УПРАВУВАЊЕ СО КРЕДИТЕН РИЗИК so krediten rizik_best... · viii....

УПРАВУВАЊЕ СО КРЕДИТЕН РИЗИК

Утврдување на капацитет на изложеност на кредитен ризик:

2

Банка

Сектори

Трансакции

Сопственици Поврат на влог

• Алокација на капитал

• Утврдување продукти

• Утврдување цени

• Лимити

Управување со ризици


Утврдување на прифатливо ниво на ризик:

3

Максимална загуба при дадена претпоставка и ниво на сигурност за утврден временски период

Нема целосна точност, поради можност од постоење на екстреми

VaR Во нормални услови базирано на историјат

“worst case scenario” земајќи ги во предвид најлошите можни претпоставки

“Scenario” анализа


4

Очекувана загуба во банката во

текот на одреден временски

при нормални пазарни услови

при дадено ниво на сигурност

Тоа претставува мерење на

нестабилноста на деловни

средства на банката во услови на

ризик и колку се повеќе

променливи, толку е поголем

ризикот од загуба.

Процесот на проценување на

очекуваната вредност на портфолиото

за одреден временски период, под

претпоставка дека ќе настанат

промени во вредностите на

портфолиото или клучните фактори кои

ќе влијаат на безбедноста на

вредности (пр. каматната стапка).

Најчесто се базира на проценката на

портфолиото, при неповолена настан,

или "најлошото сценарио".

VaR “Scenario” анализа


Контролирање на ризиците:

5

1. Поставување лимити

2. Ценовно лимитирање

3. Деривативи

4. Продажба

УПРАВУВАЊЕ СО КРЕДИТЕН РИЗИК 1. Поставување лимити:

Дефинирање: Поставувањето лимити е во насока да се осигура прудентното работење и можноста да се абсорбираат ризиците во соодност со вложениот капитал

• Поставување на лимити следени софтверски– намалување на човечка грешка

• Разбирање на лимитите

• Константно мониторирање и ad-hoc интервенции, каде потребно (пр. на месечно ниво)

• Точно дефинирани лимити по индивидуален клиент – согласно одлуките на НБРМ: не смее да надмине изложеност од 25% од сопствените средства, 3% изложеност кон лица со посебни права и одговорности ...

• Точно утврдени лимити на кредити без обезбедување за заштита од преголеми непокриени изложености (пр. матрица)

6


2. Ценовно лимитирање:

Цената треба да биде одраз на најдобро можната проценка на

ризик на поедини клиенти (PD’s) во согласност со сите информации

поврзани за дадените клиенти

7

Се смета дека важен фактор за банкарска криза беа

ЕФТИНИТЕ КРЕДИТИ кои не ги покриваа трошоците за

давање на кредитите



8

Средсва кои носат приходи на банката МКД5m МКД 10m МКД17m

RSA (Rate sensitive assets) МКД32m

Обврски кои носат расходи на банката МКД5m МКД25m МКД18m

RSL (Rate-Sensitive Liabilities) МКД48m

Ако за средствата каматата е 5% а за обврските 3%

Приход од камата 5% МКД32m МКД 1.6m

Трошок од камата 3% МКД48m - МКД 1.44m

Оперативен приход МКД 0.12m

Јаз (разлика) помеѓу приходите и расходите која треба да биде на

соодветно ниво да ги покрие и оперативните трошоци



Цените се формираат согласно:

• Цена за процесирање на кредитот

• Цена за утврденото ниво на можност на кредитот да доцни

согласно кредитниот рејтинг (probability of default %)

• Трошок на капиталот и очекуваното ниво на поврат

Може да се заклучи дека цената на кредитот не зависи само од

индивидуалните карактеристики на должникот туку и од портфолио

структурата на самата Банка (пр. цена на процесирање и PD)

9

Ми

ни

ма

лна

це

на



Континуираната одржливост на банка зависи од нејзината

способност да заработите соодветен поврат на своите средства

и капитал.

