Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην...

23
Δρ Δρ . . Μάνος Μάνος Κουτράκης Κουτράκης & & Δρ Δρ . . Αργύρης Αργύρης Καλλιανιώτης Καλλιανιώτης Εθνικό Εθνικό Ίδρυμα Ίδρυμα Αγροτικής Αγροτικής Έρευνας Έρευνας Ινστιτούτο Ινστιτούτο Αλιευτικής Αλιευτικής Έρευνας Έρευνας ( ( ΙΝΑΛΕ ΙΝΑΛΕ ) ) Νέα Νέα Πέραμος Πέραμος , , ΚΑΒΑΛΑ ΚΑΒΑΛΑ E E - - mail: mail: [email protected] [email protected] Αλιευτική Αλιευτική Διαχείριση Διαχείριση Λιμνοθαλασσών Λιμνοθαλασσών στην στην Περιφέρεια Περιφέρεια Ανατολικής Ανατολικής Μακεδονίας Μακεδονίας & & Θράκης Θράκης

Upload: others

Post on 27-Jun-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

ΔρΔρ..

ΜάνοςΜάνος

ΚουτράκηςΚουτράκης

& & ΔρΔρ. . ΑργύρηςΑργύρης

ΚαλλιανιώτηςΚαλλιανιώτηςΕθνικόΕθνικό

ΊδρυμαΊδρυμα

ΑγροτικήςΑγροτικής

ΈρευναςΈρευνας

ΙνστιτούτοΙνστιτούτο

ΑλιευτικήςΑλιευτικής

ΈρευναςΈρευνας

((ΙΝΑΛΕΙΝΑΛΕ))ΝέαΝέα

ΠέραμοςΠέραμος, , ΚΑΒΑΛΑΚΑΒΑΛΑ

EE--mail: mail: [email protected]@inale.gr

ΑλιευτικήΑλιευτική ΔιαχείρισηΔιαχείριση

ΛιμνοθαλασσώνΛιμνοθαλασσών στηνστην

ΠεριφέρειαΠεριφέρεια ΑνατολικήςΑνατολικής

ΜακεδονίαςΜακεδονίας &&ΘράκηςΘράκης

Page 2: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Υδατοκαλλιέργειες

στην

Ελλάδα Ιστορική

αναδρομή

Ιστορικά, στην Ελλάδα η«ιχθυοκαλλιέργεια» ξεκίνησε απότους αρχαίους ακόμη χρόνους μετην εκμετάλλευση τωνλιμνοθαλασσών.Τη χρήση των “vivarium” κατάτους ρωμαϊκούς χρόνους(σημερινά «διβάρια»).Στην εποχή του Βυζαντίουυπήρχαν οι «επόχες», συνεταιρισμοί της εποχής, όπου οιψαράδες συνεργάζονταν για ναπαγιδέψουν ψάρια στιςλιμνοθάλασσες και σε παράκτιαπεράσματα τους.

Page 3: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Παράκτιες ημίκλειστες λεκάνες όπουυπάρχει έντονη μείξη γλυκού καιθαλάσσιου νερού.

Ανήκουν σε εκβολικά συστήματα, έχουν μικρό βάθος και έχουν υψηλήβιοποικιλότητα.Ανήκουν στα πιο ιχθυοπαραγωγικάοικοσυστήματα του κόσμου. Ο συνεχής εμπλουτισμός με θρεπτικέςουσίες, η αλληλεπίδραση γλυκώννερών και θάλασσας και οιφυσικοχημικές συνθήκες ευνοούν τηνπροσέλκυση, τη γρήγορη αύξηση καιτην εκμετάλλευση τωνιχθυοπληθυσμών τους.

