Ị trƯỜng tiỀn tỆ 2srtc.org.vn/images/uploaded/tttc_9.2015.pdf · tuy nhiên, fomc để...
TRANSCRIPT
MỤC LỤC
A. THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ ................................................................. 2
I. Thị trường tiền tệ - tín dụng .................................................... 2
II. Thị trường ngoại hối và vàng ................................................ 17
B. THỊ TRƯỜNG VỐN ...................................................................... 26
I. Thị trường chứng khoán ........................................................ 26
II. Thị trường BĐS ....................................................................... 37
C. PHẢN HỒI CHÍNH SÁCH ............................................................ 41
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
2
A. THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ
I. Thị trường tiền tệ - tín dụng
Thị trường tiền tệ - tín dụng thế giới
Trước mối lo ngại về đà tăng trưởng yếu kém của nền kinh
tế toàn cầu, Fed đã quyết định giữ nguyên lãi suất ở mức 0-0.25%
với tỷ lệ 9 phiếu thuận và 1 phiếu chống vào ngày thứ Năm
(17.9/2015) sau khi kết thúc cuộc họp chính sách 2 ngày. Jeffrey
Lacker là thành viên duy nhất của Ủy ban Thị trường mở Liên bang
(FOMC) phản đối quyết định trên khi ông muốn nâng lãi suất thêm
0.25%.
Tuy nhiên, FOMC để ngỏ khả năng thắt chặt nhẹ chính sách
trong các tháng còn lại của năm nay. Mô hình dot plot của Fed cho
thấy từ đây đến cuối năm, Fed có thể tăng lãi suất thêm 0.4% - đồng
nghĩa với việc cơ quan này sẽ phải nâng lãi suất tại cuộc họp vào
tháng 10 hoặc tháng 12 tới.
Bên cạnh đó, dự báo của Fed cho thấy 13/17 nhà làm chính
sách cho rằng lãi suất sẽ tăng ít nhất 1 lần trong năm 2015, thấp hơn
so với con số 15 người tại cuộc họp gần nhất vào tháng 6. Hiện tại
có 4 nhà làm chính sách cho rằng Fed chưa nên nâng lãi suất ít nhất
cho đến năm 2016, cao hơn so với con số 2 người nghĩ như vậy
trong tháng 6.
Nhìn chung, Fed bày tỏ sự lạc quan hơn về nền kinh tế Mỹ
khi nâng dự báo tăng trưởng GDP 2015 từ 1.9% lên 2.1% và hạ dự
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
3
báo tỷ lệ thất nghiệp xuống 5% vào cuối năm nay. Được biết, hiện
tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ đang đứng ở mức 5.1%. Fed dự báo lãi
suất sẽ ở mức 0.4% trong năm 2015, 1.4% năm 2016, 2.6% năm
2017 và 3.4% năm 2018, đồng loạt thấp hơn so với ước tính được
ngân hàng trung ương đưa ra trong tháng 6. Fed cũng hạ dự báo lạm
phát cho cả 3 năm 2015, 2016, 2017 và cho rằng chỉ báo này chưa
thể chạm mục tiêu 2% cho đến năm 2018. Trong khi đó, cơ quan
này lại lạc quan hơn về tỷ lệ thất nghiệp khi hạ dự báo 2015, 2016,
2017 và xa hơn.
Tuy nhiên, những đồn đoán xung quanh khả năng Fed sẽ
tăng lãi suất vào cuối năm nay đã khiến giới đầu tư tỏ ra hờ hững
với những đồng tiền của các nền kinh tế mới nổi và đổ xô đi mua
USD để kiếm lời. Cụ thể, đồng rupee của Ấn Độ, đồng rupiah của
Indonesia, đồng ringgit của Malaysia và đồng đôla Singapore lần
lượt hạ 0,26%, 0,03%, 0,3% và 0,15%. Trong khi đó, đồng won Hàn
Quốc và đồng baht Thái Lan lại nhích lên đôi chút so với đồng bạc
xanh sau chuỗi những phiên giảm liên tiếp gần đây.
Sư hôi phuc cua nên kinh tê châu Âu mơi đây vẫn chưa có gì
là ấn tượng, bât châp viêc đã đươc bơm môt lương tiên không lô bơi
NHTW châu Âu ECB thông qua các gói nơi long đinh lương muôn
màng. Chủ tịch ECB Mario Draghi mới đây thông báo ECB hạ dự
báo tăng trưởng cũng như lạm phát. ECB có thể tung biện pháp kích
thích bổ sung.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
4
Con số GDP quý II /2015 từ Eurostat đã gây thât vong , tăng
trương toàn khu vưc Eurozone trong quý II năm 2015 đã giam tư
0,4% xuông còn 0,3% so vơi quý trươc đó – tương đương vơi ty lê
tăng trương năm chi đat 1,2%, môt con sô vô cùng am đam . Đáng
thất vọng hơn , mưc tăng trương bình quân cua toàn khu vưc thâm
chí còn thâp hơn ca của Hy Lap (nước đang chìm trong khủng
hoảng nợ công lại có GDP lên tới 0,8%).
Vơi nên kinh tê lơn thư hai Eurozone , là Pháp , tăng trương
gần như ở mức 0%. Tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ 3 Eurozone
- Ý cung đã châm lai. Trong khi đó nền kinh tế lớn nhất cả Eurozone
(và châu Âu) là Đức, tăng trương quý II chi đat 0,4%. Tình hình gân
đây là vô cùng am đam.
Biểu đồ 1: Lãi suất đồng USD và EUR trên Thị trường liên ngân
hàng London tháng 09/2015
USD EUR
Nguồn: www.homefinance.nl
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
5
Biểu đồ 2: Lãi suất đồng USD và EUR trên Thị trường liên ngân
hàng London 9 tháng đầu năm 2015
USD EUR
Nguồn: www.homefinance.nl
Kết quả cuộc khảo sát của CNNMoney trên các nhà kinh tế
cho thấy nhà đầu tư nên thận trọng vì đồng Nhân dân tệ của Trung
Quốc có thể rớt giá mạnh hơn nữa trước thời điểm cuối năm. Theo
ước tính bình quân, đồng Nhân dân tệ có thể giảm tiếp 2.8% so với
đồng USD vào cuối năm 2015. Từ đầu năm đến nay, đồng tiền này
đã giảm 2.6% so với đồng bạc xanh, trong đó phần lớn đà sụt giảm
chỉ diễn ra vỏn vẹn trong 2 phiên đầu tháng 8, khiến nhà đầu tư
choáng váng và dẫn đến đà bán tháo trên các thị trường chứng
khoán toàn cầu.
Bên cạnh động thái phá giá đầy bất ngờ, Ngân hàng Trung
ương Trung Quốc (PBoC) còn thay đổi cách xác định biên độ giao
dịch hàng ngày 2%. Theo đó, cách tính mới sẽ sử dụng giá đóng cửa
(000.000)
(000.000)
(000.000)
-
000.000
000.000
000.000
000.000
000.000
000.000
000.000
1/1 1/2 1/3 1/4 1/5 1/6 1/7 1/8 1/9
KH 1 tháng KH 3 tháng
KH 6 tháng KH 12 tháng
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
6
của phiên hôm trước thay cho quy trình không rõ ràng trước đây của
PBoC. Động thái này đã khiến thị trường tiền tệ xáo trộn và khơi
mào cho các dự báo về mức độ sụt giảm của đồng tiền này trong
thời gian tới.
CNNMoney cho biết đồng Nhân dân tệ có thể giảm về mức
7.5 CNY so với đồng USD, tức thấp hơn giá hiện tại 17.8%. Dù các
dự báo khác về năm 2016 không mạnh như dự báo trên nhưng hầu
như tất cả các nhà kinh tế tham gia cuộc khảo sát đều có chung quan
điểm rằng đồng Nhân dân tệ có thể tiếp tục giảm giá khi tăng trưởng
kinh tế Trung Quốc suy yếu. Bên cạnh đó, bất ổn về các đợt nâng lãi
suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng khiến lo lắng tăng
cao.
Tăng trưởng trong quý II/2015 của Nhật Bản giảm 1,6% so
với cùng kỳ năm 2014. Đây được coi là “điềm xấu” cho nỗ lực thực
hiện gói chính sách “Abenomics” của Thủ tướng Shinzo Abe nhằm
đưa nền kinh tế lớn thứ ba thế giới thoát khỏi thời kỳ giảm phát và
suy thoái kéo dài hai thập kỷ.
Thậm chí Abenomics còn đang bị đe dọa từ Trung Quốc
cũng như những vấn đề nội tại khi mà chính sách này chưa tạo ra
được sự chuyển biến đáng kể trong cấu trúc nền kinh tế Nhật . Đáng
lo ngai hơn ca là sư chưng lai cua nên kinh tê Trung Quôc và sư yêu
đi cua đông Nhân Dân Tê.
Ngân hàng trung ương Hàn Quốc (BOK) đã quyết định duy
trì lãi suất cơ bản ở mức thấp kỷ lục 1,5% trong bối cảnh BOK đánh
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
7
giá ảnh hưởng từ những lần cắt giảm lãi suất gần đây cũng như khả
năng Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) lần đầu tiên nâng lãi
suất trong gần một thập kỷ. BOK đã hạ lãi suất xuống 1,75% vào
tháng 3 và tiếp tục hạ xuống 1,5% vào tháng 6 sau lần đầu tiên cắt
giảm lãi suất xuống 2% hồi tháng 10 năm ngoái.
Tuy nhiên, nền kinh tế lớn thứ 4 châu Á này không có dấu
hiệu khởi sắc đáng kể với tăng trưởng trong quý 2 năm nay chậm
chạp ở mức 0,3%, một phần do ảnh hưởng từ sự bùng phát của dịch
Hội chứng Hô hấp vùng Trung Đông (MERS) khiến người tiêu
dùng hạn chế mua sắm.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi các đồng tiền cua các thị
trường mới nổi - từ Malaysia đến Thổ Nhĩ Kỳ, qua Thái Lan và
Philippines - đang giảm mạnh. Dòng vốn giá rẻ đang tháo chạy
khỏi những thị trường này đến Mỹ , nơi đươc dự đoán se đem lai lơi
suât cao hơn . Nhu cầu đôi vơi các loai khoáng san và dâu khí (vôn
là tài nguyên thê manh cua các thi trương mơi nôi ) đang giam manh,
dân đên nguôn thu tư xuât khâu các tài nguyên này sut giam . Chi phí
cho các khoản nợ bằng đông USD của các quôc gia này thì do đó lại
càng phình to ra.
