www.e-akademi.org, (Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi),

Sayı: 127, Eylül 2012

Son Güncelleme Tarihi 25.09.2012

EYLÜL 2012 - SAYI 126

“INCOTERMS 2010” KURALLARI HAKKINDA GENEL BİLGİ

VE

BU KURALLAR KAPSAMINDA “DAT VE DAP” TİCARİ TERİMLERİ

Av. Dr. Nesrin AKIN SUNAY

ÖZ

Incoterms®1 kuralları, dünya genelinde ulusal ve uluslararası mal satım

sözleşmelerinde kullanılan ve uluslararası kabule sahip kurallardır. İlk kez 1936 yılında

yayımlanan Incoterms kuralları, en yaygın şekilde kullanılan ticari terimlerin

uluslararası kabul edilmiş tanımlarına ve yorumlanmalarına yönelik kurallar

sağlamaktadır. Milletlerarası Ticaret Odası’ nın yerel ve uluslararası ticari terimlerin

kullanılmasına ilişkin Incoterms kuralları, küresel ticaretin yürütülmesini

kolaylaştırmaktadır. Bir satım sözleşmesinde Incoterms kuralına yapılan bir atıf,

sözleşme taraflarının yükümlülüklerini belirlemeyi kolaylaştırır ve hukuki riskleri

azaltır.

Anahtar Kelimeler

Miletlerarası Ticaret Odası, Incoterms Kuralları, Incoterms 2010, Yeni Incoterms 2010

Kuralları, DAT ve DAP

ABSTRACT

The Incoterms rules are an internationally recognized standard and are used

worldwide in international and domestic contracts for the sale of goods. First published

in 1936, Incoterms rules provide internationally accepted definitions and rules of

interpretation for most common commercial terms. The Incoterms rules, the ICC rules

on the use of domestic and international trade terms, facilitiate the conduct of global

İstanbul Barosu Avukatı

1 “Incoterms” terimi, Milletlerarası Ticaret Odası’ nın tescilli markasıdır.

2

trade. Reference to an Incoterms rule in a sale contract clearly defines the parties’

respective obligations and reduces the risk of legal implications.

Keywords

International Chamber of Commerce, Incoterms rules, Incoterms 2010, New Incoterms

2010 Rules, DAT and DAP

I. Milletlerarası Ticaret Odası ve Incoterms Kuralları Hakkında Genel Bilgi

Ticari örf ve adetlerin etkinliği, belli bir bölgede veya ticari alanda geçerlidir.

Ticari örf ve adetler liberal nitelikte olmakla birlikte, ticari örf ve adetlerin

yorumlanmasındaki farklı yaklaşımlar, ülkesel farklılıklar gibi çeşitli nedenlerle,

uluslararası ticarette sorunlar yaşanmış ve bunun üzerine, ticari örf ve adetleri

inceleyerek bunları belirli normlara ve şartlara bağlayacak özel bir kuruma ihtiyaç

olduğu tespit edilmiş ve bu kapsamda, farklı ülkelerin iç hukuk düzenlemeleri arasında

uyumu veya birliği sağlamak, belirli konuları uluslararası anlaşmalara bağlamak ve

uluslararası örgütlenmeye gitmek ihtiyacı ticari ilişkilerde açıkça kendini göstermiştir2.

1919 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ nin Atlanta şehrinde yapılan

uluslararası bir konferansta, Belçika, Fransa, İtalya, İngiltere ve ABD’ nin öncülüğünde,

uluslararası ticarette farklı yorumlara meydan vermeyecek şekilde standartlar

oluşturmak, uyuşmazlıkların çözümüne yardımcı olmak ve dünya ticaretine yön vermek

amacıyla dünyanın önde gelen uluslararası şirketleri ile gelişmiş ülkelere bağlı meslek

odalarının katılımıyla uluslararası ticarette karşılaşılan sorunları çözüme kavuşturmak

amacıyla Milletlerarası Ticaret Odası (MTO)’ nın3 temelleri atılmıştır.

2 Murat Çağlar, “Geçmişten Günümüze Incoterms”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt:77, Sayı: 4, 2003, s.858; Mehmet Bahtiyar, Ticari İşletme Hukuku, 3. Bası, İstanbul: Beta, 2005, s.5. Ticari örf ve adete

ilişkin olarak 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’ nun ilgili hükümlerini de belirtmekte yarar vardır.

TTK’ nın 1’ inci madde 2’ inci fıkra hükmüne göre, mahkeme, hakkında ticari bir hüküm bulunmayan

ticari işlerde, ticari örf ve adete, bu da yoksa genel hükümlere göre karar verir. Kanunun 2’ inci madde 2’

inci fıkra hükmüne göre de, bir bölgeye veya bir ticaret dalına özgü ticari örf ve adetler genel olanlara

üstün tutulur. İlgililer aynı bölgede değillerse, kanunda veya sözleşmede aksi öngörülmedikçe, ifa

yerindeki örf ve adet uygulanır. Bu kapsamda örf ve adet, ticari hükümler sıralamasında yer alır, hükme

esastır ve kurallar sıralamasında uyulması gereken bir hukuk kaynağıdır. Ticari örf ve adet kurallarının

meydana gelebilmesi için, bu kuralların sürekli uygulanması ve kurallara uyulması gerektiği yönünde

genel bir kanaat oluşması gerekir. Örf ve adet kuralı objektif hukuk kuralı niteliğinde olduğu için, hakim

tarafından resen araştırılır ve uygulanır. Hakim bu araştırmayı yaparken, ticaret ve sanayi odalarından, ticaret odalarından, sanayi odalarından ve deniz ticaret odalarından bilgi alır. Zira 5174 sayılı Türkiye

Odalar ve Borsalar Birliği İle Odalar ve Borsalar Kanunu’ nun 12’ inci madde 1’ inci fıkra (f) bendi

gereğince, odalar, çalışma alanları içindeki ticari ve sınai örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Sanayi ve

Ticaret Bakanlığı (yeni adı ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)’ nın onayına sunmak ve ilan

etmekle yükümlüdürler. Bkz. Bahtiyar, s.56–57. 3 International Chamber of Commerce (ICC).

3

Birinci Dünya Savaşının bitiminde, ekonomide bozulan dengeleri yeniden

sağlamak, savaşın kötü etkilerini bertaraf etmek gayesiyle MTO’ yu kuran devletler

MTO’ nun amacını, “Himayecilikle mücadele, uluslararası ticaretin ve iş birliğinin

geliştirilmesi, özel teşebbüsün güçlendirilmesi, uluslararası iş dünyasının gerektirdiği

şartların düzeltilip standart hale getirilmesi” şeklinde tanımlamışlardır.

Piyasa ekonomisinin desteklenmesi, uluslararası platformda iş dünyasının her

yönüyle temsil edilmesi, ekonomik sorunların çözümünde çaba harcanması, iş dünyası

ve uluslararası organizasyonlar arasında diyalog kurulmasında da çalışmalar yapılmıştır.

MTO’ nun 1920 yılında kuruluş kongresi toplanmış ve Fransa eski ticaret başkanı

Etiente Clemental başkan seçilmiştir. Clemental’ in etkisiyle de organizasyonun

merkezi ABD’ den Paris’ e taşınmıştır.

Milletlerarası Ticaret Odası, serbest piyasa ekonomisi koşullarını ve sermayenin

serbest dolaşımını geliştirmek için dünya iş çevrelerine uluslararası düzeyde hizmet

veren bağımsız bir kuruluştur. Bugün yüz yirmiden fazla ülkede komiteler ve konseyler

yardımıyla çalışmalarını sürdürmektedir. Türkiye MTO’ ya 1950 yılından beri üye olup,

merkezi Ankara’ da bulunan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ ne bağlı MTO-Türkiye

Komitesi bulunmaktadır.

Milletlerarası Ticaret Odası’nın ticari uygulamalara yönelik görevleri;

uluslararası ticari uygulamalara standartlar getirmek; ihracatçılara rehberlik edecek

kuralları düzenlemek; teslim şekillerinde genel kabul gören standartlar belirlemek;

akreditifli ödemeye ilişkin uygulamaları saptamak; vesaike dayalı ödeme şekillerinde

kurallar oluşturmak; anlaşma teminatı ile ilgili kuralları belirlemek; taşımada kullanılan

belgeleri ve uluslararası taşımacılık kurallarını belirlemek olarak sıralanabilir4.

Milletlerarası Ticaret Odası’nın diğer ticari uygulamalara yönelik görevlerini ise,

firmalar arasında çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümüne yönelik olarak uluslararası

tahkim kurulları oluşturmak ve ilgili kuralları belirlemek5; ulusal ve uluslararası

düzeyde iş dünyasının sözcülüğünü yapmak; serbest ve adil rekabete dayalı uluslararası

ticareti ve yatırımları arttırmak; iş dünyasının sorunlarına yönelik patrik hizmetler

vermek olarak sıralayabiliriz6.

Milletlerarası Ticaret Odası, Milletlerarası Hukuk Derneği (International Law

Association)’ nin çalışmalarına paralel olarak7, uluslararası ticarette kullanılan çeşitli

ticari terimlerin yeknesak bir yapıya kavuşturulması için çalışmalar yapmış ve 1921

yılında toplanan kongresinde bir komisyon oluşturarak, bir ticari terimler kitabı

hazırlamayı kararlaştırmıştır. Bu konudaki ilk kitap 1928 yılında, FOB, FAS, FOT veya

FOR, FREE DELIVERED, CIF ve C&F olmak üzere toplam altı ticari terimi

4 Çağlar, s.858. 5 MTO tahkim kuralları için bkz. Cemal Şanlı, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve

Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları. 3. Bası, İstanbul: Beta, 2005, s.378, 509 vd.. 6 Cengiz Özcan, Dış Ticaret İşlemleri, Temel Bilgiler ve Uygulamalar Ders Notları, Kocaeli, 2004,

s.42–43. MTO hakkında detaylı bilgi için bkz. http://www.iccwbo.org/ (22 Ağustos 2012). 7 Milletlerarası Hukuk Derneği’ nin çalışmaları hakkında bkz. Ercüment Erdem, “Incoterms 2000”, Prof.

Dr. Hayri Domaniç’ e 80. Yaş Günü Armağanı, I. Cilt, İstanbul: Beta, 2001, s.181–182.

4

kapsayacak şekilde yayınlanmıştır. Bu kitap, 1929 yılında yeniden gözden geçirilerek

genişletilmiş halde tekrar basılmıştır.

