1

Ιωάννα Σοφία Νολ

Το γυάλινο κλουβί

Διήγημα

2

Κεφάλαιο 1

Κλείνω τα φώτα του μαγαζιού και κλειδώνω την πόρτα. Είναι νωρίς ακόμα αλλά σήμερα δεν είχαμε καθόλου πελατεία με εξαίρεση τους δύο παππούδες που ήθελαν να τους φέρω νερό της βρύσης. Ώρες-ώρες αναρωτιέμαι εάν υπάρχει στο μέτωπό μου μια πινακίδα που να λέει: «Κοροϊδέψτε με για να μου φτιάξετε τη μέρα». Νερό της βρύσης σε εστιατόριο δεν είναι μόνο απαράδεχτο αλλά και παράξενο διότι, ακόμη και αν δεν είχες σπίτι, όπου μπορείς να πιεις νερό, θα μπορούσες να βρεις μια βρύση στο πεζοδρόμιο. Όλα αυτά τα σκέφτομαι αλλά δεν τα λέω. Ξέρω ποιος είναι ο λόγος που δεν έχουμε πελατεία και ξέρω και το λόγο για τον οποίο οι παππούδες παραγγέλνουν νερό της βρύσης. Πολύ απλά, λείπουν τα λεφτά. Βέβαια πρέπει να πω ότι αυτό δεν ισχύει για τις Παρασκευές και τα Σάββατα. Το σαββατοκύριακο ξαφνικά οι Έλληνες βρίσκουν λεφτά και έρχονται. Γενικά το θέμα με τα λεφτά, πιστεύω, ότι θα μείνει μυστήριο. Όσοι έχουν λεφτά, δεν πρόκειται να τα χάσουν και εκείνοι που πρέπει να σκεφτούν τρεις φορές πόσα σουβλάκια μπορούν να πάρουν ώστε να μην πρέπει να πληρώσουν πάνω από είκοσι ευρώ, έρχονται όλο πιο σπάνια. Γενικά έχουν αλλάξει πολλά τα τελευταία χρόνια. Ξαφνικά όλοι έχουν γίνει πολιτικοί και ο κάθε παππούς μπορεί να μου αναφέρει τουλάχιστον τρεις λόγους για τους οποίους η Ελλάδα πρέπει να βγει από την Ευρώπη. Κάθε μέρα βλέπω στους δρόμους τους ανθρώπους να συζητούν για την πολιτική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, τα οικονομικά της και για το τέρας της Ευρώπης, την κυρία Μέρκελ.

Από μικρή λάτρευα τις μέρες στις οποίες μπορούσα να βοηθήσω στο μαγαζί. Η δουλειά, όπως το καθάρισμα της κουζίνας ή της τουαλέτας, δεν με ενθουσίαζαν ιδιαίτερα αλλά οι ιστορίες των ανθρώπων ήταν αυτό που μ' έκανε να κάθομαι ώρες στο τραπεζάκι στο οποίο κανονικά καθόταν μόνο ο πατέρας μου και όμως πάντα έλεγε ότι ήταν κρατημένο. Περίμενα δύο χρόνια μέχρι να ρωτήσω τον πατέρα μου γιατί είναι πάντα ρεσερβέ το τραπέζι αυτό. Πίστευα ότι πρέπει να υπάρχει ένας λόγος αλλά μετά από δυο χρόνια γεμάτα περιέργεια και

3

αναπάντητες ερωτήσεις, τόλμησα να τον ρώτησα. Η απάντησή του θυμάμαι ότι με απογοήτευσε. «Ποτέ δε ξέρεις ποιος θα χρειαστεί το χώρο για να καθίσει να φάει», αυτή ήταν η απάντησή του. Το περίεργο ήταν ότι ακόμα και αν το μαγαζί ήταν γεμάτο κόσμο, ο πατέρας μου θα έδιωχνε πελάτες παρά να τους επιτρέψει να καθίσουν στο στέκι του. Γενικά στα παιδικά μου χρόνια ο πατέρας μου πάντα μου φαινόταν πολύ παράξενος. Την μια τον έλεγα μυστηριώδη την άλλη πολύ απλά δεν τον καταλάβαινα. Ερχόταν κάθε μέρα στο μαγαζί αλλά ποτέ του δε δούλευε. Μόνο οι αποδείξεις τον ενδιέφεραν. Έπινε καφέ, φώναζε να κάνουν πιο γρήγορα το φαγητό στην κουζίνα και πού και πού σηκώνονταν από το θρόνο του και χαιρετούσε γνωστούς. Αυτό ήταν το άλλο μεγάλο ερώτημα που μέχρι σήμερα δε θα μπορέσει να μου το εξηγήσει κανείς. Το μαγαζί λεγόταν «Ο Μπάμπης» και κάτω από το όνομα έγραφε με κεφαλαία το όνομα του πατέρα μου.

Ήξερα ότι η ταβέρνα ανήκε στον πατέρα μου αλλά όσοι πελάτες έρχονταν στο μαγαζί μας, ερχόντουσαν για το παροδοσιακό φαΐ που μαγείρευε η μάνα μου. Στην Κρήτη είναι δυο οι παράγοντες με τους οποίους οι άνθρωποι κερδίζουν τα λεφτά τους, ο τουρισμός και η γεωργία. Οι γονείς μου όταν άνοιξαν την ταβέρνα πίστευαν ότι τη βασική πηγή εισοδήματος θα ήταν ο τουρισμός διότι οι τουρίστες που επισκέπτονται τον τόπο μας είναι πολλοί. Το μόνο πρόβλημα που παρουσιάστηκε ήταν το γεγονός ότι πολλοί τουρίστες, ιδιαίτερα οι καμμένοι Άγγλοι που μοιάζουν με καβουράκια, δε θέλουν τις παραδοσιακές ταβέρνες. Θέλουν σνίτσελ, λουκάνικα και κόκα κόλα. Τώρα, γιατί έρχονται διακοπές στην Κρήτη; Αν τους ρώταγες, θα σου έλεγαν είναι ο καιρός, ο ήλιος και η ευγένεια των Κρητικών. Συμφωνώ απολύτως, απλά αναρωτιέμαι πώς θέλουν να γνωρίσουν ντόπιους εάν η μόνη επαφή τους με ξένους είναι οι Ρωσίδες σερβιτόρες στο ξενοδοχείο; Από τα παιδικά μου χρόνια αναρωτιόμουν γιατί οι άνθρωποι έχουν την τάση να κλείνονται σε ομάδες είτε λόγω της ίδιας εθνικότητας ή της ίδιας θρησκείας ή άλλων στοιχείων που τους ένωναν. Ο πατέρας μου δεν ήθελε να καλέσω τη φίλη μου Γκουιλ στα γενέθλιά μου και εγώ σαν παιδί των τεσσάρων χρονών πίστευα ότι μάλλον δεν ήθελε ο μπαμπάς μου να καλέσω πολλά παιδάκια. Εκείνος όμως μου είχε προτείνει να καλέσω δυο αγόρια έξι χρόνια μεγαλύτερα από εμένα και την κόρη της γειτόνισσάς μας, την Άννα-Μαρία. Τα αγόρια τελικά τα κάλεσα, διότι προτιμούσα να κάνω παρέα με αγόρια παρά με ροζ-κοριτσάκια. Η Άννα-Μαρία είναι, και πάντα ήταν, πρότυπο ροζ-κοριτσάκι. Τελικά παντρεύτηκε

4

στα 22, γέννησε τον πρώτο γιο της ένα χρόνο αργότερα και δέκα μήνες αργότερα ήταν πάλι έγκυος. Δεν είχε σπουδάσει η Άννα-Μαρία αλλά ήξερε να μαγειρεύει και να κεντάει και να πλέκει. Κατά βάθος πρέπει να παραδεχτώ ότι όποτε την έβλεπα, τη ζήλευα για την τέλεια ζωή της με το μεγάλο, άσπρο σπίτι και τον κυπουργό να της κόβει τις βελανιδιές της για να μπορεί να απολαμβάνει τη θέα από το μπαλκόνι της. Εγώ, αυτή τη στιγμή, μένω στο μικρούτσικο δωμάτιο δίπλα από το σαλόνι στο σπίτι των γονιών μου. Ξέρω ότι μάλλον εσείς τώρα θα σκέφτεστε: "Τί παραπονιέται αυτή; Μάνα μαγείρισσα και δωρεάν σπίτι." Το πρόβλημα όμως ήταν το εξής: Ο αδερφός μου μετακόμισε στην Αμερική αμέσως μετά το λύκειο και με είχε αφήσει εμένα μόνη μου με τους γονείς μου. Και εγώ από μικρή είχα το όνειρο να μετακομίσω στην Αμερική, στη Νέα Υόρκη και να γίνω ιατρός.Τώρα, ένα χρόνο μετά το λύκειο, θα ξεκινήσω να σπουδάζω ιατρική στο Βερολίνο. Μπήκα στο πανεπιστήμιο μέσω ενός προγράμματος το οποίο θέλει να υποστηρίξει την ανταλλαγή φοιτητών στην Ευρώπη. Θυμάμαι πολύ καλά την μέρα που ανακίνωσα τα νέα στους γονείς μου. Ήξερα ότι ο πατέρας μου δεν ήταν ενθουσιασμένος με την επιλογή μου να σπουδάσω ιατρική αλλά φαίνεται ότι το μεγαλύτερο πρόβλημά του ήταν ο τόπος σπουδών μου. Πριν φύγω στη Γερμανία οι άνθρωποι ήδη έδειχναν αντιπάθεια εναντίον της πολιτικής της Γερμανίας αλλά παρά το γεγονός αυτό, όλο και περισσότεροι νέοι εγκατέλειπαν την Ελλάδα για να σπουδάσουν στη Γερμανία. Ο πατέρας μου προσπαθούσε πέντε εβδομάδες να με πείσει να μείνω στην Κρήτη αλλά εγώ επιτέλους είχα την δυνατότητα να βγω από τη συνηθισμένη καθημερινότητά μου και να ανακαλύψω καινούργιους τόπους και τρόπους ζωής.

