$ package production - rmutsbresearch.rmutsb.ac.th/fullpaper/2555/25552391441176.pdf · 3...
TRANSCRIPT
การใชประโยชนของซงขาวโพดเทยนเหลอทงจากวตถดบ
ทางการเกษตรสาหรบการผลตบรรจภณฑทเปนมตรตอ
สงแวดลอม
Utilization of Waxy Cornstalk Waste from
Agricultural Materials for Environmental Friendly
Package Production
โดย
นางสาวฌนกร หยกสหชาต
ผชวยศาสตราจารยทศพร นามโฮง
ผชวยศาสตราจารยภสโชค หยกสหชาต
สาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
คณะเทคโนโลยการเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร
มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ศนยหนตรา
พ.ศ. ๒๕๕๕
เรอง: การใชประโยชนของซงขาวโพดเทยนเหลอทงจากวตถดบทางการเกษตรสาหรบ
การผลตบรรจภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม
ผวจย: นางสาวฌนกร หยกสหชาต
ผรวมวจย: ผศ. ทศพร นามโฮง และผศ. ภสโชค หยกสหชาต
บทคดยอ
การเตรยมบรรจภณฑจากซงขาวโพดเทยนเหลอทงดวยวสดประสานธรรมชาต 3 ชนด คอ
แปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตนทาไดโดยการใชซงขาวโพดบดละเอยดและวสด
ประสานธรรมชาตซงมการเตมกลเซอรอลปรมาณ 10 %wt นาปรมาณ 31 - 41 %wt และมการผน
แปรปรมาณของวสดประสาน 3 ระดบ คอ 25, 30 และ 35 %wt จากนนนามาใหความรอนท
อณหภม 60 - 70 ºC ประมาณ 10 นาท ศกษาผลของลกษณะปรากฏและความแขงของบรรจภณฑ
ตนแบบตอชนดของวสดประสานธรรมชาต พบวาวสดประสานจากแปงมนสาปะหลงมสขาว ลกษณะ
ขนหนด จบตวเปนกอนอยางรวดเรวขณะใหความรอน และสามารถทาไดยาก วสดประสานจากแปง
ขาวเหนยว มสขาวอมชมพ ลกษณะขนหนดและจบตวเปนกอนเรวกวาแปงมนสาปะหลง สวนวสด
ประสานจากเจลาตน มสเหลองเขม เปนเนอเดยวกน จบตวแขงทอณหภมหอง และสามารถทาไดงาย
สาหรบคาความแขงของบรรจภณฑตนแบบ มคาอยในชวง 5.54 – 12.97 kg/mm2 และปรมาณท
เหมาะสมในการเตรยมวสดประสาน คอ 35 %wt สาหรบการเตมโซเดยมไบคารบอเนตเปนสารเสรม
ปรมาณ 10 กรม แลวนามาใหความรอนทอณหภม 60-70 ºC ประมาณ 10 นาท แลวศกษาผลของ
ลกษณะปรากฏ ความยดหยน และความแขงแรงของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
แลวตรวจสอบความหนาแนน และความแขงของบรรจภณฑตนแบบจากวสดประสานทมการเตม
โซเดยมไบคารบอเนต พบวาวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนตมลกษณะปรากฏคลายกบ
วสดประสานทไมมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต แตวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนตม
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
ปรมาณเพมขน การเตมโซเดยมเดยมไบคารบอเนตสงผลใหความแขงลดลง แตปรมาณและความเปน
เนอเดยวกนเพมขน สาหรบชนดของวสดประสานทเหมาะสมในการขนรปบรรจภณฑ คอ เจลาตน
คาสาคญ: บรรจภณฑ แปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว เจลาตน โซเดยมไบคารบอเนต
Tilie: Utilization of Waxy Cornstalk Waste from Agricultural
Materials for Environmental Friendly Package Production
Researcher: Miss Chanakorn Yoksahachart
Co-researcher: Asst. Prof. Tosaporn Namhong and Asst. Prof. Phasuchoke
Yoksahachart
Faculty: Agricultural and Agro-Industry
Abstract
The preparation of package from waxy cornstalk waste with 3 types of natural
adhesives were cassava flour, waxy corn flour and gelatin by using grind cornstalk
and natural adhesives that addition of glycerol 10 %wt, water 31-41 %wt and
variation of adhesive amount in 3 levels were 25, 30 and 35 %wt. Moreover, there
were heating at 60-70 ºC around 10 min. Study of the effect appearance and
hardness of model package on natural adhesives showed that adhesives from
cassava flour has white, sticky, agglomerate when heating and hardly processable.
Adhesives from waxy rice flour has pinkish-white, sticky and agglomerate faster than
cassava flour. In the part of adhesives form gelatin has dark-yellow, coagulate at
room temperature and easily processable. For, Hardness of model packages were in
the range of 5.54–12.97 kg/mm2, as well as, the proper amount in adhesive
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
preparation was 35 %wt. For, the addition of sodium bicarbonate as additive was 10
g then heating at 60-70 ºC around 10 min. After that, study of appearance, elasticity
and strength of adhesive with sodium bicarbonate. Moreover, study of density and
hardness for model package with sodium bicarbonate. The result showed that the
appearance of adhesives with sodium bicarbonate were the same as adhesives
without sodium bicarbonate, however, the amount of adhesive with sodium
bicarbonate were increased. The addition of sodium bicarbonate caused hardness
was decreased but amount and homogeneity were increased. For, the proper
adhesive types for package forming were gelatin.
Key word: package, cassava flour, waxy rice flour, gelatin, sodium bicarbonate
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
1
การใชประโยชนของซงขาวโพดเทยนเหลอทงจากวตถดบทางการเกษตรสาหรบการผลตบรรจภณฑทเปน
มตรตอสงแวดลอม
Utilization of Waxy Cornstalk Waste from Agricultural Materials for Environmental
Friendly Package Production
42 ในปจจบนถงหรอกระถางพลาสตกสงเคราะหจากอตสาหกรรมปโตรเคมมบทบาทสาคญทางดานการ42
ผลตกลาไมของเกษตรกร42และกลมคนรกการปลกตนไม เนองจากถงพลาสตกสงเคราะหหรอกระถางเพาะชาท
ทาจากพลาสตกหาซอไดสะดวก ราคาถก นอกจากนยงสอดคลองกบชวตความเปนอยของประชาชนทวไป
เนองจากพนทอยอาศยปจจบนมพนทเลกลง จงสงผลใหกลมคนรกการปลกตนไมหนมาปลกพชในถงหรอ
กระถางพลาสตกสงเคราะหมากขน อยางไรกตาม42เมอถงเวลาปลกลงดนหรอเปลยนกระถางจะตองทาการฉก
ถงพลาสตกหรอนาตนกลาออกจากกระถางพลาสตก ซงอาจสงผลใหเกดการกระทบกระเทอนตอรากของกลา
ไมได นอกจากนเศษถงพลาสตกหรอกระถางพลาสตกยง 4 2เปนวสดทไมสามารถยอยสลายทางชวภาพ เปน
อนตรายกบสงมชวต4 2 4 2และ 4 2กอใหเกดปญหาการสะสมของขยะพลาสตกสงเคราะหทมความรนแรงในทกชมชน
การกาจดขยะเหลานสามารถทาไดโดยการฝงกลบและการเผา แต การฝงกลบจะทาไดยากขนเนองจากมลพษ
ทางดน ราคาทดนสง และตนทนการดาเนนการสง สาหรบการเผาทอณหภมสงทไมสมบรณจะทาใหเกดกาซ
พษและเขมา เปนปญหามลภาวะทางอากาศ ดวยสาเหตนจงม ความพยายามทจะลดการใชบรรจภณฑททา