Uluslararası ticarette en çok kullanılan terimlerin yeknesaklaştırıldığı ve alıcı ile

satıcının haklarının ve borçlarının bir liste halinde düzenlendiği ilk ticari terimleri kitabı

“Incoterms 1936”, 1936 yılında yayınlanmıştır. 1953 yılında Viyana’ da gerçekleştirilen

MTO Kongresi’ nde, Incoterms’ in yeniden gözden geçirilmiş ikinci basısının yapılması

kararlaştırılmış ve “Incoterms 1953” yayınlanmıştır. Incoterms’leri, uygulamadaki

gelişmeleri ve özellikle taşıma ve diğer teknik alanlardaki ilerlemeleri de dikkate alarak

gözden geçirmek gereği doğmuştur8. Bu nedenle Incoterms’ ler, 1967, 1976, 1980,

1990, 2000 ve son olarak 2010 yıllarında yeniden gözden geçirilmiş ve gerekli

değişiklikleri yapılmış halde yayınlanmıştır9.

Incoterms’lerin kullanılmasına ilişkin olarak bilinmesi gerekli hususlar şunlardır:

MTO tarafından hazırlanan yeknesak kurallar olan Incoterms’lerden

yararlanılması, ancak sözleşme taraflarının sözleşmede bu kurallara açıkça atıfta

bulunulmasına bağlıdır. Bir mal satım sözleşmesine Incoterms kurallarının

uygulanması isteniyor ise, bu hususun sözleşmede açık şekilde, yer adı ve

seçilen Incoterms kuralı da belirtilmek suretiyle belirtilmesi gerekir. Seçilen

Incoterms kuralının, satım sözleşmesine konu olan mala, ilgili malın taşıma

şekline ve her şeyin üzerinde sözleşme taraflarının sözleşmeye eklemek

istedikleri ek taraf yükümlülüklerine örneğin, taşımaya ilişkin organizasyonun

veya sigortanın, satıcı mı yoksa alıcı mı tarafından gerçekleştirileceği

konusundaki yükümlülük düzenlemesine uygun olması gerekir. Yine, seçilen

Incoterms kuralı, ancak sözleşme taraflarının bir yer veya liman adı belirtmeleri

halinde işler hale gelir ve sözleşme tarafları ilgili yeri veya limanı ne kadar net

belirlerlerse Incoterms kuralı sözleşme tarafları lehine en iyi şekilde işler.

Uluslararası satış sözleşmelerinde kullanılan muhtelif ticari terimler, gerek satıcı

gerekse alıcı için özel bir takım yükümlülükler getirir. Uluslararası ticari

kurallara ve uygulamalara ilişkin terimleri kullanırken yanlışlık yapılması

durumunda, bu yanlışlığın özellikle ödemeye ilişkin konulara etki edebilecek

olması gibi gerekçelerle terimlerin doğru ve yerinde kullanılması çok önemlidir.

İlgili terimlere bu terimlerin anlamları dışında anlamlar yüklenmemelidir. Aksi

halde, çeşitli ülke mahkemelerinde verilmiş yargı kararlarında, mücbir sebepler

dışında terimlerin doğrudan içeriklerinin uygulanmasına karar verilmektedir.

8 Erdem, Incoterms 2000, s.182–183; Çağlar, s.858–860. 9 Incoterms 2000 kuralları hakkında detaylı bilgi ve değerlendirmeler için bkz. Cemal Şanlı ve Nuray

Ekşi, Uluslararası Ticaret Hukuku, 2. Bası, İstanbul: Beta, 2003, s.133–143; Nuray Ekşi,

Milletlerarası Ticaret Hukuku, 1. Bası, İstanbul: Beta, 2010, s.181–197; Erdem, Incoterms 2000,

s.183–215; Çağlar, s.866–878.

5

Incoterms, yalnızca mal satım sözleşmelerinde kullanılan terimlerle ilgili olup,

malın taşınması hususunda taşıyıcı ile akdedilen taşıma sözleşmelerinde yer alan

terimlerle ilgili değildir. Satım sözleşmelerinde tarafların hak ve

yükümlülüklerinin belirtilmesi, bu sözleşmeye konan üç harften (kod) oluşan bir

kısaltma ile mümkün olabilmektedir, ancak Incoterms kurallarını uygulamak

isteyen taraflar, yapacakları satım sözleşmelerinde bu kuralların geçerli

olacağını Incoterms’ in hangi versiyonunu kabul ettiklerini de içerecek şekilde

ayrıca belirtmelidirler. Aksi halde, MTO’ nun belirlemiş olduğu düzenlemeler

doğrudan uygulama alanı bulamayacak, olayın özelliğine göre en fazla ticari örf

ve adetler göz önünde bulundurulabilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken en

önemli husus, bu tür kayıtlar aynı isim altında ancak farklı anlam ve kapsamda

başka düzenlemelere de konu olabilmesidir. Örneğin; “FOB” ve “CIF”

kayıtlara ABD’ de Yeknesak Ticaret Kanunu (Uniform Commercial Code)’ nda

rastlanmaktadır. Ayrıca, 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu (TTK)’ nun

üçüncü kısmında yer alan “denizaşırı satış sözleşmeleri” arasında “FOB” ve

“CIF” satışlara yer verilmiş idi. İlgili düzenlemeler kaynağını “Incoterms

1936” dan almış ve Milletlerarası Ticaret Odası’ nın bu kayıtlarda sonraki

yıllarda yaptığı değişiklikleri kapsamamakta idi. Dolayısıyla, tarafların

sözleşmelerinde sadece bu kayıtların ismine yer verip MTO’ ya atıfta

bulunmamaları halinde, eski Türk Ticaret Kanunu’ nun söz konusu hükümleri

yorumlayıcı ve / veya tamamlayıcı hukuk kuralları olarak uygulama alanı

bulmaktaydı10. Eski TTK’ nın denizaşırı satış sözleşmeleri hakkındaki 1133 ila

1158’ inci madde hükümleri 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102

sayılı yeni TTK’ ya alınmamıştır. Bunun nedeni ise, 1926 tarihli Eski Ticaret

Kanunu ile 1930 tarihli Varşova-Oxford Kurallarından derlenmiş olan bu

hükümlerin çağdaş gelişmelerin gerisinde kalmasıdır. Bu kurallar, gelişmeler

doğrultusunda MTO tarafından sürekli yenilenmektedir ve ilgili kuralların,

tarafların yapacakları sözleşmede atıf suretiyle kararlaştırılması uygun

görülmüştür11.

Incoterms’ lerde her konu değil, esas olarak malların teslimi, hasarın geçişi

masrafların paylaşımı ve belgelere ilişkin yükümler düzenlenmiştir. Ödeme ve

ödeme yöntemleri, mülkiyetin geçişi, taşıma ve sigorta sözleşmenin ifasına

ilişkin diğer konular ve uyuşmazlıkların çözümü ise ele alınmamıştır12.

10 Teslim şekillerine ilişkin eski TTK hükümlerinin değerlendirmesi için bkz. Ekşi, s.181–183. Eski TTK

kapsamında CIF satış sözleşmesi kapsamında alıcının semeni ödeme borcu hakkında bir değerlendirme

için bkz. Mehmet Çelebi Can, “CIF Satış Sözleşmesinde Alıcının Semeni Ödeme Borcu”, Prof. Dr. Fırat

Öztan’ a Armağan, Cilt I, Ankara: Turhan Kitabevi, 2010, s.567 vd.. CIF sözleşmeler hakkında detaylı

bilgi için bkz. KENNEDY, CIF Mukaveleler, Müjde Tekil (çev.), İstanbul: 1972; Ercüment Erdem, SİF

Satışlar, İstanbul: 1999. 11 Kerim Atamer, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Deniz Hukukunda Cebri İcra, 1. Baskı,

İstanbul: Arıkan, 2006, s.71. 12 Uluslararası ticari sözleşmelerle ilgili detaylı bilgi için bkz. Cemal Şanlı, Uluslararası Ticari

Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, 4. Bası, İstanbul: Beta, 2011. Uluslararası

satım hukukunun kısmi bir kodifikasyonunu sağlayan Viyana Konvansiyonu hakkında bilgi için bkz. Jan

6

Incoterms kuralları, bir satım sözleşmesinde, malın taşınması ve sigortalanması

yükümlülüğünün kimin üzerinde olduğunu, satıcının malları ne zaman alıcıya

teslimini gerçekleştirdiğini ve tarafların sorumlu oldukları masrafları düzenler.

Bununla birlikte Incoterms kuralları, ödenecek bedeli veya bu ödemenin

yöntemine ilişkin bir düzenleme getirmez. Yine, Incoterms kuralları, malların

mülkiyetinin geçişine veya sözleşme ihlalinin sonuçlarına ilişkin bir düzenleme

de getirmez. Bu konular, sözleşme hükümlerinde veya sözleşmeye uygulanacak

hukukta düzenlenir. Sözleşme tarafları, uygulanması zorunlu bir ulusal hukukun,

bir satım sözleşmesinin, sözleşmede belirtili Incoterms kuralı da dahil olmak

üzere tüm hükümlerine üstün olabileceğinin farkında olmalıdırlar.

II. Incoterms 2010 Kuralları Hakkında Genel Bilgi

Incoterms kuralları, dünya genelinde ulusal ve uluslararası mal satım

sözleşmelerinde kullanılan ve uluslararası kabule sahip kurallar olup, en yaygın şekilde

kullanılan ticari terimlerin uluslararası kabul edilmiş tanımlarına ve yorumlanmalarına

yönelik kurallar sağlamaktadır.

Incoterms kuralları, MTO tarafından bir araya getirilen uzmanlar ve

uygulamacılar tarafından geliştirilen, devamlılığı sağlanan ve uluslararası iş kurallarına

yönelik bir kurallar seti haline gelmiştir. 2010 yılının Eylül ayı ortasında duyurulan

Incoterms 2010 ise 1 Ocak 2011 tarihinde yürürlüğe girmiş ve MTO tarafından orijinal

metni İngilizce olarak onaylanmıştır13.

Incoterms kuralları, satım konusu malların satıcıdan alıcıya tesliminde masrafları

ve riskleri düzenleyip, açıklığa kavuşturarak tacirler arasında pahalıya mal olan yanlış

anlamaların önüne geçilmesi hususunda yardımcı olmaktadır. Incoterms kuralları, dış

ticarette kullanılan en yaygın ticari terimlerin yorumlanmasına ilişkin oluşturduğu

global standart bakımından UNCITRAL (Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret

Komisyonu) tarafından da tanınmıştır.

Sözleşmelerini Incoterms 2000 kuralları ile düzenleyen sözleşme taraflarının bu

sözleşmelerinde yer alan Incoterms 2000 kuralları, Incoterms 2010 kurallarının

yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2011 tarihinden sonra da geçerlidir. MTO tarafından 1 Ocak

2011 tarihinden sonra Incoterms 2010 kurallarının kullanılması tavsiye edilmekle

birlikte, sözleşme tarafları 2011 yılından sonra da mal satım sözleşmelerinde Incoterms

kurallarının istedikleri versiyonunu kulllanabilecektir. Ancak, sözleşme taraflarının

sözleşmelerinde uygulanmasını istedikleri Incoterms versiyonunu açıkça belirtmeleri

gerekmektedir.

