İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ, Cengiz ULTAV - TTGV Yönetim Kurulu Başkanı 2Dr. Akın ÇAKMAKCI’yı Hatırlarken 4Refik ÜREYEN’i Hatırlarken 6

TTGV ÖDÜLLERİ HAKKINDA 8Dr. Akın ÇAKMAKCI Ödülü Değerlendirme Süreci 10Refik ÜREYEN Ödülü Değerlendirme Süreci 11

JÜRİ 12Dr. Akın ÇAKMAKCI Ödülü Jürisi 13Refik ÜREYEN Ödülü Jürisi 14

FİNALİSTLER 15

Dr. Akın ÇAKMAKCI Ödülü FinalistleriAylin MET ÖZYURT 16ÇİĞ ETTEN UÇUCU BİLEŞENLERİN EKSTRAKSİYONUNDA ÖN KONSANTRASYON TEKNİĞİNİN ETKİSİ VE DİNAMİK MUHAFAZA ŞARTLARI ALTINDA KALİTE PARAMETRELERİNİN DEĞİŞİMİ

Cem ÖMÜR 18UZAY UYGULAMALARINDA KULLANILACAK EKSENEL OLUKLU SABİT İLETKENLİKLİ ISI BORUSUNUN GELİŞTİRİLMESİ VE PERFORMANSININ İNCELENMESİ

Çağrı ŞENEL 20FREKANS METROLOJİSİ UYGULAMALARI İÇİN 33 FEMTOSANİYE YB-KATKILI OPTİK FREKANS TARAĞI

Erdem AYAN 22KARIŞIK FAZDAKİ BULUT PARTİKÜLLERİ İLE BUZ BİRİKİMİ TAHMİNİ

Erhan GÜNDOĞDU 24KORELASYON İLE GÖRSEL TAKİP İÇİN İYİ ÖZNİTELİKLER

Eyüp Can BALOĞLU 26KRİYOJENİK SICAKLIKLARDA SİLİSYUM ALTTAŞ YÜZEY BÜKÜLME DAVRANIŞLARININ DENEYSEL VE SAYISAL İNCELENMESİ

Gökay YALDIZ 28SOĞUK DÖVME İLE ÜRETİLEBİLEN TİTREŞİM DİRENÇLİ CIVATA TASARIMI VE İMALATI

Hakan KARAGÖL 30OTOMOTİV DIŞ AYDINLATMA ÜNİTELERİNDE KULLANILAN MALZEMELERİN VE YÜZEYLERİNİN IŞIĞA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Hasan Ali HATİPOĞLU 32HAVACILIK UYGULAMALARINDA GERDİREREK ŞEKİLLENDİRME PROSESİNİN DENEYSEL VE SAYISAL İNCELENMESİ

İÇİNDEKİLER1

İlter KİLERCİ 34METAL ŞEKİLLENDİRMEDE ÜRETİM PARAMETRELERİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ OLARAK İNCELENMESİ

Mustafa Kağan ÇAKIR 36SEKEN IŞIN YÖNTEMİ İLE RADAR KESİT ALANI ANALİZİ

Mustafa OCAK 38ÇOK KATMANLI YÜKSEK YANSITICI ÖZELLİKLİ İNCE FİLMLERİN LAZER HASAR EŞİĞİNİN SAYISAL VE DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

Nafiye Kübra TURHAN 40DENİZ PLATFORMU KOMUTA KONTROL SİSTEMLERİ REFERANS YAZILIM MİMARİSİ İÇİN MODELLEME VE KOD ÜRETİMİ

Onur ÇOMAKLI 42ÇELİK VE DÖKÜM KAM MİLLERİNİN PLAZMA NİTRÜRLEME İŞLEMİ İLE TRİBOLOJİK VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ

Özden Beste ÖZCAN 44POSS KATKILI SÜPERHİDROFİLİK KAPLAMALARIN GELİŞTİRİLMESİ

Özgür KARCI 46KENDİLİĞİNDEN HİZALAMALI, YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ, DÜŞÜK SICAKLIK (30 MK – 300 K) MANYETİK KUVVET MİKROSKOBU TASARIMI

Serdar KOCATÜRK 48SOĞUTULAN BİR HACİM İÇERİSİNDE YATAY YÜZEY ALTINDA YOĞUŞMANIN GIDALARA İLİŞKİN ISI KÜTLE TRANSFERİ İLE BİRLİKTE İRDELENMESİ

Tolga ÇAKMAK 50TAŞITLARDA KULLANILAN DEBRİYAJ SİSTEMLERİNİN TERMO-MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ

Veysel Yalın ÖZTÜRK 52GEZEGEN DİŞLİ DİNAMİĞİ ÜZERİNE PARAMETRİK BİR ÇALIŞMA

Refik ÜREYEN Ödülü FinalistleriA. Kerem KÖSEOĞLU 54Burcu MENEMENCİOĞLU ÖZTÜRK 56Celal VATANSEVER 58Esen Bellur ATİCİ 60Fatih Zafer ZORLU 62Irmak KOÇKAN ERSOLMAZ 64Kadir Taha BÜYÜKHELVACIGİL 66Kanan MİRZAYEV 68Onur YAMAN 70Orkun KAYMAKÇI 72Ömür ÖZKARDEŞLER 74Serkan ATMACA 76

GİRİŞ

TTGV’mizin bugünkü değerlerine ulaşmasında çok büyük katkıları olan iki büyüğümüz Dr. Akın ÇAKMAKCI ve Refik ÜREYEN beyefendileri isimlerini yaşatan, hepimize açmaya devam ettikleri ufuk ve vermeye devam ettikleri heyecanı pekiştiren TTGV Ödülleri sebebiyle bir kere daha saygıyla ve onurla anıyoruz.

Ülkemizin zor dönemlerinde bu değerli insanlar büyük başarılara imza atarak, kurumlarımızın yaratan ve yapan potansiyellerini bilim ve fikir köprüleri üzerinden, yüksek katma değerli ürün ve servisler vasıtasıyla, küresel rekabeti zorlayarak yepyeni katmanlara taşıdılar.

TTGV Ödülleri, gençlerimizin ve şirketlerimizin bu geleneği geliştirerek devam ettirmesi doğrultusunda azmin, cesaretin, yaratıcılık ve yapıcılığın örneklerinin artmasına katkı vermeye devam ediyor. Bu gayretin parçası olan, katkıda bulunan ve katılan tüm değerli insanlara ve kurumlara saygı ve şükranlarımızı sunuyoruz.

Cengiz ULTAVTTGV Yönetim Kurulu Başkanı

ÖNSÖZ3

ÖNSÖZ

5 Ağustos 1937 yılında Bolu’da doğdu. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açılan Devlet Parasız Yatılı Sınavını kazanarak girdiği Haydarpaşa Lisesi’ni bitirdikten sonra, İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi’nde Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) burslu öğrencisi olarak okudu ve Makina Yüksek Mühendisi unvanı ile 1960 yılında mezun oldu. 26 Ağustos 1960’da aynı kurumun Kırıkkale Fabrikaları Modernizasyonunda Montaj Mühendisi olarak göreve başladı. Askerlik hizmetinin ardından MKEK Genel Müdürlüğü’nde Yatırım Planlama Baş Mühendisliği görevine atandı.

OECD Bursu ile Almanya’da Proje Planlaması konusunda 6 ay eğitim gören Akın ÇAKMAKCI, 1966 yılında MKEK Çelik Fabrikası Müdürü, 1969’da aynı Kurumun Genel Müdür Yardımcısı ve 8 Ağustos 1978’de de Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı oldu. 27 Mart 1981 tarihinde TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyeliğine seçildi. 11 Mart 1982 tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarlığı’na atanan ve 18 Ağustos 1994 tarihine kadar bu görevi yürüten Akın

DR. AKIN ÇAKMAKCI’YI

HATIRLARKEN

HATIRLARKEN4

HATIRLARKEN5

ÇAKMAKCI’nın “Projelerde Verimlilik ve Prodüktivite”, “Sanayi Yapısı ve Stratejileri”, “Savunma Sanayi”, “Küçük Sanayi ve Demir Çelik” konularında çeşitli yayınları vardır.

İstanbul Teknik Üniversitesi Senatosu, 1989 yılında Akın ÇAKMAKCI’ya; ülkemizde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin gelişmesi ve özellikle “Savunma Sanayiinde Modern Teknolojilerin Uygulanması” konusunda gösterdiği başarısından ve ayrıca; ülkemizde küçük sanayinin geliştirilmesi için teşvik, destek ve altyapı gibi hususların planlanması ve koordinasyonunda yapmış olduğu uygulamaya yönelik önemli hizmetlerinden ve üniversite-sanayi ilişkilerinin geliştirilmesine katkılarından dolayı “Fahri Doktor” unvanı vermiştir.

1993 yılında “Başkent Grubu” tarafından başarılı ve istikrarlı çalışmalarından dolayı “Yılın Bürokratı” seçilmiştir. Haftalık “Aktüalite” Dergisince Ocak 1994’de yapılan değerlendirmede “Bürokrasi” alanında Türkiye’nin en iyi üç ismi arasında yer almıştır. 1994 yılında ODTÜ Parlar Vakfı’nın “Hizmet Ödülü”nü ve 1997 yılında Gaziantep Sanayi Odası’ndan “Sanayimize Destek Ödülü”nü almıştır.

1994 yılı Ağustos ayından itibaren iki yıl süre ile “Üniversite ve Sanayi İş Birliğini Geliştirme” ile ilgili Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkan Özel Danışmanı ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektör Danışmanı sıfatıyla Endüstriyel Araştırmalar Koordinatörü olarak görev yapmıştır.

7 Nisan 1999 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı tarafından Yükseköğretim Kurulu Üyeliğine seçilmiştir.

Akın ÇAKMAKCI, 1 Ağustos 1996 tarihinden vefat ettiği 27 Kasım 2001 tarihine kadar Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Genel Sekreterliği görevini yürütmüştür.

HATIRLARKEN6

1938 yılında İstanbul’da doğmuş ve İTÜ Makine Mühendisliği Fakültesi’nden 1961 yılında mezun olmuştur. Meslek hayatına MKE Mühimmat Fabrikası Kovan Atölyesi-Atölye Sorumlusu olarak başlamış ve askerlik nedeniyle Ekim 1961’de ayrılmıştır. 1962-1963 yıllarında askerlik görevini Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Muhafaza Komutanlığı Hasköy-İstanbul Tersanesi’nde Yedek Subay Mühendis olarak yapmıştır. Askerlik dönüşü Türk General Elektrik A.Ş.’de çalışmaya başlamış ve 1963-1965 yıllarında Ampul Fabrikası Kalite Kontrol Formeni, 1965-1972 arasında Ürün Geliştirme Müdürü ve Kompresör ve Soğutma Sistemleri Ürün Sorumlusu, 1972-1976 yılları arasında da Mühendislik ve Kaliteden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmıştır. 1976-1977 yıllarında Band Boru Ltd. Şti’nde Kurucu Ortak, 1977-1983 arasında EKOSAN (Ekovat Sanayi ve Ticaret A.Ş.) ile MONOSAN (Monofaze Elektrik Motorları Sanayi A.Ş.) şirketlerinde Genel Müdür ve Ortak, 1983-1987 yıllarında da Termal Ltd. Şti’nde Soğutma Sanayii Şirket Müdürü ve Ortak olarak çalışmıştır. Arçelik A.Ş.’de 1987 ve 2002 yılları arasında

REFİKÜREYEN’İ

HATIRLARKEN

3HATIRLARKEN

7

Ar-Ge çalışmalarının kurumsallaştırılmasında önemli katkılar sağlamıştır. Şirkette 1987-1991 arasında Proje Müdürü olarak “Yeni Nesil Kompresör Projesi” ve “Ar-Ge Biriminin kurulması” çalışmalarını yürütmüştür. 1991-1999 arasında Ar-Ge Merkezinin kurulması çalışmalarını yürütmüş ve Ar-Ge Merkezi Başkanı olarak görev yapmıştır. Arçelik A.Ş. Ar-Ge Merkezi, bu dönemde TÜBİTAK-TTGV-TÜSİAD Teknoloji Ödülüne 1997 yılında “Doğrudan Tahrikli Çamaşır Makinası” ve 1998 yılında da “Motor Test Sistemi” çalışmaları ile layık görülmüştür. Mustafa Parlar Vakfı çalışmaları nedeniyle 1999 yılında kendisine “Hizmet Ödülü” vermiştir. 1999-2001 yıllarında Teknoloji Koordinatörü olarak Arçelik’te “Teknoloji Yönetimi Sisteminin gözden geçirilmesi” ve “Teknoloji Envanteri, teknoloji öngörüleri ve yol haritalarının yapılması” çalışmalarını yürüttü. 2001-2002 arasında da Kompresör Fabrikasında Danışman olarak görev yaptı. Daha sonra TTGV’de Genel Sekreter Danışmanı ve İstanbul Temsilcisi olarak başladığı görevini 2002 yılından 2011 yılı sonuna kadar sürdürdü. 2003-2008 arasında İTÜ ARI Teknokent Kuruluşu projesinde Yönetici Şirketi Yönetim ve Yürütme Kurulu Üyesi olarak bulundu. 2003-2005 yıllarında TÜBİTAK Vizyon 2023 Teknoloji Öngörüsü Projesinde Makine ve Malzeme Paneli Başkanı olarak görev yaptı. 2002 yılında çalışmalara başlayan MÜDEK Mühendislik Değerlendirme Kurulunda 2003-2007 arasında Kurulu üyesi olarak çalıştı. 2007 yılında kurulan MÜDEK –Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği’nin kurucu başkanı oldu ve 2012 yılı Mart ayına kadar Yönetim Kurulu Başkanı oldu. 2005 yılından itibaren OTAM (Otomotiv Teknolojileri Araştırma Merkezi A. Ş.) Danışma Kurulu Üyesi, 1998’den itibaren de İSO- KATEK, Kalite Teknoloji Grubu Üyesi olarak görev yaptı. 1998-2005 arasında American Society of Mechanical Engineers- Türkiye Yönetim Kurulu Üyesi, 1997-2002 yıllarında TTGV - Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi ve 1996-1998 arasında da İSO-Üniversite Sanayi İş Birliği Komitesi Üyesi olarak görev yapmıştır. 2006-2009 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Yönetimi Lisansüstü Programında “Ar-Ge ve Teknoloji Yönetimi” dersini ve 2004-2009 yıllarında da Yeditepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Lisans Programında “Makina Mühendisliğine Giriş” dersini vermiştir.

