STRATEGJIA E ZHVILLIMIT 

2013­2017 

( e ripunuar) ( 2015-2017)

Mars 2015

  

  2

PERMBAJTJA

Hyrje: ………………………………………....................................4 

Misioni:  ............................................................................19 

Vizioni:  ............................................................................20    

Vlerat dhe parimet tona:  ............................................................................20 

Mandati:  ............................................................................22 

Partnerët tanë strategjik  ............................................................................23 

Taksapaguesit:.  ............................................................................23   

Kuvendi i Shqipërisë:  ............................................................................23 

Qeveria:  ...........................................................................24 

Auditimi i brendshëm:  ............................................................................25   

Mediat dhe shoqëria civile:.  ............................................................................20 

Agjencitë e zbatimit të ligjit  ............................................................................26   

SAI‐t homologe, Organizatat ndërkombëtare të Auditimit, 

Shoqatat profesionale ndërkombëtare të auditimit dhe 

kontabilist  ............................................................................26 

SIGMA:  ............................................................................26 

DG‐Budget:  ............................................................................27 

Shoqatat profesionale kombëtare  ............................................................................27 

Mjedisi strategjik:  ............................................................................27 

Rezultatet e Analizës së Pengesave:  ….........................................................................29 

Objektivat strategjike:  ............................................................................31 

Objektivi Nr. 1. Zhvillimi i kapacitetit institucional të KLSH. 

Amendimi i bazës ligjore dhe rregullatorë të KLSH në 

përputhje me standardet ndërkombëtare dhe praktikat e 

mira evropiane:  ............................................................................31 

Objektivi Nr. 2: Rritja e kapaciteteve audituese dhe e 

cilësisë së auditimit 

…………………………………………................................33 

 

Objektivi Nr. 3. Përmirësimi i cilësisë dhe shtimi i numrit të 

auditimeve të performancës 

............................................................................37 

 

  

  3

 

Objektivi Nr. 4. Zhvillimi dhe konsolidimi i auditimeve të 

Teknologjisë së   Informacionit dhe përdorimi i TI në 

auditim: 

 

........................................................................... 39 

Objektivi Nr. 5. Rritja e kontributit të KLSH për qeverisjen e 

mirë, nëpërmjet  luftës kundër korrupsionit: 

............................................................................40 

 

Objektivi Nr. 6  Rritja e ndikimit përmes Komunikimit dhe 

Bashkëpunimit:  ............................................................................42 

Burimet:  ............................................................................44 

Monitorimi  i Strategjisë, kontrolli dhe raportimi:  ............................................................................47 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. Misioni:   

Informimi  i  publikut  dhe  i  Kuvendit  të  Shqipërisë  në  lidhje me  përdorimin   e  burimeve me ekonomicitet, efektivitet dhe  efiçi encë nga  pushteti qendror dhe lokal dhe nga  njesi të tjera  publike,  si  dhe  nxitja   e  përgj egjeshmërisë   në  të  gjithë  s ektorin   publik,  në  përputhje me praktikat me të m ira  të BE  dhe me  standartet ndërkombëtare të IN TOSAI,  duke  kontribuar per  qeverisj en  e mir e, nepermj et  luftës kunder korrupsionit. 

2. Vizioni:   

KLSH synon  të j etë  një  institucion  profesional i besueshëm që  i  kontribuon  shtimit dhe kursimit të vl erës  së  parave  publike,  duke  dhënë  siguri mbi  llogaritë  financiare  të  përdoruesve  të  tyre  dhe  duke  ndihmuar  në përmirësimin  e m enaxhimit të Qeverisë  e te  enteve të tj era  publike nëpërmj et auditimit, duke fituar ne këtë  mënyrë  besim t ë  plotë  tek  qytetarët shqiptarë dhe të audituarit.   

Vlerat dhe  parimet: • Pavarësia  • Objektiviteti  • Integriteti • Përgjegjshmëri a  • Profesionalizmi • Bashkëpunimi 

• Interesi publik • Transparenca

Objektivi Nr. 1. Zhvillimi i kapacitetit institucional të KLSH. Amendimi i bazës rregullatore të KLSH npërputhje me standardndërkombëtare dhe praktikat e mira

Objektivi Nr. 2:

Rritja e kapaciteteve audituese dhe e

cilësisë së auditimit

 

Objektivi Nr. 3

Përmirësimi i cilësisë dhe shtimi i numrit të

auditimeve të performancës

Objektivi Nr. 4

Zhvillimi dhe konsolidimi i auditimeve të

Teknologjisë së Informacionit dhe përdorimi i TI në

auditim

Objektivi Nr. 5.

Rritja e kontributit të KLSH për qeverisjen

e mirë, nepermjet luftës kunder korrupsionit

 

Objektivi Nr. 6

Rritja e ndikimit përmes Komunikimit dhe Bashkëpunimit

Nën‐Objektivi 1.1: Rregullat e brendshme do  të duhet të zhvillohen  në disa fusha. 

1.2.: Zhvillimi i udhëzimeve të materialeve specif ike të auditimit 1.3: Intensif ikimi i komunikimit me Kuvendin 

Nën‐Objektivi   2.1: Modernizimi i qasjes së auditimit të përputhshmërisë & rregullshmërisë  2.2: Zhvillimi i kompetencave dhe të kapaciteteve të  auditimit f inanciar 2.3: Zhvillimi i  auditimit të integritetit 2.4: Zhvillimi i  auditimit të menaxhimit të fondeve të BE  2.5: Hyrje në programimin  e auditimit bazuar në rrezik 2.6: Forcimi i rolit të DPA për hartimin  e metodologjive dhe aktivitetev e të  lidhura të trajnimit 2.7: Zhvillimi i trajnimeve profesionale 2.8: Zhvillimi i kontrollit të cilësisë  në auditim 2.9  “Pjesëmarrje aktive  e KLSH ne programin  “3i””. 

Nën‐Objektivi   

4.1: Zhvillimi i infrastrukturës dhe mjeteve  te T I  

4.2:  Zhvillimi i  auditimit TI  

 

VEPRIMTARITE  • Ndërtimi i strukturës se 

përditësuar organizative te KLSH  • Hartimi i përgj egj ësive  te njësiv e 

organizative ne KLSH  • Hartimi i Kodit te përditësuar te 

Etikes dhe rregull ave  te sje lljes .  • Hartimi i rregullave te brendshme 

për certif ikimin  e audituesve   • Hartimi i dokumentit te politikave 

te burimeve njerëzore  • Përgatitja e m anualit te burimeve 

njerëzore • Institucionalizimi dhe konsolidimi i 

marrëdhënieve te  bashkëpunimit me Komisionin  e Ekonomisë dhe Financave t e legjisl aturës  

• Hartimi i strategjis ë se përgjithshme te komunikimit 

• Raportime dhe prezencë e vazhdueshme në Komisionin  e Ekonomisë dhe Financav e  

VEPRIMTARITE  • Hartimi i manualit te 

auditimit te pajtueshmërisë & Trajnim  

• Rishikimi i manualit te auditimit f inanciar & Trajnim    

• Përgatitja e modelit te  raportimit vjetor ne Kuvend  mbi deklaratën përfundimtare buxhetore te RSH  

• Hartimi i Manualit referuar heshtjeve te m ashtrimit dhe korrupsionit 

• Zhvillimi i m etodologjisë për auditimin  e fondeve te BE& Trajnim  

• Vizita studimore ne vende përf ituese te fondeve te BE për te ndare  eksperi encat 

VEPRIMTARITE  Rritja e cil ësisë s ë auditimev e të performancës Shtimi i numrit të auditimeve të performancës, duke rritur gradualisht kapacitetet profesionale dhe numerike të departamentit Rritja e rolit këshillues &  rekomandues të auditimeve të  performancës ndaj subjekteve të audituara Përgatitja e Manualit të Performancës për KLSH‐në.  

Zhvillimi i m etodologjive specif ik e  për auditimet e performances 

Unif ikimi dhe strukturimi i “letrave të punës” për auditimin  e performancës Forcimi i bashkëpunimit me mjediset ak ademik e, të ekspertizës dhe shoqërisë civil e.  Ngritja e  grupeve të p ërbashkëta audituese me departamente brenda KLSH‐së Ngritja e  grupeve të p ërbashkëta audituese me SAI‐e fqinje për problematika reciproke  

VEPRIMTARITE  Modernizimi  i  rrjetit  te  brendshëm  te  komunikimit elektronik  Krijimi  i  bazës  se  te  dhënave  dhe  i programit  te  komunikimit  interaktiv  te  asistuar 

 Zgjerimi  dhe  përditësimi  i  bazës  s e  te  dhënave  dhe  zbatimi  i  programit  te  komunikimit interaktiv te asistuar 

Zhvillimi  i m etodologjisë  për  auditimin   e  teknologjisë se informacionit 

Krijimi  i Njësisë  për  Auditimin   e  TI  pranë  një  Departamenti  Auditimi.  Përzgj edhja  dhe  kompletimi  i  staf it  për  auditimin  e teknologjisë së informacionit 

Hartimi  i  një  moduli  te  veç ante  trajnim i për  auditimin   e  teknologjisë  s ë  informacionit Realizimi  i  auditimeve  të  para  pilot  të  teknologjisë së informacionit 

VEPRIMTARITE  Zhvillimi  i metodologjive  për  orientimauditimit  bazuar  ne  risqet  e  ekspopër mashtrim dhe korrupsion Zhvillimi  i  trajnimeve  specif ik e  te  staflidhje me  auditimin   e mashtrimit  dhkorrupsionit Institucionalizimi  i   marrëdhëniev e bashkëpunimit me  agjencitë  e  angazhne luftën  kundër korrupsionit  

Hartimi i një strateg jie te  re komunikimi  

Botimi  i  shkrimeve  dhe  editoriale  ne mediat  e shkruara për problemet e auditimit Realizimi  i  publikimeve  te  till a  si  f lete palosje,buletine, broshura, etj. Organizimi  i  tryezave  te  punës,  degjes ave  publike,  konferencave  dhe  simpoziumeve  p ër rritjen   e  transparencës  dhe  shkalles  se pergjegjshm erise se  administratës publike   Botimi i revistës shkencore “Auditimi publik” 

Organizimi  çdo   vit  i  konferencës  shkencore “Auditimi i jashtëm publik” 

  

  4

1. Hyrje:

Përgjegjshmëria e përdorimit të fondeve publike është një gurthemeli për institucionet kombëtare që janë përgjegjëse për mbikqyrjen e shpenzimeve publike dhe ky këndvështrim e vendos Kontrollin e lartë të Shtetit në krye të auditimit publik në vend. Me një profil të ri, KLSH luan një rol të rëndësishëm në vlerësimin, analizën dhe shprehjen e opinionit se kontrollet funksionojnë në mënyrë efektive, se ku janë identifikuar dobësitë, shkeljet dhe shpërdorimet, por mbi të gjitha në dhënien e sugjerimeve dhe rekomandimeve se si institucionet publike të performojnë më mirë duke kontribuar në një masë të rëndësishme në mirëfunksionimin e qeverisjes së mirë në vend. Në funksion të përmbushjes së objektivave strategjike, KLSH bëri zgjedhjen që do tí mundësonte rritjen, zhvillimin dhe do të mbështeste investimin afatgjatë për tú vendosur në pozicionin që i takon si element kyç në sistemin e menaxhimit financiar publik në Shqipëri, duke u aftësuar për dhënien e sigurisë objektive dhe të pavarur tek parlamentarët, publiku dhe partnerët ndërkombëtarë se deri në ç’masë fondet publike janë menaxhuar me kujdes, janë përdorur për qëllimet e parashikuara dhe nëse objektivat e rezultatet e pritshme janë arritur. Standartet Ndërkombëtare, Kushtetuta dhe Ligji i japin KLSH, si auditim i jashtëm publik, funksionin e ruajtësit të përgjegjshmërisë publike, funksion ky që kërkon që audituesi të jetë i besueshëm dhe të rrisë kredibilitetin duke e realizuar auditimet në mënyrë parimore dhe etike. Adoptimi dhe zbatimi rigoroz i Kodit të Etikës për audituesit (ISSAI 30), ngritja dhe menaxhimi i një sistemi efektiv të integritetit, i hapi rrugën promovimit dhe nxitjes së besimit dhe pritshmërive tek auditimi publik. Përpjekjet për të arritur Standarte më të larta të përgjegjshmërisë i japin KLSH-së, autoritetin moral që të vlerësojë pritshmëritë në subjektet e audituara. Veprimtaria e KLSH-së jep indikacione të qarta se ky institucion punon fort për tá kthyer përgjegjshmërinë në një nga tiparet e tij më të theksuar, dhe këto përpjekje e bëjnë KLSH-në si një hallkë kryesore në zinxhirin e përgjegjshmërisë publike, jo vetëm në sensin e të ndihmuarit të të audituarve për tí mbajtur ata të përgjegjshëm por mbi të gjitha ta kryejë këtë funksion duke treguar përgjegjshmëri. KLSH si institucioni më i lartë i auditimit të jashtem në sektorin publik synon të rrisë përgjegjshmërinë në një shkallë më më të gjerë për të gjithë komunitetin të cilit i shërben – taksapaguesve, publikut, Parlamentit dhe organeve ekzekutive. Organizata Ndërkombëtare e Institucioneve Supreme të Auditimit (INTOSAI) vepron si një organizatë ombrellë për komunitetin ndërkombëtar të auditimit. Ajo ofron një kuadër mbështetës për Institucionet audituese për të nxitur zhvillimin dhe shkëmbimin e njohurive, përmirësimin e auditimit qeveritar në të gjithë botë dhe rritjen e kapaciteteve profesionale. KLSH prej vitesh ka qenë anëtar i kësaj organizate, por sot pozita dhe pjesëmarrja është rritur ndjeshëm duke kontribuar në komitete dhe grupe pune dhe po ashtu në vënien në jetë të praktikave më të mira të vendeve anëtare. Iniciativa për zhvillim ka ardhur nga vetë KLSH dhe kjo në vetvete është një shfaqe e qartë e angazhimit dhe frymës dhe filozofisë së menaxhimit “Ton at the Top”. Nevoja për një udhëheqje të qartë dhe një strategji koherente është parakusht i çdo organizate të suksesshme dhe si e tillë KLSH ka artikuluar gjithnjë e më shumë rolin e saj në terma të krijimit të vizionit dhe misionit, si dhe duke prioritarizuar objektivat më të rëndësishëm të saj të cilat janë mishëruar tashmë në Strategjinë e Zhvillimit Institucional që ka filluar të zbatohet prej vitit 2013 dhe do të shtrihet në vitet e ardhshëm deri në 2017.

  

  5

Ndryshimi në drejtimin e institucionit në dhjetor 2011 solli ndryshime të rëndësishme në filozofinë e menaxhimit të këtij institucioni. Kryetari i KLSH-së z.Bujar Leskaj1 theksoi se zhvillimi perspektiv kërkon përmirësime të mëtejshme, duke e rikthyer vëmendjen në auditimin e performancës krahas konsolidimit të auditimit financiar, në përputhje me standardet INTOSAI, duke thelluar luftën kundër korrupsionit dhe parandalimin e tij, në sinergji me organizatat e tjera të zbatimit të ligjit në vend, si dhe duke bashkëpunuar me institucionet supreme të auditimit (SAI) homologe në rajon dhe më gjerë. E hartuar me pjesëmarrjen e SIGMA/OECD Strategjia e Zhvillimit 2013-2017 i ka shërbyer KLSH – së, si një bazë e shkëlqyer për vendosjen e prioriteteve, alokimin e drejtë e të përshtatshëm të burimeve duke synuar gjithnjë arritjen e objektivave dhe menaxhimin e rrisqeve që sjellin sfidat e njohura e të panjohura të zhvillimit dhe progresit. Objektivat strategjikë të KLSH janë inkludim i objektivave të INTOSAI-t në zhvillimin e një institucioni të lartë të audimit publik në ambientin shqiptar me fokus në të ardhmen. Në përpjekje për të sjellë një imazh të ri të auditimit publik, një imazh që jo vetëm kërkohet nga Standardet por që përputhet me pritshmëritë e publikut, KLSH ka punuar intensivisht për t’u prezantuar me dimensione të reja. Tre vite më parë, Kryetari i porsazgjedhur, z. Bujar Leskaj paraqiti projekt idenë, duke artikuluar qartë angazhimin që “.... KLSH mund dhe duhet të pasqyrojë pesë parimet kryesore të një qeverisjeje të mire: transparencën, përgjegjshmërinë, efikasitetin, pjesëmarrjen dhe koherencën në veprime. Për ta kryer këtë, KLSH mund dhe duhet të realizojë më fuqimisht standardet ndërkombëtare të kontrollit, si dhe Deklaratat më të fundit të miratuara nga INTOSAI ...KLSH do të shërbejë tërësisht si struktura numër një dhe më e besueshme e informimit të Kuvendit për mirëadministrimin e pronës shtetërore, si për shumicën ashtu dhe për pakicën parlamentare ....” Nevoja e subjekteve publike për tú audituar po bëhet gjithnjë e më e madhe por shumë më tepër theksohet sfida për cilësi në auditim. Qasje të reja pritet të prezantohen ndërkohë që ambienti është gjithnjë e më i ndryshueshëm. Pikëpyetje të reja vendosen para KLSH-së, si institucioni më i lartë auditues në vend, duke u kthyer në sfidë për institucionin i cili tashmë synon të zhvillojë më tej arritjet, të rrisë besueshmërinë dhe qëndrueshmërinë.    Strategjia e Zhvillimit të KLSH 2013-2017 e ripunuar është hartuar si reflektim i ndryshimeve të ndodhura gjatë implementimit të dy viteve të para të strategjisë së 2013-2014 dhe një përgjigje ndaj nevojave dhe sfidave që parashikon e ardhmja. 1.1 Mbi implementimin e objektivave të strategjisë së zhvillimit institucional 2013-2017 përgjatë viteve 2013-2014.

                                                                         1 Nga fjala e zotit Bujar Leskaj, kandidat  i nominuar nga Presidenti  i  Republikes për postin e Kryetarit të KLSH‐se, me  dekretin Nr.7163  date  17.11.2011(  i miratuar  nga  Kuvendi  i  Shqipe rise me  23.12.2011), mbajtur  në Komisionin  e Ekonomisë dhe Financave të Kuvendit me date 14.12.2011, me rastin e paraqitjes së platformës së tij për dre jtimin e KLSH‐së  

  

  6

Analiza e ecurisë së implementimit të strategjisë për vitet 2013-2014, reflekton konsolidimin e ecurisë se reformës së KLSH-së, hapat e ndërmarra për modernizimin dhe reformimin e institucionit. Periudha dy vjeçare ka qenë vit i konsolidimit të arritjeve të nisura në vitin 2012, shndrimin e KLSH-së, në një institucion me fizionominë e një institucioni modern të denjë për tu përballur me sfidat por dhe me partneritetin e Institucioneve homologe drejt një qasje sa më evropiane. Gjatë periudhës 2013 -2014 u ndoq rruga e strukturimit të institucionit si një institucion që në veprimtarinë e tij të orientohej drejt rezultateve, duke përballuar me sukses sfidat për modernizimin e institucionit dhe duke ndërtuar një platformë të sigurt për të ardhmen në vitet në vijim. Domosdoshmëria e rishikimit të Strategjisë së Zhvillimit Institucional 2013-2017 e KLSH-së, vjen si pasojë e mosrealizimit të disa targeteve dhe aktiviteteve të planifikuara për tu realizuar gjatë viteve 2013-2014, për shkak të dy faktorëve pengues që kategorizohen si faktorë të jashtëm dhe që nuk mund të ndikoheshin nga veprimtaria e KLSH-së. Përmendim:

1- Miratimi me vonesë i Ligjit Organik “Për organizimin dhe funksionimin e KLSH-së”. 2- Mosbërja efektive e projektit të binjakëzimit IPA 2013 në afatet e parashikuara

(Projektuar të fillohej në vitin e dyte të strategjisë, viti 2014 dhe në fakt është parashikuar të fillojë në Maj 2015) .

Pavarësisht sa më sipër politikat menaxheriale institucionale u fokusuan në implementimin e objektivave strategjike duke progresuar bazuar në instrumentet dhe mekanizmat që u mbështetën tërësisht në burimet e brendshme të KLSH-së. Gjatë implementimit të strategjisë për vitet 2013-2014, veprimtaria e institucionit te Kontrollit të Lartë të Shtetit është fokusuar në përmbushjen e objektivave strategjikë: Objektivi strategjik Nr 1: Zhvillimi i kapacitetit institucional. Amendimi i bazës ligjore dhe rregullatore të KLSH-së në përputhje me ISSAI dhe praktikat e mira evropiane. -Mbi ecurinë e procesit te miratimit te Ligjit Organik të KLSH-së

Në kuadër të përmbushjes së detyrimeve të KLSH-së në procesin e integrimit evropian, në vjeshtën e vitit 2012, KLSH i ka përcjellë Komisionit të Ekonomisë dhe Financave në Kuvendin e Shqipërisë propozimin për kryerjen e disa ndryshimeve në Ligjin Nr. 8270 datë 23.12.1997 "Për Kontrollin e Lartë të Shtetit”, i ndryshuar.

Për këtë qellim, KLSH në fillim të Nëntorit 2012 organizoi disa tryeza pune me përfaqësues të mediave, shoqërisë civile, juristëve të njohur, pedagogëve të Fakultetit të Drejtësisë të Universitetit të Tiranës, kontabilistëve të njohur, ekspertëve të financave publike dhe pedagogëve të Fakultetit Ekonomik të Universitetit të Tiranës, në praninë aktive të z. Robert Gielisse, Drejtor Drejtorie në DG-Budget. Pas reflektimit dhe pasqyrimit të sugjerimeve të dhëna në këto tryeza pune, si dhe konfirmimit nga ana e DG-Budget të ndryshimeve të propozuara ligjore si ndryshime tërësisht në përputhje me standardet ndërkombëtare të auditimit të INTOSAI-it, KLSH me shkresën nr. 945/4, datë 26.11.2012, dërgoi zyrtarisht në Kuvendin e Shqipërisë propozimin për kryerjen e disa ndryshimeve në ligjin e tij organik Nr. 8270 datë 23.12.1997.

  

  7

Më datë 7 Nëntor 2013, KLSH me shkresën nr. 901 prot. ka ridërguar në Kuvendin e Shqipërisë, të dalë nga zgjedhjet e 23 qershorit 2013, kërkesën për shqyrtimin dhe miratimin e disa shtesave dhe ndryshime në Ligjin Nr. 8270, datë 23.12.1997, "Për Kontrollin e Lartë të Shtetit”, i ndryshuar. Bazuar në këtë kërkesë të KLSH-së, z. Erion Braçe në cilësinë e Deputetit dhe Kryetarit të Komisionit të Ekonomisë dhe Financave, propozoi dhe futi zyrtarisht në axhendën e Kuvendit projektligjin e përgatitur nga KLSH.

Në Mars 2014, Komisioni parlamentar i Ekonomisë dhe Financave filloi diskutimet mbi projekt-amendimet e ligjit të KLSH-së, në prezencë edhe të KLSH-së në Komision. Projekt-amendamentet e ligjit të KLSH-së janë diskutuar gjithashtu në Komisionin Parlamentar për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut dhe në Komisionin e Integrimit Evropian. Gjatë gjithë periudhës së diskutimeve të projektligjit në komisionet parlamentare, KLSH ka insistuar në mos ndryshimin e neneve të propozuara të projektligjit si pasojë e faktit që dispozitat e propozuara mbështeteshin dhe buronin drejtpërdrejt nga përcaktimet e bëra në standardet ndërkombëtare të auditimit të INTOSAI-t. Në mbrojtje të standardeve ndërkombëtare të auditimit të INTOSAI-it, veçanërisht atyre të përcaktuara në ISSAI 1 - Deklarata e Limës dhe ISSAI 10 - Deklarata e Meksikos, Kryetari i KLSH-së, z. Bujar Leskaj ka mbajtur një qëndrim të prerë karshi çdo ndryshimi të propozuar nga ana e Komisioneve (veçanërisht provokative ishin ndërhyrjet e relatorit të Komisionit të Ligjeve) dhe që binin ndesh apo cënonin frymën dhe parimet e këtyre standardeve.

