ΓΛΩΣΣΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥe-xidas.gr/lessons/stdhm/6glos/glostdim1/enotita16... ·...

Ενότητα Ενότητα 1166

Μουσεία Μουσεία

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ

Μουσεία

Στην ενότητα «Μουσεία» θα ασχοληθούμε με πέντε διαφορετικά κείμενα:

1. με ένα ποίημα με τον τίτλο «Στο μουσείο» του Ά. Δημουλά

2. με ένα λογοτεχνικό κείμενο με τίτλο «Το άγαλμα που κρύωνε» του Χρήστου Μπουλώτη

3. με ένα άρθρο από το περιοδικό Ε της Ελευθεροτυπίας με τίτλο «Μουσείο Αφής»

4. με ένα άρθρο από το περιοδικό Κid’s fun με την παρουσίαση του Ελληνικού Παιδικού

Μουσείου

5. με έναν κατάλογο από τα Μουσεία των Χανίων με τίτλο «Πάμε… μουσεία;»

Εμείς θα μελετήσουμε κάθε κείμενο χωριστά.

Θα δούμε πρώτα το νόημά του και μετά θα ασχοληθούμε με τη γραμματική του.

Τέλος, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε ασκήσεις λεξιλογίου.

Το ενδιαφέρον μας θα επικεντρωθεί κυρίως στα εξής:

α. στην ενεργητική και παθητική σύνταξη

β. στα μεταβατικά ρήματα (τα ρήματα δηλαδή που έχουν αντικείμενο)

γ. στις αιτιολογικές προτάσεις

δ. στο σχηματισμό λόγιων ρημάτων (δηλαδή ρημάτων που έχουν διατηρήσει τύπους από την αρχαία ελληνική).

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 1

ΠΡΩΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Στο μουσείο Στο μουσείο

Το ακέφαλο άγαλμα στημένο

στη μέση της αίθουσας κοιτάζω.

Απ’ τα πόδια ως το λαιμό, σπουδάζω

τις λεπτομέρειες:το λυγισμένο

κάπως γόνατο, το τεντωμένο

χέρι, τους μυς του στήθους. Αλλάζω

θέση και απόσταση. Θαυμάζω

στο σύνολο το σώμα. Και προσμένω

από τη μια στιγμή ως την άλλη

(της φαντασίας η δύναμη μεγάλη,

όταν σε τούτο η τέχνη βοηθεί)

ασύγκριτα προσθέτοντας κάλλη,

στη θέση απ’ όπου λείπει να φανεί

υπέροχο απολλώνιο το κεφάλι.

Άθως Δημουλάς

ΚΑΤΑΝΟΟΥΜΕ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ

Ας προχωρήσουμε τώρα στην ανάλυση του ποιήματος.

Αφού διαβάσεις προσεχτικά το ποίημα προσπάθησε να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

1.1. Ποιος είναι ο τίτλος του ποιήματος και τι μας δείχνει;

ΑπάντησηΑπάντηση

Ο τίτλος του ποιήματος είναι «Στο μουσείο».

2 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

Από τον τίτλο του ποιήματος μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε το θέμα για το οποίο μάς μιλάει το

ποίημα αυτό. Όπως φανερώνει και ο τίτλος του, το ποίημα μας μιλάει για ένα μουσείο και μάλιστα για

ένα συγκεκριμένο άγαλμα που υπάρχει στο μουσείο αυτό. Το άγαλμα αυτό φαίνεται, πως έχει κάνει

μεγάλη εντύπωση στον αφηγητή – ποιητή, ο οποίος το εξετάζει με προσοχή και από διάφορες οπτικές

γωνίες και προσπαθεί να μας το περιγράψει.

2.2. Έχει στροφές το ποίημά μας; Από πόσους στίχους αποτελείται η κάθε

στροφή;


Το ποίημά μας έχει τέσσερις (4) στροφές.

Η πρώτη και η δεύτερη στροφή αποτελούνται από τέσσερις στίχους.

Η τρίτη και η τέταρτη στροφή αποτελούνται από τρεις στίχους.

Τα ποιήματα αυτά τα ονομάζουμε σονέτα.

3.3. Έχει ομοιοκαταληξία το ποίημα;


Το ποίημα που εξετάζουμε έχει ομοιοκαταληξία.

Οι στίχοι που ομοιοκαταληκτούν είναι: ο πρώτος με τον τέταρτο (α-δ), και ο δεύτερος με τον τρίτο

(β-γ). Η ομοιοκαταληξία αυτή ονομάζεται σταυρωτή.

4.4. Ποιο είναι το κύριο πρόσωπο του ποιήματος;


Το ποίημα μας μιλάει για ένα άγαλμα. Το άγαλμα αυτό καθώς στέκει σπασμένο μπροστά στα μάτια

του ποιητή, του κινεί τη φαντασία και έτσι ο ποιητής αρχίζει να το φαντάζεται ολόκληρο. Η φαντασία

τού ποιητή, δηλαδή, αποκτά μεγάλη δύναμη και αρχίζει να σμιλεύει τα μέλη τού αγάλματος που

λείπουν, όπως το κεφάλι.

5.5. Πού στέκεται το άγαλμα αυτό;



Το άγαλμα του ποιήματός μας στέκεται στη μέση μιας αίθουσας του μουσείου. Η θέση αυτή τού

αγάλματος, μάς φανερώνει και τη σπουδαιότητα τού αγάλματος.

6.6. Πώς μπορείς να χαρακτηρίσεις την περιγραφή τού αγάλματος από τον

ποιητή;


Ο ποιητής μάς περιγράφει με πολλές λεπτομέρειες το άγαλμα που του τραβάει την προσοχή.

Μας δείχνει τη στάση τού αγάλματος και τις κινήσεις που υποδηλώνουν τα λυγισμένα γόνατα και η

στάση του σώματος. Μάλιστα, για να μας δώσει μια πιο καθαρή και σαφή περιγραφή, ο ποιητής δε

διστάζει να το δει από διάφορες θέσεις και αποστάσεις. Φαίνεται, λοιπόν, καθαρά πως το ποίημά μας

είναι περιγραφικό και περιέχει πολλές λεπτομέρειες που μας βοηθούν να φανταστούμε καλύτερα το

άγαλμα και το χώρο γύρω από αυτό.

7.7. Σκέψου πως πρέπει να αλλάξεις τη μορφή του παραπάνω ποιήματος και να το αποδώσεις με κάποιο κείμενο.

Ποιο κείμενο από τα παρακάτω θα διάλεγες;

Α. ένα περιγραφικό κείμενο

Β. ένα παραμύθι

Γ. μία λογοτεχνική αφήγηση

Δ. ένα διάλογο

Να δικαιολογήσεις την απάντησή σου.


Αν έπρεπε να αποδώσουμε το παραπάνω ποίημα με ένα κείμενο θα διαλέγαμε ένα περιγραφικό

κείμενο που θα παρουσίαζε τα βασικά σημεία του αγάλματος και θα μας επέτρεπε να το φανταστούμε

έτσι όπως είναι. Ένα περιγραφικό κείμενο, δηλαδή, μας βοηθάει να αποκτήσουμε μια πιο καθαρή εικόνα

ενός πράγματος ή ενός τόπου. Αν για παράδειγμα θέλουμε να δείξουμε σε κάποιον, πώς είναι το

δωμάτιό μας, θα χρησιμοποιήσουμε μία περιγραφή. Μάλιστα, όσο πιο πολλές λεπτομέρειες

χρησιμοποιούμε σε μία περιγραφή, τόσο πιο σαφής γίνεται αυτή και έτσι μπορούμε ευκολότερα να

φανταστούμε και να κατανοήσουμε κάποιο αντικείμενο ή κάποιον άνθρωπο ή κάποιο χώρο.

8.8. Μπορείς να βρεις ένα δικό σου τίτλο για το ποίημα;



Το ακέφαλο άγαλμα.

Η δύναμη της φαντασίας.

Μια θαυμαστή τέχνη.

Το άγαλμα και ο ποιητής.

9.9. Τι εικόνες σού έρχονται στο μυαλό διαβάζοντας το ποίημα;


Διαβάζοντας το ποίημα μάς έρχονται στο νου διάφορες εικόνες.

Α. ένα μουσείο γεμάτο αγάλματα

Β. η εικόνα του αγάλματος που στέκεται στη μέση μιας αίθουσας, αγέρωχο και περήφανο

Γ. η εικόνα του ποιητή που παρατηρεί το άγαλμα και το θαυμάζει

10.10. Ποιο νομίζεις πως είναι το νόημα του ποιήματος;


Το ποίημα μας παρουσιάζει ένα άγαλμα, έτσι όπως σώθηκε από μία εποχή ένδοξη και θαυμαστή.

Το άγαλμα αυτό σμιλευμένο μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια, μαρτυρεί το μεγαλείο μιας τέχνης,

που άνθησε, πριν από χιλιάδες χρόνια και που υπήρξε μεγάλη και μοναδική. Τι και αν το άγαλμα του

ποιήματός μας είναι σπασμένο και χωρίς κεφάλι; Η τέχνη με την οποία είναι φτιαγμένο μας αφήνει να

το φανταστούμε ολόκληρο και να το θαυμάσουμε. Αυτό είναι τελικά και το νόημα της αληθινής τέχνης,

η δύναμη που έχει να κάνει τον καθένα από εμάς να φαντάζεται και να κατανοεί ένα έργο, ακόμα κι

όταν λείπουν από αυτό μεγάλα κομμάτια. Αυτή την τέχνη είχαν αναπτύξει οι αρχαίοι πρόγονοί μας και

μεις σήμερα τη θαυμάζουμε.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΟΥΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΟΥ

ΠΟΙΗΜΑΤΟΣΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

Ας προσπαθήσουμε τώρα να σχολιάσουμε τα σημαντικότερα σημεία του ποιήματος.

Στο σχολιασμό αυτό θα προσέξουμε κυρίως:

α. κάποιες φράσεις που είναι δύσκολες στο νόημα,

β. την περιγραφή του αγάλματος,


γ. το πώς είναι φτιαγμένος ο στίχος του ποιήματος.

ΠΡΟΣΕΞΕ:ΠΡΟΣΕΞΕ:

Όταν κάνουμε σχολιασμό ενός στίχου ή πολλών στίχων ή ακόμα και μίας λέξης, προσπαθούμε να

αναλύσουμε όσο μπορούμε περισσότερο αυτό που θέλουμε να σχολιάσουμε.

Είναι καλύτερα να γράφεις με πολλά λόγια αυτό που θέλεις να πεις, ώστε να εξασκείσαι στο γραπτό

λόγο.

Αν νομίζεις στο τέλος της απάντησή σου, πως έχεις επαναλάβει συχνά κάποιες λέξεις ή φράσεις,

αφού ξαναδιαβάσεις την απάντησή σου μπορείς να διαγράψεις τα περιττά.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΚΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

1.1. «Απ’ τα πόδια ως το λαιμό, σπουδάζω τις λεπτομέρειες…». Να σχολιάσετε

το στίχο.


Ο στίχος αυτός θέλει να μας δείξει με πόση προσοχή εξετάζει ο ποιητής το άγαλμα που στέκεται

μπροστά του. Το ρήμα «σπουδάζω» έχει τη σημασία του «μελετώ με προσοχή, εξετάζω με προσοχή». Ο

ποιητής, λοιπόν, δεν θέλει να του ξεφύγει τίποτα όσον αφορά το άγαλμα, γι’ αυτό και κάθε λεπτομέρειά

του εξετάζεται πολύ προσεκτικά. Η εξέταση μάλιστα του αγάλματος, αρχίζει από τα πόδια και φτάνει

μέχρι το λαιμό, δηλαδή το βλέμμα τού ποιητή ξεκινάει από κάτω και ανεβαίνει σιγά σιγά προς τα επάνω.

2.2. «Αλλάζω θέση και απόσταση». Να σχολιάσετε το στίχο.


Ο ποιητής δεν αρκείται στο να παρατηρήσει απλά από κοντά το άγαλμα. Αντίθετα, αλλάζει θέση και

απόσταση, για να το δει από διάφορες γωνίες και να το μελετήσει έτσι καλύτερα. Πολλές φορές ένα

έργο τέχνης χρειάζεται να το δούμε από διάφορες οπτικές γωνίες, για να το κατανοήσουμε καλύτερα

και να το θαυμάσουμε. Για παράδειγμα ο πίνακας του Νταβίντσι Μόνα Λίζα μας κοιτάζει κατευθείαν

μέσα στα μάτια από όποια γωνία κι αν τον δούμε. Γι’ αυτό λοιπόν και ο ποιητής δε μένει σε μία γρήγορη

και επιπόλαια ματιά, αλλά αντίθετα εξετάζει προσεκτικά το άγαλμα, θέλοντας να ανακαλύψει όλα τα

μυστικά που αποτύπωσε σ’ αυτό ο αρχαίος καλλιτέχνης.


3.3. «Θαυμάζω στο σύνολο το σώμα». Να σχολιάσετε το στίχο.


Ο ποιητής αρχικά εξετάζει κάθε μέρος του αγάλματος χωριστά και μεμονωμένα⋅ έτσι εξετάζει τα

πόδια, τα γόνατα, τα χέρια και το λαιμό, το καθένα χωριστά σαν να αποτελούσε ξεχωριστό τμήμα του

αγάλματος. Στο τέλος όμως, βλέπουμε πως εξετάζει ολόκληρο το άγαλμα στο σύνολό του σα να θέλει

να δει πώς δένουν όλα αυτά τα χωριστά τμήματα μεταξύ τους και δίνουν αυτό το θαυμάσιο άγαλμα. Ο

ποιητής, δηλαδή, σα μοναδικός καλλιτέχνης, αφού «σμιλεύει» το άγαλμα στην κάθε λεπτομέρειά του,

μετά το εξετάζει στο σύνολό του για να δει το τελικό αποτέλεσμα, την εικόνα δηλαδή που αφήνει το

δημιούργημά του στον καθένα από εμάς που θα τύχει να το δει.

4.4. «… Και προσμένω από τη μια στιγμή ως την άλλη …

στη θέση απ’ όπου λείπει να φανεί

υπέροχο απολλώνιο κεφάλι». Να σχολιάσετε τους στίχους.


Οι στίχοι αυτοί δείχνουν πως ο ποιητής με τη βοήθεια της φαντασίας του, αρχίζει πια να σχηματίζει το

κεφάλι του αγάλματος που λείπει. Πολλές φορές ένα έργο τέχνης χαρακτηρίζεται τέλειο και

αριστούργημα, όχι επειδή είναι ολόκληρο και τελειωμένο, αλλά επειδή αφήνει τον άνθρωπο να σκεφτεί

και να πλάσει με τη φαντασία του την τελική του μορφή. Έτσι λοιπόν, και το άγαλμα του ποιήματός μας

παρουσιάζεται τέλειο, όχι επειδή είναι ολόκληρο, αλλά επειδή η τέχνη με την οποία είναι φτιαγμένο μας

επιτρέπει να φανταστούμε ακόμα και τα μέλη που λείπουν και έτσι να έχουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα

του αγάλματος στο μυαλό μας.

5.5. Πρόσεξε πώς τελειώνει η κάθε στροφή και πώς αρχίζει η επόμενη. Τι

παρατηρείς;


Αν προσέξουμε το ποίημα, θα δούμε πως η κάθε στροφή δεν είναι αυτόνομη και δεν έχει ένα

ολοκληρωμένο νόημα. Αντίθετα η κάθε στροφή συνεχίζει το νόημά της στην επόμενη στροφή με

αποτέλεσμα ολόκληρο το ποίημα να αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο και να μην μπορεί να χωριστεί. Ο

τελευταίος, δηλαδή, στίχος τής κάθε στροφής συνεχίζεται και ολοκληρώνεται στην επόμενη στροφή.