Δεν είναι ότι δεν είμαι περήφανη για την πατρίδα μου, απλά η ζωή εδώ μένει πάντα η ίδια. Περιπέτειες ακούω μόνο από πελάτες. Θυμάμαι τα τελευταία σχολικά μου χρόνια στο λύκειο όπου δεν άρχισα μόνο να αμφιβάλλω για το ελληνικό σύστημα παιδείας αλλά έβλεπα τον κόσμο απ' άλλη σκοπιά. Δυστυχώς οι Έλληνες, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, συχνά λόγω της περιφάνειάς τους για την πατρίδα τους, αρχίζουν να κλείνουν τα μάτια τους και δεν μπορούν πια να βλέπουν τον κόσμο χωρίς να σκέφτονται τα διάφορα στερεότυπα που υπάρχουν. Το καλύτερο παράδειγμα είναι ο θείος μου, ο Ευάγγελος, ο οποίος στα 45 χρόνια ζωής του δεν έχει εγκαταλείψει την Ελλάδα. Το πρόβλημα δεν είναι το γεγονός ότι δεν έχει φύγει ποτέ στο εξωτερικό αλλά το ότι δεν έχει γνωρίσει ποτέ του

5

άλλες συνήθειες, άλλους πολιτισμούς ώστε να βλέπει τον ελληνικό πολιτισμό ως πρότυπο διότι δεν γνώρισε ποτέ του κάτι διαφορετικό. Εγώ, όταν έφυγα για τη Γερμανία είχα δυο προθέσεις. Πρώτον ήθελα να σπουδάσω ιατρική και να γίνω καλή γιατρός και δεύτερον έβλεπα τη Γερμανία σαν κέντρο πολλών διαφορετικών πολιτισμών όπου θα είχα την ευκαιρία να γνωρίσω ανθρώπους άλλης εθνότητας. Και φάνηκε ότι την επαφή με ανθρώπους θα την είχα πολύ σύντομα...

6

Κεφάλαιο 2 Από την στγμή που μπήκα στο αεροπλάνο για το Βερολίνο, η ζωή μου άλλαξε κυριολεκτικά. Δεν είχα ταξιδέψει ποτέ με αεροπλάνο και όλα γύρω μου μου φαινόνταν ξένα. Τα γερμανικά μου ήταν αρκετά καλά ώστε να καταλαβαίνω τους Γερμανούς επιβάτες του αεροπλάνου αλλά ντρεπόμουν να τους μιλήσω. Στο σχολείο παρά τα τρία χρόνια γερμανικά, δεν είχα μάθει αρκετές λέξεις για να αγοράσω ένα ψωμί στο φούρνο. Ήξερα να λέω – «Guten Tag, ich heiße Θεοδώρα». Κατά τα άλλα είχα μάθει τις μέρες της εβδομάδας. Όλα τα άλλα τα είχα μάθει στα ιδιαίτερα που πήγαινα. Κανονικά όλα όσα είχα μάθει τα τελευταία χρόνια, τα είχα μάθει στα φροντιστήρια. Στο σχολείο πήγαινα, διότι δεν είχα άλλη επιλογή αλλά δεν θυμάμαι να έμαθα κάτι. Το σύστημα παιδείας στην Ελλάδα είναι περίπλοκο και όποιος δεν το έχει ζήσει είναι δύσκολο να το καταλάβει. Δεν θέλω όμως να αναφερθώ περισσότερο στο σχολείο, διότι θέλω να διηγηθώ την ιστορία μου στην οποία δυστυχώς το σχολείο υπήρξε αρκετά σημαντικός παράγοντας αλλά και πάλι δεν αποτελούσε ποτέ το κέντρο της ζωής μου. Θέλω να σας διηγηθώ την ιστορία μου η οποία άρχισε με μια τυχαία γνωριμία που κατέληξε να γίνει η ζωή μου. Βρίσκομαι στο αεροπλάνο. Δίπλα μου κάθεται μια νέα μητέρα με τη μικρή της κόρη στην αγκαλιά. Τα μπλε ματάκια της μικρής έχουν καρφωθεί στο κόκκινο βραχιόλι που μου έστειλε ο Αλέκος από την Αμερική. Αναρωτιέμαι αν η μικρή φοβάται όσο φοβάμαι και εγώ. Δεν έχουμε καν ξεκινήσει αλλά μου τρέμουν τα γόνατα. Είμαι τρελή; Πώς μπορώ να εμπιστευτώ τη ζωή μου σε έναν ξένο; Κοιτάω γύρω μου και βλέπω ανθρώπους να διαβάζουν εφημερίδα, να κουβεντιάζουν, κανένας δεν φαίνεται να ανησυχεί. «Καλοσωρίσατε στην πτήση μας προς την ωραία μας πρωτεύουσα, το Βερολίνο» - από πού ήρθε τώρα αυτή η φωνή; Βλέπω μπροστά μία όμορφη, ψηλή κοπέλα που έχει τα μαλλιά της δεμένα και που φοράει την στολή αεροσυνοδού. Το αεροπλάνο αρχίζει να κουνιέται και εγώ προσπαθώ να ξεχάσω πού βρίσκομαι και ασχολούμαι με το κοριτσάκι δίπλα μου το οποίο πιστεύω ότι είναι το πιο όμορφο πλάσμα που έχω δει ποτέ μου. Τα μικρά χεράκια του παίζουν με το βραχιόλι μου και παρ' όλο που δεν έχω ανοίξει το στόμα μου, η μητέρα της μικρής Αννούλας μιλάει ασταμάτητα. Εγώ βέβαια προσπαθώ να καταλάβω το συσχετισμό ανάμεσα στην εγχείρηση της πεθεράς της και το καινούργιο πλυντήριο αλλά φαίνεται ότι για τέτοια πολύπλοκα θέματα δεν αρκούν πέντε χρόνια μαθήματα Γερμανικών. Τρεις ώρες ακούγοντας τη μητέρα της μικρής Άννας και έχω την εντύπωση ότι τα γερμανικά έχουν γίνει πολύ πιο εύκολα απ' ότι θυμόμουν. Η αεροσυνοδός μάς ανακοινώνει ότι σε μισή ώρα φτάνουμε στο αεροδρόμιο Tegel του Βερολίνου. Η μητέρα της Άννας μου εξηγεί ότι κανονικά το Βερολίνο έχει ένα καινούργιο, τεράστιο αεροδρόμιο, το οποίο όμως δεν φαίνεται να ανοίγει ποτέ. Φαίνεται ότι και οι Γερμανοί δεν τα καταφέρνουν όλα. Η ιστορία με το αεροδρόμιο, μου θυμίζει την Ελλάδα και αρχίζω να γίνομαι μελαγχολική... Το αεροπλάνο αγγίζει το έδαφος και επιτέλους μπορώ να πάρω βαθιές ανάσες.

