaniem ceramiki i materiałów złoŜonych. Konieczne jest takŜe zorganizowanie przez szkołę pracowni komputerowej ze stanowiskami wyposaŜonymi w specjalistyczne oprogramowanie wraz z dostępem do Internetu.

W trosce o jakość kształcenia szkoła powinna podejmować systematyczne działania polegające na: – współpracy z firmami produkującymi sprzęt i materiały protetyczne

w celu pozyskiwania i unowocześniania wyposaŜenia pracowni dydaktycznej,

– współpracy z pracowniami protetycznymi i ortodontycznymi celem aktualizacji treści kształcenia zawodowego,

– doskonaleniu nauczycieli w zakresie nowych technologii, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego, kształcenia modułowego oraz projektowania pakietów edukacyjnych.


15

II. Plan nauczania Szkoła policealna

Zawód: technik dentystyczny 322[09]

Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie

Dla młodzieŜy Liczba godzin tygodniowo

w 2,5 letnim okresie nauczania

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Semestry I-V

1. Podstawy zawodu 6 2. Modelarstwo dentystyczne 6 3. Protezy ruchome 14 4. Protezy stałe 14 5. Protezy nietypowe 7 6. Ruchome aparaty ortodontyczne 10 7. Stałe aparaty ortodontyczne 5,5

Razem 62,5 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie


16

III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 322[09].O1 Podstawy zawodu 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, – stosować przepisy prawa dotyczące praw i obowiązków pracownika

oraz pracodawcy, – organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – określać wpływ czynników zewnętrznych na organizm ludzki, – określać zasady zapobiegania zakaŜeniom wirusem HBV, HIV,

prątkiem gruźlicy oraz innym chorobom zakaźnym, – dobierać środki ochrony indywidualnej, – stosować zasady aseptyki i antyseptyki, – charakteryzować połoŜenie, budowę oraz funkcje tkanek, narządów

i układów organizmu człowieka, – charakteryzować budowę, funkcję i topografię narządu Ŝucia, – określać stany anatomiczno-czynnościowe narządu Ŝucia, – charakteryzować stany patologiczne narządu Ŝucia, – charakteryzować stany utraty przytomności, – udzielać pierwszej pomocy w stanach nagłego zagroŜenia

zdrowotnego, – rozróŜniać materiały stosowane w technice dentystycznej, – określać właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych

w protetyce i ortodoncji, – wyjaśniać specyfikę rynku usług medycznych, – wyjaśniać zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń zdrowotnych

w Polsce, – określać czynniki wpływające na popyt i podaŜ usług medycznych, – interpretować przepisy prawa dotyczące funkcjonowania zakładów

opieki zdrowotnej, – stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej, – sporządzać dokumenty związane z poszukiwaniem pracy

i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej.


17

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki modułowej Nazwa jednostki modułowej


322[09].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska

62

322[09].O1.02 Analizowanie budowy, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia 54

322[09].O1.03 Rozpoznawanie materiałów stosowanych w technice dentystycznej

54

322[09].O1.04 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia

46

Razem 216 3. Schemat jednostek modułowych

322[09].O1 Podstawy zawodu

322[09].O1.01 Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony

środowiska

322[09].O1.04 Stosowanie przepisów prawa

i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia

322[09].O1.02 Analizowanie budowy, fizjologii

i patofizjologii narządu Ŝucia

322[09].O1.03 Rozpoznawanie materiałów stosowanych

w technice dentystycznej


18

4. Literatura Aleksandrowicz R.: Mały atlas anatomiczny. PZWL, Warszawa 2002 Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpoŜarowej oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa poŜarowego dla obiektów szkół. MEN, Warszawa 1997 Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka. PZWL, Warszawa 2001 Boratyński J., Dudek B., Makis G.: Obsługa klienta. Prawo pracy. Higiena pracy. WSiP, Warszawa 2003 Buchfelder M. Buchfelder A.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 2003 Chwierut S., Kulis M., Wójcik D.: Elementy zarządzania finansowego w ochronie zdrowia. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne, „Vesalires” Kraków 2000 Getzen T.: Ekonomika zdrowia. PWN, Warszawa 2000 Gołąb B., K., Traczyk W.: Anatomia i fizjologia człowieka. PZWL, Warszawa 1986 Grosfeldowa O.: Fizjologia narządu Ŝucia. PZWL, Warszawa 1981 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. PZWL, Warszawa 2002 Jurczyk W., Łakomy A.: Pierwsza pomoc w stanach zagroŜenia Ŝycia, Kraków 2004 Karaczan Z.: Ochrona środowiska. Aries, Warszawa 1999 Kozak D., Chmiel B., Nieko J.: Ochrona środowiska. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001 Łasiński W.: Anatomia głowy dla stomatologów. PZWL, Warszawa 1991 Marcinkowski Jerzy T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych. PZWL, Warszawa 2003 Mierzejewska-Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Centrum Doradztwa i Informacji „Difin”, Warszawa 2003 Sobiecki R. (red.): Podstawy przedsiębiorczości w pytaniach i odpowiedziach. Centrum Doradztwa i Informacji „Difin”, Warszawa 2003 Tachakra S.: Poradnik pierwszej pomocy w nagłych wypadkach. Warszawski Dom Wydawniczy, Warszawa 1996 Walewska-Zielecka B.: Pierwsza pomoc w stanach nagłych. Prószyński i S-ka, Warszawa 2005 Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.


19

Jednostka modułowa 322[09].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpiecze ństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo Ŝarowej oraz ochrony środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − posłuŜyć się przepisami prawa dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, − zastosować przepisy prawa dotyczące pracownika i pracodawcy

w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, − rozpoznać źródła i czynniki niebezpieczne w środowisku pracy, – rozpoznać zagroŜenia związane z wykonywaną pracą, – zapobiec zagroŜeniom Ŝycia i zdrowia podczas wykonywania prac

protetycznych i ortodontycznych, – zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas uŜytkowania

urządzeń technicznych, – zastosować środki ochrony indywidualnej, − dobrać metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym, − zastosować podstawowe zasady higieny i fizjologii pracy oraz

wymagania ergonomii, − określić zasady normowania czasu pracy i wypoczynku, − zaplanować działania związane z podnoszeniem efektywności oraz

poprawą warunków pracy, − zinterpretować przepisy, zasady i procedury dotyczące

bezpieczeństwa w drodze do pracy i z pracy, − określić przyczyny wypadków w pracy, w drodze do pracy i z pracy, – zastosować zasady aseptyki i antyseptyki podczas wykonywania

prac, w szczególności w sytuacji zwiększonego ryzyka epidemiologicznego (HIV, HBV, prątki gruźlicy),

– zapobiec zagroŜeniom poŜarowym, − zareagować w przypadku zagroŜenia poŜarowego zgodnie

z instrukcją przeciwpoŜarową, – zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie

z zasadami ochrony przeciwpoŜarowej, – zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym w wypadkach przy pracy, – zastosować zasady ochrony środowiska podczas wykonywania zadań

zawodowych.


20

2. Materiał nauczania Prawna ochrona pracy. Higiena pracy. Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpoŜarowego związane z wykonywaniem prac protetycznych i ortodontycznych. Czynniki i substancje szkodliwe, uciąŜliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. ZagroŜenia Ŝycia i zdrowia pracowników. Bezpieczeństwo pracy podczas obsługiwania urządzeń mechanicznych. Środki ochrony indywidualnej. ZagroŜenia występujące w drodze do pracy i z pracy. Zasady zapobiegania zakaŜeniom. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy. 3. Ćwiczenia • Alarmowanie straŜy poŜarnej o poŜarze – symulacja. • Stosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia

zarzewia poŜaru. • Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej

pracy. • Udzielanie pierwszej pomocy osobie, która doznała urazu ciała

(skaleczenie, oparzenie) podczas wykonywania prac protetycznych i ortodontycznych.

• Udzielanie pierwszej pomocy osobie poraŜonej prądem elektrycznym. • Wykonywanie sztucznego oddychania na fantomie, zgodnie

z obowiązującymi zasadami. • Wykonanie masaŜu zewnętrznego serca na fantomie, zgodnie

z obowiązującymi zasadami. 4. Środki dydaktyczne Kodeks pracy. Teksty przewodnie, instrukcje do ćwiczeń. Regulaminy dotyczące higieny i bezpieczeństwa pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiające zagroŜenia na poszczególnych stanowiskach pracy. Środki do nauki udzielania pierwszej pomocy. Podręczny sprzęt gaśniczy.


21

Środki ochrony indywidualnej. Instrukcje dotyczące obsługi urządzeń mechanicznych. Filmy dydaktyczne dotyczące: postępowania w razie wypadków przy pracy, udzielania pierwszej pomocy, postępowania w przypadku powstania poŜaru. Plan ewakuacyjny szkoły. Apteczka pierwszej pomocy. Fantom do nauki resuscytacji. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki.

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. Zaleca się, aby program był realizowany przez nauczyciela specjalistę do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

W procesie nauczania-uczenia się naleŜy zwracać uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej oraz nieprawidłowości, które mogą wystąpić w procesie pracy.

Zajęcia proponuje się prowadzić z zastosowaniem następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metody sytuacyjnej, metody przypadków, inscenizacji, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. WaŜne jest, aby kaŜdy uczeń wykonał na fantomie ćwiczenia dotyczące udzielania pierwszej pomocy. Wskazane jest, aby uczniowie korzystali ze źródeł informacji, jak: instrukcje, poradniki, normy. Podczas wykonywania ćwiczeń, uczniowie powinni kształtować umiejętności: – rozpoznawania źródeł i czynników niebezpiecznych w środowisku

pracy, – rozpoznawania zagroŜeń dla Ŝycia i zdrowia, – dobierania środków ochrony indywidualnej, – udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, – przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. Zajęcia powinny być prowadzone w odpowiednio wyposaŜonej pracowni dydaktycznej, wyposaŜonej w odpowiednie środki dydaktyczne, w grupach do 15 osób, indywidualnie lub w zespołach 2-3 osobowych.


22

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągni ęć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno odbywać się

systematycznie, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku realizacji programu jednostki modułowej.

Wiedza uczniów moŜe być sprawdzana za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów osiągnięć szkolnych. Podczas sprawdzania i oceny naleŜy zwracać uwagę na umiejętności: posługiwania się przepisami prawa i łączenia wiedzy z działaniami praktycznymi oraz postawę i zaangaŜowanie uczniów podczas zajęć. Sprawdzanie umiejętności praktycznych moŜe odbywać się podczas obserwacji czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń.

Poprawność ćwiczeń naleŜy oceniać zarówno w trakcie, jak i po wykonaniu określonych czynności, a takŜe na bieŜąco analizować z uczniami popełnione błędy oraz zachęcać do poszukiwania prawidłowych rozwiązań. Wyniki pracy ucznia moŜna sprawdzać z zastosowaniem arkusza oceny postępów.

W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.


23

Jednostka modułowa 322[09].O1.02 Analizowanie budowy, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − rozróŜnić tkanki, narządy i układy organizmu człowieka oraz dokonać

ich ogólnej charakterystyki, − scharakteryzować budowę układu stomatognatycznego, − scharakteryzować budowę układu kostno-stawowego narządu Ŝucia, − scharakteryzować mięśnie układu stomatognatycznego, − scharakteryzować budowę i wyjaśnić rolę układu naczyniowego

narządu Ŝucia, − scharakteryzować budowę anatomiczną ośrodkowego i obwodowego

układu nerwowego, − scharakteryzować topografię, fizjologię nerwów czaszkowych, − dokonać klasyfikacji narządów zmysłów i wyjaśnić ich rolę

dla organizmu, − określić rolę układu dokrewnego, − wyjaśnić rolę hormonów dla organizmu człowieka, − scharakteryzować budowę jamy ustnej i wyjaśnić jej rolę w fizjologii

narządu Ŝucia, − scharakteryzować narząd smaku i określić funkcje śliny, − scharakteryzować budowę narządu zębowego, − dokonać podziału morfologiczno-czynnościowego zębów, − określić cechy i róŜnice zębów mlecznych oraz stałych, − scharakteryzować budowę histologiczną zębów, − scharakteryzować dwupokoleniowość zębów, − rozróŜnić systemy znakowania zębów, − scharakteryzować budowę morfologiczną i topografię przyzębia, − rozróŜnić podstawowe procesy patofizjologiczne organizmu człowieka

i określić ich wpływ na powstawanie chorób, − scharakteryzować zmiany morfologiczno-czynnościowe organizmu

człowieka, zachodzące w procesie starzenia, − scharakteryzować stany patologiczne narządu Ŝucia, − rozróŜnić choroby twardych tkanek zęba, − scharakteryzować objawy i sposoby zapobiegania chorobom

przyzębia, − określić sposoby zapobiegania wadom ortodontycznym, − określić przyczyny i scharakteryzować objawy urazów narządu Ŝucia.


24

2. Materiał nauczania Podstawowe pojęcia anatomiczne. Komórki, tkanki, układy organizmu człowieka – podział i funkcje. Budowa układu kostno-stawowego narządu Ŝucia. Mięśnie głowy – rodzaje, budowa. Rola jamy ustnej w fizjologii narządu Ŝucia. Budowa i fizjologia narządu zębowego. Metody znakowania zębów. Podstawowe czynności narządu Ŝucia. Podstawowe procesy patofizjologiczne organizmu człowieka. Stany patofizjologiczne narządu Ŝucia i choroby twardych tkanek zęba. Etiologia i profilaktyka próchnicy zębów oraz chorób przyzębia. Wady ortodontyczne. 3. Ćwiczenia • Analizowanie funkcji poszczególnych tkanek, narządów i układów

organizmu człowieka. • Analizowanie budowy jamy ustnej oraz identyfikowanie zmian

patologicznych. • Znakowanie zębów stałych i mlecznych z zastosowaniem róŜnych

metod. 4. Środki dydaktyczne Atlasy i tablice anatomiczne. Modele narządów. Modele uzębienia. Filmy dydaktyczne dotyczące budowy i fizjologii narządu Ŝucia. Środki multimedialne, foliogramy, plansze dydaktyczne dotyczące budowy, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia. Klasyfikacja ubytków według Blacka. Poradniki, broszury, informatory dotyczące chorób twardych tkanek zęba. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawowe treści z zakresu budowy i funkcjonowania organizmu człowieka oraz budowy, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, pokazu z objaśnieniem, pogadanki, dyskusji dydaktycznej oraz ćwiczeń praktycznych. Wskazane są formy pracy zespołowej, grupowej oraz indywidualnej.