Dalhuisen, Dalhuisen on International Commercial, Financial and Trade Law, Oxford and Portland

Oregon: Hart Publishing, 2004, s.332 vd.. 13

International Chamber of Commerce, Incoterms 2010. Köln: Bundesanzeiger Verlagsges, 2010

(English Version).

7

Incoterms 2010 kurallarında, hızla artan gümrüksüz alanlar, ticari ilişkilerde

elektronik iletişimin artan kullanımı, ulaşım uygulamalarında meydana gelen

değişiklikler ve malların taşınmasında artan güvenlik endişeleri dikkate alınmıştır14.

Uluslararası satımlarda en önemli riskler, malın teslimine yönelik artan riskler

(taşımacılık riski), malların korunmasına ve kalitesini muhafazasının sağlanmasına

ilişkin riskler (kalite riski) veya ödemeye ilişkin riskler (kredi riski) olarak belirtilebilir.

Ayrıca, sözleşme taraflarının sözleşmenin detaylarına ilişkin eksik bıraktığı hususlara

ilişkin riskler (tamamlanma veya yönetim riski) ve uyuşmazlık halinde yargı

mekanizmalarına ulaşma, yargılama yapılması ve uyuşmazlığa uygulanacak hukuk

bakımından ortaya çıkan belirsizlikler nedeniyle, uygulanabilir kuralların açıklığına

yönelik zorluklar, sözleşme ile çözülemeyen veya uyuşmazlığa uygulanmak üzere

yapılmış hukuk seçiminin, kimi zaman uyuşmazlıkların çözümünü zorlaştırması (hukuk

riski) da riskler olarak sıralanabilir15.

Geleneksel olarak, sözleşme tarafları, gümrük vergisi veya diğer ithalat veya

ihracat sınırlamaları ile karşı karşıya kalabilir. Bu tür sınırlamalar, öncesinde Gümrük

Tarifleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT), bugün Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)’ nün

düzenlemeleri ile daha az önemli hale gelmiştir16.

14 ICC, Incoterms 2010, s.5. 15 Dalhuisen, s.334. 16 GATT 1947, çok taraflı ticaret kurallarına ilişkin hükümler içeren bir anlaşma olmasına rağmen,

zamanla tek bir anlaşma olmaktan çıkmış, GATT adı altında iki yüzden fazla anlaşma, protokol, uzlaşma

ve benzer dokümanlardan oluşan ve uluslararası ticareti düzenleyen bir yapı haline gelerek, bu anlaşmaların yönetimi için de, de facto bir örgüt gibi hareket etmiştir. 1995 yılına kadar geçerliliğini

koruyarak uygulanan GATT, bu tarihten itibaren ise değiştirilen hükümleriyle GATT 1994 adı altında

DTÖ Kuruluş Anlaşması’ nın eki haline getirilmiştir. DTÖ’ ye üye devletler için bağlayıcı olan DTÖ

Anlaşması ekleri, GATT 1994’ ün de içinde olduğu on dört adet mal ticareti anlaşması, Hizmetler Ticareti

Genel Anlaşması (GATS), Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS),

Uyuşmazlıkların Çözümlenmesine İlişkin Kuralları ve Yöntemleri Tespit Eden Uzlaşma Metni (DSU) ve

Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Mekanizması’ dır. DTÖ, uluslararası ticaretin kurallarını

düzenleyen tek uluslararası örgüttür. Örgüte üye devletler, DTÖ kapsamındaki anlaşmalarla, küresel

ekonominin olabildiğince herkesin yararına işlemesini sağlamak üzere ticari düzenlemelerini ve ticaret

politikalarını kararlaştırılan sınırlar içinde tutmak konusunda yükümlülük altına girmişlerdir. DTÖ’ ye

üye devletler, piyasalarında faaliyet gösteren şirketlerin ve tüketicilerin yararlarını gözeterek bu yararlar

doğrultusunda yapacağı düzenlemelerle, küresel ekonominin işlemesini zorlaştırmamakla yükümlüdürler. DTÖ, yeni çok taraflı ticaret sisteminin kurumsal ve hukuki altyapısını sağlamaktadır. Bugün DTÖ’ ye

üye devlet sayısı yüz elli yedidir. GATT’ a taraf olan Türkiye, 1995 yılından itibaren de DTÖ üyesidir.

Türkiye, DTÖ’ yü kuran Nihai Senet’ i ve Nihai Senet’ e ekli DTÖ anlaşmalarını onaylayarak, bu

anlaşmaların Türk hukuku içindeki yerlerini almalarını sağlamıştır. Ülkemiz, Nihai Senet’ i imzalamakla,

başta DTÖ Kuruluş Anlaşması olmak üzere, çok taraflı DTÖ anlaşmalarının tümüne taraf olmuştur. DTÖ

anlaşmaları, Türk dış ticaret mevzuatına dayanak teşkil etmektedir. DTÖ kendi bünyesinde bir

uyuşmazlık çözüm sistemine sahiptir. Bu sistemin amacı, DTÖ üyesi bir devletin yaptığı düzenlemenin

diğer bir üye devletin ticari menfaatlerine zarar vermesi halinde, meydana gelen uyuşmazlığın

çözümlenmesini sağlamaktır. Türkiye bugüne kadar DTÖ uyuşmazlık çözüm sisteminde on bir adet

uyuşmazlıkta şikayetçi veya şikayet edilen taraf olarak yer almıştır. Ülkemizin ticaret önlemleri hakkında

dokuz kez danışmalar talebinde bulunulmuştur. Hindistan ile olan “Tekstil” davasında temyiz organının vermiş olduğu karar, Türkiye’ nin AB ile tam üyelik müzakerelerinde dikkate alınması gereken önemli bir

karardır. Türkiye aleyhine DTÖ nezdinde yapılan son şikayet yine Hindistan tarafından yapılmış olup,

Hindistan, 13 Şubat 2012 tarihinde DTÖ uyuşmazlık çözüm sisteminin ilk aşaması olan danışmalar

talebinde bulunmuştur. DTÖ hakkında geniş bilgi için bk. John Croome, Reshaping The World Trading

System, A History Of The Uruguay Round, WTO, 1995; Peter Gallagher, Guide to the WTO and

Developing Countries, London: Kluwer Law International, 2000; John H. Jackson, The World Trade

8

Bununla birlikte, sözleşme tarafları olan satıcı ve kimi zaman da alıcı, ödemeye

veya uygun teslime ilişkin korumasız kalacak şekilde, bir sözleşme tarafının ülkesinde

meydana gelen bir çalkantıya veya malların geçiş yaptığı herhangi bir ülkedeki

çalkantıya maruz kalabilir (politik risk). Hükümetin sözleşmenin akdinden sonraki

müdahalesinden kaynaklanan bir diğer politik risk de, en yaygın olarak, sözleşme

kapsamında malın bedelinin ödeneceği yabancı ülke parasının kabul edilmemesidir

(ülke riski). Ayrıca, yerinde olarak sağlık ve güvenlik gerekçeleri ile de sınırlamalar

getirilebilir. Bu tür etkilerden dolayı ödemede bir gecikme olması halinde ise, ekstra

döviz riski oluşabilir. Ayrıca öngörülemeyen gecikme, taşınan mallara ilişkin, finanse

edilmesi gerekli ve beklenenden daha uzun süre sermayenin bağlanmasını gerektiren

likidite gereksinimine neden olabilir (fonlama veya likidite riski) ve bu durumda malları

aynı zamanda fiyat dalgalanmalarının olumsuz etkilerine maruz bırakabilir17.

Incoterms 2010, teslim kurallarını güncelleyerek konsolide etmiş, toplam on üç

olan kural sayısını on bire indirmiş ve tüm kurallara ilişkin basit ve açık düzenlemeler

sağlamıştır. Ayrıca Incoterms 2010 kuralları, Incoterms’ in ilk kez hem satıcılara hem

de alıcılara referanslar yaptığı versiyonudur18.

Incoterms 2010’da, D grubunda yer alan DAF (sınırda teslim), DES (gemide

teslim), DEQ (rıhtımda teslim) ve DDU (gümrük vergileri ödenmeksizin teslim) yerine

DAT (terminalde teslim) ve DAP (belirtilen yerde teslim) kabul edilmiştir. Her iki yeni

kural kapsamında teslim, sözleşmede belirtilen varış yerinde gerçekleşir. DAT’ da, eski

DEQ kuralında olduğu gibi, satıcı, malları sözleşmede belirtilen yerde ve malların

taşındığı araçtan malları boşalttıktan sonra teslimi gerçekleştirir. DAP’ da ise, eski

DAF, DES ve DDU kurallarında olduğu gibi, satıcının malı belirlenen yerde boşaltmaya

hazır hale getirmesi yeterlidir.

Yeni Incoterms kuralları, Incoterms 2000’ de yer alan DES ve DEQ’ in

kullanımını gereksiz hale getirmiştir. Sözleşmede DAT kuralı ile birlikte belirtili

terminal bir limanda da olabilir ve DAT bu nedenle, Incoterms 2000 kuralı olan DEQ’

in yerine güvenli bir şekilde kullanılabilir. Yine, DAP kuralı kapsamında malın taşındığı

araç bir gemi olabilir ve malın varış yeri de bir liman olabilir ve DAP, Incoterms 2000

kuralı olan DES’ in yerine güvenle kullanılabilir. Bu yeni kurallarda da, eski kurallarda

Organization, Constitution and Jurisprudence, 1st edt., London: Chatham House Papers, 1998;

Andreas F. Lowenfeld, International Economic Law, 1st edt., New York: Oxford University Press,

2002; World Trade Organization, The WTO Dispute Settlement Procedures, A Collection of the

Relevant Legal Texts, 2nd edt., UK: Cambridge University Press, 2003; Michelle T. Grando, Evidence,

Proof, and Fact-Finding in WTO Dispute Settlement, New York: Oxford University Press, 2009;

Deborah Sabalot, “International Agreements and Supranational Bodies”, İstanbul Ticaret Odası,

Uluslararası Ticarette Korumacılığın Kaldırılmasının İç ve Dış Piyasalarda Türkiye Ekonomisine

Etkileri, İstanbul: İTO Yayını, Yayın No:2004–46, 2004; Nesrin Akın, “Dünya Ticaret Örgütü

Uyuşmazlık Çözüm Sistemi”, (Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi SBE, 2006), http://tez2.yok.gov.tr/ ( 22 Ağustos 2012); Yusuf Çalışkan, Uluslararası Fikri Mülkiyet Hukukunda

Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmaları: WIPO Tahkimi ve Dünya Ticaret Örgütü, İstanbul: Değişim

Yayınları, 2008; Ülkü Halatçı Ulusoy, Dünya Ticaret Örgütü’ nde Uyuşmazlıkların Çözüm

Mekanizması, Ankara: Turhan Kitabevi, 2009; http://www.wto.org/ (22 Ağustos 2012). 17

Dalhuisen, s.334. 18 ICC, Incoterms 2010, s.5.