Në këtë drejtim, mbështetja dhe përkrahja e DG Budget, SIGMA dhe Delegacionit të BE-së në Tiranë, ka qenë e vazhdueshme duke ofruar në çdo rast konsulencën dhe opinionin e tyre veçanërisht në takimet e organizuara me anëtarë të Komisioneve të Kuvendit, pjesë e këtij procesi. Ndikimi i tyre dhe konstruktiviteti i debateve në Komisionin e Ekonomisë ka qenë shumë pozitiv në Kuvendin e Shqipërisë, duke afruar dhe duke sjellë në axhendën e punimeve të Kuvendit, miratimin e projekt-ligjit të KLSH-së.

Në lidhje me dekretin nr. 8851, datë 19.12.2014 të Presidentit të Republikës, i cili në reflektim të vendimit nr. 212, datë 29.10.2012 të Gjykatës Kushtetuese riktheu për shqyrtim në Kuvendin e Shqipërisë nenin 23 të Ligjit nr. 154/2014 “Mbi organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Larte të Shtetit”, ne si KLSH jemi shprehur pro këtij qëndrimi të Presidentit si një qëndrim i drejtë dhe i bazuar në vetë interpretimin e Gjykatës Kushtetuese. Por, në qëndrimin tonë zyrtar si KLSH, në seancën e zhvilluar në Komisionin e Ekonomisë dhe Financave për shqyrtimin e këtij dekreti, kemi mbajtur një qëndrim asnjanës duke mos u prononcuar dhe mos ndikuar në vendimmarrjen e Kuvendit në lidhje me këtë çështje, në respekt kjo dhe të shmangies së konfliktit të interesit që KLSH kishte në lidhje me nenin 23 si dhe bashkëpunimit konstruktiv me Komisionin e Ekonomisë dhe Financave, të bindur që çdo vendimmarrje e Kuvendit në lidhje me këtë çështje nuk ndikon në frymën e përgjithshme të ligjit.

Në shqyrtim të dekretit nr. 8851, datë 19.12.2014 të Presidentit të Republikës, Kuvendi vendosi rrëzimin e tij dhe mos ndryshimin e përcaktimeve të bëra në nenin 23 të Ligjit nr. 154/2014, “Mbi organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit”.

Në datën 27 nëntor 2014, Kuvendi i Shqipërisë ka miratuar ligjin e ri të KLSH-së, nr. 154/2014, “Mbi organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit.

  

  8

Tashmë me hyrjen në fuqi më datë 6.02.2015 të Ligjit nr. 154/2014, “Mbi organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit”, KLSH pritet të përmbushë detyrimet e tij institucionale në plotësimin dhe miratimin brenda 3 muajve të akteve përkatëse nënligjore që duhet të nxirren në zbatim të këtij ligji.

Me miratimin e Ligjit Organik te KLSH-së u përmbush objektivi nr. 1, i Strategjisë së Zhvillimit Institucional 2013-2017, ligj i cili është në përputhje të plotë me standardet ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të Auditimit. Miratimi i Ligjit nr.154/215, datë 27.11.2014 “Mbi Organizimin dhe Funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit” hapi horizonte të reja për Institucionin më të Lartë Auditues Shqiptar. I përgatitur me mbështetjen e institucioneve më të rëndësishme ndërkombëtare, ky Ligj është një risi në ambientin shqiptar të menaxhimit të financave publike, dhe përfaqëson në të njëjtën kohë përgjegjësi dhe sfida të reja për Institucionin e KLSH-së .

Objektivi strategjik Nr 2. Rritja e kapaciteteve audituese dhe e cilësisë në auditim .

Mbi vonesat ne implementimin e Projektit të Binjakëzimit IPA 2013. - Në funksion të objektivit strategjik të rritjes së kapacitetve audituese, KLSH aplikoi dhe Delegacioni i BE-së në Tiranë, dha mbështetjen e tij për fitimin e Projektit të Binjakëzimit, në kuadër të fondeve IPA 2013, çka mundësoi që KLSH të fitonte projektin IPA 2013 “Forcimi i kapaciteteve të auditimit të jashtëm” në vlerën prej 2.11 milion Euro . Ky projekt binjakëzimi është ndër 7 projektet e përzgjedhur nga BE për t’u implementuar në mënyrë të decentralizuar nga institucionet e shtetit shqiptar. Fisha teknike e projektit u qarkullua nga Komisioni Evropian në 27 vendet anëtare të BE-se dhe në datën 5 dhjetor 2014, u zhvillua procesi i selektimit te SAI-ve që aplikuan dhe që ishin të interesuara për këtë projekt. Në datën 22 janar 2015, Delegacioni i BE në Tirane shpalli fituesit e këtij Projekti dhe konkretisht janë dy SAI partnere evropiane, NIK-u polak dhe SAI Kroat, me te cilët KLSH ka patur një bashkëpunim shumë të mirë këto tre vitet e fundit. Ky projekt i financuar nga BE, me kohëzgjatje 2 vjeçare ( maj 2015 deri në maj të vitit 2017), është pa diskutim një mbështetje e fortë por është njëkohësisht edhe një nga sfidat e radhës së KLSH-së, i cili ka treguar në vitet e fundit që po punon fort dhe po realizon cilësisht objektivat e tij, duke ecur në mënyrë të sigurt në rrugën e tij të modernizimit, atë të realizimit të Auditimeve të tij në përputhje të plotë me standartet INTOSAI dhe praktikat më të mira të vendeve anëtare të Bashkimit Europian. Nëpërmjet aplikimit të Projektit IPA 2013, dhe implementimit të tij KLSH synonte forcimin e kapaciteteve audituese në drejtimet e mëposhtme : -rritja e performancës së auditimit përmes forcimit të kapaciteteve institucionale të KLSH, -zhvillimi dhe zbatimi i metodologjive moderne të auditimit, modernizimin e qasjes së pajtueshmërisë, zhvillimin e auditimit financiar (çertifikimi i pasqyrave financiare) konsolidimin e auditimeve të performancës, dhe kryerjen e auditimeve IT, -rritja e kapaciteteve të auditimit, -zhvillimi dhe kualifikimi i burimeve njerëzore, -përmirësimi i raporteve të auditimit, metodologjisë, - përmirësimi i skemave për ndjekjen e rekomandimeve të KLSH-së.

  

  9

Fillimi i implementimit të këtij projekti me rreth një vit vonesë ka sjellë për pasojë

mos arritjen në nivelet e parashikuara të disa aktiviteteve dhe nën objektivave të përfshira në Strategjinë e Zhvillimit, të cilat ishin parashikuar të kryheshin me financimet e këtij projekti.

Plani i veprimit bashkëlidhur kësaj strategjie të ripunuar reflekton veprimtaritë e parashikuara sipas kalendarit të përditësuar të implementimit të projektit.

Përmbushja e objektivit strategjik për zhvillimin dhe ndërtimin e kapaciteteve të auditimit është e lidhur ngushtësisht me menaxhimin efektiv të burimeve njerëzore . Boshti i filozofisë së menaxhimit të burimeve njerëzore është se burimet njerëzore në KLSH, janë konsideruar më shumë si një aset institucional se sa kosto për institucionin duke u fokusuar në konsolidimin dhe trajnimin e tyre të vazhdueshëm.

Zhvillimi i trajnimeve profesionale ka qenë në fokus të veprimtarisë menaxheriale të institucionit në funksion të objektivit strategjik “Rritjes së kapaciteteve audituese”.

Gjatë periudhës 2013-2014, KLSH ka forcuar kapacitetet audituese, nëpërmjet një procesi të vazhdueshëm kualifikimi, kryerjes së trajnimeve të thelluara dhe gërshetimit të ngritjes arsimore me veprimtarinë praktike audituese. Struktura e punonjësve ka vijuar të ndryshojë, jo vetëm thjesht në favor të stafit auditues me arsim të lartë, por dhe të stafit me kualifikime profesionale, akademike dhe grada shkencore, si dhe me kualifikim ne fusha të dyta ekspertize. Progresi i arritur gjatë vitit 2013-2014 në fushën e trajnimeve, konsiston jo vetëm në arritjen po më tepër në tejkalimin e objektivave që KLSH kishte vendosur në Programet vjetore te trajnimeve. Reformimi institucional gjatë tre viteve të fundit vuri në fokus të politikave të zhvillimit kapacitetet audituese, krijimin e kompetencave të larta profesionale, procese këto që vijuan të zhvilloheshin me sukses për këtë periudhë. Procesi i Trajnimit, i riorganizuar dhe rikonceptuar në aspekte te rëndësishme jo vetëm për sa i përket formatit por dhe përmbajtjes e metodologjisë, ndikoi në mënyrë të vazhdueshme në rritjen dhe aftësimin e audituesve duke qenë tërësisht i orjentuar drejt përmirësimit të cilësisë së auditimit. Nga një analizë në dinamikë e treguesit te dite trajnimeve ne vite rezulton se përgjatë vitit 2014, në total u kryen 3700 dite persona të trajnuar ku mori pjesë i gjithë stafi i KLSH, duke vendosur një nivel të paarritur më parë në KLSH, përfshirë këtu trajnime të të gjitha llojeve të cilat krahasuar me vitin 2011 ishin 227 dhe në vitin 2010 ishin 434 ditë persona trajnimi gjithsej, ndërkohë që ndryshimi i madh i ndodhur në 2012 , ku u zhvilluan rreth 2800 dite njerëz trajnime vazhdon të qëndrojë në nivele të larta gjatë tre viteve të fundit, sikurse pasqyrohet në grafikun e mëposhtëm :

  

  10

Metodologjitë e reja të aplikuara në trajnime, organizimi dhe trajtimi i çështjeve të identifikuara nga procesi i vlerësimit, inventarizimit dhe analizës së nevojave të stafit për njohuri dhe aftësi në fusha të ndryshme të auditimit, ndikuan ndjeshëm në rritjen e nivelit të pjesëmarrjes së stafit në trajnime. Treguesi i Performancës së pjesëmarrjes në trajnime e vendos KLSH-në në nivelet e larta të Institucioneve Homologe të Auditimit Suprem dhe njëkohësisht thekson dhe më shumë progresin e arritur . Rezultatet e arritura që konsistojnë në 12 fishin e mesatares së trajnimit për person dhe ecuria në vite, tregojnë për një qasje të qëndrueshme dhe të suksesshme që aktualisht KLSH po aplikon. -Çdo auditues në KLSH u trajnua gjatë vitit 2013 dhe 2014 respektivisht 22 dhe 24 ditë trajnimi /person. Arritje te ndjeshme rezultuan me trajnimet e stafit të ri, të cilët arritën objektivin prej 25 dhe 30 ditë trajnimi/ auditues i ri . Ndryshimet strukturore organizative në KLSH kanë qene në një dinamizëm i cili ka reflektuar politikat reformuese të burimeve njerëzore duke përcaktuar qartë qartë rolet dhe përgjegjësitë e njësive strukturore në mënyrë që të sigurohet një përdorim sa më i mirë i burimeve, duke ulur koston e procedurave administrative. Ndryshimet strukturore të viteve 2012-2013, përkonin me krijimin e konsolidimin e veprimtarisë së dy departamenteve të krijuara gjatë vitit 2012 të Departamentit të Auditimit të Performancës dhe Departamentit të Kërkimor Shkencor të cilët nga pikëpamja strukturore përbënin shtyllat e modernizimit të institucionit. Duke vlerësuar lart nevojën për ndryshim dhe nxitjen për risi dhe inovacion, në Tetor të vitit 2014, me Vendim të Kryetarit të KLSH u miratua Struktura e re Organizative e cila u pasua me krijimin e Departamentit të Politikave të Auditimit dhe të Drejtorisë së Auditimit të IT-së. Riorganizimi synoi një rivendosje të strukturave të KLSH-së udhëhequr nga praktikat më të mira të institucioneve homologe dhe ekspertizën e fituar në vite. Departamenti i Politikave të Auditimit përfaqëson në vetvete një strukturë e cila nga ana funksionale do të suportojë hartimin e zhvillimin e politikave institucionale në drejtim të veprimtarisë audituese dhe menaxheriale në funksion edhe të arritjes së objektivit madhor të KLSH-së për transformimin e modernizimin e institucionit në një linjë me Standartet Ndërkombëtare të Auditimit. Departamenti i Politikave të Auditimit (i drejtuar nga Sekretari i Përgjithshëm) është dhe Departamenti përgjegjës për implementimin e kësaj strategjie të ripunuar. Departamenti i Politikave të Auditimit zëvendësoi Departamentin Kërkimor Shkencor, dhe në

  

  11

aspektin funksional do të harmonizojë produktet e tre drejtorive: Drejtorisë së Metodologjisë dhe Zhvillimit Profesional, Drejtorisë së Komunikimit, Botimit dhe Marrëdhënieve me Jashtë dhe Drejtorisë Juridike e të Zbatimit të Standardeve të Auditimit.

-Drejtoria e Metodologjisë dhe Zhvillimit Profesional do të mbulojë ndërtimin dhe përditësimin e bazës metodologjike dhe zhvillimit profesional të audituesve për krijimin e kapaciteteve audituese të afta për të kryer funksionin e auditimit në përputhje me standardet dhe kërkesat profesionale të fushës së auditimit dhe përballimin e sfidave të profesionit.

-Në fokus të veprimtarisë së Drejtorisë së Komunikimit, Botimit dhe Marrëdhënieve me Jashtë (DKBMJ) do të jetë ngritja e kapaciteteve të auditimit në KLSH, me synim zbatimin e standardeve të KLSH dhe standardeve ISSAI, duke përfshirë projektet e bashkëpunimit dhe të shkëmbimit të eksperiencave, në kuadrin e integrimit evropian. Veprimtaria e kësaj Drejtorie do të përqendrohet në realizimin e strategjisë së bashkëpunimit dhe intensifikimit të marrëdhënieve mes KLSH-së dhe EUROSAI-t, INTOSAI-t, SAI-ve të vendeve të tjera në rajon e më gjerë si dhe organizmave të tjerë që veprojnë në fushën e kontrollit, konsolidimi i komunikimeve duke ofruar transparencë në marrëdhëniet me publikun nëpërmjet një bashkëpunimi të gjerë me median dhe partnerë të tjerë. -Drejtoria Juridike dhe e Zbatimit të Standardeve të Auditimit do të mbulojë aspektet e dhënies së një sigurie të arsyeshme që veprimtaria dhe produktet e KLSH të jenë sa më cilësore në drejtim të bazueshmërisë ligjore dhe përputhshmërisë me standardet kombëtare dhe ndërkombëtare të auditimit të jashtëm të sektorit publik.

Sa më sipër referuar KLSH ka tashmë një strukturë që reflekton më së miri qëllimet dhe objektivat që institucion ka vendosur për të arritur në të ardhmen. Nga ana tjetër ndryshimet strukturore reflektuan edhe zhvendosjen e një pjese të punonjësve që kryenin funksione administrative mbështetëse në fuqizimin dhe shtimin e “trupës audituese” në funksion të veprimtarisë kryesore institucionale që është veprimtaria audituese. - Në drejtim të arritjes së nën objektivit për auditimin e integritetit, gjatë vitit 2013 KLSH aplikoi dhe u pranua anëtare e Task Forcës e Organizatës Evropiane të Institucioneve Supreme të Auditimit (EUROSAI) “Mbi auditimin e etikës”. Aktualisht, KLSH po punon në këtë drejtim dhe si anëtar i grupit Task Force për auditimin dhe etikën, ka ngritur tashmë strukturën e tij etike, Sektorin e Etikës dhe Integritetit, ka Kodin e tij të Etikës dhe së fundmi ka ngritur edhe Komisionin e Etikës. Komisioni i Etikës funksionon si organizëm ad-hoc i gjykimit profesional dhe mbulon çështjet që kanë të bëjnë me etikën dhe integritetin. Komisioni është i përbërë nga 3 anëtarë, Përgjegjësi i Sektorit të Etikës, një auditues i cili ka punuar 25 vjet në KLSH, që është në pension por që në kurrikulën e tij profesionale ka demonstruar profil të lartë të etikës dhe integritetit gjatë ushtrimit te detyrës, si dhe një auditues i KLSH-së i cili u nominua nga votimi i drejtpërdrejtë që u krye nga stafi i institucionit. Në funksion të përmbushjes së objektivit që sjellja etike e stafit te KLSH-së të jetë pjesë integrale të veprimtarisë së çdo audituesi, KLSH ka publikuar botimin”Forcimi i infrastrukturës etike në Institucionet Supreme të Auditimit dhe Auditimi i Etikës në sektorin publik”, i cili jep një përmbledhje të zgjeruar të eksperiencave të shumë SAI-ve evropiane në auditimin e zbatimit të rregullave të etikës në institucionet që auditojmë, si dhe shembuj të suksesshëm të kryerjes së vetëvlerësimit të integritetit brenda SAI-t, nëpërmjet instrumentit “INTOSAINT”. Botimi tjetër në këtë fushë, “INTOSAINT”, ishte padyshim i një rëndësie parësore sepse shërbeu edhe si udhërrëfyes për realizimin e analizës se veprimtarisë institucionale të KLSH-së të vitit 2014, mbi metodologjinë “INTOSAINT”.

  

  12

Tashmë KLSH, në cilësinë e një anëtare aktive e Task Forcës ka ndikuar nga njëra anë në instalimin dhe funksionimin e një infrastrukture efektive etike në vetë institucionin e KLSH-së dhe nga ana tjetër, synon të ndërmarrë misione auditimi mbi rregullaritetin dhe efiçencën e Etikës dhe Integritetit në institucionet publike, duke konsideruar që lufta kundër korrupsionit dhe politikat për instalimin e një sistemi efektiv të integritetit të jenë pjesë e menaxhimit të institucioneve publike. Madje nën synimin e një ambicie pozitive progresiste, KLSH u anëtarësua në Grupin e Rishikimit të ISSAI 30 “Kodi Etik” duke u renditur në SAI-t të cilat janë kontributore në hartimin e Standarteve Ndërkombëtare të Auditimit. Kontrolli i Lartë i Shtetit, në vijim të përmbushjes së objektivave strategjike dhe vjetore, me synim vlerësimin e arritjes së këtyre objektivave, nën frymën e Parimeve Themelore dhe Standardeve të INTOSAI-t, për herë të parë realizoi kryerjen e analizës vjetore te institucionit për vitin 2014, duke përdorur instrumentin konstruktiv dhe dobiprurës të vetëvlerësimit të integritetit INTOSAINT, konsideruar si një nga metodat inovative dhe të efektshme, me impakt rritjen e pritshmërive në rezultatet dhe zhvillimin e politikave të integritetit. - Në funksion të arritjes së nën objektivit “Pjesëmarrje aktive e KLSH-së në programin 3-i” KLSH ka nënshkruar në Mars 2013 Marrë veshjen e Angazhimit me përfaqësues të IDI dhe EUROSAI për Programin “3i”, Iniciativa e Implementimit të ISSAI-ve, dhe grupi i punës me mbështetjen e SIGMA-s është duke plotësuar të gjitha detyrimet që rrjedhin nga kjo marrëveshje. Në bazë të orientimeve të IDI dhe plan veprimit për ndërtimin e strategjisë për implementim, me Urdhrin e Kryetarit nr. 115, dt. 21.10.2014 u ngrit grupi i punës i cili kishte për qëllim vlerësimin e përputhshmërisë së veprimtarisë së KLSH me kërkesat e standardeve ISSAI të cilën e ka përfunduar. Grupi i punës ka përfunduar detyrën e ngarkuar dhe mbështetur në rezultatet e vlerësimit sa më sipër nëpërmjet iCAT ka sugjeruar hapat që duhet të ndërmerren në përmbushje të detyrimeve sipas marrëveshjes së angazhimit me IDI.

Në bazë të sugjerimeve sa më sipër, me Urdhrin e Kryetarit nr. 34, datë 02.03.2015 u ngrit grupi i punës për procesin e implementimit të standardeve.

Aktualisht ka përfunduar, strategjia për implementimin e standardeve ISSAI për auditimin e përputhshmërisë si dhe planveprimi për zbatimin e strategjisë. Po punohet për manualin e auditimit të përputhshmërisë i cili është planifikuar të përfundojë në fund të muajit maj 2015.

Në muajin qershor, 2015, KLSH do të raportoj pranë IDI sipas planit për përmbushjen e detyrimeve të marrëveshjes së angazhimit.

Përsa i përket nën objektivave që kanë të bëjnë me i) modernizimin e qasjes së auditimit të përputhshmërisë; ii) zhvillimin e kompetencave dhe kapaciteteve për auditimin financiar; iii) zhvillimin e auditimit të menaxhimit të fondeve të BE-së; iv) hyrje në programin e auditimit vjetor të bazuar ne risk; gjate dy viteve të implementimit të strategjisë krahas trajnimeve dhe marrjes së eksperiencave edhe nga SAI homologe, me fillimin e implementimit te Projektit IPA 2013, të gjitha këto nën objektiva janë komponentë dhe outpute të këtij projekti dhe që sipas afateve të

  

  13

përcaktuara janë përfshirë në Planin e Implementimit Strategjik 2013-2017 të ripunuar (bashkëlidhur). Objektivi strategjik Nr 3. Përmirësimi i cilësisë dhe shtimi i numrit të auditimeve të performancës. Bazuar në Planin strategjik të zhvillimit, kryerja e auditimeve të performancës me cilësi dhe në trend rritës nga njëri vit në tjetrin ka qenë dhe mbetet një sfidë për KLSH-në. Objektivi i përcaktuar në strategji është: “Auditimi i performancës i institucionit në vitin 2017 do të jetë një veprimtari e konsoliduar, me një vëllim të katërfishuar të numrit aktual të auditimeve të performancës (të vitit 2012), me një staf të mirë-trajnuar që ka demonstruar aftësi të spikatura në kryerjen e këtij lloji auditimi dhe me ndikim në administratën publike shqiptare. Auditimi i Performancës do të jetë një nga dy aktivitetet më të rëndësishme në gjithë veprimtarinë e institucionit “. Për vitet 2013-2014, KLSH është në një linje me objektivin e planit strategjik dhe gjatë kësaj periudhe janë hedhur hapa të rëndësishëm, të ngadaltë në lidhje me ambicjet tona, por gjithsesi të sigurtë për sot dhe të ardhmen. Ambicjet tona synojnë që më shumë duhej të kishim arritur por në këtë proces kanë ndikuar faktorë të jashtëm pengues siç ishte miratimi me vonesë i Ligjit Organik të KLSH-së i cili përcakton në mënyrë eksplicite kryerjen e auditimeve të performancës nga KLSH. Pavarësisht sa më sipër mund të thuhet se KLSH ka progresuar në mënyrë të ndjeshme në arritjen e këtij objektivi dhe përballimin e kësaj sfide. Tashmë audituesit e performancës disponojnë një Manual të rishikuar të Auditimit të Performancës i cili është botuar ne fund të vitit 2012. Po kështu janë përkthyer dhe botuar në gjuhën shqipe Standartet Ndërkombëtare të Auditimit të Performancës ISSAI 3000 dhe 3100 . Krahas sa më sipër Departamenti i Performancës nga pikëpamja operacionale e veprimtarisë audituese ka vijuar me: 1. Formulimin e programit-tip, projekt/raportit dhe raportit-tip për auditimin e performancës, sipas modelit hollandez dhe suedez, ku janë specifikuar në rubrika drejtimet në të cilat duhet të shtrihet një auditim i suksesshëm performance; 2. Janë zhvilluar trajnime me kolegët e SNAO-s për metodologjitë audituese, sipas qasjes lart-poshtë, poshtë-lart, problemore dhe integrale; 3. Ka përfunduar draft-manuali i departamentit të performancës 4. Manuali “Për indikatorët e performancës” sipas modelit të NAO-s britanike. Manuali “Për indikatorët e performancës” është një dokument i cili konsiderohet pjesë e procesit evolutiv të auditimit të performancës në KLSH, i cili i bashkëlidhet Rregullores Institucionale dhe Manualeve Departamentale si pjesë e procesit auditues për të gjithë Departamentet që angazhohen në kryerjen e auditimeve të performancës. Objektivi strategjik Nr 4. Zhvillimi dhe konsolidimi i auditimeve të Teknologjisë së Informacionit dhe përdorimi i TI-së në auditim. -Mbi modernizimin e infrastrukturës së teknologjisë së informacionit. Duke e konsideruar tepër të rëndësishme modernizimin e infrastrukturës së teknologjisë së informacionit dhe rolin e përdorimit të IT për të gjithë veprimtarinë, KLSH ka përqëndruar përpjekjet dhe ka mundësuar që infrastruktura e IT gjatë viteve 2013-2014 të rinovohet plotësisht. Në referencë sa më sipër si nëpërmjet investimeve në IT ashtu dhe nëpërmjet mbështetjes së partnerëve ndërkombëtarë të TIKA-s është bërë e mundur që i gjithë stafi i KLSH-së të

  

  14

pajiset me pajisje kompjuterike PC desktop të viteve të fundit ashtu dhe pjesa më e madhe me laptop. Nën shembullin më të mirë të homologeve tanë me financim me fonde nga buxheti i shtetit përgjatë vitit 2014 u investua për ngritjen e intranetit të ri të KLSH ne formën e një portali WEB qe i mundëson punonjësve të KLSH-së, të ndajnë mes tyre informacione dhe të dhëna të tjera elektronike si brenda ashtu dhe nga jashtë institucionit. Hap kryesor në aspektin e modernizimit të infrastrukturës ishte ndërrmarja e misionit të vetëvlerësimit të Sistemeve të TI-së (ITSA) në KLSH me moderimin e SAI-t Zviceran i cili shërbeu si pikë referimi për të vlerësuar nivelin e maturitetit të TI-së dhe përcaktimin e objektivave të zhvillimit për të ardhmen në këtë fushë.

