1

รศ. ดร. สกนธ วรญญวฒนา

ความตองการถอเงน (Money Demand)

2

บทนเปนการทบทวนแนวคดเกยวกบความตองการถอเงนทแตกตางกนของแตละสำานกคดทางเศรษฐศาสตร ไมวา Classical, Keynesian, Monetarist ฯลฯโดยเปนการนำาเสนอทฤษฎความตองการถอเงนอยางงายเทานน

ภายใตทฤษฎปรมาณเงน Quantity Theory of Money: ทเนนการถอเงนเพอการแลกเปลยน จากเดม MV = PY

ทนำาไปส Cambridge approach ทวา Md = kPY สดทาย (M/P)d = kY,

โดยท k คอคาคงททใชวดขนาดของปรมาณเงนทประชาชนตองการถอเงนสำาหรบรายไดทกๆ บาททมอย โดยคา k จะมเสถยรภาพในดลยภาพ และทสำาคญไมมผลจากการเปลยนแปลงของอตราดอกเบย

ทฤษฎความตองการถอเงนของคลาสค Classical Theory of Money Demand

3

ทฤษฎความตองการถอเงนของเคนส Keynesian Theory of Money Demand

เปนการสรางความคดเกยวกบความตองการถอเงนทใกลเคยงความจรงมากขน โดยมการกำาหนดสมการความตองการถอเงนทขนกบอตราดอกเบย และระดบรายไดทไดรบ: (M/P)d = L(i, Y)เนนบทบาทของเงนทเปนแหลงสะสมเกบมลคา (store of value) ทตอมาไดถกพฒนาบทบาทของเงนใหมความสำาคญมากขน

4

5

ทฤษฎความตองการถอเงนของเคนส Keynesian Theory of Money Demand

ความตองการถอเงนของเคนสใหความสำาคญของอตราดอกเบยกบการถอเงนเพราหากการถอเงนขนกบรายไดเพยงอยางเดยวตาม classics แลวขนาดรายไดจะถกกำาหนดจาก ปรมาณเงนเปนสำาคญ (ตามความเชอของ Classics) การเปลยนแปลงของ money stock เปนผลให nominal income เพมขนในสดสวนเดยวกนไปดวย โดยท M = Md = kPY และ k จะมคาคงท ทำาใหนโยบายการคลงไมมผลตอการกำาหนดระดบรายได

Portfolio Theories of Money Demand

ตอเนองจากความตองการถอเงนของเคนส ทฤษฎนเสนอวาประชาชนถอเงนเพอเปนสวนหนงของการถอสนทรพย portfolio of assetsหลกเกณฑสำาคญคอเงนจะใหความเสยงและผลตอบแทนทแตกตางจากสนทรพยอนๆ โดยทเงนจะเปนสนทรพยทใหผลตอบแทนแบบ nominal ขณะทสนทรพยอนๆ อาจใหผลตอบแทนทเปนไดทงแทจรงและไมแทจรงหรอ nominal ทำาใหมความลกซงมากขน เชน (M/P)d = L(rs, rb, , W)

6

7

ทฤษฎการถอเงนเพอการแลกเปลยน Transactions Theories of Money Demandเนนบทบาทของเงนเพอเปนสอกลางการแลก

เปลยน (medium of exchange) โดยยอมรบวาเงนเปน สนทรพยหลก (dominated asset) และไมเหมอนสนทรพยอนๆ ทประชาชนตองการถอเงนเพอการซอขายแลกเปลยน โดยการอธบายวธการถอเงนแบบแคบ (narrow)ในรปของเงนสดหรอเชคเทานนทฤษฎการถอเงนเพอการแลกเปลยนชวยอธบายสมการการถอเงน โดย

สามารถพจารณาไดจากแบบจำาลองของ Baumol-Tobin Model ทเปนทฤษฎหลกในการอธบายความตองการถอเงน