มากจากพลาสตกสงเคราะห โดยการใชวสดทดแทนจากธรรมชาตทสามารถนามาใชผลตบรรจภณฑทม
คณสมบตดานการใชงานคลายคลงกบพลาสตกสงเคราะห และสามารถกาจดไดงายหลงการใชงาน ไมสราง
มลภาวะ อาทเชน เศษวสดเหลอทงทางการเกษตร (ลาตน กาน ใบ เปลอกของลาตน และเปลอกหมผล)
ถงแมวาสวนหนงวสดดงกลาวจะสามารถนาไปประยกตใชในงานศลปะได อยางไรกตามยงมปรมาณการใชนอย
มาก สงผลใหสวนใหญเศษวสดดงกลาวจงถกกาจดโดยการเผา ซงตองเสยคาใชจายในการกาจดเศษวสด
ดงกลาว หรอหากทงไวในพนทการเกษตรกจะกอใหเกดปญหาในเรองการเตรยมพนทสาหรบการเพาะปลกใน
รอบตอไปตามมา
42ขาวโพดเปนพชเศรษฐกจทเกษตรกรสวนใหญนยมปลกกนมากในทกภาคพนททวโลก4 2 4 2เนองจาก 4 2เปน
พชตระกลหญาจงปลกไดงาย อาทเชน ในเขตรอน เขตอบอน เขตหนาว และเขตทมความชนเพยงพอ
สาหรบดนทเหมาะในการปลกขาวโพดตองเปนดนทระบายนาไดด นอกจากนในแตละปผลผลตทไดจาก
ขาวโพดคอนขางสงอกดวย42 ขาวโพดประกอบดวย42เมลดขาวโพดและสวนตางๆ ของขาวโพดทสามารถนาไปใช
ประโยชนไดหลากหลาย ยกตวอยางเชน อาหาร อาหารสตว และวตถดบในอตสาหกรรม เปนตน ในขณะท
สวนของฝก ใบ และลาตน จะนาไปใชทาผลตภณฑชนดอนๆ อาทเชน กระดาษ ปย และฉนวนไฟฟา เปนตน
42 ซงขาวโพดหรอฝกของขาวโพดใน 1แตละฤดกาลจะถกทงเปนจานวนมาก 1 อยางไรกตามการกาจดซง
ขาวโพดดวยวธการเผาทางายกอใหเกดปญหาหมอกควน ซงสงผลกระทบตอสขภาพ 1และยงเปนมลพษกบ
สงแวดลอม ในปจจบนจงไดนาซงขาวโพดมาใชในการผลตทางการคาและทางอตสาหกรรมตางๆ เชน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
2
วตถดบสาหรบการผลตแอลกอฮอล เชอเพลง ถานซงขาวโพด บรรจภณฑ ฝา และไมอดตกแตงบาน เปนตน 1
ซงเปนการแกปญหาหมอกควนทเปนมลพษกบสงแวดลอม 1 และนอกจากนซงขาวโพดยงมองคประกอบทาง
เคมทสาคญ ไดแก โปรตน แรธาต ไขมน ความชน และคารโบไฮเดรต และนอกจากนยงมพอลเมอรจาก
ธรรมชาตจาพวกเซลลโลส เฮมเซลลโลส และลกนน ซงพอลเมอรดงกลาวมความสามารถในการยอยสลายทาง
ชวภาพ เขากนไดกบเซลลของสงมชวต และทนตอความรอนไดด
1 ในปจจบนมผลตภณฑจานวนมากททาจากซงขาวโพด ซงเปนนวตกรรมใหมๆ ทเปนประโยชนตอ
มนษยและสงคม 1 ดงนนการนา 1ซงขาวโพด 1มาขนรปเปนบรรจภณฑจงเปนทางเลอกทมคณคาตอสงแวดลอม
นอกจากนราคาตนทนของวสดยงถกอกดวย ซงแทบจะไมตางจากการใชกระถางเพาะชาจากพลาสตก
กระถางททาจาก 1ซงขาวโพด 1จะสามารถนามาเพาะชาตนกลาไดโดยไมผพงไปกอนเวลา เมอถงมอของผนาไป
ปลกกสามารถฝงกระถางลงดนไดโดยไมกระทบกระเทอนตอรากของตนกลา ลดการเกดขยะ และสลายตวเปน
ปยหรอดนรวนอนเปนประโยชนตอตนกลาอกดวย นอกจากนนกระถางดงกลาวดวยตวของมนเองยงมสสน
ลวดลายสวยงามตามธรรมชาต ซงสามารถนาไปใชในงานศลปได เชน กระถางตนไมชารวย หรอกระถางตนไม
เทยมไวประดบภายในอาคารอกดวย
ปทมทพย และคณะ (2547) กลาววาการทาภาชนะหรอบรรจภณฑจากเสนใยพชจาพวกวชพช หญา
ฟาง ลาตน กาน หรอ ใบของพชไรและพชสวนสวนใหญจะมกรรมวธการทา 2 วธ คอ วธการสานเสนตอก และ
วธการขนรปดวยแมพมพ เนองจากการสานเสนตอกจะใชกบวสดทมคณสมบตเฉพาะตว ดงนคอ มความ
เหนยว และสามารถแยกออกจากกนเปนเสนๆ ได อยางไรกตามความคงทนของบรรจภณฑทไดยงมคาตา
ในทางตรงกนขามการขนรปดวยแมพมพ จะสามารถปรบสภาพของบรรจภณฑทไดใหเหนยว แขงแรง ปองกน
เชอรา ฯลฯ ได
1โดยงานวจยนจะนาซงขาวโพดเหลอทงมาเปนวตถดบหลกในการผลต 1บรรจภณฑทเปนมตรตอ
สงแวดลอม 1 ซงงานวจยนจะใชวสดจากธรรมชาตเปนตวประสาน โดยมการผนแปรชนดและปรมาณของตว
ประสาน นอกจากนยงศกษาลกษณะปรากฏ สมบตทางกล และศกษาถงอายการใชงานของบรรจภณฑ
ดงกลาวดวย
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
3
วตถประสงคของโครงการ
1. เพอผลตบรรจภณฑตนแบบจากซงขาวโพดเหลอทงโดยการอดขนรปดวยความรอน
2. เพอศกษาผลของชนดและปรมาณของตวประสานตอสมบตทางกายภาพ และ1ศกษาถงการใชงาน1ของบรรจ
ภณฑตนแบบจากซงขาวโพดเหลอทง
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
4
การตรวจเอกสาร
1. ขาวโพดเทยน
ขาวโพดเทยนเปนขาวโพดฝกสดทไดรบความนยมบรโภคบรโภคมากชนดหนง เนองจากมความออน
นมไมตดฟน หวานเลกนอย ขนาดฝกพอเหมาะ อายการเกบเกยวสน ดแลรกษางาย จาหนายไดราคาด และ
สามารถทจะปลกไดตลอดทงป ทงในเขตพนทไรและเขตชลประทาน ขาวโพดเทยนจดเปนอาหารจาพวก
แปงเชนเดยวกบขาว ประกอบดวยสารอาหารคารโบไฮเดรตและไขมนทเพยงพอ แตมปรมาณสารอาหาร
โปรตนตา ขาวโพดมวตามนบตางๆ เชน วตามนบ 1 วตามนบ 2 และไนอะซนในปรมาณตา รวมทงปรมาณ
แคลเซยมและเหลกดวย และพบวาวตามนเอมเฉพาะในขาวโพดสเหลอง สาหรบขาวโพดรบประทานฝก
สด คนไทยสวนใหญบรโภคขาวโพดในรปอาหารหวาน หรออาหารวางระหวางมออาหาร โดยนาขาวโพดท
เมลดยงไมแกเตมทมาตม นง หรอปงใหสก ใสนาเกลอบาง ใสเนยบาง เพอเพมรสชาต สาหรบความนยมใน
ชนดหรอพนธอาจมแตกตางกนไป อยางไรกตาม คณภาพและรสชาต ความหวานของขาวโพด รบประทานฝก
สดจะขนอยกบอายการเกบเกยว ซงควรเกบในชวงระยะเวลาทพอเหมาะ เมลดโตเตมทหรอไหมเรมมสนาตาล
เชน ขาวโพดหวานควรเกบเกยวเมอมอายประมาณ 65-70 วน หลงปลก สาหรบระยะเวลาการบรโภค
ภายหลงการเกบเกยวหรอเมอหกฝกจากตนแลวคณภาพและรสชาตความหวานจะเรมลดลง ยงเกบไวนานกยง
จดและเหนยวขนทกทเนองจากนาตาลในเมลดขาวโพดเปลยนเปนแปงหมด สวนการเกบรกษาขาวโพดเทยน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
5
อณหภมหรอแสงแดดจะทาใหความหวานของเมลดขาวโพดลดลงอยางรวดเรว จงควรเกบในทเยน เพอชวย
รกษาคณภาพและรสชาตไวไดบาง
2. วสดประสาน
กาว (วสดประสาน, Adhesives) หมายถง วสดประสานทเราใชซอมแซมหรอตดวสดเขาดวยกน
ประโยชนของการใชวสดประสานคอ การยดประสานวสดตางๆได เชน เครองดนตรจาพวก กตาร ไวโอลน
สามารถทาการยดประสานวสดทมขนาดเลกมากๆได เชน ชนสวนอปกรณอเลกทรอนกส และวสดบางชนด
ไมสามารถยดประสานดวยวธอนได เชน วสดพวกพลาสตก แกว ยางวสดประสานม 2 ประเภท คอ วสด
ประสานธรรมชาต (Natural Adhesives) และวสดประสานสงเคราะห (Synthetic Resin Adhesives)วสด
ประสานธรรมชาต (Natural Adhesives ) หมายถง การทผลตขนจากวสดธรรมชาตซงอาจจะไดจากพช หรอ
สตว เชน กาวจากพช (Vegetable Glue) เปนกาวทผลตจากแปงมราคาถกมความแขงแรงในการประสานไม
มากนกโดยทวไปแลวนามาใชในงานตดประสานกระดาษวสดประสานสงเคราะห (Synthetic Resin
Adhesives) หมายถง กาวทไดจากสารเคมทสงเคราะหใหมคณสมบตในการยดประสานวตถตางๆในปนจบน
กาวสงเคราะหไดรบความนยมในการนามาใชงานอยางมากเพราะมความสะดวกในการรบความแขงแรงในการ
ยดประสานไดด ทนตออณหภม ทนตอความชน และกาวจากสตว เปนกาวทผลตจากกระดกและหนงสตว
3. วสดประสานธรรมชาต
กาวธรรมชาตทผลตจากหนงและกระดกสตวไดจากการเคยวเอนหนงและกระดกสตวผสมกบนาแลว
ปลอยใหตกสะเกดจนสามารถ ลอกออกเปนชนๆ ได กาวททาจากชนสวนของปลา ปกตจะเปนของเหลว และ
กาวทไดจากพช ไดแก ยางเหนยวของตนไม และแปง วสดประสานธรรมชาตทงหมดจะเสอมคณภาพเมอผง