Τι είναι οι Λιμνοθάλασσες

ΛΘ

παλιά

κοίτη

Στρυμόνα

Page 4: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Ελληνικές ΛιμνοθάλασσεςΣτην Ελλάδα σε 70 περίπουΛιμνοθάλασσες, συνολικής έκτασης340.000 στρεμμάτων περίπου, υπάρχειπαραγωγή αλιευμάτων.Σύνολο παραγωγής: 700-1.600 τόνοι/έτος.Από αυτές οι περισσότερεςλιμνοθάλασσες βρίσκονται στην Αν. Μακεδονία και Θράκη, από Έβρο ωςΚαβάλα και στην Δυτική Ελλάδα απόΠάτρα μέχρι Ηγουμενίτσα. Υψηλότερη παραγωγή έχουν επίσης οιΛΘ της Αν. Μακεδονίας & Θράκης(620 τόνοι/έτος) και ακολουθούν οι ΛΘτης Δυτικής Ελλάδας (300 τόνοι/έτος) (μέση τιμή, στοιχεία 1995-1999).

Page 5: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

ΛΘ

Βόρειας

ΕλλάδαςΟι ΛΘ της Βόρειας Ελλάδας είναι 33, μικρές καιμεγάλες, έκτασης 115.000 περίπου στρ., διεσπαρμένες κοντά σε δέλτα μεγάλων ποταμών.Εξαίρεση αποτελεί ο π. Στρυμόνας ο οποίος δενδημιουργεί πλέον δέλτα στην εκβολή του, παρά μόνομια μικρή ΛΘ στην παλιά κοίτη του ποταμού και οιποταμοί Αξιός, Λουδίας και Αλιάκμονας οι οποίοι ανκαι έχουν κοινό δέλτα, δεν σχηματίζουνλιμνοθάλασσες. Στις παραπάνω ΛΘ μπορούν να περιληφθούν και οιδυο λίμνες Ισμαρίδα (ή Μητρικού) και Βιστωνίδαπου συνδέονται άμεσα με τη θάλασσα και ηπαραγωγή τους αποτελείται κυρίως από ευρύαλαείδη. Από τις ΛΘ της Β. Ελλάδας αξιόλογη αλιευτικήπαραγωγή έχουν κυρίως αυτές που βρίσκονταιμεταξύ των δέλτα των δύο μεγάλων ποταμών Έβρουκαι Νέστου. Οι υπόλοιπες έχουν μικρή ή καθόλουαλιευτική παραγωγή, όπως αυτές που βρίσκονταιστους Νομούς Χαλκιδικής και Θεσ/νίκης.

ΛΘ

Κεραμωτής

Page 6: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Πίνακας

1. Έκταση, φορέας

εκμετάλλευσης

και

τύπος εγκαταστάσεων

των

ΛΘ

της

Βόρειας

Ελλάδας

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΚΤΑΣΗ Εκμετάλλευση Αλιείς Ιχ.Εγκ.Ν. Έβρου ΛΘ. Μονολίμνη ή Παλούκια 2.800 ΑΣ Παράκτιων Αλιέων Αλεξ/πολ 103 ++

ΛΘ. Δράνα ή Δράκοντος 4.800 Αποξηράνθηκε παράνομα το 1987ΛΘ. Λακί 2.000Λίμνη Νυμφών 2.600Λίμνη Σκέπη 460

ΛΘ. Αγίου Ανδρέα Σαμοθράκης 60 ΑΣ Παράκτιων Αλιέων Σαμοθρά 20 *Ν. Ροδόπης Λίμνη Ισμαρίδα ή Μητρικού 2.800 ΑΣ Μαρώνειας 18 ++

ΛΘ. Λίμνη 500 ΑΣ Μαρώνειας ++ΛΘ. Έλος 2.000 ΑΣ Μαρώνειας ++ΛΘ. Πτελέα 2.000 ΑΣ Μαρώνειας ++ΛΘ. Αλυκή ή Μέση 3.000 ΑΣ Μέσης "Ποσειδών" 20 ++ΛΘ. Μαυρολίμνη ή Αρωγή 1.500 ΑΣ Μέσης "Ποσειδών" ++ΛΘ. Ξηρολίμνη ή Φαναρίου 2.500 ΑΣ Φαναρίου "Άγιος Νεκτάριος" 11 ++

Ν.Ξάνθης Λίμνη Βιστωνίδα 45.000 ΑΣ Βιστονίδας "Άγ. Νικόλαος" 65 ++ ΛΘ. Λαγός 3.000 ΑΣ Βιστονίδας "Άγ. Νικόλαος" ++