8

ทฤษฎการถอเงนเพอการแลกเปลยน Transactions Theories of Money Demandการถอเงนในกรณนเพอเปนการเชอมโยงระหวางกระแสเงนรบกบ

กระแสเงนจาย (bridge the gap of receipts and expenditures) รายไดเปนตวชวดขนาดของการแลกเปลยน ดงนน ขนาดของการถอเงนเพอการแลกเปลยนจงอาจพจารณาไดจากรายได โดยหากมรายไดเพมขน (ลดลง)การถอเงนจะเพมขน (ลดลง)

แตเนองจากการถอเงนไดรบอทธพลจากอตราดอกเบย บคคลทวไปจงตองตดสนใจขนาดการถอเงนทเหมาะสมกบอตราดอกเบยดวย

ขอสงเกตในการศกษาความตองการถอเงน

9

จากทกลาวมาทงหมดจะพบวาความหมายของการถอเงนเพอแลกเปลยนจะแตกตางตามสำานกคดทางเศรษฐศาสตร วาเปนเพยงสนทรพยเพอสะสมมลคา (store of Value) เพอใชในการแลกเปลยน (M1) หรอเพอวตถประสงคอนๆ คอสะสมความมงคง (store of wealth) ซงทำาใหความหมายของการถอเงนจะกวางขน เปนM2, M3 ตองอยาลมวาการถอเงนนนไมไดมเพยงครวเรอนเทานน แตยงมภาครฐ และภาคธรกจทจะมพฤตกรรมทแตกตางกนออกไปในวตถประสงคของการถอเงน

Inventory-Theoretic Approach to Money

Demand

10

การถอเงนเพอการแลกเปลยนถกคดเสมอนเปน inventory ของเงนทจะใชเพอการแลกเปลยนโดยบคคลทวไปหรอธรกจ ทฤษฎนพฒนาโดย William Baumol และ James Tobin

สมมตวาบคคลมรายได (Y) เปนเงนสดในเวลาท t = 0 หรอ ณ จดเรมตนเชนมรายไดเทากบ 1,200 บาท หากสมมตวาบคคลนมใชจายแบบมแบบแผนทชดเจนและไมเปลยนแปลงตลอดระยะเวลาทกำาหนด และเมอสนสดระยะเวลา t = 1 จะไมมเงนสดทอยในมอเหลอ

11

M

เวลา t

Y

1

Y/2

1/20

จากทตนเวลามเงนสดในมอ = Y เมอสนสดเวลามเวนสดเหลอในมอ = 0ดงนน เฉลยมเงนสดในมอตลอดระยะเวลา = Y/2ถามเงนรายได 1200 บาท เงนสดทถอโดยเฉลยคอ 600 บาท (1200/2) ซงเทากบเงนทมอย ณ จดกลางของระยะเวลา ทงนเปนตามขอสมมตทมแบบแผน ใชจายทคงทตลอดระยะเวลาทกำาหนด ในรปนแสดงการถอเงนโดยเฉลยกบ ระดบรายไดทม โดยรายไดมากขน คาเฉลยการถอเงนจะเพมขนดวย

12

Inventory-Theoretic Approach to Money

Demandการถอเงนตามแนวคดนยงเสนอวาขนาดของการถอเงนยงขนกบตนทนในการถอเงน ซงไดแก อตราดอกเบยทไมไดรบ (foregone interest) เพราะเลอกถอเงนสดแทน รวมทงตนทนทใชในการแลกเปลยนระหวางเงนและพนธบตร ทเรยกวาคานายหนา (brokerage fees)เมอมการนำาทางเลอกในการถอพนธบตรเขามาเกยวของ บคคลตองตดสนใจในการเลอกถอเงนหรอพนธบตร ซงการถอเงนหรอพนธบตรจะสามารถแลกเปลยนกนไดหากเลอกลงทนครงหนงของรายไดทไดตอนตนระยะเวลาในพนธบตรแบบแผนการถอเงนจะเปลยนไป