-Mbi auditimin e Sistemeve të Teknologjisë së Informacionit. Synimet e KLSH për të bërë pjesë të praktikave të saj audituese dhe Auditimet e Teknologjisë së Informacionit janë bërë prezentë që në Dhjetor të vitit 2011 në Projekt Ide-në e paraqitur pranë Komisionit për Ekonominë dhe Financat të Kuvendit të Shqipërisë nga Kryetari i KLSH-së, ku thuhej se “Intensifikimi i përdorimit të metodave bashkëkohore të teknologjisë së informacionit do të jetë një nga instrumentet bazë të rritjes së performancës së punës së KLSH-së dhe do të lehtësojë kontrollet e kryqëzuara të transaksioneve financiare”. Strategjia e Zhvillimit të KLSH -së 2013 -2017, përcaktoi objektivat për zhvillimin e auditimeve të këtij lloji, ku zhvillimi i auditimeve të TI-së është përfshirë si një nga objektivat strategjikë të periudhës, duke përcaktuar gjithashtu dhe partneret dhe mbështetësit kryesorë të procesit. Duke u konsideruar si një nga sfidat e veprimtarisë audituese të KLSH-së në vitin 2014 u krijua Drejtoria e Auditimit të IT. Të mbështetur fillimisht që në vitin 2012 e në vijim nga SIGMA me trajnime në fushën e auditimit te TI-së dhe më pas të përfshirë në Programin e Trajnimit të IDI për audituesit e TI-së, filluan përpjekjet e para për të përgatitur stafin që në të ardhmen do të bëhej pjesë e këtyre auditimeve. Krahas këtyre institucioneve, një numër i konsiderueshëm trajnimesh janë ofruar dhe nga Institucionet Homologe të Turqisë, Polonisë, Sllovenisë e Kroacisë. Këto zhvillime kanë krijuar kushtet e përgjithshme me fokus në ndërtimin dhe më pas rritjen e kapaciteteve audituese për teknologjinë e informacionit dhe i kanë pajisur ata më njohuritë dhe aftësitë e nevojshme për të qenë të aftë të kryejnë të tilla auditime.

  

  15

Stafi i angazhuar në këtë Drejtori gjatë tremujorit të fundit të vitit 2014 u trajnua në drejtime të ndryshme sikurse është Programi IDEA, përdorimi i teknikave CAAT në auditim, menaxhimi i Riskut të TI-së dhe Auditimi i Sistemeve të TI-së. I rëndësisë së veçantë është trajnimi për certifikimin e audituesve të TI-së nga IDI online. Krahas trajnimeve, shumë rëndësi i është kushtuar dhe përgatitjes së dokumenteve metodologjikë në fushën e auditimit të TI-së të cilat janë ende në zhvillim. Përgjatë vitit 2015, KLSH do të publikojë botimin “Mbi objektivat e kontrollit të teknologjisë së informacionit (COBIT), ISSAI 5310 “Metodologjia e rishikimit të sigurisë së sistemeve të informacionit” si dhe Manualin e Auditimit të IT-së. Objektivi strategjik Nr 5. Rritja kontributit të KLSHsë për qeverisjen e mirë nëpërmjet luftës kundër korrupsionit. KLSH gjatë ushtrimit të veprimtarisë audituese është fokusuar dhe ka vendosur theksin në analizën e risqeve dhe dobësive të sistemeve referuar dhe standardit ISSAI 1240 “Roli i SAI në luftën kundër korrupsionit” çka është shoqëruar me një dinamikë në rritje nga viti në vit të kallëzimeve penale dërguar organit të Prokurorisë. Të angazhuar plotësisht dhe duke e konsideruar veten pjesë aktive në luftën kundër korrupsionit, KLSH ka treguar korrektësi në dërgimin e rasteve të korrupsionit, vjedhjes dhe mashtrimit për hetime të mëtejshme në Prokurori. Rastet e dërguara për ndjekje penale paraqiten në tabela dhe grafikë që tregojnë numrin si dhe subjektet të cilët janë dërguar për ndjekje penale. Nga një analizë në vite numri i kallëzimeve penale të denoncuara në organin e prokurorisë gjatë harkut kohor te tre viteve 2012-2014 është rreth 2.2 herë më shumë se kallëzimet penale të kryera në katër vitet së bashku 2008-2011 ndërsa numri i personave të kallëzuar penalisht rezulton rreth 2.7 here më i lartë sikurse paraqitet ne grafikun e mëposhtëm:

  

  16

Nëpërmjet implementimit të Projektit të binjakëzimit IPA 2013, KLSH parashikon hartimin e metodologjive specifike të luftës kundër mashtrimit dhe korrupsionit (integritetit) si dhe udhëzues për përgatitjen e kallëzimeve penale në rastet e zbulimeve të mashtrimit dhe korrupsionit përgjatë procesit auditues. Objektivi strategjik Nr 6. Rritja e ndikimit përmes Komunikimit dhe bashkëpunimit. I përqendruar për të realizuar drejtimin strategjik të INTOSAI dhe EUROSAI për intensifikimin e komunikimit shkëmbimin e njohurive me partnerët, institucioni gjatë periudhës dyvjeçare të implementimit të strategjisë 2013-2014 njohu një partneritet në rritje me institucionet vendase dhe të huaja. Boshti i filozofisë së KLSH-se në implementimin e politikës së re të komunikimit ishte reformimi i mënyrës se komunikimit duke tentuar drejt qasjes këshillimore. Ne këtë aspekt sjellim në vëmendje pjesë nga shkrimi i Kryetarit në nr.19 te Revistës EUROSAI: “Qasja këshillimore e një SAI: “Jetojmë në epokën e informacionit dhe komunikimi është me rëndësi jetike për një SAI që synon të informojë pareshtur qytetarët e vet mbi gjendjen e shërbimeve publike. Komunikimi midis institucioneve publike dhe shoqërisë është një nga shtyllat e demokracisë. Qytetarët që bashkëqeverisin me qeverinë e tyre duhet të jenë të informuar për të marrë vendimet e duhura”.

Transparenca e veprimtarisë së KLSH-së po rritet nga viti në vit dhe ne vijimësi është ndjekur një politikë e hapur dhe bashkëpunuese me median. Kjo evidentohet lehtazi edhe nëpërmjet shifrave e grafikut të mëposhtëm :

  

  17

-Intensifikimi I marrëdhënieve me SAI partnere në nivel internacional . Bashkëpunimet e KLSH me INTOSAI, EUROSAI dhe institucionet homologe evropiane, kanë qenë në fokus të veprimtarisë përgjatë gjithë periudhës trevjeçare 2012-2014 duke u finalizuar me institucionalizimin e marrëveshjeve të bashkëpunimit me 9 SAI homologe dhe konkretisht të: Austrisë, Turqisë, Polonisë, Sllovenisë, Kosovës, Kroacisë, Malit të zi, Bosnje Hercegovinës, Maqedonisë. Këto Marrëveshje Bashkëpunimi, kane shërbyer si një aset mjaft produktiv me impakt rritjen dhe zhvillimin e kapaciteteve të KLSH-së. KLSH, përgjatë viteve të implementimit të strategjisë ka vijuar në një marrëdhënie intensive me SIGMA, ekspertët e të cilës e kanë mbështetur institucionin me programe trajnimi, në fusha trajnimi me interes të lartë, si auditimi financiar, auditimi i përputhshmërisë, auditimi i performancës, auditimi i sistemeve të teknologjisë së informacionit, etj. Vlen për t’u theksuar partneriteti i vendosur mes KLSH dhe DG-Budget, si dhe në tërësi me Delegacionin e BE-së në vendin tonë. Përmendim kontributin e padiskutueshëm në drejtim të miratimit të Ligjit Organik të KLSH-së dhe mbështetja e këtyre institucioneve për fitimin e Projektit të Binjakëzimit, të propozuar nga KLSH në kuadër të fondeve IPA 2013. - Mbi organizimin e aktiviteteve ndërkombëtare. KLSH përgjatë viteve 2013-2014, ka përvijuar me praktikën risi të vendit organizator për zhvillimin e eventeve të ndryshme si konferenca apo seminare ndërkombëtare . Kështu gjatë periudhës së implementimit të strategjisë 2013-2017 janë zhvilluar dy konferenca shkencore ndërkombëtare si dhe janë organizuar workshope për aktivitete e përbashkëta në auditime me SAI-t homologe. Mbi intensifikimin e komunikimit me partnerët vendas. Në filozofinë e politikave të menaxhimit institucional i është dhënë prioritet rritjes së komunikimit, dhe bashkëpunimit me partnerët vendas. Në këtë aspekt KLSH ka nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi me 22 organizata të shoqërisë civile dhe institucione brenda vendit të cilat kanë qenë një suport mjaft aktiv në realizimin e reformave institucionale. Përmendim këtu realizimin e katër projekteve të Mini Peer Review në bashkëpunim me katër OJF dhe organizata profesioniste të fushës. Krahas sa më sipër KLSH ka bashkëpunuar me shoqërinë civile me median , universitetet nëpërmjet organizimit të takimeve dypalëshe dhe shumëpalëshe konferencave simpoziumeve me synim rritjen e shkallës së transparencës dhe përgjegjshmërisë së administrimit të fondeve

  

  18

publike. Gjithashtu gjatë vitit 2014  janë realizuar edhe katër misione Mini Peer Review (praktikë risi)  me Lëvizjen Europiane, Shqipëri, KKK, Institutin “G&G” Group dhe Gazetën Ekonomia. Komunikimi aktiv nëpërmjet publikimeve. Botimet e KLSH për vitet 2012-2014 vijnë në realizim të misionit kushtetues të institucionit për të informuar publikun dhe Kuvendin, si dhe në zbatim të standardeve profesionale INTOSAI mbi komunikimin në kohë dhe gjerësisht të SAI-ve nëpërmjet mediave, faqeve të internetit dhe mjeteve të tjera. Mbi të gjitha, ato ndihmojnë forcimin e kapaciteteve audituese të stafit të KLSH-së. Kolana e botimeve të KLSH-se ka arritur në 35 tituj në tre vitet e fundit.

Në këtë drejtim personalitete të shquara të financave dhe auditimit publik, përfaqësues të botës akademike kanë dhënë gjithashtu një kontribut cilësor, sidomos për revistën “Auditimi Publik”. Botimet kanë ndihmuar, duke e bërë më transparente të gjithë veprimtarinë e KLSH-së dhe duke ndikuar në rritjen e kapaciteteve audituese. Partneriteti me mediat (Media ne raport me KLSH&KLSH në raport me mediat) ka qene një aspekt tjetër i rëndësishëm i veprimtarisë menaxheriale institucionale të KLSH-së në funksion të përmbushjes së objektivit strategjik, për rritjen e ndikimit përmes komunikimit dhe bashkëpunimit.

KLSH ka rritur gradualisht, duke arritur në fund të vitit 2014 që të gjashtëfishojë praninë e tij me informacion dhe mesazhe në median e shkruar dhe të katërfishojë prezencën e tij në median audiovizive, krahasuar me vitin 2010. Një praktikë risi risi ka qenë dhe mbetet prezenca e audituesve të Kontrollit të Lartë të Shtetit në shtypin e shkruar, të cilët nëpërmjet shkrimeve të tyre kanë bërë prezente për lexuesit problematikat e auditimeve në institucionet shtetërore, por edhe zhvillimet e institucionit, rritjen e kapaciteteve audituese të stafit nëpërmjet trajnimeve, etj. Gjatë 2014, KLSH ka qenë prezentë pothuajse në të gjitha gazetat me 134 shkrime, te shkruara nga 51 auditues të KLSH-së, përkundrejt 124 shkrimeve në vitin 2013 të 42 audituesve. Shkrimet e botuara gjate vitit 2013 janë përmbledhur në librin “Audituesit e KLSH-së në median e shkruar”, volumi i I-rë dhe në volumin e II-të janë botuar shkrimet që i përkasin gjashtë-mujorit të parë të vitit 2014. Brenda gjashtë mujorit të parë të këtij viti, do të botohet volumi i III-të që i përket shkrimeve të botuara gjatë 2014. Në funksion të përmbushjes së drejtimit strategjik të INTOSAI dhe EUROSAI për menaxhim në përputhje me parimet e komunikimit transparent, KLSH ka intensifikuar marrëdhëniet me publikun dhe qytetarët, duke i sjelle në një nivel të paarritur dhe të pa konceptuar më parë. Komunikimi direkt me publikun dhe trendi i rezultuar në rritje nga viti ne vit i trajtimit të letrave dhe ankesave të qytetarëve është një tregues i rëndësishëm për zbatimin nga KLSH të një prej parimeve kryesore të një Institucioni Suprem të Auditimit, transparencës. Në këtë pikëpamje ai mund të konsiderohet dhe si një lloj i veçantë auditimi dhe për këtë qëllim KLSH i ka dhënë rëndësi të veçantë trajtimit të letrave të publikut. Synimi i KLSh-së për periudhën në vijim të implementimit të Strategjisë së Zhvillimit 2013-2017 do të vijojë të jetë modernizimi i institucionit për të sjellë veprimtarinë e tij në

  

  19

përputhje të plotë me Planin Strategjik të INTOSAI-t me vlerat bazë: integritet, profesionalizëm, besueshmëri, bashkëpunim, risi dhe me objektivat e Strategjisë për Zhvillim të EUROSAI si dhe kontributi për një qeverisje te mire, nëpërmjet parandalimit dhe luftës pa kompromis kundër korrupsionit, rritjes së besimit të publikut dhe nxitjes së përdorimit me ekonomi, efikasitet dhe efektivitet të fondeve publike.

2. Misioni:

Informimi i publikut dhe i Kuvendit të Shqipërisë në lidhje me përdorimin e burimeve me ekonomicitet, efektivitet dhe efiçiencë nga pushteti qendror dhe lokal dhe nga njesi të tjera publike, si dhe nxitja e përgjegjeshmërisë në të gjithë sektorin publik, në përputhje me praktikat me të mira të BE dhe me standartet ndërkombëtare të INTOSAI, duke kontribuar per qeverisjen e mire, nepermjet luftës kunder korrupsionit.

Dy partnerët tanë kryesorë janë taksapaguesit shqiptarë dhe Kuvendi i Shqipërisë. KLSH do të përqendrohet në informimin e tyre në mënyrë të vazhdueshme, të paanshme dhe të plotë, se si janë angazhuar qeveria dhe entet publike për përdorimin e kontributit të taksapaguesve, sepse ky institucion i pavarur kushtetues është ndërtuar që të jetë një “agjent” i Kuvendit dhe një roje e parave publike. Nga ana tjetër, publiku e konsideron KLSH si një trupë profesionale të paanshme dhe objektive. Misioni i KLSH nuk është kufizuar vetëm në raportimin e përdorimit të parave publike në përputhje me ligjin, por duke qenë një trupë profesionale dhe me një gjykim prej eksperti, ai do t’i jap publikut të gjerë dhe Kuvendit opinionet e tij lidhur me mundësinë e përdorimit të këtyre parave në mënyrën më të mirë të mundshme, nëse ato janë përdorur me dobi, kursim e frytshmëri, apo e thënë ndryshe, sikurse njihet në terminologjinë profesionale, me Ekonomicitet, Efektivitet dhe Efiçiencë. Misioni i KLSH shtrihet edhe tek vlerësimi i përgjegjshmërisë qeveritare dhe të enteve të tjera publike në lidhje me përdorimin e burimeve publike në tërësi. Kjo do të thotë që KLSH do të vleresojë edhe programet qeveritare dhe të enteve të tjera publike në lidhje me parashikueshmërinë, transparencën dhe sa e si rezultatet e këtyre programeve kanë kënaqur interesat e taksapaguesve shqiptare. Nga ana tjetër, institucioni, në zbatim të këtij misioni angazhohet të vlerësojë edhe veprimtarinë e administratorëve publikë në lidhje me përmbushjen e përgjegjësive të tyre për përdorimin e parave publike. KLSH do të veprojë si një agjent ndryshimi, dhe jo si një spirancë që tërhiqet zvarrë.

3. Vizioni:

KLSH synon të jetë një institucion profesional i besueshëm që i kontribuon shtimit dhe kursimit të vlerës së parave publike, duke dhënë siguri mbi llogaritë financiare të përdoruesve të tyre dhe duke ndihmuar në përmirësimin e menaxhimit të Qeverisë e te enteve të tjera publike nëpërmjet auditimit, duke fituar ne këtë mënyrë besim të plotë tek qytetarët shqiptarë dhe të audituarit.

  

  20

Paratë publike janë objekti kryesor i punës audituese të KLSH-së. Qëllimi ynë është që me anë të auditimit të ndihmojmë institucionet publike për të përmirësuar veprimet operacionale që lidhen me përdorimin e këtyre parave. Audituesit e KLSH nëpërmjet rekomandimeve dhe këshillimeve të auditimit do të ndikojnë tek përdoruesit (administratorët publike) që të përdorin sa më me ekonomicitet, efektivitet dhe efiçiencë paratë publike, duke maksimizuar vlerën e tyre. Kontrolli i Lartë i Shtetit i kushton vëmendje kryesore shtimit të vlerës së parave publike dhe për ketë qëllim do të përmirësoje strukturat organizative, cilësinë, teknikat dhe metodologjitë e auditimit. KLSH synon modernizimin e shpejtë të tij, drejt auditimeve profesionale bazuar tërësisht në standardet INTOSAI dhe IFAC, larg veprimtarisë së kontroll-revizionit të rëndomtë dhe në përputhje me rekomandimet e Progres Raportit të Bashkimit Europian të vitit 2014 për Shqipërinë.

4. Vlerat dhe parimet tona:

Kontrolli i Lartë i Shtetit, për të realizuar misionin, e mbështet veprimtarinë e tij mbi vlerat dhe parimet e mëposhtme:

Pavarësia: Pavarësia është një element shumë i rëndësishëm për të siguruar besimin e publikut dhe të Kuvendit të Shqipërisë, për t’i ofruar atyre informacione të besueshme dhe të paanshme. Pavarësia e KLSH parakupton që i gjithë procesi i auditimit, që nga planifikimi, realizimi dhe raportimi t’i nënshtrohet vetëm kërkesave të standardeve profesionale dhe të jetë jashtë ndikimit të palëve të treta.

Objektiviteti: Të gjitha raportet e KLSH për gjetjet e auditimit do të jenë të paanshme dhe të pandikuara nga palët e treta. Ato do të kenë saktësinë dhe besueshmërinë e duhur në sajë të kompetencës profesionale, vlerave etike dhe morale që bartin dhe demonstrojnë audituesit e KLSH.

Integriteti: Kontrolli i Lartë i Shtetit do të angazhohet për mishërimin e vlerave më të mira etiko-profesionale dhe morale. Veprimtaria e auditimit do të kryhet jashtë çdo konflikti interesi dhe zhvillimi profesional parashikohet të jetë një ndër fjalët kyçe të veprimtarisë së KLSH2.

Përgjegjshmëria: Në veprimtarinë e tyre, audituesit e KLSH veprojnë në interes të palëve kryesore të interesit (tatimpaguesit dhe Kuvendi), duke pasur parasysh edhe interesin e gjerë publik. KLSH është e angazhuar për të ndihmuar Kuvendin ndaj llogaridhënies së qeverisë.

Profesionalizmi: KLSH udhëhiqet në veprimtarinë e tij audituese nga standardet profesionale të INTOSAI dhe nga praktikat më të mira të vendeve të BE.    

Bashkëpunimi: Në operacionet e tij të auditimit, KLSH bashkëpunon intensivisht me subjektet e audituara, me strukturat e auditimit të brendshëm dhe auditues të tjerë të jashtëm,

                                                                         2 Bujar Leskaj. Projekt-Ide .Paraqitur pranë Komisionit për Ekonominë dhe Financat të Kuvendit të Shqipërisë , Tiranë 14 Dhjetor 2011 faqe 13 

  

  21

me nivelet e menaxhimit dhe me institucionet publike të pavarura, sidomos për të thelluar luftën kundër korrupsionit dhe parandalimin e tij, si dhe me organizatat profesionale, akademike, shoqërinë civile dhe mediat.

Interesi publik : KLSH në procesin e auditimit angazhohet të japë rekomandime vetëm në interes të publikut. Këto rekomandime nuk do të ndikohen nga preferencat politike, etnike, fetare apo familjare, të stafit të KLSH.

Transparenca: Nënkupton dhe i referohet disponibilitetit të informacionit të raporteve të auditimit ndaj publikut të gjerë, në përputhje me rregullat që qeverisin këtë proces, me bindjen më të plotë të institucionit se transparenca i shërben publikut. Informacioni i përftuar nga auditimi do të jetë i hapur për publikun në formën e parashikuar nga ligji. Kontrolli i Lartë i Shtetit do të angazhohet të promovoje transparencën edhe në subjektet e audituara, si një element i qeverisjes së mirë.

Ligjit i ri organik i KLSH-së 154/2014 “Për organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit” përfaqëson një platformë mjaft konstruktive dhe përçon më së miri vlerat dhe parimet që duhet të karakterizojnë një Institucion Modern të Auditimit të Jashtëm të Sektorit Publik.