TTGVÖDÜLLERİHAKKINDA

HAKKINDA9

TTGV Ödülleri, TTGV’nin amaçları doğrultusunda bilim, teknoloji, ticarileşme, Ar-Ge ve inovasyon yönetimi alanlarında başarılı örneklerin ödüllendirilmesine yönelik bir ödül programıdır.

TTGV’nin kurumsal hedeflerine uygun alanlardaki başarılı örneklerin ödüllendirilerek teşvik edilmesi ve örnek olarak duyurulmasına yönelik ilk ödül organizasyonu 2002 yılında Dr.

Akın ÇAKMAKCI Tez Ödülleri  adıyla yapılmıştır. Dr. Akın ÇAKMAKCI Tez Ödülleri’nin amacı, sanayide uygulanmış başarılı tezleri seçerek, üniversite-sanayi iş birliğini güçlendirmek ve üniversitelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinin ticarileşmesini teşvik etmektir.  Bu organizasyona 2008, 2010, 2012 ve en son 2016  yıllarında devam edilmiştir.

2015 yılında ikinci bir ödül programı olarak Dr. T. Fikret YÜCEL Ödülleri sahiplerini bulmuştur. Dr. T. Fikret YÜCEL Ödülleri’nin amacı ise, özel sektör tarafından yürütülen Ar-Ge ve teknolojik yenilik faaliyetlerinin çıktılarında niteliksel ve niceliksel gelişmeleri teşvik etmek, bu alanda Türkiye’ye yönelik entelektüel düzeydeki faaliyetleri desteklemek olarak belirtilmiştir. 

2018 TTGV Ödülleri iki kategoride sahiplerini bulacaktır. Bunlar Dr. Akın ÇAKMAKCI Ödül Kategorisi ve Refik ÜREYEN Ödül Kategorisidir.

Dr. Akın ÇAKMAKCI Ödül Kategorisi kapsamında, daha önce olduğu gibi, üniversite-sanayi iş birliğini güçlendirmek ve üniversitelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinin ticarileşmesini teşvik etmek amacıyla sanayide uygulanmış tezlere ödül verilecektir.

Refik ÜREYEN Ödül Kategorisinde ise Ar-Ge ve inovasyon yönetimi ile kültür yaratma süreçlerinde öncü rol oynamış, bunların değişimlerinde etkin görev almış ve somut katkı sağlamış, başarı öyküsü olan kişilere ödül verilecektir.

TTGVÖDÜLLERİ

HAKKINDA

HATIRLARKEN10

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ DEĞERLENDİRME

SÜRECİ

Başvurular, aday gösterme yoluyla alınmıştır. Aday gösterme süresinin sona ermesini takiben, aday gösterilen başvurular incelenmiş ve finalist tez çalışmalarının sahiplerine ikinci aşamada doldurmaları beklenen başvuru formları gönderilmiştir. Bu başvuru formlarının TTGV’ye iletilmesiyle finalist çalışmaların hakem değerlendirmelerine geçilmiştir. Her başvuru 2 bağımsız ve alanında uzman hakem tarafından değerlendirilmiş ve puanlanmıştır. Puan ortalamaları alınarak bir liste elde edilmiştir. Nihai değerlendirmenin ise farklı bir jüri heyeti tarafından yapılması öngörülmüş ve daha önce hakemler tarafından yapılan puanlamalar da göz önünde bulundurularak nihai karar jüri heyeti tarafından alınmıştır.

Dr. Akın ÇAKMAKCI Ödülü hakemleri (alfabetik sırayla):

Prof. Dr. Ali Ziya ALKARDr. Atilla Hakan ÖZDEMIRProf. Dr. Billur BARSHANYrd. Doç. Dr. Bülent GÜMÜŞProf. Dr. Hüseyin Avni ÖKTEMProf. Dr. Erhan İlhan KONUKSEVENİsmet BENLİDoç. Dr. Murat Kadri AKTAŞDr. Sanem YALÇINTAŞ GÜLBAŞDr. Serkan BÜRKENProf. Dr. Tayfun AKINTülay AKARSOY ALTAYDr. Volkan ÖZGÜZDoç. Dr. Yiğit KARPAT

REFİKÜREYEN

ÖDÜLÜ DEĞERLENDİRME

SÜRECİ

Başvurular aday gösterme yoluyla alınmıştır. Aday gösterme süresinin sona ermesini takiben, TTGV tarafından ön değerlendirme yapılmış ve ödül kapsamına uygun bulunan finalist çalışmalar belirlenmiştir.

Finalistlere ikinci aşamada doldurmaları beklenen başvuru formları gönderilmiştir. Başvuru formlarının TTGV’ye iletilmesini takiben jüri değerlendirmelerine başlanmıştır. Jüri üyeleri hem başvuru formları üzerinden hem de adaylar ve referans olarak ilettikleri kişilerle görüşmeler gerçekleştirerek değerlendirmelerini tamamlamıştır.

Bu sürecinin sonunda jüri üyeleri bir değerlendirme toplantısı gerçekleştirerek nihai sonucu belirlemiştir.

HAKKINDA11

HATIRLARKEN6

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ JÜRİSİ

JÜRİ*

*Alfabetik sırayla

JÜRİ13

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ JÜRİSİ

Dr. Bülent ALICIOĞLU2016 Yılı Dr. Akın ÇAKMAKCI

Tez Ödülü Kazananı Broadcom

Fbar Ürün Tasarım Mühendisi

Mehmet ZAİMTEKİM A.Ş.

Kurucu Ortağı

Prof. Dr. Erkan ERDİL ODTÜ

İktisat Bölümü Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Volkan ATALAY ODTÜ

Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü

Öğretim Üyesi

Doç. Dr. Mehmet CANSIZ Cumhurbaşkanlığı Strateji ve

Bütçe Başkanlığı Strateji ve Bütçe Uzmanı

JÜRİ14

REFİKÜREYEN

ÖDÜLÜ JÜRİSİ

Dr. Volkan H. ÖZGÜZ Sabancı Üniversitesi

Rektör Danışmanı

Doğan TAŞKENTAtabay İlaç ve Kimya San.

Yönetim Kurulu Üyesi

Mahmut KİPERAnadolu Üniversitesi TTO -

ARİNKOM Teknik Danışman

Dr. Hüseyin GÜLER Kastamonu Entegre A.Ş.

Strateji ve İş Geliştirme Direktörü

Dr. Rezzan KARAASLAN Alisa Danışmanlık

Kurucu

İffet İYİGÜN MEYDANLIFarplas

İnovasyon Direktörü

FİNALİSTLER*

*Alfabetik sırayla

Finalistlerin ödüle aday çalışmalarının tanıtım metinleri adayların dosyalarından ve ilettikleri özetlerden alıntılanmıştır.

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

ÇİĞ ETTEN UÇUCU BİLEŞENLERİN EKSTRAKSİYONUNDA ÖN KONSANTRASYON TEKNİĞİNİN ETKİSİ VE DİNAMİK MUHAFAZA ŞARTLARI ALTINDA KALİTE PARAMETRELERİNİN DEĞİŞİMİ

Tez Danışmanı: Doç. Dr. Neşe ŞAHİN YEŞİLÇUBUKYükseköğretim Kurumu: İstanbul Teknik ÜniversitesiFirma: Arçelik A.Ş.

Tez Sahibi:Aylin MET ÖZYURT

FİNALİST17

Etin tazelik seviyesini hızlı bir şekilde tayin etmek, tüketiciler için zor olabilmektedir. Bu noktada, taze ürünün atık olarak atılması veya tersi bir şekilde taze olmayan etin kullanımı söz konusu olabilmektedir. Ev tipi soğutuculardaki sıcaklık set değerleri, soğutucu kapısını açıp kapama alışkanlıklarına göre tüketici davranışları çeşitlilik göstermekle birlikte, kötü kullanımdan kaynaklı sıcaklık dalgalanmaları altında ette kalite kayıpları kaçınılmazdır. Etin tazelik durumunun koku sensörü gibi hızlı ve hasarsız yöntemler ile belirlenerek tüketicinin bilgilendirilmesi, artan alternatif araştırma alanları arasındadır. Ortamdaki uçucu bileşenlerin güvenilir bir şekilde ölçülmesi, kesinliği ve doğruluğu yüksek sensörlerin geliştirilmesi için önemlidir. Sensörlerin geliştirilmesi evresinde evsel kullanım şartlarını da simüle edebilmek amacıyla hem stabil saklama sıcaklığı hem de sıcaklık dalgalanmasının yüksek olduğu şartların incelenmesi ve uçucu bileşenlerin ön-konsantrasyon basamağında etkin olarak ekstrakte edilebileceği yöntemin geliştirilmesi bu tezin temel amacını oluşturmuştur.

Tez çalışmasının ilk basamağında kontrollü bir hacim içerisinde, üç farklı yük faktörü için iki farklı ön-konsantrasyon yönteminin (vial hacim içinde tepeboşluğu-katı faz mikroekstraksiyonu tekniği ve kontrol hacminde Tenax tüp üzerine gaz ile süpürme tekniğinin) ekstraksiyon verimine etkisi incelenmiş ve uçucu bileşen analizleri için GC-MS ve Isıl Ayrıştırmalı-GC-MS sistemleri kullanılmıştır. Tezin ikinci aşamasında, soğutucu kullanım profilini simüle edebilecek iki farklı muhafaza sıcaklığında izotermal ve dinamik koşullar yaratılarak, bozulmaya bağlı olarak ortaya çıkan uçucu bileşiklerin karakteristiği incelenmiş ve diğer kalite metrikleri ile ilişkilendirilmiştir. Modelleme ve sınıflandırılma aşamaları için temel bileşen analizi, diskriminant analizi, kısmi en küçük kareler regresyon tahmini modeli, genel lineer model ve pearson korelasyonu analizlerinden faydalanılmıştır.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

UZAY UYGULAMALARINDA KULLANILACAK EKSENEL OLUKLU SABİT İLETKENLİKLİ ISI BORUSUNUN GELİŞTİRİLMESİ VE PERFORMANSININ İNCELENMESİ

Tez Danışmanları: Prof. Dr. İlhami HORUZ Dr. Ahmet Bilge UYGURYükseköğretim Kurumu: Gazi ÜniversitesiFirma: Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ)

Tez Sahibi:Cem ÖMÜR

FİNALİST19

Bu tez çalışması ile birlikte uzay uygulamalarında kullanılabilecek ulusal kaynaklarla üretilmiş eksenel oluklu sabit iletkenlikli ısı borusu geliştirilmiştir. Bu kapsamda, ekstrüzyon ve elektroerozyon teknolojisinin mevcut halinin getirdiği kısıtlar literatürde ilk kez parametrik olarak matematiksel modele katılmış, modelin öngördüğü mikro oluk geometrilerinde üretimler sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Ardından ısı borusu bileşenlerinin tümlemesi (entegrasyonu) yapılarak çalışan bir ürün elde edilmiştir. Tümleme adımlarının en önemlisi olan vakum altındaki boruya amonyak doldurma işlemi yine ilk kez ülkemizde denenmiş ve dolumda başarı sağlanmıştır. Doldurma düzeneği 2 patent başvurusuna konu olmuştur. Çalışmanın son safhasında ise matematiksel modelin öngördüğü ısıl performans değerleri, uzay koşullarına en yakın şartları sağlayan Isıl Vakum Test Sisteminde yapılan testlerle ile doğrulanmıştır.

Bu doktora tez çalışması, Gazi Üniversitesi ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) arasında imzalanan Sanayi için Araştırmacı Yetiştirme (SAYP) Projesi kapsamında yürütülmüştür. Çalışma kapsamında SCI-E listesinde bulunan dergilerde 5 makale ve2’si uluslararası olmak üzere 3 adet de bildiri yayını yapılmıştır. Tez başlangıcında Teknoloji Hazırlık Seviyesi TUSAŞ’ta seviye 1 olan ısı borusu teknolojisi, çalışma sonunda seviye 5‘e yükseltilmiştir.

