การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ 6.1
TRANSCRIPT
การแบงยคสมยประวตศาสตร
จดท าโดย
น าเสนอ
อ.ปรางคสวรรณ ศกดโสภณกล
นกประวตศาสตรไดแบงยคสมยทางประวตศาสตรออกเปน 2 สมย โดยอาศยหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรเปนเกณฑในการแบง ไดแก สมยกอนประวตศาสตร เปนชวงเวลาทมนษยยงไมรจกใชตวหนงสอในการเลาเรองราว และสมยประวตศาสตร เปนชวงเวลาทมนษยใชตวหนงสอในการบอกเลาเรองราวตางๆในสงคม
1.1 สมยกอนประวตศาสตรสมยกอนประวตศาสตร เปนชวงเวลาทมนษยยงไม รจกการ
ประดษฐตวอกษรขนใช จงยงไมมหลกฐานทางประวตศาสตรทเปน ลายลกษณอกษร ดงน น การศกษา เ ร อง ราวของมนษ ยสมยกอนประวตศาสตร จงตองอาศยการวเคราะหและตความจากหลกฐานทางโบราณคดทคนพบ เชน เครองมอ เครองใช เครองประดบทท าจากหน โลหะ และโครงกระดกมนษย
สมยกอนประวตศาสตรสามารถแบงไดเปน 2 ยค คอ ยคหนและยคโลหะ
1.1.1 ยคหนยคหนแบงออกเปน 3 ยคยอย ไดแก ยคหนเกา ยคหนกลาง
และยคหนใหม
1.ยคหนเกา (2,500,000 – 10,500 ปมาแลว) มนษยในยคน เรมท าเครองมอเครองใชดวยหนอยางงายกอน เมอ เวลาผานไปกสามารถดดแปลงใหเหมาะกบการใชงานเครองมอหน สามารถแบงเครองมอยคหนเกาออกไดเปน 3 ชวง คอ
ยคหนเกาตอนตน (2,500,000 – 108,000 ปมาแลว) เครองมอเครองใชท าดวยหน มลกษณะเปนขวานกะเทาะแบบก าปน
ยคหนเกาตอนกลาง (108,000 – 49,000 ปมาแลว) เครองมอเครองใชท าดวยหน มลกษณะแหลมคม มดามยาว
ยคหนเกาตอนปลาย ( 49,000 – 10,500 ปมาแลว) เครองมอเครองใชมความหลากหลายกวายคกอน ไดแก เครองมอเครองใชทท าจากหนและกระดกสตวโดยการแกะสลก
ขวานกะเทาะ เครองมอหนกะเทาะ
เครองปนดนเผา ภาชนะเกบอาหาร
เครองมอหนกะเทาะ
โครงกระดกมนษยวานรในยคหน
เครองมอในสมยยคหน
ลกษณะสงคมเปนสงคมแบบลาสตว พบวาในชวงปลาย ยคหนเกามนษยมความสามารถทางดานศลปะ ซงพบภาพวาดตามผนงถ า สวนใหญเปนภาพสตวปา
สภาพสงคมทมลกษณะของการอยรวมกนเปนครอบครว เปนกลมยอยๆ เพอการด ารงชวต ลกษณะทางสงคมกอใหเกดสงส าคญ คอ เครองมอ และภาษาพด
2.ยคหนกลาง (10,500 – 10,000 ปมาแลว) เปนชวงเวลาทมนษยรจกท าเครองจกสาน ตลอดจนการน าสนขมาเลยงเปนสตวเลยง
เรมมการปลกพช แตอาชพหลกของมนษยยงคงเปนการลาสตว และยงรอนเรไปตามแหลงทอดมสมบรณ
มการประดษฐหนกะเทาะทประณตขน
3.ยคหนใหม (10,000 – 4,000 ปมาแลว) มนษยในยคนอาศยอยรวมกนเปนหมบาน เปลยนวถชวตของมนษยจากสงคมลาสตวเปนสงคมเกษตรกรรม และตงหลกแหลงตามบรเวณลมแมน า
ยคหนใหมเปนยคเกษตรกรรม พชเพาะปลกทส าคญในยคน คอ ขาว
มนษยในยคหนใหม ยงมความเชอและประกอบพธกรรมในรปแบบตางๆ เพอบชาสงเหนอธรรมชาต