9

olduğu gibi, satıcı uygulanabilir her halde ithalata ilişkin masraflar dışındaki tüm

masraflara ve malların belirtilen varış yerine getirilmesine kadar olan tüm risklere

katlanır19.

Incorterms 2010 kuralları iki ana gruba ayrılmıştır:

Her Tür Taşıma Şekli veya Şekilleri İçin Kurallar

EXW Ex Works /İşyerinde teslim

FCA Free Carrier /Taşıyıcıya masrafsız

CPT Carriage paid to /Taşıma ödenmiş olarak

CIP Carriage and insurance paid to /Taşıma ve sigorta ödenmiş olarak

DAT Delivered at Terminal /Terminalde teslim

DAP Delivered at Place/ Belirtilen yerde teslim

DDP Delivered Duty paid/Gümrük vergisi ödenmiş olarak

Deniz ve İç Sularda Taşıma İçin Kurallar

FAS Free alongside Ship/ Gemi doğrultusunda masrafsız

FOB Free on Board /Gemi bordasında masrafsız

CFR Cost and Freight/ Masraf ve navlun

CIF Cost, Insurance and Freight /Masraf, sigorta ve navlun

İlk grupta yer alan yedi adet Incoterms 2010 kuralı, seçilen taşıma şekline ve bir

veya birden fazla taşıma şekli kullanılmasına bağlı olmaksızın kullanılabilir. EXW,

FCA, CPT, CIP, DAT, DAP ve DDP bu grupta yer alan kurallardır. Bu kurallar deniz

taşımacılığının yapılmadığı durumda da kullanılabilir. Ancak, bu kurallar ilgili

taşımanın bir bölümünde bir geminin kullanılması halinde kullanılabilecektir20.

İkinci grupta yer alan Incoterms 2010 kurallarında, malların alıcıya teslim

noktası ve alıcıya teslim için taşındığı yer liman olup, bu kurallar denizde ve iç sularda

taşımalara yöneliktir. FAS, FOB, CFR ve CIF bu gruptadır. FOB, CFR ve CIF

kurallarında, satım sözleşmesine konu malların belirtilen yükleme limanında gemiye

aktarılmasıyla satıcı teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olur. Incoterms 2010’ da,

FOB, CFR ve CIF kuralları için daha önceki Incoterms versiyonlarında teslim için

kullanılan geminin küpeştesini aştığı nokta olarak belirten ifadeler çıkartılarak, bunun

yerine malların gemide teslim edildiğine ilişkin ifadeler kullanılmıştır. Bu kapsamda,

Incoterms 2010’ da “geminin küpeştesi” deyimi terk edilerek yerine “gemide teslim”

ifadesi kullanılmıştır. Bu değişikliğin gerekçesi olarak da, yeni düzenlemenin modern

ticari gerçekliğe daha yakın olduğu ve hayali dikey bir çizgi boyunca geminin aşağı

yukarı salınması riskine yönelik eskimiş imajdan kaçınmak olduğu belirtilmiştir21. İlgili

düzenleme, Erdem’ in haklı eleştirilerine de uygun ve yerindedir22.

19 ICC, Incoterms 2010, s.8.

20 ICC, Incoterms 2010, s.9. 21

ICC, Incoterms 2010, s.9. 22 Erdem, Incoterms 2000, s.201–202.

10

Incoterms kuralları geleneksel olarak, satım sözleşmesine konu malların ulusal

sınırları geçtiği uluslararası satım sözleşmelerinde kullanılır. Bununla birlikte, dünyanın

birçok bölgesinde Avrupa Birliği gibi çeşitli ticari bloklar bulunmakta olup, bu bloklar

sınır formalitelerini farklı ülkeler arasında daha az önemli hale getirmektedir. Bu

nedenle, Incoterms 2010 kurallarının alt başlıkları, ilgili kuralların hem uluslararası hem

de ulusal satım sözleşmelerinde kullanılabileceğini resmi olarak tanımlamıştır. Sonuç

olarak, Incoterms 2010 kuralları, belirli yerlerde ithalat/ihracat formalitelerine uyulması

gerekliliğini açıkça belirtmiştir. MTO, iki gelişmeden sonra bu yönde kabul için ikna

olmuştur. İlk olarak, tacirler tamamen ulusal satım sözleşmelerinde bu kuralları

kullanmaktadır. İkinci olarak, ABD, iç ticaretinde Yeknesak Ticaret Kodu’ nun eski

yükleme ve teslim kurallarından ziyade Incoterms kurallarını kullanmak istemektedir23.

Incoterms 2010’ dan önceki Incoterms versiyonlarında, ilgili belgelerin (nakliye

belgesi ve konişmento gibi), kullanımı giderek yaygınlaşan elektronik bilgi değişimi

(electronic data interchange-EDI) mesajları ile yer değiştirebileceği düzenlenmiştir24.

Örneğin, Incoterms 1990, sözleşme taraflarının, ticari faturalar, gümrük çekişi için

gerekli belgeler, malların teslimine ve nakliye işlemlerine ait belgeler gibi belgeleri

ellerinde bulundurma zorunlulukları karşısında, bu ihtiyaca cevap vermiştir. Incoterms

1990 kurallarında, satıcının bir nakliye belgesi veya özellikle konişmento ibrazının

zorunlu olduğu durumlarda ortaya çıkan bazı sorunlarda, EDI mesajlarının kullanılması

halinde örneğin, alıcının satıcıdan bir konişmento alması halinde sahip olabileceği

hukuki durumla aynı haklara sahip olması sağlanabilmiştir25. Incoterms 2010

kurallarının, A1/B1 maddeleri de, tarafların bu yönde anlaşması veya ticari adet gereği

olan her durumda, elektronik iletişime yazılı iletişimle aynı etkiyi tanımıştır. Bu

düzenleme, Incoterms 2010 kurallarının yeni elektronik prosedürlere uyumunu

kolaylaştıracaktır26.

Incoterms 2010 kuralları, Kargo Enstitü Klozlarının revizyonundan bu yana

yapılan ve bu klozlarda yapılan değişiklikleri dikkate alan ilk versiyondur. Incoterms

2010 kurallarının, sözleşmelerin taşımaya ve sigortaya ilişkin A3/B3 maddelerinde

sigortaya ilişkin bilgilendirme sorumlulukları düzenlenmiştir. Bu hükümler, Incoterms

2010 kurallarının daha genel nitelikte olan A10/B10 maddelerinden alınarak

23 ICC, Incoterms 2010, s.10. 24 EDI, farklı kuruluşlardaki uygulamalar arasında yapısal veri değişimi şeklinde tanımlanmaktadır. Bu

tanımda yer alan yapısal veri değişimi, EDI’ nin iş dünyasında kullanılan kağıt belge değişiminin yerine

geçtiği anlamına gelir ve elektronik ticaret konusu ile doğrudan ilgilidir. EDI uygulamalarında veri,

yapısal bir formatta transfer edilmektedir. Bu formata EDIFACT (İdari, Ticaret ve Nakliyata İlişkin

Elektronik Veri Değişimi) adı verilir ve dünya çapında ticaretin kolaylaştırılması konusunda kurulan

Birleşmiş Milletler 4.Çalışma Grubu’ nun bir girişimidir. Yaklaşık on yıl önce, uluslararası ticaretin

etkinliğini artırmak amacıyla, ticari verilerin içeriğine elektronik yoldan ulaşabilmek için bir dünya standardına gereksinim duyularak bu girişim başlatılmıştır. Standartlaşma süreci ise UN/EDIFACT

formatına ilişkin ISO standartlarının ilk kez yayınlandığı 1987 yılında başlamıştır. Bilgi için bkz.

http://www.ayangumrukleme.com.tr/icerik/edi-electronic-data-interchange/ (22 Ağustos 2012);

http://www.unece.org/trade/untdid/welcome.html (22 Ağustos 2012). 25

Çağlar, s.860–861. 26 ICC, Incoterms 2010, s.10.

11

düzenlenmiştir. Sigortaya ilişkin A3/B3 maddelerinde kullanılan dil, tarafların

yükümlülüklerinin açıkça belirlenmesi bakımından değiştirilmiştir27.

Günümüzde, güvenlik son derece önemli hale gelmiştir. Bu nedenle Incoterms

2010 kurallarında, çeşitli Incoterms kurallarının A2/B2 ve A10/B10 maddelerinde,

alıcının ve satıcının malları korumak bakımından bir koruma zinciri oluşturulması

yönündeki yükümlülükleri düzenlenerek paylaştırılmıştır28.

CPT, CIP, CFR, DAT, DAP ve DDP kurallarında, satıcı, satım sözleşmesine

konu malların kararlaştırılan varış yerine taşınması için gerekli tüm düzenlemeleri

yapmalıdır. Navlun fiilen satıcı tarafından ödenmekte ise de, aslında normal olarak

navlun ücreti toplam satım bedeline dahil edilmekte ve bu kapsamda alıcı tarafından

ödenmektedir. Taşıma masrafları, bazen malın liman içinde yerinin değiştirilmesinden

ve elleçlemeden (handling)29 kaynaklanan masraflar nedeniyle veya konteyner terminal

tesislerine yönelik masrafları da içermekte ve taşıyıcı veya terminal operatörü bu

masrafları, malları alan alıcıya yükleyecektir. Bu şartlarda alıcı, hem satıcıya satım

bedeli içinde taşıma ücreti ödemsi hem de taşıyıcıya veya terminal operatörüne

bağımsız olarak terminal elleçleme harcı ödemesi yapmak istemeyecektir. Incoterms

2010 kuralları, belirtili Incoterms kurallarının A6/B6 maddelerinde, bu masrafları

açıkça düzenleyip ayırarak alıcı için olumsuz bu durumun meydana gelmesini

engellemeyi amaçlamıştır30.

Ham ve işlenmemiş emtia satışında, işlenmiş ürünlerin satışının aksine, malların

transiti sırasında kargodaki bu mallar zincirleme satış kapsamında birden fazla kez

satılabilmektedir. Bu halde, ilgili malın satışına yapan satıcının sıranın ortasında yer

alması halinde, ilgili malların yüklemesini yapamayacağı açıktır, çünkü mallar zaten ilk

satıcı tarafından yüklenmiştir. Bu kapsamda sıranın ortasında yer alan satıcı, malların

yüklenmesini değil, malların tedarik edilmesini sağlayarak alıcıya karşı yükümlülüğünü

yerine getirir. Incoterms 2010 kurallarında, bu yükümlülüğe ilişkin düzenlemeyi

açıklığa kavuşturmak için, ilgili Incoterms kurallarında yükleme yükümlülüğü yerine

alternatif olarak, “tedarik edilen ürünler yüklendi” alternatif yükümlülük olarak

düzenlenmiştir31.