Doktora çalışması sonucunda TUSAŞ’ta elde edilen tecrübe ve erişilen bilgi seviyesi sayesinde, uzay ve havacılık konularında gerçekleştirilebilecek farklı ısı borusu uygulamalarına ve ısı borularının konvansiyonel olmayan imalat yöntemleriyle üretilmesine yönelik ODTÜ ile TUSAŞ arasında protokol imzalanmış ve TÜBİTAK 2244 Sanayi Doktora Programına başvurulmuştur. Buna ek olarak, TÜBİTAK-ARDEP “1003-Havacılık ve uzay sektörüne yönelik yenilikçi imalat teknolojilerinin geliştirilmesi” çağrı metnine, ODTÜ ve Bilkent Üniversitesi iş birliğinde , “Uzay ve Havacılık Uygulamaları için Isı Borusu Entegre Isıl Yönetim Sisteminin Geliştirilmesi” konulu projeyle başvuru yapılmıştır. TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

FREKANS METROLOJİSİ UYGULAMALARI İÇİN 33 FEMTOSANİYE YB-KATKILI OPTİK FREKANS TARAĞI

Tez Danışmanı: Doç. Dr. Fatih Ömer İLDAYYükseköğretim Kurumu: Bilkent ÜniversitesiFirma: TÜBİTAK UME

Tez Sahibi:Çağrı ŞENEL

FİNALİST21

Optik frekans tarakları, aralarında yüksek hassasiyetli spektroskopi, masa üstü optik frekans metrolojisi, optik atomik saatlerin de olduğu birçok uygulamayı mümkün hale getirmiş hatırı sayılır derecede ilgi çekmiş ve bir Nobel Ödülü kazanmıştır. Bu tezde, stabilize edilmiş bir Yb-katkılı femtosaniye optik frekans tarağının geliştirilmesi sunulmuştur. Frekans tarağının geliştirilmesi için başlangıç olarak yeni bir tür fiber lazer, nümerik simülasyonlar kullanılarak dizayn edilmiş ve deneysel olarak yapımı gerçekleştirilmiştir. Geliştirilmiş olan lazer, yüksek-dereceli dağılım dengelenmeden 33 fs uzunluğa sıkıştırılabilen atımlar üretebilmektedir. Lazerin yapımının gerçekleştirilmesinden sonra, supercontinuum üretimi için kullanılmak üzere yeni bir tür fiber yükseltici geliştirilmiştir. Fiber yükseltici, yüksek-dereceli dağılım dengelenmeden 36 fs uzunluğa sıkıştırılabilen, 6,8 nJ enerjiye sahip atımlar üretebilmektedir. Supercontinuum üretim dinamikleri, genelleştirilmiş Schrödinger denklemini çözen, başka bir simülasyon programını kullanarak incelenmiştir. Simülasyon sonuçları kullanılarak uygun fotonik kristal fiberi seçilmiş ve oktav-kaplayan supercontinuum üretilmiştir. Lazerin taşıyıcı-zarf ofset frekansı bir f-2f interferometresi yapılarak elde edilmiştir. Lazerin tekrar frekansı ve taşıyıcı-zarf ofset frekansı, elektronik geri-besleme devreleri kullanılarak bir Cs atomik saatine kilitlenmiş ve böylece tamamen stabilize edilmiş optik frekans tarağı elde edilmiştir. Sistemin gürültü performansı ve kararlılığı karakterize edilmiştir. İyot gazı kullanılarak stabilize edilmiş bir Nd:YAG lazerinin mutlak frekans ölçümü, geliştirilen sistem kullanılarak yapılmıştır.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

KARIŞIK FAZDAKİ BULUT PARTİKÜLLERİ İLE BUZ BİRİKİMİ TAHMİNİ

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Serkan ÖZGENYükseköğretim Kurumu: Orta Doğu Teknik ÜniversitesiFirma: Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ)

Tez Sahibi:Erdem AYAN

FİNALİST23

Uçuş sırasında oluşan buzlanma havacılığın ilk yıllarından itibaren araştırmacıların yoğun olarak ilgilendiği bir konu olmuştur. Özellikle sıvı damlacıklardan dolayı oluşan buzlanmanın tahmininde önemli aşama kaydedilmiştir fakat katı fazdaki buz kristallerinden dolayı oluşan buzlanmanın farkındalığı yeni oluşmaktadır. Son yıllarda taşıyıcı bulutlarda oluşan buz kristalleri uçuş güvenliği için başlıca tehditlerden biri haline gelmiş ve özellikle hava sensörleri, motor parçaları gibi ısıtılan yüzeyler etrafında oluşan buzlanmadan ötürü birçok problemli uçuş olayı rapor edilmiştir. Sertifikasyon otoriteleri de gereksinimlerini buz kristallerini de kapsayacak şekilde değiştirmiştir. Bu problemin anlaşılması ve çözümü için konuyla ilgili birçok proje başlatılmıştır. Yüksek irtifa buz kristalleri (HAIC) projesi bunlardan bir tanesi olarak 2012 yılında başlatılmış ve çalışmalar 2017 yılında tamamlanmıştır. HAIC projesi konuyla ilgili değişik çalışma gruplarını bir araya getiren büyük çaplı bir Avrupa Birliği 7. Çerçeve programı projesidir. TAI de bu doktora tezi kapsamında projeye katılım sağlamış ve buzlanma tahmini için modeller geliştirme konusunda görev almıştır. TAI de kendi buzlanma tahmin aracı (TAICE) kabiliyetlerini buz kristallerini de kapsayacak şekilde geliştirme fırsatı bulmuştur. TAI’nin projeye girmesinin bir başka amacı, özgün hava aracı tasarımlarında kullanabileceği özgün yazılımları geliştirmektir. Kabiliyetleri - artırılan yazılım sayesinde buzlanma tahmini konusunda TAI artık kendi yazılımını kullanabilecektir. Ayrıca ilk kez bu tez kapsamında buz kristallerine uygulanan iki-tabaka modeli buz şekli tahminlerinin doğruluğunu arttırmış ve Klasik Messinger modeli kullanan benzeri yazılımlara göre TAICE daha başarılı duruma gelmiştir. Yapılan çalışmalar ulusal ve uluslararası konferanslarda sunulmuş ve HAIC projesine olan katkısından dolayı AB tarafından HAIC projesinin devamı olan MUSIC projesine TAI adına tez sahibi danışman olarak davet edilmiştir.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

KORELASYON İLE GÖRSEL TAKİP İÇİN İYİ ÖZNİTELİKLER

Tez Danışmanı: Prof. Dr. A. Aydın ALATANYükseköğretim Kurumu: Orta Doğu Teknik ÜniversitesiFirma: ASELSAN A.Ş.

Tez Sahibi:Erhan GÜNDOĞDU

FİNALİST25

Korelasyon Süzgeci Tabanlı (KST) yaklaşımların amacı, nesne konumu etrafında yüksek, nesneden uzaktaki yerlerde ise düşük korelasyon üretebilen bir süzgeci hesaplamaktır. KST yöntemlerinin basit güncelleme aşamaları, vasat model güncelleme oranı ve hedef nesnenin görünüm değişikliklerine karşı sağlam olamaması KST yöntemlerinin takip ve konumlandırma performanslarındaki azalmaların sebepleri olarak gösterilebilir. Bu tez, KST görsel takip yöntemlerinin dezavantajlarını gidermek için üç katkı içermektedir. Çalışmamızda, korelasyon kalitesini arttırmak için mekânsal pencere öğrenme yöntemi önerilmiştir. Bu amaçla, nesne görüntüsü ile çarpılacak bir pencere, yeni bir gradyan iniş prosedürüyle öğrenilir, nesnenin gerekli bölgelerini vurgulama yeteneğine sahiptir. İkinci katkı olarak, en iyi olmayan öğrenme hızı ve nesnenin geçmiş pozlarını unutma ile baş edebilmek için birden çok takipçiyi içeren bir takip grubu yöntemi önerilmiştir. Gruptaki takipçiler, ikili bir ağaçta düzenlenir ve takipçiler ağacın düğümlerinde saklanır. Takip sırasında, en son nesne görünümüne ilişkin uzman takipçiler etkinleştirilir, konumlandırma ve güncelleme aşamalarında kullanılır. Önerilen takipçiler grubu yönteminin, konumlandırma doğruluğunu önemli ölçüde geliştirdiği gözlenmiştir. Tezin son katkısı, KST takip kayıp fonksiyonu üzerine odaklanan öznitelik öğrenme problemini ele almak üzerinedir. Bu kayıp fonksiyonu ile ilgili, tamamen evrişimsel derin sinir ağını eğitmek için yeni bir geri yayılım algoritması geliştirilmiştir. Geri yayılım için gerekli olan gradyan hesaplaması, frekans ve görüntü uzaylarında etkin bir şekilde gerçekleştirilir ve öznitelik haritalarının sayısı ile doğrusal bir karmaşıklığa sahiptir. Ağ modelinin eğitimi, görsel izlemenin iyi bilinen zorlukları da dâhil edilerek gerçekleştirilir. Öğrenilen öznitelikler, en gelişmiş KST görsel takipçilere entegre edildiğinde, manuel olarak tasarlanmış öznitelikleri veya sınıflandırma modellerinden çıkarılan derin öznitelikleri kullanan KST yöntemlerine kıyasla karşılaştırma veri kümelerinde olumlu takip performansı sağlamıştır.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

KRİYOJENİK SICAKLIKLARDA SİLİSYUM ALTTAŞ YÜZEY BÜKÜLME DAVRANIŞLARININ DENEYSEL VE SAYISAL İNCELENMESİ

Tez Danışmanları: Prof. Dr. Zafer DURSUNKAYA Doç. Dr. Tuba OKUTUCU ÖZYURTYükseköğretim Kurumu: Orta Doğu Teknik ÜniversitesiFirma: ASELSAN A.Ş.

Tez Sahibi:Eyüp Can BALOĞLU

FİNALİST27

Kriyojenik sıcaklıklarda (120 K’den daha düşük) ve vakum altında çalışan mikro elektronik aygıtların operasyon ve depolama durumları arasındaki büyük sıcaklık farkları ve kullanılan farklı ısıl genleşme katsayısına sahip malzemelerin yarattığı ısıl genleşme uyumsuzluğu, yüzey bükülmeleri ve ısıl gerilimler oluşturmaktadır. Cihaz bileşenleri üzerinde oluşan aşırı yüzey bükülmeleri ve yüksek ısıl gerilimler, bağlantı ara yüzlerinde bozulmaya, sensör elektro-optik performansının düşmesine ya da yapı üzerinde kalıcı mekanik bozulmaya yol açabilir. Güvenilir ürünler elde edebilmek için genellikle “warpage” olarak adlandırılan yüzey bükülmeleri ve ısıl gerilimler optimize edilmelidir.

Bu çalışma ile entegre malzeme yapıları üzerinde oluşan yüzey bükülmelerini hem kriyojenik sıcaklıklarda hem de oda sıcaklığında ölçebilecek bir test düzeneği hazırlanmıştır. Bu düzenekte faz değiştiricili Fizeau lazer interferometre sistemi kullanılmıştır. Kriyojenik sıcaklıklara erişebilmek için test düzeneğinde sıvı azot kullanılmaktadır. Test düzeneği üzerinde dört farklı ölçüm hatası kaynağı belirlenmiş ve her kaynağın etkisi deneysel yöntemlerle, analitik çözümlerle ya da sonlu elemanlar analizi yöntemiyle irdelenmiştir. Bu hata kaynaklarının deney sonuçları üzerindeki etkisinin ihmal edilebilir seviyede olduğu tespit edilmiştir. Seramik – epoksi – silisyum üç katmanlı entegre yapısı üzerinde gerçekleştirilen parametrik sonlu elemanlar analizi ile katman kalınlıklarının yüzey bükülme davranışı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Diğer katman kalınlıklarını sabit tutmak şartı ile artan seramik kalınlığı ve azalan silisyum kalınlığının üç malzemeli entegre yapı için yüzey bükülme değerini azalttığı gözlemlenmiştir. Farklı seramik ve silisyum kalınlıklarında deneysel olarak test edilen örneklerde sonlu elemanlar analizi ve deneysel sonuçlar arasındaki hata değeri %12’yi geçmemiştir.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

SOĞUK DÖVME İLE ÜRETİLEBİLEN TİTREŞİM DİRENÇLİ CIVATA TASARIMI VE İMALATI

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Bülent YARDIMOĞLUYükseköğretim Kurumu: İzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüFirma: Norm Cıvata San. Ve Tic. A.Ş.

Tez Sahibi:Gökay YALDIZ

FİNALİST29

Bağlantı elemanları, ömrü boyunca tekrarlı dinamik yüklemelerden etkilenirler. Bu nedenle, cıvatalı bağlantılar, güvenlik problemine sebep olan kademeli gevşeme olayına maruz kalmaktadırlar. Gevşeyen bağlantı elemanı, montaj parçalarının birbirinden ayrılmasına ve hayati önem arz edecek kazaların yaşanmasına sebep olabilmektedir.

Çalışmada, gevşeme direncine sahip cıvata diş formlarının tasarımı ile enine titreşim altındaki cıvataların gevşeme durumunun iyileştirilmesi incelenmiştir. Diş üzerindeki temas noktalarında elastik bariyer geometrisine sahip diş formu tasarımları 2D ve 3D olarak çizilmiş, montaj ve imalat aşamaları için sonlu elemanlar metodu kullanılarak imal edilecek diş tasarımı belirlenmiştir. Belirlenen tasarıma göre imalat hazırlıkları, kalıp ekipman ihtiyaçları giderildikten sonra prototip ürün imalatı gerçekleştirilmiştir. M10 diş profili ile uyumlu çalışacak şekilde tasarlanan ve imalatı yapılan prototip ürünün titreşim direnci performansını incelemek için tork – gerilme ve yanal titreşim testleri gerçekleştirilmiş, prototip ürüne ait deneysel veriler, metrik diş profili performans değerleri ile kıyaslanmış ve raporlanmıştır. Deneysel verilere göre metrik diş profiline göre daha yüksek çözülme direncine sahip olduğu kanıtlanmıştır.

Eşsiz diş tasarımının imalatı için standart bağlantı elemanlarındaki üretim yöntemi birebir kullanılarak ek operasyon ve maliyet artışına gerek duyulmamaktadır. Ayrıca özel diş profili, metrik diş profili ile uyumlu çalışabildiği için montaj esnasında herhangi bir aparat, karşı parça ya da ekipman değişimine ihtiyaç duyulmamaktadır.