Την τεχνική αυτή τη συναντάμε κυρίως στη δημοτική μας ποίηση.


6.6. Ποια είναι η πορεία του βλέμματος του ποιητή όταν παρατηρεί το άγαλμα;


Ο ποιητής παρατηρεί το άγαλμα με πολύ προσοχή και σχολαστικότητα. Το βλέμμα του, λοιπόν,

εξετάζει το άγαλμα προσεκτικά, από τα πόδια μέχρι το λαιμό. Η πορεία, δηλαδή, που ακολουθεί το

βλέμμα του ποιητή είναι από τα κάτω προς τα πάνω (ανοδική). Ο ποιητής φαίνεται πως ξεκινάει από τα

πόδια και καταλήγει στο λαιμό, για να έχει μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα του αγάλματος και έτσι να

πλάσει πιο εύκολα με τη φαντασία του τα μέλη του αγάλματος που λείπουν, όπως είναι το κεφάλι. Δε

θα μπορούσε, δηλαδή, να ξεκινήσει την περιγραφή του από κάτι που δεν υπάρχει και λείπει, και

επομένως δεν μπορεί να το δει, παρά μονάχα να το φανταστεί.

7.7. Ο ποιητής θαυμάζει το άγαλμα μέσα στην αίθουσα του μουσείου από δυο διαδοχικές θέσεις. Ποιες είναι αυτές;


Ο ποιητής θαυμάζει το άγαλμα από δύο διαδοχικές θέσεις.

Αρχικά βλέπει το άγαλμα από κοντά και παρατηρεί με κάθε λεπτομέρεια το καθένα από τα μέρη του.

Στη συνέχεια όμως, ο ποιητής απομακρύνεται από το άγαλμα και το παρατηρεί στο σύνολό του.

Μ’ αυτόν τον τρόπο ο ποιητής καταφέρνει να έχει μία ολοκληρωμένη εικόνα του αγάλματος.

8.8. «της φαντασίας η δύναμη μεγάλη, όταν σε τούτο η τέχνη βοηθεί»: Πώς νομίζετε ότι βοηθάει η τέχνη τη φαντασία ; Συμβαίνει και το αντίθετο;


Ο ποιητής μάς λέει πως η τέχνη βοηθάει τη φαντασία του να πλάσει τα μέρη του αγάλματος που

λείπουν και έτσι να σχηματίσει στο μυαλό του την εικόνα ενός ολόκληρου αγάλματος.

Πράγματι, πολλές φορές η τέχνη μάς βοηθάει να ενεργοποιήσουμε τη φαντασία μας και να

φανταστούμε πράγματα που δεν τα βλέπουμε μπροστά μας και που δεν πρόκειται ποτέ να τα δούμε.

Για παράδειγμα, όταν διαβάζουμε ένα λογοτεχνικό έργο φανταζόμαστε μόνοι μας τους ήρωες ή το

περιβάλλον στο οποίο ζουν και κινούνται με βάση τις πληροφορίες που μας δίνει το λογοτεχνικό έργο.

Ή όταν κοιτάζουμε έναν πίνακα της αφαιρετικής τέχνης (Πικάσο) φανταζόμαστε μόνοι μας τα διάφορα

τοπία ή τα πρόσωπα που υποδηλώνει η τέχνη του πίνακα.

Πολλές φορές, όμως, μπορεί να συμβεί και το αντίθετο, δηλαδή η φαντασία μας να μας οδηγήσει στο

να δημιουργήσουμε ένα έργο τέχνης, όπως έναν πίνακα ή ένα ποίημα ή ένα διήγημα.

Η φαντασία, λοιπόν, είναι μία πολύ ισχυρή δύναμη, που σχετίζεται με την τέχνη και είτε την εμπνέει,

είτε εμπνέεται από αυτήν.


9.9. Με ποιον τρόπο βοήθησε η τέχνη τη φαντασία του ποιητή ;


Η τέχνη του αρχαίου αγάλματος βοήθησε τη φαντασία του ποιητή να ενεργοποιηθεί και να πλάσει από

μόνη της, το κεφάλι του αγάλματος, που έλειπε. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο ποιητής μπόρεσε να δει

ολόκληρο το άγαλμα, όπως αυτό ήταν, όταν πρωτοφτιάχτηκε.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Εδώ θα προσπαθήσουμε μαζί να εξηγήσουμε κάποιες λέξεις που βρίσκουμε στο ποίημά μας και είναι

κάπως δύσκολες.

Επίσης θα μελετήσουμε κάποιες φράσεις (και στίχους) που είναι δύσκολες στην κατανόηση τους.

Τέλος, θα αναλύσουμε κάποιες λέξεις στα συστατικά τους, θα βρούμε τις συνώνυμες και τις αντίθετές

τους και θα δώσουμε παραδείγματα.

Ας δούμε πρώτα τις άγνωστες λέξεις του ποιήματός μας.

Άγνωστες λέξεις

● ακέφαλο = χωρίς κεφάλι

Το άγαλμα φαίνεται, πως είχε υποστεί κάποιες φθορές κατά την ανακάλυψή του και την εκσκαφή του

από τη γη. Έτσι του έλειπαν τα χέρια και το κεφάλι. Πολλές φορές το επίθετο ακέφαλος, ακέφαλη,

ακέφαλο χρησιμοποιείται μεταφορικά για να μας δείξει πως κάποιος ή κάτι δεν έχει αρχηγό, ηγέτη.

Π.χ. ακέφαλη επιχείρηση

ακέφαλη αρχή

ακέφαλη διοίκηση

● σπουδάζω = εξετάζω, μελετώ

Σπουδή στα αρχαία ελληνικά σήμαινε βιασύνη, και σήμερα ακόμα η σημασία αυτή διατηρείται σε

κάποιες περιοχές.

Π.χ. Γιατί τόση σπουδή; τι συμβαίνει;

● το λυγισμένο κάπως … = εδώ το κάπως είναι επίρρημα και δείχνει τον τρόπο, ότι δηλαδή το ένα πόδι

του αγάλματος ήταν λίγο λυγισμένο.

π.χ. Κάνει κάπως κρύο σήμερα.

Σε βλέπω κάπως κομμένο, τι έχεις;

● προσμένω = περιμένω με ανυπομονησία


● ασύγκριτα = αυτά που δεν μπορούν να συγκριθούν με κάποια άλλα, επειδή είναι μοναδικά

● κάλλη = προτερήματα, ομορφιές. Το κάλλος, τα κάλλη (ομορφιά).

● απολλώνιο = που μοιάζει στον Απόλλωνα, αυτό δηλαδή που έχει θεϊκή ομορφιά

Σύνθετες λέξεις και οικογένειες λέξεων

Αφού, λοιπόν, εξηγήσαμε τις δύσκολες λέξεις του ποιήματος, ας δούμε τώρα ποιες λέξεις είναι

σύνθετες καθώς και τις οικογένειες κάποιων λέξεων.

Οικογένειες λέξεων

Σπουδάζω, σπουδασμένος, σπουδές, σπουδή (= βιασύνη).

Θαυμάζω, θαυμασμός, αξιοθαύμαστος, θαυμάσια.

Προσμένω, προσμονή, απρόσμενος (= αναπάντεχος, ξαφνικός).

Προσθέτω, πρόσθεση, προσθετικός, προσθέτοντας, προσθετέος.

Φαντασία, φαντάζομαι, φανταστικός, φαντασμένος.

Σύνθετες λέξεις

● ακέφαλο = σύνθετη λέξη, αποτελείται από τις λέξεις: α (στερητικό) + κεφάλι (αυτό που δεν έχει

κεφάλι).

Άλλες σύνθετες λέξεις με το «κεφάλι»

προσκέφαλο

κατακέφαλα

κεφαλόσκαλο

κεφαλαλγία

κεφαλόπονος ή πονοκέφαλος

● απόσταση = σύνθετη λέξη, αποτελείται από τις λέξεις: από (πρόθεση) + στάση (ουσιαστικό από το

αρχαίο ρήμα ἵστημι = στήνω).

Άλλες σύνθετες λέξεις με το «στάση» (ἵστημι)

μετάσταση

κατάσταση

ανάσταση

διάσταση

παράσταση


● προσμένω = σύνθετη λέξη, αποτελείται από τις λέξεις: προς (πρόθεση) + μένω (ρήμα).

Άλλες σύνθετες λέξεις με το «μένω»

διαμένω

παραμένω

αναμένω

περιμένω

εμμένω (εμμονή)

● Προσθέτοντας = σύνθετη λέξη, αποτελείται από τις λέξεις: προς (πρόθεση) + θέτω (ρήμα).

Άλλες σύνθετες λέξεις με το «θέτω» (από το αρχαίο ρήμα τίθημι = θέτω, τοποθετώ)

καταθέτω

αναθέτω

διαθέτω

μεταθέτω

εκθέτω

συνθέτω

● Ασύγκριτα = σύνθετη λέξη, αποτελείται από τις λέξεις: α (στερητικό) + συν (πρόθεση) + κρίνω .

ΠΡΟΣΕΞΕΠΡΟΣΕΞΕ το ν πριν από το κ γίνεται γ.

Άλλες σύνθετες λέξεις με το «κρίνω»

ανακρίνω

διακρίνω

εγκρίνω (εν + κρίνω)

κατακρίνω

επικρίνω

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣ

Εδώ θα εξετάσουμε όλα τα γραμματικά φαινόμενα που συναντούμε στο κείμενό μας.

11. ΕΠΙΘΕΤΑ. ΕΠΙΘΕΤΑ

Ας δούμε πρώτα τα επίθετα που είδαμε στο ποίημά μας.

ακέφαλο = ο ακέφαλος, η ακέφαλη, το ακέφαλο.


ΠΡΟΣΟΧΗΠΡΟΣΟΧΗ:: το επίθετο αυτό δεν έχει παραθετικά.

μεγάλη = ο μεγάλος, η μεγάλη, το μεγάλο.

ΠΡΟΣΟΧΗΠΡΟΣΟΧΗ:: το επίθετο αυτό σχηματίζει ανώμαλα τα παραθετικά του.

Θετικός βαθμόςμεγάλος

Συγκριτικός βαθμόςμεγαλύτερος

Υπερθετικός βαθμόςμέγιστος

υπέροχο = ο υπέροχος, η υπέροχη, το υπέροχο.


ασύγκριτα = ο ασύγκριτος, η ασύγκριτη, το ασύγκριτο.


22. ΜΕΤΟΧΕΣ. ΜΕΤΟΧΕΣ

στημένο = ο στημένος, η στημένη, το στημένο (μετοχή παθητικού Παρακειμένου του ρήματος

στήνομαι).

Θυμίζουμε πως οι παθητικές μετοχές κλίνονται όπως ακριβώς και τα επίθετα.

Ας δούμε πώς κλίνεται:

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Αρσενικό γένοςο στημένος

του στημένου το στημένο

στημένε

Θηλυκό γένοςη στημένη

της στημένηςτη στημένη

στημένη

Ουδέτερο γένοςτο στημένο

του στημένουτο στημένο

στημένο

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Αρσενικό γένοςοι στημένοι

των στημένωντους στημένους

στημένοι

Θηλυκό γένοςοι στημένες

των στημένωντις στημένες

στημένες

Ουδέτερο γένοςτα στημένα

των στημένωντα στημένα

στημένα

λυγισμένο = ο λυγισμένος, η λυγισμένη, το λυγισμένο (μετοχή παθητικού Παρακειμένου του

ρήματος λυγίζομαι).


τεντωμένο = ο τεντωμένος, τεντωμένη, το τεντωμένο (μετοχή παθητικού Παρακειμένου του

ρήματος τεντώνομαι).

προσθέτοντας = μετοχή ενεργητικού Ενεστώτα του ρήματος προσθέτω.

Η μετοχή λήγει σε –οντας (με –ο) επειδή το –ο- δεν τονίζεται.

33.. ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

Ας δούμε τώρα τα ρήματα που υπάρχουν στο ποίημα.

κοιτάζω = Το ρήμα βρίσκεται στον Ενεστώτα και φανερώνει αυτό που συμβαίνει τώρα, στο παρόν.

Το ρήμα ανήκει στην πρώτη συζυγία.

αλλάζω = Το ρήμα βρίσκεται στον Ενεστώτα και φανερώνει αυτό που συμβαίνει τώρα, στο παρόν.


προσμένω = Το ρήμα βρίσκεται στον Ενεστώτα και φανερώνει αυτό που συμβαίνει τώρα, στο

παρόν. Το ρήμα ανήκει στην πρώτη συζυγία.

σπουδάζω = Το ρήμα βρίσκεται στον Ενεστώτα και φανερώνει αυτό που συμβαίνει τώρα, στο

παρόν. Το ρήμα ανήκει στην πρώτη συζυγία.

θαυμάζω = Το ρήμα βρίσκεται στον Ενεστώτα και φανερώνει αυτό που συμβαίνει τώρα, στο παρόν.


Οι αρχικοί του χρόνοι είναι οι εξής:

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ενεστώτας θαυμάζω

Παρατατικός θαύμαζα

Αόριστος θαύμασα

Παρακείμενος έχω θαυμάσει

Υπερσυντέλικος είχα θαυμάσει

Εξακολουθητικός Μέλλ. θα θαυμάζω

Στιγμιαίος Μέλλ. θα θαυμάσω

Συντελεσμένος Μέλλ. θα έχω θαυμάσει

βοηθεί= Ενεστώτας ενεργητικής φωνής του ρήματος βοηθάω-ώ.

Το ρήμα ανήκει στη δεύτερη συζυγία.

Οι αρχικοί χρόνοι του ρήματος είναι οι εξής:


Ενεστ. βοηθάω

Παρατ. βοηθούσα

Αόρ. βοήθησα

Παρακ. έχω βοηθήσει

Υπερσ. είχα βοηθήσει

Εξακ. Μέλλ. θα βοηθάω

Συνοπτ. Μέλλ. θα βοηθήσω

Συντ. Μέλλ. θα έχω βοηθήσει

λείπει = Ενεστώτας ενεργητικής φωνής του ρήματος λείπω.


Οι αρχικοί του χρόνοι είναι οι εξής:

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ενεστώτας λείπω

Παρατατικός έλειπα

Αόριστος έλειψα

Παρακείμενος έχω λείψει

Υπερσυντέλικος είχα λείψει

Εξακολουθητικός Μέλλ. θα λείπω

Στιγμιαίος Μέλλ. θα λείψω

Συντελεσμένος Μέλλ. θα έχω λείψει

ΞΑΝΑΘΥΜΑΜΑΙ

Το ποίημά μας, όπως είπαμε και στην αρχή, είναι περιγραφικό.

Έχουμε μιλήσει για το πώς κάνουμε μία περιγραφή και έχουμε πει ποια είναι τα βασικά σημεία, που

πρέπει να προσέχουμε σε μία περιγραφή.

Εκτός, λοιπόν, από περιγραφικά κείμενα, βλέπουμε πως υπάρχουν και περιγραφικά ποιήματα.


Ας δούμε ποια είναι τα βασικά σημεία μιας περιγραφής και πώς μπορούμε να κάνουμε μία

περιγραφή.

1. Η περιγραφή οργανώνεται με βάση το χώρο.

2. Η περιγραφή προχωρεί από εικόνες γενικές σε άλλες εικόνες, που είναι περισσότερο

λεπτομερειακές.

3. Η οργάνωση και η παρουσίαση της περιγραφής, η σειρά δηλαδή και ο τρόπος με τον οποίο

παρουσιάζονται τα πράγματα, τα τοπία κ.τ.λ. εξαρτάται από τη θέση που έχει μέσα στο χώρο

αυτός που περιγράφει.