Sözleşme tarafları kimi zaman ticari terimlere çeşitli kelimeler ekleyerek

(varyant/değişke) bunları kendi kullanım amaçlarına daha uygun hale getirmek

isteyebilirler. Eğer taraflar, bu tür eklemelerin yorumlanması konusunda iyi oturmuş ve

benimsenmiş bir ticari uygulamanın varlığına güvenmiyorlarsa, yapılan eklemelerin

doğru anlaşılamaması nedeniyle ciddi sorunlarla karşılaşabilirler32. Incoterms 2010,

27 ICC, Incoterms 2010, s.10–11. 28 ICC, Incoterms 2010, s.11.

29 4458 sayılı Gümrük Kanunu 3’ üncü madde 22’ inci fıkra hükmüne göre elleçleme deyimi, gümrük gözetimi altındaki eşyanın asli niteliklerini değiştirmeden istiflenmesi, yerinin değiştirilmesi, büyük

kaplardan küçük kaplara aktarılması, kapların yenilenmesi veya tamiri, havalandırılması, kalburlanması,

karıştırılması ve benzeri işlemleri ifade eder. 30 ICC, Incoterms 2010, s.11. 31

ICC, Incoterms 2010, s.11. 32 Erdem, Incoterms 2000, s.193–194.

12

incoterms kurallarında bu türde bir değişiklik yapılmasını yasaklamamıştır, fakat bu

şekilde yapılacak değişiklikler risk taşımaktadır. Bu kapsamda beklenmedik tatsız

sürprizlerin yaşanmasını engellemek için, sözleşme tarafları ilgili değişiklik ile

gerçekleştirilmek istenen etkinin ne olduğunu sözleşmede açık şekilde belirlemelidirler.

Örneğin, Incoterms 2010 kuralları ile düzenlenen masrafların paylaşımına yönelik bir

değişiklik yapılmışsa, sözleşme tarafları, sözleşmede açıkça riskin satıcıdan alıcıya

geçtiği noktada da değişiklik yapmak niyetinde olup olmadıklarını da belirtmelidirler33.

Incoterms 2000 kurallarında olduğu gibi, satıcının ve alıcının yükümlülükleri

ayna modelinde sunulmuş olup, A sütunu altında satıcının yükümlülükleri, B sütunu

altında ise alıcının yükümlülükleri düzenlenmiştir. Bu yükümlülükler doğrudan alıcı

veya satıcı tarafından yüklenebileceği gibi, bazen de sözleşme hükümlerine veya

uygulanabilir hukuka uygun olarak taşıyıcılar, navlun komisyoncuları veya satıcı veya

alıcı tarafından belirli bir amaç için tayin edilen kişiler tarafından yüklenilebilir34.

Incoterms 2010 kuralları kapsamında taşıyıcı, taşıma sözleşmesinin tarafı olan

malı taşıyacak kişidir. Gümrük formaliteleri, karşılanması gereken ilgili tüm gümrük

düzenlemeleri gereklilikleridir ve belgeleme, güvenlik, bilgilendirme ve fiziksel

muayene yükümlülüklerini de içerebilir. Ticaret hukukunda ve uygulamasında teslim

kavramının birçok anlamı vardır, fakat Incoterms 2010 kurallarında, sözleşme konusu

malların kaybı veya hasar görme riskinin satıcıdan alıcıya geçtiği yeri belirtmek için

kullanılır35.

Incoterms 2010 kurallarının A8 maddesi teslim dokümanı ifadesini taşımaktadır

ve teslimin gerçekleştiğini kanıtlamak için kullanılan doküman anlamındadır. Birçok

Incoterms 2010 kuralı için, teslim dokümanı, bir taşıma dokümanı veya ona karşılık

gelen elektronik bir kayıttır. Bununla birlikte, EXW, FCA, FAS ve FOB’ da, teslim

dokümanı basit bir makbuz olabilir. Ayrıca, bir teslim dokümanı, diğer fonksiyonlara da

sahip olabilir örneğin, ödeme mekanizmasının bir kısmı gibi. Elektronik kayıt veya

prosedür, bir veya birden fazla elektronik mesajdan oluşan ve uygulanabilir her halde

yazılı belge ile aynı fonksiyona sahip bir bilgilendirme setidir. Ambalajlama/paketleme

kelimesi ise farklı amaçlar için kullanılmakta olup; 1. Malların ambalajlanması, satım

sözleşmesi kapsamında her türlü gerekliliklere uygun hareket etme anlamındadır; 2.

Yine, malların ambalajlanması, ilgili malların taşımaya uygun hale getirilmesi

anlamındadır ve son olarak 3. Bir konteyner içine veya diğer ulaşım aracına malların

istiflenmesi anlamındadır. Incoterms 2010 kurallarında, ambalajlama ise yukarıda

belirtili 1. ve 2. anlamı ile kullanılır. Incoterms 2010 kuralları, malların istiflenmesini

düzenlemez. Bu nedenle, sözleşme tarafları malların istiflenmesine ilişkin olarak

sözleşmede düzenleme yapmak durumundadırlar36.

III. Incoterms 2010 Kuralları Kapsamında DAT ve DAP Ticari Terimleri

A. DAT/ Terminalde Teslim

33 ICC, Incoterms 2010, s.12. 34 ICC, Incoterms 2010, s.12. 35

ICC, Incoterms 2010, s.12. 36 ICC, Incoterms 2010, s.13.

13

Bu kural, taşıma şekline bakılmaksızın her türlü taşıma şekli ile birden fazla

türde taşımanın gerçekleştirildiği taşımalarda kullanılabilir.

“Terminalde teslim” de, satıcı, sözleşmede belirtili malların, sözleşmede

kararlaştırılan varış yerinde veya limanda belirtili terminalde boşaltımını

gerçekleştirerek alıcının tasarrufuna bıraktığı anda teslim yükümlülüğünü gerçekleştirir.

“Terminal”, rıhtım, depo, konteynır alanı veya hava kargo terminali gibi çevrili olan

veya kara yolu, tren yolu gibi çevrili olmayan herhangi bir yer olabilir. Satıcı, malların

terminale getirilmesine ve belirtili yerde veya limanda bulunan terminalde

boşaltılmasına kadar tüm risklere katlanır37.

Sözleşme taraflarının terminali mümkün olduğu açıklıkla belirtmeleri tavsiye

edilir ve mümkünse kararlaştırılan yerde veya limanda belirtili terminalde de belirli bir

alanın kararlaştırılması önerilir. Çünkü bu noktaya kadar risk satıcı üzerindedir.

Satıcının, bu hususu açıkça belirten bir sözleşmeyi temin etmesi önerilmektedir38.

Sözleşme tarafları, satıcının malın taşınmasına ve terminalden diğer bir yere

yüklenip boşaltılmasına ilişkin riskleri ve masrafları da üstlenmesi isteniyorsa, DAP

veya DDP kurallarının da uygulanması gerekir39.

DAT, uygun olan her halde, satıcının malları ihraç edilmeye uygun hale getirmesini

de gerektirir. Bununla birlikte, satıcının, malın ithal edilmeye hazır hale getirilmesine,

ithalat vergisinin ödenmesine veya ithalata ilişkin herhangi bir gümrük işlemi

yürütmesine ilişkin herhangi bir yükümlülüğü yoktur40

.

1. (A1/B1)- Satıcının ve Alıcının Genel Yükümlülükleri

Satıcı, malı sağlamak ve satım sözleşmesine uygun şekilde ticari faturayı

düzenlemek ve sözleşme ile belirtilen, uygunluğu gösterir diğer herhangi bir kanıtı da

sağlamak durumundadır. A1-A10’ da belirtili herhangi bir doküman, sözleşme

taraflarının kararlaştırması veya ilgili ticari örf ve adete uygun olması halinde elektronik

kayda veya prosedüre de eş kabul edilir.

Alıcı, satım sözleşmesinde kararlaştırıldığı şekilde malların bedelini ödemelidir.

B1-B10’ da belirtili herhangi bir doküman, sözleşme taraflarının kararlaştırması veya

ilgili ticari örf ve adete uygun olması halinde elektronik kayda veya prosedüre de eş

kabul edilir41.

2. (A2/B2)- Lisanslar, İzinler, Güvenlik ve Diğer Formaliteler

37 ICC, Incoterms 2010, s.57. 38 ICC, Incoterms 2010, s.57. 39 ICC, Incoterms 2010, s.57. 40

ICC, Incoterms 2010, s.57. 41 ICC, Incoterms 2010, s.58–59.

14

Satıcı, uygulanabilir her halde, riskine ve masrafına katlanarak, her türlü ihracat

lisansını ve diğer resmi izinleri sağlamalı ve malın ihracına ilişkin ve teslimden önce

herhangi bir ülkeden geçişine ilişkin izinleri alarak gerekli formaliteleri yürütmelidir.

Alıcı da, uygulanabilir her halde, riskine ve masrafına katlanarak, her türlü

ithalat lisansını almalı ve diğer resmi izinleri sağlamalı ve malın ithalatına ilişkin

gerekli formaliteleri yürütmelidir42.

3. (A3/B3)- Taşıma ve Sigorta Sözleşmeleri

Satıcı, satım konusu malın satım sözleşmesinde kararlaştırılan belirtili yere veya

limanda yer alan belirtili terminale taşınması için gerekli taşıma sözleşmesini yaparak,

masraflarını üstlenir. Taraflar sözleşmede terminal kararlaştırmamışlarsa, satıcı,

sözleşmede kararlaştırılan yerde veya limanda terminal noktasını amaca en uygun

şekilde kendisi belirler.

Satıcının, alıcıya karşı ilgili malın sigortalanmasına yönelik olarak bir sigorta

sözleşmesi akdetme yükümlülüğü yoktur. Ancak satıcı, alıcının talebi halinde, risk ve

masraflar alıcıya ait olmak üzere, alıcının ihtiyaçlarına uygun sigortaya ilişkin

bilgilendirme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Alıcının, taşıma ve sigorta sözleşmesi akdetme yükümlülüğü yoktur. Bununla

birlikte alıcı, satıcının talebi üzerine, sigorta sağlamaya ilişkin gerekli bilgiyi

sağlamalıdır43.