7

Ευτυχώς η βαλίτσες μου ήταν από τις πρώτες ώστε δεν έπρεπε να περιμένω πολύ ώρα. Για το γεγονός ότι θα έμενα εδώ σε μια μεγάλη, για ανθρώπους όπως εμένα, τεράστια πόλη για 10 μήνες, οι δυο βαλίτσες θα σας φαίνονται γελοίες. Πριν λίγες εβδομάδες βρήκα ένα διαμέρισμα το οποίο είναι μεν πολύ ακριβό αλλά είναι επιπλωμένο και βρίσκεται αρκετά κοντά στο πανεπιστήμιο. Ιδρωμένη και με γεμάτα χέρια βγαίνω από το αεροδρόμιο. Κάνει ζέστη και ο αέρας είναι γεμάτος καυσαέρια. Σαν παιδί που έχασε τη μάνα του στην αγορά, τριγυρνώ, ψάχνοντας για ταξί. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν ταξί απλά δεν μπορώ να καταλάβω το σύστημα. Άνθρωποι μπαίνουν στα ταξί, κάποιες οικογένειες όμως δεν μπορούν να μπουν, διότι ο οδηγός δεν έχει παιδικό κάθισμα. Να αρνιέται ο οδηγός πελατεία διότι δεν έχει παιδικό κάθισμα; Μου φαίνεται απίστευτο. Όλοι φαίνονται αγχωμένοι και εγώ δεν καταφέρνω να βρω ελεύθερο ταξί. Ξαφνικά βλέπω ένα ταξί που φαίνεται άδειο και με γεμάτα χέρια τρέχω να το προλάβω. Ο ταξιτζής με βλέπει και αφού δεν μου κάνει κανένα σημάδι, του δίνω της βαλίτσες μου για να τις φυλάξει στο πορτπαγκάζ, ανοίγω την πόρτα του αυτοκινήτου και πέφτω στο κάθισμα. Είμαι τόσο κουρασμένη που είμαι σίγουρη ότι τα πόδια μου δεν θα με κρατούσαν ούτε ένα λεπτό παραπάνω. Χωρίς να με ρωτήσει πού θέλω να πάω, ο οδηγός ξεκινάει. Το γεγονός ότι δεν μου μίλησε μου φαίνεται μεν παράξενο αλλά χαίρομαι που δεν αναγκάζομαι να του πω την διεύθυνση στα γερμανικά. Μετά από πέντε λεπτά, στα οποία εγώ ήμουν εντελώς ενθουσιασμένη κοιτώντας έξω από το παράθυρο, ο οδηγός ακόμα δε φαίνεται να ενδιαφέρεται για την διεύθυνση. Κοιτάζω τον οδηγό σκεπτικά και ξαφνικά βλέπω έναν νεαρό άντρα να κάθεται ακριβώς δίπλα μου. Θα φταίει η νύστα, δεν μπορεί να κάθεται εκεί κάποιος. Αφού το ταξί ήταν άδειο... έτσι νόμιζα τουλάχιστον. Ο άντρας έχει καταλάβει ότι είμαι εντελώς άνω-κάτω αλλά αντί να γελάσει, με κοιτάει και μου χαλογελάει. Θέλω να σταματήσει το αυτοκίνητο για να μπορώ να τρέξω όσο πιο μακριά γίνεται. Μπήκα σε αυτοκίνητο χωρίς να καταλάβω ότι κάποιος κάθεται ακριβώς δίπλα μου; Δεν έχω ντραπεί ποτέ για κάτι τόσο, όσο ντρέπομαι αυτή τη στιγμή. Το κεφάλι μου μάλλον έχει γίνει κατακόκκινο και το μόνο που θέλω είναι να εξαφανιστώ. Ακόμα νιώθω το βλέμμα του να είναι καρφωμένο πάνω μου. Τώρα καταλαβαίνω και το λόγο για τον οποίο ο οδηγός δεν με ρώτησε για διεύθυνση, νόμιζε ότι είμαστε μαζί. Λογικό, ποιος θα έμπαινε σε ταξί στο οποίο ήδη κάθεται κάποιος τον οποίο δεν τον ξέρει... Θεέ μου, τι αρχή

8

ήταν αυτή; Είμαι τόσο κουρασμένη που δεν μπορώ να σκέφτομαι λογικά. Θα μπορούσα να αρχίσω ζητώντας συγνώμη που συμπεριφέρθηκα τόσο παράξενα αλλά ντρέπομαι να του μιλήσω στα γερμανικά και δε θέλω με τίποτα να αρχίσω συζήτηση. Αποφασίζω ότι η κατάσταση είναι τόσο παράξενη ώστε, ότι και αν κάνω, δε θα μπορέσω να εξηγήσω την τρέλα μου. Ξαφνικά αρχίζω να γελάω. Όχι ένα απαλό χαμόγελο ... αλλά γελάω δυνατά, με δάκρυα στα μάτια ξεχνώντας όλα γύρω μου. Φαντάζομαι τι θα σκέφτεται ο διπλανός μου, θα πιστεύει ότι είμαι τρελή, ότι δεν ξέρω τι κάνω. Από περιέργεια τον κοιτάω και είχα άδικο, δεν φαίνεται να με θεωρεί τρελή διότι ακόμα με κοιτάει και το χαμόγελό του φαίνεται τόσο ζεστό και αληθινό. Σταματάω να γελάω και χάνομαι στο βλέμμα του. Κοιταζόμαστε έτσι μέχρι που ξαφνικά θέλω να του μιλήσω. Δεν ξέρω γιατί ξαφνικά άλλαξα τη γνώμη μου αλλά του δινω το χέρι και του συστήνομαι. "Hallo, ich heiße Theodora. Was ist your name?" Κανονικά τώρα θα ντρεπόμουν, αλλά αλήθεια με ενδιαφέρει να μάθω το όνομά του. Η κυρία Λαδουράκη θα με έβριζε διότι έκανα τη γλώσσα σαλάτα, αλλά φαίνεται ότι εκείνος το κατάλαβε. "Alexander, also Alex. Im Moment fahren wir übrigens in Richtung Prenzlauer Berg, falls du woanders hin möchtest, solltest du das dem Fahrer sagen", αυτά είπε και μου χαμογέλασε. Τα δόντια του ήταν αστραφτερά και γυάλιζαν. Το μπλε πουκάμισό του τόνιζε τα γαλανά μάτια του και όταν κουνούσε τα χείλη του ήταν δύσκολο να συγκεντρωθώ διότι με μάγευαν. Εντελώς χαμένη στις σκέψεις μου, ξέχασα να του απαντήσω. Είχα καταλάβει το όνομά του, Αλέξανδρος, καλή αρχή, απλά δεν είχε πει μόνο αυτό. Είχε συνεχίσει και αναφέρθηκε σε ένα "Berg" δηλαδή βουνό. Το Βερολίνο το είχα αναλύσει αρκετά καλά αλλά δε θυμάμαι να διάβασα πουθενά ότι υπάρχουν ψηλά βουνά ή οροσειρές. Πρέπει να παραδεχτώ όμως ότι με την προετοιμασία για τη μετακόμισή μου άρχισα πολύ αργά οπότε δεν μου είχε μείνει αρκετός χρόνος για να μάθω όλες τις περιοχές απ' έξω. Ο Αλέξανδρος ή Άλεξ, ακόμα με κοιτάει και υποθέτω ότι περιμένει να του απαντήσω. Αυτή τη στιγμή θα ήθελα να τον εντυπωσιάσω απαντώντας ακριβώς στην ερώτησή του χρησιμοποιώντας και τη σωστή γραμματική αλλά δυστυχώς δεν κατάλαβα το δεύτερο μέρος της πρότασής του. "Ich komme aus Griechenland. Aus Kreta, was eine große Insel ist", σκέφτηκα ότι μάλλον εκείνος θα μου είχε πει από πού είναι ώστε να του εξηγήσω και εγώ από πού ήρθα. Περιμένοντας την αντίδρασή του, βλέπω, ότι δεν είχε καμία σχέση η απάντησή μου με αυτά που μου είχε πει. Ο Άλεξ φαίνεται ξαφνιασμένος και εγώ ντρέπομαι που άνοιξα το στόμα μου. Γιατί ήθελα να τον εντυπωσιάσω; Αφού ήξερα ότι τα γερμανικά μου δεν αρκούν για κανονική συζήτηση. Απελπισμένη γυρίζω το πρόσωπό μου πάλι στη μεριά του παραθύρου και αποφασίζω να αφήσω το στόμα μου κλειστό. Ξαφνικά ο Άλεξ αγγίζει απαλά τον ώμο μου και κοιτάζοντας βαθιά στα μάτια μου, λέει : "Κρήτη, richtig?". Δεν υπάρχει αυτό! Πρώτον, με άγγιξε και δεύτερον, μου μίλησε στα ελληνικά. Ακόμα και αν ήταν μία μόνο λέξη, η καρδιά μου χτυπάει τόσο γρήγορα όπως χτυπούσε την ώρα της απογείωσης...