Εξαρτάται, δηλαδή, από το αν ο αφηγητής κινείται ή στέκεται.

Η περιγραφή επίσης, έχει σχέση με τα ενδιαφέροντα τού αφηγητή, το χαρακτήρα του και την

προσωπικότητά του, που διαμορφώνουν την οπτική γωνία με την οποία βλέπει και αξιολογεί τα

πράγματα γύρω του.

4. Τα επίθετα βοηθούν σε μία περιγραφή και κάνουν πιο ζωηρές και παραστατικές τις εικόνες της.

5. Η σύνδεση των προτάσεων στις περιγραφές είναι συνήθως παρατακτική.

6. Οι χρόνοι των ρημάτων που χρησιμοποιούνται είναι:

Α. ο Ενεστώτας στην οριστική για το παρόν, που δίνει ζωντάνια και παραστατικότητα στην

περιγραφή,

Β. ο Παρατατικός για το παρελθόν, κυρίως όταν θέλουμε να τονίσουμε τη διάρκεια και πως κάτι

γίνεται με εξακολούθηση και

Γ. ο Μέλλοντας για μία περιγραφή που ανήκει στο μέλλον π.χ. για τη διαδρομή που θα

ακολουθήσεις στην αυριανή σου εκδρομή.

7. Η περιγραφή αποτελεί συχνά τμήμα μιας ιστορίας, δηλαδή, μιας αφήγησης.

Συχνά, δηλαδή, μέσα σε μία ευρύτερη αφήγηση μπορεί να υπάρχουν περιγραφές πραγμάτων,

χώρων, προσώπων, καταστάσεων, συναισθημάτων κ.τ.λ.

Αυτό συμβαίνει συχνά στα μυθιστορήματα, τα διηγήματα, τα παραμύθια κ.τ.λ.

Πολλές φορές πάλι μπορεί μία περιγραφή να είναι ένα κείμενο από μόνο του ολοκληρωμένο, όπως

για παράδειγμα οι διάφοροι ταξιδιωτικοί οδηγοί.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Είπαμε, πως συνήθως σε μία περιγραφή προχωράμε από εικόνες γενικές, σε εικόνες πιο

λεπτομερείς και ειδικές.

Στο ποίημά μας, όμως, ο ποιητής ακολουθεί ακριβώς την αντίθετη πορεία, αρχίζει δηλαδή με

εικόνες ειδικές, που μας δείχνουν τις λεπτομέρειες του αγάλματος, και προχωράει τέλος σε εικόνες

γενικές που μας δείχνουν το σύνολο του αγάλματος.


Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως ο καθένας οργανώνει την περιγραφή ενός πράγματος ή ενός

προσώπου με τον τρόπο που αυτός θέλει.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΙΜΕΝΟΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Το άγαλμα που κρύωνε Το άγαλμα που κρύωνε


ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Όπως είπαμε και στην αρχή, το δεύτερο κείμενο με το οποίο θα ασχοληθούμε είναι ένα λογοτεχνικό

κείμενο. Πρόκειται για ένα απόσπασμα από το έργο του Χρήστου Μπουλιώτη, Το άγαλμα που κρύωνε.

Στο κείμενο αυτό θα ασχοληθούμε κυρίως με τα εξής γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα:

α. με το πώς αφηγούμαστε μία ιστορία

β. με το πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε την ενεργητική από την παθητική σύνταξη

γ. με τα ρήματα που σχηματίζουν τους χρόνους τους σύμφωνα με την αρχαία ελληνική κλίση.

Ας προχωρήσουμε τώρα στην ανάλυση του κειμένου.

ΚΑΤΑΝΟΟΥΜΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Αφού διαβάσεις προσεχτικά το κείμενο προσπάθησε να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

1.1. Σε τι χρησιμεύει η παράγραφος που υπάρχει πριν το κείμενο;


Η παράγραφος που υπάρχει πάνω από το κείμενο χρησιμεύει ως εισαγωγικό σημείωμα που μας εξηγεί

κάποια βασικά πράγματα για το κείμενο που θα ακολουθήσει.

Στην παράγραφο αυτή, λοιπόν, μαθαίνουμε τα εξής βασικά σημεία:α. το κείμενο θα μας μιλήσει για ένα μικρό μαρμάρινο άγαλμαβ. το άγαλμα αυτό βρέθηκε στη Μικρά Ασία και μεταφέρθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήναςγ. το μικρό άγαλμα ένιωθε μοναξιά στη νέα του πατρίδα, μέχρι που συνάντησε δύο φίλους, την κυρία

Γαλάτεια και το μικρό Λάμπηδ. οι τρεις φίλοι θα ταξιδέψουν, μέσα από ένα όνειρο, στην πατρίδα του αγάλματος, τη Μικρά Ασία.

2.2. Ποιος ήταν ο Λάμπης και τι ήθελε να γίνει όταν μεγαλώσει;


Ο Λάμπης ήταν ο γιος του νυχτοφύλακα που πρόσεχε τα βράδια το μουσείο. Το όνειρο του Λάμπη

ήταν να γίνει κάποια μέρα γλύπτης και να μπορεί κι αυτός να φτιάχνει αγάλματα. Ο Λάμπης

τριγυρνούσε κάθε μέρα μέσα στο μουσείο και προσπαθούσε να αγγίξει τα αγάλματα και να παίξει μαζί

τους, όλοι όμως του λέγανε να μην τα αγγίζει και τον έδιωχναν μακριά.


3.3. Ποια ήταν η κρυφή επιθυμία του Λάμπη;


Η κρυφή επιθυμία του Λάμπη ήταν να μπορέσει να μπει στο μουσείο κάποιο βράδυ, που θα λείπουν οι

φύλακες και να παίξει ανενόχλητος με τα αγάλματα, γι’ αυτό ο Λάμπης παρακαλούσε κάθε μέρα τον

πατέρα του να τον πάρει κάποιο βράδυ μαζί του.

4.4. Πώς ένιωσε ο Λάμπης μέσα στο μουσείο, όταν ο πατέρας του τον πήρε κάποιο βράδυ μαζί του;


Ο Λάμπης ένιωσε μεγάλη χαρά, όταν βρέθηκε μέσα στο μουσείο, χωρίς τους φύλακες να τον

κυνηγούν και να μην τον αφήνουν να αγγίζει τα αγάλματα. Ο μικρός Λάμπης νόμιζε πως βρισκότανε σε

ένα μελένιο όνειρο και άρχισε να τριγυρνάει στις αίθουσες του μουσείου και να μιλάει με τα αγάλματα.

5.5. Τι ήταν αυτό που διαπίστωσε ο Λάμπης, όταν βρέθηκε νύχτα μέσα στο μουσείο ;


Ο Λάμπης, όταν βρέθηκε τη νύχτα μέσα στο μουσείο, κατάλαβε πως ο πατέρας του του έλεγε την

αλήθεια, όταν ισχυριζότανε πως τη νύχτα τα αγάλματα ζωντάνευαν μέσα στο μουσείο. Ο Λάμπης,

λοιπόν, βρέθηκε μέσα σε ένα μουσείο, όπου όλα τα αγάλματα ζωντάνεψαν ξαφνικά. Έτσι είδε από

κοντά αρχαίους θεούς να υποκλίνονται μπροστά σε ανθρώπους, κοπέλες να προχωρούν μαζί με

όμορφους νέους, παιδιά να κυνηγούν τους θεούς, αγάλματα να έχουν μαζευτεί σε μία γωνιά και να

συζητούν μεταξύ τους.

6.6. Ποιο άγαλμα μίλησε στο Λάμπη ;


Από όλα αυτά τα αγάλματα που είδε ο Λάμπης στο μουσείο ένα μόνο τού μίλησε. Το άγαλμα αυτό

ήταν ένα μικρό αγόρι που στεκόταν ακίνητο σε μία γωνιά. Το άγαλμα αυτό με τη λεπτή φωνούλα του,

μίλησε πρώτο στο Λάμπη και έδειξε πως τον γνώριζε και τον περίμενε να έρθει.

7.7. Πώς ήταν το άγαλμα που μίλησε στο Λάμπη ;



Το άγαλμα που μίλησε στο Λάμπη ήταν ένα μικρό αγόρι που φορούσε μία κάπα και κρατούσε στα

χέρια του ένα σκυλάκι. Το άγαλμα αυτό έδινε την εντύπωσε πως κρύωνε, καθώς ήταν τυλιγμένο στην

κάπα του και στεκόταν μόνο του σε μία γωνιά, ακίνητο.

8.8. Ποιος ήταν ο πραγματικός λόγος που κρύωνε το μικρό άγαλμα ;


Το μικρό άγαλμα κρύωνε και ένιωθε μοναξιά, επειδή βρισκότανε μακριά από την πατρίδα του, τη

Μικρά Ασία.

9.9. Πώς ήξερε το μικρό άγαλμα το Λάμπη ; Τι ρόλο παίζει το γαλάζιο πουλί ;


Το μικρό άγαλμα γνώριζε το Λάμπη και τον περίμενε, επειδή του είχε μιλήσει για αυτόν το γαλάζιο

πουλί. Το γαλάζιο πουλί φαίνεται πως είναι αυτό που θα μεταφέρει το Λάμπη και το άγαλμα στη Μικρά

Ασία, στην πατρίδα δηλαδή του μικρού αγάλματος.

Ας σημειώσουμε εδώ πως το άγαλμα και ο Λάμπης γίνονται φίλοι μέσα από ένα όνειρο και θα ζήσουν

μαζί κάποιες εμπειρίες. Μια από αυτές τις εμπειρίες είναι και η επιστροφή του μικρού αγάλματος στην

πατρίδα του μαζί με το Λάμπη που θα το συντροφέψει σ’ αυτό του το ταξίδι.

10. 10. Πώς περνούν την ώρα τους ο Λάμπης και το μικρό άγαλμα ;


Ο Λάμπης και το μικρό άγαλμα περνούν την ώρα τους πολύ ευχάριστα. Παίζουν διάφορα παιχνίδια, ο

Λάμπης λέει στο άγαλμα παραμύθια, το χαϊδεύει και το σφίγγει στην αγκαλιά του.

Βλέπουμε λοιπόν πως το μικρό αγόρι γίνεται φίλος με το άγαλμα, το οποίο αποκτά και αυτό

ανθρώπινες ιδιότητες (προσωποποίηση) και φέρεται σαν πραγματικό παιδί.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΚΤΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

1.1. Ποιοι είναι οι ήρωες της ιστορίας μας ;



Οι ήρωες της ιστορίας μας είναι δύο, ο μικρός Λάμπης και το προσφυγάκι που είναι ένα μικρό

μαρμάρινο άγαλμα. Οι δύο αυτοί ήρωες θα ενωθούν με φιλία.

2.2. Μπορείς να γράψεις με λίγα λόγια τι μας λέει το κείμενο ;


Το κείμενο μας μιλάει για τη φιλία ενός παιδιού και ενός αγάλματος.

Ένα μικρό παιδί, ο Λάμπης, που είναι ο γιος του νυχτοφύλακα του μουσείου, παρακαλεί τον πατέρα

του να τον πάρει ένα βράδυ μαζί του στο μουσείο. Ο πατέρας τού Λάμπη τού κάνει κάποιο βράδυ το

χατίρι και έτσι ο Λάμπης βρίσκεται στο μουσείο. Εκεί ο Λάμπης θα δει τα αγάλματα να ζωντανεύουν και

θα γίνει φίλος με το μικρό προσφυγάκι, ένα μαρμάρινο μικρό άγαλμα, που θα ζωντανέψει και θα παίξει

μαζί με το Λάμπη.

3.3. Γιατί νομίζεις πως το μικρό προσφυγάκι ήθελε την παρέα του Λάμπη ;


Το προσφυγάκι ένιωθε μεγάλη νοσταλγία για την πατρίδα του και για αυτό το λόγο ζητούσε τη φιλία

κάποιου.

4.4. Μπορείς να συνεχίσεις την ιστορία έτσι που να έχει: Α) ευχάριστο τέλος

Β) δυσάρεστο τέλος


Α) ευχάριστο τέλος

Ο Λάμπης μαζί με το προσφυγάκι ταξιδεύουν με τη βοήθεια του γαλάζιου πουλιού πίσω στην

πατρίδα του μικρού αγάλματος. Εκεί το προσφυγάκι βρίσκει την οικογένειά του που είναι επίσης

μαρμάρινα αγάλματα και ζει μαζί τους, κρυμμένο μέσα στα ερείπια ενός αρχαίου ναού.

Ο Λάμπης γυρίζει και πάλι πίσω στην Αθήνα, αλλά δίνει την υπόσχεση στο προσφυγάκι, πως το

επόμενο καλοκαίρι θα το επισκεφτεί ξανά.


Β) δυσάρεστο τέλος

Ένας άλλος νυχτοφύλακας μπαίνει ξαφνικά μέσα στο μουσείο και βλέπει το Λάμπη να έχει στην

αγκαλιά του το μικρό προσφυγάκι. Ο νυχτοφύλακας παίρνει το άγαλμα από τα χέρια του παιδιού

και καλεί την ασφάλεια του μουσείου.

Την άλλη μέρα αποφασίζεται από τους αρμόδιους το προσφυγάκι να μπει σε μία γυάλινη βιτρίνα

και να μεταφερθεί σε άλλο μουσείο, έτσι ο Λάμπης αποχωρίζεται για πάντα το φίλο του.

5.5. Στην ιστορία μας υπάρχουν πολλά φανταστικά στοιχεία. Μπορείς να τα εντοπίσεις ;


Τα φανταστικά στοιχεία που υπάρχουν στην ιστορία μας είναι τα εξής:

Α. τα αγάλματα που ζωντανεύουν

Β. το προσφυγάκι που γίνεται παιδί και πιάνει φιλίες με το Λάμπη

Γ. το γαλάζιο πουλί που μπορεί και επισκέπτεται το προσφυγάκι και μιλάει μαζί του.

6.6. Πιστεύεις πως τα αγάλματα έχουν ζωή ;


Μπορείς να δώσεις τη δική σου απάντηση ανάλογα με το τι πιστεύεις, καλό είναι βέβαια να

τεκμηριώσεις αυτή την απάντηση με επιχειρήματα.

Θα μπορούσες να πεις πως το κάθε πράγμα έχει τη δική του ιστορία, όπως ένα άγαλμα ή ένα βιβλίο.

Αν μπορούσαν τα αγάλματα να μας μιλήσουν, θα μας έλεγαν όλα αυτά που έχουν δει μέσα στους

αιώνες. Παρόλα αυτά τα αγάλματα είναι άψυχα και δεν μπορούν να μιλήσουν.

7.7. Το κείμενό μας μπερδεύει την πραγματικότητα με το όνειρο.Ποιανού είναι το όνειρο που μας παρουσιάζει το κείμενο και τι γίνεται στο όνειρο αυτό;


Πράγματι το κείμενό μας μάς παρουσιάζει ένα όνειρο, πρόκειται για το όνειρο του Λάμπη.

Ο Λάμπης μέσα στο μουσείο αποκοιμιέται και βλέπει ένα όνειρο, σ’ αυτό το όνειρο τα αγάλματα του

μουσείου παίρνουν ζωή και ο Λάμπης πιάνει φιλίες με ένα μικρό μαρμάρινο αγαλματάκι, το προσφυγάκι.


ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

Οι ασκήσεις βρίσκονται στις σελίδες 60-62 του σχολικού σου βιβλίου.

1.1. Διαβάστε το κείμενο με προσοχή και απαντήστε στις φράσεις με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ). Στις λάθος φράσεις δώστε προφορικά τις σωστές απαντήσεις.α. Ο Λάμπης είναι νυχτοφύλακας σε μουσείο.