25

Realizację programu jednostki naleŜy rozpocząć od ogólnych zagadnień z zakresu anatomii i fizjologii człowieka stanowiących podstawę do nauczania treści dotyczących budowy oraz patofizjologii narządu Ŝucia. Szczególnie waŜne jest kształtowanie umiejętności: – określania funkcji układu stomatognatycznego, – określania stanu narządu Ŝucia w poszczególnych okresach rozwoju

człowieka, – wyjaśniania roli śliny i narządu zębowego, – rozróŜniania stanów patologicznych narządu Ŝucia i chorób twardych

tkanek zęba. Zajęcia powinny się odbywać w odpowiednio wyposaŜonej pracowni

dydaktycznej i gabinecie dentystycznym, w grupie do 15 osób. Ćwiczenia mogą być wykonywane indywidualnie lub w zespołach 2-3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągni ęć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Wiedza uczniów moŜe być sprawdzana za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów dydaktycznych. Sprawdzanie umiejętności praktycznych moŜe odbywać się podczas obserwacji czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń. Oceniając osiągnięcia uczniów naleŜy zwracać uwagę na: − określanie róŜnic w budowie narządu Ŝucia o uzębieniu mlecznym

i stałym, − wyjaśnianie funkcji narządu zębowego, − aktywność na zajęciach. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnej oceny jest poprawne zaliczenie sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów osiągnięć szkolnych. W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy uwzględnić wyniki metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.


26

Jednostka modułowa 322[09].O1.03 Rozpoznawanie materiałów stosowanych w technice dentystycznej 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – rozróŜnić podstawowe i pomocnicze materiały stosowane w technice

dentystycznej, – scharakteryzować właściwości i określić zastosowanie gipsu, – określić zastosowanie materiałów izolacyjnych w technice

dentystycznej, – określić zasady izolowania, – scharakteryzować woski dentystyczne i określić ich skład chemiczny, – dokonać podziału mas wyciskowych i określić ich zastosowanie, – scharakteryzować materiały ogniotrwałe i masy osłaniające, – określić rodzaje oraz zastosowanie materiałów ściernych

i polerniczych, – scharakteryzować tworzywa akrylanowe i określić ich skład

chemiczny, – określić właściwości i zastosowanie mas akrylanowych, – scharakteryzować proces polimeryzacji, – określić zastosowanie lakierów kryjących, – określić rodzaje cementów dentystycznych oraz ich skład, – określić skład i właściwości porcelany dentystycznej, – scharakteryzować właściwości fizyczne i mechaniczne metali

stosowanych w technice dentystycznej, – rozróŜnić stopy metali stosowane w technice dentystycznej, – określić strukturę metali i ich stopów, – określić wpływ metali stosowanych w stopach dentystycznych

na właściwości stopów, – scharakteryzować zjawisko korozji metali i rodzaje korozji, – scharakteryzować zjawisko korozji elektromechanicznej zachodzącej

w jamie ustnej pacjenta, – określić zasady przechowywania materiałów stosowanych w technice

dentystycznej, − zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, − skorzystać z róŜnych źródeł informacji.


27

2. Materiał nauczania Gips naturalny i syntetyczny – zastosowanie. Materiały izolacyjne: woda, wodny roztwór mydła, szkło wodne. Materiały izolacyjne błonotwórcze. Materiały izolacyjne do gipsu i metali. Zasady izolowania. Rodzaje i składniki wosków stosowanych w technice dentystycznej. Masy wyciskowe: sztywne, elastyczne, do biologicznej odnowy tkanek podłoŜa. Masy ogniotrwałe: piasek, glina, grafit. Masy osłaniające do metali i stopów nisko- i średniotopliwych. Masy osłaniające do metali i stopów wysokotopliwych. Materiały ścierne. Materiały polernicze: kreda i pasty polernicze do tworzyw i metali. Tworzywa akrylanowe. Polimeryzacja. Masy akrylanowe. Lakiery kryjące i cementy dentystyczne: rodzaje, skład, zastosowanie. Porcelana dentystyczna: właściwości, zastosowanie. Metale i stopy dentystyczne: struktura, właściwości. Korozja metali. Zjawisko korozji elektromechanicznej. Zasady przechowywania materiałów stosowanych w technice dentystycznej. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • RozróŜnianie materiałów stosowanych w technice dentystycznej. • Analizowanie właściwości materiałów stosowanych w technice

dentystycznej. • Ustalanie warunków przechowywania materiałów dentystycznych. • Analizowanie sposobu izolowania gipsu róŜnymi materiałami

izolacyjnymi. 4. Środki dydaktyczne Próbki materiałów stosownych w technice dentystycznej. Modele prac dentystycznych wykonanych z róŜnych materiałów. Narzędzia i urządzenia stosowane w technice dentystycznej. Polskie Normy. Katalogi i materiały reklamowe firm produkujących materiały dentystyczne.


28

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiejętności rozpoznawania, określania właściwości i klasyfikowania materiałów stosowanych w technice dentystycznej. W trakcie zajęć naleŜy odwoływać się do wiedzy uczniów z zakresu chemii.

W procesie nauczania-uczenia się proponuje się stosować następujące metody nauczania: dyskusję dydaktyczną, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

W procesie dydaktycznym szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – budowę chemiczną poszczególnych materiałów dentystycznych oraz

ich właściwości, – określanie zaleŜności pomiędzy strukturą a właściwościami

materiałów stosowanych w technice dentystycznej, – rozróŜnianie materiałów izolacyjnych, ogniotrwałych i osłaniających, – rozróŜnianie tworzyw stosowanych w technice dentystycznej, – wyjaśnianie mechanizmu zestalania się cementów dentystycznych, – rozróŜnianie składników porcelany dentystycznej, – określanie właściwości alergogennych i toksycznych mas akrylowych, – zastosowanie lakierów w technice dentystycznej, – określanie właściwości metali i ich stopów, – określanie warunków zaistnienia korozji elektromechanicznej w jamie

ustnej pacjenta. Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest organizowanie wycieczek do zakładów produkujących materiały stosowane w technice dentystycznej oraz do pracowni techniki dentystycznej celem poznania materiałów stosowanych w technice dentystycznej, kształtowania umiejętności ich doboru, niezbędnych podczas realizacji programów jednostek związanych z modelowaniem i wykonywaniem protez i aparatów ortodontycznych. Wskazane jest takŜe korzystanie z Internetu do pozyskiwania informacji dotyczących nowych materiałów stosowanych w technice dentystycznej.

Zajęcia powinny być prowadzone w laboratorium protetyczno-ortodontycznym wyposaŜonym w nowoczesną aparaturę i zestawy próbek materiałów dentystycznych oraz inne środki dydaktyczne. Ćwiczenia naleŜy prowadzić w grupach do 15 osób z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. KaŜdy uczeń powinien mieć moŜliwość bezpośredniej identyfikacji materiałów stosowanych w technice dentystycznej.


29

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągni ęć edukacyjnych ucznia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy dokonywać

systematycznie, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć.

Sprawdzanie wiadomości uczniów moŜna przeprowadzać w formie ustnej za pomocą pytań problemowych. Umiejętności praktyczne moŜna oceniać podczas obserwacji czynności uczniów wykonywanych podczas ćwiczeń.

Podczas oceniania osiągnięć uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: − rozróŜnianie materiałów stosowanych w technice dentystycznej, − określanie warunków przechowywania poszczególnych materiałów, − przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, − korzystanie z róŜnych źródeł informacji. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej, naleŜy uwzględnić wyniki metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.


30

Jednostka modułowa 322[09].O1.04 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – posłuŜyć się podstawową terminologią z zakresu ekonomiki

i zarządzania, – wyjaśnić funkcjonowanie mechanizmu rynkowego we współczesnej

gospodarce, – zinterpretować przepisy prawa medycznego, – określić źródła i wyjaśnić sposoby finansowania świadczeń

zdrowotnych, – wyjaśnić istotę i zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń

zdrowotnych w Polsce, – scharakteryzować specyfikę rynku usług medycznych, – określić czynniki wpływające na popyt i podaŜ usług medycznych, – określić podmioty uprawnione do realizacji świadczeń zdrowotnych, – wyjaśnić zasady reglamentowania dostępu do niektórych usług

medycznych, – określić rodzaje kontraktów na usługi medyczne, – określić procedurę kontraktowania usług medycznych, – scharakteryzować działalność organizacji oraz instytucji zajmujących

się ochroną praw pacjenta, – zaspokoić uzasadnione roszczenia pacjenta dotyczące świadczonych

usług medycznych, – uzasadnić znaczenie profesjonalizmu i zaufania do personelu

medycznego udzielającego świadczeń zdrowotnych, – zastosować przepisy prawa pracy dotyczące praw i obowiązków

pracownika oraz pracodawcy, – zastosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań

zawodowych, – sporządzić dokumenty związane z poszukiwaniem pracy

i zatrudnieniem, − zastosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej, − sporządzić dokumenty związane z prowadzeniem działalności

gospodarczej, − zinterpretować podstawowe przepisy prawa dotyczące

odpowiedzialności cywilnej i karnej, − posłuŜyć się specjalistycznymi programami komputerowymi, – skorzystać z róŜnych źródeł informacji.


31

2. Materiał nauczania Podstawowe pojęcia z zakresu ekonomiki i zarządzania. Zasady funkcjonowania mechanizmu rynkowego we współczesnej gospodarce. Przepisy prawa medycznego. Zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce i finansowania świadczeń zdrowotnych. Zasady reglamentowania dostępu do usług medycznych. Zasady kontraktowania usług medycznych. Popyt i podaŜ na rynku usług medycznych. Jakość w ochronie zdrowia. Organy ochrony praw pacjenta. Prawa i obowiązki pracownika. Prawa i obowiązki pracodawcy. Rodzaje umów o pracę. Rodzaje umów cywilnoprawnych. Przepisy prawa dotyczące odpowiedzialności cywilnej i karnej. Przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej. 3. Ćwiczenia • Sporządzanie wykazu praw i obowiązków higienistki stomatologicznej

zatrudnionej w gabinecie dentystycznym. • Analizowanie praw i obowiązków pracodawcy (właściciela zakładu) świadczącego usługi dentystyczne.

• Opracowywanie oferty usług medycznych, niezbędnej do przygotowania kontraktu.

• Analizowanie przepisów prawa dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej.

• Opracowywanie projektu biznesplanu dotyczącego własnej działalności gospodarczej.

• Sporządzanie umowy dotyczącej świadczenia usług medycznych. • Analizowanie umów cywilno-prawnych. • Wypełnianie formularzy pism urzędowych.

4. Środki dydaktyczne Kodeks cywilny. Kodeks pracy. Przepisy prawa dotyczące: powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, zakładów opieki zdrowotnej, ochrony danych osobowych. Wzory pism urzędowych. Wzory umów cywilno-prawnych. Wzory dokumentów i umów dotyczących kontraktu na usługi medyczne.


32

Prezentacje multimedialne z zakresu ekonomiki. Specjalistyczne programy komputerowe. Systemy informacji prawnej. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Program jednostki modułowej obejmuje treści z zakresu funkcjonowania gospodarki rynkowej, prawa pracy, formalno-prawnej obsługi i organizacji usług medycznych oraz zagadnień cywilnoprawnych, dotyczących pracy zawodowej technika dentystycznego. Zaleca się, aby zajęcia prowadził nauczyciel posiadający przygotowanie w zakresie prawa i ekonomiki.

Program jednostki modułowej proponuje się realizować w formie wykładów informacyjnych, dyskusji dydaktycznej i ćwiczeń praktycznych. Realizację programu jednostki moŜna wzbogacić zaproszeniem na zajęcia specjalistów z zakresu prawa, ekonomiki i zarządzania, którzy przedstawią praktyczne aspekty zagadnień formalnoprawnych związanych z zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej w słuŜbie zdrowia.

W procesie kształcenia bardzo waŜne jest kształtowanie umiejętności: – sporządzania dokumentacji niezbędnej do podjęcia pracy, – określania praw i obowiązków dotyczących pracownika, pracodawcy,

bezrobotnego, – posługiwania się przepisami prawa.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej naleŜy zapewnić uczniom dostęp do literatury zawodowej i aktów prawnych oraz zachęcić do aktualizowania zdobytej wiedzy.

Zajęcia naleŜy prowadzić w pracowni komputerowej oraz bibliotece szkolnej w grupach do 15 uczniów. Ćwiczenia mogą być wykonywane indywidualnie lub w zespołach 2-3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągni ęć

edukacyjnych ucznia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy dokonywać

systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Wiadomości i umiejętności uczniów moŜna oceniać za pomocą

sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów dydaktycznych oraz obserwacji pracy uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń. Systematyczne ocenianie umoŜliwi nauczycielowi planowanie procesu nauczania-uczenia się, a dla ucznia będzie informacją o poziomie jego osiągnięć.

W procesie sprawdzania i oceniania naleŜy zwracać uwagę na: – posługiwanie się terminologią z zakresu prawa medycznego

i ekonomiki,


33

– analizowanie aktów prawnych dotyczących ochrony zdrowia i ubezpieczeń społecznych,

– określanie zakresu usług medycznych oferowanych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego,

– określanie zakresu obowiązków i zadań zawodowych technika dentystycznego.

Oceniając osiągnięcia edukacyjne uczniów naleŜy równieŜ wziąć pod uwagę: stopień opanowania treści kształcenia, umiejętność logicznego myślenia oraz aktywność na zajęciach.

W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych uczniów, naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania.


34

Moduł 322[09].Z1

Modelarstwo dentystyczne

1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − rozróŜniać grupy zębów oraz charakteryzować ich cechy, − rozróŜniać części anatomiczne zębów, powierzchnie i krawędzie, − posługiwać się systemem oznaczania zębów, − określać techniki rysunkowe, − organizować stanowisko do wykonywania rysunków i prac

modelarskich, − wykonywać rysunki zębów w rzutach, − wykonywać rysunki łuków zębowych, − modelować korony zębów stałych i planować przestrzeń

do modelowania zębów, − modelować zęby w układzie łuku zębowego, − modelować korony zębów prawidłowo kontaktujące z zębami

przeciwstawnymi, − przygotowywać prezentacje i ekspozycje prac modelarskich oraz

projekty konstrukcji wyrobów protetycznych i ortodontycznych, − oceniać jakość wykonanej pracy. 2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej Nazwa jednostki modułowej


322[09].Z1.02 Modelowanie zębów stałych 108 322[09].Z1.03 Modelowanie łuków zębowych 108

Razem 216

3. Schemat układu jednostek modułowych

322[09].Z1 Modelarstwo dentystyczne

322[09].Z1.02 Modelowanie łuków zębowych

322[09].Z1.01 Modelowanie zębów stałych


35

4. Literatura Jańczuk Z. (red.): Propedeutyka stomatologii. PZWL, Warszawa 1994 Hohmann A., Hielscher W.: Wprowadzenie do anatomii i funkcja narządu Ŝucia. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1997 Krocin A.: Modelarstwo i rysunek w praktyce stomatologicznej. PZWL, Warszawa 1980 Krocin A.: Modelarstwo i rysunek w protetyce stomatologicznej. PZWL, Warszawa 1998 Kulas V., J.: Modelowanie koron zębów. PZWL, Warszawa 1983 Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.