9

Κεφάλαιο 3

Τρεις μήνες αργότερα... Φαίνεται με λίγο κόπο γίνεται να μάθει κανείς τελικά τη γερμανική γλώσσα. Κάθε απόγευμα πηγαίνω σε ιδιαίτερο μάθημα γερμανικών και δε ντρέπομαι πια για τα γερμανικά μου. Βέβαια δεν είναι ακόμα "perfekt" αλλά στο πανεπιστήμιο καταλαβαίνω τα περισσότερα και κάνω καθημερινά εξάσκηση μιλώντας. Έχω συνειδητοποιήσει ότι ο πιο εύκολος τρόπος για να γίνω πιο σίγουρη στη γλώσσα είναι να τη μιλάω. Τα λάθη χρειάζονται για να μάθω πώς θα ήταν το σωστό. Ο σημαντικότερος παράγοντας όμως είναι ο Άλεξ. Συναντιόμαστε καθημερινά και από τον τελευταίο μήνα έχουμε βγει τουλάχιστον 15 φορές για φαγητό. Τη μέρα που συναντηθήκαμε τυχαία στο ταξί, με βοήθησε να βρω το διαμέρισμά μου και από την μέρα αυτή, βλεπόμαστε καθημερινά. Μένει μεν στη άλλη άκρη της πόλης αλλά έχω μάθει να κυκλοφορώ με τα διάφορα μέσα μαζικής μεταφοράς οπότε δεν αποτελεί πρόβλημα η απόσταση. Ο Άλεξ είναι δάσκαλος σε ειδικό σχολείο για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Δουλεύει πολύ σκληρά και δεν έχω δει ποτέ κάποιον να αγαπάει τη δουλειά του όσο την αγαπάει αυτός. Μου διηγείται ιστορίες από τα παιδιά και ξέρω ότι η δουλειά του τον κάνει ευτυχισμένο. Από τη στιγμή που είδα τον Άλεξ και το ειλικρινές, ζεστό χαμόγελό του, τον ερωτεύτηκα. Χωρίς να τον ξέρω μου συμπεριφέρονταν τόσο ευγενικά και δεν θα μπορούσα να ήμουν πιο ευτυχισμένη. Σήμερα μας κάλεσαν οι γονείς του στο σπίτι τους. Δεν τους έχω γνωρίσει τους γονείς του και απ' όσα μου έχει πει, είναι πολύ αυστηροί και είναι πολύ διαφορετικοί από τους δικούς μου γονείς. Φτάνουμε στο σπίτι τους, μία μεγάλη, άσπρη πολυκατοικία με τεράστιο κήπο γεμάτο ρόζ λουλούδια. Ποτέ μου δεν έχω δει ένα πιο εντυπωσιακό σπίτι.

Ντρέπομαι και ανησυχώ μήπως και δεν ταιριάζω καθόλου με τους γονείς του. Φοράω ένα κόκκινο φόρεμα με άσπρες βούλες που μου το αγόρασε ο Άλεξ σε μια εκδήλωση του πανεπιστημίου. Τα σγουρά, μακριά μαλλιά μου είχα προσπαθήσει να τα μαζέψω αλλά απέτυχα. Κοιτάω τον Άλεξ και παρ' όλο που φοράει τσιν και ένα καθημερινό πουκάμισο, είναι πανέμορφος. Είναι μεγάλος, γυμνασμένος και τα ξανθά μαλλιά του τον κάνουν να μοιάζει με μοντέλο. Στέκεται δίπλα μου και με αγκαλιάζει. Φαίνεται αγχωμένος αλλά μου χαμογελάει και με καθησυχάζει, λέγοντας ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχώ. Μετά το φαγητό ο Άλεξ θέλει να

10

μου δείξει το σπίτι. Το σπίτι είναι πανέμορφο, στους τοίχους είναι κρεμασμένοι πίνακες και φωτογραφίες. Στο σαλόνι κρέμεται μια μεγάλη εικόνα ενός περήφανου πολεμιστή ο οποίος φαίνεται να στέκεται στη κορυφή ενός βουνού. Η φωτογραφία μου έχει τραβήξει την προσοχή μου λόγω του φόντου. Το βουνό και η περιοχή μου θυμίζει την πατρίδα μου, την Κρήτη. Ο Άλεξ κατάλαβε ότι το βλέμμα μου έχει κολλήσει στην εικόνα αυτή και έρχεται κοντά μου. «Hans-Dieter Heinrichs, προπάππους μου. Ήταν σημαντικός αρχιστράτηγος κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο». Ξαφνικά με πιάνει ζαλάδα και καταλαβαίνω το συσχετισμό. Δεν μου θυμίσει μόνο την Κρήτη, είναι όντως ένα χωριό της Κρήτης. Άνω Βιάνος, το χωριό της μητέρας μου. Εκεί έχω γεννηθεί και εγώ. Εκατοντάδες άνθρωποι είχαν πεθάνει στη σφαγή του Σεπτεμβρίου το '43. Από την οικογένειά μου είχε επιζήσει μόνο η προγιαγιά μου. Μετά τη γέννησή μου είχαμε μετακομίσει, οπότε δε θυμάμαι το χρόνο που ζούσα στο χωριό αλλά πήγα συχνά για να επισκεφτώ τον τόπο όπου λόγω απάνθρωπης συμπεριφοράς πέθαναν τόσοι άνθρωποι, ανάμεσά τους και παιδιά. Ξαφνικά αρχίζω να ζαλίζομαι και όλα γύρω μου εξαφανίζονται. Βλέπω μόνο τη φωτογραφία μπροστά μου και τις φωτογραφίες που έχω δει από τις καταστροφές. Σαν μικρό κοριτσάκι, θυμάμαι τις επισκέψεις μας στο χωριό όπου έκλαιγα διότι φοβόμουν ότι θα έχει πόλεμο. Η μητέρα μου μου είχε πει την ιστορία του χωριού αλλά μάλλον ήμουν πολύ μικρή και δεν μπορούσα να ξεχωρίσω το παρελθόν από το παρόν. Και όμως πρέπει να πω ότι και σήμερα στο χωριό υπάρχουν ακόμα πολλά στοιχεία που θυμίζουν την εποχή εκείνη. Τα ονόματα των θυμάτων είναι γραμμένα σε μια μαρμάρινη πλάκα στη πλατεία του χωριού.

Έχω δει το μνημείο τόσες φορές αλλά ποτέ δεν ένιωσα τον πόνο που νιώθω αυτή τη στιγμή. Σκέφτομαι τις ιστορίες που μου έλεγαν η μαμά και η γιαγιά μου και ξαφνικά νιώθω μίσος για εκείνους που χωρίς να σκεφτούν ούτε μια στιγμή ότι καταστρέφουν οικογένειες, σκότωσαν τόσο κόσμο. Στο σχολείο δεν είχαμε μάθει πολλά για τη ναζιστική Γερμανία παρ' όλο που εμένα προσωπικά με ενδιέφερε πολύ. Βέβαια μάθαμε ποιος ήταν ο Χίτλερ και ότι στο Β΄ παγκόσμιο πόλεμο οι ναζί κατέλαβαν σιγά σιγά όλη την Ελλάδα και ότι είχαν σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους με πολύ βίαιο τρόπο αλλά το κεφάλαιο του Β΄ Παγκόσμιου ήταν πολύ σύντομο σε