ΛΘ. Πόρτο Λάγος 2.000 ΑΣ Βιστονίδας "Άγ. Νικόλαος"ΛΘ. Διβάρι 150 "Ιχθυοτροφεία Θράκης" 4 ++*ΛΘ. Λάφρη 1.200 ΑΣ Λάφρης-Λαφρούδας ‘Άγ. Νι 12 ++ΛΘ. Λαφρούδα 750 ΑΣ Λάφρης-Λαφρούδας ‘Άγ. Νι ++ΛΘ. παλιάς κοίτης Νέστου 300 ΑΣ Ερασμίου ‘Ο Ποσειδών’ 12 ++*

Ν. Καβάλας ΛΘ. Μοναστηρακίου 350 Ιδιώτης 4 +*ΛΘ. Χαϊδευτό 530 Ιδιώτης 4 +ΛΘ. Κόκαλα Πηγών 100 ΠροσχώθηκεΛΘ. Κεραμωτής 1.500 ΑΣ Ιχθυοτροφείων Ν. Καβάλας 35 ++ΛΘ. Αγιάσματος 4.300 ΑΣ Ιχθυοτροφείων Ν. Καβάλας ++ΛΘ. Ερατεινού 3.500 ΑΣ Ιχθυοτροφείων Ν. Καβάλας ++ΛΘ. Βάσσοβας 2.700 ΑΣ Ιχθυοτροφείων Ν. Καβάλας ++ΛΘ. παλιάς κοίτης Στρυμόνα 600 "Υδατοκαλλιέργειες Οφρυνίου" 5 +*

Ν. Χαλκιδικής ΛΘ. Κουφός ή Πόρτο Κουφό 100ΛΘ. Βουρβουρούς 300

Ν. Θεσ/νίκης ΛΘ. Επανομής 5.000ΛΘ. Μεγάλου Εμβόλου 2.500

Ν. Πιερίας ΛΘ. Αλυκής Κίτρους 15.000Συνολική Έκταση 115.900 313Έκταση ΛΘ με αλιευτική εκμετάλλευση 83.140

+ = Παραδοσιακές

εγκ.

++ = Σύγχρονες

Ιχ. Εγκ.

* = Νέα

λειτουργίας

Page 7: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Αλιεία

στις

ΛΘ

της

Αν. Μακ. & Θρ.Σύμφωνα με στοιχεία του 2000 τηνυψηλότερη στρεμματική παραγωγήέχουν οι ΛΘ του Νέστου (Χαϊδευτό: 19 kg/στρ./έτος, Κεραμωτή και η Βάσσοβα, 23,3 και 14,8 kg/στρ./έτος). Τις 4 μεγαλύτερες, Βάσσοβα, Ερατεινό, Αγίασμα και Κεραμωτής, 12.000 στρεμ., εκμεταλλεύεται ο Συν/σμός ΛΘ ΝομούΚαβάλας με 35 μέλη. Στο Νομό Ξάνθης η Βιστονίδα φτάνειτους 575 τόνους (12,8 kg/στρ./έτος)

Οι επτά λιμνοθάλασσες της Ροδόπηςφτάνουν τους 65 τόνους (4,6 kg/στρ./έτος).

ΗΜονολίμνη στο Δέλτα Έβρου, έκτασης2.800 στρεμμάτων, φτάνει τους 14,5 τόνους (5,2 kg/στρ./έτος).

Λ. Βιστωνίδα

Πόρτο

Λάγος

ΛΘ

Ξηρολίμνη

(Ροδόπη)

Page 8: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Ιχθυοσυλληπτικές

ΕγκαταστάσειςΕίναι ειδικές στατικές κατασκευές οιοποίες εγκλωβίζουν ζωντανά τα ψάρια, καθώς αυτά μετακινούνται προς τηθάλασσα.

Τα πρώτα έργα εκσυγχρονισμού σεελληνικές λιμνοθάλασσες ξεκίνησαν τηδεκαετία του 1970 στην Βιστωνίδα.