ลมกบอากาศ เชน แปงเปยก วสดประสานเหลานปกตเปนสวนผสมของแปงกบนา สาหรบยางไม ยางสนหรอ
นายางเหนยว ยางไมถกใชงานมากเพราะวายางไมจะไมหดตวการทมฐานเปนแปงสามารถลอกออกโดยการขด
ถ กาวจานวนมากทาจากแปงมนสาปะหลงและใชเปนตวประสาน เชน ปดฉลาก และแสตมป รากของตนมน
สาปะหลงทเปนแปง แปงขาวโพด และแปงจากมนฝรงใชเปนตวประสานในไมอดเกรดตา ยางธรรมชาตมการ
ยดเกาะกนสงและตดกนอยางแขงแรง และมความเหนยวเรมตนด
3.1 แปงมนสาปะหลง
แปงมนสาปะหลงเปนแปงทไดจากมนสาปะหลง ลกษณะของแปงมสขาว เนอเนยน ลนเปน
มนเมอทาใหสกดวยการกวนกบนาไฟออนปานกลาง แปงจะละลายงาย สกงาย แปงเหนยวตดภาชนะ หนดขน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
6
ขนเรอยๆ ไมมการรวมตวเปนกอน เหนยวเปนใย ตดกนหมด เนอแปงใสเปนเงา พอเยนแลวจะตดกนเปนกอน
เหนยว ตดภาชนะ และสามารถนาไปใชเปนสารประกอบอาหารเพอเพมความขนหนดของอาหาร แปงจะไม
ละลายในนาเยนและพองตวในอณหภมทแตกตางกนซงขนอยกบอณหภมทใช แปงจงมคณสมบตทดในการ
เพมความขนหนด การเกดเจล การรกษาความชน และการปองกนการเกดกลนในอาหาร การใชประโยชนจาก
แปงมนสาปะหลงในอตสาหกรรมตางๆ ดงน
3.1.1 อตสาหกรรมสงทอ อตสาหกรรมสงทอนนจะตองใชแปงมนสาปะหลงกบดายทจะใช
ทอผา ซงจะตองผานการชบแปงเสยกอน ดายจงจะลนและเรยบไมมขน และเปนตวหลอลนไมใหเสนดาย
ตดกนระหวางการเคลอนทของหกทอผา นอกจากนในขนตอนการพมพลายผา แปงจะชวยทาใหพมพลายได
สมาเสมอ การใชแปงมนสาปะหลงในการทอผานน บางโรงงานยงใชแปงทผานการดดแปรทางเคม (modified
starch) ทสงเขามาจากตางประเทศ เพราะคณสมบตเหมาะสมกวา แตอยางไรกตามมโรงงานในประเทศทเรม
ผลตแปงเคมจากแปงมนสาปะหลงขนแลว
3.1.2 อตสาหกรรมไมอด แปงมนสาปะหลงถกนาไปใชในอตสาหกรรมไมอด เนองจาก
ลกษณะการผลตไมอด คอ การนาไมมาประกบตดกนโดยใชกาว ซงแปงมนสาปะหลงกถกนามาเปนสวนผสม
ในการทากาว เพราะแปงมนสาปะหลงมคณสมบตเปนกาวอยแลว เพอใหไมอดตดกนเปนแผนหนาแขงแรงและ
ทนทาน นอกจากนการใชแปงมนสาปะหลงเปนสวนผสมยงเปนการลดตนทนการผลตกาว เพราะกาวทผลตได
นน ใชแปงมนสาปะหลงเปนสวนผสมถง 50เปอรเซนต และแปงมนสาปะหลงยงมคณสมบตพเศษกวาแปง
ประเภทอนๆ คอ เนอแปงมความละเอยด ทาใหไมมการตกตะกอน เมอนามาใชผสมทากาว นอกจากนราคายง
ถกกวาดวย
3.1.3 อตสาหกรรมกระดาษ การทากระดาษนนตองใชเยอกระดาษททาจากไมตางๆ เชน ไม
สน ไมไผ และไมยคาลปตส เปนตน จากนนทาใหเปนเยอเลกๆ แลวนาเยอกระดาษเหลานนมาเรยงเปนแผน
อยางไรกตามแผนกระดาษจะไมเรยบ จะตองมการฉาบผวดวยแปงทาใหกระดาษเรยบ และยงเขาไปอยตามร
พรนของใยกระดาษ ชวยทาใหกระดาษไมซมหมก เวลาเขยนดวยนาหมก หรอพมพส นอกจากนนกาวจากแปง
ยงชวยทาใหกระดาษเหนยวยงขน
3.1.4 อตสาหกรรมกาว แปงมนสาปะหลงมคณสมบตพเศษ คอ เมอใหความรอน หรอถก
สารเคมจะมความเหนยว และมคณสมบตสามารถรกษาสภาพความเหนยวไดเหมอนเดมไมมการคนตว แปงมน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
7
สาปะหลงทจะใชทากาวจะตองเปนแปงมนสาปะหลงบรสทธ มความเปนกรดตา ซงคอแปงประเภทเดกซทรน
ซงสวนใหญจะนาไปใชในการผลตซองจดหมาย สตกเกอร gummed paper และ gummed tape
3.1.5 อตสาหกรรมอาหารและเครองดม คณสมบตสาคญของแปง คอ เปนแหลง
คารโบไฮเดรต แตยงมคณสมบตอนททาใหแปงมนสาปะหลงเขามามบทบาทสาคญในอตสาหกรรมอาหาร คอ
เปนตวชวยทาใหเกดความขน (Thickener) ชวยใหอาหารเกดความคงตว (Stabilizer) ชวยใหอาหารเกาะตว
กนดขน (Binder) และชวยในการเสรมแตง (Filler) นอกจากนนแปงยงเปนสงทหาไดงาย และราคาคอนขาง
ถก อาทเชน อาหารเดก ผลตภณฑขนมปง ขนมหวานสาเรจรปไสขนมพาย อาหารกระปอง บะหม เครองดม
ไอศกรม แยม ผลไมกระปอง นมเปรยว ไสกรอก กนเชยง ซอส และโซดาทาขนม
3.1.6 อตสาหกรรมอนๆ อาทเชน อตสาหกรรมสารใหความหวาน คอ กลโคส (Glucose)
ฟรคโตส (Fructose) เดกซโตรส (Dextrose) และซอลบทอล (Sorbitol) และใชแทนนาตาลซโครสในผลไม
กระปอง แยม และอนๆ อตสาหกรรมกรดมะนาว ใชผลตกรดมะนาวซงเปนวตถดบในอตสาหกรรมเครองดม
ไดแก นาอดลม นาผลไมกระปอง เครองดมชกาลง และใชในอตสาหกรรมยา อตสาหกรรมผงชรส เปน
วตถดบสาคญในการผลตผงชรส ซงนยมบโภคกนทวไป ยารกษาโรคใชเปนตวเจอจางในยาประเภทแคปซล
และยาเมด อาหารสตว มนสาปะหลงถกใชเปนสวนผสมของอาหารสตวหลากหลายชนด อาทเชน โค สกร
เปด และไก เปนตน นอกจากนยงใชเปนวตถดบในการผลตเอทานอล เพอใชทดแทนเชอเพลงอนๆ และยงใช
ในการผลตแอลกอฮอล เพอใชในการผลตสราและยาฆาเชอโรค
3.2 แปงขาวเหนยว
แปงขาวเหนยว (Glutinous rice flour) คอ กอนแปงขาวเหนยวสดทนามาเกลยแลวไปตาก
บนตะแกรงหรอลานซเมนต เกลยใหกระจาย ผงแดดใหแหง 2-3 วน จนแหงสนท จะมลกษณะแตกกระจาย
เปนผงสขาวแปงขาวเจาจะสากมอมากกวาแปงขาวเหนยว ในปจจบนใชวธอบแหงซงจะไดแปงทแหงสนทเรว
ขนลกษณะของแปงขาวเหนยว เปนผงละเอยด สขาวนวล สากมอนอยกวาแปงขาวเจา แปงขาวเหนยวม 2
ชนด คอ แปงขาวเหนยวขาว และแปงขาวเหนยวดา ซงแปงขาวเหนยวทง 2 ชนดมคณสมบตคลายกน แตแปง
ขาวเหนยวดาเวลาทาขนมจะใหผลตภณฑสดา เวลาใชแปงขาวเหนยวดาตองผสมแปงขาวเหนยวขาวลงไปดวย
เพราะ จะชวยใหขนมนมและมสไมดาเกนไป คณสมบตของแปงขาวเหนยว เมอนาแปงขาวเหนยวไปหงตมสก
แปงจะจบตวเปนกอน คอนขางเหนยว จงเหมาะกบการทาขนมไทยทตองการความเหนยวเกาะตว เชน ขนม
ถวแปป ขนมตมขาวและขนมเทยน เปนตน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
8
3.3 สมบตของแปง
3.3.1 การเกดเจลาตไนเซชน
กลไกการเกดเจลาตไนเซชน คอ เมอนาแปงใสในนาเยนเมดแปงจะดดซบนาไดปรมาณจากด
แตจะยงไมพองตวหรอพองตวไดจากดมากและสงเกตไดยาก Collison (1968) สงเกตการพองตวของเมด
แปงสาลในนาทอณหภมหอง พบวาแปงทพองตวมเสนผาศนยกลางเพมขน 10 เปอรเซนต และปรากฏการณน
สามารถผนกลบได (reversible) โดยเมอนาไปอบแหงกจะไดแปงทมลกษณะและคณสมบตดงเดม เนองจาก
โมเลกลแอมโลสและแอมโลเพคตนในสวนทเปนผลก (crystallite) จบตวกนอยางหนาแนน แขงแรงจงสงผลให
เมดแปงไมละลายในนาเยน แตนาอาจซมเขาไปในสวนของเมดแปง ซงคอสวนอสณฐาน (amorphous) ของ
เมดแปงทไมมความเปนระเบยบและมกลมไฮดรอกซลอสระ เมอใหความรอนจนถงอณหภมประมาณ 60-75
องศาเซลเซยสหรอใชสารเคม อาทเชน ใหความรอน 60 องศาเซลเซยสแปงสาลจะมผลทาใหการจบยดกน
ระหวางโมเลกลของแปงในสวนเปนผลก (crystallite) ลดลงจงเกดปฏกรยาการรบนาและการพองตวของเมด
แปงซงไมสามารถผนกลบได (irreversible) และทาใหสารละลายแปงมความหนดและความใสเพมขน (ภาพท
1) กระบวนการน เรยกวา เจลาตไนเซชน ซงเมอตรวจสอบดวยกลองจลทรรศนพบวาเกดการเปลยนแปลงทาง
กายภาพทสาคญขน คอ มการพองตวของเมดแปงและเครองหมายกากบาท (maltese cross) ภายในเมดแปง
หายไปอณหภมทเกดการเปลยนแปลงในลกษณะนจะเปลยนแปลงตามชนดของแปงเนองจากแปงแตละชนดม
โครงสรางสวนเปนผลก (crystallite) ทแตกตางกนทงระดบการจบกน (degree of association) และความ