11

αντίθεση με το κεφάλαιο για την ελληνική επανάσταση. Ακόμα βρίσκομαι απέναντι στην εικόνα του πολεμιστή που στέκεται καμαρωτός στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται η πλάκα με τα ονόματα των θυμάτων. Δεν τον ξέρω αυτόν τον άνθρωπο και όμως λόγω των ιστορικών γεγονότων ξέρω ότι μάλλον και αυτός συμμετείχε στη σφαγή. Μήπως εκείνος σκότωσε μέλη της οικογένειάς μου; Θα μπορούσε να ήταν ένας από τους αρχηγούς που έδινε τις εντολές. Με πειράζει το γεγονός ότι δεν μπορώ να απομακρυνθώ από την εικόνα. Ποιος ήταν αυτός ο άνδρας; Ήταν ένας από εκείνους που βίαζε νέες κοπέλες πριν τις σκοτώσει μπροστά στα μάτια των γονιών τους ή άνηκε στους λίγους που προσπαθούσαν να σώσουν όσους περισσότερους γίνονταν; Όλες αυτές οι σκέψεις τριγυρνούν στο μυαλό μου και δε νιώθω καλά. Τρομάζω όταν ο Άλεξ πιάνει το χέρι μου και χωρίς να το σκεφτώ κάνω ένα βήμα πίσω. Βλέπω στη έκφραση του Άλεξ ότι δεν κατάλαβε τι έπαθα αλλά δεν μπορώ να του μιλήσω. Μπροστά μου δεν βλέπω τον Άλεξ αλλά το νεαρό στρατηγό της εικόνας. Πρέπει να βγω έξω αλλιώς θα τρελαθώ. Ανοίγω τη πόρτα και βγαίνω έξω στο κήπο. Ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω γιατί με πείραξε τόσο η εικόνα του παππού του. Αφού ήξερα για όσα είχαν γίνει, ήξερα ότι οι ναζί είχαν σκοτώσει τόσο κόσμο. Και όμως πώς μπορούσε να είναι περήφανος; Πώς μπορώ εγώ να βρίσκομαι στο σπίτι της οικογένειας ενός άνδρα ο οποίος στο παρελθόν μπορεί να σκότωσε μέλη της δικής μου οικογένειας; Ακούω τα βήματα του Άλεξ να πλησιάζουν και γυρνάω προς το μέρος του. Εκείνος φαίνεται να είδε τα βουρκωμένα μάτια μου και με παίρνει στη αγκαλιά του. Στεκόμαστε εκεί αγκαλιασμένοι για τουλάχιστον δέκα λεπτά μέχρι που παίρνει το πρόσωπό μου στα χέρια του και αρχίζει να μου χαϊδεύει τα μαλλιά. «Ήταν η τελευταία φωτογραφία του πριν πεθάνει. Εκείνη τη μέρα έγινε η σφαγή και πυροβολήθηκε. Η προγιαγιά μου ήταν έγκυος και της έστειλαν αυτή την φωτογραφία μαζί με το μήνυμα ότι είχε πεθάνει», λέγοντας αυτά, ο Άλεξ με κοιτάει στα μάτια και με κράταει σφιχτά στην αγκαλιά του. Πριν από δύο λεπτά ήμουν γεμάτη μίσος και τώρα ξαφνικά το μόνο που νιώθω είναι στεναχώρια. Λυπάμαι την προγιαγιά του Άλεξ, λυπάμαι τους χωριανούς που έχασαν τη ζωή τους, λυπάμαι όλους έζησαν την εποχή εκείνη. Δεν ξέρω εάν είναι σωστό αλλά λυπάμαι και τον προπάππο του. Κανένας δεν αξίζει να πεθάνει στον πόλεμο. Μπορεί κάποιοι να με θεωρούν προδότρια αλλά παρ' ότι στο παρελθόν η οικογένεια του Άλεξ και η δικιά μου ήταν τόσο διαφορετικές δε θεωρώ να είναι σωστό να βλέπουμε την ιστορία με επιβεβαρυμένο βλέμμα. Στο κάτω κάτω όλοι όσοι πεθαίνουν στον πόλεμο γεννήθηκαν ίσοι, μπορεί ο κυρίος Heinrichs να σκότωσε κόσμο από το χωριό αλλά πέθανε και ο ίδιος. Ένας νέος άνθρωπος έχασε τη ζωή του λόγω του πολέμου. Δεν έχει διαφορά σε ποιο στρατόπεδο ανήκε. Μάλιστα αρκετοί ακόμα ασχολούνται με το θέμα του δεύτερου παγκοσμίου και με τις αποζημιώσεις ή τα διάφορα δάνεια. Στην Ελλάδα είναι επίκαιρο θέμα και ιδιαίτερα τώρα με την κρίση ξαφνικά όλοι θυμούνται τις αποζημιώσεις που δεν έχει πληρώσει η Γερμανία. Δεν είμαι πολιτικός αλλά αναρωτιέμαι πώς γίνεται οι άνθρωποι αντί να ασχολούνται με τη σημερινή κατάσταση της Ελλάδας, να ψάχνουν για παλιές, ανοιχτές πληγές του παρελθόντος;

12

Κεφάλαιο 4

Δύο μήνες αργότερα... Έχουν περάσει πέντε μήνες από τη στιγμή που μετακόμισα στο Βερολίνο και περνάω πολύ ωραία. Οι σπουδές μου πάνε πολύ καλά και με την γλώσσα έχω όλο και λιγότερες δυσκολίες. Την απόφασή μου να σπουδάσω ιατρική δεν την έχω μετανιώσει ούτε για ένα δευτερόλεπτο. Έχω μεν πολύ διάβασμα αλλά αξίζει το κόπο. Ο Άλεξ με υποστηρίζει συνεχώς και είμαι πολύ ευτυχισμένη μαζί του. Μου έχει δείξει τα αξιοθέατα του Βερολίνου και είμαι ενθουσιασμένη. Στην Κρήτη ποτέ δεν γνώρισα αυτή την ποικιλία που υπάρχει στο Βερολίνο. Ο κάθε άνθρωπος φαίνεται να είναι μοναδικός και στοιχεία που πριν έρθω εδώ θα με τρόμαζαν, μετά από πέντε μήνες στο Βερολίνο τα έχω συνηθίσει. Υπάρχουν άνθρωποι που τριγυρνούν στους δρόμους ξυπόλυτοι, άλλοι που έχουν τόσα τατουάζ που δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ένα σημείο του σώματός τους που να μην είναι σκεπασμένο με τατουάζ. Ο κάθε άνθρωπος φαίνεται να έχει κάτι το μοναδικό. Ακόμα και στο ντύσιμο γίνεται φανερό ότι υπάρχει μεγάλη ποικιλία μαγαζιών και ότι σε αντίθεση με την Ελλάδα, δεν φοράνε όλες οι νέες κοπέλες ακριβώς το ίδιο τζίν από τα Bershka. Η πόλη είναι τόσο μεγάλη που δεν υπάρχει πιθανότητα να βαρεθείς ποτέ σου. Έχω ερωτευτεί την πόλη και ιδιαίτερα μου αρέσει ότι είναι τόσο πολύχρωμη πόλη, γεμάτη μικρά δάση, λίμνες και ποταμούς.

Έχεις ένα κομμάτι της φύσης ανάμεσα σε πολυκατοικίες και εργοστάσια, δύο διαφορετικοί κόσμοι ενωμένοι σε μία πόλη. Κάθε σαββατοκύριακο κάνουμε εκδρομές με τον Άλεξ παρ'όλο που μου λείπουν πολύ οι γονείς μου και οι φίλοι στην Ελλάδα, ο Άλεξ με κάνει τόσο χαρούμενη που όλα γύρω μου ξαφνικά μου φαίνονται ασήμαντα και απολαμβάνω κάθε στιγμή που περνώ μαζί του. Η σχέση μας έχει γίνει τόσο στενή που δε θέλω και δεν μπορώ να φανταστώ μια ζωή χωρίς τον Άλεξ. Για τα γενέθλιά μου, μου έκανε μια έκπληξη την οποία δεν πρόκειται να την ξεχάσω ποτέ μου. Γράφτηκε για μαθήματα ελληνικών στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και έχει μάθει ήδη τα σημαντικότερα "basics". Ξέρει ότι η οικογένειά μου και γενικά η ελληνική ατμόσφαιρα μου έχουν λείψει τον τελευταίο καιρό και

13

ήθελε να μου κάνει την χάρη να μου χαρίσει έστω ένα μικρό κομματάκι ελληνικό ώστε να μην μου λείπει τόσο έντονα η πατρίδα μου αλλά να έχω και τη μητρική μου γλώσσα γύρω μου. Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού βρίσκεται στο κέντρο του Βερολίνου κοντά στο φημισμένο KADEWE. Δεν ήξερα ότι υπάρχει το ίδρυμα αυτό και ήμουν εντυπωσιασμένη όταν το επισκέφτηκα για πρώτη φορά. Εκτός από τους πολλούς Έλληνες που συγκεντρώνονται εκεί καθημερινά, εμένα προσωπικά με εντυπωσίασε ιδιαίτερα η μεγάλη βιβλιοθήκη γεμάτη με ελληνικά βιβλία όλων των ειδών. Βρήκα ακόμα και βιβλία ιατρικής τα οποία τα χρησιμοποιώ καθημερινά για το διάβασμά μου. Τον τελευταίο καιρό περνάω αρκετό χρόνο στο Ίδρυμα Πολιτισμού διότι μου θυμίζει την Ελλάδα. Βοηθάω στην οργάνωση διάφορων εκδηλώσεων και είμαι ενθουσιασμένη από την ιδέα να αντιπροσωπεύεται η Ελλάδα με τέτοιο ευχάριστο τρόπο. Στο Ίδρυμα Πολιτισμού έρχονται και πολλοί Γερμανοί οι οποίοι παίρνουν μέρος σε εκδηλώσεις και συζητήσεις είτε πολιτικές ή κοινωνικές και έτσι δημιουργείται μια ελληνογερμανική ατμόσφαιρα η οποία αποτελεί τη βάση πολλών φιλικών δεσμών. Μέσα από το Ίδρυμα έμαθα ότι το Βερολίνο έχει και ορθόδοξη εκκλησία στην οποία γιορτάσαμε το ελληνικό Πάσχα παραδοσιακά όπως το γιορτάζαμε και στην πλατεία του χωριού μου. Ένιωθα σαν να βρίσκομαι σε μια μικρή Ελλάδα ακριβώς στη μέση της γερμανικής πρωτεύουσας.