Nhưng viêc nơi long tiên tê cung chi đươc coi là biên pháp
cưu cánh tam thơi , bơi nó không giai quyêt đươc n hưng vân đê nôi
tại của nền kinh tế đang “ì ạch . Thậm chí các biện pháp này còn
khiến kinh tế toàn cầu mất cân bằng . Thặng dư của các nền kinh tế
sản xuất như Trung Quốc và khu vực Eurozone , tiêu biêu là Đức sẽ
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
8
bị thổi phồng. Trong khi đó thâm hụt của các nền kinh tế tiêu dùng –
dịch vụ, như Anh, Mỹ, sẽ tăng lên tương ứng.
Thị trường tiền tệ - tín dụng trong nước
Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu
tư), kinh tế Việt Nam 9 tháng năm 2015 diễn ra trong bối cảnh thị
trường toàn cầu có nhiều biến động mạnh. Thị trường hàng hóa
quốc tế, đặc biệt là dầu thô giảm giá liên tục và giảm ở mức sâu
trong những tháng qua, chủ yếu do nguồn cung tăng, tác động tích
cực tới tăng trưởng của các nước nhập khẩu dầu nhưng đối với các
nước xuất khẩu dầu, tăng trưởng bị ảnh hưởng do doanh thu xuất
khẩu giảm.
Trước diễn biến phức tạp của kinh tế toàn cầu, Chính phủ đã
chỉ đạo quyết liệt các Bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ các
giải pháp, chính sách, nhất là chính sách tài khóa, tiền tệ nhằm bảo
đảm ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, duy trì
mức tăng trưởng hợp lý.
Tổng sản phẩm trong nước (GDP) 9 tháng đầu năm 2015
ước tính tăng 6,5% so với cùng kỳ năm 2014, trong đó quý I tăng
6,12%; quý II tăng 6,47%; quý III tăng 6,81%. Trong mức tăng
6,5% của toàn nền kinh tế, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản
tăng 2,08%, đóng góp 0,36 điểm phần trăm; khu vực công nghiệp và
xây dựng tăng 9,57%, đóng góp 3,12 điểm phần trăm; khu vực dịch
vụ tăng 6,17%, đóng góp 2,38 điểm phần trăm. Trong khu vực nông,
lâm nghiệp và thủy sản, ngành lâm nghiệp đạt mức tăng cao nhất
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
9
với 7,89% so với cùng kỳ năm 2014 do sản lượng gỗ khai thác tăng
cao ở mức 11,8%; ngành thủy sản tăng 2,11%. Riêng ngành nông
nghiệp chỉ tăng 1,77%, nguyên nhân chủ yếu do ảnh hưởng của thời
tiết không thuận, giá cả một số vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp
không ổn định và có xu hướng tăng nên sản lượng lúa đạt thấp (ước
tính sản lượng lúa cả năm 2015 đạt 45,1 triệu tấn, chỉ tăng 0,3% so
với năm 2014).
Trong khu vực công nghiệp và xây dựng, ngành công nghiệp
tăng 9,69% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn nhiều mức tăng cùng
kỳ của một số năm gần đây trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo
đạt mức tăng cao với 10,15%, góp phần quan trọng vào mức tăng
trưởng chung (đóng góp 1,58 điểm phần trăm); ngành khai khoáng
tăng 8,15%. Ngành xây dựng 9 tháng tăng 9,00%, là mức tăng cao
nhất trong 5 năm gần đây.
Trong khi đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 năm 2015
đạt 99,79%, giảm 0,21% so với tháng trước; bằng 100% so cùng kỳ
năm trước; tăng 0,4% so với tháng 12 năm trước; CPI bình quân 9
tháng đầu năm 2015 tăng 0,74% so với cùng kỳ năm 2014.
Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính, có 7 nhóm tăng:
Đồ uống và thuốc lá tăng 0,1%; May mặc, mũ nón, giầy dép tăng
0,21%; Thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,07%; Thuốc và dịch vụ y
tế tăng 0,43%; Giáo dục tăng 1,24%. Văn hóa, giải trí và du lịch
tăng 0,03% và Hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,19%. Có 4 nhóm
hàng hóa và dịch vụ giảm: Hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,13%;
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
10
Nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 0,68%; Giao thông giảm 3,17%;
Bưu chính viễn thông giảm 0,07%.
Theo đánh giá từ Tổng cục Thống kê, CPI tháng 9 năm 2015
giảm do các nguyên nhân như: giá xăng được điều chỉnh giảm vào
ngày 19 tháng 8 năm 2015 và ngày 03 tháng 9 năm 2015. Theo tính
toán, giá xăng dầu giảm làm cho nhóm giao thông giảm 3,17% góp
phần giảm CPI chung của tháng 9 khoảng 0,28%;
Bên cạnh đó, thời tiết chuyển sang mùa Thu nên nhu cầu sử
dụng điện giảm làm cho chỉ số giá điện sinh hoạt giảm 0,32%; Giá
các mặt hàng lương thực, thực phẩm giảm nhẹ do nguồn cung dồi
dào cùng với giá xăng dầu giảm làm chi phí vận chuyển giảm nên
chỉ số lương thực, thực phẩm giảm 0,14%;Trong 10 năm gần đây,
lần đầu tiên CPI tháng 9 giảm so với tháng trước; CPI tháng 9 năm
2015 so với tháng 12 cũng tăng thấp nhất và tăng dưới 1%.
Xét đến tình trạng ngành sản xuất, chỉ số nhà quản trị mua
hàng Nikkei Việt Nam (Purchasing Managers’ Index - PMI) đã
giảm xuống dưới mốc 50.0 và ở mức 49.5 (từ mức 51.3 điểm trong
tháng 8).Mức giảm sút nhẹ này đã kết thúc thời kỳ hai năm khi tình
trạng của lĩnh vực sản xuất đã liên tục được cải thiện.
Giai đoạn cuối quý 3 năm 2015 cho thấy sự suy giảm về các
điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất của Việt Nam khi cả
sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới đều giảm. Trong khi đó,
giá nhiên liệu giảm dẫn đến chi phí đầu vào tổng thể giảm, vì vậy
dẫn tới việc các công ty giảm chi phí cho khách hàng bằng cách
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
11
giảm giá đầu ra.Số lượng đơn đặt hàng mới đã giảm lần đầu tiên
trong hơn một năm vào tháng 9 khi các điều kiện thị trường xấu đi
với tốc độ giảm nhẹ.
Trong khi đó, số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm
tháng thứ tư liên tiếp, và với tốc độ nhanh thứ nhì trong lịch sử của
chỉ số này. Việc giảm số lượng đơn đặt hàng mới đã góp phần làm
giảm nhẹ sản lượng sản xuất, xảy ra lần đầu tiên trong hai năm. Việc
hoàn thành các dự án cũng được coi là nhân tố dẫn đến giảm hoạt
động sản xuất.
Mặc dù sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới giảm, các
xí nghiệp vẫn tiếp tục tăng số lượng việc làm trong tháng 9. Tuy
nhiên, tốc độ tạo việc làm còn khiêm tốn, và là yếu tố chậm nhất
trong ba tháng gần đây.
Dữ liệu mới nhất chỉ ra sự sụt giảm mạnh với tốc độ tăng
nhanh của giá cả đầu vào trong lĩnh vực sản xuất, chủ yếu do chi phí
nhiêu liệu giảm gây ảnh hưởng lớn hơn so với mức ảnh hưởng lạm
phát của một đồng tiền yếu. Mức giảm giá cả đầu vào đạt mức giảm
nhanh thứ nhì trong lịch sử của chỉ số này, chỉ thấp hơn mức của
tháng 1. Với mức giảm mạnh của chi phí đầu vào, các nhà sản xuất
tiếp tục giảm giá đầu ra. Hơn nữa, tốc độ giảm đã tăng lên trong ba
tháng liên tiếp thành mức cao nhất kể từ tháng 7 năm 2012.
Bình luận về dữ liệu khảo sát PMI ngành sản xuất Việt Nam
đơn vị cung cấp cho rằng sau khi tăng trưởng chậm lại trong những
tháng gần đây, tình hình đã trở nên xấu hơn trong tháng 9 khi lĩnh
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
12
vực sản xuất của Việt Nam bị giảm sút cả về số lượng đơn đặt hàng
mới và sản lượng. Nhu cầu yếu trong khu vực chứng tỏ rằng đang
có tác động tiêu cực nhiều hơn lên các nhà sản xuất địa phương
trong thời gian tới, và dữ liệu mới nhất trái ngược hẳn so với mức
tăng mạnh được ghi nhận trong những tháng đầu năm. Một điểm
tích cực trong kỳ khảo sát PMI mới nhất là việc làm tiếp tục tăng,
mặc dù tình trạng này có thể thay đổi trong những tháng tới nếu sản
lượng và số lượng đơn đặt hàng mới tiếp tục xu hướng giảm. Một
điểm đáng quan tâm khác là giá cả đầu vào đã giảm mạnh hơn khi
một số công ty báo cáo chi phí nhiên liệu của họ giảm trong tháng.
Mặt bằng lãi suất vẫn đang ổn định sau khi điều chỉnh tỷ giá
và so với cuối năm 2014 đã giảm khoảng 0,2-0,5%/năm. Một số ý
kiến lo ngại rằng lãi suất huy động tăng do ảnh hưởng của việc điều
chỉnh tỷ giá có thể dẫn đến tăng lãi suất cho vay, đi ngược với chủ
trương tiếp tục giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp. Thời gian qua,
trước những biến động trên thị trường tài chính - tiền tệ quốc tế,
Ngân hàng nhà nước Việt Nam đã điều chỉnh tăng tỷ giá 1% và nới
rộng biên độ tỷ giá từ +/-1% lên +/-3%. Đây là việc làm cần thiết,
kịp thời, phù hợp, hạn chế tác động bất lợi từ bên ngoài.