สมาเสมอของการเกดเจลาตไนเซชนไมพรอมกนทกเมดแปง แมเปนแปงชนดเดยวกนหรอจากแหลงเดยวกนก
ตามอาจมชวงอณหภมในการเกดเจลาตไนเซชนทหางกนถงประมาณ 8-10 องศาเซลเซยส โดยทวไปเมดแปง
ขนาดใหญจะเกดเจลาตไนซไดกอนเมดแปงขนาดเลก (Morrison & Laignelet, 1983; Collison, 1968)
เมอใชกลองจลทรรศนอเลกตรอน (SEM) สองดโครงสรางของเมดแปงขาวบารเลย ซงมเมดแปงขนาดเลกอย
ประมาณ 30 เปอรเซนตพบวาการสญเสยเครองหมายกากบาทจะเกดขนไดพรอมๆ กน (Goering และคณะ,
1960) นอกจากนแปงอาจเกดเจลาตไนเซชนไดทอณหภมประมาณ 25 องศาเซลเซยสโดยการละลายในตวทา
ละลาย (solvent) เชน อลคาไลน (alkaline) ลควดแอมโมเนยม (liquid ammonia) และไดเมธลซลฟอกไซด
(dimethylsulfoxide, DMSO)
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
9
ภาพท 1 การเปลยนแปลงของเมดแปงขณะใหความรอน
ทมา: www.engin.umich.edu/.../potato/starch3.htm
การเปลยนแปลงของเมดแปงขณะทใหความรอนมลาดบการเปลยนแปลงดงน (อธบาย
ประกอบภาพท 1)
1. เรมมการพองตวในสวนทเปนระเบยบนอยทสด คอ ในสวนอสณฐาน (amorphous) (ชวง
A)
2. การพองตวจะทาใหเกดแรงตงผว (surface tension) ตอขนาดของผลก (crystallites
size) ทอยขางเคยงทาใหโครงสรางผลกเสยหาย (ชวง B)
3. การใหความรอนตอไปจะเกดการแตกตว (Uncoiling) ของ double helical region เกด
break up ของโครงสรางผลก side chain ของแอมโลเพคตนทแยกตวออกมาจะถกไฮเดรต (hydrate) และม
การพองตวไปในแนวรอบๆ ดงนนจงทาใหเกด stress ตอโครงสรางผลกทยงเหลออย (ชวง C)
4. การเกดไฮเดรชน (hydration) ทาใหเพมการเคลอนยาย (mobility) ของโมเลกลสงผลให
เกดการกระจายตวของโมเลกล (ชวง C)
5. โมเลกลของแอมโลสซงมขนาดเลกจะแพรออกมาจากแกรนลบวม (swollen granule)
การใหความรอนตอไปจะทาใหบวมแตกออกมากขนจนในทสดไดเปนสารละลาย (ชวง D)
3.3.2 ความหนด (Viscosity)
ความหนดเปนคณสมบตทสาคญและเปนประโยชนมากทสดของแปงเมอใหความรอนกบนา
แปง ซงจะทาใหเมดแปงเกดการพองตวและมความหนดมากขน พฤตกรรมความหนดเปนคณสมบตเฉพาะตว
และแตกตางกนไปตามชนดและสายพนธของแปง เมอเมดแปงซงแขวนลอยในนาไดรบความรอนจนถงระดบ
หนงจะพองตวไดอยางรวดเรวทาใหความหนดเพมขนเรวมาก อณหภมทความหนดเพมขนอยางรวดเรว
เรยกวา อณหภมททาใหเกดเจล (pasting temperature) ความหนดจะเพมขนจนถงความหนดสงสด (peak
viscosity) จากนนอาจลดลงหรอคงทขนกบชนดของแปง การทแปงมความหนดสงสดเนองจากเมดแปงม
การพองตวมากขน ทาใหมชนสวนของเมดแปง โมเลกลของแอมโลส และแอมโลเพคตนบางสวนทแตกสลาย
ออกมาอยในสารละลาย เมอสวนทแตกสลายละลายออกมามมากกวาซงทาใหการพองตวเพมขน และความ
หนดเรมลดลง ซงจะเหนไดชดเมออยในชวงการใหความรอนทอณหภม 95 องศาเซลเซยส เปนเวลา 1 ชวโมง
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
10
ดงนนคาความหนดของนาแปงสก คอผลจากการพองตวของเมดแปงและการแตกหกของเมดแปงรวมกบการ
ละลายออกมาของโมเลกลแอมโลสและแอมโลเพคตน เมอลดอณหภมลงทาใหโมเลกลอสระทกระจดกระจาย
ออกมา (โดยเฉพาะสวนของแอมโลส) ถามขนาดโมเลกลทเหมาะสม คอ ไมสนและยาวเกนไปกจะสามารถ
เคลอนทเขามาจบกนและกกนาไวไดทาใหความหนดสงขนอก ความหนดทกลบสงขนมาอก เรยกวาแปงเขาส
ชวง setback และปรากฏการณน คอ การคนตวของแปง (retrogradation) (ภาพท 2) นอกจากนปจจย
อนๆ ทมผลตอความหนด อาทเชน ชนดของแปง ขนาดอนภาค สดสวนของแอมโลสตอแอมโลเพคตน และ
อณหภม เปนตน
ภาพท 2 การเปลยนแปลงความหนดของแปงเมอใหความรอน
ทมา: www.ftns.wau.nl/agridata/starchpackfoam.htm
3.3.3 การคนตวของแปงสก
การคนตวของแปงสก เปนปรากฏการณทเกดขนเมอนาแปงสกรอนมอณหภมลดตาลง
ขณะทอณหภมลดลงโมเลกลอสระของแอมโลสซงอยใกลกนจะเคลอนทเขามาใกลกน และจบตวกนดวยพนธะ
ไฮโดรเจน (ภาพท 3) ทาใหเกดสภาพการจดเรยงตวของโมเลกลขนใหม โดยเปลยนจากลกษณะการกระจาย
ตวของโมเลกลมาเปนสวนทเปนผลก (crystallite) ซงสามารถตรวจสอบไดโดยใชเทคนคเอกซเรยดฟเฟรคชน
(x-ray diffraction) (Collison, 1968) ถานาแปงสกมความเขมขนตาการจดเรยงตวของโมเลกลเหลานจะ
ทาใหเกดลกษณะตะกอนขนขาว แตถานาแปงสกมความเขมขนสง เชน แปงขาวโพดทมความเขมขน 7
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
11
เปอรเซนตโดยนาหนก จานวนโมเลกลทมาจดเรยงตวกนใหมมมากและระหวางเคลอนทเขามาจบกนจะ
สามารถเกบกกนาไวไดทาใหความหนดเพมขน และจะเกดลกษณะเจลทออนนม
ภาพท 3 การคนตวของแปง
ทมา: www.nationalstarch.com
การคนตวของนาแปงโดยทวไปจะเกดไดด เมอนาแปงมความเขมขนสงและทงไวใหเยนท
อณหภมตา แปงแตละชนดจะมอตราการคนตวของนาแปงสกแตกตางกน โดยทวไปแปงจากรากและหวจะ
มอตราการคนตวชากวาแปงจากธญพช ทงนเปนเพราะแปงจากรากและหวเมอไดรบความรอนจะพองตวมาก
และทาใหเมดแปงแตกงาย โดยโมเลกลของแปงทงหมดจะกระจายอยทวไปในนาแปงซงยากทจะมแอมโลสมา
จดเรยงตวกนไดใหม แตแปงจากธญพชเมอไดรบความรอนจะพองตวนอยกวาและมเมดแปงแตกนอย โดยเมอ
โมเลกลทคลายตวยงอยใกลชดกนจงเคลอนทจบกนใหมไดงาย ซงอาจจบตวกนระหวางเมดแปงทพองตวซงอย
ใกลกนหรอระหวางชนสวนของเมดแปงหรอโมเลกลแอมโลสอสระทหลดออกมา ทาใหเกดสภาพเปนเมตรกซ
(matrix) ซงยดอยดวยกนดวยพนธะไฮโดรเจนและสามารถเกบกกนาไวได การมแอมโลเพคตนอยดวยทาให
อตราการคนตวของนาแปงสกชาลง เนองจากโมเลกลของแอมโลเพคตนมกงกานสาขาทาใหยากตอการท
โมเลกลจะเคลอนทเขามาจบกนใหมได จงพบวาแปงประเภทแปงขาวเหนยว (waxy rice flour) มอตราการ
คนตวของนาแปงสกนอยกวาแปงชนดอนๆ และขนาดโมเลกลของแอมโลสในแปงแตละชนดมผลทาใหเกดการ
คนตวของนาแปงสกดวย โดยโมเลกลแอมโลสทมขนาดพอเหมาะในการเคลอนทมาจบกน อยในชวง 100 -
200 หนวยกลโคส ถาโมเลกลใหญ เชน แปงมนฝรงมแอมโลสขนาดใหญ ประมาณ 1,000 - 6,000 หนวย
กลโคส จะเคลอนทเขามาจบกนไดยากและถาโมเลกลสนเกนไปจะเคลอนไหวอยตลอดเวลา (Brownian
movement) ทาใหจบกนยากเชนเดยวกน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
12
3.3.4 ความใสของแปงสก
ความใสเปนคณสมบตทสาคญของแปงสก รองลงมาจากความหนด ลกษณะของแปงสกท
ตองการอาจใสหรอขนขนกบชนดของผลตภณฑ ตวอยางเชน นาสลดตองใชแปงทสกมความขนทบ ไสพาย
ผลไมตองการแปงสกทมความใส ไสพายทใชแปงขาวโพดเปนตวใหความขนหนดจะดไมนารบประทาน
เนองจากมลกษณะขนทบจากการคนตวของแปง แตถาใชแปงขาวเหนยว (waxy rice flour) ททาครอสลง
(crosslink) จะใหลกษณะทดกวา เนองจากความใสและไมมการคนตวของแปง
วดความใสของแปงสกสามารถทาไดโดยใชเทคนคสเปกโตโฟโทเมทร (ภาพท 4) แสดง
เปอรเซนตของแสงทความเขมขนตางๆ แปงมนฝรงมความใสสงสด และแปงขาวโพดมความใสตาสด ทนา
สงเกต คอ แปงขาวเหนยว (waxy) ททาครอสลง (crosslink) พบวามความใสตาทสด ซงผลทไดขดแยงกบ
ความเหนของผบรโภค ซงบอกวาไสพายทใชแปงขาวเหนยว (waxy) ทครอสซง (crosslink) มความใสสวาง