36

Jednostka modułowa 322[09].Z1.02 Modelowanie z ębów stałych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − scharakteryzować budowę i funkcje grup zębów, − określić części anatomiczne zębów oraz ich powierzchnie i krawędzie, − scharakteryzować tkanki budulcowe zęba oraz ich układ w zębie, − rozpoznać rodzaje zębów stałych, − określić cechy zębów metodą Mühlreitera, − rozpoznać naturalne zęby na podstawie opisu anatomicznego, − określić cechy łuków zębowych, − scharakteryzować podstawowe techniki rysunkowe, − wykonać rysunki zębów w rzutach oraz w określonej skali, − wykonać rysunki zębów w układzie łuku zębowego, − wyjaśnić rolę punktów stycznych, − scharakteryzować anatomię i fizjologię trójkątów międzyzębowych, − określić wpływ typu konstytucjonalnego człowieka na kształt zębów, − zaplanować realizację prac związanych z wykonywaniem modeli

zębów stałych, − określić zasady modelowania zębów, − zorganizować stanowisko pracy do wykonywania prac modelarskich,

zgodnie z wymaganiami ergonomii, − dobrać metodę i materiał do modelowania zębów, − zaplanować przestrzeń do wymodelowania zębów, − posłuŜyć się sprzętem do modelowania zębów, − dobrać kształt i wykonać modele zębów dla osób o róŜnej budowie

ciała, − wykonać modelowanie zębów stałych, − zachować proporcje wielkości poszczególnych zębów, − ocenić jakość wykonanej pracy, − określić koszty wykonania modeli zębów stałych, − udokumentować wykonaną pracę, − sporządzić ewidencję zuŜytych materiałów, − zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska.


37

2. Materiał nauczania Morfologia zębów mlecznych. Morfologia zębów stałych. Typy zębów stałych, odmiany budowy. Wzajemny układ zębów stojących w łuku. Wpływ typu konstytucjonalnego człowieka na kształt zębów. Podstawowe techniki rysunkowe. Zasady sporządzania rysunków. Etapy modelowania zębów stałych. Organizacja stanowiska pracy. Zasady modelowania zębów. Materiały i sprzęt do modelowania zębów. Planowanie kształtu zębów i przestrzeni do ich wymodelowania. Ocena jakości pracy. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Rysowanie i modelowanie zębów stałych. • Analizowanie modeli obrazujących wzajemne układy łuków zębowych

i poszczególnych zębów względem siebie. • Modelowanie zębów we właściwym układzie wzajemnym. • Wykonywanie modeli zębów dla osób o róŜnych typach

konstytucjonalnych. • Modelowanie zębów woskowych w gipsowych fantomach. • Modelowanie połowy łuku zębowego wraz z dziąsłami z bloku wosku. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przeźrocza, foliogramy przedstawiające: strukturę zęba i etapy modelowania zębów stałych. Modele zębów. Fantomy gipsowe do modelowania zębów wyciętych z fantomu w wosku, metodą nawarstwiania kropel wosku. Zestawy zębów o róŜnych kształtach (do protez). Modele: zębów abrazyjnych, prostego typu artykulatora. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki Program jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące budowy i funkcji zębów, ich wzajemnego układu w łuku zębowym, a takŜe doboru materiałów i sprzętu do modelowania dentystycznego, organizacji stanowiska pracy, modelowania zębów oraz prowadzenia dokumentacji. Podczas zajęć naleŜy odwoływać się do wiedzy uczniów z zakresu


38

anatomii, fizjologii i patofizjologii. Realizując program nauczania naleŜy zwracać uwagę na rozpoznawanie zębów naturalnych i cech Mühlreitera oraz kształtować umiejętności odbudowywania punktów stycznych i doboru odpowiedniego kształtu zębów pacjentom o róŜnej budowie ciała. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń naleŜy zapoznać uczniów z zasadami organizacji stanowiska oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi podczas wykonywania rysunków oraz modelowania zębów. Podczas sporządzania rysunków naleŜy zwrócić uwagę na szczegółowe odwzorowanie elementów anatomicznych narządu Ŝucia, natomiast podczas modelowania na dobranie odpowiednich technik, sprzętu oraz zachowanie właściwych propocji podczas modelowania.

Program jednostki modułowej powinien być realizowany w zespołach do 15 uczniów, w pracowniach modelarskich. Ćwiczenia mogą być wykonywane w grupach 3-8 osobowych. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno odbywać się systematycznie, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku realizacji programu jednostki modułowej. Pozwala to na uzyskanie informacji o postępach ucznia oraz rozpoznanie trudności związanych z realizacją zadań. Podczas sprawdzania i oceny proponuje się zastosować testy dydaktyczne z zadaniami zamkniętymi i otwartymi, sprawdziany ustne i pisemne. Sprawdzanie umiejętności praktycznych moŜe odbywać się takŜe w trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – dobór kształtu zębów dla osób o róŜnej budowie ciała, – modelowanie wszystkich zębów, – modelowanie zębów w układzie łuku zębowego.

Podczas kontroli i oceny przeprowadzonej w formie ustnej naleŜy sprawdzać umiejętności uczniów w zakresie operowania zdobytą wiedzą, zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, posługiwanie się terminologią specjalistyczną, poprawność wnioskowania. W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.


39

Jednostka modułowa 322[09].Z1.03 Modelowanie łuków z ębowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – określić zasady modelowania łuków zębowych, – zaplanować realizację prac związanych z wykonywaniem modeli

łuków zębowych, – przygotować stanowisko do wykonania prac modelarskich zgodnie

z wymaganiami ergonomii, – dobrać metodę i materiał do modelowania łuków zębowych, – posłuŜyć się sprzętem do modelowania łuków zębowych, – wykonać modelowanie zębów stojących obok siebie w łuku, – odtworzyć punkty styczne, – ukształtować trójkąty międzyzębowe, – ukształtować powierzchnie zgryzowe do kontaktu z zębami

przeciwstawnymi metodą tap-tap, – zaplanować przestrzeń dla wymodelowania zębów, – zastosować róŜne metody modelowania zębów i łuków zębowych, – wykonać modelowanie zębów tworzących część łuku zębowego wraz

z dziąsłami w bloku wosku, – wykonać modelowanie powierzchni Ŝujących zębów w łuku metodą

nawarstwiania kropel wosku, – zlokalizować układ punktów kontaktu zębów przeciwstawnych

i je odtworzyć, – określić kierunki przesuwania się zębów w trakcie ruchów bocznych

i doprzednich, – odtworzyć grzbiety guzków zębowych i ich stoŜki, – wykonać modelowanie powierzchni Ŝujących zębów

z uwzględnieniem moŜliwości odtwarzania ruchów artykulacyjnych metodą nawarstwiania kropel wosku,

– dostosować budowę modelowanych zębów do odtwarzanych ruchów Ŝucia,

– rozpoznać zmiany biomorfologiczne zębów, – wymodelować zęby z uwzględnieniem ich zmian biomorfologicznych, – dokonać oceny jakości wykonanych modeli, – określić koszty wykonania modeli łuków zębowych, – udokumentować wykonaną pracę, – sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



40

2. Materiał nauczania Zasady i etapy wykonywania modeli łuków zębowych. Organizacja stanowiska pracy do wykonywania prac modelarskich. Zasady modelowania łuków zębowych. Metody modelowania zębów i łuków zębowych. Materiał i sprzęt do modelowania łuków zębowych, Modelowanie zębów stojących w łuku w prawidłowym układzie z zębami przeciwstawnymi. Modelowanie powierzchni Ŝujących metodą nawarstwiania kropel wosku. Modelowanie powierzchni Ŝujących w artykulatorach. Modelowanie zębów abrazyjnych. Ocena jakości. Dokumentacja wykonanych modeli. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie modeli powierzchni Ŝujących metodą kropelkową

z zastosowaniem wosku o róŜnym kolorze. • Modelowanie zębów z odtwarzaniem ruchów artykulacyjnych

w artykulatorach. • Modelowanie zębów abrazyjnych. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy obrazujące etapy modelowania zębów i łuków zębowych. Fantomy do modelowania zębów metodą nawarstwiania kropel wosku, z zębami abrazyjnymi. Model budowy zęba. Modele zębów klasycznych i abrazyjnych. Modele róŜnego typu artykulatorów. Zestawy zębów o róŜnych kształtach do ustawienia w protezach: wysokoguzkowe, niskoguzkowe. Bloki wosku. Parafiny modelarskie. Sprzęt techniczny do wykonywania modeli łuków zębowych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności modelowania koron zębów i mostów. Podczas zajęć naleŜy odwoływać się do wiedzy uczniów z zakresu anatomii, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia.


41

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Podczas zajęć szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – kształt łuku zębowego, – proporcje wielkości poszczególnych zębów, – płaszczyznę protetyczną – witalność modelowania uzyskiwaną przez formowanie trójkątów

międzyzębowych i relief powierzchni przedsionkowych. W celu zapoznania uczniów z technikami modelowania proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni techniki dentystycznej lub prezentację filmu dydaktycznego. Ponadto waŜne jest równieŜ kształtowanie cech osobowości niezbędnych w pracy technika dentystycznego, takich jak: staranność, dokładność i cierpliwość.

Zajęcia powinny odbywać się w laboratorium protetyczno-ortodontycznym, w grupach do 15 uczniów. Ćwiczenia mogą być wykonywane w zespołach 3-6 osobowych. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

systematycznie, według określonych kryteriów. Ocena osiągnięć edukacyjnych uczniów moŜe być dokonywana

na podstawie sprawdzianów pisemnych i ustnych, wykonanych projektów oraz obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.

Oceniając osiągnięcia ucznia naleŜy uwzględnić nabycie umiejętności: − modelowania zębów stojących w łuku w skali 1:1, − odtwarzania punktów stycznych w modelowaniu, − modelowania powierzchni Ŝujących zębów w skali 3:1 metodą

nawarstwiania kropel wosku, − modelowania powierzchni Ŝujących zębów w skali 1:1 metodą

nawarstwiania kropel wosku przy odtwarzaniu ruchów artykulacyjnych w artykulatorach,

− modelowania zębów abrazyjnych. W procesie sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy zwracać uwagę na zgodność wykonywanych zadań z obowiązującymi zasadami i wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy.

W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania.


42

Moduł 322 [09].Z2

Protezy ruchome 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – określać cele i zadania protetyki stomatologicznej, – określać zasady leczenia protetycznego, – określać rolę technika dentystycznego w procesie leczenia

protetycznego, – współdziałać z lekarzem dentystą w procesie leczenia protetycznego, – charakteryzować budowę protez całkowitych, częściowych

osiadających i nieosiadających oraz szkieletowych, – rozróŜniać wyciski i modele anatomiczne oraz czynnościowe, – rozróŜniać łyŜki indywidualne i wzorniki zwarciowe, – planować realizację prac związanych z wykonywaniem protez, – organizować pracę w pracowni protetyki dentystycznej, – projektować konstrukcje protez ruchomych, – rozróŜniać elementy protez ruchomych, – stosować materiały niezbędne do wykonania protez ruchomych, – posługiwać się narzędziami i urządzeniami stosowanymi podczas

wykonywania protez ruchomych, – wykonywać protezy ruchome, – stosować klamry protetyczne, – określać rodzaje uszkodzeń protez i przyczyny ich powstawania, – dokonywać naprawy protez ruchomych, – określać koszty wykonania prac protetycznych, – prowadzić dokumentację wykonanych prac protetycznych, – stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki



322[09].Z2.01 Wykonywanie protez całkowitych 164 322[09].Z2.02 Wykonywanie protez częściowych 140 322[09].Z2.03 Wykonywanie protez szkieletowych 200

Razem 504


43

3. Schemat układu jednostek modułowych 4. Literatura Ciaputa A., Miszczyszyn M., Kordasz P. Wykonawstwo laboratoryjne prac protetycznych. PZWL, Warszawa 1981 Dubojska A., Jabłoński R.: Protezy szkieletowe. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1997 Hohmann A. Hielscher W.: Protezy całkowite. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1998 Hohmann A. Hielscher W.: Protezy częściowe. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1997 Korholz K.: Wykonywanie protez całkowitych. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 2000 Majewski S.: Podstawy protetyki stomatologicznej. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999 Spiechowicz E. i inni: Współczesne postępowanie laboratoryjne w protetyce stomatologicznej. PZWL, Warszawa 1980 Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

322[09].Z2 Protezy ruchome

322[09].Z2.01 Wykonywanie protez całkowitych

322[09].Z2.02 Wykonywanie protez częściowych

322[09].Z2.03 Wykonywanie protez

szkieletowych


44

Jednostka modułowa 322[09].Z2.01 Wykonywanie protez całkowitych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – scharakteryzować budowę protez całkowitych, – scharakteryzować topografię bezzębnej jamy ustnej, – ustalić zakres prac związanych z wykonywaniem protez całkowitych, – określić zakres pola protetycznego dla protezy górnej i dolnej, – scharakteryzować czynniki mające wpływ na utrzymanie protez

całkowitych na podłoŜu jamy ustnej, – scharakteryzować metody i techniki ustawiania sztucznych zębów, – ustalić zakres prac związanych z wykonywaniem protez całkowitych, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać materiały do wykonywania modeli roboczych i protez

całkowitych, – posłuŜyć się sprzętem stosowanym podczas wykonywania modeli

i protez całkowitych, – wykonać modele robocze z wycisków anatomicznych

i czynnościowych, – rozpoznać rodzaje łyŜek indywidualnych, – wykonać łyŜki indywidualne z masy termoplastycznej,

chemoutwardzalnej i światłoutwardzalnej, – wykonać wzorniki zwarciowe z płytą woskową i płytą twardą, – określić etapy ustalania rejestracji zwarcia oraz linie i płaszczyzny

orientacyjne, – oprawić modele robocze w artykulator, – wymodelować woskowe płyty protez całkowitych, – ustawić sztuczne zęby w protezach całkowitych, – przeprowadzić kontrolę protez woskowych w ustach pacjenta

i zlikwidować powstałe błędy, – wykonać puszkowanie protez systemem otwartym i zamkniętym, – przygotować protezy całkowite do zamiany wosku na tworzywo

akrylanowe, – dokonać konserwacji sprzętu uŜytkowanego podczas wykonywania

protez zębowych, – dobrać metody obróbki protez całkowitych, – przeprowadzić obróbkę mechaniczną protez, – wykonać podścielenie protezy całkowitej metodą pośrednią, – dostosować gotowe protezy zębowe do uŜytkowania przez pacjenta, – dokonać kontroli procesu wykonywania protez całkowitych oraz

zgodności wykonanej protezy z projektem klinicznym,


45

– określić rodzaje i przyczyny uszkodzeń protez zębowych, – dokonać naprawy uszkodzonych protez całkowitych, – określić koszty wykonania protezy całkowitej, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, – udokumentować wykonaną pracę protetyczną, – sporządzić ewidencję zuŜytych materiałów. 2. Materiał nauczania Protezy całkowite, definicja, cele ich wykonania. Postępowanie kliniczne i laboratoryjne przy wykonywaniu protez całkowitych. Budowa protez całkowitych. Topografia bezzębnej jamy ustnej. Zakres pola protetycznego protezy całkowitej górnej i dolnej. Czynniki wpływające na utrzymanie protez całkowitych na podłoŜu jamy ustnej. Etapy wykonywania protez całkowitych. Organizacja stanowiska pracy. Wyciski anatomiczne i czynnościowe, modele robocze. Rodzaje łyŜek indywidualnych. Wzorniki zwarciowe. Etapy ustalania rejestracji zwarcia, linie i płaszczyzny orientacyjne. Montowanie modeli z rejestracją zwarcia w artykulatorach. Teorie, metody i technika ustawiania sztucznych zębów. Zasady kształtowania powierzchni woskowych protez. Próba protez woskowych (kontrola w ustach pacjenta). Przyczyny powstawania błędów i metody ich likwidowania. Technologie zamiany wosku na tworzywo akrylanowe w protezach całkowitych. Sprzęt stosowany podczas wykonywania protez całkowitych. Metody mechanicznej obróbki protez, dostosowanie do uŜytkowania przez pacjenta. MoŜliwości wykonania podścielenia protez całkowitych. Uszkodzenia protez całkowitych (złamanie, pęknięcie), moŜliwości naprawy. Kontrola jakości. Dokumentacja wykonanych prac protetycznych. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska.


