Hulp- en dienstverlening in het PSC Hoogstraten

Geschiedenis van het Penitentiair Schoolcentrum Hoogstraten(PSC)

In het begin van de negentiende eeuw, onder het bewind van Napoleon, wordt het voormalige Gelmelslot gebruikt als instelling van maatschappelijk nut. Ruim een eeuw lang diende het achtereenvolgens als bedelaarshuis, landbouwkolonie en toevluchtsoord voor zwakke en zieke mannen. In 1931 werd het Penitentiair Schoolcentrum (PSC) van Hoogstraten opgericht. Dit heeft sedertdien een aparte plaats in het Belgische gevangeniswezen.

Huidige werking van het PSC

Het domein strekt zich uit over ongeveer vijftig hectaren, bestaande uit het kasteel met aanpalende gebouwen, weiden en landbouwgronden. De inrichting heeft een open gemeenschapsregime, waarin dagbesteding door werk en opleiding centraal staat. Het regime in het PSC rust op twee pijlers: reclassering en herstel.

Via dagbesteding door werk en/of opleiding, ontspanning, sport wordt gewerkt aan de reclassering.

Er worden een aantal herstelgerichte activiteiten georganiseerd. Je kan vrijwilligerswerk doen en zo kan je via het herstelfonds een som aan je slachtoffer betalen.

Tevens kan je een beroep doen op een neutrale bemiddelaar. Tijdens de bemiddeling kunnen slachtoffers en daders rechtstreeks of onrechtstreeks met elkaar in gesprek gaan. Jij en je slachtoffer kunnen op deze manier jullie noden en verwachtingen aan elkaar kenbaar maken.

Hulp- en dienstverlening

In samenwerking met het PSC Hoogstraten organiseert de Vlaamse Gemeenschap een hulp- en dienstverleningsaanbod voor gedetineerden in het PSC. Ook binnen de gevangenismuren heb je recht op beweging, ontspanning, een goed gesprek, ondersteuning, leerkansen,… of het nu gaat om je detentietijd zinvol te spenderen of om je voorbereiding van de reclassering of vrijlating. Verschillende mensen en diensten kunnen je hierbij helpen.

Het kan gaan om individuele gesprekken of om groepsactiviteiten en dit op verschillende terreinen.

Welke diensten zijn er actief in het PSC ?

Welzijn

‘ Als je in de gevangenis terechtkomt heb je vaak veel verschillende vragen:

Heb ik nog een inkomen? Wie helpt mijn familie? Ik krijg geen bezoek. Hoe kan ik het contact met mijn familie herstellen? Ik heb problemen. Met wie kan ik hierover praten? Ik heb schulden. Wat kan ik doen tijdens mijn gevangenisstraf? Ik wil me voorbereiden op wat komt na de straf, wat kan ik doen? ‘

Met al deze vragen kan je terecht bij de trajectbegeleiders (TB) van Justitieel Welzijnswerk Turnhout (JWT).

De trajectbegeleiders (TB) en medewerkers van het team familie en onthaal staan klaar voor jou en je familie.

Je kan je vragen stellen via een rapportbriefje en de TB nodigt jou vervolgens uit voor een individueel gesprek. Tijdens dit gesprek verkent de TB de context en je netwerk. Indien nodig en mogelijk organiseert de TB gedeelde zorg en overleg. Andere diensten waarmee ze samenwerken zijn: PSD , Justitiehuis, drughulp eerste lijn, VDAB, DOP, onderwijs, straathoekwerk, thuis- en daklozenwerking binnen het CAW, Moderator,…

Bij breuken en crisis in je netwerk kunnen medewerkers van het team familie en onthaal worden ingeschakeld. Indien je vrijkomt in de regio Kempen, kan je nog een afgebakende periode (maximaal 6 maanden) bij je trajectbegeleider terecht in functie van de overdracht of verwijzing naar een vervolg-begeleiding of eigen netwerk. De begeleiding concreet afronden en stopzetten is belangrijk.

Elk gesprek is vertrouwelijk.

CAW De Kempen heeft een uitgebreide vrijwilligerswerking. Vrijwilligers worden ingezet om activiteiten te begeleiden zoals bijvoorbeeld de gitaarlessen. Je kan ook een beroep doen op een vrijwilliger voor een individuele babbel over alledaagse dingen. Deze gesprekken gaan door in de bezoekzaal van het kasteel of op paviljoen A.

