ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το...

55
1 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Ι ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 6 Η ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ

Upload: others

Post on 04-Jun-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

1

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Ι

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 6Η

ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ

Page 2: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

2

Ομοιόσταση Kαλίου (Κ+)

• Σημαντικότερο κατιόν ενδοκυττάριου χώρου,

• Ολικό TB-K περίπου 50 mEq/kg,

• Ενδοκυττάριο / εξωκυττάριο = 35-38/1,

• Ενδοκυττάριο 130 mEq/L (ανταλλάξιμο 98%),

• Κ+ ορού ≈ 3,5 – 5,0 mEq/L, ή 4 - 6,0 mg/dL,

• Ανάγκες 30-40 mEq/24h,

• Πρόσληψη 100 mEq/24h,

• Αποβολή 90% από νεφρούς & 10% από το γαστρεντερικό.

Page 3: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

3

ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΛΙΟΥ

• Η διατήρηση της ομοιοστασίας του Καλίου είναι αναγκαία για

τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων του οργανισμού.

• - Πρωτεϊνο-σύνθεση, μεταφορά αμινοξέων, επιμήκυνση

αλυσίδων & - σύνθεση γλυκογόνου.

• Μεταβολή του λόγου ενδο/εξωκυττάριου Καλίου επηρεάζει το

δυναμικό ηρεμίας της κυτταρικής μεμβράνης και έχει ως

συνέπεια την εμφάνιση κλινικών εκδηλώσεων από διάφορα

συστήματα.

• - Υποκαλιαιμία - υπερκαλιαιμία: μυϊκή παράλυση και

σοβαρές διαταραχές του καρδιακού ρυθμού.

Page 4: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

4

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΛΙΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΕΝΔΟ- ΚΑΙ

ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ

• Ενδο/Εξωκυττάριο [K+] : 38/1,

• Αναγκαίο για τη φυσιολογική νευρο-μυϊκή λειτουργία.

Page 5: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

5

ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΙΟΥ

• Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού

ενήλικα είναι 3.000 - 4.000 mEq (50-55 mEq/kg BW),

• Φυσιολογικές τιμές καλίου ορού,

• 3,5 - 5,0 mEq/L (mmol/L),

• Υποκαλιαιμία: Κ+ < 3,5 mEq/L,

• Υπερκαλιαιμία: Κ+ > 5,0 mEq/L.

Page 6: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

6

ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑ - ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΚΑΛΙΟΥ

Page 7: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

7

ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ Κ+, ΤΑ 3,5 gr

ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΣΤΟΧΟ

Page 8: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

8

ΤΡΟΦΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΚΑΛΙΟ

Page 9: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

9

Page 10: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

10

Page 11: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

11

ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΙΟΥ

• Η ομοιοστασία του καλίου και η συγκέντρωση του στον ορό

εξαρτώνται από:

• Ισοζύγιο προσλαμβανόμενου - αποβαλλόμενου [K+]

• - Αποβολή κυρίως από νεφρούς,

• Κατανομή [K+] μεταξύ ενδο- και εξωκυττάριου χώρου

• - Μετακίνηση του 1,5-2% του ενδοκυττάριου καλίου στον

εξωκυττάριο χώρο μπορεί να οδηγήσει σε τιμές Κ > 8,0 mEq/L.

Page 12: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

12

ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΛΙΟΥ• Υπό φυσιολογικές

συνθήκες η

πρόσληψη καλίου

είναι 100

mEq/ημέρα,

• Η απεκκρινόμενη

ποσότητα καλίου

στα ούρα είναι

90mEq/ημέρα,

• Η μειωμένη

πρόσληψη καλίου

δεν είναι συχνή

αιτία υποκαλιαιμίας

αλλά προδιαθέτει

στην εμφάνισή της.

Page 13: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

13

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΝΔΟ- &

ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΛΙΟΥ

• Συγκέντρωση καλίου ορού,

• Αντλία Να+/Κ+ ATPase (υπερκαλιαμία σε δηλητηρίαση από

δακτυλίτιδα, ένα καρδιοτωνοτικό),

• Κατεχολαμίνες,

• Ινσουλίνη,

• Οξεο-βασική ισορροπία,

• Οσμωτικότητα πλάσματος,

• Κυτταρική λύση – Άσκηση.