Otomotiv sektöründe, bağlantı elemanı çözülmesi sebebi ile yaşanan kazaların en aza indirgenmesi için kimyasal ve ek malzeme (rondela, kilitli somun vb.) kullanımı gibi maliyetli çözümlerin kullanıldığı bilinmektedir. Proje çıktısı olan ürünün, ek maliyet ve ağırlık artışı getiren çözümlerin yerini alması hedeflenmektedir. TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

OTOMOTİV DIŞ AYDINLATMA ÜNİTELERİNDE KULLANILAN MALZEMELERİN VE YÜZEYLERİNİN IŞIĞA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Tez Danışmanı: Doç. Dr. Ender Gökhan GECEYükseköğretim Kurumu: Bursa Teknik ÜniversitesiFirma: FARBA Otomotiv Aydınlatma ve Plastik Fabrikaları A.Ş.

Tez Sahibi:Hakan KARAGÖL

FİNALİST31

Artan çevre kirliliği dolayısıyla temiz hava - temiz çevre yaklaşımı, otomotiv endüstrisini araç egzoz salınımlarının azaltılması, enerji verimliliğinin iyileştirilmesi ve sürdürülebilirlik gibi alanlarda araştırma yapmaya yönlendirmiştir. Otomotiv dış aydınlatma ürünlerinde enerji verimliliği ve performans açsından değerlendirildiğinde LED (Işık Yayan Diyot) ışık kaynağı kullanımını ön plana çıkmaktadır. LED’ler verimlilik açısından geleneksel halojen tipi aydınlatma ürünlerine göre daha iyi olmakla beraber daha küçük hacimlerde tasarımın gerçekleştirilmesine de olanak sağlamaktadır. Bir diğer avantajı da araç bileşenlerinin daha görkemli ve stilistik beklentileri karşılayacak şekilde tasarlanmasına olanak sağlamasıdır. Günümüzde otomotiv endüstrisinin devleri arasında gösterilen tüm araç markaları LED aydınlatma teknolojisinden istifade ederek araç kimliğini tanımladıkları yeni stilleri ortaya koymaktadır. Küçük tasarım hacimleri ve teknolojileri gereği LED’lerin küçük alandan yüksek ışık şiddeti yayması parlama problemini ortaya çıkarmaktadır. LED’ler ile aydınlatma yüzeyi arasındaki mesafenin genişletilmesi ve dış yüzeyin pürüzlülüğü arttırılarak ışık saçılımının iyileştirilmesiyle parlamanın şiddeti azaltılabilir.

Gerçekleştirilen araştırmada, bu çözümler ile istenilen yeterlilikte sonuç alınamamıştır. Bu sebeple, araştırma sürecinde standart plastik malzemelere alternatif difüzer olarak isimlendirilen özel malzemelerin kullanılması değerlendirilmiştir. Difüzer malzemeler ışık saçılımını arttırarak daha homojen ve parlama etkisi azalmış bir ışık dağılımının elde edilmesine olanak sağlamaktadır. Çalışma kapsamında elde edilen bulgular gelecek projelerde kullanılabilecek bilgi birikiminin oluşturulmasında önemli katkı sağlamıştır.

Proje sonucunda, ticari ve binek araçlarda kullanılabilecek tamamı LED’li ilk arka stop lambası Türkiye’de yerli ve milli kaynaklar ile tasarlanmış ve üretilmiştir. Ayrıca, Hannover’de yapılan Uluslararası Ticari Araç Fuarı’nda BMC tarafından üretilen “Tuğra” isimli yeni çekici kamyonunda uluslararası arenada tanıtılmıştır. TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

HAVACILIK UYGULAMALARINDA GERDİREREK ŞEKİLLENDİRME PROSESİNİN DENEYSEL VE SAYISAL İNCELENMESİ

Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Celalettin KARADOĞANYükseköğretim Kurumu: Atılım ÜniversitesiFirma: Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ)

Tez Sahibi:Hasan Ali HATİPOĞLU

FİNALİST33

Gerdirerek şekillendirme işlemi uçak parçalarının üretiminde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu işlemde düz haldeki sac parça iki kenarından çeneler yardımıyla tutulurken ana bir kalıp üzerinde gerdirerek şekillendirilmektedir. Kaliteli parça üretimi için kalıp-çene hareketleri, kalıp-parça arasındaki yağlama durumu, başlangıç parçası boyutları ve benzer parametrelerin en uygun şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Mevcut durumda bu parametreler üretim tecrübesi ve geleneksel yöntemlerle belirlenmektedir ki bu işlemi yavaşlatmakta ve hurda riskini arttırmaktadır. Bu çalışma sayesinde gerdirme işleminde en uygun parametrelerin belirlenmesi için yapılan fiziksel deneme-yanılma süreci sayısal ortama taşınmış, işlem optimize edilmiş ve “sıfır hata”, “düşük maliyet” ve “güvenli” parça üretimine katkı sağlanmıştır.

Gerdirme işleminin sayısal olarak modellenmesi için sonlu eleman metodu kullanılmıştır. Modelin önemli girdilerinden olan malzeme ve sürtünme davranışı için üniversite laboratuvarlarında özel testler gerçekleştirilmiş, elde edilen sonuçlar modele girilerek çözüm hassasiyeti arttırılmıştır. Şirket bünyesinde gerçekleştirilen kontrollü deneylerden elde edilen sonuçlar ile sayısal analiz sonuçları kıyaslanarak model doğrulaması yapılmıştır. Çalışma sonucu sürtünmeyi ölçen yeni bir test düzeneği ve operatör bağımsız parça üretimini sağlayan yeni bir yöntem literatüre kazandırılmış; parça üretimini kolaylaştıran bir tezgah çenesi tasarımıyla da faydalı model belgesi alınmıştır.

Çalışma çıktıları gövde paneli, egzoz, kokpit paneli, kanat kökü ve benzer birçok uçak parçasının üretim süreci iyileştirmelerine başarıyla uygulanmıştır. Ayrıca, çalışma sonucunda elde edilen sayısal analiz kabiliyeti, şirket üretim süreçlerine bir işlem basamağı olarak eklenmiştir.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

METAL ŞEKİLLENDİRMEDE ÜRETİM PARAMETRELERİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ OLARAK İNCELENMESİ

Tez Danışmanı: Doç. Dr. Osman ÇULHA Yükseköğretim Kurumu: Manisa Celal Bayar ÜniversitesiFirma: KOCAER Haddecilik San. ve Tic. A.Ş.

Tez Sahibi:İlter KİLERCİ

FİNALİST35

TEYDEB 1501 projeleri destekli bu doktora tez çalışmasında, kalıpta çapaklı sıcak dövme ve presle sıcak şekillendirme yöntemlerinin mekanik özelliklere etkisinin bilgisayar destekli olarak incelenmesi amacıyla yürütülen teorik, endüstriyel ve literatür destekli çalışmalar kapsamında; prosesler tasarlanmış, şekillendirme yöntemlerinde etkili olan üretim parametrelerinin, mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi hedeflenmiştir. Akademik çalışmanın çıktılarının endüstriye uygulanabilirliği aşamasında ise ülkemizde teknoloji transferine bağımlı olarak faaliyet gösteren madencilik ve tünel sektöründe kullanılan Geçme Tahkimat Bağlantı Kelepçesi üretimleri ele alınmıştır.

Sıcak dövme tasarım esaslarına göre dizayn edilen şekillendirme kalıplarıyla Sonlu Elemanlar\Hacimler Yöntemleri temelli simülasyon faaliyetleri yürütülmüş, simülasyon faaliyetleri aşamasında ise çapak tasarımının, dövme sıcaklığı, sürtünme modeli ve malzeme akışı ile birlikte düşünülmesi sayesinde dövme kusurlarından bağımsız (iç çatlak, katlanma, yüzey hatası) prosesler elde edilmesi sağlanmış ve belirlenen proses parametreleriyle Geçme Tahkimat Kelepçe pilot üretimleri gerçekleştirilmiştir.

Sonuç olarak; tahkimat bağlantı kelepçeleri üretimi, kalıpta çapaklı sıcak dövme ve presle sıcak şekillendirme yöntemleri ile model simülasyon uygulamalarını birleştirilerek yeni ürün tasarımı ve geliştirilmesi, üretim yöntemi revizyonu–maliyet düşürme (çapak azaltma, hammadde hacmi azaltma), son ürün karakterizasyon aşamaları bilimsel temelli Ar-Ge çalışmaları ile gerçekleştirilmiştir.

Akademik-literatür ve endüstriyel içerikli Ar-Ge faaliyetleri ile mekanik ve metalurjik açıdan performansı geliştirilmiş şekilde üretilebilmesi sayesinde Tahkimat sistemi elemanlarının tümünün tek üretici tarafından üretilerek tahkimatlardaki işlevsellik sorunları giderilmiş, madencilik sektörünün ihtiyaçlarını yerli kaynaklar kullanılarak mekanik özelliklerinin geliştirilmesinin yanı sıra müşteri performans beklentilerini de karşılama avantajını sunma avantajı ile ithal bağımlılığından kurtaran bağlantı kelepçelerinin KOCAER Haddecilik San. ve Tic. A.Ş. tarafından ülkemiz madencilik sektörüne katma değerli bir şekilde arz edilmesi sağlanmıştır.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

SEKEN IŞIN YÖNTEMİ İLE RADAR KESİT ALANI ANALİZİ

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Turgut TOKDEMİRYükseköğretim Kurumu: Orta Doğu Teknik ÜniversitesiFirma: Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ)

Tez Sahibi:Mustafa Kağan ÇAKIR

FİNALİST37

Radar Kesit Alanı (RKA) bir hava, deniz ya da kara aracının radardaki görünürlüğünün ölçütüdür. Hedefin RKA değeri ne kadar küçükse, radardaki tespit mesafesi o kadar kısadır. Radar tespit mesafesinin kısalması, taktik sahada birçok avantaj sağlamaktadır.

Düşük görünürlük, 5. nesil muharip hava araçları için vazgeçilmez bir unsurdur.Çalışma kapsamında, asimptotik yöntemlerin hesaplama hızına yaklaşırken, tam dalga metotların hassasiyetine erişebilecek hibrid bir RKA analiz metodu geliştirilmiştir. Geliştirilen hibrid metod ile doğrudan ve çoklu yansıma etkileri ile kenar ve köşe kırınımlarının aynı anda hesaplanabilmesi sağlanmıştır. Bu sayede hızlı bir algoritma ile hassas sonuç elde edilmesi sağlanmıştır.

Geliştirilen algoritma kapsamında, hedef üzerindeki doğrudan ve çoklu yansıma etkileri için ışın takibi prensiplerine dayanan ‘Seken Işın Yöntemi’, kenar-köşe kırınım etkileri için ise Micheali’nin eşdeğer kenar akımları yöntemlerinden faydalanılmıştır.

Seken Işın Yöntemi (SIY), Fiziksel Optik ve Geometrik Optik prensiplerine dayanmaktadır. Fiziksel optik yöntemi ile aydınlatılan hedef yüzeyi üzerinde hesaplanan yüzey akımları kullanılarak saçılan elektrik alan değeri hesaplanır. Saçılan elektrik alanın, Snell yasasına göre yüzey üzerinden seken ışınlar ile hedefin muhtelif yerlerine ulaşması sağlanır. Bu şekilde geometrik optik ve fiziksel optik birlikte kullanılarak doğrudan ve çoklu yansıma etkilerine bağlı RKA hesaplanmış olur.

Kenar kırınımları için ise Micheali’nin eşdeğer kenar akımları yöntemi kullanılmıştır.

Tez kapsamında geliştirilen Radar Kesit Alanı (RKA) analiz yazılımı, TUSAŞ ana yükleniciliğinde ön tasarım fazı devam etmekte olan “Milli Muharip Uçak (MMU) Geliştirme Projesi” kavramsal tasarım fazı ve ön tasarım fazında verimli olarak kullanılmıştır. Hedefin RKA değeri ve RKA’yı oluşturan saçılma merkezleri yazılım kullanılarak belirlenmekte, uygun tasarım müdahaleleri yapılarak hedef platformun RKA değerinin düşürülmesi sağlanmaktadır.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

ÇOK KATMANLI YÜKSEK YANSITICI ÖZELLİKLİ İNCE FİLMLERİN LAZER HASAR EŞİĞİNİN SAYISAL VE DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

Tez Danışmanları: Doç. Dr. Cüneyt SERT Doç. Dr. Tuba OKUYUCU ÖZYURTYükseköğretim Kurumu: Orta Doğu Teknik ÜniversitesiFirma: ASELSAN A.Ş.

Tez Sahibi:Mustafa OCAK

FİNALİST39

Bu çalışmada, ince film kaplamalı optik elemanlar üzerindeki sıcaklık dağılımı, incelenmiştir. Optik tasarım değişikliklerinin yüksek yansıtıcı özellikli, çok katmanlı ince film kaplamalarının ısıl performansına olan etkisi çalışılmıştır. Öncelikle, 19 katmanlı yüksek yansıtıcı özellikli alışılagelmiş bir kaplama referans olarak seçilmiştir. Bu referans kaplama üzerinde, lazer ışınımı sebebiyle oluşan lazer enerji emilimi ve sıcaklık dağılımı hesaplatılmıştır. Sonrasında referans kaplamaya alternatif olacak tasarımlar geliştirilmiştir. Alternatif tasarımların yapısında değiştirilmiş dalga çeyreği katmanları, üst yüzey kaplama katmanları ve iki farklı yüksek kırılma indisli malzemeler denenmiştir. Alternatif tasarımların üzerindeki sıcaklık dağılımları da hesaplatılmış ve referans kaplama ile karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalar, değiştirilmiş dalga çeyreği katmanlarının, üst kaplama katmanlarındaki en yüksek sıcaklık değerini (en çok % 24.6) ve en yüksek ara yüzey sıcaklık değerini (en çok % 21.6) düşürdüğünü göstermiştir. Diğer yandan iç katmanlardaki lazer emiliminin ise arttığı gözlenmiştir. Bu noktada iç katmanlardaki emilimi azaltan yeni bir tasarım yöntemi önerilmiştir. Yeni yöntem için katman kalınlıkları, geliştirilen MATLAB kodu ile hesaplanmaktadır. Sonuçlar, yeni yöntem ile yapılan tasarımdaki sıcaklık değerlerinin önceki alternatif tasarımlara göre iç ve ara yüzey sıcaklıklarında (en çok %15.4) düşüş sağladığını ortaya çıkarmıştır.