46

3. Ćwiczenia • Wykonywanie protezy górnej i dolnej przy bezzębiu całkowitym,

z zastosowaniem artykulacyjnej metody ustawiania zębów sztucznych.

• Wykonywanie modeli z wycisków anatomicznych i czynnościowych. • Wykonywanie łyŜek indywidualnych z tworzywa termoutwardzalnego

i chemoutwardzalnego. • Wykonywanie wzorników zwarciowych z zastosowaniem twardej płyty światłoutwardzalnej.

• Montowanie modeli roboczych z ustaloną wysokością zwarcia w artykulatorze.

• Dobieranie i ustawianie sztucznych zębów z zastosowaniem metody artykulacyjnej i sferycznej.

• Modelowanie płyt protez zębowych. • Przygotowanie modeli roboczych z woskowymi protezami

do puszkowania systemem otwartym metodą puszkowania odwrotnego.

• Przygotowanie modeli roboczych z woskowymi protezami do puszkowania systemem otwartym, metodą puszkowania zamkniętego z zastosowaniem masy Ŝelowej.

• Dokonywanie zamiany protez woskowych na tworzywo akrylanowe, technologią iniekcji.

• Polerowanie protez całkowitych. • Wykonywanie protezy górnej i dolnej, przy bezzębiu całkowitym,

z zastosowaniem sferycznej metody ustawiania zębów sztucznych. • Wykonywanie naprawy protezy całkowitej. • Dokonywanie wymiany uszkodzonego zęba w protezie całkowitej. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujące etapy wykonywania protez całkowitych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania protez całkowitych. Modele: łyŜek indywidualnych, wycisków, klamer protetycznych, protez całkowitych, poszczególnych zębów. Eksponaty: standardowych łyŜek wyciskowych, zgryzadeł, zębów. Sprzęt techniczny stosowany w pracowni protetyki dentystycznej. Instrukcje obsługi urządzeń. Regulaminy pracowni oraz organizacji pracy. Dokumentacja technologiczna.


47


umiejętności wykonywania protez ruchomych przy bezzębiu całkowitym. W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących

metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania protez całkowitych i stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Zaleca się, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem całkowitych protez zębowych. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – doboru metody i materiałów do wykonywania modeli roboczych oraz

protez całkowitych, – planowania etapów wykonywania protez, – wykonywania protez całkowitych, – naprawy protez.

Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w laboratorium protetyczno-ortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy wyposaŜonych w stoły protetyczne z wyciągami miejscowymi oraz w pracowniach pomocniczych wyposaŜonych w ciągi technologiczne, jak: ciąg technologiczny pracy w gipsie, ciąg technologiczny zamiany wosku na tworzywo, ciąg technologiczny obróbki i polerowania. Zajęcia powinny odbywać się w zespołach 3-8 osobowych. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągnięć


systematycznie, według określonych kryteriów. Osiągnięcia edukacyjne uczniów moŜna oceniać na podstawie

sprawdzianów pisemnych i ustnych, testów dydaktycznych, wykonanych projektów oraz obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na:


48

– merytoryczną jakość wypowiedzi, – posługiwanie się poprawną terminologią, − przygotowywanie stanowiska pracy, – posługiwanie dokumentacją technologiczną, – przygotowywanie modeli roboczych na podstawie pobranych

wycisków, – dopasowanie protezy zębowej do uŜytkowania przez pacjenta, – estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania.


49

Jednostka modułowa 322[09].Z2.02

Wykonywanie protez cz ęściowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – dokonać klasyfikacji braków zębowych, – dokonać podziału protez częściowych osiadających, – scharakteryzować budowę protez częściowych, – określić siły utrzymujące protezy częściowe osiadające, – określić rodzaje elementów retencyjnych protez, – rozróŜnić rodzaje klamer, – scharakteryzować budowę i zasady wykonywania klamer doginanych, – określić biostatyczne zasady rozmieszczania klamer, elementów

stabilizujących i podpierających w protezach częściowych, – ustalić zakres prac związanych z wykonywaniem protez częściowych, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać materiały do wykonania modeli i protez, – dobrać metody i techniki wykonywania protez częściowych, – posłuŜyć się sprzętem do wykonywania protez częściowych, – wykonać modele robocze z wycisków anatomicznych

i czynnościowych, – wykonać wzorniki zwarciowe, – oprawić modele robocze w artykulatorze, – ustawić sztuczne zęby w protezie częściowej osiadającej, – wymodelować płyty protez częściowych, – przeprowadzić kontrolę protez woskowych w ustach pacjenta

i zlikwidować powstałe błędy, – wykonać puszkowanie protez częściowych systemem na wprost,

z przedlewem oraz puszkowanie zamknięte, – wykonać woskowe siodła protezy częściowej, – dokonać zamiany wosku na tworzywo akrylanowe w protezie

częściowej, – przeprowadzić analizę paralelometryczną modelu, – wyznaczyć przebieg klamry na powierzchni zęba, – dogiąć róŜnego rodzaju klamry, – dokonać konserwacji sprzętu uŜytkowanego podczas wykonywania

protez częściowych, – scharakteryzować metody obróbki protez częściowych, – przeprowadzić obróbkę mechaniczną protez, – wykonać częściowe protezy osiadające zgodnie z zaleceniem lekarza

dentysty, – dostosować gotowe protezy do uŜytkowania przez pacjenta,


50

– dokonać kontroli procesu wykonywania protez częściowych oraz wykonanego wyrobu,

– scharakteryzować rodzaje i przyczyny uszkodzeń protez częściowych, – naprawić uszkodzoną protezę częściową, – określić koszty wykonania protezy częściowej, – udokumentować wykonanie protezy częściowej, – sporządzić ewidencję zuŜytych materiałów, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Klasyfikacja braków zębowych i protez częściowych osiadających. Budowa protezy częściowej. Oddziaływanie płyty protezy częściowej na podłoŜe protetyczne. Rodzaje i budowa klamry doginalnej. Analiza paralelometryczna. Etapy wykonywania protez częściowych. Organizacja stanowiska pracy. Modele robocze protez częściowych. Wzorniki zwarciowe. Montowanie modeli w artykulatorach. Metody i techniki ustawiania sztucznych zębów w protezie. Technologie zamiany wosku na tworzywo akrylanowe protez częściowych, puszkowanie na wprost, z przedlewem, puszkowanie zamknięte. Sprzęt stosowany podczas wykonywania protez częściowych. Metody mechanicznej obróbki protez, dostosowanie do uŜytkowania przez pacjenta. Uszkodzenia protez częściowych, moŜliwości ich naprawy. Kontrola jakości. Dokumentacja wykonanej protezy częściowej. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie modeli roboczych szczęki i Ŝuchwy z częściowo

zachowanym uzębieniem. • Montowanie modeli z rejestracją zwarcia w artukulatorze. • Doginanie róŜnego rodzaju klamer z drutu okrągłego. • Modelowanie częściowych protez osiadających.


51

• Dokonywanie zamiany wosku na tworzywo akrylanowe z zastosowaniem puszkowania na wprost i puszkowania zamkniętego.

• Wykonanie obróbki mechanicznej protez częściowych. • Wykonanie naprawy protezy częściowej z dostawieniem klamry i zęba

sztucznego. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujące etapy wykonywania protez częściowych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania protez częściowych. Modele: klamer protetycznych, protez częściowych, zębów. Eksponaty zgryzadeł. Zestawy zębów. Sprzęt stosowany w pracowni techniki dentystycznej. Regulamin pracowni, instrukcje obsługi urządzeń. Dokumentacja technologiczna. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Realizacja programu jednostki modułowej umoŜliwi opanowanie przez uczniów wiadomości i umiejętności dotyczących wykonania osiadających protez ruchomych przy częściowych brakach w uzębieniu.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania protez częściowych i stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Zaleca się, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem protez częściowych. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni.


protez częściowych, – planowania etapów wykonywania protez, – obsługi sprzętu technicznego, – wykonywania protez częściowych,


52

– naprawy protez. Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w laboratorium

protetyczno-ortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy wyposaŜonych w stoły protetyczne z wyciągami miejscowymi oraz w pracowniach pomocniczych wyposaŜonych w ciągi technologiczne, takich jak: ciąg technologiczny pracy w gipsie, ciąg technologiczny zamiany wosku na tworzywo, ciąg technologiczny obróbki mechanicznej. Zajęcia powinny odbywać się w zespołach 3-8 osobowych. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów. 6. Propozycja metod sprawdzania i oceny osi ągnięć




Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – posługiwanie się poprawną terminologią, − przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie dokumentacją technologiczną, – przygotowanie modeli roboczych na podstawie pobranych wycisków, – dopasowanie protezy zębowej do uŜytkowania przez pacjenta, – prezentację projektu, – estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych uczniów naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania.


53


Wykonywanie protez szkieletowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – scharakteryzować budowę i właściwości protezy szkieletowej, – określić zasady projektowania konstrukcji protez szkieletowych, – rozróŜnić rodzaje klamer lanych i scharakteryzować ich budowę, – określić biostatyczne zasady rozmieszczania klamer w protezach, – wyznaczyć tor wprowadzenia protezy szkieletowej, – zaplanować przebieg wykonywania protez szkieletowych, – przygotować projekt graficzny protezy szkieletowej, – określić zasady modelowania szkieletów protez, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – przeprowadzić analizę paralelometryczną, zgodnie z zasadami

projektowania protez szkieletowych, – dobrać materiały do wykonania modeli i protez, – dobrać metody i techniki wykonywania protez szkieletowych, – posłuŜyć się sprzętem do wykonywania protez szkieletowych, – określić zasady powielania modeli, – przygotować formy odlewnicze do wykonania odlewu, – wykonać modele robocze protezy szkieletowej, – ustawić sztuczne zęby w protezie szkieletowej, – przeprowadzić obróbkę mechaniczną i elektrolityczną protez

szkieletowych, – wykonać protezę szkieletową zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, – dokonać konserwacji sprzętu uŜytkowanego podczas wykonywania

protez szkieletowych, – dostosować gotowe protezy do uŜytkowania przez pacjenta, – dokonać kontroli procesu wykonywania protez szkieletowych

oraz zgodności wykonanej protezy z projektem klinicznym, – scharakteryzować rodzaje i przyczyny uszkodzeń protez

szkieletowych, – naprawić uszkodzoną protezę szkieletową, – określić koszty wykonania protezy szkieletowej, – udokumentować wykonanie protezy szkieletowej, – sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



54

2. Materiał nauczania Protezy szkieletowe – budowa i właściwości. Zasady projektowania konstrukcji protez szkieletowych. Biostatyka protez szkieletowych. Rodzaje klamer lanych. Organizacja stanowiska pracy. Dokumentacja technologiczna protez szkieletowych. Analiza paralelometryczna. Metody i techniki wykonywania protez szkieletowych. Etapy wykonania protez szkieletowych. Materiały do wykonania modeli i protez. Zasady powielania modeli. Zasady przygotowywania odlewu. Zasady modelowania szkieletów protez. Sprzęt do wykonywania protez szkieletowych. Obróbka protez szkieletowych. Kontrola jakości. Uszkodzenia protez szkieletowych, moŜliwości naprawy. Dokumentacja wykonanej protezy szkieletowej. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie modeli roboczych protez szkieletowych w gipsie. • Przeprowadzanie analizy paralelometrycznej i wykonywanie

graficznego projektu konstrukcji protezy. • Przygotowywanie modelu do powielenia z masy ogniotrwałej. • Modelowanie konstrukcji protezy z wosku. • Wykonywanie form odlewniczych i odlewu ze stopu chromowo-

kobaltowego. • Wykonywanie obróbki mechanicznej i elektrolitycznej szkieletu

metalowego. • Osadzanie sztucznych zębów w protezie szkieletowej. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujące etapy wykonywania protez szkieletowych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania protez szkieletowych. Modele: klamer protetycznych, protez szkieletowych, zębów. Modele gipsowe. Eksponaty zgryzadeł. Zestawy zębów.


55

Sprzęt techniczny stosowany w pracowni techniki dentystycznej. Regulamin pracowni, instrukcje obsługi urządzeń. Dokumentacja technologiczna. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Realizacja programu jednostki modułowej umoŜliwi opanowanie przez uczniów wiadomości i umiejętności dotyczących wykonywania nieosiadających protez szkieletowych.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania protez szkieletowych i stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Zaleca się, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem protez szkieletowych. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni. Podczas zajęć uczniowie powinni wykonać górną i dolną protezę szkieletową, zgodnie z określoną technologią.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – planowania etapów wykonywania protez, – doboru metody i materiałów do wykonywania modeli roboczych oraz

protez szkieletowych, – posługiwania się sprzętem stosowanym w pracowni protetycznej, – wykonywania czynności związanych z przygotowywaniem modeli

gipsowych, – zamiany wosku na tworzywo, – odlewu stopów metali, – obróbki mechanicznej i elektrolitycznej protez, – wykonywania protez szkieletowych, – naprawy protez. Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w laboratorium protetyczno-ortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy wyposaŜonych w stoły protetyczne z wyciągami miejscowymi oraz w pracowniach pomocniczych. Zajęcie powinny odbywać się w zespołach 3-8 osobowych. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów.