Page 14: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

14

Παράγοντες που Επηρεάζουν την Κατανομή Κ+

• Διέγερση εισόδου στα κύτταρα,

– Ορμονικοί: ινσουλίνη, β-διεγέρτες, αλδοστερόνη,

– Φυσικοί: αλκαλαιμία.

• Διέγερση εξόδου από τα κύτταρα,

– Ορμονικοί: γλυκαγόνη, α-διεγέρτες, β-αναστολείς,

– Φυσικοί: οξυαιμία, υπερωσμωτικότητα.

Page 15: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

15

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΕΝΔΟ- ΚΑΙ

ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΛΙΟΥ

• Ινσουλίνη

• Αύξηση εισόδου καλίου στα κύτταρα μέσω ενεργοποίησης

ATPase- έμμεση δράση,

• Εφαρμογή στη θεραπεία της υπερκαλιαιμίας (χορήγηση

ινσουλίνης).

Page 16: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

16

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΕΝΔΟ- ΚΑΙ

ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΛΙΟΥ

• Κατάσταση οξεο-βασικής ισορροπίας

• Μεταβολική οξέωση :

• Είσοδος Η+ στα κύτταρα

• Έξοδος Κ+ από τα κύτταρα

• Πτώση pH κατά 0,1= άνοδος Κ+ ορού κατά 0,6 mEq/l

• Μεταβολική αλκάλωση :

• Είσοδος Κ+ στα κύτταρα

• Έξοδος Η+ από τα κύτταρα

Page 17: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

17

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΕΝΔΟ- ΚΑΙ

ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΛΙΟΥ

Page 18: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

18

Page 19: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

19

ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΙΣΟΔΟΣ ΚΑΛΙΟΥ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ• Αλκάλωση/Αλκαλαιμία [μείωση Κ κατά 0,3 mEq/L για 0,1

μονάδες pH],

• Περίσσεια ινσουλίνης,

• Ενεργοποίηση β-υποδοχέων (αδρεναλίνη, σαλβουταμόλη),

• Θυρεοτοξίκωση (αύξηση δραστηριότητας Να+/Κ+ATPase

στους μυς),

• Θεραπεία αναιμίας ή λευκοπενίας (χορήγηση Β12 ή φολλικού),

• Υποθερμία (αυξημένη είσοδος καλίου στα κύτταρα, διορθώνεται

με αύξηση της θερμοκρασίας),

• Οικογενής υποκαλιαιμική περιοδική παράλυση.

Page 20: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

20

ΚΑΛΙΟ ΚΑΙ ΝΕΦΡΟΣ

Page 21: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

21

ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΛΙΟΥ ΣΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ

Page 22: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

22

ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗΣ ΣΤΗΝ

ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΛΙΟΥ ΣΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ

• Η αλδοστερόνη αυξάνει την απέκκριση [K+] στα

σωληναριακά κύτταρα:

1. Διατηρώντας ανοικτούς τους διαύλους [K+] της κυτταρικής

μεμβράνης προς την πλευρά του αυλού,

2. Αυξάνοντας τη δραστηριότητα της Na+K+ ATPase στην

άλλη πλευρά της μεμβράνης.

• Η δράση της αλδοστερόνης:

1. Αυξάνεται μετά από φόρτιση [K+] ή σε υψηλές

συγκεντρώσεις [K+] ορού,

2. Μειώνεται σε καταστάσεις με έλλειμμα [K+] με συνέπεια

περιορισμό απώλειας [K+].