Sayısal çalışmalarla birlikte, imal edilen referans kaplama ve alternatif tasarımlara sahip kaplamalar üzerinde lazer hasar eşiği (LHE) testleri ve hasar morfolojisi incelemeleri yapılmıştır. Bu doğrultuda hasar tipleri tanımlanmış ve hasar karakteristiklerindeki değişiklikler incelenmiştir. İnceleme sonuçları, değiştirilen katman kalınlıkları ile sayısal çalışmalarda da hesaplatıldığı gibi, sıcaklık değerlerinin düşük kırılma indisli katmanlar yardımıyla indirgendiğini ve LHE değerini iyileştirildiğini göstermiştir.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

DENİZ PLATFORMU KOMUTA KONTROL SİSTEMLERİ REFERANS YAZILIM MİMARİSİ İÇİN MODELLEME VE KOD ÜRETİMİ

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Halit OĞUZTÜZÜNYükseköğretim Kurumu: Orta Doğu Teknik ÜniversitesiFirma: ASELSAN A.Ş.

Tez Sahibi:Nafiye Kübra TURHAN

FİNALİST41

Belli bir alanda çalışan birçok yazılım ekibi özel bir referans mimarisi ile uyumlu yazılım ürünleri geliştirmektedir. Bir organizasyon içinde özel bir Referans Yazılım Mimarisinin benimsenmesi sonucunda, yazılım geliştirme takvimi kısalma eğilimi gösterirken, yazılım geliştirme sürecinin etkinliği ve yazılım ürünlerinin kalitesi artma eğilimindedir.

Deniz Savunma Sistemleri Yazılım Ekibi tarafından geliştirilen tüm uygulama yazılımlarının mimarileri, Deniz Savunma Sistemleri Referans Yazılım Mimarisi (DSS-RSA) olarak adlandırılan önceden tanımlanmış bir Referans Yazılım Mimarisine dayanarak oluşturulmuştur.

Bu tezde, uygulama yazılımlarının mimari tasarımından, kodlanmasına geçiş sürecini kolaylaştırmak ve yazılımların Referans Yazılım Mimarisi ile uyumlu olarak geliştirilmesini sağlamak için bir Model Güdümlü Mühendislik yaklaşımı önerilmektedir. Bu yaklaşımda, DSS-RSA’yı tanımlamak için bir metamodel oluşturulmuştur. Ardından, metamodele dayanan alana özgü bir grafiksel modelleme dili tanımlanmıştır. Son aşamada, alana özgü grafiksel modelleme dili kullanılarak oluşturulan modeller otomatik olarak iskelet koda dönüştürülmüştür. Önerilen yaklaşım bir vaka çalışması üzerinde değerlendirilmiştir.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

ÇELİK VE DÖKÜM KAM MİLLERİNİN PLAZMA NİTRÜRLEME İŞLEMİ İLE TRİBOLOJİK VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ayhan ÇELİKYükseköğretim Kurumu: Atatürk ÜniversitesiFirma: ESTAŞ Eksantrik San. ve Tic. A.Ş.

Tez Sahibi:Onur ÇOMAKLI

FİNALİST43

Kam milleri kendilerinden beklenilen görevleri yerine getirirken, kamların yüzeyleri iç kısımlarına göre daha yüksek gerilme ve aşındırıcı kuvvetlere maruz kalmaktadır. Bu gerilme ve kuvvetler, parçanın yüzey dayanım sınırını aşınca malzeme yüzeyinde aşınmalar başlamaktadır. Bu tip etkilere maruz kalan parçaların yüzey özelliklerinin iyileştirilmesi gerekmektedir. Plazma ile nitrürleme yöntemi, bu tür problemlerin çözümünde kullanılan yöntemlerden birisidir.

Bu çalışmada, 31CrMoV9 nitrasyon çeliğinden üretilen ve gri dökme demirden dökülen kam millerinin kullanım ömürlerini artırmak için kam milleri yüzeyine plazma ile nitrürleme işlemi uygulanarak mekanik ve tribolojik özelliklerin artırılması hedeflenmiştir. Farklı işlem parametrelerde nitrürlenmiş kam mili malzemelerin yapısal, mekanik ve tribolojik özellikleri, sırasıyla XRD, SEM, 3D temassız profilometre, mikrosertlik, yorulma, pim-disk aşınma cihazlarıyla araştırılmıştır. Ayrıca, yorulma test sonuçları sonlu elemanlar analizi sonuçları ile karşılaştırılmış, nitrürlenmiş çelik ve döküm kam millerinin sonlu eleman analizi yapılmıştır. Her iki kam milinde de en iyi sonuçlara gaz karışımındaki düşük azot oranı ve yüksek sürelerde yapılan nitrürleme işlemi ile ulaşılmıştır.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

POSS KATKILI SÜPERHİDROFİLİK KAPLAMALARIN GELİŞTİRİLMESİ

Tez Danışmanı: Doç. Dr. Güralp ÖZKOÇYükseköğretim Kurumu: Kocaeli ÜniversitesiFirma: Magnano Teknoloji Ticaret A.Ş.

Tez Sahibi:Özden Beste ÖZCAN

FİNALİST45

Bu çalışmanın amacı, yüzeye tutunması iyileştirilmiş ve kürlenme süresi kısaltılmış süperhidrofilik kaplama solüsyonu formülasyonlarının geliştirilmesidir. Bu kapsamda, kürlenme esnasında çapraz bağ yapısına doğrudan katılabilecek, insan ve çevreye herhangi olumsuz etkisi olmayan biyouyumlu poli (hedral oligomeril silseskuiokzan) (POSS) kullanılmıştır. Kaplama yüzeyi olarak poliüretan seçilmiştir. Çalışmada POSS yükleme oranının yanı sıra kullanılan peroksit miktarı ve kürleme süreleri değişken olarak ele alınmıştır. PVP-POSS solüsyonları çözelti hazırlama tekniği ile hazırlanmış ve daldırma yöntemi ile ultraviyole (UV) ışığı kullanılarak kürlenmiştir. Kaplamaların termal özellikleri diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC), morfolojik özellikleri taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve atomik kuvvet mikroskobu (AFM), kürlenme sonrası oluşan yapısal değişiklikler Fourier dönüşümlü kızılötesi spektroskopisi (FTIR), çapraz bağ değişimleri şişme testleri, ıslanabilirliliği temas açısı ölçümleri ve biyouyumluluk özellikleri sitotoksite ile incelenmiştir. Ayrıca, kürleme süresinin kaplamanın sürtünme kuvveti üzerine olan etkisi değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, POSS’un kaplamanın termal dayanımını arttırdığı, temas açısı değerlerinin düşürerek ıslanabilirliği iyileştirdiği gözlenmiştir. Diğer yandan düşük kürleme süresinde, düşük peroksit miktarlarında yüksek POSS yüklemesiyle birlikte poliüretan yüzeyine tutunmanın gerçekleştiği görülmüştür.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

KENDİLİĞİNDEN HİZALAMALI, YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ, DÜŞÜK SICAKLIK (30 MK – 300 K) MANYETİK KUVVET MİKROSKOBU TASARIMI

Tez Danışmanıları: Prof. Dr. Şadan ÖZCAN Prof. Dr. Ahmet ORALYükseköğretim Kurumu: Hacettepe ÜniversitesiFirma: NanoManyetik Bilimsel Cihazlar San. Ve Tic. Ltd. Şti.

Tez Sahibi:Özgür KARCI

FİNALİST47

1981 yılında IBM’de çalışan bilim insanları tarafından keşfedilen Taramalı Tünelleme Mikroskobu, atomik boyutlarda aldığı görüntü ile yüzey görüntülemede çığır açmıştır. Bu keşif, kısa bir süre sonra Nobel fizik ödülünü alırken (1986), Atomik Kuvvet Mikroskobu (AKM) gibi birçok yüzey görüntüleme uygulaması olan bir tekniğinin de geliştirilmesine olanak sağlamıştır. AKM’ları, silikon bir yayın ucuna entegre edilmiş sivri bir uç ile malzeme yüzeyindeki atomlar arasındaki kuvvetlerin bir lazer ışığı aracılığıyla ölçülmesi ilkesine dayanmaktadır. İletken, yarı iletlen ve yalıtkan her türlü malzemenin atomik boyutlara kadar 3-boyutlu yüzey topoğrafi görüntüsü alınabilmektedir. Sivri uç, manyetik bir malzeme ile kaplandığında, sistem Manyetik Kuvvet Mikroskobu (MKM) olarak çalıştırılabilmekte ve yüzeyin manyetik görüntüsü alınabilmektedir. AKM mikroskopları, düşük sıcaklık, vakum, yüksek manyetik alan gibi değişik fiziksel koşullarda çalışacak şekilde de tasarlanarak farklı araştırma alanlarında da kullanılabilmektedir.

Tez kapsamında bir Düşük Sıcaklık Manyetik Kuvvet Mikroskobu (DS-MKM) tasarımı geliştirilmiştir. Geliştirilen DS-MKM, 30 mK – 300 K sıcaklık aralığında, yüksek manyetik alanlar altında çalışabilmektedir (~16 Tesla). Bunun yanında, mikroskop ile AKM ve diğer yüzey tarama modlarında da görütü alınabilmektedir. Düşük sıcaklık sistemlerinde yayın yüzey kuvvetleri ile etkileşimini ölçmek için çok hassas bir fiber interferometre sisteme entegre edilerek geliştirilmiştir. Mikroskop sisteminin kullanımını kolaylaştırmak ve yaygınlaştırmak için, “kendiliğinden hizalama” adını verdiğimiz bir yay-fiber hizalama mekanizması geliştirilerek tüm sıcaklık aralığında başarıyla test edilmiştir. Geliştirilen çok hassas fiber interferometre aracılığıyla, mikroskop ile 10 nm’nin altındaki manyetik görüntüler rutin olarak alınabilmektedir.

DS-MKM sistemi, ticari bir ürün haline getirilerek dünya bilimsel cihaz pazarına sunulmuş ve tamamı yurtdışında yer alan araştırma merkezleri ve üniversitelere olmak üzere +14 sistem satışı/kurulumu gerçekleştirilmiştir. TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

SOĞUTULAN BİR HACİM İÇERİSİNDE YATAY YÜZEY ALTINDA YOĞUŞMANIN GIDALARA İLİŞKİN ISI KÜTLE TRANSFERİ İLE BİRLİKTE İRDELENMESİ

Tez Danışmanı: Prof. Dr. A. Nilüfer EĞRİCANYükseköğretim Kurumu: İstanbul Teknik ÜniversitesiFirma: Arçelik A.Ş

Tez Sahibi:Serdar KOCATÜRK

FİNALİST49

Doktora tezi kapsamında; sebze-meyvelerin soğutulduğu hacim içerisindeki yüzey yoğuşması, gıdalara ilişkin ısı-kütle transferi ile birlikte, bir buzdolabı sebzeliği özelinde ele alınmıştır. Söz konusu soğutulan hacmin içerisindeki düşük hava hızları ve yüzeyler arası sıcaklık farkları göz önünde bulundurularak, deneysel ve sayısal çalışmalarda sebzelik içi doğal taşınım durumu parametrik olarak irdelenmiştir. Cidarlarından soğutulan hacmin içerisindeki gıda yükü ve hava akış alanının iki ayrı kontrol hacmi olarak ele alınıp, eş zaman adımlarında birbirlerinin sınır koşullarını tayin edecek şekilde çözümlendiği özgün bir sayısal model geliştirilmiştir. Gıda solunumu kaynaklı ısı üretimi ve terleme kaynaklı nem üretimi, ısı ve kütle transport denklemlerinde kaynak terimleri olarak ele alınmıştır. Diğer cidar yüzeylerine göre daha düşük sıcaklıkta tanımlanan tavan yüzeyindeki yoğuşma durumunun değerlendirildiği bir alt sayısal model oluşturulmuştur. Geliştirilen sayısal model kullanılarak gerçekleştirilen analizlerde; sebzelikteki muhafaza koşullarını tayin eden değişkenlerin, her iki kontrol hacmindeki momentum, ısı ve kütle transportuna, gıdaların terleme ile nem kaybına, tavan yüzeyindeki yoğuşma miktarına ve yoğuşmanın konumsal değişimine olan parametrik etkileri ortaya konmuştur. Doktora tezi ile ilişkili olarak 4 adet uluslararası akademik yayın yapılmıştır.

Doktora tezinin, buzdolabı sebzeliği içerisinde yoğuşma kontrol edilerek ve nem kayıpları en aza indirilerek sebze-meyvelerin buzdolabında muhafaza sürelerinin uzatılmasını sağlayan parametrik çıkarımları, Arçelik’in buzdolabı ürün gamına yaygınlaşan “EverFresh+” nem kontrollü sebzelik tasarımında uygulanmıştır. Konvansiyonel sebzelik ve rekabetteki özel uygulamalar ile karşılaştırmalı olarak uluslararası test-onay kuruluşu SGS’de gerçekleştirilen sertifikasyon testlerinde, konvansiyonel sebzeliklere göre 3 kata kadar daha uzun raf ömürleri sağlandığı doğrulanmış, Arçelik “EverFresh+” uygulamasının yer aldığı buzdolabı, teste alınan buzdolapları arasındaki en uzun marul ve brokoli raf ömrüne sahip buzdolabı olmuştur. Doktora tez çalışmaları ile bütünleşik Ar-Ge faaliyetleri neticesinde “EverFresh+”, üretilen 47 farklı modeldeki ~800.000 adet buzdolabında ticarileştirilmiş, 2018 yılından itibaren oluşturulan yeni ürün platformlarında baz özellik olarak tanımlanmaya başlamıştır. “EverFresh+” sebzelik teknolojisine ilişkin Arçelik A.Ş.’nin 10 adet tescilli patenti ve/veya patent başvurusu bulunmaktadır.

TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

TAŞITLARDA KULLANILAN DEBRİYAJ SİSTEMLERİNİN TERMO-MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Muhsin KILIÇYükseköğretim Kurumu: Uludağ ÜniversitesiFirma: Valeo Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Tez Sahibi:Tolga ÇAKMAK

FİNALİST51

Bu doktora tezi, Uludağ Üniversitesi ve Valeo Otomotiv Endüstrisi A.Ş. Bursa fabrikası üretim, test ve simülasyon altyapı imkanları kullanılarak, yürütücülüğü Prof. Dr. Muhsin KILIÇ tarafından yapılan, yardımcı araştırmacı olarak Doç. Dr. Gökhan SEVİLGEN’in desteklediği, TÜBİTAK 112D082 kodlu San-Tez projesi (0878.STZ.2015) kapsamında gerçekleştirilmiştir. Tez kapsamında, manuel araçlarda kullanılan, kuru tip kavramaların maruz kaldığı termo-mekanik yüklemeler altında performansını iyileştirmeye yönelik sayısal ve deneysel veriler sunulmuştur.

Ağır vasıta ticari araçlarda kullanılan Ø430 çap debriyaj plakası ile hava arasındaki ısı taşınım katsayısının deneysel ölçümü, çok fazla çevrim sayısı için araçta açığa çıkan enerji ve kavrama sürelerinin deneysel analizi, kurulan bir boyutlu sistem ve üç boyutlu sonlu elemanlar ve hesaplamalı akışkanlar dinamiği analiz modellerinin deneysel araç testleri ile korelasyonu literatürde ilk defa bu tez çalışmasında sunulmuştur.

Tez kapsamındaki yenilikçi özgünlük ise havalandırma kanallarının debriyaj döküm plakasına literatürde ilk defa uygulanmasıdır. Tasarım ve malzeme olarak iki konu ele alınmıştır. Tasarımda, daha önce debriyaj baskı plakasına uygulanmamış havalandırma kanallarının taşınımla ısı transferine olumlu etkisi irdelenmiştir. Havalandırma kanalları sayesindeki kütle hafifletme ile taşıtlardan kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltımına ilave maliyet düşümü de sağlanmıştır. Malzemede ise kimyasal kompozisyondaki değişiklik ile iletimle ısı transferinde gerçekleşen iyileşme gösterilmiştir. Havalandırma kanallı prototipin, termo-mekanik performansı, mevcut ürün ile karşılaştırılmıştır. Parçaların soğuma hızı, ardışık kavramalar sonrası sürtünme yüzeyindeki termal çatlak direnci ve yüksek dönme hızlarındaki mekanik patlama performansı, tezgah testleri ile araştırılmıştır. Yapılan iyileştirmeler neticesinde termal çatlak dayanım performansı iyileştirilmiş ve mekanik patlama test kriterini sağlayan %28 daha hafif bir ürün elde edilmiştir. TEZ ÖZETİ

DR. AKIN ÇAKMAKCI

ÖDÜLÜ FİNALİSTİ

GEZEGEN DİŞLİ DİNAMİĞİ ÜZERİNE PARAMETRİK BİR ÇALIŞMA

Tez Danışmanları: Prof. Dr. H. Nevzat ÖZGÜVEN Doç. Dr. Ender CİĞEROĞLUYükseköğretim Kurumu: Orta Doğu Teknik ÜniversitesiFirma: Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ)

Tez Sahibi:Veysel Yalın ÖZTÜRK

FİNALİST53

Gezegen dişli dinamiği için kapsamlı bir parametrik çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında yapılan dinamik benzetim çalışmalarında, yalnızca burulma yönündeki serbestlik derecelerini içeren, doğrusal olmayan değişken zamanlı bir model tercih edilmiştir. Zamana bağlı dişli kavrama direngenlikleri dişlilere özelleşmiş bir kontak mekaniği yazılımı vasıtasıyla hesaplanmıştır. Modeldeki denklemlerin çözümünde çok harmonikli Harmonik Dengeleme Metodu kullanılmıştır. Gezegen dişli dinamiğinin temel dinamik modal özellikleri incelenmiştir. Yapılan ilk parametrik çalışmalarda, farklı kavrama safhalaması özelliklerine, farklı sönümleme seviyelerine, farklı diş boşluklarına ve güneş- gezegen ve halka-gezegen dişli çiftleri için farklı temas oranlarına sahip gezegen dişli sistemleri incelenmiştir. Halka dişli esnekliğinin gezegen dişli dinamiğine etkileri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Halka dişli esnekliğini etkileyen faktörler ile gezegen dişli dinamiği karakteristikleri arasında direk ilişkiler kurulmuştur. Dişli titreşimini azaltmada kullanılan en etkili yöntemlerden biri dişli profil değişiklikleridir. Dişli profil değişikliklerinin dişli dinamiğine etkileri ilk olarak düz dişliler özelinde çalışılmıştır. Yüklü Statik İletim Hatası’nı (YSİH) azaltmaya yönelik dişli profil değişiklikleri ile Dinamik İletim Hatası’nı (DİH) azaltmaya yönelik ideal dişli profil değişiklikleri arasındaki farklar, esnek ve rijit miller üzerine yerleştirilmiş düz dişliler için ortaya konmuştur. Dişli profil değişikliklerinin dişli eğilme ömürleri üzerindeki olumlu etkileri, uygun dişli profil değişikliği uygulanmış düz dişlilerde gerinim devirlerinin yorulma analizleri vasıtasıyla gösterilmiştir. Bir sonraki adımda, dişli profil değişikliklerinin gezegen dişli dinamiği üzerindeki etkileri incelenmiştir. İdeal dişli profil değişikliklerinin gezegen dişli dinamik mod tiplerine bağlılığı gösterilmiştir. Gezegen dişlilerde YSİH değerini en düşük veren dişli profil değişiklikleri ile dinamik etkileri en aza indirgeyen dişli profil değişikliği tasarımlarının birbirinden ayrıştığı koşullar ortaya konmuştur.

TEZ ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

A. KEREM KÖSEOĞLU Ar-Ge Müdürü

Firma: Balıkesir Elektromekanik Sanayi Tesisleri A.Ş. (BEST)

FİNALİST55

2010’da kurulan ve enerji sektörünün ilk Ar-Ge Merkezi konumunda olan Balıkesir Elektromekanik Sanayi Tesisleri A.Ş. (Best A.Ş). Ar-Ge Merkezi Müdürü Kerem KÖSEOĞLU; göreve geldiği tarihten itibaren firma için Ar-Ge kültürünün oluşturulması ve Ar-Ge anlayışının firma içine yaygınlaştırılmasında katkıda bulunmuştur. Ar-Ge’nin “kısa vadede geri dönmeyecek yatırım” konseptinden sıyrılarak, inovasyon tabanlı Ar-Ge olması için, firma içinde Ar-Ge Proje ve Performans Takip Sistemi, Patent ve Ödüllendirme Sistemi ve sürekli gelişme altyapılarının oluşmasına katkıda bulunmuştur. Matris organizasyon ve sürekli iyileştirme mantığı ile sadece mühendislerin değil, imalat bölümünde çalışan personelin de Ar-Ge çalışmalarına katılmasına katkı göstermiştir. Firma içinde pozisyonu ne olursa olsun herkesin dinlenerek fikirlerine kıymet verilmesini sağlamış ve bu fikirlerin belgelenerek “Fikir havuzu” altyapısının kurulmasına öncülük etmiştir. Ayrıca, Ar-Ge’nin talimat oluşturmadan olmayacağı kültürünün yerleşmesi kapsamında “Analiz Et - İş Akışı Çıkar - İyileştir - Talimatla/Raporla Belgele” stratejisinin yerleşmesini sağlamıştır.

Üniversite-sanayi iş birliği kapsamında; “Besttez” programını kurarak, “Konu bizden, araştırma sizden, yayın üniversiteden” sloganı ile üniversite öğrencilerinin fabrikada çalışması, tez konusu bularak araştırmalar yapması altyapısını oluşturmuştur. Best A.Ş.’nin de araştırmak istediği konuları öğrencilere tez konusu olarak atayarak; firmaya kazandırılması, üniversiteye yayın ve öğrenciye de tez çalışması oluşturulmasında katkıda bulunmuştur. Buna ek olarak; firmaya her zaman genç stajyerlerin daha fazla katılmasını desteklemiş ve gelen stajyerler ile popüler kültür bazlı fikir tabanları oluşturarak yeni ürünlerin oluşturulmasına çalışmıştır. Projelerde ve stajı süresince aktif çalışan stajyerlere de “Stajyer Ödül Sistemi” kurarak sertifika ile ödüllendirme sistemini oluşturmuştur. ÇALIŞMA

ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

BURCU MENEMENCİOĞLU ÖZTÜRK Ar-Ge Proje Müdürü

Firma: Borusan Lojistik Dağıtım Depolama Taşımacılık ve Ticaret A.Ş.

FİNALİST57

2015 yılında “Ya Dijitalleşeceğiz, Ya Yok Olacağız” sloganıyla inovasyon ve dijitalleşme inisiyatifinin izdüşümü olarak Borusan grubu şirketlerinde Ar-Ge merkezleri kurulmaya başlanmıştır. Bu Ar-Ge merkezlerinden ilki Borusan Lojistik çatısı altında yapılanmıştır. Bu aşamada şirketteki yeni fikirlerin yenilikçi projelere dönüştürülmesi, şirketin ilgili araştırma alanlarında yurtdışına açılması ve özellikle AB proje konsorsiyumlarında yer alması, şirketin fikri haklar portföyünün oluşturulması, ulusal ve uluslararası alanda akademisyenlerle iş birliği yapılması ve yetkinliklerinden faydalanılması, Ar-Ge personelinin yetkinliklerinin artırılması ve şirketin uluslararası arenada yenilikçi yüzüyle temsil edilmesi gibi birçok alanda çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların yönlendiricisi ve çoğu zamanda öncü olarak tatbik edicisi Burcu MENEMENCİOĞLU ÖZTÜRK olmuştur.

Bu sürede Lojistik 4.0 ışığında; dijitalleşme ve görselleştirme, modelleme ve simülasyon, internet ve mobil uygulamalar ile süreçlerin entegrasyonu ve nesneler arası ağların oluşturulması, bulut bilişim ve haberleşme teknolojilerine yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Uluslararası ve ulusal bazda yürütülen projelerde üstün başarı sağlamak ve aynı zamanda şirket yapılanmasında iyileşmeleri gerçekleştirmekte Burcu Menemencioğlu Öztürk’ün üstün gayreti ve katkıları mevcuttur.

Burcu MENEMENCİOĞLU ÖZTÜRK, Ar-Ge Merkezinin kuruluşundan bugüne tüm süreçlerde yer almış ve Türkiye’nin en büyük holdinglerinden olan Borusan Holding’de Ar-Ge kültürünün oluşmasına ve yayılmasına önemli katkılar sağlamıştır. Dijital dönüşüm çerçevesinde şirket içerisindeki yapının tekrar değerlendirilmesinde ve günümüz koşullarında araştırma ve geliştirme faaliyetlerine öncelik verilmesi sürecinde Burcu MENEMENCİOĞLU ÖZTÜRK yapısal ve kurum kimliğindeki dönüşümde değişikliğe liderlik yapmıştır. Kurum içerisinde Ar-Ge Merkezi’nin kurulup, faaliyetlerinin sürdürülebilir kılınmasında önderlik ettiği gibi, projelerin yönetim sürecinde hem yurt içi hem de yurt dışı platformlarda başarılı bir şekilde yürütülmesini sağlamıştır. Ar-Ge personelinin eğitim planı, üniversite-sanayi iş birliği kapsamındaki ilişkilerin güçlendirilmesi de kendisinin sorumluluk alanındadır.

ÇALIŞMA ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

CELAL VATANSEVERAr-Ge Yöneticisi

Firma: Arçelik A.Ş.

FİNALİST59

Arçelik Garage’da yüksek dijitalleştirme, ileri prototipleme ve çok katmanlı üretim altyapısıyla fikir ile test üretimi arasındaki süreci günler düzeyine indirerek ürünlerin pazara çıkış süresinin kısaltılması sağlanmaktadır. Ortak çalışma alanı ile paydaşlar, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarını bir araya getirerek bilginin harmanlandığı ve yaratıcılığın teşvik edildiği bir pazar alanı oluşturulmaktadır. Yeni gelişen teknolojileri yakından takip etmek ve erken aşamadaki girişimleri hem prototipleme olanakları hem de know-how’la desteklemek için hayata geçirilen Arçelik Garage, Türkiye’deki en büyük ve yetkin donanım hızlandırma merkezi konumundadır

Müşteri odaklı yaklaşımlar sergileyerek, şirket içi ve dışındaki paydaşların sürece dahil edilmesi ve çok hızlı bir şekilde müşteri değer önerisini test edecek prototipleri yine müşteriler ile test etmeyi hedefleyen Arçelik Garage’da bu amaçlar doğrultusunda “Fast Track, Tedarikçi İnovasyon Programı ve Girişim Hızlandırma Programları” yürütülmektedir.