เครองมอทส าคญในยคน คอ ขวานหนดามไม และเคยวหนเหลกไฟดามไม
เคยวหนเหลกไฟดามไม
หมอสามขา เครองปนดนเผาในสมย
หนใหม
คาดวาสรางในยคหนใหม
1.1.2 ยคโลหะ โลหะชนดแรกทมนษยรจกน ามาหลอมเปนเครองมอ
เครองใช คอ ทองแดง
ยคโลหะแบงออกเปน 2 ยคยอย คอ ยคส ารดและยคเหลก
1.ยคส ารด (4,000 – 2,700 ปมาแลว) เปนชวงเวลาทมนษยรจกใชโลหะส ารด ส ารดเปนโลหะผสมระหวางทองแดงกบดบก
เครองมอเครองใชในยคส ารดทพบตามแหลงตางๆ นอกจากท าดวยส ารดแลว ยงพบเครองมอเครองใชท าจากดนเผา หน และแร และเครองประดบ
ในยคนความเปนอยของมนษยเปลยนแปลงไปมาก ท งดานการเมองและสงคม ชมชนเกษตรกรรมขยายตวจนกลายเปนชมชนเมอง
กลองมโหระทกทมนษยยคส ารดประดษฐขน ลกพรวนส ารด
ใบหอกส ารด ปลอกแขนส ารด
เครองปนดนเผาในยคส ารด
ภาชนะดนเผาลายเขยนส
เครองประดบท าจากส ารด
ขวานส ารดมรองรอยของผาตดอย
ผาบนหวงคอส ารดจากบานเชยง
ไหเขยนส ทบานเชยง
ก าไลส ารดหลอมเศษสงทอตดอย พบในหลมศพท
บานเชยง
เกราะทท าจากโลหะ ถกคนพบในยโรปกลาง คาดวาอยในชวงยคส ารด
2.ยคเหลก (2,700 – 2,000 ปมาแลว) เรมตนจากพฒนาทางดานเทคโนโลยการผลตโลหะของมนษยทสามารถหลอมโลหะประเภทเหลกขนมาท าเครองมอเครองใชได เหลกมความแขงแรงและทนทานกวาส ารดมาก
แหลงอารยธรรมแรกทสามารถผลตเหลกไดคอ แหลงอารยธรรมเมโสโปเตเมย
เครองมอเครองใชทมนษยในยคเหลกไดประดษฐขน
เครองมอทาง
การเกษตร
1.2 สมยประวตศาสตรมตวอกษรส าหรบใชในการจดบนทก
การศกษาประวตศาสตรสากลมความแตกตางระหวางการศกษาประวตศาสตรตะวนออก แบงยคสมยทางประวตศาสตรตามชวงเวลาของแตละราชวงศ หรอศนยกลางอ านาจเปนเกณฑ ในขณะทประวตศาสตรตะวนตก แบงยคสมยทางประวตศาสตรตามเหตการณส าคญทางประวตศาสตร
1.2.1 การแบงยคสมยในประวตศาสตรตะวนออกจดแบงไปตามภมภาคตางๆ
1. การแบงยคสมยประวตศาสตรจนใชพฒนาการทางอารยธรรมและชวงเวลาทราชวงศตางๆม
อ านาจในการปกครอง เปนหลกเกณฑในการแบงยคสมยทางประวตศาสตรจน
เขตพนทของราชวงศตางๆตาม
ประวตศาสตรของจน
1)ประวตศาสตรจนสมยโบราณ ชวงเวลาการเรมตนจากรากฐานอารยธรรมจน ตงแตสมยประวตศาสตรทมการสรางสรรควฒนธรรมหยาง เซา วฒนธรรมหลงซาน อน เ ปนวฒนธรรมเครองปนดนเผาและโลหะส ารด
ตอมาเขาสสมยประวตศาสตร ราชวงศตาง ๆ ไดปกครองประเทศ ไดแก ราชวงศเซยะ และราชวงศชาง (1,570-1,045 ปกอนครสตศกราช) เปนชวงเวลาทจนเรมกอตวเปนรฐทมรากฐานการปกครอง เศรษฐกจ และสงคม ในสมยนมการใชตวอกษรจนโบราณเขยนลงบนกระดองเตา
เครองปนดนเผาหยางเชา
เครองปนดนเผาหลงซาน
อกษรจนบนกระดองเตา