Tuy nhiên, do lạm phát đang ở mức thấp, để ổn định kinh tế
vĩ mô và thúc đẩy sản xuất kinh doanh. Thực tế mặt bằng lãi suất
vẫn đang ổn định sau khi điều chỉnh tỷ giá và so với cuối năm 2014
đã giảm khoảng 0,2-0,5%/năm.Từ nay đến cuối năm và đầu năm
2016, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành tiếp tục
bám sát diễn biến tình hình thế giới và trong nước, có đối sách, giải
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
13
pháp phù hợp, tiếp tục thực hiện nhất quán mục tiêu ổn định kinh tế
vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Số liệu của NHNN cho thấylãi suất huy động tại các ngân
hàng thương mại nhà nước lớn như Ngân hàng TMCP Ngoại thương
(Vietcombank), Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển (BIDV) vẫn
giữ nguyên, không có điều chỉnh. Cho vay đối với các lĩnh vực ưu
tiên phổ biến ở mức 7,5-8%/năm; cho vay lĩnh vực sản xuất, kinh
doanh khác khoảng 9,5-10,5%/năm đối với ngắn hạn và 11,5-
12,5%/năm đối với trung và dài hạn. Với các DN có chỉ số xếp hạng
tín nhiệm cao, báo cáo tài chính minh bạch... thì lãi suất cho vay có
thể chỉ từ 6-7%/năm.
Tuy nhiên, lãi suất huy động các kỳ hạn ngắn tại một số
ngân hàng cổ phần tư nhân nhỏ và vừa đã được điều chỉnh tăng 0,1-
0,5%/năm.Chẳng hạn như lãi suất huy động một số kỳ hạn tại Ngân
hàng TMCP Sài Gòn Công thương (Saigonbank) đã tăng thêm 0,1
%/năm, mức tăng tại Ngân hàng TMCP Quốc tế (VIB) từ 0,2 - 0,3
%/năm. Trước đó Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) cũng tăng
lãi suất huy động các kỳ hạn ngắn thêm 0,2 %/năm.Theo biểu lãi
suất áp dụng từ ngày 24/8 tại Ngân hàng TMCP Bản Việt (Viet
Capital Bank), lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 3 tháng là 5,2%/năm (tăng
0,1%), kỳ hạn 6 tháng là 6,2%/năm và kỳ hạn 12 tháng là
7,4%/năm.Tại Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank), lãi suất
huy động kỳ hạn 3 tháng được niêm yết ở mức 5,3%/năm (tăng
0,2%), kỳ hạn 6 tháng là 5,9%/năm (tăng 0,4%) và kỳ hạn 12 tháng
là 6,8%/năm (tăng 0,3%).
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
14
Bên cạnh đó, tăng trưởng tín dụng trong 9 tháng đầu năm
nay ở mức cao cũng góp phần nhất định co hẹp tỷ lệ nợ xấu. Tính
đến ngày 17/9, tăng trưởng tín dụng đã đạt trên 10% so với cuối
năm 2014; dự kiến cả năm có thể lên tới 17%.
Diễn biến tỷ lệ nợ xấu của các tổ chức tín dụng tiếp tục được
cập nhật, khi thời điểm hoàn thành mục tiêu mà Ngân hàng Nhà
nước đặt ra là 30/9/2015. Theo báo cáo thẩm tra việc thực hiện các
nghị quyết của Quốc hội về hoạt động giám sát chuyên đề, hoạt
động chất vấn từ đầu nhiệm kỳ khóa 13 đến năm 2015, ở lĩnh vực
ngân hàng, tỷ lệ nợ xấu tính đến cuối tháng 8/2015 đã giảm xuống
còn 3,2%. Tại buổi tiếp ông Eric Sidgwick, tân Giám đốc quốc gia
của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng cho biết, đến thời điểm này Việt Nam đã thành
công trong việc giảm nợ xấu từ mức 17% xuống còn 3% và cơ bản
xử lý xong các ngân hàng yếu kém.
Như vậy, sau ba năm kể từ khi lập đề án xử lý với tỷ lệ thống
kê lên tới 17% vào tháng 9/2012, nợ xấu đã chính thức giảm về còn
3%. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã hoàn thành sớm trước một
quý so với thời điểm mục tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đề ra
(cuối 2015).Để thực hiện mục tiêu trên, cùng với việc các tổ chức
tín dụng tự xử lý và tập trung thu hồi nợ xấu, từ quý 2/2015, Ngân
hàng Nhà nước đã có văn bản chỉ đạo các thành viên đẩy mạnh việc
bán lại nợ xấu cho Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng Việt
Nam (VAMC).
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
15
Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất của hầu hết các kì
hạn đều có xu hướng đi ngang ở tuần đầu tháng, sau đó tăng, và về
cuối tháng thì có phân hoá, kỳ hạn 1 tháng thì tăng còn các kỳ hạn
còn lại có xu hướng giảm.
Biểu đồ 3: Diễn biến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng
tháng 9/2015
Nguồn: sbv.gov.vn
Nhìn đồ thị cho thấy, lãi suất bình quân trên thị trường liên
ngân hàng đi ngang ở mọi kỳ hạn trong tuần đầu của tháng, tuy
nhiên đến tuần thứ 2,3 lại tăng lên. Hiện nay, lãi suất huy động bằng
VND phổ biến ở mức 0,5-4%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và
có kỳ hạn dưới 1 tháng; 4,0-5,0%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ
1 tháng đến dưới 6 tháng; 5,2-5,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn
từ 6 tháng đến dưới 12 tháng; kỳ hạn trên 12 tháng ở mức 6,2%-
7%/năm.
Trên thị trường mở, NHNN đã bơm ròng trong gần cả tháng 9.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
16
Biểu đồ 4: Diễn biến thị trường mở tháng 9/2015
Nguồn: Tổng hợp
Hoạt động thị trường tín phiếu tuần đầu tháng 9 với lượng
tín phiếu phát hành mới đạt 1.796 tỷ đồng, trong khilượng tín phiếu
đáo hạn là 33.344 tỷ đồng. Tính tổng lượng vốnđược bơm ròng qua
kênh tín phiếu đạt 31.548 tỷ đồng. Sang tuần thứ 2, hoạt động trên
thị trường OMO khá sôi động.Cụ thể, NHNN đã bơm mới 1.662 tỷ
đồng, trong khi lượng đáohạn là 3.595 tỷ đồng. Như vậy đã có 1.933
tỷ đồng đã đượcNHNN hút ròng trở lại tuần qua. Đến tuần thứ 3,
NHNN bơm ròng 24.711 tỷ đồng thông qua kênh tín phiếu. Trên thị
trường tín phiếu không diễn ra đợt pháthành mới nào, trong khi
lượng tín phiếu đáo hạn là 24.711 tỷđồng. Vì thế lượng vốn được
bơm ròng qua kênh tín phiếu là24.711 tỷ đồng.
Đến tuần thứ 4, 2.465 tỷ đồng giao dịch reverse repo được
thưc hiện tren thi truơng mơ va 2.670 tỷ đồng giao dịch reverse repo
đao han. Trong khi đo, NHNN đa huy động đuơc 18.142 tỷ đồng tín
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
17
phiêu cac loai . Trong đo , tín phiếu 14 ngày chiếm 50% tông khôi
lượng phát hành với giá trị 9.152 tỷ đồng. Tín phiếu 28 ngày chiếm
24% vơi gia tri 4.431 tỷ đồng và tín phiếu 56 ngày chiếm 25% vơi
giá trị 4.559 tỷ đồng. Mưc lơi suât tin phiêu 14 ngày và 28 ngày đều
giảm so với với tuần trước trước đó . Cụ thể lợi suất của tín phiếu 14
ngày giảm 5 điêm co ban xuông mưc 3,50%/năm, còn tín phiếu 28
ngày giảm 20 điêm co ban vê mưc 3,70%/năm. Tuy nhien lơi suât
tín phiếu 56 ngày tăng 4 điêm co ban , đat mưc 4%/năm. Đồng thời,
trong tuân co 3.716 tỷ đồng tín phiếu đáo hạn . Như vậy trong tuân
này, NHNN hut rong 14.631 tỷ đồng thông qua thị trường mở.
Sư tăng nhẹ cua lãi suât trên thi trương liên ngân hàng cho
thây nhu câu vê thanh khoan cua các ngân hàng khá cang thăng so
vơi tháng trư ớc. Tuy nhiên, mưc lãi suât trung bình tuân vân chưa
quá cao. Theo nhận đinh, đơt biên đ ọng manh cua thi truơng lãi
suât liên ngân hàng hi ẹn này chu yêu xuât phát tư vi ẹc điều chỉnh
trần lãi suât tiền gửi bằng đồng đô la Mỹ cua NHNN. Tuy nhiên,
sau đó thi trương có đi vào ổn đinh và thiết lập mặt bằng theo cung
cầu cua thi trương.
II. Thị trường ngoại hối và vàng
1. Thị trường ngoại hối
Thị trường ngoại hối quốc tế
Chỉ số USD Index trong tháng 9/2015 diễn biến diễn biến với
xu hướng chung là giảm trong nửa đầu tháng, sau tăng trở lại vào giai
đoạn cuối tháng. Chỉ số đạt mức cao nhất tại 96,41 ngày 3/9 và thấp
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
18
nhất tại 94,54 ngày 17/9. Trong nhóm các đồng tiền mạnh, USD giảm
0,5% so với EUR, tăng 1,21% so với GBP, tăng 0,4% so với CHF,
giảm 2,44% so với JPY và tăng 1,78% so với AUD.