56

6. Propozycja metod sprawdzania i oceny osi ągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

systematycznie, według kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Osiągnięcia edukacyjne uczniów moŜna oceniać na podstawie


Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – posługiwanie się poprawną terminologią, − przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie dokumentacją technologiczną, – przygotowanie modeli roboczych, – przygotowanie form odlewniczych, – sporządzanie odlewów, – estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



57

Moduł 322[09].Z3 Protezy stałe 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – charakteryzować technologie wykonywania precyzyjnych modeli

roboczych, – prezentować rodzaje i sposoby wykonywania wkładów koronowych

i koronowo-korzeniowych, – określać rodzaje koron protetycznych i metody ich wykonywania, – określać rodzaje mostów protetycznych i metody ich wykonywania, – charakteryzować technologie licowania mostów protetycznych, – charakteryzować biostatykę mostów protetycznych, – obsługiwać urządzenia stosowane podczas wykonywania protez

stałych, – wykonywać precyzyjne modele robocze, – wykonywać wkłady koronowe, koronowo-korzeniowe i nakłady, – wykonywać korony czasowe, lane i licowane, – wykonywać mosty protetyczne, – dokonywać napraw mostów i koron protetycznych, – określać koszty wykonania prac protetycznych, – prowadzić dokumentację wykonania protez stałych, – współpracować z zespołem dentystycznym, – stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




322[09].Z3.01 Wykonywanie wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych

90

322[09].Z3.02 Wykonywanie koron protetycznych 180 322[09].Z3.03 Wykonywanie mostów protetycznych 234

Razem 504


58

3. Schemat układu jednostek modułowych 4. Literatura Hohmann A., Hielscher W.: Korony. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa1998 Hohmann A., Hielscher W.: Mosty. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999 Hohmann A., Hielscher W.: Wprowadzenie do anatomii i funkcja narządu Ŝucia. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1998 Koeck B. i in.: Protetyka. Korony i Mosty. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2000 Majewski S.: Podstawy protetyki stomatologicznej. Wydawnictwo Stomatologiczne SZS-W, Kraków 2000 Makoto Yamamoto: Podstawa technik budowania warstw porcelany na metalu. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999 Shillinburg H., Hobo S., Whitsett C.D.: Protezy stałe. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1994 Czasopisma specjalistyczne: Nowoczesny technik dentystyczny, Labor Dental, Quintessence techniki dentystycznej Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

322[09].Z3 Protezy stałe

322[09].Z3.01 Wykonywanie wkładów koronowych i koronowo-

korzeniowych

322[09].Z3.02 Wykonywanie koron protetycznych

322[09].Z3.03 Wykonywanie mostów

protetycznych


59

Jednostka modułowa 322[09].Z3.01 Wykonywanie wkładów koronowych i koronowo- korzeniowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – dokonać klasyfikacji wkładów zębowych, – scharakteryzować metody i techniki wykonywania wkładów

koronowych i koronowo-korzeniowych, – ustalić zakres prac związanych z wykonywaniem wkładów

koronowych i koronowo-korzeniowych, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać materiały do wykonania modeli i wkładów, – posłuŜyć się narzędziami i urządzeniami stosowanymi podczas

wykonywania wkładów, – wykonać precyzyjny model dzielony wkładu, – wykonać wkłady koronowe i koronowo-korzeniowe metodą pośrednią

i bezpośrednią, zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, – dokonać kontroli zgodności wyrobu z projektem klinicznym, – ocenić jakość wykonanego wkładu protetycznego, – określić koszty wykonania wkładów koronowych i koronowo-

korzeniowych, – udokumentować wykonanie wkładów koronowych i koronowo-

korzeniowych, – sporządzić ewidencję zuŜytych materiałów, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Podział wkładów zębowych. Metody i techniki wykonywania wkładów zębowych. Organizacja stanowiska pracy. Materiały, narzędzia i urządzenia stosowane podczas wykonywania modeli i wkładów protetycznych. Zasady wykonywania modeli wkładów zębowych. Zasady wykonywania wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych. Ocena jakości wyrobu. Dokumentacja wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska.


60

3. Ćwiczenia • Wykonywanie modelu segmentowego wkładu protetycznego. • Wykonywanie wkładu koronowo-korzeniowego metodą pośrednią. • Wykonywanie składanego wkładu koronowo-korzeniowego. • Wykonywanie wkładu koronowego metodą pośrednią

z zastosowaniem kompozytu. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujące etapy wykonywania wkładów protetycznych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych. Modele gipsowe wkładów zębowych. Modele: łyŜek indywidualnych, wycisków, klamer protetycznych, protez stałych, zębów. ŁyŜki wyciskowe standardowe. Zgryzadła. Zestawy zębów. Przyrządy i narzędzia stosowane w pracowni techniki dentystycznej. Regulamin pracowni, instrukcje obsługi urządzeń. Dokumentacja technologiczna. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności wykonywania wkładów i nakładów zębowych na precyzyjnym modelu roboczym.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania wkładów i nakładów zębowych oraz stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni.


61


wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych, – wykonywania modeli dzielonych. Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w laboratorium protetyczno-ortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy oraz w pracowniach pomocniczych. Zajęcie powinny odbywać się w zespołach 3-8 osobowych. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów. 6. Propozycja metod sprawdzania i oceny osi ągnięć




Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – dobór metody wykonania wkładów i nakładów, – przygotowanie modeli roboczych, – wykonanie precyzyjnego modelu, – wykonanie wkładów koronowych i koronowo-korzeniowych, – estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



62


Wykonywanie koron protetycznych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – dokonać klasyfikacji koron protetycznych oraz scharakteryzować ich

budowę, – posłuŜyć się dokumentacją technologiczną korony protetycznej, – dobrać metodę wykonania korony protetycznej, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – zaplanować przebieg procesu wykonania korony protetycznej, – dobrać materiały i sprzęt do wykonania modeli roboczych oraz koron

protetycznych, – posłuŜyć się narzędziami i urządzeniami stosowanymi w podczas

wykonywania koron protetycznych, – wykonać precyzyjny model roboczy, – wykonać podbudowę metalową korony protetycznej, – przygotować formę odlewniczą oraz sporządzić odlew korony, – przeprowadzić modelowanie korony, – wykonać puszkowanie i przeprowadzić polimeryzację korony

protetycznej, – wykonać koronę akrylanową zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, – wykonać koronę metalową i laną, zgodnie z zaleceniem lekarza

dentysty, – wykonać koronę złoŜoną, zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, – przeprowadzić obróbkę mechaniczną i strumieniową korony

protetycznej, – wykonać licowanie korony róŜnymi materiałami, – ocenić jakość wykonanej korony, – dokonać kontroli zgodności wykonania korony protetycznej

z projektem klinicznym, – określić koszty wykonania koron protetycznych, – udokumentować wykonanie koron protetycznych, – sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Budowa i rodzaje koron protetycznych. Dokumentacja technologiczna korony protetycznej. Organizacja stanowiska pracy. Etapy wykonania korony protetycznej.


63

Materiały i sprzęt do wykonywania modeli roboczych i koron protetycznych. Metody wykonywania precyzyjnych modeli roboczych. Metody wykonywania podbudowy metalowej korony licowanej. Zasady wykonywania korony akrylanowej, metalowej, lanej oraz złoŜonej. Metody licowania koron protetycznych. Obróbka mechaniczna i strumieniowa korony protetycznej. Ocena jakości. Dokumentacja koron protetycznych. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie precyzyjnego modelu roboczego korony protetycznej

z zastosowaniem pinów. • Wykonywanie korony protetycznej czasowej w odcinku przednim. • Wykonywanie korony protetycznej lanej w odcinku bocznym. • Wykonywanie korony protetycznej licowanej kompozytem. • Wykonywanie korony protetycznej licowanej ceramiką. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujące etapy wykonania korony protetycznej. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania koron protetycznych. Modele gipsowe koron. Modele: łyŜek indywidualnych, wycisków, protez stałych, protez specjalnych, zębów. Standardowe łyŜki wyciskowe. Zgryzadła. Zestawy zębów. Urządzenia, przyrządy, narzędzia stosowane w pracowni techniki dentystycznej. Instrukcje obsługi urządzeń, regulamin pracowni. Dokumentacja technologiczna. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności wykonywania koron protetycznych na precyzyjnym modelu roboczym.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków,


64

metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania koron protetycznych oraz stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem koron. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – wykonywania precyzyjnego modelu roboczego, – sporządzania formy odlewniczej, – wykonania odlewu stopów metali, – obróbki mechanicznej i strumieniowej stopów metali, – licowania kompozytem, – licowania ceramiką. Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w laboratorium protetyczno-ortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy oraz w pracowniach pomocniczych.

Zajęcie powinny odbywać się w zespołach 3-8 osobowych. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów. 6. Propozycja metod sprawdzania i oceny osi ągnięć




Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – dobór metody wykonania i przygotowanie modeli roboczych, – wykonanie precyzyjnego modelu z zastosowaniem pinów, – wykonanie precyzyjnego modelu segmentowego, – wykonanie koron czasowych, lanych, licowanych kompozytem

i licowanych ceramiką,


65

– estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



66


Wykonywanie mostów protetycznych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – sklasyfikować mosty protetyczne i scharakteryzować ich budowę, – określić biostatyczne uwarunkowania wykonywania mostów, – zaplanować przebieg procesu wykonania mostu protetycznego, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać metodę wykonania mostu, – dobrać materiały i sprzęt do wykonania modeli roboczych i mostów

protetycznych, – posłuŜyć się narzędziami i urządzeniami stosowanymi podczas

wykonywania mostów protetycznych, – wykonać precyzyjny model roboczy, – wykonać konstrukcję metalową mostu licowanego kompozytem, – wykonać konstrukcję metalową mostu licowanego ceramiką, – przygotować formę odlewniczą i wykonać odlew, – wykonać obróbkę mechaniczną części metalowej mostu, – wymodelować korony i przęsła mostu, – wykonać most lany, – wymodelować licówkę, – wykonać puszkowanie i przeprowadzić polimeryzację, – wykonać licowanie mostu protetycznego, – wykonać most licowany tworzywem kompozytowym zgodnie

z zaleceniem lekarza dentysty, – wykonać most licowany ceramiką zgodnie z zaleceniem lekarza

dentysty, – wykonać most adhezyjny metodą pośrednią zgodnie z zaleceniem

lekarza dentysty, – ocenić jakość wykonanego mostu, – dokonać kontroli zgodności wykonania mostu protetycznego

z projektem klinicznym, – określić koszty wykonania mostu protetycznego, – udokumentować wykonaną pracę, – sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



67

2. Materiał nauczania Budowa i rodzaje mostów protetycznych. Organizacja stanowiska pracy. Etapy wykonania mostu protetycznego. Materiały i sprzęt do wykonania modeli roboczych i mostów protetycznych. Metody wykonania precyzyjnych modeli dzielonych. Metody wykonania podbudowy metalowej mostu. Metody licowania kompozytu mostu. Metody licowania mostu ceramiką. Metody wykonania mostów adhezyjnych. Obróbka mechaniczna mostu protetycznego. Ocena jakości. Dokumentacja wykonania mostów protetycznych. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie precyzyjnych modeli roboczych z zastosowaniem

podstawy z tworzywa. • Wykonywanie mostu protetycznego w odcinku przednim, licowanego

ceramiką. • Wykonywanie mostu protetycznego w odcinku bocznym, licowanego

tworzywem kompozytowym. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujące etapy wykonywania mostów protetycznych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania mostów protetycznych. Modele gipsowe mostów. Modele: łyŜek indywidualnych, wycisków, klamer protetycznych, protezy stałych, zębów. Standardowe łyŜki wyciskowe. Zgryzadła. Zestawy zębów. Urządzenia, przyrządy, narzędzia stosowane w pracowni techniki dentystycznej. Instrukcje obsługi urządzeń, regulamin pracowni. Dokumentacja technologiczna.


68


umiejętności wykonywania mostów protetycznych na precyzyjnym modelu roboczym.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania mostów protetycznych oraz stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem koron. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, obowiązującym w laboratorium protetyczno-ortodontycznym oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – wykonywania precyzyjnego modelu roboczego z zastosowaniem

podstawy z tworzywa, – sporządzania formy odlewniczej, – wykonywania odlewu stopów metali, – obróbki mechanicznej i strumieniowej stopów metali, – licowania kompozytem, – licowania ceramiką. Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w laboratorium protetyczno-ortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy oraz w pracowniach pomocniczych.





Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na:


69

– merytoryczną jakość wypowiedzi, – przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – dobór metody wykonania i przygotowanie modeli roboczych, – wykonywanie precyzyjnego modelu z podstawą z tworzywa, – wykonywanie mostu w odcinku przednim licowanego ceramiką, – wykonywanie mostu w odcinku bocznym licowanego kompozytem, – wykonywanie mostu adhezyjnego w odcinku przednim

z zastosowaniem tworzywa kompozytowego wzmacnianego włóknem, – estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



70

Moduł 322[09].Z4 Protezy nietypowe 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – charakteryzować protezy ruchome z elementami precyzyjnymi, – rozróŜniać utrzymujące elementy precyzyjne, – charakteryzować technologie wykonania protez ruchomych

z elementami precyzyjnymi, – charakteryzować budowę protezy z obturatorem, – obsługiwać urządzenia stosowane w procesie wykonywania protez

nietypowych, – wykonywać precyzyjne modele robocze, – wykonywać protezy ruchome natychmiastowe, – wykonywać protezy ruchome z elementami precyzyjnymi, – wykonywać protezy całkowite z obturatorami, – dokonywać napraw protez nietypowych, – określać koszty wykonania protez nietypowych, – prowadzić dokumentację wykonanych prac protetycznych, – współpracować z zespołem dentystycznym, – stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




322[09].Z4.01 Wykonywanie protez ruchomych z elementami precyzyjnymi

150

322 [09].Z4.02 Wykonywanie obturatorów i protez natychmiastowych

60

Razem 210


71

3. Schemat układu jednostek modułowych 4. Literatura Hohmann A., Hielscher W.: Korony. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa1998 Hohmann A., Hielscher W.: Mosty. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999 Hohmann A. Hielscher W.: Protezy częściowe. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1998 Majewski S.: Podstawy protetyki stomatologicznej. Wydawnictwo Stomatologiczne SZS-W, Kraków 2000 Shillinburg H., Hobo S., Whitsett C., D.: Protezy stałe. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1994 Czasopisma specjalistyczne: Nowoczesny technik dentystyczny, Labor Dental, Quintessence techniki dentystycznej Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

322[09].Z4 Protezy nietypowe

322[09].Z4.01 Wykonywanie protez ruchomych

z elementami precyzyjnymi

322[09].Z4.02 Wykonywanie obturatorów i protez natychmiastowych


72

Jednostka modułowa 322[09].Z4.01 Wykonywanie protez ruchomych z elementami precyzyjnymi 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – rozróŜnić protezy ruchome z elementami precyzyjnymi

i scharakteryzować ich budowę, – określić rodzaje zasuw, – scharakteryzować budowę zasuw konfekcjonowanych, kładkowych,

kasetowych, walcowych, kulowych, – rozróŜnić precyzyjne elementy umocowujące, – określić biostatyczne uwarunkowania protez ruchomych z elementami

precyzyjnymi, – zaplanować przebieg procesu wykonywania protezy ruchomej

z elementami precyzyjnymi, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać materiał i sprzęt do wykonania protezy ruchomej z elementami

precyzyjnymi, – dobrać metody i techniki wykonania protezy ruchomej z elementami

precyzyjnymi, – przygotować model roboczy protezy ruchomej z elementami

precyzyjnymi, – wykonać formę odlewniczą i przygotować odlew zblokowanych koron

ze stopów metali, – powielić model roboczy, – wykonać strukturę woskową zblokowanych koron, – wykonać protezy ruchome z elementami precyzyjnymi zgodnie

z zaleceniem lekarza dentysty, – zamontować precyzyjne elementy utrzymujące w protezie, – wykonać obróbkę mechaniczną i elektrolityczną protezy ruchomej

z elementami precyzyjnymi, – rozróŜnić typowe uszkodzenia protezy ruchomej z elementami

precyzyjnymi, – naprawić uszkodzoną protezę, – dokonać kontroli zgodności wykonania protezy ruchomej z projektem

klinicznym, – ocenić jakość wykonanej protezy ruchomej z elementami

precyzyjnymi, – określić koszty wykonania protezy ruchomej z elementami

precyzyjnymi, – udokumentować prace protetyczne,


73

– sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, – zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Budowa ruchomych protez z elementami precyzyjnymi. Zasuwy do protez ruchomych elementami precyzyjnymi: konfekcjonowane, kładkowe, kasetowe, walcowe, kulowe. Precyzyjne elementy umocowujące. Biostatyka protez ruchomych z elementami precyzyjnymi. Dokumentacja technologiczna. Etapy wykonywania protezy ruchomej z elementami precyzyjnymi. Materiały i sprzęt do wykonania protez ruchomych z elementami precyzyjnymi. Technologia wykonywania protez ruchomych z elementami precyzyjnymi. Modele robocze protezy ruchomej. Zasady przygotowania odlewu zblokowanych koron ze stopów metali. Obróbka mechaniczna i elektrolityczna protezy ruchomej z elementami precyzyjnymi. Przyczyny Uszkodzenia protez ruchomych. Metody naprawy protez ruchomych z elementami precyzyjnymi. Ocena jakości protez ruchomych. Dokumentacja wykonania protez ruchomych z elementami precyzyjnymi. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Przygotowywanie precyzyjnych modeli roboczych do wykonania

dolnej protezy ruchomej z elementami precyzyjnymi. • Wykonywanie struktur woskowych koron zblokowanych

po przeprowadzonym frezowaniu i montaŜ elementów precyzyjnych. • Wykonywanie odlewu, ze stopu metali zblokowanych, koron

z elementami precyzyjnymi, po frezowaniu elementów metalowych. • Powielanie modelu roboczego do wykonania protezy ruchomej. • Wykonywanie formy odlewniczej i odlewu metalowego protezy

ruchomej. • Wykonywanie obróbki mechanicznej i elektrolitycznej protezy

ruchomej z elementami precyzyjnymi. • Montowanie precyzyjnych elementów utrzymujących w protezie

ruchomej.