Солидните приходи секогаш

претставуваат првата линија на

одбраната на капитиалот на банката

и загуби од сите видови на ризици

10


3. Употреба на кредитни деривативи:

Кредитните деривативи претставува трансфер на кредитниот ризик.

11

Купувач- оној кој добива гаранција

за дадена премија

Продавач – кој го превзема ризик

за одредена премија Дериватив

Висината на премијата зависи од повеќе фактори: Солвентноста, историја на

доцнења, кредитен рејтинг, понуда ....

УПРАВУВАЊЕ СО КРЕДИТЕН РИЗИК 3. Употреба на кредитни деривативи:

Постојат повеќе видови на деривативи:

• Credit default swaps (делумно или целосно неплаќање)

• Cross linked notes (неплаќање но поврзано со одреден настан)

• Credit spread derivatives (поврзано со детериорација на

кредитниот рејтинг на кредитобарателот или одреден индекс)

• Total return swaps (поврзано со детериорација на пазарот) и

• Hybrid instruments (постојат бројни инструменти со разни

карактеристики - пр.инструмент за гаранција од ЕИФ)

12

Постои огромен пораст на пазарот на деривативи – кои се тешки за проценка и

го зголемуваат ризичниот профил на Банките


4. Продавање на кредити (Секјуритизација) - процес:

13

Составување на портфолио за

продажба

Детална анализа на портфолиото од инвеститорот

Утврдување на цена (базирана

на PD% и маржа)

Пр

оц

ес н

а п

ро

да

ва

ње

на

кр

еди

ти


14

4. Продавање на кредити (Секјуритизација ):

Што претставува?

• Одбрани кредити во транши (хомогени групи) за кои најчесто се формираат и посебни правни ентитети – SPV

• Цената се одредува согласно историскиот PD% (не влегуваат неочекуваните ризици – всушност тие се трансферираат)

• Често се бара и одреден колатерал

• Банката и понатаму останува одговорна за портфолиото и процесот на неговата наплата – но не и на ризикот при истото

За да биде успешна Секјуритизацијата најчесто е потребно поголемо портфолио за кое инвеститорите неретко бараат и соодветно ниво на

потврден кредитен рејтинг (пр. PCB секјуритизација)


Најдобри практики за менаџирање на кредитен ризик:

15

I. Надзорен и Управен одбор насочен кон кредитните ризици

II. Култура во институциите за управување со кредитни ризици

III. Независност во системот на одобрување на кредити

IV. Воспоставување комитет за управување со ризици (RMC)

V. Процес на анализа и одобрување на кредити


Систем за Управување со кредитен ризик опфаќа:

16

VI. Воспоставување на независен автоматски“credit scoring system”

VII. Сеопфатна евалуација на ризиците при одобрување кредити

VIII. Воспоставување на адекватна редовна стрес тест анализа

IX. Воспоставување на редовна анализа на поставени кред. лимити

X. Процес на континуирано мониторирање на кредитите

УПРАВУВАЊЕ СО КРЕДИТЕН РИЗИК I. Надзорен и Управен одбор насочен кон кредитните ризици

Улога на Надзорниот одбор:

Релевантни кредитни политики во сооднос со капиталната моќ и искуството на менаџментот и поставените цели:

- Соодветна култура за кредитен ризик “tone from the top”

- Јасна структура врзана за анализа на кредитниот ризик

- Поставен квалитетен и независен контролен механизам – интерна ревизија

Улога на Управниот одбор:

Должен да имплементира процедури во согласност со кредитни политики усвоени од Надзорниот Одбор (пр. CPCP на годишно ниво)

- Редовна комуникација на Управниот со Надзорниот Одбор

- Соодветно поставен МИС за управување со кредитни ризици (пр. месечни и квартални извештаи)

17


II. Имплементирање на соодветна Кредитна култура:

Банкарската кредитна култура претставува комбинација на сплет од

вредности, практики и став на менаџментот кој го детерминира

управувањето со кредитниот ризик (пр. PCB prudent policy)