Celal VATANSEVER, Arçelik Garage’ın kurulması ve İnovasyon Programlarının geliştirilmesinde aşağıdaki süreçlere liderlik etmiştir;• Şirket içerisindeki ihtiyaç sahiplerinin belirlenmesi,• Her ihtiyaç sahibi için değer önerisi ve iş modelinin geliştirilmesi,• İhtiyaçlar doğrultusunda mimari tasarım ve altyapı yatırımlarının gerçekleştirilmesi,• İnovasyon sprintlerinin tarifinin yapılması ve geliştirilmesi,• İnovasyon programları içerisindeki hukuki süreçlerin netleştirilmesi,• Girişimcilerle yapılacak iş birliklerinin tariflenmesi ve programların kurgulanması,• Kültürel dönüşümün gerçekleşmesi için gerekli programların tariflenmesi, uygulanması

ve geliştirilmesi.

Bu çalışmaların sonuçları olarak; 2017 Ocak-2018 Haziran tarihleri arasında Garage’da 6380 fikir,160 prototip ve 15 konsept geliştirilmiştir. Almanya’da gerçekleştirilen İFA Fuarında Garage süreçlerinden çıkmış olan 10’dan fazla ürün sergilenmiştir. 2017 yılında 100’den fazla girişimci başvuru yapmış ve 7 tanesi ile hızlandırma programı gerçekleştirilmiştir. 2017 yılında gerçekleştirilen “Garage Event”lerde 1450 kişiye erişilmiştir. Koç Holding çalışanlarının oylarıyla 2017 yılında İş Birliği Geliştirenler kategorisinde 1.cilik ödülü almıştır.

ÇALIŞMA ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

ESEN BELLUR ATİCİAr-Ge API Müdürü

Firma: Deva Holding A.Ş.

FİNALİST61

İlaç sektöründe faaliyet gösteren firmamızın ürün yelpazesini genişletmek ve ülkemizde eşdeğeri mevcut olmayan ürünlerin, etken maddelerinin sentezinden başlanarak firma bünyesinde üretilmesi başlıca hedeflerimizden biri olmuştur. Firmamızın uluslararası standartlarda ticari ürünler geliştirebilmesi ve bunları küresel ölçekte sunabilmesi için yapılan Ar-Ge çalışmalarının bilimsel bakış açısıyla ve kendini sürekli geliştiren ekiplerle gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Esen BELLUR ATİCİ, firmada projelerini ve karşılaşılan problemleri bilimsel olarak irdeleyen ve inovatif yaklaşımları ile projelerini gerçekleştirip problemlere çözüm üretirken yeni buluşlar yaparak bunları bilimsel yayına dönüştüren ilk kişidir. Ar-Ge projelerine inovatif bakış açıları getirmiş, özellikle ilaç etken maddesi sentez ve analiz konularında süreçleri bu doğrultuda geliştirmiş ve düzenli olarak uygulanmasını sağlamıştır. Ekibi ile birlikte başarılı projelere imza atarak uluslararası hakemli dergilerde 4 adet bilimsel makale yayınlamıştır. Toplam 27 adet uluslararası hakemli dergilerde yayınlanmış bilimsel çalışmalarının yanında 12 adet patent başvurusu mevcuttur. Ulusal/uluslararası kongre ve toplantılara katılarak ve üniversitelerde lisans/yüksek lisans/doktora dersleri kapsamında ilaç etken maddelerinin sentezi ve analizi konularında uyguladığı Ar-Ge süreci çerçevesinde proje örnekli sunumlar yaparak diğer sektör temsilcileri, öğrenci ve akademisyenler ile paylaşımlarda bulunmaktadır. Bugüne kadar 20 adet devlet destekli Ar-Ge projesinde yürütücü ve araştırmacı olarak yer almıştır.

Esen BELLUR ATİCİ’nin firma içinde verdiği eğitimler, bilimsel destek, kişisel ve kurumsal gelişime yönelik tavsiyeleri kurum içinde bir devinim yaratmıştır. Projelerde yaptığı inovatif çalışmalar dolayısıyla firmamız birçok ödüle layık görülmüştür. Hali hazırda İstanbul Üniversitesi/Kimya Bölümü ve Marmara Üniversitesi/Eczacılık Fakültesinde yüksek lisans yapan iki DEVA Ar-Ge çalışanının tez danışmanlığını yapmakta olup yüksek lisans ve doktora çalışmalarına devam eden diğer Ar-Ge çalışanlarına da destek vermektedir.

ÇALIŞMA ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

FATİH ZAFER ZORLU Proje Koordinasyon Müdürü

Firma: ASAŞ Alüminyum San. Tic. A.Ş.

FİNALİST63

Fatih Zafer ZORLU, 2014 yılında kurulan Teknoloji ve Stratejik Planlama Direktörlüğü altında Proje Koordinasyon Müdürü olarak Firma genelinde başlatılan inovasyon ekosisteminin kurulması çalışmalarını bir ekip ile gerçekleştirmiştir.

Lider veya ekip üyesi olduğu projelerdeki deneyim ve şirket kültürüne hakimiyeti, tasarım ve dönüşüm süreçlerinde etkin rol almasını sağlamıştır. Proje Yönetim Sistemi, Fikir Yönetim Sistemi, Sınai Haklar Politikası/Biriminin oluşturulması, Tanıma ve Takdir Sistemi araçlarında fikir sahibi ve uygulayıcı olarak görev almıştır. Ar-Ge Merkezinin kurulması, ASAŞ Akademi, Kurumsal Proje Yarışmalarının düzenlenmesi, Dış Proje Yarışmalarına katılım, Fon Destekli Projelere katılım, diğer firmalarla yapılan iş birliği ve benchmarking çalışmaları vb. projelerde uygulayıcı olarak görev almıştır. Söz konusu projelerin hayata geçirilmesinde en kiritik rolü üstlenerek başarılı şekilde tamamlanmasında ve gelişmesinde katkı vermiştir.

Firma bünyesinde “Sosyal Teknoloji” projesi olarak adlandırılan dönüşümde oluşturduğu önceliklendirme matrisi ile firmanın Ar-Ge projelerinin sistematik şekilde hayata geçirilmesini sağlamıştır. İnovasyon kültürünün yaygınlaştırılması ve sürdürülebilirliği için 4 modülde (öğrenen organizasyon, fikir ve proje yönetimi, iş birliği yönetimi, entelektüel varlık yönetimi) tasarlanan inovasyon kültürü denetlemeleri ile iş merkezlerinin sürekli gelişiminin takip edilmesi sağlanmıştır. Firma içinde oluşturulan portal üzerinden çalışanların yönetime fikirlerini sunmaları, iç eğitimlere ve gerçekleştirilen proje ve faaliyetler hakkında bilgi sahibi olmaları sağlanmıştır. 2015 yılından itibaren düzenlenen “ASAŞ’ın Asları” proje yarışması ile yıl içerisinde yapılan projeler değerlendirilmekte ve ödüllendirilmektedir.

Tasarımı ve yazılımı ASAŞ’a ait olan ve Fatih Zafer ZORLU tarafından yürütülen Online Proje Yönetim Sistemi 2017 yılında T.C Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Ar-Ge Merkezleri Proje Yönetim kategorisinde en iyi uygulama seçilmiştir. Fikir sahibi ve uygulayıcı olduğu çalışmalarda literatür araştırması, diğer firma iyi uygulama örnekleri/ziyaretleri, farklı bakış açıları oluşturabilecek şekilde ulusal ve uluslar arası organizasyonlara katılım sağlamıştır. İnovasyon yönetimi sayesinde geliştirilen projelerle 2016 yılında 8 milyon TL tutarında yurtiçi ve dışı fon desteği adı altında teşvik alınmış olup, yeni ürün projelerinden elde edilen 50 milyon TL ile şirket cirosuna katkı sağlanmıştır.

ÇALIŞMA ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

IRMAK KOÇKAN ERSOLMAZ Teknoloji Değerleme ve Proje Geliştirme Müdürü

Firma: Borusan Teknoloji Geliştirme ve Ar-Ge A.Ş.

FİNALİST65

Irmak KOÇKAN ERSOLMAZ, 2015 yılında, Borusan Teknoloji Geliştirme ve Ar-Ge A.Ş. şirketine katılarak Borusan Grubu genelinde Teknoloji ve Ar-Ge yönetimi süreçlerinin kurgulanması çalışmalarını kendi ekibini kurarak yürütmüştür. Geliştirdiği Ar-Ge, Proje, Teknoloji ve Fikri Haklar süreçleri ile, Borusan Grubu şirketlerinde Ar-Ge yapılanmalarının oluşturulması sağlanmıştır. Tamamen Borusan Grubu’na özel “Yetenek ve Yetkinlik Analizleri”, “Dijital Olgunluk Endeksi”, “Teknoloji Yol Haritalama”, “Ar-Ge Performans Endeksi”, “Fikri ve Sınai Haklar Endeksi” gibi metodoloji ve modelleri geliştirerek, bunların Grup şirketlerine uygulanmasını sağlamıştır.

Böylelikle; kurumsal ve sürdürülebilir Ar-Ge yapılanmaları ile altyapısal süreçleri kurgulanmıştır. İlk olarak, tüm grup şirketlerinin öncelikle kendi yetkinliklerini belirlemesinde rol oynayan Yetenek ve Yetkinlik analizleri gerçekleştirilmiş ve Dijital Olgunluk Endeksleri oluşturulmuştur. Bu şekilde, şirketin bugünkü durumu belirlenerek yetkinlik gelişim planları ve bunun üzerinden, şirketlerin uzun vadeli Teknoloji Stratejileri belirlenmiştir. Stratejilere bağlı olarak “Teknoloji Radarları” oluşturularak, şirketin uzun vadede izlemesi gereken teknolojiler belirlenmiş, Şirket Stratejik Planının içerisine entegre edilen Teknoloji Yol Haritaları ile, şirketin uzun vadeli stratejisi Teknoloji Geliştirme odaklı bir yapı haline getirilmiştir. Bunların yanı sıra; üniversite sanayi iş birliği kurgulanarak yetkinlikler artırılmış, uluslararası projeler için çağrı ve konsorsiyum araştırma çalışmaları doğrultusunda 4 ayrı AB projesine katılım sağlanmıştır. Ortak Proje Yönetim ve Ar-Ge Merkezi Performans Takip platformları sayesinde, kurgulanan süreçler ve gerekli KPI’lar canlı olarak takip edilebilir hale gelmiştir. Paralel olarak, 32 patent ve 44 bilimsel yayından oluşan bir portföy büyüklüğüne ulaşılmıştır. Ar-Ge Merkezi, Fikri Haklar, Ar-Ge Performans Endeksi gibi denetim ve KPI analizleri ile Ar-Ge ve Teknoloji süreçlerinin sürdürülebilirliği sağlanmıştır. ÇALIŞMA

ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

KADİR TAHA BÜYÜKHELVACIGİLGenel Müdür

Firma: Zade Vital İlaç Kimya Gıda San. Ve Tic. A.Ş.

FİNALİST67

Kadir Taha BÜYÜKHELVACIGİL, 135 yıldır faaliyet gösteren Helvacızade Grubu’nun 4. Kuşak üyelerindendir. Taha BÜYÜKHELVACIGİL,’in şirkette göreve başlaması Helvacızade Grubu’nun yeni bir iş kolu olan sağlık alanındaki Zade Vital yatırımına başlaması ile aynı döneme denk gelmiştir. Konya’da mümessillik pozisyonu işe başlayan kariyeri bugün, Türkiye’nin ilk sağlıklı yaşam markası Zade Vital’in Genel Müdürü olarak devam etmektedir. Grubun farklı dinamiklere sahip yeni bir sektöre giriş ve adaptasyon sürecinde kilit rol oynayan Taha BÜYÜKHELVACIGİL, Türkiye genelindeki 5.000 eczaneyi bizzat ziyaret etmiş, ürün portföyünün geliştirilmesini ve Ar-Ge çalışmalarının planlanmasını sağlamıştır. Zade Vital bugün, 537 farklı formuyla 17.000 eczanede toplumla buluşmaktadır. Helvacızade Grubu’nun güçlü Ar-Ge ve üretim olanaklarını maksimize etmeyi hedefleyen BÜYÜKHELVACIGİL, gerçekleştirdiği başarılı iş geliştirme projeleri ile Türkiye OTC pazarının (reçetesiz olarak eczanelerde satılabilecek ürün pazarının) büyümesine katkı sağlamıştır. Bunun yanı sıra hali hazırda lokal pek çok iş geliştirme projeleri de sürmektedir. İş yapış süreçlerinin dijitalleşmesinde de büyük bir rol oynayan BÜYÜKHELVACIGİL, Zade Vital’in sektördeki “hızlı ve yenilikçi” algısına büyük bir destek sağlamış, OTC sektörüne yeni iş yapış standartları kazandırmış, 2017 ve 2018 yıllarında ise “ Fortune Türkiye Dergisi 40 yaş altı 40 listesinde” yer almıştır.

ÇALIŞMA ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

KANAN MİRZAYEVStrateji ve İş Geliştirme Genel Müdür Yardımcısı

Firma: PETKİM Petrokimya Holding A.Ş.

FİNALİST69

Petkim bünyesinde insan odaklı, adil, şeffaf, geliştiren, birleştiren, ortak hedefe kilitleyen bir çalışma kültürü oluşturmak amacıyla hayata geçirilen “Petkim Benim” projesinin fikir sahibi ve aynı zamanda Program Yönetiminin de başkanı Kanan MİRZAYEV’dir. Kanan MİRZAYEV fikir aşamasından gerçekleşmelerin takibine kadar her adımda programın takibi, değerlendirilmesi, alınacak aksiyonların belirlenmesi, ödül ve tanıma ve takdir süreçlerini yönetmektedir.