74

4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujące etapy wykonywania protezy ruchomej z elementami precyzyjnymi. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania protezy ruchomej z elementami precyzyjnymi. Modele gipsowe protez ruchomych z elementami precyzyjnymi. Modele: łyŜek indywidualnych, wycisków, klamer protetycznych, protez specjalnych, zębów. Standardowe łyŜki wyciskowe. Zgryzadła. Zestawy zębów. Urządzenia, przyrządy, narzędzia stosowane w pracowni techniki dentystycznej. Instrukcje obsługi urządzeń, regulamin pracowni. Dokumentacja technologiczna. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności wykonywania protez ruchomych z elementami precyzyjnymi.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania protez oraz stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem protez ruchomych z elementami precyzyjnymi. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – wykonywania precyzyjnych modeli roboczych, – frezowania w wosku, – frezowania w metalu, – sporządzania formy odlewniczej, – wykonywania odlewu stopów metali, – obróbki mechanicznej i strumieniowej, – licowania protez kompozytem, – licowania protez ceramiką.


75

Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w laboratorium protetyczno-ortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy oraz w pracowniach pomocniczych.



systematycznie, według kryteriów ustalonych na początku zajęć. Osiągnięcia edukacyjne uczniów moŜna oceniać na podstawie


Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – dobór metody wykonania modeli roboczych, – wykonanie modelu roboczego, – wykonanie protez ruchomych z elementami precyzyjnymi, – estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



76

Jednostka modułowa 322[09].Z4.02 Wykonywanie obturatorów i protez natychmiastowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – scharakteryzować nietypowe protezy z obturatorem, – rozróŜnić szyny i szynoprotezy, – scharakteryzować protezy twarzy, – określić rolę leczniczą protez specjalnych i warunki ich stosowania, – scharakteryzować systemy utrzymywania protez chirurgicznych, – zaplanować przebieg procesu wykonywania obturatora i protezy

natychmiastowej, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać materiał i sprzęt do wykonania obturatora i protezy, – dobrać metody i techniki wykonania obturatora i protezy, – przygotować model roboczy protezy ruchomej z obturatorem, – zastosować szyny i szynoprotezy, – wykonać protezę ruchomą natychmiastową zgodnie z zaleceniem

lekarza dentysty, – wykonać protezę ruchomą z obturatorem zgodnie z zaleceniem

lekarza dentysty, – wykonać protezę twarzy zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, – zamontować elementy utrzymujące w protezie, – przeprowadzić obróbkę mechaniczną protezy ruchomej

z obturatorem, – rozróŜnić typowe uszkodzenia obturatora i protezy, – naprawić uszkodzony obturator i protezę natychmiastową, – dokonać kontroli zgodności wykonania obturatora i protezy

natychmiastowej z projektem klinicznym, – ocenić jakość wykonanego obturatora i protezy natychmiastowej, – określić koszty wykonania obturatora i protezy natychmiastowej, – udokumentować wykonaną pracę, – sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, – zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Protezy ruchome natychmiastowe i wczesne. Szyny i szynoprotezy. Protezy obturatory. Protezy twarzy.


77

Etapy wykonywania protezy nietypowych. Materiały i sprzęt do wykonywania protez nietypowych. Modele robocze protez ruchomych. Obróbka mechaniczna obturatora i protezy natychmiastowej. Uszkodzenia i naprawa protez nietypowych. Ocena jakości. Dokumentacja wykonania obturatora i protezy natychmiastowej. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie górnej całkowitej protezy ruchomej z obturatorem. • Wykonywanie natychmiastowej protezy ruchomej osiadającej. 4. Środki dydaktyczne Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujące etapy wykonywania protez nietypowych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania protez nietypowych. Modele gipsowe protez nietypowych. Modele protez specjalnych i zębów. Standardowe łyŜki wyciskowe. Zgryzadła. Zestawy zębów. Urządzenia, przyrządy, narzędzia stosowane w pracowni techniki dentystycznej. Instrukcje obsługi urządzeń, regulaminy pracowni. Dokumentacja technologiczna. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności wykonywania protez ruchomych z obturatorami oraz protez natychmiastowych.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania protez nietypowych oraz stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz


78

przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem protez nietypowych. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni techniki dentystycznej.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – wykonywania modeli roboczych, – puszkowania protez, – zamiany woskowych protez na tworzywo, – prowadzenia procesu polimeryzacji akrylu, – obróbki mechanicznej protez.

Zajęcia powinny odbywać się w zespołach 3-8 osobowych, na indywidualnych stanowiskach pracy, w pracowni techniki dentystycznej. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągnięć

edukacyjnych uczniów Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się



Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – dobór metody wykonania modeli roboczych, – wykonanie modelu roboczego, – wykonanie nietypowych protez ruchomych, natychmiastowych

oraz wczesnych, – wykonanie protezy twarzy i protez z obturatorami, – estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



79

Moduł 322[09].Z5

Ruchome aparaty ortodontyczne 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – określać zadania ortodoncji, – określać normy zgryzu dla poszczególnych okresów rozwoju

człowieka, – rozpoznawać wady zgryzu oraz nieprawidłowości zgryzowe i zębowe, – określać potrzebę leczenia ortodontycznego, – dokonywać podziału ruchomych aparatów ortodontycznych, – posługiwać się dokumentacją technologiczną, – przygotowywać stanowisko pracy zgodne z wymaganiami ergonomii, – oceniać wyciski ortodontyczne, – wykonywać modele ortodontyczne, – posługiwać się narzędziami i materiałami stosowanymi podczas

wykonywania ruchomych aparatów ortodontycznych, – przestrzegać reŜimów technologicznych podczas pracy z materiałami

stosowanymi w ortodoncji, – wykonywać ruchome aparaty ortodontyczne, – prowadzić dokumentację wykonywanych prac protetycznych, – określać skutki wynikające z wadliwego wykonania aparatu

ortodontycznego, – oceniać jakość wykonanych aparatów ortodontycznych, – dokonywać napraw ruchomych aparatów ortodontycznych, – określać koszty wykonania ruchomych aparatów ortodontycznych, – współpracować z zespołem dentystycznym, – posługiwać się specjalistycznymi programami komputerowymi, – korzystać z róŜnych źródeł informacji i doskonalić umiejętności

zawodowe, – stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


Symbol jednostki



322[09].Z5.01 Wykonywanie aparatów jednoszczękowych 144 322[09].Z5.02 Wykonywanie aparatów dwuszczękowych 216

Razem 360


80

3. Schemat jednostek modułowych 4. Literatura Graber T., M., Rakosi T., Petrovic A., G.: Aparaty czynnościowe w ortopedii szczękowo-twarzowej. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2001 Hohmann A., Hielscher W.: Ortodoncja. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999 Kahl-Nieke B.: Wprowadzenie do ortodoncji. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 1999 Łabiszewska-Jaruzelska F.: Ortodoncja. Zasady i praktyka. PZWL, Warszawa 1994 Masztalerz A. (red.): Zarys ortopedii szczękowej – ortodoncji. PZWL, Warszawa 1997 Orlik-Grzybowska A.: Podstawy ortodoncji. PZWL, Warszawa 1976 Rathel Z.: Ortodoncja. PZWL, Warszawa 1999 Skrzypkowski A.: Ortodoncja Laboratoryjna. PZWL, Warszawa 1980 Witt E., Gehrke M., Komorowska A.: Wykonywanie aparatów zdejmowanych. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999 Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

322[09].Z5.01 Wykonywanie aparatów

jednoszczękowych

322[09].Z5 Ruchome aparaty

ortodontyczne


dwuszczękowych


81


Wykonywanie aparatów jednoszcz ękowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – określić biologiczne normy zgryzu dotyczące poszczególnych

okresów rozwojowych człowieka, – scharakteryzować zaburzenia w obrębie narządu Ŝucia oraz określić

ich przyczyny, – określić moŜliwości zapobiegania niektórym nieprawidłowościom

zgryzowym oraz potrzebę leczenia ortodonycznego, – scharakteryzować aparaty stosowane w profilaktyce i wczesnym

leczeniu szczękowo-ortopedycznym, – scharakteryzować protezy dziecięce stosowane w leczeniu

ortodontycznym, – rozpoznać nieprawidłowości zgryzowe w oparciu o klasyfikację

Angle’a i Orlik-Grzybowskiej, – zaplanować przebieg realizacji wykonania ortodontycznych aparatów

jednoszczękowych, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać materiał podstawowy i pomocniczy do wykonania aparatu

ortodontycznego, – posłuŜyć się narzędziami i przyrządami stosowanymi podczas

wykonywania aparatów jednoszczękowych, – scharakteryzować elementy jednoszczękowego aparatu

ortodontycznego i określić metody ich umocowywania na modelach, – rozróŜnić rodzaje drutu stosowanego w aparatach ortodontycznych, – rozróŜnić rodzaje łuków i klamer utrzymujących oraz określić ich

przebieg w aparacie, – przygotować modele robocze i diagnostyczne w odniesieniu

do płaszczyzn przestrzennych, – wykonać łuki wargowe na modelu roboczym, – wykonać spręŜyny ortodontyczne na modelu roboczym, – wykonać klamry utrzymujące na modelu roboczym, – umocować elementy druciane na modelu, – wykonać płytę aparatu ortodontycznego metodą nasypową

i metodą formowania ciastem akrylowym, – rozróŜnić rodzaje śrub ortodontycznych, – zamontować śrubę w płycie aparatu, – scharakteryzować działanie wału ukośnego i prostego oraz bocznych

powierzchni nagryzowych i zapory na język,


82

– wykonać profilaktyczne aparaty ortodontyczne zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,

– wykonać jednoszczękowe aparaty ortodontyczne zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,

– dokonać kontroli zgodności wykonania aparatu jednoszczękowego z projektem klinicznym,

– ocenić jakość wykonanego aparatu, – określić przyczyny uszkodzenia aparatu jednoszczękowego, – naprawić uszkodzony jednoszczękowy aparat ortodontyczny, – określić koszty wykonania aparatu jednoszczękowego, – udokumentować wykonanie jednoszczękowego aparatu

ortodontycznego, – sporządzić ewidencję zuŜytych materiałów, – posłuŜyć się specjalistycznym programem komputerowym, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Biologiczne normy zgryzu w poszczególnych okresach rozwojowych. Zaburzenia w obrębie narządu Ŝucia. Klasyfikacja nieprawidłowości zgryzu. Aparaty stosowane w profilaktyce i wczesnym leczeniu szczękowoortopedycznym. Protezy dziecięce. Diagnostyka szczękowo-ortopedyczna. Pomoce diagnostyczne – analiza modeli roboczych i diagnostycznych. Organizacja stanowiska pracy. Materiały, narzędzia, przyrządy, urządzenia i maszyny stosowane w ortodoncji. Elementy jednoszczękowego aparatu ortodontycznego: elementy druciane, śruby – zasady mocowania. Profilaktyczne aparaty ortodontyczne. Zasady wykonania ruchomego aparatu jednoszczękowego, ocena jakości. Uszkodzenia aparatu jednoszczękowego. Specjalistyczne programy komputerowe. Dokumentacja aparatów jednoszczękowych. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska.


83

3. Ćwiczenia • Wykonywanie modeli diagnostycznych i roboczych z uwzględnieniem

płaszczyzny zgryzowej oraz pośrodkowej. • Wykonywanie elementów drucianych stosowanych w aparatach

ortodontycznych. • Wykonywanie równi pochyłej z nakładką na zęby dolne przednie. • Wykonywanie płytki ćwiczebnej podniebiennej z wałem ukośnym

lub prostym. • Wykonywanie górnego aparatu Schwarza. • Wykonywanie dolnego aparatu Schwarza. • Ustawianie zębów w ortodontycznej protezie dziecięcej. • Wykonywanie naprawy aparatu jednoszczękowego. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie, instrukcje do ćwiczeń. Tablice poglądowe ilustrujące etapy wykonywania aparatów jednoszczękowych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania jednoszczękowych aparatów ortodontycznych. Modele aparatów ortodontycznych. Fantomy zębów. Zestawy narzędzi ortodontycznych. Elementy druciane stosowane w ortodoncji. Specjalistyczne programy komputerowe. Dokumentacja technologiczna. Instrukcje obsługi urządzeń, regulamin pracowni. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności wykonywania ortodontycznych aparatów jednoszczękowych. Podczas realizacji programu jednostki naleŜy odwoływać się do wiedzy uczniów z zakresu anatomii, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia oraz z modelowania.

W procesie dydaktycznym proponuje się zastosowanie następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŜem, metody przypadków, metody projektów, metody tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania jednoszczękowych aparatów ortodontycznych oraz stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni ortodontycznej lub prezentację filmu dydaktycznego.