4. (A4/B4)- Teslim

Satıcı, satıma konu malları, belirtili tarihte ve kararlaştırılan sürede, sözleşmede

kararlaştırılan yerde veya limanda taşıma aracından boşaltıp, ilgili terminal noktasına

ulaştırarak alıcının tasarrufuna bırakmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirir. Alıcı,

malların uygun şekilde teslimi gerçekleşmiş ise malları teslim almalıdır44.

5. (A5/B5)- Risklerin Transferi

Satıcı, yukarıda belirtili A4 hükmüne uygun olarak malı teslim yükümlülüğünü

gerçekleştirene kadar malın kaybından veya hasarından kaynaklanan tüm risklere, B5

hükmünde belirtili koşullardan kaynaklanan kayıp ve hasar hariç olmak üzere katlanır.

Alıcı, sözleşmede açık olarak tanımlanan satım konusu malın yukarıda

belirtildiği şekilde sağlanarak teslim işleminin gerçekleşmesi halinde malları teslim

almalıdır. Uygulanabilir her halde alıcı, riskine ve masrafına katlanarak, her türlü ithalat

lisansını almalı ve diğer resmi yetkilendirmeyi sağlamalı ve malın ithalatına gerekli

formaliteleri yürütmelidir. Alıcı, bu yükümlülüğüne yerine getirmezse, mala gelen

42 ICC, Incoterms 2010, s.58–59.

43

ICC, Incoterms 2010, s.58–59. 44 ICC, Incoterms 2010, s.58–59.

15

kayıptan ve hasardan kaynaklanan tüm risklere katlanır veya alıcı, B7 hükmü gereğince

satıcıya yapması gerekli olan bildirimleri yapmaz ise, kararlaştırılan tarihten veya teslim

için kararlaştırılan sürenin sona ermesinden itibaren mala ilişkin her türlü kaybın veya

hasarın risklerine katlanır45.

6. (A6/B6)- Masrafların Paylaşımı

Satıcı, taşıma sözleşmesi akdinden kaynaklanan masrafları ve teslim

gerçekleşene kadar olan tüm masrafları, B6 hükmünde belirtili ve alıcı tarafından

ödenebilir masraflar dışında ödemelidir. Ayrıca, uygulanabilir her halde, ihracat için

gerekli gümrük formalitelerine ilişkin masraflar, gümrük vergileri, vergiler ve malın

ihracatına yönelik tüm masraflar ile teslimden önceki ülke geçişlerinde ödenmesi

gerekli masraflar da satıcı tarafından ödenmelidir.

Alıcı, malların A4 hükmüne uygun şekilde tesliminin gerçekleştirilmesi ile

birlikte mala ilişkin kayıptan ve hasardan kaynaklanan tüm risklere katlanır.

Alıcı, malların uygun şekilde tesliminden sonraki tüm masrafları ödemelidir.

Alıcı, B2 ve B7’ de belirtili yükümlülüklerini yerine getirmemesinden

kaynaklanan ve bu nedenle satıcı tarafından malın sözleşmede açıkça belirtildiği şekilde

uygun biçimde teslimi için yapılan ek masrafları da ödemelidir.

Alıcı, uygulanabilir her halde, gümrük vergisi, vergiler ve malların ithali için

gerekli diğer tüm masraflar gibi gümrük formalitelerine ilişkin masrafları ödemelidir46.

7. (A7/B7)- Bildirimler

Satıcı, alıcının malı teslim alabilmesi için gerekli tüm bildirimleri yapmalıdır.

Alıcı, kararlaştırılmış süre içinde belirli bir zamanın tespiti ve belirli terminalde

teslim noktasını belirleme yetkisinin olduğu durumda, zamana ve teslim noktasına

yönelik olarak gerekli bildirimleri yeterli şekilde satıcıya bildirmelidir47.

8. (A8/B8)- Teslim Dokümanı/Teslimi Gösterir Doküman

Satıcı, masrafına kendisi katlanarak alıcının malı teslim alması için gerekli

dokümanı sağlar.

Alıcı, satıcı tarafından uygun şekilde sağlanan teslime ilişkin dokümanı kabul

etmelidir48.

45 ICC, Incoterms 2010, s.60–61.

46 ICC, Incoterms 2010, s.60–61. 47 ICC, Incoterms 2010, s.60–61. 48

ICC, Incoterms 2010, s.60–61.

16

9. (A9/B9)- Kontrol-Ambalajlama-İşaretleme

Satıcı, kalite kontrol, ölçüm, tartım, sayım gibi malın tesliminin uygun şekilde

gerçekleştirilmesini sağlayacak operasyonların masrafını ve ihracatın gerçekleştirileceği

ülke otoritesi tarafından zorunlu tutulan yükleme öncesi muayeneye yönelik masrafları

karşılamalıdır.

Satıcı, yine masraflarına katlanarak, ambalajlamanın belirli bir ticari uygulama

için gerekli olmadığı her hal dışında ambalajlamayı sağlamalıdır. Satıcı, satım

sözleşmesi tamamlanmadan önce alıcı tarafından ilgili malların belirli şekilde

paketlenmesi gerekliliğine ilişkin bir bildirim almaz ise, malları taşıma şekline uygun

biçimde ambalajlar. Ambalaj, uygun şekilde işaretlenmelidir.

Alıcı, yükleme öncesi muayeneye yönelik masrafları, ilgili muayene ihracatın

yapıldı ülke otoriteleri tarafından zorunlu tutulmamışsa ödemelidir49.

10. (A10/B10) - Bilgilendirme ve bağlantılı masraflar

Satıcı, uygulanabilir her halde ve zamanında, alıcının talebi halinde ve risk ile

masraflar alıcının üzerinde olmak üzere, malın varış yerine taşınması için ve/veya

malların ithalatına yönelik olarak güvenlikle ilgili bilgi de dahil olmak üzere gerekli her

türlü dokümanı ve bilgiyi sağlamalıdır. Satıcı, alıcı tarafından B10 hükmünde

belirtildiği şekilde bilgi ve doküman temin edilmesine yönelik olarak alıcının yapmış

olduğu masrafların bedelini de ödemelidir.

Alıcı, satıcının A10 hükmüne uygun şekilde hareket etmesini teminen her türlü

güvenlik bilgisini satıcıya sağlamalıdır. Alıcı, satıcının A10 hükmüne uygun şekilde

sağladığı doküman ve bilgi için gerçekleştirmiş olduğu masrafları satıcıya ödemelidir.

Alıcı, uygulanabilir her halde ve zamanında, satıcının talebi halinde ve risk ile

masraflar satıcının üzerinde olmak üzere, malın taşınması için ve malların ihracatına ve

malların geçiş yapacağı ülkelere yönelik olarak güvenlikle ilgili bilgi de dahil olmak

üzere gerekli her türlü dokümanı ve bilgiyi sağlamalıdır50.

B. DAP/Belirtilen Yerde Teslim

Bu kural, tercih edilen taşıma şekline bakılmaksızın ve birden fazla taşıma

şeklinin kullanıldığı taşımalarda kullanılabilir. “Belirtilen yerde teslim” de, satıcı,

malları varış yerinde boşaltmaya hazır şekilde alıcının tasarrufuna bırakması ile birlikte

teslim gerçekleşir. Satıcı, sözleşmede belirtili malları belirtilen yere getirene kadar olan

tüm risklerden sorumludur.

Sözleşme taraflarının, kararlaştırılan varış yerinde teslim noktasını mümkün

olduğu kadar açıkça belirtmeleri, satıcının riskinin ilgili yere kadar devam etmesi

49

ICC, Incoterms 2010, s.62–63. 50 ICC, Incoterms 2010, s.62–63.

17

bakımından tavsiye edilir. Satıcıya, seçilen bu alana teslimin gerçekleşmesini

sağlayabilecek taşıma sözleşmesi akdetmesi tavsiye edilir.

Satıcı, taşıma sözleşmesinde, varış yerinde malın boşaltılmasına ilişkin olarak

masraf yüklenmişse, taraflar aksini kararlaştırmadıkları sürece satıcı bu masrafları

alıcıdan istemeye yetkili değildir. DAP, uygulanabilir her halde, satıcının malları ihraç

için hazır hale getirmesini gerektirir. Bununla birlikte satıcının, malın ithale hazır hale

getirilmesine, ithalat vergisinin ödenmesine veya ithalata ilişkin herhangi bir gümrük

işlemi yürütmesine ilişkin herhangi bir yükümlülüğü yoktur. Taraflar, satıcının malı

ithalata hazır hale getirmesini istiyorlarsa, ithalata ilişkin vergi ödemesini ve ithalata

ilişkin gümrük işlemlerini yürütmelerini istiyorlarsa, DDP terimi kullanılmalıdır51.

1. (A1/B1) Satıcının ve Alıcının Genel Yükümlülükleri

Satıcı, satım sözleşmesine uygun olarak malları ve ticari fatura ile sözleşme ile

kararlaştırılan her tülü kanıtı sağlamalıdır. A1-A10 hükümlerinde belirtili her doküman,

taraflarca kararlaştırılması veya ilgili ticari örf ve adet kuralı gereğince kabul edilmesi

halinde elektronik kayda veya prosedüre eş olarak kabul edilir.

Alıcı, sözleşmede kararlaştırıldığı şekilde malların bedelini ödemelidir. B1-B10

hükümlerinde belirtili her doküman, taraflarca kararlaştırılması veya ilgili ticari örf ve

adet kuralı gereğince kabul edilmesi halinde elektronik kayda veya prosedüre eş olarak

kabul edilir52.

2. (A2/B2)- Lisanslar, İzinler, Güvenlik ve Diğer Formaliteler

Satıcı, uygulanabilir her halde, riskine ve masrafına katlanarak, her türlü ihracat

lisansını almalı ve diğer resmi izinleri sağlamalı ve malın ihracına ilişkin ve teslimden

önce herhangi bir ülkeden geçişine ilişkin izinleri alarak gerekli formaliteleri

yürütmelidir.

Alıcı, uygulanabilir her halde, riskine ve masrafına katlanarak, her türlü ithalat

lisansını almalı ve diğer resmi izinleri sağlamalı ve malın ithalatına gerekli formaliteleri

yürütmelidir53.

3. (A3/B3)- Taşıma ve Sigorta Sözleşmeleri

Satıcı, satım konusu malın, satım sözleşmesinde kararlaştırılan varış yerine veya

varış yerinden kararlaştırılan bir noktaya taşınması için gerekli taşıma sözleşmesini

yaparak, masraflarını üstlenir. Taraflar sözleşmede belirli bir nokta

51 ICC, Incoterms 2010, s.65. 52

ICC, Incoterms 2010, s.66–67. 53 ICC, Incoterms 2010, s.66–67.

18

kararlaştırmamışlarsa veya uygulama tarafından belirlenmemişse, satıcı, ilgili noktayı

sözleşmede kararlaştırılan varış yerinde amaca en uygun şekilde kendisi belirler.