Biểu đồ 5 : Diễn biến chỉ số Dollar tháng 9/2015
Nguồn: www.marketwatch.com
Tháng 9, đồng USD diễn biến tăng giảm với biên độ lớn, chịu
ảnh hưởng chính từ tình hình kinh tế trong nước cũng như những biến
động từ nước khác. Giai đoạn đầu tháng, khi các thông tin kinh tế
trong tháng 8 được công bố không cao như mức dự đoán, số đơn đặt
hàng hóa lâu bền tháng 8 không tăng so với tháng trước, cho thấy nhu
cầu yếu trên toàn cầu, cũng như việc nước này đã từng cắt giảm các
dự báo về việc làm được tạo ra trong các tháng trước đó khiến đồng
USD có vài phiên giảm mạnh. Theo Bộ Lao động Mỹ công bố báo
cáo việc làm cho thấy Mỹ chỉ tạo thêm được 142.000 việc làm trong
tháng 9. Thêm vào đó, Chỉ số nhà quản lý mua hàng (PMI) được
công bố cho thấy hoạt động của ngành công nghiệp Mỹ đã chững lại
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
19
trong tháng 9. Số liệu này cho thấy nền kinh tế Mỹ rõ ràng là đang
yếu đi nhiều hơn dự kiến. Tuy nhiên, giai đoạn cuối tháng, đồng USD
nới rộng đà tăng với phần lớn các đồng tiền khác sau khi FED cho
biết cơ quan này có thể nâng lãi suất trước cuối năm nay. Những dự
đoán về khả năng Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) sẽ tăng lãi suất
trong năm nay đã khiến giới đầu tư tập trung chủ yếu vào đồng USD .
Ngoài ra, doanh số bán nhà mới của Mỹ tăng vượt kỳ vọng cũng tác
động tích cực đến đà tăng của USD.
Tháng 9, đồng Euro có xu hướng tăng so với hầu hết các đồng
tiền mạnh, đặc biệt là giai đoạn FED công bố hoãn nâng lãi suất khiến
đồng USD mất giá. Tuy nhiên biến động tăng không mạnh do các số
liệu kinh tế trong khu vực được công bố không mấy khả quan. Theo
Cơ quan Thống kê châu Âu, lạm phát trong Khu vực sử dụng đồng
euro (Eurozone) đã giảm xuống mức - 0,1% trong tháng 9/2015.
Cùng lúc đó, số liệu sơ bộ của Cục Thống kê liên bang Đức (Destatis)
cho biết tỷ lệ lạm phát tháng 9 của nước này đã giảm xuống mức thấp
kỷ lục 0%. Nguyên nhân chính của sự sụt giảm này là giá năng lượng,
đặc biệt là giá xăng dầu liên tục giảm mạnh. Lạm phát thấp đang gây
khó khăn cho mục tiêu nâng lạm phát lên mức 2% của Ngân hàng
Trung ương châu Âu (ECB) và gây sức ép khiến ECB có thể phải mở
rộng chương trình nới lỏng định lượng (QE). ECB không chỉ chịu sức
ép từ tình hình lạm phát thấp ở châu Âu mà cả áp lực từ nguy cơ suy
thoái toàn cầu và những chỉ dấu tiêu cực từ nền kinh tế Trung Quốc.
Trước tình hình trên, ECB cho biết sẽ sẵn sàng triển khai thêm các
biện pháp kích cầu để hỗ trợ nền kinh tế eurozone.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
20
Tháng 9, đồng JPY có xu hướng tăng so với cả đồng USD và
đồng EUR, giữa bối cảnh những lo ngại về nguy cơ tình hình kinh tế
Trung Quốc sẽ kéo lùi đà tăng trưởng kinh tế toàn cầu ngày càng gia
tăng. Các nhà đầu tư tiền tệ có xu hướng đầu tư vào tài sản an toàn
trong thời gian gần đây, khi thị trường cổ phiếu liên tục giảm mạnh
do những nhận định tiêu cực về triển vọng của lĩnh vực khai mỏ và
vụ bê bối khí thải của hãng sản xuất ô tô Volkswagen gây chấn động
toàn cầu.
Đồng CNY tăng 0,13% so với USD trong tháng 9. Thông tin
nổi bật đáng chú ý trong tháng qua là Đồng CNY của Trung Quốc đã
vượt qua đồng JPY của Nhật Bản để trở thành đồng tiền được sử
dụng nhiều thứ 4 trong thanh toán quốc tế. Theo thông tin của Hội
Viễn thông Tài chính Liên Ngân hàng Thế Giới, tỷ lệ giao dịch bằng
đồng NDT đã tăng cao kỷ lục lên tới 2,79% trong tháng 8, từ mức
2,34% trong tháng 7. Thông tin này được đưa ra trong bối cảnh IMF
đang xem xét về khả năng để đưa đồng NDT vào giỏ tiền tệ quốc tế.
Thị trường ngoại hối trong nước
Trong tháng 9, tỷ giá VND/USD diễn biến tương đối ổn
định, giai đoạn đầu tháng tỷ giá giảm nhẹ và ổn định sau đó xu
hướng tăng trong giai đoạn giữa tháng, cuối tháng, tỷ giá biến động
với xu hướng giảm do chịu ảnh hưởng từ chính sách liên quan đến
ngoại hối của NHNN. Tỷ giá bình quân liên ngân hàng giữa đồng
VND và USD do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố vẫn ở mức
21.890 đồng/USD, tỷ giá trần là 22.547 VND/USD, tỷ giá sàn là
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
21
21.233 VND/USD. Chỉ số giá USD tháng 9 tăng 2,71% so với tháng
8/2015.
Biểu đồ 6: Diễn biến thay đổi tỷ giá USD/VND trong tháng
9/2015
Nguồn: Vietcombank.com
Đầu tháng, chịu ảnh hưởng từ sự điều chỉnh tỷ giá của
NHNN trong tháng 8, tỷ giá giữa VND và USD diễn biến tương đối
ổn định và có xu hướng giảm nhẹ. Tuy nhiên, từ giữa tháng 9, tỷ giá
lại có xu hướng điều chỉnh tăng do nhu cầu nắm giữ đồng USD tăng
cao trước những kỳ vọng về sự tăng giá của đồng tiền này trong
tương lại.
Giai đoạn cuối tháng, sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN)
thông báo hạ trần lãi suất đối với tiền gửi USD từ ngày 28/9/2015,
từ 0,25% xuống 0% đối với tiền gửi USD của các tổ chức kinh tế và
từ 0,75% về mức 0,25% đối với cá nhân, tỷ giá USD/VND niêm
yết tại các ngân hàng đều được điều chỉnh giảm theo đúng quy định.
22.480
22.490
22.500
22.510
22.520
22.530
22.540
1/9 6/9 11/9 16/9 21/9 26/9
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
22
Tính trong 9 tháng đầu năm 2015, tiền gửi tiết kiệm dân cư
bằng USD và tiền gửi thanh toán USD của doanh nghiệp tăng gấp 3
lần so với cùng kỳ. Điều này cho thấy kỳ vọng tỷ giá USD/VND
tiếp tục điều chỉnh tăng vào cuối năm nay đang rất lớn, dẫn tới sự
găm giữ ngoại tệ gây bất lợi cho việc chống đô-la hóa của nền kinh
tế. Do đó, động thái hạ lãi suất USD của NHNN nhằm ổn định đồng
nội tệ với mục tiêu ổn định tỷ giá, chống hiện tượng đô-la hóa nền
kinh tế, từ đó ổn định kinh tế trong nước từ nay đến cuối năm.
2.Thị trường vàng
Thế giới
Thị trường vàng thế giới trong tháng 9/2015 diễn biến với xu
hướng chung là giảm trong nửa đầu tháng, sau đó phục hồi và tăng
mạnh giai đoạn cuối tháng. Trong tháng, giá vàng (giao ngay tại thị
trường NewYork) lên cao nhất tại mức 1.154,1 USD/oz ngày 24/9
và thấp nhất là 1.105,1 USD/oz ngày 15/9. Tính chung cả tháng, giá
vàng thế giới đã giảm 2,14%.
Biểu đồ 7: Diễn biến giá vàng thế giới tháng 9/2015
Nguồn: kitco.com
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
23
Nửa đầu tháng 9, giá vàng giữ nguyên đà giảm từ cuối tháng
trước trong bối cảnh các nhà đầu tư vẫn đang kỳ vọng vào khả năng
tăng lãi suất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed). Nhà đầu tư chờ
tuyên bố chính thức của Fed vào ngày 17/9 về các gói chính sách tài
chính tiếp theo liên quan đến khả năng tăng lãi suất, trước khi quyết
định bất kỳ một giao dịch mua bán vàng lớn nào. Trong vài năm gần
đây, giá vàng đã được hưởng lợi lớn từ mức lãi suất cực thấp do chi
phí cơ hội của việc tích trữ vàng so với tích trữ USD giảm mạnh.
Ngoài ra, tính dến đầu tháng 9/2015, nhu cầu mua vàng và hàng
nhập khẩu của Ấn Độ đã giảm 10% trong năm nay cũng tác động
đến thị trường vàng thế giới
Giai đoạn cuối tháng, giá vàng giảm mạnh khi số liệu kinh tế
Mỹ tích cực làm tăng khả năng Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) sẽ
nâng lãi suất trong năm nay. Việc FED tăng lãi suất sẽ đẩy đồng
USD tăng lên và làm tăng chi phí cơ hội nắm giữ vàng.
Tính từ đầu năm đến nay, giá vàng đã giảm tổng cộng 5,8%.
Riêng trong quý III-2015, giá vàng thế giới giảm tổng cộng 4,8% -
quý giảm nhiều nhất trong năm 2015.
Trong nước
Chịu ảnh hưởng từ diễn biến giá vàng và giá USD trên thế
giới, giá vàng trong nước tháng 9/2015 diễn biến tăng giảm liên tục
trong biên độ dao động hẹp. Giá vàng SJC tăng mạnh nhất lên 34,15
– 34,52 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra) ngày 1/9 và thấp nhất
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
24
tại 33,6 – 33,85 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra) ngày 29/9.
Tháng 9, chỉ số giá vàng tăng 3,54% so với tháng 8/2015.
Biểu đồ 8: Diễn biến giá vàng trong nước tháng 9/2015
Nguồn: sjc.com.vn
Sau đà tăng mạnh trong tháng 8, giá vàng trong nước biến
động tương đối ổn định và có xu hướng giảm trong tháng 9 trước sự
sụt giảm của giá vàng thế giới. Ngoài ra, tỷ giá USD/VND tự do đã
giảm mạnh so với tháng trước cũng là nguyên nhân khiến giá vàng
giảm.