84

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem aparatów jednoszczękowych. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – wykonywania modeli roboczych i diagnostycznych, – doboru materiałów do wykonania aparatu ortodontycznego, – stosowania narzędzi, przyrządów i urządzeń podczas wykonywania

aparatów ortodontycznych, – wykonywania czynności związanych z przygotowywaniem modeli

gipsowych, – prowadzenia procesu polimeryzacji akrylu, – obróbki i polerowania aparatów jedoszczękowych, – wykonywania jednoszczękowych aparatów ortodontycznych, – naprawy aparatów jednoszczękowych. Zajęcia powinny odbywać się w zespołach 3-8 osobowych i na indywidualnych stanowiskach pracy. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągnięć


systematycznie, według kryteriów ustalonych na początku zajęć. Osiągnięcia edukacyjne uczniów moŜna oceniać na podstawie


Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – przygotowanie modeli roboczych i diagnostycznych, – oszczędność materiałów, – estetykę i jakość wyrobu, – przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



85


Wykonywanie aparatów dwuszcz ękowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – rozpoznać rodzaje aparatów dwuszczękowych, – scharakteryzować zasady leczenia wad zgryzu za pomocą aparatów

dwuszczękowych, – określić zasady działania aparatów czynnościowych i czynnościowo-

mechanicznych, – określić zasady działania aparatów elastycznych, – zaplanować etapy wykonania aparatów dwuszczękowych, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać metody i techniki wykonania ortodontycznych aparatów

dwuszczękowych, – dobrać materiały do wykonania dwuszczękowego aparatu

ortodontycznego, – posłuŜyć się sprzętem stosowanym podczas wykonywania aparatów

dwuszczękowych, – oprawić modele robocze połączone zgryzem konstrukcyjnym

w artykulator, – wykonać aparaty blokowe ze spręŜynami typu Coffina zgodnie

z zaleceniem lekarza dentysty, – wykonać aparaty blokowe ze śrubą ortodontyczną zgodnie

z zaleceniem lekarza dentysty, – wykonać aktywator Klammta ze spręŜynami typu Coffina zgodnie

z zaleceniem lekarza dentysty, – wykonać aktywator otwarty Klammta ze śrubą ortodontyczną, zaporą

językową i pelotami w łuku wargowym zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,

– wykonać ortodontyczny aparat elastyczny zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,

– wykonać aparat Wunderera zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, – dokonać kontroli zgodności wykonania aparatu dwuszczękowego

z projektem klinicznym, – ocenić jakość wykonanego aparatu, – określić przyczyny uszkodzenia aparatu dwuszczękowego, – naprawić uszkodzony aparat dwuszczękowy, – określić koszty wykonania aparatu dwuszczękowego, – udokumentować wykonanie dwuszczękowego aparatu

ortodontycznego, – sporządzić ewidencję zuŜytego materiału,


86

– posłuŜyć się specjalistycznym programem komputerowym, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Podział aparatów dwuszczękowych. Leczenie wad zgryzu za pomocą aparatów dwuszczękowych. Zasady działania aparatów dwuszczękowych. Etapy wykonywania aparatów dwuszczękowych. Metody i techniki wykonywania aparatów dwuszczękowych. Materiały i sprzęt techniczny stosowane podczas wykonywania dwuszczękowego aparatu ortodontycznego. Zasady wykonywania aparatów dwuszczękowych. Ocena jakości aparatów dwuszczękowych. Uszkodzenia aparatów ortodontycznych: złamanie, uszkodzenie elementu drucianego, montowanie dodatkowej śruby. Metody naprawy uszkodzonych aparatów ortodontycznych. Dokumentacja wykonania dwuszczękowego aparatu ortodontycznego. Specjalistyczne programy komputerowe. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie klasycznego aktywatora. • Wykonywanie otwartego aktywatora elastycznego Klammta. • Wykonywanie bionatora Baltersa. • Wykonywanie kinetora Stockfischa. • Wykonywanie regulatora Fraenkla. • Dokonywanie wymiany elementu drucianego w uszkodzonym

aparacie ortodontycznym. • Montowanie śruby w uszkodzonym aparacie ortodontycznym. • Sklejanie aparatu ortodontycznego. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie, instrukcje do ćwiczeń. Tablice poglądowe ilustrujące etapy wykonywania dwuszczękowego aparatu ortodontycznego. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania ortodontycznych aparatów dwuszczękowych. Modele prac ortodontycznych. Zestawy narzędzi ortodontycznych. Elementy druciane stosowane w ortodoncji.


87

Modele diagnostyczne. Modele prac ortodontycznych. Modele przedstawiające etapy wykonania aparatu dwuszczękowego. Specjalistyczne programy komputerowe. Dokumentacja technologiczna. Instrukcje obsługi urządzeń, regulamin pracowni. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności wykonywania ortodontycznych aparatów dwuszczękowych. Podczas realizacji programu jednostki naleŜy odwoływać się do wiedzy uczniów z zakresu anatomii, fizjologii oraz patofizjologii narządu Ŝucia oraz z zakresu modelowania.

Osiągnięcie szczegółowych celów kształcenia umoŜliwi stosowanie następujących metod nauczania: wykładu problemowego, pogadanki dydaktycznej, metody projektów, metoda sytuacyjnej, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania dwuszczękowych aparatów ortodontycznych oraz stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni ortodontycznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń oraz przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem aparatów dwuszczękowych. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – wykonywania modeli roboczych i diagnostycznych, – doboru materiału do wykonania dwuszczękowego aparatu

ortodontycznego, – stosowania narzędzi przyrządów i urządzeń podczas wykonywania

aparatów ortodontycznych, – wykonywania czynności związanych z przygotowywaniem modeli

gipsowych, – przeprowadzania procesu polimeryzacji aklrylu, – obróbki mechanicznej, – wykonywania dwuszczękowych aparatów ortodontycznych. Zajęcia powinny odbywać się w zespołach 3-8 osobowych, na indywidualnych stanowiskach pracy oraz w pracowni. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów.


88

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągnięć edukacyjnych uczniów Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się



Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – przygotowanie stanowiska pracy, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – przygotowanie modeli roboczych i diagnostycznych, – dobór narzędzi, urządzeń i materiałów do wykonania aparatów

dwuszczękowych, – oszczędne gospodarowanie materiałami, – estetykę i jakość wyrobu, – stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



89

Moduł 322[09].Z6 Stałe aparaty ortodontyczne 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – rozróŜniać aparaty stałe, – charakteryzować podstawowe i pomocnicze elementy budowy

aparatów stałych, – posługiwać się dokumentacją technologiczną, – przygotowywać stanowisko pracy zgodne z wymaganiami ergonomii, – oceniać wyciski ortodontyczne, – wykonywać modele ortodontyczne, – posługiwać się narzędziami i materiałami stosowanymi podczas

wykonywania aparatów stałych i retencyjnych, – przestrzegać reŜimu technologicznego podczas realizacji prac, – wykonywać pomocnicze aparaty stałe, – wykonywać aparaty retencyjne, – określać koszty wykonania stałych aparatów ortodontycznych, – prowadzić dokumentację wykonywanych prac protetycznych, – określać skutki wynikające z wadliwego wykonania aparatu

ortodontycznego, – oceniać jakość wykonanych aparatów ortodontycznych, – naprawiać ruchome aparaty ortodontyczne, – współpracować z zespołem dentystycznym, – posługiwać się specjalistycznymi programami komputerowymi, – korzystać z róŜnych źródeł informacji i doskonalić umiejętności

zawodowe, – stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


Symbol jednostki



322[09].Z6.01 Wykonywanie aparatów stałych 90 322[09].Z6.02 Wykonywanie aparatów retencyjnych 50

Razem 140


90

3. Schemat układu jednostek modułowych 4. Literatura Hohmann A., Hielscher W.: Ortodoncja. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999 Kahl-Nieke B.: Wprowadzenie do ortodoncji. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 1999 Profit W., R., Fields H.W.: Ortodoncja współczesna. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2001 Rathel Z.: Ortodoncja. PZWL, Warszawa 1999 Skrzypkowski A.: Ortodoncja laboratoryjna. PZWL, Warszawa 1980 Witt E., Gehrke M-E., Komorowska A.: Wykonywanie aparatów zdejmowanych. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1992 Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

322[09].Z6 Stałe aparaty ortodontyczne

322[09].Z6.01 Wykonywanie aparatów stałych


retencyjnych


91


Wykonywanie aparatów stałych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − scharakteryzować historyczne aparaty stałe oraz ich modyfikacje, − określić rodzaje i scharakteryzować budowę współczesnych

ortodontycznych aparatów stałych, − określić zasady leczenia nieprawidłowości zębowych za pomocą

aparatów stałych, − ustalić zakres prac związanych z wykonywaniem ortodontycznych

aparatów stałych, − zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, − dobrać metody i techniki wykonywania aparatów stałych, − dobrać materiał podstawowy i pomocniczy do wykonania aparatu

stałego, − posłuŜyć się narzędziami i przyrządami stosowanymi podczas

wykonywania aparatów stałych, − przygotować modele robocze, − dogiąć łuki podniebienne na modelach roboczych, − osadzić pierścienie metalowe na modelach roboczych, − zamontować łuki podniebienne, − dogiąć i zamontować końcówki śruby typu hyrax, − wykonać stałe aparaty ortodontyczne zgodnie z zaleceniem lekarza

dentysty, − dokonać kontroli zgodności wykonania aparatu stałego z projektem

klinicznym, − ocenić jakość wykonanych aparatów, − określić przyczyny uszkodzenia aparatu stałego, − naprawić uszkodzony stały aparat ortodontyczny, − określić koszty wykonania ortodontycznego aparatu stałego, − udokumentować wykonanie stałego aparatu ortodontycznego, − sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, − posłuŜyć się specjalistycznym programem komputerowym, − zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



92

2. Materiał nauczania Rys historyczny aparatów stałych. Rodzaje i budowa aparatów stałych. Leczenie nieprawidłowości zębowych za pomocą aparatów stałych. Etapy wykonywania ortodontycznych aparatów stałych. Organizacja stanowiska pracy. Metody i techniki wykonywania aparatów stałych. Materiały stosowane do wykonania aparatów stałych. Narzędzia, przyrządy i urządzenia stosowane podczas wykonywania aparatów stałych. Elementy stałych aparatów ortodontycznych – zasady i mocowania. Uszkodzenia i moŜliwości naprawy stałych aparatów ortodontycznych. Ocena jakości. Dokumentacja wykonania aparatów stałych. Specjalistyczne programy komputerowe. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie modeli roboczych i diagnostycznych stałych aparatów

ortodontycznych. • Wykonywanie aparatu Quadhelix. • Wykonywanie aparatu Nanse’a. • Wykonywanie aparatu do rozrywania szwu podniebiennego. • Wykonywanie aparatu Goshgarian. 4. Środki dydaktyczne Tekst przewodni, instrukcje do ćwiczeń. Tablice poglądowe ilustrujące etapy wykonywania stałych aparatów ortodontycznych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania ortodontycznych aparatów stałych. Modele prac ortodontycznych. Zestawy narzędzi ortodontycznych. Elementy składowe aparatów stałych. Modele prac wzorcowych. Komputer z oprogramowaniem. WyposaŜenie techniczne pracowni ortodontycznej. Dokumentacja technologiczna. Instrukcje obsługi urządzeń, regulamin pracowni.


93


umiejętności wykonywania stałych aparatów ortodontycznych. Podczas realizacji programu jednostki naleŜy odwoływać się do wiedzy uczniów z zakresu anatomii, fizjologii oraz patofizjologii narządu Ŝucia oraz modelowania dentystycznego.

Osiągnięcie szczegółowych celów kształcenia umoŜliwi stosowanie następujących metod nauczania: wykładu problemowego, dyskusji dydaktycznych, metody tekstu przewodniego projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania stałych aparatów ortodontycznych oraz stosowanym sprzętem proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni ortodontycznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń, przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem stałych aparatów ortodontycznych oraz wyjaśnił uczniom zasady posługiwania się sprzętem. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – wykonywania modeli roboczych, – doboru materiału do wykonania stałego aparatu ortodontycznego, – posługiwania się sprzętem stosowanym podczas wykonywania

aparatów stałych, – wykonywania stałych aparatów ortodontycznych. Zajęcia powinny odbywać się w grupach 6-9 osobowych w laboratorium protetyczno-ortodontycznym na indywidualnych stanowiskach pracy. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągnięć


systematycznie, według kryteriów na początku zajęć. Osiągnięcia edukacyjne uczniów moŜna oceniać na podstawie



94

Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – organizację stanowiska pracy, – dobór narzędzi, urządzeń i materiałów do wykonania aparatów

stałych, – racjonalną gospodarkę materiałami i sprzętem, – uŜytkowanie sprzętu zgodnie z instrukcjami, – terminowe wykonywanie zadań, – poprawność wykonywania poszczególnych czynności, – estetykę i jakość wykonywanych prac, – stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



95

Jednostka modułowa 322[09].Z6.02 Wykonywanie aparatów retencyjnych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – dokonać podziału aparatów retencyjnych i scharakteryzować ich

budowę, – określić zastosowanie aparatów retencyjnych, – zaplanować etapy wykonywania aparatów retencyjnych, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać metodę i technikę wykonania ortodontycznego aparatu

retencyjnego, – dobrać materiał podstawowy i pomocniczy do wykonania aparatu

retencyjnego, – posłuŜyć się sprzętem stosowanym podczas wykonywania aparatów

retencyjnych, – przygotować modele robocze, – wykonać poszczególne elementy druciane aparatów retencyjnych, – zlutować elementy druciane, – wykonać płyty aparatów retencyjnych metodą nasypywania akrylu, – wykonać płytę zdejmowanego aparatu retencyjnego z zastosowaniem

płytki termoformowalnej, – wykonać retencyjny aparat ortodontyczny zgodnie z zaleceniem

lekarza dentysty, – dokonać kontroli zgodności wykonania aparatu retencyjnego

z projektem klinicznym, – ocenić jakość wykonanych aparatów, – określić przyczyny uszkodzenia aparatu retencyjnego, – dokonać naprawy uszkodzonego aparatu retencyjnego, – określić koszty wykonania aparatów retencyjnych, – udokumentować wykonanie aparatu retencyjnego, – sporządzić ewidencję zuŜytego materiału, – posłuŜyć się specjalistycznym programem komputerowym, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Klasyfikacja, budowa i zastosowanie aparatów retencyjnych. Postępowanie kliniczne i laboratoryjne dotyczące wykonywania aparatów retencyjnych. Organizacja stanowiska pracy.


96

Materiały i sprzęt, stosowane w procesie wykonywania aparatów retencyjnych. Elementy aparatów retencyjnych. Zasady wykonywania aparatów retencyjnych. Ocena jakości. Uszkodzenia aparatów i moŜliwości ich naprawy. Dokumentacja wykonania aparatów retencyjnych. Specjalistyczne programy komputerowe. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia • Wykonywanie retainera Hawleya. • Wykonywanie retainera okalającego. • Wykonywanie retainera Osamu. • Wykonywanie pozycjonera. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie, instrukcje do ćwiczeń. Tablice poglądowe ilustrujące etapy wykonywania aparatów retencyjnych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania aparatów retencyjnych. Materiały termoformowalne. Modele aparatów retencyjnych. Specjalistyczne programy komputerowe. Sprzęt techniczny wykorzystywany podczas wykonywania aparatów retencyjnych. Dokumentacja technologiczna. Instrukcje obsługi urządzeń, regulamin pracowni. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności wykonywania aparatów retencyjnych, stosowanych w końcowej fazie leczenia ortodontycznego. Podczas realizacji programu naleŜy odwoływać się do wiedzy uczniów z zakresu anatomii, fizjologii i patofizjologii narządu Ŝucia oraz modelowania dentystycznego.