Satıcının, alıcıya karşı ilgili malın sigortalanmasına yönelik olarak bir sigorta

sözleşmesi akdetme yükümlülüğü yoktur. Ancak satıcı, alıcının talebi halinde, risk ve

masraflar alıcıya ait olmak üzere, alıcının ihtiyaçlarına uygun sigortaya ilişkin

bilgilendirme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Alıcının, taşıma ve sigorta sözleşmesi akdetme yükümlülüğü yoktur. Bununla

birlikte alıcı, satıcının talebi üzerine, sigorta sağlamaya ilişkin gerekli bilgiyi

sağlamalıdır54.

4. (A4/B4)- Teslim

Satıcı, satıma konu malları, belirtili tarihte veya kararlaştırılan sürede

sözleşmede kararlaştırılan yerde ve kararlaştırılmışsa bu yerde belirli bir noktada

boşaltmaya hazır halde alıcının tasarrufuna bırakmakla teslim yükümlülüğünü yerine

getirir. Alıcı, malların uygun şekilde teslimi gerçekleşmiş ise malları teslim almalıdır55.

5. (A5/B5)- Risklerin Transferi

Satıcı, A4 hükmüne uygun olarak teslim yükümlülüğünü gerçekleştirene kadar

malın kaybından veya hasarından kaynaklanan tüm risklere, B5 hükmünde belirtili

koşullardan kaynaklanan kayıp ve hasar hariç olmak üzere katlanır.

Alıcı, sözleşmede açık olarak tanımlanan satım konusu malın yukarıda

belirtildiği şekilde sağlanarak teslim işleminin gerçekleşmesi halinde malları teslim

almalıdır. Uygulanabilir her halde alıcı, riskine ve masrafına katlanarak, her türlü ithalat

lisansını almalı ve diğer resmi izinleri sağlamalı ve malın ithalatına gerekli formaliteleri

yürütmelidir. Alıcı bu yükümlülüğüne yerine getirmezse, mala gelen kayıptan ve

hasardan kaynaklanan tüm risklere katlanır veya alıcı, B7 hükmü gereğince satıcıya

yapması gerekli olan bildirimleri yapmaz ise, kararlaştırılan tarihten veya teslim için

kararlaştırılan sürenin sona ermesinden itibaren mala ilişkin her türlü kaybın veya

zararın risklerine katlanır56.

6. (A6/B6)-Masrafların Paylaşımı

54 ICC, Incoterms 2010, s.66–67.

55 ICC, Incoterms 2010, s.66–67. 56

ICC, Incoterms 2010, s.68–69.

19

Satıcı, taşıma sözleşmesi akdinden kaynaklanan masrafları ve teslim

gerçekleşene kadar olan tüm masrafları B6 hükmünde belirtilen ve alıcı tarafından

ödenebilir masraflar dışında ödemelidir.

Taşıma sözleşmesi kapsamında malın boşaltılması için satıcının masrafları

üstlenmesi halinde, satıcı bu masraflara da kendisi katlanır. Ayrıca uygulanabilir her

halde, ihracat için gerekli gümrük formalitelerine ilişkin masraflar, gümrük vergileri,

vergiler ve malın ihracatına yönelik tüm masraflar ile teslimden önceki ülke

geçişlerinde ödenmesi gerekli masrafları da satıcı ödemelidir.

Alıcı, malların A4 hükmüne uygun şekilde tesliminin gerçekleştirilmesi ile

birlikte mala ilişkin kayıptan ve hasardan kaynaklanan tüm risklere katlanır.

Alıcı, malların uygun şekilde tesliminden sonraki tüm masrafları ödemelidir.

Alıcı, B2 ve B7’ de belirtili yükümlülüklerini yerine getirmemesinden

kaynaklanan ve bu nedenle satıcı tarafından malın sözleşmede açıkça belirtildiği şekilde

uygun biçimde teslimi için yapılan ek masrafları da ödemelidir.

Alıcı, uygulanabilir her halde, gümrük vergisi, vergiler ve malların ithali için

gerekli diğer tüm masraflar gibi gümrük formalitelerine ilişkin masrafları ödemelidir57.

7. (A7/B7)- Bildirimler

Satıcı, alıcının malı teslim alabilmesi için gerekli tüm bildirimleri yapmalıdır.

Alıcı, kararlaştırılmış süre içinde belirli bir zamanın tespiti ve belirli bir teslim

noktasını belirleme yetkisinin olduğu her halde, zamana ve teslim noktasına yönelik

olarak gerekli bildirimleri yeterli şekilde satıcıya bildirmelidir58.

8. (A8/B8)- Teslim Dokümanı/Teslimi Gösterir Doküman

Satıcı, masrafına kendisi katlanarak alıcının malı teslim alması için gerekli

dokümanı sağlar.

Alıcı, satıcı tarafından uygun şekilde sağlanan teslime ilişkin dokümanı kabul

etmelidir59

.

9. (A9/B9)- Kontrol-Ambalajlama-İşaretleme

Satıcı, kalite kontrol, ölçüm, tartım, sayım gibi malın tesliminin uygun şekilde

gerçekleştirilmesini sağlayacak operasyonların masrafını ve ihracatın gerçekleştirileceği

ülke otoritesi tarafından zorunlu tutulan yükleme öncesi muayeneye yönelik masrafları

karşılamalıdır.

57 ICC, Incoterms 2010, s.68–69. 58

ICC, Incoterms 2010, s.68–69. 59 ICC, Incoterms 2010, s.70–71.

20

Satıcı, yine masraflarına katlanarak, ambalajlamanın (paketlemenin) belirli bir

ticari uygulama için gerekli olmadığı her halde ambalajlamayı sağlamalıdır. Satıcı,

satım sözleşmesi tamamlanmadan önce alıcı tarafından ilgili malların belirli şekilde

ambalajlanması gerekliliğine ilişkin bir bildirim almaz ise, malları taşıma şekline uygun

biçimde ambalajlar. Ambalaj, uygun şekilde işaretlenmelidir.

Alıcı, yükleme öncesi muayeneye yönelik masrafları, ilgili muayene ihracatın

yapıldığı ülke otoriteleri tarafından zorunlu tutulmamışsa ödemelidir60.

10. (A10/B10)-Bilgilendirme ve bağlantılı masraflar

Satıcı, uygulanabilir her halde ve zamanında, alıcının talebi halinde ve risk ile

masraflar alıcının üzerinde olmak üzere, malın varış yerine taşınması için ve/veya

malların ithalatına yönelik olarak güvenlikle ilgili bilgi de dahil olmak üzere gerekli her

türlü dokümanı ve bilgiyi sağlamalıdır. Satıcı, alıcı tarafından B10 hükmünde

belirtildiği şekilde bilgi ve doküman temin edilmesine yönelik olarak alıcının yapmış

olduğu masrafların bedelini de ödemelidir.

Alıcı, satıcının A10 hükmüne uygun şekilde hareket etmesini teminen her türlü

güvenlik bilgisini satıcıya sağlamalıdır. Alıcı, satıcının A10 hükmüne uygun şekilde

sağladığı doküman ve bilgi için gerçekleştirmiş olduğu masrafları satıcıya ödemelidir.

Alıcı, uygulanabilir her halde ve zamanında, satıcının talebi halinde ve risk ile

masraflar satıcının üzerinde olmak üzere, malın taşınması için ve malların ihracatına ve

malların geçiş yapacağı ülkelere yönelik olarak güvenlikle ilgili bilgi de dahil olmak

üzere gerekli her türlü dokümanı ve bilgiyi sağlamalıdır61.

SONUÇ

Incoterms kuralları, dünya genelinde ulusal ve uluslararası mal satım

sözleşmelerinde kullanılan ve uluslararası kabule sahip kurallar olup, en yaygın şekilde

kullanılan ticari terimlerin uluslararası kabul edilmiş tanımlarına ve yorumlanmalarına

yönelik kurallar sağlamaktadır. Incoterms kuralları, MTO tarafından bir araya getirilen

uzmanlar ve uygulamacılar tarafından geliştirilen, devamlılığı sağlanan ve uluslararası

iş kurallarına yönelik bir kurallar seti haline gelmiştir. 2010 yılının Eylül ayı ortasında

duyurulan Incoterms 2010 ise 1 Ocak 2011 tarihinde yürürlüğe girmiş ve MTO

tarafından orijinal metni İngilizce olarak onaylanmıştır.

Incoterms 2010 kurallarında, hızla artan gümrüksüz alanlar, ticari ilişkilerde

elektronik iletişimin artan kullanımı, ulaşım uygulamalarında meydana gelen

60 ICC, Incoterms 2010, s.70–71.

61

ICC, Incoterms 2010, s.70–71.

21

değişiklikler ve malların taşınmasında artan güvenlik endişeleri dikkate alınmıştır. Yine,

Incoterms 2010, teslim kurallarını güncelleyerek konsolide etmiş, toplam on üç olan

kural sayısını on bire indirmiş ve tüm kurallara ilişkin basit ve açık düzenlemeler

sağlamıştır. Ayrıca Incoterms 2010 kuralları, Incoterms’ in ilk kez hem satıcılara hem

de alıcılara referanslar yaptığı versiyonudur.

Incoterms 2010’ da, D grubunda yer alan DAF (sınırda teslim), DES (gemide

teslim), DEQ (rıhtımda teslim) ve DDU (gümrük vergileri ödenmeksizin teslim) yerine

DAT (terminalde teslim) ve DAP (belirtilen yerde teslim) kabul edilmiştir. Her iki yeni

kural kapsamında teslim, sözleşmede belirtilen varış yerinde gerçekleşir. DAT’ da, eski

DEQ kuralında olduğu gibi, satıcı, malları sözleşmede belirtilen yerde ve malların

taşındığı araçtan malları boşalttıktan sonra teslimi gerçekleştirir. DAP’ da ise, eski

DAF, DES ve DDU kurallarında olduğu gibi, satıcının malı belirlenen yerde boşaltmaya

hazır hale getirmesi yeterlidir.

Incoterms 2010’ da, FOB, CFR ve CIF kuralları için daha önceki Incoterms

versiyonlarında teslim için kullanılan geminin küpeştesini aştığı nokta olarak belirten

ifadeler çıkartılarak, bunun yerine malların gemide teslim edildiğine ilişkin ifadeler

kullanılmıştır. Bu kapsamda, Incoterms 2010’ da “geminin küpeştesi” deyimi terk

edilerek yerine “gemide teslim” ifadesi kullanılmıştır.