Beroepsopleiding volgen en werk zoeken vanuit de gevangenis.

De VDAB wil wie werk zoekt in contact brengen met werkgevers. Wat doet de VDAB consulent?

- Je inschrijven als werkzoekende.- De voorbereiding verzorgen van jouw werkloosheidsdossier.- Jou op weg helpen naar werk of een beroepsopleiding.- Je helpen met individuele sollicitatieondersteuning.

VOKANS ondersteunt de VDAB -consulent en helpt je uit te zoeken welk werk voor jou het meest geschikt is en helpt je om een cv (curriculum vitae) op te stellen.

In het PSC krijg je de kans om een beroepsopleiding te volgen in de bouw- en autosector. Opleidingen die je kan volgen zijn: metser, stukadoor, schilder-behanger en automechanica. Bij de aankomst in het PSC krijg je

een rondleiding waarna je je kandidaat kunt stellen. Weet je niet goed wat te kiezen dan kan je ook proefdraaien in de opleiding. Zo kan je je een beter beeld vormen.

Na de opleiding ontvang je een VDAB attest.

Onderwijs

De onderwijscoördinator van het VOCVO (Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs) is verantwoordelijk voor onderwijs aan gedetineerden. Naast het organiseren van groepscursussen kan je bij haar terecht met individuele leervragen rond bijvoorbeeld de examencommissie en de Open Universiteit.

Twee keer per schooljaar wordt een onderwijsbrochure opgemaakt en verspreid onder de gedetineerden. Bij het einde van het semester ontvangen de geslaagde deelnemers een certificaat of deelcertificaat tijdens de proclamatie.

Een greep uit het aanbod: Veiligheidscursus(VCA), werk zoeken, op vrije voeten, rijbewijs, tuinbouw , hulpkok , computerlessen en lessen algemene vorming (AAV). Twee avonden per week vindt een Open Leercentrum plaats, om te werken rond een individuele leervraag of e-learning.

De lessen worden gegeven door lesgevers van het Centrum voor Basiseducatie Kempen en het Centrum voor Volwassenenonderwijs LBC – NVK.

Cultuur en sport

De Rode Antraciet organiseert culturele activiteiten en sport in de gevangenissen. Culturele activiteiten zijn bijvoorbeeld de cursus ‘ omgaan met lastige situaties’, de cursus ‘ slachtoffer in beeld’ , de cursus ‘ vader in de gevangenis’ en ‘voorleesverhalen’. De organisatie zorgt voor extra ondersteuning en begeleiding bij sportactiviteiten zoals de jaarlijkse ‘start to run’, volleybal initiatie in de zomer, wedstrijden tegen buitenploegen, e.d.

MOOOV zet zich in om films uit de hele wereld te delen met een zo breed mogelijk publiek. De organisatie presenteert ook films in PSC Hoogstraten. Jaarlijks organiseert zij in samenwerking met De Rode Antraciet het project ‘ Buiten Beeld’ , een reeks filmavonden voor gedetineerden en een filmavond voor

het personeel in Utopolis Turnhout.

Je kan boeken, strips, of cd’s ontlenen in de bibliotheek van de gevangenis. De BIB Turnhout werkt mee om de dienstverlening van de gevangenisbibliotheek uit te bouwen. Gedetineerden kunnen ook boeken reserveren in

de BIB Turnhout. Elke dinsdagavond kan je de gevangenis BIB bezoeken.

Gezondheid

Het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) Kempen biedt begeleiding aan mensen met geestelijke problemen, ook binnen de gevangenissen. Om meer mensen te bereiken werkt deze dienst voornamelijk met groepen. Er worden therapiegroepen opgezet rond bepaalde problemen (zoals bv.middelengebruik of seksuele delinquenten). Dit kan een zinvolle voorbereidende stap zijn naar begeleiding na je detentie. Het aanbod is volledig vrijwillig. Je kan aan PSD en JWT vragen of jij hiervoor in aanmerking komt. Zij geven meer informatie en doen de aanmelding bij het CGG.