ทสด เนองจากผบรโภคจะตดสนจากแสงทสะทอน (reflect) จากผลตภณฑมากกวาทจะเปนแสงทสามารถ
ผานแปงสก ดวยเหตผลนจงควรตองวดแสงทสะทอนออกมาโดยใชเทคนครเฟลกตง สเปกโตรโฟโตมเตอร
(reflecting spectrophotometer)
ภาพท 4 เปอรเซนตของแสงทผานแปงสกทความเขมขนตางๆ
ทมา: Pomeranz (1985)
3.3.5 ความคงตวตอการเกบรกษา
ความคงตวของแปงสก เปนสมบตหนงทมความสาคญโดยเฉพาะเมอตองเกบผลตภณฑท
อณหภมตาๆ ซงเปนสภาวะทแปงเกดการคนตวไดด วธการประเมนการเปลยนแปลงทาไดงายๆ โดยการวด
การสะทอนของแสงจากแปงสก พบวาแปงขาวโพดทเกบทอณหภม 4 องศาเซลเซยส ผลปรากฏวาจะมการคน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
13
ตวเรวกวาทเกบในอณหภมหอง สวนแปงสกของมนฝรงมความขนทบเพมขนในชวงอาทตยแรก จากนนจะ
มการเปลยนแปลงอยางชาๆ สวนแปงขาวเหนยว (waxy) ทไมผานการดดแปรและทผานการดดแปรมการ
เปลยนแปลงเพยงเลกนอยในชวงการเกบรกษาทเวลาประมาณ 4 สปดาห
ปญหาสาคญทเกดขน คอ การเกดซนเนอรซส (syneresis) ของแปงสกเมอเกบในทอณหภม
ตา คอ ปรากฎการณททาใหมนาถกขบออกมาจากแปงสก ซงผบรโภคอาจเขาใจผดวาอาหารนนเนาเสยจาก
จลนทรย การวเคราะหความคงตวในการเกบอาจทาไดโดยการเกบแปงสกทอณหภม 4 องศาเซลเซยส นาน
ประมาณ 4 - 6 เดอน และวดปรมาณนาทถกขบออกมาเปนระยะ อยางไรกตามวธการนใชเวลานาน ถา
ตองการความรวดเรว อาจปรบวธการโดยนาแปงสกแชแขงและละลายหลายๆ รอบ จากนนวดปรมาณนาท
ถกขบออกมาในแตละรอบ ในระยะเวลานาน 2 - 3 สปดาห ซงปญหานอาจแกไขไดโดยเตมหมแทนท เชน
หมฟอสเฟตซงมสภาพเปนประจ ดงนนจะสงผลใหเกดการผลกกนของโมเลกลแปงหรอเตมหมเอสเทอรเขาไป
ในแปงจงทาใหแปงมโครงสรางทใหญขนจงทาใหขดขวางการรวมตวของโมเลกลแปง
4. เจลาตน
เจลาตน คอ โปรตนชนดหนงทเกดจากการสลายคอลลาเจนดวยกรดหรอดาง มลกษณะเปนผงส
นาตาลออน สามารถสกดไดจากกระดกและหนงสตว (เชน วว ควาย และหม) เมอนาผงเจลาตนมาอนดวยนาท
อณหภมประมาณ 32 องศาเซสเซยส เจลาตนจะหลอมกลายเปนของเหลวหนด ตงทงไวใหเยน ของเหลวจะ
กลายเปนเจล (ลกษณะคลายเยลล) เจลาตนอกชนดหนงทนาใจสาหรบมสลมคอ เจลาตนปลา ซงเรมใชในทาง
การคาเมอป 1993 มราคาแพงกวาเจลาตนจากหมและวว ใหกลนทไมด แตกยงมใชในผลตภณฑบางชนด เชน
นาผลไม อยางไรกตามดวยขอเสยทกลาวมาขางตนจงยงไมนยมใชในทางการคา นอกจากนยงมการนาเจ
ลาตนมาใชในการเปนสวนประกอบของผลตภณฑหลายชนด เชน เครองสาอาง ยา อาหาร และฟลมถายรป
แลวทางเภสชกรรมจะใชเจลาตนในการเคลอบเมดยา โดยจะผลตเปนแคปซลทงชนดแคปซลแขงและแคปซล
นมเพอใชบรรจยา ใชเปนสารเพมความหนดในตารบยาตางๆ ใชเปนสวนผสมของยาชนดครม สาหรบทาง
เกษตรใชเปนตวกลางสาหรบแรธาตทจาเปนในการปลกพช เปนตน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
14
อปกรณและวธการ
อปกรณ
1. วสด
1.1 ซงขาวโพดเทยนบด
1.2 แปงมนสาปะหลง
1.3 แปงขาวเหนยว
1.4 เจลาตน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
15
2. เครองมอและอปกรณ
2.1 เครองบดแบบคอน
2.2 อางสแตนเลส
2.3 เครองวดลกษณะเนอสมผส
2.4 เครองชงละเอยด 2 ตาแหนง
2.5 ตอบลมรอน
2.6 ถวยพลาสตก
วธการ
1. การเตรยมซงขาวโพดเทยน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
16
นาซงขาวโพดเทยนมาผานการอบทอณหภมประมาณ 50 องศาเซลเซยส เปนเวลา 5-6 ชวโมง
จากนนมาผานการบดใหมความละเอยดพอประมาณ ดวยเครองบดแบบคอน (Hammer Milling) และนาไป
อบทอณหภมประมาณ 50 องศาเซลเซยส เปนเวลา 24 ชวโมง
2. การเตรยมวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน
วสดประสานทไดจากการเตรยมดวยวสดธรรมชาต 3 ชนด คอ แปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว
และเจลาตน โดยมการเตมกลเซอรอลปรมาณ 10 เปอรเซนตโดยนาหนก และปรมาณนากลนปรมาณ 31-41
เปอรเซนตโดยนาหนก ในการทดลองไดมการผนแปรปรมาณของวสดประสาน 3 ระดบ คอ 25 30 และ 35
เปอรเซนตโดยนาหนก (ตารางท 1) หลงจากนนนาวสดประสาน นากลน และกลเซอรอล ตามสดสวนท
กาหนดไวในแตละสตรมาผสมกน แลวผานการใหความรอน พรอมกบการคนอยางตอเนอง จนของผสมม
ลกษณะเนยนเปนเนอเดยวกน ซงจะใชเวลาโดยประมาณ 10 นาท ทอณหภมประมาณ 70 องศาเซลเซยส
ทงไวใหเยนจนถงอณหภมหอง จากนนเกบไวในภาชนะปดสนท
ตารางท 1 ชนดของวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน
ชนดท ชนดของสารเสรม วสดประสาน
(กรม)
กลเซอรอล
(กรม)
นากลน
(กรม)
1 แปงมนสาปะหลง 25 10 41
2 แปงมนสาปะหลง 30 10 36
3 แปงมนสาปะหลง 35 10 31
4 แปงขาวเหนยว 25 10 41
5 แปงขาวเหนยว 30 10 36
6 แปงขาวเหนยว 35 10 31
7 เจลาตน 25 10 41
8 เจลาตน 30 10 36
9 เจลาตน 35 10 31
3. ลกษณะปรากฏของวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน
ตรวจสอบลกษณะปรากฏของวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน โดย
การสงเกต ซงจะสงเกตจากการเกบวสดประสานทเตรยมไดปรมาณ 30 กรม ไวในภาชนะปดสนท เปน
ระยะเวลาประมาณ 4 สปดาห
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
17
4. การตรวจสอบสมบตทางกล (ความแขง) ของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง
แปงขาวเหนยว และเจลาตน
ตรวจสอบสมบตทางกลของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว
และเจลาตน โดยใชเครองวดลกษณะเนอสมผส (Texture analyzer) โหลดเซลล (Load cell) เทากบ 50
กโลกรม อตราการกด (compression rate) เทากบ 12 มลลเมตรตอนาท การเตรยมตวอยางทาไดโดยนา
วสดประสาน 9 ชนด (ตารางท 1) ผสมกบซงขาวโพด (ขอท 1) ปรมาณ 24 กรม จากนนขนรปแผนผลตภณฑ
ตนแบบเปนสเหลยมจตรส ขนาด 5 x 5 ตารางเซนตเมตร และมความหนาของแผนผลตภณฑตนแบบ เทากบ
1 เซนตเมตร โดยทาการทดลองตวอยางละ 3 ซา
5. การเตรยมวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตนทมการเตมโซเดยมไบ
คารบอเนต
วสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต สามารถเตรยมไดจากวสดธรรมชาต 3 ชนด คอ แปง
มนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน เหมอนกบการเตรยมวสดประสานในขอท 2 อยางไรกตามวสด
ประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต จะมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต 10 สวน ใน 100 สวนของ
สวนผสมทงหมด หลงจากนนนาวสดประสาน นากลน กลเซอรอล และโซเดยมไบคารบอเนต ตามสดสวนท
กาหนดไวในแตละสตร (ตารางท 2) มาผสมกน แลวผานการใหความรอน พรอมกบการคนอยางตอเนอง จน
ของผสมมลกษณะเนยนเปนเนอเดยวกน ซงจะใชเวลาโดยประมาณ 10 นาท ทอณหภมประมาณ 70 องศา
เซลเซยส ทงไวใหเยนจนถงอณหภมหอง จากนนเกบไวในภาชนะปดสนท
ตารางท 2 ชนดของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
ชนดท ชนดของวสดประสาน วสดประสาน
(กรม)
กลเซอรอล
(กรม)
นากลน
(กรม)
โซเดยมคารบอเนต
(กรม)
1 แปงมนสาปะหลง 25 10 41 10
2 แปงมนสาปะหลง 30 10 36 10