ตอมากเปนราชวงศโจว (1,045-256 ปกอนครสตศกราช) ซงแบงออกเปนราชวงศโจวตะวนตก และราชวงศโจวตะวนออก
เมอราชวงศโจวตะวนออกเสอมลง เกดสงครามระหวางเจาผครองรฐตาง ๆ ในทสดรฐฉน ไดรวบรวมประเทศกอตงราชวงศฉน(221-206 ปกอนครสตศกราช)
และสมยราชวงศฮน202 ปกอนครสตศกราช – ค.ศ.220) เปนสมยทรวมศนยอ านาจจนเปนจกรพรรด
2)ประวตศาสตรจนสมยกลาง อารยธรรมมการปรบตวเพอรบอทธพลตางชาตเขามาผสมผสานในสงคมจน ทส าคญคอพระพทธศาสนา
ประวตศาสตรจนสมยกลางเรมตนดวยความวนวายจากการลมสลายของราชวงศฮน เรยกวาสมยความแตกแยกทางการเมอง (ค.ศ. 220 – ค.ศ. 589) เปนชวงเวลาการยดครอบของชาวตางชาต การแบงแยกดนแดน
กอนทจะมการรวมประเทศในสมยราชวงศสย (ค.ศ. 581 –ค.ศ. 618) และสมยราชวงศถง (ค.ศ. 618 – ค.ศ. 907) ชวงเวลานประเทศจนเจรญรงเรองสงสดกอนทจะแตกแยกอกครงในสมย เรยกวา หาราชวงศกบสบรฐ (ค.ศ. 907 – ค.ศ. 979)
ตอมาสมยราชวงศซง (ค.ศ. 960 – ค.ศ. 1279) สามารถรวบรวมประเทศจนไดอกครง และมความเจรญรงเรองทางศลปวฒนธรรม จนกระทงชาวมองโกลสามารถยดครองประเทศจนและสถาปนาราชวงศหยวน (ค.ศ. 1260 – ค.ศ. 1368)
3)ประวตศาสตรจนสมยใหม ประวตศาสตรจนสมยใหมเรมใน ค.ศ. 1368 เมอชาวจนขบไลพวกมองโกลออกไป แลวสถาปนาราชวงศหมง (ค.ศ. 1368 – ค.ศ. 1644) ขนปกครองประเทศจน และถกโคนลมอกครงโดยราชวงศซง (ค.ศ. 1664 – ค.ศ. 1911)
ในชวงปลายสมยราชวงศชงเปนเวลาทประเทศจนถกคกคามจากชาตตะวนตก และจนพายแพแกองกฤษในสงครามฝน (ค.ศ. 1839 – ค.ศ. 1842) จนสนสดราชวงศใน ค.ศ. 1911
สงครามฝน
4) ประวตศาสตรจนสมยปจจบน ประวตศาสตรจนสมยปจจบนเรมตนใน ค.ศ. 1911 เมอจนปฏวตเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบสาธารณรฐโดย ดร.ซน ยตเซน (ค.ศ. 1911 – ค.ศ. 1949) ตอมาพรรคคอมมวนสตไดปฏวตและไดปกครองจน จงเปลยนแปลงการปกครองระบอบคอมมวนสต ตงแต ค.ศ. 1949 จนถงปจจบน
ดร.ซน ยตเซน
2. การแบงยคสมยประวตศาสตรอนเดยการแบงยคสมยทางประวตศาสตรอนเดย ใชหลกเกณฑ
พฒนาการของอารยธรรมอนเดยและเหตการณส าคญเปนเกณฑ
ชวงเวลาการวางพนฐานของอารยธรรมอนเดย เรมตงแตสมยอารยธรรมลมแมน าสนธ โดยมพวกดราวเดยน เมอ 2,500 ปกอนครสตศกราชจนกระทงอารยธรรมแหงนลมสลายลงเมอ 1,500 ปกอนครสตสกราชเมอชนชาวอารยนอพยพเขามาตง ถนฐานและกอตงอาณาจกรหลายอาณาจกรในภาคเหนอของอนเดย นบวาเปนชวงเวลาทการเรมสรางสรรคอารยธรรมอนเดยทแทจรง มการกอตงศาสนาตาง ๆ เรยกวา สมยพระเวท (1,500 – 900 ปกอนครสตศกราช)