Mặc dù diễn biến cùng xu hướng với giá vàng thế giới,
nhưng đà tăng giảm của giá vàng trong nước luôn chậm và không
tương xứng với đà tăng giảm của giá vàng thế giới dẫn tới chênh
lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới tiếp tục tăng.
Tính đến thời điểm cuối tháng, chênh lệch giữa giá vàng trong nước
với giá vàng thế giới khoảng 3,3 triệu đồng/lượng.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
25
Trong tháng 9, NHNN đã cấp phép cho 3 doanh nghiệp được
nhập khẩu khoảng 300kg vàng nguyên liệu để sản xuất, gia công
vàng trang sức xuất khẩu.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
26
B. THỊ TRƯỜNG VỐN
I. Thị trường chứng khoán
1. Thị trường chứng khoán thế giới
Biểu đồ 9: Biến động các chỉ số Dow Jones công nghiệp (▬),
Nasdaq tổng hợp (▬) và S&P500 (▬) trong tháng 9/2015
Nguồn: Yahoofinance
Thị trường chứng khoán thế giới trong tháng 9 tiếp tục diễn
biến theo chiều hướng sụt giảm. Như vậy, phần lớn thời gian trong
quý III/2015, quý tồi tệ nhất của Phố Wall kể từ năm 2011, thị
trường toàn cầu chao đảo do lo ngại kinh tế Trung Quốc tăng trưởng
chậm lại và bất ổn về thời điểm Fed sẽ nâng lãi suất. Gần 11 nghìn
tỷ USD giá trị vốn hóa đã bị “thổi bay” khỏi TTCK toàn cầu trong
quý III. Đà suy giảm của kinh tế Trung Quốc và sự mơ hồ trong
chính sách nâng lãi suất của Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) ảnh
hưởng đến tất cả các loại tài sản.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
27
Quyết định giữ nguyên lãi suất của Fed đã gây ra làn sóng
bán tháo cổ phiếu. Đối với nhiều nhà đầu tư, việc Ngân hàng trung
ương lưỡng lự trong việc tăng chi phí đi vay là tín hiệu cho thấy
kinh tế Mỹ vẫn dễ tổn thương khi kinh tế Trung Quốc và các thị
trường mới nổi khác giảm tốc.
Ngày 18-9, Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tuyên bố sẽ tiếp
tục giữ nguyên lãi suất ở mức 0,25% ít nhất trong tháng Chín, đồng
nghĩa duy trì mức lãi suất thấp kỷ lục từ năm 2006. Lãi suất cận 0%
giúp kéo nền kinh tế lớn nhất thế giới khỏi bờ vực khủng hoảng tài
chính đã phủ bóng đen nên nền kinh tế toàn cầu. Lần gần đây nhất,
Mỹ tăng lãi suất cơ bản thêm 25 điểm lên 5,25%. Mức lãi suất này
được duy trì cho đến tháng 9-2007, khi bị hạ 50 điểm xuống 4,75%.
Trong bối cảnh chấn động từ cuộc khủng hoảng tài chính tàn phá
nền kinh tế thế giới, Fed liên tục hạ lãi suất trong hơn 1 năm. Tháng
12/2008, Fed đưa ra quyết định cắt lãi suất về cận 0% - một bước đi
"vô tiền khoáng hậu". Tiếp theo sau là 3 giai đoạn nới lỏng định
lượng, bao gồm in thêm tiền để mua chứng khoán như trái phiếu.
Giai đoạn cuối của QE kết thúc vào tháng 10/2014. Trong gần một
thập kỷ, Mỹ phát tín hiệu nâng lãi suất lần đầu tiên. Một khi lãi suất
được trả về mức "bình thường" tại Mỹ, tỷ suất lợi nhuận của tài sản
tại Mỹ sẽ tăng lên, giới đầu tư có thể rút tiền khỏi các tài sản rủi ro
hơn như trái phiếu, chứng khoán và tiền tệ. Trên thực tế, xu hướng
trên đã kéo dài hơn một năm qua, kể từ khi gói QE chấm dứt.
Bên cạnh đó, số liệu kinh tế được công bố cho thấy tăng
trưởng lĩnh vực sản xuất của Mỹ trong tháng 9 vẫn ở mức thấp nhất
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
28
2 năm trong khi PMI tháng 9 của Trung Quốc xuống thấp nhất 6
năm rưỡi, gia tăng lo ngại về nhu cầu của nền kinh tế lớn thứ 2 thế
giới. Trong tháng 9, số việc làm mới được tạo ra trên thị trường lao
động Mỹ đã ở mức thấp hơn dự báo. Tiền lương tăng trưởng chậm
chạp trong khi tỷ lệ thất nghiệp không thay đổi vì có nhiều người rời
khỏi lực lượng lao động. Đây là những dấu hiệu cho thấy đà giảm
tốc của kinh tế toàn cầu cùng với những bất ổn của thị trường tài
chính đang ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Biểu đồ 10: Biến động các chỉ số FTSE 100 (▬), DAX (▬),
và CAC 40 (▬) trong tháng 9/2015
Nguồn: Yahoofinance
Chứng khoán châu Âu cũng đồng loạt giảm điểm sau khi số
liệu yếu kém mới công bố về ngành công nghiệp Trung Quốc làm
gia tăng mối lo ngại về “thể trạng” của nền kinh tế lớn thứ hai thế
giới. Theo thống kê vừa được công bố, lợi nhuận của các công ty
lớn hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp của Trung Quốc trong
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
29
tháng 8 đã giảm 8,8% so với cùng kỳ năm ngoái do chịu ảnh hưởng
bởi một loạt nhận tố: Bắc Kinh phá giá đồng nhân dân tệ, nhu cầu
yếu và giá cổ phiếu lao dốc. Ngoài thông tin kém khả quan về kinh
tế Trung Quốc, những nhận định tiêu cực về triển vọng của lĩnh vực
khai mỏ thế giới (lấy đi đến 1/3 giá trị cổ phiếu của doanh nghiệp
khai khoáng Thụy Sĩ Glencore) cũng là nguyên nhân khiến chứng
khoán châu Âu đỏ sàn.
Biểu đồ 11: Biến động các chỉ số Nikkei 225 (▬), Hang Seng
(▬), Shanghai Composite (▬) và Kospi Composite (▬) trong
tháng 9/2015
Nguồn: Yahoofinance
Các thị trường chứng khoán châu Á cũng sụt giảm sau quyết
định giữ nguyên lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong
bối cảnh có những quan ngại về nền kinh tế toàn cầu , đặc biệt là tại
Trung Quôc . Thị trường chứng khoán biến động mạnh kể từ khi
Trung Quốc phá giá nhân dân tệ hồi tháng 8 vừa qua. Gây áp lực lên
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
30
thị trường chứng khoán là số liệu cho thấy đầu tư và sản lượng công
nghiệp của Trung Quốc trong tháng 8 thấp hơn dự đoán, gia tăng lo
ngại tăng trưởng GDP quý III của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới này
có thể xuống dưới 7%, lần đầu tiên kể từ khủng hoảng tài chính.
Trong một diễn biến khác, lợi nhuận của các công ty công nghiệp
Trung Quốc trong tháng 8 giảm 8,8% so với cùng kỳ năm ngoái,
kéo giảm cổ phiếu các hãng sản xuất nguyên liệu thô và công ty
năng lượng.
Thị trường chứng khoán, các đồng tiền châu Á và hàng hóa
đều có diễn biến tồi tệ trong quý III vừa qua. Chứng khoán châu Á
đã giảm tháng thứ 5 liên tiếp, đánh dấu chuỗi giảm mạnh nhất kể từ
năm 2008. Chỉ số MSCI châu Á Thái Bình Dương đang hướng đến
quý tồi tệ nhất trong 4 năm với mức giảm 15%. Trung Quốc là điểm
đen trên TTCK toàn cầu với chỉ số Shanghai Composite mất 28%,
mức giảm mạnh nhất trong 7 năm.
Tại Trung Quốc, lợi nhuận của các công ty công nghiệp
Trung Quốc giảm mạnh nhất 4 năm qua, khiến chứng khoán lại tuột
dốc. Lợi nhuận của các công ty công nghiệp Trung Quốc trong
tháng 8 giảm 8,8% so với mức giảm 2,9% của tháng 7, ghi nhận
mức giảm lớn nhất kể từ tháng 10/2011, theo số liệu của Cục Thống
kê Quốc gia Trung Quốc. Lợi nhuận trong ngành khai thác than
giảm 64,9%, trong khi lợi nhuận của ngành dầu khí giảm 67,3%.
Thị trường chứng khoán Trung Quốc giảm mạnh trong bối cảnh các
nhà đầu tư ký quỹ tháo chạy vì lo ngại giá cổ phiếu hiện không
tương xứng với nền kinh tế đang suy giảm. Cùng với tình trạng dư
thừa công suất và giảm phát, lợi nhuận sụt giảm là dấu hiệu mới
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
31
nhất cho thấy Trung Quốc khó có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng
7% trong năm nay.
Thị trường Nhật Bản cũng giảm điểm đáng kể, một phần do
tâm lý lo ngại của các nhà đầu tư về tương lai của các công ty dầu
khí Nhật Bản, cộng với những lo ngại về ảnh hưởng của nền kinh tế
Trung Quốc lên giá cả hàng hóa toàn cầu. Sự suy giảm tăng trưởng
của nền kinh tế Trung Quốc đang tạo ra hiệu ứng domino lan ra
không những tại các nền kinh tế khác tại Châu Á, mà còn ảnh hưởng
đến cả Brazil và Australia và một số nền kinh tế mới nổi khác trên
thế giới. Nhiều nhà đầu tư đang dần chuyển sang nắm giữ tiền mặt
và các tài sản có tính an toàn cao hơn thay vì đầu tư vào kênh chứng
khoán tại thời điểm này. Thay vào đó, những lo ngại về triển vọng
nền kinh tế toàn cầu khiến cho nhiều nhà đầu tư quốc tế chuyển
hướng sang các đồng tiền có tỷ lệ rủi ro thấp hơn như đồng yen.