Η διαμόρφωση αυτών των ΛΘ βοηθούσεστο να εφαρμοστούν τα συστήματαιταλικής τεχνολογίας.

Παλιότερα οι εγκαταστάσεις αυτές ήτανξύλινες κατασκευές, από ξύλα στερεωμέναστον πυθμένα της ΛΘ και τα οποίαστήριζαν ένα πλέγμα από καλάμια το οποίοοδηγούσε σε παγίδες (κουζλούκια).

ΛΘ

Βάσσοβα

Page 9: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Λεκάνες

Διαχείμασης

(Χειμαδιά)Ο συνδυασμός των ιχθυοσυλληπτικώνεγκαταστάσεων τους με λεκάνεςδιαχείμασης (χειμαδιά) είναι απαραίτητοςγια την επιτυχημένη αλιευτική διαχείρισητων ΛΘ.

Οι λεκάνες διαχείμασης χρησιμοποιούνταιτους χειμερινούς μήνες για την προστασίατων ψαριών από τον παγετό (έντονοπρόβλημα στη Βόρεια Ελλάδα).

Στις λεκάνες διαχείμασης οδηγούνταιεπίσης τα υπομεγέθη ψάρια τα οποία είτεδεν είναι εμπορεύσιμα είτε πωλούνται σεπολύ χαμηλές τιμές. Εκεί διατηρούνταιώσπου να φτάσουν το εμπορεύσιμο μέγεθοςή μέχρι να απελευθερωθούν στη ΛΘ.

ΛΘ

Ερατεινό

Καβάλας

ΛΘ

Αγίασμα

Page 10: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Το

πρόβλημα

του

παγετού

στις

ΛΘΣύμφωνα με στοιχεία των επτά τελευταίωνετών, από τον μετεωρολογικό σταθμό τουΙνστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας του ΕΘΙΑΓΕ, το φαινόμενο του παγετού εμφανίζεται σχεδόνκάθε χρόνο.

Παγετός καταγράφηκε κατά τη διάρκεια τουΙανουαρίου 2000 (20-28/1/2000) και στησυνέχεια επαναλήφθηκε στο διάστημα 2-7/1/2002, 19-25/2/2003, 31/1-12/2/2005 και 23-27/1/2006.

Από τα στοιχεία αυτά φαίνεται ότι πέντε φορέςστα επτά τελευταία χρόνια είχαμε παγετό στιςλιμνοθάλασσες, ο οποίος προκάλεσεγενικευμένο σχεδόν θάνατο στα ψάρια τωνλιμνοθαλασσών.

ΛΘ

με

παγωμένη

επιφάνεια

Νεκρά

ψάρια

στη

ΛΘ

Αγίασμα

Page 11: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Επιβίωση ψαριών στις ΛΘΣε κανονικές συνθήκες και αν τα στόμια των ΛΘ είναιανοιχτά, όταν η θερμοκρασία πέφτει, τα ψάρια θακατευθυνθούν στη θάλασσα, όπου η θερμοκρασία είναι8-10 oC. Η παγίδευση τους στη λιμνοθάλασσα τααναγκάζει να διαβιούν σε συνθήκες εξαιρετικού στρεςόπου δεν καταναλώνουν τροφή και το έντερο τουςσυρρικνώνεται. Θεωρητικά τα περισσότερα είδηεπιβιώνουν σε θερμοκρασίες έως και 3 oC (βλ. Πίνακα). Προκειμένου τα ψάρια να επιβιώσουν, να διατηρήσουνάθικτα τα ζωτικά τους συστήματα και να χάσουνελάχιστο βάρος, πρέπει η θερμοκρασία σε ένα ορισμένοτουλάχιστον όγκο νερού, να διατηρείτε σε συγκεκριμέναθερμοκρασιακά επίπεδα.Αν η θερμοκρασία παραμείνει στους 6-7 oC τότε ταπερισσότερα είδη δεν θα παγώσουν, ούτε όμως θααναζητούν τροφή, αφού η ομοιοθερμία που επικρατείστο σώμα τους σε σχέση με το περιβάλλον, δεν επιτρέπειτη λειτουργία του πεπτικού τους συστήματος. Για να καταναλώσουν τροφή τα είδη αυτά πρέπει ηθερμοκρασία να φτάσει τους 10 οC για τους κέφαλουςκαι τους 12 oC για την τσιπούρα.