1313

M

เวลา t

Y

1

Y/2

1/20

ณ ตอนตนเวลามเงนสดในมอเพยงครงเดยว = Y/2 เมอถงจดกลางตองขายพนธบตรทงหมดเพอไดเงนสดมใชจาย ทำาใหเงนสดเพมเปน Y/2 อกครงคาเฉลยการถอเงนสดในขณะนคอ (Y/2) / 2 = Y/4

14

ดงนน กำาไร (ผลตอบแทนจากการถอเงนสด) สามารถคำานวณไดจาก

Pr (n=2) = r x (Y/4) - 2bโดย r = อตราดอกเบยทไดรบ b = brokerage fees n = จำานวนครงในการแลกเปลยนระหวางเงนสดกบพนธบตร

1515

M

เวลา t

Y

1

Y/3

1/30 2/3

ถาเลอกใหมการแลกเปลยน 3 ครง Pr (n =3) = r x Y/(2x3) -3b

N*

ตนทนการแลกเปลยน (bN) อตราดอกเบยทไมไดรบ (rY/(2N))

ตนทนรวม = rY/(2N) + bN

นยของแบบจำาลอง Baumol-Tobin model คอการเปลยนแปลงใดๆ ในตนทนคานายหนา b (สมมตวาคงท) จะมผลตอเปลยนสมการการถอเงน นนคอจะเปลยน–ความตองการถอเงน ณ ระดบอตราดอกเบยและระดบรายไดนนๆ

จำานวนครงการแลกเปลยน

ตนทน

ตนทนการถอเงน: อตราดอกเบยทเสยไป forgone interest, ตนทนในการแลกเปลยน และตนทนรวมจะขนกบจำานวนเทยวทเดนทาง N จะหาคา N ทตำาสด (N*) ไดอยางไร

16

18

• ดงนน โดยทวไปแลวการถอเงนและพนธบตรโดยเฉลยสามารถกำาหนดไดจากจำานวนครงของการแลกเปลยนระหวางเงนสดและพนธบตรไดตามสตรตอไปน

• โดย n = จำานวนครงการแลกเปลยน• M = จำานวนเงนทถอโดยเฉลย (average money

holdings)• Y = ขนาดรายได

Yn

M21

19

• การถอพนธบตรโดยเฉลย (B)

• โดยท

yn

nB2

1

M + B = Y/2

20

• รปสมการทวไปของผลตอบแทนสทธ (net profits) คอ

nbYn

nr

2

1Pr

• โดยท Pr = กำาไรทไดรบจากการถอพนธบตร• r = อตราดอกเบย• b = คานายหนาในการแลกเปลยน• นนคอเทอมแรกของสมการแสดง ผลตอบแทนทไดรบทงหมด• เทอมทสองคอตนทนทตองใชในการแลกเปลยน

อตราดอกเบย คาเฉลยการถอพนธบตร

คานายหนา

• จำานวนครงของการแปลเปลยนกำาหนดจากMC = MR ทไดรบจากการแลกเปลยนระหวางเงนสดและพนธบตร

• จำานวนครงของการแลกเปลยน n ชวยกำาหนด สดสวนการถอเงนสดและพนธบตร ณ ระดบ

รายไดทมอย การเปลยนจำานวนครงการแลก เปลยนขนกบปจจยอตราดอกเบย และคานาย

หนาของการแลกเปลยน• นอกจากนขนาดรายไดทมความสมพนธทาง

บวก คอ เมอมรายไดเพมขน การขนเงนสดจะม เพมมากขนดวย ( ณ คา n ทคงท) แตคา Y ท เพมขนอาจทำาให n เปลยนแปลงไปดวย เพราะ

MR, MC ไดรบผลกระทบไปดวย

ขนาดของการแลกเปลยนทเหมาะสม

21

ขนาดของการแลกเปลยนทเหมาะสม

(MC, MR)