Đây được xem như là một nơi trú ẩn an toàn khi thị trường có sự
biến động và khi chưa có những dấu hiệu rõ ràng để đưa ra những
quyết định trong đầu tư. Tuy nhiên, điều này lại dẫn tới hệ quả là
đồng yen lên giá, trong lúc Nhật Bản lại đang muốn kích thích tăng
trưởng thông qua xuất khẩu. Vì vậy, đây cũng là một tác nhân gây
ảnh hưởng đáng kể tới thị trường chứng khoán Nhật Bản.
Trong những phiên cuối cùng của tháng 9, chứng khoán
Nhật Bản tăng điểm. Một trong những nguyên nhân của làn sóng
tăng giá cổ phiếu lần này bắt nguồn từ những tín hiệu trong cuộc
đàm phán TPP đang diễn ra tại Atlanta. Bộ trưởng Kinh tế của Nhật
Bản ông Akira Amari đã cho biết TPP gần như đã đạt được các thỏa
thuận cơ bản. Theo đó, những vấn đề nổi cộm nhất hiện nay đã tìm
được hướng giải quyết. Cuộc đàm phán đã đạt được tiến bộ lớn
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
32
trong các vấn đề nổi bật của cuộc đàm phán liên quan đến dược
phẩm, sản phẩm sữa và thị trường ô tô giữa các nước thành viên.
Tin tức này rõ ràng là một tín hiệu tốt cho các cổ phiếu liên quan
đến hoạt động xuất khẩu. Thỏa thuận này cũng là một tín hiệu tích
cực cho các cổ phiếu ngành công nghệ thông tin cũng như các cổ
phiếu tài chính. Việc TPP được thông qua sẽ xóa bỏ các rào cản
thương mại giữa các nước thành viên. Điều này giúp cho nhiều công
ty của Nhật Bản thâm nhập vào thị trường của nhiều nước hơn nữa.
2. TTCK trong nước
Thị trường chứng khoán niêm yết:
Sau khi giảm mạnh trong tháng 8 do những yếu tố bất lợi ở
cả trong nước lẫn quốc tế, thị trường chứng khoán Việt Nam trong
tháng 9 đã ổn định trở lại.
Biểu đồ 12: Diễn biến hai chỉ số Vn-Index và HNX-Index
trong tháng 9/2015
Nguồn số liẹu: HOSE, HNX
0
50
100
150
200
540
545
550
555
560
565
570
575
01
/09
08
/09
15
/09
22
/09
29
/09
KLGD (triệu cp)
-
10
20
30
40
50
60
74
75
76
77
78
79
KLGD (triệu cp)
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
33
Trong tháng 9, thị trường đã đón nhận những thông tin tích
cực như hạ lãi suất tiền gửi USD đối với tổ chức tín dụng về mức
0%, đối với cá nhân chỉ còn 0,25%; UBCK rút ngắn chu kỳ thanh
toán xuống còn T+2; GDP năm 2015 được dự báo tăng trưởng trên
6,5% hay hiệp định TPP được tái khởi động đang có những tiến
triển tốt.
Các yếu tố cơ bản của nền kinh tế và thị trường vẫn duy trì ở
mức độ tích cực. Cụ thể, tăng trưởng GDP 9 tháng đạt 6,5%, tăng
mạnh nhất trong vòng 5 năm trở lại đây; vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài FDI đăng ký 17 tỷ USD, vốn FDI thực hiện tăng trưởng
khoảng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Môi trường kinh doanh
được cải thiện với quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong cắt giảm
thủ tục thuế, hải quan, đăng ký kinh doanh nhằm tạo điều kiện thuận
lợi hơn cho các nhà đầu tư, phù hợp với thông lệ quốc tế. Chính
sách đối với lĩnh vực bất động sản, chứng khoán cũng đang dần
được hoàn thiện khi nhiều quy định, văn bản hướng dẫn ra đời. Đây
là cơ sở cho kỳ vọng ngành xây lắp, bất động sản sẽ khởi sắc mạnh
mẽ. Điểm sáng của thị trường trong tháng 9 vừa qua cũng chính là
nhóm cổ phiếu ngành xây dựng và bất động sản. Thị trường bất
động sản đang khởi sắc cùng với đà tăng trưởng tích cực của nền
kinh tế và quyết tâm cải cách môi trường kinh doanh của Chính phủ.
Tiềm năng của nhóm cổ phiếu ngành xây lắp, bất động sản trở nên
sáng sủa hơn. Lĩnh vực xây lắp, bất động sản cũng nhận được sự
quan tâm của thị trường trong thời gian qua, thể hiện ở giá trị giao
dịch tăng lên. Trong 2 năm từ 2012 – 2014, cổ phiếu ngành xây
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
34
dựng, xây lắp và bất động sản tăng trưởng hơn 100%. Trong khi đó,
chỉ số VN-Index tăng trưởng bình quân cao nhất (tính từ điểm cao
nhất đến thấp nhất) là 87%. Tuy mức vốn hóa của nhóm ngành xây
lắp và bất động sản chiếm chưa tới 20% toàn thị trường, nhưng
nhóm cổ phiếu này giao dịch hơn 40% khối lượng giao dịch toàn thị
trường.
Mặc dù các chỉ số chứng khoán tăng lên trong tháng 9 nhưng
thanh khoản thị trường sụt giảm mạnh so với tháng 8. Tổng khối
lượng giao dịch trên sàn HOSE tháng 9 chỉ đạt hơn 1,97 tỷ cổ phiếu,
tương ứng giá trị là hơn 33.764 tỷ đồng, giảm 23% về lượng và
26,4% về giá trị so với tháng 8. Tổng khối lượng giao dịch trên sàn
HNX cũng giảm 25,9% về lượng và 21,4% về giá trị, đạt lần lượt
741,6 triệu cổ phiếu, tương ứng trên 8.421 tỷ đồng. Thanh khoản ở
mức rất thấp cho thấy phần lớn nhà đầu tư đang tiết chế hoạt động
giao dịch của mình. Câu chuyện kinh tế tăng tưởng tốt dường như
không có nhiều tác động đến diễn biến giao dịch trong thời gian qua
bởi những thông tin này không còn mới, số liệu tăng trưởng GDP
quý III đã nằm trong kỳ vọng trước đó của thị trường và đã được
phản ánh vào giá cổ phiếu.
Một yếu tố quan trọng khác khiến thị trường bất ổn là việc
khối ngoại trong tháng 9 vừa qua đã giao dịch khá tiêu cực. Mặc dù
tháng 9 cũng là khoảng thời gian hai quỹ ETF thực hiện tái cơ cấu
danh mục, tuy nhiên giao dịch của khối ngoại trên cả hai sàn HOSE
và HNX lại diễn ra ảm đạm hơn các tháng trước đó. Cụ thể, khối
ngoại trên hai sàn này trong tháng 9 đã thực hiện mua vào tổng cộng
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
35
hơn 180,4 triệu cổ phiếu, trị giá hơn 4.922,7 tỷ đồng, trong khi bán
ra hơn 210,7 triệu cổ phiếu, trị giá hơn 5.912 tỷ đồng. Tổng khối
lượng bán ròng đạt hơn 30,2 triệu cổ phiếu, tương ứng giá trị bán
ròng lên tới hơn 989,4 tỷ đồng, đây cũng là tháng bán ròng mạnh
mạnh kể từ đầu năm 2015. Nhà đầu tư nước ngoài quan tâm nhiều
đến tính ổn định của thị trường và tỷ giá. Ở thời điểm hiện tại,
những yếu tố rủi ro từ Fed và Trung Quốc vẫn còn rất lớn, bởi Việt
Nam được cho là nước sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nếu kinh tế Trung
Quốc suy thoái. Hiện tượng rút vốn trên toàn thế giới đã và đang
xảy ra. Trong bối cảnh dòng tiền trong nước yếu thì việc rút vốn của
nước ngoài, dù không ồ ạt, cũng tạo hiệu ứng không tốt cho thị
trường.
Nhận định xu hướng thị trường trong tháng 10 sẽ dao động
ngang và tăng nhẹ. Yếu tố tác động tích cực là kinh tế vĩ mô hồi
phục, định giá thị trường chứng khoán còn hấp dẫn và kỳ vọng kết
quả kinh doanh quý III của các doanh nghiệp khả quan. PE trung
bình trên sàn Hồ Chí Minh hiện dao động quanh mức 11,5 lần, rẻ
hơn 20% so với trung bình của khu vực. Tháng 10 cũng là thời điểm
các doanh nghiệp niêm yết bắt đầu hé mở dần kết quả kinh doanh
quý III. Một số nhóm ngành mà 6 tháng cuối năm thường đem về lợi
nhuận nhiều nhất có thể tăng giá mạnh. Điển hình như doanh nghiệp
xây dựng, xây lắp, viễn thông, bất động sản và vật liệu xây dựng.
Bên cạnh đó, các DN thuộc lĩnh vực kho vận, đại lý vận tải và bán
lẻ ô tô cũng bắt đầu vào mùa kinh doanh sôi động từ tháng 9 hàng
năm. Ở chiều ngược lại, lợi nhuận quý III của một số doanh nghiệp
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
36
sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự tăng mạnh của tỷ giá. Đó chính là
các doanh nghiệp đang có các khoản vay lớn bằng ngoại tệ. Cụ thể,
nếu như cùng kỳ năm ngoái, nhiều doanh nghiệp nhiệt điện ghi nhận
lợi nhuận tăng đột biến nhờ khoản chênh lệch tỷ giá chưa thực hiện
đánh giá trên các khoản vay gốc ngoại tệ, thì quý III năm nay, tình
hình đang thay đổi theo hướng ngược lại. Các doanh nghiệp trong
ngành vận tải biển cũng có khoản vay lớn bằng đồng USD. Các
doanh nghiệp xi măng cũng đang gặp bất lợi khi có các khoản vay
lớn bằng đồng EUR để phục vụ đầu tư dây chuyền sản xuất châu
Âu. Có thể thấy, rủi ro tỷ giá đang tác động đến lợi nhuận quý
III/2015 đối với nhóm doanh nghiệp có nợ vay gốc ngoại tệ. Theo
một số dự báo, biến động tỷ giá từ nay đến cuối năm vẫn theo chiều
hướng không có lợi đối với nhóm doanh nghiệp này. Ngoài ra, ẩn số
quan trọng khác của thị trường trong giai đoạn này là kết quả đàm
phán TPP. Thị trường chứng khoán Việt Nam với khá nhiều doanh
nghiệp niêm yết nằm trong những ngành nghề dự kiến được hưởng
lợi lớn từ TPP, nên sẽ nhận được mối quan tâm lớn hơn từ dòng tiền
của thị trường cả trong và ngoài nước.