3 แปงมนสาปะหลง 35 10 31 10
4 แปงขาวเหนยว 25 10 41 10
5 แปงขาวเหนยว 30 10 36 10
6 แปงขาวเหนยว 35 10 31 10
7 เจลาตน 25 10 41 10
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
18
8 เจลาตน 30 10 36 10
9 เจลาตน 35 10 31 10
6. ลกษณะปรากฏและสมบตทางกลของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
6.1 ลกษณะปรากฏ
ตรวจสอบลกษณะปรากฏของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต โดยการสงเกต
ซงจะสงเกตจากการเกบวสดประสานทเตรยมไดปรมาณ 30 กรม ไวในภาชนะปดสนท เปนระยะเวลา
ประมาณ 4 สปดาห
6.2 สมบตทางกล (ความยดหยนและการตานทานการแตกหก)
ตรวจสอบสมบตทางกลของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต โดยใชเครองวด
ลกษณะเนอสมผส (Texture analyzer) โหลดเซลล (Load cell) เทากบ 50 กโลกรม อตราการกด
(compression rate) เทากบ 12 มลลเมตรตอนาท การเตรยมตวอยางทาไดโดยนาวสดประสาน 9 ชนด
(ตารางท 2) มาใสในภาชนะพลาสตกกนเรยบ ทาการทดลองตวอยางละ 3 ซา
7. ลกษณะปรากฏ ความหนาแนน และสมบตทางกลของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตม
โซเดยมไบคารบอเนต
7.1 ลกษณะปรากฏ
ตรวจสอบลกษณะปรากฏของของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบ
คารบอเนตดวยการอดขนรปดวยความรอน เปนรปรางถวย ขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 6 เซนตเมตร
ความสงประมาณ 5 เซนตเมตร โดยการสงเกตลกษณะและรปราง
7.2 ความหนาแนน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
19
ตรวจสอบความหนาแนน โดยนาขาวโพดบด (ขอท 1) ปรมาณ 24 กรม ผสมกบวสด
ประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต จากนนขนรปเปนรปทรงกระบอกสงประมาณ 2-2.5 เซนตเมตร
และมเสนผาศนยกลางประมาณ 5 เซนตเมตร แลวนาไปตากแดดใหแหงเปนเวลา 48 ชวโมง แลวนาไป
คานวณหาความหนาแนนจากสตร ความหนาแนน เทากบ มวล/ปรมาตร
7.3 สมบตทางกล (ความแขง)
ตรวจสอบสมบตทางกลของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบ
คารบอเนต โดยใชเครองวดลกษณะเนอสมผส (Texture analyzer) โหลดเซลล (Load cell) เทากบ 50
กโลกรม อตราการกด (compression rate) เทากบ 12 มลลเมตรตอนาท การเตรยมตวอยางทาไดโดยนา
วสดประสาน 9 ชนด (ตารางท 2) ผสมกบซงขาวโพด (ขอท 1) ปรมาณ 24 กรม จากนนขนรปแผนผลตภณฑ
ตนแบบเปนสเหลยมจตรส ขนาด 5 x 5 ตารางเซนตเมตร และมความหนาของแผนผลตภณฑตนแบบ เทากบ
1 เซนตเมตร โดยทาการทดลองตวอยางละ 3 ซา
8. การทดลองใชงานในสภาวะจรง
การทดลองใชงานในสภาวะจรง ทาไดโดยนาวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต (สตรทด
ทสด 3 สตร) ผสมกบซงขาวโพดบดปรมาณ 24 กรม มาขนรปเปนถวยทมขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 4
เซนตเมตร และมความสงประมาณ 5 เซนตเมตร มาปลกตนไมในสภาวะจรง
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
20
ผลและวจารณ
1. ลกษณะปรากฏของวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน
ลกษณะปรากฏของวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง มสขาวขน เหนยว คงรปเมอใหความรอนท
อณหภมประมาณ 70 องสาเซลเซยส และมความเปนเนอเดยวกน สวนวสดประสานจากแปงขาวเหนยว มส
ขาวเหลอง เหนยวกวาแปงมนสาปะหลง คงรปเมอใหความรอนทอณหภมประมาณ 70 องศาเซลเซยส และม
ความเปนเนอเดยวกน สวนวสดประสานจากเจลาตน มสเหลองนาตาล คงรปทอณหภมหอง (ประมาณ 30
องศาเซลเซยส) (ภาพท 5) กระบวนการผลตวสดประสานพบวาขณะใหความรอนทอณหภมประมาณ 70
องศาเซลเซยสแปงมนสาปะหลงและแปงขาวเหนยวจบตวเปนกอน โดยแปงขาวเหนยวจะเรมมความหนด
มากกวาแปงมนสาปะหลง ในขณะทเจลาตนเปนสารละลาย และแขงตวเมออณหภมลดลงจนถงอณหภมหอง
สาหรบลกษณะปรากฏหลงจากเกบวสดประสานไวประมาณ 4 สปดาห พบวาวสดประสานจากแปง
มนสาปะหลงและแปงขาวเหนยวเกดการแยกชนของนามนบรเวณผวหนา ในขณะทวสดประสานจากเจลาตน
ยงคงสภาพเหมอนเดม
แปงมนสาปะหลง 25% แปงมนสาปะหลง 30%
แปงมนสาปะหลง 35%
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
21
ภาพท 5 ลกษณะปรากฏของวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง (a) แปงขาวเหนยว (b) และเจลาตน (c)
2. ความแขงของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน
สมบตทางกลของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากแปงมนสาหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน
ตรวจสอบโดยใชโหมดกดอดของเครองวดลกษณะเนอสมผส ดวยหลกการการวดคาความแขง (Hardness)
จากการดดงอ 3 จด (Three point bending) (ภาพท 6) จากผลการทดลองพบวาคาความแขง (ตารางท 3)
มคาอยในชวง 4.250 – 9.070 kg/mm2 คาความแขงของวสดประสานจากเจลาตนมคาความแขงมากกวา
วสดประสานแปงมนสาปะหลงและแปงขาวเหนยว โดยเฉพาะปรมาณวสดประสานท 30% และ 35% (w/w)
และแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต เมอเปรยบเทยบปรมาณของวสดประสานพบวาปรมาณของวสด
ประสานเพมขน สงผลใหความแขงแรงเพมขนดวย ทงนอาจเปนผลเนองมาจากปรมาณของแขงทเพมขน โดย
ปรมาณวสดประสานท 35% (w/w) มคามากทสด รองลงมาคอ 30% และ 25% (w/w) ตามลาดบ ในขณะ
ทปรมาณของวสดประสานทเพมขนไมสงผลตอคาความแขงแรงของวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง ทงน
อาจเกยวเนองกบโครงสรางละเอยดของแปงมนสาปะหลงทมปรมาณแอมโลสประมาณ 15 เปอรเซนต ซงตาง
กบกรณของแปงขาวเหนยวซงมปรมาณแอมโลสประมาณ 0 เปอรเซนต และโครงสรางของโปรตนซงมพนธะ
เพปไทด
ตารางท 3 ความแขงของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจ
ลาตน
แปงขาวเหนยว 25% แปงขาวเหนยว 30% แปงขาวเหนยว 35%
เจลาตน 25% เจลาตน 30% เจลาตน 35%
(a)
(b)
(c)
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
22
คาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (n = 2-3) คาเฉลยเปรยบเทยบดวยวธ Duncan’s new multiple range
test ตวอกษรภาษาองกฤษพมพเลกทแตกตางกน แสดงถงความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ
ความเชอมนรอยละ 95 (p<0.05)
ภาพท 6 การวดคาความแขง (Hardness) จากการดดงอ 3 จด (Three point bending)
3. ลกษณะปรากฏของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
วสดประสานจากแปงมนสาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน ทเตรยมไดนนพบวาเกดการแยกชน
ของนามนทบรเวณผวหนา หลงจากเกบไวประมาณ 4 สปดาห จงมการเลอกเตมสารอมลซไฟเออร 2 ชนด
คอ โซเดยมไบคารบอเนต และนายางพาราดบ ผลการทดลองพบวาการเตมโซเดยมไบคารบอเนต ทาใหวสด
ประสานมปรมาณเพมขน การแยกชนลดลงเมอเกบไวประมาณ 4 สปดาห และกระบวนการผลตสามารถ