MC (=b)

n*

MR

# of bond market transactions 22

ผลของการเพมอตราดอกเบย(MC, MR)

MC (=b0)

n0*

MR (r0)

# of bond market transactions

MR (r1)

n1*

ทฤษฎ inventory theoretic approach เสนอวาความตองการถอเงนและอตราดอกเบยจะมความสมพนธในเชงลบ (ตรงขามกน)

23

ผลของการเพมคานายหนา(MC, MR)

MC (=b0)

n0*

MR

# of bond market transactions

MC (=b1)

n1*

ทฤษฎ inventory theoretic approach เสนอวาความตองการถอเงนและตนทนการแลกเปลยน(คานายหนา) จะมความสมพนธในเชงบวก

24

การถอเงนภายใตแบบจำาลองการถอ เงนเพอการแลกเปลยน (Transaction

model)m = M/P

Yn

timeT

Y2n

t1 t2t3 t4 t5

25

การถอพนธบตรภายใตแบบจำาลองการ ถอเงนเพอการแลกเปลยน

(Transaction model)bonds

time

n-1 * Yn

Tt1 t2 t4 t5t326

ขอสรปการถอเงนภายใต Inventory Theoretic Approach

• Md = L (Y, r, b)• โดยท สมพนธทาง บวก กบระดบ รายได Y• สมพนธทาง บวก กบคานายหนา b• สมพนธทาง ลบ กบอตราดอกเบย r

27

การโตแยงความตองการถอเงนของเคนส

1.ความตองการถอเงนทตองเลอกระหวางเงนสด และพนธบตรทถกกำาหนดจากอตราดอกเบย

โดยจะถอพนธบตรทงหมด หากอตราดอกเบย สงกวา “critical rate”

critical rate = rc

r

WMP

เพราะวา r = Y/Pb ทำาให Pb = Y/r

28

ผลตอบแทนการถอพนธบตรมาจากอตราดอกเบย + capital gain จากราคาพนธบตรเปลยนแปลง นนคอ การคาดการณผลตอนแทนทงหมด = r + g; โดย g = (Y/re –Y/r) = r – 1 Y/rดงนน yield จากการถอพนธบตร เทากบ r + r/re -1 ณ critical rate rc

re

ce

e

rrrr

1

29

critical rate = rc

r

WMP

จากรปสามารถเหนไดวา หากอตราดอกเบยสงกวา critical rate จะถอพนธบตรทงหมดเพราะ capital gain ทคาดวาราคาพนธบตรจะเพมสงขน (ดอกเบยจะลดลง) จะ outweighed ผลตอบแทนจากอตราดอกเบย ในทางตรงขามหากดอกเบยตำากวา critical rate จะถอเงนสดทงหมดไมถอพนธบตร เพราะคาดการณวาราคาพนธบตรจะลดลง capital loss

30

• ผลคอทฤษฎการถอเงนของเคนสไมอาจอธบายทำาไมบคคลจงถอเงนสดและพนธบตรพรอมกน

เพอเปนทสะสมมลคา Store of value ได จงนำา ไปสการสรางคำาอธบายตาม Portfolio

diversification

การโตแยงความตองการถอเงนของเคนส

31

2. การถอเงนเปนสนทรพยอยางหนงนน เมอ อตราดอกเบยอยในระดบทตำา และคาดการณ

การผนแปรตามการปรบตวของอตราดอกเบย ทเขาสระดบ “ ”ปกต * แตการปรบขนของอตรา

ดอกเบยตามชวงเวลาตอมาทำาใหไมสามารถอธบายพฤตกรรมการถอเงนของบคคลไดชดเจน

ทำาใหมการขยายการอธบายตามportfolio diversification ทถกพฒนาโดยJames Tobin

การโตแยงความตองการถอเงนของเคนส

32

* ความหมายของ Keynes คอจะมอตราดอกเบยทคงทหรอผนผวนการปรบตวทชาๆ “ ” ของดอกเบยรอบๆ อตราท ปกต ซงเปนจรงในชวงเวลาท Keynes พฒนาความคดนขนมา