β. Το όνειρο του Λάμπη είναι να γίνει γλύπτης και να χαϊδεύει τα αγάλματα.

γ. Ο Λάμπης μεταμορφώθηκε σε άγαλμα και μπήκε τη νύχτα στο μουσείο.

δ. Ο Λάμπης χαϊδεύει τα αγάλματα και εκείνα τον αποφεύγουν.

ε. Το μικρό προσφυγάκι, το άγαλμα, έγινε φίλος με το Λάμπη και έπαιζαν όλη

τη νύχτα.

στ. Το μικρό προσφυγάκι νιώθει πολύ μόνο του και το έχει παράπονο που δεν

επισκέπτονται κι άλλα παιδιά το μουσείο.


α. Ο Λάμπης είναι νυχτοφύλακας σε μουσείο. Λ

β. Το όνειρο του Λάμπη είναι να γίνει γλύπτης και να χαϊδεύει τα αγάλματα. Σ

γ. Ο Λάμπης μεταμορφώθηκε σε άγαλμα και μπήκε τη νύχτα στο μουσείο. Λ

δ. Ο Λάμπης χαϊδεύει τα αγάλματα και εκείνα τον αποφεύγουν. Λ

ε. Το μικρό προσφυγάκι, το άγαλμα, έγινε φίλος με το Λάμπη και έπαιζαν όλη τη νύχτα. Σ

στ. Το μικρό προσφυγάκι νιώθει πολύ μόνο του και το έχει παράπονο που δεν επισκέπτονται

κι άλλα παιδιά το μουσείο. Λ

Ας απαντήσουμε τώρα σωστά τις λάθος φράσεις.

α. Ο Λάμπης είναι νυχτοφύλακας σε μουσείο.

Η φράση αυτή είναι λάθος.

Ο Λάμπης είναι ένα μικρό παιδί που του αρέσει να γυρίζει μέσα στο μουσείο και να χαζεύει τα

αγάλματα. Στην πραγματικότητα δεν είναι ο ίδιος νυχτοφύλακας σε μουσείο, αλλά ο μπαμπάς του.

γ. Ο Λάμπης μεταμορφώθηκε σε άγαλμα και μπήκε τη νύχτα στο μουσείο.

Η φράση είναι λάθος.

Ο Λάμπης δε μεταμορφώθηκε σε άγαλμα για να μπει στο μουσείο. Ο μπαμπάς του μετά από τα

παρακάλια του Λάμπη δέχτηκε να τον πάρει ένα βράδυ μαζί του στο μουσείο.


δ. Ο Λάμπης χαϊδεύει τα αγάλματα κι εκείνα τον αποφεύγουν.


Ο Λάμπης θέλει να χαϊδέψει τα αγάλματα, αλλά οι φύλακες δεν τον αφήνουν. Το βράδυ που

βρίσκεται μέσα στο μουσείο ο Λάμπης χαϊδεύει το προσφυγάκι.

στ. Το μικρό προσφυγάκι νιώθει πολύ μόνο του και το έχει παράπονο που δεν επισκέπτονται κι

άλλα παιδιά το μουσείο.


Το μικρό προσφυγάκι νιώθει πολύ μόνο του, επειδή βρίσκεται μακριά από την πατρίδα του.

2.2. Θέλετε να διηγηθείτε σε κάποιον την ιστορία που διαβάσατε με λίγα λόγια, περιληπτικά ; Φτιάξτε πρώτα το σχεδιάγραμμα της ιστορίας κι έπειτα γράψτε μια φράση για κάθε μέρος του σχεδιαγράμματος. Τέλος, συνδέστε τις φράσεις μεταξύ τους σε ένα κείμενο, χρησιμοποιώντας συνδέσμους και άλλες λέξεις.

Θυμηθείτε να αναφέρετε:

τον ήρωα, τα άλλα πρόσωπα, το χώρο και το χρόνο

το γεγονός με το οποίο ξεκινάει η περιπέτεια

τα γεγονότα ή τις πράξεις που ακολουθούν

το τέλος της ιστορίας

τι σκέφτονται και τι αισθάνονται τα πρόσωπα για ό,τι συνέβη

Απάντηση Απάντηση

ΠΡΟΣΕΞΕΠΡΟΣΕΞΕ

Η ερώτηση αυτή έχει τρία σκέλη.

Πρώτον, μάς ζητάει να γράψουμε το σχεδιάγραμμα της ιστορίας.

Δεύτερον, μάς ζητάει να γράψουμε μία πρόταση για καθένα στοιχείο του σχεδιαγράμματος.

Τρίτον, μάς ζητάει να ενώσουμε τις προτάσεις αυτές και να δώσουμε την περίληψη της ιστορίας.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Α) 1. ο ήρωας της ιστορίας


Ο ήρωας της ιστορίας μας είναι ο Λάμπης

2. άλλα πρόσωπα της ιστορίας

Το προσφυγάκι (το μικρό άγαλμα που προσωποποιείται), τα άλλα αγάλματα του Μουσείου

3. ο χώρος όπου εξελίσσεται η περιπέτεια

Ο χώρος που εξελίσσεται η περιπέτεια είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας

4. ο χρόνος, πότε γίνεται η περιπέτεια

Μία νύχτα του Οκτώβρη

Β) το γεγονός με το οποίο ξεκινάει η περιπέτεια

Ένα βράδυ ο πατέρας του Λάμπη τον παίρνει μαζί του στο Μουσείο

Γ) τα γεγονότα που ακολουθούν

Στο Μουσείο ο Λάμπης γνωρίζεται με το προσφυγάκι και γίνονται φίλοι

Δ) το τέλος της ιστορίας

Ο Λάμπης και το προσφυγάκι περνούν μια αξέχαστη νύχτα μαζί παίζοντας και διασκεδάζοντας

Ε) τι σκέφτονται και τι αισθάνονται τα πρόσωπα της ιστορίας

Τα πρόσωπα της ιστορίας είναι ευτυχισμένα και χαρούμενα

Γράφουμε μία πρόταση για το καθένα από τα παραπάνω.

Α) 1. Ο Λάμπης, ο γιος του νυχτοφύλακα του Μουσείου, θέλει να πάει ένα βράδυ μαζί με τον πατέρα

του στο Μουσείο.

2. Στο Μουσείο υπάρχει ανάμεσα στα αγάλματα και το προσφυγάκι, ένα μικρό μαρμάρινο άγαλμα

που νιώθει μοναξιά.

3, 4. Το βράδυ τα αγάλματα του Μουσείου ζωντανεύουν.

Β) Μία νύχτα του Οκτώβρη ο πατέρας του Λάμπη τον παίρνει μαζί του στο Μουσείο.

Γ) Στο Μουσείο ο Λάμπης βλέπει τα αγάλματα να ζωντανεύουν και γνωρίζεται με το προσφυγάκι.

Ο Λάμπης και το προσφυγάκι παίζουν όλο το βράδυ μαζί και γίνονται φίλοι.

Δ) Ο Λάμπης αποκτά έναν πολύ καλό φίλο και το προσφυγάκι δεν αισθάνεται πια θλίψη και μοναξιά.

Ε) Ο Λάμπης και το προσφυγάκι νιώθουν χαρά και είναι ευτυχισμένοι.

Γράφουμε την περίληψη

Ο Λάμπης είναι γιος του νυχτοφύλακα του Μουσείου και θέλει να πάει ένα βράδυ μαζί με τον πατέρα

του στο Μουσείο. Στο Μουσείο αυτό υπάρχει ανάμεσα στα άλλα αγάλματα και το προσφυγάκι, ένα

μικρό μαρμάρινο άγαλμα που νιώθει μοναξιά. Το βράδυ τα αγάλματα του Μουσείου ζωντανεύουν. Μία

νύχτα του Οκτώβρη ο πατέρας του Λάμπη, τον παίρνει μαζί του στο Μουσείο. Στο Μουσείο ο Λάμπης

βλέπει τα αγάλματα να ζωντανεύουν και γνωρίζεται με το προσφυγάκι. Ο Λάμπης και το προσφυγάκι


παίζουν όλο το βράδυ μαζί και γίνονται φίλοι. Έτσι ο Λάμπης αποκτά έναν πολύ καλό φίλο, αλλά και το

προσφυγάκι δεν αισθάνεται πια θλίψη και μοναξιά. Ο Λάμπης και το προσφυγάκι νιώθουν χαρά και είναι

ευτυχισμένοι.

3.3. Δημιουργήστε, με αφορμή το κείμενο, μια εικονογραφημένη ιστορία. Ζωγραφίστε για κάθε επεισόδιο εικόνες και γράψτε διαλόγους και λεζάντες. Χρωματίστε την εικονογραφημένη ιστορία σας και δέστε την σε μικρό βιβλίο για να τη διαβάσουν οι υπόλοιποι συμμαθητές σας.


Πώς θα απαντήσουμε στην ερώτηση αυτή;

Για να απαντήσετε στην ερώτηση αυτήν είναι καλό να χωριστείτε σε ομάδες.

Η μία ομάδα θα αναλάβει να ζωγραφίσει κάποιες εικόνες και η άλλη ομάδα θα αναλάβει να

γράψει μέσα σε συννεφάκια, κάτω από την κάθε εικόνα, τα λόγια μιας ιστορίας.

Η ιστορία που θα διαλέξετε μπορεί να είναι ίδια με το κείμενό μας, δηλαδή να δείξετε το Λάμπη

μέσα στο Μουσείο και το πώς γίνεται φίλος με το προσφυγάκι.

Αυτό δηλαδή που πρέπει να κάνετε είναι να δημιουργήσετε ένα κόμικς.

Εδώ σου δίνεται μία ιστορία στην οποία προσθέσαμε και τις εικόνες για να την έχεις ως παράδειγμα.

Μία νύχτα στο Μουσείο

(1η εικόνα: ένα παιδάκι μιλάει με τον πατέρα του, που φοράει στολή νυχτοφύλακα)

(2η εικόνα: το παιδάκι ακολουθεί τον μπαμπά του και τον παρακαλεί)


Έλα, μπαμπά, σε

παρακαλώ, πάρε με μαζί

σου απόψε στο Μουσείο.

Λάμπη, τα έχουμε

πει αυτά, στο Μουσείο

εργάζομαι, δεν μπορώ

να σε πάρω μαζί μου.

Εντάξει, Λάμπη, αλλά θα

μου υποσχεθείς πως δεν θα

πειράξεις τίποτα μέσα στο

Μουσείο. Δεν θα αγγίζεις τα

αγάλματα.

Μα, μπαμπά, στο

υπόσχομαι θα είμαι

ήσυχος, σε παρακαλώ.

(3η εικόνα: το παιδάκι φιλάει τον μπαμπά του στο μάγουλο)

(4η εικόνα: το παιδάκι και ο μπαμπάς βρίσκονται μέσα στο μουσείο)

(5η εικόνα: το παιδάκι είναι μόνο του μπροστά σε ένα άγαλμα που είναι μικρό και φοράει μία κάπα)


Ναι, μπαμπά, σου το

υπόσχομαι.

Εντάξει, μπαμπά, δεν θα

αγγίξω τίποτα, μόνο θα

κάνω μία βόλτα μέσα στο

Μουσείο για να δω όλα τα

αγάλματα.

Αυτό, λοιπόν, είναι το

Μουσείο. Πρόσεξε να μην

πειράξεις τίποτα, τα

αγάλματα είναι ευαίσθητα

και μπορεί να τα πληγώσεις,

αν τα αγγίξεις.

(διαβάζει δυνατά την επιγραφή που έχει μπροστά

του το άγαλμα) - Το άγαλμα αυτό βρέθηκε στη

Μικρά Ασία και ονομάζεται προσφυγάκι. Είναι

φτιαγμένο από λευκό μάρμαρο και φοράει μία κάπα.

(6η εικόνα: το άγαλμα αρχίζει να κουνιέται και κατεβαίνει από τη θέση που ήταν στημένο, πιάνει

κουβέντα με το παιδάκι)

(7η εικόνα: το παιδάκι κοιτάει απορημένο το άγαλμα)

(8η εικόνα: το παιδί και το άγαλμα κάθονται μαζί κάτω στο πάτωμα και συζητούν)

(9η εικόνα: το παιδί τα φυλάει και το άγαλμα κρύβεται πίσω από ένα άγαλμα του θεού Απόλλωνα)


- Πώς ξέρεις το όνομά

μου;

- Μπορείς και μιλάς;;- Το άκουσα από τον

μπαμπά σου.

- Ναι και περπατάω και

τρέχω και μπορώ να

παίξω μαζί σου, αν θέλεις.

Θέλεις να γίνουμε φίλοι;

- Και βέβαια θέλω. Ξέρεις να

παίζεις κρυφτό;

- Ας παίξουμε, λοιπόν. Πάμε.

- Ναι, ξέρω.

- Σε βρήκα, κρύβεσαι

πίσω από το θεό

Απόλλωνα.

(10η εικόνα: το παιδί και το άγαλμα κάθονται μπροστά στα πόδια ενός άλλου αγάλματος και μιλούν)

4.4. Γράψτε κι εσείς μια παρόμοια ιστορία. Φανταστείτε ότι ο ήρωας θέλει να γίνει κατασκευαστής παιχνιδιών και μπαίνει τη νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών, όπου ζωντανεύουν τα παιχνίδια αντί τα αγάλματα. Αρχικά φτιάξτε το σχεδιάγραμμα της ιστορίας σας με τέσσερις ως πέντε φράσεις. Έπειτα αναπτύξτε κάθε φράση έτσι ώστε να δημιουργηθούν παράγραφοι, απαντώντας στα ερωτήματα ποιος, πού, πότε, γιατί, πώς κτλ.


ΠΡΟΣΕΞΕΠΡΟΣΕΞΕ

Η ερώτηση αυτή έχει τρία σκέλη όπως ακριβώς και η ερώτηση 2.

Πρώτα λοιπόν θα δώσουμε το σχεδιάγραμμα της ιστορίας που θέλουμε να γράψουμε.

Μετά θα αναπτύξουμε το σχεδιάγραμμα αυτό γράφοντας κάποιες φράσεις για καθένα μέρος του

σχεδιαγράμματος.

Τέλος θα ενώσουμε τις προτάσεις αυτές για να δημιουργήσουμε μία ολοκληρωμένη ιστορία.

Πρώτο σκέλος

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Α. ποιος είναι ο ήρωας της ιστορίας, ποια είναι η επιθυμία του

Β. πού εκτυλίσσεται η ιστορία και πότε (χώρος – χρόνος)

Γ. το γεγονός με το οποίο ξεκινάει η ιστορία

Δ. γεγονότα και πράξεις που ακολουθούν μέχρι το τέλος της ιστορίας


– Ναι, εδώ είμαι.

- Και βέβαια θα έρθω.

Τώρα που γίναμε φίλοι θα

έρχομαι συνέχεια να

παίζω μαζί σου.

- Είμαι πολύ

ευτυχισμένος που

βρήκα ένα φίλο. Θα

έρθεις και αύριο να

Ε. σκέψεις και συναισθήματα

Δεύτερο σκέλος

Σύντομες εκφράσεις

Α. Ο Γιάννης ήταν ο γιος του κυρίου Ηλία, του νυχτοφύλακα στο εργοστάσιο παιχνιδιών «Ο ΗΡΩΑΣ». Ο

Γιάννης από μικρός είχε ένα μόνο όνειρο να γίνει κάποτε κατασκευαστής παιχνιδιών.

Έτσι παρακαλεί τον πατέρα του να τον πάρει ένα βράδυ μαζί του στο εργοστάσιο.