ชนดของวสดประสาน ความแขง (kg/mm2)
25% (w/w) 30% (w/w) 35% (w/w)
แปงมนสาปะหลง 6.867ab+ 0.834 6.927ab+0.174 6.555ab+1.174
แปงขาวเหนยว 4.250b+0.569 5.153ab+0.619 5.653ab+ 0.710
เจลาตน 5.490ab+1.144 9.010 a+1.164 9.070 a+ 1.359
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
23
กระทาไดงาย ในขณะทการเตมนายางพาราดบ ทาใหวสดประสานมกลนเหมนจากแอมโมเนย การแยกชน
เพมขน และกระบวนการผลตสามารถกระทาไดยาก ดงนนจงเลอกใชโซเดยมไบคารบอเนตเปนสารอมลซไฟ
เออรสาหรบการทดลองน
ลกษณะปรากฏของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต (ภาพท 7) ลกษณะปรากฏของ
วสดประสานจากแปงมนสาปะหลง มสขาวเหลอง เหนยวกวาวสดประสานทไมมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
คงรปทนทเมอใหความรอนทอณหภมประมาณ 70 องศาเซลเซยส และมความเปนเนอเดยวกนเพมขน เมอ
เทยบกบวสดประสานทไมมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต (ภาพท 5a) สวนวสดประสานจากแปงขาวเหนยว
มสขาวขน เหนยวกวาวสดประสานจากแปงมนสาปะหลงทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต และมความเปนเนอ
เดยวกนเพมขน เมอเทยบกบวสดประสานทไมมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต (ภาพท 5b) สาหรบวสด
ประสานจากเจลาตน มสเหลองนาตาล คงรปทอณหภมหอง (ประมาณ 30 องศาเซลเซยส) และมความเปน
เนอเดยวกนเพมขน เมอเทยบกบวสดประสานทไมมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต (ภาพท 5c) นอกจากนยง
พบวาการเตมโซเดยมไบคารบอเนตทาใหปรมาณของวสดประสานเพมขน อาจเปนผลมาจากการขนฟของ
โซเดยมไบคารบอเนต
ภาพท 7 ลกษณะปรากฏของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนตจากแปงมนสาปะหลง (a) แปงขาว
เหนยว (b) และเจลาตน (c)
4. ความยดหยนของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
แปงขาวเหนยว 25% แปงขาวเหนยว 30% แปงขาวเหนยว 35%
แปงมนสาปะหลง 25% แปงมนสาปะหลง 30%
แปงมนสาปะหลง 35%
เจลาตน 25% เจลาตน 30% เจลาตน 35%
(a)
(b)
(c)
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
24
สมบตทางกลของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต โดยการวดความยดหยน (Elastic)
ของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต (ตารางท 4) และตรวจสอบโดยใชโหมดกดอดของเครองวด
ลกษณะเนอสมผส (ภาพท 8) ผลการทดลองพบวาการเตมโซเดยมไบคารบอเนตไมสงผลตอทงชนดและ
ปรมาณของวสดประสาน โดยจะพบวาวสดประมาณทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนตมคาความยดหยนอย
ในชวง 8.77 – 10.00 kg/mm2 ทงนอาจเปนผลเนองมาจากกลไกการทางานของโซเดยมไบคารบอเนตททา
ใหเกดฟองอากาศภายในสารละลายอยางมระเบยบ และมปรมาณของฟองอากาศในสารละลายใกลเคยงกน
จงอาจกลาวไดวาการเตมโซเดยมไบคารบอเนตสามารถชวยเพมความสามารถในการเขากนไดของของผสม
ตารางท 4 ความยดหยนของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
คาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (n = 2-3) คาเฉลยเปรยบเทยบดวยวธ Duncan’s new multiple range
test ตวอกษรภาษาองกฤษพมพเลกทแตกตางกน แสดงถงความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ
ความเชอมนรอยละ 95 (p<0.05)
ชนดของวสดประสาน ความยดหยน (kg/mm2)
25% (w/w) 30% (w/w) 35% (w/w)
แปงมนสาปะหลง 8.770b+0.048 10.000a+0.111 9.875a+0.145
แปงขาวเหนยว 9.990a+0.122 10.000a+0.561 9.995a+0.399
เจลาตน 10.000a+0.542 9.995a+0.780 10.000a+0.570 สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
25
ภาพท 8 การวดคาความยดหยน (Elastic) และการตานทานการแตกหก (rapture) โดยใชโหมดกดอด
5. การตานการแตกหกของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
สมบตทางกลของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต โดยการวดการ
ตานทานการแตกหก (rapture) ของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต (ตารางท 5) และ
ตรวจสอบโดยใชโหมดกดอดของเครองวดลกษณะเนอสมผส ผลการทดลองพบวาคาการตานทานการแตกหก
ของวสดประสานจากเจลาตนมคามากทสด และมคาอยในชวง 23.24 – 54.34 kg/mm2 โดยคาการ
ตานทานการแตกหกของวสดประสานจากเจลาตนมคามากกวาวสดประสานจากแปงมนสาปะหลงและเจลาตน
ถงประมาณ 8.97 – 12.19 เทา เมอเปรยบเทยบในปรมาณวสดประสานเดยวกน ทงนอาจเปนเพราะวสด
ประสานจากเจลาตนมความเปนเนอเดยวกนและยดประสานกนไดดกวาวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง
และแปงขาวเหนยว เมอพจารณาทปรมาณของวสดประสานพบวาปรมาณของวสดประสานไมสงผลตอคา
การตานทานการแตกหกในวสดประสานจากแปงมนสาปะหลงและแปงขาวเหนยว อยางไรกตามวสดประสาน
จากเจลาตนพบวาคาการตานทานการแตกหกมคาเพมขน เมอปรมาณวสดประสานเพมขน โดยเฉพาะอยางยง
ทปรมาณ 35% (w/w)
ตารางท 5 การตานการแตกหกของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
คาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (n = 2-3) คาเฉลยเปรยบเทยบดวยวธ Duncan’s new multiple range
test ตวอกษรภาษาองกฤษพมพเลกทแตกตางกน แสดงถงความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ
ความเชอมนรอยละ 95 (p<0.05)
6. ลกษณะปรากฏของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
ลกษณะปรากฏของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต (ภาพท 9)
จากผลการทดลองพบวาผลตภณฑตนแบบทมการใชวสดประสานจากแปงมนสาปะหลง ผลภณฑตนแบบม
ลกษณะคอนขางนม ความสามารถในการยดประสานปานกลาง และผลตภณฑสามารถคงทนอยได สวน
ชนดของวสดประสาน การตานทานการแตกหก (x102 kg/mm2)
25% (w/w) 30% (w/w) 35% (w/w)
แปงมนสาปะหลง 5.125 c+161.18 4.467c+185.40 4.459c+189.11
แปงขาวเหนยว 2.613 c+191.30 3.513 c+161.10 4.924c+81.45
เจลาตน 23.45b+30.45 20.94 b+100.08 54.34a+73.68
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
26
ผลตภณฑตนแบบทมการใชวสดประสานจากแปงขาวเหนยว ผลตภณฑตนแบบมลกษณะนม ความสามารถใน
การยดประสานตา และผลตภณฑขนรปไดยาก สาหรบผลตภณฑตนแบบทมการใชวสดประสานจากเจลาตน
ผลตภณฑตนแบบมลกษณะแขง ความสามารถในการยดประสานสง และสามารถขนรปเปนผลตภณฑตนแบบ
ไดงาย เมอปรมาณของวสดประสานเพมขนพบวาผลตภณฑตนแบบจะมความสามารถในการยดประสานด
ขน และผลตภณฑตนแบบทไดอาจจะมความแขงแรงเพมขน
ภาพท 9 ลกษณะปรากฏของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนตจากแปงมน
สาปะหลง (a) แปงขาวเหนยว (b) และเจลาตน (c)
7. ความหนาแนนของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
ความหนาแนนของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต มคาอย
ในชวง 1.575 – 2.273 kg/ mm3 เมอพจารณาชนดของวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนตพบวา
วสดประสานจากเจลาตนมคาความหนาแนนมากทสด (2.085 – 2.273 kg/ mm3) รองลงมา คอ วสด
ประสานจากแปงมนสาปะหลง (2.022 – 2.033 kg/ mm3) และแปงขาวเหนยว (1.575 – 1.731 kg/ mm3)
แปงขาวเหนยว 25% แปงขาวเหนยว 30% แปงขาวเหนยว 35%
แปงมนสาปะหลง 25% แปงมนสาปะหลง 30%
แปงมนสาปะหลง 35%
เจลาตน 25% เจลาตน 30% เจลาตน 35%
(a)
(b)
(c)
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
27
ตามลาดบ ทงนคาความหนาแนนแปรผนตรงกบความสามารถในการยดประสานของวสด จงอาจกลาวไดวา
วสดประสานจากเจลาตนมความสามารถในการยดประสานดกวาวสดประสานจากแปงมนสาปะหลงและแปง
ขาวเหนยว ซงสอดคลองกบลกษณะปรากฏของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบ
คารบอเนต (ดงแสดงในภาพท 9)
ตารางท 6 ความหนาแนนของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
คาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (n = 2-3) คาเฉลยเปรยบเทยบดวยวธ Duncan’s new multiple range
test ตวอกษรภาษาองกฤษพมพเลกทแตกตางกน แสดงถงความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ
ความเชอมนรอยละ 95 (p<0.05)
8. ความแขงของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
สมบตทางกลของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากแปงมนสาหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตน
ตรวจสอบโดยใชโหมดกดอดของเครองวดลกษณะเนอสมผส ดวยหลกการการวดคาความแขง (Hardness)
จากการดดงอ 3 จด (Three point bending) ผลการทดลองพบวาคาความแขง (ตารางท 7) มคาอยในชวง
5.517 – 12.973 kg/mm2 ผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากเจลาตนมความแขงมากกวาแปงมน
สาปะหลงและแปงขาวเหนยว เมอพจารณาทปรมาณของวสดประสานพบวาปรมาณของวสดประสานไม
สงผลตอคาการตานทานการแตกหกในวสดประสานจากแปงมนสาปะหลงและแปงขาวเหนยว อยางไรกตาม
วสดประสานจากเจลาตนพบวาคาการตานทานการแตกหกมคาเพมขน เมอปรมาณวสดประสานเพมขน
ชนดของวสดประสาน ความหนาแนน (kg/mm3)
25% (w/w) 30% (w/w) 35% (w/w)
แปงมนสาปะหลง 2.033c+0.014 2.022c+0.054 2.026c+0.168
แปงขาวเหนยว 1.575d+0.304 1.731d+0.256 1.669d+0.118
เจลาตน 2.221ab+0.084 2.085bc+0.284 2.273a+0.931
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
28
โดยเฉพาะอยางยงทปรมาณ 30% (w/w) นอกจากนยงพบวาการเตมโซเดยมไบคารบอเนตสงผลใหความเขา
กนไดของวสดประสานเพมขน จงสงผลใหคาความแขงของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตม
โซเดยมไบคารบอเนตเพมขน โดยสงเกตจากคาความแขงแรงทมแนวโนมเพมขน (ตารางท 3 เปรยบเทยบกบ
ตารางท 7)
ตารางท 7 ความแขงของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต
คาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (n = 2-3) คาเฉลยเปรยบเทยบดวยวธ Duncan’s new multiple range
test ตวอกษรภาษาองกฤษพมพเลกทแตกตางกน แสดงถงความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ
ความเชอมนรอยละ 95 (p<0.05)
9. การทดลองใชงานในสภาวะจรง
การทดลองใชงานในสภาวะจรงโดยการปลกตนกลาจรงในผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการ
เตมโซเดยมไบคารบอเนต (ภาพท 10) ผลการทดลองพบวาผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากแปงมน
สาปะหลงและเจลาตนสามารถนามาปลกตนกลาได ในขณะทผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานจากแปงขาว
เหนยวไมสามารถนามาปลกตนกลาได เนองจากผลตภณฑตนแบบทไดมลกษณะนม จงไมสามารถใสตนกลาลง
ไปได ซงสอดคลองกบลกษณะปรากฏ (ขอท 6) และความหนาแนนของผลตภณฑตนแบบ (ขอท 7)
ชนดของวสดประสาน ความแขง (kg/mm2)
25% (w/w) 25% (w/w) 25% (w/w)
แปงมนสาปะหลง 9.900ab+1.572 7.937ab+ 1.674 8.445ab+ 1.890
แปงขาวเหนยว 5.540 b+0.990 6.570b+ 1.004 5.517 b+ 1.245
เจลาตน 5.830b+1.854 12.283a+ 1.538 12.973a+ 0.998
(a)
30% 25% 35%
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
29
ภาพท 10 การทดลองใชงานในสภาวะจรงของผลตภณฑตนแบบทใชวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบ
คารบอเนตจากแปงมนสาปะหลง (a) แปงขาวเหนยว (b) และเจลาตน (c)
สรปผลการทดลอง
การเตรยมบรรจภณฑจากซงขาวโพดเทยนเหลอทงดวยวสดประสานธรรมชาต 3 ชนด คอ แปงมน
สาปะหลง แปงขาวเหนยว และเจลาตนทาไดโดย (i) เตรยมซงขาวโพดบดละเอยดดวยเครองบดแบบคอน แลว
ผานการอบทอณหภม 50 ºC เปนเวลา 24 ชวโมง (ii) เตรยมวสดประสานธรรมชาต 3 ชนด โดยเตมกลเซ
อรอลปรมาณ 10 %wt และนาปรมาณ 31-41 %wt และไดมการผนแปรปรมาณของวสดประสาน 3 ระดบ
คอ 25, 30 และ 35 %wt จากนนนามาใหความรอนทอณหภม 60-70 ºC ประมาณ 10 นาท จากนน
ศกษาผลของลกษณะปรากฏและตรวจสอบความแขงของบรรจภณฑตนแบบจากวสดประสานธรรมชาตทง 3
ชนด พบวาวสดประสานจากแปงมนสาปะหลงมสขาว ลกษณะขนหนด จบตวเปนกอนอยางรวดเรวขณะให
ความรอน และสามารถทาไดยาก วสดประสานจากแปงขาวเหนยว มสขาวอมชมพ ลกษณะขนหนดและจบ
ตวเปนกอนเรวกวาแปงมนสาปะหลง สวนวสดประสานจากเจลาตน มสเหลองเขม เปนเนอเดยวกน จบตวแขง
ทอณหภมหอง และสามารถทาไดงาย สาหรบการตรวจสอบคาความแขงของบรรจภณฑตนแบบ มคาอย
ในชวง 5.54 – 12.97 kg/mm2 และปรมาณทเหมาะสมในการเตรยมวสดประสาน คอ 35 %wt เนองจาก
(b)
(c)
30% 25% 35%
30% 25% 35% สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม
30
ลกษณะปรากฏและคาความแขงแรงมากทสด อยางไรกตามวสดประสานจากธรรมชาตทเตรยมไดเกดการ
แยกชน จงไดมการเตมสารเสรมโซเดยมไบคารบอเนตปรมาณ 10 กรม แลวนามาใหความรอนทอณหภม 60-
70 ºC ประมาณ 10 นาท จากนนศกษาผลของลกษณะปรากฏ ความยดหยน และความแขงแรงของวสด
ประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต แลวตรวจสอบความหนาแนน และความแขงของบรรจภณฑตนแบบ
จากวสดประสานทมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต พบวาลกษณะปรากฏมลกษณะของวสดประสานคลายกบ
วสดประสานทไมมการเตมโซเดยมไบคารบอเนต แตมปรมาณของวสดประสานเพมขน คาความยดหยนมคาอย
ในชวง 8.77 – 10.00 kg/mm2 และคาความแขงแรงมคาอยในชวง 2.61x102- 5.43x103 kg/mm2 สวน
บรรจภณฑตนแบบมคาความหนาแนนมคาอยในชวง 1.57 - 2.27 g/cm3 และความแขงมคาอยในชวง 4.25 -
9.07 kg/mm2 การเตมโซเดยมเดยมไบคารบอเนตสงผลใหความแขงลดลง แตปรมาณและความเปนเนอ
เดยวกนของวสดประสานเพมขน สาหรบชนดของวสดประสานทเหมาะสมในการขนรปบรรจภณฑ คอ เจ
ลาตน
สวพ.
มทร.สวรรณภ
ม