• ทำาใหตองมการปรบปรงแนวความคดเรอง อตราดอกเบยของ Keynes ใหม

• นนคอการยอมรบวาอตราดอกเบยจะสามารถ ปรบตวเพมขนไดในชวงเวลา (overtime)

• การปรบปรงความคดคอการนำาความเสยงมาชวยในการอธบายพฤตกรรมการถอเงนของ

บคคลทพฒนาโดย Tobin

33

การโตแยงความตองการถอเงนของเคนส

ความตองการถอเงนกบความเสยง• เปนแนวคดของ Tobin ทพยายามอธบายการถอ

เงนโดยไมม normal rate of interest ทจะตองปรบเขาหา

• ขอสมมตคอบคคลเชอวา capital gain และ capital loss มโอกาสเกดขนเทากน นนคอ expected capital gain มคาเทากบ ศนย

• ดงนนการคาดการณ (expected) ผลตอบแทนการถอพนธบตรทดทสดคอผลตอบแทนจากอตราดอกเบยเทานน แตความจรงอาจรวมผลจาก capital gain capital loss

• ทกๆ คนตองเผชญความเสยงของ capital gain หรอ loss เพราะดอกเบยไมไดถกกำาหนดใหคงท ผลตอบแทนแทจรงจงไมแนนอน

• การถอเงนสดจะไมมความเสยง แต ผลตอบแทน (nominal return) เปนศนย ซงนอยกวาพนธบตร และไมม capital gain หรอ loss แตทกๆ คนตองถอเงนสดไวระดบหนงเสมอ เพอปนการลดความเสยงทอาจเกดขน

34

• การคาดการณผลตอบแทนโดยรวมของการ เลอกถอสนทรพย (portfolio) จะสงถาถอ พนธบตรทงหมด

• แตสมมตวาทกๆ คนเปนผทไมชอบความเสยง(risk averter) ทยอมเสยผลตอบแทนสง แตไดรบความมนใจทความเสยงลดนอยลง

• ความตองการถอเงนจงเปนการถอสนทรพย เพอเปนการลดความเสยง (risk aversion

asset)

ความตองการถอเงนกบความเสยง

35

36

expe

cted

retu

rn (R

)B

onds

(B)

Risk

U1

U2

U3

CH

T2 T1

T

ER

R*

0

B*

Wh BM*

ขนาดความเสยงของการถอสนทรพย

ตางๆ ในทนคอพนธบตร

แสดงการเปนRisk averter) จากการโคงของcurve

แสดง utility ทเพมขนและcurve ทชนขนเพราะrisk aversion ทเพมขน

Slope = R/T

* ^

37

expe

cted

retu

rn (R

)B

onds

(B)

Risk

U1

U2

U3

CH

T2 T1

T

ER

R*

0

B*

Wh BM*

ผลตอบแทนในทนมาจากอตราดอกเบยทขนกบจำานวนสดสวนพนธบตรทถอ

อยในมอ ขณะเดยวกนการถอพนธบตรมากขนจะไดรบความเสยงมาก

ขนดวย โดยมาจากความไมแนนอนของการเคลอนไหวของอตราดอกเบยใน

อนาคต และขนาดการถอพนธบตร

ถาถอเงนสดทงหมด จะ อยท 0 ไมไดผลตอบ

แทนใดๆ ความเสยงเปนศนยเชนเดยวกน

แตหากเพมการถอพนธบตรมากขน การคาดการณผลตอบแทนเพมขน (R)

และมความเสยงมากขนตามเสนแกนนอน หากถอพนธบตรทงหมดจะอยท Wh โดย

ผลตอบแทนทไดรบคอ R และมความเสยงสงสด ex

pect

ed re

turn

(R)

Bon

ds (B

)