Β. Ένα βράδυ ο πατέρας τού Γιάννη τον παίρνει μαζί του στο εργοστάσιο. Ο Γιάννης τριγυρνάει μέσα

στο εργοστάσιο και περιεργάζεται τα παιχνίδια.

Γ. Ξαφνικά εκεί που ο Γιάννης χαζεύει τα παιχνίδια, ακούει κάποια φωνή να του μιλάει και να τον

φωνάζει με το όνομά του. Γυρίζει και βλέπει ένα μικρό ελεφαντάκι. Το ελεφαντάκι είναι λυπημένο,

γιατί τα αυτιά του είναι πολύ μεγάλα και όλα τα άλλα παιχνίδια το κοροϊδεύουν και δεν το παίζουν.

Δ. Ο Γιάννης και το μικρό ελεφαντάκι γίνονται φίλοι και παίζουν όλο το βράδυ μαζί. Τριγυρνάνε μέσα

στο εργοστάσιο και μιλάνε σε όλους για τη φιλία τους. Ο πατέρας τού Γιάννη κάποια στιγμή

επιστρέφει και του λέει πως είναι ώρα να γυρίσουν στο σπίτι τους.

Ε. Οι δύο φίλοι νιώθουν χαρούμενοι και ευτυχισμένοι για τη γνωριμία τους. Ο Γιάννης χαιρετάει το

μικρό ελεφαντάκι, μα του δίνει την υπόσχεση πως θα έρθει και το επόμενο βράδυ για να παίξει μαζί

του.

Τρίτο σκέλος

Ενώνουμε τις παραπάνω προτάσεις για να δημιουργήσουμε μία ιστορία.

Ο Γιάννης και το ελεφαντάκι

Ο Γιάννης είναι ο μικρότερος γιος του κυρ-Ηλία, του φύλακα στο εργοστάσιο παιχνιδιών «Ο

ΗΡΩΑΣ». Το όνειρο του Γιάννη είναι, όταν μεγαλώσει, να γίνει κατασκευαστής παιχνιδιών και να

φτιάχνει πολλά και όμορφα παιχνίδια. Κάθε νύχτα, λοιπόν, παρακαλεί τον πατέρα του να τον πάρει μαζί

του, για να μπορέσει να δει από κοντά, πώς φτιάχνονται τα παιχνίδια και να τα αγγίξει.

Ένα βράδυ, λοιπόν, ο πατέρας του μην μπορώντας πια να ξεφύγει, παίρνει μαζί του το Γιάννη

στο εργοστάσιο. Ο Γιάννης γεμάτος περιέργεια τριγυρνάει μέσα στο εργοστάσιο και βλέπει τα υπέροχα

παιχνίδια που υπάρχουν εκεί. Ένα μεγάλο τρένο τρέχει πάνω στις ράγες του βγάζοντας καπνούς, ενώ

γύρω του μια ομάδα από ινδιάνους τρέχουν με τα άλογά τους κρατώντας τόξα και τσεκούρια. Πιο πέρα

ένα σπιτάκι με παράθυρα, πόρτες και έπιπλα είναι γεμάτο ζωή και κίνηση, αφού κούκλες

μπαινοβγαίνουν σ’ αυτό, ενώ άλλες κάθονται στις πολυθρόνες και άλλες κάνουν διάφορες δουλειές μέσα

στο σπίτι.

Ξαφνικά, εκεί που ο Γιάννης χαζεύει τα παιχνίδια, ακούει μία φωνή να του φωνάζει «ε, ψιτ». Ο

Γιάννης γυρνάει εδώ κι εκεί, μα δεν βλέπει τίποτα. Η φωνή όμως, εξακολουθεί να τον φωνάζει. Τότε ο

Γιάννης βλέπει σε μία γωνιά του εργοστασίου ένα μικρό ελεφαντάκι να κλαίει.

-Τι έχεις, μικρό ελεφαντάκι, γιατί κλαις, ρωτάει ο Γιάννης καθώς το πλησιάζει.

- Κλαίω, επειδή κανείς δε θέλει να παίξει μαζί μου και όλοι με κοροϊδεύουν.


- Και γιατί σε κοροϊδεύουν, ρωτάει ο Γιάννης.

- Δε βλέπεις, απαντάει το ελεφαντάκι, επειδή έχω μεγάλα αυτιά.

- Μην κλαις, μικρό μου ελεφαντάκι, του λέει ο Γιάννης, εγώ θέλω να παίξω μαζί σου, θέλεις να

γίνουμε φίλοι;

- Και βέβαια θέλω να γίνουμε φίλοι, απαντάει το ελεφαντάκι, έλα να σου δείξω και τα υπόλοιπα

παιχνίδια.

Έτσι ο Γιάννης και το μικρό ελεφαντάκι αρχίζουν να παίζουν μαζί και νιώθουν και οι δύο πολύ

ευτυχισμένοι και χαρούμενοι. Παίζουν κρυφτό, αγαλματάκια, κυνηγητό, μπάλα και σβούρες. Τέλος όταν

κουράζονται, κάθονται και οι δύο πάνω σε ένα αλογάκι και αρχίζουν να συζητούν. Λένε για τους γονείς

τους, για τα αδέρφια τους, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τους άλλους όμοιούς τους. Έτσι

περνάει η ώρα και ο πατέρας του Γιάννη γυρίζει για να τον πάρει να φύγουν.

Ο Γιάννης υπόσχεται στο φίλο του πως θα γυρίσει σύντομα, για να ξαναπαίξουν μαζί. Του λέει επίσης,

πως θα παρακαλέσει τον πατέρα του να πάρει το φίλο του για πάντα στο σπίτι του.

Πράγματι ο Γιάννης παρακαλεί τον πατέρα του να αγοράσει από το εργοστάσιο το μικρό ελεφαντάκι

για να παίζει μαζί του.

Την άλλη μέρα ο πατέρας του Γιάννη τού φέρνει ένα δώρο. Ο Γιάννης το ανοίγει και βλέπει το

μικρό ελεφαντάκι.

- Σου το αγόρασα, είπε ο πατέρας, επειδή χθες ήσουν πολύ καλό παιδί.

- Σ’ ευχαριστώ πολύ, μπαμπά, απάντησε ο Γιάννης, είναι το καλύτερο δώρο που πήρα ποτέ.

5. 5. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΚΟΡΙΝΘΟΥ

Οι μόνιμες συλλογές του Μουσείου διαθέτουν πλούσιο λαογραφικό και ιστορικό υλικό. Στη

μόνιμη συλλογή του Μουσείου θα βρείτε αγροτικά εργαλεία, είδη οικοσκευής, γυναικείες και

αντρικές φορεσιές από πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Πέρα από τη μόνιμη συλλογή, το Μουσείο φιλοξενεί κάθε χρόνο και μια περιοδική. Η φετινή

αποτελεί φόρο τιμής στους προγόνους μας και συμπίπτει με τον εορτασμό των 180 χρόνων από

την έναρξη του Αγώνα του 1821.

Περιοδικό Kid’s fun, Απρ. 2002

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΙΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ

ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Το Μουσείο στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο κτίριο της Τράπεζας Πειραιώς στη Θεσσαλονίκη

που περικλείεται από τις οδούς Μητροπόλεως – Κατούνη – Τσιμισκή. Το Μουσείο ιδρύθηκε το


1997 και στα εκθέματά του συμπεριλαμβάνονται μουσικά όργανα από την κατηγορία των

εγχόρδων, όπως λύρα, των κρουστών, όπως κρόταλο, κ.ά.

Εκτός από τα μουσικά όργανα που εκτίθενται στους χώρους του Μουσείου δημιουργήθηκε

μια κινητή έκθεση. Σκοπός της είναι η μεταφορά της σε διάφορους νομούς της Ελλάδας και το

εξωτερικό για να ενημερωθούν οι νέοι της χώρας μας.

Περιοδικό Kid’s fun, Απρ. 2002

Θέλετε να κάνετε πιο επίσημο το πρώτο άρθρο για να το δημοσιεύσετε στην εφημερίδα του σχολείου

σας. Για να το πετύχετε, ξαναγράψτε το μεταφέροντάς το στην παθητική σύνταξη, όπου αυτό είναι

δυνατό. Τι άλλαξε και τι παρέμεινε ίδιο;


ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΚΟΡΙΝΘΟΥ

Στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου διατίθεται πλούσιο λαογραφικό και ιστορικό υλικό. Στη

μόνιμη συλλογή του Μουσείου βρίσκονται αγροτικά εργαλεία, είδη οικοσυσκευής, γυναικείες και

αντρικές φορεσιές από πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Πέρα από τη μόνιμη συλλογή, από το Μουσείο φιλοξενείται κάθε χρόνο και μια περιοδική. Η

φετινή αποτελεί φόρο τιμής στους προγόνους μας και συμπίπτει με τον εορτασμό των 180

χρόνων από την έναρξη του Αγώνα του 1821.

ΠΡΟΣΟΧΗ:ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι δύο τελευταίες προτάσεις του άρθρου δεν μπορούν να μεταφερθούν στην παθητική

σύνταξη χωρίς να γίνουν και άλλες αλλαγές στις υπόλοιπες λέξεις των προτάσεων, για αυτό

και τις αφήνουμε στην ενεργητική σύνταξη, επειδή έτσι είναι πιο σωστές συντακτικά και

νοηματικά.

Τι άλλαξε και τι παρέμεινε ίδιο;

Α. Το κείμενό μας έγινε πιο επίσημο.

Β. Άλλαξε το υποκείμενο.

(ενεργητική σύνταξη): Οι μόνιμες συλλογές του Μουσείου διαθέτουν πλούσιο λαογραφικό και

ιστορικό υλικό. Υποκείμενο = οι μόνιμες συλλογές

(παθητική σύνταξη): Στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου διατίθεται πλούσιο λαογραφικό και

ιστορικό υλικό. Υποκείμενο = πλούσιο λαογραφικό και ιστορικό υλικό

(ενεργητική σύνταξη): Στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου θα βρείτε αγροτικά εργαλεία, είδη

οικοσυσκευής, γυναικείες και αντρικές φορεσιές από πολλές περιοχές της Ελλάδας. Υποκείμενο =

εσείς (εννοείται)


(παθητική σύνταξη): Στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου βρίσκονται αγροτικά εργαλεία, είδη

οικοσυσκευής, γυναικείες και αντρικές φορεσιές από πολλές περιοχές της Ελλάδας. Υποκείμενο =

αγροτικά εργαλεία, είδη οικοσυσκευής, γυναικείες και αντρικές φορεσιές από πολλές περιοχές της

Ελλάδας.

(ενεργητική σύνταξη): Πέρα από τη μόνιμη συλλογή, το Μουσείο φιλοξενεί κάθε χρόνο και μια

περιοδική. Υποκείμενο = το Μουσείο

(παθητική σύνταξη): Πέρα από τη μόνιμη συλλογή, στο Μουσείο φιλοξενείται κάθε χρόνο και μια

περιοδική. Υποκείμενο = μία περιοδική

6. Ένα από τα δύο ρήματα που προτείνονται είναι σωστό. Βρείτε ποιο:Μία μεγάλη έκθεση με πίνακες που (εισήχθησαν – εισάγηκαν) από το

εξωτερικό (ελήφθηκε – έλαβε) χώρα στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Γουλανδρή, στην Άνδρο.

Οι πίνακες που (αναδείχθηκαν – αναδείχτησαν) ήταν του Πικάσο και το θέμα τους είχε σχέση με την ελληνική μυθολογία. (Ελήφθησαν – Ελάβηκαν) αυστηρά μέτρα προστασίας, για την αποφυγή ατυχημάτων και φθορών.

Η προσπάθεια που (καταβλήθηκε – καταβάλθηκε) από τους υπεύθυνους ήταν μεγάλη. Η έκθεση (υπερβήκε – υπερέβη) τις προσδοκίες των επισκεπτών και άφησε καλές εντυπώσεις.


Μία μεγάλη έκθεση με πίνακες που εισήχθησαν από το εξωτερικό έλαβε χώρα στο Μουσείο

Μοντέρνας Τέχνης Γουλανδρή, στην Άνδρο.

Οι πίνακες που αναδείχθηκαν ήταν του Πικάσο και το θέμα τους είχε σχέση με την ελληνική

μυθολογία. Ελήφθησαν αυστηρά μέτρα προστασίας, για την αποφυγή ατυχημάτων και φθορών.

Η προσπάθεια που καταβλήθηκε από τους υπεύθυνους ήταν μεγάλη. Η έκθεση υπερέβη τις

προσδοκίες των επισκεπτών και άφησε καλές εντυπώσεις.

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣΣτην ενότητα αυτή θα ασχοληθούμε με την ενεργητική και παθητική σύνταξη.

Ας δούμε, λοιπόν:

► πώς σχηματίζεται η ενεργητική και παθητική σύνταξη

► τι διαφορές υπάρχουν μεταξύ τους και

► πότε χρησιμοποιούμε τη μια ή την άλλη


Πώς σχηματίζεται η ενεργητική και παθητική σύνταξη;

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Για να έχουμε ενεργητική σύνταξη πρέπει να ισχύουν τα εξής:

Α. Το ρήμα πρέπει να βρίσκεται στην ενεργητική διάθεση, να δείχνει δηλαδή ότι γίνεται κάποια

ενέργεια.

π.χ. παίζω, γελάμε, τραγουδάνε, χορεύουν, γράφεις, πηγαίνουμε, θέλεις, ακούμε, ακουμπάμε κ.τ.λ.

Β. Η ενεργητική σύνταξη έχει πάντα υποκείμενο.

Το ρήμα, δηλαδή, της πρότασης έχει κάποιο υποκείμενο (που μπορεί να υπάρχει στην πρόταση ή

μπορεί να λείπει και απλά να εννοείται), που μας δείχνει το πρόσωπο που ενεργεί (= αυτό που κάνει

την ενέργεια που δείχνει το ρήμα).

π.χ. εγώ παίζω, εμείς γελάμε, αυτοί τραγουδάνε, τα παιδιά χορεύουν

Γ. Πολλές φορές το ρήμα δέχεται ως συμπλήρωμα της έννοιάς του ένα αντικείμενο και τότε λέμε

πως το ρήμα είναι μεταβατικό, αφού η ενέργειά του μεταβαίνει (= πηγαίνει) σε κάποιο άλλο

πρόσωπο ή πράγμα (στο αντικείμενο).

π.χ. εγώ παίζω ένα παιχνίδι, αυτοί τραγουδάνε ένα τραγούδι, τα παιδιά χορεύουν ένα χορό

Δ. Στην ενεργητική σύνταξη ψάχνουμε να βρούμε:

● το ρήμα

● το υποκείμενο

● το αντικείμενο

Ε. Υποκείμενο.

Για να βρούμε το υποκείμενο κάνουμε την ερώτηση ποιος, ποια, ποιο ή ποιοι, ποιες, ποια;

Το υποκείμενο θα βρίσκεται πάντα στην ονομαστική πτώση του ενικού ή του πληθυντικού

αριθμού.

π.χ. το παιδί γράφει

γράφει = ρήμα (ποιο γράφει;)

το παιδί = υποκείμενο

Στ. Αντικείμενο

Για να βρούμε το αντικείμενο κάνουμε την ερώτηση τι;

Το αντικείμενο θα βρίσκεται ή στη γενική πτώση ή στην αιτιατική.

π.χ. το παιδί γράφει ένα γράμμα

γράφει = ρήμα (τι γράφει;)

ένα γράμμα = αντικείμενο (αιτιατική πτώση)

Ζ. Πολλές φορές συμβαίνει μέσα σε μία πρόταση να υπάρχουν περισσότερα από ένα υποκείμενα και

αντικείμενα.