Page 23: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

23

ΑΥΛΟΣ ΟΥΡΟΦΟΡΟΥ ΣΩΛΗΝΑΡΙΟΥ →

Page 24: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

24

ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ & ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΚΑΛΙΟΥ

Υποαλδοστερονισμός: Νόσος Addison’s & Υπορενιναιμικός

υποαλδοστερονισμός,

Φάρμακα: Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα / NSAIDs :

(μείωση προσταγλανδινών Ε2 και Ι2 που οδηγούν σε μείωση

σύνθεσης ρενίνης και δυσλειτουργία διαύλων Κ στο άπω

σωληνάριο),

• α – ΜΕΑ / Ανταγωνιστές υποδοχέων αγγειοτενσίνης ΙΙ (↓

δράσης αγγειοτενσίνης και αλδοστερόνης),

• Κυκλοσπορίνη / Tacrolimus: (αναστολή άξονα ρενίνης-

αγγειοτενσίνης, ↓δραστηριότητας ATPase, ↓λειτουργίας

διαύλων Κ αθροιστικό σωληνάριο),

• Ηπαρίνη: (↓ σύνθεσης αλδοστερόνης).

Page 25: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

25

Page 26: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

26

Αίτια Υποκαλιαιμίας Κ+ < 3,5 mEq/L

• Ανεπαρκής πρόσληψη K+,

• Αυξημένη απώλεια από γαστρεντερικό σύστημα (ΓΕΣ),

• Αυξημένη απώλεια από νεφρούς,

• Ενδοκυττάρια είσοδος.

Page 27: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

27

Κλινικές Εκδηλώσεις Υποκαλιαιμίας

Κ+ < 2,5 mEq/L

• Μυϊκή αδυναμία,

• Νοητικές διαταραχές,

• Διαταραχές ΗΚΓ (μη ειδικές)

– Κύματα U, μείωση επάρματος Τ,

• Αρρυθμίες.

Page 28: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

28

Το φυσιολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα αποτελείται από ένα έπαρμα(κύμα) Ρ, ένα «σύμπλεγμα» QRS και ένα έπαρμα (κύμα) Τ. Το έπαρμα Ρ

προκαλείται από ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται κατά την

εκπόλωση (συστολή) των κόλπων, ενώ το σύμπλεγμα QRS προκαλείται

από ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται κατά την εκπόλωση

(συστολή) των κοιλιών, δηλαδή, κατά την επέκταση της εκπόλωσης στο

μυοκάρδιο των κοιλιών. Το σύμπλεγμα QRS συνήθως αποτελείται από

τρία διαφορετικά επάρματα, το έπαρμα Q, το έπαρμα R και το έπαρμα S.

Το έπαρμα Τ προκαλείται από ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται

κατά την ανάνηψη των κοιλιών από την κατάσταση της εκπόλωσης, αυτό

δε το έπαρμα χαρακτηρίζεται ως έπαρμα επαναπόλωσης.

Page 29: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

29

Page 30: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

30

Αντιμετώπιση Υποκαλιαιμίας

• Χορήγηση 0,7 mEq/kg σε 1-2 h, iv εάν:

– Κ+ ορού < 2,5 mEq/L

– Μυϊκή αδυναμία

– Διαταραχές ΗΚΓ

• Χορήγηση 80-100 mEq σε 1 ώρα από 2 διαφορετικές φλέβες

εάν Κ ορού < 2 mEq/L,

• Όχι ταχεία έγχυση σε άνω κοίλη φλέβα ή δεξιό κόλπο,

• Σε έλλειψη ανταπόκρισης, πιθανή υπομαγνησιαιμία,

• Αποκατάσταση πιθανή σε λίγες ημέρες.

Page 31: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

31

Αίτια Υπερκαλαιμίας

Κ+ > 5,5 mEq/L

• Αυξημένη πρόσληψη & επίσης,

• Μειωμένη απέκκριση από νεφρούς,

• Ενδοκυττάρια έξοδος προς τα μεσοκυττάρια υγρά και τα

υγρά του κυκλοφορικού συστήματος.

Page 32: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

32

Κλινικές Εκδηλώσεις Υπερκαλαιμίας

• Μυϊκή αδυναμία, υπόταση,

• Διαταραχές ΗΚΓ

– Ψηλό & στενό έπαρμα Τ

– Μείωση επάρματος Ρ

– Αύξηση διαστήματος PR

– Εξάλειψη επάρματος Ρ

– Διεύρυνση συμπλέγματος QRS

– Κοιλιακή ασυστολία.