“Petkim Benim”; organizasyonel kültür yaratma, değer yaratma ve sürdürülebilir büyüme inisiyatiflerini kapsamaktadır. Programa katılım, Petkim’in tüm çalışanlarına açıktır. Çalışanlar, tüm süreçlerde gelişmeye açık bulduğu konularda proje fikirlerini sunabilirler, proje ekiplerinin içinde yer alabilirler. Proje fikirleri; Petkim’in patentli fikir platformu olan Fikrimce’den, üst yönetimden, Petkim Benim Program Yönetim ofisinden, saha teşhis çalışmalarından doğan önerilerden oluşmaktadır. Toplanan proje fikirleri; tanımlama, detaylandırma, fizibilite çalışmaları ile önceliklendirme, onaylama, uygulama ve takip adımları ile projelendirilmektedir. Başladığı günden bugüne 615 katılımcıdan gelen 1800 fikir işlenmiş, toplam 72 Milyon USD katma değeri olan 150 projeden bu güne kadar 42 Milyon USD gerçekleşme sağlanmıştır. Devam eden projelerin gerçekleşmeleri takip edilmektedir. Programa fikir vererek, proje önererek, projelerde rol alarak katılan her çalışan hem maddi olarak hem de eğitim, terfi, tanıma ve takdir ile ödüllendirilmektedir. Program, çalışanlarına ve Petkim’e fayda sağlamasının yanında, elde edilen gelirle sosyal sorumluluk projelerine de destek olmaktadır. Programın başlangıcından itibaren sağlanan gelirle İzmir Bayraklı’da ilkokul yapılması için çalışmalar başlatılmıştır.

“Petkim Benim” projesi Ar-Ge ve Yenilik bakış açısının sadece şirketin Ar-Ge Merkezinin değil tüm birimlerin, tüm iş süreçlerinde gözetmesi gereken bir kültür olduğu algısını da oluşturmuştur.

ÇALIŞMA ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

ONUR YAMANAr-Ge Müdürü

Firma: Bilgi Elektronik A.Ş.

FİNALİST71

Hırsız alarm sistemleri ve yangın algılama güvenlik sistemleri konusunda faaliyet gösteren Bilgi Elektronik A.Ş. üst yönetimi onaylı ürün üretme,ulusal ve uluslararası düzeyde etkili bir yönetici olma kararından sonra Ar-Ge çalışmalarına hız vermiştir. Onur YAMAN bu dönemde Firmaya katılmıştır. Yeni dönemle birlikte süreçler, tasarım geliştirme, endüstrileştirme ve Ar-Ge kültürü oluşturma anlamında birçok değişiklik gerçekleştirilmiştir. Onur YAMAN liderliğinde ve güçlü bir ekip katkısıyla oluşturulan metod ve yaklaşımlar birçok faydayı da beraberinde getirmiştir. Tüm bu çalışmaların sonucunda, personelin birbirleriyle ve yönetimle olan ilişkisi düzene girmiş, ait hissetme, sorumluluk alma, raporlama, projeleri içselleştirme olgusu gelişmiş ve bir Ar-Ge kültürü oluşmasına katkı sağlamıştır.

Onur YAMAN, Arçelik A.Ş. Ar-Ge’sinde edindiği tecrübeden hareketle; Bilgi Elektronik A.Ş. Ar-Ge’sinde fikirden ürüne kadar tüm süreçler için bir süreç tanımlaması yapmıştır. Bu sayede öncelikli ihtiyaçlar belirlenerek, gerekli yatırımlar gerçekleştirilmiştir. Bu adımların sonucunda yoğun bir çalışma ile onaylı ürün tasarım süreçleri, tecrübe edinmiş bir personel ve ciddi bir know- how elde edilmiştir.

Onur YAMAN’ın edinmiş olduğu Ar-Ge kültürünü, Kobi ölçeğindeki bir firmaya aktarırken oluşan direnç noktaları etkili kaynak planlaması ile aşılmıştır. Tüm bu çalışmalar ve yaklaşımlar 2017 Kasımında Ar-Ge merkezi olunmasını sağlamıştır. Bu gelişme Firmanın Ar-Ge kültür yapısında köklü değişikliklere sebep olmuştur. Ar-Ge personelinin, takım oyuncusu olma, ait hissetme, biz diyebilme, sorumluluk alma, içselleştirme duyguları gelişerek, genel kaidelerin yanında Bilgi Elektronik A.Ş.’ye özgü bir Ar-Ge kültürü oluşmuştur. Standartlara uygun tasarım, hızlı aksiyon alabilme kabiliyeti ve komponent yönetimi ile birlikte saha arıza dönüş oranları %10’nun altına düşürülmüştür. ÇALIŞMA

ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

ORKUN KAYMAKÇITeknoloji Takım Lideri

Firma: Arçelik A.Ş.

FİNALİST73

Orkun KAYMAKÇI’nın hem fikrini geliştirdiği hem de seri üretime alınması sürecinde liderlik ettiği atık plastikleri inovatif olarak değerlendirme amacıyla gerçekleştirilen projede, PET atıkları kullanılarak yüksek performanslı, ekonomik ve çevreci çamaşır makinası kazanı geliştirilmiştir. Normalde uyumlu olmayan PET ve Polipropilen malzemeleri bu proje ile uyumlu hale getirilip, Dünya’da ilk kez ticari bir üründe bu malzemelerin bir arada kullanımı sağlanmıştır. Patenti alınan teknoloji, Arçelik’te 350 patent içinden yılın buluşu seçilmiştir. Ağustos 2017 yılından beri seri üretimde kullanılan malzeme ile şu ana kadar 200.000’den fazla çamaşır makinası üretilmiş, nihai kullanımla yılda 400.000’den fazla makine da kullanılıyor olacaktır.

Projede malzeme içerisindeki cam elyaf miktarı azaltılıp hafif ve uygun fiyatlı geri dönüşüm PET çapaklarının kullanımıyla çok önemli maliyet avantajı da sağlanmıştır. Atık PET şişelerden elde edilen PET pullarının kullanımıyla her bir çamaşır makinasında 60 adet PET şişe geri dönüşümü gerçekleşmektedir. Bu ürünün kullanılacağı çamaşır makinesi modellerinin yıllık üretimi göz önüne alındığında toplamda yılda 25.000.000 PET şişe geri dönüşümü sağlanmakta olup, yılda 250 ton plastik malzeme geri dönüştürülmektedir. Ayrıca, 1700 evin yıllık tüketimine denk, 5,7 Milyon Kilowatt saat enerji kazanılmakta, 885 ton karbondioksit salınımı da engellenmektedir.

Orkun KAYMAKÇI’nın bu projesi sayesinde, kurum içerisinde geri dönüşüm plastiklerin yüksek performanslı ürünlerde kullanılabileceği gösterilmiş, şirketin sürdürülebilirlik hedeflerine paralel olarak, proje, geri dönüşüm plastiklerin kullanılması konusunda şirkete önemli bir strateji ve kültür kazandırmıştır. Ürün çevreci özelliği sayesinde marka değerine katkı sağlamış, geri dönüşüm konusunda farkındalık yaratılmıştır. Bu süreçte, Orkun KAYMAKÇI Arçelik ürün yönetimi ve pazarlama ekipleriyle koordineli çalışarak firma dışı iletişimlerin en doğru ve etkili şekilde yapılmasını sağlamıştır.

ÇALIŞMA ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

ÖMÜR ÖZKARDEŞLERAr-Ge ve İnovasyon Müdürü

Firma: DHL Lojistik Hizmetler A.Ş.

FİNALİST75

Şirket üst yönetiminin 2017 yılı başında, DHL’in Almanya ve Singapur Inovasyon Merkezleri ile koordineli çalışacak, yerli teknoloji üretip Dünya’ya Lojistik ürün ve süreç ihraç edecek bir Ar-Ge ve Inovasyon Merkezi Ar-Ge merkezini açma kararıyla birlikte şirkette 17 Avrupa ülkesi tedarik zinciri operasyonunu yönetmekte olan Ömür ÖZKARDEŞLER bu sürecin başvuru ve yönetimi liderliği ile görevlendirilmiştir. Merkezin kurulumu başarıyla tamamlanmış ve sürdürülebilir bir yapıya bürünmüştür.

Ar-Ge Merkezi personelinden başlayarak tüm şirkette bir farkındalık ve gelişim süreci yaşanmaktadır. Tüm şirket çalışanlarının Ar-Ge Merkezi faaliyetleri ile birlikte dünyadaki sosyal, teknolojik ve ticari trendleri tanıması sağlanmakta, bunlarla ilgili fikirleri/önerileri dikkate alınmakta, çalışanlara eksik yönlerini tamamlamaları için inovasyon odaklı, operasyonel ve akademik konularda eğitimler verilmektedir. Üniversitelerle proje bazlı ve uzun dönemli iş birlikleri geliştirilmekte, hem akademi, hem öğrenciler hem de şirket için kazan-kazan modelinde projeler üretilmektedir.

Yapılan Ar-Ge, inovasyon faaliyetlerinin şirket süreçlerine dahil edilmesi, bu çalışmaların fayda ve bilinirliğinin artması ile DHL Genel Merkez’inin Türkiye’ye daha çok yatırım yapmasının önü açılmaktadır. Bunun sonucunda ülkemizde teknoloji üretimine, istihdama, ihracata katkı yapacak birçok fırsat doğmaktadır. Bu döngü sonucunda hem şirket çalışanları için verimli ve etkin bir ortam sağlanmış olmakta, hem şirketin katma değerli ürünler süreçler üretebildiği ve dünya ile rekabet edebildiği bir ortam yaratılmış olmakta hem de ülkemizin teknolojik dışa bağımlılığını azaltıcı ekonomik ve operasyonel bir çok fırsat yaratılmaktadır. Tüm bunlara ek olarak, Ömür ÖZKARDEŞLER, her sene DHL tarafından tüm Dünya’da gerçekleştirilen “Yılın Çalışanı” yarışmasında DHL Lojistik Hizmetler Türkiye’yi temsil etme hakkı kazanmıştır. ÇALIŞMA

ÖZETİ

REFİK ÜREYENÖDÜLÜ

FİNALİSTİ

SERKAN ATMACATasarım ve Geliştirme Kıdemli Uzmanı

Firma: VSY Biyoteknoloji ve İlaç San. A.Ş.

FİNALİST77

VSY Biotechnology, katarakt lensleri ve oftalmik ürünler üretip yurtiçi ve 55 ülkeye satışını gerçekleştirmektedir. Tasarım ve Geliştirme Kıdemli Uzmanı Serkan ATMACA, son 7,5 yıldır VSY Biyoteknoloji Ar-Ge’sinde lensi göze güvenli implantasyonunu sağlayacak araçlar ve enjektörler geliştirmekte olup, yeni ürün makine ve fikstür tasarımları yapmakta, mevcut ürün ve proses geliştirme projelerinin hayata geçirilmesi sürecinde etkin rol almaktadır. Bu kapsamda geliştirilen preloaded enjektörün tasarımlarını kendisi yapmış ve hayata geçmesi için ekibi ile birlikte tüm süreçleri başarı ile tamamlamıştır. Serkan ATMACA, projenin literatür araştırma, tasarım, simülasyon,prototip üretimi içeren tüm Ar-Ge faaliyetlerini başarıyla yürütmüş,enjektörün üretilip ticarileşmesi için gerekli makine teçhizat tasarımı,seçimi, kurulumu ve testlerinde etkin rol almıştır.

Geliştirilen preloaded enjektör ile lens son kullanıcıya enjektör içinde ve kullanıma hazır sunulmaktadır. Bu sayede kullanıcı kaynaklı risklerin önüne geçilmiş, pratik ve kolay kullanımı ile katarakt operasyon süresi kısalmıştır. Preloaded enjektör projesinin fikir sahibi Serkan ATMACA’ya 2016 yılında TUBİTAK tarafından “Fikir Sahibi Araştırmacı Teşvik Ödülü” verilmiştir. 2017 Yılında Lüksemburg Patenti tescil edilmiş, aynı zamanda 65 ülkede patentlenmesinin yolu açılmıştır. Proje; 2017 yılında TİM tarafından düzenlenen İnovalig yarışmasında Ar-Ge sonuçları kategorisinde şirkete Türkiye şampiyonluğunu getiren 3 projeden biridir. 2018 yılında Türkiye patenti tescillenmiştir. Proje kapsamında yapılan kamu kaynaklı projeler başarılı bir şekilde tamamlanmıştır.

Firmanın hali hazırda 4 farklı proje patent başvurusunun 3’ü Serkan ATMACA’ya aittir. Preloaded enjektör projesinin yanı sıra çalışma ekibi ile birlikte üretim proseslerinde yapmakta olduğu geliştirme çalışmaları ile üretim verimliliği ve kapasite artışına büyük katkı sağlamaktadır. Bunlardan en önemlisi, 2017 yılında hidrofilik lensin geleneksel talaşlı imalat yöntemi ile üretimi yerine lensin kalıplama yöntemi ile üretilmesinin geliştirilmesidir. Bu sayede üretim kapasitesi artmış ve fire miktarı çok düşmüştür.

ÇALIŞMA ÖZETİ

www.ttgv.org.tr#TeknolojiÜretenTürkiye

TTGV MerkezCYBERPARK CYBERPLAZAB Blok Kat: 5-6Bilkent 06800 ANKARA - TÜRKİYE+90 312 265 02 72

TTGV İstanbul TemsilciliğiARI TEKNOKENT Arı 2 Binası A Blok Kat:7İTÜ Ayazağa Yerleşkesi, KoruyoluMaslak 34469 İSTANBUL - TÜRKİYE+90 212 276 75 62