π.χ. Ο Πέτρος και ο Γιάννης παίζουν. (δύο υποκείμενα)

Ο Αναστάσης έχει πολλά παιχνίδια και βιβλία. (δύο αντικείμενα)

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Για να έχουμε παθητική σύνταξη πρέπει να ισχύουν τα εξής:

Α. Το ρήμα πρέπει να βρίσκεται στην παθητική διάθεση, να δείχνει δηλαδή ότι παθαίνει κάτι.

π.χ. χτυπιέμαι, γελιέμαι, σέρνονται, σμιλεύονται, γράφονται κ.τ.λ.

Β. Η παθητική σύνταξη έχει πάντα ποιητικό αίτιο.

Το ποιητικό αίτιο μας δείχνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο το ρήμα παθαίνει κάτι.

Το ποιητικό αίτιο εκφέρεται με την πρόθεση από + ένα πρόσωπο ή ένα πράγμα.

π.χ. χτυπιέμαι από τη μοίρα, τα αγάλματα σμιλεύονται από το γλύπτη, τα κάρα σέρνονται από τα άλογα, τα γράμματα γράφονταν από τα παιδιά

Γ. Στην παθητική σύνταξη υπάρχει υποκείμενο.

Δ. Στην παθητική σύνταξη δεν υπάρχει αντικείμενο.

Ε. Στην παθητική σύνταξη ψάχνουμε να βρούμε:

● το ρήμα

● το υποκείμενο

● το ποιητικό αίτιο

Πώς μετατρέπουμε μία ενεργητική σύνταξη σε παθητική;

Ενεργ. Σύνταξη ► Εγώ οδηγώ το αυτοκίνητο.

Παθ. Σύνταξη ► Το αυτοκίνητο οδηγείται από μένα.

Όπως βλέπουμε οι αλλαγές που γίνονται είναι οι ακόλουθες:

Α. ρήμα ► το ρήμα από την ενεργητική διάθεση μπαίνει στην παθητική διάθεση (από ενεργητικό

γίνεται παθητικό) π.χ. οδηγώ ► οδηγιέμαι.

Β. υποκείμενο ► το υποκείμενο της ενεργητικής σύνταξης γίνεται ποιητικό αίτιο στην παθητική

σύνταξη π.χ. εγώ ► από μένα.

Γ. αντικείμενο ► το αντικείμενο της ενεργητικής σύνταξης γίνεται υποκείμενο στην παθητική σύνταξη

π.χ. το αυτοκίνητο ► το αυτοκίνητο.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τη φωνή ενός ρήματος με τη διάθεση.

■ Οι φωνές των ρημάτων είναι δύο:

● η ενεργητική (τα ρήματα λήγουν σε –ω ή –ώ) και


● η παθητική (τα ρήματα λήγουν σε –μαι)

Η φωνή ενός ρήματος έχει σχέση με τη γραμματική και μας δείχνει πώς κλίνεται κάποιο ρήμα στους

διάφορους χρόνους και στις διάφορες εγκλίσεις.

■ Οι διαθέσεις ενός ρήματος είναι τέσσερις:

► η ενεργητική διάθεση, που μας δείχνει πως το ρήμα ενεργεί κάνει, δηλαδή, κάποια ενέργεια

π.χ. Παίζω πιάνω

Οι αθλητές συμβουλεύονται το γιατρό

► η παθητική διάθεση, που μας δείχνει πως το ρήμα παθαίνει κάτι από κάποιον άλλο (από το

ποιητικό αίτιο)

π.χ. Το χωριό πλημμύρισε από τις βροχές (το χωριό έπαθε κάτι από κάποιον, από τις βροχές =


Το πηγάδι στέρεψε από την ξηρασία (το πηγάδι έπαθε κάτι από κάποιον, από την ξηρασία =


► η μέση διάθεση, που μας δείχνει πως το υποκείμενο ενεργεί, αλλά η ενέργεια γυρίζει πάλι στο ίδιο

π.χ. Ο Πέτρος ντύνεται (ο Πέτρος κάνει μία ενέργεια και αυτή ξαναγυρίζει στον ίδιο)

► η ουδέτερη διάθεση, που μας δείχνει πως το υποκείμενο ούτε ενεργεί, ούτε παθαίνει κάτι, αλλά

απλά βρίσκεται σε μία κατάσταση.

π.χ. Ο Γιάννης κοιμάται (ο Γιάννης ούτε ενεργεί, ούτε παθαίνει κάτι, απλά βρίσκεται σε μία

κατάσταση)

Η διάθεση ενός ρήματος έχει σχέση με το συντακτικό.

Ας δούμε τώρα κάποιες ασκήσεις γραμματικής που θα μας βοηθήσουν να θυμηθούμε κάποια βασικά

πράγματα.

1. 1. Να κλιθούν τα εξής ουσιαστικά : πατέρας, λέξη, βράδυ, λόγος, μουσείο, επιθυμία.



ο πατέρας του πατέρα

η λέξητης λέξης

το βράδυτου (βραδιού)


τον πατέρα πατέρα

τη λέξηλέξη

το βράδυ βράδυ


οι πατεράδεςτων πατεράδωντους πατεράδες

πατεράδες

οι λέξειςτων λέξεωντις λέξεις

λέξεις

τα βράδιατων (βραδιών)

τα βράδια βράδια


ο λόγοςτου λόγου το λόγο

λόγε

το μουσείοτου μουσείουτο μουσείο

μουσείο

η επιθυμίατης επιθυμίας την επιθυμία

επιθυμία


οι λόγοι ή τα λόγιατων λόγων

τους λόγους ή τα λόγιαλόγοι ή λόγια

τα μουσείατων μουσείων

τα μουσείαμουσεία

οι επιθυμίεςτων επιθυμιώντις επιθυμίες

επιθυμίες

2.2. Να κλιθούν μαζί τα παρακάτω ονοματικά σύνολα: αρχαίο άγαλμα, τρελές επιθυμίες, μακρινή πατρίδα.


Ενικός αριθμόςτο αρχαίο άγαλμα

του αρχαίου αγάλματοςτο αρχαίο άγαλμα

αρχαίο άγαλμα

Πληθυντικός αριθμόςτα αρχαία αγάλματα

των αρχαίων αγαλμάτωντα αρχαία αγάλματα

αρχαία αγάλματα

Ενικός αριθμόςη τρελή επιθυμία

της τρελής επιθυμίαςτην τρελή επιθυμία

τρελή επιθυμία

Πληθυντικός αριθμόςοι τρελές επιθυμίες

των τρελών επιθυμιώντις τρελές επιθυμίες

τρελές επιθυμίες

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός


η μακρινή πατρίδατης μακρινής πατρίδας

τη μακρινή πατρίδαμακρινή πατρίδα

οι μακρινές πατρίδεςτων μακρινών πατρίδωντις μακρινές πατρίδες

μακρινές πατρίδες

3.3. Να ξαναγράψεις τις φράσεις όπως στο παράδειγμα : Το παιδί χάιδεψε το άγαλμα = Το άγαλμα χαϊδεύτηκε από το παιδί.

Ο Λάμπης τα εξήγησε όλα στο προσφυγάκι = ………………………………………………

Ο Λάμπης αγγίζει τα αγάλματα του Μουσείου = ………………………………………………………

Το προσφυγάκι αποκαλύπτει το μυστικό του =…………………………………………………………

Ο Λάμπης άκουσε μια λεπτή φωνίτσα = ……………………………………………………………


Ο Λάμπης τα εξήγησε όλα στο προσφυγάκι = Όλα εξηγήθηκαν στο προσφυγάκι από το Λάμπη.

Ο Λάμπης αγγίζει τα αγάλματα του Μουσείου = Τα αγάλματα του Μουσείου αγγίζονται από το Λάμπη.

Το προσφυγάκι αποκαλύπτει το μυστικό του = Το μυστικό αποκαλύπτεται από το προσφυγάκι.

Ο Λάμπης άκουσε μια λεπτή φωνίτσα = Μια λεπτή φωνίτσα ακούστηκε από το Λάμπη.

4.4. Να γραφτούν οι αρχικοί χρόνοι στην Ενεργητική και την Παθητική φωνή των παρακάτω ρημάτων: ακουμπώ, ζητώ, αγγίζω, μαζεύω.


ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ενεστ. ακουμπώ ακουμπιέμαι

Παρατ. ακουμπούσα ακουμπιόμουνα

Αόρ. ακούμπησα ακουμπήθηκα

Παρακ. έχω ακουμπήσει έχω ακουμπηθεί

Υπερσ. είχα ακουμπήσει είχα ακουμπηθεί

Εξ. Μέλλ. θα ακουμπώ θα ακουμπιέμαι

Στ. Μέλλ. θα ακουμπήσω θα ακουμπηθώ

Συντ. Μέλλ. θα έχω ακουμπήσει θα έχω ακουμπηθεί



Ενεστ. ζητώ ζητιέμαι

Παρατ. ζητούσα ζητιόμουνα

Αόρ. ζήτησα ζητήθηκα

Παρακ. έχω ζητήσει έχω ζητηθεί

Υπερσ. είχα ζητήσει είχα ζητηθεί

Εξ. Μέλλ. θα ζητώ θα ζητιέμαι

Στ. Μέλλ. θα ζητήσω θα ζητηθώ

Συντ. Μέλλ. θα έχω ζητήσει θα έχω ζητηθεί


Ενεστ. αγγίζω αγγίζομαι

Παρατ. άγγιζα αγγιζόμουνα

Αόρ. άγγιξα αγγίχτηκα

Παρακ. έχω αγγίξει έχω αγγιχτεί

Υπερσ. είχα αγγίξει είχα αγγιχτεί

Εξ. Μέλλ. θα αγγίζω θα αγγίζομαι

Στ. Μέλλ. θα αγγίξω θα αγγιχτώ

Συντ. Μέλλ. θα έχω αγγίξει θα έχω αγγιχτεί


Ενεστ. μαζεύω μαζεύομαι

Παρατ. μάζευα μαζευόμουνα

Αόρ. μάζεψα μαζεύτηκα

Παρακ. έχω μαζέψει έχω μαζευτεί

Υπερσ. είχα μαζέψει είχα μαζευτεί

Εξ. Μέλλ. θα μαζεύω θα μαζεύομαι

Στ. Μέλλ. θα μαζέψω θα μαζευτώ

Συντ. Μέλλ. θα έχω μαζέψει θα έχω μαζευτεί


5.5. Να βρεις στις παρακάτω προτάσεις τα υποκείμενα των ρημάτων.Α. Ο Λάμπης και το προσφυγάκι έπαιζαν όλο το βράδυ.

Β. Στα Αρχαιολογικά Μουσεία υπάρχουν πολλά αγάλματα και άλλα αρχαία αντικείμενα.

Γ. Τα παιδιά της τάξης μου επισκέφθηκαν τον προηγούμενο μήνα τον αρχαιολογικό χώρο της

αρχαίας αγοράς στη Θεσσαλονίκη.

Δ. Θέλεις να παίξεις μαζί μας;

Ε. Παράξενα και ασυνήθιστα φαινόμενα συμβαίνουν στο νησί όσο το άγαλμα βρίσκεται κρυμμένο.


Α. Ο Λάμπης και το προσφυγάκι έπαιζαν όλο το βράδυ.

Έπαιζαν = ρήμα Ο Λάμπης και το προσφυγάκι = υποκείμενο (ποιοι έπαιζαν;)

Β. Στα Αρχαιολογικά Μουσεία υπάρχουν πολλά αγάλματα και άλλα αρχαία αντικείμενα.

Υπάρχουν = ρήμα (Πολλά) αγάλματα και (άλλα αρχαία) αντικείμενα = υποκείμενο (ποια

υπάρχουν;)

(πολλά – άλλα αρχαία) = επιθετικοί προσδιορισμοί στο αγάλματα και αντικείμενα, αντίστοιχα.

Γ. Τα παιδιά της τάξης μου επισκέφθηκαν τον προηγούμενο μήνα τον αρχαιολογικό χώρο της

αρχαίας αγοράς στη Θεσσαλονίκη.

Επισκέφθηκαν = ρήμα Τα παιδιά = υποκείμενο (ποιοι επισκέφθηκαν;)

Δ. Θέλεις να παίξεις μαζί μας;

Θέλεις = ρήμα Εσύ = εννοείται το υποκείμενο (ποιος θέλει;)

Ε. Παράξενα και ασυνήθιστα φαινόμενα συμβαίνουν στο νησί όσο το άγαλμα βρίσκεται κρυμμένο.

Συμβαίνουν = ρήμα (παράξενα και ασυνήθιστα) φαινόμενα = υποκείμενο (ποια συμβαίνουν;)

(παράξενα και ασυνήθιστα) = επιθετικοί προσδιορισμοί στο υποκείμενο.

6.6. Να βάλεις τις παρακάτω προτάσεις στην παθητική σύνταξη.Α. Κάθε μέρα γράφω τα μαθήματά μου.

Β. Ο γλύπτης σμιλεύει το μάρμαρο.


Γ. Τα παιδιά τραγούδησαν και χόρεψαν παραδοσιακά τραγούδια και χορούς.

Δ. Ζωγράφισα ένα άγαλμα που μου έκανε εντύπωση.

Ε. Ο δάσκαλος μάς είπε να καθίσουμε φρόνιμα.


Α. Κάθε μέρα γράφω τα μαθήματά μου.

Κάθε μέρα γράφονται τα μαθήματά μου από μένα.

Β. Ο γλύπτης σμιλεύει το μάρμαρο.

Το μάρμαρο σμιλεύεται από το γλύπτη.

Γ. Τα παιδιά τραγούδησαν και χόρεψαν παραδοσιακά τραγούδια και χορούς.

Παραδοσιακά τραγούδια και χοροί χορεύτηκαν και τραγουδήθηκαν από τα παιδιά.

Δ. Ζωγράφισα ένα άγαλμα που μου έκανε εντύπωση.

Ένα άγαλμα που μου έκανε εντύπωση ζωγραφίστηκε από μένα.

Ε. Ο δάσκαλος μάς είπε να καθίσουμε φρόνιμα.

Ειπώθηκε από το δάσκαλο να καθίσουμε φρόνιμα.


ΤΡΙΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟΤΡΙΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Μουσείο Αφής Μουσείο Αφής


Με τι θα ασχοληθούμε σε αυτό το σημείο:

Πώς δίνουμε πληροφορίες και πώς παρουσιάζουμε ένα χώρο που επισκεφθήκαμε και μας έκανε

εντύπωση.

Πώς μπορούμε να γράψουμε ένα σύντομο και συνοπτικό κείμενο και πώς ένα κείμενο με πιο

πολλές λεπτομέρειες και σχόλια.

Λίγα λόγια για το κείμενο

■ Το κείμενο αυτό είναι ένα άρθρο που έχει δημοσιευθεί σε κάποιο περιοδικό. Το άρθρο αυτό μάς

παρουσιάζει ένα Μουσείο διαφορετικό από τα άλλα. Το Μουσείο αυτό απευθύνεται σε άτομα με

προβλήματα όρασης και γι’ αυτό είναι έτσι διαμορφωμένο, που να μπορεί να εξυπηρετήσει τα άτομα

αυτά. Ο τίτλος του άρθρου «Μουσείο Αφής» μας δείχνει πως στο Μουσείο αυτό οι επισκέπτες

μπορούν ανενόχλητοι να αγγίζουν τα εκθέματα χωρίς κανείς να τους ενοχλεί.

■ Το άρθρο είναι χωρισμένο σε δύο ενότητες.