1) ประวตศาสตรอนเดยโบราณ เรมตนในสมยมหากาพย (900 – 600 ปกอนครสตศกราช) ตอมาอนเดยรวมตวกนในสมยราชวงศมคธ (600 – 322 ปกอนครสตศกราช) และมการรวมตวอยางแทจรงในสมยราชวงศ เมารยะ (322 - 184 ปกอนครส ตศกราช ) ระยะเวลาน เ ปน เวลา ทอน เดย เ ปด เผยแผพระพทธศาสนาไปยงดนแดนตาง ๆ
เปดเผยแผพระพทธศาสนาไปยง
ดนแดนตาง ๆ
ตอมาราชวงศเมารยะลมสลายอนเดยกเขาสสมยแหงการแตกแยกและการรกรานจากภายนอก จากพวกกรกและพวกกษาณะ รยะเวลานเปนสมยการผสมผสานทางวฒนธรรมกอนทจะรวมเปนจกรวรรดไดอกครงใน ค.ศ. 320 โดยราชวงศคปตะ (สมยคปตะ ค.ศ. 320 – ค.ศ. 535)
ราชวงศคปตะ
2) ประวตศาสตรอนเดยสมยกลาง อนเดยเขาสสมยกลาง ค.ศ. 535 – ค.ศ. 1526 สมยนเปนชวงเวลาของความวนวายทางการเมอง และการรกรานจากตางชาต โดยเฉพาะชาวมสลม สมยกลางจงเปนสมยทอารยธรรมมสลมเขามามอทธพลในอนเดย สมยกลางแบงไดเปนสมยความแตกแยกทางการเมอง (ค.ศ. 535 – ค.ศ. 1200) และสมยสลตานแหงเดลล (ค.ศ. 1200– ค.ศ. 1526)
3) ประวตศาสตรอนเดยสมยใหม พวกมคลไดตงราชวงศมคลถอวาสมยมคล (ค.ศ. 1526 – ค.ศ. 1858) เปนการเรมตนสมยใหมจนกระทงองกฤษเขาปกครองอนเดยโดยตรงใน ค.ศ. 1858 จนถง ค.ศ. 1947 อนเดยจงไดรบเอกราชจากประเทศองกฤษ อนเดยจงเขาสยคสมยประวตศาสตรปจจบน
มหาตมะ คานธ
ยาวราลห เนหร
มหาตมะ คานธ และ เยาวราลห เนหร เปนผน าเรยกรองเอกราช มหาตมะ คานธ ใชหลกอหงสา
(ความไมเบยดเบยน ความสงบ) ในการเรยกรองเอกราชจนประสบความส าเรจ
ประวตศาสตรอนเดยสมยใหมเปนชวงเวลาทวฒนธรรมเปอรเซยและวฒนธรรมตะวนตกเขามามอทธพลในสงคมอนเดย ขณะทชาวอนเดยทนบถอศาสนาฮนดไดยดมนในศาสนาของตนเองมากขน และเกดความแตกแยกในสงคมอนเดย ดงนนประวตศาสตรอนเดยสมยใหม สามารถแบงไดเปนสมยราชวงศมคล (ค.ศ. 1526 – ค.ศ. 1858) และสมยองกฤษปกครองอนเดย (ค.ศ. 1858 – ค.ศ. 1947)
4) ประวตศาสตรอนเดยสมยปจจบน ภายหลงจากทอนเดยไดรบเอกราชจาประเทศองกฤษ ภายหลงไดรบเอกราชและถกแบงออกเปนประเทศตาง ๆ ไดแก อนเดย ปากสถาน และบงคลาเทศ
อยางไรกตามสมยทวฒนธรรมมสลมเขามามอทธพลในอารยธรรมอนเดยเรยกรวมวา สมยมสลม (ค.ศ. 1200 – ค.ศ. 1858) หมายถง รวมสมยสลตานแหงเดลฮกบสมยราชวงศมคล
1.2.1 การแบงยคสมยในประวตศาสตรตะวนตกนกประวตศาสตรตะวนตกแบงยคสมยของประวตศาสตรตะวนตก
เปน 4 ยคสมย ไดแก
1. ประวตศาสตรสมยโบราณ (3,500 ปกอนครสตศกราช – ค.ศ. 476) เรมเกดขนเปนครงแรกบรเวณดนแดนเมโสโปเตเมยแถบลมแมน าไทกรส-ยเฟรทส อารยธรรมในสมยน ไดแก อารยธรรมเมโสโปเตเมย อารยธรรมอยปตโบราณ อารยธรรมกรก และอารยธรรมโรมน
สมยโบราณ ในประวตศาสตรตะวนตก เรมตนเมอ3,500 ปกอนครสตศกราช ซงเปนชวงเวลาทอารยธรรมเมโสโปเตเมย และอารยธรรมอยปต ซงเปนอารยธรรมทเกาแกทสดในโลก จนถงค.ศ. 476 เมอจกรวรรดโรมนตะวนตกลมสลาย ประวตศาสตรสมยโบราณของชาตตะวนตกจงสนสดลง