Κάθε μέρα "ανακαλύπτω" καινούργιες πλευρές του Βερολίνου και του γερμανικού πολιτισμού. Κάτι που μου έχει κάνει ιδαίτερη εντύπωση είναι το φαγητό. Εγώ μεγάλωσα σε μια μικρή πόλη της Κρήτης όπου υπήρχαν περίπου 20 εστιατόρια τα οποία όλα ήταν παραδοσιακά και μία πιτσαρία. Στο Βερολίνο ανακάλυψα έναν εντελώς καινούργιο κόσμο. Ασιάτικα, ινδικά, γιουγκοσλάβικα, η ποικιλία εστιατορίων είναι απεριόριστη. Υπάρχει ένα μαγαζί το οποίο έχει μόνο σαλάτες. Φτιάχνεις τη σαλάτα μόνος σου όπως εμείς οι Έλληνες το ξέρουμε μόνο από τα Frozen Joghurt. Πριν λίγο σταμάτησα να τρώω κρέας, μια απόφαση την οποία στην Ελλάδα θα τη μετάνιωνα μετά από το πρώτο 24ώρο. Στο τελευταίο μου τηλεφώνημα με τους γονείς μου, τους είπα ότι έχω γίνει χορτοφάγος και η αντίδραση του πατέρα μου ήταν ακριβώς όπως την περίμενα. "Έχασες το μυαλό σου εκεί ανάμεσα σε όλους τους Γερμανούς. Άκου εκεί, χορτοφάγος. Δεν σου αρέσει η ζωή σου σαν άνθρωπος, θες να γίνεις κουνέλι;" Οι γονείς μου είναι μαγαζάτορες και ειδικά ο πατέρας μου θεωρεί ότι ένα φαγητό αξίζει μόνο το όνομά του αν έχει ως βασικότερο συστατικό μια μεγάλη μερίδα κρέας. Από τη στιγμή που βγήκαν τα πρώτα μου δοντάκια είχα αρχίσει να τρώω γύρο και

14

σουβλάκι. Στην Κρήτη είναι αρκετά δύσκολα να μην τρώς κρέας διότι η ποικιλία φαγητών χωρίς κρέας είναι πολύ μικρή. Εδώ στο Βερολίνο υπάρχουν μαγαζιά που έχουν αποκλειστικά φαγητά χωρίς κρέας. Εμένα το αγαπημένο μου φαγητό έχει γίνει το sushi, το ωμό ψάρι όπως το ονομάζουν οι γονείς μου. "Βαριούνται να μαγειρεύουν και κρύβουν το ωμό ψάρι σε ρύζι για να μην το βλέπει ο πελάτης", έτσι περιγράφει η μητέρα μου το sushi. Για τη μητέρα μου δεν υπάρχει άλλο φαγητό εκτός το παραδοσιακό φαγητό της Κρήτης. Ντάκος, φασολάδα, μυζηθρόπιτες, σαλάτες και χόρτα από εκεί και πέρα κρέατα, με αυτά μεγάλωσαν οι γονείς μου. Εγώ απολαμβάνω την ευκαιρία που μου δίνεται εδώ και τρώω κάθε μέρα "εξωτικά" φαγητά γιατί το ελληνικό φαγητό μου "βγαίνει από τη μύτη" όπως θα έλεγαν οι Γερμανοί, δηλαδή το έχω βαρεθεί. Όταν αποφάσισα να έρθω στο Βερολίνο ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα μπορούσα να αγαπήσω μια πόλη τόσο όσο έχω ερωτευτεί τούτη τη πόλη. Είναι μεν και ο Άλεξ που μου γλυκαίνει τη ζωή μου εδώ αλλά γενικά μου αρέσει ότι υπάρχει οργάνωση, οι άνθρωποι δουλεύουν σκληρά και όμως δεν θα έλεγα ότι είναι πιο κρύοι από τους Έλληνες. Βέβαια, είναι αλήθεια ότι οι Γερμανοί δε γιορτάζουν στις ταβέρνες χορεύοντας στα τραπέζια αλλά γλεντάνε και αυτοί. Έχω γνωρίσει νέους ανθρώπους που έχουν δική τους εταιρεία ή πολλούς ιατρούς που δουλεύουν 12 ώρες χωρίς διάλειμμα στα ιατρεία τους. Οι γιατροί που γνώρισα όντως έχουν δουλειά και κερδίζουν αρκετά λεφτά αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι δουλεύουν πολύ σκληρά. Όταν θυμάμαι τους παππούδες στο εστιατόριο που έλεγαν ότι οι Γερμανοί δεν ξέρουν τι πάει να πει δουλειά αναρωτιέμαι από πού άκουσαν αυτό το εντελώς λανθασμένο παραμύθι. Γενικά όλα όσα είχα ακούσει για το γερμανικό λαό φαίνεται να ήταν απλά στερεότυπα. Εγώ περνάω πολύ όμορφα και κάθε μέρα χαίρομαι που είχα το θάρρος να βγω από το γυάλινο κλουβί προκαταλήψεων και άγνοιας στο οποίο θα έμεινα κλεισμένη, εάν δεν είχα αποφασίσει να εγκαταλείψω τα συνηθισμένα για να δω και ένα άλλο κομμάτι του κόσμου.

15

Κεφάλαιο 5 Οι δέκα μήνες έχουν περάσει και ήρθε η μέρα του γυρισμού. Ο Άλεξ με πήγε στο αεροδρόμιο με το αυτοκίνητο και τώρα ήρθε η ώρα για τον αποχαιρετισμό. Εγώ πρέπει να συνεχίσω τις σπουδές μου στην Κρήτη και ο Άλεξ έχει τη δουλειά του εδώ. Ξέρουμε ότι για τους επόμενους μήνες δε θα βλεπόμαστε διότι τα εισιτήρια για Κρήτη είναι πανάκριβα και εγώ τους επόμενους μήνες πρέπει να συγκεντρωθώ στις σπουδές μου. Χωρίς να ανοίξει το στόμα του βουρκώνουν τα μάτια μου, όταν βλέπω την έκφραση του Άλεξ. Ξέρω ότι είναι στεναχωρημένος και παρ' όλο που προσπαθεί να κρύψει τα συναισθήματά του, ξέρω ακριβώς πόσο θα ήθελε να μείνω εδώ μαζί του. Προσπάθησα να κρατήσω τα δάκρυά μου αλλά δεν τα κατάφερα. Αγκαλιάζω τον Άλεξ και παρ´ όλο που ξέρουμε ότι δεν θα χαθούμε, ο αποχαιρετισμός πονάει πολύ διότι δεν ξέρουμε ακόμα πότε και πού θα ξαναειδωθούμε. Του υπόσχομαι ότι θα του γράψω, όταν φτάσω, και μετά από ένα, προς το παρόν τελευταίο φιλί, χάνομαι ανάμεσα στον πολύ κόσμο. Είναι η δεύτερη φορά που μπαίνω σε αεροπλάνο και ακόμα δεν είμαι ενθουσιασμένη. Το καλό είναι ότι οι σκέψεις μου είναι ακόμα στον Άλεξ οπότε δε φοβάμαι όσο φοβόμουν στην πρώτη πτήση. Βρίσκω το κάθισμά μου και χαίρομαι που η θέση δίπλα μου φαίνεται να μένει άδεια. Από τη μία θα ήθελα να έχω την ησυχία μου αλλά από την άλλη η μικρή Άννα με τη μάνα της θα μου έφτιαχναν σίγουρα το κέφι. Εκεί που χαίρομαι ότι θα έχω δυο θέσεις για να απλωθώ έρχεται ένα μικρό αγοράκι περίπου εφτά ετών και κάθεται δίπλα μου. Κοιτάω γύρω μου για να βρω τους γονείς του αλλά η αεροσυνοδός έρχεται και μου εξηγεί ότι ο Πάουλ είναι μόνος του. "Wow", σκέφτομαι. Όχι μόνο που δεν θα έχω ησυχία αλλά θα πρέπει να παίξω και τη νηπιαγωγό. Πριν από την απογείωση βλέπω τον Πάουλ να ψάχνει κάτι στην τσαντούλα του και καταλαβαίνω ότι ο "Πάουλ" είναι Παύλος. Γελάω, αν και αμέσως μετά το μετανιώνω. Ο Παύλος βγάζει από τη τσαντούλα του ένα ξύλινο σταυρό και τον φιλάει τρεις φορές. Ντρέπομαι που γέλασα διότι ξέρω πως πρέπει να φοβάται ο καημένος αλλά ο μικρός Παύλος μου θύμισε την γιαγιά μου. Εφτά χρονών παιδί να βγάζει τον σταυρό του και να τον φιλάει και να προσεύχεται. Καταλαβαίνω ότι γυρνάω Ελλάδα. Ο μικρός τελείωσε με την προσευχή του και με κοιτάει τόσο φοβισμένος που με κάνει να φοβηθώ και εγώ. Την ώρα της απογείωσης τα γόνατά μου τρέμουν και εκεί που φοβάμαι μη χάσω τη ζωή μου, ένα μικρό χεράκι πιάνει το δικό μου χέρι. Κοιτάω δίπλα μου και βλέπω το μικρό Παύλο να μου κρατάει το χέρι. «Έκανα την προσευχή μου και για τους δυο μας. Δεν πρέπει να φοβάσαι, όλα θα πάνε καλά», πριν τελειώσει καλά καλά την πρότασή του τον αγκαλιάζω και του δίνω ένα φιλάκι. Τι καλοί άνθρωποι που είναι τα παιδιά. Από τη στιγμή που ηρέμησα από το σοκ, αρχίζουμε να παίζουμε UNO. Ο Παύλος είναι πολύ καλός αλλά κατάφερα και εγώ να κερδίσω μια φορά. Ο χρόνος περνάει πολύ γρήγορα και ούτε που κατάλαβα πότε φτάσαμε. Χαιρετώ τον Παύλο και ψάχνω για ταξί. Ήδη περίμενα 45 λεπτά για τις βαλίτσες μου και τώρα στέκομαι εντελώς εκνευρισμένη μπροστά από το αεροδρόμιο και περιμένω ένα ταξί. Θυμάμαι τη μέρα που έφτασα στο Βερολίνο και πρέπει να παραδεχτώ ότι από τώρα μου λείπει αυτή η οργάνωση που πρώτα μου φάνηκε παράξενη, αργότερα όμως μου παρουσιάστηκε ως πολύ εφικτή. Μετά από 90 περίπου λεπτά φτάνω σπίτι μου και αμέσως τρέχω προς το μαγαζί για να