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΥ (σελίδες βιβλίου 65-66)

1.1. Προσπαθήστε να βρείτε στο παραπάνω άρθρο τις φράσεις που δίνουν τις

ακόλουθες πληροφορίες :

α. Πώς ονομάζεται το μουσείο;

β. Πού βρίσκεται;

γ. Ποιους συναντάει εκεί ο αρθρογράφος;

δ. Τι μαθαίνει με την επίσκεψή του στο μουσείο;

ε. Τι του κάνει εντύπωση, τι νιώθει και τι σκέφτεται;


Απαντούμε με σύντομες φράσεις από το κείμενο


Πηγαίνοντας στο Μουσείο Αφής του Φάρου Τυφλών


…στην Καλλιθέα.


Την ξενάγηση αναλαμβάνει η τυφλή διευθύντρια του μουσείου, η κυρία Δήμητρα Ασιδέρη.


● Μοναδική διαφορά οι ταμπέλες των εκθεμάτων που, πάνω από την κλασική ευδιάκριτη γραφή,

καλύπτονται από διαφάνειες «χτυπημένες» με την ανάγλυφη γραφή Μπράιγ.

● Το μουσείο Αφής δημιουργήθηκε το 1984.

● Είναι ένα από τα 4-5 μουσεία του είδους σε όλο τον κόσμο.

● …στους στόχους του μουσείου περιλαμβάνεται ακριβώς και η ευαισθητοποίηση σε θέματα

τυφλότητας.


Η πρώτη μου εντύπωση από το χώρο είναι ότι θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα οποιοδήποτε

αρχαιολογικό μουσείο.

Απαντούμε στην ερώτηση με πιο πολλά λόγια


Το μουσείο ονομάζεται «Μουσείο Αφής».



Το μουσείο αυτό βρίσκεται στην Αθήνα (στην περιοχή της Καλλιθέας).


Στο μουσείο αυτό, ο αρθρογράφος συναντάει τη τυφλή διευθύντρια του μουσείου, την κυρία

Δήμητρα Ασιδέρη, καθώς και άλλες παρέες τυφλών ατόμων με τους οποίους συζητάει για το

μουσείο. Ανάμεσα στις παρέες αυτές βρίσκεται και η Γωγώ Ρουκουτάκη, που είναι επισκέπτρια του

μουσείου.


Ο αρθρογράφος με την επίσκεψή του στο μουσείο μαθαίνει πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα:

- ότι το Μουσείο Αφής δημιουργήθηκε το 1984

- ότι το μουσείο αυτό είναι ένα από τα 4-5 μουσεία του είδους που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο

- για τα προγράμματα που υποστηρίζονται από το μουσείο και τα οποία έχουν ως στόχο την

ευαισθητοποίηση των ανθρώπων απέναντι σε θέματα τυφλότητας

- για τους στόχους γενικά του «Μουσείου Αφής»

- για τη συνεργασία του μουσείου με άλλα μουσεία της χώρας


Στον αρθρογράφο κάνει εντύπωση το γεγονός πως το μουσείο αυτό, αν και δε διαφέρει από όλα τα υπόλοιπα μουσεία, παρόλα αυτά είναι διαφορετικό, αφού οι επισκέπτες του μπορούν να αγγίζουν τα εκθέματα χωρίς να ενοχλούν κανέναν και χωρίς να τους εμποδίζει κανείς, γι’ αυτό άλλωστε και το μουσείο αυτό ονομάζεται «Μουσείο Αφής».

Ο αρθρογράφος με την επίσκεψή του σ’ αυτό το μουσείο νιώθει λίγο αμήχανα και γιατί δεν ξέρει από πριν τι θα συναντήσει, αλλά και γι’ αυτό που τελικά συναντάει.

Τέλος, αυτό που σκέφτεται ο αρθρογράφος είναι πως το Μουσείο Αφής είναι ένα αξιόλογο μουσείο που μπορεί να βοηθήσει πραγματικά τα άτομα με προβλήματα όρασης.

2.2. Μόλις επισκεφτήκατε ένα μουσείο στην περιοχή όπου μένετε και είστε ενθουσιασμένοι! Στην τάξη σάς ζητούν να γράψετε ένα σύντομο άρθρο – παρουσίαση του μουσείου αυτού για την εφημερίδα του σχολείου σας. Για μεγαλύτερη ευκολία σάς δίνουν να συμπληρώσετε πρώτα με λίγα λόγια τον πίνακα που ακολουθεί και, στη συνέχεια, να γράψετε το άρθρο σας.Παρουσιάζω ένα μουσείο που επισκέφτηκα

πώς λέγεται

πού βρίσκεται

πότε, πώς, γιατί πήγα

τι είδα και έμαθα εκεί

τι με εντυπωσίασε

τι σκέφτηκα και τι ένιωσα



Εμείς θα παρουσιάσουμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, εσύ μπορείς να παρουσιάσεις

κάποιο μουσείο που έχεις επισκεφθεί και το γνωρίζεις. Ο τρόπος παρουσίασης θα είναι ο ίδιος, απλά

θα πρέπει να αλλάξεις τις πληροφορίες και τα στοιχεία που δίνονται.

Πώς λέγεται

Αρχαιολογικό

Μουσείο

Θεσσαλονίκης

Πού βρίσκεται

Σε ένα λιτό

κτίριο στο

κέντρο της

πόλης της

Θεσσαλονίκης

Πότε, πώς, γιατί

πήγα

Πήγα εκεί ως

επισκέπτης με το

σχολείο μου στις

5 Απριλίου του

2006, για να

δούμε τα

εκθέματα

Τι είδα και

έμαθα εκεί

Είδα μοναδικά

ευρήματα που

αποκαλύφθηκαν

σε ανασκαφές

στη Μακεδονία

κατά τις

τελευταίες

δεκαετίες

Τι με εντυπωσίασε

Με εντυπωσίασε το

ανάγλυφο από το τέλος

του 4ου αιώνα από την

Πέλλα, που υπάρχει στο

κέντρο της 2ης αίθουσας

και απεικονίζει τον

Ηφαιστίωνα, τον καλύτερο

φίλο του Μεγάλου

Αλεξάνδρου, μπροστά από

το άλογό του και μια κόρη

που τον υποδέχεται και

του προσφέρει σπονδή

Τι σκέφτηκα και τι

ένιωσα

Σκέφτηκα πως η χώρα

μου έχει μεγάλης αξίας

αρχαιολογικούς

θησαυρούς και ένιωσα

περήφανος που

γεννήθηκα σε έναν

τόπο με τόσο ένδοξο

και σπουδαίο παρελθόν

Τώρα θα παρουσιάσουμε το μουσείο με ένα κείμενο ενιαίο, με συνεχή λόγο.

Εκδρομή στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Στις 5 Απριλίου του 2006 η τάξη μου επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Η

επίσκεψη αυτή θα μου μείνει αξέχαστη, επειδή μπόρεσα να μάθω πολλά σπουδαία πράγματα για την

ιστορία της πόλης μου, αλλά και ολόκληρης της Μακεδονίας και να θαυμάσω από κοντά αρχαιολογικά

ευρήματα που ούτε φανταζόμουνα πως μπορεί να υπάρχουν.

Το μουσείο αυτό στεγάζεται σε ένα λιτό και σύγχρονο κτίριο που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης.

Χωρίζεται σε 11 αίθουσες και κάθε αίθουσα έχει τα δικά της μοναδικά εκθέματα, όπως αγάλματα,

επιτύμβιες στήλες, ανάγλυφα και αναθήματα, κοσμήματα και σκεύη καθημερινότητας, μέρη βασιλικών

τάφων, αγγεία και άλλα.

Η ξεναγός του μουσείου μάς μίλησε για το κάθε έκθεμα χωριστά. Μας είπε πού βρέθηκε το καθένα και

πότε και σε ποια εποχή χρονολογείται.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό ήταν το ανάγλυφο από την Πέλλα που ανήκει στον 4ο π.Χ. αιώνα και

απεικονίζει τον καλύτερο φίλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον Ηφαιστίωνα, μπροστά από το άλογό του,

καθώς και μία κόρη που τον υποδέχεται προσφέροντας σπονδές.

Η επίσκεψή μου στο μουσείο αυτό θα μου μείνει αξέχαστη, γιατί με βοήθησε να καταλάβω πως η

πόλη μου έχει μία σπουδαία ιστορία πίσω της που την κάνει ένδοξη και μοναδική. Τα συναισθήματα που

μου δημιουργήθηκαν από την επίσκεψη αυτή ακόμα και σήμερα μού είναι δύσκολο να τα περιγράψω,


αυτό πάντως που ξέρω με σιγουριά είναι, πως ο τόπος μου έχει να δείξει πολλά και να διδάξει ακόμα

περισσότερα μέσα από την ιστορία του και το παρελθόν του.

3.3. Ένας φίλος σας με προβλήματα όρασης σας ζητάει να του περιγράψετε μια από τις παρακάτω φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην αίθουσα του Μουσείου Αφής που είναι αφιερωμένη στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Διαλέγετε μία και του λέτε τι και ποιους βλέπετε, τι ακριβώς κάνουν οι άνθρωποι της φωτογραφίας, τι νομίζετε ότι αισθάνονται και σκέφτονται, τι αισθάνεστε και τι σκέφτεστε εσείς.


Πρώτη φωτογραφία

Στην πρώτη φωτογραφία βλέπουμε επισκέπτες του Μουσείου Αφής που έχουν προβλήματα όρασης. Η

φωτογραφία μάς δείχνει έναν κόκκινο πάγκο που πάνω του υπάρχουν κυκλαδίτικα εδώλια, τρία μεγάλα

με 40 περίπου εκατοστά ύψος και άλλα μικρότερα. Τα εδώλια αυτά είναι λευκά και στηρίζονται σε καφέ

βάσεις. Δίπλα σε κάθε εδώλιο υπάρχει ένα χαρτί που έχει πάνω γραμμένες τις κυριότερες πληροφορίες

για το καθένα από αυτά, οι πληροφορίες αυτές είναι γραμμένες στη γραφή Μπράιγ και γι’ αυτό οι

επισκέπτες τις ψηλαφίζουν με τα δάχτυλα για να τις διαβάσουν.

Στο κέντρο της φωτογραφίας φαίνεται μία κοπέλα που μοιάζει σα να κάνει προσπάθεια να δει κάτι ή

σα να μιλάει με το άτομο που είναι δίπλα της. Από το άτομο αυτό φαίνονται μόνο τα δάχτυλα τού ενός

χεριού του που διαβάζουν ψηλαφίζοντας ένα από τα χαρτιά που υπάρχουν πάνω στον πάγκο.

Στα δεξιά της φωτογραφίας ένας νεαρός με προβλήματα όρασης αγγίζει κάποιο αντικείμενο, για να

νιώσει τι ακριβώς είναι.

Όλα τα άτομα της φωτογραφίας δείχνουν πως η προσοχή τους είναι στραμμένη στα αρχαία

αντικείμενα.


Βλέποντας τη φωτογραφία αυτή σκέφτομαι πόσο χρήσιμο είναι το Μουσεία Αφής στα άτομα με

προβλήματα όρασης και πόση χαρά τους δίνει με τις γνώσεις που τους παρέχει.

Δεύτερη φωτογραφία

Στη φωτογραφία αυτή βλέπουμε τον Πρωτέα, το έμβλημα των Παραολυμπιακών Αγώνων που

διοργανώθηκαν στην Αθήνα το 2004. Πρόκειται για έναν ιππόκαμπο που χαμογελάει. Η μύτη του είναι

μεγάλη και μοιάζει με χωνί. Τα χέρια του είναι ανοιχτά σα να μας χαιρετάει ή σα να θέλει να μας

αγκαλιάσει. Φοράει μια ριγέ μπλούζα, με μπλε, πράσινο, κόκκινο και πορτοκαλί χρώμα. Τρία χέρια τον

ψηλαφούν.

Τρίτη φωτογραφία

Ένα αγόρι κρατάει με το δεξί του χέρι το μπαστούνι - οδηγό των τυφλών και με το αριστερό του

αγγίζει ένα έργο τέχνης. Πρόκειται για ένα ομοίωμα λευκό, που παριστάνει ένα κεφάλι σε προφίλ. Τα

μάτια του είναι μεγάλα και το σαγόνι του μυτερό. Η μύτη του είναι ίσια και τα χείλη του χαμογελούν.

Την ίδια ώρα και κάποιος άλλος ψηλαφεί το ομοίωμα.

4.4. Διαλέγετε από το κείμενο εφτά έως δέκα λέξεις που έχουν δύσκολη ορθογραφία και τις μελετάτε τόσο προσεκτικά, που μπορείτε να τις γράψετε χωρίς να τις βλέπετε. Δοκιμάστε!


Παρατήρηση

Προσπαθήστε να γράψετε τις λέξεις χωρίς να τις βλέπετε.

Μουσείο, ανάγλυφη, συνετίζει, επιφυλάσσει, διευκρινίζω, μουσειακούς χώρους, εκπαιδευτής, διευθύντρια, αντιληφθεί, να συνειδητοποιήσω.

Επιπλέον λέξεις

Προσθέστε τα γράμματα που λείπουν

εντύπ…ση

εκπλ…ξεις

αντίλ…ψ…

ευ…σθητοπ…ούσε

κ..λικ....ο

περι.…γηση

δ...μάτιο

διαμορφ…μένο

ξυλόγλ…πτο


ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εντύπωση

εκπλήξεις

αντίληψη

ευαισθητοποιούσε

κυλικείο

περιήγηση

δωμάτιο

διαμορφωμένο

ξυλόγλυπτο


ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ελληνικό Παιδικό ΜουσείοΕλληνικό Παιδικό Μουσείο


Όπως είπαμε και στην αρχή, το τέταρτο κείμενο με το οποίο θα ασχοληθούμε είναι μία παρουσίαση.

Το τέταρτο, δηλαδή, κείμενο μάς παρουσιάζει ένα παιδικό μουσείο και μας καλεί να το επισκεφθούμε

για να το γνωρίσουμε από κοντά. Ας προχωρήσουμε τώρα στην ανάλυση του κειμένου.

ΚΑΤΑΝΟΟΥΜΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Αφού διαβάσεις προσεχτικά το κείμενο προσπάθησε να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις.


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1.1. Ποιος είναι ο τίτλος του κειμένου και τι μας δείχνει;


Ο τίτλος του κειμένου μας είναι «Ελληνικό Παιδικό Μουσείο».

Από τον τίτλο αυτόν καταλαβαίνουμε πως το κείμενο θα μας παρουσιάσει ένα παιδικό μουσείο και θα

μας μιλήσει για αυτό.

2.2. Σε ποιους απευθύνεται το μουσείο αυτό, ποιοι είναι κυρίως οι επισκέπτες του;


Το μουσείο αυτό απευθύνεται στα παιδιά. Οι επισκέπτες του, λοιπόν, είναι κυρίως τα μικρά παιδιά.