Osiągnięcie szczegółowych celów kształcenia umoŜliwi stosowanie następujących metod nauczania: wykładu problemowego, dyskusji dydaktycznej, metody tekstu przewodniego, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W celu zapoznania uczniów ze sposobem wykonywania aparatów retencyjnych oraz stosowanym sprzętem


97

proponuje się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni ortodontycznej lub prezentację filmu dydaktycznego.

Wskazane jest, aby przed rozpoczęciem zajęć, nauczyciel przygotował materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń, przeprowadził instruktaŜ lub pokaz z objaśnieniem trudniejszych czynności związanych z wykonywaniem aparatów retencyjnych oraz wyjaśnił uczniom zasady posługiwania się sprzętem. Konieczne jest takŜe zapoznanie uczniów z regulaminem, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej obowiązującymi w pracowni.

W toku nauczania naleŜy kształtować umiejętności: – wykonywania modeli roboczych, – doboru materiałów do wykonania aparatów retencyjnych, – posługiwania się sprzętem stosowanym podczas wykonywania

aparatów retencyjnych, – wykonywania aparatów retencyjnych. Zajęcia powinny odbywać się w grupach 3-8 osobowych w laboratorium protetyczno-ortodontycznym na indywidualnych stanowiskach pracy. Wielkość grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów.





Podczas sprawdzania i oceniania wiadomości oraz umiejętności uczniów szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – merytoryczną jakość wypowiedzi, – posługiwanie się dokumentacją technologiczną, – organizację stanowiska pracy, – dobór sprzętu i materiałów do wykonania aparatów retencyjnych, – racjonalną gospodarkę materiałami i sprzętem, – terminowe wykonywanie zadań, – poprawność wykonywania poszczególnych czynności, – jakość wykonanych prac, – estetykę wyrobu, – stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



98

Moduł 322[09].Z7

Praktyka zawodowa 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – planować wykonywanie protez i aparatów ortodontycznych, – posługiwać się dokumentacją technologiczną, – współpracować z zespołem stomatologicznym, – organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobierać materiały i sprzęt do wykonywania protez dentystycznych

i aparatów ortodontycznych, – wykonywać protezy całkowite ruchome osiadające, – wykonywać protezy częściowe ruchome osiadające, – wykonywać protezy stałe, – wykonywać aparaty profilaktyczne, – wykonywać aparaty czynne, – wykonywać aparaty elastyczne, – prowadzić dokumentację wykonywania protez dentystycznych

i aparatów ortodontycznych, – rozpoznawać wady protez dentystycznych i aparatów

ortodontycznych, – dokonywać napraw protez ruchomych całkowitych i częściowych, – dokonywać napraw aparatów ortodontycznych, – stosować zasady aseptyki i antyseptyki podczas wykonywania protez

dentystycznych i aparatów ortodontycznych, – prowadzić kontrolę wykonywanych prac protetycznych

i ortodontycznych, – stosować zasady gospodarki materiałowej, – kalkulować koszty wykonania protez i aparatów ortodontycznych, – korzystać z róŜnych źródeł informacji w celu doskonalenia

umiejętności zawodowych, – stosować przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


Symbol jednostki



322[09].Z7.01 Wykonywanie protez dentystycznych 105 322[09].Z7.02 Wykonywanie aparatów ortodontycznych 35 Razem 140


99

3. Schemat układu jednostek modułowych

322[09].Z7 Praktyka zawodowa

322[09].Z7.01 Wykonywanie protez

dentystycznych


ortodontycznych


100

Jednostka modułowa 322[09].Z7.01 Wykonywanie protez dentystycznych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, – zastosować zasady aseptyki i antyseptyki, – przygotować projekt protezy dentystycznej, – zaplanować przebieg wykonywania protez dentystycznych, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać metody wykonania protez dentystycznych, – dobrać materiały i sprzęt do wykonania protez dentystycznych, – posłuŜyć się urządzeniami i aparaturą stosowaną w pracowni

protetycznej, – opracować i wykonać modele anatomiczne oraz czynnościowe

z wycisków, – wykonać wzorniki zwarciowe zamontowane w artykulatorze, – ustawić zęby sztuczne w protezach dentystycznych, – wymodelować płyty protez, – zamienić wosk na masę akrylanową w protezie dentystycznej, – wykonać polimeryzację masy akrylanowej, – przygotować konstrukcje protez akrylanowych, – dogiąć klamry z drutu, – wykonać precyzyjny model roboczy, – wykonać model wtórny z blokadą podcieni, – wymodelować woskową konstrukcję protezy szkieletowej, – przygotować formę odlewniczą, – odlać metalową konstrukcję protezy szkieletowej, – przeprowadzić obróbkę mechaniczną protezy dentystycznej, – ustawić sztuczne zęby w protezie dentystycznej, – dokonać zamiany wosku na tworzywo metodą z przelewem, – wykonać ruchomą protezę całkowitą i częściową zgodnie

z zaleceniem lekarza dentysty, – wykonać protezę stałą zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, – wykonać korony, wkłady koronowo-korzeniowe i mosty zgodnie

z zaleceniem lekarza dentysty, – dokonać naprawy pęknięcia i złamania protezy dentystycznej, – uzupełnić brakujący lub uszkodzony element w protezie

dentystycznej, – dokonać kontroli zgodności wykonania protezy dentystycznej

z projektem klinicznym,


101

– ocenić jakość wykonanych prac, – określić koszty wykonania protezy dentystycznej, – zaewidencjonować zuŜyty materiał, – sporządzić dokumentację wykonanych prac. 2. Materiał nauczania Zapoznanie ze strukturą organizacyjną pracowni protetycznej, regulaminem praktyki oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni. Przygotowanie projektu protezy dentystycznej i planowanie przebiegu realizacji prac. Organizacja stanowiska pracy. Dobieranie metod, materiałów i sprzętu do wykonania protezy dentystycznej. Posługiwanie się urządzeniami i aparaturą stosowaną w pracowni protetycznej. Wykonywanie odlewów modeli z wycisków. Wykonywanie modeli roboczych i czynnościowych. Modelowanie płyt i konstrukcji protez dentystycznych. Wykonywanie precyzyjnych modeli roboczych i modeli wtórnych. Wykonywanie elementów i umieszczanie ich w protezie dentystycznej. Wykonywanie odlewów elementów protezy dentystycznej. Wykonywanie obróbki mechanicznej protezy szkieletowej. Wykonywanie protez dentystycznych. Wykonywanie koron, wkładów koronowo-korzeniowych i mostów. Ocena jakości protez. Naprawa protez dentystycznych. Dokumentowanie realizacji prac. 3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest pogłębienie zdobytych wiadomości oraz doskonalenie umiejętności zawodowych w warunkach rzeczywistych, pod kierunkiem opiekuna praktyki. Zajęcia powinny odbywać się w pracowniach protetycznych. Opiekun powinien opracować szczegółowy harmonogram praktyki.

Na początku zajęć naleŜy zapoznać uczniów ze strukturą organizacyjną pracowni protetycznej, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej, ochrony środowiska oraz regulaminem praktyki.

W trakcie realizacji programu jednostki uczniowie powinni wykonywać zadania umoŜliwiające doskonalenie umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia. NaleŜy umoŜliwić uczniom


102

wykonywanie protez dentystycznych zgodnie z przygotowanym projektem oraz zaleceniem lekarza dentysty. Zadania powinny być realizowane indywidualnie. Istotne jest takŜe kształtowanie nawyków dentystycznych czasie praktyki zawodowej, takich jak: terminowość, przestrzeganie kolejności wykonywania poszczególnych prac protetycznych, dokładność, estetyka wykonania. Wskazane jest motywowanie uczniów do ciągłego doskonalenia umiejętności zawodowych oraz korzystania z róŜnych źródeł informacji.

Podczas odbywania praktyki uczniowie powinni dokonywać w dzienniczku zapisów dotyczących wykonywanych czynności, zuŜycia materiału, ilości godzin pracy oraz formułować wnioski wynikające z analizy swoich umiejętności. Opiekun praktyki potwierdza w dzienniczku praktyki wykonanie zadań i liczbę przepracowanych godzin. 4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi ągnięć

edukacyjnych ucznia Opiekun praktyki zobowiązany jest do systematycznego sprawdzania

i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów. Kontroli i oceny dokonuje na podstawie obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania określonych zadań oraz zapisów w dzienniczku praktyki.

Szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – planowanie pracy i organizację stanowiska, – współpracę z zespołem dentystycznym, – stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, – dobieranie materiałów i metod wykonywania protez dentystycznych, – przygotowywanie określonych materiałów zgodnie z instrukcją

producenta i stosowanie ich podczas wykonywania protez dentystycznych,

– jakość wykonywanych prac, – samodzielność podczas realizacji zadań, – dokładność i terminowość wykonania zadania, – poszanowanie sprzętu, – oszczędność w gospodarowaniu materiałami.

W ocenie końcowej naleŜy uwzględnić: postawę zawodową uczniów, poprawność realizacji zadań, umiejętność łączenia teorii z praktyką oraz współpracę z zespołem stomatologicznym. Wskazane jest, aby kaŜdy uczeń miał moŜliwość dokonania samooceny własnej pracy.

Na zakończenie praktyki opiekun powinien wpisać w dzienniczku praktyki opinię o pracy i postępach ucznia oraz ocenę końcową.


103

Jednostka modułowa 322[09].Z7.02 Wykonywanie aparatów ortodontycznych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, – zastosować zasady aseptyki i antyseptyki, – zaplanować przebieg wykonywania protez i aparatów

ortodontycznych, – zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, – dobrać metodę wykonania protez i aparatów ortodontycznych, – dobrać materiały oraz sprzęt do wykonania protez i aparatów

ortodontycznych, – posłuŜyć się urządzeniami i aparaturą stosowaną w pracowni

ortodontycznej, – wykonać modele robocze i diagnostyczne z wycisku, – zamontować elementy druciane, stosowane w aparatach

ortodontycznych, na modelu, – wykonać aparaty profilaktyczne zgodnie z zaleceniem lekarza

dentysty, – wykonać aparaty czynne: płytkę górną i dolną Schwartza zgodnie

z zaleceniem lekarza dentysty, – wykonać aparaty czynnościowe zgodnie z zaleceniem lekarza

dentysty, – wykonać aparaty czynnościowo-mechaniczne zgodnie z zaleceniem

lekarza dentysty, – wykonać ortodontyczną protezę dziecięcą zgodnie z zaleceniem

lekarza dentysty, – wykonać aparaty elastyczne zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty, – przeprowadzić obróbkę mechaniczną protezy i aparatu

ortodontycznego, – naprawić uszkodzone aparaty ortodontyczne, – uzupełnić brakujący lub uszkodzony element w protezie

i aparacie ortodontycznym, – dokonać kontroli zgodności wykonania protezy i aparatu

ortodontycznego z projektem klinicznym, – ocenić jakość wykonanych prac, – określić koszty wykonania protezy i aparatu ortodontycznego, – poprowadzić dokumentację wykonanych prac, – poprowadzić ewidencję zuŜytych materiałów.


104

2. Materiał nauczania Zapoznanie ze strukturą organizacyjną pracowni ortodontycznej, regulaminem praktyki oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi w pracowni. Planowanie przebiegu realizacji prac. Organizacja stanowiska pracy. Dobieranie metod, materiałów i sprzętu do wykonania protezy i aparatu ortodontycznego. Posługiwanie się urządzeniami i aparaturą stosowaną w pracowni ortodontycznej. Wykonywanie modeli roboczych i diagnostycznych. Montowanie elementów drucianych na modelu. Wykonywanie aparatów profilaktycznych. Wykonywanie aparatów czynnych. Wykonywanie aparatów czynnościowych. Wykonywanie aparatów czynnościowo-mechanicznych. Wykonywanie ortodontycznej protezy dziecięcej. Wykonywanie aparatów elastycznych. Wykonywanie obróbki mechanicznej protezy i aparatu ortodontycznego. Naprawa protez i aparatów ortodontycznych. Ocena jakości aparatów ortodontycznych. Dokumentowanie realizacji prac. 3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jedn ostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest pogłębienie zdobytych wiadomości oraz doskonalenie umiejętności zawodowych w warunkach rzeczywistych, pod kierunkiem opiekuna praktyki. Zajęcia powinny odbywać się w pracowniach ortodontycznych. Opiekun powinien opracować szczegółowy harmonogram praktyki.

Na początku zajęć naleŜy zapoznać uczniów ze strukturą organizacyjną pracowni ortodontycznej, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej, ochrony środowiska oraz regulaminem praktyki.

W trakcie realizacji programu jednostki uczniowie powinni wykonywać zadania umoŜliwiające doskonalenie umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia. NaleŜy umoŜliwić uczniom wykonywanie protez i aparatów ortodontycznych zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty. Zadania powinny być realizowane indywidualnie. Istotne jest takŜe kształtowanie nawyków związanych z wykonywaniem protez i aparatów ortodontycznych, takich jak: terminowość, przestrzeganie kolejności wykonywania poszczególnych prac ortodontycznych, dokładność, estetyka wykonania. Wskazane jest


105

motywowanie uczniów do ciągłego doskonalenia umiejętności zawodowych oraz korzystania z róŜnych źródeł informacji.

Podczas odbywania praktyki uczniowie powinni dokonywać w dzienniczku zapisów dotyczących wykonywanych czynności, zuŜycia materiału, ilości godzin pracy oraz formułować wnioski wynikające z analizy swoich umiejętności. Opiekun praktyki potwierdza w dzienniczku praktyki wykonanie zadań i liczbę przepracowanych godzin.


edukacyjnych ucznia Opiekun praktyki zobowiązany jest do systematycznego sprawdzania

i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów. Kontroli i oceny dokonuje podczas obserwacji czynności uczniów w trakcie wykonywania określonych zadań oraz na podstawie zapisów w dzienniczku praktyki.

Szczególną uwagę naleŜy zwracać na: – planowanie pracy i organizację stanowiska, – współpracę z zespołem dentystycznym, – stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, – dobieranie materiałów i metod wykonywania aparatów

ortodontycznych, – przestrzeganie reŜimu technologicznego podczas przygotowywania

materiałów stosowanych w ortodoncji, – jakość wykonywanych prac, – samodzielność podczas realizacji zadań, – dokładność i precyzję wykonywania aparatów ortodontycznych oraz

szyn chirurgicznych, – poszanowanie sprzętu i oszczędność w gospodarowaniu materiałami. W ocenie końcowej naleŜy uwzględnić: postawę zawodową uczniów, poprawność realizacji zadań, umiejętność łączenia teorii z praktyką oraz współpracę z zespołem stomatologicznym. Wskazane jest, aby kaŜdy uczeń miał moŜliwość dokonania samooceny własnej pracy.

Na zakończenie praktyki opiekun powinien wpisać w dzienniczku praktyki opinię o pracy i postępach ucznia oraz ocenę końcową.

00 program nauki technik dentystyczny-322-09

Documents