16

χαιρετίσω τους γονείς μου. Το μαγαζί έχει λίγο κόσμο και τρομάζω που βλέπω το στέκι του πατέρα μου άδειο. Πηγαίνω προς την κουζίνα όταν μπροστά μου παρουσιάζεται η μαμά μου. Δεν την έχω δεί για σχεδόν ένα χρόνο και είχα ξεχάσει πόσο όμορφη είναι. Τα μαύρα μάτια της λάμπουν και τα σγουρά μαλλιά της την κάνουν να μοιάζει με εικοσάχρονη. Εκπέμπει τόση θετικότητα, τόση ζεστασιά που δε γίνεται να μην την αγαπήσεις. Ένα δάκρυ κυλάει στο μάγουλό μου από τη συγκίνησή μου και την παίρνω στη αγκαλιά μου. «Κοριτσάκι μου, επιτέλους ήρθες σπίτι», μου ψυθυρίζει στο αυτί. «Ο μπαμπάς πού είναι;», μάλλον κατάλαβε η μαμά μου την ανησυχία στο ύφος μου. «Εδώ και δύο βδομάδες είναι στο νοσοκομείο. Ξέρεις, η καρδιά του». Όχι δεν ξέρω τίποτα για την καρδιά του, μου είπε κάποιος ότι ο πατέρας μου έχει προβλήματα με την καρδιά του; «Δεν θέλαμε να ανησυχείς άδικα. Αφού είχες τόσο διάβασμα, τόσα άλλα πράγματα», θα της συνιστούσα να σταματήσει να μιλάει διότι έχω θυμώσει άγρια. «Και πότε θα μου το λέγατε δηλαδή;» Βγαίνω από το μαγαζί και πηγαίνω προς τη στάση λεωφορείων για να πάω στο νοσοκομείο. Ο γιατρός δεν ήθελε να με αφήσει να μπω στο δωμάτιό του αυτή τη στιγμή γιατί κοιμόταν αλλά δεν με ένοιζε. Έπρεπε να τον δω και όχι σε λίγο αλλά ακριβώς τώρα. Ανοίγω την πόρτα του δωματίου του και κάθομαι δίπλα στο κρεβάτι του όπου είναι ξαπλωμένος και κοιμάται. Θέλω να κλάψω διότι δεν είχα φανταστεί το γυρισμό μου έτσι αλλά δεν γίνεται. Είμαι τόσο θυμωμένη και απελπισμένη που δεν μπορώ να σκέφτομαι λογικά.

17

Κεφάλαιο 6 Ένα χρόνο αργότερα... Ο μπαμπάς μου πάλευε πάνω από ένα χρόνο για τη ζωή του. Με θεραπείες και με φάρμακα, τα προσπαθήσαμε όλα. Την τελευταία Δευτέρα πέθανε στον ύπνο του. Τον είχαμε φέρει σπίτι μετά από δύο μήνες στο νοσοκομείο διότι είχαμε δει ότι η κατάστασή του δεν καλυτέρευε και ξέραμε ότι στο σπίτι θα ένιωθε καλύτερα, γιατί δεν θα ήταν μόνος και θα βρισκόταν στο συνηθισμένο του περιβάλλον. Σήμερα κάλεσα τον Άλεξ στην κηδεία που θα γίνει αύριο το μεσημέρι. Έχουμε καλέσει πολύ κόσμο διότι ο πατέρας μου είχε πολλούς γνωστούς αλλά απ' όλους τους καλεσμένους θέλω να δω τον Άλεξ. Πριν ένα χρόνο τον είχα δει για τελευταία φορά και παρ' όλο που μια κηδεία δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για χαρά εγώ χαίρομαι που θα τον δω. Δεν είχαμε σταματήσει να μιλάμε αλλά τον τελευταίο καιρό μου έλειψε πολύ. Πέρασα πολύ χρόνο με τον πατέρα μου και θα χρειαζόμουν τον Άλεξ για συμπαράσταση. Δεν σταμάτησα με τις σπουδές μου αλλά κάθε ελεύθερο λεπτό το περνούσα με τον πατέρα μου. Μιλούσαμε πολύ και γνώρισα πλευρές του που μέχρι τότε δεν τις ήξερα. Ένα θέμα που το αναλύσαμε πολύ συχνά είναι η απόφαση του Αλέκου να φύγει στην Αμερική. Ήταν πολύ νέος όταν έφυγε και ενώ εγώ τον θαύμαζα που έφυγε τόσο μακριά για να ζήσει μια ανεξάρτητη ζωή, ο πατέρας μου το έβλεπε σαν προσβολή. Ο πατέρας μου νόμιζε ότι όσα του δώσανε η μαμά και εκείνος, δεν του έφταναν για μια ευχάριστη ζωή. Εγώ ήμουν μικρή όταν έφυγε αλλά ποτέ δεν είχα αυτό το σκεπτικό, νόμιζα ότι απλά ήθελε να κάνει το όνειρο του πραγματικότητα. Κάθε μέρα καθόμασταν στη βεράντα μιλώντας για τον Αλέκο και ο πατέρας μου κάθε μέρα πληγώνονταν περισσότερο όταν σκεφτόταν τον γιο του. Εγώ προσπαθούσα να του εξηγήσω ότι έχει άδικο, ότι ο Αλέκος ποτέ δεν είχε σκεφτεί έτσι αλλά δεν άλλαξε η γνώμη του πατέρα μου. Ένιωθε λέει σαν να έχασε ένα παιδί του. Σαν το παιδί του να προτιμούσε μια ζωή μόνο του παρά με την οικογένειά του. Δε θυμάμαι ποτέ να μου μίλησε ο πατέρας μου για τον Αλέκο. Δεν ήξερα ότι είχε πληγωθεί τόσο και δε φανταζόμουν ότι η οικογένειά του του ήταν τόσο σημαντική. Φαίνεται ότι ήθελε όλη η οικογένεια να βρίσκεται κοντά του και να μη χωριστεί ποτέ.