Page 33: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

33

Page 34: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

34

Αντιμετώπιση Υπερκαλιαιμίας

• Διαταραχές ΗΚΓ → γλυκονικό Ca (10%) 10 ml iv, σε 3 min (για

αύξηση συσπαστικότητας), επανάληψη σε 5 min, διαρκεί μόνο

30-60 min,

• 10 IU ινσουλίνης σε 1 h. Μείωση του K+ κατά 1 mEq/L σε 1-2 h,

• Νεφρική ανεπάρκεια → επείγουσα αιμο-κάθαρση.

Page 35: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

35

Καρδιακό δυναμικό ενέργειας

• Τα μυοκαρδιακά κύτταρα, όπως πολλά κύτταρα, διατηρούν

μια διαφορά ηλεκτρικού δυναμικού μεταξύ της

ενδοκυττάριας και της εξωκυττάριας περιοχής της

μεμβράνης, περίπου -90. Εκπόλωση σημειώνεται μετά την

εισροή θετικών ιόντων στο κύτταρο, μέχρι να εξισορροπηθεί

η ηλεκτροχημική διαφορά. Ο όρος «δυναμικό ενέργειας»

περιλαμβάνει έναν κύκλο εκπόλωσης, υπερπόλωσης και

επιστροφής σε ηρεμία του δυναμικού της μεμβράνης.

Πρόκειται για τέσσερις φάσεις, από 0 έως 3. Η φάση 4

αναφέρεται στο δυναμικό ηρεμίας.

• Φάση 0: ταχεία εκπόλωση

• Φάση 1: ταχεία αρχική επαναπόλωση

• Φάση 2: plateau

• Φάση 3: ταχεία τελική επαναπόλωοη

• Φάση 4: δυναμικό ηρεμίας.

Page 36: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

36

Καρδιακό δυναμικό ενέργειας

Το δυναμικό ενέργειας ενός μυοκαρδιακού κυττάρου. Οι

αριθμοί αναφέρονται στις φάσεις του δυναμικού

ενέργειας

Page 37: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

37

Page 38: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

38

ΕΞΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΕ

ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΛΙΑΙΜΙΑΣ

• 1. ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΛΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΑΙ

ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ,

• 2. ΚΑΛΙΟ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΠΑΣΗ, ΕΞΟΔΟΣ ΚΑΛΙΟΥ ΣΤΗ

ΣΥΣΠΑΣΗ, ΕΙΣΟΔΟΣ ΚΑΛΙΟΥ ΓΙΑ ΧΑΛΑΡΩΣΗ ΚΑΙ

ΕΠΑΝΑΣΥΣΠΑΣΗ,

• 3. Η ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΜΕ ΤΗΝ

ΚΑΡΔΙΑ ΣΕ ΣΥΣΠΑΣΗ (ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΠΑΝΟΔΟΥ ΚΑΛΙΟΥ),

• 4. Η ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΜΕ

ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΕ ΔΙΑΣΤΟΛΗ (ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΛΙΟΥ).

ΧΟΡΗΓΗΣΗ Ca++.

Page 39: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

39

Στεροειδή της δακτυλίτιδας (Digitalis

purpurea) και καρδιοτόνωση

Page 40: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

40

Μαγνήσιο (Mg++)

• Είναι το τέταρτο σε ποσότητα κατιόν του οργανισμού ( μετά

το Na+ , K+ & Ca++) και το δεύτερο ενδοκυττάριο (μετά το

Κ+), το ολικό μαγνήσιο του οργανισμού είναι 22-26 gr (~ 35

mg/Kg ΒΣ),

• Οι φυσιολογικές συγκεντρώσεις του Mg++ του ορού είναι: 1,3

– 2,1 meq/L (0,65 – 1,05 mmol/L , 1,5 - 2,5 mg/dL),

• Η ρύθμιση του ισοζυγίου του Mg++ είναι ζωτικής σημασίας

για τον οργανισμό.

Page 41: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

41

Ο ρόλος του Mg++

• Η βιολογική σημασία του Mg++ είναι καθοριστική για πολλές

ενζυμικές και κυτταρικές λειτουργίες.