- Раководството треба редовно да ги проверува процедурите и

праксата во управување со кредитниот ризик

- Квалитетен и етичен кадар во делот на управување со кредитните

ризици и

- Поставува практики и лимити при кредитирање кои доследно ќе се

спроведуваат и контролираат (пр. контрола на исклучоци)

18

УПРАВУВАЊЕ СО КРЕДИТЕН РИЗИК III. Независност во функција – управување со кредитен ризик:

Типична сегрегација на должност значи поделба на следниве функции:

- Контакт со клиентот и добивање на кредитно барање (РМ)

- Изработка на кредитна анализа преку која се оценува кредитниот и се изготвува детална анализа на работењето на потенцијалниот клиент (underwriters)

- Одобрување на кредитот со разгледување на кредитната анализа (кредитен комитет)

- Администрирање и прибирање на потребните документи согласно одобрувањето (back-office)

- Исплата на кредитот (филијала)

- Мониторинг и наплата на кредити кои доспеваат во доцнење и

- Анализа на кредитниот ризик (оддел за ризици) и интерна ревизија

19


IV. RMC за соодветно управување со кредитен ризик:

Состав: компетентни искусни членови (најчесто од Управниот одбор)

Работа:

Евалуирање на донесените стратегиите за управување со кред. ризици

Евалуирање на усогласеноста на процедурите со политиките

Евалуирање на различните стрес сценарија на банката

Анализа на односот помеѓу ризици и добивката на кредитните продукти

Разгледување на извештаи за управување со ризици, и давање корективни задачи доколку е потребно (пр. СТБ)

Тајминг: Состанок на неделно ниво, согласно барањата на НБРМ

20


V. Прецизно дефиниран систем за одобрување на кредит:

21

- Внимателна анализа на кред. аналитичар

- Стандардни форми и податоци за анализа

- Политика за доделување на кредитен рејтинг

• Евалуација на кредити

- Јасно пишани упатства

- Одговорност за донесените одлуки

- Јасно документирање на одобрувањето

• Одобрување на кредит

- Оценување принос при секое одобрување

- Оценување на цена за соодветниот ризик

• Соодветен однос принос /ризик


VI. Воспоставување на “credit scoring system” се базира на:

- Опфат на широк спектар на кредитни продукти

- Повеќе нивоа на класификација согласно карактеристиките на

клиентот (пр. А1, А2...)

- Кај класификацијата (рејтингот) треба да постојат дефинирани

нивоа на: функционални, за мониторирање и нефункционални

изложености

- Пишана процедура каде детално се наведуваат и опишуваат

ефектите од сите фактори кои влијаат на “credit scoring” системот

- Редовно да се следи и оценува загубата во секое дефинирано ниво

за да се процени конзистентноста и сигурноста на системот

22


VII. Процес на евалуација на кредитните изложености:

Индивидуална Евалуација:

- Да се извршува евалуација барем еднаш во годината (согласно барањата на НБРМ – најмалку еднаш во период од 6 месеци)

- Евалуација на поризичните пласмани на пократки интервали за да се следи кредитниот ризик и поставените корективни мерки (пр. на 3 мес.)

Ефективен мониторинг систем на клиентите содржи:

- Следење на финансиската состојба

- Следење на поставените ковенанти и услови

- Следење на финансираните проекти и готовинскиот тек

- Следење на колатералот и правните ризици

23


VII. Процес на евалуација на кредитните ризици:

Групна Евалуација:

Банките да развијат систем на следење и известување на портфолио :

- Мониторирање на концентрација на кредитен ризик (пр.