อารยธรรมเมโสโปเตเมย
อกษรคนฟอรม ซกกแรต (วหารบชาเทพเจา)
สวยลอยแหงบาบโลน
2. ประวตศาสตรสมยกลาง (ค.ศ. 476-ค.ศ. 1453) ชวงเวลาสมยกลางนเปนชวงเวลาทมการเปลยนแปลงอารยธรรมตะวนตกจากอารยธรรมโรมนไปสอารยธรรมครสตศาสนา เปนสมยทตะวนตกไดรบอทธพลอยางมากจากครสตศาสนา ทงทางดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม และศลปวฒนธรรม นอกจากนสงคมสมยกลางยงมลกษณะเปนสงคมในระบบฟวดล หรอสงคมระบบศกดนาสวามภกด ทขนนางมอ านาจครอบครองพนท โดยประชาชนสวนใหญมฐานะเปนขาตดทดน และด ารงชวตอยในเขตแมเนอร ของขนนาง ซงเปนลกษณะพเศษของสงคมสมยกลาง
สงคมในระบบฟวดล
นอกจากนในสมยกลางนไดเกดเหตการณส าคญ คอ สงครามครเสด ซงเปนสงครามความขดแยงระหวางครสตศาสนากบศาสนาอสลาม ทกนเวลาเกอบ 200 ป เปนผลใหเกดการคนหาเสนทางการคาทางทะเลและวทยาการดานอนๆ ตามมา
สมยกลางสนสดใน ค .ศ. 1453 เมอพวกออตโตมนเตอรสามารถยดกรงคอนสแตนตโนเปลของจกรวรรดโรมนตะวนตกได แตนกประวตศาสตรบางทานใช ค.ศ.1492 เมอครสโตเฟอร โคลมบส คนพบทวปอเมรกาเปนปสนสดสมยกลาง
ครสโตเฟอร โคลมบส
3. ประวตศาสตรสมยใหม (ค.ศ. 476-ค.ศ. 1453) เปนสมยของความเจรญรงเรองทางศลปวทยาการของอารยธรรมตะวนตก ทงดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม อารยธรรมสมยใหมเปนรากฐานส าคญของอารยธรรมตะวนตกในปจจบน
ประวตศาสตรสมยใหม เปนชวงทมการส ารวจเสนทางเดนเรอทะเล เพอการคากบโลกตะวนออก และการเผยแพรศาสนาครสต เรมตงแตสมยฟนฟศลปวทยา (Renaissance ครสตศตวรรษท 15-17) ซงเปนชวงสมยทความเจรญทางวทยาการตางๆเจรญรงเรองอยางรวดเรว
การส ารวจเสนทางเดนเรอทะเล เพอการคากบโลกตะวนออก
การเผยแพรศาสนาครสต
เขาไปสยคสมยแหงการปฏวตวทยาศาสตร (ครสตวรรษท 16-18)ยคภมธรรมหรอยคแหงการรแจง (ครสตวรรษท 17-18) สมยประชาธปไตย( ครสตวรรษท 17-19) สมยชาตนยม (ค.ศ. 1789-1918) สมยจกรวรรดนยม (ปลายครสตศตวรรษท 19 – สงครามโลกครงท 1 ) และสมยสงครามโลก( ค.ศ. 1914 – 1945) การแผขยายอ านาจของยโรปในสมยใหมท าใหเกดความขดแยงกอใหเกดสงครามโลกครงท 1 และสงครามโลกครงท 2 ประวตศาสตรสมยใหมสนสดลงเมอ ค.ศ. 1945 เมอสงครามโลกครงท 2 ยตลง
สงครามโลกครงท1 และ 2
4. ประวตศาสตรสมยปจจบน (ค.ศ. 1945 – ปจจบน) สมยหลงปจจบนเปนชวงสงครามโลกครงท 2 ซงมผลกระทบรนแรง
ทวโลก และกอใหเกดการเปลยนแปลงทงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมองการปกครองตอสงคมโลกในปจจบน