• Συμμετέχει στις αντιδράσεις που απαιτούν ATP, στην

αντιγραφή & μεταγραφή DNA (πολυμεράσες, 5 mM MgCl2)

και στη μετάφραση του mRNA.

• Διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στη σταθερότητα των

κυτταρικών μεμβρανών, στον ενεργειακό μεταβολισμό των

κυττάρων, στη νευρομυική αγωγιμότητα, στη μεταφορά

ιόντων & στη δραστικότητα των διαύλων ασβεστίου: ΚΑΡΔΙΑ.

• Μυϊκή σύσπαση, ΜΥΟΣΙΝΗ.

Page 42: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

42

Κατανομή του Μg++ στον οργανισμό

Page 43: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

43

ΠΡΟΣΛΗΨΗ

• Το Mg++ βρίσκεται σε όλες τις τροφές (εκτός από τα λίπη).

Πλουσιότερες τροφές είναι: φρέσκα λαχανικά, ξηροί καρποί,

όσπρια, σοκολάτα, μη επεξεργασμένα δημητριακά, κόκκινο

κρέας.

• Η ημερήσια πρόσληψη Mg++ στις δυτικές κοινωνίες είναι

μικρότερη από την απαιτούμενη. Τον τελευταίο αιώνα

διαπιστώθηκε μια προοδευτική μείωση της ημερήσιας

πρόσληψης Mg++ σε 170 -250 mg (από 450 – 500 mg).

• Στην ομοιοστασία του Mg++ παρεμβαίνουν οι νεφροί, το

λεπτό έντερο και τα οστά.

Page 44: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

44

ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΜΑΓΝΗΣΙΟ

Page 45: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

45

Γαστρεντερική απορρόφηση

• Η μέση ημερήσια διαιτητική πρόσληψη Mg++ είναι 300 –

350 mg (200 – 600 mg),

• Επιτελείται κυρίως με τη μορφή οργανικού μαγνησίου. Το

ανόργανο μαγνήσιο έχει μικρή απορρόφηση («γάλα»

μαγνησίας: καθαρτικό),

• Η 1,25-διυδροξυ-βιταμίνη D3 και η παραθορμόνη αυξάνουν

την εντερική απορρόφηση του Mg++,

• H εντερική απορρόφηση είναι αντιστρόφως ανάλογη της

προσλαμβανόμενης ποσότητας Mg++.

Page 46: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

46

Nεφρός και ομοιοστασία του Mg++

• Ο νεφρός είναι το πρωταρχικό όργανο για την ομαλή

ομοιοστασία του Mg++,

• H νεφρική αποβολή Mg++ γίνεται με σπειραματική διήθηση

και σωληναριακή επαναρρόφηση,

• Το 3-5% της διηθούμενης ποσότητας του Mg++ (~100 - 120

mg/24h) αποβάλλεται στα ούρα, και είναι ποσότητα περίπου

ίση με αυτή που απορροφάται στο έντερο.

Page 47: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

47

ΥΠΟΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑ

• Οι φυσιολογικές συγκεντρώσεις του Mg++ του ορού είναι:

1,3 – 2,1 meq/L (0,65 – 1,05 mmol/L , 1,5-2,5 mg/dL),

• Η υπομαγνησιαιμία είναι συχνή σε νοσηλευόμενους

ασθενείς (~ 12 %),

• Το ποσοστό της ανέρχεται στο 65 % σε ασθενείς των ΜΕΘ.

Page 48: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

48

ΑΙΤΙΑ ΥΠΟΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑΣ

• Μειωμένη πρόσληψη: σοβαρή υποθρεψία,

• Είσοδος Mg++ στα κύτταρα: χορήγηση ινσουλίνης,

αυξημένη δραστηριότητα του συμπαθητικού, αναπνευστική

αλκάλωση,

• Μειωμένη απορρόφηση: διάρροιες, σύνδρομα

δυσαπορρόφησης, διάχυτη εντερική νόσος, εκτεταμένη

εκτομή εντέρου, παρατεταμένη ρινογαστρική αναρρόφηση,

εντερικά συρίγγια.