Είδος Όρια

αντοχήςoC

Liza

aurata

(μυξινάρι) 3-4 oC

Mugil cephalus

(κέφαλος, νιάκι)

2-3 oC

Liza saliens

(ψωμώνι) 1-2 oC

Liza ramada

(μαυράκι) 2-3 oC

Sparus

aurata

(τσιπούρα)

5 oC

Dicentrarchus

labrax

(λαυράκι)

2 oC

Anguilla anguilla

(χέλι) 0-1 oC

Page 12: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Σύγχρονες

Λεκάνες

ΔιαχείμασηςΟι λεκάνες διαχείμασης στις παράκτιεςΜεσογειακές χώρες, καταλαμβάνουν μεγάλεςεκτάσεις όπου, με βάση της εμπειρία τουπαρελθόντος, αναπτύχθηκε νέα τεχνολογία, αποκλειστικά για τους χώρους αυτούς.Στις σύγχρονες αυτές λεκάνες χρησιμοποιείταιανοιχτό ή κλειστό κύκλωμα ζεστού νερού, γιατη διαχείμαση των πλέον πολύτιμων ειδών τωνλιμνοθαλασσών, όπως τσιπούρα καιδευτερευόντως για μερικά είδη κεφάλων όπωςτα μυξινάρια. Οι σύγχρονες λεκάνες διαχείμασης διαθέτουνκαλυμμένες περιοχές, θερμαινόμενο νερό καιδιάταξη των καναλιών προς τα τέσσερα σημείατου ορίζοντα ώστε τα ψάρια από ένστικτο νααποφεύγουν την περιοχή που εκτίθεταιπερισσότερο στον επικρατούντα κατά καιρούςάνεμο της περιοχής.

Page 13: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Ιχθυοπανίδα

ΛιμνοθαλασώνΗ

ιχθυοπανίδα

των

ΛΘ

αποτελείται

από

τις

εξής

κατηγορίες:

Μόνιμοι κάτοικοι (residents): είδη πουολοκληρώνουν τον κύκλο της ζωής τουςστις ΛΘ (Μαρμαρογωβιός, Ζαμπαρόλα, Κουνουπόψαρο, κ.ά.)

Μετανάστες (migrants): είδη πουεπισκέπτονται τις ΛΘ σε κάποιο στάδιοτης ζωής τους για διατροφή, αναπαραγωγή ή καταφύγιο (Κέφαλοι, Τσιπούρες, Λαβράκια, κ.ά.)

Τυχαίοι επισκέπτες (stragglers): είδη πουσποραδικά μπορεί να βρεθούν σε ΛΘ γιαδιατροφή ή καταφύγιο (Σαρδέλα, Γόπα, κ.ά.)

Λαβράκι

Κέφαλοι

Ζαμπαρόλα

Μαρμαρογωβιός

Page 14: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Αλίευση

των

κεφαλοειδώνΑποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό τηςπαραγωγής (78%), ακολουθεί το Λαβράκι(12%) και η Τσιπούρα (9%).Μετακινούνται για αναπαραγωγή προς τηθάλασσα και έτσι συλλαμβάνονται. Η μεγαλύτερη αφθονία (90% της ολικής) παρατηρείται τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο. Η παραγωγή εξαρτάται από την αφθονία τουγόνου που θα μπει στις ΛΘ. Η είσοδοςεξαρτάται κυρίως από την επιτυχία τηςαναπαραγωγής στην ευρύτερη θαλάσσιαπεριοχή και από την επιτυχία της ανοδικήςμετανάστευσης.Αυτά εξαρτώνται από επιμέρους παράγοντες, όπως τα ρεύματα, η ύπαρξη τροφικώνδιαθέσιμων, η επικράτηση ευνοϊκών καιρικώνκαι περιβαλλοντικών συνθηκών, η όχληση απόανθρώπινες δραστηριότητες, κ.ά.