5. Mandati:

Mandati i Kontrollit të Lartë të Shtetit buron nga Kushtetuta e Shqipërisë (Neni 163) dhe nga Ligji nr 154/12 datë 27.11.2014 "Për Organizimin dhe Funksinimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit” . Mandati është i orientuar nga interesat e publikut dhe të Kuvendit të Shqipërisë, për të marrë informacion mbi përgjegjshmërinë e qeverisë dhe të enteve të tjera publike lidhur me përdorimin e burimeve publike. Taksapaguesit duhet të sigurohen se paratë publike janë të sigurta, përdoren në mënyrën e duhur dhe shkojnë ne destinacionin e parashikuar. Në funksion te këtyre interesave, KLSH kryen auditime financiare, të përputhshmërisë, rregullshmërisë, të teknologjisë së informacionit, të performancës, si edhe ndërmerr vlerësime të sistemit të menaxhimit financiar e kontrollit dhe njësive të auditimit të brendshëm të strukturave qeveritare dhe enteve të tjera publike. Nga pikpamja e juridiksionit, mandati i Kontrollit të Lartë të Shtetit përfshin të gjitha njësite e qeverisjes së përgjitheshme, lidhur me : a) auditimin e zbatimit të buxhetit nga njësitë e qeverisjes së përgjithshme, duke përfshirë llogaritë vjetore të buxhetit; b) auditimin e mbledhjes së të ardhurave publike; c) auditimin e përdorimit, administrimit dhe mbrojtjes së fondeve publike dhe pronës publike apo shtetërore nga njësitë e qeverisjes së përgjithshme; ç) auditimin e pasqyrave financiare vjetore për njësitë e qeverisjes së përgjithshme dhe dhënien e opinionit për to; d) auditimin e sistemeve të auditimit të brendshëm të sektorit publik; dh) auditimin e përdoruesve të fondeve publike të ofruara nga Bashkimi Europian ose organizata të tjera ndërkombëtare, me përjashtim të rasteve kur është

  

  22

parashikuar ndryshe me ligj të veçantë; e) auditimin e përdorimit, administrimit të fondeve dhe pronës publike apo shtetërore, si dhe mbrojtjen e interesave ekonomikë dhe financiarë të Shtetit në personat juridikë, në të cilët shteti ka më shumë se gjysmën e pjesëve ose të aksioneve, ose kur huat, kreditë dhe detyrimet e tyre garantohen nga shteti; ë) auditimin, me qëllim mbrojtjen e interesave publikë, në veprimtaritë apo sektorët e rregulluar me kontrata koncesionare; f) auditimin e partive politike, enteve publike apo shoqatave për fondet që u janë akorduar atyre nga Buxheti i Shtetit; g) auditimin e subjekteve të tjera, të përcaktuara në ligje të veçanta.3

6. Partnerët tanë strategjikë

Kjo strategji dhe misioni i KLSH-së nuk mund të realizohen pa ndërtuar një partneritet funksionues me të gjithë aktorët e interesuar. Kjo është shpallur si prioritet strategjik i punës së institucionit. “Duhet theksuar se KLSH-së nuk i cënohet pavarësia kur sinergjizon politikat dhe veprimet e tij me Departamentin e Antikorrupsionit pranë Kryeministrisë, me Njësinë Qendrore te Harmonizimit te Brendshëm dhe me Drejtorinë e Inspektimit Financiar Publik pranë Ministrisë së Financave dhe, ne veçanti me Prokurorinë e Shtetit, por përkundrazi i rritet efektiviteti dhe efiçienca e tij, në përmbushjen e detyrimeve kushtetuese”4. Ne konsiderojmë si partnerët tanë strategjike kryesorë në realizimin e misionit tonë: Taksapaguesit (qytetarët shqiptarë), Kuvendin e Shqipërisë, Qeverinë, Auditimin e Brendshëm, Shoqërinë Civile, Mediat, SAI-t (Institucionet supreme të auditimit) homologe, anëtare të EUROSAI ose INTOSAI, Organizatat ndërkombëtare të auditimit, SIGMA (Programi “Mbështetje për Përmirësim në Qeverisje dhe Menaxhim” i Bashkimit Evropian dhe Organizatës OECD) dhe DG-Budget (Drejtoria e Përgjithshme e Buxhetit e Bashkimit Evropian), Shoqatat profesionale të auditimit dhe kontabilistëve, shoqërinë civile si dhe organet e tjera të zbatimit të ligjit. KLSH është i ndërgjegjshëm se nuk mund t’i arrijë objektivat e përcaktuara në këtë Strategji pa ndihmën e qenësishme të partnerëve kombëtarë dhe ndërkombëtarë.

Taksapaguesit: Partneriteti me taksapaguesit ose me të gjithë qytetarët shqiptarë buron nga interesat ekonomike. Qytetarët janë të interesuar që vlera e kontributeve të tyre të maksimizohet, çka ngjason me misionin e KLSH. Për realizimin e misionit të tij, KLSH zhvillon një strategji komunikimi, e cila ka për qellim t’i drejtohet taksapaguesit nëpërmjet organizatave të shoqërisë civile dhe të sigurojë mundësinë dhe aksesin e plotë të qytetarëve për t’i kontribuar këtij qëllimi të përbashkët. Produktet e kësaj strategjie janë botime te ndryshme si libra, buletine, broshura informative apo faqja e internetit, konferenca dhe njoftime për shtyp, etj, te cilat janë në funksion të informimit dhe ndërgjegjësimit të qytetarëve. Pritshmëria dhe kërkesat e taksapaguesve për mirëqeverisje dhe luftë efektive ndaj korrupsionit kërkojnë një Institucion Suprem Auditimi modern, transparent dhe të përgjegjshëm.

                                                                         3 Ligji nr 154/2014 “Per organizimin dhe  funksionimin  e Kontrollit të Lartë të Shtetit” neni 10.  4 Bujar Leskaj. Projekt-Ide .Paraqitur pranë Komisionit për Ekonominë dhe Financat të Kuvendit të Shqipërisë , Tiranë 14 Dhjetor 2011 faqe 10. 

  

  23

Kuvendi i Shqipërisë Në raportet e SIGMA-s është theksuar se ”KLSH duhet të jetë agjent i ndryshimit dhe jo spirancë që tërhiqet zvarrë”. Kuvendi është partneri ynë kryesor. KLSH i raporton Kuvendit lidhur me përgjegjshmërinë qeveritare të përdorimit të burimeve publike. Në këtë kontekst, Kuvendi është i interesuar që KLSH të jetë një institucion i fuqishëm dhe profesional. Krahas shpërndarjes së burimeve publike në subjektet publike, ai ka deleguar edhe përgjegjësitë për përdorimin e tyre por ai mbetet i interesuar që të verifikojë se si janë përmbushur këto përgjegjësi. Kontrolli i Lartë i Shtetit paraqitet si instrumenti kryesor për të verifikuar se si janë përmbushur përgjegjësitë e këtyre subjekteve në pikëpamje të funksioneve të deleguara me ligj. Partneriteti i KLSH me Kuvendin realizohet kryesisht nëpërmjet Komisionit të Ekonomisë dhe të Financave, i cili diskuton dhe i propozon Kuvendit çështje që kanë të bëjnë me buxhetin e shtetit dhe burimet publike në tërësi. Përveç informacionit të paraqitur nga KLSH në Komisionin e Ekonomisë dhe të Financave, KLSH i paraqet Kuvendit edhe raporte për zbatimin e buxhetit të shtetit si dhe raportin vjetor për veprimtarinë e tij. Ndërkohë, KLSH vlerëson me vëmendje shqetësimet e ngritura në Kuvend në lidhje me përdorimin e fondeve publike dhe duke ruajtur pavarësinë e tij i bën ato objekt të auditimit. Partneriteti i KLSH me Kuvendin e Shqipërisë vlerësohet i domosdoshëm për të mbështetur veprimtarinë e KLSH me anë të rezolutave bazuar në raportet dhe rekomandimet e auditimit.

Në vazhdim të Rezolutës së Kombeve të Bashkuara të 22 dhjetorit 2011, përsëri me 19 dhjetor 2014, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara bëri një hap të ri, thelbësor për forcimin e Institucioneve Supreme të Auditimit, miratoi Rezolutën "Promovimi dhe nxitja e efikasitetit, llogaridhënies, efektiviteti dhe transparencën e administratës publike nëpërmjet forcimit të Institucioneve Supreme të Auditimit", ku edhe një herë theksoi rëndësinë e pavarësisë së SAI-ve.

Kjo rezolutë thekson shprehimisht se SAI-t "mund të kryejnë detyrat e tyre objektivisht dhe në mënyrë efektive vetëm nëse ato janë të pavarura nga subjekti i kontrolluar dhe janë të mbrojtura ndaj çdo ndikimi të jashtëm".

Në qershor të vitit 2014, Kuvendi i Shqipërisë miratoi rezolutën « Për Vlerësimin e Veprimtarisë së Kontrollit të Lartë të Shtetit për vitin 2013 » dhe Kontrolli i Larte i Shtetit duke vlerësuar maksimalisht rëndësinë e rekomandimeve të kësaj rezolute, hartoi Planin e veprimit per implementimin e këtyre rekomandimeve, një pjese e të cilave përputhen plotësisht me objektivat strategjikë të zhvillimit te Institucionit për periudhën 2013-2017 dhe mbahen në monitorim të vazhdueshëm për nivelin e zbatueshmërisë së tyre.

Krahas sa më sipër KLSH tre vitet e fundit, në mënyrë të përsëritur i ka kërkuar zyrtarisht Kuvendit, kryerjen e auditimit të llogarive vjetore të KLSH-së, duke konsideruar se ky auditim do të përbëjë një vlerë të shtuar për performancën e institucionit të Kontrollit të Lartë të Shtetit, në zbatim të kërkesave të standarteve ndërkombëtare të auditimit, që kanë të bëjnë me parimin e transparencës dhe të llogaridhënies së Institucioneve Supreme të Auditimit.

  

  24

Në këtë drejtim, Kuvendi miratoi Vendimin nr. 64/2013, datë 26.11.2013 “Për fillimin e procedurave parlamentare për auditimin e veprimtarisë ekonomike të KLSH-së” por ende nga ana e Kuvendit nuk është ndërrmare, misioni i auditimit të llogarive vjetore të KLSH-së.

KLSH ka përvijuar punën dhe është angazhuar maksimalisht në zbatimin e politikave antikorrupsion, në funksion të detyrimeve kushtetuese, ligjore dhe të kërkesave të organizatave ndërkombëtare, rekomandimeve të progres-raporteve të Komisionit Evropian, me qëllim mbrojtjen e fondeve shtetërore të taksapaguesve shqiptarë.

Qeveria: Është përgjegjësja kryesor për hartimin dhe ekzekutimin e Buxhetit të Shtetit. “SAI-t nuk janë qeveri që të propozojnë dhe të ekzekutojnë politika, por pasi ato janë propozuar dhe zbatuar dhe pasi janë shpenzuar para publike, ne jemi atje për te informuar se çfarë po ndodh. Auditimet tona janë jetike për funksionimin e shtetit, për efektivitetin e tij, për mirëqenien e qytetarëve të tij, si dhe për demokraci dhe transparencë. Ky është roli ynë."5 Në këtë kuadër, fokusi kryesor i punës së KLSH-së konvergon me funksionet e pushtetit qendror dhe lokal dhe veçanërisht të Ministrisë së Financave, si institucioni përgjegjës në qeveri për menaxhimin e sistemit buxhetor dhe për sigurimin e kuadrit të Menaxhimit Financiar dhe Kontrollit. Bashkëpunimi me qeverinë, në veçanti me Auditimin e Brendshëm është sanksionuar në një marrëveshje të veçante6 ku janë përcaktuar rolet dhe përgjegjësitë e palëve në ketë partneritet, bazuar dhe në Standardin ISSAI 9150 të INTOSAI-t. Strategjia e KLSH reflekton kërkesat e kësaj marrëveshjeje edhe në periudhat e ardhshme dhe sinergjizon përpjekjet për luftën ndaj korrupsionit dhe për parandalimin e tij.

Auditimi i Brendshëm: Si pjesë e partneritetit me qeverinë, një funksionim i konsoliduar i Auditimit të Brendshëm lehtëson shumë realizimin e misionit të Kontrollit të Lartë të Shtetit. KLSH bashkëpunon me Auditimin e Brendshëm nëpërmjet këshillimeve të vazhdueshme, shkëmbimit të planeve të punës, zhvillimit të metodologjive, trajnimeve dhe kryerjes së veprimtarive të përbashkëta dhe përdorimin e punës së Auditimit të Brendshëm, kur ajo cilësohet se është kryer në përputhje me standardet profesionale. Si Auditimi i Brendshëm ashtu edhe KLSH janë të angazhuar të mbështesin rekomandimet përkatëse të dhëna prej tyre ndaj subjekteve dhe t’i asistojnë ato për zbatimin e tyre. Bashkëpunimi më i mirë operacional mund të çojë në shmangien e mbivendosjes midis KLSH dhe veprimtarisë së auditimit të brendshëm, si dhe monitorimin më të mirë të gjetjeve dhe rekomandimeve të auditimit”.

Shoqëria civile dhe mediat : Ky partneritet buron nga nevoja e ndërsjellë që kanë palët për informacion. KLSH merr nga shoqëria civile dhe mediat informacione të vlefshme, të cilat mund t’i bëjë subjekte të auditimit, ndërkohe që mediat, në respekt të detyrimit dhe profesionit për të informuar qytetarët, marrin nga KLSH informacione mbi rezultatet e                                                                          4. Z. Jacek Jezierski, ish Kryetar  i Zyrës Kombëtare të Auditimit (NIK) të Polonisë, Revista shkencore e KLSh‐së "Auditimi Publik", nëntor 2012.  5. Marrëveshja e Bashkepunimit midis KLSH dhe  Ministrise se Financave date 08.05.2012, nënshkruar nga Kryetari  i KLSH z. Buja r Leskaj dhe  Ministri  i Financave z. Ridvan Bode.   

  

  25

auditimit. Ky proces i ndërsjelle i shërben edhe rritjes së besimit të publikut në institucionin e KLSH si dhe monitorimit të tij nga publiku, ashtu edhe rritjes së besimit të publikut ndaj qeverisjes. Partneriteti me shoqërinë civile dhe mediat është institucionalizuar nëpërmjet marrëveshjeve të nënshkruara nga Kryetari i KLSH me disa OJF ndër me aktivet në luftën kundër korrupsionit dhe për më shumë transparencë në qeverisje7. Ky bashkëpunim është konceptuar rishtaz si një partneritet ku OJF-te do të marrin pjesë aktivisht në procesin e auditimit të KLSH, nëpërmjet ekspertizës së tyre në analizën e riskut, planifikim dhe kryerjen e auditimeve. Ai do të jetë pjesë e zhvillimeve strategjike të institucionit për periudhën ne vijim, duke sjellë një rol të shtuar të shoqërisë civile në rritjen e transparencës së KLSH, si dhe në monitorimin dhe vlerësimin e punës së tij.

Agjencitë e zbatimit të ligjit. Kontrolli i Lartë i Shtetit është një nga institucionet publike që luan një rol të rëndësishëm në luftën kundër korrupsionit, ndërkohe agjenci të tjera kanë detyra me të drejtpërdrejta në këtë kontekst, të tillë si Prokuroria e Shtetit, Inspektorati i Lartë i Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive, Autoriteti i Konkurrencës, Agjencia e Prokurimeve Publike, etj. KLSH udhëhiqet nga ideja se një bashkëpunim me këto agjenci në fushën e shkëmbimit të informacionit, do ta rrisë shumë efektivitetin e luftës kundër korrupsionit, veçanërisht në luftën kundër mashtrimit financiar. Ky bashkëpunim është sanksionuar me nënshkrimin e disa marrëveshjeve dhe në vijim pritet të nënshkruhen edhe marrëveshje të tjera.8

SAI-t homologe, Organizatat ndërkombëtare të Auditimit, Shoqatat profesionale ndërkombëtare të auditimit dhe kontabilisteve. KLSH është anëtar i INTOSAI-t që nga viti 1984 dhe anëtarësimi në këtë organizate e obligon atë për të respektuar standardet e kësaj organizate, duke i zhvilluar ato në përputhje me kushtet e vendit tonë. Përveç kësaj një bashkëpunim i ndërsjelle do të vijojë të zhvillohet edhe me EUROSAI-n , IFAC si dhe me institucione homologe të SAI-ve si Polonia, Sllovenia, Turqia, Kroacia,Austria, Bosnje Hercegovina, Mali i Zi Maqedonia si dhe me Zyrën e Audituesit të Përgjithshëm në Kosove, me të cilat janë nënshkruar edhe marrëveshje bashkëpunimi për fusha me interes të ndërsjelle9. Ky partneritet parashikohet të jetë në fusha të tilla si shkëmbimi i informacionit, trajnime,veprimtari të përbashkëta audituese rajonale, etj.10 SIGMA është një nga partneret tanë kryesore dhe ndër më të rëndësishmit jo vetëm për kontributin e tij në monitorimin dhe vlerësimin e përvitshëm te aktivitetit të KLSH, por edhe për ndihmësen thelbësore që ka dhënë në vite për ngritjen dhe zhvillimin e kapaciteteve                                                                          6 Marreveshjet e Bashkepunimit mes KLSH dhe organizatës Transparency Internacional në Shqipëri, lëvizjes “ Alternativa Civile”, Qendrës për Transparencë dhe Informim të Lirë, Institutit te Studimeve Bashkëkohore, Institutit për Demokraci dhe Ndërmjetësim dhe Lëvizjes Evropiane Shqipëri, Insituti G&G, Insituti Shqiptar I Shkences , Alternativa Civile etj. 8 Marrëveshjet e Bashkepunimit me AK, ILDKP, Zyren e Prokurorit të Përgjithshëm dhe me APP (Agjenci a e Prokurimit Publik) 9 Bujar Leskaj. Projekt-Ide .Paraqitur pranë Komisionit për Ekonominë dhe Financat të Kuvendit të Shqipërisë , Tiranë 14 Dhjetor 2011, faqe 12 10 Marrëveshjet e bashkepunimit me SAI-t polak, slloven, turk, kroat , austriak, malazes dhe të Bosnje Hercegovines  

  

  26

organizative dhe njerëzore në KLSH. Asitenca profesionale e ekspertëve të SIGMA-s është konkretizuar me veprimtari këshillimore gjatë procesit të miratimit të Ligjit të ri të KLSH nr. 154/2015 datë 27/11/2014 “Për Organizimin dhe funksionimin e KLSH”, ku mbështetja konsistoi në takime konsultative me anëtarë të Parlamentit Shqiptar, Komisionin e Ekonomisë dhe Financave dhe institucione të tjera qeveritare , pjesë të grupeve të interesit në procesin e miratimit të Ligjit dhe në lotimin pranë Delegacionit të BE-së në Tiranë. Krahas kësaj, asistenca teknike është ndjerë në mënyrë të veçantë në trajnimin e stafit të KLSH me trajnime në fushën e auditimit të performancës, të auditimit financiar, të pajtueshmërisë dhe të teknologjisë së informacionit si dhe stafit të ri të cilat kanë synuar krijimin dhe më pas forcimin e kapacitete audituese në KLSH , të pajisura me dijet dhe aftësitë e nevojshme për kryerjen e auditimeve cilësore. KLSH do të vazhdojë bashkëpunimin intensiv me SIGMA dhe më tej. SIGMA është padyshim një garanci e zhvillimit cilësor të kapaciteteve audituese të institucionit tone dhe të realizimit të kësaj Strategjie. DG-Budget dhe në tërësi Delegacioni i BE-se në Shqipëri janë partnerë shumë të rëndësishëm dhe themelorë të KLSH. DG-Budget ka dhëne kontribut të vyer për përgatitjen e ligjit të ri organik të institucionit, kontribut i cili u përfshi nëpërmjet pjesëmarrjes aktive ekspertëve të saj në tryezat e punës të organizuara nga KLSH që në nëntor 2012 me palët kryesore të interesit për amendimet e ligjit dhe vijoi deri në fund të procesit të miratimit nga Parlamenti më Nëntor të vitit 2014. Delegacioni i BE-së në Shqipëri ka miratuar projektin e binjakëzimit të propozuar nga KLSH në kuadër të fondeve IPA 2013, zbatues të të cilit do të jenë NIKU- Polonisë dhe SAI- Kroacisë. Angazhimi dhe mbështetja nga Delegacioni i BE-së dhe Drejtoria e Përgjithshme e Buxhetit në Bruksel tregojnë një vëmendje të shtuar ndaj rolit dhe kontributit që institucioni mund të luaj në miradministrimin e fondeve publike dhe përmirësimin e qeverisjes në Shqipëri. Shoqatat profesionale kombëtare vlerësohen nga KLSH si një partner i rëndësishëm, veçanërisht Instituti i Eksperteve Kontabël të Autorizuar (IEKA), Këshilli Kombëtar i Kontabilitetit (KKK) si dhe shoqatat e ndryshme të kontabilisteve. Me IEKA dhe KKK,Shoqata Kontabilistëve dhe Financierëve të Shqipërisë, SHKÇAK Kosovë KLSH ka lidhur marrëveshje bashkëpunimi dhe do të zhvillojë veprimtari me interes të ndërsjellë, kryesisht në propagandimin dhe zbatimin e standardeve ndërkombëtare të kontabilitetit publik, të cilat janë zhvilluar në bashkëpunim me IFAC. Në këtë kuadër, KLSH do të vazhdojë të institucionalizojë bashkëpunimin me organet akademike, sidomos me universitetet në Shqipëri dhe Kosove dhe rezultatet në këtë drejtim janë konkrete.

7. Mjedisi strategjik

Mjedisi strategjik.

Vlerësimi i mjedisit strategjik konsiston në evidentimin e zhvillimeve strategjike të brendshme e të jashtme që ndikojnë në veprimtarinë dhe zhvillimet e KLSH-se. Disa nga këto zhvillime janë si vijon:

  

  27

Miratimi i Ligjit të Ri “Për Organizmin dhe Funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit” Ligji i Ri për KLSH përmban ndryshime që rregullojnë në mënyrë përfundimtare pavarësinë e plotë institucionale të KLSH-së duke parashikuar njëkohësisht një konceptim modern të të drejtave dhe detyrave të tij sipas standardeve INTOSAI, rritjen e nivelit të zbatimit të rekomandimeve të tij dhe rritjen e kapaciteteve administrative, certifikimin e audituesve, saktësimin e të drejtës së KLSH-së për të audituar programet e zhvilluara me fondet e akorduara nga BE për Shqipërinë, dhe të së drejtës për të certifikuar llogaritë financiare, si dhe vendosjen në ligj në mënyrë eksplicite të dy formave më koherente të auditimit, të performancës dhe auditimit të IT, të përdorura gjerësisht nga institucionet tona homologe moderne dhe me eksperiencë. Nëntori i vitit 2014 bëri të mundur që tí jepej fund vazhdimit të diskutimeve dhe përpjekjet e KLSH për të patur një Ligj të Ri konform Standardeve dhe kërkesave të kohës për auditimin publik duke u konkretizuar në miratimin e Ligjit 154/2014, datë 27.12.2014, “Për organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit;

Me hyrjen në fuqi më datë 6.02.2015 të Ligjit nr. 154/2014, “Mbi organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit”, KLSH do të vijojë me hartimin e kuadrit rregullator të akteve përkatëse nënligjore që duhet të nxirren në zbatim të këtij ligji.

Procesi i integrimit të vendit tonë në BE pritet të jetë i shpejtë në vitet e ardhshme, gjë e cilat do të shoqërohet me shtimin e financimeve të BE për Shqipërinë. Kjo do të kërkojë që KLSH, përveç përafrimit të legjislacionit, të marrë në konsideratë edhe nevojat për auditimin e fondeve të BE. Kjo do të kërkojë burime shtesë auditimi, por edhe nivel të lartë te njohurive mbi auditimin e këtyre fondeve;

Ligji për Menaxhimin Financiar dhe Kontrollin, kërkon një qasje të re të auditimit nga KLSH, duke u fokusuar në përgjegjshmërinë menaxheriale të drejtuesve te subjekteve publike. Për rrjedhojë, KLSH pritet të vlerësojë në tërësi proceset e menaxhimit të riskut si dhe bashkërendimin e veprimtarive që lidhen me identifikimin dhe menaxhimin e risqeve, që vënë në rrezik arritjen e objektivave të njësive dhe ngritjen e sistemit për menaxhimin e riskut, në përpjesëtim me përmasat e ekspozimit te tij;

Sistemi i Auditimit të Brendshëm pritet të ketë zhvillime të reja, veçanërisht në zbatimin e standardeve profesionale. KLSH duhet t’i ndjeke këto zhvillime në planin e vlerësimit të veprimtarisë së Sistemit të Auditimit të Brendshëm në përputhje me standardet, në mbështetje të veprimtarisë dhe inkurajimit të pavarësisë së tij, si dhe të përdorimit të punës së Auditimit të Brendshëm. Rëndësia e zhvillimit të këtij sistemi është e trefishtë, sepse kur ai është cilësor ndikon në përmirësimin e menaxhimit të subjekteve të audituara, kursen drejtpërsëdrejti burimet e auditimit të KLSH dhe bëhet faktor në parandalimin e korrupsionit;

Vënia në zbatim e ligjit të ri për KLSH kërkon masa konkrete dhe ndryshime në procesin e trainimit të vazhdueshëm të stafit, përafrimi i praktikave e procedurave me këto ligje kërkojnë hartimin e politikave të reja për rekrutimin e stafit, zhvillimin e karrierës, vlerësimin e performancës, etj.

  

  28

Procesi i privatizimit të pronës shtetërore ka hyre në fazën përfundimtare dhe ka ecur me shpejtësi vitet e fundit ndërkohe që është shoqëruar edhe me parregullsi dhe akte të tjera të kundra-ligjshme. Në këtë faze kemi përpara privatizime strategjike, te cilat janë te ndjeshme politikisht, por edhe bartin rreziqe të konsiderueshme, sikundër ka edhe impakte të rëndësishme në Buxhetin e Shtetit. E lidhur me procesin e privatizimit është edhe forma e bashkëpunimit ose e partneritetit publik dhe privat e cila krahas avantazheve bart edhe rreziqe. Për këtë arsye Kontrolli i Lartë i Shtetit kërkohet të angazhohet të ndjekë hap pas hapi këtë proces, në mënyre që të informoje Kuvendin e Shqipërisë në kohën e duhur për parregullsitë eventuale.