Page 49: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

49

ΑΙΤΙΑ ΥΠΟΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑΣ

• Νεφρικές απώλειες Mg++

• Έκπτυξη του εξωκυττάριου όγκου, ωσμωτική διούρηση

(διαβήτης, μαννιτόλη), υπερασβεστιαιμία, υποφωσφαταιμία,

αλκοόλ,

• Φάρμακα: διουρητικά (θειαζιδικά & αγκύλης),

αμινογλυκοσίδες, cisplatin, κυκλοσπορίνη, αμφοτερικίνη,

• Πρωτοπαθείς σωληναριακές διαταραχές: πρωτοπαθής

νεφρική απώλεια Mg++ , σύνδρομο Bartter & Gitelman,

πολυουρικό στάδιο οξείας σωληναριακής νέκρωσης,

μεταποφρακτική διούρηση, νεφροσωληναριακή οξέωση.

Page 50: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

50

• Τα πιο συχνά αίτια υπομαγνησιαιμίας στην κλινική πράξη

είναι:

• Ο σακχαρώδης διαβήτης,

• Ο αλκοολισμός και ορισμένα φάρμακα, όπως:

1. Cisplatin,

2. Kυκλοσπορίνη,

3. Aμινογλυκοσίδες,

4. Aμφοτερικίνη,

5. Διουρητικά της αγκύλης.

Page 51: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

51

Yπομαγνησιαιμία και αλκοόλ

• Το 30% των αλκοολικών ασθενών που εισήχθησαν στο

νοσοκομείο εμφάνισαν υπομαγνησιαιμία,

• Η υπομαγνησιαιμία είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας:

μειωμένη πρόσληψη, διάρροιες, είσοδος μαγνησίου στα

κύτταρα, μεταβολική οξέωση, άμεση μαγνησιουρική δράση

οξείας κατανάλωσης αλκοόλ.

Page 52: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

52

Κλινικές εκδηλώσεις υπομαγνησιαιμίας

• Νευρομυικές διαταραχές: μυϊκή αδυναμία, αταξία, ίλιγγος,

κατάθλιψη, τετανία,

• Καρδιαγγειακές διαταραχές: κολπικές και κοιλιακές αρρυθμίες

(ιδιαίτερα σε ασθενείς υπό δακτυλίτιδα),

• Mεταβολικές διαταραχές: διαταραχή του μεταβολισμού των

υδατανθράκων, υπερινσουλιναιμία, αθηρωμάτωση,

• Οστά: οστεοπόρωση και οστεομαλάκυνση.

Page 53: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

53

ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗΣ

ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑΣ,ΥΠΟΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑΣ,

ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ

• Χρόνιος αλκοολισμός,

• Απορρυθμισμένος σακχαρώδης διαβήτης,

• Φάρμακα: (cisplatin, αμινογλυκοσίδες, αμφοτερικίνη),

• Οξεία λευχαιμία.

Page 54: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

54

ΥΠΕΡΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑ

• Είναι σπάνια και συνήθως ιατρογενής διαταραχή

• Παρατηρείται σε ασθενείς με έκπτωση της νεφρικής

λειτουργίας στους οποίους χορηγούνται αντιόξινα ή υπακτικά

που περιέχουν μαγνήσιο, καθώς και σε έγκυες γυναίκες μετά

ενδοφλέβια χορήγηση MgSO4 για τη θεραπεία της

προεκλαμψίας.

Page 55: ΚΑΛΙΟ & ΜΑΓΝΗΣΙΟ”&Μ-Ι Θ Παρουσίαση... · • Το συνολικό Κάλιο του οργανισμού ενός φυσιολογικού ενήλικα

55

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

• Υπόταση, βραδυκαρδία, μυϊκή παράλυση, αναπνευστική

ανεπάρκεια, διαταραχές του επιπέδου συνείδησης & ΗΚΓ,

• Τα συμπτώματα της υπερμαγνησιαιμίας εμφανίζονται όταν

τα επίπεδα του Μg++ αυξηθούν πάνω από 2 mmol/L,

• Είναι μη ειδικά και πολλές φορές αποδίδονται λανθασμένα

σε περισσότερο συνηθισμένες κλινικές οντότητες (π.χ.

τραύμα, σήψη).