Κέφαλος

ή

Νιάκι

Μυξινάρι

Page 15: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

ΑυγοτάραχοΈνα αξιόλογο προϊόν τωνκεφάλων είναι το αυγοτάραχο. Ένα παραδοσιακό προϊόν πουαποτελεί μια σημαντική πηγήεσόδων των ψαράδων τιςλιμνοθάλασσες.

Παράγεται από τις θηλυκέςγονάδες (αβγά) ενός μόνο από ταπέντε είδη κεφάλων που ζουνστις ΛΘ, τον Κέφαλο ή Νιάκι, επομένως η παραγωγή τουεξαρτάται αποκλειστικά από τηνπαραγωγή του είδους αυτού.

Page 16: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Αλίευση

των

χελιώνΤα Χέλια έχουν πολύ μικρή παραγωγή (0,5-1,5%) και η παραγωγή τους είναι συνεχώςφθίνουσα.Η σύλληψη των χελιών βασίζεται στηνιδιομορφία της αναπαραγωγής τους η οποίαγίνεται μόνο στη Θάλασσα των Σαργασσών(Ατλαντικός). Η μετακίνηση αυτή γίνεται κυρίως τουςφθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες καιανάλογα με τις καιρικές συνθήκεςσυγκεντρώνονται στις εξόδους της ΛΘ, όπουκαι αλιεύονται. Τα αποθέματα των χελιών στις ΛΘεξαρτώνται, όπως και των κεφάλων, από τηνεπιτυχημένη άνοδο του γόνου μέσα από τακανάλια επικοινωνίας με τη θάλασσα.

Page 17: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Τσιπούρα (Sparus aurata)Η Τσιπούρα είναι το υψηλότερης αξίας είδοςψαριού στις λιμνοθάλασσες.Αυτό οδήγησε διάφορους μισθωτές ΛΘ ναξεκινήσουν διάφορες πρακτικές ενίσχυσης τωνφυσικών πληθυσμών με ιχθύδια που προέρχονταναπό ιχθυογεννητικούς σταθμούς (επομένωςάγνωστης προέλευσης) και σε ανεξέλεγκτο αριθμόατόμων, χωρίς τις αναγκαίες μελέτες(σκοπιμότητας, ΜΠΕ, κλπ). Οι επιπτώσεις αυτών των πρακτικών δεν έχουνακόμη εκτιμηθεί, τόσο σε γενετικό επίπεδο, όσοκαι σε επίπεδο αλλοίωσης των υπαρχόντωνπληθυσμών, σε αρκετές όμως από αυτές τις ΛΘ(κυρίως στην Δυτική Ελλάδα) έχουν βρεθεί άτομαπου διαφέρουν αισθητά από τα άγρια ψάρια μεδιαφορετική αποδοχή από τους καταναλωτές.

Page 18: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Αθερίνα (Atherina boyeri)Η Αθερίνα είναι μικρό ευρύαλο είδος μεμεγάλες δυνατότητες προσαρμογής σεοικοσυστήματα που παρουσιάζουν κενέςοικοθέσεις (τροφικά πεδία).Έχει τη δυνατότητα να εγκαθίσταται εύκολα σελίμνες και λιμνοθάλασες που δίνουν τηνδυνατότητα εγκατάστασης του πληθυσμού τους.Αυτό συνέβη στην Λ. Βιστωνίδα, όπου τηνδεκαετία του 1980, όταν αυξήθηκε η αλατότηταστη λίμνη εξαιτίας της μείωσης των γλυκώννερών και υποχώρησαν στο βόρειο τμήμα τηςπολλά είδη των γλυκών νερών, η Αθερίναεγκαταστάθηκε στο νότιο τμήμα της λίμνηςδημιουργώντας μεγάλους πληθυσμούς.Σήμερα η Αθερίνα είναι το σημαντικότεροείδος της λίμνης με παραγωγή που ξεπερνάει το50% της συνολικής.