Ekzistenca akoma e një numri të konsiderueshëm të ndërmarrjeve shtetërore në vartësi të ministrive apo edhe të qeverisjes lokale si ato në fushën e energjetikës, ujësjellës- kanalizimeve, ndërmarrjet e portit detar, hekurudhave, shërbimeve pyjore etj konsiderohen si zona me rrezik të lartë dhe do të kërkojnë një vëmendje në rritje të KLSH.

Bazuar në strategjinë e qeverisë për qeverisjen elektronike, kanë ndodhur dhe pritet të ndodhin ndryshime të rëndësishme në ofrimin e shërbimeve publike dhe komunikimin. Veçanërisht zhvillime të tilla si prokurimet elektronike, sistemet elektronike të qeverisjes në tatime dhe në dogana si dhe informatizimi i sistemit të thesarit kërkojnë një qasje të re të auditimit nga ana e KLSH për të mbuluar me auditim këto veprimtari dhe në zbatim të Ligjit të ri organik të ushtrojë auditime profesionale të sistemeve të teknologjisë së informacionit të subjekteve publike.

Progresi i ulet në luftën kundër korrupsionit në vendin tonë dikton nevojën e një angazhimi me të madh të KLSH-së bazuar në rekomandimet e INTOSAI-t duke u fokusuar në analizën e rreziqeve dhe të dobësive të sistemeve që ndikojnë në uljen e këtyre rreziqeve.

Procesi i decentralizimit fiskal është një proces që po ecën me shpejtësi. Sipas strategjisë përkatëse të qeverisë, pjesa e taksave që mblidhen nga qeveria pritet të zvogëlohet nga viti në vit duke ja kaluar të drejtën për t’i mbledhur dhe përdorur ato strukturave të qeverisjes vendore. Kjo duhet të shoqërohet me angazhime të veçanta të KLSH për të audituar mbledhjen dhe përdorimin e tyre duke ndikuar kështu burimet e auditimit dhe ndryshime organizative eventuale.  

8. Rezultatet e Analizes së Pengesave:  

Gjatë tre viteve të fundit është punuar në drejtim të ngritjes së kapaciteteve. Zhvillimet e ndodhura dhe niveli i arritur kërkon të kalohet në një shkallë më lartë, në zhvillimin e kapaciteteve. Këto zhvillime janë domosdoshmëri e përgjigjes ndaj kërkesave në rritje, drejt praktikave më të mira dhe duke synuar rezultatet më të lartë dhe cilësore.

  

  29

Aplikimi i një Sistemi Trajnimi dhe Zhvillimi Profesional të konsoliduar dhe të ndërtuar mbi kërkesat aktuale ka ndikuar ndjeshëm në rritjen e perfomancës individuale të audituesve si dhe rritjen dhe qëndrueshmërinë e rezultateve të auditimit.

Sidoqoftë mangësitë e trashëguara në vite mbeten ende një pikë e dobët për të cilat duhet të punohet fort në të ardhmen.

Krahas konsolidimit të njohurive ekzistuese, ndryshimet e shpeshta të mjedisit të auditimit si dhe i mjedisit në subjektet e auditimit mbeten ende një sfidë në drejtim të përshtatjes në të ardhmen, të metodave të punës dhe Programit të Trajnimit profesional për stafin auditues.

o Dobësia kryesore e KLSH mbetet niveli profesional i auditimeve dhe profili i audituesit publik. Me gjithë vëmendjen që i është kushtuar zhvillimit të burimeve njerëzore në KLSH gjatë tre viteve të fundit , duke përmirësuar ndjeshëm treguesit sipas të cilëve mosha mesatare e stafit auditues arrin në 46.1 vjeç krahasuar me 50 vjeç në 2011, një pjesë e stafit në moshë të konsiderueshme (mbi 60 vjeç) mbetet ende larg objektivave të zhvillimit.

o Zhvillimi i teknologjisë së informacionit paraqet një sfidë të dyfishtë për audituesit. Nga njëra ana zhvillimet e ambientit ku auditohet kërkon aplikimin e auditimeve të Sistemeve të TI-së, për kryerjen e të cilave kërkohet krjimi i një trupe audituesish me njohuri të avancuara në sistemet e teknologjisë së informacionit, të aftë të vlerësojnë dhe japin opinion mbi efektivitetin dhe saktësinë e sistemeve të përdorura në subjektet shtetërore. Për të mundësuar kryerjen e të tilla auditimeve baza procedurale, manuali, udhëzimet apo instruksionet e tjera të nevojshme për mbështetjen e veprimtarisë janë të paplotësuara. Në vijim stafi i rekrutuar për tú përfshirë në auditimet e TI-së kërkon trajnime intensive dhe specifike. Në tërësi kjo është një veprimtari e re, në të cilën KLSH-së i mungon eksperienca dhe ka nevojë për zhvillime të mëtejshme.

o Kuadri mbështetës dhe rregullator për kryerjen e veprimtarisë audituese ka treguar të jetë në disa raste kufizues dhe jo i përshtatshëm për të siguruar kryerjen e veprimtarive në pajtueshmëri të plotë me standardet dhe kërkesat e kohës. Për këtë qëllim rishikimi dhe përditësimi i akteve mbështetëse në zbatim të Ligjit të Ri të KLSH, Rregulloreve Manualeve dhe Udhëzimeve konsiderohet si një drejtimet kryesore në fokus të Strategjisë për tú përmbushur me prioritet.

Analiza e pengesave tregoi gjithashtu se ka mundësi inkurajuese për të kapërcyer dobësitë. Një mbështetje financiare e BE për KLSH-në në vlerën prej 2.1 milion euro, brenda kornizës së Projektit të Binjakëzimit IPA 2013, krijon mundësinë për të mbështetur zhvillimin institucional dhe kapacitetet audituese nga viti 2015.

Megjithatë, ka edhe disa risqe që mund të pengojnë zhvillimin e KLSH sipas këtij plani, pavarësisht frymës së menaxhimit dhe mundësive të ofruara si: koordinimi i veprimtarisë audituese, targetet e planifikuara me angazhimin e stafit për implementimin e projektit.

  

  30

Risk i jashtëm për zhvillimin e KLSH, është zhvillimi i burimeve të tij: financiare dhe njerëzore. Nëse këto burime do të jenë më të kufizuara në të ardhmen, kjo do të ketë pasoja negative për zhvillimin e mëtejshëm në një SAI modern si dhe në zbatimin e Planit të Zhvillimit Strategjik. Lidhur ngushtë me financimin buxhetor të KLSH, është i nevojshëm zhvillimi cilësor i aftësive profesionale të stafit. Pa një përkrahje të konsiderueshme financiare nga Buxheti i Shtetit ose nga donatorët e jashtëm, ekziston një rrezik i konsiderueshëm që zhvillimi profesional i personelit të pengohet, i cili padyshim do të ketë efekt mbi angazhimin që kërkohet nga i gjithë stafi i KLSH në zbatim të PZHS.

9. Objektivat strategjike

Në bazë të misionit, vizionit, mandatit, analizës së pengesave dhe mjedisit strategjik, si dhe duke marrë parasysh situatën në drejtim të burimeve, KLSH ka vendosur këto objektiva strategjike për periudhën 2013 -2017. Në përcaktimin e tyre, KLSH është frymëzuar nga katër objektivat themelore të Strategjisë së Zhvillimit 2011-2017 të EUROSAI, të cilat janë: 1. Ngritja e kapaciteteve; 2. Standardet profesionale; 3. Shkëmbimi i njohurive dhe përvojës; dhe 4. Menaxhimi në përputhje me parimet e qeverisjes së mirë dhe efektive të komunikimit

Objektivi Nr. 1. Zhvillimi i kapacitetit institucional të KLSH. Amendimi i bazës rregullatore të KLSH në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe praktikat e mira evropiane. KLSH në veprimtarinë e saj të auditimit bazohet në Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë, në ligjet e shtetit shqiptar dhe në Standardet Ndërkombëtare të INTOSAI (ISSAI). Zhvillimi institucional i referohet forcimit të kapaciteteve institucionale, duke u bërë një institucion model i qeverisjes së mirë në sektorin publik. KLSH synon të krijojë një model të qeverisjes së mirë brenda institucionit, nëpërmjet rritjes së transparencës së veprimtarisë së saj, pjesëmarrjen e palëve të interesuara, përdorimin ekonomik dhe efikas të burimeve, promovimin e përgjegjësisë individuale dhe institucionale, krijimin e një kulture të patolerueshme për konfliktin e interesit, parregullsive dhe mashtrimit. Nga ana tjetër, institucioni do të aplikojë një qasje fleksibël për interesat e mjedisit të jashtëm, duke marrë parasysh kërkesat e mjedisit të jashtëm të institucionit. Nën-Objektivi 1.1: Rregullat e brendshme do të duhet të zhvillohen në disa fusha

Menaxhimi i lartë i KLSH duhet të aplikoje një stil të hapur dhe profesional në të gjitha nivelet e ulta të menaxhimit dhe ekzekutimit dhe duhet të përcjellë këtë filozofi në të gjithë organizimin institucional. Strukturat pritet të jenë fleksibël dhe të thjeshta në mënyrë që të lejojnë komunikimin dhe të lehtësojnë procesin e vendim-marrjes. Menaxhimi i burimeve të auditimit dhe vlerësimi i performancës së tyre, do të jenë subjekt i rregullave dhe procedurave moderne në mënyrë që të rrisin cilësinë dhe efikasitetin e funksioneve të tyre për

  

  31

të përmbushur misionin e KLSH, e cila do të zhvillojë dhe zbatojë rregullat për dokumentimin e kohës së auditimit në bazë të përvojave të mira europiane.

Struktura organizative e KLSH-së do të jetë dinamike dhe objekt i ndryshimit në një linjë me funksionet dhe përmbushjen e detyrimeve ligjore dhe kushtetuese. Struktura e re organizative e krijuar ne Tetor 2014, përcakton qartë rolet dhe përgjegjësitë e njësive ekzistuese dhe do të jetë dinamike, në mënyrë që të sigurohet përdorim sa me i mirë i burimeve, duke ulur koston e procedurave administrative.

"Si vendoset theksi”? Përcaktimi i strategjisë për përmbushjen e standardeve etike dhe cilësisë; komunikimi i strategjisë brenda dhe jashtë; miratimi i standardeve ndërkombëtare mbi kontrollin e cilësisë; rekrutimi i një stafi kompetent dhe të kualifikuar dhe shqyrtimi dhe vlerësimi i zbatimit të sistemit të menaxhimit të cilësisë "11

KLSH do të vijojë me vendosjen e rregullave të qarta për rekrutimin e një stafi kompetent me vlera të larta profesionale dhe etike dhe do të motivoje dhe kontribuoje në misionin dhe objektivat strategjike te KLSH. Kjo gjë do të hapë rrugën për përmirësimin e sistemit të rekrutimit të stafit, trajnimin e vazhdueshëm dhe studime specializimi të nivelit pasuniversitar, si dhe krijimin e një sistemi profesional. Institucioni është në procesin e përgatitjes së një Manuali të Menaxhimit të Burimeve Njerëzore për stafin, i cili përfshin çështje që lidhen me përshkrimin e punës dhe përgjegjësive, raportimin, politikat dhe procedurat për rekrutimin dhe zhvillimin e karrierës, vlerësimin e performancës, të promovimit, rregullat e brendshme, sjelljen në punë dhe çështje të tjera bazuar në menaxhimin e burimeve njerëzore në KLSH. Gjithashtu kjo veprimtari është parashikuar të finalizohet me mbështetjen e Projektit IPA 2013 nga kolegët e SAI-t Polak. Nën-Objektivi 1.2. Zhvillimi i udhëzimeve të materialeve specifike të auditimit

KLSH do të rrisë kapacitetet e auditimit, për auditimin e mashtrimit financiar dhe auditimin e integritetit, duke përcaktuar qartë rolet dhe përgjegjësitë e audituesve në këtë proces, si dhe rregullimin e marrëdhënieve që lindin me institucionet e tjera të zbatimit të ligjit gjatë auditimit të mashtrimit financiar, gjë që do të konkretizohet në materialin udhëzues specifik. KLSH do të përmirësojë strukturën e raporteve të auditimit, duke futur prezantimin e gjetjeve selektive, duke përdorur metoda dhe gjuhën grafike, si dhe formulimin e rekomandimeve të qarta. Formati dhe struktura e raporteve që i dërgohen çdo vit Kuvendit do të rishikohet, me qëllim për të zvogëluar natyrën voluminoze të informacionit dhe fokusimin në dhënien e mesazheve.

Përmirësimi i rekomandimeve të auditimit dhe opinionet e dhëna nga KLSH, do të jenë një drejtim tjetër i rëndësishëm për rritjen e cilësisë së auditimit. Kjo do të ndihmojë audituesit të përqendrohen për të dhënë rekomandime me ndikim të lartë mbi objektivat e njësisë ekonomike dhe përmirësimin e sistemit të kontrollit të brendshëm, në formulimet e mendimeve të qarta dhe provave të bazuara. Ndërkohë, ndjekja e rekomandimeve kërkon një                                                                          11 Prezantim i Prof  Assoc. Rejai  Akyel, Kryetari i Gjykatës së Llogarive të Turqisë në Konferencën VII‐të EUROSAI‐OLACEFS në Tbilisi, Gjeorg ji, tetor 2012, fq. 17. 

  

  32

skemë të re dhe një vëmendje më të madhe, duke aktivizuar të gjitha mekanizmat e mundshme për zbatimin e tyre. Gjithashtu, do të zhvillohen udhëzime për ndjekjen e rekomandimeve, si dhe një sistem për të ndjekur sistematikisht zbatimin e rekomandimeve.

Në vlerësimin e sistemit të kontrollit të brendshëm financiar publik, audituesit e KLSH do të përqendrohen në veçanti në metodat, teknikat dhe komponentët e vlerësimit të këtij sistemi. KLSH do të përqendrohet në inkurajimin dhe mbështetjen e vlerësimit të auditimit të brendshëm, si dhe bashkëpunimin dhe përdorimin e punës së auditimit të brendshëm, kur ky i fundit plotëson standardet e tij profesionale.

Nën-Objektivi 1.3: Intensifikimi i komunikimit me Kuvendin  

Kuvendi është një partner kyç strategjik i KLSH. Institucioni ka komunikuar me Kuvendin kryesisht nëpërmjet Komisionit për Ekonominë dhe Financat të Kuvendit. Ky komunikim ka qenë korrekt dhe institucional deri tani. KLSH, për intensifikimin e komunikimit me Kuvendin do te përgatisë një model raportimi për Komisionin e Ekonomisë dhe Financave, si dhe Kuvendin e Shqipërisë, për rezultatet e auditimeve te rëndësishme dhe qe paraqesin interes për Qeverinë dhe taksapaguesit. Në rekomandimet e Progres Raportit të BE-së publikuar në Tetor 2014, cilësohet detyrimi i Kuvendit për të përmirësuar sistemin e ndjekjes së zbatimit të rekomandimeve të KLSH-së, dhe konkretisht:“Legjislacioni dhe performanca e Kontrollit të Lartë të Shtetit duhet të jetë e përafërt me standardet e INTOSAI-it si dhe Parlamenti duhet të sigurojë vazhdimin e duhur të raporteve të auditimit. Parlamenti duhet të sigurojë plan veprimin e duhur te raporteve të auditimit. Shqyrtimi i raporteve të KLSH-së nga Parlamenti mbeten të kufizuara dhe me raportime jo sistematike. Parlamenti duhet të sigurojë planveprimin e duhur të raporteve të auditimit” 12. Në këtë aspekt si rezultat i implementimit të Projektit IPA 2013 janë parashikuar një sërë aktivitetesh me impakt institucionalizimin e marrëdhënjeve më Parlamentin.  

Objektivi Nr. 2: Rritja e kapaciteteve audituese dhe e cilësisë së auditimit

KLSH do t’i përmirësoje kapacitetet, cilësinë dhe produktivitetin e auditimeve të tij në kushtet e një veprimtarie me burime të kufizuara dhe të angazhimit për t’ju përmbajtur Standardeve Profesionale Ndërkombëtare për Institucionet Supreme te Auditimit (ISSAI). Institucioni do të përfitojë nga potenciali i auditimit të performancës, duke realizuar rritjen e kontributit dhe të profilit të tij në menaxhimin e fondeve publike. Ai do të përballet me sfidën e detyrimit të ri për të dhënë një opinion të auditimit mbi raportin e ekzekutimit të buxhetit të konsoliduar të Shtetit.

                                                                         12 Raporti  i Progresit të Komisionit Europian  për Shqipërinë Tetor 2014.. 

  

  33

Prandaj, KLSH do të shqyrtojë rialokimin e burimeve të tij të auditimit, të cilat përdoren aktualisht për auditime të përputhshmërisë duke aplikuar një qasje moderne, tërësisht të shmangur nga lloji i auditimeve të inspektimit dhe ngritjen e sistemit të orientuar te auditimeve të përputhshmërisë dhe rregullshmërisë si dhe të auditimeve të IT si dhe te objektivave te kontrollit të Teknologjisë së Informacionit (COBIT) , të cilat kanë të ngjarë të kenë potencial për të ushtruar një ndikim te madh, duke kursyer burimet në të njëjtën kohë.  

Nën-Objektivi 2.1: Modernizimi i qasjes së auditimit të përputhshmërisë.

Qasja për auditimin e përputhshmërisë do të rishikohet; programimi dhe planifikimi do të bazohen në vlerësimin e riskut, përzgjedhjen statistikore të kampionit që do te aplikohet në auditime, raportimin qe do të përqendrohet në gjetjet sistematike dhe jo mbi rastet individuale të shkeljeve te ligjishmërisë. Qasja në rishikimin e auditimit të përputhshmërisë do të konkretizohet me një manual të auditimit të përputhshmërisë dhe financiar , në pajtim me standartet ndërkombëtare 4100 - 4200 dhe trajnimi do të organizohet në bazë të qasjes së re.

Nën-Objektivi 2.2: Zhvillimi i kompetencave dhe të kapaciteteve të auditimit financiar

Bazuar në ligjin e ri organik, KLSH duhet të përgatitet për lëshimin e një opinioni mbi raportin e ekzekutimit të buxhetit të konsoliduar dhe dhënien e opinioneve mbi pasqyrat financiare të subjekteve të audituara.

Kjo parashtron rishikimin e manualit të auditimit financiar, duke përfshirë edhe udhëzime mbi opinionet e auditimit dhe të raportimit si dhe trajnimin e audituesve të përzgjedhur në këtë fushë.

Nën-Objektivi 2.3: Zhvillimi i auditimit të integritetit, kundër mashtrimit dhe korrupsionit.

Auditimi i integritetit, si risi e llojeve të auditimit në vitet e fundit, po shtrihet gjithnjë e më shumë në SAI-t e zhvilluara dhe në komunitetin INTOSAI. KLSH , në kuadrin e projektit të binjakëzimit IPA 2013, do të hartojë dhe zhvillojë metodologjitë specifike të auditimit kundër mashtrimit dhe korrupsionit (integriteti), bazuar në standardet dhe praktikat e mira.

Institucioni do të trajnojë një staf te përzgjedhur nga audituesit e vet më të aftë në drejtim të rritjes së kapaciteteve për realizimin e këtij auditimi, si një veprimtari që rrit përgjegjshmërinë në administrimin e fondeve publike dhe parandalon ose kufizon mashtrimin financiar dhe korrupsionin në njësitë që auditohen.

KLSH është anëtare e Task Forcës së EUROSAI për “auditimin e etikës“ dhe do të angazhohet në të ardhmen në realizimin dhe shtimin e numrit të auditimeve të integritetit.

Nën-Objektivi 2.4: Zhvillimi i auditimit të menaxhimit të fondeve të BE

Me perspektiven e qarte të marrjes nga Shqipëria të statusit të vendit kandidat për në BE dhe të rritjes se asistencës teknike të Bashkimit Evropian dhe të projekteve me fondet e BE për

  

  34

zhvillimin e qëndrueshëm të vendit tonë, KLSH do të punojë te rrisë njohuritë dhe kapacitetet e audituesve të tij për kryerjen e plotë të auditimit të menaxhimit të fondeve të BE. Ky auditim do të konsiderojë menaxhimin e fondeve të akorduara nga BE nga këndvështrimi i efektivitetit të ndihmës së dhënë institucioneve publike përfituese. Rritja e kapaciteteve të audituesve të KLSH do të arrihet nëpërmjet trajnimeve specifike për këtë temë nga eksperte të SAI-ve partnere të KLSH, nëpërmjet trajnimeve apo shkëmbimeve të eksperiencës së ngjashme në vendet përfituese të ndihmës së BE.

Nën-Objektivi 2.5: Hyrje në programimin e auditimit bazuar në rrezik

KLSH do të përgatisë programin e saj vjetor të auditimeve të bazuar në një analizë të rrezikut të subjekteve të audituara. Ajo do të përgatisë një udhëzues të veçantë për programin vjetor të auditimit, të cilat do të reflektojnë qartë fushën e auditimit, duke renditur subjektet publike nën juridiksionin e KLSH, si dhe do të krijojë një baze të dhënash për auditimet dhe metodat e përdorura për të zgjedhur subjektet, në mënyrë që të shmanget tërësisht mbivendosja me auditimet e Njësive të Auditimit të Brendshëm.

Nën-Objektivi 2.7: Forcimi i rolit të Departamentit të Politikave të Auditimit për hartimin e metodologjive dhe aktiviteteve të lidhura të trajnimit

Objektivat ambicioze për kryerjen e auditimeve cilesorë dhe në pajtueshmëri me Standartet ISSAI nuk mund të arrihen nëse nuk sigurohet më parë një mbështetje metodologjike nëpërmjet manualeve dhe udhëzuesve për kryerjen e veprimtarisë audituese sipas llojeve dhe specifikave të auditimeve. Përkthimeve dhe botimeve të disa prej udhëzuesve që lidhen me ISSAI specifike do tí bashkëngjiten dhe manualet e Auditimit Financiar, Auditimit të Përputhshmërisë dhe Rregullshmërisë, Auditimit të Performancës dhe të Auditimit të TI-së. Ato gjithashtu do të pasurohen me një sërë udhëzuesish praktikë dhe instruksione për kryerjen e veprimtarive specifike. Sidoqoftë një lidhje më e fortë pritet të ndërtohet midis funksionit metodologjik me trajnimet, ku këto të fundit do të zhvillohen apo përzgjidhen mbi bazën e zhvillimeve metodologjike nga praktikat e mira të SAI-ve partnere të KLSH dhe nga aktivitetet e IDI, EUROSAI dhe INTOSAI.

Nën-Objektivi 2.8: Zhvillimi i trajnimeve profesionale

Kapacitetet audituese të stafit të KLSH-se do të forcohen kryesisht nëpërmjet rritjes së njohurive individuale të stafit nën kuadrin e zhvillimin profesional institucional. Ky proces do të kontribuoje në krijimin e një trupe profesionale audituesish, të aftë të përballojnë misionin e institucionit dhe të realizojnë vizionin nëpërmjet kryerjes së auditimeve profesionale. Procesi kërkon hartimin e miratimin e rregullave e procedurave të veçanta për realizimin e tij, në mënyre të drejtë dhe transparente. Ai mund të kërkoje riklasifikimin e pozicioneve të audituesve në përputhje me njohuritë që priten të fitojnë audituesit, të cilat do të testohen përpara një komisioni kompetent. KLSH do të vijojë më tej me hartimin e rregullave dhe procedurave në funksion të realizimit të procesit të certifikimit të audituesve.