3.3. Τι μπορούν να δουν στο μουσείο αυτό τα παιδιά που θα το επισκεφθούν;


Τα παιδιά που θα επισκεφθούν το μουσείο αυτό μπορούν να δουν τα εξής:

► Το Εργοστάσιο και να μάθουν πώς γίνονται οι σοκολάτες

► Το Υλικοπωλείο, όπου θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν όποιο υλικό θέλουν από αυτά που

θεωρούνται άχρηστα και πετιούνται, και να γίνουν μικροί κατασκευαστές, φτιάχνοντας διάφορα

πράγματα

► Το Κέντρο Ανακύκλωσης, όπου θα μετατρέψουν τα άχρηστα υλικά σε χρήσιμα

► Το Έργο του Μετρό, στο οποίο μπορούν να ανακαλύψουν τι γίνεται μέσα σ’ ένα εργοτάξιο

► Μπορούν επίσης να ντυθούν οδοντίατροι και να μάθουν πώς πρέπει να φροντίζουν τα δόντια τους

► Να παίξουν με τον Υπολογιστή Γίγαντα

► Να σχεδιάσουν με τη βοήθεια του Πυθαγόρα σχέδια και ζωγραφιές

► Να θαυμάσουν τις συλλογές των παιδιών που εκτίθενται στο μουσείο

► Να γνωρίσουν το μαγικό κόσμο της τέχνης

► Να επισκεφθούν το Παιχνιδοπωλείο και να βρουν πρωτότυπα παιχνίδια


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

1.1. Για να επισκεφθείτε το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο χρειάζεστε… χορηγό για τα εισιτήρια του μουσείου αλλά και για τα λεωφορεία που θα σας μεταφέρουν. Για να σας χρηματοδοτήσουν, γράφετε ένα γράμμα , με 200 περίπου λέξεις, στον πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων προσπαθώντας να τον πείσετε πόσο ωραία και χρήσιμη θα είναι για σας αυτή η επίσκεψη, χρησιμοποιώντας στοιχεία από το κείμενο.Για να γίνετε περισσότερο πειστικοί και να δικαιολογήσετε όσα λέτε

Θυμηθείτε να χρησιμοποιήσετε

► αιτιολογικές προτάσεις (ξεκινούν με λέξεις όπως: γιατί, επειδή, διότι, αφού, καθώς, μια και,

μια που)

► φράσεις που φανερώνουν την άποψή σας (πιστεύουμε πως, θεωρούμε ότι, κατά τη γνώμη

μας)

► λέξεις όπως: βέβαια, φυσικά, λοιπόν, τελικά


Αθήνα, 24 Φεβρουαρίου 2007

Προς

Τον Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Κυψέλης

Αγαπητέ κ. Πρόεδρε,

Είμαστε οι μαθητές της έκτης τάξης του Δημοτικού Σχολείου Κυψέλης και σας στέλνουμε την

επιστολή αυτήν, επειδή θέλουμε να σας ενημερώσουμε για την επιθυμία μας να επισκεφθούμε το

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο.

Έχουμε μάθει πως το Μουσείο αυτό έχει πολλά να μας δείξει και να μας διδάξει και όλοι μας, τόσο οι

δάσκαλοι όσο και οι μαθητές, έχουμε συμφωνήσει πως θα ήταν πολύ καλό να το επισκεφθούμε από

κοντά και να το γνωρίσουμε.

Η επίσκεψή μας, όμως, αυτή κ. Πρόεδρε, θα είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί, αν δεν βρεθεί

χορηγός για τα εισιτήρια του Μουσείου και για τα λεωφορεία που θα μας μεταφέρουν σ’ αυτό.

Πιστεύουμε πως ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων και εσείς προσωπικά θα στηρίξετε την

προσπάθειά μας και θα μας βοηθήσετε στην κάλυψη των εξόδων.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων

Με σεβασμό και τιμή

Οι μαθητές της Στ’ τάξης


2.2. Οι υπογραμμισμένες λέξεις που βλέπετε στο κείμενο είναι αντικείμενα ή κατηγορούμενα σε κάποια ρήματα. Μπορείτε να βρείτε σε ποια ;

Απάντηση Απάντηση

● τις ανάγκες: αντικείμενο στο ρήμα εξυπηρετεί

● τις δυνατότητες: αντικείμενο στο ρήμα εξυπηρετεί

● να παρατηρήσουν

να σκεφθούν

να ερευνήσουν αντικείμενα στο ρήμα μπορούν

να πειραματισθούν

και να παίξουν

● σας: αντικείμενο στο ρήμα εμπνέει

● κατασκευαστές: κατηγορούμενο στο υποκείμενο του ρήματος θα γίνετε

● εργαζόμενοι: κατηγορούμενο στο υποκείμενο του ρήματος θα γίνετε

● φυσαλίδες: αντικείμενο στο ρήμα φτιάξτε

● τα μέρη και τις λειτουργίες: αντικείμενα στο ρήμα εξερευνήστε

● παιχνίδια: αντικείμενο στο ρήμα παίξτε

● τις συλλογές: αντικείμενο στο ρήμα θαυμάστε

● να θυμάστε: αντικείμενο στο ρήμα αν θέλετε

3.3. Μερικά από τα ρήματα των φράσεων που ακολουθούν λέγονται αμετάβατα γιατί το υποκείμενό τους ενεργεί αλλά η ενέργεια δε «μεταβαίνει», δηλαδή δεν πηγαίνει σε άλλο πρόσωπο ή πράγμα. Έτσι, τα ρήματα αυτά δεν έχουν αντικείμενο.

Χωρισμένοι σε δύο ομάδες, βρείτε και κυκλώστε μόνο τα αμετάβατα ρήματα των φράσεων. Η

ομάδα που θα τα βρει όλα μπορεί να επιλέξει από το θεματικό κατάλογο που ακολουθεί το είδος

του μουσείου που θα επισκεφτεί η τάξη.

● Ο χώρος εξυπηρετεί τις ανάγκες και τις δυνατότητες των παιδιών.

● Οι συλλογές των παιδιών εκτίθενται στο Μουσείο.

● Γνωρίστε το μαγικό χώρο της τέχνης.

● Πειραματιστείτε με το νερό και το σαπούνι ή παίξτε με τον Υπολογιστή Γίγαντα.


● Μπείτε στο Παιχνιδοπωλείο, όπου θα βρείτε παιχνίδια, βιβλία και άλλα πρωτότυπα αντικείμενα.

● Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο λειτουργεί σε συνεργασία με τον Πολιτισμικό Οργανισμό του

Δήμου Αθηναίων.


Στη συνέχεια υπογραμμίζουμε τα αμετάβατα ρήματα:

● Ο χώρος εξυπηρετεί τις ανάγκες και τις δυνατότητες των παιδιών.

● Οι συλλογές των παιδιών εκτίθενται στο Μουσείο.

● Γνωρίστε το μαγικό χώρο της τέχνης.

● Πειραματιστείτε με το νερό και το σαπούνι ή παίξτε με τον Υπολογιστή Γίγαντα.

● Μπείτε στο Παιχνιδοπωλείο, όπου θα βρείτε παιχνίδια, βιβλία και άλλα πρωτότυπα αντικείμενα.

● Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο λειτουργεί σε συνεργασία με τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου

Αθηναίων.

Ακολουθεί ένας κατάλογος Μουσείων από τον οποίο πρέπει να διαλέξετε ποιο μουσείο σας αρέσει περισσότερο για να το επισκεφτείτε.Ας δούμε τα μουσεία αυτά.

Θεματικός κατάλογος μουσείων

● Αρχαιολογικά Μουσεία και Συλλογές

● Βυζαντινά Μουσεία και Συλλογές

● Ιστορικά και Λαογραφικά Μουσεία

● Μουσεία Ελληνικής Τέχνης (αρχαίας, βυζαντινής, νεότερης)

● Μουσεία Ασιατικής Τέχνης

● Εικαστικά Μουσεία και Πινακοθήκες

● Μουσεία Θεάτρου

● Μουσεία Κινηματογράφου

● Μουσεία Μουσικής

● Μουσεία Φυσικής Ιστορίας

● Μουσεία Επιστήμης και Τεχνολογίας

Υπουργείο Πολιτισμού: www.culture.gr

Άγνωστες λέξεις

Ας εξηγήσουμε κάποιες δύσκολες λέξεις


● Συλλογές = Μεγάλος αριθμός από αρχαία αντικείμενα και αγάλματα που μπορεί να ανήκαν σε

κάποιους ιδιώτες και παραχωρήθηκαν κάποια στιγμή σε ένα αρχαιολογικό Μουσείο. Μπορεί

δηλαδή κάποιος απλός πολίτης να έχει μία συλλογή από αρχαία νομίσματα που είτε ανήκαν από

παλιά στην οικογένειά του, είτε τα απέκτησε αγοράζοντάς τα από Μουσεία του εξωτερικού ή

από άλλους ιδιώτες. Τις συλλογές αυτές οι περισσότεροι κάποια στιγμή τις παραχωρούν στα

Μουσεία.

Σε πολλά μέρη εξάλλου της Ελλάδας υπάρχουν απλοί γεωργοί και αγρότες που σκάβοντας ένα

χωράφι ανακαλύπτουν αρχαία αντικείμενα ή αγάλματα. Όλα αυτά βέβαια πρέπει να

παραχωρούνται στα αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας και για να προστατεύονται, αλλά και για

να μπορούν να τα θαυμάζουν περισσότεροι άνθρωποι και τέλος για να μπορούν οι επιστήμονες

να τα μελετούν και να προχωρούν σε επιστημονικά συμπεράσματα.

● Λαογραφικά Μουσεία = Μουσεία που μας παρουσιάζουν αντικείμενα από την καθημερινή ζωή των

απλών πολιτών κυρίως παλιότερων εποχών. Στα Λαογραφικά Μουσεία παραδείγματος χάρη

μπορούμε να μάθουμε για κάποια επαγγέλματα που τώρα πια δεν υπάρχουν και που πριν από

κάποια χρόνια βρίσκονταν σε μεγάλη ακμή, όπως του πεταλωτή των αλόγων, του μυλωνά, του

γαλατά, του γανωτή και άλλα.

● Εικαστικά Μουσεία = Μουσεία που εκθέτουν κυρίως ζωγραφικούς πίνακες.

● Πινακοθήκες = Εκθέσεις ζωγραφικής.

● Μουσείο Φυσικής Τέχνης = Μουσεία που ασχολούνται με τη φύση και εκθέτουν φυτά,

απολιθώματα ζώων, σπάνια είδη πανίδας και άλλα.

Από τα παραπάνω Μουσεία μπορείτε να επιλέξετε αυτό που σας αρέσει περισσότερο ή αυτό που

βρίσκεται πιο κοντά στον τόπο που μένετε.

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣΑς δούμε σ’ αυτό το σημείο κάποια πράγματα για το αντικείμενο των ρημάτων.

Ποια ρήματα παίρνουν αντικείμενο;

Τα ρήματα που δέχονται αντικείμενο ονομάζονται μεταβατικά ρήματα.

π.χ. Ο αγρότης καλλιεργεί τον αγρό

Ο δάσκαλος παραδίδει το μάθημα

Τα παιδιά παίζουν μπάλα

● Το αντικείμενο είναι ένα όνομα (= αντωνυμία, επίθετο, μετοχή, μία δευτερεύουσα πρόταση) ή ένα

ουσιαστικό που συμπληρώνει το νόημα του ρήματος και που μας δείχνει πού πηγαίνει η ενέργεια του

υποκειμένου του ρήματος.

● Το αντικείμενο βρίσκεται πάντα ή στην αιτιατική πτώση ή στη γενική.


● Πολλά μεταβατικά ρήματα δέχονται όχι ένα αντικείμενο, αλλά περισσότερα.

● Τα αντικείμενα αυτά μπορεί να βρίσκονται και τα δύο στην ίδια πτώση (αιτιατική – αιτιατική ή γενική

– γενική), αλλά μπορεί να βρίσκονται και σε διαφορετικές πτώσεις (αιτιατική – γενική).

● Τα μεταβατικά ρήματα που δέχονται αντικείμενο μόνο σε μία πτώση (δηλαδή έχουν αντικείμενο μόνο

στην αιτιατική ή μόνο στη γενική) ονομάζονται μονόπτωτα ρήματα (μονή πτώση).

● Τα μεταβατικά ρήματα που δέχονται αντικείμενο σε δύο πτώσεις (και στην αιτιατική και στη γενική)

ονομάζονται δίπτωτα ρήματα (δύο πτώσεις).

● Τόσο τα μονόπτωτα όσο και τα δίπτωτα ρήματα μπορεί να έχουν περισσότερα από ένα αντικείμενα.

● π.χ. Ο Πέτρος μοιάζει του πατέρα του (αντικείμενο στη γενική – μονόπτωτο ρήμα)

Ο Αναστάσης χαϊδεύει το σκύλο και τη γάτα (2 αντικείμενα σε αιτιατική – μονόπτωτο ρήμα)

Ο δάσκαλος εξετάζει τη Μαρία τα μαθηματικά (2 αντικείμενα: τη Μαρία = αιτιατική, στα

μαθηματικά = αιτιατική – μονόπτωτο ρήμα)

Κάνεις κακό του εαυτού σου (αντικείμενα: κακό = αιτιατική, του εαυτού = γενική –

δίπτωτο ρήμα).

Τα αμετάβατα ρήματα

Τα ρήματα που δεν έχουν αντικείμενο ονομάζονται αμετάβατα.

π.χ. Ο Γιάννης κοιμάται

Το γάλα κρύωσε

Το σπίτι ερήμωσε


ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Πάμε … μουσείa;


Το κείμενο αυτό είναι ένας κατάλογος Μουσείων.

Μας παρουσιάζει, δηλαδή, διάφορα Μουσεία και μας δίνει τις διευθύνσεις τους, τα τηλέφωνά τους

καθώς και τις ώρες λειτουργίας τους.

Τα Μουσεία αυτά βρίσκονται όλα στην Κρήτη.

Από τον κατάλογο αυτόν μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε πως η χώρα μας έχει πολλά Μουσεία,

αφού βλέπουμε πως μόνο στην Κρήτη υπάρχουν τόσα πολλά μουσεία.


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

1.1. Βρίσκεστε στα Χανιά, είναι Δευτέρα 7.00 μ.μ. και αποφασίζετε να επισκεφτείτε ένα μουσείο. Αν ενδιαφέρεστε κυρίως για τα θέματα : ζωγραφική, ζωή στην αρχαιότητα, βυζαντινή εποχή, ήθη και έθιμα, σε ποιο μουσείο του καταλόγου θα μπορούσατε να πάτε ;


Αν βρισκόμαστε στα Χανιά Δευτέρα 7.00 μ.μ. το Μουσείο που μπορούμε να επισκεφθούμε είναι το

Λαογραφικό Μουσείο (Κρητικό σπίτι), το οποίο βρίσκεται μέσα στην πόλη των Χανίων και είναι ανοικτό

στις 7.00 μ.μ. (18.00 – 21.00 καθημερινά) και τη Βίλα Κούνδουρου που βρίσκεται στο Πολύκεντρο και

λειτουργεί 18.00 – 21.00 καθημερινά.

Όλα τα άλλα Μουσεία ή δε βρίσκονται μέσα στα Χανιά ή δεν ανοικτά στις 7.00 μ.μ.

2.2. Ενώ συζητάτε στην τάξη σας για πιθανή επίσκεψη σε κάποιο μουσείο, οι συμμαθητές σας εκφράζουν διαφορετικές προτιμήσεις. Μελετήστε τον παραπάνω κατάλογο και προτείνετε τα μουσεία που θα άρεσαν περισσότερο σε ένα συμμαθητή σας που ενδιαφέρεται για : τη ζωγραφική, τη ζωή στην αρχαιότητα, την εποχή του Βυζαντίου, τα ήθη και τα έθιμα ενός τόπου.


● Ζωγραφική: Δημοτική Πινακοθήκη (Χανιά)

● Η ζωή στην αρχαιότητα: Αρχαιολογικό Μουσείο (Χανιά)

● Η εποχή του Βυζαντίου: Βυζαντινή Συλλογή (Χανιά)

● Έθιμα και ήθη ενός τόπου: Λαογραφικό Μουσείο (Γαβαλοχώρι \ Αποκόρωνας)

Λαογραφικό Μουσείο (Κρητικό σπίτι – Χανιά)

Λαογραφική Συλλογή (Φρούριο Φιρκά)

Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Κανδάνου (Σέλινο)


ΓΛΩΣΣΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥe-xidas.gr/lessons/stdhm/6glos/glostdim1/enotita16... ·...

Documents