Page 19: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Αλιεία

στις

ΛΘ

και

ΠεριβάλλονΗ εκτατική καλλιέργεια ψαριών πουεφαρμόζεται σήμερα στιςλιμνοθάλασσες, αποτελεί από τις πιοφιλικές για το περιβάλλον χρήσεις.Οι ψαράδες διατηρούν οι ίδιοι τοοικοσύστημα της λιμνοθάλασσας, καθώς από αυτό εξαρτάται η παραγωγήτους και είναι αρωγοί σε όλες τιπροσπάθειες προστασίας τωνοικοσυστημάτων αυτών.Σε πρόσφατη μελέτη σε 72 ελληνικέςΛΘ, βρέθηκε ότι στις ΛΘ που υπάρχειπαραδοσιακή μορφή εκμετάλλευσης(εκτατικής μορφής) από τοπικούςσυνεταιρισμούς η πίεση από τιςανθρώπινες δραστηριότητες στοοικοσύστημα είναι πιο περιορισμένη.

ΛΘ

Δράνα

(Δ. Έβρου) αποξηραμένη

(πάνω) και

μετά

τον

επαναπλημμυρισμό

της

(κάτω)

Page 20: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Προβλήματα – Προτάσεις (1)1.

Προστασία

των

ψαριών

που

διατηρούνται

στις

τάφρους

διαχείμασης

(χειμαδιά) από

τα

ψαροφάγα

πουλιά

(π.χ. κορμοράνοι) και

αποζημίωση

των

ζημιών

που

γίνονται

από

τα

είδη

αυτά: Ενεργοποίηση του Άρθρου 22 ν. 1650 (ΝΣ Βιοποικιλότητα) όπουαναφέρεται:§3. Για υλικές ζημιές που προκαλούνται σε γεωργικές, κτηνοτροφικές

ή

άλλες

αγροτικές

εκμεταλλεύσεις

ή

εγκαταστάσεις

ή

σε

αλιευτικά

εργαλεία

από

είδη της

άγριας

πανίδας

που

έχουν

χαρακτηριστεί, …, ως

σπάνια

ή

απειλούμενα

με

εξαφάνιση, μπορούν

να

χορηγούνται, …, αποζημιώσεις, επιδοτήσεις, ή

άλλες

κατά

περίπτωση

παροχές. Η

εκτίμηση

των

ζημιών

γίνεται

από

αρμόδιες

υπηρεσίες

του

Υπ. Γεωργίας…§4. Με

ΠΔ

που

εκδίδεται

με

πρόταση

των

Υπ. Οικονομικών, Γεωργίας

και

Περιβάλλοντος, Χωροταξίας

και

Δημοσίων

Έργων, ορίζονται

οι

προϋποθέσεις, τα

απαιτούμενα

δικαιολογητικά…»

Δράση στον Άξονα ΙΙ του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2007-2013 η οποία ορίζεται «μη παραγωγικές επενδύσεις» και αφοράενισχύσεις (όχι απευθείας σε παραγωγούς – γεωργούς αλλά σε Δήμους κ.ά. φορείς για να δημιουργήσουν π.χ. ταΐστρες για αρπακτικά, κ.ά. Δεν αφοράαλιείς και φυσικά πρόσωπα.

Κορμοράνος

Page 21: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Προβλήματα – Προτάσεις (2)2.

Καθορισμός

ζωνών

υδατοκαλλιέργειας

και

παραγωγής

αλιευμάτων

και

προστασία

των

περιοχών

αυτών

από

μη

συμβατές

δραστηριότητες (π.χ. εκφόρτωση

πετρελαιοειδών) που

μπορεί

να

βλάψουν

είτε

την

παραγωγή

είτε

την

ποιότητα

των

παραγομένων

προϊόντων.

Page 22: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Προβλήματα – Προτάσεις (3)3.

Χρήση

της

γεωθερμίας

και

εφαρμογή

πιλοτικού

μοντέλου

για

την

αντιμετώπιση

φαινόμενων

παγετού

στις

ΛΘ

(π.χ. Δέλτα

Νέστου).4.