Een ervaringsdeskundige van de Anonieme Alcoholisten Turnhout komt in het PSC Hoogstraten wekelijks een gespreksgroep begeleiden. Gedetineerden met een alcoholproblematiek kunnen hier over hun probleem praten en steun vinden bij de aanpak ervan.

Kinderbezoek – Skype

Eén keer per maand wordt een speciaal kinderbezoek georganiseerd door JWT in samenwerking met PSD op woensdagnamiddag. Er worden activiteiten voor vader en kind voorzien, bij goed weer kan er gespeeld worden in de buitenspeeltuin. Gedetineerden welke aan de voorwaarden voor het kinderbezoek voldoen, kunnen ook via Skype contact houden met hun kinderen.

Individuele gezinsbegeleiding door de dienst CKG (Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning) Zon en Hei is eveneens mogelijk voor gedetineerden in het PSC en hun gezin.

Organisatieondersteuner

Vanuit het CAW (JWT) is ook een organisatieondersteuner (OO) actief in de inrichting. Zij/hij zorgt voor activiteiten op het vlak van welzijn, herstel,de kerngroep. Daarnaast ondersteunt de OO mee het bredere aanbod op het vlak van onderwijs, cultuur, sport, gezondheid en tewerkstelling in de gevangenis. Indien je vragen hebt bij het groepsaanbod kan je terecht bij de OO door het schrijven van een rapportbriefje. Je vult je vraag in en geeft je rapportbriefje af aan de beambte op sectie.

Op wie kan je een beroep doen voor persoonlijke hulp?

Een gewoon gesprek kan al een steun zijn, maar er zijn ook diensten die met specifieke problemen kunnen helpen. Trajectbegeleiders van JWT kunnen je helpen met praktische zaken, maar ook met een vertrouwelijk gesprek. Natuurlijk zijn er ook de aalmoezeniers, imams, moreel consulenten en de PSD.

Voor gedetineerden met een (vermoeden van) beperking

De dienst ondersteuningsplan biedt de mogelijkheid aan jou en aan de mensen die voor jou belangrijk zijn om een jaar samen te werken. Zij kunnen een plan maken rond hoe jouw toekomst er verder kan uitzien. Het is belangrijk dat er reeds perspectief is, zodat samen aan de slag kan gegaan worden. Wat kan je goed? Wat zijn jou mogelijkheden? Samen wordt dit in kaart gebracht om de gepaste ondersteuning te kunnen inschakelen waar nodig.

VAPH – rechtstreeks toegankelijke hulp voor personen met een handicap

Rechtstreeks toegankelijke hulp is er voor mensen die nood hebben aan beperkte, handicapspecifieke ondersteuning. Hiervoor kan het Dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor ingeschakeld worden.

Voor dringende hulp kan je gratis bellen naar:

Teleonthaal – tel 106

Hier kan je terecht om te praten over je problemen, je gevoelens.

Zelfmoordlijn – tel 1813

Het nummer 1813 kan je bellen indien je denkt aan zelfdoding, maar ook als je iemand kent die zelfmoord wil plegen en jij je hierover zorgen maakt.

Meldpunt pesten

In het PSC Hoogstraten is een meldpunt pesten actief. Met het meldpunt doen we een oproep aan iedereen die met pesten geconfronteerd wordt in het PSC. Hetzij als slachtoffer of als getuige. Deponeer je melding in de brievenbus van het meldpunt, dit kan ook anoniem.

Het meldpunt bestaat uit vertegenwoordigers van de aalmoezeniersdienst, CAW De Kempen, Vlaamse Gemeenschap en bewaking.

COLOFON

De publicatie ‘Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden’ is een uitgave van de Vlaamse overheid, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Afdeling Welzijn en Samenleving, Koning Albert II-laan 35 bus 3o,1030 Brussel.

Verantwoordelijke uitgever: Marijke Enghien, Departement Welzijn,Volksgezondheid en Gezin,Afdeling Welzijn en Samenleving.

Centrale redactie: Christine Wouters( Vlaamse overheid,Departement Welzijn,Volksgezondheid en Gezin,Afdeling Welzijn en Samenleving,Penitentiair Schoolcentrum te Hoogstraten, Gelmelstraat 131,2320 Hoogstraten.

Vormgeving: Foto : Parol! Wim – Lieven Nollet