  

  35

KLSH do të përqendrohet në përcaktimin e njohurive të audituesve sipas llojeve të auditimit, si një çështje që kërkon një vëmendje të veçante dhe është pjesë e vlerësimeve dhe analizave paraprake në përputhje me misionin e institucionit. Institucioni do të hartojë me kujdes modulet e trajnimit, do të kryejë përzgjedhjen e trajnerëve, mbi bazën e një bashkëpunimi efektiv me qarqet akademike, me ASPA ( Shkolla Shqiptare e Administratës Publike), IEKA, KKK, etj. Përvetësimi i njohurive më të përparuara mbi auditimin do të kryhet duke përdorur edhe mjete të tilla si auditimet pilot për çështje që janë me tipike ose paraqesin risi (p.sh. auditimi Teknologjisë së Informacionit) apo për subjekte komplekse. Transmetimi i përvojës së fituar nëpërmjet këtyre auditimeve do të realizohet nëpërmjet zhvillimit të workshopeve dhe seminareve njohës me stafin, si dhe nëpërmjet publikimit të tyre në faqen e internetit. KLSH do të vijojë të mbaje një normë të lartë trajnimi për stafin, prej 25 ditë trajnimi në vit për audituesit me eksperiencë dhe mbi 30 ditë trajnimi në vit për të rinjtë. Institucioni do të vijojë me trajnimin e burimeve njerëzore me të gjithë elementet e saj, ku do të përfshihet rritja e profesionalizmit të stafit përmes studimeve pasuniversitare në nivel masteri apo doktorature, ndjekjes së studimeve universitare në dege të dyta, përmirësimit të nivelit dhe zgjerimit të audituesve që njohin gjuhen e huaj (kryesisht anglisht) dhe shfrytëzimin e materialeve dhe studimeve në gjuhë të huaj. Krahas çështjeve të trajtuara më sipër, KLSH do të institucionalizojë përfundimisht politikat e reja të rekrutimit dhe të zhvillimit të burimeve njerëzore, të zbatuara me intensitet gjatë tre viteve të fundit si dhe në respekt të faktorëve të tjerë të mjedisit strategjik të KLSH-se, të cilët kërkojnë me përparësi sigurimin e burimeve njerëzore dhe financiare të institucionit për zhvillimin e trajnimeve. Nën-Objektivi 2.9: Zhvillimi i kontrollit të cilësisë në auditim Kontrolli i Lartë i Shtetit e konsideron cilësinë e auditimit si jetike për kryerjen e misionit të tij, për imazhin dhe besueshmërinë e institucionit te publiku dhe Kuvendi. Për këtë, institucioni do të përmirësojë skemën për menaxhimin e cilësisë, e cila përfshin shqyrtimet në të ftohtë dhe në të nxehtë. Kjo skeme e përmirësuar do të ketë ndikim të padiskutueshëm në rezultatet e auditimit dhe në kapacitetin institucional, si dhe do t’u japë një rol më të madh niveleve përkatëse menaxheriale të auditimit, duke u shoqëruar me përgjegjësitë e tyre për produktet e auditimit. Skema duhet të kombinojë rolin e menaxhereve me pavarësinë e audituesve në dhënien e opinioneve, duke e ruajtur thellësisht atë, por duke forcuar paralelisht edhe përgjegjësitë e audituesve për besueshmërinë e raporteve të prodhuara prej tyre. Kjo skemë do të përfshije më dukshëm procesin e menaxhimit të cilësisë së auditimit në të gjitha fazat e auditimit, që nga programi i auditimit deri të ekzaminimi dhe raportimi. Ajo do të japë sigurinë e plotë të vendim-marrësve mbi besueshmërinë e raporteve të auditimit. Për këtë, grupe pune ad hoc do të kompletojnë një raport vjetor mbi cilësinë e auditimeve të kryera, si dhe ekspertë të jashtëm do të pajtohen për të vlerësuar cilësinë e auditimeve të kryera.

  

  36

Nen-Objektivi 2.10 “Pjesëmarrje aktive e KLSH ne programin “3i””.

KLSH ka nënshkruar Marrëveshjen e Angazhimit me përfaqësues të IDI dhe EUROSAI për Programin “3i”, Iniciativa e Implementimit të ISSAI-ve.

IDI(Instituti i Zhvillimit Ndërkombëtar i INTOSAI) ka zhvilluar Programin e quajtur “3 i-të” , i cili nënkupton Nismën e Implementimit të standardeve ISSAI. Në kuadër të këtij programi, vendet anëtare të IDI, pjesë e të cilit është dhe Shqipëria, angazhohen për të hartuar Strategji, të cilat sigurojnë jo vetëm përshtatjen e Standardeve ISSAI, por mbi të gjitha pajtueshmërinë në implementimin e tyre.

Kjo marrëveshje nënkupton angazhimin e tre palëve : SAI-t, IDI dhe EUROSAI për implementimin e ISSAI-ve në nivel kombëtar, nëpërmjet hartimit dhe miratimit të Strategjisë për implementim. E angazhuar për plotësimin e detyrimeve që rrjedhin nga Marrëveshja KLSH ka përmbushur tashmë dy veprimtaritë e para :

1. Përcaktimi i rolit dhe përgjegjësive të Moderatorëve , të cilët do të udhëheqin procesin e implementimit të ISSAI – ve në nivel kombëtar;

2. Kryerja e vlerësimeve mbi pajtueshmërinë e ISSAI-ve, me ndihmën e Moderatorëve të ISSAI;

Dhe në përputhje me Planin e Veprimit të Miratuar nga IDI aktualisht është ngritur dhe funksionon Grupi i Punës në drejtim të Hartimit të Strategjisë së Implementimit të ISSAI-ve, duke përfshirë gjetjet e “iCAT-s” (Mjetet e Vlerësimit të Pajtueshmërisë me ISSAI-t) dhe hartimin e një Plani Veprimi për implementimin e Strategjisë.

Për të ndihmuar në implementimin e standardeve ISSAI, nga KLSH kanë ndjekur kursin e organizuar nga IDI dhe janë certifikuar si moderatorë, dy auditues përkatësisht për auditimin e përputhshmërisë dhe për auditimin e performancës.

Objektivi Nr. 3. Përmirësimi i cilësisë dhe shtimi i numrit të auditimeve të performancës. Përmirësimi i cilësisë dhe shtimi i numrit të auditimeve të performancës përben një nga sfidat me madhore të KLSH. Auditimi i performancës i institucionit për periudhën e ardhshme strategjike do të jetë një veprimtari e konsoliduar, me një vëllim të shumëfishuar të numrit aktual të auditimeve të performancës , me një staf të mirë-trajnuar që ka demonstruar aftësi të spikatura në kryerjen e këtij lloji auditimi me ndikim në administratën publike shqiptare. Auditimi i Performancës do të jetë një nga dy aktivitetet me të rëndësishme në gjithë veprimtarinë e institucionit. Ekonomia e vendit në këtë situatë delikate të ekonomisë botërore, sidomos asaj të Eurozonës, por edhe e gjithë shoqëria shqiptare kanë nevojë për sigurimin e shërbimeve publike nga përdorimi me ekonomicitet, me efiçiencë dhe efektivitet i fondeve publike. Auditimi i performancës jep një informacion shumë më të gjerë mbi ecurinë e të gjithë projekteve dhe programeve në entet publike të audituara. Gjithashtu, nxjerrja në pah e ekonomicitetit, efiçiencës dhe efektivitetit në mënyre direket ose jo i ndihmon entet shtetërore për të vlerësuar veten dhe matur rezultatet e tyre, për të përcaktuar (gjetur) mundësi të tjera për

  

  37

rritjen e rezultateve me të njëjtën kosto. Në mënyrë më specifike, KLSH do të këshillojë dhe ndihmojë drejtuesit dhe personelin e këtyre enteve për përmirësimin e proceseve të punës, sidomos aty ku efiçienca është e vështirë për t’u matur, si dhe në përmirësimin e cilësisë së shërbimeve publike pa rritur shpenzimet. Përballimi i kësaj sfide dhe realizimi i objektivit të parashikuar kërkon rritjen e cilësisë dhe numrit të auditimeve të performancës nga viti në vit dhe në mënyrë graduale, në përputhje me burimet e krijuara të auditimit. Rezultatet zhgënjyese të disa politikave publike tregojnë një hendek mes qëllimeve të politikave dhe skemave në njërën anë, dhe kompleksit dhe natyrës gjithnjë në ndryshim të problemeve shoqërore dhe ekonomike të vendit në anën tjetër. Ato kërkojnë një tip të ri përgjegjësie, në të cilën auditimi i sektorit publik duhet të luajë rolin e tij duke marrë një qasje dinamike më tepër se sa një qasje statike. KLSH do përqendroje auditimin e performancës pikërisht dhe kryesisht në rezultate, më tepër se sa në proces, duke theksuar nevojën për ndryshim, për përmirësim të përgjegjshëm dhe të vazhdueshëm të menaxhimit publik. Institucioni ka sfidën që të konsiderojë nëse synimet e politikave dhe skemat lidhen me problemet reale të shoqërisë dhe shqetësimet e palëve të interesit. INTOSAI njeh nevojën për auditime të performancës që lejojnë më shumë kompleksitet. Udhëzimet e reja të auditimit të performancës në Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të Auditimit (ISSAI 3000) nxisin një orientim drejt nevojave të qytetarëve: ndikimi aktual i aktiviteteve krahasuar me ndikimin që synohej, duhet të auditohet. Ndryshe nga auditimi i pajtueshmërisë, audituesit e performancës nuk do të shikojnë vetëm nëse programet politike janë duke u realizuar sipas planit, as do të përqendrohen shumë hollësisht nëse objektivat janë arritur, kriteret janë plotësuar, dhe treguesit e performancës janë arritur. Sipas ISSAI 3000, "progresi dhe praktikat duhet të ndërtohen nga të mësuarit mbi përvojën." Audituesit e performancës të KLSH do të punojnë mbi përvojën e deritanishme dhe njëkohësisht do të jenë kurajozë e krijues, duke matur në çdo rast interesin publik në performancën e entit shtetëror që auditojnë. Kjo do të lejojë një zhvillim gradual të auditimit të performancës. Zhvillimet e metodologjive specifike që lidhen me auditimin e performancës janë të domosdoshme për realizimin e këtij objektivi. Kjo masë do të zgjidhë procedurat e përzgjedhjes së subjekteve për të kryer një auditim performance, planifikimit të auditimit të performancës, teknikave të auditimit dhe mbledhjes së të dhënave, për të kompletuar auditimet e performancës, si dhe çështje specifike që kanë të bëjnë me objektivat, kontrollin e cilësisë, raportimin dhe rekomandimet e auditimit të performancës. Hapat që do të ndërmerren në këtë drejtim kanë të bëjnë me krijimin e një skeleti standard për auditimin e performancës, duke synuar përfshirjen në auditim të literaturës bashkëkohore mbi fenomenin apo subjektin që po auditohet, legjislacionin e BE-së në fushën që po auditohet, bazën ligjore vendase, auditimet e kryera nga SAI të tjera të suksesshme, etj. Po kështu, do të synohet aplikimi i metodave shkencore financiare, statistikore dhe ekonometrike për një auditim performance që me të vërtetë ndihmon në përmirësimin e përdorimit të fondeve publike. Për të realizuar objektivin e mës ipërm, Departamenti i Auditimit të Performancës së KLSH, do të përcaktojë çdo vit kriteret në përzgjedhjen e fushave të auditimit. Kriteret e përzgjedhjes do të reflektojnë lidhjen me situatën aktuale të zhvillimit në vend, sfidat e sektorit publik, përmirësimin e treguesve makroekonomikë dhe rritjen e bashkëpunimit me SAI-t e tjerë për të kryer auditime të përbashkëta.

  

  38

Programe të veçanta trajnimi do të hartohen dhe zbatohen për të kompletuar njohuritë e stafit në lidhje me auditimin e performancës, ndërkohë që gjatë gjatë implementimit të Projektit IPA 2013, janë programuar auditime pilot si dhe trajnime e vizita studimore për auditimin e performancës në SAI-t homologe.  

Objektivi Nr. 4. Zhvillimi dhe konsolidimi i auditimeve të Teknologjisë së Informacionit dhe përdorimi i TI në auditim  

KLSH ka ndërmarrë hapa konkretë për zhvillimin e njohurive në fushën e TI-së si dhe mbështetjen me infrastrukturë dhe mjete të kësaj fushe. Nën-Objektivi 4.1: Zhvillimi i infrastrukturës dhe mjeteve te TI Gjatë vitit 2014, KLSH me mbështetjen e TIKA-s dhe burimet e veta buxhetore arriti të krijojë një ambjent të përshtatshëm për një një rrjet të brendshëm të komunikimit elektronik, në mënyrë që të lehtësohet komunikimi dhe të zvogëlohen kostot aktuale të komunikimit nëpërmjet dokumenteve të shtypura. Rrjeti i mjeteve kompjuterike është rinovuar në pjesën më të madhe të tij duke bërë të mundur që cdo auditues tí ofrohet baza e nevojshme materiale për përpunimin elektronik të të dhënave dhe përdorimin e mjeteve të TI-së ne auditim. Në KLSH ka një nevojë për të ndërtuar një bazë të dhënash dhe një program kompjuterik komunikimin interaktive të asistuar. Kjo platformë virtuale e komunikimit do të jetë referencë e përbashkët e audituesve dhe duhet të zhvillohet në mënyrë te tille qe audituesit te bashke-ndajnë njohuritë, të shkëmbejnë të dhëna dhe të kontribuojnë me ide dhe sugjerime në auditimet e tjera. Ky është një objektiv madhor i aktiviteteve të KLSH-së, pasi auditimi synon të përmirësojë performancën e përgjithshme të punës, duke vepruar si një faktor i jashtëm në një proces të punës. Kjo është një sfidë e madhe, sepse audituesi duhet të njohë subjektin e audituar. Një mënyrë për të mbyllur këtë hendek është pikërisht përfshirja e shumë këndvështrimeve dhe "përballja me çështjen" në të njëjtën kohë edhe nëpërmjet një sistemi të tillë komunikimit duke asistuar me teknikë informatike dhe grumbulluar njohuritë e përbashkëta të të gjithë institucionit. Nën-Objektivi 4.2: Zhvillimi i auditimit TI  Në këtë fushë të auditimit, institucioni është ende në fillimet e tij. KLSH synon të bëjë ndryshime themelore në përdorimin e teknologjisë së informacionit në punën e tij audituese dhe lehtësimin e personelit, i cili do të reflektohet në rritjen e njohurive teknike dhe profesionalizmit të të stafit auditues. Për shkak se subjektet publike që auditohen kanë shtrirë në një masë të konsiderueshme përdorimin e TI, institucioni në punën e tij audituese do të vlerësojë përdorimin e saj nga pikëpamja e saktësisë së informacionit që ajo gjeneron, e mbrojtjes së të dhënave nga ndërhyrjet e paautorizuara, etj. Nga ana tjetër, nevoja e përdorimit të TI për qëllime auditimi është evidentuar si nevoje prioritare.

  

  39

Realizimi i këtij objektivi kërkon hartimin e metodologjisë për auditimin e TI, përzgjedhjen e një stafi kompetent dhe trajnimin e tij të vazhdueshëm në këtë fushë. Për këtë nevojitet shtimi i stafit në përgjithësi dhe në mënyrë të veçantë stafi auditues i TI-së. Trajnimet në fushën e TI-së dhe Auditimit të TI-së do të jenë prioritet i lartë për vitet në vazhdim. Hartimi i një moduli trajnimi të veçantë në lidhje me TI do të kryhet duke u mbështetur tërësisht në trajnimet e SIGMA dhe të SAI-ve polak, slloven dhe kroat. Ai do të përmbaje jo vetëm njohuritë bazë, por edhe njohuritë për rrjetet e brendshëm, për programet bazë të kontabilitetit të informatizuar, për transferimet elektronike të fondeve, sistemet e sigurisë dhe të mbrojtjes së të dhënave, njohuritë mbi programet e informatizuar të thesarit, doganave, tatimeve si dhe trajnime për implementimin e metodologjive të auditimit të teknologjisë së informacionit.

Objektivi Nr. 5. Rritja e kontributit të KLSH për qeverisjen e mirë, nëpërmjet luftës kundër korrupsionit. Situata e korrupsionit në vendin tonë dikton nevojën e angazhimit të gjithë institucioneve dhe shoqërisë për të krijuar një front unik kundër këtij fenomeni që kërcënon seriozisht progresin e Shqipërisë. Sipas Raportit të Progresit të Tetorit 2014 të BE-së, për Shqipërinë: “Shqipëria  ka   ndërmarrë  hapa   të mëtejshëm dhe  ka  demonstruar  vullnet  politik  të  vazhdueshëm  për parandalimin dhe luftën kundër korrupsionit. Raportimi, koordinimi i politikave dhe monitorimi në nivel qendror është përmirësuar përmes emërimit të Koordinatorit Kombëtar kundër Korrupsionit dhe ngritjes së një rrjeti pikash kontakti antikorrupsion në të gjitha  ministritë e linjës. Janë miratuar ndryshime ligjore për  veprat korruptive  të  zyrtarëve  të  lartë.    Shqipëria   tashmë duhet  të  fokusohet  në zbatimin  e  ligjit. Strategjia dhe plani i veprimit anti‐korrupsion 2014‐2020 mbeten për t’u miratuar. Reformat strukturore që janë miratuar ndjekin një qasje gjithëpërfshirëse, me synim që të zhvillohet një kuadër anti‐korrupsion më solid dhe ku përfshihen një rang i gjerë institucionesh”13 . Për shkak të pasojave të rënda që sjell korrupsioni në deformimin e tregut dhe të konkurrencës, si dhe në frenimin e investimeve të huaja, lufta kundër tij kërkon kontributin e të gjitha institucioneve. Ka një hendek në mes të pritjeve të palëve të interesuara në vend dhe mandatit të auditimit për KLSH. Tradicionalisht, institucionet supreme të auditimit kanë rënë dakord që përgjegjësia primare për parandalimin dhe zbulimin e korrupsionit qëndron tek autoritetet administrative, të tilla si policia apo agjencitë antikorrupsion. SAI-t nuk e kanë parë mashtrimin dhe korrupsionin si qëllimin e tyre kryesor. Qasja ka qenë më tepër për të parandaluar korrupsionin, se sa në zbulimin e aktiviteteve të paligjshme. Nga ana tjetër publiku beson me shumë në rolin antikorrupsion të KLSH-së. Institucioni do të vazhdojë ta respektojë këtë sensibilitet popullor dhe krahas veprimtarisë audituese dhe modernizimit të tij, do të vazhdojë të thellojë luftën kundër korrupsionit, duke denoncuar aktet korruptive në

                                                                         13 Raporti  i Progresit të Komisionit Europian  për Shqipërinë Tetor 2014,fq 14.  

  

  40

publik, media, Prokurori e më gjerë.14 Institucioni do të respektojë këtë ndjesi dhe pritshmëri të publikut, si dhe do të mënjanojë pengesat, duke vijuar të kontribuojë në luftën kundër korrupsionit dhe duke denoncuar aktet korruptive në publik, në media, në Prokurori etj. Megjithatë, institucioni do ta vendosë më shumë theksin në analizën e rreziqeve dhe dobësive të sistemeve që auditon, duke synuar uljen e këtyre rreziqeve dhe parandalimin efektiv të korrupsionit, në bazë të standardit ISSAI 1240, i cili përcakton qartë rolin e SAI-t në luftën kundër korrupsionit. KLSH do të vazhdojë të luaj një rol aktiv në forcimin e qeverisjes së mirë, zbatimit të standardeve të etikes, si edhe ngritjen e vetëdijes për rrezikun e mashtrimit dhe korrupsionit. Funksioni kryesor i KLSH në këtë luftë është nxitja e një mjedisi parandalues kundër mashtrimit dhe korrupsionit, duke përfshirë forcimin e sistemeve të menaxhimit financiar, vlerësimin e sistemeve të kontrollit të brendshëm, si dhe identifikimin dhe korrigjimin e mangësive. KLSH gjykon se forcimi i kapaciteteve të auditimit është një strategji efektive për të mbështetur përmirësimin e përgjegjshmërisë, transparencës dhe ndershmërisë në qeverisje. Qeverisja e mirë është një antidot i fortë ndaj korrupsionit dhe mashtrimit. Mashtrimi në sektorin publik dhe korrupsioni lulëzojnë, kur përgjegjshmëria dhe transparenca mungojnë. Raportimi i mirë financiar dhe auditimi ndihmojnë në reduktimin e veprimeve mashtruese. Në Simpoziumin e Vjenës në shkurt 2009, një veprimtari e përbashkët OKB-INTOSAI për rolin e SAI-ve në luftën kundër korrupsionit, pjesëmarrësit theksuan në rezolutën përfundimtare “...rendësin e pavarësisë, të trajnimit të përshtatshëm dhe të raportimit publik të SAI-ve. SAI-t auditojnë të gjitha veprimet e qeverisë dhe kështu ata janë të pozicionuar në një mënyre unike për të luftuar korrupsionin”. Paralelisht, edhe lufta kundër korrupsionit dhe roli parandalues i KLSH-se do të jenë politika dhe veprime qendrore në vitet ne vijim te implementimit të strategjisë . Ekspozimi ndaj mashtrimit dhe korrupsionit mund të zbutet nëse qeveria ka ngritur politika efikase antikorrupsion. Strategjia e Parandalimit, Luftës kundër Korrupsionit dhe Qeverisjes Transparente, kërkon një përgjegjësi të shtuar të të gjitha strukturave qeveritare që ajo koordinon dhe KLSH do të auditojë dhe vlerësojë realizimin e politikave të Strategjisë, duke dhënë rekomandime për zbatimin dhe përmirësimin e masave të parashikuara në të.  KLSH do të angazhohet për evidentimin dhe përcaktimin e Përgjegjësisë Materiale për vendimmarrjet e zyrtareve publike, si një nder mekanizmat e rëndësishëm për të parandaluar shkeljet dhe abuzimin me pushtetin. KLSH do të inkurajojë audituesit e brendshëm që të vendosin theksin në zbulimin e mashtrimit dhe korrupsionit, në përputhje me standardet ndërkombëtare të auditimit. Ky inkurajim do të kryhet edhe përmes shkëmbimit të informacionit dhe programeve të auditimit. Prej majit 2012 KLSH ka iniciuar Marrëveshjen e Bashkëpunimit me Ministrinë e Financave dhe kjo marrëveshje është në veprim dhe do të realizohet e plotë në vitet që vijojnë në objektivat e saj kryesore, që janë sinergjizimi i luftës kundër dukurive të mashtrimit financiar                                                                          14 Vleresimi  i sigmas në vitin 2010, “Menaxhimi  i Shpenz imeve Publike dhe Kontrollit ", fq. 58. 

  

  41

e korrupsionit, shmangia e dublimeve në auditim dhe reduktimi i kostove. Institucioni, nëpërmjet ndihmës së auditimit të brendshëm do të zhvillojë një qasje unike auditimi, duke përdorur rezultatet e punës së këtij të fundit, nëse ajo është në përputhje me standardet ndërkombëtare të auditimit. Auditimi i brendshëm mund të marrë raportet e auditimit të jashtëm (KLSH) dhe të kontrollojë se si Menaxhimi i ndjek rekomandimet, si dhe mund të monitorojë zbatimin e rekomandimeve të KLSH.

Objektivi Nr. 6 Rritja e ndikimit përmes Komunikimit dhe Bashkëpunimit KLSH do të zbatojë një strategji të re komunikimi, duke theksuar marrëdhëniet e tij me publikun dhe Kuvendin, si dhe duke përfshirë edhe partnerë të tjerë në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar.

Për periudhë në vijim te zbatimit te Strategjisë vijim te zbatimit te Strategjisë 2013-2017, KLSH:

Do të shtojë gradualisht duke arritur në fund të periudhës që ta rrisë praninë e tij me informacion dhe mesazhe në median vizive dhe të shkruar të vendit;

Do të vijojë të jete e pranishme me editoriale dhe shkrime te tjera në mediat kryesore të shkruara për problematikën e auditimit publik në vend;

Do të rrisë bashkëpunimin dhe partneritetin me organizatat e shoqërisë civile në kryerjen e vrojtimeve dhe analizave të përbashkëta për nivelin e korrupsionit dhe shkallës së transparencës në administratën publike;

Do të realizojë, në bashkëpunim të ngushtë me shoqërinë civile dhe median publikime: fletëpalosje, buletine, broshura dhe libra për forcimin e qeverisjes, rritjen e luftës kundër korrupsionit dhe të transparencës se administrimit publik. Në veçanti, qasja e botimeve të realizuara gjatë periudhës 2012-2014 do të vijojë dhe do të thellohet më tej;

Do të realizojë, në bashkëpunim të ngushtë me shoqërinë civile dhe median tryeza pune, dëgjime publike, konferenca dhe simpoziume për rritjen e transparencës dhe shkallës së përgjegjshmërisë së administratës publike në menaxhimin e fondeve publike me ekonomicitet, efiçience dhe efektivitet.