Χαρτογράφηση

με

την

χρήση

των

ΓΣΠ

και

ακριβή

αποτύπωση

της

έκτασης, του

όγκου

νερού, αλλά

και

των

άλλων

αβιοτικών

και

βιοτικών

χαρακτηριστικών

της κάθε

ΛΘ.

5.

Παρακολούθηση

των

αβιοτικών

(υδρολογία, φυσικοχημικές

παράμετροι

με σταθμούς

συνεχούς

καταγραφής) και

βιοτικών

(ευτροφισμός, βιολογία

των

ειδών) παραμέτρων.6.

Βελτίωση

των

έργων

υποδομής

(ιχθυοσυλληπτικές

εγκαταστάσεων, τάφροι

διαχείμασης, κ.ά.) και δημιουργία κοινών προδιαγραφών για την κατασκευή των έργων. Πριν

από

την

κατασκευή

τους

είναι

απαραίτητη

η

υδρολογική

μελέτη

της

κάθε

ΛΘ. 7.

Αντιμετώπιση

της

διάβρωσης

στην

παράκτια

ζώνη

της

ανατολικής

πλευράς

του

Κόλπου

Καβάλας, η

οποία

αναμένεται

να

ενταθεί

εξαιτίας

της

λειτουργίας

των φραγμάτων

του

Π. Νέστου

που

κατακρατούν

τις

φερτές

ύλες.

8.

Δημιουργία

τεχνητών

υγροτόπων

γύρω

από

τις

λιμνοθάλασσες

για

την αντιμετώπιση

της

ρύπανσης

και

την

αύξηση

εισόδου

γλυκού

νερού.

9.

Η

ενίσχυση

των

φυσικών

πληθυσμών

(εμπλουτισμοί) πρέπει

να

γίνεται

κατόπιν μελέτης

(και

ΜΠΕ), μόνο

με

γηγενείς

γεννήτορες

και

σε

αριθμό

που

δεν

πρέπει

να

ξεπερνά

το

20% του

υπάρχοντος

πληθυσμού

του

κάθε

είδους

στην

κάθε

ΛΘ.

Page 23: Αλιευτική Διαχείριση Λιμνοθαλασσών στην ...fd-nestosvistonis.gr/PDF/Koutrakis-Kallianiotis-Ali Diax...2011/03/23  · ¾Παράκτιεςημίκλειστεςλεκάνεςόπου

Προβλήματα – Προτάσεις (4)10.

Προστασία

από

λαθραλιεία

στο

εσωτερικό

των

ΛΘ

και

την

παράνομη

αλιεία

στην

παράκτια

ζώνη

(π.χ. προστασία Ποσειδωνίας).

11.

Ανάδειξη

των

τοπικών

προϊόντων

των

λιμνοθαλασσών

(λυκουρίνος, αβγοτάραχο

Νέστου, κλπ.) μέσω

της

Ονομασίας

Τοπικής

Προέλευσης.12.

Ανάπτυξη

της

μεταποίησης

των

αλιευτικών

προϊόντων

(αλίπαστα,

κατεψυγμένα, καπνιστά, αβγοτάραχο, κλπ.) η

οποία

αυξάνει

την προστιθέμενη

αξία

των

αλιευμάτων.

13.

Καταγραφή

των

συλλήψεων

των

κεφαλοειδών

στις

ΛΘ

ανά

είδος (μυξινάρια, ψωμώνια, κλπ.) και

όχι

συνολικά

(π.χ. κέφαλοι

Α, Β,

κλπ.)14.

Στήριξη

των

αλιευτικών

συνεταιρισμών

(μηχανογράφηση,

δικτύωση,

έγκαιρη

επιστημονική

τεκμηρίωση

των

φυσικών καταστροφών, επιστροφή

των

κρατήσεων

του

10% με

την

μορφή

έργων, κλπ).15.

Ανάπτυξη

εναλλακτικών

μορφών

τουρισμού

ως

συμπληρωματικό

εισόδημα

για

τους

ψαράδες, (οι

λιμνοθάλασσες

ανήκουν

σε προστατευόμενες

περιοχές

όπου

προωθείται

η

παραδοσιακή

αλιεία).