индустриски ризик)

- Евалуирање на поголеми промени во поедини групи на кредити и

промена на нивото на ризик (пр. временски непогоди)

- Мониторирање на економските трендови (пр. нови закони)

- Адекватноста на исправката на вредност на секое портфолио и

- Профитабилност (ризичноста vs. приносот) на секое портфолио

24


VIII. Стрес aнализи :

Дефиниција: Стрес тестот претставува евалуирање на

потенцијалните ефекти при промена на повеќе варијабли

- Анализа на ризикот – НЕОЧЕКУВАНИОТ (можен ризик)

- Поставување на различини “what if” анализи кои е можно да се

случат

- Треба да се вклучат и настани кои можат да се случат во

економијата а имаат влијание на Банките

- Фреквенција на стрес тестовите – еднаш во годината

- Известувањето до Надзорниот одбор и НБРМ за резултатите од

тестовите

25


VIII. Стрес aнализи – испитување на неочекувани потреси:

За да се спроведе успешно Стрес тестот потребно е да се познаваат

следниве 3 аспекти:

1. Околината во која дејствува Банката: Интерни - кои зависат од

самата инситуција (пр. пропаѓање на голем клиент) и Екстерни - кој

го погодува целиот банкарски пазар (пр. економска криза)

2. Дефиниција на Стрес тестот: Поставување на неочекуванити загуби

во реална мерка согласно потребите на капитал на Банката и

3. Користење на стрес тестовите: Да се користат активно,

информирање на менаџментот и НБРМ за критичните точки и

превземање на мерки за активно намалување на ризикот

26

УПРАВУВАЊЕ СО КРЕДИТЕН РИЗИК VIII. Проценка на Банките од страна на ЕЦБ и ЕБА – преку стрес тест:

Што: Проценката е важен за поголема транспарентност на билансот на состојба и супервизорските практики на банките во Европа

Кога: Проценката започна во Ноември 2013 година и ќе трае заклучно со октомври 2014 година

Опфат: Опфатени се 131 банка од 26 земји со околу 85% од вкупните средства

Како: Сеопфатната проценка се состои од два главни столба:

- преглед на квалитетот на средството (AQR): за подобрување на транспарентноста на банкарските изложеноста со разгледување на квалитетот на активата на банките

- стрес тест: да се изврши во тесна соработка со Европската банкарска асоцијација (ЕБА), преку испитување на издржливоста на билансот на состојба на банките со примена на разни сценарија

27


Кредитни рејтинг агенции – Видео

28


VIII. Преглед на квалитетот на средството (AQR) опфаќа:

1. Преглед на политики, процеси и сметководство

2. Интегритетот на податоците - валидација

3. Примероци (надминува 50% од активата)

4. Преглед на кредити (од страна на Национален надлежниот орган)

5. Вреднување на обезбедувањето

на недвижен имот

6. Проекции за наодите од

кредитниот преглед

7. Колективна анализа

29


IX. Поставување и анализа на кредитни лимити:

- Поставување на лимити на индивидуално ниво или групно ниво

детерминирани со НБРМ и на ниво на Банка (пр. изложеност од

10% од сопствените средства кон лице кое е акционер со

квалификувано учество)

- Постојаност во поставените лимити а не често менување во

согласност со потребите и промените на пазарот

- Лимит на концентрација на кредитно портфолиот (дејност, продукт и

сл.) да се овозможи соодветна диверзификација

Банките можат да имаат надминување на интерните лимити (не и оние

поставени од НБРМ) но со постојан мониторинг и мерки

30


X. Процес на континуирано мониторирање на кредитната

изложеност:

31

1. Мониторирање на

кредитните изложености

на регуларна основа

3. Процес на наплата на

лоши пласмани

2. Мониторирање на

изложеностите согласно

индикаторите за рано

предупредување


1. Регуларно периодично мониторирање или “roll-over”:

• Регуларното ревидирање е ревидирање на финансиската состојба на клиентите на регуларен интеравал

• Roll-over претставува ревидирање условено од престанок на договорната важност на кредитниот инструмент

Ревидирањето е составено од:

• Проценка на финансиската состојба на клиентот согласно најновите податоци

• Интерниот рејтинг (доколку постои систем)

• Колатералот и документацијата и

• Проверка и евалуација на останатите услови

32


1. Три форми на ревидирање:

33

Автоматизирано ревидирање

•Мали кредити (ретаил)