Do të vijojë botimin e revistës shkencore katërmujore "Auditimi Publik", e cila u botua për herë të parë në vitin 2012 . Deri në fillim vitin 2015, numri i revistës “Auditimi Publik” ka arritur në 8 publikime.

Do të vijojë tradita e organizimit te përvitshëm të konferencës shkencore dhe njëkohësisht duke ruajtur dhe zhvilluar më tej qasjen e saj si një kombinim i përshtatshëm midis botës profesionale dhe akademike .  KLSH ka organizuar tre konferenca përkatësisht: - Konferenca e I-rë organizuar në Dhjetor 2012, me Temë:“ 77 vjet KLSH, në 100 vite Shtet Shqiptar”. -Konferenca e II-të organizuar në Dhjetor 2013, me Temë: “Roli i Institucioneve Supreme të Auditimit për një menaxhim publik të përgjegjshëm në sfidat e sotme”.

  

  42

-Konferenca e III-të organizuar në Tetor 2014, me Temë: “Auditimi kombëtar ne shërbim të qeverisjes kombëtare”. -Konferenca e IV-t është planifikuar të zhvillohet në Tetor 2015, me Temë : “Analiza e riskut dhe menaxhimi i tij”.

I njëjti përafrim do të zbatohet për përgatitjen në shtyp ose raporte, të cilat kalojnë nëpërmjet medias, duke dhënë mesazhe të rëndësishme në një mënyrë të lehtë, të thjeshtë dhe të drejtpërdrejte. Institucion do të jetë i pranishëm në media me anë të artikujve të ndryshëm problematike, përgatitur nga menaxhimi apo auditues me përvojë, në mënyrë që të përcjellë një metodë të plotë dhe të qartë informuese për publikun.

Faqja WEB e KLSH-së ka informacione të përditësuara për planet dhe raportet e Auditimeve, raportin e aktivitetit te KLSH-së, standardet e auditimit, bazën ligjore, raportet e KLSH-së për Zbatimin e buxhetit të shtetit, strukturën, botimet, aktivitetet brenda dhe jashtë vendit, etj. Institucioni ka qenë i pranishëm në media me anë të artikujve të ndryshëm problematikë, përgatitur nga drejtues apo auditues me përvojë të KLSH-së, në mënyrë që të përcjellë në mënyrë të plotë dhe të qartë informacionin për publikun. Intensifikimi dhe rritja cilësore e komunikimit të KLSH-së ka sjellë rezultate, veçanërisht në rritjen e vëmendjes së medias për raportet e auditimit dhe për institucionin në tërësi, si edhe ne rritjen e besueshmërisë se qytetarëve ndaj institucionit.

Bashkëpunimet e KLSH me INTOSAI-n, EUROSAI-n dhe institucionet homologe evropiane, do të intensifikohen nëpërmjet vendosjes së kontakteve të vazhdueshme, aktiviteteve trajnuese në shtetet e zhvilluara evropiane, shkëmbimin e informacionit dhe eksperiencave, si dhe kryerjen e aktiviteteve të përbashkëta, të cilat kane një ndikim të drejtpërdrejtë në forcimin e kapaciteteve institucionale. Ky bashkëpunim do të vazhdojë të zgjerohet edhe më tej në planin e brendshëm duke forcuar marrëdhëniet me institucionet e zbatimit të ligjit, auditimin e brendshëm dhe të gjitha grupet e tjera të interesit.

Burimet Burimet në dispozicion të KLSH për realizimin e strategjisë janë burime të brendshme dhe të jashtme. Institucioni është i angazhuar për t’i përdorur këto burime me ekonomicitet, efiçience dhe efektivitet. Kapacitetet njerëzore të KLSH janë burimi ynë kryesor. Jemi të angazhuar dhe strategjia kërkon që të formulohen politika të përshtatshme për krijimin e një stafi kompetent, të aftë që të përballoje misionin dhe objektivat e strategjisë. Zhvillimi dhe menaxhimi eficent i burimeve njerëzore është faktori kryesor në efektivitetin e KLSH dhe në ekselencën marzhinale të tij. Krijimi i modeleve moderne te Institucioneve Supreme të Auditimit, i japin nxitje menaxhimit të rishikojnë sistematikisht qëndrimet, pritshmëritë dhe politikat e burimeve njerëzore si kontribuesit më të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e Institucionit. Burimet njerëzore tashmë nuk konsiderohen si probleme por si mundësi, dhe trajnimi dhe zhvillimi profesional janë pjesë e rëndësishme për gjetjen e më pas shfrytëzimin e këtyre mundësive. Gjithashtu Objektivi Strategjik Nr. 2 që KLSH ka vendosur

  

  43

për periudhën 4-vjecare lidhet me : Rritjen e kapaciteteve audituese dhe e cilësisë së auditimit, e cila synon që “KLSH të përmirësoje kapacitetet, cilësinë dhe produktivitetin e auditimeve të tij në kushtet e një veprimtarie me burime të kufizuara dhe të angazhimit për t’ju përmbajtur Standardeve Profesionale Ndërkombëtare për Institucionet Supreme te Auditimit, bazuar në standardet IFAC.” Për këtë qëllim veprimtaritë e trajnimit dhe zhvillimit janë projektuar për tú ofruar audituesve aftësi, dhe mjeshtëri specifike si dhe njohuri të përditësuara të domosdoshme për kryerjen misionit dhe ushtrimin me sukses të detyrës së audituesit publik. Në këtë aspekt, trajnimi në KLSH është ndërtuar dhe vijon të zhvillohet si një veprimtari e konsoliduar dhe e planifikuar që ka si qëllim të mbështesë dhe ndihmojë zhvillimin profesional të audituesve me qëllim përmirësimin e vazhdueshëm të performancës së tyre individuale dhe të Institucionit në përgjithësi. Krahas trajnimit, zhvillimi profesional i referohet mundësive për të mësuar dhe është projektuar për të nxitur dhe mbështetur rritjen profesionale të audituesve si dhe krijimin e një vizioni për të ardhmen.

Puna e KLSH është e mbështetur edhe në ekspertët e jashtëm të fushave të ndryshme me përvojë në fushën e auditimit ose në qarqet akademike . Në këtë kuadër KLSH në bashkëpunim me stafin akademik të Universitetit publik “Ismail Qemali” të Vlorës dhe ekspertët e jashtëm, përfaqësues të organizatave joqeveritare dhe të qarqeve akademike organizoi në datat 26-27 Janar 2015, në qytetin e Vlorës Analizën Vjetore të punës së Institucionit për vitin 2014. Analiza në seancë plenare dhe analizat në nivel departamentesh auditimi u mbajtën në mjediset e Universitetit.

Krahas analizës se punës nën këndvështrimin e IntoSAINT-it, kjo analizë u zhvillua me pjesëmarrjen e shumë përfaqësuesve të shoqërisë civile dhe organizatave profesionale të fushës, partnerë të KLSH-së, si Prof. Dr. Jorgji Bollano, Prof. Dr. Skënder Osmani, Prof. Ass.Dr. Sazan Guri, z.Gledis Gjipali, etj., si dhe analistë dhe publicistë të njohur, si z.Artur Çani, z.Mitro Çela, z. Ago Nezha dhe gazetarë të qytetit të Vlorës.

Eksperienca, dijet dhe pavarësia e plotë e mendimit të tyre ndihmoi audituesit e KLSH-së që të shohin më qartë arritjet e tyre përgjatë vitit 2014 por edhe dobësitë e mangësitë e punës së tyre, me qëllim përmirësimin e tyre në të ardhmen.

Në këtë analizë Kryetari i KLSH-së z.Leskaj theksoi që: “Kjo analizë vjetore e Kontrollit të Lartë të Shtetit, zhvillohet jo pa qëllim në mjediset e një prej universiteteve publike të vendit, me tradita dhe cilësi mësimedhënieje, që mban emrin e themeluesit dhe burrit më të madh të kombit shqiptar, Ismail Qemalit. Mjedisi akademik gjeneron ide, përqasje dhe metodika pune shumë me vlerë për auditimin suprem kombëtar. Falenderoj Profesoratin e Universitetit qe na pranoi ne mjediset e tij dhe së bashku me shumë studentë të tij, është pjese integrale e analizës sonë”15.

Burimet njerëzore janë burimi më dinamik dhe më i rëndësishëm në KLSH të cilat janë në vëmendjen e menaxhimit për zhvillimet e mëtejshme. Për këtë arsye trajnimi dhe zhvillimi i stafit në fusha të ndryshme lidhur me auditimin luan një rol mjaft të rëndësishëm në arritjen e objektivave strategjikë të KLSH. Programet tona të trajnimit do të jenë të fokusuara për të siguruar që stafi ynë të pajiset me njohuritë e nevojshme për të përmbushur përgjegjësitë e tij,

                                                                         15 Buja r Leskaj. Fjala e Kryetarit të KLSH‐së mbajtur në Analizën  Vjetore të  Institucionit  për vitin  2014, në ambientet   Universitetit publik “Ismail Qemali” të Vlorës. 

  

  44

në mënyre që të prodhojë raporte të besueshme dhe t’i komunikojmë publikut dhe Kuvendit gjetjet e auditimit. Tradita e krijuar deri tani me trajnimet do te vijojë të zhvillohet dhe më tej në të ardhmen duke e kthyer të mësuarit në kulturë për stafin e KLSH. Politikat e reja të rekrutimit qe i japin përparësi rekrutimit te personelit në moshë relativisht të re dhe që kane kryer kualifikime shkencore është një burim tjetër potencial për realizimin e strategjisë. Politika të reja do të formulohen edhe në lidhje me zhvillimin e karrierës si dhe promovimin e shpërblimin financiar të punonjësve. Programi i Trajnimeve hartohet çdo vit në përputhje me objektivat strategjikë dhe vjetorë e Kontrollit të Lartë të Shtetit. Modeli i trajnimit është konsoliduar vitet e fundit dhe ka karakteristikat e veprimtarive të planifikuara me objektiva dhe qëllim të qartë. Indikatorët e vlerësimit flasin për një rritje të ndjeshme të performancës së trajnimeve në formë dhe përmbajte. Motoja “experentia mutua omnibus prodest do të vijojë të udhëheqë veprimtaritë trajnuese jashtë vendit, në mbështetje të së cilës vazhdon të zbatohet tradita që gjatë vitit çdo punonjës i KLSH të jetë trajnuar minimalisht një herë në një nga institucionet homologe të vendeve të tjera me të cilat KLSH ka marrëveshje bashkëpunimi apo dhe organizma profesionalë që ofrojnë trajnime në fushën e auditimit dhe financave publike. Buxheti i Shtetit i ka alokuar burime financiare modeste KLSH për të kryer veprimtarinë e auditimit. Megjithatë, fakti që këto burime përdoren në mënyre të pavarur është një tjetër siguri për të përmbushur minimumin e përgjegjësive. Nevoja për shtesë te konsiderueshme të burimeve financiare për KLSH është imediate dhe përgjithësisht duhet theksuar se dashamirësia nga Kuvendi dhe Qeveria ekziston, por mundësitë e Qeverise për plotësimin e nevojave të institucionit ende nuk janë të duhurat. KLSH i nevojitet me përparësi rinovimi tërësor i inventarit të pajisjeve të teknologjisë së informacionit, si dhe ambiente të reja për zyrat e tij, ku të sigurohet një standard minimal për logjistiken e audituesve. KLSH do të bëjë përpjekje për të rialokuar burimet për të rritur produktivitetin, siç është përmendur në nën-objektive 2.1, mbi bazën e analizës së ngarkesës së punës që do të kryhet gjatë periudhës në vijim. Burime shtese priten t’i vijnë në ndihme institucionit nga asistenca e huaj teknike. Projekti tashmë i aprovuar në kuadër të programeve IPA 2013, financuar me fondet e BE-së do të fillojë implementimin në gjysmën e dytë të vitit 2015 duke mbështetur KLSH në veprimtari të ndryshme për ndërtimin e kapaciteteve dhe zhvillimin me një fond prej 2.1 milionë EURO. Ky do të jetë një hap tepër i rendësishëm lidhur me implementimin e Strategjisë së Zhvillimit 2013-2017, dhe pjesa më e madhe e veprimtarive për zbatimin e saj në dy vitet e para janë parashikuar të realizohen me mbështetjen e Projektit IPA dhe janë përfshirë në komponentët përkatës të tij. Zbatues të Projektit janë përzgjedhur SAI Polonisë dhe i Kroacisë , ndërkohë që konsulentë individualë nga Gjykata e Auditimit të Hollandës pritet të jenë pjesë e asistencës teknike për stafin e KLSH. Projekti IPA 2013 është menduar për të mbështetur zbatimin e Strategjisë dhe reformimin e zhvillimin e mëtejshëm të KLSH. Marrëveshjet e bashkëpunimit të nënshkruara me disa nga SAI-t homologe gjatë tre viteve të fundit parashikojnë dhënien e mbështetjes për zhvillimin e burimeve njerëzore. Trajnimet e

  

  45

zhvilluara në Zyrën Kombëtare të Auditimit të Polonisë (NIK), në Gjykatën e Auditimit të Sllovenisë, në Gjykatën e Llogarive të Turqisë dhe në Zyrën e Auditorit të Përgjithshëm të Kosovës, do të vijojnë dhe me mbështetje të tjera parashikohen të sigurohen nga SAI të tjerë si ai i Austrisë, Kroacisë. Të konsideruara në tërësinë e tyre, këto burime vlerësohet se do të krijojnë mundësinë për të mbuluar dhe mbështetur plotësisht aktivitetet e KLSH-se në përmbushjen e misionit të tij, për informimin e publikut dhe Kuvendit lidhur me përgjegjshmërinë e qeverise dhe të subjekteve publike për përdorimin e parave publike me ekonomicitet, efektivitet dhe efiçience.

Monitorimi i Strategjisë, kontrolli dhe raportimi Suksesi i strategjisë është i lidhur edhe me monitorimin e vazhdueshëm të progresit të objektivave dhe masave, si dhe korrigjimin në kohe apo përcaktimin e objektivave dhe masave të reja. “Kryetari i SAI-t duhet të krijojë një mekanizëm monitorimi mirë-funksionues në mënyrë që të ndiqen rezultatet e implementimit të strategjisë, cilësisë së sistemit të kontrollit, komunikimit, burimeve njerëzore dhe kërkesave etike. Për vendosjen e ”tone at the top” (tonifikimit nga drejtimi)” të duhur, Kryetari i SAI-t duhet të ketë nën vëzhgim të gjithë sistemin dhe të shohë vetë rezultatet e marra” 16. Departamenti i Politikave të Auditimit përcaktohet si njësia përgjegjëse për ndjekjen dhe raportimin e progresit të kësaj strategjie. Strukturat përgjegjëse në institucion, të cilave u janë adresuar masa në Planin e Veprimit i paraqesin këtij Departamenti jo më vonë se 15 ditë nga mbarimi i gjashtëmujorit të çdo viti, një raport me shkrim lidhur me progresin e zbatimit të masave, si dhe një vlerësim për shkaqet e mosrealizimit të masave dhe propozimet eventuale për ndryshimin e masave, objektivave apo afateve, kurdoherë të arsyetuara. Ky departament, pas marrjes çdo gjashtë muaj të raporteve të zbatimit të Strategjisë nga strukturat përgjegjëse të ngarkuara, kryen verifikime të mëtejshme dhe konsultime dhe mbi bazën e një analize të plotë të progresit të zbatimit, bën propozime për ndryshimin e objektivave, masave dhe afateve të zbatimit dhe jo më vone se 30 ditë nga mbarimi i gjashtëmujorit të çdo viti ja paraqet Kryetarit të KLSH, i cili vendos në lidhje me këto propozime. Bazuar në indikatorët cilësorë të bazës së matjes për 2015 të gjeneruar nga SIGMA/OECD të indikatorit : “Shkalla me të cilën menaxhimi i SAI-t siguron zhvillimin e institucionit” elementi 4 sipas të cilit: Menaxhimi i SAI-t duhet të rishikojë planin e zhvillimit strategjik çdo vit “ kjo strategji do të rishikohet çdo vit. KLSH në Raportet vjetore të veprimtarisë që paraqet në Parlament do të përfshijë edhe informacionin mbi progresin e bërë për implementimin e planit të zhvillimit strategjik.

                                                                         16 Prezantimi i  Prof. Assoc. Recai Akyel, President i  Gjykates se Llogarive te Turqise  ne Konferencen EUROSAI‐OLACEFS ne Tbilisi, Gjeorgji, tetor 2012, fq. 13  . 

  

  46

I gjithë menaxhimi i lartë i institucionit do të angazhohet në rishikimin e Strategjisë dhe mendimet do të tërhiqen në nivel të çdo njësie auditimi. Strategjia e rishikuar do të miratohet nga Kryetari i KLSH dhe do t’i shpërndahet të gjithë stafit të KLSH-së.

Sa më sipër kjo strategji është e ripunuar dhe përfshin një analizë të statusit të implementimit të objektivave për periudhën 2013-2014 dhe përmban objektivat strategjikë për periudhën në vijim 2015-2017.

1 

 

Nr

O BJEKTIVAT, NËN-OBJEKTIVAT DH E

VEPRIMTARITË

Struktura përgjegjëse

Afati i zbatimit

Financimi

Treguesit e suksesit dhe monitorimit

Komente

1 Objektivi Nr.1:Zhvillimi i kapacitetit institucional te KLSH. Amendimi i bazës ligjore dhe rregullatore te KLSH ne përputhje me standardet ndërkombëtare dhe praktikat e mira evropiane

1.1

Nën-objektivi : Lobim që amendimet e ligjit të miratohen në Kuvend

Eshte realizuar. Miratuar ligji 154/2014 “Mbi organizimin dhe funksionimin e KLSH-së”

1.2

Nën-objektivi: Rregullat e brendshme që duhet të zhvillohen në disa fusha

1.2.1 Hartimi i Kodit të përditësuar të Etikës dhe rregullave të sjelljes

Dep. Pol. Aud , Dr.B.NJ.

Mars 2015 Buxheti i KLSH

Dokumenti i Kodit te Etikes

Realizuar

1.2.2 Strategjia e menaxhimit riskut te KLSH-së 2015-2017 dhe Regjistri i riskut

Dep. Pol. Aud/Drejtoria Metodologjis dhe Zhvillimit

/Dep e Auditimit

Mars 2015 Buxheti i KLSH-se

Dokumenti i Strategjise se

Menaxhimit te Riskut

Realizuar

1.2.3 Rishikimi i Rregullores së Brendshme të Organizimit dhe Funksionimit të KLSh-së

Dr/Metodologjisë dhe

zhvillimit

Prill 2015 Buxheti i KLSH

Rregullorja vihet në dispozicion të stafit

1.2.4 Rishikimi i strukturës organizative dhe hartimi i përgjegjësive të njësive organizative në KLSH

Ekspertët e IPA/ Dep. Pol. Aud., Dr.B.NJ.

Janar 2016 IPA Raport i ekspertëve Struktura e KLSH-së është rishikuar në Tetor 2014 .

1.2.5 Hartimi i rregullave dhe procedurave për certifikimin e stafit te auditimit

Dep. Pol. Aud/Dr

Metodologjis

Dhjetor 2015

Buxheti i KLSH/ SIGMA

Udhëzuesi për procedurat e reja te

certifikimit

.

PLAN VEPRIMI PER

ZBATIMIN E STRATEGJISË SË ZHVILLIMIT TË KLSH 2013 – 2017 ( I RIPUNUAR )

2 

 

dhe zhvillimit & Dr.B.Nj.

1.2.6 Rishikimi dhe përditesimi i rregullave te brendshme për certifikimin e audituesve

Dep. Pol. Aud., Dr.B.NJ. &

IPA

Janar 2017 Projekti IPA

Rregullorja e Certifikimit

1.2.7 Hartimi i dokumentit të politikave te burimeve njerëzore dhe zbatimi i tij

Dep. Pol. Aud , Dr.B.NJ. &

IPA

Pergjate zbatimti te projektit

Projekti IPA

Letër Politikat dhe plan veprimi

1.2.8 Akti nënligjor Akti nenligjor: “Per rregullat dhe procedurat e përzgjedhjes, kontraktimit dhe pagesës se eksperteve te jashtëm te KLSH-se”.

Dr.Juridike e Zbatimit te Standardeve

Prill –Maj 2015

Buxheti i Shtetit

Akti nen ligjor: “Për rregullat dhe procedurat e përzgjedhjes kontraktimit dhe pagesës se eksperteve te jashtëm te KLSH-se.

1.3

Nën-Objektivi:Intensifikimi i komunikimit me Kuvendin e Shqipërisë

1.3.1 Hartimi i strategjisë së përgjithshme të komunikimit Dep. Pol. Aud , & IPA

Gjashtemujori i dyte 2016

Projekti IPA

Dokumenti i strategjisë

1.3.2 Raportime dhe prezencë e vazhdueshme në Komisionin e Ekonomisë dhe Financave

Kryetari, Pika e kontaktit

Gjate gjithë periudhës se implementimit te Strategjisë

Buxheti i KLSH

Nr i raporteve dhe pjesëmarrjes

Realizuar e ne vijim

1.3.3 Organizimi i një seminari për mardhëniet e KLSh-së me Parlamentin

Sekretari i Përgjithshëm

Janar 2016 Buxheti i KLSH/ IPA

Seminari me pjesëmarrj en e

përfaqësues KLSH dhe përfaqësues të

Komisionit ekonomise etj.

3 

 

2

Objektivi Nr.2: Rritja e kapaciteteve audituese dhe e cilësisë së auditimit

2.1 Nën-objektiv: Modernizimi i qasjes së auditimit të përputhshmërisë 2.1.1 Hartimi i manualit te auditimit te përputhshmërisë Dep. Pol. Aud ,

& IPA Gjatë zbatimit të Projektit

Projekti IPA

Manual i auditimit te përputhshmërisë.

2.1.2 Trajnimi i stafit te auditimit për implementimin e manualit te auditimit te përputhshmërisë

Dep. Pol. Aud , & IPA

Gjate zbatimit të projektit

Projekti IPA/

Buxheti i KLSH

Numri i seancave trajnuese dhe i pjesëmarrësve

Realizuar Tajnime ISSAI 4100-4200 ne vijimesi

2.2 Nën-Objektiv: Zhvillimi i auditimit financiar dhe i kapaciteteve

2.2.1 Rishikimi i manualit te auditimit financiar Dep. Pol. Aud , & IPA

Gjatë zbat. të Projektit

Projekti IPA

Manual i rishikuar

2.2.2 Trajnimi i stafit të përzgjedhur të auditimit financiar

Dep. Pol. Aud , & IPA

Gjatë zbat. të Projektit

Projekti IPA dhe Buxheti KLSH

Numri i personave te trajnuar dhe orët

Trajnime per ISSAI 1000-2999, ne vijimesi

2.2.3 Përgatitja e modelit te raportimit vjetor ne Kuvend mbi deklaratën përfundimtare buxhetore te RSH

Dep. Pol. Aud , & IPA

Tremujori i pare 2017

Projekti IPA

Modeli i ri i raportimit

2.2.4 Vlerësimi i auditimeve të përputhshmërisë dhe nevojat për përmirësimin e tyre në KLSh

Ekspertët/ dep. Auditimit

Gjashtemujori i pare 2016

IPA Udhëzues për përmirësim

2.2.5 Hartimi i udhëzuesve të auditimit për 4 fusha të veçanta të kërkuara nga KLSh

Ekspertët/ dep. Auditimit

Viti 2016 IPA Udhëzues për auditim

2.3 Nën-Objektiv:Zhvillimi i auditimit te integritetit (kunder mashtrimit dhe korrupsionit)

2.3.1 Zhvillimi manualit të auditimit referuar ceshtjeve Kunder mashtrimit dhe korrupsionit

DJ/ Dep auditimit/Drejt Metodologjis

Prill 2017 Projekti IPA

Manuali i Auditimit

4 

 

2.5.1 Prezantimi dhe zhvillimi i metodologjise lidhur me programimin e auditimit te bazuar ne risk

Dep. Pol. Aud, & IPA

Nentor –Dhjetor 2015

Projekti IPA

Prezantimi dhe njohja e stafit me

memtodollogjine

2.5.2 Hartimi i plote i programit vjetor te auditimit sipas modelit te bazuar ne risk

Dep Auditimit & IPA

Nentor-dhjetor 2015

Projekti IPA

Prog. vjetor i auditimit bazuar ne modelin e riskut

2.5.3 Trajnimi i stafit te përzgjedhur lidhur me përdorimin e modelit te riskut ne programimin vjetor te auditimit

Dep. Pol. Aud, & IPA

Pas ref.2.5.2 Projekti IPA

Numri i personave te trajnuar dhe orët

2.6 Nën-Objektiv: Zhvillimi i udhëzimeve të materialeve specifike të auditimit

dhe IPA

2.3.2 Trajnimi i stafit te auditimit për implementimin e Manualit te Auditimit

DABQ&ALP&MNAB dhe

IPA

Pas hartimit te Manualit te Auditimit te integritetit

Projekti IPA

Numri i seancave trajnuese dhe i pjesëmarrësve

2.4 Nën-Objektiv: Zhvillimi i auditimit të menaxhimit të fondeve të BE

2.4.1 Zhvillimi i metodologjisë për auditimin e fondeve te BE Dep. Pol. Aud , &

IPA

Përgjatë zbatimit te projektit

Projekti IPA

Udhëzimi metodologjik i përfunduar

2.4.2 Trajnimi i stafit te përzgjedhur për auditimin e fondeve te BE

DBNJ, & IPA

Pas zhvillimit te metodologjise (ref 2.4.1)

Projekti IPA

Numri i personave te trajnuar dhe orët

2.4.3 Vizita studimore ne vende përfituese te fondeve te BE për te ndare eksperiencat ne fushën e auditimit

DBNJ, & IPA

Gjatë gjithë periudhës së Projektit IPA

Projekti IPA

Numri i vizitave studimore dhe pjesëmarrësve

2.5 Nën-Objektiv: Programimi i auditimit bazuar në risk

5 

 

2.6.1 Përcaktimi i rregullave për pergjegjesite e audituesve gjate auditimit te mashtrimit financiar dhe integritetit

Ekspertët e IPA-s, D. Pol.