Είχα μιλήσει με τον Αλέκο και του είχα πει για την ασθένεια του πατέρα και

18

εκείνος ήθελε οπωσδήποτε να έρθει αλλά η κοπέλα του είχε μείνει έγκυος και δεν ήθελε με τίποτα να την αφήσει μόνη της. Ο πατέρας βέβαια είχε χαρεί για τα καλά νέα ότι θα γίνει παππούς αλλά πιστεύω ότι θα προτιμούσε να δει το γιο του. Οι μέρες περνούσαν και κάθε μέρα η υγεία του χειροτέρευε. Λίγο πριν πεθάνει είχαμε μιλήσει για το μέλλον μου και για τον Άλεξ. Ο πατέρας μου μου είχε πει πολλά, διαφορετικά πράγματα αλλά μία πρόταση έχει καρφωθεί στο μυαλό μου: «Ό,τι και να γίνει, όποιος και να γίνεις, όπου και να πας, μη ξεχνάς από πού έρχεσαι, η ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό σου, αυτή μόνο μετράει». Μου είχε πει να μην μείνω στην Ελλάδα διότι αυτό το καιρό δεν υπήρχαν καλές ευκαιρίες για τη νεολαία. Μου διηγήθηκε ότι ο ίδιος είχε δουλέψει τρία χρόνια στη Γερμανία, στο Μόναχο και ότι παρά τις κακίες που μου είχε πει για τους Γερμανούς, τους συμπαθούσε και πίστευε ότι θα είχα λαμπρό μέλλον ως γιατρός στη Γερμανία. Σήμερα έχει έρθει η μέρα της κηδείας και ήδη είμαστε στο δρόμο προς την εκκλησία. Μπροστά από την εκκλησία έχει μαζευτεί πολύς κόσμος και όμως αμέσως βλέπω τον Άλεξ. Μόνος μεγάλος, ξανθός ξεχωρίζει πολύ από τους παππούδες. Χωρίς να πούμε μια λέξη με παίρνει σφιχτά στην αγκαλιά του και δεν μπορώ να περιγράψω πόσο είχα αναζητήσει μια τέτοια αγκαλιά. Παίρνω το χέρι του και μπαίνουμε στην εκκλησία. Όλοι έχουν καρφώσει τα βλέμματά τους πάνω μας και όμως δε νιώθω παράξενα. Ο Άλεξ χαιρετάει πολύ ευγενικά και στεναχωριέμαι που δε θα γνωρίσει ποτέ τον πατέρα μου. Μετά την εκκλησία, στο νεκροταφείο συναντάω ένα άτομο το οποίο δεν περίμενα να έρθει. Μπροστά μου στέκεται ο αδερφός μου, ο Αλέκος. Είναι πανέμορφος, και στην αγκαλιά του κρατάει ένα μωρό. Είναι απίστευτο, ο αδερφός μου που πριν λίγο που έκλεβε τα παιχνίδια μου, έχει γίνει πατέρας. Δεν μπορώ να συγκρατήσω τα δάκρυά μου και τον αγκαλιάζω όσα σφιχτά γίνεται με ένα μωρό ανάμεσά μας. Λίγο πιο πίσω στέκεται η κοπέλα του, μια γυναίκα που μου θυμίζει την μικρή Άννα από το αεροπλάνο. Είναι όμορφη, πολύ όμορφη. Έχει τεράστια μπλέ μάτια και ένα τόσο ζεστό, αληθινό χαμόγελο που χαίρομαι πολύ για τον αδερφό μου που την έχει ως γυναίκα του. Το μωρό μοιάζει με τη μάνα του διότι έχει τα μεγάλα, μπλε μάτια της αλλά τα μαλλιά της μικρής είναι μαύρα όπως τα μαλλιά του Αλέκου. Είμαι περήφανη που ήρθε και ξέρω ότι ο πατέρας μας θα χαιρόταν πολύ. Ελπίζω να μας βλέπει εδώ για να δει ότι ο γιος του ποτέ δεν έφυγε από την οικογένεια απλώς άλλαξε το περιβάλλον του. Όλοι οι συγγενείς και φίλοι μας βρίσκονται γύρω από τον τάφο και θέλω να τους διαβάσω το ποίημα μου έγραψα για τον αγαπημένο πατέρα μου. Είναι παράδοξο αλλά είμαι σίγουρη ότι ο μπαμπάς μας βλέπει που έχουμε μαζευτεί εδώ και θέλω για χάρη του να διαβάσω το ποίημα. Τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα γυάλινο κλουβί που τους προστατεύει αλλά και τους κλειδώνει σ' ένα κόσμο όπου κυριαρχούν οι σκέψεις άλλων. Πώς σκέφτομαι; Ποιος είμαι; Αυτές οι ερωτήσεις δεν υπάρχουν στο γυάλινο κλουβί. Εκεί κάθε ερώτηση απαντιέται από τους γονείς ή φίλους. Το κλειδί για το κλουβί είναι φτιαγμένο από θάρρος, ενδιαφέρον και τη θέληση

19

για την εξερεύνηση του κόσμου. Εγώ κατάφερα να ανοίξω το δικό μου κλουβί και σαν πεταλούδα άρχισα να βρίσκω άλλους δρόμους από αυτούς που ήξερα, γνώρισα άλλους ανθρώπους, έμαθα να σκέφτομαι. Είμαστε όλοι κλειδωμένοι σ'ένα κόσμο γεμάτο μίσος, προκαταλήψεις, στερεότυπα και άγνοια. Υπάρχει όμως η λογική που μας σώζει από την κατάρρευση. Το φως που φωτίζει τον σκοτεινό κόσμο γύρω μας είναι η γνώση και η σκέψη. Μέχρι τη στιγμή που άνοιξα το κλουβί μου για να πετάξω έξω, ανήκα εδώ, η Κρήτη ήταν το λιμάνι μου, η πατρίδα μου αλλά και το κλουβί μου. Ο έξω κόσμος υπήρχε αλλά τον έβλεπα θολά. Για να ανακαλύψει κανείς την ομορφιά και την σημασία της πολύτιμης λέξης «πατρίδα», πρέπει να βγει από το κλουβί, να γνωρίσει άλλα μέρη. Βγήκα από το κλουβί μου που με προστάτευε και άφησα τις άγκυρές μου, δεν τις χρειαζόμουν. Ο δρόμος μου κατέληξε να με φέρει σε έναν άνθρωπο ο οποίος με γνώρισε σαν πεταλούδα. Ήμουν έτοιμη για τον κόσμο και ήμουν έτοιμη να γνωρίσω τον εαυτό μου. Με γνώρισε και μαζί ανακαλύψαμε το πρώτο μέρος της κοινής μας ζωής. Οι πεταλούδες δε ζουν μόνες και πάντα θα γυρνάνε σπίτι. Δε χάνονται οι πεταλούδες, πάντα βρίσκουν το λιμάνι και τις άγκυρές τους. «Ό,τι και να γίνω, όποιος και να γίνω, όπου και να πάω, δεν ξεχνάω από πού ήρθα, η ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό μου, αυτή μόνο μετράει».

Δεν ήθελα να κλάψω αλλά τώρα ακριβώς αυτό κάνω...

Κεφάλαιο 7

20

Πέντε χρόνια αργότερα... «Κώστα τελείωνε επιτέλους. Μία φορά τουλάχιστον να μη χρειαστεί να αργήσουμε.» «Ελπίδα ξέχνα το. Με αυτό το φόρεμα δε θα πας πουθενά». Κάθε πρωί τα ίδια. Για να πάω τα παιδιά από εδώ μέχρι το σχολείο χρειάζομαι τουλάχιστον μισή ώρα. Θα μπορούσαν βέβαια να πηγαίνουν στο σχολείο της γειτονιάς αλλά ήθελα οπωσδήποτε να φοιτήσουν στο Ευρωπαϊκό. Στο σχολείο διδασκονται τα μισά μαθήματα στα γερμανικά και τα άλλα μισά στα ελληνικά έτσι ώστε να έχουν μια δίγλωσση εκπαίδευση στο σπίτι και στο σχολείο. Ο Άλεξ φοβόταν ότι το σχολείο θα ήταν πολύ δύσκολο διότι τα παιδιά μας δεν μεγάλωσαν στην Ελλάδα αλλά τα πάνε μια χαρά και χωρίς την ελληνική υπηκοότητα. Μετά τις σπουδές αποφάσισα να έρθω εδώ στο Βερολίνο και όπως λένε οι Γερμανοί "eh man sich versieht", ήμουν έγκυος και παντρεμένη. Αργήσαμε βέβαια αλλά τώρα επιτέλους φτάσαμε στο σχολείο. Τα παιδιά τρέχουν προς την είσοδο και εγώ κατευθύνομαι προς την παρέα μαμάδων που συγκεντρώνεται κάθε πρωινό εδώ για το καθημερινό "gossip". Κανονικά δεν ανήκω στις γυναικούλες που το μόνο που κάνουν είναι το καθημερινό μαγείρεμα και το πολύ "ψου-ψου" αλλά πού και πού πρέπει να παραδεχτώ ότι το απολαμβάνω. Οι γυναίκες με τις ψηλές φωνούλες μου θυμίζουν την άλλη μου πατρίδα, την Ελλάδα. Έχω το προνόμιο να έχω δύο πατρίδες, δύο λιμάνια στα οποία μπορώ να γυρίσω. Μου αρέσει η δουλειά μου στο ιατρείο, λατρεύω τα παιδιά και τον άντρα μου και πάνω απ' όλα ζω το όνειρό μου. . .

21

Ευχαριστίες Ζω τις ελληνογερμανικές σχέσεις καθημερινά και προσωπικά έχω δύο πατρίδες. Πάντα ήμουν η "εξαίρεση" διότι δεν έχω Έλληνες γονείς αλλά παρά τις δυσκολίες που έπρεπε να αντιμετωπίσω, είμαι περήφανη για όσα κατάφερα μέχρι τώρα και θέλω οπωσδήποτε και τα παιδιά μου μια μέρα να έχουν τη δυνατότητα να μεγαλώσουν με δύο μητρικές γλώσσες. Θέλω να ευχαριστήσω τους γονείς και τους φίλους μου και ιδιαίτερα όσους διάβασαν την ιστορία μου - η οποία κατά βάθος είναι πολύ προσωπική - και με βοήθησαν να την καταγράψω. Εύχομαι να έχουν ένα λαμπρό μέλλον τα Ευρωπαϊκά Σχολεία του Βερολίνου. Ποτέ δε θα σταματήσω να τα υποστηρίζω, γιατί πιστεύω ότι είναι το πρώτο βήμα προς την ευρωπαϊκή συνείδηση που είναι απαραίτητη για μια "καλή" ευρωπαϊκή κοινωνία.