Thị trường UPCoM và OTC:
Trong tháng 9 vừa qua, thị trường UPCoM diễn biến tương
đồng với thị trường niêm yết. Chỉ số UPCoM-Index đóng cửa phiên
cuối tháng ở mức 51,64 điểm, giảm 4% so với cuối tháng trước.
KLGD bình quân mỗi phiên trong tháng đạt 2,42 triệu cổ phiếu,
tăng 6% so với tháng trước, GTGD bình quân ở mức 22,2 tỷ đồng,
tăng 42% so với tháng trước.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
37
Biểu đồ 13: Diễn biến chỉ số UPCoM-Index tháng 9/2015
Nguồn: HNX
II. Thị trường BĐS
Tin nổi bật
Theo số liệu từ Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản
(Bộ Xây dựng), tại Hà Nội trong tháng 9 có khoảng 1.600 giao dịch
thành công, giảm 16% so với tháng trước. Tuy nhiên, con số này
vẫn tăng gần 40% so với cùng thời điểm năm 2014. Tính chung, cả
quý III/2015 có 5.300 giao dịch thành công, tăng 70% so với số giao
dịch thành công của cùng kỳ năm trước. Tại TP.HCM, có khoảng
1.550 giao dịch thành công, giảm gần 14% so với tháng trước, tuy
nhiên lượng giao dịch vẫn tăng 55% so với cùng thời điểm năm
2014. Tính chung cả quý III/2015 có khoảng 5.100 giao dịch thành
công, tăng gần 2 lần số giao dịch thành công của cùng kỳ năm trước.
-
2.000.000
4.000.000
6.000.000
8.000.000
49
50
51
52
53
54
55
01/09 08/09 15/09 22/09 29/09KLGD (cp) Upcom-Index (điểm)
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
38
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, tồn kho BĐS tại Hà Nội
tính đến ngày 20/8/2015 là khoảng 7.768 tỷ đồng, so với cùng kỳ
tháng trước giảm giảm 342 tỷ đồng. Tồn kho đã giảm tới hơn 54%
so với quý I/2013, khi thời điểm tồn kho địa ốc đạt con số kỷ lục.
Theo thống kê sơ bộ, Có khoảng 10.114 căn hộ đến từ 26 dự
án được chào bán trên thị trường Tp.HCM quý III/2015, tăng hơn
gấp 3 lần cùng kỳ năm 2014. Tính chung trong 9 tháng đầu năm
2015 có 24.000 căn hộ được chào (tính giao dịch đã đặt cọc). Mức
giá so với cùng kỳ năm trước tăng nhẹ 2,5% tuy nhiên so với quý
trước giá bán căn hộ giảm 4%. Có khoảng 7.862 căn ước tính được
giao dịch trong quý, tăng 88% so với cùng kỳ năm trước.
Tin thị trường
Tiếp tục xu hướng từ quý trước, căn hộ cao cấp tiếp tục
chiếm tỷ lệ tăng dần trong số căn hộ được giao dịch. Thanh khoản
thị trường vẫn khá tốt nhưng lượng giao dịch tháng này đã chững lại
so với những tháng đầu năm. Nguyên nhân một phần do nhu cầu căn
hộ cao cấp đã sắp chạm ngưỡng bão hòa, hơn nữa giai đoạn này
khách hàng cũng có tâm lý xem xét, chờ đợi thời điểm thích hợp.
Tính trong 9 tháng đầu năm, lượng tiêu thụ của phân khúc cao cấp
chiếm 35%, tăng so với mức 32% trong cuối năm 2014. Nguồn cung
căn hộ cao cấp mới cũng được bổ sung trong tháng 9. Tại tp. HCM
có các dự án như Block C khu Ruby thuộc dự án Celadon City (Tân
Phú); dự án Citadines Central Binh Duong với 200 căn hộ hạng sang
của N.H.O; dự án Diamond Lotus (quận 8). Tại Hà Nội trong tháng
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
39
9 cũng có một số dự án căn hộ cao cấp được mở bán như: dự án
Imperia Garden (quậnThanh Xuân); dự án Vinhomes Times City -
Park Hill ; HP Landmark Tower Ha Đông ; Goldmark City; D’. Le
Roi Soleil – Quảng An
Phân khúc căn hộ bình dân cũng ghi nhận sự trở lại với
thanh khoản tăng mạnh ở một số dự án mới. Đơn cử, Tập đoàn Đại
Việt Group đã phối hợp cùng Bộ quốc phòng, giới thiệu ra thị
trường dự án Khu nhà ở dành cho cán bộ vũ trang quân khu 7, với
giá bán chỉ từ 12,5 tr/m2; dự án An Phú Central (quận 12) có giá chỉ
từ 11,6 triệu đồng/m2 và bán hàng khi đã xây xong cũng ghi nhận
mức giao dịch cao. Một số dự án nhà bình dân khác như First Home
Khang Việt (quận 9), căn hộ IDICO (Tân Phú), căn hộ The Art –
C.T. Plaza (Gò Vấp)…đều có giao dịch tăng 10 - 40% so với tháng
trước. Về giá bán, thị trường tháng 9 không có biến động đáng kể.
Hầu hết các dự án mới vẫn duy trì mức giá ổn định so với tháng
trước.
Giao dịch nhà phố, đất nền cũng tăng trưởng khá so với cùng
kỳ năm trước, giao dịch thành công nhiều ở khu vực đang phát triển.
Về giá, tại thị trường Hà Nội, giá căn hộ chung cư phần lớn giữ ổn
định, một số dự án đang hoàn thiện, có vị trí tốt giá tăng khoảng 2%
- 4%. Phân khúc nhà liền kề, biệt thự tại một số khu vực giá tăng
nhẹ, mức tăng chủ yếu diễn ra trên thị trường thứ cấp. Tại tp.HCM,
giá nhà những tháng gần đây tương đối ổn định, không có nhiều
biến động, tăng nhẹ ở một số dự án sắp hoàn thành có hạ tầng tốt.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
40
Nhận đinh: Thi trương bât đọng sản (BĐS) từ đầu năm 2015
đến nay đã có tín hiẹu hồi phục tích cực về thanh khoản và giá đã
có xu hướng tăng nhẹ ở mọt số phân khúc, đặt biẹt phân khúc cao
câp. Nhiều chuyên gia BĐS cho rằng, những tháng cuối cùng cua
năm 2015, thi trương sẽ sôi đọng hơn hẳn các quý vừa qua khi mà
cả nguồn cung và nhu cầu mua đang được đẩy mạnh.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
41
C. PHẢN HỒI CHÍNH SÁCH
1. Chế tài nào nếu HĐQT doanh nghiệp không muốn
mở room?1
Nghị định 60/2015/NĐ-CP đã cho phép các DN không thuộc
ngành nghề bị hạn chế đầu tư được nới tỷ lệ đầu tư tối đa của nhà
đầu tư nước ngoài (room) lên tới 100%, mà không cần phải tổ chức
họp ĐHCĐ.
Tuy nhiên, để thực hiện được quy định này, DN phải có
Nghị quyết HĐQT và không có quy định về thời hạn thực hiện cụ
thể. Vậy cổ đông, nhà đầu tư đại chúng phải làm cách nào để DN
được nới room nếu HĐQT không muốn?
Từ câu chuyện Bibica
Khoảng hai năm trước, tranh chấp quyền lực xung quanh các
nhóm cổ đông nội và ngoại tại CTCP Bibica đã diễn ra khá mạnh
mẽ. Việc bất phân thắng bại giữa nhóm cổ đông ngoại và nhóm cổ
đông cũ cùng Ban lãnh đạo Bibica đến từ việc cơ cấu sở hữu lúc đó
khiến không nhóm NĐT nào có khả năng nắm quyền sở hữu đủ lớn
để chi phối tại đây. Vì cơ cấu quyền lực như vậy, những cuộc chiến
nội bộ đã diễn ra, khiến tham vọng của Bibica trong chiếm lĩnh thị
trường bánh kẹo nội địa trở thành không đơn giản.
1 http://tinnhanhchungkhoan.vn/chung-khoan/che-tai-nao-neu-hdqt-doanh-nghiep-
khong-muon-mo-room-130301.html
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
42
Mọi chuyện có thể sẽ khác, nếu Bibica giới hạn tỷ lệ sở hữu
của NĐT nước ngoài ở mức dưới 35%, hoặc cho phép họ nắm trên
65% từ mấy năm trước, thay vì mức 49% - mức trần áp dụng đồng
loạt cho các DN niêm yết không thuộc khối ngân hàng.
Hiện nay, với cơ cấu cổ đông tập trung vào 2 thái cực -
nhóm cổ đông nội gồm Thực phẩm PAN (PAN Food) và XNK
Thủy sản Bến Tre (ABT) tổng số nắm đến 46,49% (trong đó PAN
Food nắm 42,9% vốn điều lệ của Bibica) và nhóm cổ đông ngoại -
Lotte Confectionery Co Ltd nắm 44,03% vốn điều lệ, “cuộc chiến”
quyền lực tại Bibica sẽ khó có hồi kết, ngay cả khi mở room ngoại
lên 100%.
Nhưng đặt trường hợp sở hữu và tham vọng thâu tóm của
Lotte ở một DN niêm yết khác, ván bài có thể sẽ khác nhiều. Điều gì
sẽ xảy ra nếu Lotte muốn tăng sở hữu cổ đông muốn bán, nhưng
HĐQT cố tình lờ đi vấn đề nới room?
Khi HĐQT né mở room
Không nói đến những DN hoạt động yếu kém, không có sức
hấp dẫn cả NĐT nội và ngoại gia tăng sở hữu, có một thực tế là
nhiều DN hoạt động rất hiệu quả, nhưng sở hữu của các thành viên
HĐQT có thể cũng không lớn. Đặc biệt, với các DN có tốc độ tăng
trưởng quy mô lớn hay có nguồn gốc Nhà nước, sở hữu của HĐQT
tại DN (trừ thành viên đại diện vốn Nhà nước) thường khá nhỏ.