Incoterms 2010’ dan önceki Incoterms versiyonlarında, nakliye belgesi ve

konişmento gibi belgelerin kullanımı giderek yaygınlaşan EDI mesajları ile yer

değiştirebileceği düzenlenmiştir. Incoterms 2010 kurallarının, A1/B1 maddeleri de,

tarafların bu yönde anlaşması veya ticari adet gereği olan her durumda, elektronik

iletişime yazılı iletişimle aynı etkiyi tanımıştır. Bu düzenleme, Incoterms 2010

kurallarının yeni elektronik prosedürlere uyumunu kolaylaştıracaktır.

Incoterms 2010 kuralları, Kargo Enstitü Klozlarının revizyonundan bu yana

yapılan ve bu klozlarda yapılan değişiklikleri dikkate alan ilk versiyondur. Incoterms

2010 kurallarının, sözleşmelerin taşımaya ve sigortaya ilişkin A3/B3 maddelerinde

sigortaya ilişkin bilgilendirme sorumlulukları düzenlenmiştir. Bu hükümler, Incoterms

2010 kurallarının daha genel nitelikte olan A10/B10 maddelerinden alınarak

düzenlenmiştir. Sigortaya ilişkin A3/B3 maddelerinde kullanılan dil, tarafların

yükümlülüklerinin açıkça belirlenmesi bakımından değiştirilmiştir.

Günümüzde, güvenlik son derece önemli hale gelmiştir. Bu nedenle Incoterms

2010 kurallarında, çeşitli Incoterms kurallarının A2/B2 ve A10/B10 maddelerinde,

alıcının ve satıcının malları korumak bakımından bir koruma zinciri oluşturulması

yönündeki yükümlülükleri düzenlenerek paylaştırılmıştır.

Incoterms 2010 kuralları, CPT, CIP, CFR, DAT, DAP ve DDP kurallarının

A6/B6 maddelerinde, taşımaya yönelik masraflar ile terminal elleçleme harçlarını

açıkça düzenleyip ayırarak alıcının iki kez ödeme yapmasının önlenmesi amaçlanmıştır.

22

Ham ve işlenmemiş ürünlerin zincir satışlarında, zincirin ortasındaki satıcının

alıcıya karşı malın yüklenmesi yükümlülüğüne ilişkin düzenlemeyi açıklığa

kavuşturmak için, ilgili Incoterms kurallarında, yükleme yükümlülüğü yerine alternatif

olarak tedarik etme yükümlülüğü getirilmiştir. Zira bu halde, zincirin ortasında yer alan

satıcının malların yüklemesini yapamayacağı açık olup, satıcı ancak malların tedarikinin

sağlanması yönünde alıcıya karşı bir yükümlülük altındadır.

Incoterms 2010, incoterms kurallarında sözleşme taraflarının ihtiyaçlarına

uygun şekilde bir değişiklik yapılmasını yasaklamamıştır, fakat bu şekilde yapılacak

değişiklikler risk taşımaktadır. Bu kapsamda beklenmedik tatsız sürprizlerin

yaşanmasını engellemek için, sözleşme tarafları ilgili değişiklik ile gerçekleştirilmek

istenen etkinin ne olduğunu sözleşmede açık şekilde belirlemelidirler. Örneğin,

Incoterms 2010 kuralları ile düzenlenen masrafların paylaşımına yönelik bir değişiklik

yapılmışsa, sözleşme tarafları, sözleşmede açıkça riskin satıcıdan alıcıya geçtiği noktada

da değişiklik yapmak niyetinde olup olmadıklarını da belirtmelidirler.

KAYNAKÇA

Akın, Nesrin. “Dünya Ticaret Örgütü Uyuşmazlık

Çözüm Sistemi”, Yüksek Lisans Tezi.

Kocaeli Üniversitesi SBE, 2006.

http://tez2.yok.gov.tr/ ( 22 Ağustos 2012).

Atamer, Kerim. Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre

Deniz Hukukunda Cebri İcra. 1. Baskı.

İstanbul: Arıkan, 2006.

Bahtiyar, Mehmet. Ticari İşletme Hukuku. 3. Bası. İstanbul:

Beta, 2005.

Can, Mehmet Çelebi. “CIF Satış Sözleşmesinde Alıcının Semeni

Ödeme Borcu”. Prof. Dr. Fırat Öztan’ a

Armağan. Cilt I. Ankara: Turhan Kitabevi,

2010, s. 567–589.

Croome, John. Reshaping The World Trading System, A

History Of The Uruguay Round. WTO,

1995.

Çağlar, Murat. “Geçmişten Günümüze Incoterms”.

İstanbul Barosu Dergisi. Cilt: 77, Sayı: 4,

2003, s. 857–884.

Çalışkan, Yusuf. Uluslararası Fikri Mülkiyet Hukukunda

Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmaları:

23

WIPO Tahkimi ve Dünya Ticaret Örgütü.

İstanbul: Değişim Yayınları, 2008.

Dalhuisen, Jan. Dalhuisen on International Commercial,

Financial and Trade Law. Oxford and

Portland Oregon: Hart Publishing, 2004.

Ekşi, Nuray. Milletlerarası Ticaret Hukuku. 1. Bası.

İstanbul: Beta, 2010.

Erdem, Ercüment. “Incoterms 2000”. Prof. Dr. Hayri

Domaniç’ e 80. Yaş Günü Armağanı. I.

Cilt. İstanbul: Beta, 2001, s. 179–217.

Erdem, Ercüment. SİF Satışlar. İstanbul: 1999.

Gallagher, Peter. Guide to the WTO and Developing

Countries. London: Kluwer Law

International, 2000.

Grando, Michelle T. Evidence, Proof, and Fact-Finding in

WTO Dispute Settlement, New York:

Oxford University Press, 2009.

International Chamber of Commerce. Incoterms 2010. Köln: Bundesanzeiger

Verlagsges, 2010 (English Version) (ICC,

Incoterms 2010).

İstanbul Ticaret Odası. Uluslararası Ticarette Korumacılığın

Kaldırılmasının İç ve Dış Piyasalarda

Türkiye Ekonomisine Etkileri. İstanbul:

İTO Yayını, Yayın No: 2004–46, 2004.

Jackson, John H. The World Trade Organization,

Constitution and Jurisprudence, 1st edt.

London: Chatham House Papers, 1998.

KENNEDY. CIF Mukaveleler. Müjde Tekil (çev.).

İstanbul: 1972.

Lowenfeld, Andreas F. International Economic Law. 1st edt.

New York: Oxford University Press, 2002.

Özcan, Cengiz. Dış Ticaret İşlemleri, Temel Bilgiler ve

Uygulamalar Ders Notları. Kocaeli: 2004.

24

Sabalot, Deborah. “International Agreements and

Supranational Bodies”, Michael Blair QC,

George Walker ve Robert Purves (Eds.).

Financial Services Law içinde 2nd edt.,

New York: Oxford University Press, 2009,

s.131-202.

Şanlı, Cemal. Uluslararası Ticari Akitlerin

Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm

Yolları. 4. Bası. İstanbul: Beta, 2011.

Şanlı, Cemal. Uluslararası Ticari Akitlerin

Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm

Yolları. 3. Bası. İstanbul: Beta, 2005.

Şanlı, Cemal ve Nuray Ekşi. Uluslararası Ticaret Hukuku. 2. Bası.

İstanbul: Beta, 2003.

Ulusoy, Ülkü Halatçı. Dünya Ticaret Örgütü’ nde

Uyuşmazlıkların Çözüm Mekanizması.

Ankara: Turhan Kitabevi, 2009.

World Trade Organization. The WTO Dispute Settlement

Procedures, A Collection of the Relevant

Legal Texts. 2nd edt. UK: Cambridge

University Press, 2003.

http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm

http://www.ayangumrukleme.com.tr

http://www.iccwbo.org/

http://www.unece.org/trade/untdid/welcome.html

http://www.wto.org/

25

EK: 21 Ağustos 2012 Tarihli ve L 223/8 Sayılı AB Resmi Gazetesi’ nde

Yayımlanan, 20 Ağustos 2012 Tarihli, 756/2012 No’ lu Komisyon

Uygulama Tüzüğü EK III’ te Yer Alan Teslim Terimlerine İlişkin

Tablo62

Birinci alt bölüm

Anlam

İkinci alt bölüm

Incoterms Kodu

Incoterms-ICC/ECE

Belirtilen yer

Kara ve Tren Yolu

Taşımacılığı İçin Uygun Olan

Kod

DAF (Incoterms 2000)

Sınırda Teslim

Belirtilen yer

Tüm Taşıma Türleri İçin İçin

Uygulanabilecek Kodlar

EXW (Incoterms 2010)

FCA (Incoterms 2010)

İş yerinde teslim

Taşıyıcıya masrafsız

Belirtilen yerde

Belirtilen yerde

62 756/2012 No’ lu Tüzük Ek III’ te yer alan tablo ile 2454/93 No’lu EEC Tüzüğü’ nin 2. Başlığı altında

yer alan Ek 38 altındaki tablo güncellenmiştir. 756/2012 No’ lu Tüzük, Ek IV düzenlemesi dışında, 1

Ocak 2013 tarihi itibari ile uygulanacaktır. Tüzük metni için bkz. http://eur-

lex.europa.eu/Result.do?T1=V2&T2=2012&T3=756&RechType=RECH_naturel&Submit=Search (22

Ağustos 2012).

26

CPT (Incoterms 2010)

CIP (Incoterms 2010)

DAT (Incoterms 2010)

DAP (Incoterms 2010)

DDP (Incoterms 2010)

DDU (Incoterms 2000)

Taşıma ödenmiş olarak

Taşıma ve sigorta ödenmiş

olarak

Terminalde teslim

Belirtilen yerde teslim

Gümrük vergisi ödenmiş

olarak

Gümrük vergisi ödenmemiş

olarak

Varış yeri olarak belirtilen yerde

Varış yeri olarak belirtilen

yerde

Varış yeri olarak belirtilen

yerde veya limanda belirtili

terminalde

Varış yeri olarak belirtilen

yerde

Varış yeri olarak belirtilen

yerde

Varış yeri olarak belirtilen

yerde

Deniz ve İç Su Taşımacılığı

İçin Uygulanabilecek Kodlar

FAS (Incoterms 2010)

FOB (Incoterms 2010)

CFR (Incoterms 2010)

CIF (Incoterms 2010)

DES (Incoterms 2000)

DEQ (Incoterms 2000)

Gemi doğrultusunda

masrafsız

Gemide masrafsız

Masraf ve navlun

Masraf, sigorta ve navlun

Gemide teslim

Rıhtımda teslim

Belirtilen yükleme limanında

Belirtilen yükleme limanında

Belirtilen varış limanında

Belirtilen varış limanında

Belirtilen varış limanında

Belirtilen varış limanında

XXX Yukarıda belirtili listede yer

alanlar dışındaki teslim

terimleri

Sözleşmede kullanılan teslim

terimlerinin açıklaması