Risk

U1

U2

U3

CH

T2 T1

T

ER

R*

0

B*

Wh BM*

^

ในรปสวนลางแสดงสดสวนการเลอกถอเงนสดและ

พนธบตร หากเลอกถอ พนธบตรท B* ขนาดการ

ถอเงนสดคอระยะหาง M* และมความเสยงลดนอยลง

38

ความตองการถอเงนกบความเสยงการหาขนาดการถอสนทรพยทงสองทเหมาะสมนน ตองพจารณาความพอใจหรอ preferences ของบคคลถาสมมตวาเปน risk averter ทตองการทงผลตอบแทนทสงและหลกเลยงความเสยง

ความเสยงทเพมขนตองถกชดเชยดวยการคาดการณผลตอบแทนทเพมขน

(high risk - high expected return)

นนคอ U = U(R, ) โดย R ทเพมขนทำาให U เพมขน แต ทเพมทำาให U ลดลง

T

T

39

40

expe

cted

retu

rn (R

)B

onds

(B)

Risk

U1

U2

U3

CH

T2 T1

T

ER

R*

0

B*

Wh BM*

การเพม(ลด) U เกด

จากการเพม(ลด) ผล

ตอบแทน และการลด

(เพม) ความเสยง

การเคลอนไปสจด H ทำาใหผลตอบแทนทไดรบไมชดเชย

ความเสยงทเพมขน( อาจพจารณาไดจาก slope

ของเสน OC)

* ^

จากรปเสน OC แสดงการเลอกระหวางความเสยงทไดรบกบการคาดการณผลตอบแทนทจะไดรบ กรณนท Tobin เรยกความตองการถอเงนนวาเปนพฤตกรรมตอความเสยง (behavior toward risk) เพราะเปนความพยายามลดความเสยงถาถอพนธบตรทงหมด (จด H ซงใหความพอใจทตำากวาท E) ผลตอบแทนทเพมขนไมสามารถชดเชยความเสยงทเพมขน เมอเคลอนเกนจด E

ซงพจารณาไดจาก slope ของเสน OC ทหากมความชนมากขนหมายถงการทไมอยากรบความเสยงมากขน

41

Tobin ไดใหนยวาการถอเงนสดเปนสนทรพยนนจะขนกบอตราดอกเบยเมอมอตราดอกเบยเพมขนทำาใหความสามารถการยอมรบความเสยงเพมมากขน ดงเหนไดจาก slope ของเสน OC ชนมากขน การถอเงนลดลงจาก M0 ส M2 เปนลำาดบ

ซงภายใตแนวคดนจะสอดคลองกบ Keynesian ทการถอเงนจะมความสมพนธตรงขามกบอตราดอกเบย 42

43

expe

cted

retu

rn (R

)B

onds

(B)

Risk

U1

U2

U3

C (r1)

T

E

R1

0

B0

Wh BM1

F

GC (r2)

C (r0)

R2

R0

M0 M2

B1B2

ผลตอบแทนทเพมเหมอนการชดเชยความเสยงทเพมขน

สนทรพยใกลเงนประกอบดวยสนทรพยทมสภาพคลองคลายเงนสด เชน การใชเชคทสามารถใชแทนเงนสด หรอบตรเครดต เปนตน สนทรพยใกลเงนทำาใหเกดความไมมเสถยรภาพของความตองการถอเงนและอาจทำาใหมผลตอ AD เพราะความตองการถอเงนสดอาจลดลง เนองจากการเปลยนพฤตกรรมการถอเงนสดไปสรปแบบอนๆของสนทรพย จงทำาใหอาจตองมการเปลยนนยามของเงน (money) ใหมความครอบคลมและรดกมมากกวาเดม

44

นวตกรรมทางการเงนและสนทรพยใกลเงน

การบานครงท 3

45

จงเปรยบทฤษฎการถอเงนของKeynesian

และของ Tobin วามความแตกตางกนอยางไร