Trong những trường hợp này, DN có thể là mục tiêu thâu
tóm của cổ đông ngoại; NĐT nội, ngoài Ban lãnh đạo cũng có thể
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
43
có mong muốn DN… bị thâu tóm để vào tay một chủ khác, chuyên
nghiệp hơn, hiệu quả hơn. Với quyết định tăng room - như tinh thần
của Nghị định 60/2015/NĐ-CP và Thông tư 123/2015/TT-BTC, nếu
thực thi nghiêm túc, cả cổ đông nội và ngoại có thể sẽ cùng đạt được
nguyện vọng của mình.
Theo Nghị định 60, DN có ngành nghề không thuộc trường
hợp bị hạn chế đầu tư thì được mở room đến 100%. Trường hợp DN
muốn mở room với tỷ lệ thấp hơn, phải được ĐHCĐ thông qua.
Tinh thần này được ghi nhận tại Thông tư 123, theo đó, muốn mở
room lên mức Luật định, DN phải thực hiện báo cáo nhà quản lý.
Việc báo cáo được hướng dẫn chi tiết hơn, theo đó, HĐQT thay mặt
công ty báo cáo về tỷ lệ sở hữu. Tuy nhiên, đây lại là điểm phát sinh
vấn đề.
Khi các văn bản pháp lý có hiệu lực, mong chờ nới room của
cổ đông nội và ngoại tại DN đại chúng chưa chắc đã thành hiện
thực, nếu cơ cấu sở hữu của một nhóm cổ đông không đủ lớn và
trong tình huống HĐQT không sẵn sàng… quyết việc nới room. Đã
có nhiều trường hợp, Ban lãnh đạo DN tìm mọi cách chống đối
phương án thoái vốn của SCIC để bảo vệ ghế của mình. Nay, với
những DN có tư duy kiểu này, chuyện họ “mở lòng” để đối tác
ngoại vào thay thế mình có thể sẽ càng khó hơn nữa.
Làm gì nếu HĐQT không muốn nới room?
Tại sao văn bản pháp lý lại trao quyền mở room của DN đại
chúng cho HĐQT? Lãnh đạo UBCK cho biết, do mỗi DN có ngành
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
44
nghề kinh doanh khác nhau, thậm chí hoạt động với nhiều ngành
nghề khác nhau, nên trước hết, DN phải thực hiện việc rà soát ngành
nghề của mình để biết mức tối đa về room là bao nhiêu. HĐQT tại
DN phải báo cáo UBCK và Sở GDCK để công bố thông tin và chốt
tỷ lệ sở hữu tại hệ thống giao dịch trên Sở. Yêu cầu này phù hợp với
Điều 143 Luật Doanh nghiệp: HĐQT mới có quyền nhân danh DN.
Đó là lý do vì sao HĐQT phải có trách nhiệm họp thông qua mức sở
hữu của NĐT ngoại tại DN và báo cáo cơ quan quản lý trong trường
hợp DN mở room như Luật định.
Thêm vào điều đó, vị này cho hay, quy định cũ áp chặt tỷ lệ
sở hữu cho NĐT nước ngoài là 49% vốn điều lệ, nay với quy định
mới, DN lần đầu tiên được trao quyền tự quyết về room cho mình.
Theo đó, DN có thể lựa chọn để room ở mức tối đa.
Tuy nhiên, điều khiến nhà đầu tư đại chúng quan tâm là,
trong trường hợp cổ đông muốn mở room, nhưng HĐQT không
muốn, thì cách nào để thúc đẩy được, khi Thông tư 123 không quy
định thời hạn DN phải tổ chức họp HĐQT bàn về vấn đề này, dù
thời hạn có hiệu lực của Thông tư 123 là 1/10/2015?
Về vấn đề này, đại diện UBCK cho biết, cổ đông, nhóm cổ
đông sở hữu 10% vốn điều lệ trong 6 tháng, trong trường hợp muốn
mở room nhưng HĐQT không thực hiện nghĩa vụ của mình thì có
quyền yêu Ban kiểm soát triệu tập họp ĐHCĐ, hoặc đứng ra tổ chức
họp ĐHCĐ theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Về chế tài xử lý,
lãnh đạo UBCK cho hay, hiện nay, UBCK đang sửa Nghị định
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
45
108/2013/NĐ-CP về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng
khoán và TTCK. Theo đó, có thể sẽ nghiên cứu xem xét vấn đề này
chi tiết hơn dưới góc độ bảo vệ quyền và lợi ích của cổ đông, nhưng
chủ trương chung là tôn trọng quyền tự quyết của DN.
Như vậy, cách duy nhất để DN được mở room trong trường
hợp HĐQT không muốn mở là tổ chức họp ĐHCĐ. Tuy nhiên, câu
chuyện về những rắc rối, khiếu kiện phát sinh liên quan đến tổ chức
họp ĐHCĐ của CTCP Địa ốc Dầu khí (PVL) khi cổ đông lớn đứng
ra tổ chức họp ĐHCĐ vẫn còn đó và có thể sẽ là bài học không chỉ
với các NĐT.
Hy vọng mở room của các NĐT đại chúng tại các DN mình
góp vốn chưa dễ trở thành hiện thực, nếu không có một chế tài từ cơ
quan quản lý thúc đẩy HĐQT thực thi việc này.
2. T+2: Kỳ vọng về một bước tiến mới2
Nhiều ý kiến bình luận về quyết đinh rút ngắn chu kỳ thanh
toán cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư hiẹn đang áp dụng từ 9h ngày
T+3 về 16h30 ngày T+2.
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), đây là một
giải pháp để triển khai phát triển thị trường chứng khoán và từng
bước áp dụng các thông lệ và chuẩn mực quốc tế đối với các hoạt
động giao dịch, thanh toán chứng khoán.
2 http://tinnhanhchungkhoan.vn/chung-khoan/t2-ky-vong-ve-mot-buoc-tien-moi-
131266.html
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
46
Còn không ít nhà đầu tư cho rằng, quy định này không thực
sự tạo ra ảnh hưởng tích cực tới thị trường vì tiền và chứng khoán
về tài khoản từ ngày T+2, nhưng phiên giao dịch trên 2 sàn đã kết
thúc, thời điểm đó cũng không còn thời gian cho nhà đầu tư thực
hiện các giao dịch khác như cầm cố cổ phiếu để lấy tiền hoặc
chuyển tiền từ tài khoản chứng khoán qua ngân hàng…
Một số nhà đầu tư lại cho rằng, dẫu về cuối ngày T+2, ít nhất
nhà đầu tư cũng tiết kiệm được 1 ngày tiền lãi suất margin nếu dùng
đòn bẩy…
Theo ông Nguyễn Sơn, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường,
UBCK, T+2 giải quyết được vấn đề của nhà đầu nước ngoài. Với
chu kỳ thanh toán như hiện tại, nhà đầu tư ngoại phàn nàn vi phạm
nguyên tắc là tiền và chứng khoán chuyển giao đồng thời: tiền đi
trong ngày T+2 trong khi chứng khoán về ngày T+3.
Nhìn một cách tổng thể, bước đầu, việc rút ngắn thời gian
thanh toán có thể chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường và nhà đầu
tư, nhưng đây có thể là tiền đề để cơ quan quản lý tiếp tục có động
thái để đẩy nhanh thời gian thanh toán hơn nữa.
Theo nhiều ý kiến, nếu tiền và chứng khoán về tài khoản vào
đầu phiên giao dịch buổi chiều ngày T+2 sẽ là lý tưởng nhất. Khi
ấy, thanh khoản thị trường có thể gia tăng đáng kể do vòng quay
tiền và chứng khoán của nhà đầu tư được rút ngắn thực sự vì họ có
thể ra quyết định mua bán ngay trong phiên T+2.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
47
Với các nhà đầu tư ngoại, sẽ cần nhiều nỗ lực hơn nữa để thu
hút dòng vốn này đến và ở lại Việt Nam. Số liệu thống kê từ đầu
năm đến cuối tháng 9 cho thấy, vốn ngoại mua ròng trên 2 sàn đạt
khoảng 4.500 tỷ đồng, song tháng 9 là thời gian họ bán ròng mạnh,
lên đến gần 900 tỷ đồng, xấp xỉ giá trị hồi tháng 3, là tháng nhà đầu
tư nước ngoài bán ròng mạnh nhất trong năm.
Bên lề Diễn đàn đầu tư toàn cầu vừa diễn ra, đại diện một tổ
chức đầu tư lớn cho hay, thị trường Việt Nam đang thiếu hàng hóa
có chất lượng để đầu tư, đồng thời có nhiều rào cản khác khiến nhà
đầu tư mới ngại bỏ vốn, đơn cử như thanh khoản yếu, minh bạch
kém và đặc biệt là yếu về quản trị doanh nghiệp.
Dù sẵn tiền trong tay, nhưng với những điểm quan ngại trên,
trong vòng hơn một năm nay, tổ chức trên chưa tìm được doanh
nghiệp nào để giải ngân. Thực sự trong hơn một năm nay, thị trường
chứng khoán Việt Nam cũng thiếu các thông tin về thương vụ đầu tư
lớn của các nhà đầu tư ngoại, tạo nền tảng và niềm tin cho thị
trường thứ cấp giao dịch sôi động hơn
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 09/2015
48
Ghi chú
Xin vui lòng tham khảo thêm các “Báo cáo thi trương chứng
khoán” đinh kỳ hàng quý và các “Báo cáo chuyên đề” cua phòng
Phân tích dự báo thi trương để có thêm thông tin và phân tích đầy
đu.
Liên hệ
Phòng Phân tích & Dự báo Thi trương,
Trung tâm NCKH-ĐTCK (UBCKNN)
Số 234 Lương Thế Vinh, Từ Liêm, Hà Nọi
Điẹn thoại: 04-35430667; Fax: 04-35535869
Email: [email protected]
Nhóm nghiên cứu
Ông. Phạm Quang Huy (TP)
Cn. Đỗ Huy Hoàng
Cn. Phạm Thanh Phương
Cn. Lê Thi Trang