Aud., Dr. Juridike.

Gjatë zbat. të Projektit

Projekti IPA, Buxheti i KLSH

Manualdhe/ose pjese e rregullores

2.6.2 Zhvillimi i metodologjive për raportimin e auditimit dhe formulimin e rekomandimeve

Eskpertët IPA, Dep. Pol. Aud,

.

Gjatë zbat. të Projektit

Projekti IPA

Udhëzuesi metodologjik mbi

raportimin

2.6.3 Sistemi i IT si mbështetje për ndjekjen e konkluzioneve të auditimeve dhe zbatimit të rekomandimeve

Ekspertët e IPAs, Drejtoria IT Audit dhe

Logjistikës dhe IT

Gjate zbatimit te projektit

IPA Përdorimi i një modeli të IT

2.6.4 Pergatitja dhe botimi i Manualit COBIT 4.1 “Objektivat e kontrollit të teknologjisë së informacionit

Drejtoria e Auditimit IT

Qershor 2015 Buxheti i Shtetit

Manuali COBIT 4.1 “Objektivat e kontrollit

të teknologjisë së informacionit”

2.6.5 Përgatitja dhe botimi i Manualit të Auditimit të IT dhe ISSAI 5310 “Metodologjia e Rishikimit të Sigurisë së Sistemeve të Informacionit”.

Drejtoria e Auditimit IT

Qershor 2015 Buxheti i Shtetit

Manuali i Auditimit të IT dhe ISSAI 5310

“Metodologjia e Rishikimit të Sigurisë

së Sistemeve të Informacionit”.

2.6.5 Ngritja e një skeme te re për ndjekjen dhe zbatimin e rekomandimeve

Ekspertët e IPAs, Dep.

Pol. Aud, Dr. Juridike

Maj 2017 Projekti IPA, Buxh. i KLSH

Skema e ndjekjes se rekomandimeve

2.6.6 Përgatitja e një modeli raportimi për rezultatet e auditimeve te rëndësishme dhe qe paraqesin interes për Qeverinë dhe taksapaguesit ne Komisionin e Ekonomisë dhe Financave si dhe Kuvendin e Shqipërisë

Dep. Pol. Aud, & Dr. Juridike

Gjate implementimit te strategjise

Buxheti i KLSH

Modeli i raportimit ne Kuvend

Realizuar e ne vijim

6 

 

2.7 Nën-Objektiv: Forcimi i rolit të Departamentit të Politikave të Auditimit për hartimin e metodologjive dhe aktiviteteve te lidhura të trajnimit 2.7.1 Kompletimi i stafit te departamentit me specialiste te

kualifikuar . Kryetari, Dep.

Pol. Aud & Dr.B.Nj.

Tetor 2014 e ne vijim

Buxheti i KLSH

Numri i stafit te ri Realizuar 2014 ne vijim

2.7.2 Rishikimi i vazhdueshëm i manualeve dhe metodologjive te auditimit dhe përditësimi i tyre me te rejat shkencore nga fusha e auditimit

Dep. Pol. Aud. Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë

Buxheti i KLSH

Manualet e rishikuara dhe përditësimet

2.7.3 Monitorimi i plotë i rezolutave, raporteve dhe rekomandimeve te kongreseve, konferencave dhe seminareve te zhvilluara nga INTOSAI dhe EUROSAI për përcjelljen pranë audituesve te KLSH te trendeve te reja te auditimit publik suprem ne bote

Dep. Pol. Aud Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë

Buxheti i KLSH

Numri i njoftimeve, broshurave dhe

informacioneve per stafin e KLSH

Realizuar dhe ne vijim

2.7.4 Eksplorimi i mundësive për auditime te përbashkëta dhe/ose paralele me SAI-t partnere te KLSH dhe SAI-t e tjera evropiane e me gjere, te interesuara për shkëmbimin e eksperiencave audituese me KLSH

Dep. Pol. Aud Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë

Buxheti i KLSH;

Numri dhe raportimet nga auditimet e përbashkëta apo

paralele

Realizuar dhe nëvijim

2.7.5 Marrja e eksperiencave te reja nga aktivitetet dhe botimet e SAI-ve te zhvilluara te EUROSAI dhe INTOSAI dhe pasqyrimi i eksperiencave me vlerë për KLSH në aktivitetin e Konferencës vjetore të KLSH dhe në botimet KLSH.

Dep. Pol. Aud Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë

Buxheti i KLSH

Numri dhe eksperiencat e reja te

rekomanduara

Realizuar dhe në vijim

2.8. Nën-Objektiv: Zhvillimi i trajnimeve profesionale

2.8.1 Përzgjedhja e temave dhe trajnimi i stafit me zhvillimet e reja ne fushën e auditimit.

Dep. Pol. Aud. & Dr.B.Nj.

Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë

Buxheti i KLSH

Numri dhe temat e reja te rekomanduara

Realizuar ne vijimesi

2.8.2 Hartimi i programit te trajnimit sipas disiplinave ne lidhje me certifikimin e audituesve.

Dr.B.Nj. Dhjetor 2015 Buxheti i KLSH/ SIGMA

Programi i trajnimit sipas disiplinave

2.8.3 Përzgjedhja e trajnerëve ne bashkëpunim me IEKA, Departamentin e Administratës Publike dhe Këshillin

Dep. Pol. Aud & Dr.B.Nj.

Pas refere 2.8.2 Buxheti i KLSH

Lista e trajnerëve te përzgjedh.

Jane vendosur

7 

 

Kombëtar te Kontabilitetit Marv. e Bashkep.

me institucion. perkatese.

2.8.4 Rishikimi i procedurave të zhvillimit profesional të audituesve

Ekspertët e IPA/ dep. pol.

Auditimit

Viti 2016 Projekti IPA

Dokumenti i rishikimit nga ekspertët

2.8.5

Hartimi dhe zbatimi i programit te trajnimit te vazhdueshëm ne përputhje me normën e caktuar

Dep. Pol. Aud & Dr.B.Nj.

Gjate periudhes se zbatimit te

strategjise

Buxheti i KLSH/ SIGMA

Programi i trajnimit te vazhdueshëm dhe te

dhënat e zbatimit

Realizuar ne vijimesi

2.8.6 Hartimi i strategjisë sektoriale për trajnimin dhe zhvillimin profesional te burimeve njerëzore.

Dep. Pol. Auditimit

Gjate implementimit

te projektit

Buxheti i KLSH

Strategjia sektoriale e zhvillimit profesional

2.8.7 Trajnime me ekspertë nga SAI-t Evropiane më moderne se KLSH dhe nga Instituti i Zhvillimit (IDI) i INTOSAI-t.

Dep. Pol. Auditimit

Gjate gjithë periudh.

implementimit te Strategj.

Buxheti i KLSH

Strategjia sektoriale e zhvillimit profesional

Realizuar dhe në vijim

2.9 Nën-Objektiv: Zhvillimi i kontrollit te cilësisë ne auditim

2.9.1 Përgatitja e raporteve vjetore periodike te sigurimit te cilësisë se auditimit

Dr. Juridike dhe

Departamentet e Auditimit

Brenda muajit shkurt te çdo viti

Buxheti i KLSH

Raporti vjetor i cilësisë Realizuar dhe në vijim

2.9.2 Zhvillimi i metodologjisë së kontrollit dhe sigurimit të cilësisë dhe permiresimi i skemes se sigurimit te ciles.

Ekspertët/ drejt. juridike

Mars 2017 IPA Udhëzuesi i Kontrollit te Cilesise i miratuar

2.9.3 Vizitë pune për kontrollin e cilësisë në SAI-n e Kroacisë

10 – 12 auditues

Sipas kalendarit te IPA-s

IPA Materialet e Trajnimit dhe Pjesemarrja

2.10 Nën-Objektivi : “Pjesëmarrje aktive e KLSH ne programin “ 3i ”.

2.10.1 Hartimi i Strategjisë së Implementimit të ISSAI-ve, duke përfshirë gjetjet e “iCAT-s” (Mjetet e Vlerësimit

Dep. Pol. Aud. &

Ne vijim Qershor 2015

Buxheti i KLSH

Strategjia e implementimit

Është ngritur Grupi i Punës për 

Hartimin e 

8 

 

te Pajtueshmërisë me ISSAI-t) dhe hartimin e një Plani Veprimi për implementimin e Strategjisë.

Moderatoret, Grupi i Punes

Strategjisë se Implementimit te 

ISSAI‐ve 2.10.2 Organizimi i një Seminari rajonal(duke ftuar dhe

përfaqësues nga SAI-t e tjera të rajonit) lidhur me eksperiencat pozitive nga Zbatimi i Planit te Veprimit te Strategjisë së Implementimit të ISSAI-ve.

Dep. Pol. Aud.&Moderat

oret, Grupi i Punes

Gjatë zb. të projektit IPA

Buxheti i KLSH/ Projekti

IPA

Dokumentet e Seminarit

3 Objektivi Nr.3. Përmirësimi i cilësisë dhe shtimi i numrit të auditimeve të performancës 3.1 Nën-objektivi: Funksioni auditues

3.1.1 Rritja e cilësisë së auditimeve të performancës Drejt.Aud.

Perf. Audituesit

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të Strategjisë

Buxheti i KLSH

Impakti social, impakti mediatik, impakti në

Kuvend, auditimi në të ftohtë.

 

3.1.2 Shtimi i numrit të auditimeve të performancës, duke rritur gradualisht kapacitetet profesionale dhe numerike të departamentit

Kryetari Drejt.Aud.

Perf. Audituesit

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të Strategjisë

Buxheti i KLSH

Shtimi me minimalisht 1-2 auditime

performance në vit

3.1.3 Rritja e rolit këshillues & rekomandues të auditimeve të performancës ndaj subjekteve të audituara

Drejt.Aud. Perf.

Audituesit

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të Strategjisë

Buxheti i KLSH

Impakti në subjektet e audituara

3.1.4 Përgatitja e Manualit të Performancës për KLSH-në. Dokumenti më i rëndësishëm departamental. Indikatorët e Performancës

Kryetari Drejt.Aud.

Perf. K/audituesi

Dep. Pol. Aud

Dhjetor 2014/Qershor

2015

Buxheti i KLSH

Manual bashkëkohor, i krahasueshëm me

vendet e rajonit dhe europiane.

Eshte përgatitur manuali do rishikohet

nen komponente

t e IPA/ Eshte

përgatitur

3.1.5

Zhvillimi i metodologjive specifike për auditimet e performances

Drejt.Aud. Perf.

K/Audituesi

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të

Buxheti i KLSH

Auditime të ndryshme tematike që prekin

spektër të gjerë

9 

 

Auditues i lartë Dep. Pol. Aud

Strategjisë problemor.

3.1.6 Unifikimi dhe strukturimi i “letrave të punës” për auditimin e performancës

Drejt.Aud. Perf.

K/Audituesi Auditues i lartë

Gjate implementimit

te projektit

Buxheti i KLSH

Dokumenta standarte të mirë-pranuara nga të

gjithë.

Jane përgatitur dokumente

e punes rishikimi nen IPA

3.2 Nënobjektivi: Palët e interesit

3..2.1 Forcimi i bashkëpunimit me mjediset akademike, të ekspertizës dhe shoqërisë civile.

Kryetari Drejt.Aud.

Perf.

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të Strategjisë

Buxheti i KLSH

Shtimi i referencave ndaj auditimeve të performancës dhe pjesëmarrjes së

ekspertëve të jashtëm.

Realizuar e ne vijim

3.2.2 Ngritja e grupeve të përbashkëta audituese me departamente brenda KLSH-së

Kryetari Drejt.Aud.

Perf. Drejtorë Dep.

Audituesit

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të Strategjisë

Buxheti i KLSH

Auditime me departamente të tjera

Realizuar në vijim

3.2.3 Ngritja e grupeve të përbashkëta audituese me SAI-e fqinje për problematika reciproke

Kryetari Drejt.Aud.

Perf. Audituesit

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të Strategjisë

Buxheti i KLSH

Auditime me SAI-e fqinje me të cilat kemi

Marrëveshje Bashkëpunimi

Realizuar ne vijim

3.2.4 Forcim bashkëpunimi me institucionet vendase me të cilat kemi marrëveshje bashkëpunimi

Kryetari Drejt.Aud.

Perf.

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të Strategjisë

Buxheti i KLSH

Auditime që refl ektojnë problematika të evidentuara

nga institucione të ndryshme

Realizuar ne vijim

3.2.5 Parametra të performancës për administratën publike – Referenca të përgjithshme

Drejt.Aud. Perf.

Audituesit

Gjate gjithë periudhës së

implementimit të Strategjisë

Buxheti i KLSH

Broshurë për subjektet e administratës publike

3.3 Nënobjektivi: Komunikimi

10 

 

3.3.1 Krijimi i një seksioni të veçantë në faqen e ËEB-it të KLSH-së për auditimin e performancës.

Drejt.Aud. Perf. & Dep.

Pol. Aud Shtator 2013

Buxheti i KLSH

Faqe moderne ku të pasqyrohet raporti, info

përmbledhëse dhe observacionet e subjektit.

Realizuar

3.3.2 Krijimi i një kanali virtual komunikimi departamental.

Drejt.Aud Perf.

Audituesit & Dep. Pol. Aud

Shtator 2013 Buxheti i KLSH

Hapja e një faqeje virtuale në Facebook ose Tëitter Realizuar

3.3.3 Prania në shtypin e shkruar me artikuj profesionalë Drejt.Aud.

Perf. Audituesit

Gjate gjithë periudhës se

implem Strategj.

Buxheti i KLSH

Artikull për çdo raport të

evaduar Realizuar e

ne vijim

3.3.4 Shtim i botimeve profesionalo-shkencore Drejt.Aud.

Perf. Audituesit

Gjate gjithë periudhës se

implem Strategj.

Buxheti i KLSH

Minimalisht një botim i

thelluar në vit Realizuar e

ne vijim

3.4 Nënobjektivi: Kapacitetet njerëzore

3.4.1 Avancimi në karrierë

Kryetari Drejt.Aud.

Perf. Drejt.Bur.Njer

ëz.

Gjate gjithë periudhës se

implem Strategj.

Buxheti i KLSH

Rritje në gradë për çdo auditues të interesuar, në

një periudhë maksimale 3-vjeçare, brenda kritereve

ligjore.

3.4.2 Trajnimi Drejt.Aud.

Perf. DPA

Gjate gjithë periudhës se

implem Strategj.

Buxheti i KLSH

25 ditë trajnimi në vit/auditues.

4. Objektivi Nr.4. Zhvillimi dhe konsolidimi i auditimeve te Teknologjisë se Informacionit dhe përdorimi i tij në auditim

4.1 Nën-Objektiv: Zhvillimi i infrastrukturës dhe mjeteve të TI 4.1.1 Modernizimi i rrjetit te brendshëm te komunikimit

elektronik Dep. Pol. Auditimit

Gjate periudhes se

implementimit

Buxheti i KLSH, TIKA

Rrjeti i brendshëm i komunikimit efektiv

Realizur e ne vijim

11 

 

te strategjise

4.1.2 Krijimi i bazës se te dhënave dhe i programit te komunikimit interaktiv te asistuar

Dep. Pol. Auditimit

Gjate periudhes se

implementimit te strategjise

TIKA Baza e te dhënave dhe programi i komunikimit

interaktiv

4.1.3

Zgjerimi dhe përditësimi i bazës se te dhënave dhe zbatimi i programit te komunikimit interaktiv te asistuar

Dep. Pol. Auditimit

Gjate periudhes se

implementimit te strategjise

Buxheti i KLSH, TIKA

Baza e zgjeruar dhe e përditësuar e te dhënave dhe Plani i Veprimit të

Programi të komunikimit interaktiv

4.1.4 Krijimi i një Helpdesku për auditimet e IT-së Ekspertët/ drejt. e IT

audit

Viti 2016 IPA Helpdesk në KLSh

4.1.4 Zhvillimi i një auditimi pilot të IT-së në një sistem tipik të ITsë së administratës shtetërore

Ekspertët/ drejt. e IT

audit

2016-2017 IPA Raporti i auditimit

4.2 Nën-Objektiv: Zhvillimi i auditimit te TI 4.2.1 Zhvillimi i metodologjisë për auditimin e teknologjisë

se informacionit Dep. Pol. Auditimit

Shkurt 2016 IPA Dokumenti i metodologjisë se auditimit te TI

4.2.2 Krijimi i Njësisë për Auditimin e TI pranë një Departamenti Auditimi. Përzgjedhja dhe kompletimi i stafit për auditimin e teknologjisë së informacionit

Dep. Pol. Auditimit

Tetor 2014 e ne vijim

Buxheti i KLSH

Stafi i kompletuar sipas organigr. dhe përshkrimit te

punës

Realizuar e ne vijimesi

4.2.3 Hartimi i një moduli te veçante trajnimi për auditimin e teknologjisë së informacionit

Dep.Pol.Aud. &IPA

Fund viti 2016 Buxheti i KLSH

Moduli i trajnimit te TI

4.2.4 Realizimi i auditimeve pilot të teknologjisë së informacionit nen projektin IPA

Dep. Pol. Aud. & IPA

Korrik 2017 Buxheti i KLSH -

IPA

Numri i auditimeve të teknologj. Informac.,

raportimet e tyre

5 Objektivi Nr.5. Rritja e kontributit të KLS H në sigurimin qeverisjes së mirë, duke kontribuar ne luftën kundër korrupsionit

5.1.1 Zhvillimi i metodologjive për orientimin e auditimit bazuar ne risqet e ekspozuara për mashtrim dhe korrupsion; hartimi i një manuali

Dep. Pol. Auditimit 

Prill 2017   IPA  Dokumenti i metodologjisë

 

12 

 

5.1.2 Zhvillimi i trajnimeve specifike te stafit ne lidhje me auditimin e mashtrimit dhe te korrupsionit

Dr.B. Nj.  Prill 2016 Buxheti i KLSH /

IPA 

Numri i personave te trajnuar dhe orët

 

5.1.3 Institucionalizimi i marrëdhënieve te bashkëpunimit me agjencitë e angazhuara ne luftën kundër korrupsionit

Dep. Pol. Auditimit 

Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë

Buxheti i KLSH/  

Numri i marrëveshjeve te bashkëpunimit

 

5.1.6 Shkëmbimi i përvojës me SAI homologe me përvojë ne fushën e auditimit te mashtrimeve financiare.

Dep. Pol. Aud & Dr. Marr.

Jashtë 

Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë 

Buxheti i KLSH 

Nr. i vizitave dhe raportet

 

5.1.7 Identifikimi i hapësirave me rrezikshmëri abuzimi ne ligjet qe administrojnë pronën publike, hartimi i rekomandimeve për kufizimin dhe mënjanimin e tyre.

Dr. Juridike  Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë 

Buxheti i KLSH 

Dokumenti për identifikimin e ligjeve

 

5.1.8

Formulimi i një rekomandimi për Qeverinë ne lidhje me promovimin e transparencës për vendimmarrjet menaxheriale

Dr. Juridike & Dep. Pol. Auditimit 

Qershor 2015 Buxheti i KLSH 

Rekomandimi i formuluar

 

5.1.9 Identifikimi i dobësive te instrumenteve te përgjegjshmërisë menaxheriale dhe pasqyrimi i tyre ne raportet e auditimit.

Dr. Juridike & Dep. Pol. Auditimit 

Gjate gjithë periudhës se

implementimit te Strategjisë 

Buxheti i KLSH 

Dokumenti i qe identifikon dobësitë

 

5.1.10 Ngritja e një portali dhe vendosja e një nr. telefoni për denoncimet kundër korrupsionit.

Ekspertët, Dep. Pol.

Audit.

Prill 2016 IPA Site dhe nr. telefoni  

6 Objektivi Nr.6 : Rritja e ndikimit përmes komunikimit dhe bashkëpunimit 6.1.1 Hartimi i një strategjie te re komunikimi Dep. Pol. Aud   Gjatë periudh.

Implem. projektit

Buxheti i KLSH, IPA,

SIGMA 

Dokumenti i strategjisë  

6.1.2 Botimi i shkrimeve dhe editoriale ne mediat e shkruara për problemet e auditimit

Dep. Pol. Aud   Gjate periudhës implem. Strategj. 

Buxheti i KLSH 

Numri i shkrimeve Realizuar e ne vijim 

13 

 

6.1.3 Realizimi i publikimeve te tilla si flete palosje, buletine, broshura, etj.

Dep. Pol. Aud   Gjate periudh se implem. Strategj. 

Buxheti i KLSH 

Numri i publikimeve te realizuara

Realizuar e ne vijim 

6.1.4

Organizimi i tryezave te punës, dëgjesave publike, konferencave dhe simpoziumeve për rritjen e transparencës dhe shkalles se pergjegjshmerise se administratës publike

Dep. Pol. Aud   Gjate periudh se implem. Strategj. 

Buxheti i KLSH, IPA 

Numri i aktiviteteve te realizuara

Realizuar e ne vijim 

6.1.5 Botimi i revistës shkencore “Auditimi publik” Dep. Pol. Aud  Gjate periudh se implem. Strategj.

Buxheti i KLSH, IPA 

Sasia e numrave te revistës

Realizuar e ne vijim  

6.1.6 Organizimi çdo vit i konferencës shkencore “Auditimi i jashtëm publik”

Dep. Pol. Aud  Gjate periudh se implem. Strategj. 

Buxheti i KLSH, IPA,

SIGMA 

Realizimi i konferencës

Realizuar e ne vijim 

6.1.7 Organizimi i veprimtarive te përbashkëta me median dhe shoqërinë civile për promovimin e transparencës

Dep. Pol. Aud  Gjate periudh se implem. Strategj. 

Buxheti i KLSH, IPA,

SIGMA 

Numri i aktiviteteve Realizuar e ne vijim 

6.1.8 Rishikimi i procedurave dhe përcaktimi i hapave të transparencës së auditimeve me qëllim rritjen e vetdijes publike ndaj KLSh-së

Ekspertët e IPAs/dep. pol.

Auditim.

Gjatë periudh. Implem. Projektit

Projekti IPA

Dokumenti i rishikimit  

6.1.9 Nevojat e komunikimit të brendshëm dhe hapat për zhvillimin e tij

Ekspertët e IPAs/dep. pol.

Auditim.

Gjatë periudh. Implem. projektit

Projekti IPA

Raporti i nevojave, përmirësim i intranetit

 

KONTROLLI I LARTE I SHTETIT

 

  

 

 PLAN VEPRIMI PER

ZBATIMIN E STRATEGJISË SË ZHVILLIMIT TË KLSH

2013 – 2017

( e ripunuar) (2015-2017)

Mars 2015