•Тригери кои се пресметуваат автоматски

Кратко ревидирање

•Анализа на финансискиот извештај

•Проверка на можноста за отплата

•Проверка на сигнификантните промени, доколку има

Целосно ревидирање

•Комплетна анализа на финансиските извештаи

•Проверка на можноста за отплата и идна проценка

•Проверка на сите промени


2. Мониторирање на клиенти во рана фаза на доцнење:

34

Знаци на проблем “Impairment triggers”

Процес на потсетување (интерно или екстерно)

Рефинансирање или реструктуирање

Трансфер во рана наплата

Доцна наплата и отпис на побарувањата


Знаци на проблем:

• Процесот на поставување на информација за клиенти кои

покажуваат првични знаци на слабост

• Поставување на начин на комуникација во согланост со

утврдените проблеми

• Детална анализа на можните проблеми и идните парични текови

за развивање ефикасна стратегија за рано превенирање

• Екс-пост преглед на позначајните проблематичните клиенти за

идентификација на генезата и на слабостите во процесот на

кредитирање

35


Процес на потсетување:

• Процесот на потстетување е најсоодветно да се постави

системски – согласно утврден број на денови на доцнење

• Поставување на начин на комуникација соглано утврденото

доцнење на клиентите (пр. јавувања, писма)

• Можност за “outsource” на услугата рана наплата но следње на

нивниот квалитет на работа

36

Доколку клиентот не е кооперативен и продолжува

доцнењето случајот се предава во одделот за рана

наплата - кога во зависност од политиката на банката


Рефинансирање/реструктуирање:

Најпрво се подготвува cost-benefit анализа за споредба на трошоците

при донесување одлука за реструктуирање:

• Начин: Преку детална анализа на финансиската состојба на

клиентот и потенцијалот за сервисирање на долгот

• Кој: Одделот за рана наплата во координација со вработениот за

односи со клиенти

• Инструменти: Пролонгација на периодот на отплата, грејс период,

промена на продукт – соодветен на потребите, намалување на

каматна стапка, дополнителен колатерал и сл.

37

Редовен мониторинг и комуникација и поставување на

цели на кратки рокови


Рефинансирање/реструктуирање – нов концепт:

“Customer value” концепт:

38

Дали функционира?

Дали да се реструктуира?

Корисник на повеќе продукти?

Дали да се прекине

работењето?

Продажба на кредитот?

Да се врати во

редовно

портфолио

Да се изврши

реструктуира-

њето

Реструктуирање

/ликвидација на

поедечен кредит

Реструктуирање

/ликвидација

на клиент

НЕ

ДА ДА НЕ НЕ

Клиентот не го враќа долгот од кредитна картичка но има позитовна историја на

бизнис кредити и редовни приходи за банката ???


3. Процес на наплата на лоши пласмани :

Фокус при наплата се става на:

• Реализација на колатерал, доколку постои (во најбрз можен рок

и по највисока можна цена)

• Наплата на побарувања и од приватни извори преку опфаќање

на меницата

• Анализа на можност за постоење на “fraud” или слабост на

системот за одобрување/управување со кредитите

(поставување на нов систем на контроли/процедури)

39



Отписи се вршат кога крајно се исцрпени сите можности за

наплата:

• Колатералот е во целост реализиран

• Не постои колатерал

• Побарувањата се делумно или во целост отфрлени – нејчесто во

судски процеси врз основ на правосилна судска одлука

• Нема очекување на наплата на побарувањата или трошоците ги

надминуваат очекуваните приливи

• Станува збор за мали незначајни износи

40



Банката може да изврши отпис само согласно одобрувањето од Надзорниот Одбор, анализирајќи ги следниве елементи:

Причини за отпис

Преземени мерки за наплата

Лица и органи коишто учествувале во одобрувањето

Причини за непостоење или недоволно обезбедување

Оценка дали се почитувале сите интерни процедури

Согласно регулативата потребно е да се потврдат одлуките за отпис од страна на Надзорниот одбор и се водат на посебна вонбилансна сметка (Memo account)

За секој отпис потребно е да се информира и НБРМ

41

УПРАВУВАЊЕ СО КРЕДИТЕН РИЗИК so krediten rizik_best... · viii....

Documents